Marathi Qur’an [PDF]

  • Author / Uploaded
  • g
  • 0 0 0
  • Suka dengan makalah ini dan mengunduhnya? Anda bisa menerbitkan file PDF Anda sendiri secara online secara gratis dalam beberapa menit saja! Sign Up
File loading please wait...
Citation preview

CMYK



dqjk.k



ejkBh vuqokn



www. cpsglobal.org www.goodwordbooks.com



9



7 8 9351790761



dqjk.k



ejkBh vuqokn



GOODWORD



GOODWORD



dqjk.k



The Quran-Marathi ISBN 978-93-5179-076-1



ejkBh vuqokn



Hw$amU B©ídar¶ J§«W Amho. Vmo ‘yi Aa~r ^mfoV nyU©nUo gwa{jV Amho. Aem J§«WmMo ^mfm§Va ‘yi J§«Wmer H$Xm{n ~amo~ar H$ê$ eH$V Zmhr. nU ¶mMm AW© Agm H$Xm{n hmoUma Zmhr H$s, Omo ‘mUyg Aa~r ^mfm OmUV Zmhr, Vmo Hw$amU g‘Oy eH$V Zmhr. Hw$amU Oar Aa~r ^mfoV Agbo Var, dñVwV… Vo ‘Zwî¶mÀ¶m ñdm^m{dH$ ^mfoV Amho. à˶oH$ J«§WmMm EH$ CÔoe AgVmo, Hw$amUmMm CÔoe ‘Zwî¶mbm B©ídamÀ¶m {Z{‘©Vr ¶moOoZoMr OmUrd H$ê$Z XoUo Amho, OoUoH$ê$Z ‘Zwî¶mg‘moa ho ñnï> hmoD$Z OmB©b H$s, B©ídamZo ho {díd H$m {Z‘m©U Ho$bo, ‘Zwî¶mbm n¥Ïdrda dgdʶm‘mJo B©ídamMm H$m¶ hoVw Amho, ‘¥Ë¶wnyduÀ¶m OrdZmV B©ídambm ‘Zwî¶mH$Sy>Z H$m¶ Ano{jV Amho Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV ‘Zwî¶mbm H$embm Vm|S> Úmdo bmJUma Amho. ‘Zwî¶ B©ídamMr emídV {Z{‘©Vr Amho. ‘Zwî¶mMm OrdZ-àdmg ‘¥Ë¶wZ§Va XooIrb H$m¶‘ñdê$nr gwê$ AgVmo. Hw$amU ‘Zwî¶mÀ¶m g‘ñV OrdZ-àdmgmgmR>r ‘mJ©Xe©H$ J§«W Amho.



CMYK



1



Hw$amU ‘amR>r AZwdmX Aa~rVyZ CX©ÿV AZwdmX…



‘m¡bmZm dhrÔþÔrZ ImZ CX©ÿVyZ ‘amR>rV AZwdmX…



AãXþa-ah‘mZ MmD$g



GOODWORD BOOKS



2



Hw$amU First published 2015 This Marathi translation of the Quran is copyright free Translation from Arabic to Urdu :



Maulana Wahiduddin Khan Translation from Urdu to Marathi:



Abdur-rahman Chaus Goodword Books A-21, Sector 4, Noida-201301, India Tel. 91120-4314871, +91-8588822674 email: [email protected] www.goodwordbooks.com Goodword Books, Hyderabad 2-48/182, Plot No. 182, Street No. 22 Telecom Nagar Colony, Gachi Bawli Hyderabad-500032 Tel. 04023000131, Mob. 7032641415 email: [email protected] Goodword Books, Chennai 324, Triplicane High Road, Triplicane, Chennai-600005 Tel. +9144-4352-4599 Mob. +91-9790853944, 9600105558 email: [email protected] Printed in India



AZwH$« ‘{UH$m gyah (àH$aUm§Mr) Zmdo Hw$amU: EH$ n[aM¶ 1. Ac-µ’$m{Vhm 2. Ac-~µH$ah 3. Amco B‘amZ 4. AZ-{Zgm 5. Ac-‘mBXm 6. Ac-AZAm‘ 7. Ac-Amamµ’$ 8. Ac-AZµ’$mc 9. AV-Vm¡~m 10. ¶yZgw 11. hÿX 12. ¶yg’µw $ 13. Aa-aAX 14. B~«mhr‘ 15. Ac-{hO« 16. AZ-Zhc 17. ~Zr BòmB©c 18. Ac-H$hµ’$ 19. ‘a¶‘ 20. Vm0 hm0 21. Ac-A§{~¶m 22. Ac-hO 23. Ac-‘mo{‘ZyZ 24. AZ-Zya 25. Ac-µ’w$aµH$mZ 26. Ae-ewAam 27. AZ-Zåc 28. Ac-µH$gg



n¥ð> H«$. 05 13 13 69 101 135 162 191 222 235 260 279 299 317 327 335 343 362 379 395 405 419 432 445 455 467 477 491 502



29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57.



gyah (àH$aUm§Mr) Zmdo Ac-AZ²H$~yV Aa-ê$‘ cwµH$‘mZ Ag²-gOXm Ac-AhµOm~ g~m µ’$m{Va ¶m0 grZ0 Ag-gmµâ’µ $mV gm°X AµO-µO‘w a Ac-‘mo‘rZ hm0 ‘r‘0 Ag-gOXm Ae-eyam AµO-µOI w éµ’$ AX²-Xþ˜mZ Ac-Om{g¶m Ac-AhµH$mµ’$ ‘whå‘X Ac-µ’$V²h Ac-hþOaw mV µH$mµ’$0 AµO-µOm[a¶mV AV-Vya AZ-ZÁ‘ Ac-µH$‘a Aa-ah‘mZ Ac-dm{µH$Am Ac-hXrX



3



n¥ð> H«$. 516 526 533 539 543 555 564 572 579 589 597 609 621 628 637 645 649 653 660 665 671 674 678 682 686 689 693 697 702



Hw$amU



4



58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. 70. 71. 72. 73. 74. 75. 76. 77. 78. 79. 80. 81. 82. 83. 84. 85. 86.



Ac-‘wOmXcm Ac-hl Ac-‘wåV{hZm Ag-gµâ’µ $ Ac-Ow‘A w m Ac-‘wZm{µ’$µHy$Z AV-VµJm~yZ AV-VcmµH$ AV-Vhar‘ Ac-‘wëH$ Ac-µH$c‘ Ac-hmµ³Hµ $m Ac-‘Am[aO Zyh Ac-{OÞ Ac-‘wÁµ O µ på‘c Ac-‘wÔpñga Ac-{µH$¶m‘h AX-Xh²a Ac-‘wagcmV AZ-Z~m AZ-Zm{µOAmV A~g AV-VH$dra Ac-BZ{µ’$Vma Ac-‘wVpâ’$µ’$sZ Ac-BZ{eµH$mµH$ Ac-~wê$O AV-Vm[aµH$



707 712 716 720 722 724 725 728 731 733 737 740 743 745 748 750 752 755 757 759 761 763 765 767 768 769 771 772 773



87. Ac-Amcm 88. Ac-µJm{e¶h 89. Ac-’$O« 90. Ac-~cX 91. Ae-eåg 92. Ac-c¡c 93. AµO-µOhw m 94. Ac-BZ{eamh 95. AV-VrZ 96. Ac-AcµH$ 97. Ac-µH$Ð 98. Ac-~pæ¶Zh 99. AµO-{µOc²Oµ mc 100. Ac-Am{X¶mV 101. Ac-µH$m[aAm 102. AV-VH$mgwa 103. Ac-Aò 104. Ac-hþ-‘-µOh 105. Ac-µ’$sc 106. µHw$a¡e 107. Ac-‘mD$Z 108. Ac-H$m¡ga 109. Ac-H$m{µ’$ê$Z 110. AZ-Zò 111. Ac-ch~ 112. Ac-B˜cmg 113. Ac-µ’$cµH$ 114. AZ-Zmg



774 775 776 777 778 779 779 780 780 781 782 782 783 784 784 785 785 785 786 786 787 787 787 788 788 788 789 789



5



Hw$amU: EH$ n[aM¶ Hw$amU B©ídar¶ J«W§ Amho. gmVì¶m eVH$mÀ¶m nydm©Ym©V Hw$amU B©ídamH$Sy>Z ‘whå‘X {~Z AãXþ„mh {~Z AãXþc ‘wV{„~ ¶m§À¶mH$S>o àH$Q> Ho$cm Jocm. Hw$amU Amnë¶m ‘yi Aa~r ^mfoV AmOnmdoVmo nyUn© Uo gwa{jV Amho. Hw$amU gdm©Wm©Zo EH$ gwa{jV B©ídar¶ J«W§ Amho. Hw$amUmÀ¶m text ‘ܶo H$moU˶mhr àH$mao Zm dmT> Pmcocr Amho, Zm KQ> Pmcocr Amho. Hw$amUmMr ‘m§S>Ur Aer Amho H$s, ˶m‘ܶo ñdV: ‘mZdmMm {Z‘m©Vm WoQ> (directly) ‘mZdmcm g§~mo{YV Amho. Am{U ñdV: Hw$amUmÀ¶m dmMH$mcmhr AgmM AZw^d hmoVmo H$s, ˶mMm {Z‘m©Vm à˶j ˶mcm CÔoeZy Ago gm§JV Amho, "ho ‘mZdm, ‘r VwPm {Z‘m©Vm d nmcZH$Vm© Amho. Am{U Vwcm g‘Ooc Aem ^mfoV Vwcm g§~mo{YV Amho, Vy ‘m¶m g§Xeo m§Zm cjnydH© $ EoH$ Am{U ˶m§Mo AZwgaU H$a. H$maU ¶m‘ܶoM VwPo H$ë¶mU Amho. Am{U ¶mÛmaoM Vy Amnë¶m OrdZmcm Iè¶m AWm©Zo gmW©H$ ~Zdy eH$Vmog.' Hw$amUmV chmZ-‘moR>r EHy$U 114 àH$aUo AmhoV Am{U 6236 g§Xeo dMZo AmhoV. à˶oH$ àH$aUmÀ¶m gwédmVrcm (’$º$ EH$ àH$aU AndmX dJiVm), ho dm³¶ AgVo, "Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X`miy d H¥$nmiy Amho.' AemàH$mao Hw$amUmÀ¶m à˶oH$ àH$aUmVyZ Am{U EH§$XarV g§nUy © Hw$amUmVyZ hoM 춺$ hmoVo H$s, "Hw$amU' B©ídar¶ H¥$noMo àH$Q>rH$aU Amho. Hw$amU AdVrU© hmoUo åhUOo B©ídar¶ H¥$nm AdVrU© hmoUo Amho. nU hr H¥$nm nmdgmgmaIr ZgVo H$s, Á¶mnmgyZ à˶oH$ ór-nwéf AmnmoAmn cm^mpÝdV hmoBc© . Hw$amUmnmgyZ Iè¶m AWm©Zo Ho$di Vmo ‘mUyg cm^mpÝdV hmoBc © , Omo nyUn© Uo EH$mJ«{MÎm hmoD$Z ˶mda qMVZ H$aoc Am{U Aä¶mgy d¥ÎmrZo ˶mV ‘mJ©Xe©ZmMm emoY KoBc © .



6



Hw$amU



B©ídadmUr dñVwpñWVr hr Amho H$s, Hw$amU B©ídamV’}$ gmdYmZVoMm Bemam XoUmam J«W§ Amho. VgoM Vmo ~moYna Jmoï>tZr d CnXoem§Zr AmoVàmoV Agm J«W§ Amho. Hw$amU gd©gmYmaUnUo gm{hp˶H$ VèhoZo aMZm Ho$cocm J«W§ Zìho, Va Vmo ehmUnUmMo YS>o (lessons of wisdom) XoUmam J«W§ Amho. Hw$amUmMm CÔoe Agm Amho H$s, Hw$amUmMm dmMH$ ˶mVrc Ho$di EH$ n¥ð> Oar dmMoc qH$dm EH$ dm³¶ EoH$o c, VarXoIrc ˶mV ˶mcm EH$ qMVZ H$am¶cm cmdUmam g§Xeo AmT>ic o . Hw$amU EH$màH$mao H¥$nmd§VmH$Sy>Z àXmZ Ho$ë¶m OmUmè¶m H¥$nmàgmXm§Mr AmR>dU H$ê$Z XoVmo. B©ídamZo ‘mZdmcm AndmXmË‘H$ JwUm§g{hV {Z‘m©U Ho$co Amho. ‘J ˶mcm n¥Ïdrgma»¶m J«hmda dg{dco, {OWo ‘mZdmgmR>r Amdí¶H$ AerM OrdZXm¶r ì¶dñWm Amho. Hw$amUmMm CÔoe Agm Amho H$s, {ZgJm©Vrc gd© H¥$nmàgmXm§Mm Cn^moJ H$aVmZm, ‘mZdmZo Vo XoUmè¶mMr OmU R>do mdr, VgoM ho gd© XoUmè`mà{V ‘ZmnmgyZ Am^ma 춺$ H$amdm. ¶m gd© H¥$nmàgmXm§nmgyZ cm^mpÝdV hmoVmZm, Am^ma ‘mZUo d Amnco H$V©ì¶ nyU© H$aUo åhUOoM emídV ñdJm©V àdoemg nmÌ R>aUo hmo¶. nU ˶m§nmgyZ cm^mpÝdV hmoVmZm, ˶m XoUmè¶mH$S>o Xþcj © H$aUo, ho H¥$˶ ‘mUgmcm ZaH$mV àdoemg nmÌ R>adVo. Hw$amU, IaoVa ¶mM gdm©V ‘moR>çm dmñVdmMr AmR>dU H$ê$Z XoUmam ‘mJ©Xe©H$-J«W§ Amho. Hw$amUmVrc ‘mZdmcm CÔoeZy ~mocʶmMr nÕV EH$‘odm{ÛVr¶ AerM Amho. ˶mg§~Y§ mZo Ago åhUUo AJXr Iao R>ac o H$s, ˶mVrc g§~moYZ nÕV emhr ñdê$nmMr Amho. Hw$amUmMo Aܶ¶Z H$aVmZm dmMH$mcm Ago dmQy> cmJVo



7



H$s, Ogo Hw$amUmMm coIH$ EH$m gdm}ƒ Aem ñWmZr Amho, {OWyZ Vmo g§nUy © ‘mZdOmVrda ZOa R>do Zy Amho, g§nUy © ‘mZdOmV ˶mMm {df¶ (concern) Amho. Vmo Amnë¶m gdm}ƒ ñWmZmdê$Z g§nUy © ‘mZdOmVrg g§~mo{YV Amho, nU g§~mo{YV AgVmZm ˶mMo g§~moYZ H$Yr EH$m g‘yhmcm CÔoeZy AgVo, Va H$Yr Xþgè¶m g‘yhmcm. Hw$amUmMo EH$ ‘hÎdmMo d¡{eîQ>ç åhUOo, ˶mMm dmMH$ H$moU˶mhr jUr ˶mÀ¶m coIH$mer g§nH©$ H$ê$ eH$Vmo. Hw$amUmMm coIH$ B©ída Amho. Vmo {Od§V B©ída Amho. ˶mZo Amnë¶m kmZmZo d eº$sZo gd© cmoH$m§Zm doT>y Z R>do coco Amho. Vmo àË`j[a˶m à˶oH$ ‘mUgmMo åhUUo EoH$Vmo Am{U ˶mÀ¶m àíZmMo ˶mcm CÎma XoVmo. åhUyZM Hw$amUmÀ¶m dmMH$mgmR>r à˶oH$ jUr ho e³¶ Amho H$s, Vmo B©ídamer g§nH©$ H$ê$ eH$Vmo. Am{U Vmo B©ídamcm àíZ {dMmê$Z ˶mMo CÎma àmá H$ê$ eH$Vmo. Hw$amU {dídmÀ¶m {Z‘m©Ë¶mMm n[aM¶ hmo¶. Hw$amU ho Xe©{dVmo H$s, EH$ B©ída Amho, Á¶mZo ho {díd {Z‘m©U Ho$co Amho. Am{U VmoM ¶m {dídmMm gmV˶nydH© $ gm§^mi H$aV Amho. Ho$di VmoM gd©àH$mao gm‘϶©emcr Amho. ‘mZdmMo dV©‘mZ, ^yV d ^{dî¶ ’$º$ ˶mÀ¶mM AI˶marV Amho. Agm Ho$di VmoM Amho. ˶mÀ¶mgmaIm Xþgam H$moUrM Zmhr. Vmo {Za§Va {Od§V Amho. ˶mÀ¶m {Z¶§ÌUm~mhoa H$moUrM Zmhr __ H$mhrM Zmhr. B©ídamMr {Z‘m©U ¶moOZm



B©ídamÀ¶m n[aM¶mì¶{V[aº$ Hw$amUmV Á¶m Jmoï>rcm {deof ‘hÎd XoʶmV Amcoco Amho, Vr åhUOo __ B©ídamMr {Z‘m©U ¶moOZm (The creation plan of God) Amho. Or ‘mUgmgmR>r ñnï> H$aʶmV Amcocr Amho.



Hw$amU AemàH$mao Hw$amU ‘mZdmcm ˶m Jmoï>rMr OmUrd H$ê$Z XoV Amho, Or ‘mZd Ho$di Amnë¶m à¶ËZm§Ûmao OmUy eH$V Zmhr. Hw$amU ‘mZdmcm, ˶mÀ¶mer g§~{§ YV gd© ‘yc^yV àíZm§Mr CÎmao XoVmo. Ogo ‘r H$moU Amho? ‘m¶m {Z{‘©VrMm CÔoe H$m¶ Amho? ¶m OJmer ‘mPm g§~Y§ H$m¶ Amho, Á¶m‘ܶo ‘r Amho? OrdZ H$m Amho? Am{U ‘¥Ë¶y H$m Amho? ‘¥Ë¶yndy u ‘cm H$m¶ H$amd¶mMo Amho? Am{U ‘¥Ë¶yZV§ a ‘m¶mg‘moa H$m¶ ¶oUma Amho? Vr H$moUVr Jmoï> Amho, {OÀ¶mer à{V~Õ hmoD$Z ‘r ¶eñdr hmoD$ eH$Vmo? Am{U ˶m H$moU˶m Jmoï>r AmhoV, Á¶m ‘m¶m An¶emgmR>r H$maUr^yV R>aVrc? ¶m àíZm§Mm WoQ> g§~Y§ B©ídamÀ¶m {Z‘m©U ¶moOZoer Amho. Am{U ¶mM B©ídar¶ {Z‘m©U ¶moOZoer ‘mZdmcm AdJV H$aUo, hmM Hw$amUmMm CÔoe Amho. ¶mM AZwfJ§ mZo n¡J~§ amMmhr Hw$amUmer WoQ> g§~Y§ Amho. n¡J~§ a, ˶mcm B©ídamH$Sy>Z àmá g§Xeo m§Zm nyU© O~m~XmarÀ¶m ^mdZoZo cmoH$m§n¶ªV nmoMdVmo. Am{U Vmo ñdV: B©ídar¶ ‘mJ©Xe©ZmZwgma Amnco nyU© OrdZ AemàH$mao ì¶VrV H$aVmo H$s, Vmo cmoH$m§gmR>r, Hw$amUmZwgma OrdZ ì¶VrV H$go H$am¶Mo, ¶mg§~Y§ mZo EH$ ì`mdhm[aH$ CXmhaU (practical demonstration) ~ZVmo. "Hw$amU' EH$ {dMmaYmam Agcocm J«W§ Amho, Va n¡J~§ a ñdV: ˶m {dMmaYmaoMm ì`mdhm[aH$ Z‘wZm Amho. Hw$amUmg Mm§Jë¶màH$mao g‘OʶmgmR>r Hw$amUmÀ¶m Aܶ¶Zmgh n¡J~§ amÀ¶m OrdZmMohr Aܶ¶Z H$aUo {VVHo$M Amdí¶H$ Amho. Hw$amUmZwgma, ‘mZd EH$ AZ§VH$mcrZ OJUmam àmUr Amho. nU ˶mÀ¶m OrdZmcm XmoZ ^mJm§‘ܶo {d^mJyZ Q>mH$ʶmV Amco Amho. ‘¥Ë¶yndy uMm OrdZH$mc (pre-death period) Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aMm OrdZH$mc (post-death period) Ago XmoZ ^mJ AmhoV. ‘¥Ë¶yndy uMo OrdZ, H$‘©ê$nr noaUr H$aʶmgmR>r 8



9



Amho Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aMo OrdZ Amnë¶m H$‘mªMm ‘mo~Xcm àmá H$aʶmgmR>r Amho. ¶m OJmV ‘mZdmgmR>r ¶eñdr YmoaU ho Amho H$s, ˶mZo B©ídamÀ¶m ¶m {Z‘m©U ¶moOZocm OmUyZ ¿¶mdo Am{U ˶mZwgmaM Amnë¶m OrdZmMo {Z¶moOZ H$amdo. gܶmÀ¶m OJmV ‘mZd nyUn© Uo ñdV§Ì Amho. nU ho ñdmV§Í¶ ~jrgê$nr ZgyZ narjoê$nr Amho. ‘¥Ë¶yndy uÀ¶m H$mcI§S>mV hr narjm nm{hcr OmV Amho H$s, H$moU Amnë¶m ñdmV§Í¶mMm gXþn¶moJ H$aVmo Am{U H$moU Xþén¶moJ H$aVmo. Amnë¶m ñdmV§Í`mMm ¶mo½¶ Cn¶moJ H$aUo åhUOo, ñdoÀN>Zo o ñdV:cm B©ídar¶ {eñVrV ~m§YZy Q>mH$Uo hmo¶. AgoM cmoH$ ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV {MaH$mcrZ gwIm§À¶m ñdJm©V ñWmZ àmá H$aVrc. Am{U Oo cmoH$ Amnë¶m ñdmV§Í¶mMm Xþén¶moJ H$aVrc, ˶m§Zm ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV ZaH$mV ’o$Hy$Z {Xco OmB©c. ñdJ© AZ§VH$mcrZ gwIm§Mo ñWmZ Amho, Am{U ZaH$ AZ§VH$mcrZ Xþ:Im§Mo ñWmZ Amho. gܶmMo OJ ‘mZdmH$[aVm gd© ~mOyZ§ r AZwH$y c Ago OJ Amho. ¶oWo n[anyU© Aer OrdZXm¶r ì¶dñWm (Life Support System) ñWm{nV H$aʶmV Amcocr Amho. nU Hw$amUmZwgma ho OJ AemMà‘mUo H$m¶‘ñdê$nr amhUma Zmhr. Va ¶m OJmÀ¶m {Z‘m©Ë¶mZo, Á¶mà‘mUo à˶oH$ ór d nwéfmMo d¶ {ZpíMV Ho$coco Amho. ˶mMà‘mUo ¶m OJmMrhr EH$ {ZYm©[aV AdYr Amho. n¥Ïdr ho J«h d gy¶‘© mcm (Solar System) AemMà‘mUo Zoh‘rgmR>r amhUmao ZmhrV. Hw$amUmV ho ñnï> eãXm§V gm§{JVcoco Amho H$s, B©ídar¶ ¶moOZoZgw ma Ooìhm R>amdrH$ H$mcmdYr g‘má hmoBc © , Voìhm ¶m OJmcm Am{U ¶m gd© ì¶dñWocm g§nïw >mV AmUco OmB©c. Am{U ˶mZ§Va B©ída Amnë¶m gm‘϶m©Zo



Hw$amU EH$ Zdo OJ {Z‘m©U H$aoc. ho Xþgao OJ, EH$ n[anyU© d {MaH$mcrZ OJ Agoc ¶m Xþgè¶m OJmMo {Z¶‘, ¶m gܶmÀ¶m OJmnojm {^Þ AgVrc. gܶmÀ¶m OJmV ‘mZdmcm ñdmV§Í¶ {‘imcoco Amho, nU ¶mZ§VaÀ¶m OJmV B©ídamMo à˶j {Z¶§ÌU Agoc. ˶m OJmV B©ída nyUn© Uo ݶm¶ (Perfect Justice) ñWm{nV H$aoc. ¶mZ§VaÀ¶m OJmV ˶m gd© h{H$JVr CKS> hmoVrc, Á¶m§À¶mda narjoÀ¶m CÔoemZo gܶm nS>Xm R>do ʶmV Amcocm Amho. Á¶m cmoH$m§Zm Hw$amUmÀ¶m gmhmæ¶mZo g˶mMr AZw^Vy r hmoV,o ˶m§Zm Hw$amU {ÛgwÌr¶ H$m¶©H$« ‘ (two-point programme) XoVmo. n{hcm åhUOo, Amnë¶m OrdZmV B©ídar¶ AmXoem§Mo H$mQ>Ho $moa nmcZ H$aUo Am{U Xþgam åhUOo, BVam§Zm ¶m B©ídar¶ ‘mJ©Xe©ZmMr OmUrd H$ê$Z XoU.o B©ídar¶ ‘mJ©Xe©ZmZwgma OrdZmMr gwédmV g˶mÀ¶m emoYmnmgyZ hmoV.o EImXm H$moUr Ooìhm Hw$amUmÀ¶m gmhmæ¶mZo g˶mn¶ªV nmohmoMVmo, Voìhm ˶mÀ¶m‘ܶo EH$màH$mao ‘mZ{gH$ H«$m§Vr KS>V,o ˶mMo {dMma ~XcVmV. ˶mÀ¶m AmdS>r-{ZdS>r g§~Y§ mZo ˶mMm Ñ{ï>H$moZM ~XcyZ OmVmo. ˶mMo OrdZ AmVyZ d ~mhoê$Z nyUn© Uo B©ídar¶ ¶moOZoer EH$ê$n hmoV.o ˶mMr hrM B©ídam{df¶rMr OmU (Realization of God), {d{dY ì`mdhm[aH$ ê$nm§V àH$Q> hmoV,o Ogo B©ídamMo ñ‘aU H$aUo, àmW©Zm H$aUo, Z¡{VH$ ‘yë`m§Mo ^mZ R>do Uo d B©ídamH$S>o Om~ XoʶmMr OmUrd R>do Zy OrdZ ì¶VrV H$aUo B. g˶mMm emoY åhUOo EImXr ¶m§{ÌH$ KQ>Zm Zìho, Va g˶mMm emoY åhUOo OrdZmMo g˶ OmUyZ KoUo hmo¶. Am{U Omo ‘mUyg OrdZmMo g˶ OmUyZ KoVmo, Vmo ‘J Amnë¶m ñd^mdmÀ¶m ~imda EH$ ZdrZ ‘mUyg ~ZyZ g‘moa ¶oVmo. g˶mMm emoY EImÚm ‘mUgmgmR>r Amnë¶m OrdZmcm nyUn© Uo U-turn 10



11



XoʶmgmaIo Amho. Am{U {VWyZ EH$ Agm àdmg gwê$ hmoVmo, Ogo EH$ ZdrZ CJdcocm d¥j Amho Á¶mMr Zoh‘r dmT> hmoV AgVo, Á¶mÀ¶m dmT>rMm àdmg H$Yrhr g§nV Zmhr. {OhmX: EH$ em§VVmnyU© d¡Mm[aH$ g§Kf© Á¶m§Zm Hw$amUmÀ¶m gmhmæ¶mZo g˶mMo kmZ àmá Pmco Amho, Aem§Zm ì`mdhm[aH$ nmVirda Oo H$V©ì¶ nma nmS>m¶Mo AgVo Vo, "cmoH$m§Zm B©ídamH$S>o ¶oʶmMo AmdmhZ H$aUo' ho Amho. åhUOo B©ídar¶ g˶mer BVam§Zm AdJV H$aUo hmo¶. ho H$m¶© ’$ma J§^ra ñdê$nmMo H$m¶© Amho. Á¶mgmR>r g‘n©U^mdmMr Amdí¶H$Vm Amho. Am{U åhUyZM Hw$amUmV ¶m H$m¶m©g "{OhmX' ¶m eãXmZo n[a^m{fV Ho$coco Amho. Hw$amUmV, Hw$amUmda {dídmg R>do Umè¶m§Zm Aem eãXm§V AmXoe XoʶmV Amcocm Amho H$s, ¶m Hw$amUmÀ¶m gmhmæ¶mZo Vwåhr BVam§er {OhmX H$am __ gdm}Îm‘ {OhmX. Hw$amUmZwgma, {OhmX nyUn© Uo EH$ AamOH$s` H$m¶© Amho. Oo gwédmVrnmgyZ eodQ>n¶ªV nyUn© Uo em§VVmnyU© ‘mJm©Mm Adc§~ H$ê$ZM nma nmS>co OmVo. ˶mMo ܶo¶ ‘mZdmMo öX¶n[adV©Z H$aUo Amho, Am{U öX¶n[adV©ZmMo H$m¶© em§VVmnyU© AmdmhZmÛmaoM e³¶ Amho. O~aXñVr Am{U qhgoÀ¶m ‘mJm©Zo Vo H$Xm{n e³¶ Zmhr. Hw$amUmV ¶wXY² mer g§~{§ YV H$mhr g§Xeo dMZo AmhoV. nU Hw$amUmZwgma, ¶wÕ Ho$di Aem àg§Jr ¶mo½¶ Amho, Ooìhm Vo ~MmdmV Ho$co OmUmao ¶wÕ Agob. ¶mì¶{V[aº$ H$moU˶mhr BVa H$maUmZo ¶wÕ H$aUo A{O~mV d¡Y Zmhr. Hw$amUmZwgma ¶wÕ H$aUo Ho$di ¹${MV AndmX Agy eH$Vo, na§Vw em§Vr ‘mÌ gX¡d BpÀN>V Amho. Hw$amUmV ¶wÕmg§~Y§ r H$mhr g§Xeo dMZo AmhoV, Or nyU© Hw$amUmÀ¶m EH$



Hw$amU à{VeV XoIrc ZmhrV. Vr dMZo H$m¶‘ñdê$nr AmXoe ZgyZ, Vo àmg§{JH$ AmXoe AmhoV. hr dMZo Voìhm àH$Q> Pmcocr AmhoV, Ooìhm lÕmd§V d {~Ja lÕmd§Vm§Xaå¶mZ ¶wÕgÑe n[apñWVr (state of war) {Z‘m©U Pmcr hmoVr. hr ¶wÕOݶ n[apñWVr {damoYH$m§H$Sy>Z Pmcoë¶m geó AmH«$‘Um‘wio {Z‘m©U Pmcr hmoVr. n¡J~§ a gmho~m§Zr à˶oH$ doigo ¶m AmH«$‘Um{déÕ ¶wÕ Q>miʶmgmR>r {d{dY àH$mao à¶ËZ Ho$co, Am{U ˶mV Vo AZoH$ doim ¶eñdr Pmco. nU Ago ¹${MVM KS>co H$s, ¶wÕ Q>miʶmMo gd© àH$maMo à¶ËZ A¶eñdr R>aco Am{U eodQ>r ‘O~ya hmoD$Z ~MmdmË‘H$ (defensive) ¶wÕmMm n¶m©¶ ñdrH$mamdm cmJcm. Am{U ho XoIrc g‘OUo Amdí¶H$ Amho H$s, ho ~MmdmË‘H$ ¶wÕXoIrc ñWm{nV emgZmH$Sy>ZM Ho$co OmD$ eH$Vo. gwñWm{nV emgZm (Established State) ì¶{V[aº$ BVa H$moU˶mhr N.G.O. cm ¶wÕmMm ‘mJ© Adc§{~ʶmMr A{O~mV nadmZJr Zmhr. Oo cmoH$ Media Ûmao Hw$amUm{df¶r OmUVmV, ˶m§Zm gd©gmYmaUnUo dmQ>Vo H$s, Hw$amU {OhmX {eH$dUmam J«W§ Amho. Am{U {OhmX åhUOo qhgoÀ¶m gmhmæ¶mZo Amnco BpÀN>V ܶo¶ gmܶ H$aUo hmo¶, Ago Vo g‘OVmV. nU hr H$ënZm nyUn© Uo MyH$ Amho. Omo H$moUr Hw$amUmMo ñdV: Aܶ¶Z H$aoc, ˶mg ho g‘Om¶cm doi cmJUma Zmhr H$s, Hw$amUmMm qhgoer H$moU˶mhr àH$mao g§~Y§ Zmhr, Hw$amU em§VrMo YS>o XoUmam J«W§ Amho, qhgoMo Zìho. 12



dhrXþÔrZ ImZ, Zdr {X„r. [email protected]



13



gyah-01. Ac-’$m{Vhm Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X`miy d H¥$nmiy Amho. gd© ñVwVr ’$º$ A„mhgmR>rM Amho, Omo gd© g¥ï>rMm nmcZH$Vm© Amho. 2 A˶§V X`miy d H¥$nmiy Amho. 3 ݶm¶mÀ¶m {XdgmMm ‘mcH$ Amho. 4 Amåhr ’$º$ VwPrM CnmgZm H$aVmo Am{U ’$º$ Vw¶mH$S>Mo gmhmæ`mMr ¶mMZm H$aVmo. 5 (ho à^y!) Amåhmcm gai ‘mJ© XmId. 6 Aem cmoH$m§Mm ‘mJ© Á¶m§À¶mda VwPm H¥$nmdfm©d Pmcm. 7 Amåhmcm ZH$mo ˶m§Mm ‘mJ© Á¶m§À¶mda VwPm àH$mon Pmcm Am{U Oo ‘mJ©^ï« > Pmco. 1



gyah-02. Ac-~µH$ah Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X`miy d H¥$nmiy Amho. Acr’$0 cm‘0 ‘r‘0 2 hm A„mhMm J«W§ Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. ‘mJ©Xe©Z Amho A„mhMr OmU AgUmè¶m§gmR>r. 3 Oo lX²Ym R>do VmV (‘mZdr AmH$cZmncrH$S>rc) AÑí¶mda, Am{U AT>inUo àmW©Zm H$arV AgVmV, Am{U Oo H$mhr Amåhr ˶m§Zm {Xco Amho, ˶mVyZ (BVam§da) IM© H$arV AgVmV. 4 Am{U (n¡J~§ a!) Omo J«W§ Vwåhmcm àXmZ H$aʶmV Amcm d Oo J«W§ Vw‘À¶mnydu (BVa n¡J~§ am§Zm) àXmZ H$aʶmV Amco, gdmªda ÑT> {dídmg R>do VmV Am{U ‘aUmoÎma OrdZmdahr AT>i lX²Ym R>do VmV. 5 hoM cmoH$ Amnë¶m nmcZH$˶m©Zo XmIdcoë¶m gai ‘mJm©da AmhoV. hoM cmoH$ ¶eñdr hmoUma AmhoV. 6 Oo g˶mMm AñdrH$ma H$aÊ`mda R>m‘ AmhoV, ˶m§À¶mgmR>r XmoÝhr Jmoï>r gma»¶mM AmhoV H$s, Vwåhr ˶m§Zm gmdY H$am AWdm H$ê$ ZH$m, Vo (H$Xm{n) lX²Ym YmaU H$aUma ZmhrV. 7 A„mhZo ˶m§À¶m ‘Zm§Zm, H$mZm§Zm grc Ho$co 1



Hw$amU Amho, ˶m§À¶m S>mù o ¶m§da nS>Xm nS>cc o m Amho. ˶m§À¶mgmR>r ’$ma ‘moR>r {ejm Amho. 8 Am{U cmoH$m§V Agohr AmhoV Oo åhUVmV, "Amåhr A„mh d (ݶm¶mÀ¶m) A§{V‘ {Xdgmda {dídmg R>do Vmo.' nU dñVwV: Vo {dídmg R>do Umao ZmhrV. 9 Vo A„mhMr d lX²Ymd§Vm§Mr ’$gdUyH$ H$ê$ nmhVmV, dñVwV: Vo ñdV:MrM ’$gdUyH$ H$aV AmhoV. nU ¶m Jmoï>rMr ˶m§Zm OmU Zmhr. 10 ˶m§À¶m A§V:H$aUmV EH$ amoJ Amho Am{U A„mhZo ˶m§Mm amoJ AmUIr dmT>dcm. ˶m§À¶mgmR>r ¶mVZm‘¶r {ejm Amho, ¶mgmR>r H$s, Vo OmUrdnydH© $ ImoQ>o ~mocV AmhoV. 11 Am{U Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo, "n¥Ïdrda AamOH$Vm {Z‘m©U H$aʶmcm H$maUr^yV R>ê$ ZH$m.' Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhr Va em§VVoMo àdV©H$ AmhmoV.' 12 gmdYmZ! hoM cmoH$ AZmMmar AmhoV. nU ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Zmhr. 13 Am{U Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo, "BVa lX²Ymd§Vm§à‘mUoM Vwåhr gwXY² m lX²Ymd§V ~Zm.' Va Vo åhUVmV, "Amåhr ‘yI© cmoH$m§à‘mUo lX²Ymd§V ~Zm¶Mo H$s H$m¶?' gmdYmZ! dñVwV: hoM cmoH$ ‘yI© AmhoV, nU Vo (ñdV:À¶m ‘yI© Agʶm{df¶r) AZ{^k AmhoV. 14 Am{U Ooìhm Vo lX²Ymd§Vm§Zm ^oQ>VmV, Voìhm åhUVmV Amåhrhr lX²Ym R>do Vmo, nU Ooìhm Amnë¶m g¡VmZr gmWrXmam§Zm ^oQ>VmV, Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhr Va Vw‘À¶m gmo~VM AmhmoV. ˶m cmoH$m§~amo~a (åhUOo lX²Ymd§Vm§~amo~a) Va Amåhr Ho$di WÅ>m H$arV AgVmo.' 15 A„mh ˶m§Zm ˶m§À¶m WÅ>m H$aʶmÀ¶m H¥$˶mMr {ejm XoʶmgmR>r, ˶m§À¶m ~§S>Imoarcm dmd XoV Amho, AWm©VM Vo A§YH$mamV ^aH$Q>V AmhoV. 16 ho Ago cmoH$ AmhoV Á¶m§Zr gÝ‘mJm©Edo Or Hw$‘mJm©Mm A§JrH$ma Ho$cm, Zm ˶m§Mm hm ì¶dhma ’$cXm¶r R>acm, Zm ˶m§Zm (BVaÌ) ‘mJ©Xe©Z àmá Pmco. 17 ˶m§Mr AdñWm ˶m ‘mUgmgmaIr Amho __ Á¶mZo A¾r àÁd{cV 14



15 gyah-2. Ac-~µH$ah Ho$cm, Am{U Ooìhm ˶m A¾r‘wio g^modVmcMm n[aga àH$me‘mZ Pmcm, Voìhm A„mhZo ˶mÀ¶m S>mù o ¶mVrc Á¶moV H$mTy>Z KoVcr Am{U ˶m§Zm {ZImcg A§YH$ma‘¶ AdñWoV gmoS>y Z {Xco, n[aUm‘r ˶m§Zm H$mhrhr {XgV Zmhr. 18 Vo ~{hao, ‘wH$o Am{U Am§Yio AmhoV, Vo (AmVm gÝ‘mJm©H$S>)o naVUma ZmhrV. 19 qH$dm ˶m§Mr AdñWm Aer Amho, Ogo AmH$memVyZ Vw’$mZ nO©Ý¶d¥ï>r hmoV Amho, ^¶§H$a H$mimoI Amho, {dOm§Mm cIcImQ> d JS>JS>mQ> hmoV Amho. {dOm§À¶m H$S>H$S>mQ>m‘wio ‘¥Ë¶yÀ¶m ^rVrnmoQ>r Vo Amncr ~moQ>o Amnë¶m H$mZmV KmcVmV. nU A„mhZo g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm gd© ~mOyZ§ r doT>y Z R>do co Amho. 20 {dOoÀ¶m cIcImQ>m‘wio ˶m§Mr AdñWm Aer hmoV Amho H$s, Ogo ˶m§Mr Ñï>r {hamdyZ KoVcr OmV Amho. Ooìhm drO ˶m§À¶mda M‘H$Vo, Voìhm Vo ˶m àH$memV Mmcÿ cmJVmV Am{U Ooìhm g^modma A§Yma hmoVmo, Vo ñVãY C^o amhVmV. A„mhZo BpÀN>c,o Va ˶m§Mr EoH$ʶmMr d nmhʶmMr j‘Vm Vmo Zmhrer H$ê$ eH$Vmo. {Z…g§e` A„mhcm H$mhrhr H$aʶmMr eº$s àmá Amho. 21 cmoH$m§Zmo! Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr CnmgZm H$am, Á¶mZo Vwåhmcm {Z‘m©U Ho$co Am{U ˶m§Zmhr {Z‘m©U Ho$co Oo Vw‘À¶m AmYr hmoD$Z Joc.o Á¶m‘wio Vwåhr gXmMmar ìhmc. 22 VmoM Va Amho (Vw‘Mm nmcZH$Vm©), Á¶mZo n¥Ïdrcm Vw‘À¶m gmR>r {dgmì¶mMo {R>H$mU ~Z{dco Am{U AmH$memcm N>V ~Z{dco,. Am{U dê$Z T>Jm§Ûmao nmʶmMm dfm©d Ho$cm Am{U ˶mÛmao Vw‘À¶m CnOr{dHo$gmR>r ’$io {Z‘m©U Ho$cr. Va Vwåhr BVam§Zm A„mhMo gh^mJr R>ady ZH$m. 23 Am{U Amåhr Am‘À¶m godH$mH$S>o (åhUOo n¡J~§ a ‘whå‘X ¶m§À¶mH$S>)o , Oo H$mhr (B©e-g§Xeo ) nmR>{dco Amho ˶m{df¶r Vw‘À¶m ‘ZmV H$mhr e§H$m Agoc, Va VemM JwUdÎmoMm EH$ Aܶm¶ Vwåhr V¶ma H$ê$Z àñVwV H$am, Oa Vwåhr Iao Agmc Am{U ¶m H$m¶m©V ‘XV H$aʶmgmR>r A„mh{edm¶ H$moUmcmhr ~mocmdyZ ¿¶m. 24 Am{U Oa Vwåhr Vo H$ê$ eH$co Zmhr, Am{U Vwåhr Vo H$Xm{n H$ê$



Hw$amU eH$Uma Zmhr, Va dmMdm ñdV:cm ˶m AmJrnmgyZ Á¶mMo B§YZ "‘mUgo d XJS>' AmhoV. Or g˶mcm ZmH$maUmè`m§H$[aVm V¶ma H$ê$Z R>do cocr Amho. 25 Am{U Oo lX²Ym ~miJyZ AmhoV d gËH$‘} H$arV AmhoV Aem cmoH$m§Zm ew^dmVm© X²¶m. ˶m§À¶mgmR>r Aem ~mJm AmhoV Á¶m§V nmʶmMo Pao àdm{hV AgVrc. {VWo Ooìhm ˶m§Zm ImʶmgmR>r ’$io {Xco OmVrc, Vo åhUVrc, hr Va VerM ’$io AmhoV, Oer ¶m nyduXoIrc Amåhmcm XoʶmV Amcr hmoVr. ˶m§Zm gma»¶m {XgUmè¶m dñVy {Xë¶m OmVrc. ˶m§À¶mgmR>r {VWo ew{M^yV© OrdZgmWr AgVrc, Am{U Vo {VWo gX¡d {Zdmg H$aVrc. 26 {Z…g§e` A„mhcm ¶mV ‘wirM g§H$moM Zmhr H$s, Vmo ‘ÀN>amMo CXmhaU XoVmo qH$dm ˶mnojmhr jwÐ {OdmMo. Oo lX²Ym ~miJVmV Vo OmUVmV H$s, ho g˶ Amho ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z. nU Oo lX²YmhrZ AmhoV Vo åhUVmV, "¶m CXmhaUmÛmao A„mhcm H$m¶ gm§Jm¶Mo Amho?' A„mh ¶mÛmao AZoH$m§Zm gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa H$aVmo Am{U AZoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdVmo. Vmo gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa H$aVmo Va Ho$di Adkm H$aUmè¶m§Zm. 27 Vo A„mher H$ama ñWm{nV Pmë¶mZ§Vahr ˶mMo C„§KZ H$aVmV. Am{U Á¶m Jmoï>rcm A„mhZo OmoS>ʶmMm AmXoe {Xcm, {VMo VwH$S>o VwH$S>o H$aVmV. Am{U n¥Ïdrda CËnmV ‘mO{dVmV. hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§À¶m dmQ>çmcm ZwH$gmZm{edm¶ Xþgao H$mhr ¶oUma Zmhr. 28 Vwåhr A„mhcm ‘mZʶmg ZH$ma H$gm H$m¶ XoD$ eH$Vm? (ho Va Vwåhr OmUyZ AmhmV H$s), Vwåhr Va {ZOud AdñWoV hmoVm, Voìhm ˶mZo Vwåhmcm OrdZ àXmZ Ho$co. Am{U VmoM Vw‘Mm ‘¥Ë¶y KS>dZy AmUoc, Am{U ‘¥Ë¶yZV§ a VmoM Vwåhmcm nwÝhm {Od§V H$aoc. Am{U Z§Va Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$S>Mo naV AmUco OmB©c. 29 VmoM Va Amho (Vw‘Mm nmcZH$Vm©), Á¶mZo ¶m n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho Vw‘À¶mgmR>r {Z‘m©U Ho$co. ˶mZ§Va Vmo AmH$memÀ¶m {Z{‘©VrH$S>o dicm Am{U gmV AmH$mem§Mr aMZm Ho$cr. ˶mcmM à˶oH$ Jmoï>rMo n[anyU© 16



gyah-2. Ac-~µH$ah



17



kmZ Amho. 30 Ooìhm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo ñdJ©XVÿ m§Zm gm§{JVco H$s, ‘r n¥Ïdrda CÎmam{YH$mar Zo‘Uma Amho. (n¥Ïdrda {OÞZ§Va ‘mZdmcm dgdʶmV Amco.) Voìhm Vo åhUmco, "Vy n¥Ïdrda Aem§Zm dgdUma Amhog H$m Oo AZmMma KS>dVrc Am{U aº$nmV H$aVrc? (ho à^y) Amåhr Va Vw¶m Agr‘ ‘hmZVoMo d nm{dͶmMo JwUJmZ H$aVmo!' A„mhZo CÎma {Xco, "Vwåhr Vo OmUV Zmhr, Oo ‘r OmUVmo.' 31 Am{U A„mhZo AmX‘cm gd© Jmoï>tMr Zmdo {eH${dcr. Am{U ˶m gdmªZm ñdJ©XVÿ m§g‘moa CnpñWV Ho$co Am{U åhQ>c,o "Vw‘Mo åhUUo Iao Agoc, Va ‘cm ¶m gdmªMr Zmdo gm§Jm.' 32 ˶m§Zr CÎma {Xco, "Agr‘ Amho VwPr ‘{h‘m! Oo kmZ Vy Amåhmcm àXmZ Ho$co ˶mì¶{V[aº$ Amåhmcm H$moUVohr kmZ Zmhr. {Z…g§e` VyM gd© Jmoï>tMm OmUH$ma Am{U Añgc ~w{Õ‘mZ Amhog.' 33 Voìhm A„mhZo gm§{JVco, "ho AmX‘! ˶m§Zm ¶m§Mr Zmdo gm§J.' Ooìhm AmX‘Zo (ñdJ©XVÿ m§Zm) ˶m§Mr Zmdo gm§{JVcr. Voìhm A„mhZo åhQ>c,o "‘r Vwåhmcm gm§{JVc§ ZìhV§ H$m? H$s, Ho$di ‘rM OmUVmo, n¥Ïdr d AmH$memVrc gd© Jw{nVo Am{U Vo gd© (‘rM) OmUVmo, Oo Vwåhr àH$Q> H$aVm Am{U Oo Vwåhr cndVm.' 34 Am{U (Vr doihr AmR>dm) Ooìhm Amåhr ñdJ©XVÿ m§Zm åhQ>c,o "AmX‘g‘moa (Omo n{hcm ‘mZd hmoVm) ZV‘ñVH$ ìhm,' Voìhm Vo gd© (AmkoMo nmcZ H$arV) ZV‘ñVH$ Pmco, ’$º$ Bãcrg cm gmoS>y Z, Ah§H$mamnmoQ>r ˶mZo Vgo H$aʶmg ZH$ma {Xcm. AemàH$mao ˶mZo ñdV:cm ˶m cmoH$m§V gm‘rc H$ê$Z KoVco Oo g˶mcm ZmH$maVmV. 35 Am{U Amåhr åhUmcmo, "ho AmX‘, Vy Am{U VwPr nËZr ñdJm©V amhm Am{U ˶mVyZ Vwåhmcm Oo H$mhr ImʶmMr BÀN>m hmoBc © , ‘wº$nUo Im. nU øm EH$m d¥jmÀ¶m Odi (H$Xm{n) OmD$ ZH$m, AݶWm Vwåhr A˶mMmar ~Zmc.'



Hw$amU nU g¡VmZmZo ˶m d¥jmMm ~hH$m{dʶmgmR>r gmYZê$nr dmna H$ê$Z, ˶mÛmao XmoKm§Zm MyH$ H$am¶cm cmdcr. AemàH$mao ˶mZo ˶m§Zm Vo (Á¶m gwI‘¶r AdñWoV) hmoV,o ˶m AdñWoVZy ~mhoa H$mT>ʶmg Vmo H$maUr^yV R>acm. Am{U Amåhr ˶m§Zm åhUmcmo, "CVam BWyZ Imcr, Vwåhr (BWyZ nwT>)o EH$ Xþgè¶mMo eÌÿ Agmc. Am{U EH$m {ZYm©[aV AdYrn¶ªV n¥Ïdrda Vwåhmcm dmñVì¶ d {Zdm©h H$am¶Mm Amho.' 37 ˶mZ§Va AmX‘Zo Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (àmW©ZMo )o H$mhr eãX {eH$co, A„mhZo ˶mÀ¶m níMmÎmmnmMm ñdrH$ma Ho$cm. Vmo níMmÎmmnmMm ñdrH$ma H$aUmam d Agr‘ H¥$nmd§V Amho. 38 (Voìhm) Amåhr åhUmcmo, "Vwåhr gd©OU ¶oWZy Imcr CVam. Am{U Ooìhm Vwåhmcm ‘m¶mH$Sy>Z ‘mJ©Xe©Z àmá hmoBc© , ‘J Oo ‘m¶m ‘mJ©Xe©ZmMo nmcZ H$aVrc Va (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) Vo Zm H$Yr ^¶J«ñV hmoVrc, Zm Xþ:Ir hmoVrc. 39 nU Oo "g˶' ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco, Am{U Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco, AgoM cmoH$ ZaH$mMo a{hdmgr ~ZUo AQ>i Amho, Am{U Vo Zoh‘rgmR>r VoWMo amhVrc.' 40 ho BòmB©cÀ¶m d§eOm§Zmo! AmR>dm, ‘r Vw‘À¶mda Ho$coë¶m CnH$mam§Zm, Am{U ‘m¶mer Omo H$ama Vwåhr Ho$cm hmoVm ˶mMo nmcZ H$am. ‘mPm Vw‘À¶mer Omo H$ama Amho ‘r ˶mMr nyVV© m H$arZ. Am{U Ho$di ‘mPoM ^¶ ~miJm. 41 Am{U ˶mda lX²Ym R>do m Oo ‘r Vw‘À¶mda àH$Q> Ho$co, ˶mÛmao ˶mMr g˶Vm à‘m{UV hmoV Amho Oo AmYrnmgyZ Vw‘À¶mnmer Amho. (˶m‘ܶo ¶oUmè¶m A§{V‘ n¡J~§ amMo ^mH$sV dV©dcoco hmoV.o ) Am{U åhUyZ Vwåhr gd©àW‘ g˶ ZmH$maUmao ~Zy ZH$m. Am{U ‘m¶m g§Xeo dMZm§À¶m ~Xë¶mV jw„H$ ‘yë` KoD$ ZH$m Am{U ‘mPoM ^¶ ~miJm. 42 Am{U OmUyZ~wOZy g˶ d Ag˶mMr ^ogi H$ê$ ZH$m Am{U g˶ cndy ZH$m. 43 {Z˶ àmW©Zm H$am (Z‘mµO n‹T>m) Am{U Oµ H$mV X²¶m. Am{U (Z‘mµOm‘ܶo) Z‘Z H$am Z‘Z H$aUmè¶m§gmo~V. 44 Vwåhr cmoH$m§Zm Va gËH$‘} H$am¶cm gm§JVm, nU ñdV:À¶m ~m~VrV ‘mÌ 18 36



19 gyah-2. Ac-~µH$ah Vwåhmcm {dga nS>Vmo. Vwåhr A„mhÀ¶m J«W§ mMo dmMZ H$aVm, Vwåhr ~wÕrMm Cn¶moJ H$arV Zmhr H$m? 45 AT>i ghZercVm Am{U àmW©Zm (Z‘mµO) ¶m§Ûmao (A„mhH$S>)o gmhmæ`mMr ¶mMZm H$am. IamoIa, hr {dZ¶erc cmoH$m§ì¶{V[aº$ BVa cmoH$m§gmR>r H$R>rU Jmoï> Amho. 46 Vo {dZ‘« cmoH$ R>m‘ {dídmg R>do Zy AmhoV H$s, Vo Amnë¶m nmcZH$˶m©cm ^oQ>Uma AmhoV. Am{U ˶mÀ¶mH$S>Mo Vo naVUma AmhoV. 47 ho BòmB©cÀ¶m d§eOm§Zmo! AmR>dm, ‘r Vw‘À¶mda Ho$coë¶m CnH$mam§Zm. Am{U (˶mMrhr AmR>dU H$am) H$s, ‘r Vwåhmcm BVa gd© cmoH$m§nj o m A{YH$ 48 Jm¡adnyU© ñWmZ {Xco hmoV.o Am{U ˶m {XdgmMo ^¶ (OmU) ~miJm, Ooìhm H$moUVmhr Ord, Xþgè¶m {OdmÀ`m qH${MVhr Cn¶moJr nS>Uma Zmhr. Zm ˶m§À¶mH$Sy>Z H$moUmMr ‘ܶñWr ñdrH$macr OmB©c, Zm ‘mo~Xcm KoD$Z H$moUmcm gmoS>co OmB©c. ˶m§Zm H$moUVohr gmø cm^Uma Zmhr. 49 Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm Amåhr {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§nmgyZ Vw‘Mr gwQ>H$m Ho$cr. Á¶m§Zr Vw‘À¶m ‘wcm§Mr h˶m H$ê$Z Am{U Vw‘À¶m ‘wctZm {Od§V R>do Zy Vwåhmcm Ag§»¶ ¶mVZm {Xë¶m. Am{U Vr Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo KoVcocr EH$ ‘moR>r gÎdnarjm hmoVr. 50 Am{U (˶m doiMo r AmR>dU H$am) Ooìhm Amåhr Vw‘À¶mgmR>r g‘wÐ Xþ^J§ cm d Vw‘Mr gwQ>H$m Ho$cr Am{U Vw‘À¶m Ñï>rg‘moa {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§Zm g‘wÐmV ~wS>dZy Q>mH$co. 51 Am{U (˶m doiMo r AmR>dU H$am) Ooìhm Amåhr ‘ygmcm ({gZmB© nd©Vmda) Mmirg amÌtMo dMZ {Xco. ˶mÀ¶m AZwnpñWVrV Vwåhr (gmoݶmZo ~Z{dcoë¶m) ˶m dmgamcm Cnmñ¶ ~Z{dco. Ago H$ê$Z Vwåhr ‘moR>m JwÝhm H$aUmao ~ZcmV. 52 ‘J ˶mZ§Vahr Amåhr Vwåhmcm j‘m Ho$cr ¶mgmR>r H$s, Vwåhr H¥$Vk ~Zmdo. 53 Am{U (Vr doihr AmR>dm), Ooìhm Amåhr ‘ygmcm (Am‘Mm) J«W§ d (g˶ Am{U Ag˶m‘ܶo ’$aH$ H$aʶmgmR>r) H$gmoQ>r àXmZ Ho$cr. AemgmR>r H$s, Vwåhmcm ¶mo½¶ ‘mJ©Xe©Z cm^mdo.



Hw$amU Am{U Ooìhm ‘ygmZo Amnë¶m cmoH$m§Zm åhQ>c,o "ho ‘m¶m g‘mO~m§YdmZmo! Vwåhr dmgamcm Cnmñ¶ ~ZdyZ IamoIaM ñdV:da A˶mMma Ho$cm AmhmV. Va AmVm (níMmÎmmnX½Y hmoD$Z) Amnë¶m {Z‘m©Ë¶mH$S>o dim. ñdV:À¶m hmVmZo ñdV:À¶m cmoH$m§‘Yrc Anamܶm§Mr h˶m H$am. Vw‘À¶m {Z‘m©Ë¶mÀ¶m Ñï>rZo Ago H$aUo Vw‘À¶mgmR>r Mm§Jco Amho.' Voìhm A„mhZo Vw‘À¶m níMmÎmmnmMm ñdrH$ma Ho$cm. {Z…g§e` Vmo dma§dma j‘m H$aUmam Am{U X`miy Amho. 55 Am{U (AmR>dm), Ooìhm Vwåhr åhUmcm hmoVm H$s, ho ‘ygm! Omon¶ªV Amåhr A„mhcm à˶j nmhV Zmhr, Vmon¶ªV Amåhr Vw¶mda H$moU˶mhr àH$mao {dídmg R>do Uma Zmhr. ˶mdoigo EH$m {dOoÀ¶m H$S>H$S>mQ>mZo Vwåhmcm JmR>co Am{U Vwåhr nmhVM am{hcmV. 56 ‘J Vw‘À¶m ‘¥Ë¶yZV§ a Amåhr Vwåhmcm AemgmR>r nwÝhm {Od§V H$ê$Z C^o Ho$co H$s, Vwåhr H¥$Vk ìhmdo. 57 Am{U Amåhr Vw‘À¶mda ‘oKm§Mr gmdcr Ho$cr. Am{U Vw‘À¶mgmR>r ‘Þ d gcdm (A„mhZo àXmZ Ho$coco AÞ) nmR>{dco. (d åhQ>c)o , "Im ˶m ñdÀN> d ewÕ dñVy Á¶m Amåhr Vw‘À¶mgmR>r CncãY Ho$ë¶m.' ˶m§Zr Am‘Mo H$mhr ZwH$gmZ Ho$co Zmhr, nU ˶m§Zr ñdV:MoM ZwH$gmZ H$ê$Z KoVco. 58 Am{U (Vr doihr AmR>dm), Ooìhm Amåhr Ago åhQ>co hmoVo H$s, ¶m ^y^mJmV XmIc ìhm. Am{U {VWo Vwåhmcm Oo H$mhr ImʶmMr BÀN>m hmoBc © Vo ^anya Im, nU ˶mÀ¶m àdoeÛmamVyZ Z‘«VmnydH© $ àdoe H$am, Am{U åhUm, "(ho à^y!) Am‘À¶m nmnm§Mo AmoPo Am‘À¶mnmgyZ Xÿa H$a.' Voìhm ({ZpíMVM) Amåhr Vw‘À¶m AnamYm§Zm j‘m H$ê$ Am{U gËH$‘} H$aUmè¶m§Zm ^anya ‘mo~Xcm XoD$. 59 nU A˶mMmar cmoH$m§Zr ˶mV ~Xc Ho$cm d Ago dMZ gm§Jm¶cm gwédmV Ho$cr H$s, Oo Amåhr ˶m§Zm gm§{JVcoë¶m dMZmer {^Þ hmoV.o åhUyZ Amåhr ˶m A˶mMmar cmoH$m§da AmH$memVyZ {ejm nmR>{dcr. H$maU Vo Adkm H$aUmao cmoH$ hmoV.o 60 Am{U (AmR>dm Vr doi) Ooìhm ‘ygmZo Amnë¶m 20



54



21 gyah-2. Ac-~µH$ah cmoH$m§gmR>r nmUr ‘m{JVco. Voìhm Amåhr ˶mcm åhUmcmo, "VwPr H$mR>r (A‘wH$) IS>H$mda ‘ma.' ‘J ˶mVyZ nmʶmMo ~mam òmoV CgiyZ ~mhoa nS>c.o ˶m‘wio à˶oH$ OmVrg‘yhmcm Amnmnë¶m nmUdR>çmMr ‘m{hVr Pmcr. A„mhZo Oo H$mhr {Xcoco Amho Vo Im Am{U ߶m Am{U n¥Ïdrda XþîH¥$˶ H$ê$Z AZmMma ‘mOdy ZH$m. 61 Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm Vwåhr åhUmcmV H$s, ho ‘ygm, EH$mM àH$maÀ¶m ImÚnXmWm©Zo Am‘Mo A{O~mV g‘mYmZ hmoUma Zmhr. åhUyZ Vy Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o àmW©Zm H$a H$s, O{‘ZrVyZ Á¶m dñVy {ZKVmV ˶m, ˶mZo Am‘À`mgmR>r {Z‘m©U H$amì¶mV. Ogo ^mÁ¶m, H$mH$S>r, Jhÿ, ‘gya Am{U H$m§Xm. Voìhm ‘ygmZo åhQ>co loð> Aem dñVyÀ`m ~Xë¶mV Vwåhr {ZH¥$ï> dñVy KoD$ BpÀN>Vm H$m? Va ‘J H$moU˶mVar ehamV Om, Vwåhr Oo ‘mJVm Vo {VWo {‘ioc. Voìhm ˶m§Zm An‘mZ Am{U {ddeVoZo J«mgco Am{U ˶m§Zr ñdV:daM A„mhMm H«$moY AmoT>dZy KoVcm. ¶mMo H$maU Ago hmoVo H$s, ˶m§Zr A„mhÀ¶m g§Xeo dMZm§da lX²Ym R>do cr Zmhr. Am{U Aݶm¶H$maH$nUo n¡J~§ am§Mr h˶m H$arV AgV. ¶mMo H$maU Vo {dÐmoh H$aUmao d ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao cmoH$ hmoV.o 62 B‘mZYmaH$ (‘wpñc‘), Á¶y, {¼íMZ d gm{~¶Z (¶m§nH¡ $s) Oo H$moUr A„mhda Am{U (ݶm¶mÀ¶m) A§{V‘ {Xdgmda lÕm R>do Zy AgVrc Am{U gËH$‘} H$aV AgVrc. {Z:g§e¶ ˶m§À¶mgmR>r ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o C{MV ‘mo~Xcm Amho. Am{U {VWo ˶m§Zm H$gcohr ^¶ AgUma Zmhr, H$gcohr Xþ:I XoIrc ˶m§À¶m dmQ>çmcm ¶oUma Zmhr. 63 (BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zmo! Vr doi AmR>dm), Ooìhm Amåhr Vw‘À¶mH$Sy>Z à{Vkm KoVcr hmoVr Am{U "Vya' nd©Vmcm Vw‘À¶mda CMcyZ Yaco hmoV.o (Am{U åhQ>co hmoVo H$s), Amåhr Oo H$mhr Vwåhmcm {Xcoco Amho Vo ÑT>VmnydH© $> Yê$Z R>do m Am{U ˶m‘ܶo Oo (A„mhMo dMZ) AmhoV, Vo Mm§Jë¶màH$mao



Hw$amU cjmV R>do m. Ago H$ê$Z Vwåhr ñdV:cm (XþîH¥$˶m§nmgyZ) dmMdy eH$mc. 64 (¶m à{VkoZV§ a) Vwåhr ˶mH$S>o nmR> {’$adcrV Am{U Oa A„mhMr H¥$nmÑï>r Am{U X¶m Vw‘À¶mda Pmcr ZgVr Va {ZpíMVM ‘moR>o ZwH$gmZ Vw‘À¶m dmQ>çmcm Amco AgVo. 65 Am{U Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr h{H$JV (Mm§Jë¶màH$mao) ‘mhrV Amho Oo Vw‘À¶mn¡H$sM hmoV,o Á¶m§Zr "g~V' À¶m ({Z¶‘mÀ¶m) ~m~VrV A„mhMr Adkm Ho$cr, ˶mda Amåhr ˶m§Zm åhUmcmo, "VwÀN> ‘mH$S>mgmaIo hmoD$Z Om!' 66 AemàH$mao Amåhr ¶m KQ>Zgo ˶m doiÀo ¶m cmoH$m§gmR>r Am{U ˶mZ§Va ¶oUmè¶m§gmR>r Bemam XoUmao CXmhaU ~Z{dco. Am{U A„mhMo ^¶ ~miJUmè¶m§gmR>r CnXoemMo gmYZ ~Z{dco. 67 Am{U Ooìhm ‘ygm Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "A„mh Vwåhmcm EH$ Jm¶ (H$mcdS>) ~ir XoʶmMm AmXoe XoV Amho.' Vo åhUmco, "Vy Am‘Mr Moï>m H$aV Amhog H$s H$m¶?' ˶mda ‘ygm åhUmcm, "‘r Agm AkmZr ~Zy Z¶o ¶mgmR>r ‘r A„mhH$S>o eaU BpÀN>Vmo.' 68 Vo åhUmco, "Vy Am‘À¶mgmR>r Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o àmW©Zm H$a H$s, ˶mZo Amåhmcm ñnï> H$ê$Z gm§Jmdo H$s, Vr Jm¶ H$er Agmdr?' (˶mda) ‘ygm åhUmcm, "A„mh åhUVmo, Vr Jm¶ Aer Agmdr H$s, Vr åhmVmar hr Agy Z¶o d chmZ dmgê$hr Agy Z¶o. Va Vr ¶m XmoÝhr AdñWm§À¶m ‘ܶo Agbobr Agm¶bm hdr. Va AmVm Vwåhmcm Omo AmXoe XoʶmV Amcocm Amho ˶mMo nmcZ H$am.' 69 Vo åhUmco, "(Am‘À¶m dVrZo) Vy Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o àmW©Zm H$a H$s, ˶mZo Amåhmcm ñnï> H$ê$Z gm§Jmdo H$s, Vr H$moU˶m a§JmMr Agmdr?' ˶mda ‘ygm åhUmcm, "A„mh åhUVmo H$s, Vr H$aS>çm {ndù¶m a§JmMr Agmdr {VMm a§J JS>X Agmdm, Vr nmhUmè¶m§Zm AmZ§X XoUmar Agmdr.' 70 Vo åhUmco, "Am‘À¶m dVrZo Vy Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o àmW©Zm H$a H$s, ˶mZo Amåhmcm ñnï> H$ê$Z gm§Jmdo H$s, Vr Jm¶ H$er Agmdr? H$maU Amåhmcm Va Aem gd© JmB© 22



23 gyah-2. Ac-~µH$ah EH$gma»¶mM {XgyZ ¶oVmV. ¶m g§~Y§ mZo Amåhr g§^‘« mÀ¶m AdñWoV gmnS>cmo AmhmoV, Am{U Oa A„mhMr BÀN>m Agoc Va {ZpíMVM ¶m~m~VrV Amåhmcm ¶mo½¶ ‘mJ©Xe©Z cm^oc.' 71 ˶mda ‘ygmZo CÎma {Xco, "A„mhMo Ago åhUUo Amho H$s, Vr Jm¶ Aer Agmdr {OÀ¶mnmgyZ H$m‘ KoVcoco Zgmdo, Vr O‘rZ Zm§JaʶmgmR>r dmnacr OmUmar Zgmdr qH$dm {nH$m§Zm nmUr XoʶmgmR>r dmnacr OmUmar Zgmdr. {VÀ¶mV Hw$R>cmhr Xmof Agy Z¶o, qH$dm H$moU˶mhr àH$mao Vr Hw$cjUr Agy Z¶o.' Voìhm Vo åhUmco, "AmVm Vy g˶ CKS> Ho$co Amhog.' ˶mZ§Va ˶m§Zr {VMm ~ir {Xcm. nU Vgo H$aʶmMr ˶m§Mr BÀN>mM ZìhVr. 72 (BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zmo,) Vwåhr EH$m ì`º$sMr h˶m Ho$cr hmoVr. Am{U h˶oMm Amamon EH$‘oH$m§da H$ê$ cmJcm hmoVmV. nU A„mhcm Vo (JwÝømMo g˶) àH$memV AmUm¶Mo hmoVo Oo Vwåhr cndy BpÀN>V hmoVm. 73 ˶mda Amåhr åhUmcmo, "˶m ‘¥VXohmcm JmB©À¶m EH$m ^mJmZo ‘mam.' AemàH$mao A„mh ‘¥Vmcm OrdZ XoVmo Am{U Vwåhmcm Amnë¶m {Zemʶm XmIdVmo, ho ¶mgmR>r H$s, Vwåhr ~wÕrMm dmna H$aUmao ~Zm. 74 ˶mZ§Va Vw‘Mr ‘Zo H$R>mao Pmcr, XJS>mgmaIr H$R>mao , qH$dm ˶mnojmhr A{YH$ H$R>mao . XJS>mn§ H¡ $s H$mhr XJS> Ago AgVmV Á¶m‘YyZ nmʶmMo àdmh CgiyZ ~mhoa ¶oVmV Am{U Ë`m§nH¡ $s H$mhr XJS> Agohr AgVmV H$s, Ooìhm Vo ’w$Q>VmV (qH$dm ’$moS>co OmVmV), Voìhm Ë`m§À`mVyZ nmʶmMo àdmh dmhÿ cmJVmV. H$mhr XJS> Agohr AgVmV Oo A„mhÀ¶m ^¶mZo H$mogiyZ nS>VmV. Am{U Oo H$mhr Vwåhr H$arV AmhmV ˶m~m~V A„mh AZ{^k Zmhr. 75 Vwåhr Aer Anojm ~miJyZ AmhmV H$m H$s, ho Á¶y cmoH$ Vw‘Mo åhUUo EoH$y Z lÕmd§V ~ZVrc? ¶m§À¶mV Va H$mhr OU Ago AmhoV Oo A„mhMo dMZ EoH$VmV Am{U Vo g‘OyZ KoVë¶mZ§Va OmUyZ~wOZy ˶mMm {dn¶m©g H$aVmV. Am{U ¶m Jmoï>rMr ˶m§Zmhr nyU© OmUrd Amho. 76 nU Ooìhm Vo lÕmd§Vm§Zm



Hw$amU ^oQ>VmV, Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhrhr (Vw‘À¶mà‘mUo) lÕm ~miJVmo.' Am{U Ooìhm Vo EH$m§VmV nañnam§Zm ^oQ>VmV Voìhm Vo åhUVmV, "Vwåhr ¶m cmoH$m§Zm ˶m Jmoï>r gm§JV AmhmV H$s H$m¶, Á¶m A„mhZo Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> Ho$coë¶m AmhoV. ¶m AmYmao Vo Vw‘À¶m nmcZH$˶m©g‘moa (Vwåhr ˶m§Zm gm§{JVcoë¶m Jmoï>rM) Vw‘À¶m {déÕ gmXa H$aVrc H$s, (Vwåhmcm n¡J~§ a ‘whå‘Xm§À¶m AmJ‘Zm{df¶r Mm§Jco R>mD$H$ hmoV.o ) Va Vwåhr ~wÕrMm Cn¶moJ H$aUma Zmhr H$m?' 77 ho ˶m§Zm ‘mhrV Zmhr H$s H$m¶, Oo H$mhr Vo cndrV AmhoV Am{U Oo H$mhr àH$Q> H$aV AmhoV, Vo gd© A„mh OmUyZ Amho. 78 Am{U ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr cmoH$ {Zaja AmhoV, (ñdV:cm) nQ>Vrc Aem H$ënZm d lÕoì¶{V[aº$ ˶m§Zm A„mhÀ¶m J«W§ mMo H$mhrhr kmZ Zmhr, VgoM Ho$di AZw‘mZmMo AZwgaU H$aʶmì¶{V[aº$ Vo H$mhrhr H$aV ZmhrV. 79 {dZme Amho ˶m cmoH$m§gmR>r Oo ñdV:À¶m hmVmZo J«W§ {c{hVmV Am{U ‘J Omhra H$aVmV H$s, hm A„mhH$Sy>Z {‘imcocm J«W§ Amho. Vo Ago Ho$di WmoS>go o ‘yë` àmá H$aʶmgmR>r H$aVmV. ˶m§À¶m hmVm§Zr Oo H$mhr {c{hco Amho, ˶m~Ôc ˶m§À¶mgmR>r H$R>mao {ejm Amho, ˶mnmgyZ Vo Or H$‘mB© H$aV AmhoV ˶mgmR>rhr ˶m§Zm {ejm hmoUma. 80 Am{U Vo åhUVmV H$mhr {Xdg gmoS>co Va ZaH$mMr AmJ Amåhmcm H$Xm{n ñne© H$ê$ eH$Uma Zmhr. (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr A„mhH$Sy>Z dMZ KoVco Amho H$s H$m¶?' H$maU A„mh H$Yrhr Amnco dMZ ‘moS>V ZgVmo. AWdm Vwåhr A„mhÀ¶m ~m~VrV Vo gm§JV AmhmV, Oo Vwåhmcm ‘mhrV Zmhr. 81 hmo¶, Oo H$moUr XþîH¥$˶ H$aV AgVrc d Mhÿ~mOyZ§ r Amnë¶m nmnH$‘m©Zo doT>co Joco AgVrc, Va AgoM cmoH$ ZaH$mÀ¶m AmJrV amhUmao AmhoV. Vo Zoh‘rgmR>r VoWMo {Zdmg H$aVrc. 82 nU Oo lÕm ~miJyZ gËH$‘} H$aVmV, VoM ñdJm©Mo {Zdmgr AmhoV. Vo gX¡d VoWMo amhVrc. 83 Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm Amåhr BòmB©cÀ¶m ‘wcm§H$Sy>Z Agm 24



25 gyah-2. Ac-~µH$ah H$ama H$ê$Z KoVcm hmoVm H$s, Vwåhr BVa H$moUmMr CnmgZm Z H$aVm ’$º$ A„mhMrM CnmgZm H$amc. Am{U Vw‘Mo AmB©dS>rc, ZmVcJ, AZmW d J[a~m§er Mm§Jco dV©Z H$amc Am{U gdmªer Z‘«nUo g§^mfU H$amc Am{U (Z‘mµOê$nr) {Z˶ àmW©Zm H$arV amhmc, Am{U XmZH$m¶© H$amc. na§Vw ˶mZ§Va Vw‘À¶mn¡H$s H$mhr cmoH$ gmoS>co Va gdmªZr ˶mH$S>o nmR> {’$adcr. Vwåhr dMZ XoD$Z dMZ^§J H$aUmè¶m§nH¡ $sM AmhmV. 84 Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm Amåhr Vw‘À¶mH$Sy>Z H$ama H$ê$Z KoVcm hmoVm H$s, Vwåhr AmngmV aº$nmV H$aUma Zmhr Am{U Amnë¶m cmoH$m§Zm Kam~mhoa H$mT>Uma Zmhr. Vwåhr ˶m H$amamcm ñdrH$macmV Am{U ˶mg Vwåhr gmjr AmhmV. 85 nU VwåhrM Ago cmoH$ AmhmV H$s, Amnë¶mM ~m§Ydm§Mr h˶m H$aVm Am{U nmn d A˶mMma ¶m§À¶m gmhmæ`mZo ˶m§Zm EH$‘oH$m{déÕ C^o H$ê$Z Amnë¶mMn¡H$s H$mhr cmoH$m§Zm, Vwåhr ˶m§À¶m dñ˶m§‘YyZ ~mhoa H$mT>Vm. nU Ooìhm Vo H¡$Xr hmoD$Z Vw‘À¶mH$S>o (‘XV ‘mJʶmgmR>r) ¶oVmV. Voìhm Vwåhr ‘w{º$X§S> XoD$Z ˶m§Mr gwQ>H$m H$aVm. ‘wimV ˶m§Zm dñ˶m§~mhoa H$mT>ʶmMr H¥$VrM {Z{fÕ hmoVr. Vwåhr A„mhÀ¶m J«W§ mVrc EH$m ^mJmda lÕm R>do Vm Am{U EH$m ^mJmda A{dídmg Xe©{dVm, Vw‘Mo Ago Amho H$s H$m¶? Vw‘À¶mn¡H$s Oo cmoH$ Ago H¥$˶ H$aV AmhoV ˶m§À¶mgmR>r Eo{hH$ OrdZmV An‘mZOZH$ {ejo{edm` Xþgam H$moUVm ‘mo~Xcm Agy eH$Vmo? Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xder Va ˶m§À¶mgmR>r H$R>mao {ejm AQ>i Amho. Am{U Oo H$mhr Vwåhr H$aV AmhmV, ˶m~Ôc A„mh ‘wirM AZ{^k Zmhr. 86 hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§Zr ‘¥Ë¶wníMmV (Agcoë¶m AZ§VH$mcrZ) OrdZmÀ¶m ‘mo~Xë¶mV gܶmMo (jU^§Jaw ) OrdZ ng§V Ho$co Amho. Am{U åhUyZ, Zm ˶m§Mr {ejm gm¡å¶ Ho$cr OmB©c, Zm ˶m§Zm H$moU˶mhr àH$maMo gmhmæ` {‘ioc. 87 Am{U Amåhr ‘ygmcm J«W§ àXmZ Ho$cm Am{U ˶mZ§Va gVV n¡J~§ am§Zm



Hw$amU nmR>{dco. VgoM ‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grhcm, Amåhr g˶mMo gd© ñnï> à‘mU {Xco Am{U n{dÌ AmËå¶mÛmao ˶mcm ~i àXmZ Ho$co. nU Ooìhmhr Vw‘À¶mH$S>o n¡J~§ a Aer EImXr Jmoï> KoD$Z Amcm, Or Vwåhmcm ZH$mo hmoVr, Voìhm Vwåhr ‘JéarMo àXe©Z Ho$co. VgoM H$mhr (n¡J~§ am§Zm) ImoQ>o R>a{dco Am{U H$mhtMr h˶m Ho$cr. 88 Vo åhUVmV, "Am‘À¶m ‘ZmMr H$dmS>o (Vw‘Mo åhUUo EoH$ʶmgmR>r) ~§X AmhoV.' (nU dmñV{dH$Vm Ver) Zmhr, A„mhZoM ˶m§À¶m lÕmhrZVo~Ôc ˶m§Mm {Y¸$ma Ho$cm Amho. Am{U Vo Or lÕm R>do VmV, Vr A˶ën Amho. 89 Am{U Ooìhm ˶m§À¶mH$S>o A„mhH$Sy>Z EH$ J«W§ Amcm, Vmo ˶m§À¶mH$S>o Agcoë¶m J«W§ mMr g˶Vm {gÕ H$aUmam hmoVm, (˶m§À¶m J«W§ mV A§{V‘ n¡J~§ amg§~Y§ mZo ^mH$sV hmoV)o . Am{U Vo g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZ cmoH$m§da {dO¶ àmá H$aʶmgmR>r AmYrnmgyZ àmW©Zm H$arV AgV. Ago AgyZhr ˶m§Zm kmV Agcoco g˶ Ooìhm ˶m§À¶mH$S>o Amco. Voìhm ˶m§Zr ˶mg ‘mZʶmg ZH$ma {Xcm. Am{U "g˶' ZmH$maUmè¶m gdmªMm A„mhH$Sy>Z {Y¸$ma Amho. 90 {H$Vr dmB©Q> Amho Vr Jmoï>, Á¶mgmR>r ˶m§Zr Amnco AmË‘o {dH$co AmhoV. Am{U Vr åhUOo A„mhZo Amnë¶m H¥$noZ,o Amnë¶m ^º$m§nH¡ $s ˶mg Omo AmdS>c o ˶mÀ¶mda Amncm g§Xeo àH$Q> Ho$cm, ¶m Jmoï>rZo Vo éï> Pmco AmhoV. Am{U åhUyZM Vo A„mhZo àH$Q> Ho$coë¶m g§Xeo mda A{dídmg XmIdV AmhoV, Ho$di XþamJ«hmnmoQ>r. Ago H$ê$Z ˶m§Zr Amnë¶mda A„mhMm amJ AmoT>dZy KoVcm Amho. Am{U Aem lÕmhrZm§gmR>r An‘mZmñnX {ejm {ZpíMV Ho$cocr Amho. 91 Am{U Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo H$s, A„mhZo Oo H$mhr g§Xeo àH$Q> Ho$co Amho ˶mda lÕm R>do m. Voìhm Vo CÎma XoVmV, "Amåhr Ho$di ˶mÀ¶mdaM lÕm R>do Vmo Oo Am‘À¶mda àH$Q> Pmcoco Amho.' Am{U ˶mZ§Va àH$Q> Pmcoë¶m g§Xeo mda Vo {dídmg R>do V ZmhrV. nU ho Va "g˶' Amho. Am{U ¶m g˶mÛmao 26



27 gyah-2. Ac-~µH$ah ˶mMr g˶Vm {gÕ hmoV,o Oo ˶m§À¶mH$S>o Amho. (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr Oa Iao lÕmd§V hmoVm, Va AmYrÀ¶m n¡J~§ am§Mr h˶m H$m H$arV hmoVm? 92 Am{U ‘ygm Vw‘À¶mH$S>o g˶mMo ñnï> g§H$o V KoD$Z Amcm hmoVm, nU (ñnï> g§H$o V AgVmZmhr) Vwåhr ˶mÀ¶m AZwnpñWVrV dmgamcm Cnmñ¶ ~Zdco. Am{U Vwåhr A˶mMmar ~ZcmV.' 93 Am{U (Vr doi AmR>dm), Ooìhm Amåhr "Vya' nd©Vmcm C§M Yê$Z Vw‘À¶mH$Sy>Z ÑT> dMZ KoVco hmoV.o Voìhm Amåhr Vwåhmcm åhUmcmo hmoVmo, "Oo H$mhr Amåhr Vwåhmcm {Xcoco Amho ˶mda AT>i amhm Am{U cjnydH© $ EoH$m.' ˶mda Vo åhUmco, "Amåhr EoH$co Amho, nU (¶m AmkoM)o nmcZ Amåhr H$aV Zmhr.' Am{U ˶m§À¶m lÕmhrZVo‘i w o dmgamÀ¶m ào‘mZo ˶m§À¶m ‘ZmV Ka Ho$co hmoV.o Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "Oa IamoIa Vwåhr lÕmd§V Agmc, Va {H$Vr dmB©Q> Amho Vr Jmoï>, Oo H$aʶmMr "Vw‘Mr lÕm' Vwåhmcm AmXoe XoV.o ' 94 ˶m§Zm gm§Jm, "‘¥Ë¶wníMmV OrdZmVrc A„mhH$S>o Agcoco {R>H$mU BVa cmoH$m§gmR>r ZgyZ Ho$di Vw‘À¶mMgmR>r Amho. (Agm Vw‘Mm Xmdm Agoc), Va ‘¥Ë`y àmár Mr BÀN>m ~miJm, Ago H$am Oa Vwåhr (Vw‘À¶m Xmì¶mV) Iao Agmc.' 95 na§Vw ˶m§À¶m hmVm§Zr Oo H$mhr nwT>o nmR>dcoco Amho, ˶m‘wio Vo ‘¥Ë¶yMr H$Xm{n BÀN>m ~miJUma ZmhrV. Am{U A„mh XþamMmè¶m§Zm nyUn© Uo AmoiIyZ Amho. 96 Am{U {ZpíMVM Vwåhmcm Ago {XgyZ ¶oBc © H$s, ˶m§Zm gd© cmoH$m§nj o m ¶m Eo{hH$ OrdZmMm A{YH$ cmo^ Amho, Am{U AZoH$o ídadmXr cmoH$m§nj o mhr A{YH$. ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$mMr Aer BÀN>m AgVo H$s, Amnë¶mcm hOma dfmªMo Am¶wî¶ cm^mdo, nU ˶m§Zm Oar Ago XrK© Am¶wî¶ {‘imco, Var ˶m§Mr (‘¥Ë¶wníMmV OrdZmVrc) {ejonmgyZ gwQ>H$m e³¶ Zmhr. Am{U Vo Oo H$mhr H$aV AmhoV Vo gd© A„mh nmhV Amho. 97 (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "Omo H$moUr (A„mhMm XÿV Agcoë¶m) {O~«rcMm eÌÿ Amho. (˶mZo ho OmUyZ ¿¶m¶cm hdo) H$s, {O~«rcZo A„mhÀ¶m



Hw$amU AmXoemZwgma hm g§Xeo Vw‘À¶m öX¶nQ>cmda AdVrU© Ho$cm Amho. Omo ¶m AJmoXaÀ¶m (àH${Q>V g§Xeo m§nH¡ $s Oo Vw‘À¶mH$S>o Amho) ˶mMr g˶Vm à‘m{UV H$aVmo. Am{U hm g§Xeo lÕmd§Vm§gmR>r ‘mJ©Xe©Z d ew^dmVm© Amho. 98 Omo H$moUr A„mhMm Am{U ˶mÀ¶m ñdJ©XVÿ m§Mm Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ am§Mm Am{U {O~«rc d {‘H$mB©cMm eÌÿ Amho. (˶m§Zr ZrQ> OmUyZ ¿¶mdo H$s,) A„mh Aem lÕmhrZm§Mm eÌÿ Amho.' 99 Am{U {Z…g§e` Amåhr Vw‘À¶mH$S>o ñnï> g§H$o V nmR>dco AmhoV. Am{U Adkm H$aUmè¶m§ì¶{V[aº$ Aݶ H$moUrhr ˶mda A{dídmg Xe©drV Zmhr. 100 Ago ˶m§À¶m~m~VrV H$m hmoVo H$s, Ooìhmhr Vo (A„mhcm) dMZ XoVmV, ˶m§À¶m‘Yrc EH$ JQ> Vo dMZ ‘moS>y Z Q>mH$Vmo? (H$maU) ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$OU {dídmg R>do Umao ZmhrV. 101 Am{U AmVm Ooìhm ˶m§À¶mH$S>o A„mhH$Sy>Z EH$ n¡J~§ a Amcm, ˶mMr g˶Vm {gÕ H$aUmam, Oo ˶m§À¶mH$S>o (AmYrnmgyZ) Amho. Voìhm J«W§ YmaH$ cmoH$m§nH¡ $s EH$m JQ>mZo A„mhÀ¶m J«W§ mcm nmR>r‘mJo ’o$Hy$Z XoʶmMr H¥$Vr Ho$cr (åhUOo nyUn© Uo ˶mH$S>o Xþcj © Ho$co), Ogo ˶m§Zm H$mhr ‘mhrVM ZìhVo. 102 Am{U Vo ˶m Jmoï>rÀ¶m ‘mJo cmJco, Oo g¡VmZ gwc‘o mZÀ¶m emgZH$mimV (ImoQ>no UmZo gwc‘o mZer) OmoS>yZ nR>U H$arV AgV. gwc‘o mZ AlÕmd§V ZìhVm Va ho g¡VmZr cmoH$ AlÕmd§V hmoV.o Vo cmoH$m§Zm OmXÿQ>mUo m {eH$drV AgV Am{U Vo ˶m Jmoï>rÀ¶m ‘mJo cmJco Oo ~°~rcmoZ‘ܶo XmoZ B©eXÿV hmê$V d ‘mê$V da àH$Q> H$aʶmV Amco hmoV.o nU ˶m XmoKm§Zr Amåhr narjoÀ`m ñdê$nmV {Z¶wº$ AmhmoV Ago gm§{JVë¶m{edm¶ H$moUmcmhr H$mhrhr {eH$dco Zmhr. Vo åhUV AgV H$s, Vwåhr (B©ídar¶ ‘mJ©Xe©Zmcm) ZmH$mê$ ZH$m. nU ˶m cmoH$m§Zr ˶m§À¶mH$Sy>Z Vr {eH$dU KoVcr Am{U ˶mÛmao nVr-nËZtV ‘V^oX {Z‘m©U H$ê$Z (g§gma CX²ÜdñV H$am¶Mo), nU A„mhÀ¶m AZwk{o edm¶ Vo ˶mÛmao H$moUmcm BOm nmohmoMdy eH$V ZìhVo. CcQ>njr Vo Aem Jmoï>r {eH$V hmoV,o Á¶m‘wio ˶m§Mo ñdV:MoM ZwH$gmZ hmoBc© , nU cm^ ‘mÌ 28



29 gyah-2. Ac-~µH$ah hmoUma Zmhr. Vo ho Mm§Jë¶màH$mao OmUV hmoVo H$s, Omo H$moUr ho (OmXÿQ>mÊo ¶mMo) kmZ àmá H$aoc ˶mÀ¶mgmR>r ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmVrc (Mm§Jë¶m Jmoï>rV) H$moUVmhr dmQ>m AgUma Zmhr. Am{U {ZpíMVnUo Vo dmB©Q> Amho, Á¶mgmR>r ˶m§Zr ñdV:À¶m AmËå¶m§Zm {dH$co Amho. ˶m§Zm ¶mMr OmUrd AgVr Va {H$Vr ~ao Pmco AgVo. 103 Am{U Oa Vo lÕmdmZ ~Zco AgVo Am{U A„mhMo ^¶ ~miJyZ AmMaU Ho$co AgVo Va A„mhH$Sy>Z {ZpíMVM ˶m§Zm Mm§Jco ’$i {‘imco AgVo. ˶m§Zm ¶mMr OmUrd Pmcr AgVr Va {H$Vr ~ao Pmco AgVo. 104 ho lÕmd§Vm§Zmo! (n¡J~§ am§er ~mocVmZm) "Amåhmcm EoH$m' (amBZm) Ago åhUy ZH$m Va "Am‘À¶mH$S>o ~Km' (CÝOZm©) Ago åhUm. Am{U (nyU© cj XoD$Z) EoH$m. Am{U {ZpíMVM lÕmhrZ cmoH$m§gmR>r ŠcoeXm`H$ {ejm Amho. 105 Á¶m cmoH$m§Zr "g˶' ZmH$maco ‘J Vo AmYrMo J«W§ YmaH$ AgmoV H$s, AZoH$o ídadmXr cmoH$ AgmoV, ˶m§Zm dmQ>Vo H$s, Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z H$moUVrhr H$ë¶mUH$mar Jmoï> Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dcr OmD$ Z¶o. nU A„mhcm Omo AmdS>Vmo, ˶mcm Vmo {ZdS>Vmo, Am{U ˶mÀ¶mda Amncm H¥$nmdfm©d H$aVmo. Am{U A„mh H¥$noÀ¶m ~m~VrV A{Ve¶ XmZeya Amho. 106 Á¶m H$moU˶m dMZm§Zm Amåhr aÔ H$aVmo qH$dm {dgam¶cm cmdVmo, Voìhm Amåhr ˶mnojmhr CÎm‘ qH$dm ˶mgmaIo g§Xeo dMZ nmR>dVmo. A„mhcm gd© H$mhr H$aʶmMo gm‘϶© àmá Amho, ho Vwåhr OmUV Zmhr H$m? 107 O‘rZ Am{U AmH$me ¶m§da Ho$di A„mhMrM gÎmm Amho, ho Vwåhmcm ‘mhrV Zmhr H$m? Am{U A„mhì¶{V[aº$ Aݶ H$moUrhr Vw‘Mm ajUH$Vm© qH$dm gmhmæ¶H$Vm© Zmhr. 108 (lÕmd§Vm§Zmo!) Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amcoë¶m n¡J~§ amcm Vwåhr ˶mM à‘mUo àíZ {dMmê$ BpÀN>Vm H$m, Á¶mà‘mUo ¶mnydu ‘ygmcm àíZ {dMmaʶmV Amco? Á¶mZo lÕoMo ê$nm§Va AlÕo‘ܶo Ho$co Vmo, {ZpíMVM gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa {ZKyZ Jocm. 109 J«W§ YmaH$m§nH¡ $s, AZoH$ cmoH$ Ago AmhoV Oo Ho$di ‘ËgamnmoQ>r



Hw$amU Vw‘À¶m~Ôc Aer ^mdZm ~miJVmV H$s, Vwåhmcm AlÕoH$S>o (g˶ ZmH$maʶmH$S>)o naV AmUmdo Ooìhm H$s, Vwåhr g˶mMm A§JrH$ma Ho$coco AmhmV Am{U Vohr g˶ ˶m§À¶mda Mm§Jë¶màH$mao CKS> Pmcoco AgVmZm. Ago Agco Var Vwåhr ˶m§Zm j‘m H$am Am{U ghZercVm ~miJm BWn¶ªV H$s, A„mh Amncm {ZU©¶ Omhra H$aoc. {Z…g§e` A„mhcm gd© H$mhr H$aʶmMo gm‘϶© àmá Amho. 110 Am{U {Z˶ àmW©Zm H$am (Z‘mµO nT>m), Am{U Oµ H$mV X²¶m Am{U ñdV:gmR>r Or H$mhr gËH$‘} Vwåhr nwT>o nmR>dmc Vr gd© A„mhH$S>o AmT>iZy ¶oVrc. {Z…g§e` Vwåhr Oo H$mhr H$aV AgVm Vo gd© A„mh nmhV AgVmo. 111 Am{U Vo Xmì¶mZo gm§JVmV, "Á¶y qH$dm {¼ñVr ¶m§À¶m{edm¶ Aݶ H$moUrhr H$Xm{n ñdJm©V OmUma Zmhr.' hr ˶m§Mr {XdmñdßZo AmhoV. ˶m§Zm gm§Jm, "(Á¶mMm Vwåhr Xmdm H$arV AmhmV) ˶mgmR>r nwamdm àñVwV H$am...... Oa Vw‘Mo åhUUo Iao Agoc.' 112 {ZpíMVM, Omo H$moUr ñdV:cm g§nUy n© Uo A„mhÀ¶m ñdmYrZ H$aoc, Am{U gËH$‘} H$arV amhrc. Aem 춺$sgmR>r ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©Odi ˶mMo ~jrg V¶ma Amho. Ago cmoH$ H$moU˶mhr àH$maÀ¶m ^¶mZo J«ñV hmoUma ZmhrV Am{U H$moU˶mhr àH$maÀ¶m Xþ:Imer ˶m§Mm H$Yr gm‘Zm hmoUma Zmhr. 113 Am{U Á¶y åhUVmV:"{¼ñVr cmoH$m§H$S>o ˶m§À¶m lÕocm H$moUVmhr d¡Y AmYma Zmhr'. Am{U {¼ñVr åhUVmV: "Á¶y cmoH$m§À¶m lÕocm H$moUVmhr d¡Y AmYma Zmhr'. Am{U Vo gd© B©ídar¶ J«W§ mMo dmMZ H$aVmV. Am{U Á¶m§À¶mH$S>o J«W§ mMo kmZ Zmhr Vo XoIrc AgoM åhUVmV. na§Vw Á¶m~m~VrV ¶m§À¶mV ‘V^oX AmhoV ˶m Jmoï>tMm {ZdmS>m A„mh nwZéËWmZmÀ¶m {Xder H$arc. 114 ˶mnojm ‘moR>m A˶mMmar H$moU Agy eH$Vmo? Omo A„mhÀ¶m ‘erXr‘Ü`o A„mhMo Zm‘ñ‘aU H$aʶmg à{V~§Y H$aVmo Am{U ˶m§Mm {dÜd§g H$aʶmMm à¶ËZ H$aVmo. ˶m§Mr AdñWm Va Aer ìhm¶cm nm{hOo hmoVr H$s, Vo A„mhÀ¶m 30



31 gyah-2. Ac-~µH$ah ‘erXr‘Ü`o ^rV-^rV àdoe H$arV AmhoV. ˶m§À¶mgmR>r ¶m OJmV AdhocZm Amho Am{U ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmV Va H$R>mao {ejm Amho. 115 nyd© Am{U npíM‘ (gd© {Xem) A„mhÀ¶mM AmhoV. ˶m‘wio Vwåhr {OH$S>o dimc {VH$S>o Vwåhr A„mher gm‘moao ìhmc. {Z…g§e` A„mh gdmªda {Z¶§ÌU R>do Umam Am{U gd©k Amho. 116 Am{U Vo åhUVmV A„mhZo (ñdV:gmR>r EH$) nwÌ ~Z{dcm Amho (Agr‘ Amho ˶mMr ‘{h‘m!) Vmo Aem Jmoï>rnmgyZ n{dÌ Amho. AmH$me Am{U O‘rZ ¶m§‘ܶo Oo H$mhr Amho Vo A„mhMoM Amho Am{U gd©OU ˶mMoM AmkmYmaH$ AmhoV. 117 VmoM AmH$me Am{U O‘rZ ¶m§Mm AmÚàdV©H$ Amho. Am{U Ooìhm Vmo H$moUVrhr Jmoï> ApñVËdmV AmUy BpÀN>Vmo. Voìhm Vmo {VÀ¶m~m~VrV ’$º$ Amkm XoVmo H$s, "ApñVËdmV ¶o.' Am{U Vr Jmoï> ApñVËdmV ¶oV.o 118 Am{U Á¶m§Zm kmZ Zmhr Vo cmoH$ åhUVmV, "A„mh Am‘À¶mer H$m g§^mfU H$arV Zmhr, qH$dm ˶mMo (H$mhr M‘ËH$m[aH$) g§H$o V Am‘À¶mH$S>o H$m ¶oV ZmhrV?' ˶m§À¶m AmYrMo cmoH$ XoIrc AJXr AemM àH$maÀ¶m Jmoï>r ~mocV hmoV.o ˶m gdmªMr A§V:H$aUo EH$ gmaIrM AmhoV, Amåhr {ZpíMVM Am‘Mo g§H$o V CKS> Ho$coco AmhoV, Aem cmoH$m§gmR>r Oo AT>i lÕm ~miJyZ AmhoV. 119 (n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm ew^dmVm© XoUmam d gmdYmZVoMr gyMZm XoUmam ~ZdyZ, g˶mÀ¶m g§Xeo mgh nmR>{dco Amho. ZaH$mV OmUmè¶m cmoH$m§~Ôc Vw‘À¶mer {dMmanyg Ho$cr OmUma Zmhr. 120 Á¶y qH$dm {¼ñVr Vw‘À¶mer H$Xm{n g§Vïw > hmoUma ZmhrV, Omon¶ªV Vwåhr ˶m§Mm ‘mJ© AZwgaV Zmhr. Vwåhr ˶m§Zm Ago gm§Jm, {ZpíMVnUo A„mhMo ‘mJ©Xe©Z hoM Iao ‘mJ©Xe©Z Amho. Am{U Vw‘À¶mH$S>o Amcoë¶m ¶m kmZmZ§Vahr Vwåhr ˶m§À¶m A{Zï> BÀN>mM§ o AZwgaU Ho$co, Va A„mhnmgyZ dmMdUmam H$moUr {‘Ì qH$dm gmhmæ`H$Vm© Vwåhmcm {‘iUma Zmhr. 121 Amåhr Á¶m cmoH$m§Zm J«W§ àXmZ Ho$cm Amho, Vo cmoH$ ˶mMo Aem àH$mao AZwgaU H$arV AmhoV, Á¶m àH$mao ˶mMo AZwgaU



Hw$amU H$am¶cm hdo. hoM Vo cmoH$ AmhoV, Oo ˶mda (Iè¶m AWm©Z)o lÕm ~miJyZ AmhoV. Am{U Oo ˶m g˶mMm AñdrH$ma H$aUmao AmhoV, VoM cmoH$ ZwH$gmZ àmá H$aUmao AmhoV. 122 ho BòmB©cÀ¶m d§eOm§Zmo! AmR>dm, ‘r Vw‘À¶mda Ho$coë¶m CnH$mam§Zm, Am{U Vohr AmR>dm H$s, ‘r Vwåhmcm gd© OZg‘wXm¶m§da à{Vð>Mo o ñWmZ {Xco. 123 Am{U ˶m {XdgmMo ^¶ ~miJm (OmU R>do m), Á¶m {Xder H$moUVmhr Ord Xþgè¶m {OdmÀ`m A{O~mV Cn¶moJr ¶oUma Zmhr qH$dm ˶mÀ¶mH$Sy>Z ˶mcm ‘wº$ H$aʶmgmR>r H$mhrhr ñdrH$maco OmUma Zmhr. Am{U H$moUmMrhr ‘ܶñWr ˶m§À¶m Cn¶moJr nS>Uma Zmhr, Zm ˶m§Zm gmhmæ` Ho$co OmUma. 124 Am{U Vr doi AmR>dm, Ooìhm B~«mhr‘Mr ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©Zo H$mhr Jmoï>t‘ܶo narjm KoVcr; Voìhm ˶mZo ˶m§Mo nyU© nmcZ Ho$co. ˶mda A„mhZo åhQ>co "‘r Vwcm gd© cmoH$m§Mm Zm¶H$ (B‘m‘) ~ZdrZ, B~«mhr‘Zo {dMmaco: Am{U ‘m¶m g§VVr‘YyZ? (gwÕm Vy Zm¶H$ ~Z{derc Zm?). A„mhZo CÎma {Xco, "‘mPm dm`ÚmV XþamMmar cmoH$m§Mm g‘mdoe Zmhr.' 125 Am{U Vr doi AmR>dm, Ooìhm Amåhr H$m~mJ¥hmcm cmoH$m§gmR>r (Am§Vaamï´>r¶ ñVamda) EH${ÌV ¶oD$Z àmW©Zm H$aʶmMo ñWmZ, VgoM em§VrñWmZ åhUyZ {ZpíMV Ho$co, Am{U AmXoe {Xcm H$s, B~«mhr‘ Á¶m OmJoda C^m hmoVm ˶m OmJocm àmW©ZmñWmZ ~Zdm. Am{U Amåhr B~«mhr‘ d Bñ‘mB©c ¶m§Zm Aer Amkm Ho$cr H$s, ¶m ‘m¶m Kamcm (AWm©V H$m~mcm) n[aH«$‘m H$aUmè¶m§gmR>r Am{U ˶mV CnmgZm H$aʶmgmR>r ¶oD$Z Wm§~coë¶m§gmR>r Am{U àmW©ZVo dmHy$Z Z‘Z H$aUmè`m§gmR>r Am{U ZV‘ñVH$ hmoUmè¶m§gmR>r ñdÀN> R>do m. 126 Am{U B~«mhr‘Zo àmW©Zm Ho$cr, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ¶m ZJambm em§VrMo ZJa ~Zd, Am{U ¶mVrc Oo {Zdmgr A„mhda Am{U ݶm¶mÀ¶m A§{V‘ {Xdgmda {dídmg R>do Vrc ˶m§À¶m CnOr{dHo$gmR>r ’$io àXmZ H$a.' ˶mda A„mhZo 32



33 gyah-2. Ac-~µH$ah CÎma {Xco, "g˶ ZmH$maUmè`m§Zm XoIrc ‘r H$mhr H$mi cm^ XoBZ© , nU eodQ>r ˶m§Zm A¾rÀ¶m {ejoH$S>o KoD$Z OmB©Z, Am{U IamoIaM Vo dmB©Q> {R>H$mU Amho.' 127 Am{U Ooìhm B~«mhr‘ d Bñ‘mB©c (A„mhMo Ka = H$m~m) ¶m KamMm nm¶m aMV hmoV.o d ho H$aVmZm Aer àmW©Zm H$arV hmoV,o "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Am‘À¶mH$Sy>Z hr (godm) ñdrH$ma H$a. {Z…g§e`, VyM Amhog gd© H$mhr EoH$Umam Am{U gd© H$mhr OmUUmam! 128 ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Amåhmcm VwPm AmkmYmaH$ ~Zd, Am{U Am‘À¶m g§VVrnmgyZ XoIrc VwPm AmkmYmaH$ Agcocm g‘mO {Z‘m©U H$a. Am{U Amåhmcm Am‘Mo CnmgZoMo ‘mJ© XmId, Am{U Am‘À¶mda VwPr H¥$nmÑï>r R>do . (Am{U Amåhmcm j‘m H$a) Am{U VyM j‘m H$aUmam d X¶miy Amhog. 129 ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Vy ˶m§À¶m‘YyZM EH$ Agm n¡J~§ a C^m H$a Omo VwPo g§Xeo ˶m§Zm EoH$drc Am{U ˶m§Zm J«W§ Am{U kmZ ¶m§Mr {eH$dU XoBc © Am{U ˶mÛmao ˶m§Mo {MÎm ewÕ H$ê$ eHo$c. {Z…g§e` Vy gd©e{º$‘mZ Am{U ~w{Õd§V Amhog.' 130 Am{U Omo gd©ñdr ‘yI© Amho ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moU B~«mhr‘Mm Y‘© gmoS>y eHo$c? ¶m OJmV Amåhr ˶mMr {ZdS> Ho$cr hmoVr, Am{U {ZpíMVnUo ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV ˶mMo ñWmZ gÝ‘mJ© AZwgaUmè¶m§‘ܶo Agoc. 131 Ooìhm ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©Zo ˶mcm åhQ>c,o "eaU ¶o' (ñdV:cm g‘{n©V H$a), ˶mda Vmo åhUmcm, "‘r gd© OJm§À¶m nmcZH$˶m©cm eaU Amcmo Amho.' 132 B~«mhr‘Zo Amnë¶m nwÌm§Zm VgoM ¶mµH$y ~Zo XoIrc Amnë¶m nwÌm§Zm (A„mhcm g‘{n©V OrdZ ì¶VrV H$aʶmMm) CnXoe Ho$cm, "ho ‘m¶m nwÌm§Zmo, A„mhZo ¶mM Y‘m©Mr {ZdS> Vw‘À¶mgmR>r Ho$cr Amho. åhUyZ Vwåhr nyUn© Uo A„mhcm g‘{n©V Agmc Aem AdñWoì¶{V[aº$ (åhUOoM Bñcm‘ {edm¶) BVa AdñWoV ‘¥Ë¶y Vwåhmcm JmRy> Z¶o. ' 133 (ho BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zmo!)



Hw$amU ˶mdoir Vwåhr hOa hmoVm H$m, Ooìhm ¶mµH$y ~À¶m ‘¥Ë¶yMr doi Amcr hmoVr? d Vmo Amnë¶m nwÌm§Zm åhUmcm, "‘m¶mZ§Va Vwåhr H$moUmMr CnmgZm H$amc?' ˶mda Vo CÎmaco, "Amåhr ˶mM Cnmñ¶mMr CnmgZm H$ê$, Á¶mMr Vwåhr d Vw‘Mo nydO© B~«mhr‘ d Bñ‘mB©c Am{U BghmµH$ CnmgZm H$arV Amcoco AmhoV. VmoM EH$‘od CnmgZo¶mo½¶ Amho, ˶mcmM Amåhr g‘{n©V Pmcocmo AmhmoV.' 134 hm Aem cmoH$m§Mm EH$ dJ© hmoVm, Omo ‘¥Ë`y nmdcm Amho. ˶m§Zr Or (H$‘©ê$nr) H$‘mB© Ho$cr Vr ˶m§À¶mgmR>r Amho Am{U Vwåhr Or H$‘mB© Ho$cr Vr Vw‘À¶mgmR>r Agoc. Am{U ˶m§Zr Oo H$mhr Ho$co ˶m~Ôc Vw‘À¶mH$S>o {dMmaUm Ho$cr OmUma Zmhr. 135 Am{U Vo åhUVmV, "Vwåhr Á¶y AWdm {¼ñVr ìhm, åhUOo Vwåhmcm gÝ‘mJ© {‘ioc.' (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "H$Xm{n Zmhr, Amåhr Va B~«mhr‘À`m Y‘m©Mo AZwgaU H$aVmo. Omo gX¡d A„mhcm g‘{n©V hmoVm. Vmo AZoH$o ídadmXr cmoH$m§nH¡ $s ZìhVm'. 136 Vwåhr (˶m§Zm) gm§Jm H$s, Amåhr A„mhda Am{U Am‘À¶mH$S>o Oo àH$Q> H$aʶmV Amco Amho ˶mda, Am{U B~«mhr‘ d Bñ‘mB©c d BghmµH$ d ¶mµH$y ~ d ˶mMr ‘wco ¶m§À¶mH$S>o Oo àH$Q> H$aʶmV Amco ˶mda, Am{U ‘ygm d B©gm (¶oe)y ¶m§Zm Oo H$mhr XoʶmV Amco hmoVo ˶mda, Am{U BVa gd© n¡J~§ am§Zm ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Oo H$mhr XoʶmV Amco hmoVo ˶mda lÕm R>do Vmo. ˶m gd© n¡J~§ am§Xaå¶mZ Amåhr H$moUVmM ^oX^md H$arV Zmhr. Am{U Amåhr ñdV:cm, A„mhcm g‘{n©V H$aVmo. 137 Am{U Vwåhr Ogo lÕmd§V AmhmV VgoM Vo lÕmd§V ~Zco VaM Vo gÝ‘mJu cmJco. nU Oa ˶m§Zr nmR> {’$adcr, Va OmUyZ ¿¶m H$s, ˶m§Zr ^¸$‘ {damoYmMm ‘mJ© Adc§{~cm. A„mh {ZpíMVnUo Vw‘Mo ˶m§À¶mnmgyZ ajU H$aʶmg g‘W© Amho. A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho . 138 gm§Jm, "Amåhr (Am‘À¶m OrdZmcm) A„mhÀ¶m a§JmV a§JdyZ KoVco, 34



35 gyah-2. Ac-~µH$ah Am{U A„mhÀ¶m a§Jmnojm loð> a§J H$moUVm AgUma? Amåhr Ho$di ˶mMrM CnmgZm H$aUmao AmhmoV.' 139 Vwåhr (Á¶y Am{U {¼ñVr cmoH$m§Zm) gm§Jm, "A„mhg§~Y§ mZo Vwåhr Am‘À¶mer dmX KmcVm? "Vmo' Va Am‘Mmhr nmcZH$Vm© Amho Am{U Vw‘Mmhr nmcZH$Vm© Amho. Am‘Mr H$‘} Am‘À¶mgmR>r AmhoV Am{U Vw‘Mr H$‘} Vw‘À¶mgmR>r AmhoV. Am{U Amåhr (nyUn© Uo) ˶mcmM g‘{n©V AmhmoVo . 140 B~«mhr‘ d Bñ‘mB©c d BghmµH$ d ¶mµH$y ~ d ˶mMr ‘wco Á¶y qH$dm {¼ñVr hmoVr Ago Vw‘Mo åhUUo Amho H$m?' (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhmcm OmñV ‘mhrV Amho H$s A„mhcm? Am{U ˶mnojm A{YH$ Xþï> AmUIr H$moU Agy eH$Vmo, Omo A„mhH$Sy>Z Amcocr gmj XS>dZy R>do y BpÀN>Vmo? Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV ˶m~Ôc A„mh AZ{^k Zmhr.' 141 hm Aem cmoH$m§Mm EH$ dJ© hmoVm Omo Amncm H$m¶©H$mi nyU© H$ê$Z ‘¥Ë¶y nmdcm Amho. ˶m§Zr Oo H$‘mdco Vo ˶m§À¶mgmR>r Amho Am{U Vwåhr Oo H$‘mdco Vo Vw‘À¶mgmR>r Amho. Am{U ˶m§Zr Oo H$mhr Ho$co, ˶m~Ôc (n¡J~§ a) Vwåhmcm {dMmaUm Ho$cr OmUma Zmhr. 142 AmVm ‘yI© cmoH$ Adí¶ Ago åhUVrc H$s, nydu Á¶m {XeoH$S>o ({µH$~ë¶mH$S>)o Vm|S> H$ê$Z ho cmoH$ AmÎmmn`ªV àmW©Zm H$arV Amco, Vr {Xem ¶m cmoH$m§Zm H$m ~Xcmdr cmJcr? (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "nyd© Am{U npíM‘ (gd© {Xem) A„mhÀ`mM AmhoV. Á¶m§Zm gai ‘mJ© XmIdmdm Aer ˶mMr BÀN>m AgVo ˶m§Zm Vmo Vgm ‘mJ© XmIdVmo.' 143 (lÕmd§Vm§Zmo!) AemàH$mao Amåhr Vwåhmcm ‘ܶ‘ ñWmZ Agcoco OmVrg‘yh ~Z{dco. ho ¶mgmR>r H$s, Vwåhr (‘mZdOmVrda B©ídamH$Sy>Z Amcoë¶m g˶mMr) gmj XoUmao ~Zm Am{U



Hw$amU n¡J~§ a Vw‘À¶mda gmj XoUmam Agoc. (n¡J~§ a!) Or àmW©Zm-{Xem Vwåhr AZwgaV hmoVm, Vr Amåhr ¶m CÔoemZo {ZpíMV Ho$cr hmoVr H$s, (Ooìhm Vr ~Xccr OmB©c Voìhm) Amåhmcm ho nmhVm ¶oBc © H$s, H$moU n¡J~§ amMo AZwgaU H$aVmo Am{U H$moU nmR> {’$a{dVmo. Am{U A„mhZo Á¶m§Zm gÝ‘mJ© XmIdcocm Amho, ˶m cmoH$m§ì¶{V[aº$ BVam§gmR>r ho ’$ma H$R>rU Amho. A„mh Agm Zmhr H$s, Vmo Vw‘Mr lÕm ì¶W© OmD$ XoBc © . IamoIa A„mh hm cmoH$m§da H$éUm H$aUmam (d) H¥$nmerc Amho. 144 (n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm Amncm Moham dma§dma AmH$memH$S>o {’$adVmZm nmhV AmhmoV. åhUyZ Amåhr Vwåhmcm {ZpíMVnUo ˶m àmW©ZÀo ¶m {XeoH$S>o didy Or Vwåhmcm A{YH$ {චAmho. Va AmVm Vwåhr Vw‘Mm Moham H$m~mÀ¶m {XeoZo didm. Am{U Vwåhr (gd©) {OWo Hw$R>o Agmc Amnco Mohao (àmW©Zgo mR>r) ˶mM {XeoV didm. Am{U Á¶m§Zm J«W§ XoʶmV Amcocm Amho Vo Mm§Jë¶m àH$mao OmUVmV H$s, ho ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco g˶ Amho. Am{U Vo Oo H$mhr H$aV AmhoV ˶m{df¶r A„mh ‘wirM AZ{^k Zmhr. 145 Am{U Á¶m§Zm AmYr J«W§ XoʶmV Amcocm Amho ˶m cmoH$m§g‘moa Vwåhr gd© à‘mU àñVwV Ho$co Var Vo Vw‘À¶m àmW©Zm {XeoMo AZwgaU H$aUma ZmhrV. Am{U Vwåhrhr ˶m§À¶m àmW©Zm {XeoMo AZwgaU H$ê$ eH$V Zmhr. Am{U ˶m§À¶mn¡H$s H$moUrhr BVa (JQ>mVrc) cmoH$m§À¶m "àmW©Zm {XeoM'o AZwgaU H$aV Zmhr. Am{U Vwåhmcm kmZ àmá Pmë¶mZ§Va ˶m§À¶m Anojm§Mo AZwgaU H$amc Va {Z…g§e` Vwåhr A˶mMmar cmoH$m§‘ܶo gm‘rc ìhmc. 146 (Vw‘À¶mnydu) Á¶m§Zm Amåhr J«W§ {Xcm hmoVm, Vo (¶m J«W§ mcmhr) Aem àH$mao (A„mhMm J«W§ Agë¶mMo) AmoiIyZ AmhoV, Ogo Vo Amnë¶m nwÌm§Zm AmoiIVmV. na§Vw {ZpíMVM ˶m§À¶mn¡H$s 36



37 gyah-2. Ac-~µH$ah 147 H$mhr cmoH$ OmUyZ~wOZy ho "g˶' XS>nV AmhoV. Oo Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco Amho, VoM "g˶' Amho. Va Vwåhr ˶m{df¶r e§H$m ~miJUmè¶m§nH¡ $s hmoD$ ZH$m. 148 à˶oH$ ì`º$sMo EH$ cú¶ AgVo Am{U Vmo ˶m {XeoZo nwT>o OmVmo. Va Vwåhr gËH$‘} H$aʶmÀ¶m ~m~VrV EH$‘oH$m§er ñnYm© H$am. Vwåhr Hw$R>ho r Agm, A„mh Vwåhm gdmªZm Amnë¶mg‘moa EH$Ì AmUoc. {Z…g§e` A„mh Oo BpÀN>Vmo Vo gd© H$aʶmMo gm‘϶© ˶mÀ¶mH$S>o Amho. 149 Vwåhr H$moU˶mhr {R>H$mUmhÿZ ~mhoa nS>cmV Var Amncm Moham (àmW©ZÀo ¶m doigo ) n{dÌ ‘erX (H$m~mÀ¶m) {XeoZo didm H$maU hm (AmXoe åhUOo) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco g˶ Amho. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV ˶m~m~VrV A„mh AZ{^k Zmhr. 150 Vwåhr H$moU˶mhr {R>H$mUmhÿZ ~mhoa nS>cmV Var (àmW©ZÀo ¶m doigo ) Amncm Moham n{dÌ ‘erXrÀ¶m {XeoZo didm Am{U Vwåhr {OWo Hw$R>o Agmc Amnco Mohao {VH$S>Mo didm. (¶m g§~Y§ mZo) A˶mMmar cmoH$m§ì¶{V[aº$ BVa cmoH$ Vw‘À¶m {déÕ dmXmMm ‘wÔm {Z‘m©U H$aUma ZmhrV. Va Vwåhr ˶m§Mo ^¶ Z ~miJVm ‘mPoM ^¶ ~miJm. ho ¶mgmR>r H$s, Vw‘À¶mda ‘cm ‘mPm AZwJh« nyU© H$aVm ¶mdm Am{U Vwåhmcm gÝ‘mJ© àmá ìhmdm. 151 Á¶m àH$mao Amåhr Vw‘À¶m‘YyZM EH$ n¡J~§ a Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dcm Amho, Omo Am‘Mm g§Xeo Vwåhmcm EoH$dVmo Amho, Vw‘Mo (‘Z) ewÕ H$arV Amho, Am{U Vwåhmcm (A„mhÀ¶m) J«W§ mMr d {ddoH$mMr {eH$dU XoV Amho. Vwåhmcm ˶m Jmoï>tMo {ejU XoV Amho Á¶m Vwåhr OmUV ZìhVm. 152 åhUyZ Vwåhr ‘mPo ñ‘aU H$am Am{U ‘rhr Vw‘Mo ñ‘aU R>do rZ, Am{U ‘mÂ`mà{V (Zoh‘r) H¥$Vk Agm d ‘mÂ`mà{V H¥$V¿Z hmoD$ ZH$m. 153 ho lÕmd§Vm§Zmo! ghZercVm Am{U àmW©Zm (Z‘mµO) ¶m§À¶mÛmao (A„mhH$S>)o gmhmæ`mMr ¶mMZm H$am. {Z…g§e` A„mh ghZercVm ~miJUmè¶m cmoH$m§~amo~a AgVmo. 154 Oo cmoH$ A„mhÀ¶m H$m¶m©V ‘maco OmVmV,



Hw$amU ˶m§À¶m~m~VrV Vo ‘¥V AmhoV Ago åhUy ZH$m. Vo Va {Od§V AmhoV, nU Vwåhmcm ˶mMr OmUrd hmoV Zmhr. 155 Amåhr Adí¶ Vw‘Mr H$gmoQ>r nmhÿ __ ^¶, ^yH$, Or{dV d {dÎm hmZr d ’$im§Mr hmZr ¶m§Ûmao, (¶m gd© AdñWoV) Oo g§¶‘nyU© AmMaU H$aVrc ˶m§Zm ew^ g‘mMma Úm. 156 ˶m§Mr AdñWm Aer Amho H$s, Ooìhm ˶m§À¶mda g§H$Q> ¶oVo Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhr Va {ZpíMVnUo A„mhMoM AmhmoV Am{U Amåhr ˶mÀ¶mH$S>Mo naVUma AmhmoV.' 157 hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§À¶mda ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z H¥$nmdfm©d d X¶m Amho. Am{U hoM cmoH$ gÝ‘mJ© cm^coco cmoH$ AmhoV. 158 {ZpíMVnUo g’$m d ‘adm A„mhZo ñWm{nV Ho$coë¶m {Zemʶm AmhoV åhUyZ Or ì`º$s n{dÌ KamMr ¶mÌm (åhUOoM hO) H$arV Agoc qH$dm C‘«m (hOÀ¶m R>acoë¶m H$mcmdYr{edm¶ BVa doiVo Ho$cocr Aën¶mÌm) H$arV Agoc. Va ˶m ì`º$sZo ¶m§Mr n[aH«$‘m Ho$ë¶mg H$mhrhr Amjonmh© Zmhr. Am{U Omo H$moUr Amdí¶H$ Agoc ˶mnojm A{YH$ ñdoÀN>Zo o gËH$‘} H$arc Va {ZpíMVM A„mh JwUJ«mhr Am{U gd©k Amho. 159 Oo cmoH$ Amåhr àH$Q> Ho$coë¶m g˶mÀ¶m CKS> g§H$o Vm§Zm Am{U Am‘À¶mH$Sy>Z Amcoë¶m ‘mJ©Xe©Zmcm XS>nZy Q>mHy$ BpÀN>VmV, Ooìhm H$s, Amåhr Vo cmoH$m§gmR>r ñnï> H$ê$Z gm§{JVco Amho. Va AemM cmoH$m§da A„mhMm emn Amho. Am{U BVam§Mmhr ˶m§À¶mda emn Amho. 160 VWm{n Oo cmoH$ níMmÎmmn 춺$ H$aVmV Am{U (Amnë¶m dV©ZmV) gwYmaUm H$aVmV Am{U ñnï>nUo (g˶) Kmo{fV H$aVmV Va ˶m§À¶mH$S>o ‘r j‘mÑï>rZo nmhVmo Am{U ‘r dma§dma j‘m H$aUmam d X`miy Amho. 161 {Z:g§Xho Oo cmoH$ lÕmhrZ AmhoV Am{U Oo lÕmhrZ AdñWoV ‘aU nmdVrc, ˶m§À¶mda A„mhMm Am{U ˶mÀ¶m XÿVm§Mm Am{U gd© cmoH$m§Mm emn Amho. 162 Vo gX¡d ˶mM em{nV AdñWoV amhVrc. ˶m§Mr {ejm Zm H$‘r Ho$cr OmB©c, Zm ˶m§Zm Cg§V {Xcr OmB©c. 38



39 gyah-2. Ac-~µH$ah 163 (cmoH$m§Zmo!) Vw‘Mm Cnmñ¶ Ho$di A„mh Amho. ˶m H¥$nmiy d X¶md§Vm{edm¶ Xþgam H$moUrhr B©ída Zmhr. 164 {ZpíMVM n¥Ïdr Am{U AmH$memÀ¶m {Z{‘©Vr‘ܶo, Am{U amÌ d {XdgmÀ¶m EH$mnmR>mno mR> ¶oʶm‘ܶo, Am{U ˶m Zm¡H$m§‘ܶo Á¶m ‘mZdmÀ¶m Cn¶moJr dñVy KoD$Z g‘wÐmV g§Mma H$aVmV. VgoM ˶m nmʶm‘ܶo Á¶mMm A„mh AmH$memVyZ dfm©d H$aVmo, Am{U ˶mnmgyZ ‘¥Vàm¶ Pmcoë¶m O{‘Zrcm nwZé‚mr{dV H$aVmo. Am{U ˶mZo n¥Ïdrda gd© àH$maÀ¶m neyZ§ m dmT>rg cmdco ¶m‘ܶo, Am{U dmè¶m§À¶m ‘mJmª‘ܶo Am{U AmH$me d n¥Ïdr ¶m§À¶mXaå¶mZ Zo‘Zy {Xcoë¶m ‘mJm©da ‘mJ©ñW Agcoë¶m T>Jm§‘ܶo (¶m gdmª‘ܶo) ~wÕrMm dmna H$aUmè`m cmoH$m§gmR>r IamoIa g§Xeo Agcoë¶m AZoH$ IwUm AmhoV. 165 Am{U H$mhr cmoH$ Ago AgVmV, Oo BVam§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo R>a{dVmV Am{U ˶m§À¶m{df¶r Agm ào‘^md R>do VmV Ogm ào‘^md A„mh g§~Y§ mZoM Agm¶bm hdm. nU Oo lÕmd§V AmhoV, ˶m§À¶m ào‘mMm ^md gdmªV OmñV A„mhgmR>rM AgVmo. Am{U ho A˶mMmar cmoH$ ˶m§Zm Á¶m doigo {ejm Pmcocr Agoc, Vr doi Oa AmVm nmhÿ eH$co AgVo, Va ˶m§Zm OmUrd Pmcr AgVr H$s, gd© àH$mao {Z¶§ÌU Ho$di A„mhcmM àmá Amho Am{U {ejm XoʶmÀ¶m ~m~VrV A„mh A{Ve¶ H$R>mao Amho. 166 (˶m {Xder) Vo (ZoVo d nwT>mar) Á¶m§Mo AZwgaU Ho$co OmV hmoV.o Vo Amnë¶m AZw¶m¶m§er g§~Y§ VmoS>y Z Q>mH$Vrc. Am{U ˶m§À¶mgmR>r {ejm V¶ma Agë¶mMo Vo ñdV:À¶m S>mù o ¶m§Zr nmhVrc. ˶m§Mo gd© g§~Y§ g§nïw >mV Amcoco AgVrc. 167 Am{U Voìhm AZwgaU H$aUmao cmoH$ åhUVrc, "{H$Vr ~ao Pmco AgVo Oa Amåhmcm AmUIr EH$Xm OJm‘ܶo OmʶmMr g§Yr {‘imcr AgVr, Va Amåhr gwÕm ˶m§À¶mer g§~Y§ VmoS>y Z Q>mH$co AgVo. Ogo ˶m§Zr Am‘À¶mer g§~Y§ VmoS>y Z



Hw$amU Q>mH$co.' A„mh ˶m§À¶m H¥$˶m§Zm Aem àH$mao XmIdoc (Oo nmhÿZ ˶m§Zm) ³coeXm¶H$ níMmÎmmn hmoBc © . Am{U Vo (ZaH$mÀ¶m) A¾rVyZ H$Xm{n ~mhoa nSy> eH$Uma ZmhrV. 168 cmoH$m§Zmo! O{‘Zrda Oo H$mhr d¡Y Am{U Amamo½¶Xm¶r Amho, Vo Im. Am{U g¡VmZmMm ‘mJ© AZwgê$ ZH$m. {Z…g§Xho Vmo Vw‘Mm CKS>-CKS> eÌÿ Amho. 169 Vmo Vwåhmcm Xþï> Am{U Aícrc Jmoï>tMrM àoaUm XoVmo Am{U A„mh{df¶r Aem Jmoï>r gm§JʶmMr àoaUm XoVmo, Á¶mMo Vwåhmcm ‘wirM kmZ Zmhr. 170 Am{U Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo H$s, A„mhZo Oo H$mhr àXmZ Ho$co ˶mMo AZwgaU H$am, Voìhm Vo åhUVmV, "Zmhr, Amåhr Va ˶mMoM AZwgaU H$ê$ Á¶mMo AZwgaU Amåhr Am‘À¶m nydO© m§Zm H$aVmZm nm{hco.' Oa Vw‘À¶m nydO© m§Zr ~w{ÕMm dmna Ho$bobm Zgob VgoM Vo gÝ‘mJ©nmgyZ Xÿa am{hbo AgVrb Varhr Vwåhr ˶m§MMo AZwgaU H$aUma H$m? 171 lÕmhrZ cmoH$m§Mr AdñWm ˶m OZmdamgmaIr Amho. Á`mÀ`m‘mJo EH$ 춺$s hmH$ ‘maVmo. (Am{U Vo OZmda), ¶m hmH$ Am{U AmoaS> {edm¶ H$mhrhr EoH$y eH$V Zmhr. Vo ~{hao, ‘wH$o Am{U Am§Yio AmhoV, H$maU Vo ~wÕrMm dmna H$arV ZmhrV. 172 lÕmd§Vm§Zmo! Amåhr Vw‘À¶mgmR>r Á¶m Mm§Jë¶m dñVyM§ m nwadR>m Ho$cocm Amho, ˶m Im Am{U A„mhMoM Am^ma ‘mZm, Oa H$m Vwåhr ˶mMo (Iao) CnmgH$ Agmc! 173 A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r {Z{fÕ R>a{dco Amho, ’$º$ (ñdV:hÿZ) ‘ocëo ¶m àmʶmcm Am{U aº$ d Sw>H$amMo ‘mg Am{U Vo, Á¶mda A„mh{edm¶ Aݶ H$moUmMo Zmd KoVco Joco Agoc. nU EImXm H$moUr JaOonmoQ>r (Ago H$aʶmg) {dde Pmcm Agoc, Am{U Zm Vmo ˶mMr A{^cmfm ~miJVmo, Zm A˶mdí¶H$ JaOonj o m (nwT>o OmD$Z) ‘¶m©XMo o C„§KZ H$aVmo. Va Vo ˶mÀ¶mgmR>r JwÝømMo H¥$˶ AgUma Zmhr. {Z…g§e` A„mh A{Ve¶ j‘m H$aUmam Am{U H¥$nm H$aUmam Amho. 174 {Z…g§e` Oo cmoH$ J«W§ m§nH¡ $s ˶m Jmoï>tZm Xm~yZ Q>mHy$ 40



41 gyah-2. Ac-~µH$ah nmhVmV, Oo A„mhZo àH$Q> Ho$co Amho. Am{U ˶mÀ¶m ~Xë¶mV jw„H$ qH$‘V KoV AmhoV, Vo Amnco nmoQ> BVa H$emZo Zìho Va Ho$di AmJrZo ^aV AmhoV. A„mh nwZéËWmZmÀ¶m {Xder ˶m§À¶mer ~mocUma Zmhr, Zm ˶m§Mo ‘Z ewÕ H$aoc. ˶m§À¶mgmR>r ¶mVZmXm¶r {ejm AQ>i Amho. 175 hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§Zr ‘mJ©Xe©ZmEodOr ‘mJ©^ï« >Vm Am{U j‘oEdo Or {ejoMm gm¡Xm Ho$cm Amho. Va Vo ZaH$mÀ¶m A¾rgmR>r {H$Vr ‘moR>o gmhg XmIdrV AmhoV. 176 ho ¶mgmR>r H$s, A„mhZo Amncm J«W§ g˶mgh AdV[aV Ho$cm Amho. nU Á¶m cmoH$m§Zr J«W§ mÀ¶m ~m~VrV ‘V{^ÞVm Xe©{dcr, Vo {ZpíMVM (Ho$di) XþamJ«hmnmoQ>r g˶mnmgyZ Xÿa {ZKyZ Joc.o 177 Iao gXmMaU ho Zìho H$s, Vwåhr Amnco Vm|S> nydH} $So> qH$dm npíM‘oH$S>o didmd, Va Iam gXmMaUr Vmo Amho, Omo lÕm R>do Vmo A„mhda Am{U ݶm¶mÀ¶m A§{V‘ {Xdgmda Am{U ˶mÀ¶m XÿVm§da Am{U J«W§ mda Am{U n¡J~§ am§da Am{U IM© H$aVmo Amnco YZ A„mhdarc ào‘mImVa- ZmVodmBH$m§da, AZmWm§da, dmQ>gê$ d JaOy cmoH$m§da Am{U Oo (Y‘m©Xm¶ à¶moOZmgmR>r) ‘mJVmV ˶m§À¶mda Am{U ~§XrdmZ cmoH$m§Zm (‘wº$ H$aʶmgmR>r). Am{U (Z‘mµOê$nr) {Z¶{‘V àmW©Zm H$arV AgVmo. Am{U XmZ (µOH$mV) XoV AgVmo. (Am{U VoM Iao gXmMaUr AmhoV) Oo dMZ {Xë¶mda Amnco dMZ nmiVmV. Am{U {dnÎmr d Xþ:Im‘ܶo Oo ghZerc AgVmV Am{U ¶wÕmÀ¶m H$mimV Y¡¶e© rc amhVmV. AemM cmoH$m§Zr ñdV:cm g˶{Zð> {gÕ Ho$co Amho, Am{U hoM cmoH$ dñVwV: A„mhMo ^¶ ~miJUmao AmhoV. 178 lÕmd§Vm§Zmo! h˶m H$aʶmV Amcoë¶m cmoH$m§À¶m ~m~VrV, (IwZmMm ~Xcm KoʶmgmR>r) Vw‘À`mH$[aVm ݶm{¶H$ {ejm Zo‘Zy {Xcr OmV Amho. ñdV§Ì ì`º$sZo h˶m Ho$cr Agoc Va ˶m ñdV§Ì 춺$sg Am{U Jwcm‘mZo h˶m Ho$cr Agoc Va Jwcm‘mg ‘maco Omdo, Am{U órZo h˶m Ho$cr Agoc Va ˶m órMr



Hw$amU h˶m H$amdr. na§Vw EImÚmcm ‘¥V 춺$sÀ¶m dmagXmamH$Sy>Z Oa H$moU˶mhr àH$mao {ejoV gyQ> XoʶmV Amcr, Va (h˶oÀ¶m ZwH$gmZrMm ‘mo~Xcm KoʶmMr ~m~) ¶mo½¶ arVrZo hmVmiʶmV ¶mdr, Am{U (h˶m H$aUmè¶m 춺$sZo) h˶oÀ¶m ZwH$gmZrMm ‘mo~Xcm åhUyZ ˶mg gT>i hmVm§Zr a¸$‘ Úmdr. hr Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z XoʶmV Amcocr gdcV d X¶mnyU© ì¶dhma Amho. Am{U ˶mZ§Vahr Omo H$moUr A˶mMma H$aoc ˶mÀ¶mgmR>r ¶mVZm‘¶ {ejm {ZpíMV H$aʶmV Amcocr Amho. 179 Am{U g‘§Og cmoH$m§Zmo! ݶm{¶H$ {ejm XoʶmÀ¶m (¶m H$m¶ÚmV) Vw‘À¶mgmR>r OrdZ (åhUOo OrdZmMr h‘r) Amho. ho ¶mgmR>r H$s, Vwåhr A„mhMr OmU R>do Umao ~Zm. 180 Vw‘À¶mda A{Zdm¶© Ho$co OmV Amho H$s, Oa Vw‘À¶mn¡H$s H$moUmMr, ‘¥Ë`yMr doi Odi Amcr Agoc Am{U ˶mÀ¶m‘mJo g§nÎmr Agoc Va ˶mZo Amnco AmB©dS>rc Am{U Amnë¶m ZmVodmBH$m§gmR>r ݶmæ¶ arVrZo ‘¥Ë`wnÌ H$amdo. A„mhMo ^¶ ~miJUmè¶m cmoH$m§da ho ~§YZH$maH$ Amho. 181 ˶mZ§Va Omo H$moUr EH$Xm Vo ‘¥Ë`wnÌ EoH$ë¶mZ§Va ˶mV ~Xc H$aoc Va Vmo ~Xc H$aUmam ˶mÀ¶m JwÝøm~Ôc O~m~Xma amhrc. {Z:g§e¶ A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d OmUUmam Amho. 182 na§Vw Á¶mcm ‘¥Ë`wnÌ H$aUmè¶m~Ôc e§H$m Agoc H$s, ˶mÀ¶mH$Sy>Z MyH$ KS>cr qH$dm ˶mZo OmUyZ~wOZy Aݶm¶ Ho$cm, Va ˶mZo dmagXmam§Xaå¶mZ g‘PmoVm KS>dZy AmUë¶mg (åhUOo e§H$m Agcoë¶m 춺$sZo Ago Ho$ë¶mg), Vo ˶mÀ¶mgmR>r JwÝømMo H¥$˶ R>aUma Zmhr. {Z:g§e¶ A„mh j‘m H$aUmam d X¶m H$aUmam Amho. 183 lÕmd§Vm§Zmo! Vw‘À¶mgmR>r "amoOµ m' (åhUOoM Cndmg R>do Uo)o A{Zdm¶© H$aʶmV Amco Amho, Ogo Vw‘À¶mnydu hmoD$Z Jocëo ¶m cmoH$m§gmR>r A{Zdm¶© H$aʶmV Amco hmoV.o ho ¶mgmR>r H$s, Vwåhr gXmMaUr ~Zmdo. 184 CndmgmMo H$mhr R>amdrH$ {Xdg AmhoV. na§Vw Vw‘À¶mn¡H$s Oo AmOmar AgVrc qH$dm 42



43 gyah-2. Ac-~µH$ah àdmgmV AgVrc, ˶m§Zr BVa doir Vo (amhÿZ Jocc o )o {Xdg nyU© H$amdo. Am{U Á¶m cmoH$m§Zm Cndmg R>do ʶmgmR>r A{Ve¶ H$R>rU à¶mg H$amdo cmJV AgVrc Va ˶m§Zr EH$m CndmgmÀ¶m ~Xë¶mV EH$m Jar~ ‘mUgmcm OodU Úmdo. Am{U Omo H$moUr Amdí¶H$Vonj o m OmñV Mm§Jco H$m¶© H$aoc Va Vo ˶mÀ¶mgmR>rM A{YH$ Mm§Jco Amho. nU Vwåhr (ñdV:) Cndmg R>do m Vo Vw‘À¶mgmR>r A{YH$ Mm§Jco Amho, Oa H$m Vwåhr ho g‘Omc. 185 "a‘OmZ' hm Vmo ‘{hZm Amho Á¶m ‘{hݶmV "Hw$amU' AdVrU© H$aʶmV Amcm, Oo ‘mJ©Xe©Z Amho ‘mZdOmVrgmR>r Am{U ‘mJ©Xe©ZmMo gwñnï> à‘mU Am{U g˶ d Ag˶m‘ܶo ’$aH$ H$aUmar H$gmoQ>r Amho. Va Vw‘À¶mn¡H$s Á¶mMr (Amnë¶m Am¶wî¶mV) ¶m ‘{hݶmer JmR> nS>c o ˶mZo ˶mV Cndmg H$amdm, nU Omo AmOmar Agoc qH$dm àdmgmV Agoc ˶mZo BVa H$mimV {VVHo$ {Xdg Cndmg nmimdm. A„mh Vwåhmcm gw{dYm XoD$ BpÀN>Vmo Am{U Vmo Vwåhmcm H$ï> XoD$ BpÀN>V Zmhr. (nU Vmo BpÀN>Vmo H$s), Vwåhr ({Xdgm§Mr) g§»¶m nyU© H$amdr. A„mhZo Vwåhmcm gÝ‘mJ© XmIdcocm Amho, Va Vwåhr ˶mMr ñVwVr H$aV amhm; ho ¶mgmR>r H$s, Vwåhr ˶mMo H¥$Vk ~ZyZ amhm. 186 Am{U Ooìhm ‘mPo ^º$ Vwåhmcm ‘m¶m {df¶r {dMmaVmV, Voìhm Vwåhr ˶m§Zm Ago gm§Jm H$s, ‘r (˶m§À¶m) OdiM Amho. Am{U hmH$ XoUmè¶mÀ¶m hmHo$cm ‘r à{VgmX XoV AgVmo, Á¶m-Á¶mdoir Vmo ‘cm hmH$ ‘maVmo. Va (‘m¶m ^º$m§gmR>rhr) Amdí¶H$ Amho H$s, ˶m§Zrhr ‘m¶m AmXoemcm à{VgmX Úmdm, Am{U ‘m¶mda {dídmg R>do mdm, åhUOo Vo gXmMaUr ~ZVrc. 187 CndmgmÀ¶m amÌr Vw‘À¶m nËZtH$S>o OmUo Vw‘À¶mgmR>r d¡Y R>a{dʶmV Amco Amho. ˶m Vw‘À¶mgmR>r nmofmImà‘mUo AmhoV Am{U Vwåhrhr ˶m§À¶mgmR>r nmofmImà‘mUo AmhmV. Vwåhr ñdV:MrM ’$gdUyH$ H$arV hmoVm ¶mMr A„mhcm OmUrd Amho, åhUyZ ˶mZo Vw‘À¶mda H¥$nmÑï>r Ho$cr Am{U Vwåhmcm j‘m



Hw$amU Ho$cr. Va AmVm Vwåhr ˶m§À¶mH$S>o (nËZtH$S>)o Om Am{U A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r Oo H$mhr Zo‘Zy {Xco Amho ˶mgmR>r à¶ËZaV amhm. Am{U Voìhmn¶ªV Im d ߶m Ooìhmn¶ªV amÌrMm H$mimoI g§nïw >mV ¶oD$Z nhmQ> Pmë¶mMr {MÝho ñnï> {Xgy cmJVmV. Am{U gy`m©ñV hmoD$Z {Xdo cmJʶmn¶ªV Cndmg gwê$ R>do m Am{U Ooìhm Vwåhr ‘erXr‘ܶo EH$m§Vdmgr¶ CnmgZm H$arV Agmc (˶m H$mimV) amÌr ˶m§À¶mH$S>o (nËZtH$S>)o OmD$ ZH$m. ¶m A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm AmhoV, åhUyZ ˶m ‘¶m©Xm§À¶m Odihr {’$aHy$ ZH$m. AemàH$mao A„mh Amnco AmXoe gwñnï>nUo XoV Amho, ¶mgmR>r H$s, cmoH$m§Zr XþîH¥$˶m§nmgyZ ñdV:cm Xÿa R>odmdo. 188 Am{U Vwåhr AmngmV Amnco YZ Aݶm¶mZo {Ji§H$¥ V H$ê$ ZH$m. Am{U Vwåhr BVa cmoH$m§À¶m g§nÎmrMm H$mhr ^mJ hoVnw aw ñga d Aݶm¶H$maH$nUo hS>n H$aʶmgmR>r, ˶m g§nÎmrMm H$mhr ^mJ (cmM åhUyZ) àemgH$s¶ cmoH$m§Zm XoD$ ZH$m.189 (n¡J~§ a!) cmoH$ Vwåhmcm ZdrZ M§Ðm{df¶r {dMmaVmV. Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm H$s, (ZdrZ M§Ð d ˶mÀ¶m H$cm) cmoH$m§À¶m ({d{dY H$m‘m§gmR>r) VgoM hO ¶mÌogmR>r H$mc‘mnZmMr gmYZo AmhoV. Vwåhr Kam§‘ܶo ˶m§À¶m ‘mJrc ~mOyZ§ r àdoe H$aUo ho H$mhr gËH$m¶© Zìho. Va Iam gXmMaUr Vmo Amho Omo A„mhMo ^¶ ~miJVmo. Vwåhr Kam§‘ܶo ˶m§À¶m XadmOm§VZy àdoe H$am Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm, åhUOoo Vwåhr ¶eñdr ìhmc. 190 Am{U A„mhÀ¶m ‘mJm©V ˶m§À¶mer cTm Oo Vw‘À`m{déÕ cT>V AmhoV, na§Vw A{VaoH$ H$ê$ ZH$m. A„mh A{VaoH$ H$aUmè¶m§Zm ng§V H$arV Zmhr. 191 Am{U {OWo Hw$R>o Vo Vwåhmcm AmT>iVrc, ˶m§Zm R>ma H$am, (Oo Vw‘À¶m{déÕ cT>VmV). Am{U {OWyZ ˶m§Zr Vwåhmcm ~mhoa H$mT>co Amho. {VWyZ ˶m§Zm H$mTy>Z Q>mH$m; H$maU N>i H$aUo, h˶onj o mhr dmB©Q> H¥$˶ Amho. Am{U n{dÌ ‘erXrÀ¶m Amgnmg Omon¶ªV Vo Vw‘À¶mer cT>V ZmhrV, Vmon¶ªV VoWo Vwåhrhr ˶m§À¶mer cTy> ZH$m. na§Vw Oa ˶m§Zr {VWoM Vw‘À¶mer cT>mB© 44



45 gyah-2. Ac-~µH$ah Ho$cr, Va {VWoM ˶m§À¶mer (cT>m d) ˶m§Zm R>ma H$am. hmM ‘mo~Xcm Amho g˶ ZmH$maUmè¶m§Mm. 192 na§Vw Oa Vo (¶wÕ H$aUo) gmoS>y Z XoVrc, Va {Z…g§e` A„mh A{Ve¶ j‘merc Am{U X¶miy Amho. 193 Am{U Omon¶ªV (Ym{‘©H$) N>i Wm§~V Zmhr Am{U Ho$di A„mhgmR>rM Y‘m©Mo (‘wº$nUo nmcZ) hmoV Zmhr, Vmon¶ªV ˶m§À¶mer cT>m. Am{U Z§Va Oa ˶m§Zr Vo (N>i) Wm§~dco Vo a hr Jmoï> cjmV R>do m H$s, AmH«$‘H$m§ì¶{V[aº$ BVam§À¶m ~m~VrV eÌwËd R>do ʶmMr nadmZJr Zmhr. 194 n{dÌ ‘{hݶm§‘ܶo ¶wÕmcm ‘ZmB© ¶m pñWVrV Amho, Ooìhm Vo gwÕm n{dÌ ‘{hݶm§‘Yrc ‘ZmB©Mo nmcZ H$aVrc. Am{U ‘ZmB©À¶m ~m~VrV g‘mZ {dMma Ho$cm OmB©c. åhUyZ Omo H$moUr Vw‘À¶mda A˶mMma H$arc ˶mg, ˶mZo Á¶m ‘¶m©Xno ¶ªV Vw‘À¶mda A˶mMma Ho$cm Amho ˶m ‘¶m©Xno ¶ªV {ejm H$am. Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm d OmUyZ Agm H$s, Oo A„mhMr OmU R>do VmV, A„mh ˶m§À¶mM gmo~V AgVmo. 195 Am{U A„mhÀ¶m H$m¶m©V IM© H$am, Am{U ñdV:À¶m hmVm§Zr ñdV:cm {dZmemV cmoQ>y ZH$m. Am{U gËH$‘} H$am, {ZpíMVM A„mh gËH$‘} H$aUmè¶m§Zm ng§V H$aVmo. 196 Am{U "hO d C‘«m' A„mhgmR>r nyU© H$am. na§Vw Oa Vwåhmcm (ho H$aʶmnmgyZ) amoIʶmV Amco Va ghO[a˶m Hµ $w ~m©ZrgmR>r Oo OZmda {‘ioc Vo gmXa H$am. Am{U Omon¶ªV Vr Hµ $w ~m©Zr Amnë¶m {Z¶V ñWmZr nmohmoMV Zmhr Vmon¶ªV Vwåhr Amnë¶m S>m³o ¶mMo ‘wS§ >U H$ê$ ZH$m. Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Omo H$moUr AmOmar Agoc. qH$dm H$moUmÀ¶m S>m³o ¶mg H$mhr Ìmg Agoc Va ˶mZo Cndmg H$ê$Z, qH$dm XmZ XoD$Z qH$dm ~{cXmZmÀ`m ñdê$nmV H$mhr ‘mo~Xcm XoD$Z ^anmB© H$amdr. Am{U Ooìhm Vwåhr gwa{jV Agmc Voìhm Omo H$moUr hO~amo~a C‘«m Mm cm^ KoBc © , ˶mZo ghO[a˶m CncãY hmoD$ eHo$c Aer Hµ $w ~m©Zr An©U H$amdr. Am{U Á¶m§Zm Vr CncãY hmoV Zgoc ˶m§Zr hOÀ¶m H$mimV



Hw$amU VrZ {Xdg Am{U Kar Amë¶mda gmV {Xdg, AemàH$mao nyU© Xhm {Xdg Cndmg H$amdm. hm AmXoe ˶mÀ¶mgmR>r Amho Á¶mMo Hw$Qw>~§ n{dÌ ‘erXrÀ¶m Odi dmñVì¶ H$arV ZmhrV. Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm, d ¶mMr OmUrd R>do m H$s, A„mh H$R>mao {ejm H$aUmam Amho. 197 hOMo R>amdrH$ ‘{hZo AmhoV. Va Omo H$moUr ¶m ‘{hݶmV hO H$aʶmMm g§H$ën H$arc. (˶mZo ho cjmV R>do mdo H$s), hOÀ¶m H$mimV, A^Ð ~mocUo qH$dm H$moUVohr dmB©Q> dV©Z qH$dm H$moU˶mhr àH$maMm ^m§S>U V§Q>m (Aem gd©) Jmoï>tnmgyZ (ñdV:cm) Xÿa R>do Uo A˶mdí¶H$ Amho. Am{U Oo gËH¥$˶ Vwåhr H$amc, A„mh Vo OmUyZ Amho. Am{U àdmgmMr gm‘J«r ~amo~a ¿¶m, Am{U gdm}Îm‘ gm‘J«r "A„mhMr OmU AgUo' hr Amho. Am{U ~wÕr ~miJUmè¶m§Zmo! ‘mPoM ^¶ ~miJm! 198 (hOÀ¶m H$mimV) Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z H¥$nm àmá H$aʶmMm à¶ËZ H$aUo ¶mV JwÝhm H$aʶmgmaIo H$mhr Zmhr. Am{U Ooìhm Vwåhr "Aa’$mV' ¶oWZy naVmc Voìhm ‘eAao ha‘ (n{dÌ ñWmZ) Odi ¶oD$Z A„mhMo ñ‘aU H$am. Á¶mà‘mUo A„mhZo Vwåhmcm ‘mJ©Xe©Z Ho$co Amho, ˶mà‘mUo Vwåhr ˶mMo ñ‘aU H$am. ¶m nydu Va Vwåhr ‘mJ©^ï« > Pmcoë¶m cmoH$m§nH¡ $s hmoVm. 199 Z§Va OoWZy cmoH$ naV ¶oV AmhoV Vwåhrhr VoWZy M naV ¶m. Am{U A„mhH$S>o j‘oMr ¶mMZm H$am. {ZpíMVM A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 200 Vwåhr "hO' Mo {d{hV H$aʶmV Amcoco {dYr nyU© Ho$ë¶mZ§Va A„mhMo JwUJmZ H$am, Ogo JwUJmZ Vwåhr Amnë¶m nydO© m§Mo H$arV AmcmV; Va ˶mhrnojm A{YH$ A„mhMo JwUJmZ H$am. H$mhr cmoH$ Ago AmhoV Oo åhUVmV, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! ¶m OJmVM Amåhmcm (gd© H$mhr) Xo.' Va Aem cmoH$m§gmR>r ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV (A„mhÀ¶m H¥$noV) H$moUVmhr dmQ>m Zmhr. 201 cmoH$m§V H$moUr Agm Amho, Omo Aer àmW©Zm H$aVmo. "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©'! Amåhmcm ¶m OJmV Oo Mm§Jco Amho Vo Xo Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmVhr Amåhmcm Oo Mm§Jco Amho Vo 46



47 gyah-2. Ac-~µH$ah 202 Xo. Am{U AmJrÀ¶m `mVZm§nmgyZ Amåhmcm gwa{jV R>do . AemM cmoH$m§Zm ˶m§Zr Ho$coë¶m (H$‘©ê$nr) H$‘mB©À¶m ‘mo~Xë¶mV (AmZ§X‘¶r OrdZmV ¶mo½¶) dmQ>m {‘iUma Amho. Am{U A„mh {heo~ H$aʶmV ’$ma OcX Amho. 203 {ZpíMV H$ê$Z XoʶmV Amcoë¶m {Xdgm§V A„mhMo ñ‘aU H$am. nU Omo H$moUr KmB© H$ê$Z XmoZ {XdgmV naV {’$aoc, Va Ago H$aUo JwÝhm Zmhr, Am{U Omo H$moUr A{YH$ H$mi Wm§~Zy naV {’$aoc, Va Ago H$aUo XoIrc JwÝhm Zmhr. ho ˶mÀ¶mgmR>r Amho Omo A„mhMo ^¶ ~miJVmo. Am{U Vwåhr A„mhMo ^¶ (OmU) ~miJyZ amhm. Am{U Mm§Jë¶màH$mao ¶mMr OmUrd R>do m H$s, Vwåhmcm EH$Ì H$ê$Z ˶mÀ¶mg‘moaM AmUco OmB©c. 204 cmoH$m§V H$moUr Agmhr Amho Á¶mMo ¶m (OJmVrc) OrdZmdarc {dMma Vwåhmcm ’$ma AmH$f©H$ dmQVmV>. Am{U Vmo A„mhcm ˶mÀ¶m ‘ZmV Oo Amho ˶mMm gmjrXma ~ZdV AgVmo, nU Vmo ({ZaW©H$) dmX KmcUmè¶m§nH¡ $s, ’$maM OmñV dmX KmcUmam Amho. 205 nU Ooìhm Vmo (g˶mH$S>)o nmR> {’$adVmo Voìhm O{‘Zrda ˶mMr gd© Ymdni Ho$di AZmMma ‘mO{dʶmgmR>r, eoVrMm Am{U (‘mZdOmVrÀ¶m) d§emMm {dZme H$aʶmgmR>r AgVo, nU A„mhcm CËnmV ‘mO{dUo A{O~mV AmdS>V Zmhr. 206 Am{U Ooìhm ˶mcm gm§{JVco OmVo H$s, A„mhMo ^¶ ~miJ, Voìhm Ah§H$ma ˶mg AmUIr nmn H$aʶmg àd¥Îm H$aVmo. Aem ì`º$sÀ`m dmQ>çmcm ZaH$dmgM ¶oUma Amho. Am{U {H$Vr dmB©Q> ñWmZ Amho Vo, {Zdmg H$aʶmgmR>r! 207 Am{U cmoH$m§‘ܶo H$moUr Agmhr AgVmo, Omo A„mhcm àgÞ H$aʶmgmR>r, ñdV:cm PmoH$y Z Q>mH$Vmo. Am{U A„mh Amnë¶m ^º$m§à{V ’$ma H$Zdmiy Amho. 208 lÕmd§Vm§Zmo! A„mhcm nyUn© Uo eaU Om (g‘{n©V ìhm). Am{U g¡VmZmÀ¶m ‘mJm©Mo AZwgaU H$ê$ ZH$m. {Z…g§e` Vmo Vw‘Mm CKS> eÌy Amho. 209 Am{U Vwåhr g˶mMo gd© ñnï> g§H$o V àmá Pmë¶mZ§Vahr ‘mJ©^ï« > ìhmc, Va cjmV



