Apotemi 20 AYT Biyoloji Deneme-1 Çözümler [PDF]

Table of contents :
https://www.youtube.com/channel/UCnwexZlesSBfy5FnCBfmeBg (Lütfen abone olun)

Citation preview

ÇÖZÜMLER



BİYOLOJİ TESTİ 1.



2.



Nörotransmiterler Sinaptik kesecikler Voltaj-duyarlı Ca2+ kanalları Post-sinaptik densite



Nörotrasmiterler geri adım pompası



l



Akson ucu



Örnek no



p02 (Oksijen kısmi basınç) 98 mmHg



K



Nörotrasmiterler Sinaptik } L reseptörleri boşluk } Dentrit



111



M



• Nöronların bağlantı bölgelerine sinaps denir.



2



100 mmHg



3



1,90 mmHg



4



3,76mmHg



5



2,14 mmHg



• Kandaki oksijenin kısmi basıncı, kanda bulunan bü­ tün gazlar içinde oksijenin miktarını ifade eder.



• Bir nörondan diğerine impuls iletici kimyasal mad­ delere nörotransmiter denir.



• Kural olarak, atar damarlarda oksijenin kısmi basın­ cı yüksek, toplardamarlarda düşüktür. Ancak akci­



• Şekilde, akson ucundan impulsun, sinaps boşlu­ ğundan geçip bir sonraki nöronun dentrit başların­



ğer atar ve akciğer toplardamarlarında bu durum



daki reseptörler tarafından algılanması özetlenmiş­



tam tersidir.



tir. Buna göre:



Akciğer atardamarı -t Solunum gazları bakımından kirli kanı temizlemek üzere akciğerlere götürür. Bu



A) K bölgesi akson ucudur. Bu bölgede, gelen impuls­



yüzden p02 oranı düşüktür.



lara uygun, sinaptik keselerde nörotransmiter mad­ deler üretilir ve ekzositozla sinaptik boşluğa gönde­



Akciğer toplardamarı -t Solunum gazları bakımın­



rilir. İşi biten nörotransmiterlerin bir kısmı nörotrans­



dan akciğerde temizlenen kan, bu damarla vücuda



miter geri adım pompasıyla endositoz ile akson ucu­



dağılmak üzere kalbe gelir. Bu yüzden p02 oranı



na geri alınır. (Söylenebilir)



yüksektir.



B) K'den L'ye salgılanan maddelere nörotransmiter



A) Kapı toplardamarı -t Kirli kanı aşır ve p02 oranı dü­



madde denir. Bu maddeler sinaps boşluğunda ak­



şüktür. (2,14 mmHg) (Doğru)



tif taşıma ile değil difüzyonla taşınırlar. (Söylene­



B) Böbrek toplardamarı -t Kirli kan taşır ve p02 oranı düşüktür. (3,76mmHg) (Doğru)



mez) C) Dentrit başındaki (M) reseptörlerle akson ucundan



C) Karaciğer toplardamarı -t Kirli kan taşır ve p02 ora­



(K) salgılanan nörotransmiter maddelerin bazıları



nı düşüktür, (1,90 mmHg) (Doğru)



anahtar - kilit gibi birbirine uyumludur. (Söylenebi­ lir)



D) Akciğer atardamarı -t Kirli kan taşır ve p02 oranı düşüktür. Halbuki 100 mmHg, oksijenin kısmı ba­



D) Akson ucundan (K) salgılanan nörotransmiter mad­



sıncının yüksek olduğu temiz kanı ifade eder. (Yan­



delerin bir kısmı sinaptik boşlukta (L) parçalanırken



lış)



bir kısmı nörotransmiter geri adım pompasıyla ak­ son ucuna geri alınır. (Söylenebilir)



E) Aort atardamarı -t Kalpten vücuda temiz kan taşır. Dolayısıyla p02 oranı yüksektir. (88 mmHg) (Doğ­



E) Sinaptik bölgede impuls iletim yönü daima:



ru)



Akson ucu (k) -t Sinaptik boşluk (L) -t Dentrit (M)



CevapD



şeklinde gerçekleşir. (Söylenebilir)



CevapB



BİYOLOJİ TESTİ



95



20 AYT BİYOLOJİ DENEMELERİ



3.



DDT ise zehirli bir böcek öldürücüdür. Kolayca vü-



1� Solunum



+



+



1



+



cut dokusundaki yağlarda çözünür ve besin zinci-



Fotosentez



il



+



-



111



Mitoz



iV



V



-



-



• Sıtma, dişi (anafel) sivrisineklerde bulunan parazit-



4.



lerin, insanları ısırmasıyla meydana gelen, nöbetler halinde ateş ve titremeye neden olan bir hastalıktır.



