Dinler Tarihi Sözlüğü [1 ed.] 9755741084 [PDF]

Table of contents :
İçindekiler
Takdim ... 7
Mütercimin Önsözü ... 1 1
Mircea Eliade Hayatı ve Eserleri.. . 1 5
Önsöz ... 2 1
Bibliyografik Not ve Kısatlmalar. . .2 5
Giriş (Sistem Olarak Din) ... 29
Afrika Dinleri...35
2
Avusturalya Dinleri. ..49
3
Budizm .. .53
4
Caynizm ... 73
5
Cermenlerin Dini. .. 77
6
Düalist Dinler...83
7
Grek Dinleri...91
8
Güney Amerika Dinleri.. . 103
9
Helenistik Din . . . 1 13
1 0
Hristiyanlık ... 1 1 7
1 1
Hind-Avrupa Dinleri ... 1 5 1
1 2
Hinduizm ... 1 53
1 3
Hitit Dinleri...167
14
lslam ... 1 7 1
1 5
Keltlerin Dinleri ... 1 9 1
1 6
Kenan Dini .. . 195
1 7
Konfüçyanizm ... 199
18
Kuzey Amerika Dinleri . .. 205
19
Mezopotamya Dinleri...2 1 5
20
Mısır Dini. ..2 21
2 1
Okyanus Dinleri...229
22
Orta Amerika Dinleri... 233
23
Prehistoria (Tarih Öncesi) Dinleri ... 239
24
Roma Dinleri...243
25
Sır Dinleri ... 249
26
Slav ve Baltık Dinleri.. .255
27
Şamanizm ... 259
28
Şinto ... 265
29
Taoizm ... 273
30
Tibet Dini. .. 279
31
Trakya Dinleri ... 281
32
Yahuclilik. .. 28'J
33
Zerdüştlük ... 303
Açıklamalı lndeks ...3 13

Citation preview

M IRCEA E L I A D E Q mart 1907'de Bucarest'de doğan Eliade, 1917-25 arası lise tahsilini tamam­



lar. 1921-23 arası Dinler Tarihi ve Oryantalizm alanlarında yazdığı bir çok makale Orizontul, Lumea, Universal Literar, Adevanıl Literar gibi dergilerde yayınlanır. 1923-25 arası Papini ve Vittorio Macchioro'yu okumak için ltal­ yanca'yı; Max Müller ve Frazer'i okumak için ise lngilizce'yi öğrenir Bu arada Mihalcescu'nun kılavuzluğunda İbranice ve ltalo Pizzi'nin grameriyle de Farsça çalışmaya başlar. Ocak 1928'dc Roma'da kalır; "Giordana Bruno'ya Gö­ re ltalyan Felsefesi" isimli tezini çalışır. 1930'da "Yoga Telmihlerinin Mıılıayeseli Tarihi" isimli konuyu doktora tezi olarak çalışmaya karar verir. 1938'de "Bu­ dizm Tarihi" ile ilgili seminerler verir. R. Pettazzoni, .J. Przyluski, Ananda Co­ omarasmaıny, Cari Cleınen,C. Hemze, B. Rowland gibi bilim adamlarıyla be­ raber "Dini Ettidleı Dergisi" olan "Zalmoxis" in birinci cildini hazırlar. 1974'de



Histoiıe des Croyances et des ldtes Rcligieuses (İnançlar ve Dini Düşünceler Ta­ rihi) isimli eserinin birinci cildini tamamlar. Ayrıca New York ve Londra'da basılan "Tlıe Encyclopcdia of Rcligion" isimli 16 ciltlik eserin hazırlanır.asında yöneticilik yapar. Kalan birkaç yıllık ömrünü çeşitli kongrelerde ve bilimsel toplantılarda geçiren Eliade, 1986 yılında vefat eder. Eserlerinden bazıları şunlardır : Le Sam.' et le Profaııe (Kutsal ve Din Dışı), La Nostalgie des Origi­ ncs, Methodologie et liistoire dcs Religions (Bas_langıçlar Nostaljisi. lvfetodoloji ve Dinler Tarihi).