Hw$amU Agy Úm H$s, A„mh gm‘϶©dmZ d ~w{ÕdmZ Amho. 210 ho cmoH$ ¶m Jmoï>rMr àVrjm H$arV AmhoV H$m¶? H$s, A„mh ‘oKm§À¶m N>m¶oImcr ñdV: ˶m§À¶mg‘moa àH$Q> ìhmdm, gmo~V ˶mMo XÿV hr AgmdoV, Am{U (gd© ~m~tMm) {ZU©¶ H$aʶmV ¶mdm. Am{U gd© Jmoï>tZm A„mhH$S>Mo naVUo Amho. 211 BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm {dMmam, Amåhr ˶m§Zm {H$Vr ñnï> g§Xeo {Xco hmoV!o nU Omo H$moUr A„mhÀ¶m H¥$nm¶wº$ g§Xeo mcm ˶mÀ¶mH$S>o Amë¶mZ§Va ˶mV ~Xc H$aVmo. (˶mZo OmUyZ ¿¶mdo) H$s, A„mh {ZpíMVM H$R>mao {ejm H$aUmam Amho. 212 Oo g˶mcm ZmH$maUmao AmhoV ˶m§À¶mgmR>r ¶mM OJmVrc OrdZ gwX§ a dmQ>mdo Ago H$aʶmV Amco Amho. Am{U Vo (‘¥Ë`yZV§ aÀ`m OrdZmda) lÕm R>do Umè¶m§Mm Cnhmg H$aVmV, nU Oo A„mhMo ^¶ ~miJyZ AmhoV Vo nwZéËWmZmÀ¶m {Xder lÕmhrZ cmoH$m§nj o m loð> R>aVrc. Am{U Á¶m§À¶m~Ôc A„mh BpÀN>Vmo ˶m§À¶mda H$moU˶mhr {heo~m{dZm A‘¶m©X H¥$nmdfm©d H$aVmo. 213 gwadmVrcm g‘ñV ‘mZdOmV ({d{dY Y‘© d g§àXm¶m§Zr ‘wº$) Agm EH$g§Y g‘mO hmoVm nU nwT>o ˶m§À¶mV ‘V^oX {Z‘m©U Pmco, Voìhm A„mhZo ew^dmVm© XoUmao d gmdY H$aUmao n¡J~§ a nmR>dco. Am{U ˶m§À¶m~amo~a g˶ g§Xeo Agcocm J«W§ AdVrU© Ho$cm, Á¶mÛmao (g˶ d Ag˶mXaå¶mZ) {ZU©¶ Ho$cm Omdm, Á¶mV cmoH$ ‘V^oX H$arV hmoV.o Am{U ‘V^oX ˶mM cmoH$m§Zr Ho$cm Á¶m§Zm (g˶ g§Xeo Agcocm) J«W§ XoʶmV Amcm hmoVm Am{U ˶m§Zm ñnï> g§H$o Vhr àmá Pmco hmoV,o Ho$di nañnam§Vrc B©f‘} i w o ˶m§Zr ‘V^oX Ho$cm. Voìhm A„mhZo Amnë¶m H¥$noZo lÕmd§Vm§Zm g˶mÀ¶m ~m~VrV ‘mJ©Xe©Z Ho$co, Á¶m ~m~VrV BVam§Zr ‘V^oX Ho$cm hmoVm. Am{U A„mh Á¶mg BpÀN>Vmo (H$s gai ‘mJ© XmIdmdo) ˶mg Vmo gai ‘mJ© XmIdVmo. 214 Vwåhmcm Ago dmQ>Vo H$s H$m¶, Hw$R>ë¶mhr H$ï>‘¶ n[apñWVrVyZ Joë¶m{edm¶ Vwåhr ñdJm©V àdoemg AgoM nmÌ R>amc? nU Vw‘À¶mda ˶m lÕmd§Vm§à‘mUo H$ï>‘¶ n[apñWVr AmcrM Zmhr Oo 48



49 gyah-2. Ac-~µH$ah Vw‘À¶m AmYr hmoD$Z Joc.o ˶m§À¶mda g§H$Q> Am{U Xþ:ImMo àg§J Amco, Á¶m‘wio Vo BVHo$ hmXaco H$s, n¡J~§ a Am{U ˶mÀ¶m~amo~a Agcoë¶m lÕmd§Vm§À¶m Vm|S>y Z Ago eãX ~mhoa nS>c,o "A„mhH$Sy>Z gmhmæ` ¶oBc © Var Ho$ìhm?' {Z…g§e` A„mhMo gmhmæ` AJXr Odi Amho. 215 (n¡J~§ a!) cmoH$ Vwåhmcm {dMmaVmV H$s, ˶m§Zr (BVam§da) H$m¶ IM© H$amdo? Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "Oo H$mhr YZ Vwåhr IM© H$amc, ˶mV (gd©àW‘) AmB©-dS>rc Am{U OdiMo ZmVodmB©H$ Am{U AZmW d JaOy Am{U dmQ>gê$ ¶m§À¶mgmR>r IM© H$am. Oo H$moUVo gËH$‘© Vwåhr H$aVm, A„mhcm ˶mMo nyU© kmZ Amho.' 216 (lÕmd§Vm§Zmo! ñdajUmV) ¶wÕ H$aUo ho Vw‘Mo H$V©ì¶ R>adʶmV Amco Amho, Oar Vwåhmcm Vo H$aUo Zmng§V dmQ>V Agoc. Ago Agy eH$Vo H$s, EImXr Jmoï> Vwåhmcm Zmng§V Amho nU Vr dñVwV: Vw‘À¶mgmR>r Mm§Jcr Amho. Am{U Agohr Agy eH$Vo H$s, Vwåhmcm EImXr Jmoï> ng§V Amho nU dñVwV: Vr Vw‘À¶mgmR>r dmB©Q> Amho. A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo kmZ Amho, nU Vwåhmcm à˶oH$ Jmoï>rMo kmZ Zmhr. 217 (n¡J~§ a!) cmoH$ Vwåhmcm n{dÌ ‘{hݶmV ¶wÕ H$aʶmg§~Y§ r {dMmaVmV, Vwåhr ˶m§Zm Ago gm§Jm, "¶m ‘{hݶm‘ܶo ¶wÕ H$aUo ho ’$ma ‘moR>o nmn Amho. na§Vw A„mhÀ¶m ‘mJm©Zo Omʶmg cmoH$m§Zm à{V~§Y H$aUo, Am{U A„mhcm ‘mZʶmg ZH$ma XoU,o Am{U n{dÌ ‘erXrV (åhUOo H$m~mJ¥hmV) Omʶmg cmoH$m§Zm à{V~§Y H$aUo Am{U ˶m‘Yrc cmoH$m§Zm VoWZy hþgHy$Z cmdUo, ¶m (gd© Jmoï>r) A„mhÀ¶m ZOaoV ˶mhÿZhr ‘moR>o nmn Amho. H$maU N>i H$aUo __ h˶m H$aʶmnojmhr ^¶mZH$ dmB©Q> H¥$˶ Amho.'(ho bmoH$) Vw‘À`m{déÕ cT>mB© H$aUo Wm§~dUma ZmhrV, ˶m§Zm e³¶ Pmë¶mg Vo Va Vwåhmcm Vw‘Mr lÕm ˶mJ H$am¶cm cmdʶmgmR>r CVmdri AmhoV. Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Omo H$moUr Amnë¶m Y‘m©H$S>o nmR> {’$adrc Am{U g˶mcm ZmH$maUmam ~ZyZ ‘¥Ë`y nmdoc



Hw$amU AemM cmoH$m§Mr H¥$˶o ¶m OJmV Am{U ‘¥Ë`yZV§ aÀ`m OJmV {Zî’$i R>aVrc. hoM cmoH$ ZaH$mÀ¶m AmJrMo {Zdmgr AmhoV. Vo VoWMo gX¡d amhVrc. 218 Oo cmoH$ lÕmd§V ~Zco Am{U Á¶m§Zr A„mhgmR>r ñdXoe ˶mJ Ho$cm Am{U A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r Anma H$ï> Ho$co (åhUOo {OhmX Ho$cm). {Z…g§e` hoM Vo cmoH$ AmhoV Oo A„mhÀ¶m H¥$noMr Amem R>do Zy AmhoV. Am{U A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 219 (n¡J~§ a!) Vo Vwåhmcm Xmê$ d OwJmam{df¶r {dMmaVmV, Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "¶m Xmohm|‘ܶo ‘hmnmn Amho Am{U cmoH$m§gmR>r H$mhr cm^hr AmhoV, nU ˶m§À¶mnmgyZ hmoUmè¶m cm^m§nj o m ˶m§Mo ZwH$gmZ ’$ma ‘moR>o Amho.' Am{U Vo Vwåhmcm {dMmaVmV H$s, ˶m§Zr (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) H$m¶ IM© H$amdo? Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "Vw‘À¶m JaOonj o m Oo A{YH$ Amho (Vo gd©).' AemàH$mao A„mh, Vwåhr qMVZ H$amdo åhUyZ Amnco g§Xeo Vw‘À¶mgmR>r ñnï> H$aV AgVmo, 220 ¶m Am{U ¶mZ§VaÀ¶m OJmg§~Y§ mZo (qMVZ H$amdo åhUyZ). (n¡J~§ a!) cmoH$ Vwåhmcm AZmWm§{df¶r {dMmaVmV. ˶m§Zm gm§Jm, "˶m§À¶m H$ë¶mUmg MmcZm XoUo ho ’$ma ‘moR>o gËH$m¶© Amho. Am{U Vwåhr d Vo EH$Ì am{hcmV Va Vo Vw‘Mo ^mD$~§XM AmhoV. A„mh Mm§Jë¶màH$mao AmoiIyZ Amho H$s, H$moU CnÐd ‘mOdUmam Amho Am{U H$moU gwYmaUmdmXr Amho. Am{U Oa A„mhMr BÀN>m Pmcr AgVr Va ˶mZo Vwåhmcm H$ï> gmogm¶cm cmdco AgVo. IamoIa A„mh gd©e{º$‘mZ d ~w{ÕdmZ Amho.' 221 (lÕmd§Vm§Zmo!) ˶m {ó`m§er {ddmh H$ê$ ZH$m Oo A„mhMo g‘H$j R>adVmV, Vmon¶ªV Zmhr Omon¶ªV Vo A„mhda lÕm R>do Umao ~ZV ZmhrV. A„mhMo g‘H$j R>adUmar (Vr AZoH$o ídadmXr) ór Vwåhmcm {H$Vrhr AmdS>V Agcr, Var {VÀ¶mnojm lÕmd§V Jwcm‘ ór Mm§Jcr Amho. Am{U A„mhMo g‘H$j R>adUmè¶m nwéfm§er lÕmd§V {ó`m§Mm {ddmh H$ê$ ZH$m, Omon¶ªV Vo 50



51 gyah-2. Ac-~µH$ah (nwéf) lÕmd§V ~ZV ZmhrV. Oo nwéf A„mhMo g‘H$j R>adVmV ˶m§À¶mnojm lÕmd§V Jwcm‘ A{YH$ Mm§Jcm Amho; ‘J Vmo (AZoH$o ídadmXr) nwéf Vwåhmcm {H$Vr H$m AmdS>Zo m. ho (AZoH$o ídadmXr) cmoH$ Vwåhmcm ZaH$mÀ¶m AmJrH$S>o ~mocmdrV AmhoV Am{U A„mh ñdJm©H$S>o d j‘màmárH$S>o ~mocmdrV Amho. Vmo Amnco g§Xeo cmoH$m§gmR>r ñnï> H$arV AgVmo, åhUOo Vo ˶m§Zr ZrQ> cjmV R>odmdo. 222 Am{U Vo Vwåhmcm ({ó`m§À`m) ‘m{gH$ nmir{df¶r {dMmaVmV, Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "Vmo EH$ AñdÀN> AdñWoMm H$mi Amho. åhUyZ ˶m ‘m{gH$ nmirÀ¶m H$mimV {ó`m§nmgyZ (ñdV:cm) Xÿa R>do m, Omon¶ªV ˶m ñdÀN> d ewÕ hmoV ZmhrV. Am{U ˶m (‘m{gH$ nmir nyU© H$ê$Z) ñdÀN> d ewÕ Pmë¶mda, Vwåhr A„mhZo Oer Vwåhmcm Amkm Ho$cocr Amho ˶mZwgma ˶m§À¶mH$S>o Om. {ZpíMVM A„mh ˶m§Zm ng§V H$aVmo Oo ˶mÀ¶mH$S>o níMmÎmmnmgh diVmV, Am{U Oo ñdV:cm ñdÀN> d ewÕ R>do VmV ˶m§Zmhr Vmo ng§V H$aVmo. 223 Vw‘À¶m nËZr Vw‘À¶mgmR>r eoVO{‘Zrà‘mUo AmhoV, åhUyZ Vwåhmcm Ooìhm d Ogo AmdS>c o Voìhm d Vgo Amnë¶m O{‘ZrH$S>o Om. Am{U ñdV:H$[aVm (Mm§Jco H¥$˶) nwT>o nmR>dm Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm. Am{U Vwåhmcm ˶mÀ¶m g‘moa hOa ìhm¶Mo Amho, ho ZrQ> cjmV Agy Úm.' (n¡J~§ a!) Oo Amkm nmiV AmhoV ˶m§Zm ew^dmVm© Úm. 224 A„mhÀ¶m ZmdmMm Cn¶moJ Aem enWm§gmR>r H$ê$ ZH$m H$s, Á¶m‘wio Vwåhr gËH$‘} H$aUo, gXmMmamZo dmJUo Am{U cmoH$m§‘ܶo g‘oQ> KS>{dUo ¶m H$m‘m§nmgyZ Xÿa Omc. A„mh gd© H$mhr EoH$Umam Am{U OmUUmam Amho. 225 A„mh Vw‘À¶m AhoVnw dy H© $ KoVcoë¶m enWm§~Ôc Vwåhmcm Om~ {dMmaUma Zmhr. nU Oo OmUrdnydH© $ Vwåhr H$aVm ˶m~Ôc Vmo Vwåhmcm {ZpíMVM Om~ {dMmaoc. A„mh hm ’$ma j‘merc d g§¶‘r Amho. 226 Oo cmoH$ Amnë¶m nËZter g§~Y§ Z R>do ʶmMr à{Vkm KoVmV, ˶m§À¶mgmR>r àVrjm H$aʶmMm



Hw$amU H$mcmdYr Mma ‘{hZo BVH$m Amho. ˶mZ§Va ˶m§Zr Amncr à{Vkm ‘mJo KoVcr Va {ZpíMVM A„mh hm ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 227 Am{U Oa ˶m§Zr {ddmh-g§~Y§ g§nïw >mV AmUʶmMm (VcmµH$Mm) {ZU©¶ KoVcm Va {Z:g§e¶ A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 228 VcmµH$ XoʶmV Amcoë¶m {ó¶m§Zr VrZ ‘m{gH$ nmù¶m nyU© hmoBn© ¶ªV ñdV:cm (Xþgam {ddmh H$aʶmnmgyZ) amoImdo. Am{U ˶m Oa A„mhda Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xdgmda lÕm R>do V AgVrc Va ˶m§À¶mgmR>r ho C{MV Zmhr H$s, ˶m§Zr Vo cndmdo Oo A„mhZo ˶m§À¶m J^m©e¶mV {Z‘m©U Ho$co Amho. ˶m§À¶m nVtZm ¶m H$mcmdYrV nËZtÀ¶m ñdê$nmV ˶m§Zm naV KoʶmMm A{YH$ma Amho, Oa ˶m§À¶m nVtMr g‘oQ> H$aʶmMr BÀN>m Agoc Va. Am{U nwéfm§Mo Ogo {ó¶m§À¶m ~m~VrV A{YH$ma AmhoV VgoM A{YH$ma {ó¶m§Zm nwéfm§À¶m ~m~VrV AmhoV, (Am{U A{YH$mamà‘mUo O~m~Xmè¶mXoIrc AmhoV) na§Vw nwéfm§Zm ˶m~m~VrV {ó¶m§nj o m WmoS>go o daMo ñWmZ Amho. A„mh gd©e{º$‘mZ d ~w{ÕdmZ Amho. 229 VcmµH$Mr KmofUm XmoZ doim H$aVm ¶oV,o ˶mZ§Va EH$Va ˶m§Zm (d¡dm{hH$ OrdZ nwT>o gwê$ R>do ʶmgmR>r) gÝ‘mZnydH© $ R>do Zy ¿¶m qH$dm ñZohnydH© $ ˶m§Zm nmR>dZy Úm. Vwåhr Vw‘À¶m nËZtZm Oo H$mhr {Xcoco Amho Ë`m§nH¡ $s H$mhr naV KoUo Vw‘À¶mgmR>r C{MV R>aUma Zmhr. nU Oa XmoKm§Zmhr A„mhZo R>adyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm§Mo nmcZ H$aVm ¶oUma Zmhr, Ago ^¶ Agoc Va (Aer n[apñWVr AndmX Agy eH$Vo). Aer {^Vr Vwåhmcmhr dmQ>V Agoc H$s, Vo XmoKo A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm§Mo nmcZ H$ê$ eH$Uma ZmhrV, Va Vr ór ñdV:Mr (nVrnmgyZ) ‘wº$Vm H$ê$Z KoʶmgmR>r Oo H$mhr XoBc © , ˶m~Ôc XmoKm§nH¡ $s H$moUmcmhr nmn cmJUma Zmhr. ¶m A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm AmhoV; åhUyZ ˶mMo C„§KZ H$ê$ ZH$m. Am{U Omo H$moUr A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$arb, Va AgoM cmoH$ (Iè¶m AWm©Z)o A˶mMmar 52



53 gyah-2. Ac-~µH$ah AmhoV. Am{U Oa ˶mZo {Vcm ({Vgè¶m§Xm) VcmµH$ {Xcm Va Vr ór ˶mÀ¶mgmR>r {Z{fÕ Agoc, Omon¶ªV Vr Xþgè¶m nVrer {ddmh H$arV Zmhr, Am{U Oa ˶mZo (åhUOo Xþgè¶m nVrZo XoIrc) {Vcm VcmµH$ {Xcm Va ˶m XmoKm§Zr, Oa ˶m§Zm ImÌr dmQ>V Agoc H$s, A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm§Mo nmcZ H$aUo AmnUmg e³¶ hmoBc © Va nwÝhm {ddmh H$ê$Z EH${ÌV ¶oU,o ˶m§À¶mgmR>r nmn R>aUma Zmhr. ¶m A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm AmhoV, Á¶m Vmo, ˶m cmoH$m§gmR>r ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho, Oo kmZr AmhoV. 231 Am{U Ooìhm Vwåhr Vw‘À¶m nËZtZm VcmµH$ Úmc Am{U Ooìhm ˶m§Mm àVrjmH$mi (BÔV) g§nm¶cm ¶oBc © Voìhm ˶m§Zm EH$Va C{MV[a˶m R>do Zy ¿¶m qH$dm C{MV[a˶m ˶m§Zm {Zamon Úm. nU ˶m§Mm N>i H$aʶmMm hoVZy o (˶m§À¶m ‘OuÀ¶m {déÕ) ˶m§Zm Aݶm¶mZo R>do Zy KoD$ ZH$m. Omo H$moUr Ago H$aoc Va ˶mZo {ZpíMVM ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm. A„mhÀ¶m AmXoem§er Ioi H$ê$ ZH$m. Am{U AmR>dm ˶m H¥$nocm Or A„mhZo Vw‘À¶mda Ho$cr Amho. Am{U Vo gd© J«W§ d kmZ Oo ˶mZo Vwåhmcm CnXoe XoʶmgmR>r AdVrU© Ho$co. Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U cjmV R>do m H$s, A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo n[anyU© kmZ Amho. 232 Ooìhm Vwåhr {ó`m§Zm VcmµH$ Úmc Am{U ˶m àVrjoMm H$mcmdYr nyU© H$aVrc, Voìhm ˶m§Zm BVa nwéfmgmo~V {ddmh H$aʶmg amoIy ZH$m, Ooìhm H$s, Vo Mm§Jë¶m arVrZo AmngmV gh‘V Pmcoco AgVrc. Vw‘À¶mn¡H$s Omo A„mhda Am{U eodQ>À¶m {Xdgmda {dídmg R>do Vmo, ˶mcm hr VmH$sX {Xcr OmV Amho Am{U hr Jmoï> Vw‘À¶mgmR>r OmñV {hVH$a Am{U gÎderc Amho. A„mh (Vo) OmUVmo, nU Vwåhr Vo OmUV Zmhr. 233 Am{U (KQ>ñ’$mo{Q>V) ‘mVm§Zr nyU© XmoZ dfmªn¶ªV Amnë¶m ‘wcm§Zm A§Jmda XyY nmOmdo. hm CnXoe ˶m ‘mVm§gmR>r Amho, Á¶m nyU© H$mcmdYrn¶ªV Amnë¶m ‘wcm§Zm A§Jmda XyY nmOy BpÀN>VmV. Am{U 230



Hw$amU ‘yc Á¶mMo Amho (˶m ‘wbmÀ¶m ~mnmda) {Z¶‘mZwgma ˶m§À¶m AÞ Am{U dómMr O~m~Xmar Agoc. H$moUmdahr ˶mÀ¶m j‘Vonj o m A{YH$ O~m~Xmar Q>mH$ʶmV ¶oV Zmhr. ‘mVocm ‘wcmÀ¶m ~mnmH$Sy>Z {VÀ¶m ‘wcm‘wio Ìmg {Xcm OmD$ Z¶o. Am{U (‘mVoZho r) ‘wcmÀ¶m ~mnmcm (˶mÀ¶m ‘wcm~Ôc) Ìmg XoD$ Z¶o. Am{U (~mnmMm ‘¥Ë¶y Pmë¶mg) dmagmdahr AgoM H$aʶmMr O~m~Xmar Amho. ˶m XmoKm§Zr {dMma {d{Z‘` H$ê$Z nañnam§À`m g§‘VrZo ‘wcmMo A§Jmda XÿY {nUo gmoS>dm¶Mo R>adco Va, Ago H$aʶmg H$mhr haH$V Zmhr. Am{U Vwåhmcm Vw‘À¶m ‘wcm§gmR>r XyY nmOUmar XmB© R>do m¶Mr Agoc, Va Ago Ho$ë¶mg H$mhr JwÝhm Zmhr. nU ¶m AQ>rda H$s, Vwåhr {Vcm Oo Úm¶Mo H$~yc Ho$co Agmc, Vo amñV arVrZo ({Vcm) Úmdo. A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U cjmV R>do m, Vwåhr Oo H$mhr H$aV AmhmV, Vo A„mh nmhV Amho. 234 Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Oo ‘aU nmdVmV d Amnë¶m nËZr ‘mJo gmoS>y Z OmVmV. Voìhm ˶m nËZtZr ñdV: Mma ‘{hZo Xhm {Xdg àVrjm H$amdr (Voìhmn¶ªV nwZ{d©dmh H$ê$ Z¶o). Am{U Ooìhm ˶m§Mm {Z¶V H$mcmdYr nyU© hmoBc © Voìhm ˶m ñdV:À¶m ~m~VrV ¶mo½¶ arVrZo Oo H$mhr H$aVrc, ˶m~Ôc Vwåhmcm H$moUVohr nmn cmJUma Zmhr. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$aV AmhmV ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho. 235 ¶m ({dYdm qH$dm KQ>ñ’$mo{Q>V) {ó¶m§Zm {ddmhmMm àñVmd gyMH$ g§H$o VmÛmao {Xë¶mg AWdm (˶m§À¶mer {ddmh H$aʶmMr) BÀN>m ‘ZmV ~miJë¶mg H$mhr JwÝhm Zmhr. A„mhcm R>mD$H$ Amho H$s, Vwåhr (¶m g§~Y§ mV) ˶m§Mm {dMma H$amc. nU ({ddmhmg§~Y§ mZo) ˶m§À¶mer Nw>nm H$ama H$ê$ ZH$m, Va Vwåhr ˶m§Zm amñV nÕVrZo ({ddmhmMm àñVmd) ~mocZy XmIdy eH$Vm. Am{U {d{hV H$mcmdYr nyU© hmoV Zmhr Vmon¶ªV {ddmhmMm g§H$ën H$ê$ ZH$m. Am{U ¶mMr OmUrd R>do m H$s, A„mh Vw‘À¶m ‘ZmVrc gd© Jmoï>tZm OmUyZ Amho. Am{U åhUyZ ˶mMo ^¶ ~miJm Am{U ¶mMr OmUrd R>do m 54



55 gyah-2. Ac-~µH$ah 236 H$s, A„mh A{Ve¶ j‘merc d g§¶‘r Amho. Oa Vwåhr ˶m§Zm ñne© Ho$cocm Zmhr qH$dm ‘ha {ZpíMV Ho$cocm Zmhr, Aem doigo VcmµH$ {Xcm Va Vw‘À¶mda ‘ha g§~Y§ mZo H$mhr JwÝhm Zmhr (Aem n[apñWVrV ‘ha g§~Y§ mZo Vwåhr O~m~Xma Zmhr). VarnU Mm§Jë¶m nÕVrZo ˶m§À¶mgmR>r H$mhr VaVyX H$am. YZdmZmZo Amnë¶m EonVrZwgma Am{U J[a~mZo Amnë¶m EonVrZwgma H$mhr {Zdm©h gm‘J«r Úmdr. Ago H$aUo ho gX²dV©Zr cmoH$m§Mo H$V©ì¶ R>a{dʶmV Ambobo Amho. 237 Am{U Oa Vwåhr ˶m§Zm ñne© H$aʶmnyduM VcmµH$ {Xcm Am{U Vwåhr ˶m§À¶m ~m~VrV ‘ha {ZpíMV Ho$cocm Agoc, Va Or ‘haMr (a¸$‘) {ZpíMV Pmcocr Agoc, ˶m aH$‘oMm AYm© ^mJ ˶m§Zm Úm, hr Jmoï> doJir Amho H$s, órZoM ‘ha gmoS>y Z Úmdo. qH$dm ˶m nwéfmZo Á¶mÀ¶m hmVmV d¡dm{hH$ ~§YZ Amho ˶mZo CXmaVm XmIdmdr (Am{U g§nUy © ‘ha Úmdm). gmoS>y Z XoUo (ho H¥$˶) gXmMaUmÀ¶m A{YH$ Odi Amho. EH$‘oH$m§gmo~V ^conUmMm ì¶dhma H$am¶cm {dgê$ ZH$m. IamoIa, A„mh Vo gd© nmhV Amho Oo Vwåhr H$arV AmhmV. 238 Z‘mµOm§Mr (àmW©Zm) H$miOr ¿¶m, {deofV: ‘Yë¶m Z‘mµOmMr, Am{U A„mhg‘moa nyU© {dZ‘«VZo o C^o amhm. 239 Oa Vwåhr ^¶J«ñV Agmc, Va nm¶r àdmgmV qH$dm ñdma hmoD$Z àdmg H$aVmZm (O‘oc Voìhm) àmW©Zm H$am (Z‘mµO nT>m), nU Ooìhm Vwåhr gwa{jV pñWVrV Agmc Voìhm A„mhMo ñ‘aU H$am Ogo H$s, ˶mZo Vwåhmcm {eH${dco Amho, Oo AmYr Vwåhr OmUV ZìhVm. 240 Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Oo cmoH$ ‘aU nmdVrc Am{U Amnë¶m nËZtZm ‘mJo gmoS>y Z OmVrc, Aem cmoH$m§Zr (Amnë¶m A§{V‘g‘¶r) ‘¥Ë`wnÌmÛmao Aer ì¶dñWm H$amdr H$s, ˶m§Zm EH$ dfm©n¶ªV ˶m§À¶m KamVM amhÿ XoD$Z, ˶m§Zm



Hw$amU CXa{Zdm©h {Xcm Omdm. na§Vw ˶m ñdV: hmoD$Z Ka gmoS>y Z {ZKyZ OmVrc Va ˶m§À¶m g§~Y§ mV, ˶m Or H$moUVrhr C{MV Jmoï> H$aVrc, ˶m~Ôc Vw‘À¶mda H$mhrhr Xmof AgUma Zmhr, A„mh gd©e{º$‘mZ d ~w{ÕdmZ Amho. 241 Am{U KQ>ñ’$mo{Q>V {ó¶m§gmR>r XoIrc ¶mo½¶ àH$mao CXa{Zdm©hmMr ì¶dñWm H$aUo Amdí¶H$ Amho. A„mhMo ^¶ ~miJUmè¶m cmoH$m§Mo ho H$V©ì¶ Amho. 242 AemàH$mao A„mh Amnco g§Xeo ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho, (Ano{jV Amho) H$s, Vwåhr ~wÕrMm dmna H$amc. 243 Vwåhr ˶m cmoH$m§Zm nm{hco Zmhr H$s H$m¶? Oo ‘¥Ë`yÀ`m ^rVrZo Amnë¶m Kam§Zm gmoS>y Z YmdV gwQ>c,o Am{U Vo hOmam|À¶m g§»¶oV hmoV.o Voìhm A„mhZo ˶m§Zm åhQ>c,o "‘am'. ‘J ˶mZo ˶m§Zm {Od§V Ho$co. {ZpíMVM A„mh cmoH$m§à{V A˶§V CXma Amho, nU ~hþg»§ ¶ cmoH$ H¥$VkVm 춺$ H$arV ZmhrV. 244 Am{U A„mhÀ¶m ‘mJm©V cT>m (~MmdmË‘H$ cT>mB©). Am{U cjmV R>do m A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 245 (Vw‘À¶mV) Agm H$moU Amho Omo A„mhcm CXmanUo H$O© XoBc © , (åhUOo A„mhÀ¶m H$m¶m©V Amnco YZ ‘moR>çm à‘mUmda cmdoc). Am{U A„mh ˶mÀ¶mgmR>r {H$˶oH$ nQ>rZo dmT> H$ê$Z Vo naV H$aoc. Am{U A„mh (Hw$R>ë¶mhr Jmoï>rV) KQ> qH$dm dmT> H$ê$ eH$Vmo. Am{U (eodQ>r) Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$S>Mo naV Om¶Mo Amho. 246 ‘ygmZ§Va ~Zr BòmB©c (BòmB©cMr g§VVr) À¶m Zo˶m§Mr AdñWm H$m¶ Pmcr, Vwåhmcm ‘mhrV Zmhr H$m? Ooìhm ˶m§Zr ˶m§À¶m EH$m n¡J~§ amH$S>o ‘mJUr KmVcr H$s, Am‘À¶mgmR>r EH$ amOm {Z¶wº$ H$am, åhUOo Amåhmcm A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r ¶wÕ H$aVm ¶oBc © . n¡J~§ amZo CÎma {Xco, "Ago hmoD$ Z¶o H$s, Vw‘À¶mda ¶wÕ H$aUo ~§YZH$maH$ Ho$co OmB©c Am{U Vwåhr ¶wÕ H$aʶmg 56



57



gyah-2. Ac-~µH$ah ZH$ma Úmc.' (˶mda) Vo åhUmco, "ho H$go e³¶ hmoD$ eH$Vo H$s, Amåhr A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r ¶wÕ H$aUma Zmhr? Ooìhm H$s, Amåhmcm Am‘Mo KaXma gmoS>ʶmg ^mJ nmS>ʶmV Amco Am{U Amåhmcm Am‘À¶m ‘wcm~mim§nmgyZ Xÿa Ho$co Joc'o . nU eodQ>r, Ooìhm ˶m§Zm ¶wÕmMm AmXoe XoʶmV Amcm, Voìhm ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr cmoH$ dJiVm Aݶ gdmªZr ˶mH$S>o nmR> {’$adcr. A„mh Aݶm¶r cmoH$m§Zm Mm§JcoM AmoiIyZ Amho. 247 Am{U ˶m§À¶m n¡J~§ amZo ˶m§Zm åhQ>c,o "A„mhZo VmcyVcm Vw‘À¶mgmR>r amOm åhUyZ {Z¶wº$ Ho$co Amho.' (˶mda) Vo åhUmco, "amOqghmgZmda ~gʶmMm ˶mÀ¶mnojm Am‘Mm A{YH$ h¸$ Amho. Am{U ˶mÀ¶mH$S>o Va ‘moR>r YZXm¡cVhr Zmhr. (Ago AgVmZm Amåhmcm gmoS>y Z ˶mg amOqghmgZ H$go H$m¶ {‘iy eH$Vo).' ˶mda (n¡J~§ amZo) CÎma {Xco, "A„mhZo Vw‘À¶mnojm ˶mcm loð> R>adyZ {ZdS>co Amho. Am{U ˶mcm (VmcyVcm) (Vw‘À¶m VwcZoV) OmñV à‘mUmV kmZ Am{U emar[aH$ gm‘϶© àXmZ Ho$co Amho. A„mh Á¶mÀ¶m ~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mg, Amnë¶m ‘wcImda amÁ¶ H$aʶmMm A{YH$ma àXmZ H$aVmo. A„mh A˶§V CXma Amho Am{U à˶oH$ Jmoï> OmUUmam Amho.' 248 Am{U ˶m§À¶m n¡J~§ amZo, ˶m§Zm Ago gm§{JVco, VmcyVMr amOmnXr {Z¶wº$ Pmë¶mMr EH$ IyU Vw‘À¶mnwT>o ñnï> hmoBc © , Vr åhUOo Vw‘À¶mOdi Vr noQ>r ¶oBc © {OÀ¶m‘ܶo Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mgmR>r ‘Z:em§VrMr gm‘J«r Amho. Am{U ‘ygm d hmê$ZÀ¶m n[admamVrc cmoH$m§Zr Amnë¶m ‘mJo gmoS>cc o o Adeof AmhoV. (Vr noQ>r) (A„mhMo) XÿV KoD$Z ¶oVrc. ¶m‘ܶo Vw‘À¶mgmR>r I{MVM EH$ ‘moR>r IyU Amho, nU Oa Vwåhr {dídmg R>do Umao Agmc. 249 Am{U Ooìhm VmcyV Amncr goZm KoD$Z ~mhoa nS>cm, Voìhm Vmo



Hw$amU Ago åhUmcm, "A„mh EH$m ZXrÛmao {ZpíMVM Vw‘Mr narjm KoBc © . Voìhm Omo H$moUr ZXr‘Yrc nmUr {nB©c, ‘mPm ˶mÀ¶mer g§~Y§ amhUma Zmhr, Am{U Omo Vo {nUma Zmhr ˶mÀ¶merM ‘mPm g§~Y§ amhrc. VWm{n EImÚmZo ˶mVyZ Amnë¶m hmVm§Zr Ho$di Am|Oi^a nmʶmMo KmoQ> KoVë¶mg haH$V Zmhr.' na§Vw ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr WmoS>o cmoH$ dJiVm Aݶ gdmªZr Vo nmUr nyU© V¥á hmoBn© ¶ªV ߶m¶co. Am{U Ooìhm VmcyV d ˶mMo (A„mhda) ÑT> {dídmg R>do Umao gmWrXma ZXr Amocm§S>y Z Xþgè¶m ~mOycm nmohmoMco. Voìhm Vo (nmUr ß`m`coco cmoH$) åhUy cmJco, "AmO Am‘À¶m‘ܶo OmcyV d ˶mÀ¶m g¡Ý¶mMm gm‘Zm H$aʶmMr eº$s Zmhr.' nU ˶m§À¶mn¡H$s Oo cmoH$ Agm ÑT> {dídmg R>do Zy hmoVo H$s, A„mher ˶m§Mr ^oQ> AQ>i Amho, Vo åhUmco, "{H$˶oH$ doigo chmZ g‘wXm¶mZo, A„mhÀ¶m ‘XVrZo ‘moR>çm g‘wXm¶mda {dO¶ àmá Ho$co Amho. {ZpíMVM A„mh ˶m§À¶m gmo~V Amho Oo (à{VHy$c n[apñWVrV) AT>i ghZercVm ~miJVmV.' 250 Am{U Ooìhm ˶m§Mm gm‘Zm OmcyV d ˶mÀ¶m g¡Ý¶mer Pmcm Voìhm ˶m§Zr àmW©Zm Ho$cr, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©, (à{VHy$c n[apñWVrV) ghZ H$aʶmMr eº$s Amåhmcm àXmZ H$a, Am{U ˶m§À¶mg‘moa Amåhmcm ÑT>VZo o C^o H$a, Am{U ¶m g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§{déÕ Amåhmcm gmhmæ` àXmZ H$a.' 251 Am{U eodQ>r A„mhÀ¶m AmkoZo ˶m§Zr ˶m§Mm nam^d Ho$cm. Am{U XmD$XZo OmcyVcm R>ma Ho$co. Am{U A„mhZo XmD$Xcm (VmcyVMm CÎmam{YH$mar ~ZdyZ) amOnX d {ddoH$ àXmZ H$ê$Z CnH¥$V Ho$co, Am{U Á¶m Á¶m Jmoï>rg§~Y§ mZo Amdí¶H$ dmQ>co Vo kmZ àXmZ Ho$co. Am{U A„mhZo (dmB©Q>) cmoH$m§Zm EH$Xþgè¶m§H$adr {nQ>miyZ cmdʶmMr ì¶dñWm Ho$cr ZgVr Va ^yVcmda ^¶§H$a AamOH$Vm ‘mOcr AgVr. na§Vw A„mh OJmVrc cmoH$m§da A˶§V H¥$nm H$aUmam 58



gyah-2. Ac-~µH$ah



59



Amho. 252



(n¡J~§ a!) ho A„mhMo g§Xeo AmhoV Oo Amåhr (g˶ CKS> H$aʶmgmR>r) Vw‘À¶mnwT>o R>do V AmhmoV. {ZpíMVM Vwåhr ˶m cmoH$m§nH¡ $s AmhmV Á¶m§À¶mda g§Xeo nmoM{dÊ`mMr O~m~Xmar gmondʶmV Amcocr Amho. 253 ¶m n¡J~§ am§Zm Amåhr (doJdoJù¶m ~m~VrV) EH$-Xþgè¶mda loð>Ëd àXmZ Ho$co. ˶m§À¶mn¡H$s H$moUr Agm hmoVm Á¶mÀ¶m~amo~a ñdV: A„mhZo g§^mfU Ho$co. Va H$mhtÀ¶m XOm©V dmT> Ho$cr. Am{U ‘[a¶‘nwÌ (n¡J~§ a) B©gm ¶m§Zm ñnï> g§H$o V {Xco. Am{U n{dÌ AmËå¶mÛmao ˶m§Zm gmhmæ` {Xco. Am{U Oa A„mhZo BpÀN>co AgVo Va ˶m§À¶m Z§Va Amcoco cmoH$ ˶m§Zm ñnï> g§H$o V {‘imë¶mZ§Vahr EH$‘oH$m§er PJS>co ZgVo. nU ˶m§À¶mV ‘V^oX {Z‘m©U PmcoM. ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr lÕmd§V ~Zco Am{U H$mhs¨Zr g˶mMm ñdrH$ma H$aʶmg ZH$ma {Xcm. A„mhMr BÀN>m AgVr Va Vo EH$‘oH$m§er PJS>co ZgVo na§Vw A„mh VoM H$aVmo Oo H$aʶmMr ˶mMr BÀN>m AgVo. 254 (A„mhda) {dídmg R>do Umè¶m§Zmo! Amåhr Vwåhmcm Oo H$mhr {Xco Amho ˶mVyZ IM© H$am, Agm {Xdg ¶oʶmnydu, Á¶m {Xder H$moUVrhr IaoXr d {dH«$s hmoUma Zmhr, H$moUVrhr ‘¡Ìr amhUma Zmhr Am{U H$moUmMr ‘ܶñWr XoIrc MmcUma Zmhr. Am{U Oo A„mhda {dídmg R>odV ZmhrV Vo (ñdV:MoM) ZwH$gmZ H$ê$Z KoV AmhoV. 255 "A„mh', ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr. Vmo {Za§Va {Od§V d AmË‘{Z^©a Amho (à˶oH$ Jmoï>rMm àma§^H$Vm© Am{U) à˶oH$ Jmoï>rMm gm§^miH$Vm© VmoM Amho. Zm ˶mcm H$Yr PmonMo r Sw>cH$s ¶oV,o Zm Pmon ¶oV.o Vo gd© ˶mMoM Amho, Oo AmH$memV Amho Am{U Oo n¥Ïdrda Amho. H$moU ˶mÀ¶m nadmZJr{edm¶ ˶mÀ¶mH$S>o {e’$mag H$ê$ eH$Vmo. cmoH$m§g‘moa CKS> Agcoë¶m Am{U



Hw$amU ˶m§À¶mnmgyZ Nw>߶m Agcoë¶m gd© Jmoï>r Vmo OmUyZ Amho. Am{U Vmo BÀN>rc ˶mì¶{V[aº$ ˶mÀ¶m kmZmVyZ H$mhrM Vo àmá H$ê$ eH$V ZmhrV. ˶mÀ¶m gÎmoê$nr qghmgZmZo n¥Ïdr Am{U AmH$me ¶m§Zm ì¶mnyZ Q>mH$coco Amho. Am{U ˶m§Mm gm§^mi H$aʶmZo Vmo H$Yr WH$V Zmhr. gdm}ƒ Amho Vmo! àM§S> ‘hmZVm Amho ˶mMr!256 Y‘m©À¶m ~m~VrV H$moUVrhr O~aXñVr Zmhr. gXmMaUr ‘mJ© Am{U XþamMaUr ‘mJ© ¶mVrc ’$aH$ AmVm (Mm§Jë¶màH$mao) ñnï> Pmcocm Amho. Va Omo H$moUr g¡VmZr ‘mJ©Xe©ZmMm {Y¸$ma H$aVmo Am{U A„mhda {dídmg R>do Vmo. ˶mZo {ZpíMVnUo EH$ ‘O~yV AmYma nH$Sy>Z R>do cm. Vmo H$Yrhr VwQ>y eH$Uma Zmhr. Am{U A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d OmUUmam Amho. 257 A„mh (˶mÀ¶mda), {dídmg R>do Umè¶m cmoH$m§Mm Aml¶XmVm Amho. Vmo ˶m§Zm A§YH$mamVyZ ~mhoa H$mTy>Z àH$memH$S>o AmUVmo. Va CcQ>njr Oo g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV ˶m§Mm {‘Ì g¡VmZ Amho. Vmo ˶m§Zm àH$memVyZ ~mhoa H$mTy>Z A§YH$mamH$S>o KoD$Z OmVmo. ˶m§Mo ZaH$mÀ¶m AmJrV OmUo AQ>i Amho. Vo ˶mV gX¡d amhVrc. 258 (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m 춺$s ~Ôc EoH$co Zmhr H$m? Á¶mZo B~«mhr‘er ˶mÀ¶m nmcZH$˶m© g§~Y§ mZo dmX{ddmX Ho$cm, Vmo ho (Ho$di) ¶mgmR>r H$ê$ cmJcm, H$maU A„mhZo ˶mcm amÁ¶ {Xco hmoV.o Ooìhm B~«mhr‘Zo åhQ>c,o "‘mPm nmcZH$Vm© Vmo Amho, Omo OrdZ XoVmo Am{U ‘aU XoVmo'. Voìhm Vmo (amOm) CÎmacm, "‘r XoIrc OrdZ XoVmo Am{U ‘aU XoVmo.' (˶mda) B~«mhr‘Zo ˶mg åhQ>c,o "Oa Ago Amho, Va A„mh gy`© nydc } m CJ{dVmo, Vy (AmVm) ˶mcm npíM‘oH$Sy>Z CJdyZ XmId.' ˶mda (˶m g˶ ZmH$maUmè¶m) lÕmhrZmMr ~mocVrM ~§X Pmcr. Am{U A„mh (OmUyZ~wOZy ) A˶mMmar H¥$˶o H$aUmè¶m 60



61



gyah-2. Ac-~µH$ah cmoH$m§Zm (H$Xm{n) gÝ‘mJ© XmIdrV Zmhr. 259 qH$dm (ho n¡J~§ a! Vwåhr) Aem ‘mUgmgmaIm (H$moUr nm{hcm AmhmV H$m?) Omo EH$m Jmdm OdiyZ Jocm, Oo Amnë¶m N>namda H$mogicoco hmoV.o Vmo åhUmcm, "¶mMm (nyU©) Zme Pmcocm AgVmZm, A„mh ho gd© naV {Od§V H$go H$ê$ eH$Vmo?' Voìhm A„mhZo ˶mcm ‘¥Ë¶y {Xcm Am{U e§^a dfm©n¶ªV ˶mcm ‘¥V AdñWoV R>do co. ˶mZ§Va ˶mcm OrdZ àXmZ H$ê$Z CR>dco Am{U {dMmaUm Ho$cr, "¶m AdñWoV Vy {H$Vr H$mi am{hcm Amhog?' ˶mda Vmo CÎmacm, "‘r (¶m AdñWoV) EH$ {Xdg qH$dm {XdgmMm H$mhr ^mJ am{hcmo Amho.' (˶mda) A„mhZo åhQ>c,o "Zmhr, (¶m AdñWoV) Vy e§^a df© am{hcm Amhog'. AmVm Vy Amnë¶m Imʶm-{nʶmÀ¶m dñVyH§ $S>o nmhm, ˶m‘ܶo WmoS>mXoIrc ’$aH$ nS>cc o m Zmhr, (åhUOo ˶m gS>ë¶m ZmhrV) Am{U Amnë¶m JmT>dmH$S>ho r nmhm. (Amåhr ho gd© ¶mgmR>r Ho$co) H$s, Vwcm cmoH$m§gmR>r EH$ CXmhaU åhUyZ àñVwV H$aVm ¶mdo. Am{U ˶m (‘mUgm§À¶m d àmʶm§À¶m) hmS>mH§ $S>o nmhm, Amåhr Vr H$er ì¶dpñWV OmoS>Vmo Am{U ˶mda ‘mgmMo AmdaU MT>dVmo. AemàH$mao Ooìhm (ho gd©) ˶mÀ¶mg‘moa ñnï> Pmco Voìhm Vmo åhUmcm, "(‘cm Vo C‘Oco Amho H$s), A„mh (Oo BpÀN>Vmo) Vo gd© H$aʶmMo gm‘϶© ˶mcm àmá Amho!' 260 Am{U (Vmo àg§J AmR>dm!) Ooìhm B~«mhr‘Zo åhQ>c,o "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©, ‘¥Vm§Zm Vy OrdZ H$gm àXmZ H$aVmog Vo ‘cm XmId.' (˶mda) A„mhZo åhQ>c,o "Vy {dídmg R>do V Zmhrg H$m?' Voìhm B~«mhr‘Zo CÎma {Xco, "{ZpíMVnUo, ‘r ˶mda {dídmg R>do VmoM. (nU ‘cm Vo nmhÿ Xo) åhUOo ‘m¶m ‘Zmcm nyU© g‘mYmZ cm^oc.' ˶mda A„mhZo åhQ>c,o "Vy Mma njr Ko Am{U ˶m§Zm VwPr Amkm nmim`cm {eH$d (åhUOo AemàH$mao ˶m§Zm V¶ma H$a)



Hw$amU Am{U Ë`m§nH¡ $s à˶oH$mcm (Vw¶m g^modVmcÀ¶m) à˶oH$ Q>Ho $S>rda R>do . Z§Va ˶m§Zm ~mocd. Vo Vw¶mH$S>o YmdV ¶oVrc Am{U (Mm§Jë¶màH$mao) OmUyZ Ko H$s, A„mh gd©e{º$‘mZ d ~w{ÕdmZ Amho.' 261 Oo A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r Amnco YZ IM© H$aVmV, ˶m§Mr VwcZm YmݶmÀ¶m EH$m Xmʶmer H$aVm ¶oBc © , (Á¶mcm noaë¶mZ§Va) ˶mcm gmV H$Ugo ¶oVmV, Am{U à˶oH$ H$UgmV AgVmV e§^a XmUo, Am{U A„mh Á¶mÀ¶m ~m~VrV BpÀN>Vmo (¶mo½¶ g‘OVmo) AZoH$ nQ>rZo d¥Õr H$aVmo. A„mh A˶§V CXma d gd©k Amho. 262 Oo Amnco YZ A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r IM© H$aVmV, Am{U IM© Ho$ë¶mZ§Va, ˶mg§~Y§ mZo Hw$Umcm {hUdrV ZmhrV, qH$dm (˶m JaOy cmoH$m§À`m ^mdZm Á¶m§Zm ˶m§Zr gmhmæ` Ho$co) XþIdrV ZmhrV, Vo Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o ~jrg àmá H$aVrc. Zm {VWo Vo ^¶^rV hmoVrc, Zm Vo Xþþ:Ir hmoVrc. 263 EH$ ào‘mMo ~moc Am{U j‘mercVoZo dmJUo ˶m XmZH$m¶m©nj o m loð> Amho Oo Ho$ë¶mZ§Va (H$moUmcmVar) XþIdco OmVo. A„mh ñd¶§nUy © d g§¶‘r Amho.264 ho lÕm ~miJUmè¶m§Zmo! Vwåhr Amnco XmZH$m¶©, {hUdyZ qH$dm (JaOy cmoH$m§À¶m ^mdZm) Xþ:IdyZ ˶m ‘mUgmà‘mUo ì¶W© Kmcdy ZH$m, Omo Ho$di Amnco YZ cmoH$m§Zm XmIdʶmgmR>r (Am{U ˶m§À¶m Vm|S>yZ àe§gm EoH$ʶmgmR>r) IM© H$aVmo. Am{U Vmo A„mhda Am{U (ݶm¶mÀ¶m) A§{V‘ {Xdgmda {dídmg R>do V Zmhr. ˶mMo CXmhaU ˶m JwiJwirV XJS>mgmaIo Amho, Á¶mda (WmoS>rer) Yyi ~gcocr Amho, ‘J ˶mda ^anya nmD$g nS>Vmo. Am{U ˶m (XJS>mg) nwÝhm OgmÀ¶m Vgm, ñdÀN>, JwiJwirV d Q>UH$ H$ê$Z Q>mH$Vmo. Aem cmoH$m§Zm ˶m§À¶m (Mm§Jë¶m) H$m¶m©nmgyZ H$mhrM àmá hmoV Zmhr. Am{U A„mh g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma XoUmè¶m cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdV 62



gyah-2. Ac-~µH$ah



63



Zmhr. 265



Am{U Oo cmoH$ Amnco YZ A„mhÀ¶m àgÞVm àmárgmR>r Am{U Amnë¶mcm ‘mZ{gH$ ñdmñ϶ cm^mdo åhUyZ IM© H$aVmV, ˶m§Mr VwcZm C§Mmda Agcoë¶m ˶m ~mJoer H$aVm ¶oBc © {OWo ^anya nmD$g nS>cm Va (’$im§M)o XþnQ>rZo CËnÞ àmá hmoV,o Am{U Oa ^anya nmD$g nS>cm Zmhr Va ({nH$mgmR>r) WmoS>mgm nmD$ghr nwago m hmoVmo. Am{U A„mh Vo gd© nmhV Amho, Oo Vwåhr H$aV AmhmV. 266 Vw‘À¶mn¡H$s H$moUr Aer BÀN>m H$aoc H$m¶? H$s, ˶mMm IOwarMm d Ðmjm§Mm ‘im Agmdm. d ˶mImcr nmʶmMo H$mcdo dmhV AgmdoV ˶m‘ܶo ˶mÀ¶mgmR>r gd© àH$maMr ’$io AgmdrV, Am{U dmY©³¶mZohr ˶mcm J«mgcoco Agmdo, Am{U (˶mMr H$miOr KoʶmgmR>r) H$‘Omoa ‘wco Agmdr. Aem pñWVrV ˶m ‘ù¶mda AmJ AmoH$Umar ^¶§H$a dmdQ>i ¶mdr Am{U {VZo ˶m ‘ù¶mcm OmoaXma VS>mIm Úmdm d Vmo ‘im g§nUy n© Uo OiyZ ^ñ‘gmV ìhmdm? AemàH$mao A„mh (OrdZmÀ¶m dmñVdm~Ôc) Vwåhr {dMma H$amdm åhUyZ Amnco g§Xeo ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho. 267 (A„mhda) {dídmg R>do Umè¶m§Zmo! Oo (YZ) Vwåhr H$‘mdco Amho Am{U Amåhr O{‘ZrVyZ Vw‘À¶mgmR>r Oo {Z‘m©U Ho$co Amho, Ë`m§nH¡ $s Mm§Jë¶m dñVy (BVam§Zm) XmZ H$am. Am{U Aem {Zén`moJr qH$dm Q>mH$mD$ dñVy XmZ åhUyZ XoʶmMm {dMma XoIrc H$ê$ ZH$m. Á¶m Vwåhr ñdV:gmR>r (H$moUr {Xë¶mg) KoUma Zmhr. qH$dm (KoVë¶mg) ‘moR>çm ZmIwfrZo ¿¶mc. Am{U cjmV R>do m H$s, A„mh ñd¶§nUy © d gXm ñVwVrg nmÌ Amho. 268 g¡VmZ Vwåhmcm Xm[aÐçmMr {^Vr XmIdVmo, Am{U Vwåhmcm J{cÀN> H$m‘o H$aʶmMr àoaUm XoVmo. CcQ>njr A„mh Vwåhmcm j‘m H$aʶmMo d H¥$nm H$aʶmMo dMZ



Hw$amU XoVmo. Am{U A„mh ‘moR>m CXma d ‘moR>m kmZr Amho. 269 Vmo Á¶mg BpÀN>Vmo ˶mg {ddoH$ àXmZ H$aVmo, Am{U Á¶m H$moUmcm {ddoH$ àXmZ H$aʶmV Amco Agoc, ˶mcm IamoIa ‘moR>r g§nÎmr àmá Pmcr. Am{U Ho$di VoM cmoH$ gXþnXoe J«hU H$aVmV, Oo ~w{Õ‘mZ AmhoV. 270 Am{U Oo H$mhr Vwåhr BVam§da IM© H$aVm qH$dm (nwT>o IM© H$aʶmg§~Y§ mZo) Zdg H$aVm. {ZpíMVM A„mh Vo OmUyZ Amho. Am{U XþamMmar cmoH$m§Mm H$moUrhr gmhmæ`H$ AgUma Zmhr. 271 Vwåhr XmZH$m¶© CKS>nUo H$am, Vohr R>rH$ Amho. nU JwánUo Vwåhr JaOy cmoH$m§Zm XmZ Úmc, Va Vo Vw‘À¶mgmR>r A{YH$ {hVmdh Amho. Am{U Ago H$aUo Vw‘À¶m H$mhr dmB©Q> H¥$˶m§Mr ^anmB© R>ac o . Am{U A„mhcm Vw‘À¶m gd© H¥$˶m§Mr OmUrd Amho. 272 ho n¡J~§ a! Ë`m§Zm gÝ‘mJ© AZwgam¶cm cmdUo, hr (H$mhr) Vw‘Mr O~m~Xmar Zmhr. ho Ho$di A„mhMo H$m‘ Amho H$s, Vmo Á¶mcm gÝ‘mJm©gmR>r ¶mo½¶ g‘OVmo, ˶mcm gÝ‘mJ© XmIdVmo. Am{U Vwåhr Oo H$mhr YZ (BVam§da) IM© H$aVm, Vo Vw‘À¶m ñdV:À¶mM Mm§Jë¶mgmR>r Amho. (Vw‘Mm ˶mV ñdV:Mm ’$m¶Xm Voìhm Amho), Ooìhm Vwåhr Vo Ho$di A„mhMr ‘Ou g§nmXZ H$aʶmgmR>r IM© H$aVm. Am{U Vwåhr Oo H$mhr YZ IM© H$amc Vo nwano ay Vwåhmcm naV H$aʶmV ¶oBc © . Am{U 273 Vw‘À¶mda (‘wirM) Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr. Aem JaOyZ§ m XmZ Úm, Á¶m§Zr A„mhÀ¶m H$m¶m©V ñdV:cm nyUn© Uo dmhÿZ Q>mH$co Amho H$s, ˶m‘wio Vo (CnOr{dHo$gmR>r) O{‘Zrda Ymdni H$ê$ eH$V ZmhrV. Vo (¶mMZm H$aʶmnmgyZ) ñdV:cm Xÿa R>do VmV, Am{U åhUyZ ˶m§À¶m (Iè¶m) n[apñWVrMr OmU Zgcocr ì`º$s, Vo (Am{W©H$ÑîQ>çm) gwpñWVrV AmhoV Ago g‘Oy eH$Vo. nU Vwåhr ˶m§Zm ˶m§À¶m Mohè¶m§dê$Z AmoiIy eH$Vm. Vo cmoH$m§À¶m ‘mJo 64



65 gyah-2. Ac-~µH$ah cmJyZ ‘mJV {’$aV ZmhrV. Am{U Oo H$mhr YZ Vwåhr IM© H$amc, {ZpíMVM Vo A„mh nyUn© Uo OmUyZ Amho. 274 Oo cmoH$ Amnco YZ am̧{Xdg (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) OmhranUo Am{U ImOJrV IM© H$aVmV ˶m§À¶mgmR>r ˶mMm ‘mo~Xcm ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o Amho. (˶m§Zm Ago OrdZ cm^oc) Zm (˶mV) ^¶ Agoc, Zm Xþ:I. 275 Oo cmoH$ ì¶mO ImVmV Vo ݶm¶mÀ¶m {Xder (A„mhg‘moa) Aem AdñWoV ¶oVrc H$s, ˶m§Zm g¡VmZmZo Amnë¶m ñnem©Zo doS>m ~ZdyZ Q>mH$co Amho. H$maU Vo åhUVmV H$s, IaoXr-{dH«$s Mm ì¶dgm¶ XoIrc ì¶mO AmH$maʶmMmM EH$ àH$ma Amho, nU A„mhZo Va (IaoXr-{dH«$sÀ¶m) ì¶dgm¶mcm d¡Y Am{U ì¶mO (AmH$maʶmcm) {Z{fÕ R>adco Amho. BWyZ nwT>o Á¶mcm Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (VmH$sXê$nr) CnXoe nmoMcm Am{U ˶mZwgma Vmo (ì¶mOmÀ¶m ì¶dhmamnmgyZ) namd¥Îm Pmcm, Va ˶mcm nydu {‘imcoco Vo (ì¶mO) ˶mMo Pmco. Am{U AmVm ˶mMo àH$aU A„mhÀ¶m gwnXy © Amho. Am{U Oo cmoH$ nwÝhm (VoM H$m‘) H$aVrc, Va Vo ZaH$mÀ¶m AmJrMo a{hdmgr ~ZVrc. Vo Zoh‘rgmR>r VoWMo amhVrc. 276 A„mh ì¶mOmÀ¶m (gd© nÕVr) aÔ R>adVmo, Va CcQ>njr XmZH$m¶m©À¶m (~jrgê$nr ‘mo~Xë¶mV Amnë¶m H¥$noZ,o {H$˶oH$ nQ>rZo) dmT> H$aVmo. A„mh Aem cmoH$m§Zm ng§V H$arV Zmhr, Oo H¥$V¿Z d XþamMmar AmhoV. 277 Oo cmoH$ lÕoMm A§JrH$ma H$ê$Z gËH$‘} H$aVmV Am{U {Z˶ àmW©Zm H$aVmV (Z‘mµO nT>VmV) Am{U XmZH$m¶© H$aVmV (µOH$mV XoVmV), Aem cmoH$m§Mm ‘mo~Xcm {ZpíMVM ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o Amho. ˶m§Zm ^¶‘wº$ Am{U Xþ:Im§nmgyZ ‘wº$ OrdZ cm^oc. 278 (A„mhda) {dídmg R>do Umè¶m§Zmo! A„mhMo ^¶ ~miJm, Am{U Oo



Hw$amU H$mhr ì¶mO Vwåhmcm (cmoH$m§H$Sy>Z) {‘iUo ~mH$s Amho, Vo gmoS>y Z Úm. (Ago H$am) Oa Vwåhr IamoIa {dídmg R>do Umao Agmc. 279 nU Oa Vwåhr Ago H$aUma Zgmc Va OmUyZ ¿¶m H$s, A„mh Am{U n¡J~§ amH$Sy>Z (Vw‘À`m{déÕ) ¶wÕmMr KmofUm Ho$cr OmV Amho. nU Oa Vwåhmcm (ì¶mO KoʶmÀ¶m Pmcoë¶m ì¶dhmam~Ôc) níMmÎmmn hmoV Agoc Va Vw‘Mr ‘yi a¸$‘ KoʶmMm Vwåhmcm A{YH$ma Amho. Vwåhr (BVam§da) Aݶm¶ H$ê$ ZH$m Am{U (BVam§Zrhr) Vw‘À¶mda Aݶm¶ H$ê$ Z¶o. 280 Am{U Oa Vmo H$O©Xma H$R>rU n[apñWVrV Agoc Va ˶mMr n[apñWVr gwYmaon¶ªV (˶mcm H$O© ’o$S>rgmR>r) ‘wXV Úm. Am{U Vo Va Vw‘À¶m ñdV:gmR>r A{YH$ {hVmdh Agoc H$s, Vwåhr (Vr g§nUy © H$Om©Mr a¸$‘ XmZ åhUyZ) ‘m’$ H$ê$Z Q>mH$mc. (ho Vw‘À¶mgmR>r Mm§Jco Amho) Oa H$m Vwåhr g‘Omc. 281 Am{U ˶m {XdgmMo ^¶ ~miJm, (OmU R>do m), Ooìhm Vwåhmcm A„mhH$S>o naV nmR>dco OmB©c. ˶m {Xder à˶oH$mg ˶mZo Or H$mhr (H$‘©ê$nr) H$‘mB© Ho$cocr Agoc, {VMm nyU© ‘mo~Xcm XoʶmV ¶oBc © , Am{U H$moUmdahr (A{O~mV) Aݶm¶ hmoUma Zmhr. 282 (A„mhda) {dídmg R>do Umè¶m§Zmo! Ooìhm Vwåhr EH$-Xþgè¶m~amo~a R>amdrH$ ‘wXVrgmR>r CgZo Xoʶm-KoʶmMo ì¶dhma H$amc, Voìhm Vmo (ì¶dhma) coIr ñdê$nmV H$am. Am{U {c{hUmè`mZo C^¶njm§Xaå¶mZ àm‘m{UH$nUo Vo {chmdo. Am{U {c{hUmè`mZo (Á¶mcm {c{hVm ¶oVo) {c{hÊ`mg ZH$ma XoD$ Z¶o. Va ˶mZo Oê$a {chmdo. H$maU A„mhZoM ˶mcm {eH$dco Amho. Am{U Á¶mÀ¶mda (H$O© ’o$S>ʶmMr O~m~Xmar ¶oV)o ˶mZo ({chm¶Mm) ‘OHy$a gm§Jmdm. Am{U (‘OHy$a gm§JUmè¶mZo) A„mhMo ^¶ ~miJmdo Omo ˶mMm nmcZH$Vm© Amho. (Omo H$ama Pmcm Amho) ˶mV H$mhrhr H$‘r-OmñV H$ê$ ZH$m. nU Vr 66



67 gyah-2. Ac-~µH$ah 춺$s {OÀ¶mda H$O© ’o$S>ʶmMr O~m~Xmar Amho, H$‘r g‘O Agcocr qH$dm Xþ~c © qH$dm ñdV: ‘OHy$a gm§Jʶmg Ag‘W© Agoc Va {VMo {hVg§~Y§ OnUmè¶m H$moU˶mhr ì`º$sZo ({chm¶Mm) ‘OHy$a ݶm¶nydH© $ gm§Jmdm. Am{U Vw‘À¶m nwéfm§nH¡ $s XmoZ gmjrXma ~mocmdyZ ¿¶m. Am{U XmoZ nwéf CncãY hmoV ZgVrc Va Vwåhmcm ‘mݶ Agcoc,o EH$ nwéf Am{U XmoZ {ó¶m gmjrXma åhUyZ Agmì¶mV, ho AemgmR>r H$s, EImXrcm {dga nS>cm Va Xþgar {Vcm AmR>dU H$ê$Z XoBc © . Am{U Ooìhm gmjrXmam§Zm ~mocm{dco OmB©c Voìhm ˶m§Zr (gmj XoʶmgmR>r) ZH$ma XoD$ Z¶o. ì¶dhma N>mQo >m Agmo AWdm ‘moR>m, Vwåhr ˶mÀ¶m naV’o$S>rMr ‘wXV R>adyZ (Vo) coIr Z‘yX H$aʶmg H§$Q>mim H$ê$ ZH$m. hr Jmoï> A„mhÀ¶m Ñï>rZo A{YH$ ݶm¶nyU© Amho; (VgoM) gmj ({Q>H$dyZ) R>do ʶmgmR>r OmñV {dídgZr` Amho, Am{U (Z§Va) Vw‘À¶m ‘Zm‘ܶo e§H$mHw$e§H$m {Z‘m©U hmoʶmMr e³¶Vmhr CaV Zmhr. (Xoʶm-KoʶmMm à˶oH$ ì¶dhma coIr ñdê$nmV H$aUo Amdí¶H$ Amho), nU Omo ì¶dhma Vm~S>Vmo~ hmVmohmV hmoV Agoc, Am{U Or XodmU-KodmU Vwåhr nañna hmVmohmV H$aV Agmc, Va Vwåhr Vo coIr Z‘yX Z Ho$ë¶mg, H$mhr haH$V Zmhr. nU (da C„o{IV AndmX dJiVm) ì¶dgm¶mV nañna gm¡Xo H$arV AgVmZm gmjrXma R>do m. Am{U (cjmV Agy Úm) H$s, (‘OHy$a) {c{hUmè`mcm qH$dm gmjrXmamcm H$moUVmhr Ìmg hmoVm H$m‘m Z¶o. Am{U Oa Vwåhr Ago Ho$co (åhUOo ˶m§Zm Ìmg {Xco) Va Vo (Vw‘À¶mH$Sy>Z) (‘moR>çm) JwÝømMo H¥$˶ R>ac o . Am{U A„mhMo ^¶ (OmU) ~miJm, Am{U A„mh (ho gd©) Vwåhmcm {eH$drV Amho. Am{U A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo nyU© kmZ Amho. 283 Oa Vwåhr àdmg H$arV Agmc Am{U Vwåhmcm {c{hUmam H$moUr {‘iV Zgoc, Va H$mhrVar dñVy JhmU R>do Zy ì¶dhma



Hw$amU H$am. Am{U Vwåhr EH$‘oH$m§da {dídmg H$ê$Z, (EImÚmH$S>)o AZm‘V R>do cr Agoc Va ˶mZo Vr AZm‘V (R>do Umè¶mg) (‘m{JVë`mda) VmËH$mi naV H$amdr, Am{U (˶mZo) A„mhMo ^¶ ~miJmdo Omo ˶mMm nmcZH$Vm© Amho. Am{U gmj H$Yrhr cndy ZH$m. Am{U Omo H$moUr (gmj) cndyZ R>do c o , Va (Aer 춺$s) {ZpíMVM ‘ZmZo nmnr Amho, Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$aVm ˶mMo A„mhcm nyU© kmZ Amho. 284 Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho Vo gd© A„mhMoM Amho. Am{U Vw‘À¶m ‘ZmV Oo H$mhr Amho Vo Vwåhr àH$Q> H$am, AWdm ‘Zm‘ܶoM R>do m, A„mh Vw‘À¶mH$Sy>Z ˶mMm {heo~ KoBc © . Am{U BÀN>rc ˶mg j‘m H$arc Am{U BÀN>rc ˶mg {ejm H$arc. Am{U A„mh Oo BpÀN>Vmo, Vo gd© H$aʶmMo gm‘϶© ˶mÀ¶mH$S>o Amho. 285 n¡J~§ a ˶mda {dídmg R>do Vmo, Oo H$mhr ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z ˶mcm àXmZ Ho$co Joco Amho, VgoM lÕmd§Vhr (˶mda) {dídmg R>do VmV. Vo gd© (ÑT>) {dídmg R>do VmV A„mhda, Am{U ˶mÀ¶m XyVm§da Am{U ˶mÀ¶m J«W§ m§da Am{U (gd©) n¡J~§ am§da (Am{U åhUVmV), "Amåhr ˶mÀ¶m n¡J~§ am§nH¡ $s H$moUmÀ¶mhr ~m~VrV ^oX^md H$arV Zmhr.' Am{U Vo åhUVmV, "Amåhr EoH$Vmo Am{U Amkm nmiVmo, ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©, Amåhr (Ho$di) VwPr j‘m BpÀN>Vmo. (Vy Amåhmcm j‘m H$a) Am{U (Amåhmcm) Vw¶mH$S>Mo naVm¶Mo Amho!' 286 A„mh H$moU˶mhr {Odmda ˶mÀ¶m j‘Vonj o m A{YH$ AmoPo Q>mH$sV Zmhr. ˶mÀ¶m (H$‘©ê$nr) H$‘mB©Mm ‘mo~Xcm ˶mg {‘ioc. Am{U ˶mZo AmoT>dZy KoVcocr ({ejmhr) ˶mcm {‘ioc. (lÕmd§V cmoH$ Aer àmW©Zm H$aVmV), "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©, Oa Am‘À¶mH$Sy>Z H$mhr {dgaco Joco qH$dm Amåhr H$mhr MyH$ Ho$cr Agoc Va 68



69



Amåhmcm {ejm H$ê$ ZH$mog. ho à^y! Am‘À¶m AmYr hmoD$Z Jocëo ¶m cmoH$m§da Vy Á¶màH$mao ^ma Q>mH$cm hmoVmg, Vgm ^ma Vy Am‘À¶mda Q>mHy$ ZH$mog. ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Omo nocʶmMr Am‘À¶mV eº$s Zmhr, Vmo ^ma Am‘À`mda Q>mHy$ ZH$mog. (ho nmcZH$˶m©!) Amåhmcm j‘m H$a, Am‘Mo JwÝho nwgZy Q>mH$, Am‘À¶mda X¶m H$a, VyM Am‘Mm ‘mcH$ Amhog, Va VyM Amåhmcm g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§{déÕ gmhmæ` H$a.'



gyah-03. Amco-B‘amZ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X`miy d H¥$nmiy Amho. Acr’$0 cm‘0 ‘r‘0 2 A„mh{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr, Vmo {Za§Va {Od§V Amho, ñdV: pñWa AgUmam Am{U gdmªZm ñW¡¶© XoUmam Amho. 3 ˶mZo g˶mda AmYmacocm hm J«W§ Vw‘À¶mH$S>o nmR>dcm Amho. Omo AmYrÀ¶m J«W§ m§nH¡ $s ˶m§À¶mH$S>o Oo Amho, ˶mMr g˶Vm {gÕ H$aVmo. Am{U ˶mZoM ¶m AmYr Vm¡amV Am{U B§Orc ho J«W§ AdV[aV Ho$co hmoV,o 4 ¶mnydu cmoH$m§À¶m ‘mJ©Xe©ZmgmR>r. ˶mZo (g˶ Am{U Ag˶m Xaå¶mZ ’$aH$ H$aUmar) H$gmoQ>r AdVsU© Ho$cr. Oo A„mhÀ¶m g§H$o Vm§Zm ZmH$maVmV ˶m§À¶mgmR>r H$R>mao {ejm {ZpíMV Ho$cocr Amho. Am{U A„mh gd©e{º$‘mZ Amho d {ejm Xoʶmg g‘W© Amho. 5 {ZpíMVM A„mhnmgyZ H$moUVrhr Jmoï> cncocr Zmhr, Zm n¥Ïdrda, Zm AmH$memV. 6 VmoM Amho Omo Amnë¶m BÀN>ào ‘mUo Vwåhmcm AmB©À¶m J^m©e¶mV AmH$ma XoVmo, ˶m gd©e{º$‘mZ d ~w{ÕdmZ A„mh{edm¶ Xþgam H$moUrhr B©ída Zmhr. 7 VmoM Amho, Á¶mZo Vw‘À¶mH$S>o J«W§ nmR>dcm, Á¶mV gwñnï> g§Xeo AmhoV, VmoM J«W§ mMm à‘wI (^mJ) Amho. VgoM H$mhr Jmoï>r ê$nH$mË‘H$ AmhoV. nU 1



Hw$amU Á¶m§À¶m ‘ZmV {dH¥$Vr Amho Vo cmoH$, ‘V^oX emoYʶmÀ¶m CÔoemZo, Am{U A§{V‘ AW© OmUʶmÀ¶m CÔoemZo ˶m ^mJmÀ¶m ‘mJo cmJVmV, Omo ê$nH$mË‘H$ ^mJ Amho. nU ˶mMm A§{V‘ AW© A„mh{edm¶ H$moUrhr OmUV Zmhr. Am{U Oo cmoH$ gImoc kmZ ~miJVmV, Vo åhUVmV, "Amåhr ˶mda {dídmg R>do Vmo, ho gd© Am‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>ZM Amcoco Amho.' Am{U ~wÕrMm dmna H$aUmaoM (¶mnmgyZ) ~moY KoVmV. 8 "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! (AmVm) Am‘À¶m ‘Zm§Zm {dM{cV hmoD$ XoD$ ZH$mog, Ooìhm H$s, Vy Amåhmcm gai ‘mJ© XmI{dco Amhog, Am{U Vy Am‘À¶mda H¥$nm H$a, IamoIa VyM ‘hmZ XmVm Amhog. 9 ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! {ZpíMVM Vy g§nUy © ‘mZdOmVrcm ˶m {Xder EH$Ì AmUerc, Á¶mÀ¶m ¶oʶm{df¶r H$moUVrhr e§H$m Zmhr. {ZpíMVM A„mh Amnco dMZ nyU© H$aʶmnmgyZ H$Yrhr ‘mJo hQ>V Zmhr.' 10 Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV, ˶m§Mr YZg§nÎmr Am{U ˶m§Mr ‘wco A„mhÀ¶m {déÕ H$moU˶mhr àH$mao ˶m§À¶m H$m‘r ¶oUma ZmhrV. Am{U hoM cmoH$ (ZaH$mÀ¶m) AmJrMo B§YZ AgVrc. 11 ˶m§Mm eodQ> VgmM hmoBc © Ogm {’$aAm¡ZÀ¶m AZw¶m¶m§Mm Am{U ˶mÀ¶m AmYrÀ¶m cmoH$m§Mm Pmcm. ˶m§Zr Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco. åhUyZ A„mhZo ˶m§Zm ˶m§À¶m nmnm§~Ôc ˶m§À¶m ‘wg³¶m Amdië¶m. Am{U A„mh {ejm XoʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma H$R>mao o o AmhoV, "Vwåhmcm Amho. 12 ˶m§Zm gm§Jm, Oo g˶ ZmH$maʶmgmR>r hÅ>mg noQ>cc {ZpíMVM nam{OV H$aʶmV ¶oBc © d EH$Ì H$ê$Z ZaH$mH$S>o ZoʶmV ¶oBc © . Am{U {H$Vr dmB©Q> {R>H$mU Amho Vo amhʶmMo!' 13 {ZpíMVM Vw‘À¶mgmR>r (~ÐÀ¶m ˶m KQ>Z‘o ܶo) EH$ g§Xeo ¶wº$ {ZemUr Amho, Ooìhm XmoZ JQ> ¶wÕ H$aʶmgmR>r g‘moamg‘moa Amco hmoV.o EH$ JQ> A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r ¶wÕ H$arV hmoVm, Va Xþgam (A„mhcm) Z ‘mZUmam hmoVm. Vo (Z ‘mZUmao) ˶m§Zm Amnë¶m S>mù o ¶m§Zr Amnë¶mnojm XþßnQ> (g§»¶oZ)o Agë¶mMo nmhV hmoV.o (AemàH$mao) 70



71 gyah-3. Amco B‘amZ A„mh Á¶mg BpÀN>Vmo ˶mg, Amnco gmhmæ` XoD$Z eº$s àXmZ H$aVmo. ¶m‘ܶo ˶m§À¶mgmR>r ‘moR>m YS>m Amho, Á¶m§À¶mH$S>o (YS>m KoʶmMr) Xþ{ï> Amho. 14 cmoH$m§gmR>r AmH$f©H$ ~Z{dʶmV Amë¶m AmhoV (˶m gd© Jmoï>r), Á¶m ¶m OJmV ‘mUgmcm ‘ZmnmgyZ AmdS>VmV. Ogo, {ó`m, ‘wc,o Am{U gmoݶm-Mm§Xr (gma»¶m ‘m¡ë¶dmZ dñVy)§ Mo T>rJ, C‘Xo KmoS>,o JwaTo >mao o Am{U eoVr, hr gd© ¶m OJmVrc OrdZmMr gm‘J«r Amho. nU gdm}Îm‘ {R>H$mU Va (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) A„mhnmer Amho. 15 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘r Vwåhmcm ¶m (gd© BhcmoH$s¶ AmZ§XXm¶r) Jmoï>r nojm A{YH$ Mm§Jë¶m Jmoï>rMr ‘m{hVr XoD$ H$m? A„mhMo ^¶ (OmU) ~miJUmè¶m§gmR>r ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o Aem ~mJm AmhoV, Á¶m‘ܶo nmʶmMo H$mcdo dmhV AgVrc, Vo VoWo Zoh‘rgmR>r dmñVì¶ H$aVrc, Am{U VoWo (˶m§À¶mgmR>r) ew{M^yV© OrdZgmWr AgVrc, Am{U A„mhMr àgÞVm ˶m§Zm cm^oc.' Am{U A„mh Amnë¶m ^º$m§da ZOa R>odyZ Amho. 16 Oo åhUVmV, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Amåhr Vw¶mda {dídmg R>do Vmo. åhUyZ Vy Am‘À¶m AnamYm§Mr Amåhmcm j‘m H$a. Am{U AmJrÀ¶m {ejonmgyZ Amåhmcm dmMd.' 17 Oo ghZercVm ~miJUmao, g˶ ~mocUmao, (AT>inUo) AmkmnmcZ H$aUmao, A„mhÀ¶m H$m¶m©V IM© H$aUmao, Am{U amÌrÀ¶m ga˶m àhar j‘m¶mMZm H$aUmao AmhoV. 18 A„mh (ñdV:) gmj XoVmo H$s, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr, Am{U (˶mMo) XÿV d kmZr cmoH$hr AerM gmj XoVmV. VmoM Amho ݶm¶ àñWm{nV H$aUmam, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶ Zmhr. Vmo gd©e{º$‘mZ d ~w{ÕdmZ Amho. 19 {ZpíMVM A„mhÀ¶m ZOaoV EH$‘od Iam Y‘©, (‘mUgmMo) ˶mÀ¶mg‘moa "nyU© g‘n©U' (åhUOoM) "Bñcm‘' hm Amho. Am{U Á¶m§Zm J«W§ XoʶmV Amcm hmoVm, ˶m§Zr kmZ àmárZ§Va gwÕm Ho$di AmngmVrc XþamJ«hmnmoQ>r ‘V^oX Ho$cm. Am{U Omo H$moUr A„mhÀ¶m g§Xeo m(Ûmao



Hw$amU àH$Q> Pmcoë¶m) g˶mcm ‘mZʶmg ZH$ma XoBc © (Va ˶mZo ho OmUyZ ¿¶mdo H$s), A„mh {heo~ KoʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma OcX Amho. 20 n¡J~§ a! AmVm ¶m cmoH$m§Zr Vw‘À¶mer Oa {ddmX KmVcm Va ˶m§Zm gm§Jm, "‘r ñdV:cm nyUn© Uo A„mhcm g‘{n©V H$ê$Z Q>mH$co Amho Am{U ˶m§Mho r AgoM Amho Oo ‘mPo AZw¶m¶r AmhoV.' Á¶m§Zm AmYr J«W§ XoʶmV Amcm hmoVm ˶m§Zm VgoM (gd©) A{e{jV cmoH$m§Zm (åhUOo ‘¸$mdmgr¶m§Zm) XoIrc {dMmam, "Vwåhrhr ñdV:cm (Am‘À¶mà‘mUoM) A„mhcm g‘{n©V H$aUma AmhmV H$m?' Oa ˶m§Zr ñdV:cm (Vw‘À¶mà‘mUo) A„mhcm g‘{n©V H$ê$Z Q>mH$co Va Vo {ZpíMVM gÝ‘mJu cmJco. Am{U Oa ˶m§Zr Vgo H$aʶmg ZH$ma Xe©{dcm, Va Vw‘Mo H$V©ì¶ Ho$di g§Xeo nmoMdUo EdT>Mo Amho. Am{U A„mh Amnë¶m g‘ñV {Z{‘©Vrda nyUn© Uo ZOa R>do Zy Amho. 21 {ZpíMVM Vo cmoH$, Oo A„mhÀ¶m g§Xeo m§Ûmao àH$Q> Pmcoë¶m g˶mcm ‘mZʶmg ZH$ma Xe©{dVmV Am{U n¡J~§ am§Mr Aݶm¶H$maH$nUo h˶m H$aVmV, Am{U ݶm¶mMr {eH$dU XoʶmgmR>r nwT>o Amcoë¶m cmoH$m§Mr (XoIrc) h˶m H$aVmV, ˶m§Zm Vwåhr Xþ:IXm¶r {ejoMr gyMZm Úm. 22 hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§Mr H$‘} ¶m OJmV Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV, XmoÝhr {R>H$mUr eÿÝ`dV ({Zî’$i) R>aVrc.Am{U ˶m§Mm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© AgUma ZmhrV. 23 Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr ‘m{hVr Zmhr H$m? Á¶m§Zm AmYr A„mhÀ¶m J«W§ m§nH¡ $s EH$ ^mJ àmá hmoVmo Am{U ˶m§Zm A„mhÀ¶m J«W§ mZwgma {ZU©¶mcm ñdrH$ma H$aʶmgmR>r gm§JʶmV ¶oV,o Voìhm ˶m§À¶mVrc EH$ JQ> {VQ>H$mè¶mZo Vm|S> {’$adVmo. 24 Vo Ago Ho$di ¶mgmR>r H$aV AmhoV H$s, Vo Xmì¶mZo gm§JVmV H$s, "H$mhr ‘moOHo$ {Xdg gmoS>co Va AmJ Amåhmg ñne© H$ê$ eH$Uma Zmhr.' Aem ImoQ>çm H$ënZm§Mm ¶m§Zr emoY cmdcm Amho, Am{U ¶m ImoQ>çm H$ënZm§Zr Y‘m©À¶m ~m~VrV ˶m§Mr (‘moR>r) ’$gdUyH$ Ho$cr Amho. 25 ˶m {Xder Ooìhm Amåhr ˶m§Zm EH$Ì H$ê$, Á¶mÀ¶m ¶oʶm{df¶r H$moUVrhr e§H$m Zmhr, Voìhm 72



73 gyah-3. Amco B‘amZ ˶m§Mr AdñWm H$m¶ hmoBc © ? à˶oH$mZo Oo H$mhr H$‘mdco Agoc, ˶m {Xder ˶mg ˶mÀ¶m H$‘mB©Mm nwano ay ‘mo~Xcm XoʶmV ¶oBc© . Am{U ˶m§À¶mda (A{O~mV) Aݶm¶ hmoUma Zmhr. 26 Vwåhr Ago åhUm H$s, ho A„mh! gmd©^m¡‘ gÎmm VwPrM Amho, Vy Á¶mg BpÀN>Vmog ˶mg gÎmm àXmZ H$ê$ eH$Vmog, Am{U Á¶mÀ¶mH$Sy>Z BpÀN>Vmog gÎmm H$mTy>Z KoD$ eH$Vmog, BpÀN>Vmog ˶mg gÝ‘m{ZV H$ê$ eH$Vmog Am{U BpÀN>Vmog ˶mg An‘m{ZV H$ê$ eH$Vmog, Vw¶mM hmVr Amho gd© (àH$maMo) H$ë¶mU! IamoIa Vw¶mH$S>o gd© H$mhr H$aʶmMo gm‘϶© Amho. 27 Vy amÌrcm {Xdgm‘ܶo XmIc H$aVmog Am{U {Xdgmcm amÌr‘ܶo. (åhUOo Vy g§nUy © gy`‘© mcmMo {Z¶§ÌU H$arV Amhog, ˶mcm A{Ve¶ g§V{w cV nÕVrZo H$m‘mcm cmdco Amhog, Á¶mÛmao {Xdg Am{U amÌ KSy>Z ¶oVmV) Vy {Z{O©dmVyZ gOrd {Z‘m©U H$aVmog Am{U gOrdmVyZ {ZOud {Z‘m©U H$aVmog. Am{U Vy Á¶mg BpÀN>Vmog, A‘¶m©X CnOr{dHo$Mr gmYZo àXmZ H$aVmog. 28 lÕmd§Vm§Zr ‘¡Ìr H$aʶmÀ¶m ~m~VrV g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm lÕmd§Vm§nj o m àmYmݶ XoD$ Z¶o. Am{U Omo H$moUr Ago H$arc, ˶mMm A„mher H$moU˶mhr àH$mao g§~Y§ amhUma Zmhr. nU ˶m§À¶mnmgyZ ñdV:Mm ~Mmd H$aʶmgmR>r Vgo H$aVm ¶oBc © . Am{U A„mh Vwåhmcm ˶mMo ^¶ ~miJʶmMr VmH$sX XoVmo. gdmªZm A„mhH$S>Mo naVm¶Mo Amho. 29 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "Vw‘À¶m ‘Zm‘ܶo Oo H$mhr Amho, Vo gd© A„mhcm ‘mhrV Amho, ‘J Vwåhr Vo ‘Zm‘ܶoM R>do m qH$dm àH$Q> H$am. ' H$maU ˶mcmM Va ‘mhrV Amho Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho Am{U A„mh gd© H$mhr H$aʶmMo gm‘϶© ~miJUmam Amho. 30 (˶m {XdgmMr OmU R>do m), Á¶m {Xder à˶oH$ OU, ˶mZo Ho$cocr gËH¥$˶o Am{U XþîH¥$˶o Amnë¶mg‘moa Agë¶mMo (ñdV:À¶m S>mù o ¶m§Zr) nmhrc, ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm dmQ>c o , {H$Vr ~ao Pmco AgVo hm {Xdg ˶m§À¶mnmgyZ Iyn cm§~



Hw$amU AgVm Va! Am{U A„mh Vwåhmcm ˶mMo ^¶ ~miJʶmMr VmH$sX XoV Amho. Am{U A„mh Amnë¶m Xmgm§à{V A˶§V H$Zdmiy Amho. 31 n¡J~§ a! Vwåhr gm§Jm, "Oa Vwåhr (IamoIa) A„mh~Ôb ào‘^md R>do Zy Agmc Va ‘mPo AZwgaU H$am. (Am{U) A„mh (XoIrc) Vw‘À¶mda ào‘ H$arc Am{U Vw‘À¶m AnamYm§Zm j‘m H$arc, H$maU A„mh A{Ve¶ j‘merc Am{U A˶§V H¥$nmiy Amho.' 32 (Vwåhr) gm§Jm, "A„mhMo Am{U (˶mÀ¶m) n¡J~§ amMo AmkmnmcZ H$am.' nU Oa ˶m§Zr nmR> {’$adcr Va (cjmV Agy Úm H$s), A„mh g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm ng§V H$arV Zmhr. 33 {ZpíMVM A„mhZo AmX‘ d Zyhcm Am{U B~«mhr‘ d B‘amZÀ¶m g§VVrcm OJmVrc gd© cmoH$m§da àmYmݶ XoD$Z {ZdS>co hmoV.o 34 ho H$mhrH$mhr§Mo d§eO hmoVo Am{U A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 35 (Vr KQ>Zm AmR>dm) Ooìhm B‘amZÀ¶m nËZrZo àmW©Zm Ho$cr, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! Oo H$mhr ‘m¶m J^m©e¶mV Amho, Vo ‘r nyUn© Uo Vw¶m godgo mR>r An©U H$arV Amho. åhUyZ Vy ‘m¶mH$Sy>Z ˶mMm ñdrH$ma H$a. {ZpíMVM Vy gd© H$mhr EoH$Umam d OmUUmam Amho.' 36 nU Ooìhm àgyVr Pmcr, Voìhm {VZo åhQ>c,o "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©, ‘r Va ‘wcrcm OÝ‘ {Xcm.' A„mh Mm§Jë¶màH$mao OmUyZ hmoVm H$s, Vr H$moUmcm OÝ‘ XoUma Amho. Am{U (ho XoIrc A„mhcm nyUn© Uo ‘mhrV hmoVo H$s, {Vcm Va ‘wcJm Ano{jV hmoVm), H$maU ‘wcJm Va ‘wcrgmaIm AgV Zmhr. (Vr åhUmcr), "‘r {VMo Zmd "‘[a¶‘' R>do co Amho. Am{U (AmVm) ‘cm Vw¶mH$Sy>Z ho Ano{jV Amho H$s, {Vcm Am{U {VÀ¶m g§VVrcm, {Y¸$macoë¶m g¡VmZmnmgyZ ajU ìhmdo åhUyZ Vw¶m g§ajUmV R>do .' 37 Am{U {VÀ¶m nmcZH$˶m©Zo {VMm Mm§Jë¶màH$mao ñdrH$ma Ho$cm, CÎm‘àH$mao {VMo nmcZnmofU ìhmdo ¶mMr g§nUy © ì¶dñWm Ho$cr, VgoM Oµ H$[a¶mcm {VMm nmcH$ åhUyZ Zo‘co. Á¶m-Á¶mdoir Oµ H$[a¶m (‘R>mVrc) 74



75 gyah-3. Amco B‘amZ {VÀ¶m ImocrV ¶m¶Mm, Voìhm ˶mcm {VWo, {VÀ¶mH$S>o (AmÜ`mpË‘H$) ImÚ Agë¶mMo Xe©Z KS>V Ago, (ho nmhÿZ) ˶mZo {dMmaco, "¶m gd© AmÜ`mpË‘H$ ehmUnUmÀ¶m Jmoï>r Vwcm H$moR>y Z {‘iVmV? {VZo CÎma {Xco, "ho gd© A„mhH$Sy>Z ‘cm àmá hmoV'o A„mh Á¶mÀ¶m ~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mg (kmZ, YZ B.) Jmoï>r A‘¶m©X XoVmo. 38 Voìhm Am{U VoWMo Oµ H$[a¶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o àmW©Zm Ho$cr, åhUmcm, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ‘cmhr Vw¶m H¥$noZo gX²JUw r g§VVr àXmZ H$a, IamoIa Vy àmW©Zm EoH$Umam Amhog.' 39 ˶mda A„mhÀ¶m XyVm§Zr ˶mcm hmH$ {Xcr, Ooìhm Vmo ˶m ‘R>mÀ¶m ImocrV Z‘mµOê$nr àmW©Zm H$arV hmoVm, Vo åhUmco, "A„mh Vwcm "¶h¶m'À¶m OÝ‘mMr ew^dmVm© XoV Amho, Vmo A„mhMo eãX Iao H$aUmam, cmoH$m§‘ܶo loð>V‘ Agcocm, nyUn© Uo ewÕ ‘ZmMm Agcocm Am{U n¡J~§ a Agoc Am{U (A„mhOdi) gXmMmar cmoH$m§V ˶mMo ñWmZ Agoc.' 40 ˶mda Oµ H$[a¶m CX²Jmacm, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ‘cm nwÌ H$gm hmoD$ eH$Vmo? Ooìhm H$s, ‘r d¥Õ Pmcmo Amho Am{U ‘mPr nËZr Va dm§P Amho.' ˶mda XyVmZo CÎma {Xco, "A„mhMr AerM BÀN>m Amho, Vmo Oo BpÀN>Vmo Vo H$aVmo.' 41 Oµ H$[a¶mZo àmW©Zm Ho$cr, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ‘m¶mgmR>r EImXr IyU {ZpíMV H$a'. ˶mda XyVmZo (A„mhH$Sy>Z) CÎma {Xco, "Vr IyU hr Amho H$s, Vy VrZ {Xdgm§n¶ªV hmd^md, hmVdmao ì`{V[aº$ cmoH$m§er ~mocy eH$Uma Zmhrg. Va Vy Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr A{daV AmR>dU H$aV amhm Am{U ˶mÀ¶m Agr‘ ‘hmZVoMo gH$mi-g§Ü¶mH$mi JwUJmZ H$aV amhm.' 42 (A„mhMo) XÿV åhUmco, "ho ‘[a¶‘! A„mhZo VwPr {ZdS> Ho$cr Amho d Vwcm ewÕ Mm[aͶmMo ~Z{dco Amho, Am{U Vw¶m H$mimVrc gd© {ó`m§V Vwcm loð> R>a{dco Amho. 43 ho ‘[a¶‘! Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr Iar AmkmYmaH$ ~ZyZ amhm! Am{U àmW©ZVo ˶mÀ¶mg‘moa ZV‘ñVH$ hmo Am{U ˶mÀ¶mg‘moa dmHy$Z Z‘Z H$a, Z‘Z H$aUmè¶m§gmo~V.' 44 ¶m ˶m AÑí¶ dmVm© hmoV, Á¶m



Hw$amU Amåhr Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> H$arV AmhmoV. Vwåhr ˶m§À¶m~amo~a ZìhVm, Ooìhm Vo ‘[a¶‘Mm nmcH$ {ZdS>ʶmgmR>r {MR²>R>çm Q>mH$V hmoV.o Voìhmhr Vwåhr ˶m§À¶m~amo~a ZìhVm, Ooìhm Vo AmngmV ^m§S>U H$arV hmoV.o 45 Am{U Ooìhm A„mhÀ¶m XyVm§Zr åhQ>c,o "ho ‘[a¶‘, A„mh Vwcm Amnë¶m EH$m dMZmÛmao (EH$m nwÌmMr) ew^dmVm© XoV Amho. Omo "‘[a¶‘Mm nwÌ ¶oey ‘grh' ¶m ZmdmZo AmoiIcm OmB©c. ¶m OJmV Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV Vmo gÝ‘mZZr¶ cmoH$m§nH¡ $s Agoc Am{U A„mhMo gm{Þܶ cm^coë¶m cmoH$m§V o , d àm¡T> d¶mV ˶mMo ñWmZ Agoc. 46 Am{U Vmo nmiʶmVM cmoH$m§er ~mocc 47 XoIrc ~mocc o , Am{U Vmo gXmMaUr cmoH$m§nH¡ $s Agoc.' ˶mda ‘[a¶‘Zo åhQ>c,o "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©, ‘cm nwÌ H$gm hmoD$ eH$Vmo, Ooìhm H$s, ‘cm H$moU˶mhr nwéfmZo ñne© Ho$cocm Zmhr?' (A„mhÀ¶m XÿVmZo) CÎma {Xco, "AgoM hmoBc © , Vmo Oo BpÀN>Vmo Vo {Z‘m©U H$aVmo. Ooìhm Vmo EImXr Jmoï> {Z‘m©U H$aʶmMm {ZU©¶ KoVmo, Voìhm Vmo ˶m Jmoï>r~m~V Ho$di BVHo$M åhUVmo __ "ApñVËdmV ¶o' Am{U Vr Jmoï> ApñVËdmV ¶oV.o 48 Am{U A„mh ˶mcm J«W§ d XÿaXeunUm Am{U Vm¡amV d B§Orc ¶m§Mo {ejU XoBc © . 49 Am{U ˶mcm BòmB©cÀ¶m g§VVrH$S>o n¡J~§ a ~ZdyZ nmR>drc.' (‘J Vmo ¶m g§Xeo mgh ˶m§À¶mH$S>o Ambm Am{U åhUmbm), "‘r Vw‘À¶mH$S>o Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z EH$ g§Xeo KoD$Z Amcmo Amho. ‘r Vw‘À¶mgmR>r {MIcmMm EH$ njr V¶ma H$aoZ, Am{U ˶mV ’w$§ H$a ‘maoZ Va A„mhÀ¶m AmXoemZo Vmo EH$ {Od§V njr ~Zoc. Am{U ‘r A„mhÀ¶m AmXoemZo OÝ‘OmV Am§Yù¶m cmoH$m§Zm d Hw$ð>amo½`m§Zm ~ao H$arZ. Am{U A„mhÀ¶m AmXoemZo ‘r ‘¥Vm§Zm {Od§V H$arZ. Vwåhr H$m¶ ImUma AmhmV Am{U H$m¶ gmR>m H$ê$Z R>do Uma AmhmV, ho ‘r Vwåhmcm gm§JZo . Oa Vwåhr IamoIa {dídmg R>do Umao Agmc Va {ZpíMVM ¶m‘ܶo Vw‘À¶mgmR>r EH$ g§Xeo Amho. 50 Am{U ‘m¶m AmYr Amcoë¶m Vm¡amV ¶m J«W§ m§nH¡ $s Oo H$mhr g˶ 76



77 gyah-3. Amco B‘amZ AÚmn {e„H$ Amho ˶mMr g˶Vm {gÕ H$aʶmgmR>r ‘r Amcocmo Amho, Am{U H$mhr Jmoï>r Á¶m Vw‘À¶mgmR>r {Z{fÕ R>adʶmV Amë¶m hmo˶m ˶m§Zm d¡Y R>adʶmgmR>r ‘r Amcmo Amho. Am{U ‘r Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mgmR>r EH$ g§Xeo KoD$Z Amcmo Amho, Va Vwåhr A„mhMo ^¶ (OmU) ~miJm Am{U ‘mPr Amkm nmim. 51 {ZpíMVM, A„mh ‘mPm nmcZH$Vm© Amho Am{U Vw‘Mmhr nmcZH$Vm© Amho, åhUyZ ˶mMrM CnmgZm H$am, hmM gÝ‘mJ© Amho.' 52 Am{U Vo g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma XoV AmhoV ¶mMr ¶oec y m Ooìhm OmUrd Pmcr, Voìhm Vmo åhUmcm "A„mhÀ¶m H$m¶m©V ‘mPo H$moU gmhmæ`H$ ~Zmc'? (˶mda, ˶mÀ¶m) AZw¶m¶m§Zr CÎma {Xco, "A„mhÀ¶m H$m¶m©V Vw‘Mr ‘XV H$aUmao Amåhr Agy! Amåhr A„mhda {dídmg R>do Vmo, Am{U Vwåhr ¶m Jmoï>rg gmjr amhm H$s, Amåhr A„mhcm g‘{n©V Pmcmo AmhmoV. 53 ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Vy Amnë¶mH$Sy>Z Oo H$mhr Am‘À¶mH$S>o nmR>{dco Amho, ˶mda Amåhr {dídmg R>do Vmo. Am{U Amåhr ¶m n¡J~§ amMo AZwgaU H$arV AmhmoV, åhUyZ (g˶mMr) gmj XoUmè¶m§‘ܶo Am‘Mr Zmdo {chÿZ Ko.' 54 Z§Va (~Zr BòmB©cÀ¶m cmoH$m§Zr ¶oey {déÕ) Jwá ¶moOZm AmIbr Am{U A„mhZohr ¶moOZm AmIyZ (˶m§À¶m H$nQ>nUy © ¶moOZm§Zm) {Zî’$i ~Z{dbo. H$maU A„mh gdm}Îm‘ ¶moOZmH$ma Amho. 55 A„mhZo åhQ>c,o "ho ¶oe,y {ZpíMVM ‘r Vwcm Amnë¶mH$S>o naV KoBZ© Am{U ‘m¶mH$S>o à{V{ð>V ñWmZ àXmZ H$aoZ Am{U g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m (ImoQ>çm Amamonm§VZy ) Vwcm ‘wº$ H$aoZ. Am{U Vw¶m AZw¶m¶m§Zm nwZéËWmZmÀ`m {Xdgmn¶ªV g˶ ZmH$maUmè¶m (lÕmhrZm§)nojm loð> ñWmZr R>do rZ. ‘J eodQ>r, Vwåhm gdmªZm ‘m¶mH$S>o naVm¶Mo Amho, Voìhm ‘r Á¶m ~m~VrV Vw‘À¶mV ‘V^oX hmoV,o ˶m Jmoï>tMm {ZU©¶ H$arZ. 56 Va Oo g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco ˶m§Zm ¶m OJmV Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV ‘r H$R>mao {ejm XoBZ© , VgoM ˶m§Zm gmhmæ` H$aUmam H$moUrhr AgUma Zmhr.' 57 nU Oo



Hw$amU cmoH$ lÕmd§V ~Zco Am{U gËH$‘} H$arV am{hco, ˶m§Zm A„mh ˶m§À¶m H$m¶mªMm nwano ay ‘mo~Xcm XoBc © . dmB©Q> H¥$˶o H$aUmè¶m cmoH$m§Zm A„mh H$Yrhr 58 ng§V H$arV Zmhr. ho g§Xeo Amåhr Vwåhmcm EoH$drV AmhmoV, Am{U ømV {ddoH$nyU© CnXoe AmhoV. 59 A„mhÀ¶m Ñï>rV ¶oeÀy ¶m {Z{‘©Vr Mo CXmhaU AmX‘À¶m {Z{‘©Vr à‘mUoM Amho. A„mhZo ˶mcm ‘mVrnmgyZ ~Z{dco Am{U ‘J (A„mh) ˶mcm åhUmcm, "hmo', Am{U "Vmo Pmcm'. (˶mcm {Od§V ‘mZd ~ZʶmMr A„mhZo Amkm Ho$cr Am{U cJoM Vmo A„mhÀ¶m AmkoZgw ma ApñVËdmV Amcm) 60 ho Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco g˶ Amho. åhUyZ Vwåhr e§H$m ~miJUmè¶m§nH¡ $s hmoD$ ZH$m. 61 Am{U AmVm Vw‘À¶mH$S>o kmZ Amë¶mZ§Va Omo H$moUr ¶m (g˶m)~Ôc dmX Kmcoc, Va ˶m§Zm gm§Jm, "Mcm, AmnU Am‘À¶m ‘wcm§Zm Am{U Vw‘À¶m ‘wcm§Zm ~mocmdy ¶m, Am‘À¶m {ó¶m§Zm Am{U Vw‘À¶m {ó¶m§Zm ~mocmdy ¶m Am{U ñdV: Amåhrhr ¶oVmo Am{U Vwåhrhr ¶m.‘J AmnU gd© OU Z‘«VZo o d H$iH$irZo àmW©Zm H$ê$ ¶m, Am{U Amnë¶mn¡H$s ImoQ>o ~mocUmè¶m§da A„mhMm àH$mon hmodmo Ago (A„mhcm) AmdmhZ H$ê$ ¶m. 62 {ZpíMVM hm g˶ d¥Îmm§V Amho. Am{U A„mh{edm¶ Xþgam H$moUrhr CnmgZo¶mo½¶ Zmhr. A„mh gd©e{º$‘mZ Am{U ~w{ÕdmZ Amho.' 63 Am{U ˶m§Zr Oa øm (g˶m)H$S>o nmR> {’$a{dcr Va (cjmV R>do m), A„mh CnÐd ‘mO{dUmè¶m§Zm nyUn© Uo AmoiIyZ Amho. 64 (n¡J~§ a!) (˶m§Zm) gm§Jm, AmYrÀ¶m J«W§ m§Mo AZwgaU H$aUmè¶m cmoH$m§Zmo! Am‘À¶m d Vw‘À¶m‘ܶo Or Jmoï> g‘mZ Amho ˶m Jmoï>rH$S>o ¶m, Am{U Vr åhUOo, AmnU A„mh{edm¶ H$moUmMrhr CnmgZm H$am¶Mr Zmhr Am{U AmnU ˶mÀ¶m~amo~a BVa H$moUmcmhr ^mJrXma R>adm¶Mo Zmhr, VgoM Amnë¶mn¡H$s H$moUrhr A„mh{edm¶ Xþgè¶m§Zm nmcZH$˶m©Mm XOm© XoD$ Z¶o. ‘J Oa ˶m§Zr 78



79 gyah-3. Amco B‘amZ ¶mH$S>o nmR> {’$adcr Va ˶m§Zm gm§Jm, "Amåhr (A„mhcm) g‘{n©V Pmcmo AmhmoV, ˶m Jmoï>rg Vwåhr gmjr amhm.' 65 nyduÀ¶m J«W§ mMo AZwgaU H$aUmè¶m§Zmo! Vwåhr B~«mhr‘ {df¶r dmX H$m KmcVm? Ooìhm H$s, Vwåhr nmhVm, Vm¡amV d B§Orc Va B~«mhr‘À`mZ§Va àH$Q> H$aʶmV Amco AmhoV. Vwåhr ~wÕrMm dmna H$aV Zmhr H$m? 66 Vwåhr Va Vo cmoH$ AmhmV H$s, Vwåhmcm ˶m Jmoï>rMo kmZ hmoV,o (åhUOo B~«mhr‘Mm Iam n§W H$moUVm hmoVm), Varhr Vwåhr ˶m~Ôc {ddmX H$aV hmoVm. Va AmVm Vwåhr ˶m Jmoï>r~Ôc {ddmX H$m H$arV AmhmV Á¶mMo Vwåhmcm ‘wirM kmZ Zmhr? A„mh Vo OmUVmo nU Vwåhr OmUV Zmhr? 67 B~«mhr‘ Zm Á¶y hmoVm, Zm {¼ñVr, Vmo Va (gd© ImoQ>çm Jmoï>tnmgyZ ñdV:cm AcJ Ho$cocm) gƒm àm‘m{UH$ ‘mUyg hmoVm, Á¶mZo ñdV:cm A„mhÀ¶m ñdmYrZ H$ê$Z Q>mH$co hmoV,o VgoM Vmo ˶m cmoH$m§nH¡ $s ZìhVm Oo A„mhMo ^mJrXma R>adVmV. 68 Iè¶m AWm©Zo B~«mhr‘Mo {ZH$Q>V‘ cmoH$ VoM AmhoV Á¶m§Zr ˶mMo AZwgaU Ho$co Am{U (AmVm) Oo n¡J~§ a (‘whå‘X) ¶m§Mo AZwgaU H$aVmV, Am{U ˶m§À¶mda {dídmg R>do VmV. A„mh lÕmd§Vm§Mm {‘Ì Amho. 69 AmYrÀ¶m J«W§ mcm AZwgaUmè¶m cmoH$m§nH¡ $s H$mhr cmoH$ Vwåhmcm gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa H$ê$ BpÀN>VmV, nU Vo ñdV:M gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa OmV AmhoV. nU ˶m§Zm ¶mMr OmUrd Zmhr. 70 AmYrÀ¶m J«W§ mMo AZwgaU H$aUmè¶m§Zmo! A„mhÀ¶m g§Xeo mÛmao àH$Q> Pmcoë¶m g˶mcm Vwåhr H$m ZmH$maVm? Ooìhm Vwåhr ñdV:M ˶mMo gmjr AmhmV. 71 AmYrÀ¶m J«W§ mcm AZwgaUmè¶m§Zmo! Vwåhr g˶mda Ag˶mMo AmdaU MT>dZy g˶ H$m cn{dVm? Ooìhm Vwåhr (g˶ Mm§Jë¶màH$mao) OmUVm? 72 Am{U nyduÀ¶m J«W§ Ymar cmoH$m§nH¡ $s H$mhr cmoH$ (EH$Xþgè¶mcm) åhUVmV H$s, lÕmd§Vm§H$S>o Oo àH$Q> H$aʶmV Amco Amho, ˶mda Vwåhrhr lÕm R>do V Agë¶mMo gH$mir Omhra H$am Am{U g§Ü¶mH$mi hmoVm-hmoVm (Vo Ag˶ Amho



Hw$amU Ago XmIdyZ) ˶mcm ZmH$mam, åhUOo lÕmd§V (‘wgc‘mZ) XoIrc (Jm|YimnmoQ>r) Amnë¶m lÕoMm ñdV:M ˶mJ H$ê$Z XoVrc. 73 (Am{U Vo åhUVmV), "Oo Amnë¶m Y‘m©Mo AZw¶m¶r AmhoV Ho$di ˶m§À¶mdaM {dídmg H$am.' (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, Añgc ‘mJ©Xe©Z Va A„mhMoM ‘mJ©Xe©Z Amho. (nU Vwåhmcm ho Ae³¶ dmQ>Vo H$s), Vwåhmcm J«W§ Ogo àXmZ H$aʶmV Amco hmoV,o VgoM Xþgè¶mcmhr àXmZ Ho$co OmD$ eH$Vo. Va ‘J Vo Vw‘À¶m nmcZH$˶m©g‘moa Vw‘À¶m {déÕ `w{º$dmX H$aVrc H$s H$m¶? (˶m§Zm) gm§Jm, "gd© àH$maMr H¥$nm A„mhÀ¶mM hmVr Amho Am{U Vmo BÀN>rVmo ˶mda H¥$nm H$aVmo, Am{U A„mh A{Ve¶ CXma Am{U gd© H$mhr OmUUmam Amho. 74 Vmo Á¶mcm ng§V H$aVmo, ˶mg Amnë¶m H¥$nogmR>r Img {ZdS>Vmo, Am{U A„mh A‘¶m©X H¥$nm H$aUmam Amho.' 75 AmYr J«W§ XoʶmV Amcoë¶m cmoH$m§V H$mhr Ago AmhoV H$s, Vwåhr ˶m§À¶mH$S>o AZm‘V åhUyZ (gmoݶmMm) I{OZm Oar gmondcmV, Var Vo Vwåhmcm (Oemg Vgo gm§^mi H$ê$Z) naV H$aVrc, nU ˶m§À¶mV H$mhr Agohr AmhoV H$s, Vwåhr ˶m§À¶mH$S>o AZm‘V åhUyZ EImXo N>mQo >go o gmoݶmMo ZmUo Oar gmondcmV Var Vo Vwåhr ˶m§À¶m ‘mZJwQ>rda ~gyZ dgyc Ho$ë¶m{edm¶ (ghOmghOr) naV XoUma ZmhrV. Ago H$aʶmMo H$maU Vo gm§JVmV, "{~Ja Á¶y cmoH$m§g~§ Y§ mZo (Amåhr Oo H$mhr H$ê$) ˶mgmR>r Am‘À¶mda, H$moUVmM Xmof ¶oD$ eH$V Zmhr.' AemàH$mao Vo A„mh~Ôc ImoQ>o ~mocV AmhoV Am{U ˶m§Zm ¶mMr nyU© OmUrd Amho. 76 nU (A„mhcm ˶m cmoH$m§Mr nyU© OmUrd Amho) Oo Amnco dMZ ˶mÀ¶mer nyU© H$aVmV, Am{U ˶mMoM ^¶ ~miJVmV. IamoIa, A„mhcm AgoM cmoH$ AmdS>VmV Oo ˶mMr OmU R>do Zy AmhoV. 77 Oo cmoH$ A„mher Ho$coë¶m H$amamcm Am{U Amnë¶m enWm§Zm jw„H$ ’$m¶ÚmgmR>r {dH$VmV, ˶m§À¶mgmR>r ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV (A„mhÀ¶m H¥$noV) H$moUVmhr dmQ>m AgUma Zmhr. Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xder A„mh ˶m§À¶mer 80



81 gyah-3. Amco B‘amZ ~mocUmahr Zmhr Am{U ˶m§À¶mH$S>o nmhUmahr Zmhr, VgoM Vmo ˶m§Zm (˶m§À¶m nmnm§nmgyZ) ewÕhr H$aUma Zmhr. Am{U ˶m§À¶mgmR>r H$R>mao {ejm (AQ>i) Amho. 78 Am{U {ZpíMVM ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr cmoH$ Ago AmhoV, Oo J«W§ mV (åhUOo ~m¶~c‘ܶo) {dn¶m©g H$aVmV nU Amnë¶m Vm|S>mZo J«W§ mcm AemàH$mao dmMVmV OoUHo $ê$Z Vwåhmcm Ago ^mgmdo H$s, Vo Oo dmMV AmhoV, Vmo (Añgc) J«W§ M Amho, nU Vo J«W§ m§nH¡ $s Zmhr. Am{U Vo åhUVmV, "ho A„mhH$Sy>ZM Amho,' nU Vo A„mhH$Sy>Z Zmhr. AemàH$mao Vo A„mhg§~Y§ mZo ImoQ>o ~mocV AmhoV Am{U ˶m§Zmhr ¶mMr nyU© OmUrd Amho, (H$s Vo ImoQ>o ~mocV AmhoV). 79 H$moUVmhr ‘mUyg Ago H$aUma Zmhr, Á¶mcm A„mhZo J«W§ {Xcm, {ddoH$ eº$s àXmZ Ho$cr Am{U n¡J~§ a åhUyZ ˶mMr Zo‘UyH$ Ho$cr H$s, Vmo åhUm¶cm cmJoc, "Vwåhr A„mhcm gmoS>y Z ‘mPo ^º$ ~Zm,' (Ago Vmo H$Xm{n åhUy eH$V Zmhr), Vmo Va (cmoH$m§Zm) AgoM åhUoc H$s, A„mhMoM {Zð>mdmZ ^º$ ~Zm Ogo (J«W§ mV Vwåhmcm {eH$dʶmV Amco Amho), Á¶mMo Vwåhr ñdV: Aܶ¶Z H$aVm Am{U Xþgè¶m§Zm ˶mMo YS>o XoVm. 80 VgoM Vmo Agohr H$Xm{n åhUUma Zmhr H$s, Vwåhr XÿVm§Zm Am{U n¡J~§ am§Zm Amncm nmcZH$Vm© ‘mZm. Vwåhr ñdV:cm A„mhcm g‘{n©V H$ê$Z Q>mH$ë¶mZ§Va Vmo Vwåhmcm g˶ ZmH$maʶmMm AmXoe XoBc © H$m? 81 Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm A„mhZo n¡J~§ am‘m’©$V Vw‘À¶mH$Sy>Z AmYrÀ¶m J«W§ YmaH$m§H$Sy>Z à{Vkm KoVcr H$s, ‘r Va Vwåhmcm J«W§ Am{U {ddoH$ àXmZ Ho$co Amho. nU Oa ¶mnwT>o Vw‘À¶mH$S>o EImXm n¡J~§ a ¶oBc © Am{U Vw‘À¶mH$S>o Oo AmYrnmgyZ Amho ˶mMr g˶Vm à‘m{UV H$aoc, Va Vwåhr ˶mÀ¶mda {dídmg R>do Umao Am{U ˶mcm gmhmæ¶ H$aUmao ~Zm. (˶mda A„mh åhUmcm) Vwåhmcm ho ‘mݶ Amho Zm? Am{U ¶m ~m~VrV Or O~m~Xmar ‘r Vw‘À¶mda gmondrV Amho. Vr Vwåhr nma nmS>mc Zm? (˶mda) Vo åhUmco.



Hw$amU "Amåhmcm Vo ({ZpíMVnUo) ‘mݶ Amho.' Voìhm A„mh åhUmcm, "Va ‘J (AmVm Omo H$ama Pmcm ˶m~Ôc) gmjr amhm, ‘r XoIrc Vw‘À¶m~amo~a gmjr Amho.' 82 Am{U Omoo H$moUr (¶m à{VkonmgyZ) nmR> {’$adrc, Va AgoM cmoH$ C„§KZ H$aUmao AmhoV. 83 ˶m§Zm A„mhÀ¶m Y‘m©ì¶{V[aº$ Xþgam H$moUVm Y‘© hdm Amho H$m? Ooìhm H$s, Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U n¥Ïdrda Amho, Vo gd© BÀN>Zo o qH$dm A{ZÀN>Zo o ˶mÀ¶mM ñdmYrZ Pmcoco AmhoV. Am{U gdmªZm ˶mÀ¶mH$S>Mo naV Om¶Mo Amho. 84 (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "Amåhr A„mhda lÕm R>do Vmo Am{U Oo H$mhr Am‘À¶mH$S>o nmR>dʶmV Amco Amho ˶mda, Am{U ˶mdahr Oo B~«mhr‘ d Bñ‘mB©c Am{U BghmµH$ d ¶mµH$y ~ Am{U Oo ¶mµH$y ~À¶m d§eOm§da AdVsU© Pmco. VgoM Oo àXmZ Ho$co Joco ‘ygm, B©gm (¶oe)y Am{U BVa n¡J~§ am§Zm ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (¶m gdmªda Amåhr lÕm R>do Vmo). Amåhr ¶m§À¶m Xaå¶mZ H$moUVmhr ’$aH$ H$aV Zmhr Am{U Amåhr ñdV:cm A„mhÀ¶m hdmcr Ho$coco AmhmoV.' 85 Omo H$moUr Bñcm‘ (ñdV:cm nyUn© Uo A„mhÀ¶m ñdmYrZ H$aʶmMm Y‘©) ì¶{V[aº$ BVa Y‘m©À¶m emoYmV cmJoc Va ˶mcm (A„mhH$Sy>Z) A{O~mV ñdrH¥$Vr {‘iUma Zmhr. Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV ˶mMo ñWmZ VmoQ>çmV amhUmè¶m§nH¡ $s Agoc. 86 A„mh ˶m cmoH$m§Zm H$gm gÝ‘mJ© XmIdrc, (AmYrÀ¶m J«W§ YmaH$m§Zr) lÕm YmaU Ho$ë¶mZ§Vahr g˶ ZmH$maʶmMm {ZíM¶ Ho$cm. ˶m§Zr Va hm n¡J~§ a Iam AgʶmMr gmj {Xcr hmoVr Am{U ˶m§Zm (˶mg§~Y§ mZo) ñnï> à‘mUhr {‘imco hmoV.o (Varhr ˶m§Zr n¡J~§ a ‘whå‘X ¶m§À¶mda àH$Q> Pmcoco g˶ ‘mZʶmg ZH$ma {Xcm Ooìhm H$s, Vo AmYrÀ¶m n¡J~§ am§Zm ‘mZV hmoV)o . Va A„mh Aem XþamMmar cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdrV Zmhr. 87 Aem cmoH$m§Mm ‘mo~Xcm hm Amho H$s, ˶m§Zm A„mhH$Sy>Z d ˶mÀ¶m XyVm§H$Sy>Z Am{U gd© (gXmMmar) cmoH$m§H$Sy>Z {Y¸$maʶmV ¶oBc © . 88 AemM {Y¸$macoë¶m AdñWoV Vo Zoh‘r amhVrc. ˶m§Mr {ejm H$‘r 82



83 gyah-3. Amco B‘amZ 89 Ho$cr OmUma Zmhr qH$dm ˶m§Zm Cg§V XoIrc {‘iUma Zmhr. nU Vo cmoH$ gmoS>y Z, Oo Z§Va níMmÎmmn H$aVrc Am{U ñdV:cm gwYmaVrc. Va A„mh IamoIaM A{Ve¶ j‘merc Am{U H¥$nmerc Amho. 90 nU Oo cmoH$ {dídmg R>do ë¶mZ§Va A{dídmg XmIdVrc Am{U (hÅ>mnmoQ>r) ˶m§Mm AmUIr A{dídmg dmT>V OmB©c, Va ˶m§Mm níMmÎmmn H$Xm{n ñdrH$macm OmUma Zmhr. Am{U hoM cmoH$ gÝ‘mJm©nmgyZ ’$ma Xÿa Jocc o o AmhoV. 91 {ZpíMVM Oo cmoH$ g˶mcm ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco Am{U ˶mM AdñWoV ‘aU nmdco, Oar ˶m§Zr ({ejonmgyZ ñdV:Mr gwQ>H$m H$ê$Z KoʶmgmR>r) n¥Ïdr BVHo$ gmoZo {Xco Var Vo ˶m§À¶mH$Sy>Z ñdrH$mabo OmUma Zmhr. ˶m§À¶mgmR>r XþI:Xm¶r {ejm V¶ma Amho Am{U ˶m§Mm H$moUrhr gmhmæ`H$ AgUma Zmhr. 92 (lÕmd§Vm§Zmo!) Omoda Vwåhr Vwåhmcm gdm©V {චAgcocr dñVy (A„mhÀ¶m ‘mJm©V) IM© H$arV Zmhr, Vmoda Vwåhr (A„mhÀ¶m ZOaoV) gXmMmar ~Zy eH$V Zmhr. Am{U Oo H$mhr Vwåhr IM© H$aVm, {ZpíMVM A„mh Vo nyUn© Uo OmUyZ Amho. 93 gd© àH$maMo AÞnXmW© BòmB©cÀ¶m ‘wcm§gmR>r d¡Y hmoV,o ’$º$ ˶m {edm¶ Oo Vm¡amV (hm J«W§ ) AdVaʶmnydu ˶m§ZrM ñdV:gmR>r {Z{fÕ R>adco hmoV.o ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr g˶ ~mocV Agmc, Va Vm¡amV KoD$Z ¶m Am{U Vmo dmMm.' 94 ¶mZ§Vahr Oo cmoH$ Ag˶ Jmoï>r gm§JVrc Am{U ˶mMm g§~Y§ A„mher OmoS>Vrc Va AgoM cmoH$ XþamMmar AmhoV. 95 (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "A„mhZo g˶ gm§{JVco Amho, Va AmVm B~«mhr‘À`m Y‘m©Mo AZwgaU H$am,' Omo gd© ImoQ>çm Jmoï>tnmgyZ Xÿa hmoD$Z (A„mhcm) nyUn© Uo g‘{n©V Pmcocm hmoVm. VgoM Vmo ˶m cmoH$m§nH¡ $s ZìhVm Oo A„mhMo ^mJrXma R>adVmV, (åhUOo Vmo AZoH$o ídadmXr cmoH$m§nH¡ $s ZìhVm). 96 {ZpíMVM Vo n{hco Ka Amho Oo cmoH$m§gmR>r ~m§Yco Joco Amho, Oo "‘¸$m' ¶oWo Amho, (A„mhÀ¶m) H¥$noZo nmdZ Pmcoco Vo {R>H$mU Amho Am{U g‘ñV {dídmgmR>r



Hw$amU ‘mJ©Xe©ZmMo Vo CJ‘ñWmZ Amho. {VWo ñnï> g§Xeo Agcoë¶m IwUm AmhoV, B~«mhr‘Mo àmW©Zm-ñWmZ Amho, Am{U Omo H$moUr ˶mV àdoe H$aVmo, ˶mg ‘Z:em§Vr cm^Vo. Oo cmoH$ ¶m (A„mhÀ¶m Kam)n¶ªV nmohmoMÊ`mg g‘W© AmhoV, ˶m§À¶mda ho ~§YZH$maH$ Amho H$s, ˶m§Zr A„mhgmR>r hO H$amdm. Va g˶ ZmH$maUmè¶m§Zr ho cjmV R>do mdo H$s, {ZpíMVnUo A„mh gd© OJdm{g¶m§nmgyZ {Zanoj Amho. (åhUOo ˶mcm H$moUmMrM qH$dm H$emMrM JaO Zmhr). 98 (˶m§Zm) gm§Jm, AmYrÀ¶m J«W§ m§Mo AZwgaU H$aUmè¶m§Zmo! A„mhÀ¶m g§Xeo mÛmao àH$Q> Pmcoco g˶ H$~yc H$aʶmg Vwåhr H$m ZH$ma XoVm, Ooìhm H$s, A„mh ˶mda cj R>do Zy Amho, Oo H$mhr Vwåhr H$arV AmhmV? 99 (˶m§Zm) gm§Jm, "AmYrÀ¶m J«W§ mMo AZwgaU H$aUmè¶m§Zmo! Vwåhr(A„mhÀ¶m ¶m J«W§ mda) {dídmg R>do Umè¶m cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ H$m amoIVm? Am{U ˶m‘ܶo Xmof emoYʶmMm à¶ËZ Vwåhr H$m H$aVm, Ooìhm H$s, Vwåhr ñdV: gmjr AmhmV (H$s Vmo gai ‘mJ© Amho)? Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV ˶m{df¶r, A„mh ‘wirM AZ{^k Zmhr.' 100 lÕmd§Vm§Zmo! (AmYrÀ¶m) J«W§ YmaH$m§nH¡ $s H$mhr Ago AmhoV, Oa Vwåhr ˶m§Mo åhUUo ‘mݶ Ho$co Va Vo Vwåhmcm "g˶mMm' ˶mJ H$am¶cm cmdVrc, Ooìhm H$s, Vwåhr ˶mda lÕm R>do Vm. 101 Ooìhm A„mhMo g§Xeo Vwåhmcm EoH${dco OmV AmhoV, Voìhm Vwåhr g˶ H$go ZmH$mê$ eH$Vm? Am{U Vw‘À¶m‘ܶo ˶mMm n¡J~§ a XoIrc CnpñWV Amho. Am{U Á¶mZo A„mher ‘O~yV g§~Y§ àñWm{nV Ho$co, ˶mcmM gÝ‘mJ© àmá Pmcm. 102 lÕmd§Vm§Zmo! A„mhMo ^¶ ~miJm, Ogo ^¶ ~miJUo Amdí¶H$ Amho. A„mhcm nyUn© Uo g‘{n©V Agcoë¶m AdñWo{edm¶ BVa AdñWoV Vwåhmcm ‘aU ¶oD$ Z¶o. 103 Am{U Vwåhr gd©OU {‘iyZ A„mhÀ¶m Xmoarcm KÅ> Yam Am{U Vw‘À¶mV {d^mOZ hmoD$ XoD$ ZH$m. Am{U A„mhZo Vw‘À¶mda Ho$coë¶m ˶m CnH$mamMr AmR>dU 84



97



85 gyah-3. Amco B‘amZ H$am, Vwåhr Va EH$‘oH$m§Mo eÌy hmoVm. ‘J ˶mZo ñZoh {Z‘m©U H$ê$Z Vw‘Mr ‘Zo EH$Ì AmUcr. ˶mÀ¶m H¥$noZMo Vwåhr ^mD$ ^mD$ PmcmV. Vwåhr EH$m A{¾Hw$§ S>mÀ¶m H$mR>mda C^o hmoVm, A„mhZo ˶mnmgyZ Vwåhmcm dmMdco, AemàH$mao A„mh Amnco g§Xeo Vwåhmcm ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho, Á¶m‘wio Vwåhmcm (gXmMmamMo) ‘mJ©Xe©Z hmoBc © . 104 Am{U Vw‘À¶m‘ܶo Aem bmoH$m§Mm EH$ JQ> Agm¶cm nm{hOo, Omo cmoH$m§Zm gËH¥$˶o H$aʶmMo AmdmhZ H$arc Am{U gMmoQ>rMr {eH$dU XoBc © 105 Am{U XþîH¥$˶m§nmgyZ namd¥Îm H$arc, Va AgoM bmoH$ ¶eñdr hmoVrc. Am{U Vwåhr ˶m cmoH$m§gmaIo hmoD$ ZH$m Á¶m§À¶mH$S>o g˶mMo ñnï> à‘mU Amë¶mZ§Vahr ˶m§À¶mV Xþ’$ir {Z‘m©U Pmcr Am{U ˶m§Zr AmnmngmV ‘V^oX Ho$cm. AemM cmoH$m§gmR>r ’$ma ‘moR>r {ejm Amho. 106 (ݶm¶mÀ¶m) ˶m {Xder H$mhr Mohè¶m§da (AmZ§X‘¶r) VoO Agoc Am{U H$mhr H$mhr Mohao (Xþ:ImZo) H$mid§S>cc o o AgVrc. Á¶m§Mo Mohao H$mid§S>cc o o AgVrc, ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c, "Vwåhr lÕoMm A§JrH$ma Ho$ë¶mZ§Va g˶mcm ZmH$maUmao ~ZcmV Zm? Va ‘J MmIm g˶ ZmH$maʶm~Ôc hr {ejm.' 107 Am{U Á¶m§Mo Mohao (AmZ§XmZo) M‘H$V AgVrc, Vo A„mhÀ¶m H¥$nmN>ÌmImcr AgVrc, {VWoM Vo gX¡d amhVrc. 108 ho A„mhMo g§Xeo AmhoV, Oo Amåhr Vwåhmcm nyU© g˶m{Zer EoH$drV AmhmoV Am{U A„mh OJmVrc cmoH$m§da H$moU˶mhr àH$maMm Aݶm¶ H$ê$ BpÀN>V Zmhr. 109 Am{U Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho, Vo gd© A„mhMoM Amho Am{U gd© Jmoï>r A„mhH$S>Mo naVUma AmhoV. 110 Vwåhr (n¡J~§ a ‘whå‘X ¶m§Mo AZw¶m¶r) EH$ gdm}Îm‘ O‘mV AmhmV, Á¶m§Zm ‘mZdOmVrÀ¶m H$ë¶mUmgmR>r KS>dZy nwT>o AmUʶmV Amco Amho. Vwåhr (cmoH$m§Zm) gËH$‘mªMr {eH$dU XoVm Am{U ˶m§Zm XþîH¥$˶ H$aʶmg ‘ZmB©



Hw$amU H$aVm Am{U Vwåhr A„mhda lÕm R>do Vm. AmVm Oa nyduMo J«W§ YmaH$ gwÕm (Vw‘À¶mà‘mUoM) lÕmdmZ ~Zco AgVo Va ˶m§À¶mgmR>r Vo {ZpíMVM Mm§Jco Pmco AgVo. ˶m§À¶mn¡H$s ’$ma WmoS>go o Iao lÕmd§V AmhoV, nU ~hþVm§e ˶m§À¶mn¡H$s Amkm Z nmiUmao AmhoV. 111 WmoS>rer BOm nmohmoMdʶm ì¶{V[aº$ Vo Vw‘Mo H$moUVohr ZwH$gmZ H$ê$ eH$V ZmhrV. Am{U Oa Vo Vw‘À¶mer cT>mB© H$aVrc, Va Vo nmR> XmIdyZ (niyZ OmVrc), Voìhm ˶m§Zm H$moUmMohr gmhmæ¶ {‘iUma Zmhr. 112 Vo {OWo Hw$R>o AmT>iVrc {VWo Vo {Y¸$macoM OmVrc, nU ’$º$ ¶m {edm¶ H$s, Oo A„mher (˶mÀ¶m n¡J~§ am‘m’©$V) qH$dm cmoH$m§er (A^¶ àmárMm) H$ama Ho$coco AgVrc. ˶m§Zr Va ñdV:da A„mhMm H$mon AmoT>dZy KoVcm Amho, (˶mgmR>r ñdV:cm nmÌ R>a{dco Amho). åhUyZM ˶m§Zm An‘m{ZV H$ê$Z nyUn© Uo Ooarg AmUʶmV Amco Amho. ho gd© ˶m§À¶mda ¶mgmR>r AmoT>dco Joc,o H$maU Vo A„mhÀ¶m IwUm§Ûmao ñnï> Pmcoco g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco Am{U ˶m§Zr Aݶm¶mZo n¡J~§ am§Mr h˶m Ho$cr. ho gd© ˶m§À¶m Amkm Z nmiʶmÀ¶m Am{U ‘¶m©Xm ^§J H$aʶmÀ¶m gd¶r‘wiMo KS>c.o 113 nyduÀ`m J«W§ mMo AZwgaU H$aUmao gd© EH$gmaIo ZmhrV, ˶m§À¶mVrc EH$ JQ> Amnë¶m H$amamer àm‘m{UH$ Amho, Vo amÌrÀ¶m doiVo A„mhÀ¶m g§Xeo m§Mo nR>U H$aVmV Am{U (˶mÀ¶mg‘moa) ZV‘ñVH$ hmoVmV. 114 Vo A„mhda Am{U (ݶm¶mÀ¶m) A§{V‘ {Xdgmda ÑT> {dídmg R>do VmV, Vo gËH$‘mªMr {eH$dU XoVmV d XþîH¥$˶ H$aʶmnmgyZ amoIVmV Am{U gËH$‘} H$aʶmÀ¶m ~m~VrV AmngmV ñnYm© H$aVmV. hoM gXmMmar cmoH$ AmhoV. 115 Am{U Oo H$mhr gËH$‘} Vo H$aVrc ˶m~ÔcMo C{MV ~jrg ˶m§Zm ZmH$maco OmUma Zmhr, Am{U A„mh ˶mMo ^¶ ~miJUmè¶m cmoH$m§Zm Mm§Jë¶màH$mao AmoiIyZ Amho. 116 nU Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco, ˶m§Mr g§nÎmr d 86



87 gyah-3. Amco B‘amZ ˶m§Mr g§VVr A„mhÀ¶m {damoYmV ˶m§À¶m H$mhr Cn¶moJr nS>Uma Zmhr. Vo cmoH$ (ZaH$mÀ¶m) AmJrMo a{hdmgr AmhoV, VoWMo Vo gX¡d amhVrc. 117 ¶m OJmVrc OrdZmV, Vo Oo H$mhr IM© H$aVmV ˶m§Mo CXmhaU ˶m dmè¶mgmaIo Amho, Á¶m‘ܶo JmaR>m AgVmo Am{U Vmo (dmam) ˶m cmoH$m§À¶m {nH$m§dê$Z OmVmo, Á¶m§Zr ñdV:daM Aݶm¶ Ho$cm Amho Am{U ˶m§Mo nrH$ Zï> H$ê$Z Q>mH$Vmo. A„mhZo ˶m§À¶mda Aݶm¶ Ho$cocm Zmhr Va Vo ñdV:M Amnë¶mda Aݶm¶ H$arV AmhoV. 118 {dídmg R>do Umè¶m§Zmo! An[a{MV cmoH$m§nH¡ $s (H$moUmghr) Vwåhr Amncm {dídmgy {‘Ì ~Zdy ZH$m. Vo Vwåhmcm Ìmg nmoM{dÊ`mgmR>r H$moUVrhr g§Yr J‘mdV ZmhrV. Vwåhr g§H$Q>mV gmnS>ë¶mMo nmhÿZ ˶m§Zm AmZ§X hmoVmo. ˶m§À¶m Vm|S>y Z Oo eãX {ZKVmV ˶m‘YyZ ˶m§Mm Ûof^md àH$Q> hmoVmo Am{U ˶m§À¶m ‘Zm§‘ܶo Oo H$mhr XS>cc o o Amho, Vo Va ¶mnojmhr ^¶§H$a dmB©Q> Amho. Amåhr Am‘À¶m IwUm Vw‘À¶mgmR>r CKS> H$ê$Z Q>mH$coë¶m AmhoV. Va ‘J Vwåhr ~wÕrMm dmna H$aUma Zmhr H$m? 119 Vwåhr Va ˶m§À¶mer ào‘mZo dmJʶmgmR>r V¶ma AmhmV, nU Vo Vw‘À¶mer ào‘ H$arV ZmhrV. Am{U Vwåhr Va gd© A„mhÀ¶m J«W§ m§da {dídmg R>do Vm. (nU ˶m§Mo Va Ago Amho), Ooìhm Vo Vwåhmcm ^oQ>VmV, Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhrhr lÕm R>do Umao AmhmoV.' nU Ooìhm Vo EH$m§VmV (Amnë¶m gmWrXmam§Zm) ^oQ>VmV, Voìhm Vo Vw‘À¶mda amJmZo Amncr ~moQ>o Mmdy cmJVmV. ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr Amnë¶m amJmVM ‘ê$Z Om'. {ZpíMVM cmoH$m§À¶m ‘Zm§‘ܶo H$m¶ Amho, ¶mMo A„mhcm nyU© kmZ Amho. 120 Am{U Vw‘Mo H$mhr ^co hmoV Agoc Va Vo ˶m§Zm nmhdV Zmhr, Am{U Ooìhm Vw‘Mo H$mhr dmB©Q> hmoV Agoc Va ˶mMm ˶m§Zm AmZ§X hmoVmo. nU Vwåhr Yra Yamc Am{U A„mhMo ^¶ ~miJmc, Va ˶m§Mr H$mañWmZo Vw‘Mo H$moUVohr ZwH$gmZ H$ê$ eH$Uma ZmhrV. Vo Oo H$mhr H$arV AmhoV ˶mg A„mhZo



Hw$amU (Amnë¶m eº$sZo) doT>y Z R>do co Amho. 121 (n¡J~§ a! Vmo {Xdg AmR>dm) Ooìhm Vwåhr ^ë¶m nhmQ>o lÕmd§Vm§Zm ¶wÕmÀ¶m ‘moÀ¶m©da {Z¶wº$ H$aʶmgmR>r Amnë¶m Kê$Z {ZKmcm hmoVm. Am{U A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 122 ˶mdoir Vw‘À¶mn¡H$s XmoZ JQ> ‘ZmZo IMV hmoV,o nU A„mh ˶m§Mm ajUH$Vm© ~ZyZ C^m hmoVm Am{U lÕmd§Vm§Zr A„mhdaM {dg§~Zy amhm`cm hdo. 123 Am{U A„mhZo ~ÐÀ¶m (cT>mB©V) AmYrhr Vwåhmcm ‘XV Ho$cocr Amho, Ooìhm Vwåhr nyUn© Uo H$‘Omoa hmoVm. Va A„mhMr OmU R>do m, åhUOo Vwåhr ˶mMo H¥$Vk ~Zy eH$mc. 124 (Am{U AmR>dm) Ooìhm Vwåhr lÕmd§Vm§Zm Ago åhUV hmoVm H$s, ho Vw‘À¶mgmR>r nwago o Zmhr H$m H$s, Vw‘Mm nmcZH$Vm© VrZ hOma XyVm§Zm nmR>dZy Vw‘Mr ‘XV H$aoc? 125 Vwåhr Oa ghZercVm ~miJUmao Am{U A„mhMo ^¶ ~miJUmao ~ZcmV (Va H$miOr H$aʶmMo H$mhr H$maU Zmhr). Oa eÌyZo Vw‘À¶mda AMmZH$ MT>mB© Ho$cr, Va Vw‘Mm nmcZH$Vm© nmM hOma gwg‚m XyVm§Zm nmR>dZy Vw‘Mr ‘XV H$aoc. 126 hr Jmoï> A„mhZo (Amnë¶m n¡J~§ amH$adr) ¶mgmR>r gm§{JVcr H$s, Vr Vw‘À¶mgmR>r ew^dmVm© R>amdr, Am{U Vw‘Mr ‘Zo g§Vïw > ìhmdrV. ‘XV Va A„mhH$Sy>ZM àmá hmoV,o Omo gd©e{º$‘mZ d ~w{ÕdmZ Amho. 127 (Vw‘Mr ‘XV) ¶mgmR>r Ho$cr OmB©c H$s, A„mh (Vw‘À¶mÛmao) ˶m cmoH$m§Mm {~‘moS> H$aoc, Oo g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV, Am{U ˶m§Zm An‘m{ZV H$aoc, OoUHo $ê$Z Vo {Zame hmoD$Z ‘mKma KoVrc. 128 n¡J~§ a! Vw‘Mm ¶m Jmoï>rer H$mhrhr g§~Y§ Zmhr H$s, A„mh ˶m§À¶m níMmÎmmnmMm ñdrH$ma H$ê$Z (˶m§Zm j‘m H$arc) qH$dm ˶m§Zm {ejm H$arc, H$maU Vo A˶mMmar AmhoV. 129 Am{U AmH$memV Oo H$mhr Amho d n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho Vo gd© A„mhÀ¶mM {Z¶§ÌUmV Amho. Vmo BÀN>rc ˶mg j‘m H$aVmo Am{U BÀN>rc ˶mg {ejm H$aVmo. Am{U A„mh ’$ma j‘merc d H¥$nmerc Amho. 88



89 gyah-3. Amco B‘amZ lÕmd§Vm§Zmo! ì¶mOmÛmao Amnë¶m g§nÎmrcm XþßnQ>, Mm¡nQ> H$ê$ ZH$m, (åhUOo ì¶mO Am{U ì¶mOmda ì¶mO KoD$Z Amnë¶m g§nÎmrMr dmT> H$ê$ ZH$m) Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm VaM Vwåhr ¶eñdr ìhmc. 131 ˶m AmJrnmgyZ ñdV:Mm ~Mmd H$am, Vr V¶ma H$aʶmV Amcocr Amho, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo g˶ ZmH$maVmV. 132 A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amÀ¶m Amkm§Mo nmcZ H$am åhUOo Vw‘À¶mda H¥$nm Ho$cr OmB©c. 133 Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z j‘màmárgmR>r Am{U ˶m ñdJm©À¶m àmárgmR>r AmngmV ñnYm© H$aUmao ~Zm, Omo ñdJ© AmH$me Am{U O{‘Zrà‘mUo {demc Amho. Omo V¶ma H$aʶmV Amcm Amho, A„mhMo ^¶ ~miJUmè¶m§gmR>r. 134 Oo (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) IM© H$aVmV, g§nÞ AdñWm AgVmZm Am{U hcmIrMr AdñWm AgVmZm XoIrc, Oo Amnë¶m H«$moYmda {Z¶§ÌU R>do VmV Am{U cmoH$m§Zm j‘m H$aVmV. A„mhcm (AgoM) gXmMmar cmoH$ {චAmhoV. 135 Am{U Ooìhm ˶m§À¶mH$Sy>Z H$moUVohr XwîH¥$Ë` KS>Vo qH$dm ñdV:daM Vo Aݶm¶ H$ê$Z ~gVmV, Voìhm ˶m§Zm A„mhMr AmR>dU hmoVo Am{U Amnë¶m nmnm§~Ôc j‘m¶mMZm H$ê$ cmJVmV. (H$maU ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMr nyU© OmUrd Amho H$s,) A„mh{edm¶ Xþgam H$moU Amho Omo nmnm§Mr j‘m H$ê$ eH$Vmo? Am{U ˶m§À¶mH$Sy>Z Or H$mhr MyH$ KS>cr ˶m{df¶r Vo OmUyZ~wOZy AmJ«h YaV Zmhr. 136 AemM cmoH$m§Zm ~jrg åhUyZ ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z j‘m Amho, Am{U ˶m§Zm Aem ~mJm {Xë¶m OmVrc Á¶m§À¶mImcyZ nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) àdmh dmhV AgVrc Am{U {VWo Vo Zoh‘rgmR>r {Zdmg H$aVrc. {H$Vr O~aXñV ~jrg Amho gËH$‘} H$aUmè¶m§gmR>r! 137 {d{dY àH$maMr OrdZnÕVr (Agcoco cmoH$) Vw‘À¶m AmYr hmoD$Z Joco AmhoV. (˶m§À¶mV AZoH$ CXmhaU AmhoV.) Va O{‘Zrda qhSy>Z nmhm H$s, H$gm eodQ> Pmcm ˶m cmoH$m§Mm Á¶m§Zr g˶mcm Ag˶ R>a{dco? 138 ho Hw$amU cmoH$m§gmR>r gwñnï> {ZdoXZ Amho Am{U (A„mhMo) 130



Hw$amU ^¶ ~miJUmè¶m§gmR>r ‘mJ©Xe©Z Am{U gXþnXoe. 139 Yra IMy XoD$ ZH$m Am{U Xþ:Ir hmoD$ ZH$m, {ZpíMVnUo Vw‘MoM nmaS>o OS> amhrc Oa Vwåhr Iao lÕmd§V Agmc. 140 Oa Vwåhmcm BOm nmoMcocr Amho Va Vw‘À¶m eÌÿZ§ m XoIrc VemM àH$maMr BOm nmoMcocr Amho. Am{U Amåhr Ago (gw:I-Xþ:ImMo) {Xdg cmoH$m§da AmcQy>Z nmcQy>Z AmUV AgVmo. ho AemgmR>r H$s, A„mhZo lÕmd§Vm§Mr {MÝhm§{H$V H$ê$Z {ZdS> H$amdr Am{U Vw‘À¶m‘YyZ H$mhr cmoH$m§Zm gmjrXma ~Zdmdo. Am{U A„mhcm A˶mMmar cmoH$ {චZmhrV. 141 ho ¶mgmR>r H$s, A„mhZo lÕmd§Vm§Zm (AlÕm§nmgyZ doJio H$ê$Z) ewÕ H$amdo Am{U ˶m g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§Mm Zme H$amdm. 142 Vw‘À¶mn¡H$s H$moU-H$moU (A„mhÀ¶m ‘mJm©V) à¶ËZerc am{hco Am{U H$moU-H$moU à{VHy$c n[apñWVrV Amnco Y¡¶© IMy Z XoVm AT>i am{hco, (Aer Vw‘Mr H$gmoQ>r) A„mhZo nm{hcocr ZgVmZmM Vwåhmcm ñdJ© {‘iyZ OmB©c, Ago Vwåhmcm dmQ>Vo H$s H$m¶? 143 (A„mhÀ¶m ‘mJm©V) Vwåhr ‘aUmMr BÀN>m, ˶mMr doi ¶oʶmnyduM H$aV hmoVm, nU Ooìhm Vwåhr ˶mcm (¶oVmZm) CKS>çm S>mù o ¶m§Zr nm{hco Voìhm nmhVM am{hcmV. 144 ‘whå‘X Va Ho$di EH$ n¡J~§ a AmhoV, Ë`m§À`mnydu AZoH$ n¡J~§ a hmoD$Z Joco AmhoV. ‘J Oa ˶m§Mm ‘¥Ë¶y Pmcm qH$dm ˶m§Mr h˶m Pmcr, Va Vwåhr (˶m§Mo AZwgaU H$aUo gmoS>y Z) ˶m§À¶mH$S>o nmR> {’$admc H$m¶? Am{U Omo H$moUr nmR> {’$adoc, Vmo A„mhMo H$moUVohr ZwH$gmZ H$aUma Zmhr. Am{U A„mh H¥$Vk cmoH$m§Zm Z¸$sM Mm§Jco ’$i XoBc © . 145 Am{U A„mhÀ¶m nadmZJr{edm¶ H$moUVmhr Ord ‘aU nmdy eH$V Zmhr. nU (A„mhH$Sy>Z) AJXr R>adcoë¶m doido aM (à˶oH$ Ord ‘aU nmdoc). Am{U Á¶mcm ¶m OJmVM ’$i hdo Agoc, Va Vo Amåhr ˶mg XoD$ Am{U Á¶mcm ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV ’$i hdo Agoc, Va Vo Amåhr ˶mg XoD$. Am{U H¥$Vk cmoH$m§Zm 90



91 gyah-3. Amco B‘amZ 146 Amåhr {ZpíMVM (Mm§Jco) ’$i XoD$. (AmYr hmoD$Z Jocëo ¶m) {H$VrVar n¡J~§ am§Zm (A„mhÀ¶m ‘mJm©V) A„mhÀ¶m {Zð>mdmZ ^º$m§Zm gmo~V KoD$Z cT>mB© H$amdr cmJcr. A„mhMo ‘mJ© AZwgaVmZm ˶m§À¶mda g§H$Q>o Amcr, nU Vo ‘ZmZo IMco ZmhrV. Zm Vo (eÌÿg‘moa) X~co, Zm ˶m§Zr ninwQ>no UmMo àXe©Z Ho$co. Am{U A„mhcm g§¶‘r cmoH$ {චAmhoV. 147 Am{U ˶m§À¶m Vm|S>yZ ¶m {edm¶ Xþgao eãX {ZKmco ZmhrV H$s, ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Oo H$mhr AY‘© Am‘À¶m hmVyZ KS>co ˶mcm j‘m H$a. Am{U Omo H$mhr A{VaoH$ Am‘À¶mH$Sy>Z KS>cm ˶mcmhr j‘m H$a. Am‘À¶m nm¶m§Zm S>J‘Jy XoD$ ZH$mog, g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m {déÕ Amåhmcm gmhmæ` H$a. 148 Va A„mhZo ˶m§Zm ¶m OJmV nm[aVmo{fH$ {Xco Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmVhr E˶m§À¶mgmR>r ’$ma ‘moR>o nm[aVmo{fH$ Amho. H$maU A„mhcm gËH$‘} H$aUmao cmoH$ (’$ma) {චAmhoV. 149 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Vwåhr Oa ˶m§Mo åhUUo EoH$mc, Oo g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV, Va Vo cmoH$ Vwåhmcm (Á¶m gÝ‘mJm©da Vwåhr ‘mJ©ñW AmhmV) {VH$S>o nmR> {’$adm¶cm cmdVrc. (Am{U Ago Pmë¶mg) Vwåhr (‘moR>çm) ZwH$gmZmV amhUmè`m§nH¡ $s Agmc. 150 Ago Zmhr, Va A„mh Vw‘Mm ajUH$Vm© Amho Am{U VmoM gdm}Îm‘ gmhmæ¶H$Vm© Amho. 151 Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV (˶m lÕmhrZm§À¶m) öX¶mV Amåhr Vw‘Mm Xamam {Z‘m©U H$ê$, H$maU ¶m§Zr Aem§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo R>adco Amho, Á¶m§À¶m~Ôc A„mhZo H$moUVohr à‘mU nmR>{dcoco Zmhr. ˶m§À¶m ‘w¸$m‘mMo {R>H$mU ZaH$mMr AmJ Amho. {H$Vr dmB©Q> {R>H$mU Amho Vo A˶mMmar cmoH$m§gmR>r! 152 Am{U A„mhZo Vwåhmcm {Xcoco dMZ nyU© Ho$co, Ooìhm A„mhÀ¶m nadmZJrZo Vwåhr Vw‘À¶m eÌÿMm Zm¶ZmQ> H$arV hmoVm. nU Z§Va Vwåhr Xþ~ionUm XmI{dcmV Am{U n¡J~§ amÀ¶m AmXoemÀ¶m ~m~VrV AmngmV ‘V^oX Ho$cmV. Am{U (n¡J~§ amÀ¶m) AmkoMo nmcZ Ho$cm ZmhrV. A„mhZo Vo (¶wÕmVrc {dO¶)



Hw$amU Vw‘À¶m S>mù o ¶m§g‘moa AmUco hmoV,o Oo Vwåhmcm hdo hmoV.o (nU Vw‘À¶m Adko‘i w o A„mhZo Amncr ‘XV Wm§~dcr,) (H$maU) Vw‘À¶mn¡H$s H$mhr Ago hmoV,o Á¶m§Mr Aer BÀN>m hmoVr H$s, Or H$mhr (YZgm‘J«r) ˶m§Zm {‘im¶Mr Amho, Vr ¶m OJmVM {‘iyZ Omdr, Va H$mhr ‘mÌ ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmMo A{^cmfr hmoV.o Z§Va A„mhZo Vw‘Mr narjm KoʶmgmR>r Vw‘À¶m hmVyZ Vw‘À¶m eÌÿMm nam^d hmoD$ {Xcm Zmhr. nU AmVm ˶mZo Vwåhmcm j‘m Ho$cr Amho. Am{U A„mh lÕmd§Vm§da A{Ve¶ H¥$nm H$aUmam Amho. 153 (Vr doi AmR>dm) Ooìhm Vwåhr (‘moMm© gmoS>y Z) niyZ OmV hmoVm d H$moUmH$S>ho r ‘mJo diyZ nmhV ZìhVm, Am{U n¡J~§ a ‘mJyZ Vwåhmcm hmH$ ‘maV hmoVm, (Vw‘À¶m ¶m dmJUwH$s‘wio n¡J~§ amcm Omo Ìmg Pmcm ˶mÀ¶m EodO) A„mhZo Vwåhmcm Xþ:Imda Xþ:I nmoM{dco. åhUOo (Vwåhmcm ^{dî¶mV hm YS>m {‘imdm H$s), Vwåhr Oo J‘mdcoV qH$dm Oo g§H$Q> Vw‘À¶mda Amco ˶m~Ôc Vwåhr {Zame hmoD$ Z¶o. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV, ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho. 154 A„mhZo Xþ:ImZ§Va Vwåhmcm ‘Z:em§Vr àXmZ Ho$cr, Vw‘À¶mn¡H$s H$mhr§Zm PmonMo r JwJ§ r XoD$Z. Vw‘À¶mn¡H$s H$mhr Ago hmoV,o Á¶m§Zm ’$º$ ñdV:Mr qMVm hmoVr. Vo A„mhg§~Y§ mZo ‘Zmo‘Zr MwH$sÀ¶m ({ZamYma) H$ënZm ~miJyZ hmoV,o nyUn© Uo AkmZmda AmYm[aV H$ënZm ˶m hmo˶m, Oem H$ënZm Bñcm‘nyd© H$mimV hmo˶m. Vo {dMmaVmV, "¶m ~m~VrV Amåhmcmhr H$mhr ({ZU©¶ H$aʶmMm) A{YH$ma Amho H$m?' (˶m§Zm) gm§Jm, "({ZU©¶ H$aʶmMm) g§nUy © A{YH$ma A„mhÀ¶mM hmVr Amho'. (nU {OWn¶ªV ˶m§Mm g§~Y§ Amho). ˶m§À¶m ‘ZmV Oo Amho, (åhUOo A„mhda ÑT> lÕoMm A^md) Vo Vw‘À¶mnmgyZ cndy nmhV AmhoV Am{U Vo Vw‘À¶mg‘moa CKS> H$aUma ZmhrV. Vo (Vwåhmcm) åhUVmV, "Amåhmcmhr H$mhr {ZU©¶ KoʶmMm A{YH$ma AgVm Va Am‘À¶m EdT>çm OmñV cmoH$m§Mo àmU 92



93 gyah-3. Amco B‘amZ (dm¶m) Joco ZgVo.' (˶m§Zm) gm§Jm, "Oar Vwåhr Vw‘À¶m KarM Wm§~cm AgVm, Var Á¶m§Mo ‘aU AQ>i hmoV,o Vo Amnë¶m ‘¥Ë¶wñWir Oê$a Joco AgVo.' ho gd© ¶mgmR>r KS>co H$maU, A„mhcm Vw‘À¶m ‘Zm§‘ܶo Oo H$mhr Amho ˶mMr narjm nmhm¶Mr hmoVr Am{U Oo H$mhr Vw‘À¶m ‘Zm§‘ܶo Amho ˶mcm (narjoÛmao) ewÕ H$am¶Mo hmoV.o Vw‘À¶m ‘Zm§‘ܶo H$m¶ Amho Vo A„mh nyUn© Uo OmUyZ Amho. 155 XmoÝhrH$S>rc g¡Ý¶ Ooìhm EH$‘oH$mcm {^S>co Voìhm Vw‘À¶mn¡H$s Á¶m§Zr (Amnë¶m H$V©ì¶mH$S>)o nmR> {’$adcr hmoVr, (˶mMo H$maU åhUOo) ˶m§À¶m ñdV:À¶m C{Udm§‘i w o g¡VmZmZo ˶m§Mo nm¶ S>i‘irV Ho$co hmoV.o nU AmVm A„mhZo ˶m§Zm j‘m Ho$cr Amho. IamoIa, A„mh ’$ma j‘merc d g§¶‘r Amho. 156 lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr ˶m cmoH$m§gmaIo hmoD$ ZH$m, Oo g˶ ZmH$maʶmgmR>r hÅ>mg noQ>cc o o AmhoV. Vo Amnë¶m ˶m ~m§Ydm§{df¶r åhUVmV, Oo àdmgmXaå¶mZ qH$dm ¶wÕmV gm‘rc Pmco AgVmZm ‘¥Ë¶y nmdVmV, "Vo Oa Am‘À¶m~amo~a am{hco AgVo, Va Vo ‘oco ZgVo qH$dm ‘maco Joco ZgVo.' (ho AemgmR>r KS>co H$s), A„mhZo ˶m§À¶m Aem {dMmam§Zm ˶m§À¶m ‘ZmV IoX {Z‘m©U hmoʶmg H$maUr^yV R>admdo. Va A„mhM OrdZ àXmZ H$aVmo Am{U ‘¥Ë¶y KS>dZy AmUVmo Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$aV AmhmV, Vo gd© A„mh nmhV Amho. 157 Oa Vwåhr A„mhÀ¶m ‘mJm©V ‘maco JocmV qH$dm ‘¥Ë¶y nmdcmV Va A„mhH$Sy>Z {‘iUmar j‘m d H¥$nm (¶m Jmoï>r) ˶m gd© dñVyn§ j o m {ZpíMVM loð> AmhoV, 158 Á¶m§Mm Vo (¶m OJmV) gmR>m H$arV AmhoV. Oar Vwåhr ‘¥Ë¶y nmdcmV qH$dm ‘maco JocmV Var Vwåhmcm {ZpíMVM A„mhH$S>o EH$Ì H$ê$Z AmUco OmB©c. 159 n¡J~§ a! hr Va A„mhMrM H¥$nm Amho H$s, Vwåhr Ë`m§À`mà{V ‘¥Xÿ ñd^md Agcoco AmhmV, Am{U Vwåhr Oa CJ« ñd^mdmMo Am{U H$R>mao ‘ZmMo AgVm, Va Vo cmoH$ {ZpíMVM Vwåhmcm gmoS>y Z {ZKyZ Joco AgVo. (n¡J~§ a!) ˶m§Zm (Vwåhr) j‘m H$am Am{U (A„mhH$S>)o ˶m§À¶mgmR>r j‘oMr ¶mMZm H$am Am{U