•



rende birikmeye başlar.



Mantar



Sünger



kambi-



paranki-



yumu



ması



Ksilem



Epidermis



• Soruda, DDT uygulanan bölgede sıtma önce azalmış daha sonra artmıştır.



Mantar Kambiyumu � Odunsu bitkilerde mantar tabaka içinde yer alan canlı dokudur.



A) Burada sıtma vektörü, sıtma etkeni plazmodyumu



taşıyan sivrisinektir. Bu sineğin tarım ilacına karşı



Sünger Parankiması � Özümleme parankiması çeşit-



bağışıklık kazanması plazmodyumun daha hızlı üre-



!erinden canlı bir dokudur.



mesine ve bölgede sıtma hastalığının artmasına ne-



Ksilem � Damarlı bitkilerde kökten yapraklara su ve mi-



den olmuş olabilir. (Doğru şık)



neral taşıyan cansız borulardır. Epidermis � Bitkilerde canlı örtü dokudur.



8) Hassasiyetin artması sıtma etkeninin DDT'ye karşı



gücünü azaltır. (Yanlış)



A) 1 �



+ (Ksilem cansız hücrelerden oluşur. Dolayısıy-



la solunum yapamaz.) (Yanlış)



C) Sıtma vektörünün (sivrisinek) avcısı artsaydı sivrisi-



nekler daha hızlı ölecekti. Dolayısıyla sıtma etkeni



8) il �



de azalcaktı. (Yanlış)



+ (Mantar kambiyumunda kloroplast olmadığı



için fotosentez yapamaz.) (Yanlış)



D) DDT, sıtma etkeni plazmodyumu ortadan kaldırsay-



C) 111 � + (Epidermis hücreleri kloroplast taşımadığı



dı sıtma hastalığı bir daha gözlenmeyecekti. Halbu-



için fotosentez yapamaz.) (Yanlış)



ki bir daha gözlenmiş. (Yanlış)



D) iV � + (Mantar kambiyumu sürekli bölünerek man-



E) DDT, sıtma vektörünü (sivrisineği) yok etseydi vek-



tar tabakayı besler. Bu yüzden mitoz özelliği vardır.)



törün içinde üreyen sıtma etkeni de çoğalamaya-



(Doğru)



cak ve sıtma hastalığı bir daha gözlenmeyecekti.



E) V �



Halbuki hastalık bir daha gözlenmiş. (Yanlış)



+



(Sünger parankiması bölünmez daimi doku



çeşitlerindendir. Bu yüzden mitoz özelliği yoktur.)



CevapA



(Yanlış)



CevapD



• BİYOLOJİ TESTİ



96



20 AYT BİYOLOJİ DENEMELERİ



APO IMI 5.



y



6.



z



A -+ Glikoliz evresi B -+ Son ürün evresidir. • Laktik asit fermantasyonu yoğurt bakterileri, insan­ da çizgili kas hücreleri ve insanda olgun alyuvar hücrelerinde gerçekleşen bir fermantasyondur.



-ı-



• Olayın basamakları şöyledir. Glikoz (6C)



Y-+ Pazuya ait çizgili kastır. Z -+ Mideye ait düz kastır.



2ATP



1. öncül: Aktin ve miyozin bütün kas çeşitlerinde (çiz­



2NAD + -



gili, düz ve kalp) ortak bulunan proteinlerdir. (Or­



4ATP



A evresi



- 2NADH



Pirüvik asit (3C)



tak) il. öncül: İnsanda bulunan çizgili, düz ve kalp kasında



2NADH -



ATP ihtiyacı oksijenli solunumdan karşılanır. Ancak sadece çizgili kaslarda 02 yetersizliğinde laktik asit



j-



2NAD +



B evresi



2 Laktik asit (3C)



fermantasyonu ile ekstra ATP üretilir. (Ortak değil)



111. öncül: Vücudumuzdaki kaslar dahil bütün dokula­ rımızın besin ve oksijen ihtiyaçları kan yoluyla ulaş­



A) ATP üretimi sadece A evresinde gerçekleşir. (Ortak



tırılır. (Ortak)



değil)