I O A N P. C O U LIANO Chicago Üniversitcsi'nde dinler tarihi profesörüdür. . Eserlerinden ba­ zılan şunlarudır: Experierıcrs de l'Extasc, Eros et Magie a la Rcııaissanre, Mircea Eliadc, Gnosticismo



c



Pens icro Modenıo, La Collezioııe di Smeral­



di, The Encyclopedia of Rcligioıı'da 14 m a k a le , Lcs Gııoses Dııalistes d'Occidcnt,



insan yayınları: 244 inceleme-araştırma: 1 09 orj inal adı: dictionnaire des religions dinler tarihi sözlüğü-mircea eliadc - ıoan p. couliano



aralık 1997



ISBN 975-574-108-4



editör



ismail taşpınar dizgi-içdüzen



insajans luıpah düzeni



yunu' karaaslan baslıı-cilt



çalış ofset Jıapak baslıı



emirler



insan yayınları kne�leciler sitesi,mehınet akif cad., kestane sk., no: l, mertcr, ista11bul tel (02l2) M2 74 84 - S07 10 03 fax: (02l2) 554 62 07



Dinler Tarihi Sözlüğü MIRCEA ELIADE IOAN P. COULİANO



çeviren



Ali Erbaş



İçindekiler



Takdim . . . 7 Mütercimin Önsözü . . . 1 1 Mircea Eliade Hayatı ve Eserleri.. . 1 5 Önsöz ... 2 1 Bibliyografik Not ve Kısatlmalar. . . 25 Giriş (Sistem Olarak Din) ... 29



Afrika Dinleri...35 2 Avusturalya Dinleri. ..49 3 Budizm .. .53 4 Caynizm ... 73 5 Cermenlerin Dini. .. 77 6 Düalist Dinler...83 7 Grek Dinleri...91 8 Güney Amerika Dinleri.. . 103 9 Helenistik Din . . . 1 13 10 Hristiyanlık. . . 1 1 7 11 Hind-Avrupa Dinleri ... 1 5 1 12 Hinduizm . . . 1 53 13 Hitit Dinleri . . . 1 67 14 lslam ... 1 7 1 15 Keltlerin Dinleri . . . 1 9 1



16 Kenan Dini.. . 195 17 Konfüçyanizm ... 199 18 Kuzey Amerika Dinleri . ..205 19 Mezopotamya Dinleri...2 1 5 20 Mısır Dini. ..2 2 1 21 Okyanus Dinleri...229 22 Orta Amerika Dinleri... 233 23 Prehistoria (Tarih Öncesi) Dinleri ... 239 24 Roma Dinleri...243 25 Sır Dinleri ...249 26 Slav ve Baltık Dinleri . . .255 27 Şamanizm ... 259 28 Şinto ... 265 29 Taoizm... 273 30 Tibet Dini. .. 279 31 Trakya Dinleri . . . 281 32 Yahuclilik. .. 28'J 33 Zerdüştlük ...303 Açıklamalı lndeks . . .3 1 3



Takdim



B



ir sosyal bilim olarak Dinler Tarihi çalışmaları, mazisi çok eskiye dayanan bir disiplin değildir. Bir sosyal bilim olarak dedik çünkü



"din" ve "dinler" kC'ndi varlıkları ile beraber üzerinde düşünülen ve varlığı kabul edilen en eski fenomenlerdendir. Dinlerin tarihi, insanlık tarihi kadar eskidir. Modern anlamda Dinler Tarihi araştırmalarının başlaması, yüzyılı­ mızın başına kadar götürülebilir. Bilimsel teorilerdeki yeni anlayışlar, tarih kavramını ve kavrayışını etkilemiş, bu da dinler tarihine yaklaşımı belirlemiştir. Materyalist düşüncelere geçtiğimiz on yıllarda yapılan ağır eleştiri­ ler ve :>piritüalist yaklaşımların yeniden ortaya \'ıknıası ile dünya görüş



!eri tekrar sorgulanmış ve "insan"ın bireysel varlığı, duygu ve düşünce­



leri daha geniş bir şekilde ele alınmaya başlanmıştır. Düşünce dünyasında yaşanan bu hareketlilik, bilimsel faaliyetlerde yeni "devrimlere" sebep olmuş ve bir faaliyet o larak "bilme" , "okuma" ve "anlama" üzerine vurgu daha hir yoğunluk kazaıımı;;tır. Bugün aı :ık fenomenlere " nasıl" ve "neden" sorularının yanında bir de "ııic[n"



ve



"niye" soruları da sorulmaya başlanmıştır. Varlığı tekrar sorgulayan 20. yüzyıl insanı , insanın