Hw$amU (‘hÎdmÀ`m àíZm§da) ˶m§À¶mer g„m‘gcV H$am. ‘J Ooìhm (EImÚm H¥$Vr ¶moOZo{df¶r) {ZU©¶ ¿¶mc Va A„mhda (ÑT>) {dídmg R>do m. Am{U Vo cmoH$ A„mhcm {චAmhoV, Oo ˶mÀ¶mda {dídmg R>do VmV. 160 Am{U Oa A„mhZo Vwåhmcm ‘XV Ho$cr Va H$moUrhr Vwåhmcm ‘mV XoD$ eH$V Zmhr, nU Oa ˶mZo Vw‘À¶mH$Sy>Z ˶mMr ‘XV H$mTy>Z KoVcr, Va ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moU Amho Omo Vwåhmcm ‘XV H$ê$ eH$Vmo? åhUyZ {dídmg R>do Umè¶m§Zr A„mhdaM {dídmg R>do m¶cm nm{hOo. 161 H$moUVmhr n¡J~§ a Ago H$aUo e³¶ Zmhr H$s, Vmo (A„mhÀ¶m g§Xeo m§nH¡ $s) H$mhr ^mJ cndyZ R>do c o , Am{U Omo H$moUr cndyZ R>do ʶmMo Ago H¥$˶ H$aoc, Vmo ˶m cn{dcoë¶m Jmoï>rcm nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Amnë¶m ~amo~a KoD$Z ¶oBc © . ‘J à˶oH$mcm, ˶mZo H$‘©ê$nr Or H$‘mB© Ho$cr Agoc, {VMm nwano ay ‘mo~Xcm {Xcm OmB©c, Am{U H$moUmdahr Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr. 162 A„mhÀ¶m ‘OuZwgma OrdZ ì¶VrV H$aUmam ‘mUyg, ˶m ‘mUgmgmaIm H$gm hmoD$ eH$Vmo, Á¶mZo ñdV:da A„mhMm amJ AmoT>dZy KoVcm? ˶mMo {R>H$mU Va ZaH$mV Amho. {H$Vr ^¶mdh {R>H$mU Amho Vo! 163 A„mhÀ¶m Ñï>rV ˶m§Mo (nyUn© Uo) doJdoJio XO} AmhoV, Am{U A„mh Vo gd© nmhV Amho Oo H$mhr Vo H$arV AmhoV. 164 IamoIa A„mhZo lÕmd§Vm§da ’$ma ‘moR>r H¥$nm Ho$cr H$s, ˶mZo ˶m§À¶m‘YyZM EH$m n¡J~§ amcm ({ZdS> H$ê$Z) C^o Ho$co, Omo ˶m§Zm A„mhMo g§Xeo EoH$dVmo Am{U ˶m§Mo ‘Z ewÕ H$aVmo Am{U Vmo ˶m§Zm J«W§ VgoM ehmUnU {eH$dVmo. ¶mnydu {ZpíMVnUo Vo MwH$sÀ¶m ‘mJm©da hmoV.o 165 H$m¶! (ho Iao Zmhr?) Ooìhm Vw‘À¶mda EImXo g§H$Q> Amco Va Vwåhr Ago åhUVm, "ho g§H$Q> H$moR>y Z Amco? nU ¶m AmYr Vw‘À¶m hmVyZ (Vw‘À¶m eÌÿda) ¶m nojm XþßnQ> ‘moR>o g§H$Q> Amco hmoV.o ' (˶m§Zm) gm§Jm, "ho VwåhrM ñdV:da AmoT>dZy KoVcoco Amho.' Am{U IamoIa, A„mh gd© H$mhr H$aʶmg 94



95 gyah-3. Amco B‘amZ g‘W© Amho. Á¶m {Xder XmoÝhrH$S>rc g¡Ý¶o EH$‘oH$mcm {^S>cr, ˶m {Xder Oo g§H$Q> Vw‘À¶mda Amco, Vo A„mhÀ¶m nadmZJrZoM Vw‘À¶mda Amco hmoV.o Am{U ho AemgmR>r (KS>co H$s), A„mhcm gÀÀ¶m lÕmd§Vm§Mr {ZdS> H$aVm ¶mdr. 167 Am{U ˶m§Zmhr {MÝhm§{H$V H$aVm ¶mdo Oo T>mJ| r hmoV.o Ooìhm ˶m§Zm Ago gm§JʶmV Amco hmoVo H$s, ¶m, A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>m Am{U eÌÿnmgyZ ñdV:Mm ~Mmd H$am. Voìhm Vo CÎmaco, "¶wÕ hmoBc © Ago Amåhmcm ‘mhrV AgVo, Va Amåhr Adí¶ Vw‘À¶m~amo~a Amcmo AgVmo.' ˶m {Xder Vo lÕonj o m AlÕoÀ¶m A{YH$ Odi hmoV.o Am{U Oo ˶m§À¶m ‘ZmV Zmhr Vo Amnë¶m Vm|S>mZo ~mocV AmhoV. Vo, Oo cn{dʶmMm à¶ËZ H$arV AmhoV, A„mhcm Vo nyUn© Uo ‘mhrV Amho. 168 ho Va ñdV: ‘mJo ~gyZ am{hco (¶wÕmV gm‘rc Pmco Zmhr). (Am{U ¶wÕmV R>ma Pmcoë¶m) Amnë¶m ~m§Ydm{df¶r åhUmco, "˶m§Zr Oa Am‘Mo åhUUo EoH$co AgVo Va Vo ‘maco Joco ZgVo.' (˶m§Zm) gm§Jm, "Vw‘Mo åhUUo Iao Agoc Va ‘¥Ë¶ycm ñdV:nmgyZ doJio H$ê$Z XmIdm.' 169 Oo A„mhÀ¶m ‘mJm©V R>ma Pmco ˶m§Zm ‘¥V g‘Oy ZH$m. Vo Va {Od§V AmhoV Amnë¶m nmcZH$˶m©Odi, Vo {VWoo CnOr{dH$m àmá H$arV AmhoV. 170 A„mhZo Amnë¶m H¥$noZo ˶m§Zm Oo {Xco Amho ˶mda Vo ’$ma AmZ§Xr AmhoV. Am{U (˶m§M)o Oo (~m§Yd) ‘mJo am{hco AmhoV, Vo AOyZ ˶m§Zm ¶oD$Z {‘imcoco ZmhrV, ˶m§À¶m{df¶r XoIrc ew^ dmVm© àmá H$ê$Z Vo AmZ§Xr hmoV AmhoV. Vo (AmVm) H$Yrhr ^¶mZo J«ñV hmoUma ZmhrV qH$dm H$moU˶mhr àH$maÀ¶m Xþ:Imcm Vo H$Yrhr gm‘moao OmUma ZmhrV. 171 Vo AmZ§Xr hmoV AmhoV ¶mgmR>r H$s, A„mhZo ˶m§À¶mda CnH$ma Ho$co d ’$ma ‘moR>r H¥$nm Ho$cr. (˶m§Zm ‘mhrV Amho H$s), A„mh lÕmd§Vm§À¶m (gËH$‘mªM)o ’$i dm¶m OmD$ XoV Zmhr. 172 Á¶m cmoH$m§Zr (˶m§Zm) AmKmV Pmcocm AgVmZm XoIrc, A„mh Am{U ˶mÀ¶m 166



Hw$amU n¡J~§ amÀ¶m hmHo$cm à{VgmX {Xcm. Aem§nH¡ $s Á¶m§Zr gËH$‘} Ho$cr Am{U A„mhMo ^¶ ~miJV am{hco. ˶m§À¶mgmR>r {ZpíMVM ’$ma ‘moR>o nwʶ’$i Amho. 173 ˶m§Zm (H$mhr) cmoH$m§Zr (Ago) gm§{JVco, "eÌÿZo Vw‘À`m{déÕ ’$ma ‘moR>m ’$m¡O’$mQ>m EH${ÌV Ho$cm Amho, Va ˶m§À¶mnmgyZ gmdY amhm.' (cmoH$m§H$Sy>Z Ago EoH$y Z) Ë`m§Mm A„mhdaMm {dídmg AmUIr ÑT> Pmcm. ˶mda Vo (lÕmd§V) åhUmco, "A„mh Am‘À¶mgmR>r nwago m Amho Am{U VmoM gdm}Îm‘ g§ajUH$Vm© Amho'. 174 Am{U Vo ¶wÕ^y‘rhÿZ (Amnë¶m Kar) A„mhMm H¥$nmàgmX KoD$Z Am{U ˶mMr ‘Ou g§nmXZ H$ê$Z naVco. ˶m§Zm H$moU˶mhr àH$maMm Ìmg Pmcm Zmhr, H$maU Vo A„mhÀ¶m BÀN>Mo o AZwgaU H$arV hmoV.o Am{U A„mh ’$ma H¥$nm H$aUmam Amho. 175 Vmo Va g¡VmZ Amho, Omo Amnë¶m gmWrXmam§Mo ^¶ Vw‘À¶m‘ܶo {Z‘m©U H$ê$ nmhVmo. nU Vwåhr ˶m§Zm {^D$ ZH$m, Ho$di ‘mPoM (A„mhMoM) ^¶ ~miJm, Oa Vwåhr gƒo lÕmd§V Agmc. 176 Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmgmR>r MT>mAmoT> H$arV AmhoV ˶m§À¶m ¶m H¥$˶mZo (n¡J~§ a!) Vwåhr Xþ:Ir hmoD$ ZH$m. Vo A„mhcm H$moU˶mhr àH$maMo ZwH$gmZ nmoMdy eH$V ZmhrV. ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV (A„mhÀ¶m H¥$noV) ˶m§Mm H$gcmhr dmQ>m Agy Z¶o, Aer A„mhMrM BÀN>m Amho. ^¶mdh {ejm ˶m§Mr dmQ> nmhV Amho. 177 IamoIaM Vo cmoH$ Á¶m§Zr lÕoÀ¶m {H$‘Vrda AlÕm {dH$V KoVcr, Vo A„mhMo H$moUVohr ZwH$gmZ H$ê$ eH$V ZmhrV; Am{U ˶m§Zm H$R>mao {ejm ^moJmdr cmJUma Amho. 178 Oo g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV, ˶m§Zr Agm {dMma ‘ZmV AmUy Z¶o H$s, Amåhr Or gdcV ˶m§Zm XoV AmhmoV Vr ˶m§À¶mgmR>r ’$ma Mm§Jcr Jmoï> Amho. Amåhr ˶m§Zm Ho$di ¶mgmR>r gdS> XoV AmhmoV H$s, ˶m§Zr (ñdV:gmR>r) nmnmMo Iyn ‘moR>o AmoPo O‘m H$amdo. ˶m§À¶mgmR>r Va ’$ma ‘moR>r An‘mZOZH$ {ejm Amho. 96



97 gyah-3. Amco B‘amZ (ho g˶ ZmH$maUmè¶m§Zmo!) lÕmd§V cmoH$ gܶm Á¶m AdñWoV AmhoV, ˶m AdñWoV A„mh ˶m§Zm H$Yrhr gmoS>Uma Zmhr. (nU ’$º$) Omon¶ªV Vmo Mm§Jë¶m§Zm Xþï>mn§ mgyZ AcJ H$arV Zmhr. Am{U A„mhMr hr nÕV Zmhr H$s, Vmo Vwåhmcm AÑí¶ Jmoï>r OmUʶmMr Ñï>r Úmdr. nU (˶m H$m‘mgmR>r) A„mh Amnë¶m n¡J~§ am§nH¡ $s Á¶mcm BpÀN>Vmo ˶mMr {ZdS> H$aVmo. åhUyZ Vwåhr {dídmg R>do m A„mhda Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ am§da, Am{U Oa Vwåhr (A„mhda) {dídmg R>do Umao ~ZcmV Am{U XþîH¥$˶m§nmgyZ ñdV:cm Xÿa R>do cmV Va Vw‘À¶mgmR>r ’$ma ‘moR>o ~jrg Amho. 180 Am{U Á¶m cmoH$m§Zm A„mhZo Amnë¶m H¥$noZo Oo {Xco Amho ˶m ~m~VrV Vo Amnco hmV AmISy>Z KoVmV (H§$OyfnUm Xe©{dVmV) ˶m§Zr Ago A{O~mV g‘Oy Z¶o H$s, Vo ˶m§À¶m {hVmMo Amho. Zìho, Vo Va ˶m§À¶mgmR>r ’$ma dmB©Q> Amho. Á¶m Jmoï>rÀ§ ¶m ~m~VrV Vo H§$OyfnUm XmIdrV AmhoV, Vo gd© nwZéËWmZmÀ¶m {Xder EH$ Ji’$mg ~ZdyZ ˶m§À¶m Jù¶mV AS>H$dʶmV ¶oBc © . AmH$me Am{U n¥Ïdr Ho$di A„mhMrM {‘amg Amho. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV, ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho. 181 {ZpíMVnUo A„mhZo ˶m cmoH$m§Mo åhUUo EoH$co Amho, Á¶m§Zr åhQ>c,o "A„mh Va Jar~ Amho, nU Amåhr lr‘§V AmhmoV'! Amåhr ˶m§À¶m ¶m dº$ì¶mcm {chÿZ R>do ,y VgoM (˶m§À¶m ˶m H¥$˶m§Mrhr Zm|X H$ê$Z R>do y H$s), ˶m§Zr n¡J~§ am§Mr Aݶm¶mZo h˶m Ho$cr. Am{U (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Amåhr ˶m§Zm gm§J,y "AmVm MmIm ñdmX, AmJrÀ¶m ¶mVZm§Mm.' 182 hm Va (Vw‘À¶m H¥$˶m§Mm) ‘mo~Xcm Amho, Oo Vwåhr Amnë¶m hmVm§Zr Ho$co Amho, H$maU A„mh Amnë¶m ^º$m§da ({Vi‘mÌgwÕm) Aݶm¶ H$arV Zmhr. 183 Oo cmoH$ åhUVmV, "A„mhZo Amåhmcm AmXoe {Xcm Amho H$s, H$moU˶mhr n¡J~§ amda {dídmg R>do y ZH$m, Omon¶ªV Vmo Am‘À¶mg‘moa Agm ~ir àñVwV H$arV Zmhr, Á¶mcm A¾r ImD$Z 179



Hw$amU Q>mHo$c.' (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘m¶mAmYr gwÕm g˶mMo ñnï> nwamdo Am{U Vwåhr åhUV AmhmV, Vr dñVy KoD$Z AZoH$ n¡J~§ a Vw‘À¶mH$S>o Amco hmoV.o Va Voìhm Vwåhr ˶m§Mr h˶m H$m Ho$cr? Oa Vw‘Mo åhUUo Iao Agoc Va (¶m àíZmMo CÎma Úm).' 184 Am{U Oa ho cmoH$ Vwåhmcm ImoQ>o R>adrV AmhoV Va (¶mV H$mhr AmíM¶m©gmaIo Zmhr, H$maU) Vw‘À¶m AmYrhr AZoH$ n¡J~§ am§Zm ImoQ>o R>a{dʶmV Amco Amho, Oo ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo ñnï> nwamdo Am{U ~moYnyU© d kmZnyU© J«W§ KoD$Z Amco hmoV.o 185 à˶oH$ ‘Zwî¶mcm ‘¥Ë¶yMr Md MmImdr cmJUma Amho. Am{U nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Vwåhmcm (Vw‘À¶m H¥$˶m§Mm) nwano ay ‘mo~Xcm {‘iUma Amho. Á¶mcm (ZaH$mÀ¶m) A¾rnmgyZ dmMdyZ ñdJm©V àdoe {Xco OmB©c, VmoM Iè¶m AWm©Zo ¶eñdr R>ac o . ¶m OJmVrc OrdZ åhUOo Xþgao {Vgao H$mhr ZgyZ, Ho$di ñdV:Mr ’$gdUyH$ H$aUmao gwI Amho. 186 {ZpíMVnUo Vw‘Mo YZ Am{U Vw‘Mo àmU ¶m g§~Y§ mZo Vw‘Mr narjm KoʶmV ¶oBc © . Am{U Vw‘À¶mnydu Á¶m§Zm J«W§ XoʶmV Amcm hmoVm ˶m cmoH$m§H$Sy>Z, Am{U Xþgao åhUOo A„mhMo ^mJrXma R>adUmao cmoH$, (øm gdmªH$Sy>Z) Vwåhmcm {ZpíMVM AZoH$ Xþ:IXm¶H$ Jmoï>r EoH$m¶cm {‘iVrc. nU Oa Vwåhr g§¶‘ ~miJmc Am{U A„mhMo ^¶ ~miJmc Va Ago H$aUo IamoIa ‘moR>o Y¡¶n© Uy © H$m¶© Amho. 187 Am{U (Vmo àg§J AmR>dm), Ooìhm A„mhZo AmYrÀ¶m J«W§ YmaH$m§H$Sy>Z à{Vkm KoVcr hmoVr H$s, Vwåhr A„mhÀ¶m J«W§ mMm cmoH$m§‘ܶo àgma H$amc Am{U Vmo Vwåhr H$moU˶mhr àH$mao XS>dZy R>do Uma Zmhr. nU ˶m§Zr (¶m à{VkoH$S>o Xþbj © H$ê$Z) J«W§ mH$S>o nyUn© Uo nmR> {’$adbr Am{U jw„H$ ’$m¶Xm àmá H$aʶmgmR>r ˶mMr {dH«$s Ho$cr. {H$Vr dmB©Q> gm¡Xm Ho$cm ˶m§Zr! 188 Oo cmoH$ Amnë¶m XþîH¥$˶m§da Iye AmhoV, Am{U Or (gËH$‘}) ˶m§Zr Ho$cocrM ZmhrV ˶m§~Ôc ˶m§Zm lo¶ {Xco Omdo, Aer ˶m§Mr BÀN>m Amho Va Ago cmoH$ {ejonmgyZ gwa{jV Pmcoco AmhoV Agm {dMma Vwåhr H$Xm{n H$ê$ 98



99 gyah-3. Amco B‘amZ ZH$m. ˶m§Zm (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m emídV OrdZmV) A{Ve¶ H$R>mao {ejm ^moJmdr cmJUma Amho. 189 n¥Ïdr Am{U AmH$mem§Mm ‘mcH$ Ho$di A„mh Amho Am{U A„mhcmM à˶oH$ Jmoï>rda {Z¶§ÌU àmá Amho. 190 AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§À¶m {Z{‘©Vr‘ܶo Am{U amÌ d {Xdg ¶m§À¶m AmcQy>Z nmcQy>Z ¶oʶm‘ܶo, g‘OyVXma cmoH$m§gmR>r g§Xeo ñnï> H$aUmè¶m o o IwUm AmhoV. 191 Oo A„mhMo ñ‘aU H$aVmV CR>Vm, ~gVm Am{U nhþS>cc AgVmZm (¶m gd© pñWVrV), Vo AmH$me Am{U n¥ÏdrÀ¶m {Z{‘©Vrg§~Y§ mZo qMVZ H$arV AgVmV, (Am{U ˶m gImoc qMVZmÛmao) ˶m§À¶m Vm|S>y Z Ago CX²Jma ~mhoa nS>VmV, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Vy ho CÔoem{dZm ì¶W© {Z‘m©U Ho$coco Zmhrg, Agr‘ Amho VwPr ‘hmZVm! (ho A„mh!) Vy Amåhmcm AmJrÀ¶m {ejonmgyZ dmMd. 192 ho à^y! Á¶m H$moUmcm Vy (ZaH$mÀ¶m) A¾rV Q>mH$erc, Vmo IamoIa ~oA~«y hmoBc © . Am{U Aݶm¶r cmoH$m§Mm H$moUrhr gmhmæ`H$Vm© AgUma 193 Zmhr. ho à^y! Amåhr EH$m hmH$ XoUmè¶mMr hmH$ EoH$cr, Vmo (cmoH$m§Zm) g˶ Y‘m©H$S>o ~mocmdrV hmoVm, (Vmo åhUV hmoVm) Amnë¶m nmcZH$˶m©da {dídmg R>do Umao ~Zm, (à^y! Amåhr ˶mMo Am‘§ÌU ñdrH$mê$Z) lÕmd§V ~Zcmo AmhmoV. Voìhm Vy AmVm Am‘À¶m nmnm§Zm j‘m H$a Am{U Am‘À¶m XþîH¥$˶m§Zm nwgZy Q>mH$. Am{U Am‘Mm eodQ> gXmMmar cmoH$m§gmo~V H$a. 194 ho à^y! Vy Amnë¶m n¡J~§ am‘m’©$V Oo dMZ Amåhmcm {Xcoco Amhog, ˶m§Mr Vy nyVV© m H$a, ݶm¶mÀ¶m {Xder Amåhmcm An‘m{ZV H$ê$ ZH$mog. {ZpíMVM Vy {Xcoco dMZ H$Yrhr ‘moS>V Zmhrg.' 195 Am{U Ë`m§À`m nmcZH$˶m©Zo ˶m§À¶m àmW©Zc o m øm eãXm§V ñdrH¥$Vr {Xcr, "‘r Vw‘À¶mn¡H$s H$moUmÀ¶mhr l‘mMm ‘mo~Xcm ZmH$maUma Zmhr, ‘J Vmo nwéf Agmo AWdm ór, Vwåhr gd© EH$ Xþgè¶m§er g§~{§ YV AmhmV. ‘r ˶m§Mr dmB©Q> H¥$˶o {ZpíMVnUo ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$Z, Á¶m§Zr (‘m¶m H$m¶m©gmR>r)



Hw$amU Amnë¶m KamXmamMm ˶mJ Ho$cm Am{U Á¶m§Zm Amnë¶m Kam§VZy ~mhoa H$mT>co Joco Am{U Oo ‘m¶m ‘mJm©V N>ico Joco Am{U Oo (‘m¶m H$m¶m©gmR>r) cT>co Am{U ‘maco Joc,o ˶m§Zm Aem ~mJm§V XmIc H$arZ, Á¶mImcyZ (nmʶmMo Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc. ho ~jrg Agoc ˶m§À¶mgmR>r A„mhH$Sy>Z. Am{U gdm}Îm‘ ~jrg Va A„mhH$S>Mo {‘iUma Amho. 196 g˶ ZmH$maUmao cmoH$ O{‘Zrda Or Ymdni H$arV AmhoV, ˶mnmgyZ Vwåhr ñdV:Mr ’$gdUyH$ hmoD$ XoD$ ZH$m. 197 hr ‘m¡O H$mhr {Xdgm§Mr Amho. Z§Va Vo (Zoh‘r) ZaH$mVM amhUma AmhoV, Am{U Vo {R>H$mU Va IynM dmB©Q> Amho! 198 na§Vw Oo cmoH$ Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ^¶ ~miJVmV, ˶m§À¶mgmR>r ~mJm AmhoV, Á¶m§‘YyZ (Z¶Zaå¶ nmʶmMo) àdmh dmhmV AgVrc, Vo H$m¶‘ VoWMo amhVrc. ho A„mhH$Sy>Z {‘iUmao Am{VÏ` Agoc. Am{U Oo H$mhr A„mhH$S>o Amho Vo gXmMmar cmoH$m§gmR>r gd©lðo > Amho. 199 AmYrÀ¶m J«W§ m§Zm AZwgaUmè¶m§‘ܶo Ago H$mhr cmoH$ AmhoV, Oo A„mhda lÕm R>do VmV Am{U ˶m J«W§ mcm ‘mZVmV Omo Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dcm Jocm Am{U ˶m J«W§ mcmhr ‘mZVmV, Omo ¶m nydu ñdV: ˶m§À¶mH$S>Mo nmR>{dcm Jocm hmoVm. Vo A„mhg‘moa {dZ‘« ~ZyZ amhVmV, Vo jw„H$ ’$m¶ÚmgmR>r A„mhÀ¶m g§Xeo mMm gm¡Xm H$arV ZmhrV. ˶m§Mm ‘mo~Xcm ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o {ZpíMV {‘iUma Amho. Am{U A„mh {heo~ KoʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma erK« Amho. 200 lÕm ~miJUmè¶m§Zmo! g§¶‘r ~Zm, gm‘Zm H$aʶmgmR>r ÑT> Agm, Am{U (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r JaO nS>c o Voìhm) cT>ʶmgmR>r V¶ma Agm. Am{U A„mhMr OmU R>do m åhUOoM Vwåhr ¶eñdr ìhmc. 100



101



gyah-04. AZ-{Zgm Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X`miy d H¥$nmiy Amho. bmoH$m§Zmo! Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ^¶ ~miJm, Á¶mZo Vwåhmcm EH$m {OdmnmgyZ {Z‘m©U Ho$co Am{U ˶mVyZM ˶mMo OmoS>no {Z‘m©U Ho$co. Am{U ˶m XmoKm§nmgyZ Ag§»¶ ór d nwéf {Z‘m©U H$ê$Z (OJ^a) ngadco. Va A„mhMo ^¶ ~miJm Á¶mÀ¶m ZmdmZo Vwåhr EH$Xþgè¶mH$S>o (Amnë¶m h¸$m§Mr) ‘mJUr H$aVm. Am{U Zm˶mMr ~§YZo nmiʶmg§~Y§ mZo Xj amhm. {Z…g§Xho , A„mh Vw‘À¶mda (nyU)© cj R>do Zy Amho. 2 Am{U AZmWm§Mr g§nÎmr ˶m§À¶m hdmcr H$am, Mm§Jë¶m dñVye§ r dmB©Q> dñVyZ§ r AXcm~Xc H$ê$ ZH$m Am{U AZmWm§Mr YZg§nÎmr, Vw‘À¶m YZg§nÎmr~amo~a {‘giyZ {Ji§H$¥ V H$ê$ ZH$m. (Ago H$aUo) {ZpíMVM ’$ma ‘moR>o nmn Amho. 3 Am{U Oa Vwåhmcm e§H$m Agoc H$s, Vwåhr AZmW (‘wctÀ¶m) ~m~VrV ݶm¶ H$ê$ eH$Uma Zmhr, Va (BVa) {ó`m§nH¡ $s Amnë¶m ng§VrZwgma XmoZ, VrZ qH$dm Mma {ó`m§er {ddmh H$am. Am{U (EH$mnojm OmñV nËZr AgVmZm) AmnU (à˶oH$scm) ݶmæ¶ dmJUyH$ XoD$ eH$Uma Zmhr, Aer Vwåhmcm e§H$m Agoc Va ‘J EH$mM órer {ddmh H$am. qH$dm ˶m {ó¶m§nH¡ $s (H$moUmcmhr) Vwåhr Amnë¶m Xm§n˶ OrdZmV AmUm Á¶m Vw‘À¶m Xmgr AmhoV. Aݶm¶ Q>miʶmgmR>r hm EH$ ¶mo½¶ ‘mJ© R>ê$ eH$Vmo. 4 {ó¶m§Zm ˶m§Mm ‘ha ñdIwerZo Úm. nU Oa ˶m ñdoÀN>Zo o ˶mVrc H$mhr ^mJ Vwåhmcm naV XoV AgVrc, Va ˶mMm Vwåhr nyU© AmZ§XmZo Cn¶moJ H$ê$ eH$Vm. 5 A„mhZo Á¶m g§nÎmrcm Vw‘À¶m {Zdm©hmMo gmYZ ~Zdco Amho, Vr g§nÎmr An[an³d cmoH$m§À¶m hdmcr H$ê$ ZH$m. nU ˶mVyZ ˶m§À¶mgmR>r AÞdómMr ì¶dñWm H$am Am{U ˶m§Zm Mm§Jco CnXoe Úm. 6 (Vw‘À¶m nmcH$ËdmV Agcoë¶m) 1



Hw$amU AZmWm§da {ddmh¶mo½¶ d¶ hmoBn© ¶ªV ~maH$mB©Zo ZOa R>do m. ˶m§Mr (nyU)© ‘mZ{gH$ dmT> Pmcr, Ago Vwåhmcm {XgyZ Amco, Va ˶m§Mr g§nÎmr ˶m§À¶m hdmcr H$am. Vo ‘moR>o Pmë¶mZ§Va (˶m§Mr g§nÎmr ˶m§À¶m hdmcr H$amdr cmJoc ¶m ^rVrZo) CYinÅ>r Am{U KmB© H$ê$Z Vr {Ji§H$¥ V H$ê$ ZH$m. Am{U Omo YZdmZ Amho, ˶mZo ¶m (AZmWmÀ¶m) g§nÎmrnmgyZ nyUn© Uo XÿaM amhmdo. nU Oa (Vmo nmcH$) Jar~ Agoc Va ˶mZo ݶm¶nyU© arVrZo ˶mVyZ H$mhr ^mJ ¿¶mdm Am{U Vwåhr Ooìhm ˶m§Mr g§nÎmr ˶m§À¶m hdmcr H$amc Voìhm ˶m§À¶m g‘j gmjrXma ~mocmdyZ ¿¶m. Am{U {heo~ KoʶmgmR>r A„mh nwago m (g‘W©) Amho. 7 AmB©dS>rc Am{U OdiMo ZmVodmB©H$ (‘aU nmdë¶mZ§Va) Or ‘mc‘Îmm Amnë¶m ‘mJo gmoS>y Z OmVmV, ˶m‘ܶo nwéfm§Mm dmQ>m Amho, VgoM AmB©dS>rc Am{U OdiMo ZmVodmB©H$ (‘aU nmdë¶mZ§Va) Or ‘mc‘Îmm Amnë¶m ‘mJo gmoS>y Z OmVmV, ˶m‘ܶo {ó`m§Mmhr dmQ>m Amho. ‘J Vmo H$‘r Agmo AWdm OmñV, (A„mhZo) {ZpíMV Ho$cocm dmQ>m Amho. 8 Am{U (dmagXmam§Xaå¶mZ d{S>cmonm{O©V ‘mc‘ÎmoMr) dmQ>Ur hmoV AgVmZm (BVa) ZmVodmB©H$ qH$dm AZmW ì`º$s qH$dm Jar~ 춺$s {VWo CnpñWV AgVrc Va ˶m (g§nÎmr) ‘YyZ ˶m§Zmhr H$mhr (^mJ) Úm, Am{U ˶m§À¶mer ^conUmZo ~mocm. 9 cmoH$m§Zr (hm {dMma H$ê$Z A„mhMo) ^¶ ~miJco nm{hOo H$s, Oa Vo Amnë¶m ‘wcm~mim§Zm Xþ~c © AdñWoV Amnë¶m ‘mJo gmoSy>Z OmUma AgVo, Va (‘¥Ë`wg‘`r) ˶m§Zm (Amnë¶m Xþ~©c ‘wcm~mim§{df`r) {H$Vr H$miOr cmJcr AgVr (˶m§Zm BVa AZmWm§g~§ Y§ mZo gwÕm VerM H$miOr Agm¶cm hdr). ˶m§Zr A„mhMo ^¶ ~miJm¶cm hdo, Am{U (J[a~m§er, AZmWm§er), Z‘«nUo ~mocm¶cm hdo. 10 Oo cmoH$ AZmWm§Mr ‘mc‘Îmm Aݶm¶H$maH$nUo {Ji§H$¥ V H$aVmV, Vo Z¸$sM Amnë¶m nmoQ>mV AmJ ^arV AmhoV. Am{U cdH$aM ˶m§Zm ^S>H$˶m AmJrÀ¶m hdmcr Ho$co OmB©c. 11 Vw‘À¶m ‘wcm~mim§À¶m (dmagmh¸$m)g§~Y§ mZo A„mh Vwåhmcm Agm AmXoe 102



103 gyah-04. AZ-{Zgm XoV Amho. XmoZ {ó¶m§ EdT>m dmQ>m EH$m nwéfmMm Agoc. nU (‘¶V 춺$scm) XmoZnojm A{YH$ ‘wcr AgVrc, Va ‘¶V 춺$sZo ‘mJo gmoS>cëo ¶m ‘mc‘ÎmonH¡ $s ˶m§Zm XmoZ V¥Vr¶m§e ^mJ {‘imdm, Oa EH$M ‘wcJr Agoc Va {Vcm AYm© ^mJ {‘imdm, Oa ‘¥Vmg ‘yc~mi Agoc Va ˶mZo gmoS>cëo ¶m ‘mc‘ÎmonH¡ $s ˶mÀ¶m AmB©dS>cm§Zm à˶oH$s ghmdm ^mJ {‘ioc. Am{U Oa ‘¶V 춺$scm ‘yc~mi Zgoc Am{U {VMo AmB©dS>rc hoM dmag AgVrc, Va AmB©cm EH$ V¥Vr¶m§e ^mJ {‘imdm. Am{U Oa ‘¶V 춺$scm ~hrU ^mD$ (gwÕm) AgVrc, Va {VÀ¶m AmB©cm ghmdm ^mJ {‘imdm, hr dmQ>Ur (‘¶V 춺$sZo) ‘¥Ë`wnÌmÛmao (Xþgè¶m§Zm) {Xcocm {hñgm Am{U {VÀ¶mda H$O© (dJ¡ao Agoc Va) Vo XoD$Z Cacoë¶m g§nÎmrV Ho$cr OmB©c. Vw‘Mo (AmB©) dS>rc qH$dm Vw‘Mr ‘wco ¶m§nH¡ $s Vw‘À¶mH$Sy>Z cm^àmárÀ¶m Ñï>rZo H$moU OmñV ¶mo½¶ Amho, ho Vwåhr OmUV Zmhr åhUyZM ho gd© ^mJ A„mhZo {ZpíMV Ho$coco AmhoV. IamoIa, A„mh à˶oH$ Jmoï> OmUUmam Am{U ~w{Õ‘mZ Amho. 12 Am{U Vw‘À¶m nËZr (˶m§À¶m ‘¥Ë¶yZV§ a) Or H$mhr (‘mc‘Îmm) ‘mJo gmoS>y Z OmVrc Am{U ˶m§Zm ‘yc~mi Zgoc Va ˶mV Vwåhr Aܶm© ^mJmMo dmag AmhmV. Am{U Oa ˶m§Zm ‘yc~mi Agoc Va ˶m§Zr Amnë¶m ‘mJo gmoS>y Z Jocëo ¶m (‘mc‘ÎmoM)o Vwåhr EH$ MVwWmªe ^mJmMo dmag AmhmV. nU hr dmQ>Ur (‘¶V órZo) ‘¥Ë`wnÌmVrc KmofUoÛmao Xþgè¶m§Zm {Xcocm ^mJ XoD$Z Am{U ({VÀ¶mda) H$O© Agoc, Va Vo naV H$ê$Z {e„H$ am{hcoë¶m g§nÎmrV Ho$cr OmB©c. Am{U Oa Vwåhmcm ‘yc Zgoc Va Vwåhr Oo H$mhr ‘mJo gmoS>y Z Omc, ˶m‘Yrc Mm¡Wm ^mJ ˶m§Zm {‘imdm (åhUOo nËZtZm {‘imdm) . Am{U Oa Vwåhmcm ‘yc Agoc Va Vwåhr ‘mJo gmoS>cëo ¶m g§nÎmr‘Yrc AmR>dm ^mJ ˶m§Zm (nËZtZm) {‘imdm. nU hr dmQ>Ur Vwåhr ‘¥Ë`wnÌmVrc KmofUoÛmao Xþgè¶m§Zm {Xcocm ^mJ XoD$Z Am{U Vw‘À¶mda (H$mhr) H$O© Agoc, Va Vo naV H$ê$Z {e„H$ am{hcoë¶m g§nÎmrV Ho$cr OmB©c. Am{U Oa EImXm



Hw$amU nwéf qH$dm ór Aer Amho H$s, ˶m§Mm à˶j dmag H$moUrhr Zmhr, (Zm ‘yc~mi, Zm h¶mV AmB©dS>rc), nU ˶m§Mm EH$ ^mD$ qH$dm EH$ ~hrU Agoc Va ˶m§Zm à˶oH$s ghmdm ^mJ {‘imdm. nU Oa Vo XmoZ nojm OmñV AgVrc Va ˶m§Zm EH$ V¥Vr¶m§e ^mJmV g‘mZ {hñgo {‘iVrc, (Am{U hr dmQ>Ur) ‘¥Ë`wnÌmÛmao Ho$coë¶m KmofUoÀ¶m nyVV© Zo V§ a qH$dm (‘¶V 춺$sda) H$O© Agoc Va ˶mÀ¶m naV’o$S>rZ§Va, Ho$cr OmB©c. (¶m Jmoï>rMr XjVm ~miJUo Amdí¶H$ Amho) H$s, H$moUmMohr ZwH$gmZ hmoD$ Z¶o. hm AmXoe A„mhH$Sy>Z {Xcm OmV Amho. A„mh à˶oH$ Jmoï> OmUUmam Am{U ’$ma ghZerc Amho. 13 A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m ¶m ‘¶m©Xm AmhoV, Omo H$moUr A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amÀ¶m Amkm§Mo nmcZ H$aoc, A„mh ˶mg Aem ~mJm§V àdoe XoBc © Á¶mVyZ nmʶmMo àdmh dmhV AgVrc Am{U Zoh‘r Vo VoWMo amhVrc. hoM gdm}Îm‘ ¶e Amho. 14 Omo H$moUr A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amMr Adkm H$arc, VgoM ˶mZo KmcyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$arc, ˶mg Vmo (ZaH$mÀ¶m) AmJrV ’o$Hy$Z XoBc © . ˶m‘ܶo Vmo Zoh‘rgmR>r {Zdmg H$arc. {VWo ˶mcm An‘mZH$maH$ {ejm ^moJmdr cmJoc. 15 Am{U Vw‘À¶m {ó¶m§nH¡ $s Á¶m§Zr AZ¡{VH$ H¥$˶ Ho$co Agoc, Va ˶mg§~Y§ mZo gmj XoʶmgmR>r Vw‘À¶mn¡H$s Aem Mma cmoH$m§Zm ~mocmdyZ ¿¶m, (Á¶m§Zr ˶m§Zm AnamY H$aVmZm nm{hco Amho). Am{U Oa ˶m§Zr Ver gmj {Xcr Va ˶m AnamYr {ó¶m§Zm ˶m§À¶m KamV H$m|S>y Z Q>mH$m, ¶oWnmdoVmo H$s, ˶m§Zm ‘¥Ë¶y ¶oBc © qH$dm A„mh (˶m§À¶m níMmÎmmnm‘wi)o ˶m§À¶mgmR>r H$mhr 16 ‘mJ© H$mT>rc. Am{U Hw$H¥$˶ H$aUmè¶m XmoÝhr njm§Zm (ór Am{U nwéf) {ejm H$am, nU Oa ˶m XmoKm§Zr níMmÎmmn H$ê$Z Amnë¶m dV©ZmV gwYmaUm Ho$cr, Va ˶m§Zm EH$Q>o gmoS>y Z Úm. IamoIa A„mh níMmÎmmnmMm ñdrH$ma H$aUmam Am{U H¥$nm H$aUmam Amho. 17 A„mhda ’$º$ AemM cmoH$m§Mm 104



105 gyah-04. AZ-{Zgm níMmÎmmn ñdrH$maʶmMr O~m~Xmar Amho, Á¶m§À¶m hmVyZ AOmUVonUo XþîH¥$˶ KS>co Am{U Vo ˶m~Ôc Vm~S>Vmo~ níMmÎmmn 춺$ H$aVmV. Am{U AemM cmoH$m§da A„mh nwÝhm X¶m Ñï>r XmIdVmo. A„mh hm gd©k d ~w{ÕdmZ Amho. 18 Omo H$moUr ‘¥Ë¶y XmamV ¶oBn© ¶ªV XþîH¥$˶ H$arV AgVmo (Am{U Ooìhm ‘¥Ë¶yMr Mmhÿc cmJVo) Voìhm åhUVmo, "AmVm ‘cm ‘m¶m XþîH¥$˶m§~Ôc níMmÎmmn hmoVmo.' Aem cmoH$m§Mm níMmÎmmn ñdrH$macm OmUma Zmhr. VgoM ˶m§À¶mhr níMmÎmmnmcm H$mhrM AW© Zmhr, Oo Aem AdñWoV ‘¥Ë¶ycm gm‘moao OmVmV H$s, Vo g˶mcm ZmH$maV am{hco. ho Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§À¶mgmR>r Amåhr ¶mVZm‘¶ {ejm V¶ma R>do cr Amho. 19 B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! {ó¶m§À¶m BÀN>o{déÕ Ë¶m§Mo (O~aXñVrZo) dmag ~ZUo Vw‘À¶mgmR>r d¡Y Zmhr. Am{U Vwåhr ˶m§Zm Oo H$mhr {Xco Amho, ˶mn¡H$s H$mhr ^mJ ˶m§À¶mH$Sy>Z H$mTy>Z KoʶmÀ¶m CÔoemZo ˶m§Zm Aݶm¶mZo S>m~§ Zy R>do y ZH$m, nU Oa ˶m§Zr H$mhr CKS> AZ¡{VH$ H¥$˶ Ho$co Agë¶mg (Vwåhr ˶m§Zm S>m~§ Zy R>do y eH$Vm). ˶m§À¶mer Mm§Jc w nUmZo dmJm. Oa ˶m Vwåhmcm ng§V ZgVrc Va cjmV Agy Úm H$s, Or Jmoï> (Vw‘À¶m Ñï>rZo) Zmng§V H$aʶmOmoJr Amho, ˶mV A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r nwîH$i {hV R>do coco Agy eH$Vo. A„mh ˶mM Zmng§Vr¶mo½¶ Jmoï>rcm Vw‘À¶mgmR>r ’$ma {hVH$maH$ ~Zdy eH$Vmo. 20 Am{U Oa Vwåhr EH$m nËZrÀ¶m OmJr Xþgar nËZr (Amnë¶m d¡dm{hH$ OrdZmV) AmUy BpÀN>V Agmc, Va n{hë¶m nËZrcm Oo H$mhr YZ (qH$dm g§nÎmr) Vwåhr {Xcoco Agmc, ˶mVyZ H$mhrM naV KoD$ ZH$m. Vwåhr Vo YZ qH$dm g§nÎmr {VÀ¶mda ImoQ>o Amamon cmdyZ Am{U CKS> XþîH¥$˶ H$ê$Z naV ¿¶mc H$m? 21 Am{U Vwåhr Vo H$go naV KoD$ eH$Vm Ooìhm Vwåhr EH$Xþgè¶mgmo~V ór-nwéfmMo g§~Y§ àñWm{nV Ho$coco AmhmV. VgoM {VZo Vw‘À¶mH$Sy>Z ÑT> dMZ XoIrc KoVcoco Amho. 22 ¶mAmYr Oo KS>co



Hw$amU Vo KS>c.o ¶mnwT>o ‘mÌ Ë¶m {ó¶m§er H$Xm{n {ddmh H$ê$ ZH$m, Á¶m§À¶mer Vw‘À¶m d{S>cm§Zr {ddmh Ho$cm hmoVm. IamoIa ho KmUoaS>o H¥$˶ Amho d {VañH$maOZH$ Jmoï> Amho, Am{U ^¶§H$a dmB©Q> arV Amho. 23 Vw‘À¶mgmR>r {Z{fÕ R>a{dʶmV Amcoë¶m AmhoV, Vw‘À¶m ‘mVm, Vw‘À¶m ‘wcr, Vw‘À¶m ~{hUr, Vw‘À¶m Am˶m, Vw‘À¶m ‘mdí`m, Vw‘À¶m nwVʶm, Vw‘À¶m ^mÀ¶m, Á¶m§Zr Vwåhmcm A§Jmda XyY nmOco Agoc Aem nmcH$ ‘mVm, Vw‘À¶m XÿY ~{hUr, Vw‘À¶m gmgdm,Vw‘À¶m gmdÌ ‘wcr Á¶m Vw‘À¶m nmcH$ËdmImcr AmhoV Am{U ˶m {ó¶m§nmgyZ OÝ‘mcm Amcoco AmhoV Á¶m§À¶mer Vwåhr (gܶm) {ddmh~Õ AmhmV. nU Oa Vwåhr AÚmn ˶m§À¶mgmo~V d¡dm{hH$ OrdZ gwê$ Ho$coco Zgoc Va (˶m§À¶m ‘wctgmo~V) {ddmh Ho$ë¶mg H$mhr haH$V Zmhr. Am{U Vw‘À¶mgmR>r {Z{fÕ R>a{dʶmV Amcoë¶m AmhoV Vw‘À¶m g»»¶m ‘wcm§À¶m nËZr, VgoM EH$mM doir XmoZ ~{hUter {ddmh H$aʶmg ‘ZmB© Amho. ¶m AmYr Oo KS>co Vo KS>c,o ‘mÌ ¶mnwT>o H$Xm{n ZH$mo. IamoIa A„mh A{Ve¶ j‘merc d X¶miy Amho. 24 Am{U ˶m {ó¶m§erhr {ddmh H$aʶmg Vwåhmcm ‘ZmB© Amho, Á¶m Xþgè¶m§er {ddmh~Õ AmhoV. na§Vw ¶mcm AndmX åhUOo ˶m {ó¶m AmhoV, Á¶m ¶wÕH¡$Úm§À¶m ê$nmZo Vw‘À¶m hmVr Amcoë¶m AmhoV. hm Vw‘À¶mgmR>r A„mhMm A{Zdm¶© Agm AmXoe Amho. (da Z‘yX Ho$coë¶m {ó¶m§ì¶{V[aº$) BVa H$moU˶mhr órer Vwåhmcm {ddmh H$aʶmg AZw‘Vr Amho, nU ¶m AQ>rda H$s, Vwåhr ˶m§Zm Amnë¶m g§nÎmrÀ¶m gmhmæ`mZo Am{U arVga ‘mJm©Zo {ddmh~§YZmV AmUm, ì¶{^MmamÛmao (A{O~mV) Zìho. Am{U Ooìhm Vwåhr ˶m§À¶mgmo~V d¡dm{hH$ OrdZ Cn^moJm¶cm gwê$ H$amc, Voìhm ˶m§Zm ˶m§À¶mgmR>r {ZpíMV Ho$cocm ‘ha Úm. ‘ha {ZpíMV Ho$ë¶mZ§Va Vwåhr (˶mMr a¸$‘) nañna gh‘VrZo H$‘r OmñV Ho$ë¶mg Vwåhmcm H$moUVohr nmn cmJUma Zmhr. IamoIa A„mh à˶oH$ Jmoï> OmUUmam Am{U ~w{Õ‘mZ Amho. 106



107 gyah-04. AZ-{Zgm Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Oo H$moUr (H$mhr H$maUm‘wi)o ñdV§Ì lÕmd§V (åhUOo EImÚmMr Xmgr Zgcoë¶m) {ó`m§er {ddmh H$aʶmÀ¶m pñWVrV ZgVrc, Va ˶m§Zm Vw‘À¶m Vmã¶mV arVga Amcoë¶m lÕmd§V Xmgr¶m§er {ddmh H$ê$ Úm, A„mh Vw‘À¶m lÕocm nyUn© Uo OmUyZ Amho. Vwåhr (AmngmV) EH$Xþgè¶mer g§~{§ YV AmhmV, Va ˶m§À¶m ‘mcH$mÀ¶m nadmZJrZo ˶m§À¶mer {ddmh H$am Am{U ¶mo½¶ àH$mao ˶m§Mm ‘ha ˶m§Zm Úm. Aem àH$mao Vwåhr ˶m§À¶mer d¡Y {ddmh g§~Y§ ñWm{nV H$ê$ eH$Vm, ¶mCcQ> ñdÀN>X§ ì¶{^MmamÛmao qH$dm Jwá AZw{MV g§~Y§ mÛmao ˶m§À¶m g§nH$m©V ¶oʶmMm A{O~mV {dMma H$ê$ ZH$m. nU Oa ˶m§Zr (åhUOo Xmgr {ó¶m§Zr) {ddmh~§YZmV AS>H$ë¶mZ§Va EImXo AZ¡{VH$ H¥$˶ Ho$ë¶mg (Xmgr Zgcoë¶m) ñdV§Ì {ó¶m§gmR>r Or {ejm {ZpíMV Amho, ˶mMr {Zå‘r {ejm ¶m§Zm XoʶmV ¶mdr. (Xmgr ‘wcter) {ddmh H$aʶmMr (hr nadmZJr) Vw‘À¶mn¡H$s ˶m§Zm Amho Á¶m§Zm Amnë¶m hmVyZ AZ¡{VH$ H¥$˶ KSy> eH$Vo, Aer {^Vr Amho. Oa Vwåhr ñdV:da g§¶‘ R>do mc Va ho Vw‘À¶mgmR>r OmñV {hVH$maH$ Amho. A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 26 A„mh (¶m gd©) Jmoï>r Vw‘À¶mg‘moa ñnï> H$ê$ BpÀN>Vmo, VgoM Vw‘À¶m AmYr hmoD$Z Jocëo ¶m ˶m (gXmMmar) cmoH$m§Mm ‘mJ© Vmo Vwåhmcm XmIdy BpÀN>Vmo Am{U (AemàH$mao) Vw‘À¶mH$S>o ˶mÀ¶m H¥$noMr Ñï>r didy BpÀN>Vmo. A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo kmZ Amho Am{U VgoM Vmo ~w{Õ‘mZhr Amho. 27 A„mh Vw‘À¶mda ˶mÀ¶m H¥$noMm dfm©d H$ê$ BpÀN>Vmo, nU Oo cmoH$ Amnë¶m BÀN>m-AmH$m§jm§Mo A§YmZwH$aU H$arV AmhoV, Vo (Vw‘À¶m~Ôc) Aer BÀN>m ~miJyZ AmhoV H$s, Vwåhr ({XemhrZ hmoD$Z) gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa {ZKyZ Omdo. 28 A„mh Vw‘À¶mdaMm ^ma hcH$m H$ê$ BpÀN>Vmo, H$maU ‘Zwî¶ hm Xþ~c © {Z‘m©U H$aʶmV Amcocm Amho. 29 B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! AmngmV EH$‘oH$m§Mr g§nÎmr AZw{MV 25



Hw$amU arVrZo {Ji§H$¥ V H$ê$ ZH$m. nU nañna g§‘VrZo ì¶mnma H$ê$Z Vwåhr (g§nÎmr) àmá H$ê$ eH$Vm. åhUyZ AmngmV EH$-Xþgè¶mMr h˶m H$ê$ ZH$m. IamoIa A„mh Vw‘À¶mda ’$ma ‘ohao ~mZ Amho. 30 Am{U Omo H$moUr Xþï> hoVZy o Am{U Aݶm¶r ‘mJm©Zo Ago H$arc, Amåhr ˶mcm Oê$a AmJrV ’o$Hy$Z XoD$. (Ago H$aUo) A„mhgmR>r ’$ma gmono Amho. 31 Oa Vwåhr {Z{fÕ R>adʶmV Amcoco ‘moR>‘moR>o JwÝho H$aʶmnmgyZ ñdV:cm Xÿa R>do mc, Va Amåhr Vw‘À¶m chmZghmZ MwH$m ‘m’$ H$ê$Z Q>mHy$ Am{U Vwåhmcm gÝ‘mZmMr OmJm XoD$. 32 Á¶m Jmoï>rV§ A„mhZo Vw‘À¶mn¡H$s H$mhr OUm§Zm BVam§nj o m loð>Ëd {Xcoco Amho, ˶m Jmoï>tMr Vwåhr A{^cmfm ~miJy ZH$m. nwéfm§Zm ‘mo~Xcm {‘ioc ˶m§À¶m H¥$˶m§Zgw ma Am{U {ó¶m§Zm ‘mo~Xcm {‘ioc ˶m§À¶m H¥$˶m§Zgw ma. Va A„mhH$S>o ˶mÀ¶m H¥$noMr ¶mMZm H$am. IamoIa, A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo n[anyU© kmZ Amho. 33 AmB©dS>rc Am{U OdiMo ZmVodmB©H$ Oo H$mhr Amnë¶m ‘mJo gmoS>y Z OmVmV, ˶m (g§nÎmr)Mo dmag Amåhr {ZpíMV Ho$coco AmhoV. Am{U Á¶m§À¶mer Vwåhr (à{VkmnydH© $) H$ama Ho$co AmhoV, ˶m§Zm ˶m§Mm dmQ>m Úm. (cjmV Agy Úm) A„mh à˶oH$ Jmoï>rda ZOa R>do Zy Amho. 34 nwéf {ó¶m§Mo à{VnmcH$ AmhoV. H$maU A„mhZo EH$mcm Xþgè¶mda loð>Ëd àXmZ Ho$co Amho. ˶mMo (AmUIrZ) H$maU (åhUOo), nwéf {ó`m§da Amnco YZ IM© H$aVmV. Va Á¶m gXmMmar {ó`m AmhoV, (Amnë¶m nVrÀ¶m) AmkmYmaH$ AgVmV Am{U A„mhÀ¶m XoIaoIrV (åhUOo A„mhMr OmU R>do Zy ) ˶m (Amnë¶m nVtÀ¶m) Jwá Jmoï>r gwa{jV R>do VmV. Am{U Vwåhmcm Á¶m {ó¶m§H$Sy>Z Vw‘Mm {dídmgKmV hmoʶmMr e§H$m Agoc, ˶m§Zm (àW‘) VmH$sX Úm, Z§Va ˶m§Zm {~N>mݶmV EH$Q>çm gmoS>y Z Úm, (eodQ>r) ˶m§Zm (gm¡å¶nUo) ‘mam. ˶mZ§Va Oa ˶m Vw‘À¶m Amkm§Mo nmcZ H$aVrc Va Ë`m§À`m{déÕ nwT>o H$moUVrhr H$madmB© H$ê$ ZH$m. (cjmV R>do m) A„mh hmM 108



109 gyah-04. AZ-{Zgm gdm}ƒ d ‘hmZ Amho. {ddm{hV OmoS>߶mXaå¶mZ g§~Y§ {~KS>ʶmMr Vwåhmcm {^Vr dmQ>V Agoc Va nVrÀ¶m ZmVodmBH$m§‘YyZ EH$ ‘ܶñW {Z¶wº$ H$am Am{U nËZrÀ¶m ZmVodmBH$m§‘YyZ EH$ ‘ܶñW {Z¶wº$ H$am. ˶m XmoKm§Mr g‘oQ> KS>dZy AmUʶmMr (‘ZmnmgyZ) BÀN>m Agoc Va A„mh ˶m§À¶mV g‘oQ> KS>dZy AmUrc. (cjmV Agy Úm) IamoIa! A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo kmZ Amho, à˶oH$ Jmoï>rMr nyU© OmU Amho. 36 (Ho$di) A„mhMr CnmgZm H$am Am{U BVa H$moUmcmhr (H$moU˶mhr àH$mao ˶mÀ¶m B©ídaËdmV) ˶mMm ^mJrXma ~Zdy ZH$m Am{U Amnë¶m AmB©dS>cm§er Mm§Jc w nUmZo dmJm, VgoM ZmVodmBH$m§er, AZmWm§er, J[a~m§er Am{U ZmVodmB©H$ Agcoë¶m eoOmè¶m§er Am{U ZmVodmB©H$ Zgcoë¶m eoOmè¶m§er d Vw‘À¶m gmo~˶m§er, dmQ>gê§$er (‘wgm{’$am§er) Am{U ˶m§À¶mer Oo (Xmg qH$dm Xmgr åhUyZ) Vw‘À¶m Vmã¶mV AmhoV. J{d©ð> Am{U K‘|S>r cmoH$ A„mhcm A{O~mV {චZmhrV. 37 Oo ñdV: H§$Oyf AmhoV Am{U BVam§Zmhr H§$OyfnUmMr àoaUm XoVmV. A„mhZo Oo H$mhr Amnë¶m H¥$noZo ˶m§Zm {Xcoco Amho, Vo (Vr g§nÎmr) cn{dVmV. åhUyZM Amåhr (Aem) g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§gmR>r An‘mZH$maH$ {ejm V¶ma H$ê$Z R>do cr Amho. 38 (A„mhcm Ago cmoH$ {චZmhrV), Oo Amnco YZ Xþgè¶m§da, Ho$di XmIdʶmgmR>r, IM© H$aVmV. (AgoM cmoH$) Zm A„mhda {dídmg R>do Umao AmhoV, Zm eodQ>À¶m {Xdgmda. Am{U Á¶mMm gmo~Vr g¡VmZ ~Zcm, ˶mcm {H$Vr dmB©Q> gmo~Vr àmá Pmcm! 39 Am{U Vo Oa A„mhda Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xdgmda {dídmg R>do Umao ~Zco AgVo, VgoM A„mhZo Oo H$mhr {Xco Amho ˶mVyZ ˶m§Zr (A„mhÀ¶m ‘mJm©V) IM© Ho$cm AgVm, Va ˶m§Mo H$m¶ ZwH$gmZ Pmco AgVo? IamoIa A„mh ˶m§Zm Mm§Jco AmoiIyZ Amho. 40 {ZpíMVM 35



Hw$amU A„mh H$moUmdahr {Vi‘mÌ (XoIrc) Aݶm¶ H$arV Zmhr. Am{U Oa H$moUVohr gËH$‘© H$aʶmV Amco Va Vmo (˶m gËH$‘m©Mm) ‘mo~Xcm {H$˶oH$ nQ>rZo dmT>dc o . Am{U Amnë¶m H¥$noZo Vmo (gËH¥$˶m§Mm) ’$ma ‘moR>m ‘mo~Xcm XoBc © . 41 (ݶm¶mÀ¶m {Xder JwÝhoJmam§Mr) H$m¶ AdñWm hmoBc © ? Ooìhm Amåhr à˶oH$ OZg‘yhm‘YyZ EH$ gmjrXma KoD$Z ¶oD$, Am{U (n¡J~§ a!) Vwåhmcm Ë`m§À`m{déÕ gmjrXma ~ZdyZ C^o H$ê$. 42 Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco Am{U Á¶m§Zr n¡J~§ amMr Adkm Ho$cr, VoM cmoH$ ˶m {Xder BÀN>m H$aVrc H$s, n¥ÏdrZo Amåhmcm {JiyZ KoVco AgVo, (Va {H$Vr ~ao Pmco AgVo). Vo A„mhnmgyZ H$moUVrhr Jmoï> cndyZ R>do y eH$Uma ZmhrV. 43 lÕoMm A§JrH$ma Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! ZeoÀ¶m AdñWoV àmW©Zm H$ê$ ZH$m.Omon¶ªV Vwåhr H$m¶ åhUV AmhmV ho Vwåhmcm H$iV Zmhr. VgoM Voìhmhr Zmhr (Ooìhm Vwåhr) AñdÀN> AdñWoV Agmc d Omon¶ªV Vwåhr ñZmZ H$arV Zmhr. (Ago H$aʶmcm) AndmX hm Amho H$s, Vwåhr àdmgmV AmhmV (Am{U ñZmZ H$aʶmg Ag‘W© AmhmV). Am{U Oa Vwåhr AmOmar Agmc qH$dm àdmgmV Agmc qH$dm Vw‘À¶mn¡H$s H$moUr em¡M H$ê$Z Amcm Agoc qH$dm Vwåhr {ó¶m§er g§JV Ho$coco Agmc Am{U Vwåhmcm nmUr {‘iV Zgoc, Va ñdÀN> ‘mVrcm ñne© H$ê$Z, Amnco hmV Amnë¶m Mohè¶m§da d hmVm§da {’$adm. (Am{U cjmV Agy Úm) H$s, IamoIa! A„mh A{Ve¶ H$Zdmiy d A{Ve¶ j‘merc Amho. 44 Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr OmUrd Zmhr H$m, Á¶m§Zm (A„mhÀ¶m) J«W§ mMm EH$ ^mJ XoʶmV Amcm hmoVm? (nU AmVm) Vo (gÝ‘mJm©À¶m ‘mo~Xë¶mV) ‘mJ©^ï« >Vm IaoXr H$aV AmhoV. VgoM Vwåhr XoIrc ‘mJ©^ï« > ìhmdo, AerM ˶m§Mr BÀN>m Amho. 45 A„mh Vw‘À¶m eÌÿZ§ m Mm§Jco AmoiIyZ Amho. Am{U (Vw‘À¶mgmR>r) A„mhgmaIm {‘Ì Xþgam H$moUr Agy eH$V Zmhr. Am{U 110



111 gyah-04. AZ-{Zgm 46 A„mhgmaIr ‘XV H$moUrhr H$ê$ eH$V Zmhr. Á¶y cmoH$m§‘ܶo H$mhr OU Ago AmhoV, Oo (A„mhH$Sy>Z àH$Q> Pmcoë¶m) eãXm§Zm (˶m§Mo g§X^© gmoS>y Z H$mhrVar) {dH¥$V AW© XoVmV Am{U åhUVmV, "Amåhr EoH$co Amho, nU Amåhr ‘mZUma Zmhr.' qH$dm "EoH$ʶmMo ZmQ>H$ H$am nU EoH$y ZH$m.' Am{U åhUVmV (ho ‘whå‘X!) Am‘Mo åhUUo cjnydH© $ EoH$m. Aem àH$mao (Vo) Amnë¶m {O^oZo eãXm§Mo Ioi IoiV AmhoV. (¶m‘mJo ˶m§Mm CÔoe) g˶ Y‘m©cm ImoQ>o Xe©{dʶmMm Amho. nU Oa ˶m§Zr Ago åhQ>co AgVo, "Amåhr EoH$co Amho Am{U Amåhr AmkmnmcZ H$aUma' Am{U "Am‘Mo åhUUo EoH$m d Am‘À¶mH$S>o (Oam) cj Úm,' Va Vo ˶m§À¶m ñdV:gmR>r Mm§Jco d C{MV R>aco AgVo. na§Vw g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xë¶m‘wi,o A„mhZo ˶m§Mm {Y¸$ma Ho$cm Amho. Am{U åhUyZ ˶m§À¶mn¡H$s A{Ve¶ WmoS>çm cmoH$m§{edm¶, (BVa gd©) lÕoMm A§JrH$ma H$aUma ZmhrV. 47 (nydu) J«W§ XoʶmV Amcoë¶m cmoH$m§Zmo! (AmVm) Omo J«W§ Amåhr (Vw‘À¶mH$S>)o nmR>{dcm Amho ˶mda {dídmg R>do m, (hm J«W§ ) Vw‘À¶mH$S>o AmYrÀ¶m J«W§ m§nH¡ $s (Oo g˶ Amho) ˶mcm à‘m{UV H$aVmo. Va Vwåhr ¶mcm ‘mZUmao ~Zm, `mnydu H$s, Amåhr Vw‘Mo Mohao {dÐÿn H$ê$Z Q>mHy$ Am{U An‘m{ZV H$ê$Z (Vw‘Mm) Vgm eodQ> H$ê$, Ogm "g~V'Mm {Z¶‘ ‘moS>Umè¶m cmoH$m§Mm Amåhr Ho$cm hmoVm. Am{U A„mhMm AmXoe Zoh‘r A‘cmV AmUʶmgmR>rM AgVmo. 48 {ZpíMVM A„mh Aem Jmoï>rcm A{O~mV j‘m H$aUma Zmhr H$s, Aݶ H$moUmcmhr ˶mÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ {Xco Omdo. nU ¶mcm gmoS>y Z Or H$mhr (BVa dmB©Q> H¥$˶o) AmhoV, Vmo Á¶mÀ¶m~m~VrV BÀN>rc, ˶mg j‘m H$arc. Am{U Á¶mZo A„mhMm g‘H$j R>a{dcm, ˶mZo IamoIa ^¶§H$a ‘moR>m JwÝhm Ho$cm. 49 Vwåhr ˶m cmoH$m§Zm nm{hco Zmhr H$m, Oo ñdV:cm (’$ma) n{dÌ



Hw$amU g‘OVmV. (na§Vw Vgo) Zmhr, Va A„mh Á¶mÀ¶m ~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mg n{dÌ H$aVmo Am{U H$moUmdahr OamgwÕm Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr. 50 nmhm, Vo A„mh{df¶r H$em ImoQ>çm Jmoï>r a{MV AmhoV! Am{U ¶mnojm CKS> (d ‘moR>)o nmn Xþgao H$moUVo Agy eH$Vo? 51 Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr AdñWm ‘mhrV Zmhr H$m, Á¶m§Zm J«W§ mMm H$mhr ^mJ XoʶmV Amcm hmoVm? (nU AmVm) Vo {ZamYma Jmoï>tda Am{U dmB©Q> eº$s¨da {dídmg R>do VmV Am{U Vo g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§{df¶r åhUVmV H$s, Vo ¶m lÕmd§Vm§nj o m A{YH$ gÝ‘mJm©da AmhoV. 52 hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§Zm A„mhZo {Y¸$maco Amho. Á¶mMm A„mh {Y¸$ma H$aVmo, ˶mMm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© Agy eH$V Zmhr. 53 A„mhÀ¶m gÎmoV ¶m§Mm H$mhr dmQ>m Amho H$m? Ago AgVo Va ˶m§Zr cmoH$m§Zm {Vi‘mÌgwÕm H$mhr {Xco ZgVo. 54 ‘J Vo A„mhZo Amnë¶m H¥$noZo cmoH$m§Zm Oo H$mhr {Xco Amho, ˶m~Ôc ˶m§Mm hodm H$aVmV H$s H$m¶? Oa hr Jmoï> Agoc Va (˶m§Zm ho H$im¶cm hdo H$s, ¶m AmYr) Amåhr B~«mhr‘À¶m Hw$Qw>~§ r`m§Zm J«W§ Am{U {ddoH$ XoD$Z ^yf{dco hmoV,o VgoM ‘moR>o amÁ¶ hr àXmZ Ho$co hmoV.o 55 Am{U ˶m§À¶mn¡H$s H$mhtZr ˶mÀ¶mda (ÑT>) {dídmg R>do cm, Va H$mhr ˶mÀ¶mnmgyZ Xÿa Joc.o (˶m Xÿa Jocëo ¶m cmoH$m§gmR>r) ZaH$mMr YJYJVr AmJ nwaeo r Amho. 56 Oo cmoH$ Am‘À¶m IwUm§Ûmao ñnï> hmoUmao g§Xeo ZmH$maʶmgmR>r AmJ«hr am{hco, ˶m§Zm Amåhr (^¶mZH$) A¾r‘ܶo àdoe H$am¶cm cmdy. Ooìhm ˶m§Mr ËdMm OiyZ OmB©c, Voìhm (nwÝhm nwÝhm) Amåhr ˶m§Zm Xþgar ZdrZ ËdMm ~XcyZ XoD$, ho ¶mgmR>r H$s, (gmV˶nydH© $) ˶m§Zr {ejoMr Md MmIV amhmdr. {ZpíMVM A„mh gd©e{º$‘mZ Amho, ~w{Õ‘mZ Amho. 57 Am{U Á¶m§Zr lÕoMm A§JrH$ma H$ê$Z gËH¥$˶o Ho$cr, ˶m§Zm Amåhr Aem ~mJm§V àdoe XoD$ Á¶mV nmʶmMo àdmh dmhV AgVrc, (Am{U) Vo H$m¶‘ VoWMo {Zdmg H$aVrc. VoWo ˶m§Zm gwerc 112



113 gyah-04. AZ-{Zgm OrdZgmWr àmá hmoVrc Am{U Amåhr ˶m§Zm aå¶ d {dnwc N>m¶oÀ¶m {R>H$mUr R>do .y 58 A„mh Vwåhmcm Agm AmXoe XoV Amho H$s, Vw‘À¶mH$S>o R>do ʶmV Amcocr AZm‘V ˶m§À¶m h¸$Xmam§Zm (ì¶dpñWVnUo) naV H$am. Am{U Ooìhm Vwåhr cmoH$m§Xaå¶mZ (˶m§À¶m AmngmVrc ~m~tda) {ZU©¶ H$amc, Va ݶm¶nydH© $ {ZU©¶ H$am. A„mh Vwåhmcm gdm}Îm‘ CnXoe XoV AgVmo. A„mh gd© H$mhr EoH$Umam Am{U gd© H$mhr nmhUmam Amho. 59 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! A„mhÀ¶m AmkoMo nmcZ H$am Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amÀ¶m AmkoMo nmcZ H$am Am{U ˶m§À¶mhr AmkoMo nmcZ H$am, Oo Vw‘À¶m‘ܶo A{YH$manXmda AmhoV. Am{U Oa H$moU˶mhr Jmoï>r~Ôc Vw‘Mo AmngmV ‘V^oX Pmë¶mg Vr Jmoï> ({ZU©¶mgmR>r) A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amda gmondm. (Ago H$am) Oa Vwåhr (Iè¶m AWm©Z)o A„mhda Am{U A§{V‘ {Xdgmda {dídmg R>do Umao Agmc. hrM Jmoï> (Vw‘À¶mgmR>r) gd©lðo > Amho Am{U {VMm eodQ>hr gdm}Îm‘ Amho. 60 Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr OmUrd Zmhr H$m Oo (EH$sH$S>o ImoQ>)o Xmdo H$ê$Z gm§JVmV H$s, Vw‘À¶mda Oo àH$Q> H$aʶmV Amco Am{U Vw‘À¶m AmYr(À¶m n¡J~§ am§H$S>ho r) Oo àH$Q> H$aʶmV Amco, Amåhr ˶m gdmªda {dídmg R>do Umao AmhmoV. (Va XþgarH$S>)o hoM cmoH$ Xþï> cmoH$m§H$Sy>Z (åhUOo g¡VmZmÀ¶m AZw¶m¶m§H$Sy>Z AmngmVrc) {ddmXm§g~§ Y§ mZo {ZU©¶ H$ê$Z KoD$ BpÀN>VmV, Ooìhm H$s, ˶m§Zm (˶m {dÐmohr) cmoH$m§Mr Amkm Z nmiʶmMm (A„mhH$Sy>Z) AmXoe XoʶmV Amcm hmoVm. Am{U g¡VmZmMr Va Aer BÀN>m Amho H$s, ˶m§Zm gÝ‘mJm©nmgyZ Iyn Xÿa KoD$Z Omdo. 61 Am{U Ooìhm ˶m§Zm Ago gm§JʶmV ¶oVo H$s, ˶mÀ¶mH$S>o ¶m, Oo A„mhZo AdV[aV Ho$co Amho, Am{U ¶m ˶mÀ¶m n¡J~§ amH$S>,o Voìhm Vwåhr nmhVm H$s, ho T>mJ| r cmoH$ {VQ>H$mè¶mZo Vw‘À¶mH$S>o © , Ooìhm ˶m§À¶mda ˶m§À¶m nmR> {’$adVmV. 62 nU Voìhm Ë`m§Mo H$m¶ hmoBc



Hw$amU hmVm§À¶m H$‘mB©‘i w o Amcocr AmnÎmr H$mogioc? ˶mdoir Vo Vw‘À¶mH$S>o ¶oD$Z A„mhÀ¶m enWm KoD$Z gm§JVrc H$s, Amåhr Va Ho$di ^co BpÀN>V hmoVmo, Am{U gcmoIm {Z‘m©U H$aʶmì¶{V[aº$, Am‘Mm Xþgam H$moUVmhr CÔoe ZìhVm. 63 ˶m§À¶m ‘ZmV Oo Amho Vo gd© A„mhcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho. Va Vwåhr ˶m§À¶m åhUʶmH$S>o Xþcj © H$am, Am{U ˶m§Zm g‘OmdyZ gm§Jm. Am{U ˶m§Zm Aem nÕVrZo CnXoe Úm H$s, Vo ˶m§À¶m öX¶mV àdoe H$aoc. 64 Amåhr à˶oH$ n¡J~§ ambm ¶mM CÔoemgh nmR>{dco H$s, A„mhÀ¶m AmXoemZo ˶mÀ¶m AmkoMo nmcZ Ho$co Omdo. Am{U Ooìhm ˶m§Zr (dmB©Q> H¥$˶ H$ê$Z) ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm, Voìhm Oa Vo Vw‘À¶mH$S>o Amco AgVo Am{U ˶m§Zr A„mhH$S>o j‘m¶m MZm Ho$cr AgVr, Am{U n¡J~§ amZohr ˶m§À¶mgmR>r j‘m¶mMZm Ho$cr AgVr, Va ˶m§Zm Z¸$sM Ago AmT>ico AgVo H$s, A„mh Va A{Ve¶ ‘m’$ H$aUmam d ’$ma X¶miy Amho. 65 nU Zmhr, (n¡J~§ a!) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mr enW, Vo Vmon¶ªV (Iao) lÕmd§V ~Zy eH$V ZmhrV, Omon¶ªV Vo AmngmVrc gd© {ddmXm§g~§ Y§ mZo Vwåhmcm {ZU©¶ H$aUmam ~ZdrV ZmhrV. ‘J Omo {ZU©¶ Vwåhr H$amc ˶m~Ôc ˶m§À¶m ‘ZmV H$gcrhr e§H$m {Z‘m©U hmoVm H$m‘m Z¶o Am{U (˶m§Zr) Vw‘Mm {ZU©¶ ‘ZmnmgyZ ñdrH$mam¶cm hdm. 66 Amåhr Oa ˶m§Zm AmXoe {Xcm AgVm, "Amnë¶m àmUm§Mr AmhþVr Úm Am{U Amnë¶m Kam§Mm ˶mJ H$am' Va ˶m§À¶mVrc ’$ma WmoS>o cmoH$ dJiVm, BVa (gdmªZr) Vgo Ho$co ZgVo. Oa ˶m§Zr Vo Ho$co AgVo, Á¶mMr ˶m§Zm VmH$sX {Xcr OmVo, Va IamoIa Vo ˶m§À¶m ñdV:À¶mM {hVmMo R>aco AgVo. Am{U (˶m§À¶m lÕocm) ˶mnmgyZ A{YH$ ~iH$Q>r àmá Pmcr AgVr. 67 VgoM Voìhm Amåhr ˶m§Zm Am‘À¶mH$Sy>Z ’$ma ‘moR>o ~jrg {Xco AgVo. 68 VgoM {ZpíMVM ˶m§Zm gai ‘mJ© XmIdcm AgVm. 69 Omo H$moUr A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amÀ¶m AmkoMo nmcZ H$aoc, Vmo ˶m cmoH$m§gmo~V Agoc, 114



115 gyah-04. AZ-{Zgm Á¶m§À¶mda A„mhZo Amnë¶m H¥$noMm dfm©d Ho$cm Amho, åhUOoM n¡J~§ a Am{U Vo cmoH$ Oo g˶mda AT>inUo H$m¶‘ am{hco Am{U Vo, Á¶m§Zr Amnco OrdZ g˶mMr gmj XoʶmgmR>r dmhÿZ Q>mH$co Am{U gXmMmar cmoH$. {H$Vr CÎm‘ gmo~Vr AmhoV ho! 70 hr Amho A„mhMr H¥$nm, Am{U A„mhcm Oo kmZ Amho, Vo H$moUmcmM Zmhr. 71 B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! (ñdV:À¶m ~MmdmV) Ymo³¶mÀ¶m {déÕ nyUn© Uo g‚m amhm. ‘J Ogm àg§J Agoc, Vgo doJdoJù¶m VwH$S>çm§À¶m ñdê$nmV qH$dm EH$Ì {ZKm. 72 (cjmV Agy Úm) Vw‘À¶mV H$moUr Agmhr Amho, Omo ‘mJo a|JmiV amhrc, Am{U Oa Vw‘À¶mda EImXo g§H$Q> H$mogico Va Vmo åhUoc, "hr A„mhMr ‘m¶mda H¥$nm Amho H$s, ‘r ˶m§À¶m~amo~a ZìhVmo.' 73 Am{U Vw‘À¶mda A„mhMr H¥$nm Pmë¶mg, Vmo Z¸$s Ago åhUoc H$s, OUy Vw‘À¶m Am{U ˶mÀ¶m Xaå¶mZ H$gcmM ñZoh^md ZìhVm, "‘r XoIrc ˶m§À¶m~amo~a AgVmo, Va (˶m§À¶mà‘mUoM) ‘cmhr ‘moR>o ¶e àmá Pmco AgVo.' 74 Va ˶m cmoH$m§Zr A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>m¶cm nm{hOo, Oo ‘¥Ë`yZV§ aÀ`m ({MañWm¶r) OrdZmVrc `emgmR>r gܶmÀ¶m ¶m OJmVrc OrdZmcm dmhÿZ Q>mH$VmV. Am{U Omo A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>c o Am{U draJVr àmá H$aoc qH$dm {dO¶ àmá H$aoc, Va ˶mg Amåhr ’$ma ‘moR>o ~jrg XoD$ 75 Vwåhmcm H$m¶ Pmco Amho H$s, Vwåhr cT>Uma Zmhr A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r VgoM Xþ~c © nwéf, {ó¶m d ‘wco ¶m§À¶mgmR>r Oo ¶mMZm H$arV AmhoV H$s, ho à^y! Amåhmcm ¶m dñVrVyZ ~mhoa H$mT>, Á¶m‘ܶo amhUmao A˶mMmar AmhoV. Am{U Vw¶m H¥$noZo H$moUmcmVar Am‘Mm ajUH$Vm© ~Zd, VgoM Vw¶m H¥$noZo EH$ gmhmæ¶H$Vm©hr Amåhmcm CncãY H$adyZ Xo. 76 Oo lÕmd§V AmhoV, Vo A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>VmV Am{U Oo g˶ ZmH$maUmao lÕmhrZ AmhoV, Vo g¡VmZmÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>VmV. Va Vwåhr g¡VmZmÀ¶m {‘Ìm§er cT>m. Am{U g¡VmZmMo S>mdnoM



116



Hw$amU



IamoIa H$‘Omoa AmhoV. 77 Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr OmUrd Zmhr H$m, Á¶m§Zm Ago gm§JʶmV Amco hmoVo H$s, Amnë¶m hmVm§da {Z¶§ÌU R>do m Am{U Z‘mµOê$nr {Z¶{‘V àmW©Zm H$aUmao ~Zm Am{U Oµ H$mV Úm? Am{U Ooìhm (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) cT>ʶmMm ˶m§Zm AmXoe {Xcm Jocm, Voìhm ˶m§À¶mn¡H$s EH$ JQ> Á¶mà‘mUo A„mhMo ^¶ ~miJm¶cm hdo ˶mà‘mUo qH$dm ˶mnojmhr A{YH$, ‘mUgm§Zm {^D$ cmJcm. Vo åhUy cmJco, " ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Vy Amåhmcm cT>mB© H$aʶmMm AmXoe H$m {Xcmg, Vy AmUIr H$mhr H$mimgmR>r ¶wÕmcm nwT>o T>H$cco AgVo, (Va {H$Vr ~ao Pmco AgVo)!' Vwåhr ˶m§Zm gm§JZy Q>mH$m, "¶m OJmVrc ’$m¶Xm ’$ma WmoS>m Amho Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aMo OrdZ A{YH$ Mm§Jco Amho, (nU) ˶m§À¶mgmR>r, Oo A„mhMo ^¶ ~miJyZ (OrdZ ì¶VrV H$aVmV). Am{U Vw‘À¶mda OamgwÕm Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr. 78 Am{U Vwåhr {OWo Hw$R>o Agmc (Vw‘Mr R>acocr doi Amë¶mda), ‘¥Ë¶y Vwåhmcm JmR>c o , ‘J Vwåhr ‘O~yV ~m§Ycoë¶m (‘moR>-‘moR>çm) dmS>çmV H$m AgoZm.' Am{U Ooìhm ˶m§Mm ’$m¶Xm hmoVmo, Voìhm Vo åhUVmV, "ho A„mhH$Sy>Z Amho.' Am{U ˶m§À¶mda EImXr AmnÎmr Amcr Va Vo åhUVmV, "hr AmnÎmr Vw‘À¶m‘wio Amho.' (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "gd© H$mhr A„mhH$Sy>ZM Amho.' ¶m cmoH$m§Zm Pmco Amho Var H$m¶? H$s, H$moUVrM Jmoï> ¶m§À¶m cjmV ¶oV Zmhr. 79 Vw‘Mo Oo H$mhr Mm§Jco hmoV AgVo, Vo A„mhH$Sy>Z Amho Am{U Vw‘À¶mda Or H$mhr {dnÎmr ¶oV AgVo, Vr Vw‘À¶m ñdV:‘wiMo ¶oV AgVo. (n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm (g‘ñV) ‘mZdOmVrgmR>r g§Xeo dmhH$ ~ZdyZ nmR>{dco Amho. ¶mgmR>r A„mh (ñdV:) gmjr Amho. 80 Omo H$moUr n¡J~§ amÀ¶m AmkoMo nmcZ H$aVmo, Vmo ({ZpíMVM) A„mhÀ¶m AmkoMo nmcZ H$aVmo. Am{U Omo H$moUr ˶mH$S>o nmR> {’$adrc, Va (n¡J~§ a!)



117 gyah-04. AZ-{Zgm 81 Amåhr Vwåhmcm ˶m§À¶mda nhmaoH$ar ~ZdyZ nmR>{dcoco Zmhr. Am{U Vo åhUVmV, "Amåhr Vw‘À¶m AmkoMo nmcZ H$aUmaM.' nU Ooìhm Vo Vw‘À¶mnmgyZ Xÿa OmVmV, Voìhm ˶m§À¶mn¡H$s EH$ JQ> amÌrÀ¶m doigo Vwåhr Oo H$mhr gm§JVm, Ë`mÀ`m{déÕ ¶moOZm AmIVmV. Vo Á¶m ¶moOZm AmIrV AmhoV ˶m§Mr A„mh Zm|X H$arV Amho. Va Vwåhr ˶m§À¶mH$S>o Xþcj © H$am Am{U A„mhda (ÑT>) {dídmg R>do m. Á¶mÀ¶mda {dídmg Ho$cm Omdm Agm A„mhgmaIm Xþgam H$moUrM Zmhr. 82 Vo Hw$amUmda (J§^raVmnydH© $) {dMma H$arV ZmhrV H$m? Oa ho Hw$amU A„mh{edm¶ Aݶ H$moUmH$Sy>Z Amcoco AgVo, Va ˶m§Zm {ZpíMVM ¶m‘ܶo AZoH$ {dg§JV Jmoï>r AmT>iZy Amë¶m Ag˶m. 83 Am{U Ooìhm ˶m§À¶mH$S>o em§VrMr qH$dm ^¶mMr H$moUVrhr ~mV‘r ¶oV,o Voìhm Vo Vr gd©Ì nga{dVmV. nU Oa ˶m§Zr Vr ~mV‘r n¡J~§ amH$S>o Am{U ˶m§À¶m‘Yrc Oo cmoH$ A{YH$manXmda AmhoV, ˶m§À¶mH$S>o nmoM{dcr AgVr, Va ˶m§À¶mn¡H$s Oo JwáMa ¶§ÌUoer g§~{§ YV cmoH$ AmhoV, ˶m§Zr ˶m ~mV‘rMo g˶ OmUyZ KoVco AgVo. Oa Vw‘À¶mda A„mhMr H¥$nm Am{U X¶m ZgVr, Va (’$ma) WmoS>çm cmoH$m§ì¶{V[aº$ BVa gd©, g¡VmZmMo AZwgaU H$aUmao ~Zco AgVo. 84 Va Vwåhr A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>m, Vwåhr Ho$di ñdV:À¶m ~m~VrV O~m~Xma AmhmV, (‘¥Ë`yÀ`m ^¶mcm ‘mV XoʶmMr) lÕmd§Vm§Zm àoaUm Úm. Am{U A„mh g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§À¶m (qhgoMm) Omoa ‘moS>y Z H$mTob> ¶mV Zdc Zmhr, H$maU A„mh eº$sÀ¶m ~m~VrV A{YH$ ~cdmZ Amho Am{U {ejm H$aʶmÀ¶m ~m~VrVhr A{YH$ H$R>mao Amho. 85 Omo H$moUr Mm§Jë¶m H$m¶m©gmR>r {e’$mag H$arc, ˶mMm ˶m H$m¶m©À¶m (Mm§Jë¶m) n[aUm‘m§‘ܶo dmQ>m Agoc Am{U Omo H$moUr dmB©Q> H$m¶m©gmR>r {e’$mag H$arc, ˶mMm ˶m



Hw$amU H$m¶m©À¶m (dmB©Q>) n[aUm‘m§‘ܶo dmQ>m Agoc. Am{U A„mhÀ¶m eº$sÀ¶m AYrZ Amho à˶oH$ Jmoï>. 86 Am{U Ooìhm H$moUr Vwåhmcm ew^qMVZmgh A{^dmXZ H$aoc Va Vwåhrhr ˶mcm ˶mnojm A{YH$ qH$dm VgoM ew^qMVZmMo ~moc ~mocZy A{^dmXZ H$am. {ZpíMVM A„mh {heo~ KoʶmgmR>r à˶oH$ Jmoï>rMr Zm|X R>do rV Amho. 87 A„mhM CnmgZo`mo½` Amho, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo`mo½` Zmhr. Vmo {ZpíMVM nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Vwåhm§ gdmªZm EH$Ì AmUoc, Á¶mÀ¶m ¶oʶm‘ܶo ‘wirM e§H$m Zmhr. Am{U A„mhÀ¶m eãXmnojm A{YH$ g˶ H$moUmMm eãX Agy eH$Vmo? 88 Vwåhmcm Pmco Var H$m¶ H$s, Vwåhr (˶m) Xm§{^H$ cmoH$m§À¶m ~m~VrV XmoZ JQ>mV {d^mJco OmV AmhmV, Ooìhm H$s, ñdV: A„mhZo ˶m§Zm ˶m§À¶m XþîH¥$˶m§‘i w o (AlÕoH$S>)o ’o$Hy$Z {Xco Amho. Vwåhr Aem§Zm gÝ‘mJm©da AmUy BpÀN>Vm H$m, Á¶m§Zm (ñdV:) A„mhZo ‘mJ©^ï« > hmoʶmgmR>r gmoS>y Z {Xco Amho? (Zmhr), Vwåhr Aem§Zm H$Xm{n gÝ‘mJ© XmIdy eH$V Zmhr Á¶m§Zm (ñdV:) A„mhZo ‘mJ©^«ï> Ho$co Amho. 89 ˶m§Mr Va Aer BÀN>m Amho H$s, ˶m§Zr Á¶mà‘mUo g˶mMm AñdrH$ma Ho$cm, Vwåhrhr Vgo H$amdo, åhUOo Vwåhr gd© gmaIo hmoD$Z Omdo. Va Vwåhr ˶m§À¶mn¡H$s H$moUmerhr H$gë¶mhr àH$maMo ‘¡ÌrMo g§~Y§ A{O~mV R>do y ZH$m, Omon¶ªV Vo A„mhgmR>r Amnë¶m KamXmamMm ˶mJ H$arV ZmhrV, Am{U Oa ˶m§Zr ¶mH$S>o nmR> {’$adcr, Va ˶m§Zm nH$S>m Am{U {OWo Vo gmnS>Vrc, {VWo ˶m§Zm R>ma H$am Am{U ˶m§À¶mn¡H$s H$moUmcmhr Amncm {‘Ì d ‘XVZrg ~Zdy ZH$m. 90 øm AmXoemcm AndmX åhUOo Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Mm g§~Y§ ˶m cmoH$m§er Amho, Á¶m§À¶mer Vw‘Mm H$ama Pmcocm Amho. Am{U Vo cmoH$hr (AndmX AmhoV), Oo Vw‘À`mH$So> Aem AdñWoV ¶oVmV H$s, Vw‘À¶mer qH$dm (lÕmd§Vm§nH¡ $s) Amnë¶mM cmoH$m§er ¶wÕ H$aʶmÀ¶m ({dMmamZo) ˶m§À¶m 118



119 gyah-04. AZ-{Zgm öX¶m§Zm doXZm hmoVmV. nU Oa A„mhZo BpÀN>co AgVo, Va ˶mZo ˶m§Zm Vw‘À¶mda à^wËd {Xco AgVo, Voìhm Vo Adí¶ Vw‘À¶mer cT>co AgVo. ‘J Oa Vo Vw‘À¶mnmgyZ Xÿa amhVrc Am{U Vw‘À¶mer ¶wÕ H$aUma ZgVrc, Am{U em§VVoMo YmoaU Adc§~Vrc Va A„mh Vwåhmcmhr ˶m§À¶m{déÕ AmH«$‘H$ ^y{‘H$m KoʶmMr nadmZJr XoV Zmhr. 91 Vwåhmcm BVa H$mhr Agohr cmoH$ AmT>iVrc Oo Vw‘À¶mnmgyZ Am{U Amnë¶m cmoH$m§nmgyZ (ñdV:cm) gwa{jV R>do y BpÀN>VmV. nU Ooìhmhr ˶m§Zm CnÐd ‘mO{dʶmMr g§Yr àmá hmoV,o Va Vo ˶m g§Yrcm A{O~mV J‘mdrV ZmhrV. Oa Vo Vw‘À¶mnmgyZ Xÿa amhUma ZgVrc, Am{U Vw‘À¶mer em§VrMo YmoaU Adc§{~Uma ZgVrc Am{U Amnco hmV (¶wÕmnmgyZ) AmdaVo KoUma ZgVrc Va Vwåhr ˶m§Zm nH$S>m Am{U Vo OoWo gmnS>Vrc VoWo ˶m§Zm R>ma H$am. ho Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§À¶m{déÕ cT>ʶmMm Amåhr Vwåhmcm nyU© A{YH$ma {Xcocm Amho. 92 EH$ lÕmd§V Xþgè¶m lÕmd§Vmcm R>ma H$ê$ eH$Vmo, ho H$ënZm H$aʶmOmoJho r Zmhr, nU MwH$sZo Ago KS>ë¶mg àíZ doJim Amho. Am{U Or 춺$s EImÚm lÕmd§VmMr MwH$sZo h˶m H$ê$Z ~goc, Va ˶mZo (àm`píMÎm åhUyZ) EH$m lÕmd§V XmgmMr ‘wº$Vm H$amdr Am{U R>ma Pmcoë¶m 춺$sÀ¶m ZmVodmBH$m§Zm ZwH$gmZ ^anmB©nmoQ>r EH$ a¸$‘ AXm H$amdr, nU ˶mMo ZmVodmB©H$ (Vr a¸$‘) gmoS>y Z XoV AgVrc Va Vr Jmoï> doJir Amho. Vmo R>ma Pmcocm lÕmd§V Oa ˶m cmoH$m§er g§~{§ YV Agoc Oo Vw‘À¶mer ¶wÕ H$aUmao eÌy AmhoV, Va (R>ma ‘maUmè¶m 춺$sMo àm`píMÎm ’$º$ ho Agoc H$s), ˶mZo EH$m lÕmd§V Xmgmcm Jwcm‘rVyZ ‘wº$ H$amdo. Am{U Oa Vmo (R>ma Pmcocm lÕmd§V), Aem cmoH$m§er g§~{§ YV Agoc, Á¶m§À¶mer Vw‘Mm (em§Vr) H$ama Pmcocm Amho, Va R>ma Ho$coë¶m 춺$sZo, R>ma Pmcoë¶m 춺$sÀ¶m ZmVodmBH$m§Zm,



Hw$amU ZwH$gmZ ^anmB©nmoQ>r EH$ a¸$‘ AXm H$amdr Am{U gmo~V EH$m lÕmd§V Xmgmcm Jwcm‘rVyZ ‘wº$ H$amdo. Am{U Omo ho H$aʶmg g‘W© Zgoc Va ˶mZo XmoZ ‘{hZo {Za§Va Cndmg H$amdm. hm A„mhZo R>adcocm j‘oMm ‘mJ© Amho. A„mh gd© H$mhr OmUUmam d ~w{Õ‘mZ Amho. 93 Am{U Omo H$moUr lÕmd§VmMr OmUyZ~wOZy h˶m H$arc, Va ˶mMr {ejm ’$º$ ZaH$ (Am{U ZaH$M) Amho. {OWo Vmo H$m¶‘ {Zdmg H$arc. Am{U ˶mÀ¶mda A„mhMr AdH¥$nm Am{U {Y¸$ma Agoc Am{U A„mhZo ˶mÀ¶mgmR>r ’$ma ‘moR>r {ejm V¶ma R>do cr Amho. 94 B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Ooìhm Vwåhr A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r {ZKmc Voìhm ¶mo½¶àH$mao (eÌyÀ§ ¶m H$madm¶m g§~Y§ mZo) Vnmg H$ê$Z ¿¶m Am{U Omo H$moUr ew^Ào N>m 춺$ H$aÊ`mgmR>r Vwåhmcm gcm‘ (àUm‘) H$arc, ˶mg "Vy lÕmd§V Zmhrg' Ago åhUy ZH$m. Vwåhmcm ¶mM OrdZmVrc j{UH$ gwIm§Mr ’$ma cmcgm Amho, nU A„mhH$S>o (emídV ñdê$nmÀ¶m) gwIXm¶r Jmoï>r {dnwc à‘mUmV AmhoV. ¶m AmYr Vwåhr XoIrc AgoM hmoVm. na§Vw A„mhZo Vw‘À¶mda ˶mMr ({deof) H¥$nm Ho$cr, Va Vnmg H$aʶmÀ¶m ~m~VrV Xj amhm. Oo H$mhr Vwåhr H$arV AgVm ˶mMr A„mhcm Zoh‘r OmUrd AgVo. 95 H$moUVohr ({deof) H$maU ZgVmZm Kar ~gyZ amhUmao lÕmd§V Am{U Vo lÕmd§V Oo Amnco YZ Am{U àmU nUmcm cmdyZ A„mhÀ¶m ‘mJm©V g§Kf© H$aVmV, XmoKo H$Xm{n g‘mZ hmoD$ eH$V ZmhrV. A„mhZo Amnco YZ d àmU nUmcm cmdyZ (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) g§Kf© H$aUmè¶m cmoH$m§Zm, ˶m cmoH$m§da loð> XOm© àXmZ Ho$cocm Amho. Oo ~gyZ amhUmao AmhoV. A„mhZo gd© (lÕmd§Vm§er) Mm§Jcm ‘mo~Xcm XoʶmMm dm¶Xm Ho$cm Amho. nU ˶m§Mm ‘mo~Xcm ’$ma ‘moR>m Amho, Oo ˶mÀ¶m H$m¶m©gmR>r g§Kf© H$arV AgVmV. 96 Ë`m§À`mgmR>r A„mhH$Sy>Z gÝ‘mZmMo ‘moR>‘moR>o ñWmZ AmhoV, ˶mÀ¶mH$Sy>Z j‘m d H¥$nm (˶m§Zm àmá hmoBc © ). A„mh ’$ma ‘m’$ 120



gyah-04. AZ-{Zgm



121



H$aUmam d X¶miy Amho. 97 ˶m cmoH$m§Zr (dmB©Q> H¥$˶ H$ê$Z) ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm Amho, (àmU H$mT>Umao A„mhMo) XÿV Ooìhm ˶m§Mo àmU H$mT>Vrc, Voìhm Vo XÿV ˶m§Zm {dMmaVrc, "Vwåhr (Ago XþîH¥$˶) H$m H$arV hmoVm?' Vo CÎma XoVrc, "Amåhr XoemV Aghm¶ AdñWoV hmoVmo.' Vo {dMmaVrc, "A„mhMr n¥Ïdr BVH$s {demc ZìhVr H$m H$s, Vwåhr ñWcm§Va H$ê$Z XþgarH$S>o OmD$ eH$cm AgVmV?' hoM Vo cmoH$ AmhoV (‘¥Ë`yZV§ aÀ`m OrdZmV) Á¶m§Mo {ZdmgñWmZ ZaH$ Amho, IamoIa {H$Vr dmB©Q> {R>H$mU Amho Vo! 98 nU Aghm¶ nwéf, {ó¶m Am{U (chmZ) ‘wco Oo ñWcm§VamMr ¶moOZm AmIʶmg Ag‘W© AmhoV, ˶mgmR>r ˶m§Zm H$moUVmM ‘mJ© Am{U gmYZ gmnS>V Zmhr. 99 A„mh Aem cmoH$m§À¶m (AnamYm§Zm) j‘m H$ê$ eH$Vmo, H$maU A„mh ’$ma ‘m’$ H$aUmam Am{U j‘merc Amho. 100 Am{U Omo H$moUr A„mhgmR>r Amnë¶m KamXmamMm ˶mJ H$arc, ˶mcm n¥Ïdrda Aml¶mgmR>r AZoH$ {R>H$mU Am{U {dnwc à‘mUmV OrdZgm‘J«r AmT>ico . Am{U Omo H$moUr A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amÀ¶m H$m¶m©gmR>r ({‘eZgmR>r) Amnco Ka ˶mJ H$aoc Am{U Oa ˶mcm (A„mhÀ¶m ‘mJm©V) ‘¥Ë`y ¶oBc © Va ˶mMm ‘mo~Xcm A„mhH$S>o V¶ma Amho. Am{U A„mh IamoIa ’$ma ‘m’$ H$aUmam Am{U X¶miy Amho. 101 (lÕmd§Vm§Zmo!) Ooìhm Vwåhr XoemV àdmg H$arV Agmc, Voìhm Z‘mµOmMr ‘mÌm H$‘r Ho$ë¶mg, Vwåhmcm H$moUVohr nmn cmJUma Zmhr, Ooìhm Vwåhmcm Aer e§H$m gVmdrV Agoc H$s, lÕmhrZ cmoH$ AMmZH$nUo (¶oD$Z Z‘mµOmXaå¶mZ) Vw‘À¶mda h„m H$ê$ eH$VmV. IamoIa, g˶mMm AñdrH$ma H$aUmao Vo lÕmhrZ cmoH$ Vw‘Mo CKS> eÌy AmhoV. 102 (n¡J~§ a!) Ooìhm Vwåhr lÕmd§Vm§~amo~a Agmc Am{U gm‘y{hH$ àmW©ZMo o (Z‘mµOmMo) ZoVË¥ d H$arV Agmc, Voìhm ˶m§À¶mn¡H$s (H$mhr cmoH$m§À¶m) EH$m JQ>mcm (Z‘mµOmgmR>r)



Hw$amU Vw‘À¶m~amo~a C^o amhÿ Úm, ˶m§Zr AmnAmncr eóo Odi R>do m¶cm hdr, ‘J ˶m§Zr (Z‘mµO‘ܶo) ZV‘ñVH$ hmoʶmMr ({dYr åhUOo gOXm) nyU© H$ê$Z ‘mJÀ¶m ~mOyg Omdo, (Am{U g§ajUmW©) C^o amhmdo. ‘J Xþgè¶m JQ>mZo, Á¶mZo Z‘mµO AXm Ho$cr Zmhr, nwT>o ¶mdo Am{U Vw‘À¶mgmo~V Z‘mµO AXm H$amdr. Am{U ˶m§Zr Hw$R>ë¶mhr Ymo³¶mÀ¶m {déÕ gmdY amhmdo Am{U AmnAmncr eóo Odi ~miJmdrV. (H$maU) g˶ ZmH$maUmao (Vo) lÕmhrZ cmoH$ BpÀN>VmV H$s, Vwåhr Vw‘À¶m eóm§H$S>o d (BVa) gm‘J«r ¶mH$S>o (H$mhr H$maUm‘wi)o Xþcj © H$amdo. åhUOo ˶m§Zm AMmZH$nUo Vw‘À¶mda AmH«$‘U H$aVm ¶mdo. nU nmdgm‘wio Vwåhr AS>MUrV Amcm Agmc qH$dm AmOmar Pmco Agmc, Va Z‘mµOmÀ`m doigo Vwåhr Vw‘Mo eó ~mOycm H$mTy>Z R>do ë¶mg (Vo) MwH$sMo R>aUma Zmhr. VWm{n Vwåhr (H$moU˶mhr) Ymo³¶mnmgyZ ~Mmd H$aʶmgmR>r (Zoh‘r) gmdY amhm. {ZpíMVM A„mhZo g˶mMm AñdrH$ma H$aUmè¶m lÕmhrZm§gmR>r An‘mZmñnX {ejm V¶ma R>do cocr Amho. 103 Am{U Vw‘Mr Z‘mµO nyU© Pmë¶mZ§Va A„mhMo ñ‘aU H$am. CR>Vm, ~gVm Am{U nhþS>co AgVm. Am{U Ooìhm Vwåhmcm (gd© H$mhr) gwa{jV dmQ>c o , Voìhm (nyUn© Uo) {d{YdV Z‘mµO AXm H$am. {ZpíMVnUo, Z‘mµO R>adyZ {Xcoë¶m doigo AXm H$aUo, ho lÕmd§Vm§Mo A{Zdm¶© H$V©ì¶ Amho. 104 Am{U eÌÿMm nmR>cmJ H$aVmZm Xþ~ionUm XmIdy ZH$m. Oa Vwåhmcm H$mhr Ìmg ghZ H$amdm cmJV Agoc, Va Vo (eÌy)hr VgmM Ìmg ghZ H$arV AmhoV. nU (Vw‘À¶mgmR>r O‘oMr ~mOy åhUOo) Vwåhr A„mhH$Sy>Z Á¶m Anojm R>do Vm, ˶m Anojm Vo R>do y eH$V ZmhrV. A„mh gd© H$mhr OmUUmam d ~w{Õ‘mZ Amho. 105 {ZpíMVM Amåhr hm J«W§ Vw‘À¶mg‘moa "g˶' àñVwV H$aʶmgmR>r nmR>{dcm Amho, ¶mgmR>r H$s, Vwåhr A„mhZo Vwåhmcm Oo {eH$dco Amho, ˶mÀ¶mZwgma cmoH$m§gmR>r {ZU©¶ H$amdm. Am{U Vwåhr {dídmgKmV H$aUmè¶m 122



123 gyah-04. AZ-{Zgm cmoH$m§Mo g‘W©H$ ~Zy ZH$m. Am{U A„mhH$S>o j‘m¶mMZm H$am. A„mh, IamoIa A{Ve¶ j‘merc Am{U X¶miy Amho. 107 Am{U Oo ñdV:erM Aàm‘m{UH$ AmhoV, Vwåhr Aem cmoH$m§Mr ~mOy ‘m§S>y ZH$m. A„mhcm {dídmgKmV H$aUmao Am{U XþamMmar cmoH$ A{O~mV AmdS>V ZmhrV. 108 ˶m§Zm AmnU (Amnë¶m Hw$H¥$˶m§g~§ Y§ mZo) cmoH$m§g‘moa c{‚mV hmoV Agë¶mMm {dMma gVmdVmo, nU ˶m§Zm AmnU A„mhg‘moa c{‚mV hmoV Agë¶mMm {dMma gVmdV Zmhr, Omo ˶m§À¶mgmo~V (Zoh‘r) AgVmo. Am{U Vo amÌrÀ¶m A§YmamV Aem Jmoï>t{df¶r nam‘e© H$aVmV, Á¶mcm A„mhMr ‘mݶVm Zmhr. Am{U Oo H$mhr Vo H$arV AmhoV, A„mhZo Vo doT>cc o o Amho. 109 (ho OmUyZ Agm H$s), Vwåhr ¶m OJmVrc OrdZmV ˶m§Mm nj KoD$Z dmX Kmcy eH$Vm, nU nwZéËWmZmÀ¶m {Xder ˶m§Mm nj KoD$Z A„mher PJS>m H$ê$ eH$Vmo Agm H$moU Amho? Am{U (A„mhnmgyZ) H$moU ˶m§Mm ~Mmd H$ê$ eH$Vmo? 110 Omo H$moUr XþîH¥$˶ H$arc qH$dm ñdV:daM Aݶm¶ H$ê$Z ~goc, nU Z§Va Oa Vmo A„mhH$S>o j‘m¶mMZm H$arc, Va ˶mg A„mh ({ZpíMVM) ’$ma j‘m H$aUmam Am{U X¶miy Agë¶mMo AmT>iZy ¶oBc © . 111 Am{U Omo H$moUr XþîH¥$˶ H$aVmo, ñdV:À¶mM {déÕ H$aVmo. A„mh, IamoIa à˶oH$ Jmoï> OmUUmam d ~w{Õ‘mZ Amho. 112 Am{U Omo H$moUr ñdV: AnamY qH$dm nmn H$ê$Z, ˶mMm Xmof Xþgè¶mÀ¶m ‘mWr ‘maoc, Va Vmo {ZpíMVM ImoQ>o Amamon Am{U ’$ma ‘moR>çm nmnmMo AmoPo Amnë¶m S>m³o ¶mda KoB©c. 113 Oa Vw‘À¶mda A„mhMr H¥$nm Am{U X¶m ZgVr, Va ˶m§À¶mn¡H$s EH$m JQ>mZo Vwåhmcm ‘mJ©^ï« > H$aʶmMm {ZpíMVnUo à¶ËZ Ho$cm AgVm H$maU ˶m§Zr Vgm g§H$ën Ho$cocm hmoVm, nU Vo Xþgè¶m H$moUmcm Zìho Va ñdV:cmM ‘mJ©^ï« > H$arV AmhoV. Am{U Vo Vw‘Mo H$moUVohr ZwH$gmZ H$ê$ eH$V ZmhrV. A„mhZo Vw‘À¶mH$S>o hm J«W§ Am{U kmZ nmR>dco Amho Am{U Vwåhmcm {ddoH$eº$s 106



Hw$amU àXmZ Ho$cr Amho, VgoM Vwåhmcm Vo (gd©) {eH$dco, Oo Vwåhmcm ‘mhrV ZìhVo. Am{U IamoIaM hr A„mhMr Vw‘À¶mda ’$ma ‘moR>r H¥$nm Amho. 114 Á¶m Jwá MMm© Vo H$arV AmhoV, ˶m§nH¡ $s ~hþVm§e Aem AmhoV H$s, Á¶m‘ܶo H$mhrM Mm§Jc w nUm Zmhr. Mm§Jc w nUm Va ˶mÀ¶m MM}V AgVmo Omoo XmZY‘© qH$dm nwÊ`H$m¶© qH$dm cmoH$m§Xaå¶mZ g‘oQ> KS>{dUo (B.) {df¶r VmH$sX XoVmo. Am{U Omo H$moUr A„mhMr ‘Ou g§nmXZ H$aʶmgmR>r Ago H$arc, ˶mg Amåhr ’$ma ‘moR>o ~jrg XoD$. 115 Am{U Omo H$moUr (A„mhMr) {eH$dU ñnï> Pmë¶mZ§Va XoIrc n¡J~§ amMm {damoY H$aVmo Am{U lÕmd§Vm§À¶m ‘mJm©ì¶{V[aº$ Aݶ ‘mJm©Mm Adc§~ H$aVmo, Va Amåhr ˶mcm ˶mM (dmB©Q>) ‘mJm©da ‘mJ©ñW R>do ,y Á¶mMr ˶mZo ñdV: {ZdS> Ho$cr Amho. Am{U (OrdZàdmg g§në¶mZ§Va) ˶mcm ZaH$mV ’o$Hy$Z XoD$ Am{U {H$Vr dmB©Q> àdmgmMo eodQ> Amho Vo! 116 A„mh {ZpíMVnUo ˶m Jmoï>rcm H$YrM j‘m H$aUma Zmhr H$s, ˶mMo g‘H$j R>adco Omdo. ¶mì¶{V[aº$ (chmZghmZ) MwH$m Á¶mÀ¶m ~m~VrV Vmo BÀN>rc, ˶mg j‘m H$arc. Am{U Á¶mZo (BVam§Zm) A„mhMo g‘H$j R>a{dco Vmo (gÝ‘mJm©nmgyZ), ’$maM Xÿa ^aH$Q>V Jocm. 117 Vo (AZoH$o ídadmXr cmoH$) A„mhcm gmoS>y Z Xodr-XodVm§Mm Ymdm H$aVmV (‘XVrgmR>r hmH$ XoVmV), (Ago H$ê$Z) Vo Xþgè¶m H$moUmMm Zìho Va {dÐmohr g¡VmZmMm Ymdm H$arV AmhoV. 118 (Ago H$aUmè¶m 춺$sMm) A„mhZo {Y¸$ma Ho$cm Amho. g¡VmZmZo (A„mhcm) Ago åhQ>co hmoVo H$s, ‘r Vw¶m godH$m§nH¡ $s EH$ {ZpíMV ^mJ Adí¶ KoBZ© . 119 (g¡VmZmZo åhQ>co hmoV)o , ‘r ˶m§Zm Adí¶ ~hH$mdrZ Am{U ˶m§À¶m ‘Zm§‘ܶo ì¶W© Amem OmJ¥V H$arZ. Am{U ‘r ˶m§Zm ào[aV H$arZ, Va Vo OZmdam§Mo H$mZ H$mnVrc (~ir XoʶmgmR>r AZoH$o ídadmXr cmoH$m§Mr Hw$àWm), Am{U ‘r ˶m§Zm AmXoe XoBZ© Va Vo A„mhÀ¶m aMZoV (AZ{YH¥$V) ~Xc 124



gyah-04. AZ-{Zgm



125



H$aVrc. Am{U Omo H$moUr A„mhcm gmoS>y Z g¡VmZmcm Amncm gmhmæ¶H$Vm© ~Zdoc Va Vmo (eodQ>r) nyUn© Uo ~a~mX hmoUma. 120 Vmo (g¡VmZ) ˶m§Zm AmídmgZo XoVmo Am{U ˶m§À¶m‘Yo ì¶W© Amem OmJ¥V H$aVmo. nU g¡VmZmMr gd© AmídmgZo ’$gdUwH$s{edm¶ Xþgao H$mhrM Zmhr. 121 (eodQ>r) Aem cmoH$m§Mo {R>H$mU ’$º$ ZaH$ Amho. Am{U ˶m§Zm ˶mVyZ ~mhoa nS>ʶmMm H$moUVmhr ‘mJ© gmnS>Uma Zmhr. 122 nU Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U gËH$‘} Ho$cr, Amåhr ˶m§Zm Aem ~mJm§‘ܶo àdoe XoD$, Á¶mVyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc. Am{U Vo VoWo gX¡d {Zdmg H$aVrc, ho A„mhMo g˶ dMZ Amho. Am{U A„mh{edm¶ Xþgam H$moU A{YH$ g˶dMZr Agy eH$Vmo. 123 (ñdJm©Mr àmár) Zm Vwåhm§ (lÕmd§Vm§À¶m) BÀN>do a Adc§~Zy Amho, Zm ˶m§À¶m BÀN>do a Adc§~Zy Amho Oo AmYrMo J«W§ YmaH$ AmhoV. Omo H$moUr XþîH¥$˶ H$aoc, ˶mcm ˶mMo ’$i {‘ioc. Am{U ˶mcm A„mhì`{V[aº$ Aݶ H$moUrhr g‘W©H$ qH$dm gmhmæ`H$Vm© åhUyZ cm^Uma Zmhr. 124 Omo H$moUr gËH$‘© H$arc, ‘J Vmo nwéf Agmo dm ór, nU Oa Vmo lÕmd§V Agoc Va Aem bmoH$m§Zm ñdJm©V àdoe {‘ioc Am{U ˶m§À¶mda OamgwÕm Aݶm¶ hmoUma Zmhr. 125 Y‘©lÕoÀ¶m ~m~VrV ˶mÀ¶mhÿZ A{YH$ Mm§Jcm H$moU Agy eH$Vmo, Á¶mZo (nyUn© Uo) ñdV:cm A„mhÀ¶m ñdmYrZ Ho$co Am{U Vmo gËH$‘} H$aUmam Amho. Am{U Vmo B~«mhr‘À¶m n§WmMo AZwgaU H$aVmo, Omo (B~«mhr‘), ñdV:cm BVa gd© (ImoQ>çm Jmoï>ter) AcJ H$ê$Z nyUn© Uo A„mhMm ~Zcocm hmoVm. Am{U A„mhZo ˶mcm (ñdV:Mm) {‘Ì åhUyZ {ZdS>co hmoV.o 126 Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr O{‘ZrV Amho, Vo gd©À¶m gd© A„mhMoM Amho Am{U IamoIa A„mhZo gd© dñVw‘mÌm§Zm doT>y Z R>do co Amho. 127 Vo Vwåhmcm {ó`m§{df`r (Y‘m©Mm) AmXoe {dMmaVmV, (Vwåhr ˶m§Zm)



Hw$amU gm§Jm, "A„mh Vwåhmcm ˶m§À¶m{df¶r AmXoe XoV Amho. (VgoM ˶m AmXoem§Mo ñ‘aU H$ê$Z XoV Amho), Oo Vwåhmcm øm J«W§ m‘ܶo AZmW ‘wcs¨À`m ~m~VrV EoH${dco Joco Amho. ˶m§Zm Vwåhr Vo XoV Zmhr, Oo ˶m§À¶mgmR>r (˶m§Mm h¸$ åhUyZ) {ZpíMV H$aʶmV Amco Amho. nU ˶m§À¶mer {ddmh Va H$ê$ BpÀN>Vm. VgoM {ZamYma (Aghm¶) ‘wcm§À`m ~m~VrVhr AmXoe XoʶmV Amcm Amho H$s, Vwåhr AZmWm§À¶m g§~Y§ mV ݶm¶nyU© ì¶dhma H$am. Am{U Vwåhr Oo H$moUVo gËH$‘© H$aVm, ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho. 128 Am{U Oa EImÚm órcm Amnë¶m nVrH$Sy>Z Amnë¶mda A˶mMma hmoʶmMo qH$dm ~ondm©B© XmIdcr OmʶmMo ^¶ dmQ>V Agoc, Va ˶m órZo AmngmV gcmoIm {Z‘m©U H$aʶmgmR>r à¶ËZ Ho$ë¶mg Vgo H$aUo, MwH$sMo R>aUma Zmhr. H$maU AmngmV gcmoIm {Z‘m©U H$aUo, ho gdm}Îm‘ H¥$˶ Amho. Am{U cmo^rnUm ‘mZdmÀ¶m àd¥Îmr‘ܶo AmhoM. nU Oa Vwåhr Mm§Jë¶màH$mao dmJmc Am{U A„mhMr OmU R>do mc (Va ˶mV Vw‘Mo ^bo Amho). (Va cjmV Agy Úm,) A„mhcm ˶m gd© Jmoï>tMr OmUrd Amho, Oo Vwåhr H$aVm. 129 Am{U Vw‘Mr {H$Vrhr BÀN>m Agcr Var Vwåhr Vw‘À¶m (gd©) nËZtZm nyUn© Uo g‘mZ ݶm¶mMr dmJUyH$ H$Yrhr XoD$ eH$V Zmhr. Am{U åhUyZ Vwåhr EH$mM nËZrMo AemàH$mao ({à¶) ~ZyZ OmD$ ZH$m H$s, XþgarH$S>o A{O~mV bj Z XoD$Z {Vcm ({ddm[hV AgyZhr A{ddm{hVmà‘mUo) Xþb{© jV AdñWoV gmoS>y Z Úmc. Am{U Oa Vwåhr (ñdV:‘ܶo) gwYmaUm H$amc Am{U (A„mhMr) OmU R>do mc, Va {ZpíMVM A„mh ’$ma j‘merc (d) X¶miy Amho. 130 Oa nVrnËZr EH$‘oH$m§nmgyZ (H$m¶‘ñdê$nr) doJio hmoVrc Va A„mh Amnë¶m {dnwc g‘¥ÕrVyZ ˶m XmoKm§Zm Amnë¶m nm¶m§da ñdV§Ì C^o H$arc. A„mh ’$ma CXma d ~w{Õ‘mZ Amho. 131 Am{U Oo H$mhr AmH$memV Amho Vo gd© d Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho Vo 126



127



gyah-04. AZ-{Zgm gd© A„mhMo Amho. Á¶m§Zm Vw‘À¶m AmYr J«W§ XoʶmV Amcm hmoVm, ˶m§Zm Amåhr Agm AmXoe {Xcm Amho, Am{U Vwåhmcmhr Agm AmXoe {Xcm OmV Amho H$s, A„mhMo ^¶ ~miJm. Am{U Oa Vwåhr A„mhMm AmXoe ‘mZʶmg ZH$ma Úmc, Va (cjmV Agy Úm) AmH$memV Oo H$mhr Amho Vo gd© d n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho Vo gd© A„mhMoM Amho. A„mh ñd¶§nUy © Amho d (gX¡d) ñVwVrg nmÌ Amho. 132 Am{U AmH$memV Oo H$mhr Amho Vo gd© d n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho Vo gd© (’$º$) A„mhMoM (Am{U A„mhMoM) Amho. Am{U A„mhgmaIm {dídgZr¶ Xþgam H$moUrM Zmhr. 133 bmoH$m§Zmo! ˶mZo BpÀN>co Va Vmo Vwåhm gdmªZm ~mOycm gmê$Z (Vw‘À¶m OmJr) Xþgè¶m§Zm AmUyZ dgdy eH$Vmo. Ago H$aʶmMo ˶mcm nyU© gm‘϶© àmá Amho. 134 Omo H$moUr ¶m OJmVM ‘mo~Xcm BpÀN>V Agoc Va (˶mZo ho cjmV R>do mdo H$s), A„mhH$S>o XmoÝhr {R>H$mUmMo ‘mo~Xco AmhoV ¶m OJmVrc, Am{U ‘¥Ë`yZV§ aÀ`m (AZ§VH$mcrZ) OJmVrc. A„mh IamoIa gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr nmhUmam Amho. 135 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! ݶm¶mMr ~mOy KoʶmÀ¶m ~m~VrV AT>i amhm Am{U A„mhgmR>r gmj XoUmao ~Zm, ‘J Vr (ݶm¶nydH© $ gmj) Vw‘À¶m ñdV:À¶m qH$dm Vw‘À¶m AmB© d{S>cm§À`m qH$dm Vw‘À¶m ZmVodmBH$m§À`m {déÕ H$m AgoZm. Am{U (Á¶mÀ¶m{déÕ gmj {Xcr OmV Amho), ‘J Vmo lr‘§V Agmo dm Jar~. A„mh Vw‘À¶mnojm OmñV, ˶m XmoKm§Mm {hVqMVH$ Amho. åhUyZ Vwåhr jwÐ BÀN>mÀ§ ¶m AYrZ OmD$Z ݶm¶~wÕr J‘mdy ZH$m. Am{U Oa Vwåhr g˶ XS>dZy R>do mc Am{U Vo (àH$Q> H$aʶmÀ¶m ~m~VrV), Q>mimQ>mi H$amc Va (cjmV Agy Úm) H$s, Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho.136 B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! (Iè¶m AWm©Z)o {dídmg R>do Umao ~Zm, A„mhda d ˶mÀ¶m n¡J~§ amda d (˶mÀ¶m) J«W§ mda, Omo (n¡J~§ a ‘whå‘Xm§da) AdV[aV Ho$cm Jocm, Am{U Omo J§W« ¶mnydu



Hw$amU AdV[aV Ho$cm Jocm ˶mda. Am{U Omo H$moUr A„mhcm Am{U ˶mÀ¶m XyVm§Zm Am{U ˶mÀ¶m J«W§ m§Zm Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ am§Zm Am{U (ݶm¶mÀ¶m) A§{V‘ {Xdgmcm ‘mZʶmg ZH$ma XoBc © , Va Vmo {ZpíMVnUo ^aH$Q>V (gÝ‘mJm©nmgyZ) ’$ma Xÿa {ZKyZ Jocm. 137 {ZpíMVM Vo cmoH$ Oo (g˶mda) {dídmg R>do VmV Am{U Z§Va A{dídmg XmIdVmV. Z§Va nwÝhm {dídmg R>do VmV Am{U Z§Va naV A{dídmg XmIdVmV, (˶m‘wi)o ˶m§À¶m A{dídmgmV (AlÕoV) dmT> hmoV.o Aem§Zm A„mh H$Xm{n j‘m H$aUma Zmhr, Zm Vmo ˶m§Zm H$Yr gÝ‘mJ© XmIdoc. 138 Vwåhr Aem T>mJ| r cmoH$m§Zm ^¶§H$a {ejm hmoUma Agë¶mMo Omhra H$ê$Z Q>mH$m. 139 Oo lÕmd§Vm§Zm gmoS>y Z g˶mMm AñdrH$ma H$aUmè¶m lÕmhrZm§Zm {‘Ì åhUyZ ñdrH$ma H$aVmV. Vo ˶m§À¶mH$Sy>Z gÝ‘m{ZV hmoʶmMr Anojm R>do Zy AmhoV H$s H$m¶? Va (‘J ˶m§Zr cjmV R>do mdo H$s), gd© gÝ‘mZmMm YZr ’$º$ A„mh Amho. 140 Am{U A„mhZo (Amnë¶m) J«W§ m‘ܶo ¶m AmYrM (Agm AmXoe) {Xcocm Amho H$s, Ooìhmhr Vwåhr cmoH$m§Zm A„mhMm g§Xeo ZmH$maVmZm qH$dm ˶m§Mm Cnhmg H$aVmZm EoH$mc, Va Vwåhr Aem cmoH$m§gmo~V A{O~mV ~gy ZH$m, Omon¶ªV Vo EImÚm Xþgè¶m Jmoï>rH$S>o diUma ZmhrV. AݶWm Vwåhrhr ˶m§À¶mgmaIoM ìhmc. (cjmV R>do m) g˶mMm AñdrH$ma H$aUmè¶m lÕmhrZm§Zm Am{U Xm§{^H$ cmoH$m§Zm A„mh ZaH$m‘ܶo EH$Ì H$aUma Amho. 141 ho Xm§{^H$ cmoH$ Vw‘À¶m ~m~VrV H$m¶ KS>Vo Vo nmhʶmgmR>r àVrjm H$arV AgVmV. Am{U Oa A„mhH$Sy>Z Vwåhmcm {dO¶ àmá Pmcm, Va Vo åhUVmV, "Amåhr Vw‘À¶m~amo~a ZìhVmo H$m?' Am{U Oa lÕmhrZm§Mo nmaS>o OS> Pmco, Va Vo ˶m§Zm åhUVmV, "Amåhr qOH$ʶmgmR>r Vw‘Mr ‘XV Ho$cr Zmhr H$m, VgoM Vw‘Mo (˶m) lÕmd§Vm§nmgyZ ajU Ho$co Zmhr H$m?' A„mh nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Vw‘À¶m Xaå¶mZ {ZU©¶ H$aoc. Am{U A„mh g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§Zm 128



129



gyah-04. AZ-{Zgm H$Xm{n lÕmd§Vm§da dM©ñd àmá hmoD$ XoUma Zmhr. 142 T>mJ| r cmoH$ A„mhcm YmoH$m XoD$ nmhV AmhoV. (nU dmñV{dH$Vm hr Amho H$s), A„mhZoM ˶m§Zm Ymo³¶m‘ܶo R>do coco Amho. Ooìhm Vo àmW©Zgo mR>r (Z‘mµOmgmR>r) C^o amhVmV. Voìhm (‘moR>çm) ZmIwerZo C^o amhVmV. (H$maU) Vo Ho$di cmoH$m§Zm XmIdʶmgmR>r C^o amhVmV Am{U Vo A„mhMo ñ‘aU H$aVmV, nU ’$maM H$‘r. 143 ˶m§Mr AdñWm Aer Amho H$s, Vo Xmohm|À¶m‘ܶo hocH$mdo ImV AmhoV, Zm BH$S>o AmhoV, Zm {VH$S>.o Á¶mcm A„mh ^Q>H$ʶmgmR>r gmoS>y Z XoVmo ˶mÀ¶mgmR>r Vwåhmcm H$moUVmhr ‘mJ© gmnS>Uma Zmhr. 144 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! lÕmd§Vm§Zm gmoS>y Z (˶m) lÕmhrZm§Zm {‘Ì åhUyZ ñdrH$mê$ ZH$m, (Oo Vw‘À¶mer ¶wÕ H$aʶmÀ¶m ^y{‘Ho$V AmhoV) Vwåhr ñdV:À¶m {déÕ A„mhcm CKS> nwamdm XoD$ BpÀN>Vm H$s H$m¶? 145 {ZpíMVM, T>mJ| r cmoH$ ZaH$mÀ¶m A¾rV AJXr ImcÀ¶m Vimer AgVrc, (åhUOo ZaH$mVrc gdmªV dmB©Q> {ejm Vo ^moJVrc), Am{U Vwåhmcm ˶m§Mm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© Agë¶mMo AmT>iUma Zmhr. 146 (ømV AndmX) ’$º$ ˶m cmoH$m§Mm Amho Oo (Amnë¶m XþîH¥$˶m§~Ôc), níMmÎmmn H$ê$Z ñdV:cm gwYmaVrc Am{U A„mher Amncm g§~Y§ ÑT> H$aVrc Am{U A„mhMr Amkm nmiʶmV àm‘m{UH$ ~ZVrc (Amnë¶m lÕoV J§^ra AgVrc), Va AgoM cmoH$ ({MañWm¶r OrdZmV) lÕmd§Vm§g‘doV AgVrc Am{U A„mh lÕmd§Vm§Zm ’$ma ‘moR>o ~jrg XoBc © . 147 Oa Vwåhr H¥$Vk ~Zmc Am{U lÕoMm A§JrH$ma H$amc Va A„mh Vwåhmcm (Vw‘À¶m ^yVH$mcrZ AnamYm§~Ôc), H$m åhUyZ {ejm H$aoc? (Ooìhm H$s), A„mh (Amnë¶m ^º$m§Zm) Zoh‘r à{VgmX XoUmam (JwUJ«mhH$) Amho, Am{U gd© H$mhr OmUUmam Amho. 148 AneãXm§Mm Cn¶moJ H$aUo A„mhcm A{O~mV {චZmhr, nU ¶m ì¶{V[aº$ H$s, EImÚmda A˶mMma Pmcocm Amho. IamoIa, A„mh gd© H$mhr



Hw$amU EoH$Umam Am{U gd© H$mhr OmUUmam Amho. 149 EImXo gËH$‘© Vwåhr CKS> H$am qH$dm cndyZ R>do m qH$dm XþîH¥$˶m§Zm j‘m H$am. {ZpíMVM A„mh (XþîH¥$˶m§Zm) j‘m H$aUmam Amho Am{U Vmo gd©e{º$‘mZ Amho. (åhUOo {ejm XoʶmMo nyU© gm‘϶© R>do Zy hr Vmo j‘m H$aVmo). 150 Oo cmoH$ A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ am§da {dídmg R>do V ZmhrV. Am{U A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ am§Xaå¶mZ (lÕm R>do ʶmÀ¶m ~m~VrV) ’$aH$ H$ê$ BpÀN>VmV Am{U åhUVmV, "Amåhr H$mhr n¡J~§ am§da {dídmg R>do Vmo Am{U H$mhtda R>do V Zmhr.' Vo ¶mVrc ‘Ycm ‘mJ© ñdrH$mê$ BpÀN>VmV. 151 AgoM cmoH$ g˶ ZmH$maUmao n¸o$ lÕmhrZ AmhoV, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. Aem lÕmhrZm§gmR>r Amåhr An‘mZmñnX {ejm V¶ma R>do cr Amho. 152 Oo cmoH$ A„mhda Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ am§da {dídmg R>do VmV Am{U ˶m§À¶mn¡H$s H$moUm‘ܶohr ’$aH$ H$arV ZmhrV. Aem§ZmM A„mh {ZpíMVnUo (˶m§À¶m H¥$˶m§Mm) (nwano ay ) ‘mo~Xcm XoBc © . A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 153 (n¡J~§ a!) AmYrÀ¶m J«W§ m§Zm AZwgaUmao cmoH$ Vw‘À¶mH$S>o ‘mJUr H$arV AmhoV H$s, Vwåhr ˶m§À¶mgmR>r AmH$memVyZ EH$ J«W§ AmUmdm. ˶m§Zr ‘ygmH$S>o ¶mnojmhr ‘moR>çm Jmoï>rMr ‘mJUr Ho$cr hmoVr. ˶m§Zr ‘ygmcm åhQ>co hmoV,o "Amåhmcm AJXr A„mh g‘moamg‘moa XmId.' Voìhm ˶m§À¶m ¶m AnamYm‘wio ˶m§À¶mda drOê$nr {dZmeH$mar {ejm AmoT>dcr. ˶mZ§Va, g˶mMo gd© à‘mU ˶m§À¶mH$S>o Amcoco AgVmZmhr, ˶m§Zr (gmoݶmnmgyZ ~Zdcoë¶m) dmgamMr (CnmgZogmR>r) {ZdS> Ho$cr, na§Vw Amåhr ˶m Jmoï>rcmhr j‘m Ho$cr Am{U ‘ygmcm g˶mMo ñnï> nwamdo àXmZ Ho$co. 154 ˶m§À¶mH$Sy>Z à{Vkm KoʶmgmR>r Amåhr ˶m§À¶mda "Vya' nd©Vmcm CMcyZ Yaco. Voìhm Amåhr ˶m§Zm åhUmcmo, "XmamVyZ Z‘«VmnydH© $ àdoe H$am' Am{U Amåhr ˶m§Zm åhUmcmo, "g~VÀ¶m (e{Zdmar àmW©Zm {Xdg nmiUo) ~m~VrV ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$ê$ ZH$m' Am{U 130



131



gyah-04. AZ-{Zgm Amåhr ˶m§À¶mH$Sy>Z ÑT> à{Vkm KoVcr. 155 ¶mgmR>r (Amåhr ˶m§Zm {ejm Ho$cr) H$s, ˶m§Zr (A„mher Ho$coë¶m) à{VkoMm ^§J Ho$cm Am{U A„mhÀ¶m IwUm§Ûmao ñnï> hmoUmao g§Xeo ‘mZʶmg ˶m§Zr ZH$ma {Xcm Am{U ˶m§Zr n¡J~§ am§Mr Aݶm¶H$maH$nUo h˶m Ho$cr. Vo (K‘|S>rZo) åhUm¶Mo, "Am‘Mr öX¶o AmYrnmgyZ kmZmZo nyU© ^acocr AmhoV', (åhUOo Vw‘À¶m g§Xeo mcm {VWo AmVm OmJm Zmhr). nU Vgo Zmhr, ˶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xë¶m‘wio A„mhZoM ˶m§À¶m öX¶m§Zm grc H$ê$Z Q>mH$co Amho. ’$ma WmoS>o cmoH$ dJiVm, Vo {dídmg R>do Umao ZmhrV. 156 (Vo ¶mgmR>r {Y¸$maco Joco H$maU) ˶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm Am{U (¶oeMy r AmB©) ‘[a¶‘da ’$ma ‘moR>m ImoQ>m Amamon Ho$cm. 157 Am{U ˶m§Zr (~T>mB©ImoanUo) Omhra Ho$co H$s, Amåhr ‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grh, Omo A„mhMm n¡J~§ a (Agë¶mMm Xmdm H$am¶Mm), ˶mMm dY Ho$cm Amho. nU dmñV{dH$Vm hr Amho H$s, Zm ˶m§Zr ˶mMm dY Ho$cm, Zm H«$y gmda MT>dZy ˶mcm R>ma Ho$co, Va ˶m§Zr Vgo Ho$ë¶mMo ’$º$ ˶m§Zm dmQ>c.o Am{U Oo ¶m~m~VrV {^Þ ‘V 춺$ H$arV AmhoV, Vo {ZpíMVM gme§H$ AdñWoV AmhoV. ˶m§Zm ¶m{df¶r {ZpíMV kmZ Va Zmhr, nU Vo Ho$di AZw‘mZmMo AZwgaU H$arV AmhoV. (g˶ ho Amho H$s), ˶m§Zr ˶mMr h˶m Ho$crM Zmhr. 158 (Va) A„mhZo (gÝ‘mZnydH© $) ˶mcm ñdV:H$S>o CMcyZ KoVco. IamoIa, A„mh gd©e{º$‘mZ d ~w{Õ‘mZ Amho. 159 AmYrÀ¶m J«W§ m§Zm AZwgaUmè¶m§nH¡ $s Agm H$moUrhr Zmhr, Omo Amnë¶m ‘¥Ë`yÀ`m g‘¶r (¶oey g§~Y§ mZo Oo g˶ Amho) ˶mda {dídmg R>do Uma Zmhr. Am{U nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Vmo (¶oey ñdV:) ˶m§À¶m {déÕ g˶mMr ½dmhr XoBc © . 160 Á¶y cmoH$m§Zr AnamY Ho$ë¶m‘wi,o H$mhr Mm§Jë¶m dñVy Amåhr ˶m§À¶mgmR>r {Z{fÕ R>a{dë¶m, Á¶m§À¶m (Cn¶moJmMr) AmYr ˶m§Zm nadmZJr



Hw$amU hmoVr. Am{U Amåhr ho ¶mgmR>r Ho$co H$maU, Vo cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©H$S>o ¶oʶmnmgyZ amoIV AgV. 161 Am{U ¶mgmR>r H$s, {Z{fÕ AgVmZmhr Vo ì¶mO ¿¶m¶Mo, Am{U Vo cmoH$m§Mr g§nÎmr Aݶm¶mZo {Ji§H$¥ V H$am¶Mo, Va Amåhr ˶m§À¶mn¡H$s Aem lÕmhrZm§gmR>r ¶mVZm‘¶ {ejm V¶ma R>do cocr Amho. 162 nU ˶m§À¶mn¡H$s Á¶m cmoH$m§Zm gImoc kmZ Amho, Am{U Vo lÕmd§V, Oo Iè¶m AWm©Zo {dídmg R>do Umao AmhoV, ˶mÀ¶mda Oo Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV Amco, Am{U ˶mdahr ({dídmg R>do VmV) Oo Vw‘À¶mAmYr àH$Q> H$aʶmV Amco hmoV.o Am{U (˶m§Mo d¡{eï²>` åhUOo), Vo {Z˶ àmW©Zm (Z‘mµO AXm) H$aUmao AmhoV Am{U Oµ H$mV (XmZ) XoUmao AmhoV. (Vo ho gd© H$m¶©), A„mh Am{U A§{V‘ {Xdgmda {dídmg R>do Zy H$arV AgVmV. Aem§Zm Amåhr {ZpíMVM ’$ma ‘moR>o ~jrg XoD$. 163 Á¶màH$mao Amåhr (n¡J~§ a) ZyhH$S>o Am{U ˶mÀ¶mZ§VaÀ¶m n¡J~§ am§H$S>o (Am‘Mm) g§Xeo nmR>{dcm hmoVm. (ho n¡J~§ a!) VemM àH$mao Amåhr Vw‘À¶mH$S>o (Am‘Mm) g§Xeo nmR>{dcm Amho, Á¶mà‘mUo Amåhr B~«mhr‘ d Bñ‘mB©c Am{U BghmµH$ d ¶mµH$y ~ Am{U ¶mµH$y ~Mo d§eO, VgoM ¶oey (B©gm), Aæ¶y~ d ¶wZgy Am{U hmê$Z d gwc‘o mZ (¶m gd© n¡J~§ am§H$S>)o (Am‘Mm g§Xeo nmR>{dcm hmoVm). Am{U Amåhr (n¡J~§ a) XmD$X ¶m§Zm "µO~ya' (ZmdmMm J«W§ ) {Xcm hmoVm. 164 Am{U Amåhr AmYr nmR>{dcoë¶m H$mhr n¡J~§ am§{df¶r Vwåhmcm gm§{JVco Amho, (Vw‘À¶m g‘moa ˶m§Mo dU©Z Ho$co Amho). Am{U (Agohr AZoH$ n¡J~§ a AmhoV), Á¶m§Mo dU©Z Amåhr Vw‘À¶mg‘moa Ho$coco Zmhr. Am{U ‘ygm (n¡J~§ am§nH¡ $s Ago n¡J~§ a hmoV)o Á¶m§À¶mer A„mhZo à˶j g§^mfU Ho$co. 165 (Amåhr ¶m gd©) n¡J~§ am§Zm ew^dmVm© XoʶmgmR>r VgoM (cmoH$m§Zm) gmdY H$aʶmgmR>r nmR>{dco hmoV.o åhUOo (n¡J~§ am§À¶m ¶m H$m¶m©ZV§ a) A„mhg‘moa gmXa H$aʶmgmR>r cmoH$m§H$S>o H$moUVrhr g~~ {e„H$ amhÿ Z¶o. Am{U IamoIa, A„mh gd©e{º$‘mZ d 132



gyah-04. AZ-{Zgm



133



~w{ÕdmZ Amho. 166 na§Vw A„mh (ñdV:) ˶mda gmjr Amho Oo ˶mZo Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dco Amho. Vo ˶mZo Vw‘À¶mH$S>o Amnë¶m kmZmZo nmR>{dco Amho. Am{U ˶mgmR>r ˶mMo XÿV XoIrc gmjr AmhoV. Am{U A„mhgmaIm Xþgam gmjr H$moUrhr Agy eH$V Zmhr. 167 {ZpíMVM Oo cmoH$ g˶ Z ‘mZʶmda (ñdV:) ASy>Z am{hco Am{U (BVam§Zmhr) A„mhZo (XmIdcoc)o ‘mJ© AZwgaʶmnmgyZ amoIVmV, Vo gÝ‘mJm©nmgyZ ’$ma Xÿa {ZKyZ Jocc o o AmhoV. 168 Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda ASy>Z am{hco, Am{U A˶mMmar H¥$˶o H$arV am{hco Aem§Zm A„mh H$Xm{n j‘m H$aUma Zmhr, VgoM ˶m§Zm Vmo gÝ‘mJ©hr XmIdUma Zmhr. 169 Va ˶m§Zm Ho$di ZaH$mMmM ‘mJ© XmIdrc. ˶mV Vo H$m`‘ {Zdmg H$aVrc. Am{U (˶m§Zm ¶m n[aUm‘mn¶ªV nmoM{dUo) A„mhgmR>r ’$ma gmono Amho. 170 cmoH$m§Zmo! hm n¡J~§ a Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z g˶mMm g§Xeo KoD$Z Amcm Amho. Va Vwåhr ˶mda {dídmg R>do m, Vo Vw‘À¶m ^ë¶mMo Amho. Am{U Oa Vwåhr g˶mMm AñdrH$ma H$arV Agmc Va (cjmV Agy Úm H$s), Vo gd© Oo AmH$memV Amho Am{U Vo gd© Oo n¥Ïdrda Amho A„mhMoM Amho. Am{U A„mh gd© H$mhr OmUUmam Am{U ~w{Õ‘mZ Amho. 171 AmYrÀ¶m J«W§ mcm AZwgaUmè¶m§Zmo! Y‘m©À¶m ~m~VrV A{VaoH$ H$aUmao ~Zy ZH$m. Am{U A„mhg§~Y§ mZo g˶ Jmoï>r{edm¶ H$mhr ~mocy ZH$m. ‘[a¶‘nwÌ ¶oe-y ‘grh (Xþgam-{Vgam H$moUr ZìhVm) Va Vmo Ho$di A„mhMm n¡J~§ a hmoVm. Am{U ‘[a¶‘cm ˶mZo Or ew^dmVm© nmR>dcr hmoVr, ˶mMr nyVV© m hmoVr. Am{U (¶oey ‘grh) A„mhZo {Z‘m©U Ho$cocm EH$ AmË‘m hmoVm. Voìhm Vwåhr A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ am§da {dídmg R>do Umao ~Zm, Am{U Ago åhUy ZH$m H$s, B©ída VrZ AmhoV. Ago åhUʶmnmgyZ namd¥Îm ìhm, ¶mVM Vw‘Mo (ñdV:Mo) ^co Amho. ¶mV ‘wirM g§e¶ Zmhr H$s, CnmgZo¶mo½¶ Va Ho$di A„mhM



Hw$amU Amho,"˶mMm (H$moUr) An˶ Agmdm' ¶m Jmoï>rnmgyZ Vmo n{dÌ Amho. AmH$memV Oo H$mhr Amho Am{U O{‘ZrV Oo H$mhr Amho, Vo gd© ˶mMoM Amho. Am{U A„mhgmaIm H$m¶©gmYH$ Xþgam H$moUrM Zmhr. 172 ¶oey cm A„mhMm Xmg Agë¶mMm H$Xm{n H$‘rnUm dmQ>Uma Zmhr. Am{U A„mhÀ¶m {ZH$Q> Agcoë¶m XyVm§Zm XoIrc ˶mV H$gcmM H$‘rnUm dmQ>Uma Zmhr. Am{U Oo H$moUr A„mhMr CnmgZm H$aʶmV H$‘rnUm g‘OVrc d Ah§H$mar ~ZVrc (Va ˶m§Zr ho cjmV R>do m¶cm hdo H$s, ݶm¶mÀ¶m {Xder) A„mh {ZpíMVnUo ˶m gdmªZm Amnë¶mg‘moa EH${ÌV H$arc. 173 Voìhm Vmo ˶m cmoH$m§Zm nwano ay ‘mo~Xcm XoBc © , Á¶m§Zr lÕoMm A§JrH$ma Ho$cm hmoVm Am{U gËH$‘} Ho$cr hmoVr. (Vmo) ˶m§Zm Amnë¶m H¥$noZo A{YH$m{YH$ XoBc © . nU Á¶m§Zr (˶mMo Xmg ~ZÊ`mV) H$‘rnUm ‘mZcm hmoVm d Ah§H$mar ~Zco hmoV,o ˶m§Zm Vmo ¶mVZm‘¶ {ejm H$arc. Am{U A„mhnmgyZ ˶m§Mm ~Mmd H$aUmam H$moUrhr {‘Ì qH$dm gmhmæ¶H$ ({VWo) ˶m§Zm gmnS>Uma Zmhr. 174 cmoH$m§Zmo! Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (AmVm) Vw‘À¶mH$S>o g˶mMo ñnï> à‘mU Amcoco Amho. Am{U (AemàH$mao) Amåhr Vw‘À¶mH$S>o (gÝ‘mJ© XmIdUmam) C‚dc àH$me nmR>{dcm Amho. 175 Am{U Á¶m cmoH$m§Zr A„mhda lÕm R>do cr Amho Am{U ˶mÀ¶mer ÑT> g§~Y§ àñWm{nV Ho$co Amho. Aem§Zm A„mh {ZpíMVM Amnë¶m X¶oÀ¶m d H¥$noÀ¶m N>ÌmImcr KoBc © . VgoM ˶m§Zm Amnë¶mH$S>o ¶oUmam gai ‘mJ© XmIdrc. 176 Vo Vwåhmcm (à˶j dmag Zgcoë¶m cmoH$m§g~§ Y§ mZo A„mhMm), AmXoe {dMmaVmV, n¡J§~a! (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "A„mh Vwåhmcm Aà˶j dmagmg§~Y§ mZo AmXoe XoV Amho H$s, Oa ‘mJo An˶ Zgcocr EImXr 춺$s ‘aU nmdoc, nU {Vcm Oa EH$ ~hrU Agoc Va ‘¶V 춺$s Oo H$mhr Amnë¶m ‘mJo gmoS>y Z OmB©c, ˶mn¡H$s {VÀ`m ~{hUrcm AYm© ^mJ {‘ioc 134



135



Am{U (Oa ~hrU ‘aU nmdë¶mg d ^mD$ {Od§V Agë¶mg) Vmo ¶m ~{hUrMm dmag Agoc, ¶m AQ>rda H$s, ˶m ~{hUrcm H$moUVrhr g§VmZ Zgmdr. Oa ~{hUr XmoZ AgVrc Va ˶m§Zm ‘¶V 춺$sZo Oo H$mhr ‘mJo gmoS>co Agoc ˶mMm XmoZ V¥Vr¶m§e ^mJ {‘ioc. Am{U Oa dmagm§V AZoH$ ^mD$-~{hUr AgVrc Va nwéfmcm XmoZ {ó`m§À`m {híemEdT>m {hñgm {‘ioc. A„mh Vwåhmcm ho (gd©) Vnercdma ¶mgmR>r (g‘OmdyZ) gm§JV Amho H$s, Vwåhr gÝ‘mJm©nmgyZ ^aH$Q>V Xÿa OmVm H$m‘m Z¶o. Am{U (cjmV Agy Úm) A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo (nyU)© kmZ Amho.'



gyah-05. Ac-‘mBXm Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Amnë¶m eãXm§er àm‘m{UH$ amhm, (åhUOo Amnë¶m à{Vkm nyU© H$am). Vw‘À¶mgmR>r (nwT>)o dU©Z hmoUmè¶m àmʶm§ì¶{V[aº$ BVa àmUr (Oo gmYmaUnUo JdV ImD$Z OJVmV) Vo Vw‘À¶mgmR>r d¡Y R>adʶmV Amcoco AmhoV. ‘mÌ Ooìhm Vwåhr hOMm nmofmI n[aYmZ Ho$bobo Agmb (åhUOo hO H$arV Agmc), Voìhm {eH$ma H$aUo d¡Y Amho Ago g‘Oy ZH$m. {ZpíMVM A„mh Oo BpÀN>Vmo, ˶mMr Vmo Amkm XoVmo. 2 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! A„mhZo ñWm{nV Ho$coë¶m g§H$o V{MÝhm§Mm AZmXa H$ê$ ZH$m. VgoM Zm n{dÌ ‘{hݶm§Mm, Zm ~ir XoʶmgmR>r AmUcoë¶m neÿM§ m, Zm ˶m neÿM§ m Á¶m§À¶m Jù¶mV A„mhcm An©U Ho$ë¶mMr IyU åhUyZ nÅ>o KmVcoco AmhoV. Zm ˶m§Mm AZmXa H$am Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr H¥$nm Am{U ‘Ou àmá H$aʶmgmR>r ˶mÀ¶m n{dÌ KamH$S>o ¶oVmV. Am{U Ooìhm (Vwåhr hOÀ¶m gd© {dYr nyU© H$ê$Z), hOMm nmofmI (Bham‘) H$mTy>Z Q>mH$mc, Voìhm ‘mÌ Vwåhr {eH$ma H$aʶmg ñdV§Ì AmhmV. Am{U EImÚm OmVrg‘yhmMo d¡a, Á¶m§Zr 1



Hw$amU Vwåhmcm n{dÌ KamnmgyZ (H$m~mJ¥hmnmgyZ) amoIco hmoV,o AmVm Vwåhmcm AZmMma H$aʶmg àd¥Îm H$ê$ Z¶o. Vwåhr gXmMma Am{U Y‘©{Zð>Ào ¶m ~m~VrV EH$‘oH$m§Zm ‘XV H$am, nU Vwåhr XþamMma Am{U A˶mMmamÀ¶m ~m~VrV EH$‘oH$m§Zm ‘XV H$ê$ ZH$m. Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm, {ZpíMVM A„mh {ejm H$aʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma H$R>mao Amho. 3 Vw‘À¶mgmR>r {Z{fÕ R>adʶmV Amco Amho, (ñdV:hÿZ) ‘aU nmdcoco àmʶmMo (‘m§g), VgoM aº$ d Sw>H$amMo ‘m§g Am{U Vo OZmda Á¶mcm ~ir XoVmZm A„mh{edm¶ Xþgè¶mMo Zmd KoVco Joco Agoc, Am{U Vo OZmda Oo JwX‘ê$Z, qH$dm ‘ma cmJë¶m‘wio qH$dm C§Mrdê$Z Imcr nS>ë¶m‘wio (‘aU nmdco Agoc). qH$dm (BVa àmʶmZo Amnë¶m) qeJmZo ^mogHy$Z R>ma Ho$co Agoc qH$dm Ago àmUr Am{U Á¶mg O§Jcr OZmdam§Zr ’$mSy>Z Im„o Agoc, (ho gd© {Z{fÕ AmhoV). nU Vmo àmUr Á¶mg Vwåhr ({Od§V àmá H$ê$Z) C{MV arVrZo ˶mcm ~ir {Xcm Agoc Va (Vmo d¡Y Amho). Am{U Á¶mMr H$Îmc doXrda H$aʶmV Amcr Agoc Va Vohr ({Z{fÕ Amho). (doXr=Vmo M~wVam {OWo AZoH$o ídadmXr cmoH$, Xod-XodVm§À¶m ‘w˶mªg‘moa OZmdam§Mo ~ir XoVmV). VgoM (ho H¥$˶hr {Z{fÕ R>a{dʶmV Amco Amho H$s), Vwåhr (‘m§gmMr) {d^mJUr H$ê$Z Amncm {hñgm OmUʶmgmR>r (^{dî¶ XmIdUmè¶m) eHw$Zr ~mUm§Mm Cn¶moJ H$amdm. H$maU Ago H$aUo nmnH¥$˶ Amho. g˶ ZmH$maUmao cmoH$, AmO Vw‘À¶m Y‘m©cm hmZr nmoM{dÊ`mÀ¶m ~m~VrV {Zame Pmco AmhoV, åhUyZ Vwåhr ˶m§Mo ^¶ ~miJy ZH$m. Va (Ho$di) ‘mPoM ^¶ ~miJm. AmO ‘r Vw‘À¶m Y‘m©cm n[anyU© Ho$co Amho, (Zoh‘rgmR>r gwa{jV Ho$co Amho). Am{U Ago H$ê$Z Vw‘À¶mda Zoh‘rgmR>r H¥$nm Ho$cr Amho. Am{U Vw‘À¶mgmR>r Y‘© åhUyZ Bñcm‘Mr {ZdS> Ho$cr Amho. (Bñcm‘=A„mhÀ¶m BÀN>c o m ñdV:cm g‘{n©V H$ê$Z Q>mH$Uo) 136



137 gyah-5. Ac-‘mBXm Va Omo H$moUr ^wH$o Zo ’$ma ì¶mHy$i Pmcm Agoc, nU JwÝhm H$aʶmMm ˶mMm ‘wirM CÔoe Zgoc (Va ˶mZo ‘ZmB© Ho$coë¶m dñVy§n¡H$s H$mhr Imëë¶mg), ˶mcm A„mh ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c (H$maU Vmo ’$ma ‘m’$ H$aUmam Am{U A˶§V X¶miy Amho). 4 Vo Vwåhmcm {dMmaVmV H$s, ˶m§À¶mgmR>r H$moU˶m Jmoï>r d¡Y R>a{dʶmV Amë¶m AmhoV? Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "Vw‘À¶mgmR>r gd© ñdÀN> d ewÕ dñVy d¡Y R>a{dʶmV Amcoë¶m AmhoV'. Am{U Á¶m {eH$mar OZmdam§Zm Vwåhr {eH$ma nH$S>ʶmgmR>r à{e{jV Ho$co AmhmV, Á¶m§Zm Vwåhr A„mhZo Vwåhmcm {Xcoë¶m kmZmÀ¶m AmYmao {eH$dVm, Vo ({eH$mar àmUr) Or {eH$ma Vw‘À¶mH$[aVm amoIZy R>do Vrc Ë`mVyZ Vwåhr Im, nU ˶mda A„mhMo Zmd (Adí¶) ¿¶m. Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm. {ZpíMVM A„mh {heo~ H$aʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma erK« Amho. 5 AmO Vw‘À¶mgmR>r gd© ñdÀN> d ewÕ dñVy d¡Y R>a{dʶmV Amcoë¶m AmhoV. Am{U J«W§ YmaH$ cmoH$m§Mo AÞ Vw‘À¶mgmR>r d¡Y Amho, Am{U Vw‘Mo AÞ Ë¶m§À¶mgmR>r d¡Y Amho. Am{U Mm[aͶdmZ ({ZîH$c§H$) lÕmd§V {ó¶m, VgoM Á¶m§Zm AmYr J«W§ XoʶmV Amcm hmoVm, ˶m§À¶mVrc Mm[aͶdmZ {ó`m§nH¡ $s (H$moU˶mhr órer), {ddmh H$aʶmMr Vwåhmcm nadmZJr {Xcr OmV Amho. ’$º$ AQ> hr Amho H$s, Vwåhr ˶m§Zm ˶m§Mr ‘haMr a¸$‘ XoD$Z arVga {ddmh H$amdm, Zm ˶m§À¶mer CKS>nUo AZ¡{VH$ g§~Y§ R>do mdm, Zm Jwá[a˶m ì¶{^Mma H$amdm. Omo A„mhda, {dídmg R>do ʶmg ZH$ma XoBc © . ˶mMr (gd©) H¥$˶o dm¶m OmVrc Am{U ‘¥Ë`yZV§ aÀ`m (emídV) OrdZmV ’$ma ‘moR>çm ZwH$gmZmer ˶mMm gm‘Zm hmoBc © . 6 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Ooìhm Vwåhr Z‘mµOmgmR>r OmVm, (Va àmW©Zno dy u) Amnco Mohao, Am{U H$monamn¶ªV Amnco hmV (nmʶmZo) ñdÀN> Ywdm, Am{U nmʶmMo (Amoc)o hmV Amnë¶m S>m³o ¶mdê$Z {’$adm. Am{U Amnco



Hw$amU nm¶ KmoQ>çmn¶ªV nmʶmZo Ywdm. Am{U Oa Vwåhr (nËZrer) g‘mJ‘ Ho$coco Agmc Va nyU© ñZmZ H$ê$Z ñdÀN> ìhm. nU Oa Vwåhr AmOmar Agmc qH$dm àdmgmXaå¶mZ Agmc qH$dm Vw‘À¶mn¡H$s H$moUr em¡Mmg OmD$Z Amcm Agoc qH$dm Amnë¶m OrdZgmWrer emar[aH$ g§nH$m©V Amcoco Agmc, Am{U Vwåhmcm (ñdÀN> hmoʶmgmR>r) nmUr {‘iV Zgoc Va ñdÀN> ‘mVrcm ñne© H$ê$Z Amnco hmV Mohè¶m§da d hmVm§da {’$adm. Amnco Mohao Am{U hmV nwgZy ¿¶m. Vw‘À¶mda H$ï> cmXʶmMr A„mhMr BÀN>m Zmhr Va Vwåhmcm ñdÀN> d (‘ZmZo) ewÕ H$aʶmMr VgoM Vwåhmcm nyUn© Uo Amnë¶m H¥$nmN>ÌmV KoʶmMr ˶mMr BÀN>m Amho. åhUOo Vwåhr ˶mMo Am^ma ‘mZmdo. 7 Am{U (Zoh‘r) A„mhZo Vw‘À¶mda Ho$coë¶m H¥$noMo ñ‘aU H$am. VgoM ˶mZo Vw‘À¶mH$Sy>Z KoVcoë¶m (˶m) à{VkoMmhr {dga nSy> XoD$ ZH$m. (à{VkoÀ¶m doigo ) Vwåhr åhUmco hmoV,o "Amåhr EoH$co Amho Am{U Amåhr AmkmnmcZ H$aUma.' Am{U åhUyZ A„mhMo ^¶ ~miJyZ amhm, {ZpíMVnUo A„mhcm Vw‘À¶m ‘Zm‘ܶo H$m¶ Amho, Vo Mm§Jco ‘mhrV Amho. 8 g˶mMm ñdrH$ma Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! (lÕmd§Vm§Zmo!) A„mher Amncr {Zð>m AT>i R>do m, Am{U ݶm¶~wÕrZo (g˶mMr) gmj XoUmao ~Zm, Vw‘Mo BVam§er Agcoco eÌwËd Vwåhmcm ¶mgmR>r ào[aV H$ê$ Z¶o H$s, Vwåhr (˶m§À¶mg§~Y§ mZo) ݶm¶~wÕrMm ˶mJ H$amdm. Va Zoh‘r ݶm¶nyU© ì¶dhma H$am, (H$maU ݶm¶mZo dmJUo) B©e^¶mÀ¶m AJXr Odi Amho. Va A„mhMr OmU R>do m, Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, Vo gd© A„mh {ZpíMVnUo OmUVmo. 9 Á¶m cmoH$m§Zr lÕoMm A§JrH$ma Ho$cm, Am{U gËH$‘} H$arV am{hco, Aem§Zm A„mhZo j‘m H$aʶmMo Am{U ’$ma ‘moR>o ~jrg XoʶmMo dMZ {Xco Amho. 10 ¶m CcQ> Oo cmoH$ g˶mMm AñdrH$ma H$arV am{hco Am{U Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>adrV am{hco, ZaH$ Aem cmoH$m§Mo AQ>i {R>H$mU Amho. 11 lÕoMm ñdrH$ma Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! A„mhZo Vw‘À¶mda 138