• Soruda hangi öncüller ortaktır demiş. 1 ve 111



B) NADH, elektron ve protonlarını ortama bırakır ve



Cevap C



NAD + molekülüne dönüşür. Bu olaya yükseltgen­ me denir. Laktik asit fermantasyonunda, sadece B evresinde gerçekleşir. (Ortak değil) C) Bütün fermantasyon çeşitlerinin basamakları, pro­ karyot ve ökaryot hücrelerde sitoplazmada gerçek­ leşir. (Ortak) D) Laktik asit fermantasyonunda ATP, sadece glikoliz evresinde harcanır ve üretilir. (Ortak değil) E) NAD molekülü elektron ve proton alarak NADH mo­ lekülüne dönüşür. Bu olaya indirgenme denir. Lak­ tik asit fermantasyonunda sadece A evresinde ger­ çekleşir. (Ortak değil)



CevapC



BİYOLOJİ TESTİ



97



20 AYT BİYOLOJİ DENEMELERİ



ÇÖZÜMLER 7.



• n. amino asit� Protein + (n -1)H20



8.



1



• mRNA� Sentezlenecek proteinin amino asit dizi­ sini belirleyen bilgiyi DNA'dan alır ve ribozoma ta­



DNA'daki genetik şifreye göre ribozomda amino



şıyan moleküldür.



asitlerden protein molekülü yapımına protein sen­ tezi denir.



1. öncül: mRNA'lardaki farklı nükleotit dizilişi farklı pro­ teinlerin sentezlenmesini sağlar. Dolayısıyla değişik



• Protein sentezinin gerçekleşme basamakları şöyle­



hücrelerde farklı proteinler olabileceğinden ilgili hüc­



dir.



relerdeki mRNA'larda farklı nükleotit dizilişine sahip



- DNA'daki ilgili gen bölgesi RNA polimeraz ile açılır.



olabilir. (Doğru)



(1.)



il. öncül: Bir canlının aynı hücresinde farklı çeşitte pro­



- DNA'nın anlamlı zincirinden RNA polimeraz enzimi



tein bulunabileceğinden dolayı farklı nükleotit dizi­



ile mRNA (başlangıçtan son bitiş kodonuna kadar)



lişine sahip mRNA'lar bulundurabilir. (Doğru)



sentezlenir. 0/.)



111. öncül: Bir canlının bütün hücrelerindeki DNA'nın



- Şifreyi alan mRNA, ökaryot hücrelerde çekirdek za­



nükleotit dizilişi aynıdır. Ancak farklı hücrelerin için­



rındaki porlardan sitoplazmaya geçer.



deki DNA'larda aktif genler farklıdır. Farklı hücreler­



- mRNA ribozomun küçük alt birimine tutunur.



de ortak proteinler bulunabileceğinden dolayı hüc­



- tRNA, sitoplazmada metionin amino asidini kendi-



leotit dizilişine sahip mRNA'lar üretebilirler. (Doğru)



relerdeki DNA'lar aynı aktif genleri açarak aynı nük­



ne bağlar. Daha sonra mRNA'nın başlatma kodo­



• Soruda hangileri doğrudur demiş: 1, il ve 111



nuna karşılık gelecek şekilde ribozoma getirir. (111.)



CevapE



- İlk amino asit ribozoma getirildikten sonra ribozo­ mun büyük alt birimi küçük alt birimine bağlanır. (il.) - Ribozomda kodon - antikodon şifrelerine bağlı ami­ no asitler arasında peptit bağları kurulur. - Tamamlanmış polipeptit zincirini rRNA, ribozomdan ayırır. (iV.) • Olayın gerçekleşme sırası; 1 - V -111 - il - iV şeklinde olmalıdır.



CevapB



BİYOLOJİ TESTİ



98



20 AYT BİYOLOJİ DENEMELERİ



9.



1 o.



• ADH (antidiüretik hormon) = Vazopressin hormo­ nu hipofizin arka lobunda bulunan bir hormondur.



- Öglena



• Böbreklerden suyun geri emilmesini sağlar.



- Algler



1. Grafik:



- Böcekçil bitkiler ADH eksikliğinde suyun



ADH



1. öncül: Bütün ökaryotik ototrof canlılar fotosentez ile



geri emilimi azalır ve vü­



inorganik maddelerden organik besin üretirler. Bu



cuttan çok fazla su atılır.



işlem kloroplast denen organelde gerçekleşir. Tüm



Dolayısıyla idrar yoğun­



kloroplastlar klorofil pigmenti taşır. (Ortak)



luğu artmaz tersine aza­ İdrar yoğunluğu



il. öncül: Böçekçil bitkiler azotça fakir topraklarda ya­



lır. (Yanlış)



şarlar. Dolayısıyla kendileri için gerekli amino asit­ lerin tamamını üretemez. Amino asitlerin bir kısmı­ nı böcekleri yiyerek heterotrof yolla karşılar. (Ortak



il. Grafik: N



Ökaryot hücre yapısına sahip ototrof canlılar:



- Yeşil bitkiler



• Bu hormonun hedef organı böbreklerdir.