139 gyah-5. Ac-‘mBXm Ho$coë¶m CnH$mam§Mr AmR>dU H$am, Ooìhm (Vw‘À¶mer eÌwËd R>do Umam) g‘yh Vw‘À¶mda AmH«$‘U H$aUmaM hmoVm H$s, A„mhZo ˶m§Mo hmV Vw‘À¶mnmgyZ amoIZy Yaco. Va (Vwåhr) A„mhMr OmU R>do m, Am{U lÕmd§Vm§Zr A„mhdaM {dídmg R>do m¶cm hdo. 12 A„mhZo BòmB©cÀ¶m ‘wcm§H$Sy>Z à{Vkm KoVcr Am{U ˶m§À¶mXaå¶mZ ~mam {ZarjH$ {Z¶wº$ Ho$co. Voìhm A„mhZo gm§{JVco, (cjmV Agy Úm) "‘r Vw‘À¶m ~amo~a Amho'. Oa Vwåhr {Z˶ àmW©Zm H$arV amhmc, Am{U Oµ H$mV Úmc (XmZY‘© H$amc) Am{U ‘m¶m n¡J~§ am§da {dídmg R>do mc Am{U ˶m§Zm gmhmæ¶ H$amc Am{U A„mhcm CÎm‘ H$O© Úmc, (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r Amnco YZ IM© H$amc), Va ‘r {ZpíMVnUo Vw‘À¶m nmnm§Zm nwgZy Q>mHo$Z Am{U Vwåhmcm Aem ~mJm§V àdoe XoBZ© , Á¶mVyZ nmʶmMo àdmh dmhV AgVrc, nU Vw‘À¶mn¡H$s Omo H$moUr ho (g§Xeo àmá Pmë¶mZ§Va), g˶mMm AñdrH$ma H$aoc Va Vmo {ZpíMVnUo ^aH$Qy>Z gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa {ZKyZ OmB©c. 13 ˶m§Zr Amnë¶m dMZm§Mm ^§J Ho$ë¶m‘wi,o Amåhr ˶m§Mm {Y¸$ma Ho$cocm Amho Am{U ˶m§Mr öX¶o H$R>mao Ho$cr AmhoV. (åhUyZ) Vo (AmVm) (A„mhH$Sy>Z) àH$Q> Pmcoë¶m eãXm§Mm ¶mo½¶ Vmo AW© Z cmdVm (˶m§À¶m g§X^m©cm gmoS>y Z), ˶m§Mm {dn¶m©g H$arV AmhoV. Am{U ˶m§Zm Á¶m Jmoï>tMr {eH$dU XoʶmV Amcr hmoVr, {VMm ‘hÎdmMm ^mJ Vo (AmVm) {dgacoco AmhoV. WmoS>çmem cmoH$m§Zm gmoS>y Z, BVa gdmªH$Sy>Z Vwåhmcm Zoh‘r {dídmgKmVmMmM AZw^d ¶oV AgVmo. nU Vwåhr ˶m§Zm j‘m H$am Am{U ˶m§À¶mer g§¶‘mZo dmJm. {ZpíMVM A„mhcm namonH$ma H$aUmao cmoH$ {චAmhoV. 14 Am{U Oo cmoH$ åhUVmV, "Amåhr {¼ñVr AmhmoV' Amåhr ˶m§À¶mH$Sy>Zhr à{Vkm KoVcr hmoVr. nU Vo XoIrc, ˶m§Zm Á¶mMr {eH$dU XoʶmV Amcr hmoVr, ˶mMm ‘hÎdmMm ^mJ {dgacoco AmhoV. åhUyZ Amåhr nwZéËWmZmÀ¶m



Hw$amU {Xdgmn¶ªV, ˶m§À¶m‘ܶo d¡‘Zñ¶ Am{U Ûof MoVdyZ R>do cocm Amho. Am{U cdH$aM A„mh ˶m§Zm ˶mMr OmUrd H$ê$Z XoUma Amho. Oo Vo H$arV am{hco. 15 (nyduÀ¶m) J«W§ mMo AZwgaU H$aUmè¶m§Zmo! Vw‘À¶mH$S>o AmVm Am‘Mm n¡J~§ a Amcocm Amho Am{U Vmo J«W§ m‘Yrc nwîH$iem Jmoï>r, Á¶m Vwåhr cndrV am{hcmV, ˶mMm ~amMgm ^mJ Vwåhmcm ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho. Am{U (Am‘Mm n¡J~§ a) Vw‘À¶m ~è¶mM Jmoï>tZm Xþcj © XoIrc H$arV Amho. (AmVm) Vw‘À¶mH$S>o A„mhH$Sy>Z (gÝ‘mJ© XmIdUmam) àH$me d EH$ ñnï> J«W§ Amcocm Amho. 16 ¶mÛmao A„mh ˶m cmoH$m§Zm em§VrMo ‘mJ© XmIdrV Amho, Oo ˶mMr ‘Ou g§nmXZ H$aʶmgmR>r à¶ËZaV AmhoV. Am{U Amnë¶m H¥$noZo ˶m§Zm gd© (àH$maÀ¶m) A§YH$mamVyZ ~mhoa H$mTy>Z àH$memH$S>o AmUV Amho. Am{U ˶m§Zm gÝ‘mJm©H$S>o ‘mJ©Xe©Z H$arV Amho. 17 {ZpíMVM ˶m cmoH$m§Zr g˶ ZmH$maʶmMo H¥$˶ Ho$bo, Á¶m§Zr Ago åhQ>c,o "A„mh ‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grh Amho'. (n¡J~§ a!) (˶m§Zm) gm§Jm, "A„mhZo ‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grhMm Am{U ˶mÀ¶m AmB©Mm Am{U n¥Ïdrda Agcoë¶m à˶oH$mMm {dZme H$am¶Mo R>adco, Va H$moUmH$S>o Ago gm‘϶© Amho H$s, A„mhcm Ago H$aʶmnmgyZ amoIy eHo$c? AmH$me Am{U O‘rZ VgoM ˶m§À¶m‘ܶo Agcoë¶m g‘ñV g¥ï>rda A„mhMrM gÎmm Amho. Vmo Oo BpÀN>Vmo Vo {Z‘m©U H$aVmo. A„mhcm H$mhrhr H$aʶmMo gm‘϶© àmá Amho.' 18 Á¶y Am{U {¼ñVr Ago åhUVmV H$s, Amåhr A„mhMo nwÌ AmhmoV Am{U ˶mMo cmS>H$o AmhmoV. (n¡J~§ a!) (Vwåhr ˶m§Zm) {dMmam, "‘J Vmo Vwåhmcm Vw‘À¶m AnH¥$˶m§~Ôc {ejm H$m H$aVmo?' Zìho, Vwåhr gwÕm VgoM ‘Zwî¶ AmhmV, Ogo ˶mZo BVa ‘Zwî¶m§Zm {Z‘m©U Ho$co Amho. Vmo BpÀN>Vmo ˶mg j‘m H$aVmo Am{U Vmo BpÀN>Vmo ˶mg {ejm H$aVmo. (g‘ñV) n¥Ïdrda Am{U AmH$memV, VgoM ˶m§À¶m‘ܶo Oo H$mhr Amho, ˶mda (’$º$) A„mhMrM 140



141 gyah-5. Ac-‘mBXm 19 gÎmm Amho. Am{U gdmªZm ˶mÀ¶mH$S>Mo naV Om¶Mo Amho. AmYrÀ¶m J«W§ mMo AZwgaU H$aUmè¶m§Zmo! ~amM H$mi n¡J~§ am§À¶m AmJ‘ZmV I§S> nS>ë¶mZ§Va AmVm Am‘Mm, (hm) n¡J~§ a Vw‘À¶mH$S>o Amcocm Amho, Vmo (g˶mMm g§Xeo ) Vw‘À¶mg‘moa ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho. ho AemgmR>r H$s, Vwåhr Ago åhUy Z¶o H$s, Am‘À¶mH$S>o H$moUrhr ew^dmVm© XoUmam qH$dm Amåhmcm gmdY H$aUmam Amcocm Zmhr. Va AmVm Vw‘À¶mH$S>o (gËH$‘} H$aUmè¶m§Zm) ew^dmVm© XoUmam Am{U (XþîH$‘} H$aUmè¶m§Zm) gmdY H$aUmam (Am‘Mm à{V{ZYr) Amcocm Amho. Am{U A„mhcm H$mhrhr H$aʶmMo nyU© gm‘϶© àmá Amho. 20 Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm ‘ygm Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "‘m¶m g‘mO~m§Ydm§Zmo! A„mhZo Vw‘À¶mda Ho$coë¶m CnH$mam§Mo ñ‘aU H$am H$s, ˶mZo Vw‘À¶m‘YyZ n¡J~§ am§Mr {Z¶wº$s Ho$cr, Am{U Vw‘À¶m hmVmV gÎmm {Xcr, Amåhr Vwåhmcm Vo (gd©) {Xco, Oo OJmVrc BVa H$moUmcmhr {Xco ZìhVo. 21 ‘m¶m g‘mO~m§Ydm§Zmo! øm n{dÌ ^y‘rV àdoe H$am, Or A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r {ZpíMV Ho$cocr Amho Am{U ‘mJo {’$ê$ ZH$m, ZmhrVa (’$ma ‘moR>çm) An¶emcm Vm|S> Úmc.' 22 ˶m§Zr CÎma {Xco, "ho ‘ygm (Vwåhr gm§JV AmhmV) ˶m ^y‘rV {ZX©¶r (Am{U e{º$emcr) cmoH$ AmhoV, Omon¶ªV Vo {VWyZ {ZKyZ OmV ZmhrV, Vmon¶ªV Amåhr {VWo A{O~mV àdoe H$aUma Zmhr. nU Vo Oa {VWyZ {ZKyZ Joc,o Va Amåhr Adí¶ {VWo àdoe H$ê$.' 23 (nU) XmoZ OU Ago hmoV,o Oo A„mhMo ^¶ ~miJUmè¶m§nH¡ $s hmoV,o Am{U (˶m XmoKm§da) A„mhZo H¥$nm Ho$cocr hmoVr, Vo åhUmco, "Vwåhr ˶m§À¶m {déÕ MT>mB© H$arV ehamÀ¶m ÛmamVyZ ˶mV àdoe H$am, EH$Xm H$m Vwåhr {VWo àdoe Ho$cm H$s, {ZpíMVnUo VwåhrM {dO¶r ìhmc. Am{U Vwåhr Oa gƒo lÕmd§V Agmc Va Vwåhr A„mhda {dídmg R>do m¶cmM nm{hOo.' 24 Vo åhUmco, "ho ‘ygm Amåhr {VWo H$Xm{n àdoe H$aUma Zmhr, Omon¶ªV Vo cmoH$ {VWo AmhoV. (Vwåhmcm MT>mB©



Hw$amU H$am¶MrM Agoc) Va Vwåhr d Vw‘Mm nmcZH$Vm© XmoKo OmD$Z {VWo ¶wÕ H$am, Amåhr Va BWoM ~gyZ amhUma.' 25 ‘ygmZo A„mhH$S>o àmW©Zm Ho$cr, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©, ‘r ñdV: Am{U ‘mPm ^mD$ (hmê$Z)À¶m ì¶{V[aº$ Aݶ H$moUmdahr ‘cm A{YH$ma àmá Zmhr, Va (ho A„mh!) Vy Amåhmcm ¶m {dÐmohr cmoH$m§nmgyZ Xÿa H$a.' 26 A„mhZo CÎma {Xco, "{ZpíMVM Vr ^y‘r Mmirg dfmªn¶ªV, ˶m§À¶mgmR>r à{V~§{YV amhrc, Vo ({Zame hmoD$Z) n¥Ïdrda ^Q>H$V amhVrc, Va Vwåhr ˶m {dÐmohr cmoH$m§À¶m ~m~VrV Xþ:Ir hmoD$ ZH$m.' 27 ˶m§Zm AmX‘À¶m XmoZ ‘wcm§Mr IarIwar Jmoï> gm§Jm, ˶m XmoKm§Zr A„mhg‘moa ~{cXmZ àñVwV Ho$co, Va ˶m§À¶mn¡H$s EH$mMo ~{cXmZ ñdrH$maʶmV Amco, Va Xþgè¶mMo ~{cXmZ ñdrH$maÊ`mV Amco Zmhr. Xþgè¶mZo (n{hë¶mcm, Á¶mMo ~{cXmZ ñdrH$maco Joco ˶mcm) åhQ>c,o "‘r Vwcm Adí¶ R>ma H$arZ' ˶mda n{hë¶m ^mdmZo CÎma {Xco, "A„mh ’$º$ gXmMmar cmoH$m§H$Sy>ZM (~{cXmZ) ñdrH$maVmo. 28 Oa Vy ‘cm R>ma H$aʶmgmR>r ‘m¶mda hmV CMcerc, Var ‘r Vwcm R>ma H$aʶmgmR>r Vw¶mda hmV CMcUma Zmhr, ‘r Va A„mhMo ^¶ ~miJVmo, Omo g‘ñV g¥ï>rMm nmcZH$Vm© Amho. 29 ‘r Ago BpÀN>Vmo H$s, Vy ‘m¶m nmnmMo VgoM Vw¶m nmnmMo AmoPo Vw¶m {eamda ¿¶mdog Am{U Vy ZaH$mÀ¶m AmJrV ({IVnV nS>cëo ¶m) cmoH$m§V gm‘rc ìhmdog. A˶mMmar cmoH$m§Mm hmM ‘mo~Xcm Amho.' 30 eodQ>r ˶mÀ¶m Ûof ^mdZoZ,o ˶mcm Amnë¶m ^mdmMr h˶m H$aʶmg CÚwº$ (àd¥Îm) Ho$co, ˶mZo ˶mMr h˶m Ho$cr.Ago H$ê$Z ˶mZo Amnë¶mda (’$ma ‘moR>)o ZwH$gmZ AmoT>dZy KoVco. 31 Voìhm A„mhZo EH$ S>m~| H$mdim nmR>dcm, Vmo O‘rZ CH$ê$ cmJcm ho ¶mgmR>r H$s, (A„mhcm) ˶mg XmIdm¶Mo hmoVo H$s, ˶mZo Amnë¶m ^mdmMo ed H$go cndmdo. (˶m H$mdù¶mcm Vgo 142



143 gyah-5. Ac-‘mBXm H$aVmZm nmhÿZ) Vmo AmoaS>cm, "Aaoa,o H$m¶ hr ‘mPr AdñWm! ‘r ¶m H$mdù¶mgmaIm XoIrc Zmhr H$s, Amnë¶m ^mdmMo ed cndyZ Q>mH$co AgVo? Am{U Vmo (Amnë¶m H¥$˶mda) ’$ma níMmÎmmnX½Y Pmcm.' 32 ¶m‘wiMo Amåhr BòmB©cÀ¶m d§eOm§gmR>r Agm {Z¶‘ H$ê$Z Q>mH$cm hmoVm H$s, Omo H$moUr EImÚmMr h˶m H$aoc, ¶m H$maUm{edm¶ H$s, ˶mZo EImÚmMm IyZ Ho$cocm Agoc qH$dm n¥Ïdrda CnÐd ‘mO{dʶmMo H¥$˶ Ho$coco Agoc (Va ˶mg ‘¥Ë¶wXS§ > {Xë¶mg MwH$sMo Zmhr, nU ¶m ñnï> H$maUm§{edm¶ Oa EImÚm {Zînmn ‘mUgmMr h˶m Ho$cr Jocr), Va ˶mMo ho H¥$˶ (A„mhÀ¶m Ñï>rV Ago Amho H$s), ˶mZo OUy g‘ñV ‘Zwî¶OmVrMr h˶m H$ê$Z Q>mH$cr, (¶mCcQ>) EImÚmZo, EImÚmMo àmU dmM{dco, Va ˶mZo OUy g‘ñV ‘Zwî¶OmVrMo àmU dmM{dco. Am{U Am‘Mo n¡J~§ a ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo ñnï> nwamdo KoD$Z Amco, nU ~hþg»§ ¶ cmoH$ n¥Ïdrda Ago AmhoV, Oo A{VaoH$ H$arV AgVmV. 33 Oo cmoH$ A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~am{déÕ ¶wÕ H$aVmV, Am{U n¥Ïdrda AamOH$Vm ‘mO{dʶmgmR>r à¶ËZaV AgVmV, Aem§gmR>r ¶mo½¶ {ejm hrM Amho H$s, ˶m§Zm (EH$Va) R>ma ‘maʶmV ¶mdo qH$dm gwimda MT>{dco Omdo qH$dm ˶m§Mo {déÕ ~mOyM§ o hmV d nm¶ H$mnyZ Q>mH$co Omdo qH$dm ˶m§Zm XoemVyZ hmH$cyZ bmdbo Omdo, ˶m§À¶mgmR>r ¶m OJmVhr An‘mZmñnX {ejm Amho, nU ‘¥Ë`yZV§ aÀ`m OrdZmV Va ¶mhÿZhr ^¶mdh {ejocm ˶m§Zm gm‘moao Omdo cmJUma Amho. 34 (nU ¶mcm AndmX åhUOo Vo cmoH$ AmhoV) Oo, Vwåhr ˶m§À¶mda {Z¶§ÌU {‘i{dʶmnydu níMmÎmmn H$aVrc. Va ho cjmV Agy Úm H$s, A„mh A{Ve¶ j‘merc d X¶miy Amho. 35 lÕoMm A§JrH$ma Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! A„mhMo ^¶ ~miJm, Am{U ˶mÀ¶m g‘rn ¶oʶmMo ‘mJ© emoYm. Am{U ˶mÀ¶m H$m¶m©gmR>r à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$am, VaM Vwåhr ¶eñdr ìhmc. 36 {ZpíMVM Vo cmoH$,



Hw$amU Oo g˶ Z ‘mZʶmda ASy>Z am{hco, ˶m§À¶mH$S>o n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho, Vo gd© Am{U VodT>Mo AmUIr (YZ qH$dm g§nÎmr) AgVr Am{U Vo gd©, ˶m§Zr nwZéËWmZmÀ¶m {Xder ^moJmì¶m cmJUmè¶m {ejonmgyZ (ñdV:Mr) gwQ>H$m H$ê$Z KoʶmgmR>r ‘w{º$X§S> åhUyZ XoD$ Ho$co AgVo, Var Vo ˶m§À¶mH$Sy>Z (H$Xm{n) ñdrH$maʶmV Amco ZgVo. Am{U ˶m§À¶mgmR>r H$R>mao {ejm AQ>i Amho. 37 Vo (ZaH$mÀ¶m) A¾rVyZ ~mhoa nSy> BpÀN>Vrc, nU ˶m§Zm ˶mVyZ ~mhoa nS>Uo H$Xm{n e³¶ hmoUma Zmhr Am{U ˶m§À¶mgmR>r H$m¶‘ ñdê$nmMr {ejm AQ>i Amho. 38 Mmoar H$aUmè¶m§Mo hmV H$mnyZ Q>mH$m, ‘J Vr ór Agmo dm nwéf. hm ˶m§À¶m H$‘mB©Mm ‘mo~Xcm Amho Am{U BVam§gmR>r ~moY Agcocr A„mhH$Sy>Z {ejm. Am{U A„mh gd©e{º$‘mZ Amho, ~w{Õ‘mZ Amho. 39 nU Omo H$moUr Amnë¶m AnamYmZ§Va níMmÎmmn H$arc Am{U ñdV:Mr gwYmaUm H$arc, Va (Aem 춺$sda) A„mh {ZpíMVnUo X¶m H$arc. (Am{U ˶mÀ¶m níMmÎmmnmMm ñdrH$ma H$arc). IamoIa, A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 40 Vwåhr OmUV Zmhr H$m H$s, A„mhMrM gÎmm Amho AmH$memV d n¥Ïdrda? Vmo BpÀN>Vmo ˶mg {ejm H$aVmo Am{U BpÀN>Vmo ˶mg j‘m H$aVmo. w o Vwåhr A„mhcm H$mhrhr H$aʶmMo gm‘϶© àmá Amho.41 n¡J~§ a! ˶m cmoH$m§‘i Xþ:Ir hmoD$ ZH$m, Oo g˶ ZmH$maʶmgmR>r EH$‘oH$m§er MT>mAmoT> H$arV AmhoV. Oo Vm|S>mZo Va åhUVmV, "Amåhr {dídmg R>do UmaoM AmhmoV' nU ˶m§À¶m öX¶mV Vgo H$mhrM Zmhr, (Am{U) Á¶y cmoH$m§V XoIrc Ago AmhoV, Oo H$moU˶mhr ImoQ>çm Jmoï>rcm ‘moR>çm CËgmhmZo EoH$VmV Am{U (˶m§À¶mV Agohr AmhoV), Oo Vw‘Mo åhUUo (Amnë¶m Y‘©n{§ S>Vm§Zm) H$i{dʶmgmR>r EoH$VmV, Oo (Ho$di Ah§H$mamnmoQ>r) Vw‘À¶mH$S>o ¶oV ZmhrV. (Am{U) ˶m§Mo Vo (Y‘©n§{S>V) (A„mhH$Sy>Z) àH$Q> Pmcoë¶m eãXm§Mm g§X^m©{edm¶ AW© H$mTy>Z ˶mMm {dn¶m©g H$aVmV (Am{U) Vo cmoH$m§Zm åhUVmV H$s, Vwåhmcm A‘wH$-A‘wH$ {eH$dU 144



145 gyah-5. Ac-‘mBXm XoʶmV Amcr VaM {VMm Vwåhr ñdrH$ma H$am, Am{U Oa Ver {eH$dU XoʶmV Z Amë¶mg, Vwåhr (ñdV:cm) ˶mnmgyZ Xÿa R>do m. Am{U A„mh EImÚmMr narjm KoD$ BpÀN>V Agoc, Va ˶mÀ¶m ~m~VrV A„mhnwT>o Vw‘Mo H$mhrhr Mmcy eH$Uma Zmhr. ho Ago cmoH$ AmhoV H$s, (AmVm) A„mhhr ˶m§Mr öX¶o ewÕ H$ê$ BpÀN>V Zmhr. ˶m§Zm ¶m OJmV An‘mZ ghZ H$amdm cmJUma Amho Am{U ‘¥Ë`yZV§ aÀ`m (emídV) OJmV Va ˶m§Zm H$R>mao {ejm ^moJmdr cmJUma Amho. 42 Vo ImoQ>çm Jmoï>r Zoh‘r ‘moR>çm CËgmhmZo EoH$VmV, VgoM Vo J¡a‘mJm©Zo H$‘mdcoë¶m dñVy ’$ma AmdS>rZo ImVmV. Oa Vo Vw‘À¶mH$S>o (H$moU˶mhr {ZU©¶mgmR>r) Amco Va Vwåhr ˶m§À¶m‘ܶo {ZU©¶ H$am qH$dm ˶m§À¶mnmgyZ Xÿa amhm. Am{U Oa Vwåhr ˶m§À¶mnmgyZ Xÿa am{hcmV, Va Vo Vw‘Mo H$moUVohr ZwH$gmZ H$ê$ eH$Uma ZmhrV. Am{U Oa Vwåhr ˶m§À¶m‘ܶo {ZU©¶ H$amc, Va ݶm¶nydH© $ {ZU©¶ H$am. Oo ݶm¶nyU© ì¶dhma H$aVmV Vo A„mhcm {චAmhoV. 43 Vo (nyduMo J«W§ YmaH$) {ZU©¶ KoʶmgmR>r Vw‘À¶mH$S>o H$emcm ¶oVmV? Ooìhm H$s, ˶m§À¶mH$S>o Vm¡amV (nyduMm B©ídar¶ J«W§ ) Amho Á¶mV A„mhMo AmXoe AmhoV, Am{U Z§Va (Vw‘À¶m {ZU©¶mH$S>ho r) Vo nmR> {’$adVmV. (H$maU dñVwpñWVr Aer Amho H$s), Vo gƒo lÕmd§V ZmhrVM. 44 Amåhr (AmYr) Vm¡amV (¶m J«W§ mcm) àH$Q> Ho$co hmoV.o Á¶mV (A„mhMm) CnXoe Am{U (gÝ‘mJ© XmIdUmam) àH$me hmoVm. Am‘Mo AmkmYmaH$ n¡J~§ a ¶mÀ¶mM AmYmao, Á¶y cmoH$m§Xaå¶mZ {ZdmS>m H$arV AgV. VgoM (Z§Va) Y‘m©Mmar d (Ym{‘©H$ H$m¶ÚmMo kmZ Agcoc)o {dÛmZ cmoH$hr (˶mÀ¶mM AmYmao {ZU©¶ H$arV AgV). H$maU A„mhÀ¶m J«W§ mMo OVZ H$aʶmMr O~m~Xmar ˶m§À¶mda gmon{dʶmV Amcocr hmoVr d ¶mda Vo gmjr hmoV.o Va (BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zmo!) Vwåhr cmoH$m§Mo ^¶ ~miJy ZH$m, Va ‘mPoM ^¶ ~miJm. Am{U



Hw$amU jw„H$ ’$m¶Xm àmá H$aʶmgmR>r ‘m¶m g§Xeo m§Mm gm¡Xm H$ê$ ZH$m. Am{U Omo H$moUr A„mhZo nmR>dcoë¶m J«W§ m Zwgma {ZU©¶ H$aUma Zmhr, Va AgoM cmoH$ g˶ ZmH$maUmao AmhoV. 45 Amåhr Vm¡amV‘ܶo (n¡J~§ a ‘ygmH$S>o Amcoë¶m A„mhÀ¶m J«W§ mV) ˶m§À¶mgmR>r Agm {Z¶‘ {ZpíMV Ho$cm hmoVm H$s, àmUmÀ¶m ~Xë¶mV àmU, S>mù o ¶mÀ¶m ~Xë¶mV S>mi o m, ZmH$mÀ¶m ~Xë¶mV ZmH$, H$mZmÀ¶m ~Xë¶mV H$mZ, XmVmÀ¶m ~Xë¶mV XmV Am{U OI‘oÀ¶m ~Xë¶mV VerM OI‘ (åhUOo Oemcm AJXr VgoM ZwH$gmZ ~Xcm KoVmZm nmoM{dVm ¶oBc © ) nU Omo H$moUr Amncm hm ~Xcm KoʶmMm A{YH$ma gmoS>y Z XoBc © , Va (‘m’$ H$aʶmMo ˶mMo) ho (H¥$˶) ˶mÀ¶m (ñdV:À¶m nmnm§M)o àm`píMÎm R>ac o . Am{U Oo H$moUr A„mhZo nmR>dcoë¶m (J«W§ mZwgma) {ZU©¶ H$aUma ZmhrV, Va VoM cmoH$ Iao XþamMmar AmhoV. 46 Am{U Amåhr ¶oey ‘grhcm (AmYrÀ¶m n¡J~§ am§À¶m) nX{MÝhm§Mo AZwgaU H$aʶmgmR>r VgoM Vm¡amV(n¡H$s Oo H$mhr cmoH$m§H$S>o {e„H$ hmoV)o , ˶mMr g˶Vm à‘m{UV H$aʶmgmR>r nmR>{dco hmoV.o Amåhr ˶mcm Jm°ñnoc (~m¶~c) hm J«W§ àXmZ Ho$cm hmoVm, Á¶mV (A„mhMm) CnXoe d (gÝ‘mJ© XmIdUmam) àH$me hmoVm. Am{U Vm¡amV (¶m J«W§ mn¡H$s) Oo (cmoH$m§Odi) {e„H$ am{hco hmoVo ˶mMr g˶Vm à‘m{UV H$aUmao hmoV.o Am{U ˶m (J«W§ mV) A„mhMo ^¶ ~miJUmè¶m§gmR>r (nwano ay ) ‘mJ©Xe©Z d {hVmonXoe hmoVo. 47 Am{U Jm°ñnocMo AZwgaU H$aUmè¶m§Zr (Jm°ñnoc ‘ܶo) A„mhZo Oo H$mhr àH$Q> Ho$coco Amho, ˶mZwgma (AmngmVrc dmXmg§~Y§ mZo) {ZU©¶ H$amdoV. Am{U Omo H$moUr A„mhZo àH$Q> Ho$coë¶m (‘mJ©Xe©H$ VÎdm§Zgw ma) {ZU©¶ H$aUma Zmhr, Va AgoM cmoH$ {dÐmohr AmhoV. 48 (n¡J~§ a!) Amåhr Vw‘À¶mH$S>o g˶mda AmYm[aV hm J«W§ nmR>{dcm Amho. Am{U (hm J«W§ ) AmYrÀ`m J«W§ mn¡H$s Oo H$mhr g˶ AÚmn {e„H$ Amho, Vo à‘m{UV H$aUmam Amho, Am{U ˶mVrc g˶ CKS> H$aUmam Am{U ˶mMo 146



147 gyah-5. Ac-‘mBXm ajU H$aUmam Amho. Am{U åhUyZ Vwåhr, A„mhZo Oo H$mhr àH$Q> Ho$co Amho, ˶mZwgmaM ˶m§À¶m‘ܶo {ZU©¶ H$am. Am{U Vw‘À¶mH$S>o Oo g˶ Amcoco Amho, ˶mcm gmoS>y Z Vwåhr ˶m§À¶m Xþï> àd¥ÎmtMo AZwgaU H$ê$ ZH$m. Vw‘À¶mn¡H$s à˶oH$ g‘yhmH$[aVm Amåhr EH$ (doJim) H$m¶Xm d ‘mJ© {ZpíMV Ho$cocm Amho. A„mhZo BpÀN>co AgVo Va Vwåhm gdmªZm EH$mM g§àXm¶mMo cmoH$ ~Zdco AgVo. (nU ˶mZo Ago ¶mgmR>r Ho$co Zmhr H$maU,) Vmo ˶mV Vw‘Mr narjm nmhÿ BpÀN>Vmo, Oo ˶mZo Vwåhmcm {Xcoco Amho. (Va) Vwåhr gËH¥$˶o H$aʶmÀ¶m ~m~VrV EH$‘oH$mÀ¶m nwT>o OmʶmMm à¶ËZ H$am. Vwåhm gdmªZm A„mhH$S>Mo naV Om¶Mo Amho. Voìhm Vmo Á¶m~m~VrV Vwåhr ‘V^oX H$arV hmoVm, ˶m gd© Jmoï>tMr (dñVwpñWVr) Vw‘À¶mg‘moa ñnï> H$aoc. 49 Am{U (n¡J~§ a!) (A„mhH$Sy>Z Vwåhmcm Agm AmXoe {Xcm OmV Amho H$s), Oo H$mhr A„mhZo Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dco Amho, ˶mAmYmao Vwåhr ˶m§À¶m‘ܶo {ZU©¶ H$am. ˶m§À¶m Xþï> àd¥ÎmtMo AZwgaU H$ê$ ZH$m, VgoM ˶m§À¶mnmgyZ gmdY amhm, (åhUOo Ago A{O~mV hmoD$ Z¶o) H$s, Oo H$mhr A„mhZo Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dco Amho, ˶mÀ¶m EImÚm ^mJmnmgyZ (AmXoemnmgyZ) ˶m§Zr Vwåhmcm Xÿa ݶmdo. Am{U Oa Vo Vw‘À¶m {ZU©¶mH$S>o nmR> {’$adVrc, (Omo Vwåhr A„mhÀ¶m ‘mJ©Xe©ZmÀ¶m AmYmao Ho$cm AmhmV), Va cjmV R>do m H$s, (AmVm) A„mh ˶m§Zm ˶m§À¶m nmnm§Mr {ejm H$ê$ BpÀN>V Amho. {ZpíMVM (cmoH$m§‘ܶo) ~hþg»§ ¶ cmoH$ Amkm Z nmiUmao AmhoV. 50 (hm A„mhMm J«W§ àH$Q> hmoʶmnydu AZoH$o ídadmXr cmoH$) Á¶m H$m¶Úm§À¶m AmYmao ({ZU©¶ H$am¶Mo) ˶m AmYmao (AmVm) ho {ZU©¶ H$adyZ KoD$ BpÀN>VmV H$s H$m¶? nU Oo cmoH$ ÑT> {dídmg R>do Umao AmhoV, ˶m§À¶mgmR>r A„mhnojm loð> Xþgam H$moU ݶm¶mYre Agy eH$Vmo?



Hw$amU lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Á¶y Am{U {¼ñVr ¶m§À¶mer {‘ÌËdmMo g§~Y§ àñWm{nV H$ê$ ZH$m. Vo EH$‘oH$m§Mo {‘Ì AmhoV. Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Omo H$moUr ˶m§À¶mer {‘ÌËdmMo g§~Y§ àñWm{nV H$aoc, Va Vmo {ZpíMVM ˶m§À¶mn¡H$s hmoBc © . A„mh Aݶm¶r cmoH$m§Zm H$Xm{n ‘mJ© XmIdrV Zmhr. 52 Am{U Vwåhr nmhmc Á¶m§À¶m öX¶mV {dH¥$Vr Amho (åhUOo Oo Iao lÕmd§V ZmhrV), Vo (Bñcm‘er d¡a R>do Umao Á¶y d {¼ñVr ¶m§Mr ‘Ou g§nmXZ H$aʶmgmR>r) EH$‘oH$m§er MT>mAmoT> H$arV AmhoV. Am{U åhUVmV, "(Amåhr lÕmd§Vm§gmo~V am{hcmo Va) Am‘À¶mda {dnÎmr ¶oBc © , Ago Amåhmcm ^¶ dmQ>V.o ' nU A„mh lÕmd§Vm§gmR>r {ZUm©¶H$ {dO¶ KS>dZy AmUrc qH$dm Amnë¶mV’}$ EImXr AZwH$y c KQ>Zm àH$Q> H$arc. Voìhm ˶m§Zr Amnë¶m ‘ZmV Oo cndco hmoV,o ˶m~Ôc ˶m§Zm níMmÎmmn hmoBc © . 53 Voìhm lÕm YmaU Ho$coco cmoH$ (EH$‘oH$m§Zm) åhUVrc, "hoM Vo cmoH$ AmhoV H$m, Oo ‘moR>çm CËgmhmZo A„mhÀ¶m enWm KoD$Z, ImÌr nQ>dZy Úm¶Mo H$s, Amåhr Vw‘À¶m~amo~a AmhmoV?' ˶m§Mo H$‘© dm¶m OmUma AmhoV, Am{U ˶m§À¶m dmQ>çmcm (’$º$) ZwH$gmZM ¶oUma Amho. 54 B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Vw‘À¶mn¡H$s Omo H$moUr Amnë¶m lÕoMm ˶mJ H$arc Va (˶mZo ho cjmV R>do mdo H$s), A„mh (Vw‘À¶m OmJr) cdH$aM Aem cmoH$m§Zm KoD$Z ¶oBc© H$s, Oo A„mhcm {චAgVrc Am{U ˶m§Zmhr A„mh {චAgoc. Vo lÕmd§Vm§À¶m ~m~VrV Z‘«^md ~miJUmao AgVrc, Va g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§À¶m ~m~VrV I§~ra AgVrc, (åhUOo ˶m§À¶m lÕmhrZVoMm à^md ñdrH$maUmao ZgVrc). Vo A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r Amnco àmU nUmcm cmdVrc, Am{U H$moUr {Q>H$m (qH$dm qZXm) H$arV Agoc Va ˶mMr ˶m§Zm (A{O~mV) ndm© Zgoc. hr A„mhMr H¥$nm Amho, Vmo BpÀN>Vmo ˶mg Vr àXmZ H$aVmo. A„mh A{Ve` CXma Amho, gd© H$mhr OmUUmam Amho. 55 Vw‘Mo {‘Ì 148



51



149 gyah-5. Ac-‘mBXm (gmhmæ¶H$) Va Ho$di A„mh Am{U ˶mMm n¡J~§ a Am{U Vo (cmoH$) AmhoV Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Amho, Oo (Z‘mµOê$nr) {Z˶ àmW©Zm H$aUmao AmhoV, Am{U Oµ H$mVê$nr (XmZH$m¶© H$aUmao) AmhoV, Am{U Vo (A„mhg‘moa Z‘mµOm‘ܶo) Z‘Z H$aUmao AmhoV. 56 Am{U Omo H$moUr A„mhcm Am{U (˶mMm à{V{ZYr Agcoë¶m) n¡J~§ amcm Am{U lÕmd§Vm§Zm {‘Ì ~Zdrc, Va (˶mZo ho OmUyZ ¿¶mdo H$s), A„mhMmM nj {ZpíMVnUo {dO¶r hmoUma Amho. 57 B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Vw‘À¶mnydu Á¶m§Zm J«W§ XoʶmV Amcm hmoVm ˶m§À¶mn¡H$s Á¶m cmoH$m§Zr Vw‘À¶m Y‘m©cm WÅ>Mo m d H$a‘UwH$sMm {df¶ ~Z[dcm Amho ˶m cmoH$m§er, VgoM (AZoH$o ídadmXr) lÕmhrZ cmoH$m§er {‘ÌËdmMo g§~Y§ àñWm{nV H$aʶmMm (A{O~mV) à¶ËZ H$ê$ ZH$m. Am{U (Zoh‘r) A„mhÀ¶m (CnpñWVrMr) OmU R>do m, Oa Vwåhr (gƒo) lÕmd§V Agmc. 58 Am{U Ooìhm Vwåhr (cmoH$m§Zm) Z‘mµOmgmR>r ~mocmdVm, Voìhm Vo cmoH$ ˶mg WÅ>Mo m d H$a‘UwH$sMm {df¶ ~ZdVmV. ¶mMo gmYo H$maU åhUOo Vo Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$arV ZmhrV. 59 (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "(nyduÀ¶m) J«W§ m§Zm ‘mZUmè¶m§Zmo! Vwåhmcm Am‘Mm Ho$di ¶mgmR>r g§Vmn ¶oVmo H$m H$s, Amåhr A„mhda Am{U Am‘À¶mH$S>o Oo nmR>{dʶmV Amco Amho ˶mda, Am{U ¶mnydu Oo nmR>{dʶmV Amco hmoVo ˶mda {dídmg R>do Umao AmhmoV? Am{U (dmñV{dH$Vm hr Amho H$s), Vw‘À¶mn¡H$s ~hþg»§ ¶ cmoH$ Amkm Z nmiUmaoM AmhoV.' 60 (Vwåhr ˶m§Zm) {dMmam, "‘r Vwåhmcm Vo gm§Jy H$m H$s, A„mhH$S>o ¶mhÿZhr A{YH$ dmB©Q> ‘mo~Xcm H$moUmcm {‘iUma Amho? ˶m§Zm, Á¶m§Zm A„mhZo {Y¸$maco Amho, Á¶m§À¶mda Vmo H«$moYrV Pmcocm Amho Am{U Á¶m§À¶mVyZ H$mhtZm ˶mZo ‘mH$S> Am{U Sw>¸$a ~Zdco Amho, H$maU ˶m§Zr g¡VmZmMr CnmgZm Ho$cr, ˶m§Mr IamoIaM ’$ma dmB©Q> AdñWm Amho Am{U Vo gÝ‘mJm©nmgyZ ’$ma



150



Hw$amU



Xÿa Jocc o o AmhoV.' 61 Am{U Ooìhm Vo Vw‘À¶mH$S>o ¶oVmV, Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhr Va lÕmd§Vm§nH¡ $sM AmhmoV.' nU Vo Va Vw‘À¶mH$S>o g˶mMm ñdrH$ma Z H$aʶmÀ¶m {ZíM¶mZo ¶oVmV, Am{U g˶ ZmH$maV {ZKyZ OmVmV. Am{U Vo Oo H$mhr cndrV AmhoV, Vo gd© A„mhcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho. 62 Am{U ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$m§Zm Vwåhr Aem AdñWoV nmhmc H$s, Vo nmn Am{U A˶mMma ¶m§À¶m ~m~VrV EH$Xþgè¶mnojm OmñV CËgmh XmIdrV AmhoV. VgoM Oo {Z{fÕ Amho, Vo {Ji§H$¥ V H$aʶmgmR>r (‘moR>r VËnaVm XmIdrV AmhoV). IamoIa, {H$Vr dmB©Q> H¥$˶ AmhoV, Oo Vo H$arV AmhoV! 63 ˶m§Mo Y‘©n{§ S>V Am{U OmUH$ma cmoH$ ˶m§Zm A^Ð eãXm§Mm Cn¶moJ H$aʶmnmgyZ, VgoM à{V~§{YV Jmoï>r {Ji§H$¥ V H$aʶmnmgyZ H$m amoIV ZmhrV? {ZpíMVM {H$Vr dmB©Q> H¥$˶ AmhoV, Oo Vo H$arV AmhoV! 64 Am{U Á¶y åhUVmV, "A„mhMo hmV ~m§Ycoco AmhoV.' ˶m§MMo hmV ~m§Yco Omdmo! Am{U ˶m§À¶mda A„mhH$Sy>Z {Y¸$ma hmodmo, ˶mgmR>r H$s, Vo A„mhg§~Y§ mZo AZw{MV eãX Amnë¶m (Vm|S>yZ) ~mocV AmhoV. IamoIa, A„mhMo hmV nyUV© : Iwco AmhoV. Vmo Á¶mà‘mUo BpÀN>Vmo ˶mà‘mUo Amncr (H¥$nm cmoH$m§da) H$aVmo. (n¡J~§ a!) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o Oo H$mhr nmR>{dʶmV Amcoco Amho, ˶m‘wio ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$m§À¶m ‘ZmV {dÐmohmMr d AlÕoMr ^mdZm {ZpíMVnUo dmT>rg cmJUma Amho. Am{U Amåhr nwZéËWmZmÀ`m {Xdgmn¶ªV ˶m§À¶m‘ܶo d¡‘Zñ¶mMr d ÛofmMr ^mdZm (¶m§À¶m g˶ ZmH$maʶmÀ¶m hÅ>mnmoQ>r) {Z‘m©U Ho$cr Amho. Á¶m-Á¶mdoir Vo ¶wÕmMr AmJ ^S>H$dVmV, ˶m-˶mdoir A„mh Vr {dPdyZ Q>mH$Vmo. Am{U Vo n¥Ïdrda AamOH$Vm ‘mO{dʶmMm à¶ËZ H$arV AgVmV. Am{U Oo cmoH$ AamOH$Vm {Z‘m©U H$aVmV, Vo A„mhcm (A{O~mV)



gyah-5. Ac-‘mBXm



151



{චZmhrV. 65 AmYr J«W§ XoʶmV Amcoco cmoH$, Oa (g˶) lÕoMm A§JrH$ma Ho$co AgVo Am{U A„mhMo ^mZ R>do Zy OrdZ ì¶{VV Ho$co AgVo, Va {ZpíMVM Amåhr ˶m§À¶mH$Sy>Z (AmYr KS>cc o r) dmB©Q> H¥$˶o nwgZy Q>mH$cr AgVr. Am{U Amåhr ˶m§Zm AWm©VM {Z^}i AmZ§XmÀ¶m ~mJm§V àdoe {Xcm AgVm. 66 Am{U Oa ˶m§Zr (A„mhH$Sy>Z nydu Amcoco J«W§ ) Vm¡amV Am{U B§Orc Am{U (AmVm) Oo H$mhr ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z nmR>{dʶmV Amco, ˶m§Mo AZwnmcZ Ho$co AgVo, Va ˶m§Zm AmH$me d n¥Ïdrdarc (A„mhÀ¶m) H¥$nmàgmXm§VZy Imʶm-{nʶmgmR>r (^anya dmQ>m) àmá Pmcm AgVm. ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr OU gÝ‘mJ© cm^coco AmhoV. nU ˶m§À¶mn¡H$s ~hþg»§ ¶ cmoH$ Oo H$mhr H$arV AmhoV, Vo IamoIa (’$ma) dmB©Q> Amho. 67 n¡J~§ a! Oo H$mhr Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amco Amho, Vo (cmoH$m§n¶ªV) nmoMdm. Am{U Oa Vwåhr Ago Ho$co Zmhr Va Vwåhr A„mhMm g§Xeo nmoM{dʶmMr O~m~Xmar nma nmS>crM Zmhr, (Agm ˶mMm {ZîH$f© Agoc, åhUOo Vo nmoM{dUo Vw‘Mo AQ>i H$V©ì¶ Amho, ˶mMgmR>r Vwåhmcm {Z¶wº$ H$aʶmV Amcoco Amho). (Am{U ¶m H$m¶m©V) A„mh Vw‘Mo cmoH$m§nmgyZ g§ajU H$aoc. {ZpíMVM A„mh g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma XoUmè¶m cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdrV ZgVmo. 68 (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, nyduÀ¶m J«W§ m§Zm ‘mZUmè¶m§Zmo! Vw‘À¶m lÕocm Vmon¶ªV Hw$R>cmhr d¡Y AmYma àmá hmoUma Zmhr. Omon¶ªV Vwåhr Vm¡amV d B§Orc ¶m§Mo VgoM Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (¶m n¡J~§ am‘m’©$V AmVm) Oo H$mhr nmR>{dʶmV Amcoco Amho, ˶mMo AZwnmcZ H$arV Zmhr. (n¡J~§ a!) Oo H$mhr Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mda àH$Q> H$aʶmV Amco Amho, ˶m‘wio ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$m§À¶m ‘ZmV {ZpíMVnUo {dÐmohmMr d



Hw$amU AlÕoMr ^mdZmM dmT>rg cmJUma Amho. Voìhm Vwåhr g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m ~m~VrV Xþ:Ir hmoD$ ZH$m. 69 (¶m J«W§ mda) lÕm R>do Umao (åhUOo ‘wgc‘mZ) VgoM Á¶y d gm~r Am{U {¼ñVr ¶m§À¶mn¡H$s Oo H$moUr A„mhda d A§{V‘ {Xdgmda {dídmg R>odVrc Am{U gËH$‘} H$aVrc Va Aem§Zm (‘¥Ë`yZV§ aÀ`m Zoh‘rÀ¶m OrdZmV) H$gcohr ^¶ qH$dm Xþ:I (H$Yrhr) nmohmoMUma Zmhr. 70 Amåhr BòmB©cÀ¶m ‘wcm§H$Sy>Z à{Vkm KoVcr. Am{U ˶m§À¶mH$S>o AZoH$ n¡J~§ a nmR>{dco. nU Ooìhmhr n¡J~§ a ˶m§À¶mH$S>o Aer {eH$dU KoD$Z Amcm H$s, Or ˶m§À¶m ‘Zmcm AmdS>V ZìhVr. Voìhm (˶m§Zr {dÐmohr ^y{‘H$m KoD$Z) H$mhtZm ImoQ>o R>a{dco, Va H$mhr n¡J~§ am§Mr ˶m§Zr h˶m Ho$cr. 71 Am{U ˶m§Zm dmQ>co H$s, (Ago Ho$ë¶m‘wi)o ˶m§Zm H$moUVrhr {ejm hmoUma Zmhr. AemàH$mao Vo (‘ZmZo) Am§Yio d ~{hao ~Zco. Z§Va A„mhZo (˶m§À¶mda X¶mÑï>r XmIdyZ) ˶m§À¶m níMmÎmmnmMm ñdrH$ma Ho$cm. Varhr nwÝhm ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$ (OmUyZ~wOZy ) Am§Yio d ~{hao ~Zco. A„mhcm ˶m§À¶m gd© H¥$˶m§Mr nyU© OmUrd Amho. 72 {ZpíMVnUo "g˶' ZmH$maV AmhoV Vo cmoH$, Oo åhUVmV, "‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grhM A„mh Amho.' nU ñdV: ¶oey ‘grhZoM Agm g§Xeo {Xcm hmoVm, "BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zmo! (Ho$di) A„mhMr CnmgZm H$am, Omo ‘mPmhr nmcZH$Vm© Amho Am{U Vw‘Mmhr nmcZH$Vm© Amho.' (Am{U cjmV Agy Úm), Omo H$moUr BVam§Zm A„mhMm g‘H$j R>adoc, Aem 춺$scm A„mh ñdJm©V H$Xm{n àdoe XoUma Zmhr Am{U Aem 춺$sMo {R>H$mU (Va Ho$di ZaH$mMr) AmJ Amho. A˶mMmar cmoH$m§Mm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© AgUma Zmhr. 73 {ZpíMVnUo Vo(hr) g˶ ZmH$maUmao AmhoV, Oo åhUVmV, "A„mh {VKm§nH¡ $s EH$ Amho.' (nU g˶ EH$M Am{U EH$M Amho, Am{U Vo åhUOo) A„mh{edm¶ Xþgam H$moUrhr B©ída Zmhr. Am{U Vo Oo åhUVmV, ˶mnmgyZ Oa Vo namd¥Îm Pmco 152



153 gyah-5. Ac-‘mBXm ZmhrV, Va ˶m§À¶mn¡H$s g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ Agcoë¶m ˶m lÕmhrZm§da ’$ma ‘moR>o g§H$Q> ({ejm) AmoT>dc o . 74 Vo (Amnë¶m ^yVH$mim~Ôc) níMmÎmmn H$arV A„mhH$S>o H$m diV ZmhrV? VgoM ˶mÀ¶mH$S>o ‘m’$sgmR>r ¶mMZm H$m H$arV ZmhrV? (Ooìhm H$s), A„mh (Va) A{Ve¶ j‘merc d X¶miy Amho. 75 ‘[a¶‘nwÌ ¶oe‘y grh hm (A„mhÀ¶m) g§Xeo dmhH$mì¶{V[aº$ Aݶ H$moUrhr ZìhVm. ˶mÀ¶m gmaIo AZoH$ n¡J~§ a AmYr hmoD$Z Joc.o Am{U ˶mMr AmB© (‘[a¶‘) (g˶mnmgyZ H$Yrhr Z T>iUmar) EH$ gXmMmar ór hmoVr. (Aݶ cmoH$m§à‘mUoM) Vo XmoKho r (¶oey d ˶mMr AmB©) OodU H$arV AgV. nmhm, Amåhr ˶m§À¶m ^ë¶mgmR>r ¶m g§Xeo m§Zm ˶m§À¶mg‘moa ñnï> H$ê$Z gm§JV AmhmoV. Am{U nmhm, ˶m§Mr ~wÕr H$emàH$mao ‘macr OmV Amho. 76 (˶m§Zm) gm§Jm, "A„mhcm gmoS>yZ Vwåhr AemMr CnmgZm H$amc H$m, Á¶mÀ¶mH$S>o Vwåhmcm Zm ZwH$gmZ nmoM{dʶmMr eº$s Amho, Zm cm^ nmoM{dʶmMr. (dmñV{dH$Vm hr Amho H$s), Ho$di A„mh gd© H$mhr EoH$Umam Am{U gd© H$mhr OmUUmam Amho.' 77 (˶m§Zm) gm§Jm, "nyduÀ¶m J«W§ m§Zm ‘mZUmè¶m§Zmo! Y‘m©À¶m ~m~VrV A{VaoH$ H$ê$ ZH$m, Am{U ˶m cmoH$m§À¶m Xþï> àd¥ÎmtMo AZwgaU H$ê$ ZH$m, Oo ¶mnydu (ñdV:) gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa Joc,o VgoM ˶m§Zr BVa AZoH$m§Zmhr gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa Zoco Am{U AÚmn gÝ‘mJm©nmgyZ (^aH$Q>V) XÿaM OmV AmhoV.' 78 BòmB©cÀ¶m ‘wcm§nH¡ $s Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco ˶m§Zm (n¡J~§ a) XmD$X Am{U (n¡J~§ a) ‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grh ¶m§Zr emn {Xcocm Amho. ho ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr Adkm Ho$cr Am{U Vo ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao hmoV.o 79 Or nmnH¥$˶o Vo H$arV AgV ˶mnmgyZ EH$‘oH$m§Zm Vo amoIV ZgV. {H$Vr dmB©Q> hmoVo Vo, Oo Vo H$arV hmoV!o 80 (Am{U AmVm) Vwåhr ˶m§À¶mV AZoH$ cmoH$ Ago



Hw$amU nmhÿ eH$Vm, Oo g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§gmo~V {‘ÌËdmMo g§~Y§ R>do VmV. Am{U ’$ma dmB©Q> Amho Vo, Oo ˶m§Zr ñdV:gmR>r nwT>o nmR>{dcoco Amho. (AemàH$mao) ˶m§Zr A„mhÀ¶m H«$moYmcm (ñdV:da) AmoT>dZy KoVco. Am{U Vo Zoh‘rgmR>r {ejm ^moJV amhVrc. 81 Am{U Oa Vo A„mhda VgoM n¡J~§ amda Am{U ˶mdahr Oo n¡J~§ amH$S>o (cmoH$m§À¶m ‘mJ©Xe©ZmgmR>r) nmR>{dco Joc,o (Iè¶m AWm©Zo) {dídmg R>odUmao ~Zco AgVo, Va ˶m§Zr g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§gmo~V {‘ÌËdmMo g§~Y§ àñWm{nV Ho$coM ZgVo. (nU g˶ ho Amho H$s), ˶m§À¶mV AZoH$ Amkm Z nmiUmaoM AmhoV. 82 Vwåhmcm {ZpíMVM Ago AmT>iZy ¶oBc © H$s, Á¶y cmoH$ Am{U BVam§Zm (A„mhMo) g‘H$j R>adUmao (AZoH$o ídadmXr) cmoH$, lÕmd§Vm§À¶m ~amo~a d¡‘Zñ¶ R>do ʶmÀ¶m ~m~VrV gdm©V A{YH$ H$Å>a AmhoV. Am{U {ZpíMVM, ho hr Vwåhmcm AmT>ic o H$s, ñdV:cm {¼ñV åhUdUmao cmoH$, lÕmd§Vm§er ‘¡Ìr H$aʶmÀ¶m ~m~VrV gdm©V A{YH$ OdiMo AmhoV. ˶mMo H$maU ˶m§À¶m‘ܶo Y‘©n{§ S>V d Vnñdr cmoH$ AmhoV Am{U Vo Ah§H$mar ZmhrV. 83 Am{U Ooìhm Vo ¶m n¡J~§ amH$S>o Oo àH$Q> H$aʶmV Amco Amho Vo EoH$VmV, Voìhm Vwåhr nmhmc ˶m§À¶m S>mù o `m§VZy Aly dmhV AmhoV. (¶m H$maUmñVd ˶m§Mr Aer AdñWm Pmcr Amho H$s), ˶m§Zm g˶mMr (nyUn© Uo) AmoiI nQ>cr Amho. (Voìhm) ˶m§À¶m Vm|S>y Z Ago CX²Jma ~mhoa nS>VmV, "ho à^y! Amåhr lÕoMm A§JrH$ma Ho$cm Amho, Vy Am‘Mm ˶m cmoH$m§V g‘mdoe H$a, Oo g˶mMr gmj XoVmV. 84 Am{U Amåhr A„mhda Am{U Am‘À¶mH$S>o Oo g˶ Amcoco Amho, ˶mda H$m åhUyZ {dídmg R>do y Z¶o? Am‘Mr Va ‘ZmnmgyZ hr BÀN>m Amho H$s, Am‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Am‘Mm g‘mdoe gXmMaUr cmoH$m§V H$amdm.' 85 Va A„mh ˶m§Zm ˶m§À¶m lÕoÀ¶m ‘mo~Xë¶mV Aem ~mJm àXmZ H$aoc, Á¶mVyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc. ˶m§‘ܶo Vo H$m¶‘ {Zdmg H$aVrc. Am{U 154



155 gyah-5. Ac-‘mBXm 86 hmM Amho ‘mo~Xcm gXmMmar cmoH$m§Mm. nU Oo cmoH$ g˶mMm AñdrH$ma H$aʶmda R>m‘ am{hco, Am{U Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco. Va AgoM cmoH$ ZaH$dmgr AmhoV. 87 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Á¶m (Amamo½¶dY©H$) Mm§Jë¶m dñVy A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r d¡Y R>adcoë¶m AmhoV, ˶m Vwåhr Ad¡Y R>adyZ (˶m§nmgyZ ñdV:cm d§{MV H$ê$ ZH$m). Am{U ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$ê$ ZH$m. ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao cmoH$ A„mhcm (A{O~mV) {චZmhrV. 88 Am{U A„mhZo Vwåhmcm Á¶m (Amamo½¶Xm¶r) Mm§Jë¶m dñVy {Xcoë¶m AmhoV ˶mVyZ Im, Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm, Á¶mÀ¶mda Vwåhr {dídmg R>do Vm. 89 A„mh Vw‘À¶m {ZaW©H$ enWm§~Ôc Vwåhmcm Om~ {dMmaUma Zmhr, nU {ZíM¶nydH© $ KoVcoë¶m enWm§~Ôc ‘mÌ Vmo Vwåhmcm Adí¶ Om~ {dMmarc. Va ¶mMo n[a‘mO©Z ho Amho H$s, Vwåhr Xhm J[a~m§Zm Vo ^moOZ Úmdo, Oo gmYmaUnUo Vwåhr Vw‘À¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm XoVm, qH$dm ˶m§Zm dó nwadmdo qH$dm Jwcm‘{JarVyZ EH$m ‘mUgmcm ‘wº$ H$amdo. na§Vw Á¶m H$moUmMr ho H$aʶmMr (EonV) Zgoc ˶mZo VrZ {Xdg Cndmg H$amdm. ho Vwåhr KoVcoë¶m enWm§Mo n[a‘mO©Z Amho, (Ooìhm Vwåhr ˶m ‘moS>mc). nU Vwåhr Amnë¶m enWm nmim. Aem àH$mao A„mh ˶mMo g§Xeo Vwåhmcm ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho. Vo ¶mgmR>r H$s, Vwåhr ˶mÀ¶m CnH$mam§Mr OmU R>do mdr. 90 lÕoMm A§JrH$ma Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! ‘mXH$ Ðì¶o, OwJma, ‘yVu Am{U eHw$Zr ~mUm§Mm (Cn¶moJ) hr gd© J{cÀN> d g¡VmZmMr H$m‘o AmhoV. åhUyZ Vwåhr ¶m gd© Jmoï>tnmgyZ Xÿa amhm, åhUOo Vw‘Mm CËH$f© hmoBc © . 91 g¡VmZ Va Xmê$ Am{U OwJma ¶m§À¶m gmhmæ¶mZo Vw‘À¶m‘ܶo d¡‘Zñ¶ Am{U Ûof {Z‘m©U H$ê$ BpÀN>Vmo Am{U A„mhMo ñ‘aU Am{U Z‘mµO (àmW©Zm)nmgyZ Vmo Vwåhmcm namd¥Îm H$ê$ BpÀN>Vmo. ‘J Vwåhr ¶m Jmoï>tnmgyZ A{cá amhUma H$m? 92 (Va Vwåhr)



Hw$amU A„mhÀ¶m AmkoMo nmcZ H$am Am{U n¡J~§ amÀ¶m AmkoMo nmcZ H$am Am{U Xþï> eº$s¨À¶m {déÕ Zoh‘r gmdY amhm. nU Oa Vwåhr ¶mH$S>o nmR> {’$admc Va cjmV Agy Úm H$s, Am‘À¶m n¡J~§ amMo H$V©ì¶, g§Xeo ñnï> H$ê$Z nmoMdUo EdT>Mo Amho. 93 Oo cmoH$ (g˶) lÕoMm A§JrH$ma H$ê$Z gËH$‘} H$arV AmhoV, Aem§Zm ˶m§Zr (^yVH$mimV) (d¡Y, Ad¡Y Oo H$mhr) ^jU Ho$co Agoc ˶m~Ôc (AmVm lÕmd§V ~Zë¶mZ§Va) ˶m§À¶mda Xmof AgUma Zmhr. (H$maU AmVm) Vo A„mhMo ^¶ ~miJVmV Am{U ˶mÀ¶mda {dídmg R>do VmV Am{U gËH$‘} H$aVmV. (Am{U nwT>o A{YH$ àH$fm©Z)o A„mhMo ^¶ ~miJVmV Am{U ÑT> {dídmg R>do VmV. (åhUOo g˶ ˶m§Zm C‘Oë¶m‘wio ˶m§À¶mV Agm ~Xc Amcocm Amho. Am{U ˶m§Mo OrdZ Aem àH$mao gwê$ Amho H$s), Vo ^¶ ~miJVmV Am{U gËH$‘} H$aVmV. Am{U gËH$‘} H$aUmao cmoH$ A„mhcm {චAmhoV. 94 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! (Vwåhr hOÀ¶m àdmgmV AgVmZm, Ooìhm {eH$ma H$aUo à{V~§{YV Amho) A„mh Vw‘Mr Aem {eH$mamÛmao narjm KoBc © , Á¶mÀ¶mn¶ªV Vw‘Mo hmV Am{U ^mco nmoMy eH$VmV. åhUOo A„mhcm ho nmhVm ¶mdo H$s, (Vw‘À¶mn¡H$s) H$moU ˶mbm Z nmhVm ˶mMo ^¶ ~miJVmo. ‘J ¶mZ§Vahr Omo H$moUr ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$arc, ˶mg ¶mVZm‘¶r {ejm {Xcr OmB©c. 95 B‘mZYmaH$m§Zmo! Vwåhr hOMm nmofmI n[aYmZ Ho$bobo AgVmZm (åhUOo hO H$arV AgVmZm) {eH$ma ‘mê$ ZH$m, Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Omo H$moUr OmUyZ~wOZy {eH$ma ‘marc, Va ˶mg ^anmB© åhUyZ VgmM àmUr Úmdm cmJoc, Oem àmʶmcm ˶mZo R>ma Ho$co Amho. d ¶mMm {ZU©¶ Vw‘À¶m ‘Yrc XmoZ ݶm¶r 춺$s H$aVrc. Am{U ˶m àmʶmcm (~ir XoʶmgmR>r) H$m~mJ¥hmH$S>o nmoMdmdo. qH$dm (˶m à{V~§{YV H¥$˶mMo) n[a‘mO©Z åhUyZ H$mhr JaOy cmoH$m§Zm ^moOZ Úmdo cmJoc. qH$dm ˶m à‘mUmV Cndmg H$amdm, Á¶m¶moJo ˶mcm ˶mÀ¶m H¥$˶mMr {ejm ^moJVm ¶mdr. AmYr Pmcoë¶m (MwH$m§~Ôc) A„mhZo j‘m Ho$cocr Amho. 156



157 gyah-5. Ac-‘mBXm na§Vw Omo H$moUr nwÝhm Ago H$arc, Va (˶m AnamYm~Ôc) A„mh ˶mg {ejm H$aoc. A„mh gd©e{º$‘mZ Amho Am{U (AnamYm§~Ôc) ~Xcm KoUmam Amho. 96 g‘wÐmVrc ‘mgo nH$S>Uo Am{U Vo ImUo Vw‘À¶mgmR>r d¡Y Amho (à{V~§{YV Zmhr). Vw‘À¶mgmR>r (åhUOo ñWm{ZH$m§gmR>r) Am{U g‘wÐr ‘mJm©Zo ¶mÌm H$aUmè¶m§gmR>r {Zdm©hmMr VaVyX åhUyZ, (Vo d¡Y R>a{dʶmV Amco Amho). nU Ooìhm Vwåhr hO H$arV Agmc, Voìhm (hOÀ¶m R>amdrH$ H$mcmdYr‘ܶo) O{‘Zrdarc {eH$ma (H$aUo) Vw‘À¶mgmR>r à{V~§{YV Amho. Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm Á¶mÀ¶mg‘moa Vwåhmcm hOa Ho$co OmUma Amho. 97 A„mhZo, (‘¸$mpñWV) H$m~m ¶m A^oX¶² Kamcm, cmoH$m§gmR>r gmhmæ¶mMo d CÞVrMo gmYZ ~Z{dco. VgoM n{dÌ ‘{hZo d ~irÀ¶m OZmdam§Zm Am{U (A„mhcm An©U H$aʶmgmR>r Jù¶mV nÅ>o KmcyZ {MÝhm§{H$V Ho$coë¶m) OZmdam§Zm. ho ¶mgmR>r H$s, Vwåhmcm hr OmUrd ìhmdr H$s, O{‘ZrV Am{U AmH$memV Oo H$mhr Amho, ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho. ˶mcm à˶oH$ Jmoï>rMo (n[anyU)© kmZ Amho. 98 cjmV R>do m H$s, A„mh {ejm XoʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma H$R>mao Amho Am{U (VgoM) A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy (XoIrc) Amho. 99 n¡J~§ amMo EH$‘od H$V©ì¶ Ho$di g§Xeo nmoMdUo EdT>Mo Amho. Am{U Vwåhr Oo H$mhr CKS> H$aVm d Oo H$mhr cn{dVm Vo (gd©) A„mhcm ‘mhrV Amho. 100 (˶m§Zm) gm§Jm, "dmB©Q> Am{U Mm§Jco ho g‘mZ Agy eH$V Zmhr. ‘J dmB©Q> Jmoï>r {dnwc à‘mUmV AgUo Vwåhmcm {H$VrH$m Mm§Jco dmQ>Zo m. Va ~wÕr ~miJUmè¶m cmoH$m§Zmo, A„mhMo ^¶ ~miJm, VaM Vwåhr ¶eñdr ìhmc.' 101 lÕmd§Vm§Zmo! Aem Jmoï>t{df¶r àíZ {dMmê$ ZH$m, Á¶m Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV Amë¶m, Va ˶m Vwåhmcm AmdS>Uma ZmhrV. Am{U Ooìhm Vw‘À¶mH$S>o Hw$amU nmR>{dʶmMr (à{H«$¶m) gwê$ Amho, Voìhm Oa Vwåhr ˶m§{df¶r {dMmaco Va ˶m (Jmoï>r) Vw‘À¶mg‘moa ñnï> H$ê$Z Q>mH$ʶmV ¶oVrc. (åhUOo



Hw$amU ˶m Jmoï>r A„mhMm AmXoe åhUyZ nmimì¶mM cmJVrc). (nU) A„mhZo ¶m Jmoï>r ~mOycm R>do Zy (Vw‘À¶mda H¥$nm Ho$cocr Amho). Am{U A„mh ’$ma j‘merc d g{hîUy Amho. 102 Vw‘À¶mnydu XoIrc BVa cmoH$m§Zr Aem Jmoï>t{df¶r àíZ {dMmaco hmoV.o nU Ooìhm ˶m Jmoï>r ˶m§À¶mda CKS> H$aʶmV Amë¶m, Voìhm ˶m§Zr ˶m A‘cmV AmUʶmg ZH$ma {Xcm. 103 hm A„mhMm AmXoe (A{O~mV) Zìho H$s, {d{eï> àH$maÀ¶m àmʶm§Zm ~{ham, gm¶~m, dgrcm Am{U hm‘ Aer Zmdo Úm (Am{U ˶m§Zm n{dÌ g‘OyZ cmoH$m§À¶m Cn¶moJmnmgyZ Xÿa R>do m). nU g˶ ZmH$maUmao cmoH$ A„mhÀ¶m Zmdmda ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ gm§JV AmhoV. Am{U ˶m§À¶mn¡H$s ~hþVm§e cmoH$ ~wÕrMm dmna H$aVM ZmhrV. 104 Am{U Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo H$s, A„mhZo Oo H$mhr àH$Q> Ho$coco Amho, ˶mH$S>o Am{U n¡J~§ amH$S>o ¶m, Va Vo åhUVmV, "Am‘Mo nydO© Á¶m ar{V[admOmda Amåhmcm AmT>iZy Amco, Vo Am‘À¶mgmR>r n¶m©á Amho.' H$m¶? Oar ˶m§À¶m nydO© m§Zm kmZ d ‘mJ©Xe©Z àmá Pmcoco ZìhVo (Varhr Vo ˶m§À¶mM ‘mJm©Zo OmUma AmhoV?) 105 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! ñdV:Mr H$miOr ¿¶m. (H$maU Vwåhr Amnë¶m H¥$˶m§{df¶r O~m~Xma AmhmV). Vwåhr Ooìhmn¶ªV ñdV: gÝ‘mJm©da AmhmV, Voìhmn¶ªV ‘mJ©^ï« > Pmbobo (cmoH$) Vw‘Mo H$moUVohr ZwH$gmZ H$ê$ eH$Uma ZmhrV. Vwåhm gdmªZm A„mhH$S>Mo naV Om¶Mo Amho. Voìhm Vmo Vwåhmcm (˶m Jmoï>tMr) OmUrd H$ê$Z XoBc © , Á¶m Vwåhr H$arV hmoVm. 106 B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Ooìhm Vw‘À¶mn¡H$s EImÚmMm ‘¥Ë¶y Odi Amcocm Agoc (åhUOo Vgo g§H$o V àmá hmoV Agë¶mg), Voìhm ‘¥Ë¶wnÌ H$aVodi o r gmj AemàH$mao Agmdr H$s, Vw‘À¶m‘Yrc (Vw‘À¶m O‘mVrMo) XmoZ {dídgZr¶ 춺$s gmjrXma åhUyZ AgmdoV. qH$dm Oa Vwåhr àdmgmV Agmc d Vw‘À¶mda ‘¥Ë¶yMo g§H$Q> ¶oBc © Va BVa O‘mVrMo XmoZ gmjrXma ~ZdmdoV. nU Oa Vwåhmcm ˶m§À¶m{df¶r g§e¶ Amë¶mg, àmW©ZZo V§ a (gmj 158



159 gyah-5. Ac-‘mBXm XoʶmgmR>r) Vwåhr ˶m§Zm Wm§~dyZ R>do m. Am{U ˶m XmoKm§Zrhr A„mhMr enW KoD$Z Ago åhUmdo H$s, Amåhr H$moUVohr ‘yë` KoD$Z "gmj' {dH$Uma Zmhr, ¶m ~m~VrV (H$moU˶mhr) ZmVodmBH$mMrhr ndm© H$aUma Zmhr. Am{U A„mhg‘moa {Xcocr gmjhr cn{dUma Zmhr. Oa Amåhr Ago Ho$co Va Am‘Mm g‘mdoe {ZpíMVM nmnr cmoH$m§‘ܶo hmoBc © . 107 Oa AmYrMo XmoZ (gmjrXma) ho ImoQ>r gmj XoD$Z (H$mhr cm^) hS>n Ho$ë¶mMo Xmofr AmT>iZy Amco, Va Á¶m§Zm ˶m§À¶m h¸$mnmgyZ d§{MV H$aʶmV Amcoco Agoc, ˶m§À¶m‘YyZ XmoZ gmjrXmam§Zr gmj XoʶmgmR>r nwT>o ¶mdo. Am{U ˶m§Zr A„mhMr enW KoD$Z gm§Jmdo H$s, Am‘Mr gmj ¶m XmoKm§À¶m gmjrnojm A{YH$ g˶ Amho. Am{U Amåhr Hw$R>ë¶mhr àH$mao Aݶm¶ Ho$cocm Zmhr, Amåhr Vgo Ho$ë¶mg Am‘Mm g‘mdoe A˶mMmar cmoH$m§V hmoB©c. 108 ¶m nÕVrZo Aer Amem ~miJcr OmD$ eH$Vo H$s, Vo ¶Wm¶mo½¶ gmj XoVrc. qH$dm Vo ¶m Jmoï>rnmgyZ ^¶ ~miJVrc H$s, (Oa ˶m§Zr ImoQ>r gmj {Xë¶mg) BVam§À¶m enWm§Ûmao ˶m§Zr enWoda {Xcocr (gmj) ImoQ>r R>ac o . Va A„mhMo ^¶ ~miJm, Am{U (˶mMo åhUUo cjnydH© $) EoH$m. A„mh Amkm Z nmiUmè¶m cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdrV Zmhr. 109 (˶m {XdgmMr H$ënZm H$am), Á¶m {Xder A„mh (gd©) n¡J~§ am§Zm EH${ÌV H$ê$Z {dMmaoc, "Vwåhmcm (cmoH$m§H$Sy>Z) H$m¶ à{VgmX {‘imcm hmoVm?' Vo CÎma XoVrc, "(ho à^y!) Amåhmcm ˶mMo kmZ Zmhr, nU Ho$di VwcmM ˶m gd© Jmoï>tMo n[anyU© kmZ Amho, {OWn¶ªV H$moUmMrhr ~wÕr nmohmoMy eH$V Zmhr.' 110 Á¶mdoir A„mh åhUoc, "ho ‘[a¶‘nwÌ ¶oe!y ‘r Vw¶mda d Vw¶m AmB©da Or H¥$nm Ho$cocr Amho, ˶mMo ñ‘aU H$a. Ooìhm ‘r n{dÌ AmËå¶mÛmao Vwcm gmhmæ¶ Ho$co hmoV.o (Á¶m¶moJ)o Vy ~mcnUr (AmB©À¶m Hw$erV) Am{U ‘moR>no Urhr cmoH$m§er (AmÜ`mpË‘H$) Jmoï>r H$arV hmoVmg. Am{U Ooìhm ‘r Vwcm J«W§ Am{U kmZmÀ¶m Jmoï>r {eH$dë¶m hmo˶m, VgoM Vm¡amV d B§Orc



Hw$amU {eH$dco hmoV.o Am{U Vy ‘m¶m AmkoZo ‘mVrnmgyZ nú¶mMr AmH¥$Vr ~ZdyZ ˶mV ’w$§ H$a ‘maV Ago Va Vr ‘m¶m AmkoZo ({Od§V) njr ~ZV Ago. Am{U ‘m¶m nadmZJrZo Vy Am§Yù¶mcm d ‘hmamo½¶mcm ~ao H$arV Ago. Am{U Vy ‘m¶m nadmZJrZo ‘ocëo ¶m§Zm {Od§V H$ê$Z C^o H$arV Ago. Am{U ‘r BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm Vwcm BOm nmoM{dÊ`mnmgyZ amoIco hmoV,o Ooìhm Vy ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo ñnï> à‘mU KoD$Z Amcm hmoVmg. Am{U ˶m§À¶m‘ܶo Oo lÕmhrZ hmoV,o ˶m§Zr Ago åhQ>co H$s, ho Xþgao H$mhr Zmhr Va CKS> CKS> EH$ OmXÿ Amho.' 111 Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm ‘r (¶oeÀy ¶m) {eî¶m§Zm ‘m¶mda Am{U ‘m¶m n¡J~§ amda (ÑT>) {dídmg R>do ʶmMr àoaUm {Xcr, Voìhm ˶m§Zr åhQ>c,o "Amåhr lÕm YmaU H$aVmo, Vy (¶mg) gmjr amhm H$s, Amåhr eaU OmV AmhmoV.' 112 Ooìhm {eî¶m§Zr åhQ>c,o "ho ‘[a¶‘nwÌ ¶oe!y VwPm nmcZH$Vm© AmH$memVyZ Am‘À¶mgmR>r OodUmMo EH$ (‘moR>)o VmQ> nmR>dy eH$Vmo H$m?' ˶mda ˶mZo CÎma {Xco, "Oa Vwåhr (gƒo) lÕmd§V Agmc Va A„mhMo ^¶ ~miJm.' 113 Vo åhUmco, "Amåhmcm ˶mVyZ H$mhr Imdogo dmQ>V.o Am{U Á¶mÛmao Am‘À¶m ‘Zm§Zm em§Vr cm^oc. Am{U Amåhmcm {dídmg hmoBc © H$s, Vy Am‘À¶mer g˶ ~moccm Amhog, Am{U ˶mg Amåhr gmj Agy.' 114 ‘[a¶‘nwÌ ¶oeZy o A„mhH$S>o àmW©Zm Ho$cr, "ho A„mh, Am‘À¶m nmcZH$˶m©, Am‘À¶mH$S>o AmH$memVyZ AÞmZo ^acoco Ago EH$ VmQ> nmR>d, Oo Am‘À¶mgmR>r (Zoh‘r cjmV Agmdr) Aer ‘oOdmZr R>ac o . Am‘À¶m AJ«Ur (cmoH$m§gmR>r) Am{U Z§VaÀ¶m (cmoH$m§gmR>r) Am{U (Vo VmQ> Am‘À¶mgmR>r) Vw¶mH$Sy>Z àH$Q> Pmcocr EH$ IyU Agoc. Am{U Am‘À¶m CnOr{dHo$Mr VaVyX H$a, H$maU VyM gd©lðo > à~§YH$ Amhog.' 115 A„mhZo CÎma {Xco, "‘r {ZpíMVM Vw‘À¶mH$S>o Vo (AÞmZo ^acoco ‘moR>o VmQ>) nmR>drZ. nU ˶mZ§Va Vw‘À¶mn¡H$s Omo H$moUr g˶mMm AñdrH$ma H$arc, ˶mcm (‘mÌ) ‘r Aer {ejm H$arZ, Oer 160



161 gyah-5. Ac-‘mBXm ({ejm) ‘r AÚmn OJm‘ܶo H$moUmcmhr Ho$cocr Zmhr.' 116 Am{U Ooìhm A„mh {dMmaoc, "ho ‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grh! Vy cmoH$m§Zm Ago åhUmcm hmoVm H$m H$s, A„mh{edm¶ ‘mPr d ‘m¶m AmB©Mr CnmgZm H$am, (Amåhm XmoKm§Zm CnmgZo`mo½` ‘mZm)?' ˶mda Ago CÎma XoBc © , "(ho à^y!) Agr‘ Amho VwPr ‘{h‘m! ‘r Vr Jmoï> H$er H$m¶ gm§Jy eH$Vmo, Or gm§JʶmMm ‘cm ‘wirM A{YH$ma Zmhr, Oa ‘r Aer Jmoï> gm§{JVcr Agoc Va {VMo kmZ Vwcm {ZpíMVnUo AgUmaM, ‘m¶m ‘ZmV Oo Amho Vo Vy OmUVmog, nU Vw¶m ‘ZmV Oo Amho Vo ‘r OmUV Zmhr. AÑí¶ Jmoï>tMm OmUUmam Ho$di VyM Amhog. 117 BVa H$moUVrhr Zìho Va Vy Á¶m (Jmoï>tMr) ‘cm Amkm {Xcr hmoVrg, Ho$di VrM Jmoï> ‘r ˶m§Zm gm§{JVcr hmoVr; Vr Aer H$s, (˶m) A„mhMr CnmgZm H$am Omo ‘mPm nmcZH$Vm© Amho Am{U Vw‘Mmhr nmcZH$Vm© Amho; Am{U Omon¶ªV ‘r ˶m§À¶m‘ܶo am{hcmo Vmon¶ªV ˶m§Zr Oo H$mhr Ho$co ˶mda ‘r gmjr hmoVmo; nU Z§Va Ooìhm Vy ‘cm Vw¶mH$S>o ~mocmdyZ KoVco, ˶mZ§Va VyM ˶m§Mm {ZarjH$ hmoVmg Am{U à˶oH$ Jmoï>rda Ho$di VyM gmjr Amhog. 118 Oa Vy ˶m§Zm {ejm H$aerc, Va Vo VwPMo ^º$ AmhoV Am{U Oa Vy ˶m§Zm j‘m H$aerc, Va IamoIa Ho$di VyM gd©e{º$‘mZ Am{U ~w{Õ‘mZ Amhog.' 119 (Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xder) ˶mda A„mh Ago åhUoc, "AmO Agm {Xdg Amho H$s, Ooìhm Ho$di g˶dMZr cmoH$m§Zm ˶m§À¶m g˶dMZrnUm~Ôc cm^ {‘ioc. ˶m§À¶mgmR>r Aem ~mJm AmhoV H$s, Á¶mVyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AmhoV. VoWo Vo gX¡d {Zdmg H$aVrc. A„mh ˶m§À¶mda àgÞ Amho Am{U Vohr (A„mhMo ~jrg àmá H$ê$Z) ˶mÀ¶mda Iyn Iye AmhoV. hoM Amho gd©lðo > ¶e.' 120 AmH$me Am{U O‘rZ Am{U ¶m Xmohm|‘ܶo Oo H$mhr Amho ˶mda Ho$di A„mhMrM gÎmm (amÁ¶) Amho. Am{U ˶mcm H$mhrhr H$aʶmMo gm‘϶© àmá Amho.



162



Hw$amU



gyah-06. Ac-AZAm‘ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. gd© àH$maÀ¶m ñVwVrMm h¸$ Ho$di A„mhcmM àmá Amho, Á¶mZo AmH$me Am{U n¥Ïdrcm {Z‘m©U Ho$co; Am{U (Á¶mZo) H$mimoI Am{U àH$me {Z‘m©U Ho$cm. Va (Aer AW©nUy © g¥ï>r CKS> AgVmZm) gwÕm g˶mMm AñdrH$ma H$aʶmda R>m‘ Agcoco cmoH$ BVam§Zm Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ~amo~arMo ñWmZ XoVmV. 2 VmoM Amho (A„mh), Á¶mZo Vw‘Mr ‘mVrnmgyZ {Z{‘©Vr Ho$cr, Am{U ˶mZo (OrdZmMm) EH$ AdYr {ZpíMV Ho$cm Am{U ˶m {ZpíMV Ho$coë¶m AdYrMo kmZ ’$º$ ˶mcmM Amho. VarXoIrc Vwåhr e§H$m ~miJVm. 3 VmoM Amho A„mh, n¥Ïdrda Am{U AmH$memV, (Vmo) Vo gd© OmUVmo Oo Vwåhr Jwá R>do Vm Am{U Vohr gd©, Oo Vwåhr àH$Q> H$aVm. Am{U Oo (Mm§Jco-dmB©Q>) Vwåhr H$‘{dVm, (Vohr) Vmo OmUyZ Amho. 4 Am{U Ooìhmhr ˶m§À¶mg‘moa ˶m§À¶m nmcZH$˶m©Mm g§Xeo ñnï> H$aUmar IyU ¶oV,o (Voìhm g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ Agcoco cmoH$) ˶mH$S>o Amncr nmR> {’$a{dVmV. 5 Ooìhmhr g˶ ˶m§À¶mH$S>o Amco, ˶m§Zr ˶mMm ñdrH$ma H$aʶmg ZH$ma {Xcm. Vo Á¶m Jmoï>rMr WÅ>m H$arV hmoV,o ˶m Jmoï>t{df¶rMr dmVm© cdH$aM ˶m§À¶mH$S>o ¶oUma Amho. 6 ˶m§Zm ¶mMr OmUrd Zmhr H$m H$s, ˶m§À¶m AmYr (doJdoJù¶m H$mimVrc) {H$˶oH$ OZg‘yh Amåhr Zï> Ho$co AmhoV? ˶m§Zm Va Amåhr n¥Ïdrda Ago ^¸$‘ ñWm{¶Ëd {Xco hmoV,o Ogo Vwåhmcm (‘wirM) {Xcoco Zmhr. Am{U AmH$memVyZ ˶m§À¶mda ’$ma ‘moR>çm à‘mUmda H¥$nmdfm©d Ho$cm hmoVm, Am{U ˶m§À¶m ImcyZ nmʶmMo àdmh dmhʶmMr ì¶dñWm Ho$cr hmoVr, (nU) Z§Va ˶m§À¶m XþîH¥$˶m§‘i w o Amåhr ˶m§Zm Zï> Ho$co Am{U ˶m§À¶mZ§Va Xþgao cmoH$ C^o Ho$co. 1



163 gyah-06. Ac-AZAm‘ (n¡J~§ a!) Oar Amåhr M‘©nÌmda (AmYrÀ¶m H$mimVrc H$mJX) {c{hcocm EH$ J«W§ (XoIrc) Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dcm AgVm, Am{U ˶mg ˶m§Zr Amnë¶m hmVm§Zr ñne© H$ê$Zhr nm{hco AgVo Var (Vo) g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ Agcoco lÕmhrZ cmoH$ Ago {ZpíMVnUo åhUmco AgVo, "ho Xþgao H$mhr ZgyZ (’$gdUyH$ H$aUmam) OmXÿMm àH$ma Amho.' 8 Am{U Vo åhUVmV H$s, ˶mÀ¶mH$S>o (n¡J~§ amH$S>)o EImXm (A„mhMm) XÿV (Ñí¶ ê$nmV) H$m nmR>{dʶmV Amcm Zmhr? nU Oa Amåhr (Am‘À¶m) XÿVmcm nmR>{dco AgVo Va gd© Jmoï>tMm {ZU©¶ Pmcm AgVm Am{U ˶m§Zm (ñdV:cm gwYmaʶmgmR>r ‘wirM) gdS> {Xcr Jocr ZgVr. 9 Am{U Oa Amåhr (ñdJm©Vrc) XÿVmcm n¡J~§ a ~ZdyZ nmR>{dco AgVo, Va Amåhr ˶mcm ‘Zwî¶mMo ê$n XoD$ZM nmR>{dco AgVo. Am{U (˶mÛmao) ˶m§À¶m g§e¶mV A{YH$ ^a Q>mH$cr AgVr, Á¶mV Vo gܶm AmhoV. 10 Am{U Vw‘À¶mnydu XoIrc Oo n¡J~§ a hmoD$Z Joc,o ˶m§Zm CnhmgmMo cj H$aʶmV Amco. Va ˶m§À¶mn¡H$s Oo cmoH$, Á¶m Jmoï>r~Ôc Cnhmg H$arV am{hco, (eodQ>r) VrM Jmoï> ˶m§À¶mda MmcyZ Amcr, (Am{U {VZo ˶m§Zm Koaco). 11 (˶m§Zm) gm§Jm, "n¥Ïdrda g§Mma H$am (àdmg H$am) Am{U nmhm H$s, ˶m cmoH$m§Mm eodQ> H$gm Pmcm, Á¶m§Zr g˶mcm Ag˶ R>a{dʶmMm à¶ËZ Ho$cm.' 12 (˶m§Zm) {dMmam, "AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho Vo H$moUmMo Amho?' gm§Jm, "gd© H$mhr A„mhMoM Amho.' ˶mZo X¶m d H¥$noMr ZrVr ñdV:gmR>r ~§YZH$maH$ R>a{dcr Amho. ¶m{df¶r {Vi‘mÌ e§H$m Zmhr H$s, Vmo nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Vwåhm gdmªZm EH${ÌV H$aoc. nU Á¶m cmoH$m§Zr ñdV:cm ZwH$gmZmV cmoQ>c,o Vo lÕm YmaU H$aUmao ZmhrV. 13 amÌrÀ¶m (A§YmamV) Am{U {XdgmÀ¶m (àH$memV) Oo H$mhr pñWamdVo, Vo gd© A„mhMoM Amho. Am{U Vmo gd© H$mhr EoH$Umam Am{U gd© H$mhr OmUUmam Amho. 14 gm§Jm, "‘r 7



Hw$amU A„mh{edm¶ Xþgè¶m H$moUmcm ‘mPm H¡$dmar ~Zdy H$m? Omo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mm {Z‘m©Vm Amho. Vmo gdmªZm ^adVmo, nU ˶mcm ñdV:cm H$moUrhr ^adʶmMr JaO Zmhr. gm§Jm, "‘cm Aer Amkm H$aʶmV Amcocr Amho H$s, ‘r gdm©V àW‘ ñdV:cm ˶mÀ¶m gwnXy © H$aUmam ~Zmdo, Am{U (n¡J~§ a!) Vwåhr H$Xm{n ˶m cmoH$m§nH¡ $s hmoD$ ZH$m, Oo A„mhMo g‘H$j R>a{dVmV.' 15 gm§Jm, "‘r Oa ‘m¶m nmcZH$˶m©Mr Adkm Ho$cr Va ‘cm H$R>mao {ejoÀ¶m {XdgmMo ^¶ Amho.' 16 ˶m {Xder Omo {ejonmgyZ dmM{dcm Jocm, ˶mda A„mhZo IamoIa ’$ma ‘moR>r X¶m Ho$cr. hoM gd©lðo > ¶e Amho. 17 A„mhZo Vwåhmcm Xþ:I {Xco Va Vo Xþ:I ˶mÀ¶m{edm¶ Aݶ H$moUrhr Xÿa H$ê$ eH$V Zmhr. Am{U Oa A„mhZo Vw‘Mo ^co Ho$co (Va cjmV Agy Úm Amnë¶m BÀN>ào ‘mUo) gd© H$mhr H$aʶmMo gm‘϶© ˶mcm àmá Amho. 18 Am{U ˶mÀ¶m ^º$m§da ˶mMrM gÎmm Amho. Vmo Amho Añgc kmZr Am{U ˶mcmM Amho à˶oH$ Jmoï>rMr OmUrd. 19 ˶m§Zm (Vwåhr) {dMmam, "(gmj XoʶmÀ¶m ~m~VrV) gdm©V loð> gmj Hw$UmMr Amho?' ˶m§Zm gm§Jm, "Ho$di A„mhMr! ‘m¶m Am{U Vw‘À¶m‘ܶo Vmo gmjr Amho Am{U ho Hw$amU ‘m¶mH$S>o AemgmR>r àH$Q> H$aʶmV Amco Amho H$s, ˶mÛmao ‘r Vwåhmcm Am{U Á¶m§À¶mn¶ªV ho nmoMc o , ˶m gdmªZm gmdY H$amdo.' H$m¶! Vwåhr ¶m Jmoï>rMr gmj XoVm H$s, A„mhì¶{V[aº$ Xþgao XoIrc CnmgZo`mo½` AmhoV? (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "‘r Aer gmj A{O~mV XoV Zmhr!' gm§Jm, "VmoM Amho EH$‘od B©ída! Am{U Vwåhr BVam§Zm A„mhMo g‘H$j R>a{dʶmMo Oo (Xþî)H¥$˶ H$arV AmhmV, ˶mÀ¶mer ‘mPm ‘wirM g§~Y§ Zmhr.' 20 Á¶m cmoH$m§Zm Amåhr AmYr J«W§ {Xcocm Amho Vo ¶m (J«W§ mcm-A„mhMm J«W§ åhUyZ, VgoM n¡J~§ amcm) AemàH$mao AmoiIVmV, Ogo Amnë¶m (nmoQ>À¶m) ‘wcm§Zm AmoiIVmV. nU Á¶m§Zr ñdV:cm ZwH$gmZmV cmoQ>co Amho, Vo ˶mcm 164



165 gyah-06. Ac-AZAm‘ ‘mZUma ZmhrV. Am{U ˶mhÿZ ‘moR>m A˶mMmar H$moU Agy eH$Vmo? Omo ñdV:hÿZ aMcoë¶m ImoQ>çm Jmoï>tMm A„mher g§~Y§ OmoS>Vmo Am{U ˶mÀ¶m IwUm§Ûmao ñnï> hmoUmè¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dVmo. IamoIa Ago Aݶm¶r cmoH$ H$Yrhr ¶eñdr hmoUma ZmhrV. 22 Am{U ˶m {Xder Amåhr ˶m gdmªZm EH${ÌV H$ê$, Voìhm Á¶m§Zr BVam§Zm (A„mhMo) g‘H$j R>a{dco hmoVo ˶m§Zm Amåhr {dMmê$, "Oo (Am‘Mo) g‘H$j Agë¶mMm Vwåhr Xmdm H$arV hmoV,o Vo AmVm Hw$R>o AmhoV?' 23 Voìhm Vo nyUn© Uo Jm|Yicoë¶m AdñWoV AgVrc, Vo Ho$di BVHo$M åhUy eH$Vrc H$s, A„mhMr enW, Omo Am‘Mm nmcZH$Vm© Amho, Amåhr (A„mhMo) g‘H$j H$Yrhr R>adcoco Zmhr. 24 nmhm, ho H$go ñdV: {déÕM ImoQ>o ~mocy cmJco, Am{U ˶m§Zr (A„mh{df¶r) ñdV:hÿZ Á¶m ImoQ>çm Jmoï>r aMë¶m hmo˶m, ˶m gd© ˶m§À¶mnmgyZ Zmhrem Pmcoë¶m AgVrc. 25 Am{U ˶m§À¶mV Ago H$mhr (T>mJ| r) cmoH$ AmhoV Oo Vw‘Mo åhUUo H$mZ XoD$Z EoH$VmV, nU (n¡J~§ a!) Amåhr ˶m§Zm Vo (g˶) g‘Oy Z¶o ¶mgmR>r, ˶m§À¶m ‘Zmda nS>Xo KmVco AmhoV. Am{U ˶m§À¶m H$mZm§‘ܶo ~YraVm {Z‘m©U Ho$cr Amho. Am{U ˶m§Zr (g˶ ñnï> H$aUmar) à˶oH$ IyU Oar nm{hcr, Var Vo ˶mda {dídmg R>do Uma ZmhrV. Ooìhm ho g˶ ZmH$maUmao (lÕmhrZ) Vw‘À¶mH$S>o {ddmX KmcʶmgmR>r ¶oVmV, Voìhm åhUVmV, "ho Xþgao H$mhr ZgyZ Ho$di nydO© m§nmgyZ MmcV Amcoë¶m H$Wm AmhoV.' 26 Am{U Vo BVam§Zm ˶mda lÕm R>do ʶmg à{V~§Y H$aVmV Am{U AmnU ñdV:XoIrc ˶mnmgyZ Xÿa amhVmV. Am{U (Ago H$ê$Z) Vo Xþgè¶m H$moUmcm Zìho Va ñdV:cmM {dZmemV cmoQ>V AmhoV, nU ˶m§Zm ¶mMr OmUrd Zmhr. 27 Am{U Ooìhm ˶m§Zm (ZaH$mÀ¶m) AmJrg‘moa C^o Ho$co OmB©c, Va ˶mdoigo Vwåhr ˶m§Zm nmhmc, Va (Vwåhmcm {Xgoc) Vo (Amnë¶m AmYrÀ¶m OrdZm~Ôc níMmÎmmn H$arV) åhUV AgVrc, "Amåhmcm naV EH$Xm (g§Yr XoD$Z) (AmYrÀ¶m OJmV) nmR>{dco Joë¶mg 21



Hw$amU {H$Vr ~ao hmoBc © , Am{U ¶mZ§Va Amåhr H$Yrhr Am‘À¶m nmcZH$˶m©À¶m (g§Xeo Agcoë¶m) IwUm§H$So> Xþcj © H$aUma Zmhr. Am{U Amåhr lÕmd§Vm§nH¡ $sM 28 hmoD$Z amhÿ.' nU Zmhr, (Vo Ho$di ¶mgmR>r Ago åhUVrc H$maU), ˶m§À¶mg‘moa g˶ CKS> Pmcoco Agoc, Oo AmYr Vo cndrV AgV. Am{U ¶m§Zm Oar naV nmR>{dco Joco Va nwÝhm VoM H$aVrc, Á¶m Jmoï>tMr ˶m§Zm ‘ZmB© hmoVr. {ZpíMVM ho ImoQ>maS>o AmhoV. 29 Am{U Vo åhUVmV, "OrdZ Va ’$º$ ¶mM OJmVrc OrdZ Amho. (¶m OrdZmncrH$So> OrdZ dJ¡ao H$mhr Zmhr). Am{U (‘¥Ë¶yZV§ a) nwÝhm CR>dco OmʶmMm àíZM Zmhr.' 30 Am{U Oa Vwåhr Vo Ñí¶ nmhÿ eH$mc, Ooìhm ˶m§Zm ˶m§À¶m nmcZH$˶m©g‘moa C^o Ho$co OmB©c, Vmo ˶m§Zm {dMmarc, "ho (Xþgao OrdZ) g˶ Zmhr H$m?' Vo CÎma XoVrc, "hmo¶! Am‘À¶m nmcZH$˶m©Mr enW, ho g˶ Amho.' ˶mda A„mh åhUoc, "Va ‘J AmVm MmIm (Vr) {ejm Or g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xë¶m‘wio Vw‘À¶m dmQ>r Amcocr Amho.' 31 {ZpíMVM ZwH$gmZmV gmnS>co Vo cmoH$ Á¶m§Zr A„mher (hmoD$ KmVcoë¶m AQ>i) ^oQ>rcm ImoQ>o R>a{dco. Am{U Ooìhm AMmZH$ ˶m§À¶mda Vr doi ¶oBc © , Voìhm Vo AmoaS>Vrc, "H$m¶ ho Am‘Mo XþXd£ ! ¶m doiMo o ^mZ Amåhr R>do co Zmhr.' Am{U Vo Amnë¶m nmnm§Mo AmoPo Amnë¶m nmR>rdaM dmhVrc, Oo AmoPo Vo dmhVrc, {ZpíMVM {H$Vr dmB©Q> Amho Vo! 32 Am{U ¶m OJmVrc OrdZ BVa H$mhr ZgyZ, Ho$di Ioi Am{U (j{UH$ AmZ§X XoUmam) V‘mem Amho. Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aMo (AZ§VH$mcrZ) OrdZ A„mhMr OmU AgUmè¶m cmoH$m§gmR>r, {ZpíMVM gdm}Îm‘ Amho. Va ‘J Vwåhr ~wÕrMm Cn¶moJ H$aUma Zmhr H$m? 33 (n¡J~§ a!) Amåhmcm nyU© OmUrd Amho H$s, Vo Oo H$mhr åhUVmV, ˶m‘wio Vwåhmcm IamoIa Xþ:I hmoV.o nU Vo Vwåhmcm ImoQ>o R>adrV ZmhrV, Va Vo 166



167 gyah-06. Ac-AZAm‘ 34 XþamMmar cmoH$ A„mhÀ¶m (g§Xeo Agcoë¶m) IwUm§Zm ZmH$maV AmhoV. Am{U Vw‘À¶mnyduhr BVa n¡J~§ a ZmH$maco Joc,o Va ˶m§Zr ˶m§À¶m ZmH$maʶmda (’$ma) g§¶‘ XmIdcm Am{U ˶m§Mm (n¡J~§ am§Mm) N>i Ho$cm Jocm ˶mda Vo ghZerc am{hco, ¶oWnmdoVmo H$s, Am‘Mo gmhmæ¶ Ë¶m§Zm nmoMco. A„mhÀ¶m dMZmV ~Xc H$ê$ eHo$c Agm H$moUrhr Zmhr. Am{U (nydu hmoD$Z Jocëo ¶m) H$mhr n¡J~§ am§À¶m dmVm© Vw‘À¶mn¶ªV AmYrM nmoMcoë¶m AmhoV. 35 Am{U ˶m§Mo (lÕmhrZ cmoH$m§M)o Vw‘À¶mH$S>o nmR> {’$adUo Vwåhmcm Agø hmoV Agoc Am{U Oa Vw‘À¶m‘ܶo gm‘϶© Agoc Va O{‘ZrV ^w¶ma H$ê$Z qH$dm AmH$memV EImXr {eS>r cmdyZ ˶m§À¶mgmR>r (A{YH$ ImÌrcm¶H$) IyU emoYZy AmUm. A„mhZo BpÀN>co AgVo Va (˶m) gdmªZm gÝ‘mJm©da EH$Ì AmUco AgVo. åhUyZ Vwåhr AkmZr cmoH$m§nH¡ $s hmoD$ ZH$m. 36 Oo (A§V…H$aUmVyZ) EoH$VmV VoM, hmHo$cm à{VgmX XoD$ eH$VmV. Am{U Oo ‘¥V AmhoV, A„mh ˶m§Zm OrdZ àXmZ H$ê$Z (C^o H$arc). ‘J Vo ˶mÀ¶mH$S>Mo naV{dco OmVrc. 37 Am{U Vo åhUVmV, "n¡J~§ amH$S>o ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (H$mhr M‘ËH$m[aH$) IyU H$m nmR>{dʶmV Amcr Zmhr?' (˶m§Zm) gm§Jm, "Amnë¶mH$Sy>Z (M‘ËH$m[aH$) IyU nmR>{dʶmg A„mh {ZpíMVnUo g‘W© Amho.' nU AZoH$m§Zm (A„mhÀ¶m gm‘϶m©Mr) OmUrd Zmhr. 38 Am{U O{‘Zrda MmcUmam H$moUVmhr àmUr Agmo qH$dm Amnë¶m XmoZ n§Imda CS>Umam Hw$R>cmhr njr Agmo, (¶m{edm¶ Xþgao H$mhr Zmhr H$s), Vo gd© Vw‘À¶mà‘mUoM (A„mhZo {Z‘m©U Ho$coë¶m) àm{U‘mÌm§nH¡ $s ({d{dY) g‘yh AmhoV. Amåhr J«W§ mV Hw$R>ë¶mhr Jmoï>rH$S>o Xþcj © Ho$coco Zmhr. ‘J gdmªZm ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o EH${ÌV H$ê$Z ZoʶmV ¶oBc © . 39 Am{U Á¶m§Zr Am‘À¶m (g§Xeo àH$Q> H$aUmè¶m) IwUm§Zm ImoQ>o R>a{dco, Vo ~{hao d ‘wH$o AmhoV. Am{U Vo Kmoa A§YH$mamV {IVnV nS>cc o o AmhoV. A„mh Á¶mÀ¶m~Ôc BpÀN>Vmo ˶mg gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa ^aH$Q>V OmD$



Hw$amU XoVmo Am{U Á¶mÀ¶m~Ôc BpÀN>Vmo, ˶mg gÝ‘mJu cmdVmo. 40 gm§Jm, "Vwåhmcm H$m¶ dmQ>V?o Oa Vw‘À¶mda A„mhH$Sy>Z (¶m OJmV) (EImXr) {ejm Amcr qH$dm Vr eodQ>Mr KQ>H$m (µH$¶m‘V) Vw‘À¶mda Amcr, Voìhm Vwåhr A„mhcm gmoS>y Z Aݶ H$moUmMm (‘XVrgmR>r) Ymdm H$aVm H$m? (‘cm) ¶mMo CÎma Úm, Oa Vwåhr Iao Agmc.' 41 Zmhr, Vwåhr Va Ho$di ˶mMmM Ymdm H$aVm, Voìhm ˶mMr BÀN>m Pmë¶mg Vmo ˶m (Xþ:ImMo) {ZdmaU H$aVmo, Á¶mgmR>r Vwåhr ˶mcm hmH$ XoVm. Am{U ˶mdoigo ‘mÌ Vwåhmcm ˶m§Mm {dga nS>Vmo, Á¶m§Zm Vwåhr ˶mMo g‘H$j R>adVm. 42 (n¡J~§ a!) Vw‘À¶m AmYr hmoD$Z Jocëo ¶m cmoH$m§H$S>o Amåhr (AZoH$ n¡J~§ a) nmR>dco hmoV.o ‘J Amåhr ˶m§Zm Xþ:I Am{U H$ï> {Xco ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr {dZ‘«VMo m A§JrH$ma H$amdm. 43 ‘J Ooìhm Am‘À¶mH$Sy>Z ˶m§Zm Xþ:I nmoMco, Voìhm Vo {dZ‘« H$m ~Zco ZmhrV? Va CcQ> ˶m§Mr ‘Zo AmUIr H$R>mao Pmcr. Am{U g¡VmZ ˶m§Zm {Xcmgm XoV am{hcm H$s, Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV, Vo CÎm‘M H$arV AmhmV. 44 Á¶m CnXoena Jmoï>tZr ˶m§À¶m öX¶mV dmñVì¶ H$am¶cm nm{hOo hmoV,o ˶m gd© Jmoï>tMm ˶m§Zm {dga nS>cm. Voìhm Amåhr ˶m§À¶mgmR>r (Ë`m§Zm hì¶m Agcoë¶m) gd© dñVyM§ r Xmao Iwcr Ho$cr. (Am{U ¶oWn¶ªV Vr Iwcr R>do cr H$s), ˶m§Zm {Xë¶m Jocëo ¶m gwIg‘¥ÕrV Vo Iyn ‘¾ Pmco, Voìhm Amåhr ˶m§Zm AMmZH$nUo nH$S>co Am{U Vo ’$ma ‘moR>çm Z¡amí¶mV gmnS>c.o 45 Aem àH$mao (eodQ>r) ˶m cmoH$m§Mo g‘yi CƒmQ>Z H$aʶmV Amco, Oo XþîH¥$˶o H$aʶmda R>m‘ hmoV.o gd© àH$maÀ¶m ñVwVrMm A{YH$mar Ho$di A„mh Amho, Omo gd© OJm§Mm nmcZH$Vm© Amho. 46 (˶m§Zm) gm§Jm, "H$Yr Vwåhr ¶m~Ôc {dMma Ho$cm AmhmV H$m? H$s, Oa A„mhZo Vw‘Mr ldUeº$s Am{U Vw‘Mr Ñï>r {hamdyZ KoVcr Am{U Vw‘Mr ‘Zo ‘mohmoa~§X Ho$cr Va Voìhm A„mh{edm¶ Xþgam H$moU Cnmñ¶ (nyOZr`) 168



169 gyah-06. Ac-AZAm‘ Amho, Omo ¶m Jmoï>r Vwåhmcm naV XoD$ eHo$c?' nmhm, {H$Vr doJdoJù¶m àH$mao Amåhr Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ñnï> H$ê$Z gm§JV AmhmoV. Varhr Vo ˶mH$S>o ({VQ>H$mè¶mZo) nmR> {’$adrV AmhoV. 47 gm§Jm, "Vwåhr H$ënZm H$ê$ eH$Vm H$m H$s, Oa A„mhMm àH$mon Vw‘À¶mda AMmZH$ qH$dm OmhranUo MmcyZ Amë¶mg, Voìhm Vw‘Mr H$m¶ AdñWm hmoBc © ? (Am{U Voìhm) A˶mMmar cmoH$m§{edm¶ Xþgam H$moU Agoc Á¶m§Mm {dZme hmoBc © .' 48 Am{U Amåhr n¡J~§ am§Zm Ho$di (cmoH$m§Zm) ew^dmVm© XoʶmgmR>r Am{U gmdY H$aʶmgmR>r nmR>dVmo. ‘J Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U ñdV:Mr gwYmaUm Ho$cr (gXmMmar ~Zco) Vo H$Yrhr ^¶J«ñV hmoUma ZmhrV, Zm ˶m§Zm H$Yr Xþ:I nmoMc o . 49 CcQ>njr Á¶m§Zr Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco ˶m§À¶mda Am‘Mr {ejm AmoT>dc o , ¶mgmR>r H$s, Vo Amkm^§J H$arV AgV. 50 (n¡J~§ a!) (˶m§Zm) gm§Jm, "‘r Vwåhmcm Ago åhUV Zmhr H$s, ‘m¶mH$S>o A„mhMo I{OZo AmhoV. Am{U (‘r Agohr åhUV Zmhr H$s), ‘cm ‘mZdr AmH$cZeº$s ncrH$S>rc Jmoï>tMo (åhUOo AÑí¶mMo) kmZ Amho. VgoM ‘r Vwåhmcm Agohr åhUV Zmhr H$s, ‘r ñdJ©XVÿ Amho. ‘r Va Ho$di ˶mMoM AZwgaU H$aVmo, Oo ‘m¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV Amco Amho.' (˶m§Zm) gm§Jm, "Am§Yim Am{U Ñï>r Agcocm ‘mUyg XmoKo g‘mZ Agy eH$VmV H$m? ‘J Vwåhr {dMma H$aV Zmhr H$m?' 51 Am{U Vwåhr ¶m (A„mhÀ¶m) g§Xeo mÛmao ˶m cmoH$m§Zm gmdY H$am, Á¶m§Zm Ago ^¶ dmQ>Vo H$s, ˶m§Zm EH${ÌV H$ê$Z ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o ZoʶmV ¶oBc © . Am{U Voìhm A„mh{edm¶ Xþgam H$moUrhr ˶m§Mm gmhmæ¶H$ dm g‘W©H$ AgUma Zmhr. Aer Amem Amho H$s, (¶m CnXoemZo gmdY hmoD$Z) Vo A„mhMo ^¶ ~miJUmao ~ZVrc. 52 Vwåhr ˶m cmoH$m§Zm Amnë¶mnmgyZ Xÿa H$ê$ ZH$m, Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr Amnë¶mda H¥$nmÑï>r ìhmdr åhUyZ gH$mi d g§Ü¶mH$mi ˶mMm Ymdm H$arV AgVmV, ˶m§À¶m H$moU˶mhr Jmoï>r~Ôc



Hw$amU Vwåhr O~m~Xma Zmhr Am{U Vw‘À¶m H$moU˶mhr Jmoï>r~Ôc Vo O~m~Xma ZmhrV. Am{U Vwåhr ˶m§Zm Xÿa H$amc Va Vw‘Mm g‘mdoe Aݶm¶r cmoH$m§V hmoBc © . 53 Am{U Aem àH$mao Amåhr ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr cmoH$m§Mr BVam§H$adr Aer narjm KoVcr Amho H$s, ˶m§Zr åhUmdo, "Am‘À¶mn¡H$s ¶mM cmoH$m§da A„mhZo H¥$nm Ho$cr Amho H$s H$m¶?' A„mhcm H$moU H¥$Vk AmhoV, ho Mm§Jë¶màH$mao R>mD$H$ Zmhr H$s H$m¶? 54 Am{U Ooìhm Vo cmoH$ Vw‘À¶mH$S>o ¶oVrc, Oo Am‘À¶mH$Sy>Z àH$Q> Pmcoë¶m g§Xeo m§da {dídmg R>do VmV, Voìhm (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, Vwåhmcm (‘Z) em§Vr cm^mo, (Vwåhmcm gcm‘)! Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Vw‘À¶mda X¶m d H¥$nm H$aUo ho ñdV:Mo Xm{¶Ëd åhUyZ {ZpíMV Ho$co Amho. Vw‘À¶mn¡H$s Omo H$moUr AOmUVonUo XþîH¥$˶ H$arc Am{U Z§Va níMmÎmmn H$ê$Z Amnë¶mV gwYmaUm H$arc Va (˶mÀ¶m~m~VrV) Vmo A˶§V j‘merc d X¶miy Amho. 55 AemàH$mao Amåhr Am‘Mo g§Xeo ñnï> H$ê$Z gm§JV AmhmoV. ho ¶mgmR>r H$s, (g˶ ñnï> ìhmdo Am{U) nmnr cmoH$m§Mm ‘mJ© CKS> ìhmdm. 56 (lÕmhrZ cmoH$m§Zm) gm§JZy Q>mH$m, "Vwåhr A„mhì¶{V[aº$ Á¶m§Mm Ymdm H$aVm ˶m§Mr CnmgZm H$aʶmg ‘cm ‘ZmB© H$aʶmV Amcocr Amho. (VgoM ho XoIrc) gm§JZy Q>mH$m H$s, ‘r Vw‘À¶m BÀN>mM§ o AZwgaU (H$Xm{n) H$ê$ eH$V Zmhr; Am{U Oa ‘r Ago Ho$co Va ‘r ‘mJ©^ï« > hmoBZ© Am{U gÝ‘mJu cmoH$m§‘ܶo ‘cm ñWmZ Zgoc.' 57 (˶m§Zm) gm§Jm, "‘m¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z {‘imcoë¶m ñnï> à‘mUmÀ¶m AmYmao ‘r ‘mPr ^y{‘H$m R>adrV AgVmo. Am{U Vwåhr (åhUOo) Vo ñnï> à‘mU ZmH$maVm. Vwåhr Á¶m Jmoï>rH$[aVm KmB© H$arV AmhmV, Vr ‘m¶m A{YH$mamV Zmhr. {ZU©¶ H$aʶmMm A{YH$ma Ho$di A„mhH$S>o Amho. VmoM g˶ ñnï> H$ê$Z gm§JVmo Am{U VmoM gdm}Îm‘ Ý`m`mYre Amho.' 58 (˶m§Zm) gm§Jm, "Á¶m Jmoï>rH$[aVm Vwåhr EdT>r KmB© H$arV AmhmV, Vr Oa 170



171 gyah-06. Ac-AZAm‘ ‘m¶m A{YH$mamV AgVr Va ‘m¶m d Vw‘À¶m‘ܶo Ho$ìhmM {ZU©¶ Pmcm AgVm, nU A„mh A˶mMmar cmoH$m§Zm Mm§Jë¶màH$mao AmoiIyZ Amho.' 59 AÑí¶mÀ¶m {H$ëë¶m ˶mÀ¶mMH$S>o AmhoV, ˶mÀ¶m{edm¶ ˶m§Zm (åhUOo ‘mZdmgmR>r AÑí¶ Agcoë¶m Jmoï>r) H$moUrhr OmUV Zmhr. Am{U O{‘Zrda d g‘wÐm‘ܶo Oo H$mhr Amho, Vo A„mhbmM ‘mhrV Amho. PmS>mdê$Z JiyZ nS>Umao EH$hr nmZ Ago Zmhr, Á¶mMo ˶mcm kmZ Zmhr. Am{U EH$ XmUm hr Agm Zmhr, Omo O{‘ZrÀ`m A§YH$mamV gm‘mdVmo qH$dm H$moUVrhr Amocr qH$dm gwH$s dñVy Aer Zmhr, Á¶mMr (˶mÀ¶m) Zm|X H$am¶À¶m a{OñQ>a ‘ܶo Zm|X AgV Zmhr. 60 Am{U VmoM Amho Omo amÌrÀ¶m doir Vwåhmcm AMoVmdñWm (‘¥Ë¶yg‘mZ AdñWm) XoVmo, Am{U Or H$m‘o Vwåhr {Xdgm H$aVm, Vo (gd©) OmUVmo. Vmo {Xdgm Vwåhmcm OmJo H$arV AgVmo, (Ago XaamoO gwê$ AgVo ¶oWnmdoVmo) OrdZmMr (˶mZo) {ZpíMV Ho$cocr ‘wXV nyU© ìhmdr. eodQ>r Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$S>Mo naVm¶Mo Amho. Voìhm Vmo Vw‘À¶mg‘moa CKS> H$arc, Oo Vwåhr H$arV hmoVm. 61 Am{U ˶mMo Amnë¶m ^º$m§da g§nUy © {Z¶§ÌU Amho. Am{U Vw‘À¶mda cj R>do ʶmgmR>r Vmo (ñdJ©XVÿ m§Zm) {ZarjH$ ~ZdyZ nmR>dVmo, (Oo Vw‘Mo {ZarjU H$arV AgVmV), ¶oWnmdoVmo Vw‘À¶mn¡H$s H$moUm EH$mMr ‘¥Ë¶yMr doi ¶oV.o Voìhm Am‘Mo nmR>{dcoco XÿV ˶mMo àmU H$mTy>Z KoVmV. Am{U Vo Amnë¶m H$V©ì¶mV H$Yrhr H$gya H$arV ZmhrV. 62 ‘J gd© (‘¥Ë¶y nmdcoc)o A„mhH$S>o naV AmUco OmVrc, Omo ˶m§Mm IamIwam ‘mcH$ Amho. OmUyZ ¿¶m, {ZU©¶mMo gd© A{YH$ma ˶mcmM àmá AmhoV, Am{U Vmo gdm©V OcX {heo~ H$aUmam Amho. 63 (n¡J~§ a!) ¶m§Zm {dMmam, "Vmo H$moU Amho, Omo O‘rZ Am{U g‘wÐmÀ¶m (^¶mdh) A§YmamV Vw‘Mo ajU H$ê$Z (~mhoa AmUVmo). Voìhm Vwåhr ’$ma Z‘«



Hw$amU ~ZyZ ˶mcm hmH$ ‘maVm Am{U ‘ZmVë¶m ‘ZmV ˶mÀ¶mer Aem Jmoï>r H$ê$ cmJVm H$s, Oa ˶mZo ¶m (g§H$Q>m)VyZ Am‘Mr gwQ>H$m Ho$cr Va {ZpíMVM Amåhr ˶mMo H¥$Vk (^º$) ~Zy?' 64 (˶m§Zm) gm§Jm, "Vmo A„mh Amho, Omo Vwåhmcm ¶mnmgyZ Am{U Xþgè¶m à˶oH$ g§H$Q>mnmgyZ dmMdVmo. Varhr Vwåhr BVam§Zm ˶mMo gh^mJr R>adVm.' 65 gm§Jm, "A„mhcm ho gm‘϶© àmá Amho H$s, Vmo Vw‘À¶mgmR>r Vw‘À¶m dê$Z qH$dm Vw‘À¶m nm¶mImcyZ EImXo g§H$Q> nmR>dy eH$Vmo, qH$dm (Vmo Agohr H$ê$ eH$Vmo H$s), Vw‘À¶m‘ܶo AmngmV Xþ’$ir {Z‘m©U H$ê$Z Vwåhmcm EH$Xþgè¶mÀ¶m e³VrMr Md MmImd¶mg cmdy eH$Vmo.' nmhm, ˶m§Zm g‘Omdo åhUyZ Amåhr ho à‘mU H$go doJdoJù¶m àH$mao ñnï> H$ê$Z gm§JV AgVmo. 66 Am{U Vo g˶ AgVmZmhr Vw‘À¶m cmoH$m§Zr ˶mcm ZmH$maco Amho. (Vwåhr ˶m§Zm) gm§JZy Q>mH$m, "‘r Vw‘À¶mda nhmaoH$ar Zmhr.' 67 à˶oH$ ^{dî¶dmUr nyU© hmoʶmMr EH$ {ZYm©[aV doi Amho, Am{U cdH$aM Vwåhmcm ho H$iyZ MwHo$c. 68 Am{U Ooìhm Vwåhr ˶m cmoH$m§Zm nmhmc Oo Am‘À¶m g§Xeo m{df¶r dm¶’$i Jmoï>r H$aʶmV JwV§ coco AmhoV, Va Vwåhr ˶m§À¶mnmgyZ Vmon¶ªV Xÿa amhm, Omon¶ªV Vo cmoH$ ˶mì¶{V[aº$ BVa {df¶m§da ~mocy cmJV ZmhrV. Am{U (EImÚm doigo ) g¡VmZmZo Oa Vwåhmcm {dgam¶cm cmdco Va Á¶m jUr Vwåhmcm ¶m MwH$sMr OmUrd hmoBc © Voìhm ¶m Aݶm¶r cmoH$m§~amo~a ~gy ZH$m. 69 Am{U Oo A„mhMo ^¶ (OmU) ~miJVmV ˶m§À¶mda AnamYr cmoH$m§À¶m ~m~VrV H$moUVrhr O~m~Xmar Zmhr. VWm{n ˶m§Zr (åhUOo AnamYr cmoH$m§Zr) (A„mhMo) ^¶ ~miJmdo åhUyZ, ˶m§Zm CnXoe H$aUo ho (gXmMmar cmoH$m§M)o H$V©ì¶ Amho. 70 ˶m cmoH$m§Zm gmoS>y Z Úm Á¶m§Zr Amnë¶m Y‘m©g Ioi d H$a‘UwH$sMo gmYZ ~Zdco Amho, Am{U ¶m OJmVrc OrdZmZo ˶m§Zm Ymo³¶mV Q>mH$co Amho. nU (Vwåhr ˶m§Zm) ¶m Hw$amUmÛmao CnXoe H$aUo gwê$ R>do m H$s, 172



173 gyah-06. Ac-AZAm‘ (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) à˶oH$ ‘mUgmcm ˶mZo Ho$coë¶m (MwH$sÀ¶m) H$m‘m~Ôc O~m~Xma Yaco OmB©c. ˶m§Mr pñWVr Aer Agoc H$s, A„mhnmgyZ ajU H$aUmam Am{U ˶m§À¶mgmR>r ‘ܶñWr H$aUmam H$moUrhr AgUma Zmhr. Am{U ˶m§Zr (ñdV:Mr gwQ>H$m H$ê$Z KoʶmgmR>r) {H$Vrhr ‘moR>çm à‘mUmV ‘w{º$X§S> {Xcm, Var Vmo ˶m§À¶mH$Sy>Z ñdrH$macm OmUma Zmhr. ho Ago cmoH$ AmhoV Á¶m§Zm ˶m§À¶mM Hw$H¥$˶m§Zr (Mhÿ~mOyZ§ r) doT>co Amho. ˶m§Zm {nʶmgmR>r CH$iVo nmUr Agoc d ˶m§Zm Xþ:IXm¶H$ {ejm ^moJmdr cmJoc, ho ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm. 71 (˶m§Zm) {dMmam, "Amåhr A„mhcm gmoS>y Z ˶mMr AmamYZm H$amdr H$m¶, Omo Amåhmcm H$moUVmhr cm^ nmoMdy eH$V Zmhr Am{U Am‘Mo H$moUVohr ZwH$gmZ H$ê$ eH$V Zmhr. A„mhZo Amåhmcm gÝ‘mJ© XmI{dë¶mZ§Va XoIrc Amåhr ˶m 춺$sgmaIo CcQ>çm nmdcm§Zr naV {’$amdo H$m, {Ocm g¡VmZm§Zr dmid§Q>mV ^aH$Q>m¶cm cmdco Am{U Vmo g§^{« ‘V AdñWoV {’$aV Agmdm? Am{U ˶mMo gmo~Vr ˶mcm "Am‘À¶mH$S>o ¶o' åhUyZ gai ‘mJm©H$S>o ~mocmdV AgmdoV.' gm§Jm, "A„mhZo XmI{dcocm ‘mJ© hmM Iam ‘mJ© Amho, Am{U Amåhmcm Aer Amkm {Xcr Jocr Amho H$s, Amåhr gd© OJm§À¶m nmcZH$˶m©cm ñdV:cm g‘{n©V H$ê$Z Q>mH$mdo. 72 Am{U (Amåhmcm Aer Amkm XoʶmV Amcocr Amho H$s), {Z˶ àmW©Zm H$am (Z‘mµO nT>m) Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm.' H$maU ˶mÀ¶mH$S>Mo Vwåhmcm EH${ÌV H$ê$Z ZoʶmV ¶oBc © . 73 Am{U VmoM hmo¶, Á¶mZo AmH$me d n¥Ïdrcm ghoVHw $nUo {Z‘m©U Ho$co. Am{U ˶m {Xder Vmo åhUoc, "ApñVËdmV ¶o' Voìhm (Vr Jmoï>) ApñVËdmV ¶oBc © , ˶mMo dMZ hoM g˶ Amho, Am{U Á¶m {Xder (åhUOo nwZéËWmZmÀ¶m {Xder) VwVmarV ’w$§ H$a ‘macr OmB©c, Voìhm ˶mMoM amÁ¶ (g§nUy © {Z¶§ÌU) Agoc. Ñí¶ Am{U AÑí¶ gdmªMm OmUUmam Vmo Amho.



Hw$amU VmoM Añgc ~w{Õ‘mZ Amho d à˶oH$ Jmoï>rMr OmUrd Agcocm Amho. 74 Am{U (Vr doi AmR>dm), Ooìhm B~«mhr‘Zo Amncm {nVm AmµOa ¶mg åhQ>c,o "Vwåhr ‘yVvZm nyOZr` R>adVm H$m? I{MVM ‘r Vwåhmcm Am{U Vw‘À¶m O‘mVrÀ¶m cmoH$m§Zm ñnï>[a˶m gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa Joë¶mMo nmhV Amho.' 75 Am{U Aem àH$mao Amåhr B~«mhr‘cm (gÝ‘mJm©Mr g‘O cm^mdr) Am{U ˶mZo ÑT> {dídmg R>do Umè¶m cmoH$m§nH¡ $s ìhmdo åhUyZ, ˶mcm AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Agcoë¶m Am‘À¶m amÁ¶mMo Xe©Z KS>{dco. 76 Am{U Ooìhm ˶mÀ¶mda amÌrMm H$mimoI XmQ>cm, Voìhm ˶mcm EH$ Vmam {Xgcm, Vmè¶mcm nmhÿZ Vmo åhUmcm, "hm Amho ‘mPm nmcZH$Vm©!' na§Vw Ooìhm Vmo Vmam AñV nmdcm, Voìhm Vmo åhUmcm, "Oo AñV nmdVmV Vo ‘cm {චZmhrV.' 77 Z§Va Ooìhm ˶mZo àH$me ngadrV CX¶ nmdUmam M§Ð nm{hcm, Voìhm Vmo åhUmcm, "hm Amho ‘mPm nmcZH$Vm©!' nU Ooìhm M§Ð AñV nmdcm, Voìhm Vmo åhUmcm, "Oa ‘m¶m nmcZH$˶m©Zo ‘cm gÝ‘mJ© XmIdcm Zmhr Va ‘r {ZpíMVnUo dmQ> MwH$coë¶m cmoH$m§V gm‘rc hmoBZ© .' 78 Z§Va (nwÝhm) Ooìhm ˶mZo gy`m©cm àH$me‘mZ hmoVmZm nm{hco, Voìhm Vmo åhUmcm, "hm ‘mPm nmcZH$Vm© Amho; Am{U hm gdm©V ‘moR>m Amho.' nU Ooìhm gy`m©Mm AñV Pmcm, Voìhm Vmo Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "cmoH$m§Zmo! ‘r ˶m gdmªnmgyZ ñdV:cm doJim Kmo{fV H$aVmo, Á¶m§Zm Vwåhr A„mhMo g‘H$j R>adVm. 79 (AmVm) ‘r EH$mJ«{MÎm hmoD$Z (nyU)© {Zð>Zo o ˶mÀ¶mH$S>o dicmo Amho, Á¶mZo AmH$mem§Zm Am{U n¥Ïdrcm {Z‘m©U Ho$co. Am{U ‘r ˶m§À¶mV gm‘rc Zmhr, Oo BVam§Zm A„mhMo g‘H$j R>adVmV.' 80 Am{U ˶mÀ¶m O‘mVrÀ¶m cmoH$m§Zr ˶mÀ¶mer dmX{ddmX Ho$cm. Voìhm Vmo åhUmcm, "Vwåhr A„mh{df¶r ‘m¶mer dmX KmcVm H$m, Ooìhm H$s, ˶mZo ‘cm gÝ‘mJ© XmI{dcocm Amho. Am{U ‘r ˶m§Zm (A{O~mV) ^rV Zmhr, Á¶m§Zm Vwåhr A„mhMo gh^mJr R>adVm, hmo¶ Oa ‘m¶m nmcZH$˶m©ZMo BpÀN>co 174



175 gyah-06. Ac-AZAm‘ Va ‘mÌ ‘cm Adí¶ ZwH$gmZ nmoMy eH$Vmo. ‘m¶m nmcZH$˶m©Zo gd© Jmoï>tZm Amnë¶m kmZmV gm‘mdyZ KoVco Amho. Va ‘J Vwåhr ¶mda {dMma H$ê$Z ~moY KoUma Zmhr H$m?' 81 Am{U ‘r ˶m§Mo H$m åhUyZ ^¶ ~miJmdo, Á¶m§Zm Vwåhr A„mhMo g‘H$j ‘mZVm, Ooìhm Vwåhmcm BVam§Zm A„mhMo g‘H$j R>adVmZm ^¶ dmQ>V Zmhr. Á¶mgmR>r ˶mZo Vw‘À¶mH$S>o H$moUVohr à‘mU nmR>dcoco Zmhr. ‘J Vwåhmcm Oa IamoIaM H$mhr kmZ Agoc Va (‘cm gm§Jm) H$s, XmoZ njm§nH¡ $s H$moUmV A{YH$ gwajoMr ^mdZm Amho. (EHo$ídadmXr H$s, AZoH$o ídadmXr) 82 Á¶m cmoH$m§Zr (g˶) lÕoMm A§JrH$ma Ho$cm Am{U ˶m lÕo‘ܶo AnH¥$˶m§Mr ^ogi Ho$cr Zmhr, Aem§ZmM ‘Z…em§Vr cm^oc Am{U VoM gÝ‘mJm©da AmhoV. 83 hm Amho Am‘Mm `w{º$dmX Omo B~«mhr‘cm Amåhr ˶mÀ¶m O‘mVrÀ¶m {damoYmV {Xcm hmoVm. Amåhr BpÀN>Vmo ˶mÀ¶m XOm©V dmT> H$aVmo. VwPm nmcZH$Vm© ~w{Õ‘mZ d kmZr Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 84 Amåhr B~«mhr‘cm BghmµH$ d ¶mµH$y ~ {Xco hmoV.o Am{U à˶oH$mcm gÝ‘mJ© XmIdcm hmoVm. Am{U ˶mAmYr Amåhr Zyhcm gÝ‘mJ© XmIdcm hmoVm. Am{U ˶mÀ¶m d§emVrc XmD$X, gwc‘o mZ, Aæ¶y~, ¶yg’w $, ‘ygm Am{U hmê$Z ¶m§Zm XoIrc (Amåhr gÝ‘mJ© XmIdcm hmoVm). Am{U Amåhr gXmMmamMo dV©Z A§JrH$maUmè¶m cmoH$m§Zm AemàH$mao ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 85 Am{U Amåhr Oµ H$[a¶m d ¶h¶m Am{U B©gm (¶oe)y d B{c¶mg ¶m§Zm XoIrc gÝ‘mJ© XmIdcm hmoVm. ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$ OU gËàd¥Îm hmoVm. 86 Am{U Amåhr Bñ‘mB©c d Ac¶gAm Am{U ¶yZgw d cyV ¶m§ZmXoIrc gÝ‘mJ© XmIdcm hmoVm Am{U ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$mg Amåhr gd© cmoH$m§da loð>Ëd àXmZ Ho$co hmoV.o 87 VgoM Amåhr ˶m§À¶m H$mhr nydO© m§Zm Am{U d§eOm§Zm d ^mD$~§Xm§Zm loð>Ëd àXmZ Ho$co hmoV.o Am{U Amåhr ˶m gdmªMr (n¡J~§ a åhUyZ) {ZdS> Ho$cr



Hw$amU hmoVr Am{U ˶m§Zm gai ‘mJm©da cmdco hmoV.o 88 ho Amho A„mhMo ‘mJ©Xe©Z, ¶mÛmao Vmo Amnë¶m ^º$m§nH¡ $s Á¶m§Zm BpÀN>Vmo ˶m§Zm gÝ‘mJu cmdVmo. Am{U Oa ˶m§Zr ˶mMo gh^mJr R>a{dbo AgVo, Va ˶m§Zr Oo H$mhr Ho$co (Or gËH$‘} Ho$cr), Vo gd© {Zî’$i R>aco AgVo. 89 (nU) ho Ago cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zm Amåhr J«W§ Am{U {ddoH$ àXmZ Ho$co Am{U (Am‘Mo) n¡J~§ a åhUyZ {Z¶wº$s Ho$cr. AmVm Oa ho ‘¸$mdmgr ¶mcm ‘mZʶmg ZH$ma XoVrc Va (H$mhr ndm© Zmhr). H$maU Amåhr Vo (gÝ‘mZ) Aem cmoH$m§Zm gmondco Amho, Oo ˶mcm ñdrH$maʶmg H$Xm{n ZH$ma XoUma ZmhrV. 90 n¡J~§ a! hoM Vo cmoH$ (åhUOo AmYr Amcoco n¡J~§ a) AmhoV, Á¶m§Zm A„mhZo gÝ‘mJu cmdco hmoV,o Va Vwåhrhr ¶m§Mo AZwgaU H$am. (Am{U) gm§JZy Q>mH$m H$s, ‘r ¶mgmR>r Vw‘À¶mH$Sy>Z H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV Zmhr. ho Aݶ H$mhr ZgyZ g‘ñV ‘mZdOmVrgmR>r EH$ CnXoe Amho. 91 ˶m§Zm A„mhÀ¶m loð>ËdmMr Iar g‘OM Zmhr, (åhUyZ) Vo åhUVmV, "A„mhZo H$moU˶mhr ‘Zwî¶mH$S>o H$mhrhr àH$Q> Ho$coco Zmhr' (˶m§Zm) gm§Jm, "Vmo J«W§ Á¶mcm ‘ygm KoD$Z Amcm hmoVm, H$moUr àH$Q> Ho$co hmoV,o Á¶mV cmoH$m§Zm (gÝ‘mJ© XmIdUmam) àH$me Am{U ‘mJ©Xe©Z hmoV.o Á¶mcm Vwåhr {d{dY ^mJmV {d^mJyZ Q>mH$cmV, Ë`m§nH¡ $s H$mhr ^mJ (cmoH$m§Zm) XmIdVm nU ~amMgm ^mJ cndyZ R>do Vm. Vwåhmcm Va (˶mÛmao) ˶m Jmoï>r {eH$dʶmV Amë¶m Á¶m Zm Vwåhr, Zm Vw‘Mo nydO© OmUV hmoV,o (Va Vmo J«W§ àH$Q> H$aUmam H$moU hmoVm?)' gm§Jm, "A„mh hmoVm Vmo.' Am{U ‘J (Vwåhr) ˶m§Zm, ˶m§À¶m ì¶W© g§^mfUmV ‘¾ AdñWoV gmoS>y Z Úm H$s, ˶mV Vo IoiV amhmdo. 92 Am{U hm J«W§ XoIrc Am‘À¶m H¥$noZo g‘¥Õ Agm Amho, Á¶mcm AmåhrM àH$Q> Ho$co Amho, (hm J«W§ ) ˶m§Mr g˶Vm à‘m{UV H$aVmo, Oo (J«W§ ) ¶mÀ¶m AmYr Amco hmoV,o åhUOo Vwåhr à‘wI ehamVrc cmoH$m§Zm (åhUOo 176



gyah-06. Ac-AZAm‘



177



‘¸$mdmgr¶m§Zm) Am{U ˶mÀ¶m g^modma amhUmè¶m gd© cmoH$m§Zm gmdY H$ê$Z Q>mH$m. Am{U Oo ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmda ÑT> {dídmg R>odVmV VoM ¶m (J«W§ mdaXoIrc) {dídmg R>do VmV. Am{U VoM Amnë¶m Z‘mµOm§Mr gX¡d H$miOr KoVmV (åhUOo {Z¶{‘VnUo àmW©Zm H$aVmV). 93 Am{U ˶mÀ¶mnojm A{YH$ Aݶm¶r H$moU Agy eH$Vmo H$s, Omo A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ gm§JVmo? qH$dm (ImoQ>m) Xmdm H$aVmo H$s, ho ‘m¶mda (A„mhH$Sy>Z) àH$Q> H$aʶmV Amco Amho, Ooìhm H$s, ˶mÀ¶mH$S>o H$mhrhr àH$Q> H$aʶmV Amcoco AgV Zmhr, qH$dm Omo Ago åhUVmo, "A„mhZo Oo AdV[aV Ho$coco Amho, VgoM ‘r XoIrc AdV[aV H$ê$ eH$Vmo.' Am{U Vwåhr ¶m A˶mMmar cmoH$m§Zm ˶m doigo nmhÿ eH$co Va (Vwåhmcm ˶m§Mr X¶Zr¶ AdñWm nmhm¶cm {‘ioc), Ooìhm (¶m§À¶mg‘moa ‘¥Ë¶y C^m Agoc) Am{U ho ‘¥Ë¶yÀ¶m ¶mVZm ^moJV AgVrc, Am{U Voìhm (àmU H$mT>Umao) XÿV Amnco hmV nwT>o H$ê$Z åhUVrc H$s, Mcm AmUm Amnco àmU, AmO Vwåhmcm An‘mZOZH$ {ejm {Xcr OmB©c, Am{U Vr ¶mgmR>r H$s, Vwåhr A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ gm§JV hmoVm, Am{U ˶mÀ¶m g§Xeo Agcoë¶m IwUm§H$So> (‘moR>çm) K‘|S>rZo nmR> {’$adrV hmoVm. 94 (Am{U A„mh åhUoc) "AmVm Vwåhr Am‘À¶mH$S>o Vo gd© gmoS>y Z AJXr EH$Q>o AmcmV, Oo Amåhr Vwåhmcm (Vw‘À¶m OrdZH$mimV) {Xco hmoV.o ' (åhUOo Ogo EH$Q>)o Vwåhr AJXr gwédmVrcm hmoVm, Ooìhm Amåhr Vwåhmcm {Z‘m©U Ho$co hmoV.o Am{U (AmO) Amåhmcm Vw‘À¶mgmo~V Vo Vw‘Mo ‘ܶñW {XgV ZmhrV Á¶m§À¶m{df¶r Vwåhr Ago g‘OV hmoVm H$s, Vw‘Mo H$m¶© {gÕrg ZoʶmV (A„mhgh) ˶m§Mmhr dmQ>m Amho. Vw‘Mo Am{U Vw‘À¶m n¥Ïdrdarc OrdZmMo gd© g§~Y§ AmVm g§nïw >mV Amcoco AmhoV. Am{U Vw‘À¶m AmYrÀ¶m gd© gwX§ a H$ënZm§Zr (AmVm) Vw‘Mm gmW gmoS>cc o m Amho. 95 IamoIa, VmoM Amho A„mh Omo (YmݶmÀ¶m) Xmʶm§Zm Am{U ’$im§À¶m (Q>UH$) JwR>ircm ’$mS>Vmo. Vmo



Hw$amU {Z{O©dmVyZ gOrd ~mhoa H$mT>Vmo. Am{U VmoM gOrdmVyZ {ZOud ~mhoa H$mT>Umam Amho. Agm Amho Vw‘Mm A„mh, Va ‘J Vwåhr g˶mnmgyZ Xÿa Hw$R>o ^aH$Q>V OmV AmhmV? 96 VmoM {XdgmMm CX¶ KS>dZy AmUVmo, Am{U ˶mZoM {dlm§VrgmR>r amÌ ~Z{dcr. Am{U gy¶© d M§Ðmcm EH$m R>amdrH$ H$joV H$m‘mcm cmdco. gd©e{º$‘mZ d gd©k Agcoë¶m (A„mhZo) ho R>adyZ {Xcoco Amho. 97 Am{U VmoM Amho Á¶mZo Vw‘À¶mgmR>r (AmH$memV) Vmè¶m§Zm ñWm{nV Ho$co, åhUOo ˶m§À¶m gmhmæ¶mZo Vwåhmcm O‘rZ Am{U g‘wÐmÀ¶m Kmoa A§YH$mamV ‘mJ© àmá ìhmdm. Amåhr ho à‘mU g‘Oy BpÀN>Umè¶m cmoH$m§gmR>r ñnï> H$ê$Z gm§{JVco Amho. 98 Am{U ˶mZoM Vwåhm (gdmªZm) EH$m {OdmnmgyZ {Z‘m©U Ho$co Amho, Z§Va (˶mZo) Vw‘À¶mn¡H$s à˶oH$mcm (n¥Ïdrda R>amdrH$ H$mcmdYrn¶ªV) ‘w¸$m‘ H$aʶmgmR>r OmJm {Xcr Am{U (‘¥Ë¶yZV§ a) {dlm§VrMo {R>H$mU (hr {Xco). IamoIa, Amåhr ho à‘mU ˶m cmoH$m§gmR>r (g{dñVa) ñnï> H$ê$Z gm§{JVco Amho, Oo qMVZ H$aUmao AmhoV. 99 VmoM Amho (A„mh) Omo AmH$memVyZ (T>Jm§Ûmao) nmʶmMm dfm©d H$aVmo, Am{U ˶mnmgyZ Amåhr gd© àH$maMo dZñnVr CJdVmo. ‘J Amåhr ˶m§Zm {haì¶mJma nmcì¶m ’$moS>Vmo, (nwT>)o ˶mnmgyZ Amåhr YmݶmMr H$Ugo {Z‘m©U H$aVmo. Am{U IOwarÀ`m (PmS>mÀ¶m) Jmä¶mVyZ IOwarMo cQ>H$Umao KS> (Amåhr ~mhoa H$mT>Vmo). Am{U ~mJm Ðmjm§À¶m d O¡VZy À¶m Am{U S>mqiã¶mÀ¶m (AmåhrM ’w$cdVmo d) {nH$dVmo, Á¶m§Mr (’$io {Xgm¶cm) EH$ gmaIrhr AmhoV d {^Þ àH$maMrhr AmhoV, Ooìhm ¶m§Zm ’$i ¶oV,o Voìhm ˶m§À¶m ˶m ’$imH$S>o Am{U {nH$ʶmÀ¶m AdñWoH$So> nmhm. ¶m gdmª‘ܶo {dídmg R>do Umè¶m§gmR>r g§Xeo Agcoë¶m IwUm AmhoV. 100 H$mhr cmoH$m§Zr (A„mhMr EH$ AÑí¶ {Z{‘©Vr Agcoë¶m) {OÞm§Zm A„mhMo g‘H$j R>a{dco. (nU dmñV{dH$Vm Va 178



179 gyah-06. Ac-AZAm‘ hr Amho H$s), A„mhZoM ˶m§Zm {Z‘m©U Ho$co. Am{U Vo (cmoH$) ˶m§Zm H$mhrM kmZ ZgVmZmhr ˶mMo nwÌ d nwÌr Agë¶mMo Xe©dVmV. Agr‘ Amho ˶mMr ‘{h‘m Am{U ’$ma CXmÎm Amho Vmo ˶mnojm, Á¶m Jmoï>tMo ho dU©Z H$aVmV. 101 Vmo AmH$me Am{U n¥ÏdrMm àma§^H$Vm© (AmÚàdV©H$) Amho. ˶mcm nËZrM Zmhr Va ˶mcm ‘yc H$gm Agy eHo$c? ˶mZoM à˶oH$ dñVw‘mÌmMr {Z{‘©Vr Ho$cocr Amho, Am{U ˶mcmM à˶oH$ dñVw‘mÌmMo kmZ Amho. 102 Agm Amho A„mh, Vw‘Mm nmcZH$Vm©, ˶mÀ¶m{edm¶ (Xþgam) H$moUrM B©ída Zmhr. VmoM gd© dñVw‘mÌm§Mm {Z‘m©Vm Amho. åhUyZ (Vwåhr) Ho$di ˶mMrM CnmgZm H$am. VmoM à˶oH$ dñVyMm H¡$dmar (gm§^miH$Vm©) Amho. 103 Ñï>r ˶mÀ¶mn¶ªV nmoMy eH$V Zmhr, na§Vw Vmo gdmªÀ¶m Ñï>rn¶ªV nmoMVmo (gdmªÀ¶m ZOam ˶mÀ¶m Amdm³¶mV AmhoV) VmoM EH$Q>m (Agm) Amho Omo AWm§J Amho, à˶oH$ Jmoï>rMm OmUH$ma Amho. 104 AmVm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o (¶m J«W§ mÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ) {Xì¶Ñï>rMo gmYZ Amcoco Amho. ‘J Omo H$moUr S>mi o gnUo (H$m¶© H$aʶmMm) n¶m©¶ {ZdS>c o , Va (Ago H$aUo) ˶mÀ¶mM ^ë¶mMo Agoc Am{U Omo H$moUr Am§YimM amhÿ BÀN>rc, Va Vmo ñdV:MoM ZwH$gmZ H$ê$Z KoBc © . Am{U (gm§JZy Q>mH$m), ‘r Vw‘À¶mda H$mhr nhmaoH$ar 105 Zmhr. Am{U AemàH$mao Amåhr Am‘Mo g§Xeo {d{dY àH$mao ñnï> H$ê$Z gm§JV AmhmoV, (OoUHo $ê$Z g˶ àñWm{nV ìhmdo) Am{U (n[aUm‘V:) ˶m§Zr Ago åhUmdo H$s, Vwåhr CÎm‘ àH$mao Am‘À¶mg‘moa nR>U H$ê$Z XmIdco Amho. åhUOo Oo OmUʶmg CËgwH$ AmhoV, ˶m§À¶mg‘moa Amåhr ho ñnï> H$ê$Z Q>mH$mdo (H$s, hoM g˶ Amho). 106 Vwåhr ’$º$ ˶mMoM AZwgaU H$am Oo Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV Amco Amho. ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrhr B©ída Zmhr, (CnmgZo`mo½` Zmhr). Am{U (Vwåhr) AZoH$o ídadmÚm§nmgyZ Xÿa amhm. 107



Hw$amU Am{U A„mhZo BpÀN>co AgVo Va ˶m§Zr BVam§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ {Xco ZgVo. Am{U Amåhr Vwåhmcm ˶m§À¶mda nhmaoH$ar åhUyZ {Z¶wº$ Ho$coco Zmhr. Am{U ˶m§À¶m dmJUwH$s~Ôc Vwåhr O~m~Xmahr Zmhr. 108 Am{U Vo A„mhì¶{V[aº$ Á¶m§Mr àmW©Zm H$aVmV (Ymdm H$aVmV), ˶m§Zm Vwåhr AneãX ~mocy ZH$m, åhUOo (˶mÀ¶m à{V{H«$¶oV) Ago hmoD$ Z¶o H$s, Vo ‘¶m©XMo o C„§KZ H$ê$Z, AkmZVonmoQ>r A„mh{df¶r AneãX ~mocy cmJVrc. AemàH$mao Amåhr à˶oH$ g‘mOmcm ˶mMo H$‘© Mm§Jë¶m ê$nmV Xe©{dco Amho. eodQ>r ˶m gdmªZm ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o naV Om¶Mo Amho. Voìhm A„mh ˶m§À¶m g‘moa ˶m§À¶m gd© H¥$˶m§Mo g˶ CKS> H$arc. 109 Am{U Vo ‘moR>çm ÑT>VZo o A„mhMr enW KoD$Z gm§JVmV, Oa ˶m§Zm EImXm M‘ËH$ma XmIdcm Jocm Va Vo {ZpíMVM (¶m J«W§ mda) {dídmg R>do Vrc. (˶m§Zm) gm§Jm, "M‘ËH$ma Ho$di A„mhÀ¶m AI˶marV AmhoV.' Am{U (n¡J~§ a!) Vwåhr H$go gm§Jy eH$Vm H$s, (H$mhr) M‘ËH$ma XmIdë¶mZ§Va Vo {ZpíMVnUo ˶mda {dídmg R>do Umao ~ZVrc? Zmhr, Voìhmhr Vo {dídmg R>do Uma ZmhrV. 110 Am{U Amåhr ˶m§Mr ‘Zo Am{U Ñï>r g˶mnmgyZ {dÝ‘wI H$ê$Z Q>mHy$. H$maU n{hë¶m doigo ¶m§Zr ˶mda {dídmg R>do ʶmg ZH$ma {Xcm. Am{U Amåhr ˶m§Zm gmoS>y Z XoD$ åhUOo Vo ˶m§À¶m {dÐmohmV Am§Yù¶mà‘mUo ^Q>H$V amhVrc. 111 Am{U Oar Amåhr ˶m§À¶mH$S>o ñdJ©XVÿ nmR>dco AgVo, Am{U ‘¥Vm§Zr ˶m§À¶mer g§^mfU Ho$co AgVo Am{U (g˶ {gÕ H$aʶmgmR>r Oar Amåhr) gd© Jmoï>r Ë`m§À`mnwT>o g‘moamg‘moa AmUë¶m Ag˶m Varhr A„mhMr BÀN>m Agë¶m{edm¶ Vo ˶mda lÕm R>do Umao ~Zco ZgVo. nU ˶m§À¶mn¡H$s ~hþVm§e cmoH$ (nyUn© Uo) AkmZr AmhoV. 112 Am{U AemàH$mao Amåhr Xþï> àd¥Îmr Agcoë¶m ‘mUgm§Zm Am{U {OÞm§Zm (AÑí¶ {Z{‘©Vr) à˶oH$ n¡J~§ amMo eÌy ~Z{dco Amho. ’$gdUyH$ H$aʶmÀ¶m CÔoemZo, Vo EH$‘oH$m§Zm dmB©Q> gyMZm 180



181



gyah-06. Ac-AZAm‘ H$arV AgVmV. Am{U Oa Vw¶m nmcZH$˶m©Zo BpÀN>co AgVo Va ˶m§Zr Ago Ho$co ZgVo. Va Vwåhr ˶m§Zm gmoS>y Z Úm H$s, ˶m§Zr ImoQ>çm Jmoï>r aMʶmMm Ioi IoiV amhmdm. 113 Am{U (ho gd© H$mhr Amåhr ˶m§Zm ¶mgmR>r H$ê$ XoV AmhmoV H$s), Oo ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmda {dídmg R>do V ZmhrV, ˶m§Mr ‘Zo ¶m (’$gdUwH$sH$S>)o AmH${f©V ìhmdrV, Am{U ˶mnmgyZ (˶m§Zr) Iyf ìhmdo, Am{U Vo Oo H$mhr H$‘drV AmhoV, Vo ˶m§Zr H$‘dyZ ¿¶mdo. 114 (Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm), "‘r A„mhì¶{V[aº$ Xþgè¶mcm ݶm¶XmVm åhUyZ emoYmdo H$m¶? Ooìhm H$s, ˶mZo Va gwñnï> dU©Z Agcocm J«W§ Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dcm Amho.' Am{U Á¶m§Zm Amåhr AmYr J«W§ {Xcm hmoVm, ˶m§Zm Mm§Jco R>mD$H$ Amho H$s, hm J«W§ hr Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>ZM g˶mgh nmR>{dʶmV Amcocm Amho. åhUyZM Vwåhr e§H$m ~miJUmè¶m§nH¡ $s hmoD$ ZH$m. 115 Am{U Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mo dMZ (eãX) g˶ d ݶm¶mÀ¶m Ñï>rZo n[anyU© R>acoco Amho, H$moUrhr ˶mÀ¶m eãXm§V ~Xc H$ê$ eH$V Zmhr. Am{U ’$º$ VmoM gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 116 ¶m OJmV amhUmè¶m ~hþg»§ ¶ cmoH$m§À¶m åhUʶmMo Vwåhr AZwgaU H$amc Va Vo Vwåhmcm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ Xÿa KoD$Z OmVrc. Vo Xþgao H$mhr Zmhr Va Ho$di (BVam§À¶m) AZw‘mZmMo AZwgaU H$aVmV. Am{U Vo ñdV:(hr) Ho$di H$ënZm {dcmg H$aVmV. 117 {ZpíMVnUo Vw‘Mm nmcZH$Vm© ˶m§Zm Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo, Oo ˶mÀ¶m ‘mJm©nmgyZ Xÿa Jocco o AmhoV. Am{U Á¶m§Zm gÝ‘mJ© àmá Pmcocm Amho, ˶m§Zmhr Vmo Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo. 118 (Vwåhr) ˶mVyZ Im, Á¶mda A„mhMo Zmd KoʶmV Amco Amho, Oa Vwåhr ˶mÀ¶mH$Sy>Z àH$Q> Pmcoë¶m g§Xeo mda IamoIa {dídmg R>do Umao Agmc. 119 Am{U H$m åhUyZ Vwåhr ˶mVyZ ImD$ Z¶o, Á¶mda A„mhMo Zmd



Hw$amU KoʶmV Amco Amho? Ooìhm H$s, A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r {Z{fÕ R>adʶmV Amcoë¶m Jmoï>r AmYrM g{dñVa ñnï> H$ê$Z gm§{JVco Amho. nU Oa n[apñWVrZwgma ({Z{fÕ dñVy ^jU H$aʶmg) Vwåhmcm {dde ìhmdo cmJco (Va Vo jå¶ Agoc) Am{U kmZmÀ¶m A^mdr AZoH$ cmoH$ ˶m§À¶m dmB©Q> BÀN>Zo gw ma (BVam§Zm) ~hH$mdrV AgVmV. {ZpíMVnUo Vw‘Mm nmcZH$Vm© ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmè¶m cmoH$m§Zm Mm§Jco OmUVmo. 120 Vwåhr gd© àH$maÀ¶m nmnm§nmgyZ Xÿa amhm, ‘J Vo nmnH¥$˶ CKS> Agmo qH$dm cnyZ Ho$co OmUmao Agmo. Oo cmoH$ nmnm§Mr H$‘mB© H$arV AmhoV, ˶m§Zr Oo H$mhr Ho$co Agoc ˶mMm, ˶m§Zm cdH$aM ‘mo~Xcm {‘iyZ OmB©c. 121 Am{U Á¶mda A„mhMo Zmd KoʶmV Amcoco Zgoc ˶mVyZ Vwåhr H$mhrhr ImD$ ZH$m, H$maU (Vgo H$aUo åhUOo) ñnï> Amkm^§J Amho. Am{U g¡VmZr àd¥ÎmrMo cmoH$ Amnë¶m AZw¶m¶m§Zm Vw‘À¶mer {ddmX KmcʶmgmR>r àd¥Îm H$arV AgVmV. Am{U Oa Vwåhr ˶m§Mo åhUUo EoH$co Va Vw‘Mm g‘mdoe {ZpíMVnUo ˶m cmoH$m§V hmoBc © , Oo BVam§Zm A„mhMo gh^mJr R>adVmV. 122 Vmo ‘mUyg Omo (‘ZmZo) ‘occ o m hmoVm, ˶mcm Amåhr OrdZ {Xco Am{U (gÝ‘mJ© XmIdUmam) àH$me {Xcm Á¶mgh Vmo cmoH$m§À¶m Xaå¶mZ MmcVmo Va Agm 춺$s ˶m ‘mUgmgmaIm hmoD$ eH$Vmo H$m, Omo Kmoa A§YH$mamV {IVnV nS>cc o m Amho, ˶mVyZ Vmo H$Yrhr ~mhoa nSy> eH$V Zmhr? Va AemàH$mao g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mr dmB©Q> H¥$˶o, ˶m§Zm gËH¥$˶o {XgmdrV Ago H$aʶmV Amco Amho. 123 AemàH$mao à˶oH$ dñVrV Amåhr ˶mVrc à‘wI Anamܶm§Zm nadmZJr {Xcr H$s, ˶m§Zr fS²>`̧ aMmdrV. Am{U Oo fS²>`̧ Vo aMV AgVmV, dñVwV: ñdV:À¶mM {déÕ aMV AgVmV, na§Vw ˶m§Zm Vo H$iV Zmhr. 124 Am{U Ooìhm ˶m§À¶mH$S>o g§Xeo Agcocr EImXr IyU ¶oV,o Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhr Vmon¶ªV {dídmg R>do Uma Zmhr, Omon¶ªV Amåhmcmhr VoM {Xco OmV Zmhr, Oo 182



183



gyah-06. Ac-AZAm‘ A„mhÀ¶m (BVa) n¡J~§ am§Zm XoʶmV Amco Amho.' Amncm g§Xeo dmhH$ H$moUmcm {Z¶wº$ H$amdo ho A„mhcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho. (Am{U) Oo cmoH$ AnamYr AmhoV, ˶m§Zm {ZpíMVnUo A„mhH$S>o (åhUOo ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) An‘mZ d H$R>mao {ejocm Vm|S> Úmdo cmJoc. ho ¶mgmR>r H$s, Vo Hw${Q>c H$mañWmZo H$aUmao cmoH$ hmoV.o 125 (Am{U) A„mh Á¶mg gÝ‘mJ© XmIdy BpÀN>Vmo ˶mÀ¶m ‘ZmMr Xmao Bñcm‘gmR>r (åhUOo ˶mÀ¶m BÀN>c o m nyUn© Uo g‘{n©V hmoʶmgmR>r) Iwco H$aVmo. Am{U Á¶mg gÝ‘mJm©nmgyZ (^aH$Q>V) Xÿa OmD$ XoD$ BpÀN>Vmo, ˶mÀ¶m ‘ZmMr Xmao g§H$w {MV H$ê$Z Q>mH$Vmo, åhUOo ˶mcm Ago dmQ>mdo H$s, (gÝ‘mJm©Mm A§JrH$ma H$aUo) OUy AmH$memV MT>ʶmgmaIo (H$m¶©) Amho. AemàH$mao Oo {dídmg R>do ʶmg ZH$ma XoVmV A„mh ˶m§À¶mda Zm‘wîH$sMm dfm©d H$aVmo. 126 Am{U hm Amho WoQ> Vw¶m nmcZH$˶m©H$S>o KoD$Z OmUmam ‘mJ©. qMVZ H$aUmè¶m cmoH$m§gmR>r Amåhr g§Xeo Agcoë¶m IwUm CKS> H$ê$Z Q>mH$coë¶m AmhoV. 127 ˶m§À¶mgmR>r ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o em§VrMo {ZdmgñWmZ Amho. Am{U Vmo ˶m§Mm ajUH$Vm© Agoc ˶m H$‘mªÀ¶m ‘mo~Xë¶mV Oo Vo H$aV AmcoV. 128 Am{U Á¶m {Xder A„mh ˶m gdmªZm EH${ÌV H$arc, (Voìhm) Vmo åhUoc, "ho {OÞ g‘wXm¶! Vwåhr ‘mZdOmVrVrc ’$ma ‘moR>m dJ© Amnë¶mH$S>o didcm!' Am{U ‘mUgm§nH¡ $s ˶m§Mo {‘Ì åhUVrc, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Amåhr EH$‘oH$m§nmgyZ (OJmVrc OrdZmV) cm^mpÝdV hmoV am{hcmo. Am{U (eodQ>r AmVm) Vy Am‘À¶mgmR>r Omo AdYr {ZpíMV Ho$cm hmoVmg ˶m AdYrn¶ªV Amåhr ¶oD$Z nmoMcmo AmhmoV.' (˶mda) A„mh åhUoc, AmVm Vw‘À¶m (H$m¶‘) ‘w¸$m‘mMo {R>H$mU ZaH$mMr AmJ Amho, Vwåhr H$m¶‘ {VWoM amhmc; nU Oo A„mh BÀN>rc. IamoIa Vw‘Mm nmcZH$Vm© ~w{ÕdmZ Amho, gd©k Amho. 129 Am{U AemàH$mao Amåhr (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) XþamMmar cmoH$m§Zm,



Hw$amU BVa XþamMmar cmoH$m§À¶m Odi AmUy, (Am{U Ago Amåhr) ˶m§Zr Ho$coë¶m (dmB©Q>) H¥$˶m§Mm n[aUm‘ åhUyZ H$ê$. 130 (Am{U A„mh nwT>o åhUoc) ho {OÞ d ‘mZd g‘wXm¶! Vw‘À¶m‘YyZM Vw‘À¶mH$S>o n¡J~§ a Amco ZìhVo H$m, Á¶m§Zr ‘mPo g§Xeo Vwåhmcm dmMyZ XmIdco hmoV,o Am{U AmOÀ¶m ¶m {Xdgmcm Vwåhmcm gm‘moao Omdo cmJUma Agë¶mMm Bemam XoV hmoV.o Vo åhUVrc, "Amåhr (AmO) ñdV:, ñdV:{déÕ gmjrXma AmhmoV.' Am{U gm§gm[aH$ OrdZmZo ˶m§Mr ’$gdUyH$ Ho$cr. Am{U Vo ñdV:{déÕM Aer gmj XoVrc H$s, Vo g˶ ZmH$maV am{hco. 131 Vw‘Mm nmcZH$Vm© dñ˶m§Zm (åhUOo dñ˶m§V amhUmè¶m cmoH$m§Zm) ˶m§À¶m A˶mMmamnmoQ>r ¶m AdñWoV CÜdñV H$aV Zmhr H$s, VoWrc cmoH$ (AÚmn) AZ{^k AmhoV (åhUOo ˶m§Zm gmdY Ho$co Joco Zmhr). 132 Am{U à˶oH$ 춺$sMo AmnAmnë¶m H$‘mªZgw ma (A„mhH$S>)o XOm©{Zhm¶ ñWmZ Agoc. Am{U Vw‘Mm nmcZH$Vm© cmoH$m§À¶m H$‘mªnmgyZ (A{O~mV) AZ{^k Zmhr. 133 Am{U (’$º$) Vw‘Mm nmcZH$Vm©M ñd¶§nUy © d Agr‘ X¶mdmZ Amho. ˶mZo BpÀN>ë¶mg Vmo Vwåhmcm (n¥Ïdrdê$Z ~oXIc) H$ê$Z Xÿa ZoD$ eH$Vmo Am{U Á¶mÀ¶m ~m~VrV BÀN>rc ˶m§Zm Vw‘Mo ñWmZ ~hmc H$ê$ eH$Vmo. Á¶mà‘mUo ˶mZo Vwåhmcm BVa OmVrÀ¶m d§emVyZ C^o Ho$co. 134 Á¶m Jmoï>rMo Vwåhmcm dMZ {Xco OmV Amho, Vr Jmoï> IamoIa hmoUma Amho, (åhUOo H$`m‘V {ZpíMVnUo ¶oUma Amho). Am{U Vwåhr (A„mhÀ¶m {déÕ C^o amhÿZ) Vr (H$Xm{n) amoIy eH$V Zmhr. 135 (Vw‘À¶m g‘mOmVrc lÕm Z R>do Umè¶m cmoH$m§Zm) gm§Jm, "ho ‘m¶m g‘mO~m§Ydm§Zmo! Vwåhr Vw‘À¶m nÕVrZo H$m¶© H$aV amhm, ‘r XoIrc (‘m¶m nÕVrZo A„mhÀ¶m ‘mJm©V) H$m¶© H$arV Amho. Am{U cdH$aM Vwåhmcm H$iyZ MwH$o c, (eodQ>r) H$moUmMo ^{dî¶ C‚dc Amho. XþamMmar cmoH$ {ZpíMVnUo ¶eñdr hmoUma ZmhrV.' 136 Am{U A„mhZo Or {nHo$ 184



185



gyah-06. Ac-AZAm‘ d JwaTo >mao o {Z‘m©U Ho$cocr AmhoV, Ë`m§nH¡ $s ˶m§Zr A„mhgmR>r EH$ ^mJ {ZpíMV Ho$cocm Amho. Am{U Vo Amnë¶m H$ënZoZgw ma åhUVmV, "hm ^mJ A„mhMm Amho. Am{U hm ^mJ Amåhr Á¶m§Zm A„mhMo g‘H$j ‘mZVmo ˶m§À¶mgmR>r Amho.' Omo ^mJ ˶m§À¶m Cnmñ¶m§gmR>r AgVmo Vmo A„mhcm nmoMy eH$V Zmhr, nU Omo ^mJ A„mhgmR>r Amho, Vmo ‘mÌ Ë¶m§À¶m Cnmñ¶m§Zm nmoMy eH$Vmo. IamoIa, {H$Vr dmB©Q> {ZU©¶ Amho, Omo Vo H$aVmV! 137 Am{U AemM àH$mao AZoH$o ídadmXr cmoH$m§À¶m Ñï>rV, ˶m§À¶m R>adcoë¶m Cnmñ¶m§Zr Amnë¶mM An˶m§Mr h˶m H$aʶmcm, ¶mo½¶ H¥$˶ Ago ^mgdco Amho, AemgmR>r H$s, ˶m§Mm gd©Zme H$amdm Am{U ˶m§À¶m Y‘m©À¶m ~m~VrV ˶m§À¶mV g§^‘« {Z‘m©U H$amdm. Am{U Oa A„mhZo BpÀN>co AgVo Va ˶m§Zr Ago Ho$co ZgVo. åhUyZ Vwåhr ˶m§Zm gmoS>y Z Úm H$s, Vo Amnë¶m c~mS> H¥$˶m§V {cá amhmdoV. 138 Am{U Vo åhUVmV, "ho àmUr Am{U hr {nHo$ {Z{fÕ AmhoV, Á¶m§Zm Amåhr ImD$ Úmdo ˶m§À¶m ì¶{V[aº$ ho H$moUrhr ImD$ eH$V ZmhrV.' Vo Agm (ImoQ>m) Xmdm H$aVmV Am{U (Ago Omhra H$aVmV H$s), H$mhr àmUr Ago AmhoV Á¶m§À¶m nmR>r (~gʶmgmR>r qH$dm AmoPo cmXʶmgmR>r) {Z{fÕ AmhoV. Am{U H$mhr àmUr Ago AmhoV H$s, Á¶m§À¶mda Vo A„mhMo Zmd KoV ZmhrV. AemàH$mao Vo A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ gm§JV AmhoV. ˶m§Zr Oo H$mhr ImoQ>o aMyZ gm§{JVco Amho, ˶m~Ôc ˶m§Zm A„mh cdH$aM {ejm H$arc. 139 Am{U Vo åhUVmV, "A‘wH$-A‘wH$ àmʶmÀ¶m J^m©V Oo H$mhr Amho, Vo Ho$di Am‘À¶m nwéfm§gmR>r amIyZ R>do coco Amho Am{U Vo Am‘À¶m {ó¶m§gmR>r {Z{fÕ Amho. nU Oa Vo ‘¥VmdñWoV OÝ‘mcm Amco Va ˶mÀ¶m ^jUmV gd© gh^mJr hmoD$ eH$VmV.' A„mh ˶m§Zm cdH$aM ¶m ImoQ>çm Jmoï>r ~mocë¶m~Ôc {ejm H$aoc. (cjmV R>do m) Vmo ~w{Õ‘mZ Amho, gd©k Amho. 140 IamoIa, Vo



Hw$amU cmoH$ (’$ma ‘moR>m) VmoQ>m àmá H$aUmao ~Zco, Á¶m§Zr ‘yIn© UmZo (d) kmZmÀ¶m A^mdr Amnë¶m An˶m§Mr h˶m Ho$cr. Am{U A„mhZo Or CnOr{dH$m ˶m§Zm àXmZ Ho$cr hmoVr, Vr ˶m§Zr A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ (ñdV:gmR>r) Ad¡Y R>a{dcr. Vo IamoIaM ‘mJ©^ï« > Pmcoco AmhoV Am{U Vo gXmMaUr ~Zco ZmhrV. 141 Vmo A„mh Amho, Á¶mZo ~mJm {Z‘m©U Ho$ë¶m, H$mhr Ago AmhoV (Ogo Ðmjm§À¶m ~mJm) Á¶m§À¶m docr ‘m§S>dmda MT>{dë¶m OmVmV. Am{U H$mhr Á¶m§Zm (‘m§S>dmda) MT>{dco OmV Zmhr. VgoM IOwamMo d¥j d ({d{dY) Ymݶm§Mr eoVo {Z‘m©U Ho$cr. Á¶m§Mr ’$io ñdmXmV {d{^Þ àH$maMr AmhoV. Am{U ˶mZo EH$m àH$maMo Am{U {^Þ àH$maMo O¡VZy d S>mqi~ {Z‘m©U Ho$co. Im ˶m§Mr ’$io Ooìhm Vr ’$imcm ¶oVrc, nU nrH$ H$mnUrÀ¶m (’$i H$mT>ʶmÀ¶m) {Xder A„mhMm h¸$ ˶mcm XoD$Z Q>mH$m, (åhUOo J[a~m§Zm XoD$Z). Am{U (A„mhZo {Xcoë¶m dñVyM§ m) An춶 H$ê$ ZH$m (H$maU) An춶 H$aUmao (cmoH$) A„mhcm A{O~mV {චZmhrV. 142 Am{U JwamT>mao m§nH¡ $s ˶mZo H$mhtZm AmoPo dmhʶmgmR>r Am{U H$mhtZm (‘mUgmMo) AÞ åhUyZ {Z‘m©U Ho$co. Va A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r Á¶mMr VaVyX Ho$cocr Amho, ˶mVyZ Im. Am{U g¡VmZmÀ¶m nX{MÝhm§Mo AZwgaU H$ê$ ZH$m, IamoIa Vmo Vw‘Mm Omhra eÌy Amho. 143 Am{U A„mhZo AmR> Za-‘mÚm {Z‘m©U Ho$ë¶m AmhoV; XmoZ OmoS>çm ‘|T>çm§À¶m Am{U XmoZ ~H$è¶m§À¶m. Vwåhr ˶m§Zm {dMmam, "˶mZo ˶m XmoZ Zam§Zm {Z{fÕ R>adcoco Amho H$s, XmoZ ‘mÚm§Zm AWdm ˶m XmoZ ‘mÚm§À¶m J^m©V Oo H$mhr Amho ˶m§Zm? ‘cm kmZmÀ¶m AmYmao à‘mU XmIdm, Oa Vw‘À¶m ~mocʶmV g˶Vm Amho.' 144 Am{U Vo ¶mMà‘mUo C§Q>mÀ¶m XmoZ Am{U ~¡cmÀ¶m XmoZ (Za d ‘mXr Aem OmoS>çm Á¶m A„mhZo {Z‘m©U Ho$coë¶m AmhoV, ˶m§Zm Ad¡Y Kmo{fV H$aVmV). (Vwåhr) ˶m§Zm {dMmam, "˶mZo ˶m XmoZ Zam§Zm {Z{fÕ R>adcoco 186



187



gyah-06. Ac-AZAm‘ Amho H$s, XmoZ ‘mÚm§Zm AWdm ˶m XmoZ (C§Q> d Jm¶) ‘mÚm§À¶m J^m©V Oo H$mhr Amho Vo? A„mhZo ¶m Jmoï>rMm Ooìhm Vwåhmcm AmXoe {Xcm hmoVm, Voìhm Vwåhr ñdV: CnpñWV hmoVm H$m?' Va ‘J ˶m ‘mUgmnojm A{YH$ Xþï> H$moU Agy eH$Vmo, Omo Hw$R>ë¶mhr kmZnyU© AmYmam{edm¶ A„mh{df¶r (ñdV:) ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ cmoH$m§Zm gm§JVmo, åhUOo ˶mÛmao cmoH$m§Zm gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa H$amdo. IamoIa, A„mh Aem A˶mMmar cmoH$m§Zm gai ‘mJ© XmIdrV Zmhr. 145 n¡J~§ a! ˶m§Zm Vwåhr gm§Jm, "‘m¶mH$S>o Oo H$mhr àH$Q> H$aʶmV Amcoco Amho. ˶mV ‘cm Aer H$moUVrhr dñVy AmT>iV Zmhr, Or ImUmè¶m§gmR>r {Z{fÕ Amho, nU ’$º$ ¶m ì¶{V[aº$ H$s, Vo àmUr Oo ñdV: ‘aU nmdco AgVrc qH$dm dmhUmao aº$ qH$dm Sw>H$amMo ‘mg, (H$maU) ho gd© AñdÀN> (AewÕ) AmhoV. qH$dm Vmo An{dÌ ~ir Á¶mda A„mhì¶{V[aº$ Aݶ H$moUmMo Zmd KoʶmV Amco Agoc.' nU Omo H$moUr ^wH$o Zo ì¶mHy$i hmoD$Z ˶m {Z{fÕ dñVy ImʶmgmR>r {dde Pmcm Agoc, Am{U Amkm ^§J H$aʶmMm ˶mMm hoVy Zgoc d Vmo ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmam Zgoc Va (Aem 춺$sÀ¶m ~m~VrV) VwPm nmcZH$Vm© {ZpíMVnUo j‘merc d X¶miy Amho. 146 Am{U (’$º$) Á¶y cmoH$m§gmR>r Amåhr ZIXma n§Oo AgUmar gd© OZmdao {Z{fÕ R>a{dcr hmoVr. VgoM Jm¶-~¡c d eoù¶m‘|T>çm ¶m§Mr Ma~r XoIrc {Z{fÕ hmoVr, nU ’$º$ ¶m ì¶{V[aº$ H$s, Vr (Ma~r) nmR>rcm dm AmVS>çm§da cmJyZ Agoc qH$dm hmS>mZ§ m {MH$Q>cc o r Agoc (Va {Z{fÕ ZìhVr). ˶m§Zr Ho$coë¶m Ðmohm~Ôc Amåhr ˶m§Zmhr {ejm Ho$cr hmoVr. Am{U Amåhr g˶dMZr AmhmoV, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 147 Oa AmVmXoIrc Vo Vwåhmbm ImoQ>o R>adV AgVrc Va Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm H$s, Vw‘Mm nmcZH$Vm© AZ§V H$éUoMm gmJa Amho. nU AnamYr cmoH$m§dê$Z ˶mMr {ejm Q>micr OmD$ eH$V Zmhr. 148 Oo cmoH$ A„mhMo g‘H$j



Hw$amU R>a{dʶmda R>m‘ AmhoV, Vo åhUVrc, "A„mhMr BÀN>m AgVr Va Amåhr qH$dm Am‘À¶m nydO© m§Zr A„mhMo g‘H$j R>a{dcoM ZgVo, qH$dm (A„mhÀ¶m Ñï>rV d¡Y Agcocr) H$moUVrhr dñVy Amåhr {Z{fÕ R>a{dcr ZgVr.' AJXr AemMàH$mao ¶m§À¶m AmYrMo cmoH$ Vmon¶ªV ImoQ>m dmX{ddmX H$arV am{hco, Omon¶ªV ˶m§Zm Am‘À¶m {ejoMr JmoS>r MmImdr cmJcr Zmhr. ˶m§Zm gm§Jm, "Vw‘À¶mH$S>o H$moUVohr (ImÌrcm¶H$) kmZ Amho H$m? Agë¶mg Vo Am‘À¶m g‘moa àñVwV H$am. Vwåhr Va Ho$di ^«‘mMo AZwgaU H$aV AmhmV Am{U ’$º$ VH©$ cT>drV AmhmV.' 149 (˶m§Zm) gm§Jm, (¶m Jmoï>rMr OmU R>do m H$s), Ho$di A„mhMmM (g˶m{df¶rMm) `w{º$dmX A§{V‘ (Am{U {ZUm©¶H$) Amho. Oa ˶mZo ˶mMr BÀN>m cmXcr AgVr Va {ZpíMVM Vwåhm gdmªZm gÝ‘mJ© XmIdcm AgVm (nU ˶mcm Va Vw‘Mr narjm ¿¶m¶Mr Amho). 150 (˶m§Zm) gm§Jm H$s, "A„mhZo ho {Z{fÕ R>adcoco Amho,' Aer gmj XoUmao Vw‘Mo gmjrXma nwT>o AmUm. Am{U Oar ˶m§Zr nwT>o ¶oD$Z Aer ImoQ>r gmj {Xcr Var Vwåhr ˶m§À¶m~amo~a amhÿZ (˶m§À¶m g‘W©ZmV) gmj XoD$ ZH$m. Am{U Vwåhr ˶m§À¶m Xþï>àd¥ÎmrMo AZwgaU H$ê$ ZH$m, Á¶m§Zr Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco Am{U Oo ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmda {dídmg R>do V ZmhrV Am{U Á¶m§Zr BVam§Zm Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ~amo~arMo ñWmZ {Xco. 151 (˶m§Zm) gm§Jm H$s, ¶m, Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Á¶m Jmoï>r Vw‘À¶mgmR>r (IamoIa) {Z{fÕ R>adë¶m AmhoV ˶m ‘r Vw‘À¶mg‘moa R>do Vmo. ˶m åhUOo, Vwåhr H$moU˶mhr àH$mao BVam§Zm ˶mÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoD$ ZH$m (˶mMo g‘H$j R>ady ZH$m) Am{U Amnë¶m AmB©dS>cm§er ^conUmZo dmJm Am{U J[a~rÀ`m ^rVrZo Vwåhr Amnë¶m An˶m§Mr h˶m H$ê$ ZH$m. H$maU AmåhrM Vwåhmcmhr CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo Am{U ˶m§Zmhr. Aícrc H¥$˶ H$aʶmnmgyZ ñdV:cm Xÿa R>do m, ‘J Vo CKS> Agmo dm 188



189



gyah-06. Ac-AZAm‘ Jwá. Am{U Á¶m {Odmcm A„mhZo n{dÌ R>a{dcoco Amho, ˶mMr h˶m H$ê$ ZH$m, nU ’$º$ ¶mì¶{V[aº$ H$s, Vgo H$aUo ݶm¶mo{MV Agoc. øm AmhoV, ˶mZo Vwåhmcm {Xcoë¶m Amkm. åhUOo Vwåhr Vw‘À¶m ~wÕrMm Cn¶moJ H$amdm (hr Vw‘À¶mH$Sy>Z Anojm). 152 AZmWmÀ¶m g§nÎmrnmgyZ nyUn© Uo Xÿa amhm (åhUOo Odihr {’$aHy$ ZH$m), nU ’$º$ ¶m{edm¶ H$s, ˶mg§~Y§ mZo Vw‘Mo Mm§Jco hoVy AmhoV, Omon¶ªV (AZmW) gkmZ hmoV Zmhr Vmon¶ªV. Am{U (Vw‘À¶m gd© ì¶dhmamV) ‘mn Am{U dOZ XoʶmÀ¶m ~m~VrV ݶm¶mMo nmcZ H$am. Amåhr H$moU˶mhr 춺$sda {VÀ`m j‘Vonj o m OmñV ^ma Q>mH$V Zmhr. Ooìhm Vwåhr (H$moU˶mhr Jmoï>r~m~V) ‘V Úmc Va ݶm¶mMo nmcZ H$am, ‘J Vr Jmoï> Vw‘À¶m OdiÀ¶m ZmVodmBH$m§er g§~{§ YV H$m AgoZm. Am{U (Vwåhr) A„mher Ho$coë¶m à{Vkoer (Zoh‘r) ~m§Yrc amhm. ¶m ˶m Jmoï>r AmhoV Á¶mMr A„mhZo Vwåhmcm Amkm Ho$cocr Amho, Va ¶m Jmoï>r (Zoh‘r) cjmV R>do m. 153 A„mhZo Agm AmXoe {Xcm Amho H$s, hmM ‘m¶mH$S>o ¶oUmam gai ‘mJ© Amho. Va ¶mM ‘mJm©Mo AZwgaU H$am Am{U BVa ‘mJmªZr OmD$ ZH$m. Vo Vwåhmcm ˶mÀ¶m (A„mhÀ¶m) ‘mJm©nmgyZ Xÿa KoD$Z OmVrc. hm Amho ˶mZo Vwåhmcm {Xcocm AmXoe, åhUOo Vwåhr ñdV:cm (‘mJ©^ï« > hmoʶmnmgyZ) dmMdmdo. 154 ‘J Amåhr gX²dV©Zr cmoH$m§da (Am‘À¶m H¥$noMr) nyVV© m H$aʶmgmR>r (n¡J~§ a) ‘ygmcm J«W§ àXmZ Ho$cm hmoVm. Á¶mV gd© Jmoï>tMo ñnï>rH$aU Am{U ‘mJ©Xe©Z d H¥$nm hmoVr. åhUOo (˶m§Zr) Amnë¶m nmcZH$˶m©er hmoUmè¶m ^oQ>rda ÑT> {dídmg R>do mdm. 155 Am{U AemMàH$mao hm J«W§ hr Amåhr àH$Q> Ho$cm Amho, Omo Am‘À¶m H¥$nm-AmeudmXmZo g§nÞ Agm J«W§ Amho. Va ¶mMo AZwgaU H$am. Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm, åhUOo Vw‘À¶mda ˶mMm H¥$nmdfm©d hmoBc © . 156 (hm



Hw$amU J«W§ Vwåhmcm ¶mgmR>r XoʶmV Amcm Amho) åhUOo Vwåhr Ago åhUy Z¶o H$s, J«W§ Va Ho$di Am‘À¶m AmYrÀ¶m XmoZ O‘mVtH$S>Mo nmR>{dʶmV Amcm hmoVm. Am{U Amåhr ˶m§À¶m {eH$dUwH$snmgyZ IamoIa AZ{^k hmoVmo. 157 H$Xm{MV Vwåhr Agohr åhUy Z¶o H$s, Oa Am‘À¶mH$S>o J«W§ nmR>{dʶmV Amcm AgVm Va Amåhr {ZpíMVnUo ˶m§À¶mnojm A{YH$, ˶m ‘mJ©Xe©ZmMo nmcZ Ho$co AgVo. AmVm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o g˶mMo gwñnï> à‘mU Am{U CnXoena g§Xeo Am{U H¥$nm (Agcocm J«W§ ) nmoMcocm Amho. (AmVm) ˶mÀ¶mnojm A{YH$ A˶mMmar> ‘mUyg H$moU Agy eH$Vmo, Omo A„mhÀ¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dVmo Am{U {VañH$mamZo ˶mH$S>o nmR> {’$adVmo? (Va) Oo cmoH$ Am‘À¶m g§Xeo mH$S>o {VañH$manydH© $ Xþcj © H$aVrc, Aem§Zm Amåhr ˶m§À¶m ¶m H¥$˶mÀ¶m ‘mo~Xë¶mV ’$ma H$R>mao {ejm XoD$. 158 Vo ¶m àVrjoV AmhoV H$m H$s, ˶m§À¶mH$S>o ñdJ©XVÿ ¶mdoV qH$dm (ñdV:) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©ZMo ˶m§À¶mg‘moa àH$Q> ìhmdo qH$dm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©À¶m IwUm§nH¡ $s EImXr (‘moR>r) IyU àH$Q> ìhmdr. (nU) Á¶m {Xder Vw‘À¶m nmcZH$˶m©À¶m IwUm§nH¡ $s EImXr IyU àH$Q> hmoBc © , Voìhm g˶mMm ñdrH$ma H$aUo Aem 춺$scm cm^Xm¶H$ R>aUma Zmhr, Á¶mZo ˶mAmYr lÕm YmaU Ho$cocr Zgoc Am{U ˶m lÕoZgw ma H$mhr gËH$‘} Ho$cocr Zgoc. (˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr (˶m {XdgmMr) àVrjm H$am Am{U Amåhr XoIrc àVrjm H$arV AmhmoV.' 159 ˶m§À¶mer Vw‘Mm H$mhrhr g§~Y§ Zmhr, Á¶m§Zr Amnë¶m Y‘m©V doJdoJio ‘mJ© H$mT>co d AZoH$ n§Wm‘ܶo {d^m{OV Pmco. ˶m§Mo àH$aU A„mhÀ¶mM hdmcr Amho Am{U Vmo (cdH$aM) ˶m§Zm XmIdyZ XoBc © , Oo Vo H$arV am{hco. 160 Omo H$moUr gËH$‘© H$ê$Z (A„mhg‘moa) ¶oBc © Va ˶mg ˶mÀ¶m H¥$˶mÀ¶m XhmnQ> (‘mo~Xcm) {‘ioc. nU Omo H$moUr XþîH¥$˶ H$ê$Z ¶oBc © Va ˶mg VodT>mM ‘mo~Xcm {Xcm OmB©c. Am{U H$moUmdahr (A{O~mV) Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr. 161 (˶m§Zm) gm§Jm, "‘m¶m nmcZH$˶m©Zo ‘cm gai ‘mJ© 190



191



XmIdcocm Amho, gMmoQ>rÀ¶m Y‘m©Mm ‘mJ©, (g˶{Zð>) B~«mhr‘Mm ‘mJ©, Á¶mZo gd© ImoQ>çm Jmoï>tnmgyZ ñdV:cm nyUn© Uo Xÿa Ho$co hmoV.o ' Am{U Vmo ˶m cmoH$m§nH¡ $s ‘wirM ZìhVm, Á¶m§Zr BVam§Zm A„mhMo g‘H$j R>a{dco hmoV.o 162 (˶m§Zm) gm§Jm, ‘mPr àmW©Zm (Z‘mµO) VgoM ‘m¶m gd© àH$maÀ¶m CnmgZm, gd© àH$maMm ˶mJ VgoM ‘mPo OJUo Am{U ‘mPo ‘aUo (gd©) Ho$di {dídmMm nmcZH$Vm© Agcoë¶m A„mhgmR>rM Amho. 163 ˶mÀ¶m ~amo~arMm H$moUrM Zmhr, Am{U ‘cm AgmM AmXoe àmá Pmcm Amho. Am{U ‘r ˶mcm g‘{n©V hmoUmè¶m cmoH$m§V (Zoh‘r) AJ«Ur amhrZ. 164 (˶m§Zm) gm§Jm, "Ooìhm A„mh gd© dñVw‘mÌm§Mm nmcZH$Vm© Amho Va ‘r nmcZH$Vm© åhUyZ ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgè¶mcm H$m ~ao emoY?y Am{U à˶oH$mcm ˶mÀ¶m H$‘m©Mm n[aUm‘ ^moJmdmM cmJUma Amho. Am{U AmoPo dmhUmar H$moUVrhr 춺$s Xþgè¶mMo AmoPo Amnë¶m {eamda KoV Zmhr. ‘J Vwåhmcm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$S>Mo naV Om¶Mo Amho. Am{U Voìhm Vmo Vw‘À¶mg‘moa ˶m Jmoï>rMo g˶ CKS> H$aoc, Á¶m~Ôc Vw‘Mo ‘V^oX hmoVo. 165 Am{U VmoM Amho, Á¶mZo ¶m ^yVcmda Vwåhmcm (BVam§M)o dmag ~Z{dco Am{U Vw‘À¶mn¡H$s H$mhtZm BVam§nj o m loð> XOm© ¶mgmR>r àXmZ Ho$cm H$s, ˶mZo Oo H$mhr Vwåhmcm {Xcoco Amho ˶mÛmao ˶mcm Vw‘Mr narjm KoVm ¶mdr. Am{U Vw‘Mm nmcZH$Vm© IamoIa {ejm H$aʶmV erK« Amho. Am{U Vmo {ZpíMVM A{Ve¶ j‘merc d X¶miy Amho.



gyah-07. Ac-Amamµ’$ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Acr’$0 cm‘0 ‘r‘0 gm°X0 2 hm (A„mhMm) J«W§ Amho, Omo Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho. (Va AmVm) Vw‘À¶m ‘ZmV ¶m g§~Y§ mZo H$moU˶mhr àH$mao e§H$m CX²^dy Z¶o. (hm J«W§ AemgmR>r àH$Q> H$aʶmV Amcm Amho) H$s, 1



Hw$amU Vwåhr ¶mÛmao cmoH$m§Zm gmdY H$am. Am{U (hm J«W§ ) lÕmd§Vm§gmR>r AmR>dUna CnXoe Amho. 3 Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o Oo nmR>{dʶmV Amco Amho, ˶mMo AZwgaU H$am. Am{U ˶mÀ¶mì¶{V[aº$ Xþgè¶m H$moUmcmhr nmcZhma ‘mZyZ ˶mMo AZwgaU H$ê$ ZH$m. nU Vwåhr Iyn H$‘r CnXoe J«hU H$aVm! 4 Am{U {H$VrVar ({dÐmohr) dñ˶m§Zm Amåhr Zï> H$ê$Z Q>mH$co. Am‘Mr {ejm ˶m§À¶mda amÌrÀ¶m doir qH$dm XþnmaÀ¶m doir MmcyZ Amcr, Ooìhm Vo Amam‘ H$arV hmoV.o 5 Am{U Ooìhm Am‘Mr {ejm ˶m§À¶mda MmcyZ Amcr, Voìhm Vo ¶mì¶{V[aº$ Aݶ H$mhrM ~mocy eH$co Zmhr H$s, IamoIa Amåhr nmnr hmoVmo! 6 (Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xder) Amåhr ˶m cmoH$m§Zm Adí¶ Om~ {dMmaUma AmhmoV, Á¶m§À¶mH$S>o Am‘Mm g§Xeo nmR>{dʶmV Amcm hmoVm. Am{U Amåhr g§Xeo dmhH$m§Zm (n¡J~§ am§Zm) XoIrc {ZpíMVnUo Om~ {dMmaUma AmhmoV. 7 Am{U Voìhm Amåhr Am‘À¶m kmZmZo ˶m§Zm ˶m§Mr H¥$˶o H$WZ H$ê$, H$maU Amåhr ˶m§À¶mnmgyZ H$Yrhr Xÿa ZìhVmo (J¡ahOa ZìhVmo). 8 Am{U ˶m {Xder g˶mMoM nmaS>o OS> Agoc. Va ˶mdoir Á¶m§Mo (gËH$‘mªM)o nmaS>o OS> AgVrc VoM (cmoH$) ¶e àmá H$aUmao R>aVrc. 9 CcQ>njr Á¶m§Mo nmaS>o hcHo$ AgVrb, Va hoM Vo cmoH$ AgVrc Á¶m§Zr ñdV:Mo OrdZ dm¶m Kmc{dco. (˶m§Mr Aer AdñWm ¶mgmR>r Pmcr), H$maU ˶m§Zr OmUyZ~wOZy Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ZmH$maco. 10 (cmoH$m§Zmo!) AmåhrM Vwåhmcm ^yVcmda OmJm {Xcr. {OWo (Am‘À¶m H¥$noZ)o Vw‘À¶mgmR>r OrdZXm¶r ì¶dñWm ñWm{nV Ho$cr. nU Vwåhmcm ¶mMr ’$maM H$‘r OmU Amho (åhUyZ Vwåhr ’$ma H$‘r Am^ma ‘mZUmao AmhmV). 11 Am{U AmåhrM Vwåhmcm {Z‘m©U Ho$co Am{U ‘J Amåhr Vwåhmcm AmH$ma {Xcm. Z§Va Amåhr ñdJ©XVÿ m§Zm åhQ>c,o "AmX‘nwT>o ZV‘ñVH$ ìhm' Voìhm Vo gd© ˶mÀ¶m nwT>o ZV‘ñVH$ Pmco, nU Bãcrg gmoS>y Z, Vmo ZV‘ñVH$ hmoUmè¶m§‘ܶo gm‘rc Pmcm Zmhr. 12 Am{U A„mhZo åhQ>c,o "‘r Vwcm AmXoe {Xcocm 192



193 gyah-07. Ac-Amamµ’$ AgVmZm H$moU˶m Jmoï>rZo Vwcm ZV‘ñVH$ hmoʶmnmgyZ amoIco?' ˶mda Bãcrg åhUmcm, "‘r ˶mÀ¶mnojm loð> Amho. Vy ‘cm A¾rnmgyZ {Z‘m©U Ho$co Amhog, Va AmX‘cm ‘mVrnmgyZ {Z‘m©U Ho$co Amhog.' 13 (A„mhZo) åhQ>c,o "¶oWZy Imcr CVa, Vy ‘JéarMo àXe©Z H$amdog, Aer hr OmJm Zmhr. ¶oWZy MmcVm hmo! IamoIa Vy ZrM Amhog!' 14 Voìhm g¡VmZ åhUmcm, "Á¶m {Xder gd© cmoH$ CR>{dco OmVrc ˶m {Xdgmn¶ªV (åhUOo nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgmn¶ªV) ‘cm g§Yr Xo.' 15 Am{U A„mhZo CÎma {Xco, "Vwcm g§Yr XoʶmV Amcr!' 16 Voìhm g¡VmZ åhUmcm, "AmVm Ooìhm Vy ‘cm Zï>àm¶ R>adcoco Amhog (åhUOo ‘mPo ~a~mX hmoUo AmVm AQ>i Amho) Va ‘rhr Vw¶m gai ‘mJm©V ˶m§À¶mgmR>r AS>ga {Z‘m©U H$aoZ. 17 ‘r {ZpíMVM ˶m§À¶m g‘moê$Z, ˶m§À¶m ‘mJyZ Am{U Ë`m§À`m COì¶m d S>mì¶m ~mOyZo ˶m§À¶mH$S>o ¶oBZ© (Am{U ˶m§Zm ‘mJ©^ï« > H$ê$Z gmoS>Zo ).n[aUm‘r ˶m§À¶mV Vwcm ~hþg»§ ¶ cmoH$ H¥$Vk Zgë¶mMoM AmT>ic o . 18 (Am{U A„mhZo) åhQ>c,o "MmcVm hmo `oWZy , hmH$cyZ cmdcoë¶m Am{U {VañH¥$V Aem (g¡VmZm)! ˶m§À¶mn¡H$s Oo H$moUr VwPo AZwgaU H$aVrc Va ‘r Vwåhm gdmªZr ZaH$ ^ê$Z Q>mH$sZ.' 19 Am{U (A„mh) AmX‘cm åhUmcm, "ho AmX‘ Vy Am{U VwPr nËZr ¶m ~mJoV amhm Am{U hdo VoWZy Vwåhmcm nm{hOo Vo Im, ‘mÌ ¶m EH$m d¥jmÀ¶m {ZH$Q> {’$aHy$ ZH$m, AݶWm Vwåhr XþamMmar cmoH$m§nH¡ $s ìhmc.' 20 nU Z§Va g¡VmZmZo ˶m§Zm ‘mohmV Q>mH$co, ¶mgmR>r H$s, ˶m§Mr c‚mmñWmZo, Or ˶m§À¶mnmgyZ cn{dcr Jocr hmoVr (åhUOo ˶m§Zm ˶m§Mr OmUrdM ZìhVr), ˶m§À¶mda CKS> H$aVm ¶mdr, g¡VmZ ˶m§Zm åhUmcm, "Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Vwåhmcm ¶m d¥jmnmgyZ Ho$di ¶mgmR>r ‘ZmB© Ho$cr Amho H$s, Vwåhr XmoKo ñdJ©XVÿ m§à‘mUo hmoD$ Z¶o qH$dm Vwåhmcm A‘aËd àmá hmoD$ Z¶o.' 21 Am{U (˶m T>mJ| r) g¡VmZmZo ˶m§Zm enW KoD$Z gm§{JVco H$s, ‘r Vw‘Mm (Iam) {hVqMVH$ Amho.



Hw$amU AemàH$mao ˶mZo (‘moR>çm) YyVn© Uo ˶m§Zm MwH$sMo nmD$c Q>mH$ʶmg àd¥Îm Ho$co. Am{U Ooìhm ˶m XmoKm§Zr d¥jmÀ¶m ’$imMr Md MmIcr, Voìhm ˶m§À¶m c‚mmñWmZm§Mr ˶m§Zm OmUrd Pmcr Am{U ˶m Jmoï>r ˶m§À¶mda CKS> Pmë¶m, Vo ~mJoVrc nmZo KoD$Z Amnë¶m c‚mmñWmZm§da PmHy$ cmJco. Voìhm ˶m§À¶m nmcZH$˶m©Zo hmH$ {Xbr Am{U åhUmbm, "‘r Vwåhmcm ˶m d¥jmH$S>o (Omʶmg) ‘ZmB© Ho$cr ZìhVr H$m? Am{U Vwåhmcm Ago åhQ>co ZìhVo H$m H$s, g¡VmZ hm Vw‘Mm CKS> eÌy Amho? (Vmo eÌy{edm¶ Xþgam H$moUrM Zmhr) 23 ˶mda ˶m XmoKm§Zr CÎma {Xco, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Amåhr ñdV:da ’$ma ‘moR>m A˶mMma H$ê$Z ~gcmo AmhmoV Am{U Vy Oa Amåhmcm j‘m Ho$cr Zmhrg Am{U Am‘À¶mda X¶m XmIdcr Zmhrg Va IamoIa Am‘Mm gd©Zme hmoBc © .' 24 A„mhZo åhQ>c,o "CVam ¶oWZy Imcr! (¶m ~mJoVZy ) Am{U (¶oWZy nyT>)o Vwåhr (n¥Ïdrda) EH$‘oH$m§Mo eÌy Agmc. Am{U {d{eï> H$mimn¶ªV Vw‘À¶mgmR>r ^yVcmda dmñVì¶mMo {R>H$mU d H$mhr H$mi (OrdZmVrc Jmoï>tMm) Cn^moJ H$aVm ¶oUma Amho.' 25 (A„mhZo åhQ>c)o , "¶mM ^yVcmda Vwåhr (AmVm) OrdZ ì¶VrV H$amc Am{U ¶oWMo Vwåhr ‘aU ¶oBc © Am{U (nwZéËWmZmÀ¶m {Xder) ¶oWZy M Vwåhmcm CR>{dʶmV ¶oBc © .' 26 ho AmX‘À¶m ‘wcm§Zmo! Amåhr Vwåhmcm nmofmI àXmZ Ho$cm (åhUOo dóo ~Z{dʶmMo Vwåhmcm kmZ {Xco) åhUOo ˶mÛmao Vwåhr Amncr c‚mmñWmZo PmH$mdrV d Vo nmhUmè¶m S>mù o ¶m§Zmhr gwX§ a {Xgmdo. nU gXmMaUr d¥ÎmrMm A§JrH$ma hoM gdm}Îm‘ dó Amho. hr IyU A„mhÀ¶m IwUm§nH¡ $s EH$ Amho. ¶mgmR>r H$s, cmoH$m§Zr ¶mnmgyZ YS>m ¿¶mdm. 27 ho AmX‘À¶m ‘wcm§Zmo! Ago hmoD$ Z¶o H$s, g¡VmZmZo Vw‘Mr (nwÝhm) VerM ’$gdUyH$ H$amdr Á¶mà‘mUo ˶mZo Vw‘À¶m AmB©d{S>cm§Zm ñdJm©VyZ ~mhoa H$mT>co hmoVo Am{U ˶m§Zm (EH$‘oH$m§Mr) c‚mmñWmZo XmIdʶmgmR>r {ddó ìhm¶cm cmdco hmoV.o Vmo 194



22



195 gyah-07. Ac-Amamµ’$ Am{U ˶mMo gmWrXma Vwåhmcm VoWZy nmhVmV, OoWZy Vwåhr ˶m§Zm nmhÿ eH$V Zmhr. Amåhr g¡VmZm§Zm ˶m cmoH$m§Mo {‘Ì ~Zdco Amho, Oo lÕmd§V ZmhrV. 28 Am{U Ooìhm Vo {Zc©‚mVoMo EImXo H¥$˶ H$aVmV, Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhr Am‘À¶m nydO© m§Zm Ago H$aVmZm nm{hco Amho. Am{U A„mhZoM Amåhmcm Ago H$aʶmMr Amkm Ho$cocr Amho.' (˶m§Zm) gm§Jm, "A„mh H$Yrhr AnH¥$Ë`o H$aʶmMr Amkm XoV Zmhr. Vwåhr A„mh{df¶r Aem Jmoï>tMm g§~Y§ OmoS>Vm H$m, Á¶mMo Vwåhmcm ‘wirM kmZ Zmhr?' 29 (n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, "‘m¶m nmcZH$˶m©Zo ݶm¶mZo dmJʶmMr Amkm Ho$cr Amho; à˶oH$ doigo Am{U à˶oH$ {R>H$mUr àmW©Zm H$arV AgVmZm (Z‘mµO nT>VmZm) Amnco Mohao (nyU© cj H|${ÐV H$ê$Z) ˶mÀ¶mH$S>Mo didm. Am{U Y‘m©À¶m ~m~VrV nyU© g‘n©U^md ~miJyZ ˶mMmM Ymdm H$am. Á¶mà‘mUo ˶mZo Vwåhmcm n{hë¶m doigo {Z‘m©U Ho$co, ˶mMà‘mUo Vwåhmcm Xþgè¶m doigo hr {Z‘m©U H$aʶmV ¶oBc © , (åhUOo 30 ‘¥Ë¶yZV§ a nwÝhm {Od§V Ho$co OmB©c).' (Vw‘À¶mn¡H$s) H$mhr cmoH$m§Zm ˶mZo gÝ‘mJ© XmIdcm Amho. Va H$mhr§gmR>r gÝ‘mJm©nmgyZ ^Q>H$Uo AQ>i R>aco, (˶m§À¶m H$‘mB©nmoQ>r). ˶m§Zr A„mhcm gmoS>y Z g¡VmZm§Mr Amnco {‘Ì åhUyZ {ZdS> Ho$cr. Am{U (Vo) g‘OVmV H$s, AmnU gÝ‘mJm©da AmhmoV. 31 ho AmX‘À¶m ‘wcm§Zmo! Z‘mµOmÀ`m à˶oH$ doir C{MVàH$mao dó YmaU H$am Am{U (Z§Va ‘wº$nUo) Im d ߶m, nU An춶 H$ê$ ZH$m. {ZpíMVM A„mhcm An춶 H$aUmao cmoH$ (A{O~mV) {චZmhrV. 32 (n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, "A„mhZo Amnë¶m ^º$m§gmR>r {Z‘m©U Ho$coë¶m emo^Ào ¶m dñVyZ§ m, VgoM CXa{Zdm©hmÀ¶m ñdÀN> ewÕ dñVyZ§ m {Z{fÕ R>adUmam H$moU Amho?' (˶m§Zm) gm§Jm, "¶m gd© Mm§Jë¶m dñVy ¶m OJmVrc OrdZmVhr lÕmd§Vm§gmR>r (d¡Y) AmhoV Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV Va Ho$di ˶m§À¶mgmR>rM AgVrc.' AemàH$mao Amåhr Am‘Mo g§Xeo kmZ AgUmè¶m cmoH$m§gmR>r ñnï> H$ê$Z gm§JV



Hw$amU AmhmoV. (˶m§Zm) gm§Jm, "‘m¶m nmcZH$˶m©Zo Va Ho$di {Zc©‚mVoMr H¥$˶o H$aʶmg ‘ZmB© Ho$cr Amho, ‘J Vr H¥$˶o Iwcr AgmoV dm Nw>nr, VgoM (gd© àH$maMr) nmnH¥$˶o d (EImÚmMm) Aݶm¶mZo N>i Am{U A„mhZo H$moUVohr à‘mU (nwamdm) nmR>{dcoco ZgVmZm ˶mÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ BVam§Zm XoʶmÀ¶m H¥$˶mcm, Am{U Aem Jmoï>tMm g§~Y§ Vwåhr A„mher OmoS>mdm, Á¶mMo Vwåhmcm H$mhrhr kmZ Zmhr. (¶m gd© Jmoï>r ham‘ AmhoV, {Z{fÕ AmhoV).' 34 à˶oH$ OZg‘yhmgmR>r EH$ AdYr {ZpíMV Amho. Am{U Ooìhm ˶m§À¶m AdYrMm (eodQ>) ¶oBc © , Voìhm Vo EH$m jUmZohr ‘mJo amhÿ eH$Uma ZmhrV qH$dm nwT>ho r OmD$ eH$Uma ZmhrV. 35 ho AmX‘À¶m ‘wcm§Zmo! Oa Vw‘À¶mH$S>o Vw‘À¶m‘YyZM n¡J~§ a ¶oVrc, Oo Vwåhmcm ‘mPo g§Xeo EoH$dVrc Va Oo H$moUr ‘mPo ^¶ ~miJVrc d ñdV:‘ܶo gwYmaUm H$ê$Z KoVrc Va ˶m§Zm (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) H$moUVohr ^¶ nmoMUma Zmhr, Am{U Vo (H$Yr) Xþ:Irhr hmoUma ZmhrV. 36 Am{U Oo cmoH$ Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>adVrc Am{U ‘JéarZo ˶m§H$S>o nmR> {’$adVrc Va AgoM cmoH$ ZaH$mÀ¶m AmJrMo {Zdmgr ~ZVrc, Vo H$m¶‘ VoWMo amhVrc. 37 Va ‘J ˶m ‘mUgmnojm A{YH$ Xþï> H$moU Agy eH$Vmo, Omo A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ gm§JVmo. qH$dm ˶mÀ¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dVmo. ˶m§À¶mgmR>r (¶m OJmV) Omo H$mhr dmQ>m {ZpíMV Pmcocm Amho, Vmo ˶m§Zm Adí¶ {‘iob, ¶oWnmdoVmo H$s, Am‘Mo XÿV ˶m§Mo àmU H$mT>ʶmgmR>r ˶m§À¶mH$S>o ¶oVrc Voìhm Vo (‘¥Ë¶wXVÿ ) ˶m§Zm {dMmaVrc, "A„mhcm gmoS>y Z Á¶m§Mm Vwåhr Ymdm H$arV hmoVm Vo (AmVm) H$moR>o AmhoV?' (˶mda) Vo (AnamYr) CÎma XoVrc, "Vo Am‘À¶mgmR>r AmVm hancoco AmhoV.' Am{U Vo ñdV:À¶mM{déÕ Aer gmj XoVrc H$s, Vo g˶ ZmH$maUmao lÕmhrZM AmhoV. 38 ˶mda A„mh åhUoc, "gm‘rc ìhm ˶m {OÞ Am{U ‘mZdmÀ¶m g‘yhmV 196



33



197 gyah-07. Ac-Amamµ’$ Oo Vw‘À¶m AmYr ZaH$mÀ¶m AmJrV à{dï> Pmco.' H$moUVmhr g‘yh Ooìhm ZaH$mV àdoe H$aoc Va Vmo Amnë¶m gmo~VÀ¶m g‘yhmMr {Z^©Ëg©Zm H$aoc (Am{U) Ooìhm Vo gd© {VWo EH$Ì Amcoco AgVrc, Voìhm gdm©V eodQ>r àdoe Ho$coë¶m g‘yhmVrc cmoH$ ˶m§À¶mAmYr àdoe Ho$coë¶m~Ôc åhUVrc, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! hoM Vo (cmoH$) AmhoV, Á¶m§Zr Amåhmcm gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa Zoc,o Va Vy ¶m§Zm AmJrMr XþßnQ> {ejm H$a.' ˶mda A„mh åhUoc, "(AmVm) gdmªgmR>rM XþßnQ> {ejm Amho, nU Vwåhmcm Vgo àVrV hmoV Zmhr.' 39 Am{U ˶m§À¶mn¡H$s (˶mV) AmYr Jocco o Amnë¶m Z§Va Amcoë¶m§Zm åhUVrc, "Am‘À¶mnojm Vwåhr H$moU˶mhr àH$mao loð> Zmhr, Voìhm AmVm MmIm {ejoMr JmoS>r, Amnë¶m Ho$coë¶m H$‘mB©nmoQ>r.' 40 Á¶m cmoH$m§Zr Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco Am{U (‘moR>çm) {VañH$mamZo ˶mH$S>o nmR> {’$a{dcr, {ZpíMVM ˶m§À¶mgmR>r AmH$memMr Xmao H$Xm{n CKS>cr OmUma ZmhrV Am{U ˶m§Zm ñdJm©V àdoe {‘iUma Zmhr, Omon¶ªV C§Q> gwBÀ© ¶m {N>ÐmVyZ nma OmV Zmhr (åhUOo ˶m§Zm ñdJm©V àdoe {‘iUo AJXr Ae³¶ Amho). Anamܶm§Zm Amåhr AemM àH$mao ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 41 ˶m§À¶mgmR>r ZaH$mMoM A§Wê$U Agoc Am{U dê$Z ˶mMoM (AmJrMoM) nm§Kê$U Agoc. Amåhr AemM àH$mao Aݶm¶r cmoH$m§Zm ‘mo~Xcm XoVmo. 42 nU Á¶m§Zr lÕoMm A§JrH$ma Ho$cm, d gËH$‘} Ho$cr, Amåhr H$moUmdahr ˶mÀ¶m j‘Vonj o m OmñV ^ma Q>mH$V Zmhr. hoM cmoH$ ñdJm©V dmñVì¶ H$aUmao AmhoV. Vo VoWMo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. 43 Am{U Amåhr ˶m§À¶m ‘Zm§‘ܶo Omo H$mhr (EH$ Xwgè`mà{V) Ûof^md (qH$dm AZw{MV {dMma) AgVrc, Vo H$mTy>Z Q>mHy$, ˶m§À¶m ImcyZ (nmʶmMo Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc, Am{U Vo åhUVrc, "gd© ñVwVrMm A{YH$mar A„mh Amho, Á¶mZo Amåhmcm gÝ‘mJ© XmIdyZ BWn¶ªV nmohmoM{dco. Oa A„mhZo Amåhmcm gai ‘mJ© XmI{dcm ZgVm Va Amåhmcm ‘mJ©Xe©Z àmá



Hw$amU hmoD$ eH$co ZgVo. Am‘À¶m nmcZH$˶m©Mo n¡J~§ a IamoIa g˶mMm (g§Xeo ) KoD$Z Amco hmoV.o ' Am{U EH$ nwH$mam H$ê$Z ˶m§Zm gm§JʶmV ¶oBc © , "hm Amho ñdJ©, Á¶mMo dmag Vwåhmcm R>a{dʶmV Amco Amho, Vwåhr Ho$coë¶m H$‘mªÀ¶m ‘mo~Xë¶mV.' 44 Am{U ñdJm©Mo {Zdmgr, ZaH$dmgr¶m§Zm hmH$ XoD$Z åhUVrc H$s, Am‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Amåhmcm Oo dMZ {Xco hmoV,o Vo (AmVm) Am‘À¶mgmR>r à˶jmV Amco Amho. Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Vwåhmcm {Xcoco dMZhr à˶jmV Amco Amho H$m? Vo (ZaH$dmgr) CÎma XoVrc, "hmo¶'. ‘J ˶m§À¶m Xaå¶mZ EH$ nwH$mam H$aUmam, nwH$mam H$ê$Z gm§Jc o H$s, A„mhH$Sy>Z {Y¸$ma Amho XþamMmar cmoH$m§da. 45 Oo cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ amoIV AgV Am{U ˶mV (H$mhr) dmH$S>no Um H$mT>ʶmgmR>r à¶ËZ H$arV AgV Am{U Vo ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmcm ZmH$marV AgV. 46 Am{U ˶m XmoKm§À¶m‘ܶo (åhUOo ñdJ© Am{U ZaH$ ¶m§À¶m‘ܶo) EH$ (C§M) {d^mOH$ (Amamµ’$) Agoc Am{U ˶mda H$mhr ‘mUgo AgVrc, Or gdmªZm ˶m§À¶m IwUm§Zr AmoiIV AgVrc Am{U Vr ñdJm©Vrc cmoH$m§Zm nwH$mam H$ê$Z gm§JVrc H$s, Vw‘À¶mda em§Vr hmodmo! ˶m§Zr AÚmn ñdJm©V àdoe Ho$cocm Zgoc, nU ˶mV àdoe H$aʶmMr Anojm ~miJyZ AgVrc. 47 Am{U Ooìhm ˶m§À¶m ZOam ZaH$dmgr cmoH$m§H$S>o diVrc, Voìhm Vo åhUVrc, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Amåhmcm ¶m A˶mMmar cmoH$m§V gm‘rc H$ê$ ZH$mog.' 48 ˶m C§Mmda Agcoco cmoH$ ˶m cmoH$m§Zm hmH$ ‘maVrc, Á¶m§Zm Vo ˶m§À¶m IwUm§Zr AmoiIyZ KoVrc, Vo (Amam’$dmco) åhUVrc, "Vw‘Mm OZg‘wXm¶ Vw‘À¶m H$m‘r Amcm Zmhr, Zm Vw‘Mm ImoQ>m A{^‘mZ (AmO) Vw‘À¶m H$m‘r Amcm. 49 hoM Vo cmoH$ AmhoV H$m, Á¶m§À¶m{df¶r Vwåhr enWm KoD$Z gm§JV hmoVm H$s, ˶m§Zm A„mh Amnë¶m H¥$noZo H$Yrhr CnH¥$V H$aUma Zmhr.' (nU AmO ˶m§Zm gm§{JVco Joco H$s), ñdJm©V àdoe 198



199 gyah-07. Ac-Amamµ’$ H$am, {VWo Vwåhmcm H$moUVohr ^¶ nmoMUma Zmhr, Zm Vwåhr {VWo H$Yr Xþ:Ir hmoUma. 50 Am{U ZaH$dmgr ñdJ©{Zdmgr¶m§Zm hmH$ ‘mê$Z åhUVrc, "H$mhr nmUr qH$dm A„mhZo (ñdJm©V {Zdm©hmgmR>r) Vwåhmcm Oo H$mhr {Xco Amho, ˶m‘Yrc H$mhrVar Amåhmcm Úm.' ˶mda ñdJ©{Zdmgr CÎma XoVrc, "¶m XmoÝhr dñVy A„mhZo g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§da {Z{fÕ R>adcoë¶m AmhoV.' 51 (˶m§À¶mgmR>r) Á¶m§Zr Amnë¶m Y‘m©cm H$a‘UwH$sMm d IoimMm {df¶ ~Zdcm hmoVm d Á¶m§Zm (¶m) OJmVrc OrdZmZo Ymo³¶mV Q>mH$co hmoV.o (A„mh åhUoc) "Va AmO Amåhrhr ˶m§Zm {dgê$Z OmD$, Ogo Vo ¶m (’¡$gë¶mÀ¶m) {XdgmÀ¶m ^oQ>rg {dgaco Am{U Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ZmH$marV am{hco.' 52 Am{U Amåhr {ZpíMVM ˶m§Zm EH$ Agm J«W§ àXmZ Ho$cm Amho d ˶mV Amåhr kmZmÀ¶m AmYmao g{dñVa dU©Z Ho$coco Amho d Vmo (J«W§ ) lÕm R>do Umè¶m cmoH$m§gmR>r ‘mJ©Xe©Z d H¥$nm Amho. 53 Vo (AlÕmd§V cmoH$) ˶m‘ܶo {Xcocm Bemam à˶jmV ¶oʶmMr àVrjm H$arV AmhoV H$s H$m¶? Á¶m {Xder Vmo (Bemam) à˶jmV ¶oBc© ˶m {Xder, nydu Á¶m§Zm ˶mMm {dga nS>cm hmoVm, Vo åhUVrc, "Am‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco n¡J~§ a IamoIa g˶mMm g§Xeo KoD$Z Amco hmoV,o Va AmVm Amåhmcm Am‘Mr ‘ܶñWr H$aUmao H$moUr ‘ܶñW cm^Vrc H$m? qH$dm Amåhmcm OJmV naV nmR>dUo e³¶ Amho H$m, åhUOo Amåhr nydu Or (dmB©Q>) H¥$˶o H$arV hmoVmo, ˶mnojm doJir H¥$˶o Amåhmcm H$aVm ¶mdr?' ˶m§Zr IamoIaM ñdV:À¶m {OdmMo ZwH$gmZ H$ê$Z KoVco Amho Am{U Á¶m ImoQ>çm Jmoï>r ˶m§Zr aMë¶m hmo˶m, (AmVm) ˶m§À¶mnmgyZ Zmhrem Pmcoë¶m AmhoV. 54 ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, Vw‘Mm nmcZH$Vm© A„mh Amho Á¶mZo ghm {XdgmV (åhUOo ghm H$mcI§S>mV) AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr Ho$cr. ‘J Vmo qghmgZmda {damO‘mZ Pmcm. Vmo amÌrZo {Xdgmcm PmHy$Z Q>mH$Vmo, (Vo)



Hw$amU EH$‘oH$mÀ¶m ‘mJo doJmZo ¶oV AgVmV. Am{U ˶mZo gy¶© d M§Ð Am{U Vmao {Z‘m©U Ho$co. gd© ˶mÀ¶m AmkoÀ¶m AYrZ AmhoV. cjmV R>do m, (gd©) ˶mMrM {Z{‘©Vr Amho åhUyZ (gdmªda) AmXoe ˶mMmM AgUma Amho. ’$ma g‘¥Õemcr Amho A„mh, Omo gd© OJm§Mm nmcZH$Vm© Amho. 55 A{Ve¶ crZVoZo Am{U JwánUo (AmËå¶mÀ¶m AmdmOmZo) Amnë¶m nmcZH$˶m©g‘moa {dZdUr H$am. {ZpíMVM ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao cmoH$ ˶mcm {චZmhrV. 56 (bmoH$m§Zmo!) gwì¶dñWm Agcoë¶m ^yVcmda CËnmV ‘mOdy ZH$m. Am{U ‘ZmV ^¶ d Amem R>do Zy ˶mMmM Ymdm H$am. {ZpíMVM A„mhMr H¥$nm gËH$‘} H$aUmè¶m cmoH$m§À¶m Zoh‘r g‘rn Amho. 57 Am{U Vmo A„mhM Amho, Omo Amnë¶m H¥$noAmYr ew^dmVm© åhUyZ (‘mog‘r) dmao nmR>drV AgVmo Am{U Ooìhm ho dmao Amnë¶mgmo~V (nmʶmZo ^acoc)o T>J KoD$Z ¶oVmV, Voìhm Amåhr ˶m T>Jm§Zm ‘¥V O{‘ZrÀ`m {XeoZo didVmo. ‘J ˶mÛmao Amåhr O{‘Zrda nmʶmMm dfm©d H$aVmo. Am{U ˶mnmgyZ Amåhr gd© àH$maMr ’$io {Z‘m©U H$aVmo. AJXr AemM àH$mao Amåhr ‘¥Vm§Zm {Od§V H$ê$Z ~mhoa H$mTy>. H$Xm{MV Vwåhr (¶m {ZarjUmnmgyZ) YS>m ¿¶mdm, (hr Anojm). 58 Or O‘rZ Mm§Jcr Amho, {VMo (^anya) nrH$ {VÀ¶m nmcZH$˶m©À¶m AmkoZo ¶oV.o Va CcQ>njr Or O‘rZ {ZH¥$ï> Amho {VÀ¶m‘ܶo Xþgao H$mhr Zmhr Va ’$º$ {Zén`moJr Ago nrH$ ¶oV.o AemàH$mao Amåhr Am‘À¶m g§Xeo m§Mo {d{dY n¡cy ñnï> H$ê$Z XmIdV AgVmo, (˶m§À¶m ^ë¶mgmR>r) Oo Am^ma 춺$ H$aUmao AmhoV. 59 Amåhr "Zyh' cm ˶mÀ¶m cmoH$m§H$S>o nmR>dco, Am{U Vmo åhUmcm, "ho ‘m¶m g‘mO~m§Ydm§Zmo! Ho$di A„mhMr CnmgZm H$am, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrhr Vw‘À¶mgmR>r CnmgZo¶mo½¶ Zmhr. ‘cm Vw‘À¶m ~m~VrV ˶m ^¶§H$a {XdgmÀ¶m {ejoMr {^Vr dmQ>V.o ' 60 ˶mÀ¶m g‘mOmVrc à‘wIm§Zr åhQ>c,o "Amåhr Va nmhV AmhmoV H$s, Vy CKS>nUo dmQ> MwH$cocm Amhog.' 61 (˶mda) 200



201 gyah-07. Ac-Amamµ’$ Zyh åhUmcm, "‘m¶m g‘mO ~m§Ydm§Zmo! ‘r dmQ> MwH$cocmo Zmhr, ‘r Va g§nUy © {dídmÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z nmR>{dʶmV Amcocm EH$ g§Xeo dmhH$ Amho. 62 ‘r ‘m¶m nmcZH$˶m©Mo g§Xeo Vw‘À¶mn¶ªV nmoMdrV Amho, Am{U ‘r Vw‘Mm {hVqMVH$ Amho. H$maU A„mhH$Sy>Z ‘cm Aem (Jmoï>r) ‘mhrV Pmcoë¶m AmhoV, Á¶m Vwåhmcm ‘mhrV ZmhrV. 63 Vwåhmcm ¶mMo Zdc dmQ>Vo H$m H$s, Vw‘À¶m‘YrcM EH$m 춺$sÛmao Vw‘À¶mH$S>o Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mo g§Xeo ¶mdoV, ¶mgmR>r H$s, ˶mÛmao ˶mZo Vwåhmcm gmdY H$amdo, åhUOo Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJmdo, Am{U Vw‘À¶mda (˶mMr) H¥$nm ìhmdr. (¶mVrc H$moUVrhr Jmoï> AmíM¶© dmQ>ʶmgmaIr Zmhr).' 64 nU ˶m§Zr ˶mcm ImoQ>o R>adco, åhUyZ Amåhr ˶mg Am{U Zm¡H$o V ˶mÀ¶m~amo~a Agcoë¶m cmoH$m§Zm dmMdco. Am{U Á¶m§Zr Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco hmoV,o ˶m§Zm Amåhr ~wS>dco; IamoIa Vo Am§Yio cmoH$ hmoV.o 65 Am{U "AmX' (¶m O‘mVrH$S>)o Amåhr ˶m§Mm ^mD$ hÿX ¶mg nmR>dco. Vmo åhUmcm, "ho ‘m¶m cmoH$m§Zmo! Ho$di A„mhMrM CnmgZm H$am, ˶mÀ¶m{edm¶ Vw‘Mm H$moUrhr Cnmñ¶ Zmhr, Va ‘J Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJV Zmhr H$m? 66 ˶mÀ¶m O‘mVrVrc à‘wI bmoH$ Oo g˶ ZmH$maUmè¶m§nH¡ $s hmoV,o åhUmbo, "Amåhr Va Vwcm ‘yI© Agë¶mMo nmhV AmhmoV. Am{U Amåhmcm (Agohr) dmQ>Vo H$s, Vy ImoQ>maS>m Amhog.' 67 (˶mda) hÿX åhUmcm, "ho ‘m¶m g‘mO~m§Ydm§Zmo! ‘m¶m‘ܶo H$gcmhr ‘yIn© Um Zmhr. CcQ> ‘r Va g§nUy © {dídmÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcocm g§Xeo dmhH$ (n¡J~§ a) Amho. 68 ‘r ‘m¶m nmcZH$˶m©Mo g§Xeo Vw‘À¶mn¶ªV nmoMdrV Amho. Am{U ‘r Vw‘Mm {hVqMVH$ d àm‘m{UH$ (g§Xeo dmhH$) Amho. 69 Vwåhmcm ¶m Jmoï>rMo AmíM¶© dmQ>Vo H$m H$s, Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶m‘YrcM EH$m 춺$sÛmao Vw‘À¶mH$S>o EH$ CnXoe Amcm Amho ¶mgmR>r H$s, (˶m CnXoemÛmao) ˶mZo Vwåhmcm gmdY



Hw$amU H$amdo. Va (Vr doi) AmR>dm, Ooìhm ˶mZo Vwåhmcm ZyhÀ¶m cmoH$m§ZV§ a CÎmam{YH$mar ~Zdco, VgoM Vwåhmcm O~aXñV emar[aH$ ~i àXmZ Ho$co. Va Vwåhr A„mhÀ¶m H¥$nmàgmXm§Mo ñ‘aU H$am åhUOo Vw‘Mo ^co hmoBc © .' 70 hÿXÀ¶m cmoH$m§Zr åhQ>c,o "Vy Am‘À¶mH$S>o Ho$di ¶mgmR>rM Amcm Amhog H$m H$s, Amåhr Ho$di A„mhMrM CnmgZm H$amdr Am{U Am‘Mo dmS>dS>rc Á¶m§Mr CnmgZm H$arV AgV, ˶m§Zm gmoS>y Z Úmdo? Á¶m {ejoMr Y‘H$s Vy Amåhmcm XoVmog, Vr {ejm Am‘À¶mH$S>o KoD$Z ¶o, Oa Vy Vw¶m ~mocʶmV Iam Amhog Va.' 71 (˶mda) hÿX åhUmcm, "Vwåhr AmYrM Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z {Y¸$mamZo Am{U g§VmnmZo doT>co Jocc o o AmhmV. Vwåhr ˶m (nmoH$i) Zmdm§À¶m ~m~VrV ‘m¶mer {ddmX KmcV AmhmV H$m, Or Zmdo Vwåhr Am{U Vw‘À¶m dmS>d{S>cm§Zr R>do cr AmhoV d Á¶m§À¶mg§~Y§ mV A„mhZo H$moUVohr à‘mU nmR>dcoco Zmhr? Va ‘J àVrjm H$am, ‘rhr Vw‘À¶m~amo~a àVrjm H$arV Amho.' 72 ‘J Amåhr Am‘À¶m H¥$noZo hÿXcm d ˶mÀ¶m~amo~a Agcoë¶m cmoH$m§Zm dmMdco Am{U ˶m§Zm g‘yi Zï> H$ê$Z Q>mH$co Oo Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>adrV hmoVo Am{U Vo {dídmg R>do Umao (cmoH$) ZìhVo. 73 VgoM g‘yX (¶m O‘mVr)H$S>o Amåhr ˶m§Mm ^mD$ gmcohcm nmR>dco. Vmo åhUmcm, "ho ‘m¶m g‘mO~m§Ydm§Zmo! Ho$di A„mhMrM CnmgZm H$am, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam Vw‘Mm H$moUrhr Cnmñ¶ Zmhr. AmVm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o g˶mMo ñnï> à‘mU Amcoco Amho. hr A„mhMr gm§S>Ur Vw‘À¶mgmR>r EH$ IyU Amho. Va A„mhÀ¶m O{‘Zrda MaʶmgmR>r {Vcm gmoS>y Z Úm. {Vcm H$gcrhr BOm nmoMdy ZH$m, AݶWm Vwåhmcm ’$ma ‘moR>çm {ejocm gm‘moao Omdo cmJoc.' 74 Am{U AmR>dm, Ooìhm ˶mZo Vwåhmcm "AmX' (¶m O‘mVr) Z§Va ˶m§Mo CÎmam{YH$mar ~Z{dco. Am{U (¶m) n¥Ïdrda Vwåhmcm dg{dco, Vwåhr {VÀ¶m ‘¡XmZmda ñdV:gmR>r ‘hmc C^o H$aVm Am{U nd©Vm§Zm H$moê$Z ˶mV Kao 202



203 gyah-07. Ac-Amamµ’$ ~Z{dVm. Va A„mhÀ¶m H¥$nmàgmXm§Mo ñ‘aU H$am Am{U O{‘Zrda CËnmV ‘mOdy ZH$m. 75 nU ˶mÀ¶m O‘mVrVrc J{d©ð> à‘wI, ˶m lX²Ymd§Vm§Zm åhUmco Oo (g‘mOmV) Xþ~c © ‘mZco Om¶Mo, "gmcoh, Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcocm n¡J~§ a Agoc Agm {dídmg (IamoIa) Vwåhmcm dmQ>Vmo H$m?' ˶m§Zr CÎma {Xco, "Á¶m g§Xeo mgh ˶m§Zm nmR>{dʶmV Amco Amho ˶mda Amåhr {ZpíMVnUo {dídmg R>odVmo.' 76 (˶mda) Vo J{d©ð> cmoH$ åhUmco, "nU Amåhr Va (Vmo g§Xeo ) ZmH$maV AmhmoV, Á¶mda Vwåhr {dídmg R>do Vm.' 77 Am{U ‘J ˶m§Zr (H«$y a[a˶m) ˶m gm§S>UrMr H$Îmc Ho$cr Am{U ‘moR>çm ‘JéarZo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m AmXoemcm AmìhmZ {Xco. åhUmco, "ho gmcoh, Vy Oa IamoIaM n¡J~§ a Agerc Va Vy Á¶m {ejoMr Amåhmcm Y‘H$s XoV hmoVmg, Vr ({ejm) Am‘À¶mda KoD$Z ¶o.' 78 ˶mZ§Va (AMmZH$) ^yH$§ nmMo g§H$Q> ˶m§À¶mda MmcyZ Amco, Am{U Vo (˶m gH$mir) Amnë¶m Kam§V nmcWo nSy>Z am{hco. 79 Am{U (n¡J~§ a) gmcoh, Ago åhUV ˶m§À¶mnmgyZ Xÿa {ZKyZ Jocm H$s, ‘m¶m g‘mO ~m§Ydm§Zmo! ‘r ‘m¶m nmcZH$˶m©Mm g§Xeo Vw‘À¶mn¶ªV nmoM{dcm Amho. Am{U Vw‘Mo (Iyn Iyn) {hV qM{Vco, nU (Vwåhr cmoH$ Ago AmhmV H$s), Vwåhr {hVqMVH$m§Zm ng§V H$arV Zmhr. 80 Am{U (AmR>dm) Ooìhm Amåhr (n¡J~§ a) cyVcm nmR>{dco, Voìhm Vmo Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "OJmV Vw‘À¶mnydu H$moUrhr Ho$co Zmhr, Ago CKS> {Zb©‚mVoMo H¥$˶ Vwåhr H$arV AmhmV? 81 Vwåhr {ó¶m§Zm gmoS>y Z nwéfm§H$S>o H$m‘dmgZoÀ¶m nyVugmR>r OmVm. (EdT>Mo ) Zìho Va, Vwåhr gd© àH$maÀ¶m ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao cmoH$ AmhmV.' 82 nU ˶mÀ¶m cmoH$m§Zr ¶m {edm¶ Xþgao CÎma {Xco Zmhr, (åhUmco), "¶m§Zm Amnë¶m dñVrVyZ ~mhoa hmH$cyZ cmdm, ho ñdV:cm ‘moR>o n{dÌ g‘OV AmhoV.' 83 eodQ>r Amåhr "cyV' cm



Hw$amU Am{U ˶mÀ¶m Hw$Qw>~§ mVrc gdmªZm dmMdco, ’$º$ ˶mÀ¶m nËZrcm gmoS>y Z, Or ‘mJo amhUmè¶m§nH¡ $s hmoVr. 84 Am{U Amåhr ({dZmeH$mar) nmdgmMm ˶m§À¶mda dfm©d Ho$cm, Va nmhm, nmnr cmoH$m§Mm eodQ>r A§V H$gm Pmcm! 85 Am{U ‘{X¶Z (ZmdmÀ¶m O‘mVrH$S>)o Amåhr ˶m§Mm ^mD$ ewE~o ¶m (n¡J~§ amcm) nmR>{dco, Vmo åhUmcm, "ho ‘m¶m cmoH$m§Zmo! ’$º$ A„mhMr CnmgZm H$am, ˶mÀ¶m{edm¶ Vw‘Mm Xþgam H$moUrhr Cnmñ¶ Zmhr. AmVm Vw‘À¶mH$S>o Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z g˶mMo ñnï> à‘mU Amcoco Amho. Va Vwåhr (Vw‘À¶m gd© ì¶dhmamV) dOZ Am{U ‘mn (AJXr) ~amo~a Úm Am{U cmoH$m§Zm Úmd¶mÀ¶m (˶m§À¶m h¸$m§À¶m) dñVy‘§ YyZ H$moUVmhr ^mJ ˶m§Zm H$‘r H$ê$Z XoD$ ZH$m. VgoM YaVrda AamOH$Vm ngady ZH$m, Ooìhm H$s, BWo gd© gwì¶dñWm àñWm{nV H$aʶmV Amcocr Amho. ho (gd© CnXoe) Vw‘À¶m {hVmMo AmhoV, Oa Vwåhr gƒo lÕmd§V Agmc. 86 Am{U lÕmd§Vm§Zm ^¶^rV H$aʶmÀ¶m hoVZy o Am{U ˶m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ Xÿa ZoʶmgmR>r VgoM A„mhÀ¶m ‘mJm©V dmH$S>no Um H$mT>ʶmgmR>r añ˶m§da X~m Yê$Z ~gy ZH$m, (Q>nZy ~gy ZH$m). Am{U (Vr doi) AmR>dm Ooìhm Vwåhr ’$ma Aën g§»¶oV hmoVm. Voìhm (H$emàH$mao) ˶mZo Vw‘À¶m g§»¶oV dmT> Ho$cr. Va g‘OyZ ¿¶m H$s, Á¶m§Zr AamOH$VmnyU© H¥$˶o Ho$br, ˶m§Mm eodQ> H$gm Pmcm! 87 Am{U Oa Vw‘À¶m‘ܶo EImXm JQ> Agm Agoc H$s, Á¶mMm ‘m¶m~amo~a Oo g§Xeo nmR>dʶmV Amco Amho, ˶mda {dídmg Amho Am{U EImXm JQ> ˶mda {dídmg R>do V Zmhr. Va A„mh Am‘À¶m‘ܶo {ZU©¶ H$arn¶ªV Yra Yam. Am{U Vmo gdm©V loð> {ZU©¶ H$aUmam Amho.' 88 ˶mÀ¶m g‘mOmVrc à‘wI, Oo CÕQ> hmoV,o åhUmco, "ho ewE~o Vwcm Am{U Vw¶m~amo~a Agcoë¶m lÕmd§Vm§Zm Amåhr {ZpíMVnUo Am‘À¶m dñVrVyZ ~mhoa KmcdyZ XoD$. qH$dm Vwcm Am‘À¶m Y‘m©V naV ¶mdo cmJoc.' ˶mda 204



205 gyah-07. Ac-Amamµ’$ ewE~o åhUmcm, "Amåhmcm Vw‘À¶m Y‘m©Mm {VQ>H$mam Agcm Var XoIrc (Amåhr ˶mV naV ¶mdo) H$m? 89 Amåhr AmVm Vw‘À¶m ‘mJm©da naV Amcmo Va Amåhr A„mh{déÕ (OmUyZ~wOZy ) ImoQ>çm Jmoï>r aMUmao R>ê$, Ooìhm H$s, A„mhZo Amåhmcm (˶m ImoQ>çm Jmoï>tnmgyZ) ‘wº$s {Xcr. Amåhr AmVm ˶m ‘mJmªda naVmdo, hr H$ënZmhr H$adV Zmhr, nU Am‘À¶m nmcZH$˶m© A„mhMrM Ver BÀN>m Pmë¶mg (Jmoï> doJir Amho). à˶oH$ dñVycm Am‘À¶m nmcZH$˶m©À¶m Amnë¶m kmZmZo doT>cc o o Amho. Amåhr Am‘À¶m nmcZH$˶m©da {dídmg R>do Vmo. ho à^y! g˶ CKS> H$ê$Z Am‘À¶m d Am‘À¶m cmoH$m§‘ܶo Vy {ZU©¶ H$a. Vy gdm©V loð> {ZU©¶ H$aUmam Amhog.' 90 ˶mÀ¶m O‘mVrVrc à‘wI Oo g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ hmoV,o åhUmco, "Oa Vwåhr ewE~o Mo AZwgaU H$amc Va Vwåhr {ZpíMVM Zme nmdmc.' 91 ˶mZ§Va (eodQ>r) Vo ^yH$§ nmÀ`m VmdS>rV gmnS>c.o (Am{U Ooìhm) gH$mi Pmcr Vo Amnë¶m Kam§V nmc϶m AdñWoV nS>coco hmoVo. 92 Á¶m§Zr ewE~o cm ImoQ>o R>a{dco hmoV,o (˶m§Mr Aer AdñWm Pmcr) H$s, OUy H$mhr Vo VoWo H$Yr dmñVì¶ H$arVM ZìhVo. Á¶m§Zr ewE~o cm ImoQ>o R>a{dco VoM (eodQ>r) gd© J‘mdUmao ~Zco. 93 Am{U ewE~o Ago åhUV ˶m§À¶mnmgyZ Xÿa {ZKyZ Jocm, "‘m¶m g‘mO~m§Ydm§Zmo! ‘r ‘m¶m nmcZH$˶m©Mo g§Xeo Vw‘À¶mn¶ªV nmoMdco Amho. Am{U nyU© H$iH$irZo Vwåhmcm CnXoe Ho$cm Amho, (AemàH$mao J§^raVmnydH© $ ‘r ‘mPr O~m~Xmar nyU© Ho$cocr Amho). Va AmVm ‘r ˶m cmoH$m§~Ôc H$emcm emoH$ H$ê$ Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm?' 94 Ooìhmhr Amåhr H$moU˶mhr dñVrV EImXm n¡J~§ a nmR>{dcm, ˶m dñVrVrc cmoH$m§Zm Amåhr H$ï> Am{U {dnÎmrZo J«mgyZ Q>mH$co, ¶m hoVZy o H$s, ˶m§Zr {dZ‘« hmoD$Z (A„mhg‘moa) eaU ¶mdo. 95 Am{U ‘J Amåhr ˶m§À¶m dmB©Q> pñWVrcm gwpñWVrV n[ad{V©V Ho$co, Á¶mÛmao ˶m§Mr ’$ma ^a^amQ> Pmcr



Hw$amU d Vo åhUy cmJco, "Aem àH$maMr gwI-Xþ:Io Am‘À¶m dmS>d{S>cm§À`m XoIrc dmQ>çmcm Amcr hmoVr.' ‘J Amåhr ˶m§À¶m AMmZH$ ‘wg³¶m Amdië¶m. Am{U ¶mMr ˶m§Zm (Oamerhr) H$ënZm ZìhVr. 96 Am{U ˶m dñ˶m§‘Yrc cmoH$m§Zr Oa lÕoMm A§JrH$ma Ho$cm AgVm Am{U (A„mhMo) ^¶ ~miJco AgVo, Va Amåhr {ZpíMVM AmH$me d YaVrVyZ ˶m§À¶mda H¥$nmdfm©d Ho$cm AgVm (Am{U Am‘À¶m H¥$nmàgmXm§Mr Xmao ˶m§À¶mgmR>r Iwcr Ho$cr AgVr), na§Vw ˶m§Zr g˶ ZmH$maco, åhUyZ Amåhr ˶m§Zm ˶m§À¶m H$‘mB©À¶m ‘mo~Xë¶mV ’¡$cmda KoVco. 97 ¶m dñ˶m§Vrc cmoH$ ¶mnmgyZ ñdV:cm gwa{jV g‘OVmV H$m H$s, Am‘Mr {ejm amÌrÀ¶m doir ˶m§À¶mda MmcyZ ¶oD$ eH$Vo, Ooìhm Vo Pmoncoco AgVrc. 98 qH$dm Vo ¶mnmgyZ (ñdV:cm) gwa{jV g‘OVmV H$m, (åhUOo Vo Ago g‘OyZ AmhoV H$m) H$s, Am‘À¶m {ejoMo (g§H$Q>) ˶m§À¶mda ^a{Xdgm ¶oD$ eH$V Zmhr, Ooìhm Vo IoiV AgVrc. (åhUOo ˶m§Zr ñdV:cm H$Yrhr gwa{jV g‘Oy Z¶o). 99 Va ho cmoH$ A„mhÀ¶m ¶w³Ë¶m§nmgyZ ñdV:cm gwa{jV g‘OVmV H$m? A„mhÀ¶m ¶w³Ë¶m§nmgyZ VoM cmoH$ ñdV:cm gwa{jV g‘OVmV, Oo ~a~mX hmoUmao AmhoV. 100 ˶m cmoH$m§Zm H$mhr ~moY cm^cm Zmhr H$m, Oo nydu hmoD$Z Jocëo ¶m cmoH$m§À¶m OmJr O{‘ZrMo dmag ~Zco H$s, Amåhr BpÀN>co Va ˶m§À¶m nmnm§À¶m {ejonmoQ>r Amåhr ˶m§Zm VmdS>rV KoD$, nU Amåhr ˶m§À¶m öX¶mMr H$dmS>o AemàH$mao ~§X H$ê$ eH$Vmo, Á¶m‘wio ˶m§Zm ‘mJ©Xe©ZmMo ~moc EoH$y ¶oUma ZmhrV. 101 (nyduÀ¶m) ¶m Aem H$mhr dñ˶m hmo˶m, Á¶m§Mo d¥Îmm§V Amåhr Vwåhmcm EoH$drV AmhmoV. ˶m§Mo n¡J~§ a g˶mMo gd© ñnï> à‘mU KoD$Z ˶m§À¶mH$S>o Amco hmoV,o nU Á¶mcm ˶m§Zr EH$Xm ImoQ>o R>a{dco hmoV,o ˶mda Vo (H$Yrhr) {dídmg R>do Umao ZìhVo. AemàH$mao A„mh A{dídmg XmIdUmè¶m§À¶m öX¶mMr H$dmS>o (g˶mgmR>r) ~§X H$ê$Z Q>mH$Vmo. (åhUOo ˶mZ§Va ˶m§À¶m 206



207 gyah-07. Ac-Amamµ’$ 102 öX¶mV "g˶' H$Yr XmIc hmoV Zmhr). Am{U Amåhmcm ˶m§À¶mn¡H$s ~hþVHo $ Amnë¶m dm¶Úmer B‘mZ Z amIUmaoM AmT>ico AmhoV. VgoM ~hþVHo $ Amkm ^§J H$aUmao ({dÐmohr) Agë¶mMoM AmT>ico AmhoV. 103 Am{U ˶m§À¶mZ§Va Amåhr ‘ygmcm Am‘Mo g§Xeo XoD$Z {’$aAm¡Z (˶m H$mimVrc amOm) d ˶mMo gaXma ¶m§À¶mH$S>o nmR>{dco. nU ˶m§Zr (Am‘À¶m g§Xeo m§Zm) OmUyZ~wOZy ZH$ma {Xcm. Va nmhm, ¶m CnÐdr cmoH$m§Mm eodQ> H$gm Pmcm. 104 ‘ygm åhUmcm, "ho {’$aAm¡Z! ‘r g‘ñV {dídmÀ¶m nmcZH$˶m©Mm g§Xeo dmhH$ åhUyZ Amcmo Amho. 105 ‘cm A„mh{df¶r g˶m{edm¶ Aݶ H$mhr ~mocUo e³¶M Zmhr. ‘r Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o ñnï> à‘mU KoD$Z Amcmo Amho. Va Vy ~Zr BòmB©c (¶m O‘mVrcm) ‘m¶m gmo~V OmD$ Xo.' 106 ˶mda {’$aAm¡Z (amOm) åhUmcm, "Vy (EImXo) g§H$o V{MÝh KoD$Z Amcm Amhog. Am{U Vy Oa g˶dMZr Amhog Va Vo (Am‘À¶mg‘moa) àñVwV H$a.' 107 (n¡J~§ a) ‘ygmZo Amncr cmR>r O{‘Zrda Q>mH$cr, Am{U nmhmdo Va H$m¶ Vr (cmR>r) gmnmÀ¶m ê$nmV àH$Q> Pmcr. 108 Am{U ˶mZo Amncm hmV ~mhoa H$mT>cm Va nmhUmè¶m§Zm Vmo A{Ve¶ MH$MH$sV {Xgy cmJcm. 109 {’$aAm¡ZÀ¶m O‘mVrÀ¶m à‘wIm§Zr (åhUOo gaXmam§Zr) åhQ>co H$s, hm ’$ma Hw$ec OmXÿJma Amho. 110 Vmo Vwåhmcm Vw‘À¶m Xoem~mhoa KmcdyZ cmdy BpÀN>Vmo, ({’$aAm¡ZZo Amnë¶m gaXmam§Zm åhQ>c)o "Va (¶m~Ôc) AmVm Vw‘Mo H$m¶ ‘V Amho?' 111 Vo åhUmco, "‘ygmcm Am{U ˶mÀ¶m ^mdmcm WmoS>m doi g§Yr Úmdr Am{U gd© eham§V Xd§S>rdmco nmR>dmdoV. 112 ˶m§Zr gd© nma§JV OmXÿJmam§Zm Vw‘À¶mH$S>o KoD$Z ¶mdo.' 113 Am{U Vo (gd©) OmXÿJma {’$aAm¡ZH$S>o Amco Am{U åhUmco, "Amåhr ¶eñdr Pmcmo Va Amåhmcm ~jrg {‘iUma Zm?' 114 (˶mda) {’$aAm¡Z åhUmcm, "hmo Adí¶ {‘ioc Am{U VgoM Vwåhmcm ‘m¶m {ZH$Q>dVu`m§‘Ü`ohr



Hw$amU ñWmZ {‘ioc.' OmXÿJma åhUmco, "ho ‘ygm! EH$Va Vy (VwPr cmR>r) àW‘ ’o$H$erc H$s, Amåhr (àW‘) ’o$H$mdo.' 116 ‘ygmZo åhQ>c,o "VwåhrM (AmYr) ’o$H$m.' Am{U Ooìhm ˶m§Zr Amnë¶m (Xmoè¶m d cmR>çm) ’o$H$ë¶m, Voìhm ˶m§Zr cmoH$m§À¶m S>mù o ¶m§Zm ^wai nmS>cr. Am{U ˶m§Zr cmoH$m§Zm ^¶M{H$V Ho$co d OmXÿMm ’$ma ‘moR>m Ioi gmXa Ho$cm 117 Am{U Amåhr ‘ygmcm (Am‘À¶mH$Sy>Z) àoaUm XoD$Z åhQ>c,o "VwPr cmR>r Imcr ’o$H$,' Am{U Voìhm nmhmdo Va H$m¶? ˶m§Zr gm|J H$ê$Z Cä¶m Ho$coë¶m Jmoï>r, {VZo {JiyZ Q>mH$ë¶m. 118 AemàH$mao g˶ à~i R>aco (g˶mMm {dO¶ Pmcm) Am{U ˶m§Zr Oo H$mhr ~Z{dco hmoV,o Vo gd© g§nïw >mV Amco. 119 AemàH$mao {’$aAm¡Z Am{U ˶mMr ‘mUgo (nyUn© Uo) nam^yV d An‘m{ZV Pmcr. 120 Am{U OmXÿJma (cJoM) ZV‘ñVH$ Pmco. 121 Am{U åhUmco, "Amåhr (AmVm) g‘ñV {dídmÀ¶m nmcZH$˶m©da {dídmg R>do Umao ~Zcmo AmhmoV. 122 ‘ygm d hmê$ZÀ¶m nmcZH$˶m©da.' 123 (ho gd© nmhÿZ) {’$aAm¡Z åhUmcm, "‘r Vwåhmcm nadmZJr XoʶmnyduM Vwåhr ˶mÀ¶mda {dídmg 춺$ H$arV AmhmV, hm Z¸$sM (Vwåhr gdmªZr) aMcocm H$Q> Amho, (Vmo H$Q>) ¶m ehamV Vwåhr ¶m hoVZy o aMcm Amho H$s, ¶mVrc a{hdmem§Zm ¶oWZy ~mhoa Kmcdmdo. nU Vwåhmcm (¶mMm n[aUm‘) cdH$aM {XgyZ ¶oBc © . 124 ‘r {ZpíMVnUo Vw‘Mo hmV Am{U nm¶ {déÕ ~mOyZ§ r H$mnyZ Q>mH$sZ, (åhUOo COdm hmV Va S>mdm nm¶), ˶mZ§Va Vwåhm gdmªZm EH${ÌV gwimda MT>drZ.' 125 ˶m§Zr CÎma {Xco, "Va ‘J Amåhr {ZpíMVM Am‘À¶m nmcZH$˶m©H$S>o naV OmD$.' 126 (ho {’$aAm¡Z!) Vy Am‘À¶mda Ho$di ¶mM H$maUmdê$Z gyS> CJdy BpÀN>Vmog H$s, Am‘À¶m nmcZH$˶m©Mo g§Xeo Ooìhm Am‘À¶mg‘moa Amco, Voìhm ˶mMm Amåhr ñdrH$ma Ho$cm. ho à^y! Amåhmcm Y¡¶© (ghZeº$s) àXmZ H$a Am{U Amåhmcm Vwcm eaU Amcoë¶m pñWVrVM ‘aU ¶oD$ Xo. 208



115



209 gyah-07. Ac-Amamµ’$ {’$aAm¡ZÀ¶m O‘mVrVrc gaXma (à‘wI) ({’$aAm¡Zcm) åhUmco, "Vy ‘ygm Am{U ˶mÀ¶m cmoH$m§Zm amÁ¶mV AZmMma ‘mO{dʶmgmR>r, VgoM Vy d Vw¶m Cnmñ¶m§nmgyZ (Vw¶m cmoH$m§Zm) Xÿa H$aʶmgmR>r, ‘moH$mQ> gmoS>y Z XoUma Amhog H$s H$m¶?' (˶mda) {’$aAm¡Z åhUmcm, "Amåhr (‘ygmÀ¶m O‘mVrVrc) nwÌm§Mr h˶m H$ê$ Am{U ˶m§À¶m {ó`m§Zm {Od§V R>do .y Amåhmcm ˶m§À¶mda nyU© gm‘϶© àmá Amho.' 128 ‘ygm Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "A„mhH$S>o gmhmæ¶mMr ¶mMZm H$am Am{U Y¡¶© ~miJm, g§nUy © O‘rZ A„mhMrM Amho, Vmo Amnë¶m ^º$m§n¡H$s BpÀN>Vmo ˶mg {VMm dmag ~ZdVmo. Am{U A„mhMo ^¶ ~miJUmè¶m§MMo eodQ>r ^co hmoUma Amho.' 129 ‘ygmÀ¶m cmoH$m§Zr (‘ygmcm) åhQ>c,o "Vy Am‘À¶mH$S>o ¶oʶmnyduhr Am‘Mm N>i Ho$cm Jocm, Vy Am‘À¶mH$S>o Amë¶mZ§Vahr Am‘Mm N>i hmoV Amho.' ‘ygm åhUmcm, "cdH$aM Vw‘Mm nmcZH$Vm© Vw‘À¶m eÌyMm Zm¶ZmQ> H$aoc Am{U Vwåhmcm O{‘ZrMm dmag ~Zdoc, ‘J nmhrc H$s, Vwåhr H$em àH$maMo H$‘© H$aVm.' 130 Am{U Amåhr {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§Zm XþîH$mi Am{U ’$im§Mr Q>M§ mB© {Z‘m©U H$ê$Z {ejm {Xcr, åhUOo Á¶m¶moJo ˶m§Zr ~moY ¿¶mdm. 131 nU Ooìhm ˶m§Zm gwImMo {Xdg ¶oV, Voìhm Vo åhUV H$s, ho Va Am‘Mo h¸$M Amho. Am{U Ooìhm ˶m§À¶mda EImXo g§H$Q> H$mogiV Ago, Va Vo ˶mg ‘ygm d ˶mÀ¶mgh Agcoë¶m cmoH$m§Mm Aew^nUm åhUV. Iao Va ˶m§À¶m Aew^nUmMo à¶moOZ A„mhH$S>o Amho, nU ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$OU OmUV ZmhrV. 132 Am{U Vo (‘ygmcm) åhUmco, "Am‘À¶mda ^wai nmS>ʶmgmR>r Vy H$moUVrhr {ZemUr Am‘À¶mg‘moa àñVwV Ho$cmg, Var Amåhr Vw¶mda (H$Xm{n) {dídmg R>do Uma Zmhr.' 133 ‘J Amåhr ˶m§À¶mda dmXi, Q>mi o , Cdm Am{U ~oS>y H$ d (nmʶmnmgyZ n[ad{V©V Pmcoc)o aº$ (B.) àH$maÀ¶m doJdoJù¶m IwUm (gmdY H$aʶmgmR>r) 127



Hw$amU nmR>{dë¶m. VargwÕm ˶m§Zr Jd© Ho$cm, Vo hmoVMo nmnr cmoH$. 134 Am{U Ooìhm ˶m§À¶mda EImXo g§H$Q> H$mogiV Ago, Voìhm Vo åhUm¶Mo, "ho ‘ygm, Vy Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o Am‘À¶mgmR>r àmW©Zm H$a, ˶m dMZmÀ¶m AmYmao, Oo ˶mZo Vwcm {Xco Amho.'Oa Vy ho Am‘À¶mdaMo g§H$Q> Xÿa H$aerc Va Amåhr {ZpíMVM Vw¶mda {dídmg R>do Umao ~Zy Am{U BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm (åhUOoM O‘mVrcm) Vw¶m~amo~a Adí¶ OmD$ XoD$.' 135 nU Ooìhmhr, Amåhr ˶m§À¶mda ¶oUmao {ejoMo g§H$Q>, ˶m§Zm Omo H$mcmdYr nyU© H$amd¶mMm hmoVm, ˶m H$mcmdYr nwaVo Xÿa Ho$co, Voìhm cJoM Vo Amnë¶m dMZm§Mm ^§J H$arV AgV. 136 eodQ>r Amåhr ˶m§Zm {ejm Ho$cr Am{U ˶m§Zm g‘wÐmV ~wS>dZy Q>mH$co, H$maU ˶m§Zr Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco hmoVo Am{U ˶m§À¶mH$S>o ˶m§Zr © g‘Oë¶m OmUmè¶m cmoH$m§Zm, Xþc©j Ho$co hmoVo. 137 Am{U Amåhr Xþ~c O{‘ZrÀ`m nyd© d npíM‘ ^mJmMo dmag ~Zdco, Á¶mcm Amåhr (Am‘À¶m H¥$noZ)o g‘¥Õ d g§nÞ Ho$co hmoV.o Am{U AemàH$mao BòmB©cÀ¶m ‘wcm§À`m ~m~VrV Vw¶m nmcZH$˶m©Zo {Xcoco Mm§Jco dMZ nyU© Pmco, H$maU ˶m§Zr g§¶‘ ~miJcm hmoVm, Am{U Amåhr {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m cmoH$m§Zr Oo H$mhr ~Zdco hmoVo Am{U C^maco hmoV,o Vo gd© Zï> H$ê$Z Q>mH$co. 138 Am{U Amåhr BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm g‘wÐ nma H$ê$Z AmUco, ‘J Vo Aem cmoH$m§À¶m g§nH$m©V Amco, Oo Amnë¶m ‘yVvÀ¶m CnmgZoV ‘¾ Pmcoco hmoV.o Voìhm Vo (~Zr BòmB©c) åhUmco, "ho ‘ygm, ¶m§À¶m ‘yVvà‘mUoM Am‘À¶m CnmgZogmR>r XoIrc EH$ ‘yVu V¶ma H$a.' (˶mda) ‘ygm åhUmcm, "IamoIaM Vwåhr AkmZr cmoH$ AmhmV.' 139 Vo Á¶m H$m‘mV JwV§ coco AmhoV, Vo (H$m‘) Zï> hmoUo AQ>i Amho. Am{U Vo Oo H$mhr H$arV AmhoV, Vo {Zî’$i R>aUma Amho. 140 (Am{U) Vmo åhUmcm, "‘r Vw‘À¶mgmR>r A„mh{edm¶ Xþgam EImXm Cnmñ¶ emoYy H$s H$m¶, Ooìhm ˶mZoM Vwåhmcm gd© cmoH$m§da loð>Ëd àXmZ Ho$co Amho?' 141"Amåhr 210



211 gyah-07. Ac-Amamµ’$ Vwåhmcm {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§nmgyZ ‘wº$s {Xcr, Oo Vw‘Mm ’$ma N>i H$arV hmoV,o Vo Vw‘À¶m nwÌm§Mr h˶m H$arV hmoVo Am{U Vw‘À¶m {ó`m§Zm {Od§V R>do V AgV. ¶mV Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘Mr ’$ma ‘moR>r narjm hmoVr.' 142 Am{U Amåhr ‘ygmcm ({gZmB© nd©Vmda) Vrg amÌtMo dMZ {Xco hmoV,o (nU) ˶mV AmUIr XhmMr ^a KmVcr. AemàH$mao ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©Zo Zo‘Zy {Xcocm H$mcmdYr Mmirg amÌrV nyU© Pmcm. ({gZmB© nd©VmH$S>o OmVmZm) ‘ygm, Amncm ^mD$ hmê$Zcm åhUmcm, "(‘m¶m AZwnpñWVrV) ‘m¶m cmoH$m§‘ܶo ‘mPr OmJm Ko, (‘mPo à{V{Z{YËd H$a), Am{U (˶m§À¶mXaå¶mZ) gwYmaUoMo H$m¶© H$arV amhm, Am{U AZmMma KS>{dUmè¶m§À¶m ‘mJm©Mm Adc§~ H$ê$ ZH$mog.' 143 Am{U Ooìhm ‘ygm ({gZmB© nd©Vmda) Am‘À¶m {ZYm©[aV Ho$coë¶m doir nmohmoMcm. Am{U ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©Zo ˶mÀ¶mer g§^mfU Ho$co, Voìhm Vmo åhUmcm, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! Vy ‘cm ñdV:Mo Xe©Z KS>d, åhUOo ‘r Vwcm nmhÿ eHo$Z.' ˶mda (A„mh) åhUmcm, "Vy ‘cm H$Xm{n nmhÿ eH$V Zmhrg, nU Vy ˶m nd©VmH$S>o nmhm, Vmo Oa Amnë¶m {R>H$mUr pñWa am{hcm VaM, Vy ‘cm nmhÿ eH$erc.' Ooìhm ˶mMm nmcZH$˶m©Mo {Xì¶ VoO àH$Q> Pmco, Voìhm ˶m nd©VmMo VwH$S>-o VwH$S>o hmoD$Z YwirV ê$nm§Va Pmco. Am{U (Vo nmhÿZ) ‘ygm ~oeÕ w hmoD$Z Imcr nS>cm. Am{U Ooìhm Vmo ewÕrda Amcm Voìhm åhUmcm, "Agr‘ Amho VwPr ‘{h‘m, ‘r Vw¶mH$S>o j‘m¶mMZm H$aVmo Am{U Vw¶mda {dídmg R>do Umè¶m cmoH$m§V ‘r (Zoh‘r) gd©àW‘ AgoZ.' 144 (˶mda A„mhZo) åhQ>c,o "ho ‘ygm ‘r ‘m¶m g§Xeo m§Zr, Oo ‘r Vwcm gmondco Amho, VgoM ‘r Vw¶mer Ho$coë¶m g§^mfUmÛmao Vwcm gd© cmoH$m§‘ܶo loð>Ëd àXmZ Ho$co Amho. Va ‘r Vwcm Oo H$mhr {Xcoco Amho, Vo ÑT>VmnydH© $ nH$Sy>Z R>do Am{U ‘mPo Am^ma 춺$ H$aUmè¶m cmoH$m§nH¡ $s hmo.' 145 Am{U Amåhr ˶mÀ¶mgmR>r coI{ecm§da à˶oH$ Jmoï>rMo ñnï>rH$aU d gd© àH$maMo



Hw$amU CnXoe, (gd© àH$maMo H$m¶Xo) {chÿZ {Xco. (Am{U Amåhr åhUmcmo), "Vy (Amnë¶m) nyU© eº$s{Zer ˶m§Zm ÑT>VmnydH© $ nH$Sy>Z R>do , Am{U Amnë¶m cmoH$m§Zm Amkm Xo H$s, (˶m§Zr) ¶mÀ¶m CËH¥$ï> AWm©Mo AZwgaU H$amdo. cdH$aM ‘r Vwcm XþamMmar cmoH$m§Mo {R>H$mU XmIdUma Amho.' 146 Oo cmoH$ AH$maU O{‘Zrda K‘|S>rZo dmJVmV, ˶m cmoH$m§Zm ‘r (cdH$aM) ‘m¶m g§Xeo m§nmgyZ (d§{MV H$ê$Z) Xÿa H$aUma Amho. Am{U Oar ˶m§Zr (g˶ CcJS>Umar) à˶oH$ IyU nm{hcr, Var Vo ˶mda {dídmg R>do Uma ZmhrV. Am{U Oar ˶m§Zr gXmMaUmMm ‘mJ© nm{hcm, Var ˶mMm Vo Adc§~ H$aUma ZmhrV. nU CcQ>njr ˶m§Zr Oa MwH$sMm ‘mJ© nm{hcm Va Vo Amncm ‘mJ© åhUyZ ˶mMm (Adí¶) Adc§~ H$aVrc. ˶mMo H$maU Ago H$s, ˶m§Zr Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco Am{U ˶mH$S>o (nyU)© Xþcj © H$arV am{hco. 147 Á¶m§Zr Am‘Mo g§Xeo Agcoë¶m IwUm§Zm ImoQ>o R>a{dco, VgoM A§{V‘ {XZr (Am‘À¶m g‘moa) hOa hmoʶmcmhr ImoQ>o ‘mZco, ˶m§Mr (gd©) H¥$˶o dm¶m Jocr. Am{U ˶m§Zm VmoM ‘mo~Xcm {‘ioc, Omo Vo H$arV am{hco. 148 Am{U (n¡J~§ a) ‘ygmÀ¶m cmoH$m§Zr ˶mÀ¶m AZwnpñWVrV Amnë¶m Xm{Jݶm§nmgyZ EH$ dmgê$ Mr AmH¥$Vr V¶ma Ho$cr. (˶mMr Aer g§aMZm Ho$cr H$s), ˶mVyZ (dmam Joë¶mg) (JmB©-~¡cmÀ¶m) h§~aʶmMm AmdmO ¶oV Ago. ˶m§Zr ho nm{hco Zmhr H$m H$s, Vmo ˶m§À¶mer Zm ~mocV Amho, Zm ˶m§Zm H$moU˶mhr àH$mao ‘mJ© XmIdrV Amho? (VargwÕm) ˶m§Zr ˶mcm Cnmñ¶ ‘mZco, Vo ’$maM A˶mMmar cmoH$ hmoV.o 149 Am{U (Z§Va) Ooìhm Ë`m§Zm níMmÎmmn Pmcm Am{U AmnU IamoIaM MwH$cmo AmhmoV ¶mMr OmUrd Pmcr, Voìhm Vo åhUmco Oa Am‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Am‘À¶mda X¶m XmIdyZ Amåhmcm ‘m’$ Ho$co Zmhr Va {ZpíMVM Amåhr Zme nmdUma. 150 Am{U Ooìhm n¡J~§ a ‘ygm H«$moYrV d Xþ:Ir hmoD$Z Amnë¶m cmoH$m§H$S>o naVcm, Voìhm Vmo åhUmcm, 212



213 gyah-07. Ac-Amamµ’$ "Vwåhr ‘m¶m AZwnpñWVrV Á¶m ‘mJm©Mm Adc§~ Ho$cm Vmo ’$ma dmB©Q> Amho. Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m AmXoemMr àVrjm Z H$aVm (ñdV:M ‘mJ© emoYʶmMr) KmB© Ho$cr H$m?' Voìhm ˶mZo ˶m (B©ídar¶ AmXoemÀ¶m) coI{ecm Imcr Q>mHy$Z {Xë¶m Am{U (amJmÀ¶m ^amV) Amnë¶m ^mdmMo Ho$g nH$Sy>Z ñdV:H$S>o IoMy cmJcm. (Voìhm) hmê$Z åhUmbm, "ho ‘m¶m ‘mVoÀ¶m nwÌm! cmoH$m§Zr ‘cm Xþ~c © g‘Oco Am{U Vo ‘cm R>ma ‘maʶmÀ¶m ~oVmV hmoV.o åhUyZ Vy eÌyZ§ m ‘m¶mda hgʶmMr g§Yr XoD$ ZH$mog. Am{U ‘cm A˶mMmar cmoH$m§‘ܶo gm‘rc H$ê$ ZH$mog.' 151 (˶mda) ‘ygm åhUmcm, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ‘cm Am{U ‘m¶m ^mdmcm j‘m H$a, Am{U Amåhmcm Vw¶m H¥$nmN>ÌmImcr OmJm Xo Am{U Vy gd© X¶m XmIdUmè¶m§‘ܶo gdm©V OmñV X¶miy Amhog.' 152 Á¶m cmoH$m§Zr dmgamcm Cnmñ¶ ~Zdco Amho, ˶m§À¶mda ˶m§À¶m nmcZH$˶m©Mm (Adí¶) àH$mon hmoUma Am{U ¶m OJmVrc OrdZmVhr An‘m{ZV hmoU,o ˶m§M§ Zer~ Amho. H$maU ImoQ>çm Jmoï>r aMUmè¶m§Zm Amåhr AerM {ejm H$arV AgVmo. 153 nU Á¶m§Zm XþîH¥$˶o Ho$ë¶mZ§Va níMmÎmmn Pmcm, ‘J ˶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr. (Va Aem cmoH$m§À¶m ~m~VrV) VwPm nmcZH$Vm© A˶§V j‘merc d X¶miy Amho. 154 Am{U Ooìhm ‘ygmMm amJ e‘cm, Voìhm ˶mZo ˶m coI{ecm CMcë¶m, Am{U ˶mV Oo H$mhr {c{hcoco hmoV.o ˶mV Aem cmoH$m§gmR>r ‘mJ©Xe©Z Am{U H¥$noMm (g§Xeo ) hmoVm, Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ^¶ ~miJVmV. 155 Am{U ‘ygmZo Amåhr R>adcoë¶m ({R>H$mUr d) R>adcoë¶m doido a gmo~V KoD$Z OmʶmgmR>r Amnë¶m cmoH$m§nH¡ $s gÎma OUm§Mr {ZdS> Ho$cr. nU Ooìhm O~aXñV ^yH$§ nmZo ˶m§Zm JmR>c,o Voìhm ‘ygmZo (A„mhH$S>)o àmW©Zm Ho$cr. "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! VwPr BÀN>m AgVr Va ¶mAmYrM ˶m§Zm d ‘cm Vy Zï> H$ê$ eH$cm AgVm, Am‘À¶mVrc ‘yI© cmoH$m§Zr Oo H$mhr Ho$co, ˶mMr {ejm åhUyZ, Vy Amåhmcm



Hw$amU Zï> H$ê$Z Q>mH$erc H$m? hr Va Vw¶mH$Sy>Z KoVcr OmUmar EH$ narjm Amho, ˶mÛmao Vy BÀN>rc ˶mg ‘mJ©^ï« > H$ê$ eH$Vmog Am{U BÀN>rc ˶mg gÝ‘mJu bmdy eH$Vmog. VyM Am‘Mm ajUH$Vm© Amhog. Va Vy Amåhmcm j‘m H$a Am{U Am‘À¶mda X¶m H$a, H$maU VyM gd©lðo > j‘m H$aUmam Amhog. 156 Am{U Vy ¶m OJmV d VgoM ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmVhr Amåhmcm Mm§Jë¶m Jmoï>r àXmZ H$a, (Am‘Mo ^co H$a). Amåhr (níMmÎmmnX½Y) hmoD$Z Vw¶mH$S>Mo dicmo AmhmoV. ˶mda A„mhZo CÎma {Xco, "‘r Á¶mÀ¶m~Ôc BpÀN>Vmo ˶mÀ¶mdaM ‘mPr {ejm cmXVmo. nU ‘m¶m X¶oMo N>Ì gd© dñVw‘mÌm§da Amho. Va ‘r (‘mPr H¥$nm) Aem cmoH$m§da {ZpíMV H$arZ, Oo gXmMmamZo dmJVmV, Am{U XmZH$m¶© H$aVmV (µOH$mV XoVmV) Am{U Am‘À¶m g§Xeo m§da {dídmg R>do VmV.' 157 Am{U Oo cmoH$ (¶m) {Zaja Agcoë¶m n¡J~§ amMo AZwgaU H$aVrc, Á¶mMo dU©Z ˶m§À¶mH$S>o Agcoë¶m Vm¡amV d B§Orc ‘ܶo ˶m§Zm AmT>iZy ¶oV.o Vmo (n¡J~§ a) ˶m§Zm ^co H¥$˶ H$aʶmMm AmXoe XoVmo Am{U dmB©Q> H¥$˶mnmgyZ ˶m§Zm amoIVmo, VgoM Vmo OrdZmon`moJr Mm§Jë¶m dñVy ˶m§À¶mgmR>r d¡Y R>adVmo, Am{U dmB©Q> dñVy ˶m§À¶mgmR>r {Z{fÕ R>adVmo. (Vmo) Ë`m§À`mda Agcoco AmoPo Xÿa H$aVmo d AmYr Á¶m ~§YZmV Vo OIS>cc o o hmoV,o ˶mVyZ ˶m§Zm ‘wº$ H$aVmo. ‘J Oo cmoH$ ˶mÀ¶mda {dídmg R>do Vrc Am{U ˶mcm (A„mhMm à{V{ZYr åhUyZ) gÝ‘mZ XoVrc Am{U ˶mMo g‘W©Z H$aVrc d ˶mcm ‘XV H$aVrc Am{U ˶mÀ¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amcoë¶m àH$meÁ¶moVrMo AZwgaU H$aVrc, Va AgoM cmoH$ ¶eñdr hmoUma AmhoV. 158 (ho ‘whå‘X!) Vwåhr Ë`m§Zm gm§Jm, "cmoH$m§Zmo! ‘r g‘ñV ‘mZdOmVrgmR>r A„mhMm n¡J~§ a (g§Xeo dmhH$) Amho, Á¶mMr gÎmm AmH$me Am{U n¥Ïdrda (gd©Ì) Amho. ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr, VmoM OrdZ XoVmo 214



215 gyah-07. Ac-Amamµ’$ Am{U VmoM ‘¥Ë¶y XoVmo. Va (Vwåhr) A„mhda {dídmg R>do Umao ~Zm Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amda, Omo Cå‘r Amho, (Am{U) Omo A„mhda Am{U ˶mÀ¶m dMZm§da {dídmg R>do Vmo. Am{U ˶mMoM (n¡J~§ amMoM) AZwgaU H$am, åhUOo Vwåhmcm gÝ‘mJ© cm^oc.' 159 Am{U ‘ygmÀ¶m O‘mVr‘ܶo cmoH$m§Mm EH$ JQ> Agmhr Amho Omo (cmoH$m§Zm) g˶mMm CnXoe H$aVmo Am{U ˶mZwgmaM ݶm¶ H$arV AgVmo. 160 Amåhr ˶m§Mr ~mam O‘mVrV {d^mJUr H$ê$Z ˶m§Mo doJdoJio JQ> ~Zdco. Am{U Ooìhm ‘ygmÀ¶m cmoH$m§Zr nmUr ‘m{JVco, Voìhm Amåhr ‘ygmH$S>o g§Xeo nmR>{dcm H$s, A‘wH$ IS>H$mda Amnë¶m H$mR>rZo àhma H$am. (Ooìhm ‘ygmZo Vgo Ho$co), Voìhm ˶mVyZ nmʶmMo ~mam òmoV ~mhoa Amco. à˶oH$ g‘yhmZo Amnco nmUr KoʶmMo {R>H$mU OmUyZ KoVco Am{U Amåhr ˶m§À¶mda T>Jm§Ûmao gmdcr Ho$cr Am{U ˶m§Zm (ImÚ åhUyZ) ‘Þ d gcdm nmR>dco (Am{U Amåhr åhUmcmo) Im Vo ñdÀN> d ewÕ nXmW©, Oo Amåhr Vwåhmcm Vw‘À¶m CnOr{dHo$gmR>r {Xcoco Amho. (˶m§Zr Or H$mhr XþîH¥$˶o Ho$cr ˶mÛmao) ˶m§Zr Am‘Mo H$mhrhr ZwH$gmZ Ho$coco Zmhr, Va Vo ñdV:daM Aݶm¶ H$arV AgV. 161 Am{U (AmR>dm) Ooìhm ˶m§Zm Ago gm§{JVco Joco H$s, ˶m dñVrV OmD$Z dmñVì¶ H$am Am{U OoWZy Vw‘Mr ImʶmMr BÀN>m hmoBc © VoWZy Im. Am{U åhUm, "(ho A„mh!) Am‘À¶m nmnmMo AmoPo (Am‘À¶mnmgyZ) Xÿa H$a.' Am{U {dZ‘« ^mdmZo XadmOmVyZ àdoe H$am. Va Amåhr Vw‘À¶m nmnm§Zm ‘m’$ H$ê$Z Q>mHy$ Am{U Oo ^co H¥$˶ H$aUmao AmhoV, ˶m§Zm A{YH$ àXmZ H$ê$. 162 nU ˶m§À¶mn¡H$s Oo cmoH$ A˶mMmar H¥$˶ H$aʶmda AmJ«hr hmoVo ˶m§Zr, ˶m§Zm Oo H$mhr gm§{JVco Joco hmoV,o ˶mcm ~XcyZ doJioM ê$n {Xco. Voìhm Amåhr ˶m§À¶m A˶mMmamnm¶r ˶m§À¶mda AmH$memVyZ {ejm nmR>{dcr. 163 Am{U ˶m§Zm ˶m eham~Ôc {dMmam Oo g‘wÐ {H$Zmè¶mda hmoV,o Ooìhm Vo



Hw$amU "g~V' (e{ZdmaÀ¶m {XdgmÀ¶m) {Z¶‘mMo C„§KZ H$arV hmoV.o Ooìhm ‘mgo "g~V'À¶m {Xder n¥ð>^mJmH$S>o nmʶmda ¶m¶Mr, nU BVa {Xder Ooìhm "g~V' Zgm¶Mm Va Vr ˶m§À¶mOdi ¶oV ZgV. AemàH$mao Amåhr ˶m§Mr narjm KoVcr, H$maU Vo Amkm^§J H$arV hmoV.o 164 Am{U Ooìhm ˶m§À¶mVrc H$mhr cmoH$m§Zr åhQ>c,o "Vwåhr Aem cmoH$m§Zm H$emcm CnXoe H$aVm, Á¶m§Zm A„mh Zï> H$aUma Amho qH$dm ^¶§H$a {ejoZo X§{S>V H$aUma Amho?' Voìhm ˶m (CnXoe H$aUmè¶m gXmMmar cmoH$m§Zr) CÎma {Xco, "(EH$ Va) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©g‘moa Xmof‘wº$ hmoʶmgmR>r Am{U (Xþgam CÔoe Agm) H$s, ˶m§Zr (CnXoe J«hU H$ê$Z) ˶mMo ^¶ ~miJmdo.' 165 Am{U Z§Va Ooìhm Vo (AnamYr cmoH$), ˶m gd© CnXoem§Zm {dgê$Z ~gco, Oo ˶m§Zm (Zoh‘r cjmV R>do ʶmgmR>r) H$aʶmV Amco hmoV.o Voìhm Amåhr ˶m cmoH$m§Zm dmM{dco Oo dmB©Q> H¥$˶ H$aUmè¶m§Zm ˶mnmgyZ amoIV AgV. Am{U Oo cmoH$ A˶mMmar H¥$˶ H$aʶmda AmJ«hr am{hco ˶m§Zm ^¶§H$a {ejoZo JmR>c.o H$maU Vo {dÐmohr cmoH$ hmoV.o 166 Am{U Ooìhm Vo nyU© {eaOmoarZo, VrM H¥$˶o H$arV am{hco, Á¶mnmgyZ ˶m§Zm ‘ZmB© H$aʶmV Amcr hmoVr. (Voìhm) Amåhr ˶m§Zm åhUmcmo, "Vwåhr VwÀN> ‘mH$S>o ìhm!' 167 Am{U (Vr doi AmR>dm), Ooìhm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo KmofUm Ho$cr H$s, Vmo nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgmn¶ªV ˶m§À¶mda (åhUOo Á¶y cmoH$m§da) Aem cmoH$m§Zm {Z¶wº$ H$aV amhrc, Oo ˶m§Zm A{Ve¶ ¶mVZm‘¶ Xþ:I XoV amhVrc. {ZpíMVM Vw‘Mm nmcZH$Vm© {ejm H$aʶmÀ¶m ~m~VrV A{V erK« Amho. Am{U Vmo A{Ve¶ j‘merc d X¶miy(hr) Amho. 168 Am{U Amåhr ˶m§Zm doJdoJù¶m (AZoH$) g‘yhmV g§nUy © n¥Ïdrda {dIwê$Z Q>mH$co. ˶m§À¶mV H$mhr cmoH$ gXmMaUr AmhoV Va H$mhr ¶mhÿZ {^Þ AmhoV. Am{U Amåhr ˶m§Mr narjm KoVcr Mm§Jë¶m Am{U dmB©Q> XmoÝhr àH$maÀ¶m pñWVrÛmao, åhUOo ˶m§Zr 216



217 gyah-07. Ac-Amamµ’$ gÝ‘mJm©H$S>o dimdo (hr Anojm). 169 ‘J ˶m§À¶mZ§Va Aem XþamMmar {nT>çm nwT>o Amë¶m, Á¶m J«W§ mÀ¶m dmag ~Zë¶m, (nU) Vo ¶mM OJmÀ¶m jw„H$ Jmoï>tÀ¶m ‘mJo YmdVmV. Am{U åhUVmV, "Amåhmcm {ZpíMVM j‘màmár hmoUma.' nU Oa AemM VwÀN> ’$m¶ÚmÀ¶m dñVy ˶m§À¶mg‘moa nwÝhm Amë¶m Va ˶m Vo cJ~JrZo KoD$ cmJVrc. ¶m§À¶mH$Sy>Z J«W§ mÛmao à{Vkm KoʶmV Amcr ZìhVr H$m H$s, ˶m§Zr A„mh{df¶r g˶m{edm¶ Aݶ H$moUVrhr Jmoï> ~mocy Z¶o? Am{U Oo J«W§ mV {c{hcoco Amho. ¶m§Zr (ñdV: nwÝhm-nwÝhm) Aܶ¶Z Ho$co Zmhr H$m? (A„mhMo) ^¶ ~miJUmè¶m§gmR>rM ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV CÎm‘ ñWmZ Amho. ‘J Vwåhr Amnë¶m ~wÕrMm Cn¶moJ H$aUma Zmhr H$m? 170 Am{U Á¶m cmoH$m§Zr (A„mhÀ¶m) J«W§ mMm ÑT>VmnydH© $ A§JrH$ma Ho$cm d (Oo) {Z˶ àmW©Zm H$aVmV (Z‘mµO nT>VmV) Va Amåhr (Aem) gXmMaUr cmoH$m§Zm ˶m§Mm ‘mo~Xcm H$Xm{n ZmH$maV Zmhr. 171 Am{U Ooìhm ({gZmB©) nd©Vmcm Amåhr ˶m§À¶mda (åhUOo BòmB©cÀ¶m ‘wcm§da) AemàH$mao CMcyZ Yaco H$s, OUy H$mhr Vmo EH$ ‘§S>n Amho, Am{U ˶m§Zm dmQy> cmJco H$s, Vmo ˶m§À¶mda H$mogiy eH$Vmo. (Voìhm Amåhr ˶m§Zm åhUmcmo) "nyU© ÑT>VZo o Vo (gd©) nH$Sy>Z R>do m, Oo Amåhr Vwåhmcm {Xcoco Amho. Am{U ˶mV Oo H$mhr Amho, Vo (Zoh‘r) cjmV R>do m, åhUOo Vwåhr A„mhMr OmU R>do Umao ~Zmc.' 172 Am{U Ooìhm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo (àW‘ ‘mZd) AmX‘À¶m ‘wcm§À`m nm¶ Am{U H$‘aoÀ¶m ‘Yë¶m ^mJmVyZ ˶m§À¶m g§VVrcm ~mhoa H$mT>co Am{U ˶m§Zm ñdV:~Ôc gmj Úm¶cm cmdcr. (Voìhm A„mhZo ˶m§Zm {dMmaco). ‘r Vw‘Mm nmcZH$Vm© Zmhr H$m? (˶mda gdmªZr) CÎma {Xco, "hmo¶! ({ZpíMVnUo Vy Am‘Mm nmcZH$Vm© Amhog) ¶m Jmoï>rg Amåhr gmjr AmhmoV.' ho (A„mhZo) AemgmR>r Ho$co H$s, nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Vwåhr Ago åhUy Z¶o H$s, Amåhr



Hw$amU ¶m{df¶r IamoIa AZ{^k hmoVmo. qH$dm Vwåhr Ago H$maUhr nwT>o H$ê$ Z¶o H$s, Am‘À¶m nydO© m§Zr BVam§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ {Xco Am{U Amåhr ˶m§À¶mZ§Va ˶m§Mo d§eO ~Zcmo (Am{U ˶m§Mo AZwgaU H$aV am{hcmo) Va Vy Amåhmcm ˶m cmoH$m§À¶m H¥$˶m§nm¶r Zï> H$ê$Z Q>mH$erc H$s H$m¶, Á¶m§Zr (Vw¶m {df¶r) ImoQ>çm Jmoï>r aMë¶m? 174 Am{U AemàH$mao Amåhr Am‘Mo ho g§Xeo ñnï> H$ê$Z gm§JV AmhmoV. ho ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr Am‘À¶mH$S>o naV ¶mdo. 175 Am{U ¶m§À¶mg‘moa ˶m ‘mUgmÀ¶m pñWVrMo dU©Z H$am, Á¶mcm Amåhr Am‘Mo g§Xeo àXmZ Ho$co hmoV,o nU Vmo ˶mnmgyZ Xÿa {ZKyZ Jocm. ‘J g¡VmZ ˶mÀ¶m ‘mJo cmJcm. Am{U Vmo ‘mJ©^ï« > Pmboë¶m cmoH$m§V gm‘rc Pmcm. 176 Am{U Oa Amåhr BpÀN>co AgVo Va ˶mcm ˶m g§Xeo mÛmao AË`wƒ ñWmZ àXmZ Ho$co AgVo. nU O{‘Zrdarc (åhUOo ¶m OJmVrc BÀN>mAmH$m§jm§H$So>M) ˶mMm Zoh‘r H$c hmoVm. Am{U Amnë¶m Xþï>àd¥ÎmrMo ˶mZo AZwgaU Ho$co. åhUyZ ˶mMo CXmhaU ˶m Hw$ͶmgmaIo Amho; Oa Vwåhr ˶mcm hmH$cyZ cmdco, Var Vmo Or^ ~mhoa H$mTy>Z Ymnm Q>mH$sV AgVmo Am{U Oa Vwåhr ˶mcm gmoS>y Z {Xco Var XoIrc, Vmo Ymnm Q>mH$sV AgVmo. ˶m cmoH$m§Mr XoIrc AerM AdñWm Amho, Á¶m§Zr Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco. Va Vwåhr ˶m§Zm ho gm§JZy Q>mH$m, åhUOo ˶m§Zr (¶mÛmao) qMVZ H$amdo. 177 {H$Vr dmB©Q> CXmhaU Amho ˶m cmoH$m§M,o Oo Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dʶmda AmJ«hr am{hco. (nU) Vo ñdV:MoM ZwH$gmZ H$arV am{hco. 178 A„mh Á¶mcm ‘mJ© XmI{dVmo, Ho$di ˶mcmM gÝ‘mJ© àmá hmoVmo. CcQ>njr Á¶m§Zm Vmo ^Q>H$ʶmgmR>r gmoS>y Z XoVmo Va AgoM cmoH$ {d’$c hmoUmao AmhoV. 179 {OÞ Am{U ‘Zwî`m§nH¡ $s ~hþg»§ ¶ Amåhr ZaH$mgmR>rM {Z‘m©U Ho$co AmhoV (åhUOo ˶m§Mm eodQ> ZaH$M Agoc). Á¶m§Zm öX¶ (‘Z) AmhoV nU 218



173



219 gyah-07. Ac-Amamµ’$ ˶m§Ûmao ˶m§Zm g˶mMo AmH$cZ hmoV Zmhr. ˶m§Zm S>mi o o AmhoV nU ˶m§Ûmao Vo nmhV ZmhrV. ˶m§Zm H$mZ AmhoV nU ˶m§Ûmao Vo EoH$V ZmhrV. Vo JwamT>mao m§gmaIo AmhoV, EdT>Mo Zìho Va ˶m§À¶mnojmhr OmñV ~hH$coco AmhoV. Vo ’$maM ~ogmdY pñWVrV nS>coco AmhoV. 180 Am{U gd© JwU{deofUo Ho$di A„mhgmR>rM AmhoV. Va AemM Zmdm§Zr ˶mMm Ymdm H$am. Am{U ˶m cmoH$m§Zm gmoS>y Z Úm, Oo ˶mÀ¶m Zmdm§{df¶r {dn¶m©g H$ê$ nmhVmV. Am{U Vo Oo H$arV AmhoV. ˶m§Zm ˶m§À¶m H$‘mªMm ‘mo~Xcm Adí¶ {‘iUma. 181 Am{U Amåhr {Z‘m©U Ho$coë¶m§‘ܶo H$mhr cmoH$ Agohr AmhoV, Oo (BVam§Zm) g˶mMm ‘mJ© XmIdVmV d ˶mZwgma ݶm¶ XoIrc H$aVmV. 182 nU Oo cmoH$ Am‘À¶m g§Xeo Agcoë¶m IwUm§Zm ImoQ>o R>a{dʶmda AmJ«hr am{hco, ˶m§Zm H$iUmahr Zmhr AemàH$mao Amåhr ˶m§Zm hiy-hiy ({dZmemH$S>)o KoD$Z OmD$. 183 Am{U ‘r ˶m (AnamYr cmoH$m§Zm H$mhr H$mimgmR>r ^anya) Cg§V XoV AgVmo. nU ‘mPr aUZrVr ’$maM ^¸$‘ Amho. 184 Amnë¶m gmWrXmamcm H$moU˶mhr àH$maMo doS> Zmhr, ¶mMm ˶m§Zr (H$Yr) {dMma Ho$cm Zmhr H$m? Vmo Va Ho$di ñnï>nUo gmdY H$aUmam Amho. 185 AmH$me d n¥Ïdrda (gd©Ì gm‘϶©emcr A„mhMr) gÎmm Agë¶mMo ˶m§Zm (H$Yr) AmT>ico Zmhr H$m? VgoM A„mhZo Á¶m H$mhr dñVy {Z‘m©U Ho$ë¶m AmhoV (˶m§Zm {XgV ZmhrV H$m?) Am{U Amncm eodQ> Odi ¶oD$Z R>no cm Agoc, (¶m~Ôc Vo H$Yr {dMma H$arV ZmhrV H$m?) ‘J ¶mZ§Va H$moU˶m Jmoï>rda Vo {dídmg R>do Uma AmhoV? 186 Á¶mcm A„mh ^Q>H$ʶmgmR>r gmoS>y Z XoVmo, ˶mcm H$moUrhr (gÝ‘mJm©H$S>)o ‘mJ©Xe©Z H$ê$ eH$V Zmhr. Am{U Vmo ˶m§Zm ˶m§À¶m CÔm‘nUoV ^Q>H$V amhʶmgmR>r gmoS>y Z XoVmo. 187 (ho n¡J~§ a!) Vo Vwåhmcm H$`m‘Vr {df¶r {dMmaVmV H$s, Vr Ho$ìhm ¶oBc © ? (˶m§Zm) gm§Jm, ˶mMo kmZ Ho$di ‘m¶m nmcZH$˶m©cmM Amho. Am{U Ho$di VmoM {Vcm



Hw$amU {VÀ¶m {Z¶V doido a àH$Q> H$aUma Amho. AmH$me Am{U O{‘ZrV Vr AmoPo ~Zcr Amho. Am{U Ooìhm Vr (K{Q>H$m) Vw‘À¶mda ¶oBc © Va (AJXr) AMmZH$ ¶oBc © . Vo Vwåhmcm AemàH$mao {dMmaVmV Ogo ({VMr) nyU© Mm¡H$er H$ê$Z Vwåhr ({VMo) kmZ OmUyZ KoVco. ¶mMo kmZ ’$º$ A„mhcmM Amho, nU A{YH$m§e cmoH$m§Zm ¶mMr OmU Zmhr. 188 (n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, "ñdV:Mo ^co qH$dm dmB©Q> H$aʶmMm A{YH$ma ‘m¶mH$S>o (A{O~mV) Zmhr. ‘mÌ A„mh BÀN>rc ˶mà‘mUoM (^co AWdm dmB©Q>) KS>c o . Am{U Oa ‘cm AÑí¶mMo kmZ AgVo Va ‘r ‘mPo ^anya H$ë¶mU H$ê$Z KoVco AgVo, Am{U Xþ:Im§Mm ‘cm ñne©hr Pmcm ZgVm. ‘r Va Ho$di gmdY H$aUmam Am{U ew^dmVm© XoUmam Amho, ˶m cmoH$m§Zm Oo (‘m¶m åhUʶmda) {dídmg R>do Vrc.' 189 VmoM Amho (A„mh) Á¶mZo Vwåhm gdmªZm EH$m {OdmnmgyZ {Z‘m©U Ho$co Amho Am{U ˶mnmgyZM ˶mMm OmoS>rXma ~Z{dcm, OoUHo $ê$Z ˶mg {VÀ¶m ghdmgmV g§Vmof àmá ìhmdm. Am{U Ooìhm Vmo (nwéf) {Vcm PmHy$Z Q>mH$Vmo, Voìhm Vr hcHo$go AmoPo YmaU H$aVo Am{U Vo (AmoP)o KoD$Z Vr {’$aV AgVo. Am{U Ooìhm Vr (J^m©‘i w )o AmUIr OS> hmoVo Voìhm Vo XmoKo (nVr-nËZr) Amncm nmcZH$Vm© Agcoë¶m A„mhH$S>o àmW©Zm H$ê$ cmJVmV, "Vy Oa Amåhmcm gwÑT> ~mcH$ {Xë¶mg Amåhr VwPo Am^mar amhÿ.' 190 nU Ooìhm A„mh ˶m§Zm gwÑT> An˶ àXmZ H$aVmo, Voìhm Vo ˶mZo ˶m§Zm Oo {Xcoco AgVo ˶mÀ¶mg§~Y§ mV BVam§Zm ˶mMo gh^mJr R>a{dVmV. nU Vo Á¶m§Zm ˶mÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoVmV. ˶m§À¶mnojm A„mh {H$VrVar loð> Amho! 191 Vo Aem§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoV AmhoV H$m, Oo H$emMrhr {Z{‘©Vr H$arV ZmhrV? Va (dñVwpñWVr hr Amho H$s), Vo ñdV:M {Z‘m©U Ho$co Jocc o o AmhoV. 192 Vo ˶m§Zm H$moUVohr gmhmæ¶ H$aʶmg g‘W© Va 220



221 gyah-07. Ac-Amamµ’$ ZmhrVM Am{U Vo ñdV:cmhr gmhmæ¶ H$aʶmg ({VVHo$M) Ag‘W© AmhoV. 193 Am{U Oa Vwåhr ˶m§Zm gÝ‘mJm©H$S>o ¶oʶmMo AmdmhZ H$amc Va Vo Vw‘À¶m AmdmhZmcm à{VgmX XoUma ZmhrV. Vwåhr ˶m§Zm AmdmhZ H$am qH$dm Jßn amhm (¶m XmoÝhr Jmoï>r AJXr) gma»¶mM AmhoV. 194 Á¶m§Mm Vwåhr A„mhì¶{V[aº$ Ymdm H$aVm, Vo Vw‘À¶mà‘mUoM {Z‘m©U Ho$co Jocc o o (˶mMo) Xmg AmhoV. ‘J Vwåhr Vw‘À¶m Xmì¶mV gƒo Agmc Va ˶m§Mm Ymdm H$am (˶m§Zm hmH$ Úm), Am{U ˶m§Zm Vw‘À¶m hmHo$Mo CÎma XoD$ Úm. 195 Á¶m (à{V‘m§Mr A„mhcm gmoS>y Z Vwåhr nyOm H$aVm) ˶m§Zm nm¶ AmhoV H$m, Á¶mÛmao Vo MmcVmV qH$dm ˶m§Zm hmV AmhoV H$m, Á¶mÛmao Vo (H$mhr) nH$S>VmV qH$dm ˶m§Zm S>mi o o AmhoV H$m, Á¶mÛmao Vo nmhVmV qH$dm ˶m§Zm H$mZ AmhoV H$m, Á¶mÛmao Vo EoH$VmV? (n¡J~§ a!) (˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr Á¶m§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ {Xco Amho, ˶m§Zm ~mocdm, Am{U ‘J Vwåhr gd© OU ‘m¶m{déÕ (dmQ>c o Vr) e¸$c cT>dm Am{U ‘cm ‘wirM gdS> XoD$ 196 ZH$m. {ZpíMVM ‘mPm ajUH$Vm© A„mh Amho, Á¶mZo hm J«W§ àH$Q> Ho$cm Amho. VmoM (Amnë¶m) gXmMmar ^º$m§Mo ajU H$aVmo. 197 Va CcQ>njr Vwåhr ˶mÀ¶mì¶{V[aº$ Á¶m§Mm Ymdm H$aVm ˶m§À¶mH$S>o Zm Vwåhmcm ‘XV H$aʶmMo gm‘϶© Amho, Zm Vo ñdV:Mr ‘XV H$ê$ eH$VmV. 198 Am{U Oa Vwåhr ˶m§Zm gÝ‘mJm©H$S>o ~mocdmc Va Vo Vw‘Mo åhUUo EoH$Uma ZmhrV. Am{U Vwåhmcm Ago dmQ>Vo (^mg hmoVmo) H$s, Vo Vw‘À¶mH$S>o Q>H$ cmdyZ nmhV AmhoV, nU dñVwV: Vo H$mhrM nmhV ZmhrV.' 199 (n¡J~§ a!) (Vwåhr ˶m§À¶mer) j‘mercVmnydH© $ ì¶dhma H$am, Am{U ^co H¥$˶ H$aʶmMr VmH$sX Úm, Am{U Aem cmoH$m§nmgyZ Xÿa amhm, Á¶m§Zr ñdV:cm AkmZr R>do UoM ng§V Ho$co. 200 Am{U Oa g¡VmZr {dMmamZo Vw‘Mo ‘Z {dM{cV Ho$co Va A„mhH$S>o eaU ‘mJm, {ZpíMVM Vmo gd© H$mhr



Hw$amU EoH$Umam Am{U gd© H$mhr OmUUmam Amho. 201 Am{U Oo cmoH$ A„mhÀ¶m CnpñWVrMr OmU R>do Umao AmhoV, ˶m§Zm Ooìhm g¡VmZr {dMmam§Mm ñne© hmoVmo Voìhm Vo Vm~S>Vmo~ gVH©$ hmoVmV Am{U cJoM ˶m§Mo S>mi o o CKS>VmV. 202 nU Oo g¡VmZmMo (AZwgaU H$aUmao) ^mD$~§X AmhoV, Vo dm‘‘mJm©H$S>o IoMco OmVmV. Am{U Vo ˶mV H$gcrhr H$ga ~mH$s R>do V ZmhrV. 203 Am{U (n¡J~§ a!) Ooìhm Vwåhr ˶m§À¶mg‘moa EImXo M‘ËH$ma gmXa H$arV Zmhr (åhUyZ) H$mhr (cmoH$) åhUVmV, "Vwåhr (A„mhH$Sy>Z) Vo àmá H$aʶmgmR>r (åhUOo EImXo M‘ËH$ma àmá H$aʶmgmR>r), à¶ËZ H$m H$arV Zmhr?' (˶m§Zm) gm§Jm, "‘r Va Ho$di ˶mMoM AZwgaU H$aVmo, Oo ‘m¶mH$S>o ‘m¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z àH$Q> Ho$co OmVo. hm J«W§ åhUOo Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco à~moYZ Amho. Am{U gÀÀ¶m lÕmd§Vm§gmR>r (˶mV) ‘mJ©Xe©Z d H¥$nm Amho. 204 Am{U Ooìhm Hw$amUmMo nR>U Ho$co OmB©c, Voìhm Vo (A{Ve¶) cjnydH© $ EoH$m Am{U (Vo EoH$V AgVmZm) (nyU)© em§VVm nmim, ho AemgmR>r H$s, Vw‘À¶mda H¥$nm Ho$cr Omdr.' 205 Am{U Amnë¶m ‘ZmV Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo gH$mir d g§Ü¶mH$mir nyU© Z‘« ^mdmZo d ˶mMo ^¶ ~miJyZ hiy AmdmOmV ñ‘aU H$arV amhm. Am{U Jm’$sc cmoH$m§nH¡ $s hmoD$ ZH$m. 206 Oo (ñdJ©XVÿ ) Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m gm{ÞÜ`mV AmhoV, Vo ˶mÀ¶m CnmgZoH$S>o CÕQ>nUo nmR> {’$adrV ZmhrV, Va Vo ˶mÀ¶m Agr‘ nm{dÍ`mMo JwUJmZ H$aVmV Am{U ˶mÀ¶m g‘moaM ñdV: ZV‘ñVH$ hmoVmV. 222



gyah-08. Ac-AZµ’$mc Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Vo Vwåhmcm ¶wÕmV eÌynmgyZ hmVr cmJcoë¶m g§nÎmr{df¶r {dMmaVmV, (˶m§Zm) gm§Jm, "¶wÕmV eÌynmgyZ hmVr Amcocm (gd©) ‘mc A„mh Am{U 1



223 gyah-08. Ac-AZµ’$mc n¡J~§ amMm Amho.' åhUyZ Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U AmngmVrc g§~Y§ gwYmaʶmgmR>r à¶ËZ H$am, Am{U A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amÀ¶m Amkm§Mo nmcZ H$am, Oa Vwåhr gƒo lÕmd§V Agmc. 2 Iao lÕmd§V Va Vo (cmoH$) AmhoV, Ooìhm (˶m§À¶mnwT>)o A„mhMm C„oI hmoVmo, Voìhm (^rVr¶wº$ AmXamZo) ˶m§À¶m öX¶m§Mm WaH$mn CS>Vmo. Am{U Ooìhm A„mhMr g§Xeo (dMZo) ˶m§À¶m H$mZr nS>VmV, Voìhm ˶m§Mr lÕm A{YH$ ~iH$Q> hmoV.o Am{U Vo Amnë¶m nmcZH$˶m©da ÑT> {dídmg R>do VmV. 3 Oo (Z‘mµOê$nr) {Z˶ àmW©Zm H$aVmV Am{U Or (H$mhr YZg§nÎmr) Amåhr ˶m§Zm {Xcr Amho, ˶mVyZ (BVam§da) IM© H$aVmV. 4 hoM cmoH$ Añgc lÕmd§V AmhoV. ˶m§À¶mgmR>r ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o AË`wƒ ñWmZ d j‘mercVm Amho Am{U gÝ‘mZnydH© $ ({Xcr OmUmar) OrdZgm‘J«r Amho. 5 (Am{U ~ÐÀ¶m ¶wÕmÀ¶m doigo ) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Vwåhmcm C{MV CÔoemgh Vw‘À¶m KamVyZ ~mhoa AmUco. Oar (¶wÕ H$aUo) lÕmd§Vm§nH¡ $s H$mhtZm ’$ma OS> OmV hmoVo (Varhr ˶mZo Vw‘Mo gmhmæ¶ H$ê$Z Vwåhmcm ¶wÕ H$aʶmgmR>r Kam~mhoa H$mT>c)o . 6 g˶ CKS> Pmë¶mZ§Vahr Vo ˶m{df¶r Vw‘À¶mer dmX KmcrV hmoV.o OUy H$mhr ˶m§Zm ‘¥Ë¶yÀ¶m XmamV cmoQ>co OmV Amho Am{U (˶m§Mr Aer AdñWm Pmcr H$s, OUy Vo) CKS> S>mù o ¶m§Zr ‘¥Ë¶ycm nmhV AmhoV. 7 Am{U (Vmo àg§J AmR>dm) Ooìhm A„mhZo Vwåhmcm dMZ {Xco hmoVo H$s, (eÌyÀ¶m) ˶m XmoZ JQ>mn§ H¡ $s EH$ JQ> Vwåhmcm {‘ioc Am{U Vw‘Mr Aer BÀN>m hmoVr H$s, H$‘r e{º$emcr JQ> ({Z:eó JQ>) Vwåhmcm {‘imdm. nU A„mhMr Aer BÀN>m hmoVr H$s, ˶mZo Amnë¶m eãXm§Zr g˶ àñWm{nV H$amdo, (CKS> H$amdo). Am{U g˶ ZmH$maV am{hcoë¶m lÕmhrZm§Zm g‘yi Zï> H$amdo. 8 åhUOo "g˶' g˶ {gÕ ìhmdo Am{U Oo "Ag˶' Amho Vo Ag˶ {gÕ ìhmdo. ‘J AnamYr cmoH$m§Zm (Vo) {H$Vr H$m A{චAgoZm.