N



•



değil)



ADH



ADH eksikliğinde vücut su



111. öncül: Suda yaşayan ökaryotik ototroflar gerekli su



kaybettiği için su içme is­



ve mineralleri topraktan değil doğrudan sudan kar­



teği artar. (Doğru)



şılarlar. (Ortak değil) iV. öncül: Bütün ökaryotik ototrofların fotosentez denk­ lemi şöyledir.



Su içme isteği



klorofil ışık



111. Grafik: N



denkleme dikkat edilirse hidrojen kaynağı H20 (su)



ADH eksikliğinde vü­



ADH



Organik besin + 02



dur. (Ortak)



cuttan çok su kaybe­



• Soruda ortak olanlar sorulmuş: ı ve iV



dildiği için kanın yo­



CevapB



ğunluğu artar. (Doğru)



Kan yoğunluğu



• Grafiklerden doğru olanı soruyor: il ve ili Cevap E



BİYOLOJİ TESTİ



99



20 AYT BİYOLOJİ DENEMELERİ



�;-\ .• ... � � •



u.... -.... ·�:��... ·: �>'Tf, '"'



::-· -··.:'" --....,�:-----� .-



ÇOZU M LER. 11.



12. Yerçekimine yatay yerleştirilen bitki



ışığın dalga boyu (nm) 380nm



• Gravitropizma � Yerçekimine bağlı tropizma hare­ ketidir.



750nm



1. öncül: Kural olarak kök ekstra bir durum yoksa yer­



• Engelman, ışığın dalga boylarının fotosenteze etki­



çekimine doğru pozitif gravitropizma yapar. (Doğ­



sini 1883 yılında alg ve bakterilerle yaptığı deneyle



ru)



göstermiştir.



il. öncül: Yine ekstra bir durum yoksa kural olarak kök



• Engelman, ışığı prizmadan geçirerek elde ettiği kır­



ile gövde zıt tropizma hareketi yaparlar. (Yanlış)



mızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi ve mor ışıkları ipliksi



111. öncül: Gövde, kök ile zıt tropizma hareketi yapar



bir algin üzerine düşürmüştür. Algteki fotosentez hı­



demiştik. Dolayısıyla gövde yerçekimine zıt, nega­



zını ölçebilmek için oksijenli ortamda yaşayan bir



tif gravitropizma hareketi yapar. (Doğru)



tür aerobik bakteri kullanmıştır.



• Soruda doğru olanlar sorulmuş: 1 ve 111



1. öncül: İlgili grafik ışık şiddetiyle değil, ışığın dalga



CevapE



boyuna bağlı fotosentez hızıyla ilgilidir. (Yapılamaz) il. öncül: Deneyin sonucunda aerob bakteriler bazı



renklerin (mor, mavi, kırmızı gibi) alg üzerine düş­ tüğü bölgelerde çok toplandığını, bazı renklerin (ye­ şil gibi) alg üzerine düştüğü bölgelerde az toplan­ dığını görmüştür. Dolayısıyla algte bulunan ve foto­ sentezden sorumlu klorofil molekülleri bazı dalga



13.



boyundaki ışığı daha fazla soğurur diyebiliriz. (Ya­ pılabilir)



a



111. öncül: Fotosentez, C02 özümlemesi yaparak besin



üretme olayıdır. Grafiğe dikkat edilirse 380 nm de­ ki fotosentez hızı, 750 nm deki fotosentez hızından



T çivisi gövdenin öz bölgesine kadar çakılıyor.



yüksektir. (Yapılabilir) • Soruda hangileri yapılabilir demiş: (il ve 111)



R çivisi gövdenin 2. yaş halkasına çakılıyor.



CevapD



l·



• 8 yıllık çift çenekli bitkiler çok yıllık odunsu bitkiler­ dir. Hem enine kalınlaşma (sekonder büyüme) hem de boyuna uzama (primer büyüme) gerçekleştirir­ ler. • Kural olarak öze girmediği müddetçe kambiyum bölgesine çakılan çiviler içeri girmez. Dolayısıyla R çivisinin gövde dışında kalan a mesafesi değişmez. • T çivisi öz bölgesine kadar çakıldığı için iki yıl son­ ra enine kalınlaşmaya bağlı gövde dışında kalan a mesafesi azalır.



CevapA



BİYOLOJİ TESTİ



100



20 AYT BİYOLOJİ DENEMELERİ