Hw$amU Ooìhm Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o gmhmæ¶mgmR>r {dZdUr H$arV hmoVm, Voìhm ˶mZo Vw‘À¶m {dZdUrcm AemàH$mao à{VgmX {Xcm, "‘r {ZpíMVnUo EH$m nmR>mno mR> EH$, Aem EH$ hOma ñdJ©XVÿ m§Zm Vw‘À¶m ‘XVrgmR>r nmR>drV Amho.' 10 Am{U A„mhZo ho Ho$di ¶mgmR>r Ho$co H$s, Vo Vw‘À¶mgmR>r ew^dmVm© R>amdr, OoUHo $ê$Z Vw‘Mr ‘Zo g§Vïw > ìhmdrV. Am{U gmhmæ¶ Va ’$º$ A„mhH$Sy>ZM ¶oV AgVo. A„mh IamoIa gm‘϶©emcr d ~w{Õ‘mZ Amho. 11 (AmR>dm Vo H$go KS>c)o Ooìhm A„mhZo Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$Sy>Z ‘Z:em§Vr cm^mdr ¶mgmR>r PmonMo r JwJ§ r Vw‘À¶mda CVa{dcr. Am{U ˶mZo AmH$memVyZ Vw‘À¶mda nmʶmMm dfm©d Ho$cm, ¶mgmR>r H$s, ˶mÛmao Vwåhmcm ñdÀN> H$amdo d Vw‘À¶mnmgyZ g¡VmZmMr ‘{cZVm Xÿa H$ê$Z Q>mH$mdr. Am{U Vw‘À¶m ‘Zmcm ~iH$Q>r Úmdr Am{U AemàH$mao Vw‘Mr nmdco ÑT> H$aVm ¶mdrV. 12 Am{U (Vmo àg§Jhr AmR>dm) Ooìhm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo ñdJ©XVÿ m§Zm (hm g§Xeo lÕmd§Vm§n¶ªV nmoM{dʶmgmR>r) Amkm Ho$cr H$s, "‘r Vw‘À¶mgh Amho' (VgoM ˶mZo ñdJ©XVÿ m§Zm hr XoIrc Amkm Ho$cr H$s, hm ‘mPm g§Xeo XoD$Z) Vwåhr lÕmd§Vm§Zm ÑT>Vm àXmZ H$am. ‘r ˶m g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m lÕmhrZ cmoH$m§À¶m ‘ZmV XheV {Z‘m©U H$arZ. Va (lÕmd§Vm§Zmo!) Vwåhr ˶m§À¶m ‘mZoda àhma H$am. Am{U ˶m§À¶m ~moQ>mM§ r gm§Yo N>mQy>Z Q>mH$m. 13 hr ({ejm ˶m§Zm ¶mgmR>r Amho) H$s, ˶m§Zr A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amcm AmìhmZ {Xco. Am{U Omo H$moUr A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amcm AmìhmZ XoVmo Va A„mh (Aem§Zm) {ejm XoʶmÀ¶m ~m~VrV {ZpíMVM ’$ma H$R>mao Amho. 14 (ho A„mhÀ¶m eÌyZ§ mo!) hr ({ejm) Amho (Vw‘À¶mgmR>r), Vr Vwåhr AmVm MmIm. Am{U cjmV R>do m g˶ ZmH$maUmè¶m§gmR>r ZaH$mÀ¶m AmJrMr {ejm (AQ>i) Amho. 15 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Ooìhm ¶wÕ^y‘rV Vw‘Mm gm‘Zm g˶ 224



9



225 gyah-08. Ac-AZµ’$mc ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§er hmoBc © , Voìhm ˶m§Zm (A{O~mV) Amncr nmR> XmIdy ZH$m. 16 Am{U Aem àg§Jr Omo H$moUr Amncr nmR> XmIdrc, nU ’$º$ ho H$s, Vgo H$aUo ¶wÕmÀ¶m aUZrVrMm EH$ ^mJ Agoc qH$dm (lÕmd§Vm§À¶m) Xþgè¶m goZmg‘yhmV gm‘rc hmoʶmMm à¶ËZ Agoc (¶m ì¶{V[aº$ Omo H$moUr nmR> XmIdrc) Va Vmo Amnë¶mda {ZpíMVnUo A„mhMm H$mon AmoT>dZy KoBc © . Va Aem 춺$sMo {ZdmgñWmZ ZaH$ Amho. Am{U {H$Vr dmB©Q> ñWmZ Amho Vo (amhʶmgmR>r)! 17 (lÕmd§Vm§Zmo! ho OmUyZ ¿¶m) eÌycm Vwåhr R>ma Ho$co Zmhr Va A„mhZoM ˶m§Zm R>ma Ho$co. Am{U (n¡J~§ a!) Ooìhm Vwåhr ˶m§À¶mH$S>o (dmiyMo H$U) ’o$H$co ˶mÛmao (˶m§À¶m ‘ZmV) Vwåhr (XheV) {Z‘m©U Ho$cr Zmhr Va A„mhZo Ho$cr. (åhUOo dñVwV: dmiyMo H$U Vwåhr ’o$H$co Zmhr Va A„mhZoM ’o$H$co). ˶mZo ho gd© ¶mgmR>r Ho$co H$s, ˶mÀ¶mH$Sy>Z lÕmd§Vm§da ^anya H¥$nmdfm©d H$aVm ¶mdm. {ZpíMVM A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 18 hr (hmoVr A„mhMr ¶moOZm) ho (XmIdyZ XoʶmgmR>r) H$s, A„mh g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§Mo H$Q>-H$mañWmZ H$emàH$mao {Zî’$i R>adVmo. 19 (lÕmd§Vm§Zmo!) Vwåhr {dO¶ àmá H$ê$ BpÀN>V hmoVm, Va Vmo {dO¶ AmVm Vwåhmcm àmá Pmcocm Amho. Am{U Oa Vwåhr (ñdV:cm XþîH¥$˶m§nmgyZ) Xÿa R>do mc Va Vo Vw‘À¶m {hVmMo Agoc. nU Oa Vwåhr nwÝhm VrM (Adkm) H$am¶cm cmJmc Va Amåhr XoIrc (Am‘À¶m ‘XVrMo hmV) ‘mJo KoD$. Am{U Vw‘Mm g‘yh {H$VrH$m ‘moR>m AgoZm Vmo ‘wirM Vw‘À¶m H$m‘r ¶oUma Zmhr. Am{U cjmV R>do m A„mh {ZpíMVnUo lÕmd§Vm§À¶m gmo~V Amho. 20 B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amÀ¶m AmkoMo nmcZ H$am, Am{U AmXoe EoH$ë¶mZ§Va ˶mÀ¶mH$S>o nmR> {’$ady ZH$m. 21 Am{U ˶m cmoH$m§gmaIo hmoD$ ZH$m Oo åhUVmV, "Amåhr EoH$V AmhmoV, nU



Hw$amU dñVwV: Vo H$mhrM EoH$V ZmhrV. {ZpíMVM A„mhÀ¶m Ñï>rV, àm{U‘mÌmV gdm©V dmB©Q> Vo cmoH$ AmhoV, Oo (H$mZ AgyZ) ~{hao AmhoV, (Vm|S> AgyZ) ‘wH$o AmhoV, (åhUOo) Oo Amnë¶m ~wÕrMm dmnaM H$arV ZmhrV. 23 Oa A„mhcm ˶m§À¶m‘ܶo qH${MVhr ^conUm {XgyZ Amcm AgVm Va ˶mZo {ZpíMVM ˶m§Zm EoH$ʶmMr gX²~Õ w r àXmZ Ho$cr AgVr. Am{U Oa ˶mZo ˶m§Zm (Amnco g§Xeo ) EoH${dco Va Vo {VañH$mamZo ˶mH$S>o nmR> {’$adVrc. 24 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amÀ¶m hmHo$cm (nyUn© Uo) à{VgmX Úm, (Ooìhm n¡J~§ a Vwåhmcm hmH$ XoBc © ), Vmo Vwåhmcm Aem Jmoï>rH$S>o ~mocmdrV Amho Á¶mÛmao Vwåhmcm (Zdo) OrdZ àmá hmoUma Amho. Am{U ¶mMr OmU R>do m H$s, A„mh, ‘Zwî¶ Am{U ˶mÀ¶m öX¶mÀ¶m‘ܶo C^m Amho (åhUOo ‘mZdmÀ¶m gd© BÀN>m-AmH$m§jm ¶m§Mo ˶mcm nyU© kmZ Amho). Am{U (eodQ>r) Vwåhm gdmªZm ˶mÀ¶mg‘moa EH${ÌV Ho$co OmUma Amho. 25 Am{U ˶m {dnÎmrMo ^¶ ~miJm, Or Vw‘À¶mVrc Ho$di XþamMmar cmoH$m§da àhma H$aUma Zmhr, (åhUyZ Vwåhr dmB©Q>mÀ`m ‘mohmnmgyZ gmdY amhm). Am{U ¶m Jmoï>rMr OmUrd R>do m H$s, A„mh {ejm XoʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma H$R>mao Amho. 26 Am{U Vr doi AmR>dm Ooìhm Vwåhr g§»¶oZo H$‘r hmoVm Am{U XoemV Xþ~c © g‘Oco OmV hmoVm. Am{U Vwåhmcm Zoh‘r ho ^¶ gVmdV hmoVo H$s, Vw‘Mo eÌy AMmZH$ Vw‘À¶mda PS>n Va KmcUma ZmhrV Zm? ‘J A„mhZo Vwåhmcm amhʶmgmR>r Aml¶ àXmZ Ho$cm. Am{U Amnco gmhmæ¶ XoD$Z Vwåhmcm g‘W© Ho$co Am{U CnOr{dHo$gmR>r Mm§Jë¶m dñVy {Xë¶m. (ho gd© ¶mgmR>r H$s), Vwåhr ˶mMo Am^ma ‘mZmdo. 27 (Va) ho lÕmd§Vm§Zmo! A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amer {dídmgKmV H$ê$ ZH$m. Am{U OmUyZ~wOZy Amnë¶m {dídmgmh©Vm Ywirg {‘iy XoD$ ZH$m. 226



22



227 gyah-08. Ac-AZµ’$mc Am{U cjmV R>do m H$s, Vw‘Mr g§nÎmr Am{U g§VVr Ho$di Vw‘À¶m narjogmR>r AmhoV Am{U A„mhH$S>Mo ’$ma ‘moR>m ‘mo~Xcm (àmá hmoUma) Amho. 29 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Oa Vwåhr A„mhMr OmU R>do Umao ~Zmc, Va Vmo Vwåhmcm ¶mo½¶ Am{U A¶mo½¶ ‘ܶo ’$aH$ H$aʶmMr eº$s (Aer H$gmoQ>r) àXmZ H$aoc Am{U Vw‘À¶m dmB©Q> H¥$˶m§Zm Vw‘À¶mnmgyZ Xÿa H$arc Am{U Vw‘À¶m AnamYm§Zm ‘m’$ H$arc. Am{U A„mh Agr‘ H¥$nm H$aUmam Amho. 30 (n¡J~§ a! Vr doi AmR>dm) Ooìhm g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoco lÕmhrZ cmoH$ Vw‘À¶m{déÕ H$Q> a{MV hmoV.o (Vo åhUOo) Vwåhmcm (Vw‘À¶m H$m¶m©nmgyZ amoIʶmgmR>r) H¡$X H$amdo qH$dm Vwåhmcm R>ma H$amdo qH$dm Vwåhmcm Xoem~mhoa KmcdyZ Úmdo. (¶m {d{dY n¶m©¶m§da Vo {dMma H$arV hmoV)o . Va (XþgarH$S>)o A„mhhr Amnë¶m ¶moOZm AmIV hmoVm. Am{U A„mh gd© ¶moOZm AmIUmè¶m§V gd©lðo > Amho. 31 Am{U Ooìhm ˶m§À¶mg‘moa Am‘Mo g§Xeo dmMyZ EoH${dco OmVmV, Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhr (Vo gd©) AmYr EoH$co AmhmoV, Amåhr BpÀN>co Va Amåhr XoIrc ¶mgmaIr dMZo gmXa H$ê$ eH$Vmo. ¶m (gd© Jmoï>r) nydO© m§À¶m H$Wm§{edm¶ Xþgao H$mhrM Zmhr.' 32 ˶m§Zr Ago XoIrc åhQ>c,o "ho A„mh! Vw¶mH$Sy>Z Amcoco IamoIa hoM g˶ Agoc Va Am‘À¶mda AmH$memVyZ XJS>mM§ m dfm©d H$a qH$dm BVa EImXr ^¶mZH$ {dnÎmr Am‘À¶mda nmR>d.' 33 nU (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m§À¶m‘ܶo AgVmZm A„mh ˶m§Zm {ejm H$aUma ZìhVm. VgoM A„mhMr Aer arV Zmhr H$s, cmoH$ j‘m¶mMZm H$aV AgVrc Am{U Vmo ˶m§Zm {ejm H$aoc. 34 nU (AmVm) A„mhZo ˶m§Zm {ejm H$m H$ê$ Z¶o? Ooìhm H$s, Vo (lÕmd§Vm§Zm) n{dÌ ‘erX (H$m~m) nmgyZ amoIVmV. Vo Va ˶m (H$m~mJ¥hmMo) (Iao) {dídñVhr ZmhrV. ˶mMo {dídñV Va A„mhMo ^¶ ~miJUmao (cmoH$M) Agy eH$VmV. nU AZoH$m§Zm ¶mMr OmU Zmhr. 35 Am{U 28



Hw$amU H$m~mJ¥hmOdirc ˶m§Mr àmW©Zm (Z‘mµO) åhUOo Xþgao H$mhr ZgyZ,Ho$di {eQ>çm Am{U Q>mù¶m dmO{dUo Amho. Va AmVm MmIm (g˶ ZmH$maUmè¶m§Zmo) Amnë¶m g˶ ZmH$maʶmMr {ejm. 36 {ZpíMVM Oo cmoH$ "g˶' ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV, Vo Amnco YZ cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ Xÿa H$aʶmgmR>r IM© H$arV AgVmV. Am{U Vo AemM àH$mao Amnco YZ IM© H$arV amhVrc, ¶oWnmdoVmo H$s, VoM YZ ˶m§À¶mgmR>r Vrd« níMmÎmmnmMo gmYZ ~Zoc. Am{U eodQ>r ˶m§Mm nmS>md Ho$cm OmB©c. Am{U Oo cmoH$ (Amnë¶m ‘¥Ë¶yn¶ªV) g˶ ZmH$maV am{hco ˶m§Zm ZaH$mV EH$Ì Ho$co OmB©c. 37 Vo AemgmR>r H$s, A„mhcm dmB©Q> (cmoH$m§Zm) Mm§Jë¶mnmgyZ doJio H$aVm ¶mdo. Am{U Vmo, Xþï> (cmoH$m§Zm) EH$mda Xþgao R>do Zy T>rJ V¶ma H$aoc Am{U ˶m gdmªZm ZaH$mV ’o$Hy$Z XoBc © . hoM cmoH$ Iè¶m AWm©Zo Zme nmdUmao AmhoV. 38 g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm gm§Jm, Oa ˶m§Zr (gܶm ‘mJ©ñW Agboë¶m ‘mJm©bm) gmoS>y Z {Xë¶mg ˶m§À¶m ^yVH$mimVrc (gd© AnamY) ‘m’$ H$ê$Z Q>mH$ʶmV ¶oVrc. nU Oa Vo nwÝhm ˶mM ‘mJm©H$S>o diVrc Va (Ë`m§Zr Zoh‘r cjmV Agy Úmdo H$s), ˶m§À¶m AmYr hmoD$Z Jocëo ¶m (AnamYr cmoH$m§À¶m ~m~VrV) Am‘Mm H$m¶ {ZU©¶ Pmcm. 39 Am{U ˶m§À¶mer Vmon¶ªV ¶wÕ H$am, Omon¶ªV (Ym{‘©H$) N>i nyUn© Uo Wm§~V Zmhr Am{U Y‘© g§nUy n© Uo A„mhgmR>rM hmoV Zmhr, (åhUOo nyUn© Uo Ym{‘©H$ ñdmV§Í¶ àmá hmoV Zmhr). Am{U Oa ˶m§Zr (Ym{‘©H$ N>i) H$aUo Wm§~{dco Va Vo Oo H$mhr H$aVrc ˶mH$S>o A„mhMr {ZpíMVnUo Ñï>r Agoc. 40 nU Oa ˶m§Zr (gXmMmamH$S>)o nmR> {’$adcr Va cjmV R>do m A„mh Vw‘Mm g§ajUH$Vm© Amho. ({ZpíMVM) gd©lðo > g§ajUH$Vm© d gd©lðo > gmhmæ¶H$Vm©! 41 Am{U ¶mMr OmUrd R>do m H$s, ¶wÕmV Oo H$mhr YZ Vwåhmcm àmá hmoBc © 228



229 gyah-08. Ac-AZµ’$mc ˶mMm nmMdm {hñgm A„mh Am{U ˶mMm n¡J~§ a d (n¡J~§ amMo) ZmVodmB©H$ Am{U AZmW, JaOy Am{U dmQ>gê$ (‘wem’$a) ¶m§Mm Agoc. Oa Vwåhr A„mhda Am{U Oo (g§Xeo ) Amåhr Am‘Mm ^º$ (‘whå‘X) ¶m§À¶mH$S>o ˶m {ZUm©¶H$ {Xder nmR>{dco, Ooìhm XmoÝhrH$S>rc g¡Ý¶ EH$‘oH$m§Zm {^S>co hmoV,o ˶mda {dídmg R>do Umao Agmc, Va (¶mda H¥$Vr H$aUo ho Vw‘À¶mgmR>r Amdí¶H$ Amho). (Am{U Zoh‘r cjmV R>do m) A„mhcm gd© H$mhr H$aʶmMo gm‘϶© àmá Amho. 42 (Vmo ~XaÀ¶m ¶wÕmMm {Xdg AmR>dm) Ooìhm Vwåhr XarÀ¶m OdiÀ¶m H$mR>mda hmoVm Am{U Vo XÿaÀ¶m H$mR>mda hmoV.o Am{U (‘¸$mdmgr ì¶mdgm{¶H$m§Mm) H$m{’$cm Vw‘À¶m ImcÀ¶m ~mOyg (H$mhr A§Vamda) hmoVm. Am{U Oa Vwåhmcm (¶wÕmMr) doi ‘mhrV AgVr Va ˶mMo AmìhmZ ñdrH$maʶmÀ¶m ~m~VrV Vw‘À¶mV (Adí¶) ‘V^oX Pmco AgVo. nU Oo KS>co Vo ¶mgmR>r KS>co H$s, A„mhZo ˶m Jmoï>rMm {ZU©¶ H$ê$Z Q>mH$mdm H$s, Or Jmoï> (¶wÕ) hmoUo AQ>i hmoV.o (Am{U åhUyZM XmoZ g¡Ý¶m§Mr g‘moamg‘moa JmR> nmS>ʶmV Amcr). åhUOo Á¶mcm Zï> ìhm¶Mo Amho, ˶mZo g˶mMo ñnï> à‘mU nmhÿZ Zï> ìhmdo Am{U Omo {Od§V amhUma Amho, ˶mZo g˶mÀ¶m ñnï> à‘mUmgh {Od§V amhmdo. {ZpíMVM A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 43 A„mh ˶m§Mr (eÌyMr) g§»¶m Vwåhmcm (Y¡¶© XoʶmgmR>r) Vw‘À¶m ñdßZmV H$‘r (Agë¶mMo) XmIdV hmoVm. Am{U Oa ˶mZo Vwåhmcm ˶m§Mr g§»¶m OmñV XmI{dcr AgVr Va {ZpíMVM Vw‘Mo Y¡¶© IMco AgVo. Am{U ˶m{df¶r Vwåhr AmngmV dmX Ho$cm AgVm. nU A„mhZo Vwåhmcm ¶mnmgyZ dmM{dco. {ZpíMVM (‘mZdmÀ¶m) ‘ZmV H$m¶ Amho, ¶mMr ˶mcm nyU© OmUrd AgVo. 44 Am{U ¶wÕmÀ¶m EoZdoigo A„mhZo (eÌy) Aëng§»¶oV AmhoV, Ago Vwåhmcm Xe©dco Am{U (eÌycmhr) Vwåhr (lÕmd§V) Aëng§»¶oV AmhmV Ago Xe©dco. ho ¶mgmR>r



Hw$amU H$s, A„mhcm ˶m Jmoï>rMm {ZU©¶ H$aVm ¶mdm, Or Jmoï> KSy>Z ¶oUo (AJXr) {ZpíMV hmoVr. Am{U gd© Jmoï>r (A§{V‘ {ZU©¶mgmR>r) A„mhH$S>Mo nmR>{dë¶m OmVmV. 45 B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Ooìhm (¶wÕmV) EImÚm g¡Ý¶mer Vw‘Mm gm‘Zm Pmcm Va Vwåhr (nyU© Y¡¶m©{Zer) ÑT> amhm, Am{U A„mhMo Iyn ñ‘aU H$am, åhUOo Vwåhr ¶eñdr ìhmc. 46 Am{U A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amÀ¶m Amkm§Mo nmcZ H$am Am{U AmngmV dmX{ddmX H$aUo Q>mim, AݶWm Vw‘Mo Y¡¶© IMoc d Vw‘Mm Xamam Zmhrgm hmoBc © . Voìhm g§¶‘ R>do m, {ZpíMVM A„mh g§¶‘ ~miJUmè¶m cmoH$m§gh Amho. 47 Vwåhr ˶m cmoH$m§gmaIo hmoD$ ZH$m, Oo Amnë¶m Kê$Z (‘moR>çm EoQ>rZo) Vmoam {‘adrV d (cmoH$m§Zm) S>m‘S>mc ¡ XmIdrV ~mhoa nS>c.o Am{U Oo (BVam§Zm) A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ amoIVmV. nU Vo Oo H$mhr H$arV AmhoV, ˶mg A„mhZo doT>cc o o Amho. 48 Am{U g¡VmZmZo ˶m§Mr (dmB©Q>) H¥$˶o ˶m§Zm Mm§Jë¶m ñdê$nmV Xe©{dcr Am{U Vmo åhUmcm, "AmO cmoH$m§‘ܶo Agm H$moUrhr Zmhr, Omo Vw‘À¶mda {dO¶ àmá H$ê$ eH$Vmo Am{U ‘r Vw‘Mm ajUH$Vm© Amho!' nU Ooìhm XmoÝhrH$S>rc g¡Ý¶o EH$‘oH$m§g‘moa Amcr Voìhm Vmo (g¡VmZ) ({VWyZ) CcQ>çm nmdcr naV {’$acm, Am{U åhUmcm, "{ZpíMVM ‘mPo Vw‘À¶mer H$mhr XoU-o KoUo Zmhr, ‘r Vo nmhV Amho, Oo Vwåhmcm {XgV Zmhr, ‘r (Va) A„mhMo ^¶ ~miJVmo Am{U A„mh H$R>mao {ejm H$aUmam Amho.' 49 Xm§{^H$ cmoH$ Am{U Á¶m§À¶m ‘Zm‘ܶo {dH¥$Vr Amho, Ago cmoH$ åhUV hmoV,o "¶m (lÕmd§Vm§Mr) ˶m§À¶m Y‘m©Zo ’$gdUyH$ Ho$cr Amho.' nU Omo H$moUr A„mhda {dídmg R>do rc ˶mcm {ZpíMVM (¶m Jmoï>rMr AZw^Vy r hmoBc © H$s), A„mh hm gm‘϶©emcr d ~w{Õ‘mZ Amho. 50 Am{U Vwåhr Oa ˶m pñWVrcm nmhÿ eH$co AgVo, Ooìhm (Am‘Mo) XÿV g˶ ZmH$maʶmda (Am`wî`^a) AmJ«hr am{hcoë¶m cmoH$m§Mo (‘¥Ë¶wg‘¶r) àmU 230



231 gyah-08. Ac-AZµ’$mc H$mT>VmV, Voìhm Vo XÿV ˶m§À¶m Mohè¶m§da Am{U nmR>tda àhma H$ê$Z åhUVmV, "AmVm OiʶmMr {ejm MmIm!' 51 hr ˶m (H$‘mªMr) {ejm Amho, Or Vwåhr Amnë¶m hmVm§Zr Ho$cr hmoVr. A„mh Amnë¶m ^º$m§da H$Xm{n Aݶm¶ H$arV Zmhr. 52 (˶m§Mr AdñWm) {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§à‘mUo Am{U Ë`m§À`m nyduÀ¶m cmoH$m§à‘mUo hmoBc© . ˶m§Zr A„mhÀ¶m g§Xeo mÛmao àH$Q> Pmcoë¶m g˶mMm AñdrH$ma Ho$cm, n[aUm‘r A„mhZo ˶m§Zm ˶m§À¶m nmnH¥$˶m~Ôc ˶m§À¶m ‘wg³¶m Amdië¶m. IamoIa! A„mh gm‘϶©emcr Amho Am{U {ejm H$aʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma H$R>mao Amho. 53 ho AemgmR>r Pmco H$s, A„mhZo EImÚm OZg‘yhmda Amncr Or H¥$nm àXmZ Ho$cocr AgVo, Vmo Vr H¥$nm Vmon¶ªV ‘mJo KoV Zmhr, Omon¶ªV Vo cmoH$ ñdV:À¶m AdñWoV ~Xc H$arV ZmhrV. Am{U (cjmV R>do m) A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 54 (˶m Anamܶm§Mr AdñWm VerM hmoUma) Oer {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§Mr d ˶m nyduÀ¶m cmoH$m§Mr Pmcr. ˶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco. Am{U åhUyZ Amåhr ˶m§À¶m AnamYm§nmoQ>r ˶m§Zm Zï> Ho$co. Am{U {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§Zm Amåhr ~wS>dZy Q>mH$co, H$maU Vo gd© nmnH¥$˶ H$aUmao cmoH$ hmoV.o 55 {ZpíMVM A„mhÀ¶m Ñï>rV, gdm©V dmB©Q> àmUr Vo AmhoV Oo g˶mMm AñdrH$ma H$aʶmda AmJ«hr AmhoV Am{U Oo g˶ ‘mݶ H$aUmao ZmhrV. 56 Oo Vw‘À¶mer H$ama~Õ AgyZhr Amnë¶m H$amamMm à˶oH$ doigo ^§J H$aVmV Am{U Vo (A„mhMo) ^¶ ~miJV ZmhrV. 57 Ago cmoH$ ¶wÕmV Vw‘À¶m hmVr cmJco Va ˶m§Zm Aer {ejm H$am H$s, Oo cmoH$ ˶m§À¶m ‘mJo AmhoV, ˶m§Zr Vo nmhÿZ {VWyZ ni H$mT>mdm (åhUOo ˶m§Zr Amnë¶m H$Q>H$mañWmZmÀ¶m H$madm`m§nmgyZ namd¥Îm ìhmdo) OoUHo $ê$Z ˶m§Zm YS>m {‘imdm. 58 Am{U Oa Vwåhmcm ˶m O‘mVrH$Sy>Z (Á¶m§À¶mer Vwåhr H$ama Ho$coco Amho), {dídmgKmVmMo ^¶ dmQ>V Agoc Va ˶m§Mm H$ama ˶m§À¶mH$S>o (¶Wm¶mo½¶ arVrZo) ’o$Hy$Z Úm.



Hw$amU åhUOo Vo Am{U Vwåhr H$ama‘wº$ hmoD$Z Omc. A„mhcm dMZ^§J H$aUmao cmoH$ (A{O~mV) {චZmhrV. 59 Am{U g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zr (H$Xm{n) Agm {dMma ‘ZmV AmUy Z¶o H$s, Vo (A„mhÀ¶m) VmdS>rVyZ (ñdV:Mr) gwQ>H$m H$ê$Z KoD$ eH$Vrc. Vo (A„mhÀ¶m ¶moOZocm H$Xm{n) {d’$c H$ê$ eH$V ZmhrV. (H$maU) ˶m§Zm Ago H$aʶmMo (‘wirM) gm‘϶© àmá Zmhr. 60 Am{U ˶m§Zm cT>m XoʶmgmR>r Vwåhmcm e³¶ Agoc VodT>o g¡Ý¶~c Am{U ¶wÕmgmR>r gwg‚m Agcoco KmoS>o ¶m gdmªMr O‘dmO‘d H$ê$Z R>do m, Á¶mÛmao Vwåhmcm A„mhÀ¶m eÌyÀ¶m Am{U (ñdV:) Vw‘À¶m eÌyÀ¶m ‘ZmV ^¶ {Z‘m©U H$aVm ¶mdo. VgoM (gܶm g‘moa Cä¶m Agcoë¶m eÌy ì¶{V[aº$) BVam§dahr Xamam {Z‘m©U ìhmdm, Á¶m§Mr Vwåhmcm OmUrd Zmhr. (nU) A„mhcm ˶m§Mr OmUrd Amho. Am{U Vwåhr A„mhÀ¶m H$m¶m©V Oo H$mhr (YZ d doi) IM© H$amc ˶mMm nwano ay ‘mo~Xcm Vwåhmcm XoʶmV ¶oUma. Am{U Vw‘À¶mda ‘wirM Aݶm¶ hmoUma Zmhr. 61 Am{U Oa Vo em§VVmH$ama H$aʶmMr BÀN>m Xe©dVrc, Va Vwåhr XoIrc ˶mgmR>r nwT>o ¶m Am{U A„mhda (nyU)© {dídmg R>do m. IamoIa! VmoM gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 62 Am{U Vo Oa (em§Vr ñWm{nV H$aʶmMo ZmQ>H$ H$ê$Z) Vwåhmcm YmoH$m XoʶmMo CÔoe ~miJyZ AgVrc Va {ZpíMVM A„mh Vw‘À¶mgmR>r nwago m Amho. ˶mZoM Va Vwåhmcm Amncr ‘XV nwadyZ Am{U {dídmgy AZw¶m¶r àXmZ H$ê$Z Vwåhmcm ~iH$Q>r {Xcr. 63 Am{U ˶mZoM ˶m§À¶m ‘ZmV (åhUOo lÕmd§Vm§À`m ‘ZmV) nañnam§{df`r ào‘mMr ^mdZm {Z‘m©U Ho$cr. n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho, Vwåhr Vo gd© IM© H$ê$Zhr ˶m§À¶m ‘ZmV nañnam§{df`r ào‘mMr ^mdZm (H$Xm{n) {Z‘m©U H$ê$ eH$co ZgVo. nU A„mhZo ˶m§À¶m ‘ZmV nañnam§{df`r ào‘mMr ^mdZm {Z‘m©U Ho$cr Amho. Vmo {ZpíMVM gm‘϶©emcr Amho, ~w{ÕdmZ Amho. 232



233 gyah-08. Ac-AZµ’$mc n¡J~§ a! A„mh Vw‘À¶mgmR>r Am{U Vw‘Mo AZwgaU H$aUmè¶m lÕmd§Vm§gmR>r nwago m Amho. 65 n¡J~§ a! lÕmd§Vm§Zm (AmVm ~MmdmË‘H$) ¶wÕ H$aʶmgmR>r ào[aV H$am. Oa Vw‘À¶mn¡H$s drg ‘mUgo Y¡`m©{Zer (¶wÕ ^y‘rda) {Q>H$md YaVrc Va Vr XmoZeo cmoH$m§da ‘mV H$aVrc Am{U Oa Vw‘À¶mn¡H$s e§^a ‘mUgo Aer AgVrc Va Vr ˶m g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m hOma lÕmhrZ cmoH$m§da ‘mV H$aVrc, H$maU Vo g‘O Zgcoco cmoH$ AmhoV. 66 AmVm A„mhZo Vw‘Mm ^ma hcH$m Ho$cm Amho, H$maU ˶mcm ‘mhrV Amho H$s, Vw‘À¶mV H$mhr H$‘Omoar Amho. (Am{U) åhUyZ Oa Vw‘À¶mn¡H$s e§^a ‘mUgo Y¡¶e© rc amhÿZ (¶wÕ^y‘rda {Q>H$md YaVrc) Va Vr XmoZeo cmoH$m§da ‘mV H$aVrc Am{U Oa Vw‘À¶mn¡H$s hOma ‘mUgo Aer AgVrc Va Vr A„mhÀ¶m AmkoZo XmoZ hOma cmoH$m§da ‘mV H$aVrc. Am{U A„mh (à{VHy$c n[apñWVrV) AT>i amhUmè¶m cmoH$m§~amo~a AgVmo. 67 n¡J~§ amH$[aVm ho C{MV Zmhr H$s, ˶mZo eÌycm H¡$Xr ~Zdmdo, (˶mÀ¶mgmR>r Va Amdí¶H$ Amho H$s), ˶mZo n¥Ïdrda (A„mhÀ¶m ¶moOZo{déÕ noQ>yZ CR>cëo ¶m eÌyM§ m nyUn© Uo) {~‘moS> Ho$ë¶m{edm¶ Wm§~Vm H$m‘m Z¶o. Vwåhr ¶m OJmVrc cm^m§Mr Anojm H$aVm, nU A„mh ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV (Vw‘Mo H$m¶‘gmR>r ^co) BpÀN>Vmo. A„mh gd©e{º$‘mZ Amho, ~w{Õ‘mZ Amho. 68 Am{U A„mhZo (eodQ>À¶m n¡J~§ amg§~Y§ mZo Amncr ¶moOZm) AmYrnmgyZ {chÿZ Q>mH$cocr ZgVr, Va Á¶m ‘mJm©Mm Vwåhr Adc§~ Ho$cm, ˶mMo n[aUm‘ åhUyZ Vw‘À¶mda ’$ma ‘moR>r AmnÎmr MmcyZ Amcr AgVr. 69 (¶wÕ qOH$ë¶mZ§Va eÌyH$Sy>Z) Á¶m H$mhr dñVy Vw‘À¶m hmVr Amcoë¶m AmhoV, Ë`m§nH¡ $s d¡Y Am{U Mm§Jë¶m (dñVyM§ m) Vwåhr Cn^moJ H$am. Am{U (Zoh‘r) A„mhMo ^¶ ~miJm. {ZpíMVM A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 70 n¡J~§ a! Á¶m§Zm Vwåhr H¡$Xr ~Z{dco AmhmV ˶m§Zm gm§Jm, "A„mhcm 64



Hw$amU Vw‘À¶m ‘ZmV Oamgmhr ^conUm Agë¶mMo AmT>iZy Amë¶mg, Vw‘À¶mH$Sy>Z Oo H$mhr KoʶmV Amco Amho ˶mnojm A{YH$ Mm§Jco, Vwåhmcm Vmo àXmZ H$arc. Am{U Vw‘À¶m (AnamYm§Zm) Vmo ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c. H$maU A„mh AmhoM ’$ma j‘merc d X¶miy.' 71 Am{U Oa ˶m§Mr Vw‘À¶mer {dídmgKmV H$aʶmMr ¶moOZm Agoc Va (¶mV AmíM¶©H$maH$ H$mhrM Zmhr H$maU), ˶m§Zr ¶m AmYr (ñdV:) A„mher {dídmgKmV Ho$cocm Amho. Am{U åhUyZ (A„mhZo ˶mMrM ˶m§Zm {ejm Ho$cr d) ˶m§À¶mda Vwåhmcm Am{YnË` {Xco. Am{U A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMr OmUrd Amho d Vmo ~w{Õ‘mZ Amho. 72 {ZpíMVM Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U (A„mhgmR>r) Amnë¶m KamXmamMm ˶mJ Ho$cm Am{U A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r Amnco YZ d àmU nUmcm cmdco. Am{U Vo cmoH$(hr) Á¶m§Zr (A„mhgmR>r Amnë¶m KamXmamMm ˶mJ H$ê$Z Amcoë¶m cmoH$m§Zm) Aml¶ {Xcm d (nyU)© gmhmæ¶ {Xco. (Va) ho cmoH$ EH$‘oH$m§Mo (gƒo) {‘Ì ({hVqMVH$) d ajUH$V} AmhoV. Am{U Vo cmoH$ Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr, nU (n¡J~§ a d BVa lÕmd§Vm§~amo~a) KamXmamMm ˶mJ Ho$cm Zmhr. Va Aem cmoH$m§À¶m g§ajUmMr O~m~Xmar Vw‘À¶mda Vmon¶ªV ‘wirM ¶oUma Zmhr, Omon¶ªV Vo KamXmamMm ˶mJ H$ê$Z (Vw‘À¶mH$S>)o ¶oV ZmhrV. nU Ym{‘©H$ (N>imÀ¶m {déÕ) Vo Vw‘Mr ‘XV ‘mJV AgVrc Va Vwåhr ˶m§Mr ‘XV H$aUo A˶mdí¶H$ Amho. nU ¶m Jmoï>rcm AndmX åhUOo Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§À¶mer Vw‘Mm H$ama Pmcocm Amho (åhUOo Vwåhr H$ama ‘moS>y Z lÕmd§Vm§Mr ‘XV H$ê$ eH$V Zmhr).Am{U Oo H$mhr Vwåhr H$aV AmhmV Vo gd© A„mh nmhV Amho. 73 ¶mgmo~V (hohr cjmV Agy Úm) H$s, Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr AmhoV, Vo EH$‘oH$m§Mo {‘Ì ({hVqMVH$) AmhoV. Am{U Oa Vwåhr Ago Ho$co Zmhr Va n¥Ïdrda (Vwåhm cmoH$m§V) ’$ma ‘moR>m CËnmV d CnÐd ‘mOoc. 234



235 74



Am{U Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U (A„mhgmR>r) KamXmamMm ˶mJ Ho$cm. Am{U A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r à¶ËZm§Mr namH$mð>m Ho$cr (åhUOoM {OhmX Ho$cm). VgoM Á¶m cmoH$m§Zr (Amnë¶m KamXmamMm ˶mJ Ho$coë¶m cmoH$m§Zm) Aml¶ {Xcm d gmhmæ¶ Ho$co, VoM cmoH$ Añgc lÕmd§V AmhoV. (A„mhnmer) ˶m§À¶mgmR>r j‘m Am{U gd©lðo > CnOr{dH$m Amho. 75 Am{U Á¶m cmoH$m§Zr C{eam lÕm YmaU Ho$cr Am{U Amnë¶m KamXmamMm ˶mJ Ho$cm Am{U Vw‘À¶mgmo~V {‘iyZ (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) à¶ËZm§Mr namH$mð>m Ho$cr. Va ho XoIrc Vw‘À¶mn¡H$sM AmhoV (åhUOo A„mhÀ¶m ZOaoV lÕmd§V AmhoV). Am{U aº$mMo ZmVog~§ Y§ Agcoco cmoH$ ho A„mhÀ¶m J«W§ mZwgma Xwgè`m cmoH$m§nj o m A{YH$ {ZH$Q>Mo AmhoV, (h¸$Xma AmhoV). IamoIa A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo nyU© kmZ Amho.



gyah-09. AV-Vm¡~m 1



hr KmofUm Amho A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amV’}$ H$s, (¶mnwT>)o (A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amMm) ˶m cmoH$m§er H$mhrhr g§~Y§ AgUma Zmhr, Oo BVam§Zm A„mhMo g‘H$j R>adVmV, Á¶m§À¶mer (AmYr) Vwåhr H$ama Ho$co hmoV.o (nU AmVm ˶m§À¶m gd© Xm{`Ëdm§VZy ‘wº$ Pmë¶mMr hr KmofUm Amho). 2 (˶m§Zm ho ñnï> gm§JZy Q>mH$m H$s) AmVm Vwåhr Xoem‘ܶo Mma ‘{hZo qhS>m-{’$am, nU ho OmUyZ ¿¶m H$s, Vwåhr A„mhMr ¶moOZm H$Xm{n {d’$c H$ê$ eH$V Zmhr. Am{U A„mh g˶mMm ñdrH$ma H$aʶmg ZH$ma XoUmè¶m lÕmhrZm§Zm An‘m{ZV H$ê$Z gmoS>Uma Amho. 3 A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amV’}$ ‘moR>çm hOÀ¶m {Xder gd© cmoH$m§g‘moa hr Omhra KmofUm Ho$cr OmV Amho H$s, A„mh d VgoM ˶mMm n¡J~§ a (A„mhMo g‘H$j R>adV am{hcoë¶m ˶m) AZoH$o ídadmXr cmoH$m§À¶m (gd©) Xm{`Ëdm§‘YyZ ‘wº$ Pmcoco AmhoV. Oa AmVmhr Vwåhr níMmÎmmn 춺$ H$amc, Va Vo Vw‘À¶mM ñdV:À¶m {hVmMo Amho. nU Oa Vwåhr ˶mH$S>o nmR>



Hw$amU {’$admc Va ¶mMr OmUrd Agy Úm H$s, Vwåhr A„mhÀ¶m ¶moOZocm H$Xm{n {d’$c H$ê$ eH$V Zmhr. (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m lÕmhrZm§Zm ^¶mdh {ejoMr ~mV‘r EoH$dyZ Q>mH$m (H$s, ^¶mdh {ejm ˶m§Mr dmQ> nmhV Amho). 4 nU ¶mg Vo AZoH$o ídadmXr cmoH$ AndmX AmhoV Oo Vw‘À¶mer Ho$coë¶m H$amamMm gÝ‘mZ H$aV am{hco, (åhUOo ˶mMo nmcZ H$aʶmV H$moUVrhr H$ga Ho$cocr Zmhr) Am{U Vw‘À¶m {damoYmV H$moUmcmhr ‘XV Ho$cr Zmhr. Va Vw‘Mm Aem cmoH$m§er Pmcocm H$ama, ˶mMr ‘wXV nyU© hmoBn© ¶ªV nmcZ H$am. IamoIa, A„mhcm Vo cmoH$ {චAmhoV Oo (à˶oH$ H$m¶© H$aVmZm) ˶mÀ¶m CnpñWVrMr OmU R>do VmV. 5 (¶w Õ mgmR> r ) {Z{fÕ Agco c o ‘{hZo CcQy > Z Jo ë ¶mZ§ V a ˶m AZoH$o ídadmÚm§Zm (Á¶m§Zr Vw‘À¶mer ¶wÕ N>So >co Amho), {OWo-Hw$R>o Vo gmnS>Vrc R>ma H$ê$Z gmoS>m Am{U ˶m§Zm nH$S>m d ˶m§Zm doT>m Kmcm d h„m hmoʶmÀ¶m à˶oH$ OmJr ˶m§À¶m nmiVrda amhm. (˶m§À¶mdVrZo EdT>o gd© Pmë¶mZ§Vahr) Oa Vo níMmÎmmn H$aVrc Am{U (Z‘mµOê$nr) {Z˶ àmW©Zm H$ê$ cmJVrc d Oµ H$mV (XmZ) XoVrc Va ˶m§Mm añVm ‘moH$im gmoS>m. IamoIa! A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 6 Am{U Oa AZoH$o ídadmÚm§nH¡ $s H$moUr Vw‘À¶mH$S>o g§ajU ‘m{JVco Va ˶mcm g§ajU Úm. OoUHo $ê$Z ˶mcm (Vw‘À¶mH$Sy>Z) A„mhMr dmUr EoH$Vm ¶mdr. Z§Va ˶mcm ˶mÀ¶m gwa{jV {R>H$mUr nmohmoMdm. H$maU ho Ago cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zm (g˶mMo) kmZ Zmhr. 7 ¶m AZoH$o ídadmXr cmoH$m§er A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amMm H$ama H$em àH$mao H$m¶‘ amhÿ eH$Vmo. ‘mÌ Ë¶m cmoH$m§ì¶{V[aº$ Á¶m§À¶mer Vwåhr (AmYr ‘¸$mpñWV) n{dÌ ‘erXrOdi H$ama Ho$cocm hmoVm (åhUOo Vmo H$ama Amnë¶m ‘wXVrn¶ªV nyU© H$am). (Á¶m§À¶mer H$ama Pmcocm Amho), Vo Omon¶ªV IaonUmZo dmJVrc Vwåhrhr ˶m§À¶mer IaonUmZo dmJm. {ZpíMVM A„mhcm gXmMmar 236



237 gyah-09. AV-Vm¡~m (nmn^rê$) cmoH$ {චAmhoV. 8 H$emàH$mao (H$ama H$m¶‘ amhrc), Ooìhm ˶m§Mr AdñWm Aer Amho H$s, Oa ˶m§Zm Vw‘À¶mda {Z¶§ÌU àmá Pmco Va Vo Vw‘À¶m~m~VrV H$moU˶mhr ZmVog~§ Y§ mMo qH$dm H$amamMo nmcZ H$arV ZmhrV? Vo ’$º$ Amnë¶m Vm|S>À¶m Jmoï>tZr Vwåhmcm Iye H$ê$ nmhVmV, nU ˶m§À¶m ‘Zm‘ܶo Vw‘À¶m{df¶r ˶mCcQ> (^mdZm) AmhoV. ˶m§À¶mn¡H$s A{YH$m§e cmoH$ {dídmgKmVH$s AmhoV. 9 ˶m§Zr A„mhÀ¶m g§Xeo m§Zm jw„H$ {H$‘VrÀ`m ‘mo~Xë¶mV {dHy$Z Q>mH$co Amho. VgoM BVam§Zm ˶m§Zr A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ à{V~§Y Ho$cm. ’$maM dmB©Q> Amho, Oo Vo H$arV AmhoV. 10 Vo H$moU˶mhr lÕmd§Vm§À`m ~m~VrV ZmVog~§ Y§ mMo qH$dm H$amamÀ¶m ~§YZmMo (‘wirM) nmcZ H$arV ZmhrV. hoM ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao cmoH$ AmhoV. 11 (ho gd© Pmë¶mdahr) Oa Vo níMmÎmmn 춺$ H$aVrc Am{U (Z‘mµOê$nr) {Z˶ àmW©Zm H$ê$ cmJVrc d Oµ H$mV (XmZ) XoD$ cmJVrc, Va Voìhm ‘mÌ Vo Vw‘Mo Y‘©~m§ Yd AmhoV. Amåhr (Am‘À¶m) ¶m g§Xeo m§Zm ñnï> H$ê$Z gm§JV AgVmo, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo ~moY KoUmao AmhoV. 12 Am{U à{Vkm KoVë¶mZ§Vahr Oa Vo Amnë¶m enWm§Mm ^§J H$aVrc Am{U Vw‘À¶m Y‘m©{df¶r AneãXm§Mm à¶moJ H$aVrc Va Aem lÕmhrZm§À¶m ¶m nwT>mè¶m§er cT>m. Vo ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr ˶mnmgyZ namd¥Îm ìhmdo, H$maU ˶m§Zm ˶m§À¶m enWm§~Ôc A{O~mV AmñWm Zmhr. 13 Vwåhr Aem cmoH$m§er cT>Uma Zmhr H$m, Á¶m§Zr Amnë¶m H$amam§Mm ^§J Ho$cm Am{U Á¶m§Zr n¡J~§ amcm ˶mÀ¶m (‘mV¥^‘y rVyZ) KmcdyZ cmdʶmMm H$Q> Ho$cm Am{U ˶m§ZrM Vw‘À¶m{déÕ ¶wÕmMr gwédmV Ho$cr. Vwåhmcm ˶m§Mo ^¶ dmQ>Vo H$m? Vwåhr Oa IamoIa lÕmd§V Agmc, Vwåhmcm ¶mMr OmUrd Agm¶cm hdr H$s, A„mh ¶m Jmoï>rg gdm©{YH$ nmÌ Amho H$s, Vwåhr ˶mMoM ^¶ ~miJmdo. 14 ˶m§À¶mer ¶wÕ H$am, A„mh ˶m§Zm Vw‘À¶m hmVyZ {ejm H$arc Am{U ˶m§Zm An‘m{ZV H$arc



Hw$amU Am{U ˶m§À¶mda {dO¶ àmá H$aʶmgmR>r Vwåhmcm gmhmæ¶ H$arc Am{U lÕmd§Vm§Mo H$mirO W§S> H$arc. 15 VgoM ˶m§À¶m ‘ZmVyZ H«$moY H$mTy>Z Q>mH$sc Am{U A„mh ˶mÀ¶mda Amncr H¥$nmÑï>r Q>mHo$c, Á¶mÀ¶m~m~VrV Vmo BÀN>rc. A„mh gd© H$mhr OmUUmam d ~w{Õ‘mZ Amho. 16 (lÕmd§Vm§Zmo!) Vwåhr Ago g‘OyZ AmhmV H$m H$s, Vwåhmcm AgoM gmoS>y Z XoʶmV ¶oBc © . H$maU A„mhZo AÚmn ˶m cmoH$m§Zm {MÝhm§{H$V Ho$coM Zmhr, Á¶m§Zr (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) à¶ËZm§Mr namH$mð>m Ho$cr (åhUOo {OhmX Ho$cm) Am{U ˶m§Zr A„mh d ˶mMm n¡J~§ a Am{U lÕmd§V cmoH$ ¶m§À¶mì¶{V[aº$ BVam§er {‘ÌËdmMo g§~§Y ñWm{nV Ho$co Zmhr (åhUOoM ¶m§À¶mì¶{V[aº$ H$moUmH$Sy>Zhr gmhmæ¶ KoVco Zmhr). Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV, Vo gd© A„mh OmUyZ Amho. 17 AZoH$o ídadmXr cmoH$m§gmR>r ho C{MV Zmhr H$s, ˶m§Zr A„mhÀ¶m ‘erXtZm (nwÝhm-nwÝhm) ^oQ> Úmdr qH$dm ˶m§Mr XoI^mc H$amdr. nU (˶m§À¶m ~m~VrV dmñV{dH$Vm Va hr Amho H$s, Amnë¶m H¥$˶m§Ûmao) Vo ñdV:{déÕ gmjr AmhoV H$s, Vo g˶ ZmH$maUmè¶m§nH¡ $s AmhoV. ho Ago cmoH$ AmhoV, Á¶m§Mr H$‘} {Zî’$i R>aUma AmhoV. Am{U Vo AmJrV gX¡d dmñVì¶ H$aVrc. 18 A„mhÀ¶m CnmgZmñWim§Zm (åhUOo ‘erXtZm) ˶mZoM ^oQ> Úm¶cm nm{hOo Am{U ˶m§Mr XoI^mc H$am¶cm nm{hOo Omo A„mhda Am{U A§{V‘ {Xdgmda {dídmg R>do Vmo d {Z˶ àmW©Zm H$aVmo Am{U XmZH$m¶© H$aVmo, (µOH$mV XoVmo) Am{U Xþgè¶m H$moUmMo Zìho Va Ho$di A„mhMoM ^¶ ~miJVmo. AemM cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© cm^coë¶m cmoH$m§‘ܶo ñWmZ {‘iy eH$Vmo. 19 (‘¸$m ¶oW)o hOgmR>r ¶oUmè¶m cmoH$m§Zm nmUr nmOUo d (H$m~m) ¶m n{dÌ ‘erXrMr XoI^mc H$aUo (hr H$m‘o) Vwåhr (lÕmd§Vm§À¶m ˶m H$m‘mg‘mZ) g‘OVm H$s H$m¶, Omo A„mhda Am{U A§{V‘ {Xdgmda (ÑT>) {dídmg R>do Vmo Am{U 238



239 gyah-09. AV-Vm¡~m A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$aVmo. A„mhÀ¶m ZOaoV Vo XmoKo g‘mZ Agy eH$V ZmhrV. Am{U A„mh Aݶm¶r cmoH$m§Zm (H$Yrhr) gÝ‘mJ© XmIdrV Zmhr. 20 Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) Amnë¶m KamXmamMm ˶mJ Ho$cm Am{U Amnco YZ d àmU nUmcm cmdyZ A„mhÀ¶m H$m¶m©V à¶ËZm§Mr namH$mð>m Ho$cr. A„mhÀ¶m ZOaoV ˶m§Mo ñWmZ (’$ma) ‘moR>o Amho. Am{U (eodQ>r) hoM cmoH$ (’$ma ‘moR>)o ¶e àmá H$aUmao AmhoV. 21 ˶m§Mm nmcZH$Vm© ˶m§Zm ew^dmVm© XoVmo Amho, (ew^dmVm©) ˶mÀ¶mH$Sy>Z hmoUmè¶m H¥$noMr Am{U ˶mÀ¶m àgÞVoMr d (˶m§Mr dmQ> nmhV Agcoë¶m) Z§XZdZm§Mr Á¶m§V gX¡d gwIg‘mYmZ Agoc. 22 ˶mV Vo gX¡d {Zdmg H$aVrc. IamoIa, A„mhH$S>Mo (Amnë¶m ^º$m§gmR>r) ’$ma ‘moR>m ‘mo~Xcm Amho. 23 B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Amnco dS>rc d ^mD$ ¶m§À¶mer {‘ÌËdmMo g§~Y§ ñWm{nV H$ê$ ZH$m, Oa ˶m§Zm lÕm A§JrH$ma H$aʶmnojm, g˶ ZmH$maUo OmñV {චAmho. Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Oo ˶m§À¶mer ‘¡Ìr H$aVrc Va {ZpíMVM Ago cmoH$ A˶mMmar AmhoV. 24 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm (ñnï>) gm§JZy Q>mH$m, "Oa Vw‘Mo dS>rc Am{U Vw‘Mr ‘wco Am{U Vw‘Mo ^mD$ Am{U Vw‘Mo OrdZgmWr (åhUOo nVr qH$dm nËZr) Am{U Vw‘Mo JmoÌ d Vo YZ Oo Vwåhr H$‘{dco Amho Am{U Vmo ì¶mnma Á¶mÀ¶m ‘§XrMo Vwåhmcm ^¶ dmQ>Vo Am{U (Vr) Vwåhmcm {චAgcocr Kao (Á¶m§V Vwåhr AmZ§X Cn^moJVm) ho gd© Oa Vwåhmcm A„mh d ˶mMm n¡J~§ a ¶m§À¶mnojm Am{U ˶mÀ¶m H$m¶m©V à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$aʶmnojm (åhUOo {OhmX H$aʶmnojm) A{YH$ {චAgVrc Va ‘J (AmVm) ’$º$ A„mh Amncm {ZU©¶ Omhra H$aʶmMr àVrjm H$am Am{U (cjmV R>do m) A„mh Amkm ^§J H$aUmè¶m ({dÐmohr) cmoH$m§Zm (H$Yrhr) gÝ‘mJ© XmIdrV Zmhr.'



Hw$amU IamoIa, A„mhZo Vwåhmcm AZoH$ àg§Jr gmhmæ¶ Ho$coco Amho. (Ooìhm Vwåhr g§»¶oÀ¶m Ñï>rZo ’$ma H$‘r hmoV)o Am{U hþZZ¡ À¶m {Xder XoIrc (˶mZoM Vw‘Mr ‘XV Ho$cr) Ooìhm Vw‘Mr g§»¶m A{YH$ Agë¶mMm Vwåhmcm Jd© hmoVm, nU Vo (~hþg»§ ¶ cmoH$) Vw‘À¶m H$mhr H$m‘r Amco Zmhr. Am{U ^y‘r {demc AgyZXoIrc Vw‘À¶mgmR>r (’$ma) AmHw$§ {MV Pmcr Am{U Vwåhr ‘mKma KoV ni H$mT>cmV. 26 ‘J A„mhZo Amnë¶mH$Sy>Z Amnë¶m n¡J~§ amda Am{U lÕmd§Vm§da (H¥$noÀ¶m ñdê$nmV) ‘Z:em§Vr AdVrU© Ho$cr Am{U Aem g¡Ý¶mcm (Vw‘À¶m ‘XVrgmR>r) nmR>dco, Oo Vwåhr nmhÿ eH$V ZìhVo. Am{U A„mhZo ˶m g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m lÕmhrZm§Zm {ejm Ho$cr. Am{U lÕmhrZm§gmR>r hmM ‘mo~Xcm Amho. 27 nU ˶mZ§Vahr A„mh BÀN>rc ˶mÀ¶mH$S>,o Vmo Amncr H¥$nmÑï>r didy eH$Vmo, (åhUOo ˶mcm níMmÎmmnmMr gX²~Õ w r XoD$ eH$Vmo). A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 28 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! (ho OmUyZ ¿¶m H$s), AZoH$o ídadmXr (åhUOo BVam§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoUmao) cmoH$ (AmÜ`mpË‘H$ Ñï>rZo nyUn© Uo) An{dÌ AmhoV. Am{U åhUyZ ¶m dfm©ZV§ a ˶m§Zr (‘¸$mpñWV H$m~m ¶m) n{dÌ ‘erXrÀ¶m {ZH$Q> ¶oD$ Z¶o. Am{U Vwåhmcm Oa J[a~rMo ^¶ dmQ>V Agoc Va A„mhZo BpÀN>ë¶mg Vmo Amnë¶m H¥$noZo Vwåhmcm g‘¥Õ ~ZdyZ Q>mHo$c, {ZpíMVM A„mh gd© H$mhr OmUUmam Amho, ~w{Õ‘mZ Amho. 29 Va AmYrÀ¶m ˶m J«W§ YmaH$m§er cT>m, Oo Zm A„mhda lÕm R>do VmV, Zm A§{V‘ {Xdgmda, VgoM A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amZo Á¶m Jmoï>r {Z{fÕ åhUyZ Omhra Ho$ë¶m AmhoV, ˶m§Zm {Z{fÕ ‘mZV ZmhrV Am{U g˶ Y‘m©Mo nmcZ H$arV ZmhrV (Á¶mMo nmcZ H$aʶmMo A„mhZo ˶m§Zm AmXoe {Xco Amho). (˶m§À¶mer Vmon¶ªV cT>m) Omon¶ªV Vo (Vw‘À¶mg‘moa) eaUmJVr nËH$ê$Z, ñdoÀN>Zo o (Vw‘Mo amOH$s¶ dM©ñd ñdrH$mê$Z) gaH$mar H$a (åhUOo {OµO¶m) 240



25



241 gyah-09. AV-Vm¡~m XoV ZmhrV. Am{U Á¶y åhUVmV H$s, CO¡a A„mhMm nwÌ Amho. Va {¼ñVr åhUVmV H$s, ¶oey A„mhMm nwÌ Amho. Vo ˶m§À¶m Vm|S>M,o (H$mhrM AmYma Zgcoc)o eãX AmhoV. ho (Ago åhUUmao cmoH$) ¶m§À¶mnydu hmoD$Z Jocëo ¶m ˶m g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mr Ho$di Z¸$c H$arV AmhoV. "A„mh ˶m§Zm Zï> H$amo!' Vo (dmñVdmnmgyZ) H$go Xÿa OmV AmhoV. 31 ˶m§Zr A„mhcm gmoS>y Z Amnë¶m Y‘©n{§ S>Vm§Zm Am{U g§Ý`mem§Zm VgoM ‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grhcm Amncm {dYmVm åhUyZ ‘mݶ Ho$co Amho. ˶m§Zm Va Ho$di EH$m A„mhMr CnmgZm H$aʶmMm AmXoe XoʶmV Amcm hmoVm. ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶ Zmhr (Oo cmoH$) BVam§Zm A„mhMo g‘H$j R>a{dVmV ˶m§À¶m ¶m H¥$˶mer ˶mMm H$mhrM g§~Y§ Zmhr. (Vmo ˶mnmgyZ nyUn© Uo n{dÌ Amho). 32 Vo (Va) A„mhÀ¶m (gÝ‘mJ© XmIdUmè¶m) àH$meÁ¶moVrcm Amnë¶m Vm|S>À¶m ’w$H§ $aoZo {dPdyZ Q>mHy$ BpÀN>VmV, (nU A„mh Ago H$Yrhr hmoD$ XoUma Zmhr), Vmo Va Amnë¶m àH$meÁ¶moVrcm n[anyU© arVrZo (gd©Ì) nga{dë¶m{edm¶ amhUma Zmhr, ‘J g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm (A„mhMr àH$me-Á¶moV gd©Ì ngaV Agë¶m~Ôc) {H$VrH$m dmB©Q> dmQ>Zo m. 33 ˶mZoM Va Amnë¶m n¡J~§ amcm ‘mJ©Xe©Z Am{U g˶ Y‘© XoD$Z nmR>dco, Vo ¶mgmR>r H$s, g˶ (d gwa{jV) Y‘m©cmM (d¡Mm[aH$ ÑîQ>çm Zoh‘r) BVa gd© Y‘mªda dM©ñd àmá ìhmdo, ‘J (˶m~Ôc) AZoH$o ídadmÚm§Zm {H$VrH$m dmB©Q> dmQ>Zo m. 34 B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! (AmYrÀ¶m J«W§ YmaH$m§‘ܶo) Ago AZoH$ Y‘©n{§ S>V d gmYy AmhoV, Oo cmoH$m§Mr YZg§nÎmr AZw{MV ‘mJm©Zo {Ji§H$¥ V H$arV AgVmV Am{U cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ Xÿa H$arV AgVmV. Am{U Oo cmoH$ gmoZo d Mm§XrMm gmR>m H$ê$Z R>do VmV Am{U Vo A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r IM© H$arV ZmhrV. ˶m§Zm (‘¥Ë¶yZV§ a ¶oUmè¶m OrdZmV) ^¶mdh {ejoMr dmVm© EoH$dm. 35 ˶m {Xder Ooìhm (˶m§À¶m gmR>dZy R>do coë¶m 30



Hw$amU g§nÎmrcm) ZaH$mÀ¶m AmJrV Vmndco OmB©c Am{U ˶mÛmao ˶m§Mo H$nmi ˶m§À¶m ~mOy Am{U ˶m§À¶m nmR>r S>mJë¶m OmVrc. (Am{U ˶m Anamܶm§Zm gm§{JVco OmB©c) "hmM Vmo Vw‘Mm I{OZm Amho, Omo Vwåhr ñdV:gmR>r gmR>dZy R>do cm hmoVm. Va (AmVm) MmIm ˶mMm ñdmX, Oo Vwåhr gmR>dZy R>do V hmoVm.' 36 Á¶m {Xder A„mhZo AmH$me d n¥Ïdrcm {Z‘m©U Ho$co, ˶m {XdgmnmgyZ ˶mZo Amnë¶m J«W§ mV ‘{hݶm§Mr g§»¶m "~mam' {ZpíMV H$ê$Z Q>mH$cr Amho. Am{U ¶m§nH¡ $s Mma ‘{hZo n{dÌ AmhoV. Am{U (A„mhMm AmXoeM) Amho __ "g˶ Y‘©'. ¶m (Mma ‘{hݶm§V) Vwåhr ñdV:da A˶mMma H$ê$ ZH$m. Am{U (lÕmd§Vm§Zmo!) AZoH$o ídadmXr cmoH$m§er EH$Ì {‘iyZ cT>m, Ogo Vo EH$Ì {‘iyZ Vw‘À¶mer cT>VmV. Am{U cjmV R>do m A„mh ˶m cmoH$m§~amo~a Amho Á¶m§Zm ˶mÀ¶m (CnpñWVrMr Zoh‘r) OmU AgVo. 37 (n{dÌ ‘{hݶm§Zm) nwT>o T>H$cʶmMo H¥$˶, g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma XoʶmMoM EH$ H¥$˶ Amho. ¶mÛmao g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoco cmoH$ gÝ‘mJm©nmgyZ (AmUIr) Xÿa OmVmV. Vo EImÚm dfu ˶m ‘{hݶm§Zm d¡Y R>a{dVmV Am{U Xþgè¶m dfu Ad¡Y R>a{dVmV. Vo ¶mgmR>r H$s, A„mhZo n{dÌ R>a{dcoë¶m (‘{hݶm§Mr) g§»¶m (dada) nyU© H$ê$Z, ˶mZo Oo Ad¡Y R>a{dcoco Amho, ˶m§Zm d¡Y R>admdo (Agm ˶m§Mm CÔoe AgVmo). ˶m§Mr nmnH¥$˶o ˶m§Zm gËH¥$Ë`o {Xgy cmJVmV. Am{U A„mh g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma XoUmè¶m cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdV Zmhr. 38 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Vwåhmcm H$m¶ Pmco Amho H$s, Ooìhm Vwåhmcm gm§JʶmV ¶oVo H$s, A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r ~mhoa nS>m. Voìhm (Vw‘Mm Agm à{VgmX AgVmo H$s), Vwåhr O{‘Zrer {IiyZ ~gVm. Vwåhr ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m (A‘¶m©X OrdZm)nojm ¶m OJmVrc (jU^§Jaw ) OrdZmcmM àmYmݶ XoV AmhmV H$s H$m¶? nU (dmñV{dH$Vm hr Amho H$s), ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmÀ¶m VwcZoV ¶m OJmÀ¶m OrdZmVrc cm^ ’$maM jw„H$ Amho. 39 Oa Vwåhr (A„mhÀ¶m 242



243 gyah-09. AV-Vm¡~m H$m¶m©gmR>r) nwT>o Amcm ZmhrV Va Vmo Vwåhmcm ¶mVZm‘¶r {ejm H$aoc Am{U Vw‘À¶m OmJr BVa cmoH$m§Zm (˶m H$m¶m©gmR>r) nwT>o AmUoc. Am{U Vwåhr A„mhcm H$mhrhr ZwH$gmZ nmoMdy eH$V Zmhr. Am{U A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rda nyU© gm‘϶© àmá Amho. 40 Oa Vwåhr n¡J~§ amcm ‘XV H$aUma Zgmc Va (cjmV Agy Úm, A„mh ñdV: ˶mMr ‘XV H$aoc Ogo) ˶mZo ˶mMr Voìhm ‘XV Ho$cocr Amho, Ooìhm g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m ˶m lÕmhrZ cmoH$m§Zr ˶mcm (‘¸o$VyZ) ~mhoa KmcdyZ {Xco hmoV.o Am{U (˶mdoigo ) Vmo ’$º$ XmoZn¡H$s Xþgam hmoVm. Ooìhm Vo XmoKo (˶m) JwhVo hmoV;o Voìhm (n¡J~§ a) Amnë¶m gmWrXmamer åhUV hmoVm. H$miOr H$ê$ ZH$mog, H$maU A„mh Amnë¶m~amo~a Amho. Voìhm A„mhZo ˶mÀ¶mH$S>o Amnë¶mH$Sy>Z ‘Z:em§Vr AdVsU© Ho$cr. Am{U Ago g¡Ý¶ nmR>dZy ˶mcm gmhmæ¶ àXmZ Ho$co, Oo Vwåhmcm {XgV ZìhVo. Am{U g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m ˶m lÕmhrZm§Mm eãX Imcr nS>cm (åhUOo ˶m§Mo ‘Zgw~o ’$moc R>aco), H$maU A„mhMoM eãX gdm}ƒ AmhoV. Am{U A„mh gm‘϶©emcr Amho, ~w{Õ‘mZ Amho. 41 (A„mhÀ¶m ‘mJm©V cT>ʶmgmR>r) {ZKm, ‘J (Vw‘À¶mgmR>r) Vo gmono Agoc qH$dm AdKS> Agoc, Am{U Amnco YZ Am{U àmU ¶m§gh A„mhÀ¶m ‘mJm©V à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$am. Oa Vwåhmcm Vo H$ië`mg, (Ago H$aUo) Vw‘À¶mgmR>r ’$ma Mm§Jco Amho. 42 Oa cm^ Vm~S>Vmo~ hmoUma AgVm Am{U àdmghr AënH$mcrZ AgVm Va Vo Adí¶ Vw‘À¶m ~amo~a Amco AgVo. nU (n¡J~§ a!) Vmo àdmg ˶m§Zm ’$maM cm§~ nëë¶mMm (d IS>Va) dmQ>V hmoVm. AmVm Vo A„mhMr enW KoD$Z gm§JVrc, "Amåhmcm Oa e³¶ AgVo, Va Amåhr Adí¶ Vw‘À¶m~amo~a {ZKmcmo AgVmo.' (Am{U Vo ImoQ>çm enWm KoD$Z) ñdV:cmM Ho$di {dZmemV cmoQ>V AmhoV. Am{U Vo IamoIa ImoQ>maS>o AmhoV, ho A„mhcm (Mm§Jco) R>mD$H$ Amho.



Hw$amU (n¡J~§ a!) A„mh Vwåhmcm j‘m H$amo! Vwåhr ˶m§Zm (‘mJo amhʶmMr) nadmZJr H$m ~ao {Xcr? (Vwåhr ˶m§Zm nadmZJr {Xcr ZgVr Va) Vw‘À¶mg‘moa ¶m Jmoï>rMm CcJS>m Pmcm AgVm H$s, H$moU-H$moU g˶dmXr AmhoV Am{U ImoQ>o ~mocUmao H$moU-H$moU AmhoV, ˶m§Mrhr Vwåhmcm (Adí¶) AmoiI nQ>cr AgVr. 44 Oo cmoH$ A„mhda Am{U A§{V‘ {Xdgmda (Iè¶m AWm©Z)o {dídmg R>do VmV, Vo Amnco YZ d àmU ¶mgh A„mhÀ¶m ‘mJm©V à¶ËZm§Mr namH$mð>m (åhUOo {OhmX) H$aʶmnmgyZ Amnë¶mcm (dJimdo), Aer Vwåhmcm H$Yrhr {dZ§Vr H$aUma ZmhrV. A„mh ˶m cmoH$m§Zm Mm§Jco OmUyZ Amho, Oo ˶mÀ¶m CnpñWVrMr (Zoh‘r) OmUrd ~miJVmV. 45 Amnë¶mcm ¶mVyZ dJimdo Aer Vwåhmcm {dZ§Vr Ho$di VoM cmoH$ H$aVmV, Oo A„mhda d A§{V‘ {Xdgmda (Iè¶m AWm©Z)o {dídmg R>do Umao ZmhrV Am{U ˶m§Mr ‘Zo g§e¶J«ñV Pmcocr AmhoV Am{U Amnë¶m g§e¶m‘wio ˶m§Mr AdñWm S>i‘irV Pmcocr Amho. 46 Am{U Oa ˶m§Mr (IamoIa) (Vw‘À¶m~amo~a) {ZKʶmMr BÀN>m AgVr Va ˶m§Zr ˶mgmR>r H$mhrVar V¶mar {ZpíMV Ho$cr AgVr. nU A„mhcm ˶m§Mo {ZKUo ng§V ZìhVo, åhUyZ ˶mZoM ˶m§Zm ‘mJo R>do co. Am{U (˶m§Zm) Ago gm§{JVco Joco H$s, (Amnë¶m Kar) ~gyZ amhm, Kar amhUmè¶m§gmo~V. 47 Oa Vo (T>mJ| r cmoH$) Vw‘À¶m~amo~a {ZKmco AgVo Va (ho lÕmd§Vm§Zmo!) ˶m§Zr Vw‘À¶m ÌmgmV ^a Kmcʶm{edm¶ Xþgao H$mhr Ho$co ZgVo. Am{U ˶m§Zr Vw‘À¶m‘ܶo (AmngmV) ’$mQ>m’y$Q> {Z‘m©U H$aʶmÀ¶m hoVZy o (^anya) Ymdni Ho$cr AgVr. Vw‘À¶m‘ܶo Agohr (H$mhr) cmoH$ AmhoV, Oo ˶m§Mo åhUUo EoH$ʶmV ag KoVmV. Am{U A„mh XþamMmar cmoH$m§Zm Mm§Jco AmoiIyZ Amho. 48 (n¡J~§ a!) ˶m§Zr nyduXoIrc ’$mQ>m’y$Q> {Z‘m©U H$aʶmMo à¶ËZ Ho$coco AmhoV. Am{U Vw‘À¶m{déÕ Vo Vmon¶ªV H$Q>-H$mañWmZo H$arV am{hco, ¶oWnmdoVmo H$s, g˶ àH$Q> Pmco, Am{U A„mhMr BÀN>m à~i R>acr, Iao nmhVm Ago 244



43



gyah-09. AV-Vm¡~m



245



KS>Uo ˶m§Zm A{à¶M hmoV.o 49 Am{U ˶m§À¶m‘ܶo H$mhr Agohr AmhoV, Oo åhUVmV, "Amåhmcm (Kar Wm§~ʶmMr) nadmZJr XoD$Z Q>mH$m, Am{U Amåhmcm H$R>rU narjoV cmoQ>y ZH$m.' (nU g˶ dñVwpñWVr hr Amho H$s), (Aer {dZ§Vr H$ê$Z) ˶m§Zr (ñdV:cm) AmYrM narjoV cmoQ>co Amho. {ZpíMVM ZaH$mZo g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma XoUmè¶m (cmoH$m§Zm) doT>y Z R>do co Amho. 50 (n¡J~§ a!) Vw‘Mo H$mhr ^co hmoV Agë¶mMo (nmhÿZ) ˶m§Zm Xþ:I hmoV.o nU Oa Vw‘À¶m ~m~VrV EImXr Xþ:IX KQ>Zm KS>ë¶mg, Vo åhUVmV, "(~ao Pmco!) Amåhr AmYrnmgyZM gmdY{Jar ~miJcr hmoVr.' Am{U Vo AmZ§X 춺$ H$arV {ZKyZ OmVmV. 51 (˶m§Zm) gm§Jm, A„mhZo Am‘À¶m~m~VrV Oo (KS>U)o {ZpíMV H$ê$Z R>do coco Amho, ˶mì¶{V[aº$ Am‘À¶m~m~VrV H$mhrhr KSy> eH$V Zmhr. VmoM Am‘Mm (EH$‘od) ‘mcH$ Amho, (VmaUhma Amho). Am{U lÕmd§Vm§Zr A„mhdaM {dídmg R>do m¶cm nm{hOo. 52 (˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr Am‘À¶m ~m~VrV H$mhrVar (dmB©Q>) KS>ʶmMr àVrjm H$arV AmhmV, nU Am‘À¶m~m~VrV Or Jmoï> KS>c o Vr XmoZ Mm§Jë¶m Jmoï>tn¡H$s EH$ Mm§Jcr Jmoï> ({ZpíMVnUo) Agoc. (n{hcr Jmoï> åhUOo ¶m OJmV {dO¶ qH$dm Xþgar Jmoï> åhUOo ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV ñdJ©àmár ¶mì¶{V[aº$ Xþgao H$mhr KS>Uma Zmhr) nU Amåhr ‘mÌ Vw‘À¶m~m~VrV Aer àVrjm H$arV AmhmoV H$s, A„mh EH$Va ñdV: hmoD$Z qH$dm Am‘À¶m hmVyZ Vwåhmcm {ejm H$arc. Va ‘J Vwåhr àVrjm H$am, Amåhr XoIrc Vw‘À¶m ~amo~a àVrjm H$arV AmhmoV.' 53 (˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr (Amnco YZ) ñdoÀN>Zo o IM© H$am qH$dm A{ZÀN>Zo ,o Vwåhr Oo H$mhr IM© H$amc, Vo A„mhH$Sy>Z A{O~mV ñdrH$maco OmUma Zmhr. H$maU Vwåhr Amkm ^§J H$aUmao cmoH$ AmhmV.' 54 Ho$di ¶mgmR>r ˶m§Mo ¶moJXmZ ñdrH$mamh© Zmhr, H$maU ˶m§Zr A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amcm



Hw$amU ‘mZÊ`mg ZH$ma {Xcm. Am{U Z‘mµOmH$[aVm OmUo ˶m§À¶m ’$ma {Odmda ¶oV,o Am{U AJXr VgoM Vo H$moUVohr XmZH$m¶© H$arV ZmhrV, Ho$coM Va ’$ma ZmIwerZo H$aVmV. 55 Vwåhr ˶m§Mr (AdmT>ì¶) g§nÎmr Am{U ˶m§Mr g§VVr nmhÿZ à^m{dV hmoD$ ZH$m, (åhUOo ˶mg A{O~mV ‘hÎd XoD$ ZH$m). A„mhMr BÀN>m Va Aer Amho H$s, ¶mÛmao ˶m§Zm ¶m OJmVrc OrdZmVM {ejm H$amdr, Am{U ˶m§Mo àmU Aem AdñWoV {ZKmdoV H$s, Vo g˶ ZmH$maV AgVrc. 56 Am{U Vo A„mhMr enW KoD$Z gm§JVmV H$s, Vo Vw‘À¶mà‘mUoM lÕm R>do Umao AmhoV. nU dñVwV: Vo Vw‘À¶mà‘mUo lÕm R>do Umao ZmhrV. (dñVwpñWVr hr Amho H$s), Vo Ago cmoH$ AmhoV, Oo A{Ve¶ ä¶mS> AmhoV. 57 Oa ˶m§Zm EImXo Aml¶ñWmZ qH$dm Jwhm qH$dm (Xþgao) H$moUVohr cnʶmMo {R>H$mU {‘imco, Var Vo ({VWo OmD$Z cnʶmgmR>r) doS>çmgmaIo YmdV gwQ>Vrc. 58 (n¡J~§ a!) ˶m§À¶m‘ܶo H$mhr Agohr cmoH$ AmhoV, Oo XmZ dmQ>nmÀ¶m g§X^m©V Vw‘À¶mdahr R>nH$m R>do VmV, (åhUOo Vwåhr Ý`m`mo{MV dmQ>n Ho$co Zmhr, Ago ˶m§Mo åhUUo AgVo). Oa ˶m§Zm ˶m‘Yrc H$mhr ^mJ XoʶmV Amcm Va ‘mÌ Vo g§Vïw > hmoVmV. nU ˶m§Zm ˶mVyZ H$mhrM {Xco Joco Zmhr Va Vo cJoM Ag§Vïw > hmoVmV. 59 A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amZo ˶m§Zm Oo H$mhr {Xco, ˶mda Vo g§Vïw > Pmco AgVo, Va {H$Vr ~ao Pmco AgVo. d åhUmco AgVo H$s, A„mh Am‘À¶mgmR>r n¶m©á Amho, A„mh Amåhmcm Amnë¶m H¥$noZo (Oo H$mhr BÀN>rc) Vo Amåhmcm XoBc © , VgoM Amnë¶m n¡J~§ amcm XoIrc (Amåhmcm Úm¶cm cmdoc). Amåhr Amem (Am{U Anojgo h) ’$º$ A„mhH$S>Mo diVmo AmhmoV (Amåhmcm Va ˶mMr à«gÞVm hdr Amho) 60 XmZ (µOH$mVrMr a¸$‘) ’$º$ Jar~ d JaOy ¶m§Zm XoʶmgmR>r Amho, VgoM Oo cmoH$ (µOH$mVrMr a¸$‘) Jmoim H$aʶmgmR>r {Z¶wº$ Ho$coco AmhoV ˶m§À¶mgmR>r, d Á¶m§À¶m ‘ZmV 246



gyah-09. AV-Vm¡~m 247 (g˶ Y‘m©{df¶r) gcmo»¶mMr ^mdZm {Z‘m©U H$amd¶mMr Amho Aem cmoH$m§gmR>r, Am{U Jwcm‘m§Zm ‘wº$ H$aʶmgmR>r, d H$Om©V ~wS>mcoë¶m cmoH$m§À¶m ‘XVrgmR>r, Am{U A„mhÀ¶m H$m¶m©V hmoUmè¶m (à˶oH$ à¶mgmgmR>r) Am{U JaOy dmQ>gê§$gmR>r (¶m§nH¡ $s H$moUmdahr Oµ H$mVrMr a¸$‘ IM© Ho$cr OmD$ eH$Vo). hm A„mhH$Sy>Z AmXoe Amho. Am{U A„mh gd© H$mhr OmUUmam Amho, ~w{Õ‘mZ Amho. 61 Am{U (g˶mÀ¶m {damoYH$m§‘ܶo) Agohr cmoH$ AmhoV, Oo Amnë¶m eãXm§Zr n¡J~§ amg Xþ:I XoVmV, åhUVmV, "hm ‘mUyg Agm Amho, Omo à˶oH$mMo ’$ma cj XoD$Z EoH$Vmo' ˶m§Zm gm§Jm, "Vmo Vw‘À¶m ^ë¶mgmR>r à˶oH$mMo ’$ma cj XoD$Z EoH$Vmo.' Vmo A„mhda lÕm R>do Vmo Am{U lÕmd§Vm§À¶m (Jmoï>tda) {dídmg R>do Vmo, Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Oo (Iao) lÕmd§V AmhoV ˶m§À¶mgmR>r "Vmo' (n¡J~§ a) åhUOo (A„mhH$Sy>Z àXmZ Ho$cocr) H¥$nm Amho. Am{U Oo cmoH$ A„mhÀ¶m n¡J~§ amcm Ìmg XoVmV, ˶m§À¶mgmR>r (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) ^¶mdh {ejm Amho. 62 Vo (T>mJ| r cmoH$) Vwåhmcm Iyf H$aʶmgmR>r A„mhÀ¶m ZmdmZo enWm KoD$Z gm§JVmV (H$s Vohr BVam§à‘mUo lÕm ~miJUmao AmhoV). nU (lÕmd§Vm§Zmo!) A„mh Am{U ˶mMm n¡J~§ a ¶mgmR>r gdm©{YH$ nmÌ AmhoV H$s, ˶m§Zr (A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amg) àgÞ H$amdo, Oa Vo IamoIa lÕm R>do Umao AgVrc. 63 Vo ho OmUV ZmhrV H$m H$s, Omo H$moUr A„mhMm d ˶mÀ¶m n¡J~§ amMm {damoY H$aVmo, ˶mÀ¶mgmR>r ZaH$mMr AmJ Amho, Á¶mV Vmo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aoc, hr ^¶§H$a ‘moR>r AdhocZm Amho. 64 Xm§{^H$m§(n¡H$s H$mhr cmoH$m§Zm) Ago ^¶ dmQ>V Amho H$s, (Hw$amUmV) ˶m§Mo Am§V[aH$ g˶ (˶m§Mm Añgc Moham) CKS> H$aUmam EImXm Aܶm¶ AdVsU© hmoBc © H$s H$m¶? (˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr WÅ>m H$arV amhm, A„mh Vr Jmoï> {ZpíMVM àH$Q> H$arc {OMo Vwåhmcm ^¶ dmQ>V Amho.' 65 Am{U Oa Vwåhr ˶m§Zm {dMmamc Va Vo Adí¶ Ago CÎma XoVrc, "Amåhr Va Ho$di



Hw$amU JßnmJmoï>r d WÅ>m H$arV hmoVmo.' (˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr A„mh d ˶mMo g§Xeo Am{U ˶mMm n¡J~§ a ¶m§À¶m{df¶r WÅ>m‘ñH$ar H$arV hmoVm H$m? 66 (AmVm) g~~ gm§Jy ZH$m, Vwåhr g˶mMm ñdrH$ma Ho$ë¶mZ§Vahr (Amnë¶m H¥$VrZo) g˶mcm ZmH$maco Amho.' Oar Amåhr Vw‘À¶mVrc EH$m JQ>mcm j‘m Ho$cr, Var Xþgè¶m JQ>mcm ‘mÌ Amåhr Adí¶ {ejm H$ê$; H$maU Vo AnamYr cmoH$ AmhoV. 67 Xm§{^H$ nwéf Am{U Xm§{^H$ {ó¶m gd© AJXr gmaIo AmhoV; Vo dmB©Q> H¥$˶ H$aʶmMm AmXoe XoVmV Am{U Mm§Jco H¥$˶ H$aʶmnmgyZ amoIVmV Am{U (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r IM© H$aʶmMr Ooìhm ˶m§À¶mg‘moa g§Yr ¶oV)o , Voìhm Vo H§$OyfnUm XmIdVmV. ˶m§Zr A„mhH$S>o Xþcj © Ho$coco Amho, (Am{U) åhUyZ A„mhZohr ˶m§À¶mH$S>o Xþcj © Ho$co Amho. IamoIa (ho) Xm§{^H$ cmoH$ ’$ma ‘moR>o AdkmH$mar AmhoV. 68 A„mhZo Xm§{^H$ nwéf d Xm§{^H$ {ó¶m Am{U g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agbobo cmoH$, ¶m§Zm ZaH$mÀ¶m AmJrMo dMZ {Xco Amho, Á¶mV Vo H$m`‘ñdê$nr {Zdmg H$aVrc, hr ˶m§À¶mgmR>r nwaeo r ({ejm) Amho. Am{U A„mhZo ˶m§Mm {Y¸$ma Ho$cm Amho Am{U ˶m§Zm emídV ñdê$nr {ejm {‘iUma Amho. 69 (˶m§Zm gm§JZy Q>mH$m H$s), Vwåhr AJXr ˶mà‘mUoM (Xm§{^H$ AmhmV) Á¶mà‘mUo Vw‘À¶m nyduMo cmoH$ (Xm§{^H$) hmoV,o Vo Vw‘À¶mnojm A{YH$ gm‘϶©emcr Am{U g§nÎmr d g§VVrÀ¶m Ñï>rZo Vw‘À¶mnojm A{YH$ g‘¥Õ hmoV.o ¶m OrdZmV ˶m§À¶mgmR>r Omo dmQ>m ({ZpíMV) hmoVm, Vmo ˶m§Zr Cn^moJcm Am{U VwåhrXoIrc AJXr ˶mMà‘mUo Vw‘À¶mgmR>r ({ZpíMV) Agcocm dmQ>m Cn^moJV AmhmV, Á¶mà‘mUo Vw‘À¶m nyduÀ¶m cmoH$m§Zr Cn^moJcm hmoVm, Vwåhr ì¶W© Jmoï>r ˶mMà‘mUo H$arV AmhmV Á¶mà‘mUo Vo (Vw‘À¶m nyduMo Xm§{^H$ cmoH$) ì¶W© Jmoï>r H$arV AgV. hoM Vo cmoH$ hmoV, Á¶m§Zr Ho$co gdacoco (gd© eodQ>r) dm¶m Joc,o ¶m OJmV d ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmVhr. Am{U 248



249 gyah-09. AV-Vm¡~m 70 hoM cmoH$ Zme nmdUmao AmhoV. ¶m (Xm§{^H$ d g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zr) ˶m§Mr H$hmUr H$Yr EoH$cr Zmhr H$m, Oo ˶m§À¶mnydu hmoD$Z Joc?o (Ogo) ZyhÀ¶m cmoH$m§Mr (H$hmUr) Am{U AmX d g‘yX ¶m O‘mVtMr d B~«mhr‘À¶m cmoH$m§Mr d ‘{X¶ZÀ¶m OZg‘yhmMr Am{U CcWdyZ Q>mH$coë¶m dñ˶m§Mr. ˶m gdmªH$S>o ˶m§Mo n¡J~§ a g˶mMo ñnï> à‘mU KoD$Z Amco hmoV.o (nU ˶m gdmªZr n¡J~§ am§Zm ZmH$maco) A„mh Va ˶m§À¶mda Aݶm¶ H$aUmam ZìhVm, nU ˶m§ZrM ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm. 71 Am{U ({OWn¶ªV lÕmd§Vm§Mm g§~Y§ Amho), lÕmd§V nwéf d {ó¶m ho EH$‘oH$m§Mo {‘Ì (d gmhmæ¶H$) AmhoV, Vo (EH$‘oH$mcm) Mm§Jco H¥$˶ H$aʶmg ào[aV H$aVmV Am{U dmB©Q> H¥$˶ H$aʶmnmgyZ amoIVmV, VgoM Vo ({Z˶) àmW©Zm H$aVmV (Z‘mµO nT>VmV) d XmZ (µOH$mV) XoVmV. Am{U A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amÀ¶m AmkoMo nmcZ H$aVmV. hoM cmoH$ (¶mgmR>r nmÌ) AmhoV H$s, ˶m§À¶mda A„mhH$Sy>Z H¥$nmdfm©d Ho$cm OmB©c, IamoIa A„mh gm‘϶©emcr Amho, ~w{Õ‘mZ Amho. 72 lÕmd§V nwéf Am{U lÕmd§V {ó¶m ¶m§À¶mer A„mhZo ~mJm§Mm dm¶Xm Ho$cocm Amho. Á¶m§V nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) àdmh dmhV AgVrc, ˶m§V Vo H$m¶‘ {Zdmg H$aVrc. VgoM ˶m§À¶mgmR>r dm¶Xm Amho H$s, ˶m§Zm AZ§VH$mcrZ ñdJm©‘ܶo gwX§ a Kao amhʶmgmR>r CncãY Ho$co OmVrc. Am{U {VWo ˶m§Zm gdm©V ‘moR>r Jmoï> cm^oc, Vr åhUOo A„mhMr àgÞVm hmo¶. Am{U hoM Amho gdm}Îm‘ ¶e! 73 n¡J~§ a! g˶ ZmH$maUmao d Xm§{^H$ cmoH$ ¶m§À¶m{déÕ cT>m Am{U ˶m§À¶mer H$R>mao VmnydH© $ ì¶dhma H$am. Am{U (Oa ˶m§Zr ‘aʶmnydu níMmÎmmn Ho$cm Zmhr Va) ˶m§Mo {ZdmgñWmZ ZaH$ hoM Amho, (IamoIa) {H$Vr dmB©Q> Amho Vo {R>H$mU! 74 (Vo Xm§{^H$ cmoH$) A„mhMr enW KoD$Z gm§JVmV H$s, ˶m§Zr H$mhrhr (MyH$) åhQ>cc o o Zmhr. nU (dñVwpñWVr ¶mÀ¶m {dnarV Amho).



Hw$amU (g˶Y‘©) Bñcm‘Mm A§JrH$ma Ho$ë¶mZ§Vahr, g˶ ZmH$maʶmMr ^mfm dmnê$Z Vo AlÕ ~Zco. Vo Aem Jmoï>rMm ~oV H$arV hmoV,o Á¶mcm A‘cmV AmUUo ˶m§À¶mgmR>r e³¶ ZìhVo. Vo A„mhÀ¶m ~m~VrV Ho$di Ûof^mdZm¶wº$ à{VgmX XoV hmoV,o Á¶mZo ˶m§Zm Amnë¶m H¥$noZo g‘¥Õ Ho$co hmoVo Am{U n¡J~§ amÀ¶m ~m~VrVhr ˶m§Mo AgoM hmoV.o Am{U Oa Vo (Amnë¶m XþîH¥$˶m§~Ôc) níMmÎmmn H$aVrc Va Vo ˶m§À¶m {hVmMo Agoc. nU Oa ˶m§Zr nmR> {’$adcr Va A„mh ˶m§Zm ¶m OJmV Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmVhr Xþ:IXm¶H$ {ejm H$arc. Am{U ¶m ^yVcmda ˶m§Mm H$moUrhr g‘W©H$ qH$dm gmhmæ¶H$Vm© AgUma Zmhr. 75 Am{U ˶m§À¶m‘ܶo H$mhr OU Agohr AmhoV, Á¶m§Zr A„mher à{Vkm Ho$cr hmoVr, (d åhQ>co hmoVo H$s), Oa ˶mZo Amnë¶m H¥$noZo Amåhmcm (H$mhr) {Xco Va {ZpíMVM Amåhr XmZY‘© H$ê$ __ Am{U gXmMmar ~ZyZ amhÿ. 76 nU Ooìhm A„mhZo Amnë¶m H¥$noZo ˶m§Zm {Xco, Voìhm Vo H§$Oyf ~Zco Am{U (˶m§Zr Ho$coë¶m à{Vkoer) Vo {d‘wI Pmco. 77 åhUyZ A„mhZo ˶m§À¶m ‘Zm‘ܶo T>mJ| rnUocm Ka H$ê$ {Xco, (Am{U hm T>mJ| rnUm ˶m§À¶m ‘ZmV Vmon¶ªV Ka H$ê$Z amhrc), Omon¶ªV ˶m§Zm ˶m {Xder ˶mÀ¶mg‘moa AmUʶmV ¶oBc © . ho ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr A„mhcm {Xcoë¶m dMZm§Mm ^§J Ho$cm, Am{U Vo ImoQ>o ~mocUmao cmoH$ hmoV.o 78 ˶m§Zm ho ‘mhrV Zmhr H$m H$s, A„mh ˶m§Mr (gd©) ahñ¶o Am{U ˶m§À¶m (gd©) Jwá dmVm© OmUVmo. Am{U A„mh (‘mZdmgmR>r AÑí¶ Agcoë¶m) gd© Jmoï>tZm OmUVmo. 79 (Xm§{^H$ cmoH$) ˶m lÕmd§Vm§Mr {I„r CS>{dVmV, Oo (A„mhMr ‘Ou g§nmXZ H$aʶmgmR>r) ‘moR>çm ‘ZmZo ^anya XmZH$m¶© H$aVmV, Am{U ˶m§Mr WÅ>m H$aVmV, Oo Ho$di Amnë¶m n[al‘mZo {‘idcoë¶m H$‘mB©VZy XmZH$m¶© H$aVmV. A„mh ˶m§À¶m WÅ>c o m ˶m§À¶mdaM CcQ>drc Am{U ˶m§À¶mgmR>r Xþ:IXm¶H$ {ejm ({ZpíMV) Amho. 80 (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m§À¶mgmR>r j‘oMr ¶mMZm H$am qH$dm H$ê$ ZH$m (AJXr) gmaIo Amho. 250



251 gyah-09. AV-Vm¡~m Vwåhr ˶m§À¶mgmR>r gÎma doim Oar j‘oMr ¶mMZm Ho$cr, Var A„mh ˶m§Zm (A{O~mV) ‘m’$ H$aUma Zmhr. ho AemgmR>r H$s, Vo A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amcm ZmH$maʶmda AmJ«hr AmhoV. A„mh Adkm H$aUmè¶m cmoH$m§Zm H$Yrhr gÝ‘mJ© XmIdrV Zmhr. 81 A„mhMm n¡J~§ a (Amnë¶m gmWrXmam§gmo~V A„mhÀ¶m ‘mJm©V cT>ʶmgmR>r admZm Pmë¶mZ§Va), Oo (Xm§{^H$ cmoH$) KarM ~gyZ am{hco, Vo (˶m~Ôc) ’$ma AmZ§Xr Pmco (H$s Vo n¡J~§ amgmo~V Z OmVm ¶wÕmnmgyZ gwa{jV amhÿ eH$co). ˶m Jmoï>rMr ˶m§Zm (’$ma) MrS> Amcr H$s, ˶m§Zr Amnco YZ Am{U àmU ¶m§gh A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$amdr (åhUOo {OhmX H$amdm). Am{U ˶m§Zr (BVam§Zmhr) gm§{JVco hmoV.o ¶m (^¶§H$a) CÝhmù¶mV (¶wÕmgmR>r) OmD$ ZH$m. (n¡J~§ a!) (˶m§Zm) gm§Jm, "ZaH$mMr CîUVm ¶mhÿZhr {H$VrVar ^¶§H$a Amho.' H$Xm{MV ˶m§Zm ho g˶ C‘Oco AgVo! 82 ˶m§Zm WmoS>o hgy Úm, H$maU Vo Amnë¶m H$‘mB©À¶m ‘mo~Xë¶mV Iyn-(Iyn) aS>Uma AmhoV. 83 (n¡J~§ a!) (¶mnwT>)o Oa (H$Yr) A„mhZo (nwÝhm) Vwåhmcm Am{U ˶m§À¶mn¡H$s H$mhtZm g‘moamg‘moa AmUco Am{U Voìhm ˶m§Zr Oa Vw‘À¶mgmo~V ¶oʶmMr nadmZJr ‘m{JVcr, Va (Vwåhr ˶m§Zm) gm§JZy Q>mH$m, AmVm Vwåhr H$Yrhr ‘m¶m~amo~a {ZKy eH$V Zmhr Am{U ‘m¶mgmo~V amhÿZ eÌyer H$Yrhr Vwåhr cT>Uma Zmhr. AmYrXoIrc Vwåhmcm (Kar) ~gyZ amhUoM {චhmoV,o Va AmVmhr ‘mJo amhUmè¶m§~amo~a ~gyZ amhm. 84 Am{U ˶m§À¶mn¡H$s Omo H$moUr ‘aU nmdoc, ˶mÀ¶mgmR>r Vwåhr A§Ë¶g§ñH$mamMr àmW©Zm H$Yrhr H$ê$ ZH$m, Zm H$Yr ˶mÀ¶m H$~arOdi C^o amhm. H$maU ˶m§Zr A„mhcm Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amcm ZmH$maco. Am{U {dÐmohr AdñWoV ‘¥Ë¶ycm gm‘moao Joc.o 85 Am{U ˶m§Mr ({dnwc) g§nÎmr Am{U g§VVr nmhÿZ Vwåhr AmíM¶©M{H$V hmoʶmMo H$maU Zmhr, A„mh Va Ho$di ho BpÀN>Vmo H$s, ¶m§Ûmao ˶m§Zm ¶m OJmV



Hw$amU {ejm H$amdr, Am{U ˶m§Mo àmU Aem AdñWoV {ZKmdoV H$s, Vo g˶ ZmH$maV AmhoV. 86 Am{U Ooìhm (Hw$amUmV) EImXo àH$aU àH$Q> Ho$co OmVo, (Á¶mV åhQ>cc o o AgVo H$s), A„mhda lÕm R>do Umao ~Zm, Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ am~amo~a (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$am, Voìhm ˶m§À¶m‘Yrc g§nÞ cmoH$ Vw‘À¶mH$S>o nadmZJr ‘mJy cmJVmV, åhUVmV, "Amåhmcm ¶oWMo ˶m§À¶mgmo~V Wm§~ʶmMr nadmZJr Úm, Oo KarM Wm§~Umao AmhoV.' 87 ˶m§Zr ‘mJo am{hcoë¶m {ó`m§~amo~a amhʶmcmM àmYmݶ {Xco, ˶m§À¶m ‘ZmMr Xmao (A„mhMm g§Xeo J«hU H$aʶmgmR>r) ~§X Pmcocr AmhoV, åhUyZ (AmVm) Vo g˶mMm g§Xeo J«hU H$ê$ eH$Uma ZmhrV. 88 nU n¡J~§ a Am{U Vo cmoH$, Á¶m§Zr n¡J~§ am~amo~a A„mhda (ÑT>) {dídmg R>do cm (Am{U) ˶m§Zr Amnco YZ d àmU ¶mgh (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) à¶ËZm§Mr namH$mð>m Ho$cr. (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) gd© àH$maÀ¶m Mm§Jë¶m Jmoï>r ˶m§ZmM àmá hmoVrc Am{U IamoIa hoM cmoH$ ¶e àmá H$aUmao AmhoV. 89 ˶m§À¶mgmR>r A„mhZo Aem ~mJm V¶ma R>do coë¶m AmhoV Á¶m§À¶m‘YyZ nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) àdmh dmhV AgVrc. ˶m§V Vo H$m¶‘ {Zdmg H$aVrc. hoM Amho gdm©V ‘moR>o ¶e! 90 Am{U (n¡J~§ amH$S>)o dmid§Q>r ^mJmV (amhUmè`m) Aa~ cmoH$m§nH¡ $s H$mhr, g~~r KoD$Z Amco, åhUOo ˶m§Zm (¶wÕmV gm‘rc hmoʶmnmgyZ) gyQ> {‘imdr Agm ˶m§Mm hoVy Am{U Oo A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amer ImoQ>o ~mocco hmoV,o Vo Kar ~gyZ am{hco. (Am{U) ˶m§À¶mn¡H$s Oo g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hco. ˶m§Zm (cdH$aM) Xþ:IXm¶H$ {ejocm Vm|S> Úmdo cmJoc. 91 nU Oo Xþ~c © AmhoV, AmOmar AmhoV Am{U Á¶m§À¶mH$S>o IM© H$aʶmgmR>r H$mhrhr Zmhr, ˶m§À¶mda H$moUVmhr Xmof ¶oUma Zmhr, nU Vo A„mh Am{U ˶mMm n¡J~§ a ¶m§À¶m{df¶r àm‘m{UH$ AgVmV, VgoM Mm§Jco H¥$˶o H$aUmè¶m§dahr H$gcmhr Xmof AgUma Zmhr. A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 92 (n¡J~§ a!) 252



253 gyah-09. AV-Vm¡~m ˶m§À¶mdahr H$gcmhr Xmof AgUma Zmhr, Oo Vw‘À¶mH$S>o ¶oD$Z, gdmargmR>r (EImXm KmoS>m ˶m§Zm {‘imdm åhUyZ) {dZ§Vr H$arV hmoV,o Am{U Ooìhm Vwåhr ˶m§Zm åhUmco hmoV,o "Vwåhmcm Á¶mda ‘r ~gdyZ Úmdo, Ago ‘m¶mH$S>o H$mhr Zmhr', Voìhm Vo Aem AdñWoV naV Joco H$s, ˶m§À¶m S>mù o ¶m§VZy Aly dmhV hmoV,o H$maU ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMo Xþ:I hmoV hmoVo H$s, (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) ¶moJXmZ XoʶmgmR>r ˶m§À¶mH$S>o H$moUVohr gmYZ Zmhr. 93 (A„mhÀ¶m H$m¶m©V gm‘rc Z Pmë¶m~ÔcMm) Xmof Va Ho$di ˶m cmoH$m§daM AgUma Amho, Oo lr‘§V AgyZhr (Kar) amhʶmMr nadmZJr Vwåhmcm ‘mJVmV. Vo ¶mda g§Vïw > Pmcoco AmhoV H$s, ‘mJo amhUmè¶m {ó`m§~amo~a ‘mJo amhmdo. A„mhZo ˶m§À¶m ‘ZmMr Xmao ~§X H$ê$Z Q>mH$cr AmhoV, (Vo H$m¶ H$arV AmhoV ho) ˶m§Zm g‘OV Zmhr. 94 (Am{U) Ooìhm Vwåhr (‘mo{h‘odê$Z) naVyZ ˶m§À¶mH$S>o ¶mc, (Voìhmhr) Vo g~~r gm§JV AgVrc (åhUOo ˶m§Zm ˶m§À¶m H¥$˶mMm níMmÎmmn Pmcocm Zgoc). (˶m§Zm) gm§Jm, "nmoH$i g~~r gm§Jy ZH$m, H$maU Amåhr (AmVm) Vw‘À¶mda {dídmg H$aUma Zmhr.' A„mhZo AmYrM Amåhmcm Vw‘À¶m AdñWoMr ‘m{hVr {Xcr Amho, Am{U AmVm A„mh Vw‘À¶m AmMaUmda cj R>do Uma Amho, VgoM ˶mMm n¡J~§ ahr. ‘J eodQ>r Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$S>o naV AmUʶmV ¶oBc © , Á¶mcm Ñí¶ Am{U AÑí¶ (XmoÝhr Jmoï>tMo) nyU© kmZ Amho Am{U Vmo Vwåhmcm Vo gd© H$mhr gm§JZy Q>mHo$c, Oo Vwåhr H$arV AgV. 95 Ooìhm Vwåhr naV Amcoco Agmc Voìhm Vo Vw‘À¶mg‘moa A„mhÀ¶m (ZmdmÀ¶m) enWm KoD$ cmJVrc, (¶m hoVZy o H$s), Vwåhr ˶m§Zm gmoS>y Z Úmdo. Va Vwåhr ˶m§Zm gmoS>y Z Úm, {ZpíMVM Vo (’$ma) An{dÌ cmoH$ AmhoV. Am{U Amnë¶m (H$‘©ê$nr) H$‘mB©À¶m ‘mo~Xë¶mV, ZaH$ hoM ˶m§Mo {ZdmgñWmZ hmo¶. 96 Vo Vw‘À¶mg‘moa enWm KoVrc (¶m hoVZy o H$s), Vwåhr ˶m§À¶mda àgÞ ìhmdo, nU Vwåhr



Hw$amU ˶m§À¶mda àgÞ PmcmV, Var A„mh ‘mÌ Aem {dÐmohr cmoH$m§da H$Yrhr àgÞ hmoUma Zmhr. 97 J«m‘rU ^mJmV amhUmao Aa~ cmoH$ (ehar ^mJmVrc cmoH$m§À¶m VwcZoV) g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma XoʶmÀ¶m ~m~VrV d Xm§{^H$nUmÀ¶m ~m~VrV ’$ma XþamJ«hr AmhoV (Am{U åhUyZM) A„mhZo Amnë¶m n¡J~§ amH$S>o Oo H$mhr ‘¶m©Xm ñnï> H$aUmao (AmXoe) àH$Q> Ho$co AmhoV, Vo g‘OʶmMr ˶m§Mr cm¶H$s Zmhr. A„mh gd© H$mhr OmUUmam Amho, ~w{Õ‘mZ Amho. 98 Am{U J«m‘rU Aa~ cmoH$m§‘ܶo H$mhr Agohr AmhoV, Vo (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) Oo H$mhr IM© H$aVmV ˶mg X§S> XoʶmgmaIo g‘OVmV Am{U Vo Vw‘À¶mda (EImXr) {dnÎmr H$mogiʶmMr dmQ> nmhV AmhoV, (nU ho lÕmd§Vm§Zmo!) {dnÎmr Va ˶m§À¶mdaM H$mogioc! A„mh gd© H$mhr EoH$Umam, gd© H$mhr OmUUmam Amho. 99 Am{U J«m‘rU ^mJmVrc Aa~m§‘ܶo H$mhr Agohr cmoH$ AmhoV, Oo A„mhda d A§{V‘ {Xdgmda {dídmg R>do VmV Am{U Oo H$mhr (YZ) Vo (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) IM© H$aVmV, Vo ˶mg A„mhMo gm{Þܶ àmá H$aʶmMo d n¡J~§ amH$Sy>Z Amerdm©X àmá H$aʶmMo gmYZ g‘OVmV. hmo¶! {ZpíMVM Vo ˶m§À¶mH$[aVm (A„mhMo) gm{Þܶ àmá H$aʶmMo gmYZ Amho. A„mh (Adí¶) ˶m§Zm Amnë¶m H¥$nmN>ÌmImcr (OmJm) XoBc © . IamoIa! A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 100 Am{U (A„mhgmR>r) ñdXoe ˶mJ H$ê$Z Amcoco (lÕmd§V) Am{U ˶m§Zm gmhmæ¶ H$aUmao d Aml¶ XoUmao (ñWm{ZH$ lÕmd§V) (gXmMmamÀ¶m ~m~VrV) AJ«Ur d gdm©V nwT>o Agcoco cmoH$ AmhoV. Am{U Vo cmoH$hr Á¶m§Zr CËH¥$ï>nUo gÝ‘mJm©da Agcoë¶m§Mo AZwgaU Ho$co. A„mh ¶m§À¶mda (A˶§V) àgÞ Pmcm Amho Am{U Vohr ˶mÀ¶mda àgÞ AmhoV. Am{U A„mhZo ˶m§À¶mgmR>r Aem ~mJm V¶ma Ho$coë¶m AmhoV, Á¶mVyZ nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) àdmh 254



255 gyah-09. AV-Vm¡~m dmhV AgVrc. Vo ˶mV H$m¶‘ {Zdmg H$aVrc Am{U hoM Amho gdm©V ‘moR>o ¶e! 101 Vw‘À¶m Amgnmg Oo J«m‘rU Aa~ cmoH$ amhVmV, ˶m§À¶m‘ܶo (H$mhr) Xm§{^H$ AmhoV. Am{U (n¡J~§ amMo eha Agcoë¶m) ‘{XZoÀ¶m cmoH$m§‘ܶohr (H$mhr) Xm§{^H$ AmhoV, Vo Xm§{^H$nUoÀ`m ~m~VrV n¸o$ Pmcoco AmhoV. Vwåhr ˶m§Zm AmoiIV Zmhr, Amåhr ˶m§Zm AmoiIVmo. Amåhr ˶m§Zm (¶m OJmV) XþnQ>rZo {ejm H$ê$. (eodQ>r) ˶m§Zm (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) ’$ma ‘moR>çm {ejoH$S>o ZoʶmV ¶oBc © . 102 Am{U Aݶ H$mhr Ago (cmoH$) AmhoV, Á¶m§Zr Amnë¶m dmB©Q> H¥$˶m§Mr H$~wcr {Xcr Amho. Á¶m§Zr H$mhr dmB©Q> Am{U H$mhr Mm§Jcr H$m‘o Ho$cocr AmhoV. Amem Amho H$s, A„mh ˶m§À¶m~m~VrV AZwH$§ nm XmIdrc. {ZpíMVM, A„mh hm A{Ve¶ j‘merc d X¶miy Amho. 103 (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m§À¶m g§nÎmrVyZ (Oo) XmZ (Vo XoV AmhoV ˶mMm) ñdrH$ma H$am. åhUOo Vwåhr ˶mÀ¶m gmhmæ¶mZo ˶m§Mo {MÎm ewÕ d n{dÌ H$amc. Am{U Vwåhr ˶m§À¶mgmR>r àmW©Zm H$am. Vw‘Mr àmW©Zm ˶m§À¶mgmR>r IamoIaM ‘Z:em§VrMo gmYZ ~Zoc. A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 104 ˶m§Zm ho ‘mhrV Zmhr H$m H$s, A„mh Amnë¶m ^º$m§À¶m níMmÎmmnmMm ñdrH$ma H$aVmo. Am{U Ë`m§À`m XmZmg ñdrH¥$Vr àXmZ H$aVmo. Am{U (Vmo) Ho$di A„mh Amho (Omo) níMmÎmmnmMm ñdrH$ma H$aVmo. Am{U (Vmo) H¥$nmiy Amho. 105 (˶m§Zm) gm§Jm, "(Oer Vwåhmcm H$am¶Mr AmhoV Ver) H$m‘o H$am, A„mh Vw‘À¶m AmMaUmda cj R>do c o , VgoM ˶mMm n¡J~§ a d lÕmd§Vm§Mho r (Vw‘À¶m AmMaUmda) cj Agoc. Am{U (eodQ>r) Vwåhmcm ˶mÀ¶m g‘moaM hOa Ho$co OmB©c, Omo Ñí¶ d AÑí¶mMo g§nUy © kmZ ~miJVmo. Voìhm Vmo Vwåhmcm Oo H$mhr Vwåhr H$arV hmoVm, ˶m{df¶r AdJV H$aoc.' 106 Am{U H$mhr Aݶ Ago AmhoV Á¶m§Mo àH$aU A„mhMm {ZU©¶ ¶oBn© ¶ªV cm§~Urda Q>mH$ʶmV Amcoco Amho. EH$Va Vmo ˶m§Zm



Hw$amU {ejm H$aoc qH$dm (˶m§À¶m níMmÎmmnmMm ñdrH$ma H$ê$Z), ˶m§Zm (nwÝhm) Amnë¶m H¥$nmN>ÌmImcr OmJm XoBc © . A„mh gd© H$mhr OmUUmam Amho, ~w{Õ‘mZ Amho. 107 Am{U H$mhr (Xm§{^H$) Agohr AmhoV, Á¶m§Zr EH$ (doJir) ‘erX ~Z{dcr, ¶m hoVZy o H$s, ˶mÛmao (lÕmd§Vm§Xaå¶mZ) CnÐd ‘mOdVm ¶mdo, VgoM cmoH$m§Zm (g˶Y‘m©Mm) ˶mJ H$aʶmg ào[aV H$aVm ¶mdo. Am{U lÕmd§Vm§Xaå`mZ AmngmV ’y$Q> nmS>ʶmÀ¶m hoVZy ,o Am{U ˶mg X~m Yê$Z ~gʶmMo ñWmZ CncãY H$ê$Z XoʶmgmR>r, Omo nydunmgyZ A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amer cT>V Amho. (lÕmd§Vm§Zmo!) Vo (Vw‘À¶mg‘moa) enWm KoD$Z gm§JVrc H$s, Am‘Mm hoVy Ho$di Mm§Jco H$aʶmMmM hmoVm, nU A„mh (ñdV:) ¶m Jmoï>rg gmjr Amho H$s, Vo ImoQ>o ~mocUmao cmoH$ AmhoV. 108 ˶m {R>H$mUr Vwåhr H$Yrhr nm¶ R>do y ZH$m, (åhUOo {VWo àmW©Zgo mR>r C^o amhUo Vw‘À¶mgmR>r H$Xm{n C{MV Zmhr) nU Á¶m ‘erXrMm nm¶m n{hë¶mM {XdgmnmgyZ B©e-^¶mda R>do ʶmV Amcocm Amho, Ho$di VrM ‘erX ¶mgmR>r A{YH$ ¶mo½¶ Amho H$s, {VÀ¶m‘ܶo Vwåhr (àmW©Zgo mR>r) C^o amhmdo. {VÀ¶mV Ago cmoH$ AmhoV Oo (‘ZmZo) ñdÀN> d ewÕ amhUo ng§V H$aVmV, Am{U (AgoM) ñdÀN> d ewÕ amhUmao cmoH$ A„mhcm {චAmhoV. 109 ‘J (XmoKm§V) H$moU loð> Amho? Á¶mZo Amnë¶m B‘maVrMm nm¶m A„mhÀ¶m ^¶mda Am{U ˶mÀ¶m àgÞVoda aMcm Vmo ‘Zwî¶, H$s, Á¶mZo Amnë¶m B‘maVrMr C^maUr (nmʶmZo) ^wg^werV Pmcoë¶m Aem (XarÀ¶m) H$mR>mda Ho$cr H$s, ˶mÀ¶mgh Vr (B‘maV) gai ZaH$mÀ¶m AmJrV OmD$Z H$mogiUma Amho. A„mh (OmUyZ~wOZy ) dmB©Q> H¥$˶o H$aUmè¶m§Zm gÝ‘mJ© XmIdrV Zmhr. 110 Am{U Or B‘maV ˶m§Zr C^r Ho$cr, ˶m§À¶m ‘Zm‘ܶo gX¡d {ÛYm ‘Z…pñWVrMo H$maU ~ZyZ amhrc, ¶oWnmdoVmo H$s, ˶m§À¶m ‘ZmMo VwH$S>-o VwH$S>o hmoD$Z OmVrc, (åhUOo Vo ‘aU nmdVrc Vmon¶ªV 256



257 gyah-09. AV-Vm¡~m Vo g§^‘« mÀ¶m AdñWoV amhVrc). Am{U A„mh gd© H$mhr OmUUmam Amho, ~w{Õ‘mZ Amho. 111 IaoVa, A„mhZo lÕmd§Vm§Mo àmU Am{U (˶m§Mr) g§nÎmr ñdJm©À¶m ‘mo~Xë¶mV IaoXr Ho$cr Amho. Vo A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>VmV, R>ma H$aVmV Am{U R>ma hmoVmV, ho (A„mhZo) ñdV:Mo H$V©ì¶ ‘mZcoco EH$ Ago g˶ dMZ Amho. Oo Vm¡amV, B§Orc d Hw$amU (¶m gd© ˶mÀ¶m J«W§ m§V Z‘yX Amho). Am{U H$moU Agm Amho, Omo A„mhnojm A{YH$ Amnë¶m dMZmer nyVV© m H$ê$ eH$Vmo. ‘J Vwåhr Omo gm¡Xm ˶mÀ¶mer Ho$cocm Amho, ˶m~Ôc AmZ§X gmOam H$am. H$maU hoM Amho © ), Oo (Amnë¶m dmB©Q> H¥$˶m§~Ôc) gd©lðo > ¶e! 112 (ho ¶e ˶m§Zm àmá hmoBc níMmÎmmnX½Y hmoD$Z (A„mhH$S>)o diVmV, (VgoM Oo) ˶mMr CnmgZm H$aVmV d ˶mMo ñVw{VJmZ H$aVmV, (˶mcm àgÞ H$aʶmgmR>r) ˶mÀ¶m ‘mJm©V àdmg H$arV AgVmV, Oo ˶mÀ¶mg‘moa Z‘Z H$aVmV d Oo ˶mÀ¶mnwT>o ZV‘ñVH$ hmoVmV, Oo Mm§Jcr H$m‘o H$aʶmMo AmXoe XoVmV Am{U dmB©Q> H$m‘m§nmgyZ amoIVmV. Am{U Oo A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm§Mo nmcZ H$aVmV, (åhUOo ¶m Jmoï>r A§Jr Agcocm ‘mUyg ñdJm©gmR>r nmÌ R>ac o ), (n¡J~§ a!) Vwåhr lÕmd§Vm§Zm (¶m A„mhÀ¶m dm¶ÚmMr) ew^dmVm© Úm. 113 n¡J~§ a Am{U lÕmd§V cmoH$ ¶m§À¶mgmR>r ho C{MV Zmhr H$s, ˶m§Zr AZoH$o ídadmXr cmoH$m§À¶m j‘màmárgmR>r (A„mhH$S>)o àmW©Zm H$amdr, ‘J Vo ˶m§Mo OdiMo ZmVcJ H$m AgoZmV. Ooìhm H$s, ˶m§À¶mg‘moa ho ñnï> H$aʶmV Amcoco Amho H$s, ¶m (AÅ>c JwÝhoJmam§Mm) ZaH$àdoe AQ>i Amho. 114 Am{U B~«mhr‘Zo Amnë¶m (AZoH$o ídadmXr) {n˶mgmR>r (A„mhH$S>)o j‘m¶mMZm Ho$di ¶mgmR>r Ho$cr hmoVr H$s, ˶mZo ˶mg Vgo H$aʶmMo eãX {Xco hmoV.o nU Ooìhm B~«mhr‘cm ho H$iyZ Amco H$s, ˶mMm {nVm A„mhMm eÌy Amho, Voìhm Vmo



Hw$amU ˶mÀ¶mnmgyZ doJim Pmcm. IamoIa! B~«mhr‘ A{Ve¶ H$mo‘c ‘ZmMm d ghZerc hmoVm. 115 A„mhMr hr nÕV Zìho H$s, EImÚm OmVrg‘yhmg ‘mJ©Xe©Z Ho$ë¶mZ§Va, ˶m§Zm Vmon¶ªV ‘mJ©^ï« > H$aV Zmhr, Omon¶ªV ˶m§Zm, ˶m§Zr Á¶m Jmoï>tnmgyZ ñdV:cm A{cá R>do m¶Mo Amho, ˶m Jmoï>r ñnï> H$ê$Z Vmo gm§JV Zmhr. IamoIa, A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo nyU© kmZ Amho. 116 {ZpíMVM, AmH$me Am{U n¥Ïdrda (åhUOo g‘ñV {dídmda) Ho$di A„mhMrM gÎmm Amho. VmoM OrdZ XoVmo Am{U VmoM ‘¥Ë¶yhr XoVmo. Am{U A„mh{edm¶ Xþgam H$moUrM Vw‘Mm ajUH$Vm© qH$dm gmhmæ¶H$Vm© Zmhr. 117 A„mhZo n¡J~§ a d Amnë¶m KamXmamMm ˶mJ H$ê$Z Amcoco (lÕmd§V) d Amcoë¶m§Zm gmhmæ¶ H$aUmao ñWm{ZH$ (lÕmd§V) ¶m gdmªda Amncr H¥$nmÑï>r Q>mH$cr Amho. Á¶m§Zr H$R>rU n[apñWVrV n¡J~§ amcm gmW {Xcr. Aer AdñWm AgVmZmhr, (gmW {Xcr) H$s, ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr lÕmd§Vm§Mr ‘Zo S>i‘irV Pmcocr hmoVr, Am{U nwÝhm EH$Xm A„mhZo ˶m§À¶mda H¥$nmÑï>r Q>mH$cr. {ZpíMVM A„mh ˶m§À¶m~m~VrV H$Zdmiy d j‘merc Amho. 118 Am{U (˶mZo Amncm H¥$nmdfm©d) ˶m {VKm§dahr Ho$cm, Á¶m§Mm {ZU©¶ cm§~Urda Q>mH$ʶmV Amcm hmoVm. Ooìhm (˶m§Mr AdñWm Aer Pmcr hmoVr H$s), n¥Ïdr ’$ma {dñV¥V AgyZ XoIrc, ˶m§À¶mgmR>r (’$ma) AmHw$§ {MV ~Zcr hmoVr Am{U ˶m§Mo Ord ˶m§À¶mgmR>r AmoPo ~Zco hmoV,o (åhUOo ˶m§Zm OJmdogo dmQ>V ZìhVo). Am{U (eodQ>r) ˶m§Mr (nyU)© ImÌr nQ>cr hmoVr H$s, (AmVm) A„mhÀ¶m àH$monmnmgyZ dmMʶmgmR>r (ñdV:) A„mh{edm¶ Xþgao H$moUVohr Aml¶ñWmZ Zmhr. ‘J A„mh (Amnë¶m X¶ogh) ˶m§À¶mH$S>o dicm, ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr níMmÎmmnX½Y hmoD$Z ˶mÀ¶mH$S>o dimdo. IamoIa! A„mh ˶mÀ¶mH$S>o naV ¶oUmè¶m§Zm gX¡d ‘m’$ H$aUmam Am{U ’$ma X¶miy Amho. 119 B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U g˶dMZr 258



259 gyah-09. AV-Vm¡~m 120 cmoH$m§À¶m nmR>rer C^o amhm. (n¡J~§ amMo) eha ‘{XZm ¶oWrc cmoH$m§gmR>r VgoM (‘{XZoÀ¶m) Amgnmg J«m‘rU ^mJmV amhUmè¶m Aa~ cmoH$m§gmR>r ho C{MV ZìhVo H$s, A„mhÀ¶m n¡J~§ amcm gmoS>y Z ‘mJo (Kar) ~gyZ amhmdo. Am{U ho H$s, ˶mÀ¶m (åhUOo n¡J~§ amÀ¶m) {Odmnojm ñdV:À¶m {Odmcm àmYmݶ Úmdo. ho AemgmR>r H$s, A„mhÀ¶m ‘mJm©V Ooìhmhr ˶m§Zm VhmZ cmJVo, WH$dm OmUdVmo Am{U ^wH$o Zo ì¶mHy$i hmoVmV (åhUOo B˶mXr àH$maÀ¶m g‘ñ`m§Zm ˶m§Zm Vm|S> Úmdo cmJVo) Am{U Ooìhmhr, g˶ ZmH$maUmè¶m§ (eÌyd§ a) Amncm dMH$ ~g{dUmao nmD$c (Vo) CMcVmV d eÌycm H$moU˶mhr àH$mao ZwH$gmZ nmoM{dVmV, ˶mÀ¶m ’$cñdê$n ˶m§À¶m Zmdo Mm§Jë¶m H$m‘mMr Zm|X Ho$cr OmVo. {ZpíMVM Oo gËH$‘© H$aVmV, ˶m§Mo ’$i A„mh (H$Yrhr) dm¶m OmD$ XoV Zmhr. 121 Am{U Ooìhmhr Vo H$‘r qH$dm OmñV à‘mUmV (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) IM© H$aVmV Am{U Ooìhmhr Vo (A„mhÀ¶m ‘mJm©V) Oo H$mhr A§Va nma H$aVmV, ˶mMr ˶m§À¶m Zmdo Zm|X Ho$cr OmVo. ¶mgmR>r H$s, A„mhZo ˶m§À¶m H$‘mªMm ˶m§Zm nwano ay ‘mo~Xcm Úmdm. 122 (¶wÕmÀ¶m doir) gd© lÕmd§Vm§Zr {‘iyZ {ZKmdo ho Bï> ZìhVo. ‘J Ago H$m KS>co Zmhr H$s, ˶m§À¶m à˶oH$ JQ>mVyZ H$mhr cmoH$ (n¡J~§ amH$S>)o ¶oD$Z, Y‘m©Mr Mm§Jcr OmU àmá H$ê$Z, naV Amnë¶m cmoH$m§V OmD$Z, ˶m§Zm gmdY Ho$co AgVo, ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr (ñdV:cm XþîH¥$˶m§nmgyZ) dmMdmdo. 123 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! ˶m g˶ ZmH$maUmè¶m (lÕmhrZm§er) ¶wÕ H$am, Oo Vw‘À¶m g^modVmcr AmhoV. (Am{U) ˶m§À¶mer H$R>mao VmnydH© $ ì¶dhma H$am. Am{U cjmV Agy Úm H$s, A„mh gXmMmar cmoH$m§À¶m ~amo~a Amho. 124 Am{U Ooìhm (Hw$amUmV) EImXo àH$aU (Aܶm¶) àH$Q> Ho$co OmVo, Voìhm ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr cmoH$ (Ago) åhUVmV, "¶m àH$aUmVrc



Hw$amU (g§Xeo mZo) Vw‘À¶mn¡H$s H$moUmMr lÕm (A{YH$) ~iH$Q> Ho$cr?' {ZpíMVM Oo lÕmd§V AmhoV, ˶m§À¶m lÕo‘ܶo ˶m (àH$aUmÛmao) dmT> Pmcr Amho. Am{U Vo ˶m ew^dmV}~Ôc Iye hmoV AmhoV, (Or A„mhZo ˶m§Zm {Xcr Amho). 125 nU Á¶m§À¶m ‘ZmV {dH¥$Vr Amho, Va (˶mÛmao) ˶m§À¶mV (AmYrnmgyZ Agcoë¶m) ‘{cZVo‘Ü`o AmUIr ‘{cZVoMr ^a nS>cr Amho. Am{U Vo g˶ ZmH$maV Agcoë¶m AdñWoV ‘¥Ë¶ycm gm‘moao OmVmV. 126 ˶m§Zm ho {XgV Zmhr H$m H$s, à˶oH$ dfu EH$Xm qH$dm XmoZXm ˶m§Mr narjm KoVcr OmVo. VargwÕm Zm Vo níMmÎmmnX½Y hmoVmV, Zm ˶mnmgyZ ~moY KoVmV. 127 Am{U Ooìhm (Hw$amUmV) EImXo àH$aU àH$Q> Ho$co OmVo, Voìhm Vo EH$‘oH$m§H$S>o nmhVmV, Am{U ({dMmaVmV H$s), Vwåhmcm H$moUr nmhV Va Zmhr Zm? ‘J Vo (˶mH$S>o nmR> {’$adyZ) {ZKyZ OmVmV, A„mhZo (g˶mnmgyZ) ˶m§Mr ‘Zo (XþgarH$S>)o di{dcr AmhoV, ˶mMo H$maU åhUOo, Vo Ago cmoH$ AmhoV, Oo g‘OV ZmhrV. 128 Vw‘À¶mH$S>o EH$ n¡J~§ a Amcocm Amho, Omo Vw‘À¶mn¡H$sM Amho. (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) Vwåhr (’$ma) ‘moR>çm g§H$Q>mV gmnSy> eH$Vm (¶m {dMmamZo) Vmo Xþ:Ir hmoVmo. Vw‘Mo ^co ìhmdo, Aer ˶mMr (‘ZmnmgyZ) BÀN>m Amho Am{U lÕmd§Vm§gmR>r Vmo A{Ve¶ ào‘i d H$Zdmiy Amho. 129 (Ago AgyZhr) Oa ¶m cmoH$m§Zr nmR> {’$adcr Va (˶m§Zm) gm§JZy Q>mH$m, "A„mh ‘m¶mgmR>r n¶m©á Amho, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrhr CnmgZo¶mo½¶ ZmhrM. ‘r ˶mÀ¶mdaM (ÑT>) {dídmg R>do Vmo, Am{U VmoM ‘mcH$ Amho ‘hmZ qghmgZmMm!' 260



gyah-10. ¶yZwg 1



Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Acr’$0 cm‘0 am0 ho g§Xeo AmhoV Aem J«W§ mMo, Omo kmZmZo n[anyU©



261 gyah-10. ¶yZgw Amho. cmoH$m§Zm ho {d{MÌ dmQ>Vo H$m H$s, Amåhr ˶m§À¶mVrcM EH$m 춺$sH$S>o (Am‘Mm) g§Xeo àH$Q> Ho$cm? (H$s, ˶mÛmao g‘ñV) ‘mZdOmVrcm gmdY H$am. Am{U lÕm YmaU H$aUmè¶m§Zm ew^dmVm© EoH$dm H$s, ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o ˶m§À¶mgmR>r gÝ‘mZmMo Iao ñWmZ Amho. (¶mda) g˶ ZmH$maUmao cmoH$ åhUVmV H$s, hr 춺$s EH$ CKS>CKS> OmXÿJma Amho. 3 {ZpíMVM, Vw‘Mm nmcZH$Vm© A„mh Amho, Á¶mZo ghm {Xdgm§V (åhUOo ghm Q>ß߶m§V) AmH$me Am{U n¥ÏdrMr {Z{‘©Vr Ho$cr, ‘J Vmo (g‘ñV g¥ï>rMm ‘mcH$ åhUyZ) qghmgZmda {damO‘mZ Pmcm, VmoM à˶oH$ Jmoï>rMo Am¶moOZ H$aVmo. ˶mÀ¶m g‘j ˶mÀ¶m nadmZJr{edm¶ H$moUrhr (H$moUmMrhr) {e’$mag H$ê$ eH$V Zmhr, Agm Amho A„mh, Vw‘Mm nmcZH$Vm©. åhUyZ Vwåhr (Ho$di) ˶mMrM CnmgZm H$am, Vwåhr ¶mH$S>o cj XoUma Zmhr H$m? 4 ˶mÀ¶mH$S>Mo Vwåhm gdmªZm naV Om¶Mo Amho, ho A„mhMo n¸o$ dMZ Amho. {Z:g§Xho VmoM {Z{‘©VrMr gwédmV H$aVmo Am{U VmoM (Vr {Z{‘©Vr g§nïw >mV Amë¶mZ§Va) {Vcm nwZ:ñWm{nV H$aoc. ho ¶mgmR>r H$s, Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U gËH$‘} Ho$cr ˶m§Zm ݶm¶nydH© $ ’$i XoVm ¶mdo. Am{U Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm (Va ˶m§À¶m) ˶m ZH$mamnmoQ>r ˶m§Zm ({nʶmgmR>r) CH$iVo nmUr d ¶mVZm‘¶r {ejm {‘ioc. 5 VmoM Amho A„mh, Á¶mZo gy`m©cm VoOñdr àH$memMo òmoV ~Z{dco Am{U M§Ðmcm (à{Vq~{~V) àH$memMo gmYZ ~Z{dco Am{U (M§ÐmÀ¶m) AdñWm {ZpíMV Ho$ë¶m, åhUOo (˶mÛmao) Vwåhmcm dfmªMr JUZm Am{U H$mc JUZm H$aVm ¶mdr. A„mhZo ho gd© hoV{y dZm {Z‘m©U Ho$coco Zmhr. Vmo (˶m cmoH$m§gmR>r) ho g§Xeo ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho, Oo g‘OyVXmanUm ~miJUmao AmhoV. 6 {ZpíMVM, amÌ d {Xdg ¶m§À¶m AmcQy>Z-nmcQy>Z ¶oʶmV Am{U A„mhZo AmH$me d n¥Ïdr ¶m§‘ܶo Oo H$mhr {Z‘m©U Ho$co Amho. ˶m gdmªV (A„mhÀ¶m) 2



Hw$amU g§Xeo CcJS>Umè¶m IwUm AmhoV. ˶m cmoH$m§gmR>r Oo (A„mhMr) OmU R>do Umao AmhoV. 7 {ZpíMVM Oo cmoH$ Am‘À¶m ^oQ>rda {dídmg R>do Zy ZmhrV, Am{U ¶m OJmVrc OrdZmdaM g§Vïw > d g‘mYmZr Pmcoco AmhoV, Am{U Am‘À¶m g§Xeo Agcoë¶m IwUm§H$S>o Xþcj © Ho$coco AmhoV. 8 (eodQ>r) ˶m§Mo {R>H$mU (ZaH$mMr) AmJ Amho, ˶m H$‘mB©nmoQ>r Oo Vo H$arV am{hco. 9 nU Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U gËH$‘} Ho$cr. ˶m§Mm nmcZH$Vm© ˶m§À¶m lÕonmoQ>r ˶m§Zm (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV ¶emo{eIamda) nmoMdoc. na‘ gwImÀ¶m Z§XZdZmV, ˶m§À¶m nm¶mImcyZ nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) àdmh dmhV AgVrc. 10 ˶m (AmZ§XXm`r AdñWoV) ˶m§À¶m Vm|S>y Z Ago eãX ~mhoa nS>Vrc, ho A„mh! Vy Agr‘ H$s{V©dmZ Amhog! Am{U VoWo ˶m§Mo (EH$‘oH$m§Zm) A{^dmXZ Agoc __ "gcm‘'! (em§Vr!) Am{U à˶oH$ Jmoï>rMm eodQ> Vo ¶m eãXm§Zr H$aVrc, "gd© ñVwVrMm A{YH$mar g§nUy © {dídmMm (Mm) ‘mcH$ Agcocm "A„mh' hmM hmo¶!' 11 Oa A„mhZo cmoH$m§Zm ˶m§À¶m (H$‘mªÀ¶m) H$‘mB©nmoQ>r {ejm H$aʶmV KmB© Ho$cr AgVr, Á¶mà‘mUo Vmo ˶m§À¶mda H¥$nm H$aʶmMr KmB© H$aVmo, Va ˶m§À¶m Am¶wî¶mMr H$mcmdYr Ho$ìhmM g§nïw >mV Amcr AgVr. nU Oo Am‘À¶mer (˶m§Mr) ^oQ> hmoUo AQ>i Amho, ho OmUyZ ZmhrV, ˶m§Zm Amåhr ‘moH$io gmoS>y Z XoVmo, (Vo ¶mgmR>r) H$s, ˶m§Zr Amnë¶m {dÐmohmV ^Q>H$V amhmdo. 12 Am{U Ooìhm ‘Zwî¶mg nrS>m nmoMVo, Voìhm Vmo CR>Vm-~gVm qH$dm nhþS>cm AgVm Am‘Mm Ymdm H$aVmo. nU Ooìhm Amåhr ˶mÀ¶mnmgyZ ˶mMm Ìmg Xÿa H$aVmo, Voìhm Vmo (Am‘À¶mH$S>o nmR> {’$adyZ) AemàH$mao {ZKyZ OmVmo, OUy H$mhr ˶mZo Amnë¶m dmB©Q> AdñWoV Am‘Mm H$Yr Ymdm Ho$cmM ZìhVm. AemàH$mao ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmè¶m cmoH$m§Zm (˶m§Mr dmB©Q>) H¥$˶o Mm§Jcr ~ZdyZ 262



gyah-10. ¶yZgw



263



XmI{dʶmV Amcr Amho. 13 Am{U Amåhr Vw‘À¶mnydu hmoD$Z Jocëo ¶m {H$VrVar {nT>çm§Zm Zï> Ho$co Amho, Ooìhm ˶m§Zr (gmV˶nydH© $) dmB©Q> H¥$˶o Ho$cr. ˶m§À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amcoco n¡J~§ a g˶mMo gd© ñnï> à‘mU KoD$Z ˶m§À¶mH$S>o Amco hmoVo VargwÕm ˶m§Zr (n¡J~§ am§Zm) ‘mZʶmg ZH$ma {Xcm. AemMàH$mao Anamܶm§Zm Amåhr (˶m§À¶m H$‘mªMm) ~Xcm XoV AgVmo. 14 ‘J ˶m§À¶mZ§Va Amåhr Vwåhmcm n¥Ïdrda (˶m§M)o CÎmam{YH$mar ~Zdco, åhUOo Amåhmcm ho nmhVm ¶mdo H$s, Vwåhr H$go AmMaU H$aVm. 15 Am{U Ooìhm Am‘Mo ñnï> g§Xeo ˶m§Zm EoH${dco OmVmV. Voìhm Vo cmoH$ Oo Am‘À¶mer hmoUmè¶m ^oQ>rcm AQ>i ‘mZV ZmhrV, Vo åhUVmV, "¶m ì¶{V[aº$ Xþgao EImXo Hw$amU AmUm qH$dm ¶mV ~Xc H$ê$Z Q>mH$m.' (n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, "‘m¶mV’}$ ˶mV H$mhr ~Xc H$aʶmMr ‘r H$ënZmhr H$ê$ eH$V Zmhr. ‘r Va Ho$di ˶mMoM AZwgaU H$aVmo, Oo ‘m¶mH$S>o àH$Q> Ho$co OmVo; Oa ‘r ‘m¶m nmcZH$˶m©Mr Adkm H$aoZ Va ‘cm ˶m H$R>mao {XdgmÀ¶m {ejoMo ^¶ dmQ>Vo.' 16 (˶m§Zm) gm§Jm, "Oa A„mhZo Vgo BpÀN>co AgVo Va Zm ‘r Vwåhmcm Vo H$WZ Ho$co AgVo, Zm ˶mZo Vwåhmcm ˶mMr OmUrd H$ê$Z {Xcr AgVr. ‘r ¶m AJmoXa (åhUOo ho g§Xeo àH$Q> hmoʶmnydu), ‘m¶m Am`wî`mMm EH$ ‘moR>m ^mJ Vw‘À¶m‘ܶo ì¶VrV Ho$cm Amho. Va ‘J, Vwåhr Amnë¶m ~wÕrMm Cn¶moJ H$aUma Zmhr H$m?' 17 ˶m ‘mUgmnojm A{YH$ Xþï> H$moU Agy eH$Vmo, Omo A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ gm§JVmo qH$dm Omo A„mhÀ¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dVmo. {Z:g§Xho , AnamYr cmoH$ H$Yrhr ¶e àmá H$ê$ eH$Uma ZmhrV. 18 Am{U Vo A„mhcm gmoS>y Z Aem§Mr CnmgZm H$aVmV, Oo (˶m§Zm) Zm cm^ nmoMdy eH$VmV, Zm hmZr. Am{U Vo åhUVmV H$s, Vo A„mhH$S>o Am‘Mr



Hw$amU {e’$mag H$aUmao AmhoV. (n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, Vwåhr A„mhcm Aem Jmoï>r{df¶r ‘m{hVr XoV AmhmV H$m H$s, Or Jmoï> AmH$mem‘ܶo qH$dm n¥Ïdrda Amho, (nU) Vr (Jmoï>) ˶mcm ‘mhrV Zmhr? Agr‘ Amho ˶mMr ‘{h‘m! Vo Á¶m§Zm ˶mMo (A„mhMo) g‘H$j R>adVmV ˶m§À¶mnojm {H$VrVar Vmo loð> Amho. 19 Am{U (ho OmUyZ ¿¶m H$s), g‘ñV ‘mZdOmV (àma§^r) EH$M O‘mV hmoVr, Z§Va ˶m§À¶mV ‘V^oX Pmco. Am{U Oa Vw¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z AmYrnmgyZ EH$ Jmoï> {ZpíMV Ho$cocr ZgVr, Va Á¶m Jmoï>rV Vo nañna ‘V^oX H$arV AmhoV (˶m§Mo ‘V^oX cJoM) {ZH$mcr cmdco AgVo. 20 AmVm Vo (g˶ ZmH$maUmao cmoH$) {dMmaVmV, "n¡J~§ amH$S>o ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z EImXr (M‘ËH$m[aH$) IyU H$m nmR>{dʶmV Amcr Zmhr?' (˶m§Zm) gm§Jm, "AÑí¶mMo kmZ Ho$di A„mhcmM Amho. åhUyZ (AmVm) Vwåhr cmoH$ (A„mhMm hoVy CKS> hmoBn© ¶ªV) àVrjm H$am, Am{U ‘r XoIrc Vw‘À¶m~amo~a àVrjm H$arV Amho.' 21 Am{U Ooìhm Amåhr cmoH$m§Zm, ˶m§Zm nmohmoMcoë¶m Xþ:ImZ§Va Amnë¶m H¥$noMr JmoS>r MmI{dVmo, Voìhm Vo cJoM Am‘À¶m g§Xeo m§À¶m {déÕ ImoQ>o `w{º$dmX emoYm¶cm cmJVmV. (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "A„mh à{V¶moOZm H$aʶmV (Vw‘À¶mnojm) A{YH$ erK« Amho.' {Z…g§Xho , Am‘Mo XÿV Vwåhr Á¶m ¶moOZm aMVm, ˶m§Mr Zm|X H$arV AgVmV. 22 Vmo (Xþgam H$moUr ZgyZ) A„mh Amho, Omo O{‘Zrda d g‘wÐmda àdmg H$aUo Vw‘À¶mgmR>r e³¶ ~ZdVmo. Am{U Ooìhm Vwåhr Zm¡H$m§‘ܶo ñdma hmoD$Z àdmg H$aVmZm (nmhVm) H$s, (˶m Zm¡H$m) AZwH$y c dmè¶m§À¶m gmhmæ¶mZo Mmcy cmJVmV d (˶mVrc àdmgr) AmëhmXXm¶H$ dmè¶m§À¶m (ñnem©Z)o AmZ§{XV hmoV AgVmV, VmoM (AMmZH$) dmXir dmao dmhÿ cmJVmV Am{U à˶oH$ ~mOyZo ˶m§À¶mda cmQ>m MmcyZ ¶oVmV. Am{U ˶mdoigo ˶m§Zm dmQy> cmJVo H$s, (‘¥Ë¶yZ)o Mhÿ~mOyZ§ r ˶m§Zm doT>co Amho. Voìhm Vo Y‘m©à{V ‘moR>o 264



265 gyah-10. ¶yZgw g‘n©U^md XmIdyZ, A„mhH$S>o ¶mMZm H$ê$ cmJVmV, åhUVmV, "(ho A„mh!) Oa Vy ¶m (g§H$Q>mVyZ) Amåhmcm ‘wº$ Ho$cog Va {ZpíMVM Amåhr VwPo Am^ma 춺$ H$aUmao Xmg ~Zy.' 23 nU Ooìhm Vmo ˶m (g§H$Q>mVyZ) ˶m§Zm ‘wº$s XoVmo, Va Vo cJoM n¥Ïdrda AZmMma ‘mO{dʶmgmR>r (nwT>)o gagmdVmV. cmoH$m§Zmo! Vw‘Mo A˶mMmar H¥$˶ (eodQ>r) Vw‘À¶mdaM CcQ>Uma AmhoV. (Vwåhmcm e³¶ Agoc VodT>m) ¶m OrdZmMm j{UH$ cm^ Amnë¶m nXar nmSy>Z ¿¶m. (nU ho cjmV R>do m,)eodQ>r Vwåhmcm Am‘À¶mH$S>Mo naV ¶m¶Mo Amho. ˶mdoigo Amåhr Vwåhmcm Vo gd© XmIdyZ XoD$ Oo Vwåhr (Am`wî`mV) H$arV am{hco. 24 ¶m OJmVrc OrdZmMo CXmhaU ˶m nmʶmgmaIo Amho, Á¶mMm Amåhr T>Jm§VZy Imcr dfm©d H$aVmo, Voìhm O{‘Zrdarc dZñnVr (Vo nmUr) emofZy KoVmV, (Am{U ˶m nmʶmÛmao Amcoco nrH$) ‘Zwî¶ d Jwao ImV AgVmV. nU O‘rZ (ñdV:da gd© ~mOyZ§ r) Ac§H$ma MT>dZy Ooìhm gwX§ a {Xgy cmJVo, Voìhm {VMo {Zdmgr g‘OVmV H$s, Vr (O‘rZ) AmVm nyUn© Uo ˶m§À¶m {Z¶§ÌUmV Amho, (Am{U {VMr H$mnUr H$ê$Z Ymݶ {‘i{dʶmgmR>r, Vo gj‘ AmhoV). Voìhm AMmZH$ amÌrÀ¶m qH$dm {XdgmÀ¶m doir ({VÀ¶mgmR>r) Am‘Mm AmXoe ¶oVmo Am{U {VMm Agm g’$m¶m hmoVmo, OUy ˶m {Xdgmnydu {VWo H$mhrM ApñVËdmV ZìhVo. AemàH$mao Amåhr Am‘Mo g§Xeo (˶m cmoH$m§gmR>r) ñnï> H$ê$Z gm§JV AmhmoV, Oo qMVZ H$aVmV. 25 Am{U (ho OmUyZ ¿¶m H$s), A„mh (‘mZdmcm) em§{VJ¥hmH$S>o ~mocm{dVmo Amho. Am{U Vmo BpÀN>Vmo ˶mg gai ‘mJ© XmI{dVmo. 26 Oo cmoH$ Mm§Jco H¥$˶ H$aVmV, ˶m§À¶mgmR>r Mm§Jco ’$i Va AmhoM, {edm¶ ˶mnojm ~aoM H$mhr (AmUIr) ˶m§Zm {‘ioc. (ݶm¶mÀ¶m {Xder gXmMmar cmoH$m§À¶m) Mohè¶m§da Zm {Zamem ngaoc, Zm Vo An‘m{ZV Ho$co OmVrc, hoM ñdJm©Mo {Zdmgr AmhoV. Vo ˶mV gX¡d dmñVì¶ H$aVrc. 27 nU



Hw$amU Á¶m§Zr dmB©Q> H¥$˶o Ho$cr Va (Aem cmoH$m§Zm ˶m§À¶m) dmB©Q> H¥$˶m§Mm, ˶mM à‘mUmV (dmB©Q>) ‘mo~Xcm {‘ioc Am{U Zm‘wîH$sV Vo ~wS>mcoco AgVrc. ˶m§Zm A„mhÀ¶m ({ejonmgyZ) dmM{dUmam H$moUrhr Zgoc. (˶m§Mo Mohao Ago {XgVrc) H$s, OUy H$mhr ˶m§À¶m Mohè¶m§da amÌrÀ¶m H$miom»¶m nS>Úm§Zr AmdaU KmVcoco Amho. hoM cmoH$ AmJrMo {Zdmgr AmhoV, (åhUOo AmJrMo {Zdmgr ~ZUo ˶m§Mo AQ>i Zer~ Amho). ˶mV Vo gX¡d dmñVì¶ H$aVrc. 28 Am{U Á¶m {Xder (åhUOo ݶm¶mÀ¶m {Xder) Amåhr ˶m gdmªZm EH${ÌV H$ê$, ‘J Á¶m§Zr BVam§Zm A„mhMo g‘H$j R>a{dco hmoV,o Ë`m§Zm Amåhr gm§J,y "{VWoM Wm§~m {OWo Vwåhr AmhmV, Vwåhr Am{U Vo, Á¶m§Zm (Vwåhr) A„mhMo g‘H$j R>a{dco hmoV.o ' ‘J Amåhr ˶m§Zm EH$‘oH$m§nmgyZ doJio H$ê$. (Voìhm) Vo (cmoH$) Á¶m§Zm (OJm‘ܶo) A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoʶmV Amco hmoV,o (Amnë¶m ˶m CnmgH$m§Zm) åhUVrc, "Vwåhr (A{O~mV) Am‘Mr CnmgZm H$arV ZìhVm. 29 A„mh Am‘À¶m d Vw‘À¶m Xaå¶mZ gmj åhUyZ n¶m©á Amho. Vw‘À¶m CnmgZoMr Amåhmcm (‘wirM) OmUrd ZìhVr.' 30 ˶mdoir à˶oH$mcm (^yVH$mimV) ˶mZo (H$m¶-H$m¶) Ho$co hmoV,o ˶mMr nyU© OmUrd hmoBc © . Am{U gd© cmoH$m§Zm ˶m§Mm Iam ñdm‘r Agcoë¶m A„mhH$S>o naV AmUʶmV ¶oBc © . Á¶m-Á¶m Ag˶ Jmoï>r ˶m§Zr aMë¶m hmo˶m, ˶m gd© (˶m§À¶mnmgyZ) Zmhrem hmoVrc. 31 (˶m§Zm) {dMmam, "Vmo H$moU Amho, Omo Vwåhmcm AmH$me d O‘rZ ¶m§VZy CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo? Vmo H$moU Amho, Á¶mcm (Vw‘À¶m) H$mZm§da Am{U S>mù o ¶m§da nyU© {Z¶§ÌU Amho? Vmo H$moU Amho, Omo ‘¥VmVyZ gOrdmg Am{U gOrdmVyZ ‘¥Vmg ~mhoa H$mT>Vmo? Vmo H$moU Amho, Omo (ApñVËdmV Agcoë¶m) gd© Jmoï>tÀ¶m ì¶dñWmnZmda {Z¶§ÌU R>do Zy Amho?' Vo ({ZpíMVnUo) CÎma XoVrc, "(Vmo) "A„mh' Amho.' (˶m§Zm) gm§Jm, "‘J Vwåhr A„mhMr OmU 266



267 gyah-10. ¶yZgw 32 R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$arV) Zmhr H$m? Va hm Amho "A„mh' Vw‘Mm IamIwam nmcZH$Vm©, (ho Amho ˶mÀ¶m g§~Y§ rMo A§{V‘ g˶). H$maU g˶mMm ˶mJ Ho$ë¶mZ§Va ‘mJ©^ï« >V{o edm¶ H$m¶ ~mH$s amhUma? ‘J Vwåhr (g˶mnmgyZ) Xÿa H$go ~ao OmD$ eH$Vm?' 33 AemàH$mao {dÐmohr cmoH$m§À¶m ~m~VrV Vw¶m nmcZH$˶m©Mm eãX Iam R>acm H$s, Vo (H$Xm{n) lÕmd§V ~ZUma ZmhrV. 34 (Ë`m§Zm) {dMmam, "A„mhMo gh^mJr R>adʶmV Amcoë¶m Vw‘À¶m Cnmñ¶m§‘ܶo H$moUr Agm Amho H$m, Omo {Z{‘©VrMm àma§^ H$ê$ eH$Vmo Am{U ˶mMr nwZamd¥Îmr XoIrc H$ê$ eH$Vmo?' (˶m§Zm) gm§JZy Q>mH$m, "Vmo Ho$di "A„mh' Amho, Omo (H$moU˶mhr Jmoï>rcm eÿÝ`mnmgyZ) àma§^ H$aVmo, Am{U ˶mMr nwZamd¥Îmr XoIrc H$aVmo. ‘J Vwåhr (¶m g˶mnmgyZ) Xÿa ^Q>H$V Hw$R>o OmV AmhmV?' 35 (n¡J~§ a!) (˶m§Zm) {dMmam, "A„mhMo g‘H$j R>adʶmV Amcoë¶m Vw‘À¶m Cnmñ¶m§V H$moUr Agm Amho H$m, Omo g˶mH$S>o ‘mJ©Xe©Z H$ê$ eH$Vmo?' (˶m§Zm) gm§JZy Q>mH$m, "Vmo Ho$di A„mh Amho Omo g˶mMm ‘mJ© XmI{dVmo. Va ‘J Omo g˶mMm ‘mJ© XmI{dVmo, Vmo AZwgaU Ho$cm Omʶmg A{YH$ nmÌ Amho H$s, Vmo Á¶mg ñdV:cm (BVamZo) ‘mJ© XmIdë¶m{edm¶ ‘mJ© gmnS>V Zmhr? ‘J Vwåhmcm Pmco Var H$m¶? Vwåhr {H$Vr MwH$sMm {ZU©¶ H$aVm!' 36 ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$ OU Ho$di AZw‘mZmMo AZwgaU H$arV AmhoV. Am{U AZw‘mZ H$Yrhr g˶mMm n¶m©¶ Agy eH$V Zmhr. {Z:g§Xho , A„mhcm, Vo Oo H$mhr H$arV AmhoV, ˶mMr nyU© OmUrd Amho. 37 Am{U ho Hw$amU Aer dñVy Zìho Á¶mMr aMZm A„mh{edm¶ Aݶ H$moUr H$ê$ eHo$c. ho (Hw$amU) ˶m (^{dî¶dmʶm§Mr) nyVV© m Amho, Á¶m ¶m nyduÀ¶m J«W§ mV H$aʶmV Amcoë¶m AmhoV. Am{U ¶mV (B©ídar¶) J«W§ mMo ñnï> {ddaU Amho. ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, Vo {dídmÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco Amho. 38 (˶m g˶ ZmH$maUmè¶m§M)o Ago åhUUo Amho H$s H$m¶? "¶m



Hw$amU 춺$sZo (åhUOo n¡J~§ amZo) ñdV: hmoD$Z Vo aMco Amho?' (n¡J~§ a! Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr Vw‘À¶m åhUʶmV àm‘m{UH$ Agmc Va AerM JwUdÎmm Agcocm EImXm Aܶm¶ (aMyZ ‘m¶mH$S>)o KoD$Z ¶m, Am{U (¶m H$m¶m©gmR>r) A„mhcm gmoS>y Z H$moUmcmhr Vw‘À¶m ‘XVrgmR>r ~mocmdyZ ¿¶m, Á¶m§Zm ~mocmdUo e³¶ Amho.' 39 nU (dñVwpñWVr Aer Amho H$s), Vo Aem Jmoï>rcm ImoQ>o R>a{dʶmda AmJ«hr AmhoV, Or ˶m§À¶m AmH$cZm ncrH$S>Mr Amho. Am{U ˶mMr dmñV{dH$Vmhr ˶m§À¶mda AÚmn CKS> Pmcocr Zmhr. AemMàH$mao ˶m§À¶m nydu hmoD$Z Jocëo ¶m cmoH$m§Zrhr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm. Va nmhm, ˶m XþamMmè¶m§Mm eodQ> H$gm Pmcm? 40 Am{U ˶m§À¶mV Ago H$mhr cmoH$ AmhoV, Oo Hw$amUmda {dídmg R>do Umao AmhoV, Am{U ˶m§À¶m‘ܶo H$mhr Agohr AmhoV, Oo ¶mda {dídmg R>do V ZmhrV. Am{U VwPm nmcZH$Vm© AZmMma ‘mOdUmè¶m§Zm Mm§Jco AmoiIyZ Amho. 41 Am{U (n¡J~§ a!) Oa Vo Vwåhmcm ImoQ>o R>adrV AgVrc Va Vwåhr (˶m§Zm) gm§JZy Q>mH$m, "‘m¶m H$‘mª{df¶r ‘r CÎmaXm¶r Amho Am{U Vw‘À¶m H$‘mª{df¶r Vwåhr CÎmaXm¶r AmhmV. ‘r Oo H$mhr H$arV Amho, ˶m~Ôc Vwåhmcm O~m~Xma Yaco OmUma Zmhr. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV, ˶m~Ôc ‘cm O~m~Xma Yaco OmUma Zmhr.' 42 Am{U ˶m§À¶mV H$mhr Ago AmhoV Oo Vw‘À¶m Jmoï>r H$mZ XoD$Z EoH$V AgVmV, Va Vwåhr ~{hè¶m§Zm EoH$dmc H$s H$m¶? H$maU Vo (cjnydH© $ EoH$ʶmMm {XImD$nUm H$aUmao, Oo EoH$VmV ˶mg§~Y§ mZo) ~wÕrMm dmna H$arV ZmhrV. 43 Am{U ˶m§À¶mV H$mhr cmoH$ Ago AmhoV, Oo Vw‘À¶mH$S>o nmhV Agë¶mMo (gm|J H$aVmV), Va Vwåhr ˶m Am§Yù¶m§Zm ‘mJ© XmIdmc H$s H$m¶? Oa ˶m§Zm ˶m nmhʶmnmgyZ H$mhrhr C‘OV Zgco Var? (Vwåhr ‘mJ© XmIdy eH$mc?) 44 (dñVwpñWVr hr Amho H$s), A„mh cmoH$m§da ‘wirM Aݶm¶ H$arV Zmhr, nU cmoH$M ñdV:À¶m {Odmda Aݶm¶ H$arV 268



gyah-10. ¶yZgw



269



AgVmV. 45 Am{U Á¶m {Xder A„mh ˶m§Zm EH$Ì H$arc, ˶m {Xder (˶m§Zm dmQ>m¶cm cmJoc) OUy Ho$di KQ>H$m^aM, (‘¥Ë¶yndy uÀ¶m) OJm‘ܶo Vo am{hco. Vo ({VWo) EH$‘oH$m§Zm AmoiIVrc. IamoIa Ag’$c hmoUmao Vo cmoH$ AmhoV, Oo A„mher hmoUmè¶m (AQ>i) ^oQ>rcm (Amnë¶m Am`wî`mV) ZmH$maV am{hco. Am{U (AemàH$mao) gÝ‘mJ© A§JrH$maʶmg An¶er R>aco. 46 Am{U Á¶m Jmoï>rMo (åhUOo Á¶m {ejoM)o Amåhr ˶m§Zm dMZ {Xco Amho, Ë`m§nH¡ $s H$mhr (åhUOo ˶mMr PcH$) Amåhr Vwåhmcm (¶m OJmVM) XmI{dcr Va (Vwåhmcm {XgyZ ¶oBc © H$s, Amåhr g˶ ZmH$maUmè¶m§gmR>r H$m¶ VaVyX H$ê$Z R>do cr Amho). qH$dm Agohr hmoD$ eH$Vo H$s, Amåhr (˶m {ejoMr PcH$ XmI{dʶmnydu) Vwåhmcm ‘¥Ë¶y XoD$ eH$Vmo. nU (cjmV R>do m eodQ>r) ˶m§Zm Am‘À¶mH$S>Mo naV ¶m¶Mo Amho. Am{U Vo Oo H$mhr H$arV AmhoV, ˶m gdmªg (ñdV:) A„mh gmjr Amho. 47 Am{U à˶oH$ OZg‘wXm¶mgmR>r EH$ n¡J~§ a Amho. Am{U Ooìhm ˶m§Mm n¡J~§ a ˶m§À¶mH$S>o ¶oVmo, (d Am‘Mm g§Xeo ˶m§Zm nmoMdVmo). Voìhm (nyU© ݶm¶m{Zer) ˶m§Mm {ZU©¶ cmdcm OmVmo. Am{U ˶m§À¶mda {Vi‘mÌ XoIrc Aݶm¶ Ho$cm OmV Zmhr. 48 Am{U Vo (g˶ ZmH$maUmao cmoH$) {dMmaVmV, "(nwZéËWmZ d ݶm¶mÀ¶m {XdgmMm) dm¶Xm Ho$ìhm nyU© Ho$cm OmB©c? (Amåhmcm ¶m àíZmMo CÎma Úm) Oa Vwåhr g˶dMZr Agmc.' 49 (n¡J~§ a) (˶m§Zm) gm§Jm, "‘mPm ñdV:Mm ’$m¶Xm qH$dm ZwH$gmZhr ‘m¶m AI˶marV Zmhr. nU KS>Uma VoM, Oo A„mh BÀN>rc.' à˶oH$ OZg‘yhmH$[aVm EH$ AdYr {ZpíMV Ho$cocm Amho. Am{U Ooìhm ˶m§À¶m R>acoë¶m AdYrMm eodQ> ¶oVmo, Voìhm Zm EH$ jU Vo ‘mJo amhÿ eH$VmV, Zm EH$ jU nwT>o OmD$ eH$VmV (åhUOo ˶mV jUmMmhr ~Xc H$ê$ eH$V ZmhrV). 50 (˶m§Zm) gm§Jm, "(¶m~Ôc Vwåhr H$Yr {dMma Ho$cm Amho



Hw$amU H$m?) Oa A„mhMr {ejm (AMmZH$nUo) amÌr qH$dm {Xdgm Vw‘À¶mda ¶oD$Z R>no cr, Va AnamYr cmoH$ ˶mnmgyZ (ñdV:Mr gwQ>H$m H$aʶmMo {H$Vrhr à¶ËZ Ho$co Var), gwQ>H$m H$er H$ê$Z KoVrc,Á¶mgmR>r Vo KmB© H$arV AmhoV. 51 ‘J Ooìhm Vr {ejm (Vw‘À¶mda) ¶oD$Z R>no c o , Voìhm Vwåhr {VÀ¶mda {dídmg R>do Uma AmhmV? (ݶm¶mÀ¶m {Xder Ooìhm {ejm g‘moa Agoc Voìhm Vwåhmcm {dMmaco OmB©c), AmVm ¶mda {dídmg R>do Vm! (H$maU ¶m AmYr Va) Vwåhr Vr cdH$a ¶mdr Ago åhUV hmoVm.' 52 Voìhm ˶m cmoH$m§Zm gm§{JVco OmB©c, Oo (Amnë¶m Am`wî`mV) nmnH¥$˶o H$aʶmg noQ>y Z CR>co hmoV.o "AmVm MmIm AZ§VH$mcrZ {ejoMr Md. hm Ho$di Vw‘À¶m H$‘mB©MmM ‘mo~Xcm Amho, Or H$‘mB© Vwåhr (Amnë¶m hmVm§Zr H$arV am{hcmV).' 53 Am{U H$mhr cmoH$ Vwåhmcm {dMmaVmV, "ho gd© g˶ Amho H$m?' (˶m§Zm) gm§Jm, "hmo¶ ‘m¶m nmcZH$˶m©Mr enW! Vo AJXr g˶ Amho, Am{U Vwåhr Vo (A§{V‘ {heo~) Amnë¶mdê$Z (H$Xm{n) Q>miy eH$V Zmhr. 54 Am{U (Amnë¶m Am`wî`mV) dmB©Q> H¥$˶o H$arV am{hcoë¶m à˶oH$ 춺$scm (ݶm¶mÀ¶m {Xder Ago dmQy> cmJoc H$s), n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho, Vo gd© {Vcm àmá Pmco, Va Vo (gd©) Amnë¶m gwQ>H$o À¶m ‘mo~Xë¶mV XoD$Z Q>mHy$ BÀN>rc. (nU dñVwV: H$moUmH$S>ho r Voìhm H$mhrM AgUma Zmhr). Am{U Ooìhm Vo Vr {ejm nmhVrc, Voìhm Vo Amncm níMmÎmmn 춺$ H$aʶmg Ag‘W© AgVrc. Am{U ˶m§À¶mXaå¶mZ ݶm¶nydH© $ {ZU©¶ H$aʶmV ¶oBc © . Am{U ˶m§À¶mda (‘wirM) Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr. 55 cjmV Agy Úm, AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho, Vo gd© A„mhÀ¶mM ‘mcH$sMo Amho. cjmV R>do m H$s, A„mhMo dMZ {Z:g§Xho g˶ Amho. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm ¶mMr OmU Zmhr. 56 VmoM Amho Omo OrdZ àXmZ H$aVmo Am{U ˶mÀ¶mM (AmXoemZo) Vwåhmcm ‘¥Ë¶y ¶oVmo. Am{U (eodQ>r) Vwåhm gdmªZm ˶mÀ¶mH$S>Mo naV Om¶Mo 270



gyah-10. ¶yZgw



271



Amho. 57



bmoH$m§Zmo! (AmVm) Vw¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw¶mH$S>o CnXoe Amcocm Amho, d (hm CnXoenyU© J«W§ ), A§V:H$aUm‘ܶo Oo H$mhr ({dH$ma) AmhoV, ˶mda EH$ Cnm¶ Amho. Am{U {dídmg R>do Umè¶m§gmR>r ‘mJ©Xe©Z d H¥$nm Amho. 58 (˶m§Zm) gm§Jm, "hm (J«W§ ) A„mhMr H¥$nm d ˶mÀ¶m X¶oZo AdV[aV Pmcocm Amho. Va (lÕmd§Vm§Zr) ¶m~Ôc AmZ§{XV ìhmdo, (H$maU) hm (J«W§ OJmVrc) ˶m gd© Jmoï>tnojm loð> Amho, Oo Vo Jmoim H$aʶmÀ¶m ‘mJo cmJcoco AmhoV.' 59 (n¡J~§ a!) (˶m§Zm) {dMmam, "Vwåhr ¶m{df¶r H$Yr {dMma Ho$cm Amho H$m? H$s, A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r CnOr{dHo$Mr (gd©) VaVyX Ho$cr hmoVr, ‘J Vwåhr (ñdV:hÿZ) ˶mVyZ H$mhr (dñVy) {Z{fÕ R>adë¶m Am{U H$mhr d¡Y.' (˶m§Zm) {dMmam, "A„mhZo Vwåhmcm (Ago H$aʶmMr) nadmZJr {Xcr hmoVr H$m H$s, Vwåhr (ñdV:) ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ ˶mMm g§~Y§ A„mher OmoS>V AmhmV?' 60 Vo cmoH$, Oo A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMVmV, nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgm~Ôc H$m¶ YmaUm ~miJyZ AmhoV? {Z:g§Xho , A„mh cmoH$m§à{V Agr‘ H¥$nmerc Amho, nU cmoH$m§V ~hþg»§ ¶ (A„mhMo) Am^ma ‘mZUmao ZmhrV. 61 (n¡J~§ a!) Vwåhr Á¶m H$moU˶m AdñWoV AgVm Am{U (cmoH$m§Zm) Hw$amUmMm Omo H$moUVm ^mJ EoH$drV AgVm Am{U Oo H$mhr H$m¶© Vwåhr (gd© OU) H$arV AgVm. (Va cjmV Agy Úm H$s), Ooìhm Vwåhr ˶mV ‘¾ AgVm, Amåhr Vwåhmcm nmhV AgVmo. AmH$memV d n¥Ïdrda (åhUOo g‘ñV {dídmV) AJXr H$UmBVH$s dñVy XoIrc Vw‘À¶m nmcZH$˶m©À¶m Ñï>rnmgyZ cnyZ amhÿ eH$V Zmhr. Am{U ˶mnojm chmZ qH$dm ‘moR>r Aer H$moUVrhr dñVy Zmhr Or EH$m gwñnï> J«W§ mV Z‘yX Ho$cocr Zmhr. 62 (ho OmUyZ ¿¶m H$s), Oo A„mhMo {‘Ì AmhoV, ˶m§Zm H$gcohr ^¶ nmoMUma Zmhr, Zm Vo (H$Yr) Xþ:Ir hmoUma. 63 H$maU hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U (Zoh‘r)



Hw$amU A„mhMr OmU R>do Zy (˶m§Zr OrdZ ì¶VrV Ho$co). 64 ˶m§À¶mgmR>r ew^dmVm© Amho, ¶m OrdZmV Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmVhr. A„mhÀ¶m eãXm§V (H$Yrhr) ~Xc hmoV ZgVmo. Am{U hoM Amho gd©lðo > ¶e! 65 (g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m) eãXm§Zr Vwåhr Xþ:Ir hmoD$ ZH$m. {Z:g§Xho , gd© eº$s Am{U H$sVuMm ‘mcH$ Ho$di A„mh Amho. Am{U VmoM gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 66 (¶m Jmoï>rMr OmU R>do m H$s), Oo H$mhr AmH$memV Amho d Oo H$mhr O{‘Zrda Amho, Vo gd© A„mhMoM Amho. Am{U Oo cmoH$ A„mhcm gmoS>y Z, ˶m§Mm Ymdm H$aVmV, Á¶m§Zm ˶mÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ {Xco OmVo, Va Ago cmoH$ H$emMo AZwgaU H$arV AmhoV? Vo Ho$di (BVam§À¶m) ^«m‘H$ H$ënZm§Mo AZwgaU H$arV AmhoV. Am{U Vo Ho$di AQ>H$ir ~m§YrV AmhoV. 67 A„mh Va Vmo Amho, Á¶mZo Vw‘À¶mgmR>r amÌ ~Zdcr, ¶mgmR>r H$s, Vwåhmcm {dlm§Vr cm^mdr. Am{U {Xdgmcm àH$me‘¶ ~Z{dco. {ZpíMVM ¶m‘ܶo ˶m cmoH$m§gmR>r g§Xeo Agcoë¶m IwUm AmhoV, Oo (J§^raVmnydH© $) EoH$VmV. 68 (A„mhMr ‘{h‘m CKS> AgVmZmhr) Vo åhUVmV, "A„mhZo ñdV:gmR>r nwÌ ~Z{dcm Amho!' Vmo Agr‘ ‘{h‘mdmZ Amho! Vmo AmË‘{Z^©a Amho (ñd¶§nUy © Amho). AmH$memV Oo H$mhr Amho d n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho, Vo gd© ˶mMoM Amho. (¶m dº$ì¶mg§~Y§ mZo) Vw‘À¶mH$S>o H$moUVmM nwamdm Zmhr. Vwåhr A„mher Aem Jmoï>rMm g§~Y§ OmoS>Uma H$m, Á¶mMo Vwåhmcm (‘wirM) kmZ Zmhr? 69 (n¡J~§ a!) gm§JZy Q>mH$m, "Oo cmoH$ A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMVmV, Vo H$YrM ¶eñdr hmoD$ eH$V ZmhrV.' 70 ˶m§Zm (¶m) OJmV H$mhr j{UH$ cm^ àmá hmoVrc, (nU) Z§Va ˶m§Zm Am‘À¶mH$S>Mo naV ¶m¶Mo Amho. Am{U Voìhm Amåhr ˶m§Zm g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hë¶m~Ôc H$R>mao {ejoMr Md MmIm¶cm cmdy. 272



273 gyah-10. ¶yZgw (Vwåhr) ˶m§Zm (n¡J~§ a) ZyhMr H$hmUr EoH$dm, Ooìhm ˶mZo Amnë¶m cmoH$m§Zm åhQ>co hmoV,o "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! Vw‘À¶m Xaå¶mZ ‘mPr CnpñWVr VgoM A„mhÀ¶m g§Xeo m§Ûmao Vwåhmcm Vw‘À¶m H$V©ì¶m§Mr OmUrd H$ê$Z XoʶmMo ‘mPo H$m¶© Vwåhmcm Agø hmoV Agoc Va (ho OmUyZ ¿¶m H$s), ‘r Ho$di A„mhdaM {dídmg R>do Vmo. ‘J Vwåhr (AmVm ‘m¶m {déÕ) H$m¶ H$aUma AmhmV, ho nyU© gh‘VrZo (AmYr) R>adyZ ¿¶m, Am{U (¶m H$m¶m©V ‘XVrgmR>r) ˶m§Zmhr ~mocmdyZ ¿¶m, Á¶m§Zm Vwåhr A„mhMo g‘H$j R>adVm. Am{U Vwåhr H¥$Vr-¶moOZm ~Z{dë¶m Z§Va ˶mV H$moUVrhr g§{X½YVm amhÿ XoD$ ZH$m. Am{U ‘J ‘m¶m {déÕÀ¶m Vw‘À¶m ¶moOZm A‘cmV AmUm. Am{U ‘cm qH${MVhr gdS> XoD$ ZH$m. 72 Oa Vwåhr (‘r Vwåhmcm EoH$drV Agcoë¶m g§Xeo mH$S>)o nmR> {’$admc Va (ñdV:MoM ZwH$gmZ H$ê$Z ¿¶mc). ‘r Vw‘À¶mH$S>o H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘m{JVcocm Zmhr. ‘cm ‘mPm ‘mo~Xcm Va Ho$di A„mhH$S>Zy àmá hmoUma Amho. Am{U ‘cm Amkm XoʶmV Amcocr Amho H$s, ‘r (nyUn© Uo) ñdV:cm A„mhÀ¶m ñdmYrZ H$ê$Z Q>mH$mdo.' 73 ‘J ˶m§Zr ˶mcm (åhUOo n¡J~§ a Zyhcm) ImoQ>o R>a{dco. Voìhm Amåhr Zyhcm d ˶m cmoH$m§Zm Oo ˶mÀ¶m~amo~a Zm¡H$o V hmoV,o dmM{dco Am{U ˶m§Zm (n¥Ïdrda) CÎmam{YH$mar ~Zdco. Am{U ˶m cmoH$m§Zm ~wS>dZy Q>mH$co, Á¶m§Zr Am‘À¶m g§Xeo Agcoë¶m IwUm§Zm ImoQ>o R>a{dco. Va nmhm, ˶m cmoH$m§Mm eodQ> H$gm Pmcm, Á¶m§Zm gmdY H$aʶmV Amco hmoV.o 74 ‘J Amåhr ZyhÀ¶m Z§Va (BVa) AZoH$ n¡J~§ am§Zm ˶m§À¶m cmoH$m§H$S>o nmR>dco, Vo ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo ñnï> à‘mU KoD$Z Amco. nU (˶m cmoH$m§Zr) g˶mMm ñdrH$ma H$aʶmg ZH$ma {Xcm, H$maU ˶m§Zr AmYrhr g˶ ZmH$maco hmoV.o AemàH$mao Amåhr ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmè¶m§À¶m ‘Zm§Mr (H$dmS>)o grc~§X H$ê$Z Q>mH$sV AgVmo (åhUOo Vo g˶mMm g§Xeo H$Xm{n J«hU H$aUma 71



274



Hw$amU



ZmhrV). 75 ‘J ˶m§À¶mZ§Va Amåhr ‘ygm d hmê$Z ¶m§Zm {’$aAm¡Z d ˶mMo gaXma ¶m§À¶mH$S>o Am‘Mo g§Xeo XoD$Z nmR>{dco. nU ˶m§Zr ‘JéarMo dV©Z Ho$co. H$maU Vo nmnr cmoH$ hmoV.o 76 Am{U Ooìhm Am‘À¶mH$Sy>Z ˶m§À¶mH$S>o g˶mMm (g§Xeo ) nmoMcm, Voìhm Vo åhUmco, "hr Va gm’$ OmXÿ Amho.' 77 ‘ygmZo åhQ>c,o "Vwåhr (A„mhH$Sy>Z) Vw‘À¶màV Amcoë¶m (CKS>) g˶mcm OmXÿ åhUVm? hr OmXÿ Agy eH$Vo H$m? dñVwV: OmXÿJma H$YrM ¶eñdr hmoD$ eH$V ZmhrV.' 78 (˶mda) ˶m§Zr CÎma {Xco, "Vwåhr Am‘À¶mH$S>o ¶mgmR>r Amcm AmhmV H$m H$s, Am‘Mo dmS>dS>rc Á¶mMo AZwgaU H$aVmZm Amåhmcm AmT>iZy Amco ˶m ‘mJm©nmgyZ Amåhmcm Xÿa ݶmdo? (Vw‘Mm Agm hoVy Amho H$m H$s), Vwåhm XmoKm§Zm ¶m XoemV ‘moR>no Um àmá ìhmdm? nU Amåhr Vw‘Mo åhUUo (A{O~mV) ‘mݶ H$aUma Zmhr.' 79 Voìhm {’$aAm¡Z åhUmcm, "(XoemVrc) gd© {ZîUmV OmXÿJmam§Zm ‘m¶mH$S>o KoD$Z ¶m' 80 Am{U Ooìhm OmXyJma VoWo Amco, Voìhm ‘ygmZo ˶m§Zm åhQ>c,o "Vwåhmcm Oo H$mhr ’o$H$m¶Mo Amho, ’o$H$m.' 81 Am{U Ooìhm OmXÿJmam§Zr Amnë¶m cmR>çm d Xmoè¶m ’o$Hy$Z (cmoH$m§Mr ZOa~§Xr Ho$cr) Voìhm ‘ygmZo åhQ>c,o "Vwåhr ho Oo H$mhr gmXa Ho$co Amho, Vr Ho$di OmXÿ Amho, {Ocm A„mh {ZpíMVnUo {Zî’$i R>adrc. H$maU A„mh AZmMma ‘mO{dUmè¶m§Mr H$m‘o H$Yrhr g’$c hmoD$ XoV Zmhr.' 82 Am{U A„mh Amnë¶m AmXoemZo g˶mcm g˶ åhUyZ àñWm{nV H$aVmo, ‘J ˶m~Ôc XþamMmar cmoH$m§Zm {H$VrH$m dmB©Q> dmQ>Zo m. 83 VWm{n ‘ygmMo åhUUo, ˶mÀ¶m cmoH$m§nH¡ $s H$mhr VéUm§Iao rO H$moUrhr ‘mݶ Ho$co Zmhr. H$maU ˶m§Zm (amOm) {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m gaXmam§Mo ^¶ dmQ>V hmoVo H$s, H$Xm{MV Vo ˶m§Mm (H«$y a[a˶m) N>i H$aVrc. {ZpíMVM {’$aAm¡Z XoemV A{Ve¶ Owc‘r (amOmà‘mUo dmdaV hmoVm). Am{U Vmo ˶m



275 gyah-10. ¶yZgw 84 cmoH$m§nH¡ $s hmoVm, Á¶m§Zr gd© ‘¶m©Xm§Mm ^§J Ho$cm. Am{U ‘ygm åhUmcm, "‘m¶m g‘mO~m§Ydm§Zmo! Oa Vwåhr A„mhda (gƒr) lÕm R>do Umao Agmc d Vwåhr (IamoIa) ñdV:cm ˶mcm g‘{n©V Ho$coco Agmc Va Ho$di ˶mÀ¶mdaM (ÑT>) {dídmg R>do m. 85 ˶mda ˶m§Zr CÎma {Xco, "Amåhr A„mhdaM {dídmg R>do cocm Amho, ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Amåhmcm A˶mMmar cmoH$m§gmR>r N>imMo gmYZ ~Zdy ZH$mog. 86 Am{U Vw¶m H¥$noZo Amåhmcm g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§nmgyZ ‘wº$ H$a.' 87 Am{U (AemàH$mao) Amåhr ‘ygm d ˶mMm ^mD$ (hmê$Z) ¶m§À¶mH$S>o (Am‘Mm AmXoe) nmR>{dcm H$s, Amnë¶m cmoH$m§gmR>r ehamV H$mhr Kam§Mr {ZdS> H$am Am{U ˶m Kam§Zm àmW©ZmJ¥h ~Zdm, d (˶mV) {Z˶ àmW©Zm H$am (åhUOo Z‘mµO nT>m)Am{U (ho ‘ygm!) lÕmd§Vm§Zm (A„mhÀ¶m H¥$noMr) ew^dmVm© X¶m. 88 Am{U ‘ygmZo (A„mhH$S>)o àmW©Zm Ho$cr, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Vy {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m gaXmam§Zm ¶m OJmVrc OrdZmV (^anya) WmQ>m‘mQ>mMr gmYZo Am{U YZ-Xm¡cV XoD$Z R>do cr Amhog. (nU) ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! ˶mMm n[aUm‘ Agm Pmcocm Amho H$s, Vo cmoH$m§Zm Vw¶m ‘mJm©nmgyZ Xÿa ZoV AmhoV. ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! ˶m§À¶m YZ-Xm¡cVrMm g‘yi Zme H$a, Am{U ˶m§À¶m öX¶m§Zm nmfmUmgmaIo H$ê$Z Q>mH$, åhUOo ˶m§Zr Vmon¶ªV lÕm YmaU H$ê$ Z¶o, Omon¶ªV Vo ˶m Xþ:IXm¶r {ejocm (Amnë¶m S>mù o ¶m§Zr) nmhV ZmhrV.' 89 (A„mhZo) CÎma {Xco, "Vwåhm XmoKm§À¶m àmW©Zc o m ({dZ§Vrcm) ñdrH¥$Vr XoʶmV Amcr Amho. Va (AmVm) Vwåhr XmoKo Y¡¶e© rc amhm. Am{U ˶m cmoH$m§À¶m ‘mJm©Mo (A{O~mV) AZwgaU H$ê$ ZH$m, Á¶m§Zm kmZ Zmhr.' 90 Am{U Amåhr BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm g‘wÐ nma H$aʶmg gmhmæ¶ Ho$co.



Hw$amU Voìhm {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m g¡Ý¶mZo ‘moR>çm K‘|S>rZo Am{U AmH«$‘H$VoZo ˶m§Mm nmR>cmJ Ho$cm. (d) Vmon¶ªV (nmR>cmJ H$arV am{hco) H$s, Ooìhm {’$aAm¡Z (hV~c Pmcm d) ~wS>y cmJcm, Voìhm (‘mÌ) ˶mZo CX²Jmaco, "‘r (g˶) lÕoMm A§JrH$ma H$aVmo H$s, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr, Á¶mÀ¶mda BòmB©cMr ‘wco {dídmg R>do VmV. (AmVm) ‘r hr Ë`m§À`mV gm‘rc hmoVmo Amho Oo ˶mg eaU Jocc o o AmhoV.' 91 (nU A„mhZo CÎmamXmIc åhQ>c)o , "AmVm.....? (Vy lÕmd§V ~ZUma Amhog?) ¶m AmYr Va Vy Zoh‘r (Am‘À¶m {déÕ) {dÐmoh H$arV am{hcmg. Am{U (Vy) ˶m cmoH$m§nH¡ $s hmoVmg Oo (n¥Ïdrda) CËnmV ‘mOdVmV. 92 Va AmO Amåhr VwPo Ho$di eara dmMdy, åhUOo Vy Vw¶mZ§Va ¶oUmè¶m§gmR>r ~moYna {MÝh ìhmdog. IamoIa ~hþVm§e cmoH$ Am‘À¶m g§Xeo 춺$ H$aUmè¶m IwUm§H$S>o Xþcj © H$arV AgVmV.' 93 Am{U (˶mZ§Va) Amåhr BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm n{dÌ ^y‘rV (åhUOo Á¶mda A„mhMr {deof H¥$nm Pmcr- dmñVì¶ H$aʶmgmR>r OmJm {Xcr. Am{U ˶m§Zm gdm}Îm‘ CnOr{dH$m àXmZ Ho$cr. Am{U ˶m§À¶màV (A„mhH$Sy>Z àH$Q> Pmcoc)o kmZ nmohmoMco Vmon¶ªV, ˶m§Zr ‘V^oX Ho$cm Zmhr. (åhUOo A„mhH$Sy>Z àH$Q> Pmcoco kmZ nmoMë¶mZ§Va ˶m§Zr ‘V^oX H$am¶cm gwédmV Ho$cr). VwPm nmcZH$Vm© nwZéËWmZmÀ¶m {Xder ˶m§À¶m Xaå¶mZ Adí¶ ’¡$gcm H$arc, Á¶m~m~VrV Vo ‘V^oX H$arV hmoV.o 94 Am{U Oa Vwåhmcm Vw‘À¶mH$S>o nmR>dʶmV Amcoë¶m ¶m J«W§ m{df¶r (Oamerhr) e§H$m Agoc Va Vw‘À¶mnydu àH$Q> Pmcoë¶m J«W§ mMo nR>U H$aUmè¶m§Zm {dMmam. (Am{U Vwåhmcm AmT>ic o H$s), {Z:g§Xho , Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o "g˶' Amcoco Amho, åhUyZ Vwåhr e§H$m KoUmè¶m§nH¡ $s hmoD$ ZH$m. 95 Am{U Vwåhr ˶m cmoH$m§nH¡ $s hmoD$ ZH$m, Oo A„mhÀ¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dʶmda AmJ«hr am{hco. AݶWm Vw‘Mm g‘mdoe Zme nmdUmè¶m cmoH$m§V 276



gyah-10. ¶yZgw



277



hmoBc © . 96



{Z:g§Xho , Á¶m§À¶m~m~VrV Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mm ’¡$gcm Pmcm (H$s Vo lÕmd§V ~ZUma ZmhrV), Va (Ago cmoH$) H$Xm{n lÕm YmaU H$aUma ZmhrV. 97 ‘J ˶m§À¶mH$S>o "g˶m' Mm g§Xeo Agcoë¶m gd© àH$maÀ¶m IwUm H$m ¶oV ZmhrV. Omon¶ªV Vo ^¶mZH$ {ejocm (˶m§À¶mH$S>o ¶oVmZm) nmhUma ZmhrV (Vmon¶ªV Vo H$Xm{n lÕm YmaU H$aUma ZmhrV). 98 ‘J (‘mZdmÀ¶m B{VhmgmV Ago) H$Yrhr KS>co Zmhr H$s, EImÚm OZg‘yhmZo (A„mhÀ¶m) àH$monmcm nmhÿZ lÕm YmaU Ho$cr Am{U ˶m§Mr lÕm ˶m§À¶mgmR>r ’$m¶ÚmMr R>acr. ¶mcm AndmX ’$º$ (n¡J~§ a) ¶yZgw Mm OZg‘yh Amho. Ooìhm ˶m§Zr (A„mhÀ¶m àH$monmcm AmoiIyZ) lÕm YmaU Ho$cr, Voìhm Amåhr ¶m OJmV (˶m§À¶mda H$mogiUmar) AdhocZoMr {ejm (˶m§À¶mnmgyZ) Xÿa Ho$cr. Am{U Amåhr ˶m§Zm EH$m H$mcmdYrn¶ªV OrdZmMm Cn^moJ H$aʶmMr g§Yr {Xcr. 99 Am{U Oa Vw¶m nmcZH$˶m©Zo BpÀN>co AgVo, Va n¥Ïdrda {Zdmg H$aUmè¶m gd©À¶m gd© cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr AgVr. Va ‘J Vwåhr cmoH$m§Zm lÕm YmaU H$aʶmgmR>r {dde H$aUma H$s H$m¶? (åhUOo Vw¶m nmcZH$˶m©Mr narjm nmhʶmMr ¶moOZm Amho). 100 A„mhÀ¶m BÀN>{o edm¶ lÕmd§V ~Zmdo ho H$moUmgmR>rhr e³¶ Zmhr, Am{U A„mh ~wÕrMm dmna Z H$aUmè¶m cmoH$m§Zm (e§H$m-Hw$e§H$o À¶m) KmUrV cmoQ>y Z XoVmo. 101 (˶m§Zm) gm§Jm, "AmH$memV d n¥Ïdrda Oo H$mhr ApñVËdmV Amho ˶mH$S>o nmhm (˶mda {dMma H$am).' nU g§Xeo Agcoë¶m IwUm d gmdY H$aUmao Bemao, ˶m cmoH$m§gmR>r (A{O~mV) cm^Xm¶r R>aV ZmhrV, Oo {dídmg R>do Umao ZmhrV. 102 Á¶m àH$maMo {Xdg ¶m§À¶mnyduÀ¶m cmoH$m§da Amco hmoV,o ˶mM àH$maMo {Xdg ˶m§À¶mdahr ¶oʶmMr Vo (Amnë¶m AmMaUm§Ûmao) àVrjm



Hw$amU H$arV AmhoV H$s H$m¶? (åhUOo {dZmemMo Oo {Xdg g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§da Amco hmoV)o . (˶m§Zm) gm§Jm, "‘J àVrjm H$am, ‘r XoIrc Vw‘À¶mgh àVrjm H$aUmè¶m§‘ܶo gm‘rc Amho.' 103 Voìhm Amåhr Am‘À¶m n¡J~§ am§Zm Am{U lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zm dmMdVmo (Am{U ˶m gdmªZm Oo g˶ ZmH$maVmV d Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>adVmV, Zï> H$ê$Z Q>mH$Vmo). lÕmd§Vm§Zm dmMdUo ho Am‘Mo H$V©ì¶ Amho. 104 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "cmoH$m§Zmo! Oa Vwåhr ‘m¶m Y‘m©~m~V gme§H$ Agmc Va (cjmV R>do m), Vwåhr A„mhcm gmoS>y Z Á¶m§Mr CnmgZm H$aVm, ˶m§Mr CnmgZm ‘r H$arV Zmhr. Va ‘r ’$º$ (EH$m) A„mhMrM CnmgZm H$aVmo, Omo Vwåhmcm ‘¥Ë¶y XoVmo. Am{U ‘cm Aer Amkm H$aʶmV Amcocr Amho H$s, ‘r lÕmd§Vm§nH¡ $s ìhmdo.' 105 Am{U Amnco ܶmZ gX¡d (g˶) lÕoH$S>o nyU© EH$mJ«VmnydH© $ R>do m (åhUOo AT>inUo g˶ lÕoda H$m¶‘ amhm). Am{U Aem cmoH$m§V (A{O~mV) gm‘rc hmoD$ ZH$m, Oo BVam§Zm A„mhMo gh^mJr R>adVmV. 106 Am{U A„mh{edm¶ Aݶ H$moUmMmhr Ymdm H$ê$ ZH$m Oo Zm Vwåhmcm cm^ nmoMdy eH$V, Zm ZwH$gmZ nmoMdy eH$V. Am{U Oa Vwåhr Ago H$amc Va Vw‘Mm g‘mdoe XþamMmar cmoH$m§V hmoBc © . 107 Am{U (¶mMr OmU R>do m H$s,) Oa A„mhZo Vw‘À¶mda EImXo g§H$Q> nmR>dco Va ˶mÀ¶m{edm¶ Agm Xþgam H$moUrhr Zmhr, Omo Vo Xÿa H$ê$ eHo$c. VgoM Oa ˶mZo Vw‘Mo ^co H$aʶmMo R>adco Va ˶mÀ¶m H¥$nog amoIy eHo$c Agm H$moUrhr Zmhr. Vmo Amnë¶m ^º$m§nH¡ $s Á¶mÀ¶m ~m~VrV BpÀN>Vmo, ˶mg Vr H¥$nm àXmZ H$aVmo. Vmo ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 108 (n¡J§~a!) (cmoH$m§Zm) gm§JyZ Q>mH$m, "cmoH$m§Zmo! AmVm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z g˶ Vw‘À¶màV ¶oD$Z nmoMco Amho. Voìhm Omo H$moUr Amcoë¶m ‘mJ©Xe©ZmMm A§JrH$ma H$aVmo, Va ñdV:À¶mM ^ë¶mgmR>r H$aVmo. Am{U Omo H$moUr ˶mnmgyZ ñdV:cm Xÿa ZoBc © Va ñdV:cmM g§H$Q>mV cmoQ>c o . Am{U ‘r 278



279 109



Vw‘À¶m AmMaUmgmR>r O~m~Xma Zmhr.' Am{U (ho n¡J~§ a!) Vwåhr ’$º$ ˶mMoM AZwgaU H$am Oo Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV ¶oV Amho. Am{U A„mh Amncm {ZU©¶ gwZmdʶmn¶ªV g§¶‘ R>do m. Am{U Vmo gd©lðo > ݶm¶mYre Amho.



gyah-11. hÿX Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Acr’$0 cm‘0 am0 hm Amho A„mhMm J«W§ Á¶mVrb g§Xeo -dMZ (gd© ~mOyZ§ r) ñnï> AmhoV. VgoM ˶mMo Vnercdma ñnï>rH$aU Aem OmUH$mamÛmao H$aʶmV Amcoco Amho, Omo ~w{Õd§V Amho, gd© H$mhr OmUUmam Amho. 2 (hm J«W§ Vwåhmcm, hr {eH$dU XoVmo H$s), Vwåhr A„mh{edm¶ BVa H$moUmMrhr CnmgZm H$ê$ Z¶o. (n¡J~§ a! ˶m§Zm gm§Jm), ‘r ˶mÀ¶mH$Sy>Z Vwåhmcm gmdY H$aʶmgmR>r Am{U ew^dmVm© XoʶmgmR>r Amcocmo Amho. 3 Am{U Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o j‘m¶mMZm H$am Am{U Amnë¶m (^yVH$mim~Ôc) níMmÎmmn 춺$ H$arV ˶mÀ¶mH$S>o dim. (Va) Vmo Vwåhmcm EH$m {ZYm©[aV H$mcmdYrn¶ªV (¶m OrdZmV) Mm§Jcr OrdZgm‘J«r XoBc © Am{U (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) Vmo à˶oH$mcm ˶mÀ¶m JwUdÎmoZgw ma ^anya ‘mo~Xcm XoBc © . nU Oa Vwåhr nmR> {’$admc, Va I{MVM ‘cm ˶m ^¶mdh {Xder Vw‘À¶m ~m~VrV ‘moR>çm {ejoMo ^¶ dmQ>Vo. 4 (cjmV R>do m) Vwåhm gdmªZm A„mhH$S>Mo naV Om¶Mo Amho Am{U gd© dñVw‘mÌm§da ˶mMoM (nyU)© {Z¶§ÌU Amho. 5 nmhm, Vo cmoH$ (Oo ¶m J«W§ mVrc g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr AmhoV) ñdV:cm PmH$ʶmMo à¶ËZ H$arV AmhoV, åhUOo (Amnë¶m {dMmam§Zm) (A„mhnmgyZ) cndmdo. Ooìhm Vo dóm§Zr ñdV:g PmHy$Z KoVmV, Voìhm XoIrc A„mh OmUVmo, Oo H$mhr Vo cndrV AgVmV, Am{U Oo Vo CKS> H$arV AgVmV. {ZpíMVM ˶m§À¶m ‘ZmV Oo H$mhr Amho, ˶mMohr ˶mcm nyU© kmZ 1



Hw$amU Amho. Am{U n¥Ïdrda g§Mma H$aUmam Agm H$moUVmhr Ord Zmhr, Á¶mÀ¶m CnOr{dHo$Mr O~m~Xmar A„mhda Zmhr. Am{U Vmo OmUVmo (n¥Ïdrdarc) ˶mÀ¶m (OrdZH$mcmMm) {ZYm©[aV AdYr Am{U ˶mMo (‘¥Ë¶yZV§ aMo A§{V‘) dmñVì¶mMo {R>H$mU(hr). Am{U ho gd© EH$m ñnï> J«W§ mV Z‘yX H$ê$Z R>do coco Amho. 7 Am{U VmoM Amho (A„mh), Á¶mZo AmH$me d n¥Ïdr cm ghm {XdgmV (åhUOo ghm H$mcI§S>mV) {Z‘m©U Ho$co. ˶mMo qghmgZ nmʶmda hmoV.o ({Z{‘©Vr‘mJMm hoVy Agm Amho H$s), Vw‘Mr narjm ¿¶mdr d nmhmdo H$s, Vw‘À¶mn¡H$s H$moU CÎm‘ AmMaU H$aUmam R>aVmo. Am{U Ooìhm Vwåhr åhUVm H$s, ‘¥Ë¶yZV§ a Vwåhmcm Adí¶ nwÝhm {Od§V Ho$co OmB©c, Voìhm g˶ ZmH$maÊ`mda AmJ«hr Agcoco cmoH$, Z¸$s ho CÎma XoVrc, "hr Va {Zìdi OmXÿ (’$gdUyH$) Amho.' 8 Am{U Oa Amåhr ˶m§Mr {ejm EH$m {ZYm©[aV AdYrn¶ªV cm§~Urda Q>mH$cr, Va Vo Adí¶ Ago åhUVrc, "Vr H$moUVr Jmoï> Amho Or (Am‘À¶m {ejocm) cm§~Urda Q>mH$V Amho?' (cjmV R>do m {ZYm©[aV ‘wXV g§në¶mZ§Va) Ooìhm Vr ({ejm) ˶m§À¶mda H$mogioc, Voìhm ˶m§À¶mnmgyZ ˶m {Xder Vr H$moUrhr amoIy eH$Uma Zmhr. Vr Jmoï> ˶m§Zm doT>y Z Q>mHo$c, {OMr Vo WÅ>m H$arV AgV. 9 Ooìhm Amåhr ‘mZdmcm Am‘À¶m H¥$noMr JmoS>r MmIdVmo Am{U Z§Va Ooìhm Vr H¥$nm ˶mÀ¶mH$Sy>Z H$mTy>Z KoVmo Va Vmo Voìhm hVme d H¥$V¿Z ~ZVmo. 10 Am{U Oa Amåhr ˶mÀ¶mda AmnÎmr Amë¶mZ§Va ˶mcm gwImMr JmoS>r MmIdVmo, Va Vmo Ago åhUy cmJVmo H$s, AmVm ‘m¶mdaMo gd© g§H$Q> Xÿa Pmco. (Ago åhUV) Vmo eoIr {‘ady cmJVmo d K‘|S> H$ê$ cmJVmo. 11 nU Oo g§¶‘r d gËH$‘} H$aUmao AmhoV ˶m§Zm j‘m d ’$ma ‘moR>m ‘mo~Xcm àmá hmoUma. 12 (n¡J~§ a!) Ago hmoD$ Z¶o H$s, A„mhÀ¶m g§Xeo mMm EImXm ^mJ Vwåhr gmoS>y Z Úmdo, Omo Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV Amcm Amho (¶m ^rVrZo H$s, g˶ 280



6



281 gyah-11. hÿX ZmH$maUmao cmoH$ ˶mcm ng§V H$aUma ZmhrV). (Am{U Agohr hmoD$ Z¶o H$s), ˶m§À¶m Aem åhUʶmZo Vw‘À¶m ‘Zmcm doXZm ìhmì¶mV H$s, ¶m (n¡J~§ amda A„mhH$Sy>Z) EImXm I{OZm H$m nmR>{dcm Jocm Zmhr? qH$dm ˶mÀ¶mgh EImXm (gdmªZm {Xgoc Agm) ñdJ©XVÿ H$m nmR>{dcm Jocm Zmhr? (n¡J~§ a! ˶m§Zm hr gmYr Jmoï> H$iV Zmhr H$s), Vwåhr Va ’$º$ I~aXma H$aUmao AmhmV, (Am{U) à˶oH$ Jmoï>rMm gm§^miH$Vm© (à{VnmcH$) Ho$di A„mh Amho. 13 ˶m§Mo Ago åhUUo Amho H$m H$s, n¡J~§ amZo ñdV: ¶m Hw$amUmMr aMZm Ho$cr Amho? (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhrhr AgoM (åhUOo AemM JwUdÎmoM)o Xhm àH$aU (Aܶm¶) aMZm H$ê$Z AmUm. (Am{U ¶m H$m¶m©V) Vw‘Mr ‘XV H$aʶmgmR>r A„mhcm gmoS>y Z Á¶m§Zm Vwåhr ~mocmdy eH$Vm, ~mocmdyZ ¿¶m (Am{U Ago Vwåhr H$amM Oa) Vwåhr Amnë¶m åhUʶmV Iao Agmc.' 14 Am{U Oa ˶m§Zr (Á¶m§Zm Vwåhr ‘XVrgmR>r ~mocdmc) (Vo) Vw‘Mr ‘XV H$aʶmV Ag‘W© R>aco, Va OmUyZ ¿¶m H$s, (ho Hw$amU) (A„mhH$Sy>Z) ˶mÀ¶m kmZmgh àH$Q> H$aʶmV Amco Amho. (Vmo A„mh) Á¶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrhr B©ída Zmhr. ‘J AmVm Vwåhr ñdV:cm ˶mÀ¶m hdmcr H$aUma Zm? 15 Omo H$moUr ¶mM OJmVrc OrdZmMr d ˶mÀ¶m WmQ>m‘mQ>mMr BÀN>m ~miJVmo, Aem§Zm Amåhr ˶m§À¶m H$‘mªMo ’$i ¶mM OrdZmV XoD$Z Q>mH$Vmo. Am{U ¶m ~m~VrV ˶m§À¶m C{MV h¸$mV ‘wirM H$‘VaVm Ho$cr OmUma Zmhr. 16 (Am{U) hoM Ago cmoH$ AmhoV, Á¶m§À¶m dmQ>çmcm (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) AmJr{edm¶ Xþgao H$mhrhr ¶oUma Zmhr. Am{U ˶m§Zr ¶m OJmV Oo H$mhr Ho$co Agoc, Vo ì¶W© R>ac o Am{U Or H$‘} Ho$cr, Vr gd© {Zî’$i R>aVrc. 17 Vmo ‘Zwî¶ Á¶mcm ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z gwñnï> à‘mU {‘imcoco Amho. (AmUIr ˶mV ^a åhUOo) ˶mÀ¶mZ§Va A„mhH$Sy>Z g˶mMr gmj XoUmam XoIrc Amcm Amho (åhUOo J«W§ ), Ogo (¶mnydu) n¡J~§ a ‘ygmcm J«W§



Hw$amU XoʶmV Amcm hmoVm, ˶mV (cmoH$m§gmR>r) ‘mJ©Xe©Z Am{U H¥$nm hmoVr, (Va Aem 춺$sMr VwcZm ˶m lÕmhrZ cmoH$m§er H$er hmoD$ eH$Vo?) Ago cmoH$M ˶mda {dídmg R>do VmV. Am{U Oo (cmoH$m§M)o g‘yh ˶mda A{dídmg XmIdVrc, ˶m§Mo AQ>i {R>H$mU ZaH$mMr AmJ Amho. åhUyZ Vwåhr ˶m{df¶r e§H$m KoD$ ZH$m. {ZpíMVM Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco ho g˶ Amho. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$ {dídmg R>do V ZmhrV. 18 Am{U ˶mnojm A{YH$ Xþï> H$moU Agy eH$Vmo, Omo A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ gm§JVmo? Aem cmoH$m§Zm (ݶm¶mÀ¶m {Xder) ˶m§À¶m nmcZH$˶m©g‘moa gmXa Ho$co OmB©c, Am{U (˶m§À¶m~Ôc) gmj XoʶmgmR>r Á¶m§Zm ~mocm{dco OmB©c, Vo åhUVrc, "hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©{df¶r ImoQ>çm ({ZamYma) Jmoï>r ngadë¶m.' EoH$m! A„mhH$Sy>Z {Y¸$maco Omʶmg nmÌ AmhoV, Ago A˶mMmar cmoH$. 19 ({Y¸$ma Amho) ˶m§À¶mda Oo cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ amoIVmV, Am{U ˶mV (H$mhrVar) dmH$S>no Um {Z‘m©U H$ê$ nmhVmV, hoM Vo cmoH$ AmhoV Oo ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmbm ZmH$maVmV. 20 Ago cmoH$ n¥Ïdrda A„mh(À¶m ¶moOZo)bm {d’$c H$ê$ eH$V ZmhrV. Am{U A„mhnmgyZ dmMdUmam ˶m§Zm H$moUrhr AmT>iUma Zmhr. Am{U (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) ˶m§Zm XþßnQ> {ejm {Xcr OmB©c, H$maU (g˶mMm g§Xeo ) EoH$ʶmMr ¶mo½¶Vm Vo J‘mdyZ ~gco hmoV,o VgoM (˶mÀ¶m IwUm§V, ˶mMo g§Xeo ) ˶m§Zm {XgV ZìhVo. 21 hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§Zr ñdV:cm {dZmemV cmoQ>co Amho (Am{U nwZéËWmZmÀ¶m {Xder) Vo gd©, Oo ˶m§Zr aMco hmoVo ˶m§À¶mnmgyZ hadcoco Agoc. 22 ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, hoM cmoH$ ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV gdm©V OmñV dmB©Q> AdñWoV AgVrc. 23 nU Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U Á¶m§Zr gËH$‘} Ho$cr, Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©cm (nyU)© Z‘«VZo o (g‘{n©V) Pmco. hoM cmoH$ ñdJm©Vrc 282



283 gyah-11. hÿX 24 dmñVì¶mg nmÌ R>aVrc. Am{U Vo ˶mV gX¡d dmñVì¶ H$aVrc. ¶m XmoZ JQ>mM§ o CXmhaU Ago Amho, OUy EH$ Am§Yim d ~{ham, Va Xþgam S>mi o gd EoH$Umam Amho. ho XmoZ JQ> g‘mZ hmoD$ eH$VmV H$s H$m¶? (¶m CXmhaUm§nmgyZ) Vwåhr ~moY KoUma Zmhr H$m? 25 Am{U Amåhr (n¡J~§ a) Zyhcm (hmM g§Xeo XoD$Z) ˶mÀ¶m cmoH$m§H$S>o nmR>{dco hmoV.o Vmo (˶m§Zm åhUmcm), "‘r Vw‘À¶mH$S>o EH$ ñnï> I~aXma H$aUmam åhUyZ Amcmo Amho.' 26 "Va Vwåhr A„mh{edm¶ Xþgè¶m H$moUmMrhr CnmgZm H$ê$ ZH$m, ‘cm Vw‘À¶m ~m~VrV EH$m Xþ:IXm¶r {XdgmÀ¶m {ejoMo ^¶ dmQ>V.o ' 27 ¶mda ˶mÀ¶m g‘mOmVrc (˶m) à‘wIm§Zr CÎma {Xco, Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm hmoVm, "Amåhr Va Vwcm Am‘À¶mà‘mUoM EH$ ‘mUyg Agë¶mMo nmhV AmhmoV. VgoM Amåhr hohr nmhV AmhmoV H$s, VwPo AZwgaU Aݶ H$moUr Zìho Va Ho$di Am‘À¶mVrc (’$ma) X[aÐr (Am{U {Z~wÕ © ) cmoH$m§Zr Ho$co Amho. VgoM Amåhmcm Vw¶m‘ܶo Am‘À¶m VwcZoV H$moUVohr loð>Ëd Agë¶mMo {XgyZ ¶oV Zmhr. CcQ>njr Am‘Mm (Vw¶m{df¶r) Agm {dMma Amho H$s, Vy ImoQ>maS>m (‘mUyg) Amhog.' 28 ˶mda ZyhZo åhQ>c,o "ho ‘m¶m g‘mO~m§Ydm§Zmo! ‘cm gm§Jm, ‘r (Oo åhUVmo Vo) ‘m¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (Amcoë¶m) ñnï> à‘mUmda AmYm[aV Amho. Am{U ˶mZo ‘m¶mda Amncr Agr‘ H¥$nm Ho$cocr Amho. (nU) Vwåhmcm ho {XgV Zgoc Va Am{U Vwåhmcm ˶mMm {VañH$ma dmQ>V Agoc Va (Vmo g§Xeo ) Amåhr Vw‘À¶mda O~aXñVrZo WmoS>Mo cmXÿ eH$Vmo. 29 ho ‘m¶m g‘mO~m§Ydm§Zmo! ¶m (g§Xeo mÀ¶m) ‘mo~Xë¶mV ‘r Vw‘À¶mH$S>o H$moU˶mhr YZg§nÎmrMr ‘mJUr H$arV Zmhr. ‘cm ‘mPm ‘mo~Xcm Ho$di A„mhH$Sy>ZM àmá hmoUma Amho. ‘r ˶m cmoH$m§nH¡ $s (H$moUmcmhr) Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Amnë¶mnmgyZ H$Xm{n hmH$cyZ cmdUma Zmhr. Vo {ZpíMVM Amnë¶m



Hw$amU nmcZH$˶m©cm ^oQ>Uma AmhoV. nU ‘r nmhVmo Amho H$s, Vwåhr AkmZJ«ñV cmoH$ AmhmV. 30 Am{U ho ‘m¶m g‘mO~m§Ydm§Zmo! Oa ‘r (˶m A„mhÀ¶m ^º$m§Zm) hmH$cyZ cmdco Va ‘cm A„mhÀ¶m (AdH¥$nonmgyZ) dmM{dʶmg H$moU ‘XV H$aoc? hr (gmYr Jmoï>) Vwåhmcm g‘OV Zmhr? 31 Am{U ‘r Vwåhmcm Ago gm§JV Zmhr H$s, ‘m¶mH$S>o A„mhMo I{OZo AmhoV. VgoM (‘r Agohr åhUV) Zmhr H$s, ‘cm AÑí¶mMo kmZ Amho. VgoM ‘r Agohr åhUV Zmhr H$s, ‘r Va ñdJ©XVÿ Amho. VgoM Oo Vw‘À¶m ZOaoV VwÀN> AmhoV ˶m§À¶m~m~VrV ‘r Ago åhUy eH$V Zmhr H$s, A„mh ˶m§Mo H$moUVohr H$ë¶mU H$aUma Zmhr. ˶m§À¶m ‘ZmV H$m¶ Amho, Vo A„mhcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho, ‘r (Ë`m§À`m ~m~VrV) Ago {dYmZ H$aoZ Va {ZpíMVnUo ‘mPm g‘mdoe A˶mMmar cmoH$m§V hmoBc © .' 32 (˶mÀ¶m g‘mOmVrc à‘wIm§Zr) åhQ>c,o "ho Zyh, Vy Am‘À¶mer (~amM H$mi) {ddmX KmcV am{hcmg, AmVm Vo A{V Pmco. Vy Vw¶m ~mocʶmV àm‘m{UH$ Agerc Va AmVm Am‘À¶mda Vr Jmoï> (åhUOo B©ídar¶ AmnÎmr) KoD$Z ¶o, {OMo Vy Amåhmcm ^¶ XmIdrV am{hcmg.' 33 (n¡J~§ a) ZyhZo CÎma {Xco, "Oa A„mh BÀN>rc Va VmoM Vo (g§H$Q>) Vw‘À¶mda AmUoc. Am{U Voìhm ˶mVyZ Vwåhr (ñdV:Mr) gwQ>H$m (H$Xm{n) H$ê$Z KoD$ eH$Uma Zmhr. 34 (Am{U ho OmUyZ ¿¶m H$s), ‘m¶m CnXoe H$aʶmZo Vwåhmcm H$mhrhr ’$m¶Xm hmoUma Zmhr, ‘J ‘r ({H$Vrhr Vi‘irZo) Vwåhmcm Mm§Jco CnXoe H$m H$arV Zmhr, H$maU Ooìhm (ñdV:) A„mhMrM (Aer) ‘Ou Agoc H$s, Vwåhr gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa OmD$Z ^Q>H$V amhmdo (Voìhm ‘m¶m CnXoemZo Vwåhmcm gÝ‘mJ© H$gm cm^Uma?) VmoM Amho Vw‘Mm nmcZH$Vm©, Am{U (eodQ>r) ˶mÀ¶mH$S>Mo Om¶Mo Amho Vwåhmcm naVyZ.' 35 (g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§M)o Ago åhUUo Amho H$m? H$s, ho gd© n¡J~§ amZoM (ñdV: hmoD$Z) aMco Amho. (˶m§Zm) gm§Jm, "Oa (ho gd©) ‘r 284



285 gyah-11. hÿX aMco AgoZ Va ‘m¶m nmnmMo AmoPo ‘m¶mdaM AgUma (nU ho cjmV R>do m), Oo nmnH¥$˶ Vwåhr H$arV AmhmV, ˶mnmgyZ ‘r ‘wº$ Amho.' 36 Am{U (A„mhH$Sy>Z) (n¡J~§ a) ZyhH$S>o (eodQ>r) Agm g§Xeo nmR>{dʶmV Amcm H$s, AmVm (¶mnwT>)o Vw¶m cmoH$m§nH¡ $s H$moUrhr lÕm YmaU H$aUma Zmhr, ˶m§À¶m ì¶{V[aº$ Oo AmYrM lÕmd§V ~Zcoco AmhoV. Va (AmVm) Vy ˶m~Ôc Xþ:Ir hmoD$ ZH$mog, Or (nmnH¥$˶o) Vo H$arV AmhoV. 37 Am{U (AmVm) Vy Am‘À¶m ZOaog‘moa Am{U Amåhr Vw¶mH$S>o nmR>{dcoë¶m ‘mJ©Xe©ZmZwgma (EH$) Zm¡H$m V¶ma H$a (Á¶mÛmao VwPo Am{U Vw¶m AZw¶m¶m§Mo ajU Ho$co OmB©c). Am{U XþamMmar cmoH$m§{df¶r ‘m¶mH$S>o H$mhrhr ¶mMZm H$ê$ ZH$mog. {ZpíMVM ˶m§Mo ~wS>Uo AmVm AQ>i Amho. 38 Am{U (AemàH$mao) ZyhZo Zm¡H$m ~Z{dʶmg gwédmV Ho$cr, Am{U ˶mÀ¶m g‘mOmVrc à{V{ð>V g‘Oco OmUmao cmoH$ Ooìhm VoWZy Om¶Mo, Voìhm Vo (n¡J~§ a Zyhda) hgV AgV. (˶mda) ZyhZo åhQ>c,o "(AmO) Vwåhr Am‘À¶mda hgV AmhmV (nU cdH$aM) Amåhr Vw‘À¶mda hgV Agy, Ogo Vwåhr Am‘À¶mda hgV AmhmV. 39 Oo g§H$Q> ¶oʶmg (AJXr) V¶ma Amho, (Am{U Á¶mda AmO Vwåhr hgV AmhmV), Vwåhmcm cdH$aM H$iyZ MwH$o c H$s, Vo H$moUmda ¶oD$Z H$mogioc, Am{U H$moUmcm An‘m{ZV H$ê$Z gmoS>c o . VgoM (ho hr cdH$aM ñnï> hmoD$Z OmB©c H$s, ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m) AZ§VH$mcrZ (OrdZmV) H$moUmda H$m¶‘À¶m {ejoMr AmnÎmr ¶oUma Amho.' 40 (‘J Ago KS>c)o Á¶mjUr Am‘Mm {ZU©¶ Pmcm, cJoM nmʶmMo (n¥ÏdrVrc) òmoV CgiyZ dmhÿ cmJco. Amåhr Zyhcm åhQ>c,o "à˶oH$ àH$maÀ¶m àmʶmMr EH$-EH$ OmoS>r (åhUOo Za d ‘mXr) Zm¡H$o V ~gdyZ Ko Am{U Amnë¶m Hw$Qw>~§ r`m§Zm XoIrc, nU ’$º$ ˶m§Zm gmoS>y Z Á¶m§À¶m{df¶r (A„mhÀ¶m {ejoMm) AmYrM {ZU©¶ Pmcocm Amho. VgoM gd© lÕmd§Vm§Zm XoIrc (Zm¡H$o V



Hw$amU ñdma H$adyZ Ko).' Am{U (˶mÀ¶m cmoH$m§nH¡ $s) (’$maM) WmoS>o cmoH$ hmoV,o Oo ˶mÀ¶mgmo~V lÕmd§V ~Zco hmoV.o 41 Am{U ZyhZo (Amnë¶m AZw¶m¶m§Zm) åhQ>c,o "Zm¡H$o V ~gyZ ¿¶m! A„mhÀ¶mM ZmdmZo Vr Mmcoc Am{U Wm§~ʶmgmR>r Zm§Ja Q>mHo$c. {Z:g§Xho , ‘mPm nmcZH$Vm© ’$ma j‘merc d X¶miy Amho.' 42 Am{U (Vr) Zm¡H$m nd©Vm§gma»¶m cmQ>mX§ aå¶mZ ˶m§Zm KoD$Z Mmcy cmJcr, Am{U (˶mjUr) (n¡J~§ a) ZyhZo Amnë¶m nwÌmcm hmH$ ‘macr, Omo (˶mÀ¶mnmgyZ) Xÿa C^m hmoVm, (d åhUmcm), ho ‘m¶m ‘wcm! Am‘À¶m~amo~a Zm¡H$o V ¶o, Am{U ˶m cmoH$m§~amo~a amhÿ ZH$mog, Oo g˶ ZmH$maUmao AmhoV. 43 (nU ‘wcmZo) CÎma {Xco, "‘r EImÚm nd©Vmda MTy>Z OmB©Z, Omo ‘cm ~wS>ʶmnmgyZ dmMdoc.' (¶mda) ZyhZo åhQ>c,o "AmO A„mhÀ¶m {ZU©¶mnmgyZ H$moUrhr dmMdy eH$V Zmhr, nU ’$º$ VmoM dmM{dcm OmB©c, Á¶mda (ñdV:) A„mh H¥$nm H$aoc.' (˶mZ§Va) EH$ (àM§S>) cmQ> ˶m XmoKm§‘ܶo Amcr Am{U (n¡J~§ a ZyhMm ‘wcJm) ~wS>Umè¶m cmoH$m§V gm‘rc Pmcm. 44 Am{U (‘J) (n¥Ïdr d AmH$memcm ˶m§Mm ‘mcH$ Agcoë¶m A„mhH$Sy>Z) Amkm Pmcr, "ho YaVr! (Vy) VwPo nmUr emofZy Ko, Am{U ho AmH$me! (Vy) nmʶmMm dfm©d ~§X H$a' Am{U (gd©) nmUr Amogê$Z Joc.o (AemàH$mao) (A„mhÀ¶m) {ZU©¶mMr A§‘c~OmdUr Pmcr, Am{U Vr Zm¡H$m OyXr (¶m) nd©Vmda ¶oD$Z Wm§~cr, Am{U Ago gm§JʶmV Amco, "XþamMmè¶m§Zmo Xÿa ìhm.' 45 Voìhm ZyhZo Amnë¶m nmcZH$˶m©cm hmH$ ‘macr, åhUmcm, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ‘mPm ‘wcJm ‘m¶m Hw$Qw>~§ mMmM EH$ KQ>H$ Amho, (à^w!) VwPo A{^dMZ {Z:g§e` Iao Amho, VgoM ݶm¶ H$aUmè¶m§‘ܶo Vy gdm}Îm‘ ݶm¶mYre Amhog.' 46 (A„mhZo) CÎma {Xco, "ho Zyh! Vmo Vw¶m n[admamVrc ‘wirM Zmhr, ˶mMo AmMaU ’$ma dmB©Q> Amho. åhUyZ Vy ‘m¶mH$S>o Ago H$mhr ‘mJy ZH$mog, Á¶mMo Vwcm kmZ Zmhr, (VgoM) ‘r Vwcm, hr VmH$sX XoVmo H$s, Vy 286



287 gyah-11. hÿX 47 AkmZr cmoH$m§nH¡ $s hmoD$ ZH$mog.' (˶mda) ZyhZo åhQ>c,o "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! (nwÝhm H$Yr) ‘r Vw¶mH$S>o Aer Jmoï> ‘mJʶmnmgyZ ‘mPo ajU H$a, Á¶mMo ‘cm kmZ Zmhr. Am{U Oa Vy ‘cm ‘m’$ Ho$co Zmhrg, d ‘m¶mda X¶m Ho$cr Zmhrg Va ‘r {ZpíMVnUo ~a~mX hmoD$Z OmB©Z.' 48 A„mhZo åhQ>c,o "ho Zyh Zm¡H$o VyZ Imcr CVa, Am‘À¶mH$Sy>Z Vwcm Am{U Vw¶m~amo~a Agcoë¶m§Zm em§Vr d g‘¥Õr cm^Uma. Am{U ˶m (gXmMmè¶m§Zmhr Oo ¶m§À¶mnmgyZ) OÝ‘mcm ¶oVrc, Amåhr (˶m gdmªZm) ’$m¶Xm nmoMdy. nU ({OWn¶ªV dmB©Q> H¥$˶o H$aUmè¶m§Mm g§~Y§ Amho, Oo ¶m§À¶mV OÝ‘mcm ¶oD$ eH$VmV) ˶m§Zmhr Aën H$mimn¶ªV Amåhr OrdZmMm Cn^moJ H$ê$ XoD$, nU (eodQ>r) ˶m§À¶mgmR>r Xþ:IXm¶r {ejm (AQ>i) Amho.' 49 (n¡J~§ a!) ¶m AÑí¶mÀ¶m dmVm© AmhoV, Á¶m Amåhr Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> Ho$ë¶m AmhoV. ¶mnydu ˶m (dmVm©) Zm Vwåhr, Zm Vw‘Mo cmoH$ OmUV hmoV,o Va (Zyh à‘mUo) Vwåhrhr g§¶‘ R>do Umao ~Zm, H$maU (eodQ>r C‚dc ^{dî¶) A„mhMr OmU R>do Zy OJUmè¶m§gmR>rM Amho. 50 Am{U AmX ¶m OZg‘yhmH$S>o Amåhr ˶m§Mm ^mD$ hÿX ¶mg (n¡J~§ a ~ZdyZ nmR>dco), Vmo åhUmcm, "ho ‘m¶m cmoH$m§Zmo! Ho$di A„mhMrM CnmgZm H$am, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM Agm Zmhr H$s, Á¶mMr CnmgZm Vwåhr H$amdr. Vwåhr Va Ho$di ImoQ>çm Jmoï>r aMUmao (cmoH$) AmhmV. 51 ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! ‘r ¶m (g§Xeo nmoM{dʶmÀ¶m H$m¶m©nmoQ>r) Vw‘À¶mH$S>o H$moU˶mhr ‘mo~Xë¶mMr ‘mJUr H$arV Zmhr, ‘mo~Xcm Va ‘cm ‘m¶m {Z‘m©Ë¶mH$Sy>ZM {‘iUma Amho. Va ‘J Vwåhr Vw‘À¶m ~wÕrMm Cn¶moJ H$m H$arV Zmhr?' 52 "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o (Amnë¶m AnamYm§~Ôc) j‘m ¶mMZm H$am, VgoM níMmÎmmnX½Y hmoD$Z ˶mÀ¶mH$S>Mo dim, Vmo Vw‘À¶mda ^anya H¥$nmdfm©d H$aoc. Am{U Vwåhmcm A{YH$m{YH$ gm‘϶© àXmZ H$aoc.



Hw$amU Am{U nmnr cmoH$m§à‘mUo ˶mÀ¶mH$S>o nmR> {’$ady ZH$m.' 53 (˶mda) Vo åhUmco, "ho hÿX! Vy Am‘À¶mH$S>o H$moUVohr gwñnï> à‘mU KoD$Z Amcocm Zmhr Amhog, Am{U Amåhr Ho$di Vw¶m åhUʶmdê$Z Am‘À¶m Cnmñ¶m§Mm ˶mJ H$aUma Zmhr. Amåhr Vw¶mda H$Xm{n {dídmg R>do y eH$V Zmhr. 54 "(Vw¶m{df¶r) Amåhr Va Ho$di Ago åhUy eH$Vmo H$s, Am‘À¶m Cnmñ¶m§nH¡ $s EImÚmMm Vw¶mda emn Pmcocm Amho.' (˶mda) (n¡J~§ a hÿXZo) CÎma {Xco, "‘r A„mhcm gmjr ‘mZVmo Am{U Vwåhrhr ¶m Jmoï>rg gmjr Agm H$s, ‘r ˶m§À¶mer ‘mPo H$mhrM g§~Y§ Zgë¶mMo ñnï> H$aVmo, Á¶m§Zm Vwåhr (cmoH$) A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoVm. 55 A„mhcm gmoS>y Z, Vwåhr gd©OU {‘iyZ (Vw‘Mr Oer BÀN>m Agoc ˶mà‘mUo) ‘m¶m{déÕ, ¶moOZm AmIm Am{U H$moU˶mhr àH$mao ‘cm gdS> XoD$ ZH$m. 56 ‘mPm A„mhda (nyU)© {dídmg Amho, Omo ‘mPm nmcZH$Vm© Amho Am{U Vw‘Mm nmcZH$Vm© XoIrc. Agm H$moUVmhr Ord (n¥ÏdrVcmda) Zmhr, Á¶mMr e|S>r ˶mÀ¶m hmVmV Zmhr (åhUOo à˶oH$ Ord nyUn© Uo A„mhda Adc§~Zy Amho, VgoM A„mhMo ˶mda nyU© {Z¶§ÌU Amho). {Z:g§Xho ‘m¶m nmcZH$˶m©MmM ‘mJ© __ gai ‘mJ© Amho.' 57 "nU Oa Vwåhr nmR> {’$adʶmMmM n¶m©¶ {ZdS>mc, Va (cjmV R>do m) ‘r Vmo g§Xeo Vw‘À¶màV (nyUn© Uo) nmohmoMdcocm Amho Omo XoD$Z ‘cm nmR>{dco Joc.o (¶mV Zdc Zmhr) H$s, ‘mPm nmcZH$Vm© Xþgè¶m cmoH$m§Zm (Vw‘Mm) CÎmam{YH$mar ~Zdoc, nU Vwåhr ˶mMo H$mhrhr dmB©Q> H$ê$ eH$V Zmhr. {Z:g§Xho ‘mPm nmcZH$Vm© gd© dñVw‘mÌm§Mm ajUH$Vm© Amho.' 58 Am{U Ooìhm Am‘Mm {ZU©¶ ¶oD$Z YS>H$cm, Voìhm Amåhr Amnë¶m H¥$noZo (n¡J~§ a) hÿX d ˶mÀ¶mgh Agcoë¶m ˶m cmoH$m§Zm dmM{dco, Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr hmoVr. VgoM Amåhr ˶m§Zm (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmVrc) ^¶§H$a {ejonmgyZhr dmM{dco. 288



289 gyah-11. hÿX Am{U Agm Pmcm AmX (ZmdmÀ¶m O‘mVrMm eodQ>), Á¶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (g§Xeo Agcoë`m) IwUm§H$So> ({VañH$manydH© $) Xþcj © Ho$co hmoV.o Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ am§{déÕ {dÐmoh Ho$cm hmoVm, VgoM (g˶mÀ¶m) à˶oH$ CÔm‘ eÌyÀ¶m AmkoMo nmcZ Ho$co. 60 Am{U (A„mhÀ¶m) {Y¸$mamZo ¶m OJmVM ˶m§Mm nmR>cmJ Ho$cm Am{U nwZéËWmZmÀ¶m {Xder (Va Vo nyUn© U)o Zoh‘rgmR>r {Y¸$manmÌ R>aVrc. IamoIa! AmX (ZmdmÀ¶m ¶m OZg‘yhmZo) Amnë¶m nmcZH$˶m©cm ZH$ma {Xcm. {ZpíMVM! Xÿa hmo (ho) AmX, Omo (n¡J~§ a) hÿXMm OZg‘yh hmoVm. 61 Am{U g‘yX (ZmdmÀ¶m O‘mVrH$S>)o Amåhr ˶m§Mm ^mD$ gmcoh ¶mg (n¡J~§ a {Z¶wº$ H$ê$Z) nmR>dco. Vmo åhUmcm, "‘m¶m (O‘mV) ~m§Ydm§Zmo! Ho$di A„mhMrM CnmgZm H$am, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM Agm Zmhr, Á¶mMr Vwåhr CnmgZm H$amdr. ˶mZoM Vwåhmcm ‘mVrnmgyZ (åhUOo ‘mVrVrb amgm¶{ZH$ KQ>H$m§nmgyZ) {Z‘m©U Ho$co Am{U n¥Ïdrda Vwåhmcm dg{dco. Va (Vwåhr) ˶mÀ¶mH$S>o j‘m ¶mMZm H$am, (Am{U) níMmÎmmnX½Y hmoD$Z ˶mÀ¶mH$S>o dim, {Z:g§Xho , ‘mPm nmcZH$Vm© Zoh‘r Odi AgVmo Am{U (˶mcm hmH$ XoUmè¶mcm) à{VgmX XoV AgVmo.' 62 (˶mda) Vo åhUmco, "ho gmcoh! ¶mnydu Va Amåhmcm Vw¶mH$Sy>Z ^anya Anojm hmo˶m! Vy Amåhmcm ˶m§À¶m CnmgZonmgyZ amoIVmog, Á¶m§Mr CnmgZm Am‘Mo dmS>dS>rc H$arV am{hco? Am{U Á¶m Jmoï>rH$S>o Vy Amåhmcm ¶oʶmgmR>r gm§JV Amhog ˶m{df¶r Amåhr ’$ma g§e¶r AmhmoV,˶m g§e¶mZo Amåhmbm Iyn Jm|YidyZ gmoS>bo Amho.' 63 ˶mda (n¡J~§ a gmcohZo åhQ>c)o , ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! (‘cm gm§Jm), Vw‘Mo (¶m{df¶r) H$m¶ ‘V Amho? H$s, ‘r ‘m¶mH$S>o ‘m¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoë¶m ñnï> à‘mUmda C^m Amho d ˶mZo ‘cm Amnë¶mH$Sy>Z (Agr‘) H¥$nm àXmZ Ho$cocr Amho. (AmVm) ‘r Oa ˶mMr Adkm Ho$cr, (˶mÀ¶m{déÕ {dÐmoh Ho$cm) Va 59



Hw$amU ˶mÀ¶mnmgyZ ‘mPo H$moU ajU H$ê$ eH$Vmo? (AWm©VM H$moUrM Zmhr). (Va Vwåhr Or Jmoï> ‘cm XoD$ H$arV AmhmV), ˶m‘wio Vwåhr Aݶ H$mhr Zìho Va Ho$di ‘m¶m {dZmemV ^a Kmcmc. 64 ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! hr A„mhMr C§Q>rU Amho, Or Vw‘À¶mgmR>r (A„mhMr EH$) IyU Amho. Va {Vcm ‘moH$ir gmoS>y Z Úm OoUHo $ê$Z ({VZo) A„mhÀ¶m ^y‘rda MaV amhmdo. {Vcm H$moU˶mhr àH$mao Ìmg XoD$ ZH$m, AݶWm Vw‘À¶mda (B©ídar¶) {ejm YmdyZ ¶oBc © . 65 nU ˶m§Zr (‘moR>çm) H«$y aVoZo {VÀ¶m nm¶mÀ¶m {eam H$mnyZ Q>mH$ë¶m. ˶mda gmcoh åhUmcm, "(AmUIr) (’$º$) VrZ {Xdg Amnë¶m Kam§V ‘m¡O‘Om H$ê$Z ¿¶m. hm Agm {ZU©¶ Amho, Omo ImoQ>m R>aUma Zmhr.' 66 Ooìhm Am‘Mm {ZU©¶ A‘cmV Amcm, Voìhm Amåhr Amnë¶m H¥$noZo (n¡J~§ a) gmcoh cm d ˶m cmoH$m§Zm dmM{dco Á¶m§Zr ˶mÀ¶m~amo~a lÕm YmaU Ho$cr hmoVr. VgoM (Amåhr ˶m§Zm) (nwZéËWmZmÀ¶m) ˶m (^¶§H$a) {XdgmÀ¶m An‘mZmnmgyZhr (dmM{dUma). IamoIa, Ho$di VwPm nmcZH$Vm©M gm‘϶©emcr d e{º$emcr Amho. 67 Am{U Oo cmoH$ A˶mMmar H¥$ζo H$arV am{hco, ˶m§Zm (B©ídar¶ {ejoÀ¶m) O~aXñV ñ’$moQ>mZo J«mgyZ Q>mH$co Am{U Vo Amnë¶m Kam§V Vm|S>Ker nSy>Z am{hco. 68 (˶m§Mr Aer AdñWm Pmcr H$s), OUy H$mhr ˶mV Vo H$Yr am{hcoM ZìhVo. nmhm, g‘yX (¶m O‘mVrZo) Amnë¶m nmcZH$˶m©Mm (g§Xeo ) ‘mZʶmg ZH$ma {Xcm, (åhUOoM H¥$V¿ZVoMo dV©Z Ho$co). Va nmhm, {Y¸$macr Jocr g‘yX (ZmdmMr hr O‘mV). 69 Am{U Am‘Mo g§Xeo dmhH$ (åhUOo ñdJ©XVÿ ) B~«mhr‘H$S>o ew^dmVm© KoD$Z Amco hmoV.o (Voìhm) ˶m§Zr ˶mcm "gcm‘' gm§{JVcm. (gcm‘ åhUOo Vwåhmcm em§Vr cm^mo) B~«mhr‘Zohr (CÎmamXmIc) "gcm‘' åhQ>c.o Voìhm (B~«mhr‘Zo Amcoë¶m nmhþÊ`m§gmR>r) Cera Z H$aVm cJoM EH$ ^mOcocm dmgê$ ImʶmgmR>r àñVwV Ho$cm. 290



291 gyah-11. hÿX nU Ooìhm B~«mhr‘Zo nm{hco H$s, Vo ImʶmgmR>r Amnco hmV nwT>o H$arV ZmhrV, ¶mdê$Z ˶mcm ˶m§Mo dV©Z H$mhrgo g§e¶mñnX dmQ>co Am{U ˶mÀ¶m ‘ZmV ˶m§À¶m{df¶r (KoVcoë¶m e§H$o nmoQ>r) ^¶ {Z‘m©U Pmco. (Vo nmhÿZ), Vo ñdJ©XVÿ åhUmco Km~aʶmMo H$mhr H$maU Zmhr, Amåhmcm n¡J~§ a cyV À¶m cmoH$m§H$S>o nmR>{dʶmV Amco Amho. 71 {VWo B~«mhr‘Mr nËZrXoIrc C^r hmoVr, Ooìhm Amåhr {Vcm (Am‘À¶m XÿVm§H$adr) (nwÌ) BghmµH$ d (nwT>)o BghmµH$Z§Va (ZmVy) ¶mµH$y ~À¶m OÝ‘mMr ew^dmVm© gm§{JVcr, Voìhm Vr (AmZ§XmZo) hgy cmJcr. 72 Vr åhUmcr, N>!o ‘mPo Xþ^m©½¶! ‘cm (AmVm) ‘yc hmoUma? Ooìhm H$s, ‘r åhmVmar Pmco Amho, Am{U ‘mPo nVrXoIrc åhmVmao AmhoV. IamoIa, hr Va ’$ma {d{MÌ Jmoï> dmQ>V!o 73 (˶mda) ñdJ©XVÿ m§Zr CÎma {Xco, "Vwåhmcm A„mhÀ¶m AmXoemMo AmíM¶© dmQ>Vo H$m? B~«mhr‘À¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zmo! Vwåhm§da A„mhMr H¥$nm hmodmo d ˶mÀ¶m H¥$nmàgmXm§Mmhr Vw‘À¶mda (dfm©d) hmodmo! {Z:g§Xho , A„mh (gXm) ñVwVrg nmÌ Amho, Jm¡ademcr Amho.' 74 Am{U Ooìhm (Amcoco nmhþU,o A„mhH$Sy>Z Amcoco ñdJ©XVÿ AmhoV, ho ñnï> Pmë¶mZ§Va) B~«mhr‘Mo ^¶ Xÿa Pmco. Am{U (˶m XÿVm§‘m’©$V) ˶mg ew^dmVm© àmá Pmcr. (Am{U ñdJ©XVÿ m§Mm nwT>rc H$m¶©H$« ‘ cyVÀ¶m cmoH$m§Zm g‘yi Zï> H$aUo ho Amho, ho OmUyZ) Vmo Am‘À¶mH$S>o cyVÀ¶m cmoH$m§gmR>r AmO©d H$ê$ cmJcm. 75 H$maU, B~«mhr‘ ’$ma g§¶‘r, H$Zdmiy Am{U gXmgd©Xm B©ídam{^‘wI Agcocm (‘mUyg) hmoVm (åhUOo H$m¶‘ A„mhMrM AmoT> Agcocm Agm hmoVm B~«mhr‘)! 76 (¶mda) Amåhr åhUmcmo, "ho B~«mhr‘, (Aer {dZdUr) H$aUo Wm§~d, H$maU, (cyVÀ¶m cmoH$m§{df¶r) Vw¶m nmcZH$˶m©Mm {ZU©¶ AmYrM Pmcocm Amho. Am{U (AmVm) ˶m§À¶mda Aem {ejoMo g§H$Q> Adí¶ H$mogiUma Amho. Oo H$moU˶mhr àH$mao Q>mico OmUo e³¶ Zmhr (åhUOo A„mhMm EH$Xm Pmcocm {ZU©¶ aÔ H$YrM hmoV Zmhr).' 70



Hw$amU Am{U Ooìhm Am‘Mo XÿV (n¡J~§ a) cyVH$S>o nmohmoMco, Voìhm ˶m§À¶m ¶oʶmZo Vmo (’$ma) qM{VV Pmcm, VgoM (Amcoë¶m nmhþʶm§Mo Amnë¶m nmnr cmoH$m§nmgyZ AmnU) ajU H$aʶmg Ag‘W© Agë¶mMo ˶mcm OmUdco. Vmo CX²Jmacm, "AmOMm {Xdg Va g§H$Q>mMm {Xdg Amho!' 78 (¶m nmhþʶm§Mo AmJ‘Z hmoVmM) cyVMo cmoH$ (Xþï>-dmgZoÀ¶m hoVZy )o ˶mÀ¶mH$S>o YmdV Amco, H$maU Vo (Xþï>-dmgZoZo ào[aV) nmnH¥$˶o nydunmgyZ H$arV Amcoco hmoV.o cyVZo åhQ>c,o "‘m¶m cmoH$m§Zmo! ¶m ‘m¶m ‘wcr AmhoV, (Vwåhr ¶m§Zm {ddmh~§YZmV AmUy eH$Vm) ¶mM Vw‘À¶mgmR>r n{dÌV‘ AmhoV. åhUyZ Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U ‘m¶m A{VWtg‘moa (cm{OadmUo dV©Z H$ê$Z) ‘cm An‘m{ZV H$ê$ ZH$m. Vw‘À¶mV gX²~Õ w r Agcocm EH$ hr ‘mUyg Zmhr H$m?' 79 ˶m (dmgZm§Y cmoH$m§Zr) CÎma {Xco, "Vwcm ho Mm§Jco R>mD$H$ Amho H$s, Amåhmcm Vw¶m ‘wctMr A{O~mV JaO Zmhr. VgoM Amåhmcm H$m¶ hdo Amho, hohr Vwcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho.' 80 (˶mda) cyVZo åhQ>c,o "Vwåhmcm {nQ>miyZ cmdʶmMr eº$s (H$Xm{MV) ‘m¶mVM AgVr qH$dm ‘cm EImXo e{º$emcr Aml¶ñWmZ cm^co AgVo. (Va hr doi ‘m¶mda Amcr ZgVr).' 81 (˶mda) Vo ñdJ©XVÿ åhUmco, "ho cyV! Amåhr Vw¶m nmcZH$˶m©Mo nmR>{dcoco XÿV AmhmoV, (VwP)o Vo (eÌy) Vw¶mn¶ªV H$Xm{n nmohmoMy eH$Uma ZmhrV. åhUyZ Vy (nhmQ> hmoʶmnydu) amÌrÀ¶m A§YmamVM Amnë¶m n[admamcm KoD$Z (¶oWZy ) {ZKyZ Om. Am{U Vw‘À¶mn¡H$s H$moUrhr ‘mJo diyZ nmhÿ Z`o. (Amnë¶m g§nUy © Hw$Qw>~§ mcm gmo~V Ko), nU ’$º$ Vw¶m nËZrcm gmoS>y Z. (H$maU) Oo (g§H$Q>) ¶m gd© (nmnr) cmoH$m§da ¶oUma Amho, VoM (g§H$Q>) {VÀ`mdahr ¶oUma. ¶m§À¶m (~a~mXrMr) R>acocr doi gH$miMr Amho, Am{U (AmVm) gH$mi Odi Zmhr Amho H$m?' 82 Am{U Ooìhm Am‘Mm {ZU©¶ ¶oD$Z nmohmoMcm, Voìhm Amåhr 292



77



293 gyah-11. hÿX (˶m AnamYr cmoH$m§Mr) dñVr CcWyZ Q>mH$cr. Am{U Amåhr {VÀ¶mda ‘mVrÀ¶m XJS>mM§ m {Za§Va dfm©d Ho$cm. 83 (Vo XJS>) nmcZH$˶m©À¶m ZOaoV (AnamYr cmoH$m§gmR>r) {MÝhm§{H$V Ho$coco hmoVo Am{U hr dñVr (‘¸o$Vrc) XþamMmè¶m§nmgyZ ’$maer Xÿa Zmhr (åhUOo ho ~moY-ñWi ˶m§À¶mnmgyZ OdiM Amho). 84 Amåhr "‘{X`Z' ¶m O‘mVrH$S>o ˶m§Mm ^mD$ ewE~o ¶mg (n¡J~§ a ~ZdyZ) nmR>{dco. Vmo åhUmcm, "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! Ho$di A„mhMrM CnmgZm H$am, ˶mÀ¶m{edm¶ Xwgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶ Zmhr, Á¶mMr Vwåhr CnmgZm H$amdr. (Ooìhmhr Vwåhr cmoH$m§er ì¶dhma H$amc) dOZ Am{U ‘mn H$‘r H$ê$Z XoD$ ZH$m. ‘r Vwåhmcm (gܶm Vwåhr) Mm§Jë¶m AdñWoV Agë¶mMo nmhV Amho. nU ‘cm Vw‘À¶m~m~VrV EH$m {dZmeH$mar {XdgmMo ^¶ dmQ>V,o Omo (cdH$aM) Vwåhmcm Amnë¶m Amdm³¶mV KoBc © . 85 Am{U ho ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! (ì¶dhmamV Zoh‘r) ݶm¶mo{MV nÕVrZo nyU© ‘mn d nyU© dOZ Úm. cmoH$m§Zm ˶m§À¶m h¸$mÀ¶m dñVy H$‘r H$ê$Z XoD$ ZH$m Am{U ^yVcmda CnÐd ‘mOdy ZH$m. 86 Oa Vwåhr (IamoIa) lÕmd§V Agmc Va Oo H$mhr A„mhZo Vw‘À¶mH$S>o eof R>odcoco Amho, VoM Vw‘À¶mgmR>r gdm}Îm‘ Amho. ‘cm H$mhr Vw‘À¶mda aIdmcXma åhUyZ {Z¶wº$ H$aʶmV Amcoco Zmhr.' 87 (˶mda) Vo åhUmco, "ho ewE~o ! VwPr Z‘mµO Vwcm Aer {eH$dU XoVo H$m H$s, Amåhr ˶m gd© Cnmñ¶m§Zm gmoS>y Z Úmdo, Á¶m§Mr Am‘Mo dmS>-dS>rc CnmgZm H$arV AgV. VgoM Amåhr Am‘À¶m YZg§nÎmrÀ¶m ~m~VrV ({VMm) hdm Vgm Cn^moJ H$aUo ~§X H$ê$Z Q>mH$mdo (Ago åhUm¶Mo H$s H$m¶ Vwcm)? ~ao; VyM EH$‘od ~w{Õ‘mZ d gXmMmar Amhog! (Ago Amåhr ‘mZm¶Mo?)' 88 (n¡J~§ a) ewE~o Zo CÎma {Xco, "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! ‘cm gm§Jm H$s, Oa ‘r (IamoIa) ‘m¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (àmá Pmcoë¶m) ñnï> à‘mUmda C^m



Hw$amU Amho. VgoM ˶mZo ‘cm Amnë¶mH$Sy>Z CÎm‘ CnOr{dH$m àXmZ Ho$cocr Amho. (Voìhm ‘r Vwåhmcm ˶mÛmao ‘mJ©Xe©Z H$am¶cm ZH$mo H$m?) ‘r Ago (A{O~mV) BpÀN>V Zmhr H$s, ‘r (ñdV:) ˶mM Jmoï>r H$amì¶mV, Á¶mnmgyZ ‘r Vwåhmcm amoIV Amho. ‘r Va Ho$di e³¶ VodT>r gwYmaUm H$ê$ BpÀN>Vmo. ‘bm gX²~{w Õ Va A„mhH$Sy>ZM àmá hmoBb © , ‘r ˶mÀ¶mdaM (ÑT>) {dídmg R>do Vmo Am{U ˶mÀ¶mH$S>Mo ‘mPr (Zoh‘r) AmoT> AgUma. 89 ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! ‘m¶m~ÔcMr Vw‘Mr eÌwËdmMr ^mdZm Vwåhmcm Aer H¥$˶o H$aʶmg ào[aV Z H$amo H$s, Á¶m‘wio Vw‘À¶mda ˶m AmnÎmr gmaIr AmnÎmr ¶mdr, Or ZyhÀ¶m cmoH$m§da qH$dm hÿXÀ¶m cmoH$m§da qH$dm gmcohÀ¶m cmoH$m§da Amcr hmoVr. Am{U cyVÀ¶m cmoH$m§da AmnÎmr ¶oD$Z ’$ma H$mihr cmoQ>cc o m Zmhr. 90 Va (Vwåhr) Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o j‘oMr ¶mMZm H$am, Am{U (Amnë¶m ^yVH$mim~Ôc) níMmÎmmn H$arV ˶mÀ¶mH$S>Mo dim. (H$maU) ‘mPm nmcZH$Vm© ’$ma X¶miy d ào‘i Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr.' 91 ˶mÀ¶m cmoH$m§Zr CÎma {Xco, "ho ewE~o ! Vy Oo H$mhr gm§JV Amhog, ˶mVco ’$mago Amåhmcm H$iVM Zmhr, CcQ>njr Amåhr Va ho CKS>[a˶m nmhV AmhmoV H$s, Vy Am‘À¶mXaå¶mZ Ho$di EH$ Aghm¶ 춺$s Amhog. Oa Vw¶m O‘mVrMo cmoH$ ZgVo, Va Amåhr Vwcm {ZpíMVM XJS>mZ§ r ‘mê$Z R>ma H$ê$Z Q>mH$co AgVo. H$maU Vy Am‘Mo H$mhrhr {~KS>dy eH$V Zmhrg.' 92 (¶mda) ewE~o Zo åhQ>c,o "‘m¶m cmoH$m§Zmo! ‘mPr O‘mV Vw‘À¶m ZOaoV A„mhnojm A{YH$ e{º$emcr Amho H$s H$m¶? (H$maU) Vwåhr A„mhH$S>o Xþcj © H$ê$Z, ˶mÀ¶mH$S>o nmR> Ho$coco AmhmV, (åhUOo A„mhcm nyUn© Uo {dgê$Z ~gcoco AmhmV). (nU dmñV{dH$Vm Va hr Amho H$s), Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV ˶mcm ‘m¶m nmcZH$˶m©Zo doT>y Z R>do coco Amho. 93 ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! Vwåhr (‘m¶m ~m~VrV) Oo H$ê$ eH$Vm Vo H$am, ‘r Va (A„mhÀ¶m ‘mJm©V) H$m¶© 294



295 gyah-11. hÿX H$arV amhrZ. cdH$aM Vwåhmcm H$iyZ MwH$o c H$s, An‘m{ZV H$ê$Z gmoS>Umar {ejm (Am‘À¶mn¡H$s) H$moUmda ¶oUma. (VgoM hohr CKS> hmoB©c H$s, Am‘À¶mn¡H$s) H$moU ImoQ>o ~mocUmam Amho. Va ‘J àVrjm H$am, ‘r XoIrc Vw‘À¶m~amo~a àVrjm H$arV Amho.' 94 Am{U Ooìhm Am‘À¶m ({ejoMm) {ZU©¶ ¶oD$Z nmohmoMcm, Voìhm Amåhr Amnë¶m H¥$noZo ewE~o cm d ˶mÀ¶mgmo~V lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zm dmM{dco Am{U Oo cmoH$ dmB©Q> H¥$˶o H$aʶmda AmJ«hr hmoV,o Aem§Zm (Am‘À¶m {ejoÀ¶m) ñ’$moQ>mZo doT>c,o Ooìhm ˶m§À¶mda {Xdg COmS>cm Voìhm Vo Amnë¶m Kam§V (‘¥V AdñWoV) Vm|S>Ker nS>cc o o hmoV.o 95 OUy H$mhr Vo ˶m§V H$Yr dgcoM ZìhVo. nmhm, {Y¸$macr Jocr "‘{X`Z' hr O‘mV, Oer (¶mnydu) "g‘yX' (hr O‘mV) {Y¸$macr Jocr hmoVr. 96 Am{U Amåhr (n¡J~§ a) ‘ygmcmhr Amnë¶m g§Xeo m§gh Am{U ñnï> à‘mUmgh nmR>{dco hmoV.o 97 (B{OáMm amOm) {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m gaXmam§H$S>,o nU ˶m§Zr {’$aAm¡ZÀ¶mM AmXoemMo nmcZ Ho$co, {’$aAm¡ZMm AmXoe (g˶mcm) Yê$Z ZgVmZm XoIrc. 98 Vmo nwZéËWmZmÀ¶m (åhUOo Hµ $¶m‘VrÀ¶m) {Xder Amnë¶m cmoH$m§À¶m AJ«ñWmZr Agoc. d Vmo ˶m§Zm ZaH$mÀ¶m AmJrV KoD$Z OmB©c. {H$Vr dmB©Q> {R>H$mU Amho Vo, Á¶mH$S>o (Vmo) ˶m§Mo ZoVË¥ d H$aoc! 99 ¶m OJmVhr (A„mhH$Sy>Z) {Y¸$ma ˶m§Mm nmR>cmJ H$arV amhrc Am{U nwZéËWmZmÀ¶m {Xder XoIrc. {H$Vr dmB©Q> ~jrg Amho, Oo ˶m§Zm àmá hmoBb © ! 100 hm (àmMrZ) dñ˶m§nH¡ $s H$mhtMm (WmoS>³¶mV) d¥Îmm§V hmoVm, Á¶mMo Amåhr Vw‘À¶mg‘moa H$WZ Ho$co Amho (åhUOo Vwåhr ¶mnmgyZ ~moY ¿¶mdm). ¶m§nH¡ $s AÚmn H$mhr Cä¶m AmhoV Va H$mhr Zï> Pmcoë¶m AmhoV. 101 Amåhr ˶m§À¶mda Aݶm¶ Ho$cm Zmhr, Va ˶m§ZrM ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm hmoVm. Ooìhm Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m ({ejoMm) {ZU©¶ (˶m§À¶mH$S>)o nmoMcm, Voìhm



Hw$amU ˶m§Mr Vr Cnmñ¶o, ˶m§À¶m H$mhrM H$m‘r Amcr ZmhrV, Á¶m§Mm Vo A„mhì¶{V[aº$ Ymdm H$arV AgV, (˶m§À¶m Cnmñ¶m§Zr) ˶m§À¶m {dZmemV ^a Kmcʶm{edm¶ Xþgao H$mhrM Ho$co Zmhr. 102 Vw¶m nmcZH$˶m©Mr {ejm AerM AgVo. Ooìhmhr Vmo nmnH¥$˶m§V ~wS>mcoë¶m dñ˶m§Zm {ejm H$aVmo. {ZpíMVM ˶mMr {ejm H$aʶmMr nÕV o m Xþ:IXm¶r d H$R>mao AgVo. 103 ¶m (KQ>ZVo ) ˶m cmoH$m§gmR>r g§Xeo XS>cc Amho, Oo ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmVrc {ejoMo ^¶ ~miJVmV. Vmo Agm {Xdg Amho, Ooìhm g‘ñV ‘mZdOmVrcm EH$Ì AmUco OmB©c. ˶m (ݶm¶mÀ¶m) {Xder gd©OU hOa AgVrc. 104 Am{U Amåhr Vmo {Xdg (Am‘À¶mH$Sy>Z) © , {ZYm©[aV Ho$coë¶m AdYrÀ¶m nwT>o T>H$cUma Zmhr. 105 Ooìhm Vmo {Xdg ¶oBc Voìhm H$moUrhr ˶mÀ¶m (åhUOo A„mhÀ¶m) nadmZJr{edm¶ ~mocy eH$Uma Zmhr. ‘J ({VWo EH${ÌV Pmcoë¶m cmoH$m§)n¡H$s H$mhr cmoH$ A^mJr R>aVrc Am{U H$mhr (A„mhÀ¶m) H¥$nmàgmXmg nmÌ R>aVrc. 106 Á¶m§À¶m dmQ>çmcm (Amnë¶m H¥$˶m§nmoQ>r) A^mJrnUm Amcocm Agoc. Vo ZaH$mÀ¶m AmJrV {Zdmg H$aVrc, {VWo Vo {dcmn H$aVrc d (Xþ:ImZo) {dìhiV AgVrc. 107 ˶mV Vo gX¡d amhVrc, Omon¶ªV AmH$me d n¥Ïdr ApñVËdmV AmhoV. ‘mÌ Ë¶m ì¶{V[aº$ Oo VwPm {dYmVm BÀN>rc. {ZpíMVM w )o gwXd¡ r VwPm nmcZH$Vm© Oo BpÀN>Vmo Vo H$aVmo. 108 nU Oo (Amnë¶m H¥$˶m§‘i R>aVrc, Vo ñdJm©V AgVrc. VoWo Vo gX¡d amhVrc Omon¶ªV AmH$me d n¥Ïdr ApñVËdmV AmhoV, ‘mÌ Ë¶mì¶{V[aº$ Oo VwPm nmcZH$Vm© BÀN>rc. hm Agm H¥$nmàgmX Amho, Omo H$Yrhr I§{S>V hmoUma Zmhr. 109 (n¡J~§ a!) Vo (‘mJ©^ï« > cmoH$) Á¶m§Mr CnmgZm H$arV AmhoV, ˶m~m~VrV Vwåhr Hw$R>ë¶mhr e§H$o V nSy> ZH$m. Vo Va (nyUn© Uo A{dMmanydH© $) Oer CnmgZm ˶m§Mo dmS>dS>rc H$arV hmoVo VerM CnmgZm H$arV AmhoV. Amåhr ˶m§Zm ˶m§À¶m (XþîH¥$˶m§À¶m 296



297 gyah-11. hÿX ‘mo~Xë¶mV) ˶m§Mm {hñgm {ZpíMVnUo nwano ay XoD$. ˶mV ‘wirM H$‘VaVm Ho$cr OmUma Zmhr. 110 Am{U (Voìhmhr AgoM KS>co hmoVo Ooìhm) Amåhr (n¡J~§ a) ‘ygmcm J«W§ {Xcm hmoVm. nU ˶mÀ¶m cmoH$m§nH¡ $s H$mhtZr ˶mV ‘V^oX {Z‘m©U Ho$co. Am{U Oa Vw¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z EH$ Jmoï> AmYrnmgyZ {ZpíMV Ho$cr Jocr ZgVr Va ˶m§À¶m~m~VrV cJoM {ZU©¶ gwZmdcm Jocm AgVm (Á¶m ~m~VrV Vo ‘V^oX H$arV hmoV)o . Am{U AmVm ho (cmoH$) ˶mg§~Y§ mV AñdñW H$aUmè¶m g§e¶mV AmhoV. 111 Am{U Vw‘Mm nmcZH$Vm© à˶oH$mg ˶mZo (Ho$coë¶m Mm§Jë¶m qH$dm dmB©Q>) H$‘mª~Ôc nwano ay ‘mo~Xcm Adí¶ XoBc © . (Am{U) ˶mcm à˶oH$mÀ¶m H¥$˶m§Mr nyU© OmUrd Amho. 112 Va Vwåhr nyU© ÑT>VZo o gÝ‘mJm©da H$m¶‘ amhm, Ogm AmXoe (A„mhZo) Vwåhmcm {Xcocm Amho. (VgoM) ˶m§Zrhr (gÝ‘mJm©da H$m¶‘ amhmdo), Oo j‘m ¶mMZm H$ê$Z Vw‘À¶mgmo~V Amco AmhoV.Va ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$ê$ ZH$m. H$maU Vmo (Vo gd©) nmhV Amho, Oo H$mhr Vwåhr H$arV AmhmV. 113 Am{U AnamYr cmoH$m§H$S>o H$Xm{n Vw‘Mm H$c Agy Z¶o, AݶWm (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV Anamܶm§gmR>r Agcocr) ZaH$mMr AmJ Vwåhmcmhr Amnë¶m Amdm³¶mV KoBc © . Voìhm A„mhnmgyZ Vwåhmcm dmM{dUmam H$moUrhr AgUma Zmhr, VgoM Vwåhmcm (H$moUmH$Sy>Zhr H$moU˶mhr àH$maMo) gmhmæ¶ àmá hmoUma Zmhr. 114 gH$mir d g§Ü¶mH$mir VgoM amÌrÀ¶m H$mhr ^mJmV ({Z¶{‘VnUo) àmW©Zm H$am (Z‘mµO nT>m). {ZpíMVM gËH¥$˶o XþîH¥$˶m§Mm Zm¶ZmQ> H$aVmV. ~moY KoUmè¶m§gmR>r (hm g§Xeo åhUOo EH$) ñ‘aUnÌ Amho. 115 Am{U (à{VHy$c n[apñWVrV) ghZercVm ~miJm, H$maU A„mh gËH$‘} H$aUmè¶m§Mm ‘mo~Xcm H$Yrhr dm¶m OmD$ XoV Zmhr. 116 Ago H$m ~ao Pmco Zmhr H$s, Vw‘À¶mAmYr hmoD$Z Jocëo ¶m {nT>çm§‘ܶo



Hw$amU Ago H$mhr gX²~wÕr cm^coco cmoH$ Pmco AgVo, Oo O{‘Zrda CnÐd ‘mO{dUmè¶m§Zm amoIʶmgmR>r nwT>o gagmdco AgVo. nU ’$º$ ’$maM WmoS>o Ago hmoV,o Á¶m§Zm Amåhr dmM{dco. Am{U A˶mMmar H¥$˶o H$aUmè¶m cmoH$m§Zr VmoM ‘mJ© AZwgacm, Á¶mZo ˶m§Zm gwI g‘mYmZ {‘idyZ {Xco. ho cmoH$ hmoVMo nmnr. 117 VwPm nmcZH$Vm© Aݶm¶mZo dñ˶m H$Yrhr Zï> H$arV Zmhr, Ooìhm ˶m§‘Yrc cmoH$ (EH$‘oH$m§Mr) gwYmaUm H$arV AgVrc. 118 Vw¶m nmcZH$˶m©Zo BpÀN>co AgVo Va g‘ñV ‘mZdOmVrcm EH$M O‘mV ~Z{dco AgVo. nU Vo ‘V^oX H$aV amhVrc. (H$maU ˶mÀ¶m ¶moOZoZgw ma ˶mcm ‘mZdmMr narjm ¿¶md¶mMr Amho). 119 nU ˶m‘ܶo ˶m§Mm g‘mdoe Zgoc, Á¶m§À¶mda Vw¶m nmcZH$˶m©Zo H¥$nm Ho$cocr Agoc. ˶mZo gdmªZm ¶mgmR>rM {Z‘m©U Ho$co. (åhUOo ¶m narjogmR>r H$s, H$moU ñdV:cm ˶mÀ¶m H¥$nog nmÌ ~ZdVmo d H$moU ~ZdV Zmhr). nU Oo cmoH$ (B©ídar¶ ‘mJ©Xe©Z ñdrH$maʶmg ZH$ma XoVmV, Aem§gmR>r) Vw¶m nmcZH$˶m©Mo (ho) eãX à˶jmV ¶oVrc H$s, "‘r {OÞ Am{U ‘mUgo ¶m gdmªZr ZaH$ ^ê$Z Q>mH$sZ.' 120 (n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm (AmYrÀ¶m) n¡J~§ am§À¶m dmVm© ¶mgmR>r EoH$drV AmhmoV, ˶m§Ûmao Vw‘À¶m ‘Zmcm I§~ra H$aUo (hm CÔoe Amho). Am{U ¶m d¥Îmm§VmVyZ Vw‘À¶mH$S>o g˶ (hr) àH$Q> Pmcoco Amho, VgoM (˶m§V) lÕmd§Vm§gmR>r CnXoe d ñ‘aU H$ê$Z XoUmè¶m Jmoï>r AmhoV. 121 Am{U Oo {dídmg R>do Umao ZmhrV, ˶m§Zm gm§Jm, "(Vwåhmcm A„mhMm ‘mJ© ZH$moM Agoc Va R>rH$ Amho) Vwåhr Vw‘À¶m ‘mJm©Zo H$m¶© H$arV amhm Am{U Amåhr Am‘À¶m ‘mJm©Zo (åhUOo A„mhÀ¶m ‘mJm©Z)o H$m¶© H$arV AmhmoV. 122 Am{U (A„mhH$Sy>Z Oo ¶oUma Amho) ˶mMr àVrjm H$am. Amåhr XoIrc àVrjm H$arV AmhmoV.' 123 AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§À¶mV Agcocr gd© ahñ¶o Ho$di A„mhcmM 298



299



‘mhrV AmhoV. (H$maU Oo H$mhr ApñVËdmV Amho, ˶m§Mr gwédmV H$aUmam VmoM Amho) Am{U gd© Jmoï>r eodQ>r ˶mÀ¶mH$S>Mo naV{dë¶m OmVrc. åhUyZ Vwåhr ˶mMrM CnmgZm H$am Am{U ˶mÀ¶mdaM {dídmg R>do m. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV ˶mnmgyZ, Vw‘Mm nmcZH$Vm© ‘wirM AZ{^k Zmhr.



gyah-12. ¶ygwµ’$ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. 1



Acr’$0 cm‘0 am0 ho (A„mhH$Sy>Z àH$Q> Pmcoc)o ñnï> g§Xeo AmhoV. Amåhr (hm J§^ra g§Xeo ) Aa~r ^mfoV Agcoë¶m Hw$amUmÀ¶m ñdê$nmV àH$Q> Ho$cm Amho. åhUOo Vwåhr ˶mnmgyZ ~moY J«hU H$amdo (hm CÔoe). 3 (n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm ¶m Hw$amUmÛmao, Oo Amåhr Vw‘À¶mH$S>o nmR>drV AmhmoV, ˶mV (AmYrÀ¶m) gdm}Îm‘ d¥Îmm§Vm§nH¡ $s EH$ d¥Îmm§V EoH$drV AmhmoV. ¶mnydu {ZpíMVM Vwåhr ¶mnmgyZ AZ{^k hmoVm. 4 Ooìhm ¶yg’w $Zo Amnë¶m {n˶mg åhQ>c,o "ho ‘m¶m {n˶m! ‘r Ago ñdßZ nm{hco Amho H$s, AH$am Vmao Am{U gy¶© d M§Ð AmhoV, d Vo ‘cm d§XZ H$arV AmhoV.' 5 (ho EoH$y Z n¡J~§ a ¶mµH$y ~Zo) åhQ>b,o "‘m¶m ‘wcm! ho ñdßZ Amnë¶m ^mdm§g‘moa gm§Jy ZH$mog, ZmhrVa Vo (‘ËgamnmoQ>r) Vw¶m{déÕ EImXm H$Q> aMVrc. H$maU g¡VmZ hm ‘Zwî¶m{déÕ noQ>y Z CR>cc o m eÌy Amho. 6 H$maU (Ogo Vwcm ñdßZmV XmIdʶmV Amco) ˶mà‘mUo VwPm nmcZH$Vm© VwPr {ZdS> H$arc Am{U Vwcm KQ>Zm§Mo AmVrc g˶ OmUʶmg {eH$drc. Vmo Vw¶mda d ¶mµH$y ~À¶m d§eOmda Amncr nyU© H¥$nm H$arc Á¶mà‘mUo ˶mZo VwPo nydO© B~«mhr‘ d BghmµH$ ¶m§À¶mda Amncr nyU© H¥$nm Ho$cocr Amho. {Z:g§Xho VwPm nmcZH$Vm© gd© H$mhr OmUUmam Amho, ~w{Õ‘mZ Amho.' 7 Iao nmhVm, ¶yg’w $ Am{U ˶mÀ¶m ^mdm§À¶m KQ>ZVo {dMmaUmè¶m§gmR>r 2



Hw$amU g§Xeo Agcoë¶m IwUm AmhoV. (¶yg’w $Mo) ^mD$ EH$‘oH$m§Zm åhUy cmJco, "¶yg’w $ Am{U ˶mMm ^mD$ (~|Om‘rZ) hoM Am‘À¶m {n˶mg Am‘À¶mnojm A{YH$ {චAmhoV; Oar Amåhr EH$ ‘moR>m g‘yh Agcmo Var (Vo XmoKMo ˶m§Zm OmñV {චAmhoV). {ZpíMVM (¶m ~m~VrV) Am‘Mo dS>rc CKS>CKS> MyH$ H$arV AmhoV.' 9 (˶m§À¶mn¡H$s EH$ OU åhUmcm) ¶yg’w $cm g§ndyZ Q>mH$m qH$dm ˶mcm XÿaÀ¶m EImÚm {R>H$mUr (ZoD$Z) ’o$Hy$Z Úm. åhUOo (˶mZ§Va) {n˶mMo cj ’$º$ Vw‘À¶mH$S>Mo amhrc. EH$Xm ho H$m‘ CaHy$Z (VgoM ˶m~Ôc níMmÎmmn 춺$ H$ê$Z) Vwåhr gXmMmar cmoH$m§à‘mUo OrdZ OJm. 10 ˶m§À¶mn¡H$s Xþgè¶m EH$mZo åhQ>c,o "ZH$m, ¶yg’w $Mr h˶m H$ê$ ZH$m. nU Oa Vwåhr H$mhr H$aʶmMo R>a{dcocMo Agoc Va ˶mcm EImÚm (Imoc) H$moaS>çm {d{harÀ`m Vimer ’o$Hy$Z Úm, åhUOo EImXm OdiyZ OmUmam àdmem§Mm OWm ˶mcm ~mhoa H$mTy>Z (gmo~V) ZoBc © .' 11 (¶mda Vo gh‘V Pmco, Z§Va EHo$ {Xder) Vo Amnë¶m d{S>cmg åhUmco, "ho Am‘À¶m {n˶m, ¶yg’w $À¶m ~m~VrV Vy Am‘À¶mda {dídmg H$m R>do V Zmhrg? Amåhr Va Ho$di ˶mMo (‘ZmnmgyZ) {hVqMVH$ AmhmoV. (Ago AgVmZmhr Vy Ago H$m H$aVmog?) 12 CÚm ˶mcm Am‘À¶m~amo~a nmR>dZy Xo, åhUOo Vmo (amZmVrc ’$io dJ¡a)o ImB©c, (Oam) a‘oc, Ioic o . (˶mÀ¶m~m~VrV Vy AJXr {ZpíM¨V amhm) Amåhr ˶mMm Mm§Jë¶màH$mao gm§^mi H$ê$.' 13 (¶mµH$y ~Zo) CÎma {Xco, "Vwåhr ˶mg (Amnë¶m~amo~a) KoD$Z OmʶmÀ¶m ({dMmamZoM) ‘cm Xþ:I hmoV.o Am{U ‘cm (¶m Jmoï>rMohr) ^¶ dmQ>V,o (Ago hmoD$ Z¶o) H$s, Vw‘Mo ˶mÀ¶mH$S>o cj ZgVmZm, EImXm cm§S>Jm ˶mcm ImD$Z Q>mHo$c.' 14 (˶mda) ˶m§Zr åhQ>c,o "Amåhr EdT>m ‘moR>m g‘yh AgVmZmhr Oa IamoIa cm§S>½¶mZo ˶mcm ImD$Z Q>mH$co Va Amåhr AJXrM {ZH$m‘r R>ê$!' 300



8



301 gyah-12. ¶yg’µw $ AemàH$mao Ooìhm Vo ¶yg’w $cm gmo~V KoD$Z Joc.o Am{U ˶m§Zr Agm {ZíM¶ Ho$cocm hmoVm H$s, ˶mcm EH$m (Imoc) H$moaS>çm {d{harÀ`m Vimer Q>mH$m¶Mo. (AemàH$mao ˶m§Zr Amncr Xþï> ¶moOZm nma nmS>cr) Voìhm Amåhr ¶yg’w $cm {Xì¶ àH$Q>ZmÛmao ho H$i{dco H$s, ({dídmg R>do , EH$ {Xdg Agm ¶oBc © ) Ooìhm Vy ˶m§Zm ˶m§À¶m ¶m H¥$˶mMr OmUrd H$ê$Z Xoerc, nU Vo Vwcm AmoiIUma XoIrc ZmhrV. 16 Am{U Vo g§Ü¶mH$mir Amnë¶m {n˶mH$S>o aS>VaS>V Amco (AWm©VM aS>ʶmMo ZmQ>H$ H$aV). 17 (Am{U) åhUmco, "ho Am‘À¶m {n˶m! Amåhr ¶yg’w $cm Am‘À¶m gm‘mZmOdi gmoS>y Z EH$‘oH$m§er YmdʶmMr ñnYm© H$arV hmoVmo. VoìhmM (Zo‘H$s hr XþXd£ r KQ>Zm KS>cr H$s,) cm§S>½¶mZo ¶oD$Z ˶mg ImD$Z Q>mH$co. (Amåhmcm ‘mhrV Amho) Vwåhr Am‘À¶mda {dídmg R>do UmaM Zmhr, ‘J Amåhr {H$VrH$m Iao åhUV Zmhr.' 18 ˶m§Zr ¶yg’w $À¶m eQ>d© a ImoQ>Zo mQ>o aº$hr cmdyZ AmUco hmoV.o (˶mda ¶mµH$y ~Zo) CX²Jmaco, "Zmhr! Ago Zmhr! Va Vw‘À¶m ‘ZmZo ¶m (^¶mZH$) H$Q>mÀ¶m KQ>Zc o m Vw‘À¶mgmR>r EH$m N>mQo >çmem KQ>ZMo o ñdê$n {Xcoco Amho. nU (‘r Va hoM ‘mZVmo H$s, à{VHy$c n[apñWVrV) g§¶‘nydH© $ dV©Z H$aUo, hoM (A„mhÀ¶m ZOaoV) Mm§Jco (H¥$˶) Amho. Vwåhr Oo H$mhr gm§JV AmhmV ˶m~m~VrV AmVm Ho$di A„mhH$S>Mo ‘XVrMr ¶mMZm H$aVmo.' 19 Am{U {VH$S>o EH$ (àdmem§Mm) H$m{’$cm Amcm Am{U ˶m§Zr Amnë¶m nmU³¶mcm nmUr AmUʶmgmR>r {VWo nmR>dco. ˶m nmU³¶mZo nmUr H$mT>m¶Mo ^m§S>o {d{harV gmoS>c.o VmoM, Vmo åhUmcm, "Ahmo! {H$Vr ew^ Jmoï>! ¶oWo Va EH$ (XoIUm) ‘wcJm Amho.' (˶m H$m{në¶m dmë¶m§Zr) ˶m ‘wcmcm ì¶mnmamMr dñVy Agë¶mà‘mUo ñdV:H$S>o (gwa{jV) R>do Zy KoVco. Vo Oo H$mhr H$arV hmoV,o ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd hmoVr. 20 Z§Va ˶m§Zr ˶mg AJXr jw„H$ {H$‘VrV (åhUOoM) H$mhr Mm§XrÀ¶m {Xah‘À¶m ‘mo~Xë¶mV {dHy$Z Q>mH$co. 15



Hw$amU ˶m§Zm ˶mÀ¶mnmgyZ H$moUVmhr cm^ {‘idʶmV ñdmañ¶ ZìhVo. 21 Am{U B{OáÀ¶m Á¶m ‘mUgmZo ˶mg {dH$V KoVco hmoV,o Vmo Amnë¶m nËZrcm åhUmcm, "hm (Am‘À¶m~amo~a) gÝ‘mZmZo amhrc ¶mMr H$miOr Ko, AmnU Aer Amem H$ê$ ¶m H$s, Vmo Amnë¶mgmR>r cm^Xm¶r {gÕ hmoBc © . qH$dm AmnU (nwT>)o ˶mcm Amncm nwÌ åhUyZhr ñdrH$mê$ eH$Vmo.' AemàH$mao Amåhr ¶yg’w $Mo nm¶ ˶m ^y‘rda pñWamdco. Am{U (Amåhr ho ¶mgmR>r Ho$co H$s), Amåhr ˶mg KQ>Zm§Mo AmVrc g˶ OmUʶmg {eH$dmdo. A„mh Amnco ܶo¶ VS>rg ZoʶmÀ¶m ~m~VrV Zoh‘r à^wËdemcr Amho, nU AZoH$m§Zm ¶mMr OmU Zmhr. 22 Am{U Ooìhm Vmo (‘ZmZo) n[an¹$ Pmcm, Voìhm Amåhr ˶mg {ZU©¶ eº$s d kmZ àXmZ Ho$co. Am{U Amåhr Mm§Jco H$m¶© H$aUmè¶m§Zm AgmM ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 23 Am{U (nwT>o Ago KS>co H$s), Á¶m órÀ¶m KamV Vmo amhV hmoVm, {VZo ˶mg Hw$H$‘m©g àd¥Îm H$aʶmMm {dMma Ho$cm Am{U EHo$ {Xder Xma ~§X H$ê$Z åhUmcr, "¶o ‘m¶mOdi.' ˶mda ˶mZo åhQ>c,o "A„mh ‘mPo (˶mnmgyZ) ajU H$amo! (Á¶mgmR>r Vy ‘cm ~mocmdrV Amhog). Vmo (VwPm nVr) ‘mPm ‘mcH$ Amho, ˶mZo ‘cm BWo (¶m KamV) Mm§Jë¶màH$mao R>do coco Amho (‘r ˶mMm {dídmgKmV H$ê$ eH$V Zmhr). H$maU A˶mMmar H¥$˶o H$aUmao H$Yrhr g’$c hmoV ZmhrV.' 24 Am{U {VZo Va ¶m Jmoï>rMm {ZíM¶ Ho$cocmM hmoVm. Am{U Vmo XoIrc (åhUOo ¶yg’w $hr) {VÀ`mH$So> gagmdcm AgVm, Oa ˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m g˶mMo ñnï> à‘mU nm{hco ZgVo. Amåhr ho ¶mgmR>r Ho$co H$s, XþîH$‘© d {Zc©‚mVm Ë`mÀ`mnmgyZ Xÿa R>do mdr. IamoIa Vmo Am‘À¶m {ZdS>H$ ^º$m§nH¡ $s (EH$) hmoVm. 25 ‘J Vo XmoKho r XadmOmH$S>o Ymdco. Voìhm {VZo ¶yg’w $Mm eQ>© (nH$S>cm d) ‘mJÀ¶m ~mOyZo ’$mSy>Z Q>mH$cm. (nmhVm Va H$m¶,) {VMm nVr Xmamda C^m 302



303 gyah-12. ¶yg’µw $ hmoVm. Vr (~XMcZ, T>mJ| r) ór åhUmcr, "Omo Vw¶m nËZrer AZo{¡ VH$ H$‘© H$aʶmMr BÀN>m ~miJVmo ˶mMr {ejm ¶m{edm¶ AmUIr H$moUVr Agm¶cm hdr H$s, EH$Va ˶mg H¡$XoV Q>mHy$Z {Xco Omdo qH$dm ˶mg (H$R>mao ) Xþ:IXm¶r {ejm Ho$cr Omdr?' 26 ¶yg’w $Zo åhQ>c,o "{VZoM (ñdV:) ‘cm AZ¡{VH$ H¥$˶mgmR>r àd¥Îm H$aʶmMm à¶ËZ Ho$cm.' Voìhm {VÀ¶mM Hw$Qw>~§ mVrc EH$m 춺$sZo Ago gyMH$ dº$ì¶ Ho$co, "Oa ˶mMm eQ>© nwT>À¶m ~mOyZo ’$mQ>cm Agoc Va (ho g‘Omdo H$s), Vr Iao ~mocV Amho d Vmo ImoQ>o ~mocV Amho. 27 nU Oa ˶mMm eQ>© ‘mJÀ¶m ~mOyZo ’$mQ>cm Agoc Va (ho g‘Omdo H$s), ór ImoQ>o ~mocV Amho d Vmo g˶ ~mocV Amho.' 28 Ooìhm ({VÀ¶m nVrZo) nm{hco H$s, ˶mMm eQ>© ‘mJÀ¶m ~mOyZo ’$mQ>cc o m Amho, (Vo nmhÿZ) Vmo åhUmcm, "ho Va Vwåhm {ó`m§Mo H$mañWmZ Amho (åhUOo Vwåhm {ó¶m§À¶m XwJU©w m§M,o ho EH$ CXmhaU hmo¶). IamoIa Vw‘Mr H$mañWmZ§ (’$ma) ‘moR>r AgVmV. 29 (‘J Vmo ¶yg’w $cm åhUmcm), "¶yg’w $, ¶mH$S>o Xþcj © H$a, (Am{U Vy ho ór¶o!) Amnë¶m AnamYm~Ôc j‘m ‘mJ, H$maU MyH$ IamoIa VwPrM Amho.' 30 AmVm ehamVrc {ó¶m§Xaå¶mZ (AmngmV ¶m {df¶mda) MMm© gwê$ Pmcr, "C‘amdmMr ~m¶H$mo Amnë¶m Vê$U Jwcm‘mg (ñdV:H$S>)o AmH${f©V H$aʶmÀ¶m ‘mJo cmJcr Amho, ˶mÀ¶mgmR>r Vr ào‘mV Am§Yir Pmcr Amho. Amåhr nmhVmo AmhmoV H$s, Vr Va CKS>nUo dm‘‘mJm©cm cmJcr Amho.' 31 Z§Va Ooìhm {Vcm (BVa {ó¶m Amncr) Hw$Moï>m H$arV Agë¶mMo H$imco, Voìhm {VZo (˶m {ó`m§Zm) (Amnë¶m ¶oWo ¶oʶmgmR>r) ~mocmdUo nmR>{dco. Am{U ˶m§À¶mgmR>r EH$m ‘oOdmZrMr V¶mar Ho$cr. ‘J (’$i dJ¡ao H$mnyZ ImʶmgmR>r) à˶oH$mÀ¶m hmVmV EH$-EH$ gwar {Xcr. Voìhm Vr ¶yg’w $cm åhUmcr, "¶m§À¶mg‘moa ¶o'. Am{U Ooìhm (˶m {ó¶m§Zr) ˶mg nm{hco, Voìhm (˶mMo XoIUo ì¶{º$‘Îd nmhÿZ) ˶m AmíM¶m©Zo (BV³¶m) X§J Pmë¶m H$s, ˶m§Zr (’$i H$mnVm-



Hw$amU H$mnVm) Amncr ~moQ>o H$mnyZ KoVcr. ˶m åhUmë¶m, "A„mh Am‘Mo ajU H$amo! hm H$moUr gmYmaU ‘mUyg Zìho, hm Va EH$ Wmoa ñdJ©XVÿ dmQ>Vmo.' 32 Vr åhUmcr, "hmM Amho Vmo, Á¶mÀ¶m~m~VrV Vwåhr ({ó¶m) ‘mPr qZXm H$arV hmo˶m. hmo¶ ‘r ˶mcm Amnë¶mH$S>o AmH¥$ï> H$aʶmMm à¶ËZ Ho$cm hmoVm, nU Vmo ñdV:cm ˶mnmgyZ dmMdrV am{hcm. AmVm Oa ˶mZo, ‘r Ogo gm§JV Amho Vgo Ho$co Zmhr Va Vmo {ZpíMVnUo H¡$XImݶmV OmD$Z nS>c o , Am{U An‘m{ZV Ho$cm OmB©c. 33 ¶yg’w $Zo (A„mhH$S>o àmW©Zm Ho$cr,) åhUmcm, "ho ‘m¶m ñdm‘r! Á¶m Jmoï>rH$S>o ˶m ‘cm ~mocmdrV AmhoV ˶m Jmoï>rnojm ‘cm VwéJ§ mV amhUoM A{YH$ AmdS>c o . Vy ‘m¶mda ˶m§À¶m ‘mo{hZr KmcʶmÀ¶m H$mañWmZm§Zm Xÿa gmaco Zmhrg Va ‘r ˶m§À¶m ‘mo{hZrcm ~ir nSy> eH$Vmo. (n[aUm‘V:) ‘mPm g‘mdoe ZmXmZ cmoH$m§V hmoBc © .' 34 Voìhm ˶mÀ¶m ñdm‘rZo ˶mMr àmW©Zm EoH$cr Am{U ˶m ({ó`m§À`m) ^wai KmbUmè¶m§ ¶moOZm§nmgyZ ˶mcm ‘wº$ Ho$co. IamoIa, Vmo gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 35 ‘J (Vmo C‘amd Am{U VoWrc BVa cmoH$m§Zr ¶yg’w $À¶m {ZîH$c§H$VoM)o gd© à‘mU nm{hë¶mZ§Va XoIrc, Vo (gd©) ¶mdaM gh‘V Pmco H$s, H$mhr H$mimgmR>r ¶mcm VwéJ§ dmgmVM R>do Zy Úmdo (åhUOo Vmo ¶m {ó`m§À`m ZOaonmgyZ Xÿa amhrc). 36 ˶mÀ¶m~amo~aM ˶m H$mamJ¥hmV Aݶ XmoZ VéUhr XmIc Pmco. (EHo$ {Xder) ˶m§À¶mVrc EH$ OU åhUmcm, "‘r EH$ ñdßZ nm{hco (˶mV nmhVmo Va H$m¶ H$s), ‘r (Ðmjm§nmgyZ) Xmê$ {niyZ H$mT>V Amho' Am{U Xþgam åhUmcm, "‘r ñdßZmV Ago nm{hco H$s, ‘r ‘m¶m S>m³o ¶mda R>do Zy ^mH$ar KoD$Z OmV Amho Am{U njr ˶mVyZ ImV AmhoV.' (˶m XmoKm§Zr ¶yg’w $cm {dZdUr Ho$cr) H$s, Amåhmcm ˶m§Mm AW© g‘OmdyZ gm§Jm, H$maU Amåhr nmhV AmhmoV H$s, Vwåhr EH$ gXmMmar 춺$s AmhmV. 37 ¶yg’w $Zo åhQ>c,o "¶oWo (XaamoO) Vwåhmcm Oo ^moOZ {Xco OmVo, Vo 304



305 gyah-12. ¶yg’µw $ ¶oʶmnyduM ‘r Vwåhmcm ˶m (ñdßZm§Mm) AW© gm§JZy Q>mHo$Z. ho ˶m kmZm§nH¡ $s hmo¶ Oo ‘m¶m nmcZH$˶m©Zo ‘cm {eH$dco Amho. ‘r ˶m cmoH$m§Mm Y‘© gmoS>y Z {Xcocm Amho, Oo A„mhda {dídmg R>do V ZmhrV Am{U Vo ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmdahr {dídmg R>do V ZmhrV. 38 Am{U ‘r Va ‘mPo dmS>dS>rc B~«mhr‘ d BghmµH$ Am{U ¶mµH$y ~ ¶m§À¶m Y‘m©Mm Adc§~ Ho$cocm Amho. Am‘À¶mgmR>r ho (‘wirM) C{MV Zmhr H$s, Amåhr (BVam§Zm) A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ Úmdo. (A„mhMo ho ‘mJ©Xe©Z) Am‘À¶mda Am{U ‘Zwî¶OmVrda A„mhMr H¥$nm Amho. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$ H¥$Vk ZmhrVM. 39 H$mamJ¥hmVrc ‘m¶m {‘Ìm§Zmo! (H$moUVr lÕm ~wÕrcm OmñV nQ>Umar Amho) AZoH$ doJdoJù¶m Cnmñ¶m§da lÕm R>do Uo Mm§Jco H$s, EH$ gd©e{º$‘mZ A„mhda lÕm R>do Uo Mm§Jco? (Vmo gd©e{º$‘mZ Á¶mÀ¶m {Z¶§ÌUmV Vo gd© Amho, Oo ApñVËdmV Amho). 40 EH$m (gd©e{º$‘mZ) A„mh{edm¶ Á¶m§Mrhr Vwåhr CnmgZm H$aVm, Vo Aݶ H$mhr ZgyZ Vwåhr Am{U Vw‘À¶m dmS>d{S>cm§Zr aMcocr Ho$di (H$mën{ZH$) Zmdo AmhoV. ˶mg§~Y§ mZo A„mhZo H$moUVohr à‘mU nmR>dcoco Zmhr. (MyH$ H$m¶ Am{U ~amo~a H$m¶?) ho R>adʶmMm A{YH$ma Ho$di A„mhMmM Amho. ˶mZo Vwåhmcm Agm AmXoe {Xcocm Amho H$s, ˶mÀ¶m{edm¶ H$moUmMrM CnmgZm H$ê$ ZH$m.(Zoh‘rgmR>r) hrM EH$‘od g˶ lÕm Amho. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$ ho OmUV ZmhrV. 41 H$mamJ¥hmVrc ‘m¶m {‘Ìm§Zmo! (Vw‘À¶m ñdßZm§Mm AW© hm Amho H$s,) Vw‘À¶mn¡H$s Á¶mZo (ñdßZmV ñdV:cm Xmê$ {niVmZm nm{hco Vmo) Amnë¶m Yݶmg (åhUOo amOmcm nwÝhm) ‘ÚnmZ H$adrc. nU Xþgam gwimda MT>dcm OmB©c d Á¶m‘wio njr ˶m§À¶m S>m³o ¶mMo ‘m§g ImVrc. Á¶m Jmoï>rÀ¶m g§~Y§ mV Vwåhr {dMmarV hmoVm, ˶mMm {ZU©¶ (A„mhH$Sy>Z AmYrM) Pmcocm Amho.' 42 ‘J ¶yg’w $ ˶m (H¡$Úmcm) åhUmcm Á¶mMr gwQ>H$m hmoUma, Ago ˶mcm dmQ>co hmoV,o "(Ooìhm Vy gwQ>y Z Omerc) Voìhm Vw¶m YݶmH$S>o (åhUOo amOmH$S>)o ‘mPm



Hw$amU C„oI H$a.' nU g¡VmZmZo (˶m gwQ>y Z Jocëo ¶m ‘mUgmcm) ˶mÀ¶m Yݶmg‘moa (¶yg’w $Mm) C„oI H$aʶmMm {dga nmS>cm. ˶m‘wio (¶yg’w $cm) (AmUIr) H$mhr df© H$mamJ¥hmVM amhmdo cmJco. 43 Am{U (EHo$ {Xder) amOm (Amnë¶m Xa~mè¶m§Zm) åhUmcm, "‘r EH$ ñdßZ nm{hco (ñdßZmV nmhVmo Va H$m¶?) gmV Yï>nïw > JmB© AmhoV. Á¶m§Zm gmV Xþ~ù¶m JmB© ImV AmhoV. (VgoM Xþgar Jmoï> ‘r nm{hcr) YmݶmMr gmV {hadr H$Ugo AmhoV Am{U gmV gwH$cocr H$Ugo AmhoV.' ho Xa~mar cmoH$m§Zmo! Vwåhmcm ñdßZm§Mr AW© {ZînÎmr H$aVm ¶oV Agoc Va ‘cm ‘m¶m ñdßZm§Mm AW© g‘OmdyZ gm§Jm. 44 (˶mda) ˶m§Zr CÎma {Xco, "hr Va Jm|YiyZ Q>mH$Umar ñdßZo AmhoV, Am{U Aem ñdßZm§Mm Iam AW© Amåhr cmdy eH$V Zmhr.' 45 ˶m XmoZ H¡$Úm§nH¡ $s Á¶mMr gwQ>H$m Pmcr hmoVr, ˶mcm EH$m XrK© H$mcmdYrZ§Va (AMmZH$ ¶yg’w $Mr) AmR>dU Amcr. Vmo åhUmcm, "‘r Vwåhmcm ¶m ñdßZmMm Iam AW© gm§Jy eH$Vmo, nU ˶mgmR>r ’$º$ ‘cm (VwéJ§ mV ¶yg’w $H$S>)o OmʶmMr nadmZJr X²¶m.' 46 (Am{U Vmo ¶yg’w $cm ^oQ>ʶmgmR>r VwéJ§ mV Amcm Am{U åhUmcm) ho ¶yg’w $! ho g˶{Zð> ‘mUgm! ‘cm ¶m ñdßZm§Mm AW© g‘OmdyZ gm§J H$s, gmV Yï>nïw > JmBªZm gmV Xþ~ù¶m JmB© ImV AmhoV Am{U YmݶmMr gmV {hadr H$Ugo AmhoV d Xþgar gmV gwH$cocr AmhoV, ¶mdê$Z H$m¶ AW© A{^àoV Amho. åhUOo ‘r naV OmD$Z (VwPo ñnï>rH$aU) (Xa~mamVrc) cmoH$m§Zm gm§JZo , åhUOo ˶m§Zm H$ioc (H$s Vy H$gm ‘mUyg Amhog)! 47 (˶mda ¶yg’w $Zo) CÎma {Xco, "(˶m ñdßZm§Mm AW© Agm Amho,) Vwåhr (cmoH$) gVV gmV dfmªn¶ªV Zoh‘rà‘mUo eoVr H$amc, ¶m AdYrV Vwåhr Or {nHo$ H$mnmc (˶mVrc gd© Ymݶ) ˶m§À¶m H$Ugm§VM amhÿ Úm, nU ’$º$ Oo Vwåhmcm ImʶmgmR>r cmJoc ({VVHo$M H$Ugm§VZy Ymݶ H$mTy>Z ¿¶m). 48 ‘J (^a^amQ>rÀ¶m ˶m gmV 306



307 gyah-12. ¶yg’µw $ dfm©ZV§ a) ^¶§H$a XþîH$mimMr Aer gmV df} ¶oVrc H$s, Oo H$mhr Vwåhr Jmoim H$ê$Z R>do coco Agoc, Vo gd© (åhUOo Vmo gd© AÞgmR>m) g§nZy OmB©c, nU ’$º$ VoM WmoS>go o Ymݶ Caoc Oo ({~¶mʶmÀ¶m CÔoemZo) Vwåhr OVZ H$ê$Z © H$s, Á¶mV ^anya R>do co Agmc. 49 ‘J ˶mZ§Va EH$ df© Ago ¶oBc (cm^Xm¶r) nO©Ý¶d¥ï>r hmoBc © . Voìhm naV cmoH$ (AmYrà‘mUo) ‘Ú (d Voc) JmiVrc. 50 ‘J (Ooìhm ¶yg’w $Zo gm§{JVcocm ñdßZm§Mm AW© amOmcm H$i{dʶmV Amcm Voìhm) amOm åhUmcm, "˶mcm ‘m¶mH$S>o KoD$Z ¶m' Va Ooìhm (amOmMm) XÿV (¶yg’w $cm amOmH$S>o ZoʶmgmR>r) ¶yg’w $nmer nmohmoMcm. Voìhm ¶yg’w $ ˶mbm åhUmcm, "Vy Vw¶m YݶmH$S>o naV Om Am{U ˶mcm gm§J H$s, Á¶m {ó`m§Zr (‘cm nmhÿZ) ñdV:Mo hmV H$mnyZ KoVco hmoVo (˶m§À¶m~ÔcMo g˶ AmYr g‘moa AmUmdo). ‘m¶m nmcZH$˶m©cm {ZpíMVM ˶m§À¶m H$mañWmZm§Mr nyU© OmUrd Amho.' 51 (‘J amOmZo ˶m {ó`m§Zm Xa~mamV ~mocmdyZ) {dMmaco, "˶m KQ>ZMo r H$m¶ h{H$JV Amho, Á¶mV Vwåhr ¶yg’w $cm ‘mo{hV H$aʶmMm à¶ËZ Ho$cm hmoVmV?' ˶m {ó¶m åhUmë¶m, "A„mh Am‘Mo ajU H$amo! (g˶ ho Amho H$s), Amåhmcm ˶mÀ¶m A§Jr dmB©Q> Aer H$moUVrhr Jmoï> AmT>icr Zmhr.' (˶m) C‘amdmMr ~m¶H$mo åhUmcr, "AmVm Ooìhm g˶ àH$memV AmcocMo Amho! (Va ‘r Iao Vo gm§JZy Q>mH$Vo) ‘rM ˶mcm ‘m¶mH$S>o AmH¥$ï> H$aʶmMm à¶ËZ Ho$cm hmoVm. (nU ˶mZo ñdV:cm ˶m AZ¡{VH$ H$‘m©nmgyZ dmM{dco!) IamoIa Vmo EH$ àm‘m{UH$ ‘mUyg Amho.' 52 (amOmÀ¶m Xa~mamV Pmcoë¶m ¶m Mm¡H$er~Ôc Ooìhm ¶yg’w $cm H$imco, Voìhm Vmo åhUmcm), "‘r (Mm¡H$er H$aʶmMr ‘mJUr Ho$di ¶mgmR>r Ho$cr hmoVr) H$s, ‘m¶m Yݶmg‘moa ho ñnï> ìhmdo H$s, ˶mÀ¶m J¡ahOoarV ‘r ˶mMm {dídmgKmV Ho$cocm Zmhr. H$maU A„mh {dídmgKmV H$aUmè¶m§Mo H$mañWmZ



Hw$amU H$Yrhr ¶eñdr hmoD$ XoV Zmhr. ‘r ‘m¶m ‘Zmcm (nyUn© Uo) {ZXm}f R>adrV Zmhr. (gmYmaUnUo) ‘ZmMm H$c Va dmB©Q> Jmoï>tH$S>Mo AgVmo, nU ’$º$ (Vr 춺$s dmB©Q> H¥$˶ H$aʶmnmgyZ dmMy eHo$c) {OÀ¶mda A„mhMr H¥$nm hmoBc © . {Z:g§Xho , ‘mPm {dYmVm ’$ma j‘merc d H¥$nmiy Amho.' 54 ‘J amOm åhUmcm, "˶mcm ‘m¶mH$S>o KoD$Z ¶m, åhUOo ‘r ˶mÀ¶mH$Sy>Z ‘mPr {deof godm H$adyZ KoBZ© ,' ‘J Ooìhm amOmMo ¶yg’w $er ~mocUo Pmco, (Voìhm amOmcm ¶yg’w $À¶m ¶mo½¶VoMr OmUrd Pmcr) Vmo åhUmcm, "AmOnmgyZ Vw¶mgmR>r Am‘À¶mH$S>o gÝ‘mZmMo ñWmZ Agoc, Am{U Vy Am‘Mm (Img) {dídmgy nXm{YH$mar Agerc.' 55 (˶mda) ¶yg’w $Zo åhQ>b,o "(Va ‘J) XoemÀ¶m I{Oݶmda ‘mPr Zo‘UyH$ H$ê$Z Q>mH$m, H$maU ‘r I{OݶmMm gm§^mi Mm§Jë¶màH$mao H$ê$ eH$Vmo Am{U ‘cm (˶mMo ~è¶mn¡H$s) kmZ Amho.' 56 AemàH$mao Amåhr ¶yg’w $cm (B{Oá ¶m) Xoem‘ܶo gÎmm{YH$mamgh ñWm{nV Ho$co, Vmo VoWo BÀN>rc ˶m {R>H$mUr amhÿ eH$V hmoVm. (AemàH$mao) Amåhr BpÀN>Vmo ˶mda Am‘Mr H¥$nm H$aV AgVmo. Amåhr Mm§Jcr H¥$˶o H$aUmè¶m cmoH$m§Mm ‘mo~Xcm H$Yrhr ì¶W© OmD$ XoV Zmhr. 57 ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmVrc ‘mo~Xcm Va ˶m cmoH$m§H$[aVm (¶m OJmVrc ‘mo~Xë¶mnojm) {H$VrVar nQ>rZo Mm§Jcm Amho, Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U Zoh‘r A„mhMr OmU R>do Zy (OrdZ ì¶VrV Ho$co). 58 Am{U (H$mhr dfm©Z§Va) ¶ygw’$Mo (gmdÌ) ^mD$ (Ymݶ IaoXr H$aʶmgmR>r) B{Oábm Amco Am{U ¶yg’w $g‘moa Vo hOa Pmco. ¶yg’w $Zo ˶m§Zm (nmhVmjUr) AmoiIco, nU ˶m§Zr ¶yg’w $cm AmoiIco Zmhr. 59 ‘J Ooìhm ˶mZo ˶m§Zm (Ymݶ dJ¡a)o XoʶmMo H$m¶© AmQ>mno co Voìhm ˶m§Zm åhUmcm, "(nwT>À¶m doigo Vwåhr BWo ¶mc Va) Amnë¶m gmdÌ ^mdmcm XoIrc ~amo~a KoD$Z ‘m¶mH$S>o ¶m, Vwåhr nmhV Zmhr H$m H$s, ‘r ‘mn nwano ay ^ê$Z XoVmo, 308



53



309 gyah-12. ¶yg’µw $ VgoM ‘r CÎm‘ nmhþUMma H$aUmamXoIrc Amho. 60 nU Oa Vwåhr ˶m (gmdÌ ^mdmg) ‘m¶mH$S>o KoD$Z Amcm ZmhrV Va Vwåhmcm ‘m¶mH$Sy>Z ‘wirM Ymݶ {‘iUma Zmhr. (˶mcm Oa Vwåhr AmUUma Zgmc) Va ‘m¶mH$S>o (nwÝhm) ¶oD$hr ZH$m.' 61 (˶mda) ˶m§Zr CÎma {Xco H$s, "Amåhr ˶mcm Am‘À¶m~amo~a nmR>{dʶmgmR>r, ˶mÀ¶m {n˶mg amOr H$aʶmMm (nyU)© à¶ËZ H$ê$. Am{U Amåhr ho H$m‘ Adí¶ H$ê$.' 62 Am{U (¶yg’w $Zo) Amnë¶m godH$m§Zm åhQ>c,o "(YmݶmgmR>r) ˶m§Zr {Xcoco ‘yë`, ˶m§À¶m gm‘mZmV R>do Zy Úm.' H$maU Ooìhm Vo Amnë¶m Kar naVVrc, VoìhmM ˶m§Zm H$imdo (H$s ˶m§Mo n¡go XoIrc naV XoD$Z Q>mH$ʶmV Amco AmhoV). (hm Am¡Xm¶m©Mm ì¶dhma nmhÿZ) H$Xm{MV Vo nwÝhm ¶oVrc. 63 Am{U Ooìhm Vo Amnë¶m {n˶mH$S>o naV Amco, Voìhm (Amnë¶m {n˶mg) åhUmco, "ho Am‘À¶m {n˶m! (¶mnwT>)o Amåhmcm Ymݶ Xoʶmg ZH$ma XoʶmV Amcocm Amho (Omon¶ªV Amåhr Am‘À¶m~amo~a Am‘Mm ^mD$ ~|Om‘rZ cm ZoV Zmhr). Va (Vy) Am‘À¶m~amo~a Am‘À¶m ^mdmcm nmR>d, åhUOo Amåhr (¶mnwT>ho r) Ymݶ AmUy eHy$. VgoM Amåhr ˶mMm Mm§Jë¶màH$mao gm§^mi H$ê$.' 64 (˶mda) (n¡J~§ a ¶mµH$y ~Zo) åhQ>b,o "‘r ¶mÀ¶m~m~VrVhr Vw‘À¶mda ˶mMà‘mUo {dídmg H$ê$ H$s H$m¶, Á¶mà‘mUo ¶mÀ¶m ^mdmÀ¶m ~m~VrV ¶m AmYr, ‘r Vw‘À¶mda {dídmg Ho$cm hmoVm? nU (‘r Va hoM ‘mZVm H$s,) A„mh gdm}Îm‘ gm§^mi H$aUmam Amho. (d VmoM Amho) gdm©{YH$ H¥$nm H$aUmam.' 65 Z§Va Ooìhm ˶m§Zr Amnco gm‘mZ gmoS>c,o Voìhm ˶m§Zm Ago AmT>ico H$s, ˶m§Zr (YmݶmgmR>r {Xcoc)o ‘yë`hr naV H$aʶmV Amcoco Amho. (ho nmhÿZ) Vo (Amnë¶m {n˶mg) åhUmco, "ho Am‘À¶m {n˶m! ¶mnojm AmUIr Amåhmcm H$m¶ hdo? Am‘Mo YZXoIrc Amåhmcm naV H$aʶmV Amcoco Amho.



Hw$amU Amåhr nwÝhm (Adí¶) OmD$, Am{U Amnë¶m Hw$Qw>~§ r¶mgmR>r {eYmgm‘J«r KoD$Z ¶oD$. (nU ho {n˶m! ho VoìhmM e³¶ Amho Ooìhm Vy Am‘À¶m~amo~a ~|Om‘rZcm nmR>derc). (Amåhr Vwcm ImÌrnydH© $ gm§JV AmhmoV H$s,) Amåhr Amnë¶m ^mdmMm H$miOrnydH© $ gm§^mi H$ê$ Am{U Amåhmcm EH$m C§Q>mÀ¶m (~moOmMo) Ymݶ OmñV {‘ioc, Vo Amåhr AmUy. (¶m doigo Oo Ymݶ Amåhr AmUco Amho) Vo ’$ma WmoS>o Amho.' 66 (˶mda ¶mµH$y ~Zo) åhQ>c,o "Omon¶ªV Vwåhr A„mhÀ¶m ZmdmZo ‘cm Ago n¸o$ dMZ XoV Zmhr H$s, Vwåhr ˶mcm {ZpíMVnUo ‘m¶mH$S>o naV AmUmc, Vmon¶ªV ‘r ˶mcm Vw‘À¶m~amo~a H$Xm{n nmR>{dUma Zmhr. nU Oa Vwåhr gd©M OU EImÚm AZno{jV g§H$Q>mcm gm‘moao Omc Va ‘mÌ Jmoï> doJir Amho.' ‘J Ooìhm ˶m§Zr ˶mg n¸o$ dMZ {Xco, Voìhm ˶mZo åhQ>c,o "Amåhr Oo H$mhr åhUV AmhmoV, ˶mg A„mh gmjr Amho.' 67 ‘J ˶mZo åhQ>c,o "‘m¶m ‘wcm§Zmo, (ehamV) àdoe H$aVmZm (gd© OU EH$Ì) EH$mM XadmOmZo àdoe H$ê$ ZH$m, Va doJdoJù¶m XadmOm§Zr àdoe H$am. (nU hr dmñV{dH$Vm Zoh‘r cjmV R>do m, ‘r Vw‘Mm {hVqMVH$ Agcmo Var) A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r Oo H$mhr (R>a{dcoco Agoc) ˶m~m~VrV ‘r Vw‘Mr H$moU˶mhr àH$mao ‘XV H$ê$ eH$V Zmhr. (H$m¶ KS>Uma ¶m g§~Y§ mZo) {ZU©¶ Va A„mhMmM AgUma Amho. ‘r Ho$di ˶mÀ¶mdaM {dídmg R>do cocm Amho Am{U {dídmg R>do Umè¶m§Zr ˶mÀ¶mdaM {dídmg R>do m¶cm hdm.' 68 Am{U ˶m§À¶m {n˶mZo Oer Amkm Ho$cr hmoVr, ˶mMàH$mao Vo (¶yg’w $À¶m ehamV) (gwa{jV[a˶m) XmIc Pmco. A„mhZo {ZYm©[aV Ho$coë¶m Jmoï>rÀ¶m {déÕ OmD$Z, Vmo ˶m§Mm (A{O~mV) ~Mmd H$ê$ eH$V ZìhVm. Vr Ho$di ¶mµH$y ~À¶m ‘ZmVcr EH$ BÀN>m hmoVr, Or ˶mZo AemàH$mao ~mocZy XmI{dcr. IamoIa, Amåhr ˶mcm {Xcoë¶m kmZm‘wiMo Vmo kmZr hmoVm. nU ~hþVHo $ cmoH$m§Zm ¶mMr OmUrd hmoV Zmhr. 310



311 gyah-12. ¶yg’µw $ Am{U Ooìhm Vo ¶yg’w $nmer nmohmoMco, Voìhm ˶mZo Amnë¶m ^mdmg Amnë¶mOdi ~mocmdyZ ~g{dco. (Am{U) Vmo ˶mcm åhUmcm, "‘r VwPm ^mD$ ¶yg’w $ Amho. åhUyZ Vy (AmVm) Vo Oo H$mhr (MwH$sMo dV©Z) H$arV Amcoco AmhoV, ˶m~Ôc ì¶{WV hmoD$ ZH$mog.' 70 ‘J Ooìhm ˶mZo ˶m§Zm ˶m§Mr {eYmgm‘J«r {Xcr, Voìhm ˶mZo (Amncm) nmUr ߶m¶Mm EH$ ߶mcm Amncm (chmZ ^mD$ ~|Om‘rZÀ¶m) gm‘mZmV R>do Zy {Xcm. Am{U (Ooìhm Vo eha gmoS>y Z OmV hmoV,o Voìhm AMmZH$nUo) EH$ Xd§S>r XoUmam AmoaS>cm, "(Wm§~m!) ho H$m{’$codmë¶m§Zmo! Vwåhr cmoH$ Mmoa AmhmV.' 71 (Xd§S>r XoUmè¶mH$S>)o diyZ Vo åhUmco, "Vw‘Mr H$moUVr dñVy hadcr Amho?' 72 ˶mda (amOdmS>çmVrc H$‘©Mmè¶m§Zr) CÎma {Xco, "Amåhmcm amOmMm ‘mn gmnS>V Zmhr¶o. Omo H$moUr Vmo AmUyZ XoBc © , ˶mg (EH$m) C§Q>mda (OodT>o Ymݶ cmXco OmVo) VodT>o Ymݶ (~jrg åhUyZ) XoʶmV ¶oBc © . ‘r ˶mMr h‘r KoV Amho.' 73 (Vo ^mD$) åhUmco, "A„mhMr enW! Vwåhmcm Mm§Jco ‘mhrV Amho H$s, Amåhr ¶m XoemV CnÐd ‘mO{dʶmgmR>r Amcocmo Zmhr AmhmoV. VgoM (¶mnyduhr H$Yr) Amåhr Mmoar Ho$cocr Zmhr.' 74 (˶mda amOdmS>çmVrc H$‘©Mmar) åhUmco, "Vwåhr ImoQ>o ~mocV AmhmV, ho {gÕ Pmë¶mg Vwåhmcm H$moUVr {ejm {Xcr Omdr?' 75 (˶m ^mdm§Zr) CÎma {Xco, "˶mMr {ejm hr Agmdr H$s, Á¶mÀ¶m gm‘mZmV (Vr hadcocr dñVy) gmnS>c o , Va ˶mcm ñdV:cmM ˶mÀ¶m {ejonm¶r (Jwcm‘ ~ZdyZ amoIZy ) R>do co Omdo. A˶mMmar> H¥$˶o H$aUmè¶m§Zm Amåhr AemMàH$mao {ejm H$arV AgVmo.' 76 ‘J ˶m§Zm (VnmgmgmR>r ¶yg’w $g‘moa AmUʶmV Amco Am{U Vnmg H$aUmè¶mZo) ˶mÀ¶m (chmZ) ^mdmÀ¶m AmYr, ˶mÀ¶m (gmdÌ) ^mdm§À¶m W¡ë¶m§Mm Vnmg gwê$ Ho$cm. ‘J eodQ>r ¶yg’w $À¶m (chmZ) ^mdmÀ¶m W¡crVyZ Vmo ~mhoa H$mT>cm. AemàH$mao Amåhr ¶yg’w $gmR>r ¶wº$s ¶mo{Ocr. (H$maU) 69



Hw$amU (B{OáÀ¶m) amOmÀ¶m {Z¶‘mà‘mUo Vmo Amnë¶m ^mdmcm (Amnë¶mnmer) R>do Zy KoD$ eH$V ZìhVm. nU (˶mMo amoIco OmUo) A„mhcm ‘§Oay hmoVo (åhUyZM Ago KS>c)o . Amåhr Á`mÀ`mH$[aVm BpÀN>Vmo ˶mg loUrV daMo ñWmZ XoV AgVmo. Am{U gd© kmZr cmoH$m§da Aem EH$m eº$sMo ({Z¶§ÌU Amho) Or na‘ kmZr Amho. 77 (˶mda) ˶m§Zr åhQ>c,o "Oa ¶mZo Mmoar Ho$cr Agoc Va (¶mV AmíM¶© dmQ>ʶmgmaIo H$mhr Zmhr) H$maU ¶mnydu ¶mÀ¶m ^mdmZo XoIrc Mmoar Ho$cr hmoVr.' nU ¶yg’w $Zo (ho EoH$ë¶mZ§Vahr Amnë¶m ‘ZmVrc Jmoï>) Amnë¶m ‘ZmVM R>do cr, Vr ˶m§À¶mg‘moa àH$Q> Ho$cr Zmhr. ˶mZo (ñdV:cm ‘ZmVë¶m ‘ZmV) Ho$di EdT>Mo åhQ>c.o "Vwåhr ñdV:M dmB©Q> cmoH$ AmhmV. Am{U Oo H$mhr Vwåhr Amamon H$arV AmhmV, ˶mMr h{H$JV A„mhcm Mm§Jë¶màH$mao R>mD$H$ Amho.' 78 Vo åhUmco, "ho ‘mݶda! ¶mMo {nVm ’$maM d¥Õ Pmcoco AmhoV, åhUyZ Vwåhr ¶mÀ¶mOmJr Am‘À¶mn¡H$s H$moUmcmhr Vmã¶mV ¿¶m. AmnU Amåhmcm ’$maM namonH$mar (gËnwéf) {XgVm.' 79 ¶yg’w $Zo CÎma {Xco, "A„mh (Vgo H$aʶmnmgyZ) Am‘Mo ajU H$amo! Am‘Mr dñVy Á¶mÀ¶mH$S>o gmnS>cr Amho, ˶mg gmoS>y Z Aݶ H$moUmcmhr Vmã¶mV KoUo (Am‘À¶mgmR>r e³¶ Zmhr). Vgo Amåhr Ho$ë¶mg (A„mhÀ¶m ZOaoV) A˶mMmar R>ê$.' 80 Ooìhm Vo ˶mÀ¶m (CÎmamZo) {Zame Pmco, Voìhm (WmoS>go )o ~mOycm hmoD$Z AmngmV {dMma{d‘e© H$ê$ cmJco. ‘J ˶m§À¶mVrc Omo gdm©V ‘moR>m (^mD$) hmoVm Vmo åhUmcm, "Vwåhmcm ho AmR>dV Zmhr H$m H$s, Vw‘À¶m {n˶mZo A„mhÀ¶m ZmdmZo (~|Om‘rZ g§~Y§ mZo) Vw‘À¶mH$Sy>Z n¸o$ dMZ KoVco Amho, ¶mnyduhr ¶yg’w $À¶m ~m~VrVhr (Vw‘À¶m hmVyZ) A˶mMmar H¥$˶ KS>co (ho Vwåhr {dgacmV H$s H$m¶)? åhUyZ ‘r Va ¶oWZy hmcUma Zmhr, Omon¶ªV ‘mPm {nVm ‘cm nadmZJr XoV Zmhr qH$dm A„mh ‘m¶m~m~VrV EImXm {ZU©¶ H$arV Zmhr. H$maU VmoM gdm}Îm‘ {ZU©¶ H$aUmam Amho.' 81 (Am{U ~mH$s Vwåhr 312



313 gyah-12. ¶yg’µw $ cmoH$) Amnë¶m {n˶mH$S>o naV Om Am{U ˶mcm gm§Jm H$s, ho Am‘À¶m {n˶m! Vw¶m ‘wcmZo Mmoar Ho$cr Amho, Amåhmcm Oo ‘mhrV Pmco Amho, ’$º$ VoM Amåhr Vwcm gm§JV AmhmoV. (Iao Amho H$s, Amåhr ˶mMm gm§^mi H$aʶmMo Vwcm dMZ {Xco hmoV)o , nU Oo Am‘À¶mgmR>r AÑí¶ Amho ˶mda Va Am‘Mo {Z¶§ÌU Zmhr. 82 Am{U Amåhr Á¶m ehamV Wm§~cmo hmoVmo VoWrc cmoH$m§Zm Am{U Á¶m H$m{’$ë¶mgmo~V àdmg H$ê$Z Amåhr Amcmo, ˶m§À¶mer Vy {dMmanyg H$a. Amåhr AJXr g˶ ~mocV AmhmoV. 83 (Am{U Ooìhm Vo Amnë¶m {n˶mH$S>o naVco Am{U Oo KS>co hmoV,o Vo gd© ˶mg gm§{JVco, Vo EoH$y Z) {n˶mZo åhQ>c,o "Zmhr, (Ago Zmhr) qH$~hþZm Vwåhr Vw‘À¶m ‘ZmZo EH$ Jmoï> aMyZ AmUcr Amho. ‘r Va g~warÀ¶mM ‘mJm©Mm Adc§~ H$aoZ.' (‘cm nyU© {dídmg Amho) H$s, A„mh (¶yg’w $gh) ˶m gdmªZm ‘m¶mH$S>o naV KoD$Z ¶oBc © . {Z:g§Xho , VmoM gd© H$mhr OmUUmam Amho, (Añgc) ~w{Õ‘mZ Amho. 84 Am{U ˶mZo ˶m§À¶mH$S>o nmR> {’$adcr d åhQ>c,o "Aaoao ¶yg’w $!' (dfm©Zdw fmªÀ`m) Xþ:ImZo ˶mMo S>mi o o nm§T>ao Pmco hmoV.o Am{U ‘ZmVë¶m ‘ZmV ˶mcm Xþ:I XmQy>Z ¶oV hmoVo (Aem AdñWoV ˶mMo OrdZ ì¶VrV hmoV hmoV)o . 85 ({n˶mMr Aer pñWVr nmhÿZ ˶mMr ‘wc)o åhUmcr, "A„mhMr enW! Vy AemMàH$mao ¶yg’w $Mr AmR>dU H$arV amherc, ¶oWnmdoVmo H$s, VwPo Amamo½¶ ~a~mX hmoD$Z OmB©c qH$dm Vy g§nZy Omerc.' 86 (˶mda) Vmo CÎmacm, "‘r Va ‘m¶m ÌmgmMo d Xþ:ImMo JmèhmUo Ho$di A„mhg‘moaM ‘m§S>V AgVmo Am{U ‘r A„mhH$Sy>Z ˶m Jmoï>r OmUV AgVmo, Á¶m Vwåhr OmUV Zmhr. 87 ho ‘m¶m ‘wcm§Zmo! (naV B{Oácm) Om d OmD$Z, ¶yg’w $ d ˶mÀ¶m ^mdmMm emoY ¿¶m Am{U A„mhÀ¶m H¥$nonmgyZ {Zame H$Yrhr hmoD$ ZH$m. H$maU A„mhÀ¶m H¥$noÀ¶m ~m~VrV Aݶ H$moUr Zìho Va Ho$di g˶ ZmH$maUmaoM cmoH$ {Zame hmoVmV.'



Hw$amU Am{U Ooìhm Vo (B{Oá XoemV) ¶yg’w $nmer Amco, Voìhm Vo ({dZdUr H$arV) åhUmco, "ho ‘mݶda! Amåhr d Am‘Mo Hw$Qw>~§ r¶ (XþîH$mim‘wi)o ’$ma ì¶{WV Pmcoco AmhmoV. Amåhr WmoS>rer a¸$‘ KoD$Z Amcmo AmhmoV, nU Vwåhr Amåhmcm nwano ay {eYmgm‘J«r Úm, VgoM Amåhmcm Y‘©XmZ (åhUyZ Oo XoUo e³¶ Amho Vohr) Úm. {ZpíMVM A„mh Y‘©XmZ H$aUmè¶m§Zm Mm§Jcm ‘mo~Xcm XoVmo.' 89 ˶mZo åhQ>c,o "Vwåhr ZmXmZrÀ¶m AdñWoV AgVmZm ¶yg’w $ d ˶mÀ¶m ^mdmer H$emàH$mao dV©Z Ho$cmV, ho Vwåhmcm AmR>dVo H$m?' 90 Vo åhUmco, "AmnUM ¶yg’w $ AmhmV H$m?' ˶mZo CÎma {Xco, "hmo¶, ‘rM ¶yg’w $ Amho Am{U hm ‘mPm ^mD$ Amho. IamoIa! A„mhZo Am‘À¶mda (Anma) H¥$nm Ho$cocr Amho. (g˶ ho Amho H$s), Omo H$moUr ˶mMo ^¶ ~miJVmo Am{U (à{VHy$c n[apñWVrV) Y¡¶e© rc amhVmo, Va A„mh (Aem) gËH$‘u cmoH$m§Mm ‘mo~Xcm H$Yrhr dm¶m OmD$ XoV Zmhr.' 91 (¶yg’w $Mo ^mD$) åhUmco, "A„mhMr enW! A„mhZo Vwåhmcm Am‘À¶mda loð>Ëd àXmZ Ho$co Amho. IamoIa, AmåhrM MwH$sÀ¶m (‘mJm©da) hmoVmo.' 92 (˶mda) ¶yg’w $Zo åhQ>c,o "(‘m¶mH$Sy>Z) AmO Vw‘À¶m{déÕ H$moUVmhr Xmofmamon Ho$cm OmUma Zmhr, A„mh Vwåhmcm j‘m H$amo, VmoM X¶m H$aUmè¶m§V gdm©{YH$ X¶miy Amho. 93 ‘mPm hm eQ>© KoD$Z Om Am{U ‘m¶m {n˶mÀ¶m Mohè¶mda Q>mH$m. ˶mMr Jocc o r Ñï>r (A„mhÀ¶m H¥$noZ)o naV ¶oBc © . ‘J Vwåhr ghHw$Qw>~§ ‘m¶mH$S>o naV ¶m.' 94 ‘J Ooìhm H$m{’$cm (B{OáhÿZ) admZm Pmcm, Voìhm BH$S>o (H$ZmZ‘ܶo) ˶m§À¶m {n˶mZo (cmoH$m§Zm) åhQ>c,o "Vwåhr Ago g‘Oy eH$Vm H$s, ‘cm åhmVmaMi cmJë¶m‘wio ‘r ~hH$coë¶mà‘mUo Jmoï>r H$aVmo, nU ‘cm ¶yg’w $Mm gwJY§ ¶oV Amho.' 95 ˶mda (˶mÀ¶m AmgnmgMo cmoH$) åhUmco, "A„mhMr enW! Vwåhr AÚmn Amnë¶m nyduÀ¶mM ^«‘mV J«ñV AmhmV!' 96 Am{U Ooìhm 314



88



315 gyah-12. ¶yg’µw $ ew^dmVm© XoUmam (VoW)o nmohmoMcm, ˶mZo (¶yg’w $Mm) eQ>© ¶mµH$y ~À¶m Mohè¶mda KmVcm, (cJoM) ˶mMr Ñï>r naV Amcr. Voìhm ¶mµH$y ~Zo åhQ>c,o "‘r Vwåhmcm gm§JV ZìhVmo H$m H$s, ‘r A„mhH$Sy>Z ˶m Jmoï>r OmUVmo, Á¶m Vwåhr OmUV Zmhr?' 97 (¶mµH$y ~Mr ‘wco Amnë¶m {n˶mg) åhUmcr, ho Am‘À¶m {n˶m! A„mhH$S>o Am‘À¶mgmR>r Am‘À¶m nmnm§Mr j‘m ‘mJ. IamoIa Amåhr nmnr hmoVmo! 98 ¶mµH$y ~Zo åhQ>c,o "‘r Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o Vw‘À¶mgmR>r Adí¶ j‘m¶mMZm H$arZ. {Z:g§Xho Vmo ’$ma j‘merc d X¶miy Amho.' 99 Ooìhm ho gd© (B{Oá‘ܶo) ¶yg’w $nmer nmohmoMco; Voìhm ˶mZo Amnë¶m AmB©d{S>cm§g Amnë¶mOdi ~gdyZ KoVco. (Vmo ˶m§Zm) åhUmcm, "B{Oá‘ܶo Amnco ñdmJV Amho, A„mhZo BpÀN>ë¶mg em§Vr d g‘mYmZmZo amhm.' 100 Am{U (¶yg’w $Zo) Amnë¶m AmB©d{S>cm§g (gÝ‘mZnydH© $) Cƒ AmgZm§da ~g{dco Am{U Vo gd© (gmï>mJ§ Z‘ñH$ma KmcrV) ˶mÀ¶mg‘moa ZV‘ñVH$ Pmco. Voìhm ¶yg’w $Zo åhQ>c,o "ho ‘m¶m {n˶m! hm Amho AW© ‘m¶m ˶m ñdßZmMm, Oo ‘r nydu nm{hco hmoV.o Á¶mcm ‘m¶m nmcZH$˶m©Zo (AmO) dmñVdmV n[ad{V©V Ho$co. ˶mZoM ‘m¶mda H¥$nm H$ê$Z ‘cm H$mamJ¥hmVyZ ~mhoa H$mT>c.o g¡VmZmZo ‘m¶mV d ‘m¶m ^mdm§V ~o~Zmd {Z‘m©U H$ê$Z (EH$‘oH$m§nmgyZ Xÿa) Ho$ë¶mZ§Vahr (A„mhZoM AmO) Vwåhm gdmªZm dmid§Q>mVyZ (‘m¶mH$S>)o AmUco. {ZpíMVM ‘mPm nmcZH$Vm© Oo (H$ê$) BpÀN>Vmo, ˶mgmR>r ’$ma Mm§Jcr ¶moOZm AmIVmo. Ho$di VmoM Amho gd© H$mhr OmUUmam d (VmoM Amho) IamoIa ~w{Õ‘mZ!' 101 ‘J ¶yg’w $Zo (A„mhH$S>)o àmW©Zm Ho$cr, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! VyM ‘cm gÎmm{YH$ma àXmZ Ho$cog, VgoM ‘cm ñdßZm§À¶m AWm©Mm CcJS>m H$aʶmg {eH$dcog. ho AmH$me Am{U n¥ÏdrÀ¶m {Z‘m©Ë¶m! ¶m OJmV Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmVhr VyM ‘mPm nmR>ramIm, CÕmaH$Vm© Amhog. ‘r (nyUn© Uo) Vwcm g‘{n©V hmoD$Z OrdZ OJV AgVmZmM ‘cm ‘¥Ë¶y Xo, (åhUOo Aem AdñWoVM ‘cm



Hw$amU ‘¥Ë¶y ¶mdo) Am{U ‘mPm g‘mdoe (Vw¶m) gXmMmar ^º$m§‘ܶo H$a!' 102 (n¡J~§ a!) ho (d¥Îmm§V) AÑí¶mÀ¶m dmVmªnH¡ $s Amho, Oo Amåhr Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> H$arV AmhoV. (H$maU) Vwåhr Voìhm ¶yg’w $À¶m ^mdm§Odi (CnpñWV) ZìhVm, Ooìhm ¶yg’w $À¶m ^mdm§Zr ¶yg’w ${déÕ H$Q> aMcm Am{U (˶mcm VS>rg Zoʶmg§~Y§ mZo) EH$m ¶moOZoda EH$‘V Pmco. 103 (cmoH$m§Zr g˶ lÕoMm A§JrH$ma H$amdm åhUyZ) Vwåhr {H$VrH$m Vrd« BÀN>m ~miJV Zmhr, (˶mgmR>r {H$VrH$m à¶ËZ H$arV Zmhr) nU ~hþg»§ ¶ cmoH$ lÕm YmaU H$aUmaM ZmhrV. 104 Am{U Vwåhr (¶m ‘mJ©Xe©ZmnmoQ>r) ˶m§À¶mH$Sy>Z H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV Zmhr. ho Va Ho$di (A„mhMo) CnXoe AmhoV g‘ñV ‘mZdOmVrH$[aVm. 105 Am{U AmH$memV d n¥Ïdrda {H$VrVar (g§Xeo Agcoë¶m) IwUm (ngacoë¶m) AmhoV. Á¶m§À¶m OdiyZ Vo cmoH$ OmV AgVmV, nU ˶m§À¶mH$S>o A{O~mV cj XoV ZmhrV. 106 ~hþVHo $ cmoH$ Ago AmhoV, Oo A„mhda lÕm R>do VmV, nU (˶mM~amo~a) BVam§Zmhr A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoVmV. (åhUOo Aer ^ogi d ~ZmdQ>r lÕm ~miJyZ AmhoV, ~hþg»§ ¶ cmoH$). 107 ho cmoH$ (ñdV:cm) gwa{jV g‘OyZ ~gcoV H$s H$m¶? H$s, ˶m§À¶mda A„mhÀ¶m {ejoMo EImXo ^rfU g§H$Q> ¶oD$ eH$V Zmhr, qH$dm Vr ^¶mZH$ KQ>H$m (åhUOoM H$`m‘V) ˶m§À¶mda AH$ñ‘mVnUo ¶oUma Zmhr, Ooìhm H$s, Vo {VÀ¶m ¶oʶmMr H$ënZm XoIrc H$arV ZgVrc. 108 (n¡J~§ a!) (˶m§Zm) gm§Jm, "hm ‘mPm ‘mJ© Amho, (åhUOo ho ‘mPo H$m‘ Amho H$s), ‘r cmoH$m§Zm A„mhH$S>o ~mocmdrV AgVmo, (Am{U ‘mPo cmoH$m§Zm A„mhH$S>o ¶oʶmMo AmdmhZ H$aUo) {ZpíMV kmZmda AmYm[aV Amho. ‘rhr d ‘mPo AZw¶m¶rhr (ho AmdmhZH$m¶© H$arV AgVmV). (gm§Jm), Agr‘ Amho A„mhMr ‘{h‘m! Am{U ‘r ˶m cmoH$m§nH¡ $s Zmhr, Oo A„mhMo g‘H$j R>a{dVmV.' 109 (n¡J~§ a!) Amåhr Vw‘À¶mnydu nmR>{dcoco n¡J~§ a ‘mUygM hmoV,o Vo 316



317



doJdoJù¶m dñ˶m§À¶m {Zdm{gVm§nH¡ $sM hmoV.o Á¶m§À¶mH$S>o Amåhr (Am‘Mo g§Xeo ) àH$Q> Ho$co hmoV.o Va ho cmoH$ O{‘Zrda qhS>c-o {’$aco AgVo Va Vo nmhÿ eH$co AgVo H$s, ¶m§À¶mnyduÀ¶m (g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mm) eodQ> H$gm Pmcm? (˶m§Zm ho ‘mhrV Zmhr H$m?) Oo cmoH$ A„mhMr OmU R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$arV AmhoV) ˶m§Zm (¶m OJmnojm {H$VrVar nQ>rZo) Mm§Jco OrdZ ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV cm^Uma Amho. Vwåhr cmoH$ ~wÕrMm dmna H$arV Zmhr H$m? 110 (AmYr Amcoë¶m n¡J~§ am§Zm XrK© H$mimn¶ªV N>i ghZ H$amdo cmJco) Am{U eodQ>r Ooìhm Vo (Amnë¶m cmoH$m§À¶m ~m~VrV) AJXr {Zame Pmco, Am{U ˶m§Zm dmQy> cmJco, (H$s Amåhr ¶m cmoH$m§Zm EoH${dcoë¶m Y‘³¶m) ImoQ>çm R>aUma H$s H$m¶? Voìhm Am‘Mo gmhmæ¶ Ë¶m§À¶mH$S>o nmoMco. Á¶m§À¶m~m~VrV Amåhr BpÀN>co hmoV,o Vo dmM{dco Joco (Am{U g˶ ZmH$maUmao gd© OU Zï> Ho$co Joc)o H$maU AnamYr cmoH$m§dê$Z Am‘Mr {ejm (H$Xm{n) Q>micr OmD$ eH$V Zmhr. 111 IamoIa, ˶m§À¶m AhdmcmV ~w{Õ‘mZ cmoH$m§gmR>r ~moY Amho. ({OWn¶ªV) ¶m (Hw$amUmMm g§~Y§ Amho) hr H$mhr EImÚm 춺$sZo aMcocr H$mën{ZH$ H$hmUr Zìho. Va hm (gwa{jV B©ídar¶ J«W§ Amho Omo) AmYrÀ¶m J«W§ mn¡H$s Oo H$mhr {e„H$ am{hcoco Amho ˶m§Mr g˶Vm à‘m{UV H$aUmam Amho. ¶mV gd© (Amdí¶H$) Jmoï>tMo ñnï>rH$aU Amho. VgoM (¶mV) ‘mJ©Xe©Z d H¥$nm Amho {dídmg R>do Umè¶m§gmR>r.



gyah-13. Aa-aAX 1



Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Acr’$0 cm‘0 ‘r‘0 am0 (A„mhH$Sy>Z) àH$Q> H$aʶmV Amcoco ho



Hw$amU g§Xeo AmhoV. (n¡J~§ a!) Oo H$mhr Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amco Amho, Vo "g˶' Amho. nU AZoH$ cmoH$ ¶mda {dídmg R>do V ZmhrV. 2 Vmo A„mh Amho Á¶mZo AmH$mem§Zm H$moU˶mhr AmYmam{edm¶ C§M C^o Ho$co, Á¶m§Zm Vwåhr nmhÿ eH$mc (åhUOo Vwåhmcm Agm H$moUVmhr AmYma {XgV Zmhr, Á¶mda AmH$me C^m Amho). Vmo (‘hme{º$‘mZ) {ghm§gZmda Amê$T> Pmcm (åhUOo g‘ñV g¥ï>rMo {Z¶§ÌU Amnë¶mH$S>o KoVco). ˶mZoM gy¶© Am{U M§Ðmcm (Amnë¶m) {Z¶‘m§À¶m AYrZ Ho$co. (˶mZo) {ZYm©[aV Ho$coë¶m AdYrà‘mUo à˶oH$ Amnë¶m H«$‘mZwgma MmcV AgVmo. Oo Oo ApñVËdmV Amho ˶m§Zm A„mhM {Z¶§{ÌV H$arV AgVmo.o Vmo ho g§Xeo ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho, Vo ¶mgmR>r H$s, Vwåhr (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Amnë¶m nmcZH$˶m©er ^oQ> (AQ>i) Amho, ¶mda ÑT> {dídmg R>do mdm. 3 VmoM Amho (A„mh) Á¶mZo n¥Ïdrcm {dñV¥V Ho$co Am{U {VÀ¶mV nd©V ñWm{nV Ho$co d ZÚm (àdm{hV Ho$ë¶m) Am{U ¶mda gd© àH$maÀ¶m ’$im§Zm (d dZñnVtZm) OmoS>rÀ¶m ê$nmZo (åhUOo Za d ‘mXr Ago) {Z‘m©U Ho$co. Vmo {Xdgmda amÌrMo AmdaU KmcVmo (d amÌrda {XdgmMo). IamoIa, ¶m gd© (àH$maÀ¶m {Z{‘©Vr ‘ܶo g§Xeo Agcoë¶m) IwUm AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r, Oo qMVZ H$aVmV. 4 Am{U n¥Ïdrda EH$‘oH$m§g cmJyZ Agcoco {H$˶oH$ ^yàXoe AmhoV, VgoM Ðmjm§À¶m ~mJm d YmݶmZo ^acocr eoV,§ IOwarMr PmS>o AmhoV. (Ë`m§À¶mn¡H$s H$mhtMr ’$io) EH$-EH$ AgVmV Va H$mhr KmogXma AgVmV, Vo gd© EH$mM àH$maÀ¶m nmʶmZo V¥á hmoVmV. VargwÕm MdrÀ¶m ~m~VrV Amåhr H$mhtZm Xþgè¶m§nj o m loð>Ëd XoVmo. IamoIa, (¶m gdmª‘ܶo g§Xeo Agcoë¶m) IwUm AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$aVmV. 5 Am{U (n¡J~§ a!) Vwåhmcm Oa H$emda AmíM¶© dmQ>m¶cm nm{hOo Va 318



319 gyah-13. Aa-aAX ¶m§À¶m ¶m åhUʶmda AmíM¶© dmQ>m¶cm nm{hOo, "H$m¶! Ooìhm Amåhr (‘oë¶mZ§Va) ‘mVr hmoD$Z OmD$, Voìhm Amåhmcm naV Zì¶mZo {Z‘m©U Ho$co OmUma?' (Ago dº$ì¶ H$aUmao) hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©cm ‘mZʶmg ZH$ma {Xcm. hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§À¶m ‘mZoda (˶m§À¶m H$‘©ê$nr H$‘mB©nmoQ>r) OmoIS> nS>cc o o AgVrc. hoM ZaH$mÀ¶m AmJrMo {Zdmgr AmhoV. Vo ˶mV gX¡d dmñVì¶ H$aVrc. 6 (n¡J~§ a! ho g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoco cmoH$) ^ë¶m Jmoï>tMr Amem H$aUo gmoS>y Z, dmB©Q>mcm ˶m§À¶mda AmUʶmgmR>r KmB© H$aʶmMo, Vo Vwåhmcm AmìhmZ XoV AmhoV. dñVwV: ¶m§À¶mnydu (AemàH$maÀ¶m) cmoH$m§Zm (A„mhH$Sy>Z) {ejm H$aʶmV Amë¶mMr AZoH$ CXmhaUo AmhoV. IamoIa, Vw‘Mm nmcZH$Vm© cmoH$m§Zm (˶m§À¶mH$Sy>Z) XþamMmar H¥$˶o KS>ë¶mZ§Vahr j‘m H$aUmam Amho (AWm©VM j‘ogmR>r ¶mMZm H$aUmè¶m§Zm j‘m H$aUmam Amho). VgoM ¶mVhr ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, Vmo {ejm H$aʶmÀ¶m ~m~VrVhr ’$ma H$S>H$ Amho. 7 g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoco cmoH$ åhUVmV, "¶m ‘mUgmH$S>o ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z EImXr M‘ËH$m[aH$ {ZemUr H$m nmR>{dʶmV Amcr Zmhr?' (n¡J~§ a!) Vwåhr (cmoH$m§Zm) ’$º$ gmdY H$aʶmgmR>r AmhmV. Am{U à˶oH$ OZg‘yhmH$[aVm (A„mhH$Sy>Z) EH$ ‘mJ©Xe©H$ nmR>{dʶmV Amcocm Amho. 8 Or ór (Amnë¶m nmoQ>mV) J^© YmaU H$aVo Am{U J^m©e¶mV Oo H$mhr KQ>Vo d Oo H$mhr dmT>Vo ˶mg A„mh (nyUn© Uo) OmUVmo. ({Z‘m©U H$amd¶mÀ¶m) à˶oH$ Jmoï>rgmR>r ˶mÀ¶mOdi ¶mo½¶ Vo à‘mU {ZpíMV Amho. 9 VmoM Ñí¶ Am{U AÑí¶mMm OmUH$ma Amho, (VmoM Amho) AVwcZr¶ ‘hmZ d gdm}ƒ Agm. 10 (˶mÀ¶mgmR>r) ho gmaIo Amho H$s, Vw‘À¶mn¡H$s H$moUr Amncr Jmoï>



Hw$amU cndrV Agoc qH$dm CKS>nUo gm§JV Agoc (˶mcm H$mhr ’$aH$ nS>V Zmhr). (AemM àH$mao) Omo H$moUr Vw‘À¶mn¡H$s amÌrÀ¶m A§YmamV cnyZ ~gcocm Agoc qH$dm H$moUr {XdgmT>dù¶m dmQ>Zo o (amOamognUo) MmcV OmV Agoc. A„mhgmR>r XmoKho r AJXr g‘mZ AmhoV. 11 (‘Zwî¶ H$moU˶mhr pñWVrV Agmo) ˶mÀ¶m nwT>o d ‘mJo Ago {ZarjH$ XÿV {Z¶wº$ AmhoV, Oo A„mhÀ¶m AmkoZo ˶mÀ¶mda XoIaoI H$arV AgVmV. {ZpíMVM A„mh cmoH$m§À¶m pñWVrV ~Xc H$aV Zmhr, Omon¶ªV Vo ˶m§À¶m ‘ZmV Oo Amho, ˶mV (ñdV:) ~Xc H$arV ZmhrV. VgoM Ooìhm A„mh cmoH$m§da(˶m§À¶m XþîH¥$˶m§nmoQ>r) EImXo dmB©Q> àg§J AmUy BpÀN>V Agoc, Va Voìhm ˶mcm H$moUrhr Xÿa gmê$ eH$V Zmhr. Voìhm ˶m§Zm Agm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© cm^Uma Zmhr, Omo A„mhnmgyZ ˶m§Mo ajU H$ê$ eHo$c. 12 VmoM Amho Omo Vwåhmcm (AmH$memV) {dOm H$S>mS>V (Agë¶mMo Ñí¶) XmIdVmo, Á¶mÛmao ^¶ dmQy> cmJVo, VgoM Amemhr OmJ¥V hmoV.o VmoM Amho (A„mh), Omo nmʶmZo ^acoë¶m T>Jm§Zm C§Mmda ZoVmo. 13 ‘oKJO©Zm ˶mMr ñVwVr H$arV, ˶mÀ¶m nm{dͶmMo JwUJmZ H$arV AgVmV. ñdJ©XVÿ XoIrc ^rVr`wº$ AmXamg{hV (˶mMo JwUJmZ H$arV AgVmV). Vmo H$mogiUmè¶m {dOm nmR>{dVmo Am{U BpÀN>Vmo ˶mda ˶mÛmao àhma H$aVmo. Varhr Vo A„mhÀ¶m ~m~VrV Ho$di hÅ>mnmoQ>r dmX{ddmX H$arV AmhoV. (ho CKS> AgVmZmXoIrc H$s,) Ho$di VmoM O~aXñV e{º$emcr Amho. 14 Ho$di ˶mMmM Ymdm H$aUo, hoM g˶mcm Yê$Z Amho. ˶mcm gmoS>y Z Á¶m§Mm cmoH$ Ymdm H$aVmV, Vo ˶m§Zm H$moU˶mhr àH$mao à{VgmX XoD$ eH$V ZmhrV. ˶m§Mm Ymdm H$aUo Ago Amho H$s, EImÚm ‘mUgmZo nmʶmH$S>o Amnco hmV ngadyZ ˶mcm ({dZ§Vr H$amdr) H$s, Vo ˶mÀ¶m Vm|S>mn¶ªV ¶mdo, nU Vo VoWn¶ªV H$Xm{n nmoMUma Zmhr. g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mm Ymdm AJXrM 320



gyah-13. Aa-aAX



321



ì¶W© Amho. 15 AmH$memV d O{‘Zrda Agcoco gd© ñdoÀN>Zo o qH$dm A{ZÀN>Zo o A„mhnwT>Mo ZV‘ñVH$ hmoV AgVmV. VgoM ˶m§À¶m gmdë¶m XoIrc, gH$mig§Ü¶mH$mi (˶mÀ¶mM g‘moa ZV‘ñVH$ hmoV AgVmV). 16 (n¡J~§ a! ˶m§Zm) {dMmam, "AmH$me d n¥ÏdrMm (ñdm‘r Am{U) nmcZH$Vm© H$moU Amho?' (˶m§Zm) gm§Jm, "(Vmo) A„mh Amho.' Va (˶m§Zm) {dMmam, "‘J Vwåhr ˶mcm gmoS>y Z Aem§Zm Amnco H$m¶©gmYH$ H$m ~Z{dco, Á¶m§Zm IwÔ ñdV:À¶mM ~m~VrV, Zm Zâ¶mMm, Zm VmoQ>çmMm A{YH$ma àmá Amho?' (˶m§Zm) gm§Jm, "Am§Yim Am{U S>mi o g XmoKo gmaIo hmoD$ eH$VmV H$m? VgoM A§Yma d àH$me gmaIo Agy eH$VmV H$m? Á¶m§Zm cmoH$m§Zr A„mhMo gh^mJr R>a{dco Amho, ˶m§Zr XoIrc A„mhà‘mUoM {Z{‘©Vr Ho$cocr Amho H$m? H$s, XmoÝhr {Z{‘©Vr ¶m§Zm EH$g‘mZ ^mgV AmhoV, åhUyZ Vo Jm|YimV nS>co Agmdo, (Ago Va Pmco Zmhr Zm)?' (n¡J~§ a!) (˶m§Zm) gm§Jm, "Ho$di A„mh Amho à˶oH$ dñVyMm {Z‘m©Vm, VmoM EH$Q>m Amho, gdmªda à^wËd R>do Umam Amho.' 17 (Ooìhmhr) A„mh AmH$memVyZ nmʶmMm dfm©d H$aVmo, ˶mÛmao AmoT>o Amnmnë¶m ì¶márZwgma dmhÿ cmJVmV. ‘J nwamMm àdmh nmʶmÀ¶m n¥ð>^mJmda C’$miUmam ’o$g dmhÿZ AmUVmo. AemM àH$maMm ’o$g Voìhmhr da ¶oV AgVmo, Ooìhm cmoH$ Xm{JZo qH$dm ^m§S>r (dJ¡a)o ~Z{dʶmgmR>r {dñVdmV (YmVy) {dVi{dVmV. AemàH$mao A„mh g˶ Am{U Ag˶mMo CXmhaU (Vw‘À¶mg‘moa) àñVwV H$aVmo Amho. (A„mhMm ¶m OJmgmR>r Agm {Z¶‘M Amho H$s,) Omo ’o$g AgVmo, Vmo Q>mH$mD$ åhUyZ ’o$Hy$Z {Xcm OmVmo, ‘J cmoH$m§À¶m cm^mÀ¶m Á¶m dñVy AmhoV ˶m ^y‘rda {Q>H$y Z amhVmV. AemàH$mao A„mh ({d{dY) CXmhaUm§Ûmao g‘OmdyZ gm§JVmo. 18 Á¶m cmoH$m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©cm `mo½` Vmo à{VgmX {Xcm,



Hw$amU ˶m§À¶mgmR>r H$ë¶mU (Am{U H$ë¶mUM) Amho Am{U Á¶m cmoH$m§Zr ˶mcm à{VgmX {Xcm Zmhr, ˶m§À¶mH$S>o n¥Ïdrda Oo-Oo Amho, Vo gd© Agoc d AmUIr VodT>Mo OmñV XoIrc Agoc, Va Vo gd© {ejonmgyZ Amncr gwQ>H$m H$ê$Z KoʶmgmR>r (‘wº$s-X§S>) åhUyZ XoD$ BpÀN>Vrc (VarXoIrc ˶m§Mr gwQ>H$m hmoUma Zmhr). (ݶm¶mÀ¶m {Xder) ¶m§Zm ’$ma H$R>mao > ñdê$nmÀ¶m {heo~mcm Vm|S> Úmdo cmJoc. ˶m§À¶m {ZdmgmMo {R>H$mU ZaH$ hoM Agoc. {H$Vr dmB©Q> Amho Vo {R>H$mU amhʶmMo! 19 EH$ ‘Zwî¶, Omo ho OmUVmo H$s, Oo H$mhr Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV Amcoco Amho, Vo "g˶' Amho, ˶m ‘mUgmgmaIm Agy eH$Vmo H$m, Omo Am§Yim Amho? CnXoe Va ~wÕrMr XoUJr cm^coco cmoH$M J«hU H$aVmV. 20 ho Ago cmoH$ AmhoV H$s, Vo A„mher Ho$coë¶m (˶mMm ^º$ hmoʶmÀ¶m) H$amamda Iao R>aVmV, VgoM (Vo) Amnë¶m H$amamcm H$Xm{n ‘moS>V ZmhrV. 21 VgoM Oo (g§~Y§ ) A„mhZo OmoS>ʶmMr Amkm Ho$cocr Amho, Vo OmoS>VmV. Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©{df¶r (Zoh‘r) CÎmaXm{¶ËdmMm ^md ~miJyZ AgVmV, VgoM (nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Amnë¶mH$Sy>Z) H$R>mao nUo {heo~ KoVcm OmD$ eH$Vmo, Aer {^Vrhr ~miJyZ AgVmV 22 Am{U Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr ‘Ou g§nmXZ H$aʶmgmR>r ghZercVoMo dV©Z A§JrH$maVmV d {Z˶ àmW©Zm H$aVmV Am{U Oo H$mhr Amåhr ˶m§Zm {Xcoco Amho, ˶mVyZ (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) OmhranUo d JwánUo IM© H$aVmV. VgoM Oo Mm§Jë¶m H¥$˶m§Ûmao dmB©Q> H¥$˶m§Mo {ZagZ H$aVmV. hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§À¶mgmR>r ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV Mm§Jco ñWmZ Amho. 23 H$m¶‘ amhʶmÀ¶m ~mJm, Á¶mV Vo XmIc hmoVrc, ˶m§À¶m~amo~a ˶m§Mo dmS>dS>rc, ˶m§À¶m nËZr d ˶m§Mr ‘wco ¶m§À¶mn¡H$s Oo gXmMaUr AgVrc (˶mV XmIc hmoVrc). ñdJ©XVÿ à˶oH$ ÛmamVyZ ˶m§À¶mH$S>o 322



323 gyah-13. Aa-aAX ¶oVrc (d åhUVrc), "Vwåhmcm em§Vr cm^mo, H$maU Vwåhr (A„mhImVa) AT>inUo (gd© H$mhr) ghZ H$arV am{hcmV. (IamoIa) {H$Vr CÎm‘ Amho ˶m§Mo (Zoh‘r amhʶmMo) {R>H$mU!' 25 Am{U Oo cmoH$ A„mher n¸o$ H$ama Ho$ë¶mZ§Va ‘moS>y Z Q>mH$VmV Am{U Á¶mcm OmoS>ʶmMr A„mhZo Amkm Ho$cr Amho, Vo VmoS>y Z Q>mH$VmV Am{U YaVrda CnÐd ‘mO{dVmV. Aem cmoH$m§da (A„mhMm) emn Amho Am{U ˶m§À¶mgmR>r (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV) ’$ma dmB©Q> ñWmZ Amho. 26 A„mh Á¶mÀ¶m~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mcm {dnwc à‘mUmV CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo. VgoM Á¶mÀ¶m~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mcm VwQ>nÁ§w ¶m à‘mUmV àXmZ H$aVmo. (Á¶m§Zm {dnwc à‘mUmV CnOr{dH$m àmá Pmcocr Amho) Vo ¶mM OJmVrc OrdZm~Ôc AJXr Iyf AmhoV. (nU dñVwpñWVr Aer Amho H$s), ho OrdZ ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmÀ¶m VwcZoV jU^§Jaw gwImÀ¶m ncrH$S>o H$mhrM Zmhr. 27 Am{U Vo cmoH$, Oo (n¡J~§ amÛmao nmR>{dʶmV Amcoë¶m g§Xeo mcm) ‘mZʶmg V¶ma ZmhrV. Vo åhUVmV, "¶m ‘mUgmH$S>o ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z EImXr M‘ËH$m[aH$ {ZemUr H$m nmR>{dʶmV Amcr Zmhr?' (˶m§Zm) gm§Jm, "{ZpíMVM A„mh Á¶mÀ¶m ~m~VrV BpÀN>Vmo, ˶mg nW^«ï> hmoD$ XoVmo. Vmo ˶m§Zm Amnë¶mH$S>o ¶oʶmMm ‘mJ© XmI{dVmo, Oo ñdV:hÿZ ˶mÀ¶mH$S>o diVmV (˶mMr AmoT> ~miJVmV). 28 Oo {dídmg R>do Umao AmhoV, ˶m§À¶m ‘Zm§g A„mhÀ¶m ñ‘aUmZo em§Vr cm^Vo. (hmo¶!) OmUyZ Agm! A„mhÀ¶mM ñ‘aUmZo ‘Zmcm g‘mYmZ cm^Vo. 29 Oo cmoH$ lÕm YmaU H$aVmV Am{U Mm§Jcr H$m‘o H$aVmV, ˶m§À¶mgmR>r ew^dmVm© Amho Am{U (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m emídV OJmV ’$ma) Mm§Jco ñWmZ Amho. 30 (ho ‘whå‘X!) AemàH$mao Amåhr Vwåhmcm Aem cmoH$m§VZy Am‘Mm n¡J~§ a ~ZdyZ C^o Ho$co, (Oo lÕmhrZ hmoV)o . ¶mnyduhr (Aem àH$maMo) AZoH$ 24



Hw$amU cmoH$g‘yh hmoD$Z Joc.o (Vwåhmcm n¡J~§ a åhUyZ {Z¶wº$ H$aʶmMm CÔoe hm Amho H$s,) Amåhr Vw‘À¶mH$S>o Oo H$mhr àH$Q> Ho$co Amho, Vo Vwåhr cmoH$m§g‘moa àñVwV H$ê$Z Q>mH$mdo. (Vo Ho$di Vwåhr n¡J~§ a Agʶmcm ZmH$maV AmhoV, Ago Zmhr Va ‘wimV) H¥$nmd§V A„mhda lÕm YmaU H$aʶmg ZH$ma XoV AmhoV. (˶m§Zm) gm§Jm, "VmoM ‘mPm nmcZH$Vm© Amho, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr. ‘r ˶mÀ¶mdaM ÑT> {dídmg R>do Zy Amho Am{U ‘cm ˶mÀ¶mH$S>Mo naV Om¶Mo Amho.' 31 Oa EImXo Ago Hw$amU (A„mhH$Sy>Z) àH$Q> Pmco AgVo. (Á¶mÀ¶m à^mdmZo) nd©V Mmcÿ cmJco AgVo qH$dm n¥ÏdrMo VwH$S>-o VwH$S>o Pmco AgVo. qH$dm ‘¥Ë¶y nmdcoco cmoH$ ~mocm¶cm cmJco AgVo. nU H$m¶ KS>mdo, ho R>a{dʶmMm A{YH$ma Ho$di A„mhcmM Amho. Va Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cocr Amho, ˶m§Zm (AmUIr) ¶m Jmoï>rMr OmUrd Pmcocr Zmhr H$m H$s, Oa A„mhZo BpÀN>co AgVo Va gd© cmoH$m§Zm gai ‘mJ© XmI{dcm AgVm? nU {OWn¶ªV g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m cmoH$m§Mm g§~Y§ Amho, ˶m§À¶mda ˶m§Zr Ho$coë¶m dmB©Q> H¥$˶m§nmoQ>r H$moUVr Zm H$moUVr AmnÎmr AMmZH$nUo Zoh‘r ¶oV amhrc. qH$dm ˶m§À¶m Kam§À¶m Odinmg {VMm àhma hmoV amhrc. (Am{U ho Voìhmn¶ªV gwê$ amhrc) ¶oWnmdoVmo H$s, A„mhMo (A§{V‘) dMZ nyUË© dmg nmoMco . A„mh H$Yrhr Amnë¶m dMZmÀ¶m CcQ> H$arV ZgVmo. 32 Vw‘À¶mnyduhr BVa n¡J~§ am§Mr WÅ>m H$aʶmV Amcr, nU Oo (AemàH$mao) g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr hmoV,o ˶m§Zm ‘r H$mhr H$mi Cg§V {Xcr. ‘J Z§Va ‘r ˶m§À¶m ‘wg³¶m Amdië¶m. Va nmhm, {H$Vr ^¶§H$a hmoVr ‘mPr {ejm! 33 Vmo (gd©e{º$‘mZ) Omo à˶oH$ ‘Zwî¶mÀ¶m (à˶oH$) H¥$˶mda ZOa R>do Zy Amho, (Am{U ˶mÀ¶m à˶oH$ H¥$˶mMm {heo~ KoUma Amho. Vmo BVam§gmaIm Agy eH$Vmo H$m?) (Varhr) cmoH$m§Zr BVam§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ {Xco 324



325 gyah-13. Aa-aAX Amho. (˶m§Zm) åhUm, "Oam ˶m§Mr Zmdo gm§Jm, (nU Vwåhmcm Ago ‘wirM dmQ>m¶cm ZH$mo) H$s, Vwåhr A„mhcm Aem Jmoï>r~Ôc ‘m{hVr XoV AmhmV, Or n¥Ïdrda AgyZhr ˶mcm ‘mhrV Zmhr. qH$dm ho gd© Vw‘À¶m eãXm§Mm Ioi Amho?' Zìho! Va dñVwpñWVr Aer Amho, Oo g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr AmhoV, ˶m§Zm Amncr H$Q>H$mañWmZo Mm§Jcr H¥$˶o Agë¶mMo àVrV hmoV AgVo, ˶m§Zm gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa R>do ʶmV Amcoco Amho. ˶m§Zm H$moUrhr ‘mJ©Xe©H$ cm^y eH$V Zmhr, Á¶m§Zm A„mh ‘mJ©^ï« > H$aVmo. 34 Aem§Zm ¶m OJmVrc OrdZmV(hr) {ejm hmoUma Amho, nU ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV {Xcr OmUmar {ejm ¶mnojm ({H$VrVar nQ>rZo) ^¶§H$a Amho. ˶m§Zm A„mhnmgyZ dmMdUmam H$moUrhr AgUma Zmhr. 35 "ñdJ©' Á¶mMo dMZ A„mhMr OmU R>do Zy OrdZ OJUmè¶m§Zm XoʶmV Amco Amho, Vo Ago Amho H$s, ˶mVyZ nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) àdmh dmhV AgVrc. (n¥Ïdrdarc ~mJm§nj o m doJir) ˶mMr ’$io gXm~hma AgVrc Am{U (AemM VèhoMr) ˶mMr gmdcr Agoc. hm ˶m§Mm ‘mo~Xcm Amho, Oo A„mhMr OmU R>do Zy AmhoV. Va g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mo Zer~ ZaH$mMr AmJ Amho. 36 Á¶m cmoH$m§Zm Amåhr nydu J«W§ {Xcm hmoVm, (˶m§nH¡ $s H$mhr Ago AmhoV H$s), Vo ¶mda AmZ§X 춺$ H$arV AmhoV, Oo Vw‘À¶mda àH$Q> H$aʶmV Amco Amho, nU ({d{^Þ) JQ>mV Agohr H$mhr cmoH$ AmhoV, Oo ˶mVrc H$mhr Jmoï>r ‘mZʶmg ZH$ma XoV AmhoV. (˶m§Zm) gm§Jm, "(Vwåhmcm ‘mZUo qH$dm Z ‘mZUo ¶mMo ñdmV§Í¶ Amho nU) ‘cm Va AerM Amkm H$aʶmV Amcocr Amho H$s, ‘r Ho$di A„mhMrM CnmgZm H$amdr Am{U H$moUmcmhr ˶mMm gh^mJr R>ady Z¶o. ‘r (gd© cmoH$m§Zm) ˶mÀ¶mH$S>Mo ~mocmdrV Amho Am{U ‘cm ˶mÀ¶mH$S>Mo naV Om¶Mo Amho.' 37 Am{U AemàH$mao Amåhr hm (J«W§ ) ñnï> AmXoemÀ¶m ñdê$nmV Aa~r ^mfoVZy àH$Q> Ho$cm Amho. AmVm ho kmZ Vw‘À¶mn¶ªV ¶oD$Z



Hw$amU nmoMcoco AgVmZm XoIrc, Oa Vwåhr ˶m§À¶m BÀN>m-AmH$m§jm§Mo AZwgaU H$amc Va Agm H$moUrhr AgUma Zmhr, Omo A„mh{déÕ Vw‘Mr ‘XV H$aoc qH$dm ˶mÀ¶mnmgyZ Vwåhmcm dmMdoc. 38 Vw‘À¶mnydu Amåhr {H$˶oH$ n¡J~§ a nmR>{dco Am{U Amåhr ˶m§Zm nËZr d An˶o {Xcr. H$moU˶mhr n¡J~§ amgmR>r ho e³¶ ZìhVo H$s, A„mhÀ¶m Amko{dZm EImXm M‘ËH$ma AmUyZ XmIdmdm. à˶oH$ `wJmH$[aVm EH$ {c{IV Amho (åhUOo à˶oH$ H$mcI§S>mH$[aVm ˶mMo {ZU©¶ J«W§ ñdê$n AgV). 39 (˶mVyZ) A„mh BpÀN>Vmo, Vo ImoS>y Z Q>mH$Vmo Am{U BpÀN>Vmo Vo H$m¶‘ R>do Vmo. gd© H$mhr Z‘yX Ho$coc§ Añgc J«W§ ˶mÀ¶mnmerM Amho. 40 Am{U Amåhr ˶m§Zm (Á¶m {ejoM)o dMZ {Xco Amho, {VMr (EImXr) PcH$ Amåhr Vwåhmcm (Vw‘À¶m h¶mVrV) XmIdy qH$dm (Agohr hmoD$ eH$Vo H$s, ˶mnyduM) Amåhr Vwåhmcm ‘aU XoD$. (n¡J~§ a!) Vw‘Mr O~m~Xmar Va Ho$di g§Xeo nmoM{dUo hrM Amho. (˶m§Mm) {heo~ KoUo ho Am‘Mo H$m‘ Amho. 41 (g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm) ho {XgV Zmhr H$m H$s, Amåhr (˶m§Mm) ^y^mJ ˶mÀ¶m Mhÿ~mOyZ§ r H$emàH$mao KQ>drV AmhmoV? Am{U A„mh {ZU©¶ XoV AgVmo, ˶mMm {ZU©¶ aÔ H$ê$ eHo$c Agm H$moUrhr Zmhr. VgoM Vmo {heo~ KoʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma erK« Amho! 42 Am{U ¶m§À¶m AmYrÀ¶m cmoH$m§Zrhr (n¡J~§ am§À¶m {damoYmV) ¶moOZm AmIë¶m hmo˶m. nU ¶eñdr hmoUmè¶m ¶moOZoMr AmIUr H$aUo Va A„mhÀ¶mM hmVmV Amho. VmoM OmUVmo H$s, à˶oH$ ‘mUyg H$m¶ H$arV Amho (Am{U H$emg nmÌ R>aUma Amho). g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm cdH$aM H$iyZ MwH$o c H$s, ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV (C‚dc) ^{dî¶ H$moUmMo Amho? 43 g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ Agcoco lÕmhrZ cmoH$ (Vwåhmcm) åhUVmV, 326



327



"Vwåhr (A„mhMo) n¡J~§ a Zmhr.' (˶m§Zm) gm§Jm, "‘m¶m d Vw‘À¶m Xaå¶mZ A„mhMr gmj n¶m©á Amho, VgoM Vohr gmjr AmhoV Oo (A„mhÀ¶m) J«W§ mMo kmZ ~miJyZ AmhoV.'



gyah-14. B~«mhr‘ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Acr’$0 cm‘0 am0 (n¡J~§ a!) hm A„mhMm J«W§ Amho, Omo Amåhr Vw‘À¶mH$S>o ¶mgmR>r àH$Q> Ho$cm Amho H$s, Vwåhr g‘ñV ‘mZdOmVrcm {VÀ¶m nmcZH$˶m©À¶m AmkoZo (gd© àH$maÀ¶m) A§YH$mamVyZ ~mhoa H$mTy>Z àH$memH$S>o AmUmdo. AWm©VM ˶m ‘mJm©H$S>,o Omo gd©e{º$‘mZ A„mhH$S>o OmVmo, (Vmo gd©e{º$‘mZ) Omo gd© ñVwVrg nmÌ Amho. 2 ˶m A„mhÀ¶m (‘mJm©H$S>)o Omo, Oo H$mhr AmH$memV Amho d Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho, ˶m§Mm ‘mcH$ Amho. nU ’$ma ^¶§H$a A[aï> H$mogiUma Amho, ˶m cmoH$m§da Oo g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma XoV AmhoV. 3 Oo ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m (AZ§VH$mcrZ) OrdZmnojm ¶mM OJmVrc OrdZmcm gd© H$mhr g‘OyZ àmYmݶ XoVmV. VgoM Vo (cmoH$m§Zm) A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ amoIVmV Am{U ˶mV H$mhr {dH¥$V emoYZy H$mT>ʶmgmR>r à¶ËZaV AgVmV. hoM Vo cmoH$ AmhoV, Oo gÝ‘mJm©nmgyZ ’$ma Xÿa ^Q>H$V Jocc o o AmhoV. 4 Amåhr nmR>dcoë¶m à˶oH$ n¡J~§ amZo (Am‘Mm g§Xeo ) cmoH$m§Zm ˶m§À¶m ‘mV¥^mfoVZy M g§dmX gmYyZ nmoM{dcocm Amho. ho ¶mgmR>r H$s, ˶m§À¶màV (g˶mMm) g§Xeo ñnï>nUo nmoMZy Omdm. ‘J A„mh BÀN>rc ˶mg ^Q>H$V amhÿ XoBc © Am{U BÀN>rc ˶mg gÝ‘mJ© XmIdrc. VmoM Amho gd©e{º$‘mZ d Añgc ~w{Õ‘mZ. 5 (n¡J~§ a) ‘ygmcm Amåhr Am‘À¶m g§Xeo mgh nmR>{dco hmoVo (Am{U Aer Amkm Ho$cr hmoVr H$s), Amnë¶m cmoH$m§Zm gd© àH$maÀ¶m A§YH$mamVyZ ~mhoa 1



Hw$amU H$mTy>Z àH$memH$S>o AmU Am{U ˶m§Zm A„mhÀ¶m {Xdgm§Mr AmR>dU H$ê$Z Xo. IamoIa, ¶m (ñ‘a{UHo$V) ˶m à˶oH$mgmR>r g§Xeo Agcoë¶m IwUm AmhoV, Omo g§¶‘ ~miJUmam d H¥$VkVm 춺$ H$aUmam Amho. 6 ‘ygm Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "A„mhZo Vw‘À¶mda Ho$coë¶m ˶m CnH$mam§Mr AmR>dU H$am, Ooìhm ˶mZo Vwåhmcm {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§nmgyZ dmMdco, Oo Vw‘Mm dmB©Q> arVrZo N>i H$arV hmoV,o Am{U Vo Vw‘À¶m ‘wcm§Mr h˶m H$arV AgV Am{U ’$º$ Vw‘À¶m ‘wcs¨Zm {Od§V R>do rV AgV, ¶mV Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (Vw‘À¶m ghZercVoMr) ‘moR>r narjm hmoVr.' 7 (Vr doi AmR>dm) Ooìhm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo ~OmdyZ {Xco hmoV,o "Oa Vwåhr (‘mÂ`mà{V) H¥$VkVm 춺$ H$amc Va ‘r {ZpíMVnUo Vw‘À¶mda AmUIr A{YH$m{YH$ (CnH$ma) H$arZ, nU Oa Vwåhr H¥$V¿Z ìhmc Va (cjmV R>do m) ‘mPr {ejm IamoIa ’$ma H$R>mao Amho!' 8 ‘ygmZo åhQ>c,o "Oar Vwåhr Am{U ¶m n¥Ïdrda Agcoë¶m gdmªZr A„mhda lÕm R>do ʶmg ZH$ma {Xcm (åhUOoM Ë`mÀ`mà{V H¥$V¿ZVm 춺$ Ho$cr Var) A„mhcm ¶mMr ¶pËH¨${MVhr ndm© Zmhr, (H$maU Vmo ñdV:hÿZ ‘hmZ Amho), gXm ñVwVrg nmÌ Amho. 9 Vw‘À¶m AmYr hmoD$Z Jocëo ¶m (˶m lÕmhrZ) cmoH$m§À¶m dmVm© Vw‘À¶mn¶ªV nmohmoMë¶m ZmhrV H$m? Ogo ZyhMo cmoH$, AmX d g‘yX (¶m O‘mVr) Am{U Oo cmoH$ ¶m§À¶mZ§Va hmoD$Z Joc.o ˶m§Zm AmVm A„mh{edm¶ Xþgam H$moUrhr OmUV Zmhr. ˶m§À¶mH$S>o n¡J~§ a g˶mMo gd© ñnï> à‘mU KoD$Z Amco hmoV.o (Voìhm ˶m§À¶m cmoH$m§Mm à{VgmX Agm hmoVm) ˶m§Zr Amnco hmV Amnë¶m Vm|S>mda, Ago åhUV R>do Zy KoVco, "Omo g§Xeo XoD$Z Vwåhmcm nmR>{dʶmV Amco Amho, Vmo Amåhr (H$Xm{n) ‘mZUma Zmhr. VgoM Á¶m Jmoï>rH$S>o Vwåhr Amåhmcm ~mocdV AmhmV, ˶m~Ôc Amåhr ’$ma Jm|Yicoë¶m AdñWoV AmhmoV.' 10 (˶mda) ˶m§À¶m n¡J~§ am§Zr CÎma {Xco, "Vwåhr A„mh{df¶r gme§H$ 328



329 gyah-14. B~«m« hr‘ AmhmV H$m, Omo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mm A{dîH$maH$ (àma§^H$Vm©) Amho. Vmo Vwåhmcm ¶mgmR>r ~mocmdV Amho H$s, Vw‘À¶m(H$Sy>Z ^yVH$mimV KS>cëo ¶m) AnamYm§Zm ‘m’$ H$ê$Z Q>mH$mdo Am{U Vw‘À¶mgmR>r {ZYm©[aV Agcoë¶m AdYrn¶ªV Vwåhmcm Cg§V Úmdr.' (nU ˶mda) ˶m§Zr CÎma {Xco, "Vwåhr Va Am‘À¶m gmaIrM ‘mUgo AmhmV, ˶mnojm doJio H$mhr Zmhr. Am‘Mo dmS>dS>rc Á¶m§Mr CnmgZm H$arV hmoV,o ˶m§nmgyZM Vwåhr Amåhmcm Xÿa H$ê$ BpÀN>Vm, Va ‘J (Vwåhr A„mhMo g§Xeo dmhH$ Agë¶mMo) ñnï> à‘mU Am‘À¶mH$S>o KoD$Z ¶m.' 11 (˶mda) ˶m§À¶m n¡J§~am§Zr CÎma {Xco, "Iao Amho, Amåhr Vw‘À¶mgmaIrM ‘mUgo AmhmoV, nU A„mh Amnë¶m ^º$m§nH¡ $s Á¶m§Mr {ZdS> H$aVmo ˶m§À¶mda Amncr H¥$nm H$aVmo. A„mhÀ¶m nadmZJr{edm¶ Vw‘À¶mH$S>o EImXo M‘ËH$ma AmUyZ XmIdUo, hr Jmoï> Am‘À¶m AIË`marV ‘wirM Zmhr. Va lÕmd§Vm§Zr A„mhdaM {dídmg R>do cm nm{hOo. 12 Amåhr H$m åhUyZ A„mhda {dídmg R>do y Z¶o, Ooìhm ˶mZoM Amåhmcm Am‘Mo ‘mJ© XmI{dco AmhoV (Á¶mda Amåhr ‘mJ©ñW AmhmoV). Vwåhr Omo H$mhr Ìmg Amåhmcm nmoMdmc, Vmo Amåhr (nyU)© g§¶‘mZo ghZ H$ê$. Va {dídmg R>do Umè¶m§Zr A„mhdaM {dídmg R>do m¶cm nm{hOo.' 13 nU Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm, Vo Amnë¶m n¡J~§ am§Zm (AemàH$mao) åhUmco, "Vwåhr Am‘À¶m ‘mJm©da (åhUOo Am‘À¶m g§àXm¶mV) naV Amcm ZmhrV Va Amåhr Vwåhmcm {ZpíMVnUo Am‘À¶m Xoem~mhoa KmcdyZ XoD$.' Voìhm ˶m§À¶m nmcZH$˶m©Zo Amnë¶m n¡J~§ am§H$S>o (hm g§Xeo nmR>{dcm H$s), Amåhr ¶m {eaOmoa cmoH$m§Zm Adí¶ JmaX H$ê$Z Q>mHy$. 14 ‘J ˶m§À¶mZ§Va ^yVcmda Vwåhmcm dgdy. ho (‘mPo dMZ) ˶mÀ¶mgmR>r Amho Omoo ‘m¶m ^oQ>rMo ^¶ ~miJVmo, VgoM ‘m¶m Bemè¶m§Zm {^Vmo (åhUOo A„mhg‘moa Om~ Úmdo cmJUma, Aer qMVm ˶m§Zm gVmdrV AgVo).



Hw$amU eodQ>r ˶m§Zr g˶mMm {dO¶ ìhmdm ¶mgmR>r (A„mhH$S>)o àmW©Zm Ho$cr. Voìhm (˶mÀ¶m n[aUm‘r g˶mMm) à˶oH$ {eaOmoa eÌy {d’$c R>acm. 16 ˶mÀ¶mnwT>o ZaH$ ˶mMr dmQ> nmhV Amho, {OWo ˶mcm ny (gmaIo XwJYª r`wº$) nmUr ߶m¶cm ^mJ nmS>ʶmV ¶oBc © . 17 Vmo (Vo nmUr) KmoQ>-KmoQ> H$ê$Z {nB©c Am{U ˶mcm Vo ghOnUo {JiVm ¶oUma Zmhr. Mhÿ~mOyZ§ r ‘¥Ë¶yZo ˶mg doT>cc o o Agoc, nU Vmo (H$Yrhr) ‘aUma Zmhr (åhUOo Vmo ^¶mZH$ ñdê$nmÀ¶m JwX‘ê$Z Q>mH$Umè¶m AdñWoV Agoc) Am{U nwT>o ˶mcm A˶§V H$R>mao {ejocm Vm|S> Úmdo cmJoc. 18 Oo cmoH$ Amnë¶m nmcZH$˶m©cm ‘mZrV ZmhrV, ˶m§Mo CXmhaU Ago Amho H$s, ˶m§Mr H¥$˶o ˶m amIogmaIr AmhoV, {Ocm dmXir {XdgmMm dmam PnmQ>çmgaer CS>dZy cmdVmo. (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) ˶m§Zr Oo H$mhr H$‘mdco Agoc, Ë`m§nH¡ $s H$mhrhr ˶m§À¶m hmVr ¶oUma Zmhr. Aem àH$mao H¥$Vr H$aUo åhUOo (IamoIa) namH$moQ>rMr ‘mJ©^ï« >Vm Amho. 19 Vwåhmcm ¶mMr OmUrd Zmhr H$m H$s, A„mhZo AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr ghoVHw $nUo Ho$cocr Amho? ˶mZo R>a{dco Va Vmo Vwåhmcm Zï> H$ê$Z, Vw‘À¶mOmJr EH$ ZdrZ ‘mZdOmV AmUyZ (dgdy) eH$Vmo. 20 Ago H$aUo A„mhgmR>r ‘wirM H$R>rU Zmhr. 21 (ݶm¶mÀ¶m {Xder) g‘ñV ‘mZdOmV A„mhg‘moa hOa hmoBc © . Voìhm Oo (¶m OJmV Z¡{VH$ÑîQ>çm) Xþ~c© hmoV,o Vo Ah§H$mamZo dmJcoë¶m cmoH$m§Zm åhUVrc. "Amåhr Va Ho$di Vw‘Mo AZwgaU H$aUmao hmoVmo, Va (AmO) Vwåhr A„mhÀ¶m {ejonmgyZ H$mhr à‘mUmV Var dmMdy eH$mc H$m?' (˶mda) Vo CÎma XoVrc, "Oa A„mhZo Amåhmcm (‘wº$s) ‘mJ© XmI{dcm AgVm Va Amåhr Vwåhmcm XoIrc Adí¶ (Vmo) ‘mJ© XmI{dcm AgVm. AmVm (Am‘À¶m H$‘m©‘i w o Oo dmQ>çmcm Amcoco Amho) Vo ‘wH$mQ>çmZo ghZ H$arV amhmdo. qH$dm CVmdrinUo AmH«$moe H$arV amhmdo, XmoÝhr Jmoï>r Amnë`mH$[aVm gma»¶mM AmhoV. ¶mVyZ Am‘Mr gwQ>H$m 330



15



331 gyah-14. B~«m« hr‘ hmoBc © Agm (AmVm) H$moUVmhr ‘mJ© Zmhr!' 22 ‘J Ooìhm ’¡$gcm gwZmdyZ Q>mH$cm OmB©c, Voìhm g¡VmZ åhUoc, "A„mhZoM Vwåhmcm g˶ dMZ {Xco hmoVo (Oo AmO nyU© Pmco), ‘r XoIrc Vwåhmcm dMZ {Xco hmoV,o nU ‘r ˶mMm ^§J Ho$cm (H$maU ‘mPo dMZ åhUOo Ho$di ’$gdUyH$ hmoVr). (IaoVa) ‘cm Vw‘À¶mda H$moU˶mhr àH$mao {Z¶§ÌU àmá ZìhVo. nU (Pmco Ago) ‘r Vwåhmcm ~mocmdco Am{U Vwåhr ‘mPo åhUUo ‘mݶ Ho$co. åhUyZ AmVm ‘cm Xmof XoD$ ZH$m. Va ñdV:cmM Xmof Úm. AmVm Zm ‘r Vw‘Mr (H$mhr) ‘XV H$ê$ eH$Vmo, Zm Vwåhr ‘mPr H$mhr ‘XV H$ê$ eH$Vm. Vwåhr (AmYr) ‘cm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ {Xco hmoV,o ‘cm Vo H$Yrhr ‘mݶ ZìhVo. (‘r Vw‘À¶m ˶m H¥$˶mMm {Y¸$ma H$aVmo).' (gd©) XþamMmè¶m§H$[aVm {ZpíMVM ’$ma H$R>mao {ejm Amho. 23 nU Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr hmoVr Am{U gËH$‘} Ho$cr hmoVr, ˶m§Zm (ñdJm©À¶m Aem) ~mJm§V XmIc Ho$co OmB©c, Á¶m§VZy nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) àdmh dmhV AgVrc. Vo VoWo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m nadmZJrZo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. {VWo Ooìhm Vo EH$‘oH$m§er ^oQ>Vrc Voìhm Vo EH$ Xþgè¶mcm gcm‘ H$aVrc. 24 Vwåhr ¶mda H$Yr qMVZ Ho$co Zmhr H$m H$s, H$emàH$mao A„mhZo Mm§Jë¶m dMZmMr (g˶mda AmYm[aV dMZmMr) VwcZm Mm§Jë¶m PmS>mer Ho$cocr Amho. Á¶mMo ‘yi O{‘ZrV ^¸$‘ amodcoco Amho Am{U ˶mÀ¶m ’$m§Úm AmH$memcm {^S>cëo ¶m AmhoV. 25 Vmo (d¥j) Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m nadmZJrZo gXm gd©H$mc Amncr ’$io XoV AgVmo. A„mh (¶m CÔoemZo) cmoH$m§H$[aVm CXmhaUo àñVwV H$aVmo H$s, ˶m§Zr (¶mda) qMVZ H$ê$Z ~moY ¿¶mdm. 26 VgoM (g˶mda AmYm[aV Zgcoc)o dmB©Q> dMZ, ˶m dmB©Q> d¥jmgmaIo Amho, Oo O{‘ZrÀ`m n¥ð>mdê$Z (ghO) CnQy>Z ’o$Hy$Z Q>mH$co OmVo. ˶mÀ¶m (‘wimV)



332



Hw$amU



H$gcrhr nH$S> ZgVo. 27 (AemàH$mao) A„mh lÕmd§Vm§Zm ÑT> dMZmÛmao ¶m OrdZmV Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV ~iH$Q>r XoVmo. VgoM Vmo XþamMmè¶m§Zm ‘mJ©^ï« > hmoD$ XoVmo. A„mh Oo BpÀN>Vmo Vo H$aVmo. 28 Vwåhr ˶m cmoH$m§À¶m pñWVrMo AdcmoH$Z Ho$co Zmhr H$m, Á¶m§Zr A„mhÀ¶m daXmZm§Zm H¥$V¿ZVoZo à{VgmX {Xcm? (AemàH$mao) Amnë¶m cmoH$m§Zm {dZmemÀ¶m KamV cmoQ>c.o 29 (AWm©VM) ˶m ZaH$m‘ܶo, Á¶mV Vo àdoe H$aVrc. {H$Vr dmB©Q> {R>H$mU Amho, Vo dmñVì¶mgmR>r! 30 ˶m§Zr BVam§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo R>a{dco (¶m CÔoemZo) H$s, cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ Xÿa ݶmdo. (˶m§Zm) gm§Jm, "H$mhr H$mi (¶m OJmV) ‘m¡O H$ê$Z ¿¶m, eodQ>r Vw‘Mo {R>H$mU ZaH$ Amho.' 31 (n¡J~§ a!) ‘m¶m Á¶m ^º$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr, ˶m§Zm gm§Jm H$s, ˶m§Zr {Z˶ àmW©Zm H$amdr (Z‘mµO nT>mdr) Am{U Oo H$mhr Amåhr ˶m§Zm {Xco Amho ˶mVyZ Omhra[a˶m d Jwá[a˶m (Am‘À¶m ‘mJm©V ˶m§Zr) IM© H$amdm; Vmo {Xdg ¶oD$Z R>no ʶmnydu Á¶m {Xder Zm Hw$R>cr gm¡X~o mOr hmoBc © , Zm H$moUVr ‘¡Ìr H$m‘r ¶oBc © . 32 VmoM Amho A„mh Á¶mZo AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr Ho$cr Am{U AmH$memVyZ (T>Jm§Ûmao) nmʶmMm dfm©d Ho$cm (Am{U ˶m nmʶmÛmao) Vw‘À¶m CnOr{dHo$gmR>r (gd© àH$maMr) ’$io CnO{dcr, (˶mZoM) g‘wÐmV Zm¡H$m Mmc{dUo Vw‘À¶mgmR>r e³¶ ~Z{dco H$s, ˶mÀ¶m AmXoemZo (g‘wÐmda) (Zm¡H$m) g§Mma H$amì¶mV. ˶mZoM ZÚm§Zmhr (Aem {Z¶‘m§À¶m AYrZ Ho$co Amho H$s, Á¶mÛmao ˶m) Vw‘À¶m Cn¶moJr R>amì¶mV. 33 ˶mZoM gy¶© d M§Ð ¶m§Zmhr Aem {Z¶‘m§V ~m§YZy Q>mH$co Amho H$s, Vo Vw‘À¶mgmR>r Cn¶moJr R>aV AmhoV, Vo gmV˶ ñdê$n Amnë¶m ‘mJmªda ‘mJ©ñW AmhoV. VgoM ˶mZo amÌ d {Xdg



333 gyah-14. B~«m« hr‘ 34 ¶m§Zmhr Vw‘À¶m godVo cmdco Amho. Vwåhr Oo Oo ˶mÀ¶mH$S>o ‘m{JVco, Vo gd© ˶mZo Vwåhmcm {Xco. Oa Vwåhr A„mhÀ¶m CnH$mam§Mr JUVr H$ê$ nmhmc Va Vwåhr H$Xm{n ˶m§Mr JUVr H$ê$ eH$Uma Zmhr. (VargwÕm) ‘Zwî¶ IamoIa, ’$ma Aݶm¶r Am{U ’$ma H¥$V¿Z Amho. 35 (Vr doi AmR>dm) Ooìhm B~«mhr‘Zo (A„mhH$S>)o àmW©Zm Ho$cr. "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ¶m ehamcm em§VrMo eha ~Zd Am{U ‘cm d ‘m¶m ‘wcm§Zm ‘yVvÀ¶m nyOno mgyZ (H$m¶‘) Xÿa R>do . 36 ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ˶m ‘yVvZr AZoH$m§Zm gÝ‘mJm©nmgyZ (’$ma) Xÿa ZoD$Z gmoS>c.o Va Omo H$moUr ‘m¶m (lÕoM)o AZwgaU H$aoc, (Ho$di) VmoM Iè¶m AWm©Zo ‘m¶m gmo~V Amho. Am{U Á¶mZo ‘mPo AmkmnmcZ Ho$co Zmhr Va - ˶mÀ¶m~m~VrV, (Vwcm {ZU©¶ H$am¶Mm Amho). IamoIa Vy ’$ma j‘merc d X¶miy Amhog. 37 ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ‘r ‘m¶m An˶m§nH¡ $s H$mhtZm, Vw¶m n{dÌ KamOdi, EH$m ZmnrH$ Imoè¶mV dgdco Amho. Vo ¶mgmR>r H$s, ho à^y, ˶m§Zr {ZË` Z‘mµO nT>mdr. Vy Ago H$a H$s, OoUHo $ê$Z cmoH$m§À¶m ‘ZmV Ë`m§À`mà{V AmoT> {Z‘m©U ìhmdr. VgoM ˶m§Zm ’$im§Mr CnOr{dH$m àXmZ H$a, åhUOo Vo VwÂ`mà{V Am^ma 춺$ H$aUmao ~ZVrc. 38 ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Oo H$mhr Amåhr (Am‘À¶m ‘ZmV) XS>dZy R>do Vmo Am{U Oo H$mhr àH$Q> H$aVmo Vo, Vy gd© OmUVmog. Am{U A„mhnmgyZ H$moUVrhr Jmoï> cncocr Zmhr, ‘J Vr n¥Ïdrda Agmo dm AmH$memV. 39 Am^ma ˶m A„mhMo! (gd© ñVwVr ˶mÀ¶mgmR>rM Amho) Á¶mZo ‘cm d¥ÕmnH$mi AgVmZmhr Bñ‘mB©c d BghmµH$ (hr ‘wc)o {Xcr. IamoIa! ‘mPm nmcZH$Vm© (Amnë¶m ^º$m§Mr) àmW©Zm EoH$Umam Amho. 40 ho à^y! ‘cm {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$aUmam ~Zd Am{U ‘m¶m ‘wcm§Zm XoIrc. ho à^y! ‘m¶m àmW©ZMo m



Hw$amU ñdrH$ma H$a. ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! ‘cm ‘m’$ H$a! ‘m¶m AmB©dS>cm§Zm ‘m’$ H$a Am{U gd© lÕmd§Vm§Zm ‘m’$ H$a, ˶m {Xder, Á¶m {Xder (Vy) {heo~ Koerc.' 42 Am{U ho A˶mMmar cmoH$ Oo H$mhr H$arV AmhoV, ˶mMr A„mhcm OmUrd Zmhr, Agm {dMma H$Xm{n ‘ZmV ¶oD$ XoD$ ZH$m. Vmo ˶m§Zm Ho$di ˶m {Xdgmn¶ªV gdS> XoV Amho, Á¶m {Xder ˶m§Mo S>mi o o (^¶m‘wi)o CKS>o Vo CKS>Mo amhVrc. 43 (Voìhm ˶m§Mr AdñWm Aer Agoc H$s), Vo Amnë¶m ‘mZm da H$ê$Z ^¶J«ñV AdñWoV (BH$S>o {VH$S>)o YmdV gwQ>cco o AgVrc. ({OH$S>o Q>H$ cmdyZ nmhV AgVrc ˶mnmgyZ) ˶m§Mr Ñï>r ˶m§À¶mH$S>o naV ¶oV Zgoc, ˶m§Mr ‘Zo ‘aUmgÞ Pmcocr AgVrc. 44 (n¡J~§ a!) cmoH$m§Zm ˶m {Xdgmg§~Y§ mZo gmdYmZVoMr gyMZm XoD$Z Q>mH$m, Á¶m {Xder ({Z¶V Ho$coë¶m) {ejoMo g§H$Q> ˶m§À¶màV ¶oD$Z R>no c o , ˶mdoir Vo cmoH$, Á¶m§Zr (Amnë¶m OrdZH$mimV) dmB©Q> H¥$˶o Ho$cocr AgVrc, åhUVrc, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Amåhmcm H$mhr H$mimgmR>r gdS> Xo, åhUOo Amåhr Vw¶m ~mocmdʶmcm à{VgmX XoD$ Am{U n¡J~§ am§Mo AZwgaU H$ê$.' (˶m§Zm CÎma {‘ioc), ¶mnydu XoIrc Vwåhr enWm KoD$Z gm§{JVco ZìhVo H$m¶ H$s, Vw‘Mo H$Yrhr nVZ hmoUma Zmhr? 45 Am{U Vwåhr Aem cmoH$m§À¶m dñVrV dmñVì¶ Ho$co hmoV,o Á¶m§Zr ñdV:M ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm hmoVm. Vwåhmcm ho hr ñnï>nUo H$iyZ MwH$co hmoVo H$s, Amåhr ˶m§À¶mer H$emàH$mao ì¶dhma Ho$cm hmoVm. VgoM Amåhr Vw‘À¶mgmR>r (AZoH$) ~moYna CXmhaUo g‘moa R>do cr AmhoV. 46 Vo gd© àH$maMr H$Q> H$mañWmZo H$arV AgV, nU ˶m§Mr hr gd© H$mañWmZo A„mhcm R>mD$H$ hmoVr, Oar Vr nd©Vm§Zm hmcdÊ`mOmoJrhr (‘moR>r) AgVr, Var A„mh ˶m§Zm eÿÝ`dV H$aʶmg (g‘W© Amho). 334



41



335 47



Vwåhr Agm {dMma ‘ZmV H$Xm{n ¶oD$ XoD$ ZH$m, A„mh Amnë¶m n¡J~§ am§Zm {Xcoco Amnco dMZ nmiUma Zmhr. ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, A„mh hm gd©e{º$‘mZ Amho, {ejm H$aʶmg g‘W© Amho. 48 ˶m {Xder hr n¥Ïdr ~XcyZ Xþgar n¥Ïdr (g‘moa) AmUʶmV ¶oBc © , VgoM AmH$me XoIrc. Voìhm gd© cmoH$ ˶m A„mhg‘moa hOa hmoVrc, Á¶mcm g‘ñV {Z{‘©Vrda g§nUy © {Z¶§ÌU àmá Amho. 49 ˶m {Xder Vwåhr Anamܶm§Zm ~oS>çm‘ܶo OIS>cëo ¶m AdñWoV nmhmc. 50 ˶m§Mo H$nS>o S>m~§ amMo AgVrc Am{U A¾r ˶m§À¶m Mohè¶m§Zm cnoQ>çmV KoBc © . 51 (˶m {Xder gdmªZm A„mhÀ¶m ݶm¶mc¶mV gmXa Ho$co OmB©c) ho ¶mgmR>r H$s, A„mhZo à˶oH$ ‘Zwî¶mg ˶mÀ¶m (H$‘©ê$nr) H$‘mB©Mm ‘mo~Xcm Úmdm. IamoIa, A„mh {heo~ KoʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma erK« Amho. 52 hm (A„mhH$Sy>Z) g‘ñV ‘mZdOmVrgmR>r g§Xeo Amho. Á¶mÛmao cmoH$m§Zm gmdY H$ê$Z Q>mH$ʶmV ¶mdo, åhUOo ˶m§Zr ho (Mm§Jë¶màH$mao) OmUyZ ¿¶mdo H$s, VmoM EH$‘od B©ída Amho. åhUOo ~wÕrMr XoUJr cm^coë¶m§Zr (¶mda) qMVZ H$amdo.



gyah-15. Ac-{hO« Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Acr’$0 cm‘0 am0 hr (A„mhH$Sy>Z) àH$Q> Pmcoë¶m J«W§ mVrc g§Xeo dMZo AmhoV, åhUOo Hw$amUmMr, Á¶mV g˶mMo ñnï> dU©Z Amho. 2 EH$ doi {ZpíMVnUo ¶oBc © Ooìhm, g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoco cmoH$ Aer BÀN>m H$aVrc H$s, AmnU A„mhcm g‘{n©V (OrdZ OJcmo) AgVmo (Va {H$Vr ~ao Pmco AgVo) 3 Va ˶m§Zm gmoS>y Z Úm H$s, ˶m§Zr Imdo (߶mdo), ‘m¡O‘Om H$amdr, Am{U ì¶W© Ameogh Jm’$sc amhmdo, H$maU cdH$aM (Iao H$m¶ Amho,) ho ˶m§Zm H$iyZ MwH$o c. 4 Amåhr ¶mnydu Á¶m H$moU˶m dñVrcm 1



Hw$amU Zï> Ho$co Amho {VÀ¶m~m~VrV AmYrM {ZU©¶ Pmcocm hmoVm. 5 (nU ho cjmV R>do m H$s), H$moUVmhr OZg‘yh Amnë¶m {ZYm©[aV H$mimÀ¶m Zm nwT>o OmD$ eH$Vmo, Zm ‘mJo amhÿ eH$Vmo. 6 Vo (g˶ ZmH$maUmao cmoH$) åhUVmV, "ho ‘mUgm! Vw¶mda Or hr ñ‘a{UH$m (åhUOo Hw$amU) àH$Q> H$aʶmV Amco Amho, Vy IamoIa doS>m Amhog! 7 Oa Vy g˶dMZr (춺$s) Amhog Va Am‘À¶mg‘moa ñdJ©XVÿ m§Zm H$m KoD$Z ¶oV Zmhrg?' 8 Amåhr ñdJ©XVÿ m§Zm Ho$di Am‘À¶m ’¡$gë¶mgh nmR>dVmo,‘J EH$Xm (˶m§Zm nmR>dë¶mZ§Va, Á¶m§À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amco ˶m cmoH$m§Zm) ‘wirM gdS> {Xcr OmV Zmhr. 9 IamoIa! ¶m ñ‘a{UHo$cm (åhUOo ¶m Hw$amUmcm) AmåhrM àH$Q> Ho$co Amho Am{U AmåhrM ˶mcm gwa{jV R>do Uma. 10 (n¡J~§ a!) Amåhr Vw‘À¶m AmYrÀ¶m cmoH$m§H$S>ho r (Am‘Mo AZoH$ n¡J~§ a) nmR>{dco hmoV.o 11 Va Ago H$Yrhr Pmco Zmhr H$s, ˶m§À¶mH$S>o EImXm n¡J~§ a Amcm, nU ˶m§Zr ˶mMr {I„r CS>{dcr Zgoc. 12 AemàH$mao Amåhr nmnr cmoH$m§À¶m ‘ZmV (WÅ>m‘ñH$ar H$aʶmÀ¶m àd¥Îmrcm) Ka H$ê$ XoVmo. 13 Vo ¶mda {dídmg R>do UmaM ZmhrV, Oar ˶m§À¶mg‘moa nydu hmoD$Z Jocëo ¶m (AnamYr) cmoH$m§Mr AerM CXmhaUo AmhoV. 14 Amåhr Oa ˶m§À¶mgmR>r AmH$memMo EImXo Ûma CKS>co AgVo d Vo ˶mVyZ da MTy>Z OmD$ cmJco AgVo. 15 Voìhmhr ˶m§Zr {ZpíMVnUo Ago åhQ>co AgVo, "Am‘Mr Va ZOa~§Xr H$aʶmV Amcocr Amho. Zmhr, Am‘À¶mda Va OmXÿ H$aʶmV Amcr Amho.' 16 Am{U IamoIa, Amåhr AmH$memV ZjÌm§Mo g‘yh ~Zdco. Am{U nmhUmè¶m§gmR>r Vo gwemo{^V Ho$co. 17 ˶mg à˶oH$ em{nV g¡VmZmnmgyZ Amåhr gwa{jV Ho$coco Amho. 18 nU Oa EImXm H$moUr Mmoê$Z-cnyZ EoH$ʶmMm à¶ËZ H$arV Agoc Va EH$ noQ>Vr CëH$m ˶mMm nmR>cmJ H$aVo. 336



337



gyah-15. Ac-{hO« Amåhr n¥ÏdrMm {dñVma Ho$cm Am{U {VÀ¶m‘ܶo ^¸$‘ nd©V amodZy Q>mH$co Am{U {VÀ¶mV à˶oH$ àH$maMo (OrdZ) g§V{w cV à‘mUmV dmT>rg cmJʶmMr ì¶dñWm Ho$cr. 20 ‘J (ho ‘mZdm!) Amåhr Vw¶mgmR>r (n¥Ïdrda) CXa{Zdm©hmMo (gd© Amdí¶H$) gmYZ CncãY H$ê$Z {Xco. VgoM ˶m§À¶mhr CXa{Zdm©hmMr ì¶dñWm Ho$cr, Á¶m§Zm Vwåhr {Zdm©hmMr gm‘J«r XoV Zmhr (åhUOo ‘mZdmIoarO gd© àm{U‘mÌm§gmR>r). 21 H$maU, Aer EH$hr dñVy Zmhr {OMo I{OZo ({OÀ¶m Agr‘ ImUr) Am‘À¶mOdi Zgmì¶mV. nU Amåhr Vr EH$m {ZpíMV à‘mUmVM nmR>drV AgVmo. 22 AmåhrM ˶m dmè¶m§Zm nmR>dVmo Oo nmʶmZo ^acoë¶m T>Jm§Zm (Amåhr BpÀN>Vmo {VH$S>)o dmhÿZ ZoVmV. ‘J Amåhr T>Jm§VZy nmʶmMm dfm©d H$aVmo, d ˶mÛmao Vwåhmcm V¥á H$aVmo. ho Vw‘À¶mgmR>r e³¶ ZìhVo H$s, Vwåhr Vo gmR>dZy R>do y eH$co AgVo. 23 IamoIa, AmåhrM OrdZ àXmZ H$aVmo Am{U AmåhrM ‘¥Ë¶y KS>dZy AmUVmo Am{U gdmªMo dmag Ho$di AmåhrM Agy. 24 Amåhr Oo Vw‘À¶mnydu hmoD$Z Joc,o ˶m§Zmhr OmUVmo Am{U Oo Vw‘À¶mZ§Va ¶oUmao AmhoV, ˶m§Zmhr OmUVmo. 25 ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, Vw‘Mm nmcZH$Vm© (ݶm¶mÀ¶m {Xder) ˶m gdmªZm EH${ÌV H$arc. VmoM Añgc ~w{Õ‘mZ Amho, gd© H$mhr OmUUmam Amho. 26 Amåhr ‘mZdmcm IUIUUmè¶m ‘mVrÀ¶m gS>cëo ¶m {MIcmnmgyZ {Z‘m©U Ho$co Amho 27 Am{U (‘mZdmnydu) Amåhr {OÞ (ZmdmMr) EH$ AÑí¶ {Z{‘©Vr YJYJUmè¶m AmJrnmgyZ {Z‘m©U Ho$cr. 28 (Vr doi AmR>dm) Ooìhm Vw¶m nmcZH$˶m©Zo ñdJ©XVÿ m§Zm åhQ>c,o "‘r gS>cëo ¶m {MIcmÀ¶m IUIUrV ‘mVrnmgyZ ‘mZdmMr {Z{‘©Vr H$aUma Amho.' 19



Hw$amU Ooìhm ‘r ˶mcm nyU© AmH$ma XoD$Z, ˶mV ‘m¶m AmËå¶mMr ’w$§ H$a ‘maoZ, Voìhm Vwåhr ˶mÀ¶mg‘moa ZV‘ñVH$ ìhm. 30 Voìhm gd© ñdJ©XVÿ (gmï>mJ§ Z‘ñH$ma KmcrV) ZV‘ñVH$ Pmco. 31 nU BãcrgZo Vgo Ho$co Zmhr. ˶mZo ZV‘ñVH$ hmoUmè¶m§‘ܶo gh^mJr hmoʶmg ZH$ma {Xcm. 32 A„mhZo ˶mcm {dMmaco, "ho Bãcrg! (Bãcrg-g¡VmZmMo Zmd) Vy ZV‘ñVH$ hmoUmè¶m§‘ܶo gh^mJr Z hmoʶmMo H$maU H$m¶?' 33 ˶mZo CÎma {Xco, "‘r Agm Zmhr H$s, Aem ‘mZdmg‘moa ZV‘ñVH$ ìhmdo, Á¶mcm Vy IUIUUmè¶m ‘mVrÀ¶m gS>cëo ¶m Jmè¶mnmgyZ {Z‘m©U Ho$co Amhog.' 34 A„mhZo åhQ>c,o "Vy ¶oWZy MmcVm hmo, (åhUOo ñdJu¶ n[agamVyZ), Am{U (cjmV R>do ), Vy (`oWZy nyT>)o emnJ«ñV Agerc. 35 Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xdgmn¶ªV (‘mPm) emn Vw¶mda amhrc.' 36 (˶mda) g¡VmZ åhUmcm, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! Vy ‘cm nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgmn¶ªV Cg§V Xo.' 37 (˶mda) A„mhZo åhQ>c,o "Vwcm Cg§V {Xcr OmV Amho. 38 ˶m {Xdgmn¶ªV Á¶mMr doi R>acocr Amho.' 39 (˶mda) g¡VmZ åhUmcm, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! Á¶màH$mao Vy ‘cm gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa Ho$cog Va ‘rhr n¥Ïdrda (Oo Oo dmB©Q> Amho) ˶m§Zm Vo Mm§Jco dmQ>m¶cm cmdrZ Am{U gdmªMr (dmB©Q>[a˶m) ’$gdUyH$ H$ê$Z gmoS>rZ. 40 ’$º$ ˶m§Zm gmoS>y Z, Oo VwPo gƒo ^º$ AmhoV.' 41 A„mhZo åhQ>c,o "hm ‘m¶mH$S>o ¶oʶmMm gai ‘mJ© Amho. 42 {ZpíMVM Oo ‘mPo gƒo ^º$ AmhoV, ˶m§À¶mda VwPo H$mhr MmcUma Zmhr. nU ’$º$ Oo {~KS>cc o o AmhoV, Vo ‘mÌ Vw¶m ‘mJm©Mo AZwgaU H$aVrc. 43 Am{U Aem gdmªgmR>r ZaH$ hoM dMZ {Xcoco {R>H$mU Amho. 44 ˶mMo gmV XadmOo AmhoV. à˶oH$ XadmOmVyZ àdoe H$aUmè¶m (ZaH$dmgr cmoH$m§À¶m) Q>mù o ¶m {d^mJcoë¶m AmhoV.' 338 29



339



gyah-15. Ac-{hO« {Z:g§Xoh, A„mhMr OmU R>odyZ (OrdZ ì¶VrV Ho$coco) cmoH$ (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) ~mJm§‘ܶo d (‘Z àgÞ H$aUmè¶m) àdmhm§À¶m gm{ÞܶmV AgVrc. 46 (˶m§Zm gm§{JVco OmB©c) em§Vr Am{U gwa{jVVogh ¶mV XmIc ìhm. 47 Amåhr ˶m§À¶m A§V:H$aUmV Or H$mhr (Ûof^mdZm qH$dm) Oo H$mhr AZw{MV {dMma AgVrc, Vo gd© Amåhr H$mTy>Z Q>mHy$. Vo {VWo ^mdm^mdmà‘mUo dmdaVrc. Vo (EH$‘oH$m§à{V ewÕ ‘Z KoD$Z) EH$‘oH$m§g‘moa AmgZm§da ~gcoco AgVrc. 48 VoWo ˶m§Zm (˶m AmZ§Xr AdñWoV) Zm H$moU˶mhr àH$maMm Ìmg OmUdoc, Zm H$Yr ˶m§Zm VoWZy ~mhoa H$mT>ʶmV ¶oBc © . 49 ‘m¶m ^º$m§Zm gm§JZy Q>mH$m H$s, ‘r ’$ma j‘merc d X¶miy Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 50 VgoM Or {ejm ‘r (Anamܶm§Zm) XoBZ© . Vr IamoIa ’$maM H$R>mao Amho. 51 ˶m§Zm (nwÝhm EH$Xm) B~«mhr‘À¶m A{VWtMr H$hmUr EoH$dm. 52 Ooìhm Vo ˶mÀ¶mH$S>o Amco, Voìhm åhUmco, "Vwåhm§g Am‘Mm gcm‘.' (˶mda) B~«mhr‘Zo CÎma {Xco, "Amåhmg Vw‘Mo ^¶ dmQ>V.o ' 53 (˶mda) Vo åhUmco, "{^ʶmMr (‘wirM) JaO Zmhr, Amåhr Vwåhmcm Aem ‘wcmÀ`m (OÝ‘mMr) ew^dmVm© XoʶmgmR>r Amcmo AmhmoV, Á¶mcm gImoc kmZmMr XoUJr cm^cocr Agoc.' 54 (˶mda) B~«mhr‘Zo åhQ>c,o "Vwåhr ‘cm Aem d¥ÕmdñWoV hr ew^dmVm© XoV AmhmV? {H$Vr ({d{MÌ) Amho Vr (Jmoï>) Á¶mMr Vwåhr ‘cm ew^dmVm© XoV AmhmV!' 55 ˶m§Zr CÎma {Xco, "Amåhr Vwåhmcm Aer ew^dmVm© XoV AmhmoV, Or dmñVdmV n[ad{V©V hmoUo AQ>i Amho. åhUyZ Vwåhr Amem gmoS>Umè¶m§nH¡ $s hmoD$ ZH$m.' 56 (˶mda) B~«mhr‘ CX²Jmacm, "gÝ‘mJm©nmgyZ nyUn© Uo Xÿa Jocëo ¶m cmoH$m§ì¶{V[aº$ Xþgam H$moU Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H¥$nonmgyZ {Zame hmoD$ eH$Vmo!' 57 Z§Va ˶mZo {dMmaco, "ho ñdJ©XVÿ m§Zmo! AmVm Vw‘À¶mnwT>o (AmUIr) 45



Hw$amU H$moUVo H$m¶©H$« ‘ Amho?' ˶m§Zr CÎma {Xco, "Hw$H$‘m©V J«ñV Pmcoë¶m cmoH$m§H$S>o Amåhmcm nmR>{dʶmV Amco Amho (Oo Am‘À¶mÛmao Zï> Ho$co OmUma AmhoV).' 59 ’$º$ cyVMo Hw$Qw>~§ r¶ gmoS>y Z, ˶m gdmªZm Amåhr dmMdy. 60 nU (˶mÀ¶m Hw$Qw>§~r¶m§V) ˶mÀ¶m nËZrg gmoSy>Z (Amåhr gdmªZm dmMdy). ({OÀ¶m~m~VrV A„mh åhUVmo) "Amåhr Agm {ZU©¶ Ho$cm Amho H$s, Vr Adí¶ ‘mJo amhUmè`m AnamYr cmoH$m§nH¡ $s Agoc.' 61 Ooìhm ho (A„mhMo) nmR>dcoco XÿV cyVÀ¶m Hw$Qw>~§ r¶m§H$S>o Amco, 62 Voìhm ˶mZo åhQ>c,o "Vwåhr (BWo) AZmoiIr cmoH$ dmQ>Vm.' 63 (Voìhm) ˶m§Zr CÎma {Xco, "Zmhr, nU Amåhr Va Vw‘À¶mH$S>o Vr Jmoï> KoD$Z Amcmo AmhmoV, {OÀ¶m~m~VrV ho cmoH$ Zoh‘r g§e¶ KoV am{hco. 64 VgoM Amåhr Vw‘À¶mH$S>o (˶m Jmoï>rÀ¶m nyVV© go mR>r A„mhMm) {ZU©¶ KoD$Z Amcmo AmhmoV Am{U Amåhr AJXr Iao ~mocUmao AmhmoV. 65 Va Vwåhr (nhmQ> hmoʶmnydu) amÌ AgVmZmM Amnë¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm KoD$Z (dñVr gmoS>y Z) {ZKyZ Om. ‘J Vwåhr ñdV: ˶m§À¶m ‘mJmo‘mJ amhm. Vw‘À¶mn¡H$s H$moUrhr ‘mJo diyZ nmhÿ Z¶o. OoWo OmʶmMr Vwåhmcm Amkm XoʶmV Amcr, Va Vwåhr VoWo {ZKyZ Om.' 66 Amåhr (Am‘À¶m XÿVm§H$adr) (n¡J~§ a) cyVH$S>o hm AmXoe nmR>{dcm H$s, gH$mi hmoVm-hmoVm (˶m Anamܶm§Mr) nmio‘i w o H$mnyZ Q>mH$cr OmVrc. 67 Voìhm ehamVrc cmoH$ AmZ§X{d^moa hmoD$Z (cyV) H$S>o Amco. 68 Vmo åhUmcm, "ho nmhm! ho ‘mPo A{VWr AmhoV, åhUyZ ‘cm c{‚mV ìhmdo cmJoc Ago H$mhr H$ê$ ZH$m. 69 Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U ‘cm cm§N>Z cmdy ZH$m.' 70 Vo åhUmco, "Amåhr Vwcm AZmoiIr cmoH$m§Zm (Aml¶) Xoʶmg ‘ZmB© Ho$cr ZìhVr H$m¶?' 71 cyV åhUmcm, "Oa Vwåhr (Hw$H$‘©) H$aʶmÀ¶m hoVZy o Amcm Agmc Va (ho nmhm!) ¶m ‘m¶m ‘wcr AmhoV, (¶m§À¶mer d¡Y {ddmh g§~Y§ ñWm{nV H$am).' 340



58



72



gyah-15. Ac-{hO«



341



Vw¶m {OdmMr enW, ho cmoH$ Amnë¶m H$m‘wH$VoÀ¶m ZeoV Am§Yio Pmcoco hmoVo. 73 ‘J {Xdg COiVmM (Am‘À¶m {ejoÀ¶m) ñ’$moQ>mZo ˶m§Zm OISy>Z Q>mH$co. 74 ‘J Amåhr (˶m AnamYr cmoH$m§À¶m dñ˶m§Zm) ImcMm ^mJ da Am{U daMm ^mJ Imcr Ago H$ê$Z Q>mH$co Am{U ˶m§À¶mda ‘mVrÀ¶m XJS>mM§ m dfm©d Ho$cm. 75 IamoIa, ¶m gd© (KQ>Zm§‘ܶo) g§Xeo Agcoë¶m IwUm AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo ~moY àmá H$aUmao AmhoV. 76 Vr (AmogmS>) dñVr AÚmn ahXmarÀ¶m ‘mJm©À¶m ~mOycmM Amho. 77 IamoIa, ¶mV g§Xeo Agcocr EH$ IyU Amho, ˶m§À¶mgmR>r Oo (A„mhda) {dídmg R>do Umao AmhoV. 78 (cyVÀ¶m cmoH$m§à‘mUoM, ‘{X`Z Odirc) AaʶmV amhUmao cmoH$ (hr) A˶mMmar hmoV.o 79 åhUyZM Amåhr ˶m§Mm gyS> KoVcm. (AnamYr cmoH$m§À¶m) ˶m XmoÝhr dñ˶m, AmOhr ahXmarÀ¶m ‘mJm©À¶m ~mOycm, (O{‘ZrV nwacoë¶m AdñWoV) AmhoV. 80 AemM àH$mao Ac-{hO« À¶m cmoH$m§Zrhr n¡J~§ am§Zm ImoQ>o R>a{dco. 81 Amåhr ˶m§Zm Am‘À¶m g§Xeo Agcoë¶m IwUm àXmZ Ho$ë¶m, nU Vo ˶m§H$S>o nmR> {’$adrV am{hco. 82 Vo nd©Vm§‘ܶo H$moê$Z Amncr Kao ~ZdrV AgV, åhUOo ˶m§Zm gwa{jV amhVm ¶mdo. 83 gH$mi Pmë¶m-Pmë¶m, ˶m§Zm (Am‘À¶m {ejoÀ¶m) ñ’$moQ>mZo OISy>Z Q>mH$co. 84 n[aUm‘r Oo H$mhr ˶m§Zr H$‘{dco hmoV,o ˶m§À¶m H$mhr H$m‘r Amco Zmhr. 85 (cjmV R>do m H$s), Amåhr AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Zm Am{U ˶m Xmohm|À¶m‘ܶo Oo H$mhr Amho, Vo gd© Ho$di g˶ (CÔoemg{hV) {Z‘m©U Ho$coco Amho. Vr KQ>H$m (åhUOoM H$`m‘V) ¶oUma ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr, (Ooìhm, ho gd© gdmªg‘moa CKS> hmoD$Z OmB©c). åhUyZ Vwåhr Mm§Jë¶m arVrZo ˶m§À¶m (MwH$m§H$S>)o Xþcj © H$am. 86 {Z:g§Xho Vw‘Mm nmcZH$Vm©, gdmªMm nmcZH$Vm© Amho, VgoM Vmo gdmªÀ¶m (pñWVrMr nyU)© OmUrd R>do Zy Amho.



Hw$amU (n¡J~§ a!)Amåhr Vwåhmcm dma§dma nR>U Ho$cr OmUmar gmV dMZo Am{U hm AË`wƒ Agm Hw$amU àXmZ Ho$cocm Amho. 88 Va ¶m OJmVrc (j{UH$) Cn^moJmMr Or H$mhr gm‘J«r Amåhr (˶m g˶ ZmH$maUmè¶m) cmoH$m§nH¡ $s H$mhtZm XoD$Z R>do cr Amho, ˶mH$S>o Vwåhr (A{^cmfoZ)o Amnë¶m ZOam (H$Xm{n) didy ZH$m. VgoM ˶m§À¶m~m~VrV Xþ:Irhr hmoD$ ZH$m (H$s, Vo Vw‘À¶m åhUʶmH$S>o cj XoV ZmhrV). nU lÕmd§Vm§Zm Amnë¶m ‘m¶oÀ¶m n§ImV gm‘mdyZ ¿¶m. 89 Am{U gm§Jm, "‘r Va Ho$di CKS>-CKS> gmdY H$aUmam Amho.' 90 AemM àH$mao Amåhr ˶m cmoH$m§dahr (J«W§ ) AdV[aV Ho$cm hmoVm, (Á¶m§Zr Z§Va) ˶mMr (AZoH$) ^mJmV {d^mJUr H$ê$Z Q>mH$cr. 91 Á¶m§Zr (AmVm) ¶m Hw$amUmMo (AW©{ZînÎmrÀ¶m ~m~VrV) VwH$S>-o VwH$S>o H$ê$Z Q>mH$co. 92 Voìhm Vw¶m nmcZH$˶m©Mr enW, Amåhr (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Adí¶ Ë¶m gdmªZm Om~ {dMmaUma. 93 Oo H$mhr Vo H$arV hmoV,o ˶m{df¶r (Om~ {dMmaUma). 94 Voìhm (ho n¡J~§ a!) Or Jmoï> ˶m§Zm ñnï>nUo (gm§JZy Q>mH$ʶmMm) Vwåhmcm AmXoe XoʶmV Amcm Amho, Vr Vwåhr gm§JZy Q>mH$m Am{U BVam§Zm A„mhMo g‘H$j R>a{dUmè¶m cmoH$m§nmgyZ Xÿa amhm. 95 {ZpíMVM, Amåhr Vw‘À¶mV’}$ (¶m g§Xeo mMr) {I„r CS>{dUmè¶m cmoH$m§Mm (g‘mMma Koʶmg) n¶m©á AmhmoV. 96 Oo A„mh{edm¶ BVa Cnmñ¶ Agë¶mMo R>mgyZ gm§JVmV, nU ˶m§Zm cdH$aM (g˶) H$iyZ MwH$o c. 97 Amåhr Mm§Jë¶màH$mao OmUyZ AmhmoV H$s, Vo Oo H$mhr (B©e-qZXoÀ¶m Jmoï>r) ~mocVmV, ˶mÛmao Vw‘À¶m ‘Zmcm BOm nmoMVo. 98 Voìhm Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ñVdZ H$arV ˶mMo JwUJmZ H$am Am{U ˶mÀ¶mg‘moa ZV‘ñVH$ hmoUmè¶m§nH¡ $s ìhm 99 Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr CnmgZm (^º$s) H$arV amhm, ¶oWnmdoVmo H$s, Vr doi ¶oD$Z R>no mdr, {OMo ¶oUo AJXr {ZpíMV Amho, (åhUOoM ‘¥Ë¶yMr doi). 342



87



343



gyah-16. AZ-Zhc Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. A„mhMm {ZU©¶, ~g ¶oʶmdaM Amho. Voìhm Vwåhr ˶mgmR>r (’$ma) KmB© H$ê$ ZH$m. Agr‘ Amho ˶mMr ‘{h‘m! Am{U Á¶m§Zm cmoH$ A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoVmV, ˶m§À¶mnojm Vmo {H$VrVar loð> Amho. 2 Vmo Amnë¶m ^º$m§nH¡ $s Á¶mÀ¶m~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mÀ¶mH$S>o Amnë¶m AmXoemZo ñdJ©XVÿ m§Zm (Amncm) g§Xeo XoD$Z nmR>{dVmo. (V‘m‘ cmoH$m§Zm) gmdY H$am H$s, ‘m¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr (CnmgZo¶mo½¶ Zmhr). åhUyZ ‘mPrM OmU R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$am). 3 ˶mZoM AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Zm ¶mo½¶ CÔoemg{hV {Z‘m©U Ho$co Amho. (Am{U) Á¶m§Zm Vo A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoVmV, ˶m§À¶mnojm Vmo {H$VrVar loð> Amho. 4 ˶mZoM ‘mZdmcm (Ho$di) EH$m dr`m©À`m W|~mnmgyZ {Z‘m©U Ho$co. nU hmM (VwÀN> W|~mnmgyZ {Z{‘©V ‘mZd) EH$X‘ YS>YS>rV ^m§S>Imoa ~Zcm. 5 ˶mZoM newYZmMrhr {Z{‘©Vr Ho$cr, Vwåhr ˶m§À¶mnmgyZ (C~Xma) dóo Am{U BVa (AZoH$) cm^hr àmá H$aVm. ˶m§À¶mn¡H$s H$mhtMo (Vwåhr AÞ åhUyZ) ^jUXoIrc H$aVm. 6 VgoM (˶m Ñí¶mV) Vw‘À¶mgmR>r Z¶Zaå¶Vm XoIrc Amho. Ooìhm Vwåhr gm¶§H$mir ˶m§Zm (Mmê$Z) Kar KoD$Z ¶oVm d gH$mir MaʶmgmR>r gmoS>y Z XoVm. 7 Vo Vw‘Mr AmoPr ({d{dY) {R>H$mUr dmhÿZ ZoVmV, {OWo Vwåhmcm (ñdV:) dmhÿZ ݶm¶Mo Agoc Va Vwåhr ’$ma H$ï> gmogë¶m{edm¶ dmhÿZ ZoD$ eH$Uma Zmhr. {Z:g§Xho Vw‘Mm nmcZH$Vm© ’$ma H$Zdmiy d X¶miy Amho. 8 ˶mZoM KmoS>,o IoMao Am{U JmT>do {Z‘m©U Ho$cr AmhoV. ¶mgmR>r H$s, Vwåhr ˶m§À¶mnmgyZ ñdmarMo H$m‘ ¿¶mdo, VgoM Vr Vw‘À¶m emo^Mo r gmYZo ìhmdrV. Vmo Aem§Mrhr {Z{‘©Vr H$aVmo, Á¶m§À¶m~Ôc Vwåhmcm (gܶm) kmZ 1



344



Hw$amU



Zmhr. 9



(Vmo Vw‘Mm {Z‘m©Vm Agë¶mH$maUmZo) Ho$di VmoM Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$S>o nmoMUmam gai ‘mJ© XmIdy eH$Vmo. (EH$m gai ‘mJm©cm gmoS>y Z), AZoH$ ‘mJ© Agohr AmhoV, Oo gai ‘mJm©nmgyZ Xÿa OmVmV. Oa A„mhZo BpÀN>co AgVo Va Vwåhm gdmªZmM gÝ‘mJu cmdco AgVo. 10 VmoM Amho Á¶mZo AmH$memVyZ (T>Jm§Ûmao) nmʶmMm dfm©d Ho$cm, ˶mVyZM Vwåhmcm {nʶmMo nmUr {‘iVo Am{U ˶mnmgyZM PmS>mPwS>nm§Mr dmT> hmoV,o Á¶mV Vwåhr (Amncr JwaTo >mao )o MmaVm. 11 Vmo ˶mnmgyZM Vw‘À¶mgmR>r Ymݶ, O¡VZy , IOya, Ðmjo d gd© àH$maMr ’$io {Z‘m©U H$aVmo. {ZpíMVM ¶m‘ܶo g§Xeo Agcocr IyU Amho, ˶m§À¶mgmR>r Oo IamoIa qMVZ H$aVmV. 12 ˶mZoM amÌ d {Xdg Am{U gy¶© d M§Ð ¶m§Zm Vw‘À¶m godVo H$m¶©aV Ho$coco Amho. VgoM VmaoXI o rc ˶mÀ¶m AmkoÀ¶m AYrZ AmhoV. {ZpíMVM ¶mV g§Xeo Agcoë¶m IwUm AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$aUmao AmhoV. 13 ˶mZoM ¶m n¥Ïdrda Vw‘À¶mgmR>r Á¶m {d{dY àH$maÀ¶m dñVy {Z‘m©U Ho$ë¶m. {ZpíMVM ˶mV ˶m cmoH$m§gmR>r g§Xeo Agcocr IyU Amho, Oo ~moY KoD$ BpÀN>VmV. 14 VmoM Amho, Á¶mZo g‘wÐmcm Vw‘À¶m godVo cmdco, åhUOo Vwåhmcm ˶mVyZ VmÁ¶m ‘m§gmMo ^jU H$aVm ¶mdo, VgoM ˶mVyZ OS>Odmhra, Oo Vwåhr cmoH$ n[aYmZ H$arV AgVm, Vohr H$mT>Vm ¶mdo. (g‘wÐmda) Vwåhmcm (hohr) nmhm¶cm {‘iVo H$s, Zm¡H$m H$emàH$mao g‘wÐmcm ’$mSy>Z nwT>o OmV AmhoV. (hr gd© ì¶dñWm Vw‘À¶m AYrZ Amho) åhUOo Vwåhr ˶mÀ¶m H¥$noMm emoY ¿¶mdm Am{U (Vwåhr ˶mMo) Am^ma ‘mZmdo. 15 ˶mZoM nd©Vm§Zm n¥Ïdrda ^¸$‘[a˶m ñWm{nV Ho$co. åhUOo Vr Vwåhmcm KoD$Z S>mc o m¶cm cmJy Z¶o. (˶mZoM) ZÚm d ‘mJ© ~Z{dco AmhoV, åhUOo



345 gyah-16. AZ-Zhc Vwåhmcm ¶mo½¶ ‘mJ© gmnS>mdm (åhUOo Vwåhr Amnë¶m ܶo¶mn¶ªV nmohmoMmdo). 16 VgoM (˶mZo BVa AZoH$) {XemXe©H$ gmYZohr ({Z‘m©U Ho$cocr AmhoV), ¶mÛmao Am{U ZjÌm§Ûmaohr cmoH$ (àdmgmV) ‘mJ© {ZpíMV H$aVmV. 17 Va ‘J Omo {Z‘m©U H$aVmo, Vmo ˶mÀ¶m g‘mZ hmoD$ eH$Vmo H$m, Omo H$mhrM {Z‘m©U H$arV Zmhr? ‘J Vwåhr (¶mda) qMVZ H$aUma Zmhr H$m? 18 Oa Vwåhr A„mhÀ¶m H¥$nmàgmXm§Mr JUZm H$aʶmMm à¶ËZ H$amc Va Vwåhr ˶m§Mr JUZm H$Yrhr H$ê$ eH$Uma Zmhr. A„mh, IamoIa ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 19 A„mh (Vo gd©) nyUn© Uo OmUyZ Amho, Oo H$mhr Vwåhr cndVm Am{U Oo H$mhr CKS> H$aVm. 20 (nU) Á¶m§Mm cmoH$ A„mh{edm¶ Ymdm H$aVmV Vo H$mhrM {Z‘m©U H$ê$ eH$V ZmhrV. H$maU Vo ñdV:M {Z‘m©U Ho$co Jocc o o AmhoV. 21 Vo ‘¥V AmhoV, {Od§V Zìho, VgoM ˶m§Zm ho XoIrc ‘mhrV Zmhr H$s, ˶m§Mo nwZéËWmZ Ho$ìhm Ho$co OmUma Amho. 22 Vw‘Mm Cnmñ¶, Ho$di A„mh Amho, nU Oo cmoH$ ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m (emídV) OrdZmda {dídmg R>do V ZmhrV. ˶m§Mr ‘Zo g˶m{df¶r {VQ>H$mè¶mZo (^acocr) AmhoV. VgoM Vo (’$ma) Ah§H$mar AmhoV. 23 {Z:g§Xho , A„mhcm Vo gd© ‘mhrV Amho, Oo H$mhr Vo cndrV AgVmV d Oo H$mhr Vo àH$Q> H$arV AgVmV. I{MVM Ah§H$mar cmoH$ ˶mcm {චZmhrV. 24 Ooìhm ˶m§Zm {dMmaco OmVo, "Vo H$m¶ Amho Oo Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo AdVrU© Ho$co Amho?' Voìhm Vo CÎmaVmV, "AmYr hmoD$Z Jocëo ¶m cmoH$m§À¶m © ) H$s, nwZéËWmZmÀ¶m H$Wm AmhoV.' 25 (¶m§À¶m Ah§H$mamMm n[aUm‘ Agm hmoBc (åhUOoM Hµ $¶m‘VrÀ¶m) {Xder ñdV:Mm ^ma Va nyUn© Uo ˶m§Zm CMcmdmM cmJoc Am{U gmo~V ˶m cmoH$m§Mmhr H$mhr ^ma CMcmdm cmJoc, Á¶m§Zm ˶m§Zr ñdV:cm kmZ ZgVmZmhr ‘mJ©^ï« > Ho$co. (Mm§Jë¶màH$mao) OmUyZ ¿¶m, {H$Vr



Hw$amU dmB©Q> AmoPo Amho Vo, Oo ˶m§À¶mda cmXco OmB©c. 26 ˶m§À¶mnydu hmoD$Z Jocëo ¶m cmoH$m§Zr XoIrc H$Q>-H$mañWmZo aMcr hmoVr, nU A„mhZo ˶m§Zr (aMcoë¶m ImoQ>çm Jmoï>tÀ¶m) B‘maVrMr, ‘yi nm¶mnmgyZM I~a KoVcr. ˶m‘wio dê$Z ˶mMo (åhUOo ˶m§À¶m ‘Zgwã¶m§À¶m B‘maVrMo) N>ßna ˶m§À¶mda H$mogico. {ejoMr AmnÎmr ˶m§À¶mda ˶m {XeoZo Amcr, Á¶mMr ˶m§Zr H$Yr H$ënZmXoIrc Ho$cr ZìhVr. 27 ‘J Hµ $¶m‘VrÀ¶m {Xder A„mh ˶m§Zm An‘m{ZV H$aoc Am{U åhUoc, Á¶m§Zm Vwåhr ‘m¶m ~amo~arMo ñWmZ {Xco hmoVo Vo ‘mPo gh^mJr AmVm H$moR>o AmhoV, Á¶m§À¶mgmR>r Vwåhr ñdV:cm (‘m¶m ‘mJ©Xe©ZmnmgyZ) doJio nmSy>Z KoVcmV? Á¶m§Zm kmZ àXmZ H$aʶmV Amco hmoV,o Vo åhUVrc H$s, AmO g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm An‘m{ZV Ho$co OmB©c d ˶m§Zm (’$ma ‘moR>r) nrS>m nmoMc o . 28 Á¶m cmoH$m§Mo àmU ñdJ©XVÿ Aem pñWVrV H$mTy>Z KoVrc H$s, Vo ñdV:À¶m {OdmdaM A˶mMma H$arV hmoV.o ˶mdoir Vo ˶m§À¶mg‘moa g§nUy © eaUmJVr nËH$ê$Z åhUVrc, Amåhr Va H$moUVohr dmB©Q> H¥$˶ H$arV ZìhVmo. Zmhr H$go? Vwåhr Oo H$mhr H$arV hmoVm, Vo A„mhcm Mm§Jco ‘mhrV Amho. 29 (Amnë¶m XþîH¥$˶m§À¶m ‘mo~Xë¶mV) AmVm XmIc ìhm ZaH$mV, H$m¶‘ VoWMo amhʶmgmR>r. IamoIa {H$Vr dmB©Q> {R>H$mU Amho, Ah§H$mar cmoH$m§M!o 30 Ooìhm A„mhMr OmU R>do Zy Agcoë¶m cmoH$m§Zm {dMmaco OmVo H$s, Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Oo nmR>{dco Amho, Vo H$m¶ Amho? Voìhm ˶m§Mo CÎma AgVo, "gd©lðo > Jmoï>.' Oo cmoH$ Mm§Jcr H¥$˶o H$aVmV, ¶m OJmV XoIrc ˶m§M§ ^c§ hmoBc © . nU ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m emídV OrdZmVrc (˶m§M)o ñWmZ {H$VrVar nQ>rZo Mm§Jco Agoc. IamoIa {H$Vr CËH¥$ï> {R>H$mU Amho, A„mhMr OmU Agcoë¶m cmoH$m§gmR>r. 31 {Ma§VZ AmZ§XmÀ¶m ~mJm§V Vo àdoe H$aVrc, ˶mVyZ nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) àdmh dmhV AgVrc. ˶m§Zm {VWo Vo gd© 346



347 gyah-16. AZ-Zhc H$mhr {‘ioc, Á¶mMr Vo BÀN>m 춺$ H$aVrc. AemàH$mao A„mh ˶mMr OmU R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$aUmè¶m) cmoH$m§Zm ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 32 Aem cmoH$m§Mo àmU ñdJ©XVÿ Voìhm H$mT>VmV, Ooìhm Vo ‘ZmZo n{dÌ AdñWoV AgVmV, (Voìhm) ñdJ©XVÿ (˶m§Zm) åhUVmV, "Vwåhmcm gcm‘, (åhUOo Vwåhmcm em§Vr cm^mo). XmIc ìhm ñdJm©V, Vwåhr (Amnë¶m OrdZmV) Or gËH$‘} Ho$cr ˶m§À¶m ‘mo~Xë¶mV.' 33 (g˶ ZmH$maUmao ho cmoH$) ¶m Jmoï>rMr àVrjm H$arV AmhoV H$m H$s, ˶m§À¶mH$S>o ñdJ©XVÿ ¶mdoV qH$dm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mm {ZU©¶ CKS> ìhmdm. ¶m§À¶mnyduÀ¶m cmoH$m§ZrXoIrc AgoM Ho$co hmoV.o A„mhZo ˶m§À¶mda Aݶm¶ Ho$cocm Zmhr, Va ˶m§ZrM ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm. 34 åhUyZ ˶m§Zm ˶m§À¶m XþîH¥$˶m§Mr {ejm {‘imcr. Á¶m Jmo{ï>Mr Vo {I„r CS>drV AgV ˶mM Jmoï>rZo ˶m§Zm doT>c.o 35 Á¶m cmoH$m§Zr BVam§Zm A„mhMo gh^mJr R>a{dco, (AmVm) Vo åhUVmV, "A„mhZo Vgo BpÀN>co AgVo Va Amåhr ˶mÀ¶m{edm¶ Aݶ H$moUmMrhr CnmgZm Ho$crM ZgVr, Zm Amåhr, Zm Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zr. VgoM Amåhr ˶mÀ¶m AmXoem{edm¶ H$moUVrhr Jmoï> {Z{fÕhr R>a{dcr ZgVr.' ˶m§À¶m nyduMo (AnamYr) cmoH$ XoIrc AgoM ~mocco hmoV.o nU n¡J~§ am§da (˶m§Zm gmondcocm) g§Xeo ñnï>[aË`m nmoM{dʶm{edm¶ Aݶ H$moUVrhr O~m~Xmar Zmhr. 36 Amåhr à˶oH$ OZg‘yhm‘ܶo (¶m g§Xeo mgh) EH$m n¡J~§ amcm C^o Ho$co, "Ho$di A„mhMr CnmgZm H$am Am{U g¡VmZmnmgyZ Xÿa amhm.' Va (AmYr hmoD$Z Jocëo ¶m {nT>çm§V) H$mhr Ago {ZKmco, Á¶m§Zm A„mhMo ‘mJ©Xe©Z cm^co Am{U Xþgao H$mhr Agohr hmoV,o Oo Zï> hmoʶmg nmÌ R>aco. Va YaVrda àdmg H$ê$Z nmhm H$s, Á¶m§Zr n¡J~§ am§Zm ImoQ>o R>a{dco, ˶m§Mm eodQ> H$gm Pmcm! 37 (n¡J~§ a!) Vwåhr (g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m cmoH$m§À¶m



Hw$amU ~m~VrV) ’$ma BÀNw>H$ Agmc H$s, ˶m§Zm ‘mJ©Xe©Z cm^mdo Va (cjmV R>do m H$s), A„mh Aem§Zm ‘mJ©Xe©Z H$arVM ZgVmo, Á¶m§À¶m~Ôc ˶mZo Ago R>a{dcoco Amho H$s, Vo ‘mJ©^© ï« > hmoUma. Voìhm Aem§Zm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© cm^Uma Zmhr. 38 ¶m§Mo Va Ago Amho H$s, Vo A„mhÀ¶m ZmdmZo enWm KoD$Z gm§JVmV, ÑT>VmnydH© $ enWm, H$s, "Omo ‘ê$Z OmVmo ˶mcm A„mh nwÝhm (H$Yr) CR>dZy C^m H$aUma Zmhr!' nU Ago Zmhr (‘occ o m à˶oH$ OU CR>dZy C^m Ho$cm OmUma), ho EH$ Ago dMZ Amho Á¶mMr nyVV© m H$aUo, ˶mZo ñdV:da ~§YZH$maH$ Ho$coco Amho. nU AZoH$ cmoH$ (hr Jmoï> {dídmgnydH© $) OmUV ZmhrV. 39 ho ¶mgmR>r hmoUma H$s, Vmo ˶m§À¶mg‘moa ˶m gd© Jmoï>tMo (g˶) CcJSy>Z Q>mH$Uma Amho, Á¶m Jmoï>t{df¶r Vo doJdoJio Ñ{ï>H$moZ ~miJyZ AmhoV. VgoM g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m cmoH$m§Zmhr, ho H$iyZ MwH$o c H$s, Vo ImoQ>o ~mocV hmoV.o 40 Ooìhmhr Amåhr EImXr Jmoï> ApñVËdmV AmUy BpÀN>Vmo, Voìhm {VÀ¶m ~m~VrV EdT>Mo åhUVmo, "ApñVËdmV ¶o', Am{U Vr ApñVËdmV ¶oV.o 41 Á¶m (lÕmd§Vm§Zr) Amnë¶mda A˶mMma Pmë¶mZ§Va A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r Amnë¶m KamXmamMm ˶mJ Ho$cm. Amåhr ˶m§Zm ¶m OJmVhr Adí¶ Mm§Jco ñWmZ XoD$ Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV Va ˶m§À¶mgmR>r I{MVM ’$ma ‘moR>m ‘mo~Xcm Amho. (g˶ ZmH$maUmè¶m§Zrhr) ho OmUco AgVo Va! 42 Vo (à{VHy$c n[apñWVrVhr) g§¶‘ R>do Umao AmhoV. VgoM Vo Amnë¶m nmcZH$˶m©da (ÑT>) {dídmg R>do Umao AmhoV. 43 (n¡J~§ a!) Vw‘À¶mnydu XoIrc Amåhr (‘˶© Agcoë¶m) ‘mUgm§‘YyZM (Am‘Mo) n¡J~§ a ({Z¶wº$ H$ê$Z cmoH$m§H$S>)o nmR>{dco. Á¶m§À¶mH$S>o Amåhr (Am‘Mm) g§Xeo àH$Q> H$arV hmoVmo. Vwåhmcm (AÚmn) ¶m~m~VrV OmUrd Pmcocr Zgoc Va (AmYrÀ¶m) J«W§ m§Mo AZwgaU H$aUmè¶m kmZr cmoH$m§Zm {dMmê$Z nmhm. 44 Amåhr 348



349 gyah-16. AZ-Zhc ˶m§Zm nmR>{dco hmoVo g˶mÀ¶m ñnï> à‘mUmg{hV Am{U {ddoH$nyU© J«W§ mg{hV. AemM à‘mUo Vw‘À¶mH$S>ho r Amåhr hr ñ‘a{UH$m ¶mMgmR>r nmR>{dcr H$s, Vwåhr cmoH$m§Zm Vr Jmoï> ñnï> H$ê$Z gm§Jmdr, Or ˶m§À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amcr Amho. åhUOo ˶m§Zr ˶mda qMVZ H$amdo. 45 Oo cmoH$ dmB©Q> H$mañWmZo H$aʶmV JwV§ coco AmhoV, Vo ¶m Jmoï>rnmgyZ ñdV:cm AJXr gwa{jV g‘OVmV H$m H$s, A„mh ˶m§Zm O{‘ZrV JmSy>Z Q>mH$y eH$V Zmhr, qH$dm Aer {ejmhr ˶m§À¶mda ¶oUma Zmhr, Á¶mMr ˶m§Zr H$Yr H$ënZm Ho$cocr Zmhr. 46 qH$dm Vmo ˶m§Zm AMmZH$nUo ’¡$cmdahr KoUma Zmhr, Ooìhm Vo Amnë¶m amoOÀ¶m H$m‘m§‘ܶo JwV§ coco AgVrc (˶m§Zr A„mh{df¶r ñdV:hÿZM Agm g‘O H$ê$Z KoVcocm Amho). (nU) Vo ˶mÀ¶m ¶moOZocm H$Xm{n {d’$c H$ê$ eH$Uma ZmhrV. 47 qH$dm (Agohr hmoD$ eH$Vo H$s), Vo A„mhÀ¶m {ejoMo ^¶ ~miJyZ AgVmZmM, Vmo ˶m§Zm hiy-hiy Zme nmdʶmÀ¶m nÕVrZo OISy>Z Q>mHy$ eH$Vmo. IamoIa Vw‘Mm nmcZH$Vm© ’$maM H$Zdmiy d X¶miy Amho. 48 (g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zr) ¶m Jmoï>rMo H$Yr {ZarjU Ho$co Zmhr H$m H$s, A„mhZo Oo H$mhr {Z‘m©U Ho$coco Amho, ˶m§À¶m N>m¶m COdrH$S>o qH$dm S>mdrH$S>,o dmHy$Z (H$emàH$mao) A„mhg‘moa nyU© Z‘« ^mdmZo ZV‘ñVH$ hmoV AmhoV. 49 H$maU AmH$memVrc à˶oH$ dñVy qH$dm n¥Ïdrdarc gd© àm{U‘mÌ A„mhg‘moaM ZV‘ñVH$ hmoV AgVmV, VgoM ñdJ©XVÿ XoIrc (˶mÀ¶mMg‘moa) ZV‘ñVH$ AmhoV Am{U Vo (H$Yrhr) Ah§H$manydH© $ dV©Z H$arV ZmhrV. 50 Vo Amnë¶mda (ZOa R>do Zy ) Agcoë¶m, Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo (Zoh‘r) ^¶ ~miJyZ AgVmV. Ho$di VoM H$aVmV Á¶mMr ˶m§Zm Amkm {Xcr OmVo. 51(cmoH$m§Zmo!) A„mhZo ’$‘m©{dco Amho, "XmoZ (qH$dm ˶mhÿZ A{YH$) Cnmñ¶m§Mr CnmgZm H$ê$ ZH$m, VmoM EH$‘od B©ída Amho (CnmgZo¶mo½¶ Amho). åhUyZ (cmoH$m§Zmo!)



Hw$amU Ho$di ‘mPoM (Am{U ‘mPoM) ^¶ ~miJm.' 52 Oo H$mhr AmH$memV Amho d Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho, VmoM Amho ˶m§Mm ‘mcH$. (gdmªZr) Zoh‘r ˶mMoM AmkmnmcZ H$aUo Amdí¶H$ Amho. Va ‘J Vwåhr A„mhcm gmoS>y Z BVam§Mo ^¶ ~miJVm H$s H$m¶? 53 Or H$moUVr Mm§Jcr Jmoï> Vwåhmcm cm^Vo, Vr A„mhH$Sy>ZM Amho. Ooìhm Vwåhmcm EImXo Xþ:I nmohmoMVo, Voìhm Vwåhr ‘XVrgmR>r ˶mMmM Ymdm H$ê$ cmJVm. 54 ‘J Ooìhm Vmo Vw‘Mo Xþ:I Xÿa H$aVmo, Voìhm Vw‘À¶mn¡H$s H$mhr OU BVam§Zm Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo g‘H$j R>ady cmJVmV. 55 AemgmR>r H$s, Amåhr ˶m§Zm Oo H$mhr {Xcoco Amho, ˶m~Ôc H¥$V¿ZVm 춺$ H$amdr. Va ¶m (AënH$mcrZ) OrdZmV H$mhr H$mi ‘m¡O‘Om H$ê$Z ¿¶m. nU cdH$aM (g˶) Vwåhmcm H$iyZ ¶oBc © . 56 Amåhr ˶m§Zm Oo H$mhr {Xcoco Amho, ˶mMm EH$ ^mJ Vo Amnë¶m (˶m ImoQ>çm Cnmñ¶m§H$[aVm) doJim H$mTy>Z R>do VmV, Á¶m§Mo ˶m§Zm H$gcohr kmZ Zmhr. A„mhMr enW! Á¶m H$mhr ImoQ>çm Jmoï>r Vwåhr a{MV AmhmV, ˶m{df¶r Vwåhmcm Adí¶ Om~ {dMmaʶmV ¶oBc © . 57 Vo (ñdJ©XVÿ m§Zm) A„mhÀ¶m ‘wcr R>a{dVmV, Agr‘ Amho ˶mMo nm{dͶ! nU ¶mCcQ> ñdV:gmR>r Vo {ZdS>VmV, Á¶mMr BÀN>m Vo ‘Zm‘ܶo ~miJyZ AgVmV, (åhUOo ‘wc)o . 58 ˶m§À¶mn¡H$s EImÚmcm Ooìhm ‘wcrÀ`m (OÝ‘mMr) dmVm© {Xcr OmVo, Voìhm Xþ:Im‘wio ˶mMm Moham H$mim nS>Vmo Am{U ‘ZmVë¶m ‘ZmV ˶mMo àmU JwX‘aë¶mgmaIo hmoV.o 59 (‘wcrÀ`m OÝ‘mMr) dmB©Q> dmVm© {‘imë¶mZ§Va Vmo ñdV:cm c‚monmoQ>r cmoH$m§nmgyZ cndrV AgVmo. (Vmo ¶m {dMmamV AgVmo H$s,) hm An‘mZ ghZ H$arV amhm¶Mo H$s, {Vcm ‘mVrV JmSy>Z Q>mH$m¶Mo. {H$Vr dmB©Q> {ZU©¶ Amho Vmo, Omo Vo H$arV AgVmV! 60 Oo cmoH$ ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmda {dídmg R>do V ZmhrV, ˶m§Mo CXmhaU A{Ve¶ dmB©Q> Amho. Va A„mhMo à˶oH$ JwU gdm}ËH¥$ï> Amho. VmoM à^wËdemcr Amho, 350



gyah-16. AZ-Zhc



351



Añgc ~w{ÕdmZ Amho. 61 Am{U Oa A„mhcm cmoH$m§Zm ˶m§À¶m dmB©Q> H¥$˶m§~Ôc (Vm~S>Vmo~) ˶m§À¶m ‘wg³¶m Amdim¶À¶m Ag˶m Va (˶mZo) n¥ÏdrVcmda EH$mcmhr gmoS>co ZgVo. nU Vmo cmoH$m§Zm EH$m {ZYm©[aV H$mcmdYrn¶ªV Cg§V XoV AgVmo. ‘J Ooìhm ¶m H$mcmdYrMm eodQ> ¶oD$Z R>no Vmo, Voìhm Vo ˶mÀ¶m EH$ jU^a Zm ‘mJo amhÿ eH$V, Zm nwT>o OmD$ eH$V. 62 Vo A„mher ˶m Jmoï>tMm g§~Y§ OmoS>VmV, Á¶m Jmoï>r ˶m§Zm ñdV:gmR>rhr {චZmhrV. Vo Amnë¶m Vm|S>y Z ImoQ>çm Jmoï>r ~mocV AgVmV H$s, gd© Mm§Jë¶m Jmoï>r ˶m§À¶mMgmR>r AmhoV. ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, (ZaH$mMr) AmJ ˶m§Mr dmQ> nmhV Amho. Am{U ˶m§Zm Adí¶ Ë¶mV nmoM{dco OmB©c. 63 (n¡J~§ a!) A„mhMr enW, Amåhr Vw‘À¶mnydu ({d{dY) OZg‘yhm§H$S>o n¡J~§ a nmR>{dco hmoV.o nU (g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m cmoH$m§Zr, Am‘À¶m g§Xeo m§H$S>o Zoh‘rM Xþcj © Ho$co H$maU) g¡VmZmZo ˶m§Mr (dmB©Q>)H¥$˶o ˶m§Zm Mm§Jcr H¥$˶o dmQ>Vrc Ago gwemo{^V H$ê$Z XmI{dcr Am{U AmOhr VmoM ˶m§Mm {‘Ì Amho. ˶m§Zm Xþ:IXm¶H$ {ejm hmoUo AQ>i Amho. 64 Amåhr hm J«W§ Vw‘À¶mH$S>o Ho$di ¶mgmR>r nmR>{dcm Amho H$s, Vwåhr, Vo Á¶m (lÕm{df`H$) Jmoï>tÀ¶m ~m~VrV ‘V^oX ~miJyZ AmhoV, ˶m Jmoï>r ˶m§Zm ñnï> H$ê$Z gm§Jmì¶mV. lÕmd§V cmoH$m§gmR>r (Vmo J«W§ åhUOo) ‘mJ©Xe©Z d H¥$nm Amho. 65 A„mhM AmH$memVyZ (T>Jm§Ûmao) nmUr d{f©Vmo Am{U O‘rZ ‘¥Vàm¶ Pmë¶mZ§Va ˶m (nmʶm)Ûmao {Vcm OrdZ àXmZ H$aVmo. IamoIa, ¶mV g§Xeo Amho ˶m§À¶mgmR>r Oo cjnydH© $ EoH$ʶmgmR>r (BÀNw>H$) AmhoV. 66 VgoM JwamT>mao m§‘ܶohr {ZpíMVnUo Vw‘À¶mgmR>r ~moY Amho. ˶m§À¶m nmoQ>mV§ Agcoë¶m eoU d aº$ ¶m§À¶m‘YyZ ~mhoa H$mTy>Z Vwåhmcm {nʶmgmR>r



Hw$amU ewÕ XÿY CncãY H$a{dVmo. {nUmè¶m§gmR>r ñdm{Xï> Ago XÿY. 67 VgoM (Amåhr Vwåhmcm nm¡{ï>H$ Amhma àXmZ H$arV AmhmoV) IOya Am{U Ðmjm§À¶m ê$nmZo XoIrc. Vwåhr ¶m§nmgyZ H¡$’$ AmUUmao no¶ VgoM Amamo½¶Xm¶r AÞ àmá H$aVm. IamoIa ¶m‘ܶohr g§Xeo Agcocr (IyU) Amho, ˶m§À¶mgmR>r __ Oo Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$aVmV. 68 Va (nmhm H$emàH$mao) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo ‘Y‘mercm A§V:àoaUm {Xcr H$s, S>mJ| amV, PmS>m‘§ ܶo Am{U (cmoH$) C^maVmV ˶m ‘m§S>dmV Vy Amncr Kao ~Zd. 69 ‘J gd© àH$maÀ¶m ’$im§Mo (d ’w$cm§M)o ag emo{fV amhm. Am{U Vw¶m nmcZH$˶m©Zo Vw¶mgmR>r {ZpíMV Ho$coë¶m ‘mJmªda g§Mma H$arV amhm. {VÀ`m nmoQ>mVyZ {d{dYa§Jr no¶ ~mhoa nS>Vo (åhUOoM ‘Y). Oo cmoH$m§gmR>r Amamo½¶Xm¶r Amho (åhUOo ˶mV Vgo JwUY‘© AmhoV). IamoIa ¶m‘ܶohr EH$ g§Xeo Agcocr IyU Amho, qMVZ H$aUmè¶m cmoH$m§gmR>r. 70 (bmoH$m§Zmo!) A„mhZoM Vwåhmcm {Z‘m©U Ho$co, ‘J VmoM Vwåhmcm ‘aU XoVmo. VgoM Vw‘À¶m‘ܶo H$mhr Agohr AmhoV, Oo dmY©³¶mÀ¶m (’$ma eodQ>À¶m åhUOoM) cmMmarÀ¶m AdñWon¶ªV Zoco OmVmV. (˶m§Mr AdñWm Aer hmoVo H$s), EHo$H$mir Oo ˶m§Zm Mm§Jë¶màH$mao g‘Om¶Mo, Vo (AmVm) H$mhrhr g‘OV Zmhr. IamoIa A„mh à˶oH$ Jmoï>rMm OmUH$ma Amho Am{U gm‘϶©emcr Amho. 71 A„mhZo CnOr{dHo$À`m ~m~VrV, H$mhtZm H$mhtda Am{Y³¶ àXmZ Ho$co Amho. ‘J Á¶m§Zm Am{Y³¶ àXmZ H$aʶmV Amcoco Amho, Vo Ago Va H$arV ZmhrV H$s, Amnë¶m gmYZgm‘J«rVyZ (H$mhr) dmQ>m Amnë¶m godH$m§Zm XoD$Z Q>mH$ʶmg V¶ma AmhoV, ¶mgmR>r H$s, Vo gd© (CnOr{dHo$À`m) ~m~VrV g‘mZ hmoD$Z OmdoV. ‘J Vo A„mhÀ¶m CnH$mam§Zm ZmH$marV AmhoV H$m? 72 A„mhZo Vw‘À¶m‘YyZM Vw‘À¶mgmR>r nËZr ~Z{dë¶m AmhoV Am{U Vw‘À¶m 352



353 gyah-16. AZ-Zhc nËZtnmgyZ nwÌ d (nwT>)o ZmVy {Z‘m©U Ho$co. VgoM CnOr{dHo$À`m CÎm‘ dñVy Vwåhmcm CncãY H$ê$Z {Xë¶m. (ho gd© A„mhZo Ho$coco AgVmZm) ho cmoH$ Ag˶ d ì¶W© Jmoï>tda {dídmg R>do Zy AmhoV? Am{U A„mhÀ¶m H¥$nocm ZmH$maV AmhoV? 73 Vo A„mhcm gmoS>y Z Aem Jmoï>tMr CnmgZm H$arV AmhoV, Oo Zm AmH$memVyZ, Zm O{‘ZrVyZ (Amnë¶m CnmgH$m§Zm) H$moUVrhr CnOr{dH$m àXmZ H$aʶmMo gm‘϶© ~miJVmV. VgoM ˶m§À¶mH$S>o Ago gm‘϶© AgUo H$Xm{n e³¶ Zmhr. 74 åhUyZ Vwåhr A„mhMr VwcZm H$moUmerhr H$ê$ ZH$m. {Z:g§e¶, A„mh (gd© H$mhr) OmUVmo, nU Vwåhr OmUV Zmhr. 75 A„mh Vw‘À¶mg‘moa EH$ VwcZmË‘H$ CXmhaU àñVwV H$arV Amho H$s, EH$ Jwcm‘ Amho, Á¶mÀ¶mda Xþgè¶mMo ñdm{‘Ëd Amho, nU ˶m Jwcm‘mcm H$moU˶mhr àH$maMo A{YH$ma àmá Zmhr. Va (XþgarH$S>)o EH$ (ñdV§Ì Agcocm) ‘mUyg Amho, Á¶mcm Amåhr Am‘À¶mH$Sy>Z (XoUJrÀ¶m ñdê$nmV) {dnwc à‘mUmV CnOr{dHo$Mr gmYZo {Xcocr AmhoV. Vmo ˶mVyZ Jwá[a˶m d Omhra[a˶m (Am‘À¶m H$m¶m©gmR>r) IM© H$arV AgVmo. Va ho (XmoK)o g‘mZ hmoD$ eH$VmV H$m? ñVwVr Ho$di A„mhgmR>rM Amho. nU AZoH$ cmoH$m§Zm ho g‘OV Zmhr. 76 AemMàH$mao A„mh (Vw‘À¶mg‘moa) AmUIr EH$ VwcZmË‘H$ CXmhaU àñVwV H$arV Amho. XmoZ ‘mUgo AmhoV, Ë`m§nH¡ $s EH$ ‘wH$m Amho. Omo H$mhrM H$ê$ eH$V Zmhr. Va Vmo Amnë¶m ‘mcH$mcm EH$m àH$mao ^ma ~Zcocm Amho. (‘mcH$mZo) ˶mcm H$moR>ho r nmR>dco, Var Vmo H$moUVohr H$m‘ ZrQ> H$ê$Z ¶oV Zmhr. Va Vmo d Agm ‘mUyg Omo, Oo ݶmæ¶ Amho VoM H$aʶmMm AmXoe XoVmo Am{U Vmo ñdV: gÝ‘mJm©da ‘mJ©ñW Amho, (ho XmoK)o g‘mZ hmoD$ eH$VmV H$m? 77 AmH$me Am{U n¥ÏdrÀ¶m AÑí¶ Jmoï>tMo kmZ Ho$di A„mhcmM Amho. ݶm¶mÀ¶m {XdgmMo (åhUOoM Hµ $¶m‘VrMo) AmJ‘Z AemàH$mao (AMmZH$) hmoBc© H$s, OUy S>mùo ¶m§À¶m nmnUtMo cdUo, qH$~hþZm ˶mhÿZhr cdH$a. {Z:g§Xho ,



Hw$amU A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rda nyU© {Z¶§ÌU àmá Amho. 78 A„mhZoM Vwåhmcm Vw‘À¶m ‘mVm§À¶m CXam§VZy ~mhoa H$mT>c,o Voìhm Vwåhmcm H$moU˶mhr Jmoï>rMo kmZ ZìhVo. ˶mZoM Vwåhmcm H$mZ, S>mi o o Am{U ‘Z (åhUOo ~wÕr) ¶m Jmoï>r àXmZ Ho$ë¶m, ¶mgmR>r H$s, Vwåhr Ë`mÀ`mà{V (åhUOo {Z‘m©Ë`mà{V) Am^ma 춺$ H$arV amhmdo. 79 (g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zr) AmH$memV ¶m Jmoï>rMo H$Yr {ZarjU Ho$co Zmhr H$m? H$s, (A„mhZo) nú¶m§Zm H$emàH$mao (AmH$memÀ¶m) dmVmdaUmV CS>ʶmMo gm‘϶© àXmZ Ho$coco Amho. ˶m§Zm A„mh{edm¶ Xþgao H$moUrhr amoIZy Yacoco Zmhr. IamoIa, ¶mV ˶m cmoH$m§gmR>r g§Xeo Agcoë¶m IwUm AmhoV, Oo {dídmg R>do Umao (lÕmd§V) AmhoV. 80 Am{U A„mhZoM Vwåhmcm Aer Kao (~m§YʶmMr ¶mo½¶Vm) {Xcr Amho, Or (Kao) Vw‘À¶mgmR>r {dlm§{VñWmZ R>aVmV. (˶mZoM) Vwåhmcm OZmdam§À`m H$mVS>çm§nmgyZ Kao ~Z{dʶmMo (H$m¡eë¶) àXmZ Ho$co Amho. Vr dmnamgmR>r (XmoÝhr n[apñWVrV) gmo¶rñH$a AmhoV, àdmgmV gmo~V ZoʶmgmR>r hcH$s qH$dm ‘w¸$m‘ H$arV AgVmZm Cn¶moJr. VmoM Vwåhmcm nwadR>m H$aVmo, ˶m§Mr cmoH$a, cd Am{U Ho$g, ¶m§nmgyZ ({Za{Zamù¶m VèhoÀ¶m) cm^Xm¶H$ dñVy d gm‘mZ ~Z{dco OmVo. Á¶m EH$m H$mcmdYrn¶ªV H$m‘r ¶oVmV. 81 VgoM A„mhZo {Z‘m©U Ho$coë¶m ~è¶mMem dñVyn§ H¡ $s H$mhtZm (˶mZo) Vwåhmcm g§ajU nwadʶmMo gmYZ ~Z{dco Amho. Ogo ˶mZo nd©Vm§Zm Vw‘À¶mgmR>r Aml¶ñWmZ ~Z{dco. VgoM ˶mZo Vwåhmcm dóo (~Z{dʶmMr ¶mo½¶Vm) àXmZ Ho$cr, Or (dóo) Vw‘Mo Ja‘rnmgyZ (VgoM W§S>rnmgyZ) ajU H$aVmV Am{U Aerhr dóo AmhoV (åhUOo {McIVr d A§JaIo) Oo cT>m¶m§‘ܶo Vw‘Mo ajU H$aVmV. AemàH$mao Vmo Vw‘À¶mda nwano ay à‘mUmV Amncr H¥$nm H$aVmo. åhUOo Vwåhr ˶mMo nyUn© Uo AmkmYmaH$ ~Zmdo. 354



355 gyah-16. AZ-Zhc ¶mZ§Vahr Oa Vo nmR> {’$adVrc Va (n¡J~§ a! Vwåhr cjmV ¿¶m H$s, Vwåhmcm gmondʶmV Amcocm) g§Xeo ˶m§À¶màV nmoM{dUo EdT>Mo Vw‘Mo H$V©ì¶ Amho. 83 ¶m (nmR> {’$adUmè¶m cmoH$m§Zm) A„mhÀ¶m CnH$mam§Mr nyU© OmUrd Amho. VargwÕm Vo ZH$ma XoVmV. ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$ cmoH$ AmhoVM H¥$V¿Z. 84 nU Á¶m {Xder Amåhr à˶oH$ OZg‘yhmVyZ EH$ gmj XoUmam C^m H$ê$. Voìhm g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hcoë¶m cmoH$m§Zm, Zm g~~r nwT>o R>do ʶmMr nadmZJr {Xcr OmB©c, Zm ˶m§Zm gwYmaUm H$aʶmMr g§Yr {Xcr OmB©c. 85 ‘J Ooìhm A˶mMmar H¥$˶o H$aʶmda AmJ«hr am{hcoco cmoH$ Vr {ejm (à˶jmV) nmhVrc, Voìhm Vr {ejm Zm gm¡å¶ H$aʶmV ¶oBc © , Zm ˶m§Zm H$moU˶mhr àH$mao AdH$me {Xcm OmB©c. 86 VgoM (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Ooìhm AZoH$o ídadmXr cmoH$ ˶m§Zm (g‘moa) nmhVrc, Á¶m§Zm ˶m§Zr A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ {Xco hmoV.o Voìhm Vo CX²JmaVrc, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! hoM AmhoV Vo, Á¶m§Zm Amåhr VwPo gh^mJr R>a{dco hmoV,o Amåhr Vwcm gmoS>y Z ¶m§Mm Ymdm H$arV hmoVmo. nU Vo (gh^mJr Cnmñ¶) ˶m§À¶m eãXm§Zm ˶m§À¶mdaM CcQ>dVrc (Am{U Ago gUgUrV CÎma XoVrc H$s), "VwåhrM ImoQ>maS>o AmhmV, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr.' 87 ˶m {Xder Vo, (Oo AemàH$mao nmnH¥$˶ H$arV am{hco hmoV)o , A„mhg‘moa ZV‘ñVH$ hmoVrc Am{U Oo Oo, Vo ImoQ>o a{MV am{hco hmoV,o Vo gd© ˶m§À¶mnmgyZ Zmhrgo hmoD$Z OmB©c. 88 Á¶m§Zr g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hnydH© $ ^y{‘H$m KoVcr hmoVr Am{U cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ Xÿa H$aʶmgmR>r à¶ËZaV am{hco, Amåhr ˶m§À¶m {ejo‘ܶo AmUIr {ejoMr ^a Kmcy, ˶m CnÐdmnmoQ>r Oo Vo OJmV ngadrV am{hco. 89 Amåhr ˶m {Xder à˶oH$ OZg‘yhmVrc EH$ gmjr ˶m§À¶m{déÕ Ë¶m§À¶m‘YyZM C^m H$ê$ Am{U (n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcmhr ˶m cmoH$m§~Ôc 82



Hw$amU gmj XoʶmgmR>r nwT>o AmUy (Á¶m§À¶mn¶ªV Vw‘Mm g§Xeo nmoMcocm Agoc). Amåhr Vw‘À¶mH$S>o hm J«W§ àH$Q> Ho$cm Amho. ¶mgmR>r H$s, Vwåhr à˶oH$ Jmoï> ñnï> H$ê$Z gm§JZy Q>mH$mdr. Vmo ‘mJ©Xe©Z Am{U H¥$nm d ew^dmVm© Amho, A„mhMo AmkmnmcZ H$aUmè¶m§gmR>r. 90 {ZpíMVM A„mh ݶm¶ H$aʶmMo, ^co H¥$˶ H$aʶmMo Am{U OdiÀ¶m ZmVodmBH$m§Zm ˶m§Mm C{MV h¸$ XoʶmMo (Vwåhmcm) AmXoe XoVmo Amho. VgoM A„mh Vr gd© H¥$˶o H$aʶmg ‘ZmB© H$aVmo Amho, Or {Zc©‚mnUmMr AmhoV. VgoM Vrhr gd© H¥$˶o Or A§V‘©Zmcm nQ>Umar ZmhrV, VgoM {dÐmohr dV©Z H$aʶmg XoIrc (Vmo ‘ZmB© H$aVmo). Vmo Vwåhmcm (nwÝhm-nwÝhm) ¶mgmR>r VmH$sX XoV Amho H$s, Vwåhr (ho gd©) cjmV R>do mdo. 91 Á¶mAWu Vwåhr A„mhcm dMZ {Xcoco Amho, Voìhm Vo nyU© H$am. VgoM Vwåhr A„mhcm gmjr R>do Zy KoVcoë¶m Vw‘À¶m ÑT> enWm ‘moS>y ZH$m. Vwåhr Oo H$mhr H$aVm Vo gd© A„mh OmUVmo. 92 (enWm ‘moS>ʶmÀ¶m) ~m~VrV Vwåhr ˶m (doS>çm) órgmaIo hmoD$ ZH$m, {OZo Amnco ‘moR>çm ‘ohZVrZo H$mVcoco gyV, ‘O~yV nri {Xë¶mZ§Vahr (Amnë¶mM hmVmZo) VwH$S>o VwH$S>o H$ê$Z Q>mH$co. VgoM Vwåhrhr Amnë¶m enWm§Zm AmngmV EH$ Xþgè¶mer {dídmgKmV H$aʶmMo gmYZ ~Z{dVm, Ho$di ¶m ^rVrnmoQ>r H$s, EH$ g‘yh Xþgè¶mnojm A{YH$ e{º$emcr ~Zoc. ¶m gd© (pñW˶§Vam)Ûmao A„mh Vwåhm cmoH$m§g H$gyZ nmhV Amho. ‘J nwZéËWmZmÀ¶m {Xder A„mh Á¶m Jmoï>tV Vwåhr ‘V^oX H$arV AmcmV, ˶mMr h{H$JV Vw‘À¶mg‘moa ñnï> H$ê$Z Q>mHo$c. 93 A„mhZo BpÀN>co AgVo Va ˶mZo Vwåhm gdmªZm EH$M OZg‘yh ~ZdyZ Q>mH$co AgVo. nU Vmo, Omo (nW^«ï>) hmoD$ BpÀN>Vmo ˶mg nW^«ï> hmoD$ XoVmo Am{U ˶mcm gÝ‘mJm©H$S>o ‘mJ©Xe©Z H$aVmo (Omo gÝ‘mJm©H$S>o ¶oD$ BpÀN>Vmo). 356



357 gyah-16. AZ-Zhc Am{U Vwåhr Or-Or H¥$˶o Ho$cr ˶mg§~Y§ mZo Vwåhmcm Adí¶ Om~ {dMmaʶmV ¶oBc © . 94 Vwåhr Amnë¶m enWm§Zm AmngmV EH$Xþgè¶mMr ’$gdUyH$ H$aʶmMo ‘mܶ‘ ~Zdy ZH$m. ˶mÛmao Ago hmoVm H$m‘m Z¶o H$s, (EImÚmZo) ÑT>VmnydH© $ gÝ‘mJm©Mm A§JrH$ma Ho$ë¶mZ§VaXoIrc (˶mMo) nm¶ S>J‘JV AmhoV. n[aUm‘V: Vwåhmcm ¶mgmR>r {ejm MmImdr cmJoc H$s, Vwåhr (˶m 춺$sg) A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ Xÿa H$aʶmg H$maUr^yV R>acmV Am{U (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmVhr) Vwåhmcm H$R>moa {ejm ^moJmdr cmJoc. 95 jw„H$ cm^àmárgmR>r, A„mher Ho$coë¶m dm¶ÚmMm gm¡Xm H$ê$ ZH$m.Oo H$mhr A„mhnmer Amho Vo IamoIa, A{YH$ Mm§Jco Amho. Vwåhmcm ho g‘Oco AgVo Va! (’$ma ~ao Pmco AgVo). 96 Oo H$mhr Vw‘À¶mOdi Amho, Vo gd© g§nïw >mV ¶oUo AQ>i Amho. nU Oo H$mhr A„mhH$S>o Amho, Vo H$YrM g§nïw >mV ¶oUma Zmhr. Va Oo ghZercVmnydH© $ dV©Z H$aVrc, Amåhr ˶m§À¶m Mm§Jë¶m H$m¶mªMm ‘mo~Xcm ˶m§Zm Adí¶ XoD$. 97 Omo H$moUr Mm§Jco H$m¶© H$aoc, ‘J Vmo nwéf Agmo dm ór, Vmo Oa lÕmd§V Amho; Va Amåhr ˶mcm Adí¶ (¶m OJmVhr) Mm§Jco OrdZ àXmZ H$ê$. ‘J ˶m§Zm (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m {MañWm¶r OrdZmVhr) CÎm‘moÎm‘ ‘mo~Xcm àXmZ H$ê$ __ ˶m (Mm§Jë¶m) H$m¶mªnmoQ>r, Oo Vo H$arV am{hco. 98 Ooìhmhr Vwåhr Hw$amUmMo nR>U H$amc, Voìhm ˶m {Y¸$macoë¶m g¡VmZmnmgyZ (ñdV:Mm) ~Mmd H$aʶmgmR>r A„mhMo g§ajU ‘mJm. 99 Vmo ˶m§À¶mda Amncm A{YH$ma JmOdy eH$V Zmhr, Oo gƒo lÕmd§V AmhoV Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©da (ÑT>) {dídmg R>do VmV. 100 ˶mMm A{YH$ma, Vmo ˶m cmoH$m§da JmOdVmo, Oo ˶mMo AZwgaU H$aʶmg BÀNw>H$ AgVmV, Am{U Vo, Oo (BVam§Zm) A„mhMo g‘H$j R>a{dVmV. 101 Am{U Ooìhm Amåhr EH$m g§Xeo dMZmÀ¶m OmJr Xþgao g§Xeo dMZ



Hw$amU àH$Q> H$aVmo. A„mhcm nyU© OmUrd Amho H$s, Vmo H$m¶ àH$Q> H$arV Amho. Voìhm Vo (g˶ ZmH$maUmao cmoH$) åhUVmV, "Vwåhr Va Ho$di ImoQ>çm Jmoï>r aMUmao AmhmV (åhUOo Am‘À¶mg‘moa A„mhMm g§Xeo åhUyZ Oo àñVwV H$aVm, ˶m Ho$di ImoQ>çm aMcoë¶m Jmoï>r AmhoV).' nU (dñVwpñWVr Aer Amho H$s), ˶m§À¶mn¡H$s ~hþVHo $m§Zm (‘wimV) kmZM Zmhr. 102 (n¡J~§ a! Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, (g˶ ho Amho H$s), n{dÌ AmËå¶mZo (åhUOo {O~«rc ¶m ñdJ©XVÿ mZo) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z hm (J«W§ ) ¶m g˶ CÔoemg{hV AmUcocm Amho H$s, ˶mÛmao lÕmd§Vm§Zm ˶m§À¶m (lÕoÀ¶m~m~VrV) A{YH$ ÑT>Vm cm^mdr. VgoM hm (J«W§ ) ‘mJ©Xe©Z d ew^dmVm© Amho AmkmnmcZ H$aUmè¶m§gmR>r. 103 AWm©VM Amåhmcm nyU© OmUrd Amho H$s, Vo åhUVmV, "¶m (n¡J~§ amg) ho (gd©) EH$ 춺$s {eH$dVmo.' nU Á¶m 춺$sH$S>o ({eH$dʶmMm Amamon H$ê$Z) Vo IwUmdV AmhoV, ˶mMr ^mfm Va Aa~r Zmhr. nU hm Hw$amU Va ñnï> Aa~r ^mfoV Amho. 104 {ZpíMVM Oo cmoH$ A„mhÀ¶m g§Xeo mda {dídmg R>do Umao ZmhrV, Aem§Zm A„mh gÝ‘mJm©H$S>o ‘mJ©Xe©Z H$aUma Zmhr. (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) ˶m§À¶mgmR>r H$R>mao {ejm Amho. 105 (IaoVa), ImoQ>çm Jmoï>r Va Vo cmoH$ a{MV AmhoV, Oo A„mhÀ¶m g§Xeo mda {dídmg R>do Umao ZmhrV. (Va A„mhÀ¶m ZOaoV), hoM cmoH$ ImoQ>maS>o AmhoV. 106 Omo ‘mUyg EH$Xm A„mhda lÕm YmaU Ho$ë¶mZ§Va (nwÝhm) AlÕoH$S>o diVmo, (Aem ‘mUgmgmR>r H$R>mao {ejm Amho), ’$º$ ¶m AndmXm{edm¶ H$s ˶mcm lÕoMm ˶mJ H$aʶmg {dde H$aʶmV Amcoco Agoc, nU Vmo ‘Zmo‘Zr ÑT> lÕm ~miJyZ Agoc (Va ˶mg {ejm hmoUma Zmhr). ¶mCcQ> Á¶m ‘mUgmÀ¶m ‘ZmV AlÕm ^acocr Agoc, Va Aem cmoH$m§da A„mhMm àH$mon Amho Am{U ˶m§Zm ’$ma ‘moR>r {ejm Ho$cr OmB©c. 107 (˶m§À¶mda A„mhMm àH$mon) ¶mgmR>r hmoBc© , H$maU ˶m§Zr ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m ({MañWm¶r) OrdZmÀ¶m VwcZoV ¶mM (jU^§Jaw ) 358



359 gyah-16. AZ-Zhc OrdZmcm àmYmݶ {Xco. A„mh g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm gÝ‘mJm©H$S>o ‘mJ©Xe©Z o o A„mhZo grc H$arV Zmhr. 108 hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§Mr ‘Zo, H$mZ d S>mi H$ê$Z Q>mH$co AmhoV. Va ho AJXr ~ogmdY AdñWoV AmhoV. 109 hoM cmoH$ ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV AQ>inUo VmoQ>çmV amhVrc! 110 ‘J Á¶m cmoH$m§Mm (Ho$di) ¶mgmR>r N>i Ho$cm Jocm H$s, ˶m§Zr (g˶Y‘m©Mm A§JrH$ma Ho$cm). Voìhm ˶m§Zr Amnë¶m KamXmamMm ˶mJ Ho$cm Am{U (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) à¶ËZm§Mr namH$mð>m Ho$cr (åhUOoM {OhmX Ho$cm) Am{U (g˶ lÕoda) AT>inUo H$m¶‘ am{hco. Va Aem cmoH$m§À¶m (^yVH$mimVrc MwH$m) A„mh Adí¶ (‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c), Vmo ’$ma ‘m’$ H$aUmam d X¶miy Amho. 111 (˶m {XdgmMr OmUrd R>do m,) Á¶m {Xder à˶oH$ ‘mUyg Ho$di ñdV:À¶mM ~MmdmgmR>r {dZdUr H$arV hOa hmoBc © . à˶oH$mg ˶mZo Ho$coë¶m H$‘mªMm nwano ay ‘mo~Xcm {Xcm OmB©c Am{U H$moUmdahr Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr. 112 Am{U A„mh Vw‘À¶mg‘moa EH$m dñVrMo CXmhaU àñVwV H$arV Amho. Or EHo$H$mir gwa{jV d g‘¥Õ AdñWoV hmoVr. VoWrc (a{hdmem§Zm) Mhÿ~mOyZ§ r {dnwc à‘mUmV OrdZgm‘J«r àmá hmoV hmoVr. ‘J (nwT>)o Ago Pmco (Vo) A„mhÀ¶m CnH$mam§à{V H¥$V¿Z ~Zco. Voìhm A„mhZo (˶m§À¶m Xþî)H¥$˶m§nmoQ>r Cnmg‘ma Am{U ^¶ ¶m§Mr Md MmIm¶cm cmdcr. 113 Am{U ˶m§À¶mH$S>o EH$ n¡J~§ a ˶m§À¶m‘YyZM Amcm, Voìhm ˶m§Zr ˶mcm ImoQ>o R>a{dco, n[aUm‘r (A„mhÀ¶m) {ejoZo ˶m§Zm doT>c.o H$maU Vo hmoVMo A˶mMmar cmoH$. 114 Va (lÕmd§Vm§Zmo!) Á¶m d¡Y Am{U ewÕ dñVy A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r CncãY Ho$coë¶m AmhoV, ˶mVyZ Im. Am{U A„mhÀ¶m CnH$mam§à{V ˶mMo Zoh‘r Am^ma 춺$ H$am, Oa Vwåhr IamoIa ˶mMr ^º$s H$aUmao Agmc..... 115 ˶mZo Va Vw‘À¶mgmR>r Ho$di ñdV:hÿZ ‘occ o o (àmUr) Am{U aº$ Am{U



Hw$amU Sw>H$amMo ‘m§g, VgoM Á¶mda A„mh{edm¶ BVam§Mo Zmd KoʶmV Amco Agoc (ho gd©) {Z{fÕ R>a{dcoco Amho. nU Omo H$moUr ^¶§H$a ^wH$o Zo ì¶mHy$i Pmcocm Agoc, nU Vmo {Z{fÕ Jmoï>rMo godZ Zm BÀN>no moQ>r H$aUmam Agoc, Zm ˶mÀ¶m A˶mdí¶H$ JaOonj o m OmñV H$aUmam Agoc. (Va {dde Pmcoë¶m AdñWoVM ˶mZo Ago Amåhr Ho$ë¶mg) A„mh {ZpíMVM j‘merc d X¶miy Amho. 116 ñdV:hÿZ aMcoë¶m Jmoï>tÀ¶m AmYmao, Ago Omhra H$ê$ ZH$m H$s, "ho d¡Y Amho Am{U Vo Ad¡Y Amho' Ago Ho$ë¶mg Vo WoQ> A„mh{df¶rM ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ gm§{JVë¶m gmaIo hmoBc © . Oo cmoH$ ImoQ>çm Jmoï>tMm g§~Y§ A„mher OmoS>VmV, Vo H$Yrhr ¶eñdr hmoD$ eH$V ZmhrV. 117 ˶m§Zr (¶m OJmV) H$mhr H$mi ‘m¡O‘Om H$ê$Z ¿¶mdr, nU ˶m§Zm (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV AZ§VH$mcrZ) {ejm ^moJmdr cmJUma Amho. 118 Á¶y cmoH$m§gmR>r Amåhr ˶m Jmoï>r {Z{fÕ R>adë¶m hmo˶m, Á¶m§Mo dU©Z Amåhr AmYrM Vw‘À¶mg‘moa Ho$coco Amho. Amåhr ˶m§À¶mda Aݶm¶ Ho$cm Zmhr, nU ˶m§ZrM ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm hmoVm. 119 Vw‘Mm nmcZH$Vm© {ZpíMVM A˶§V j‘merc Am{U A˶§V X¶miy Amho, ˶m cmoH$m§à{V Á¶m§Zr, AOmUVonUo dmB©Q> H¥$˶ Ho$co Am{U Z§Va cJoM níMmÎmmnX½Y Pmco Am{U ñdV:Mr gwYmaUm H$ê$Z KoVcr (Va Aem§Zm Vw‘Mm nmcZH$Vm© {ZpíMVnUo ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c). 120 IamoIa, B~«mhr‘ Agm 춺$s hmoVm, gd© gX²JUw ˶mÀ¶m‘Yo EH$dQ>cco o hmoVo (Oo {d{dY gX²JUw ) EH$m gX²JUw r O‘mVrV Agy eH$VmV, A„mhMm (gƒm) AmkmYmaH$, gX¡d ˶mcmM g‘{n©V Agcocm Agm hmoVm B~«mhr‘ (Am‘Mm ^º$), VgoM Vmo ˶m cmoH$m§nH¡ $s ‘wirM ZìhVm Oo BVam§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoVmV. 121 Vmo (gX¡d) ˶mÀ¶m CnH$mam§~Ôc Am^ma 춺$ H$aUmam hmoVm. A„mhZo ˶mMr {ZdS> Ho$cr hmoVr, Am{U ˶mcm gai ‘mJm©H$S>o 360



361 gyah-16. AZ-Zhc ‘mJ©Xe©Z Ho$co hmoVo. Amåhr ¶m OJmVhr ˶mÀ¶mda H¥$nm Ho$cr hmoVr, Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmVhr Vmo gXmMmar cmoH$m§nH¡ $s Agoc. 123 (ho n¡J~§ a ‘whå‘X!) (AmVm) Amåhr Vw‘À¶mH$S>o hm g§Xeo nmR>{dcm Amho H$s: "B~«mhr‘À¶m ‘mJm©Mo AZwgaU H$am, Omo gd© ImoQ>çm Jmoï>tnmgyZ ñdV:cm doJio H$ê$Z (A„mhcm) nyUn© Uo g‘{n©V Pmcocm hmoVm. VgoM Vmo ˶m cmoH$m§nH¡ $s H$Xm{n ZìhVm, Oo BVam§Zm A„mhMo g‘H$j R>a{dVmV.' 124 (ho OmUyZ ¿¶m H$s,) "g~V'À¶m {Z¶‘mMo (nmcZ) H$aUo, ˶mM cmoH$m§gmR>r ~§YZH$maH$ H$aʶmV Amco hmoV,o Á¶m§Zr ˶mÀ¶m{df¶r ‘V^oXm§Mm ‘mJ© A§JrH$macm hmoVm. {Z:g§Xho Vw‘Mm nmcZH$Vm© nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Vo Á¶m~m~VrV ‘V^oX H$arV hmoVo ˶m~m~VrV (g˶mMm CcJS>m H$aUmam) ’¡$gcm gwZmdyZ Q>mHo$c. 125 (n¡J~§ a! g‘ñV ‘mZdOmVrcm) Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ‘mJm©H$S>o ¶oʶmMo AmdmhZ H$am, g‘OyVXmanUo Am{U Mm§Jë¶m CnXoemÛmao. d ˶m§À¶mer CÎm‘àH$mao {dMma{d{Z‘¶ H$am. {ZpíMVM A„mhcm Mm§Jë¶màH$mao ‘mhrV Amho. H$moU ˶mÀ¶m ‘mJm©nmgyZ T>icm Amho. VgoM Vmo ˶m§Zmhr Mm§Jë¶màH$mao OmUyZ Amho Oo gÝ‘mJm©da (AT>inUo) ‘mJ©ñW AmhoV. 126 Oa Vwåhmcm gyS> ¿¶m¶Mm Agoc Va VodT>çmM à‘mUmV ¿¶m, Á¶m à‘mUmV Vwåhmcm Ìmg XoʶmV Amcocm Amho. nU Oa (Aemàg§Jr) Vwåhr g§¶‘mMr ^y{‘H$m ¿¶mc Va g§¶‘mMr ^y{‘H$m A§JrH$maUo ho (A„mhÀ¶m Ñï>rZo) OmñV Mm§Jco Amho (H$maU Oo à{VHy$c n[apñWVrV pñWa{MÎm amhVmV, A„mh ˶m§Mm gmhmæ¶H$Vm© AgVmo). 127 (n¡J~§ a!) pñWa{MÎm amhÿZ ghZ H$arV amhm (Am{U ho cjmV Agy Úm), hr ghZercVoMr eº$r Vwåhmcm A„mhH$Sy>ZM àmá hmoV Amho. Vwåhr ˶m§À¶m{df¶r Xþ:Ir hmoD$ ZH$m. VgoM ˶m§À¶m H$Q>H$mañWmZm§‘i w o ‘Z IMy XoD$ ZH$m. 128 {ZpíMVM A„mh ˶m§À¶m~amo~a 122



Hw$amU Amho, Oo ˶mMr OmU R>do Zy (OrdZ ì¶{VV H$arV AmhoV), VgoM Oo, Mm§Jco H¥$˶ H$aUmao AmhoV. 362



gyah-17. ~Zr BòmB©c Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Agr‘ ‘{h‘mdmZ Amho Vmo, Á¶mZo Amnë¶m godH$mcm EH$m amÌr (‘¸$mpñWV) n{dÌ ‘erXrnmgyZ, XÿadaÀ¶m ˶m ‘erXrn¶ªV (åhUOo ¶oê$eco‘pñWV ‘erXrn¶ªV) àdmg KS>dZy AmUcm. OoWrc n[aga Am‘À¶m H¥$noZo g‘¥Õ Pmcoco Amho. (hm àdmg ¶mgmR>r KS>dZy AmUcm) H$s, Amåhr Am‘À¶m IwUm§Mo ˶mcm Xe©Z KS>dmdo. IamoIa Vmo gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr nmhUmam Amho. 2 Amåhr (AemMàH$mao) n¡J~§ a ‘ygm ¶mg (hr) J«W§ àXmZ Ho$cm hmoVm Am{U ˶mg BòmB©cÀ¶m ‘wcm§H$[aVm ‘mJ©Xe©ZmMo gmYZ ~Z{dco hmoV.o (˶mV ˶m§Zm Aer Amkm Ho$cr hmoVr H$s), "‘m¶m{edm¶ Aݶ H$moUmcmhr Amncm à{VnmcH$ ~Zdy ZH$m.' 3 Vwåhr ˶m cmoH$m§Mo d§eO AmhmV, Á¶m§Zm Amåhr (n¡J~§ a) Zyh gmo~V Zm¡H$o V ñdma Ho$co hmoV.o Vmo IamoIa Am‘Mo Am^ma ‘mZUmam EH$ ^º$ hmoVm. 4 Am{U Amåhr BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm, J«W§ mÛmao ho AmYrM H$i{dco hmoVo H$s, Vwåhr O{‘Zrda XmoZ doim CnÐd ‘mOdmc Am{U ‘moR>çm {dÐmohmMo àXe©Z H$amc. 5 ‘J Á¶m XmoZ KQ>ZÀo ¶m ~m~VrV AmYrM Bemam {Xcocm hmoVm, Ë`m§nH¡ $s Ooìhm n{hë¶m KQ>ZMo r doi Amcr, Voìhm Amåhr Am‘À¶m ^º$m§nH¡ $s Aem H$mhr ^º$m§Zm Vw‘À¶m{déÕ nmR>dco, Oo ¶wÕmÀ¶m ~m~VrV ’$ma e{º$emcr Ago hmoV,o Oo Vw‘À¶m Kam§V (Kwgco d) ˶m§Mo dmQ>mi o o Ho$co. AemàH$mao 6 AmYrnmgyZ dV©dcoco ^mH$sV nyUË© dmg nmohmoMco. ‘J EH$ H$mi cmoQ>ë¶mZ§Va 1



363 gyah-17. ~Zr BòmB©c Amåhr nwÝhm EH$Xm ˶m§À¶m {damoYmV Vwåhmcm dM©ñd àXmZ Ho$co. VgoM YZg§nÎmr d g§VVrÛmao Amåhr Vw‘Mr ‘XV Ho$cr Am{U g§»¶oÀ¶m ~m~VrVhr Vwåhmcm Am{Y³¶ àXmZ Ho$co. 7 (Voìhm Amåhr åhUmcmo), "Oa Vwåhr Mm§Jcr H¥$˶o H$amc, ñdV:À¶mM ^ë¶mgmR>r H$amc. ¶mMà‘mUo Oa Vwåhr dmB©Q> H¥$˶o H$amc, Va ˶mMm n[aUm‘hr Vwåhm ñdV:cmM ^moJmdm cmJUma Amho.' ‘J Ooìhm Bemam {Xcoë¶m Xþgè¶m KQ>ZMo r doi Amcr, Voìhm (Amåhr Vw‘À¶m {damoYmV Ago ZdrZ eÌy C^o Ho$co Am{U ˶m§Zm nadmZJr {Xcr H$s,) ˶m§Zr Vw‘Mo Mohao {dÐÿn H$ê$Z Q>mH$mdoV Am{U (~¡Vc w ‘H${Xg) n{dÌ ‘erXrV àdoe H$amdm, Ogm ˶m§À¶m (AmYrÀ¶m cmoH$m§Zr) Ho$cm hmoVm. ‘J Oo-Oo {dÜd§g H$aUo e³¶ Amho, Vo gd© {dÜd§g H$ê$Z Q>mH$mdo. 8 Amåhr åhUmcmo, "(ho gd© Pmë¶mZ§Vahr) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©gmR>r ho A{O~mV Ae³¶àm¶ Zmhr H$s, Vmo Vw‘À¶mda X¶m H$aUma Zmhr. nU Oa Vwåhr nwÝhm (AnamYm§H$S>)o dimc Va Amåhr nwÝhm VoM H$ê$ (åhUOo {ejm H$ê$). Va (hr gdm©V ‘moR>r Jmoï>hr cjmV R>do m H$s,) Amåhr g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§gmR>r ZaH$mcmM H$mamJ¥h ~ZdyZ Q>mH$co Amho.' 9 IamoIa, ho Hw$amU Vmo ‘mJ© XmI{dVmo, Omo AJXr gai Amho. Vmo ew^dmVm© XoVmo Amho, lÕoMm A§JrH$ma Ho$coë¶m cmoH$m§Zm, Oo Mm§Jcr H$m¶} H$aVmV H$s, ˶m§À¶mgmR>r ’$ma ‘moR>o ~jrg Amho. 10 VgoM ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmcm ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm gmdYmZVoMm Bemamhr XoVmo Amho H$s, ˶m§À¶mgmR>r Xþ:IXm¶H$ {ejm V¶ma Amho. 11 ‘mUgmMo Va Ago Amho H$s, Vmo ’$ma CËgwH$Vogh dmB©Q> Jmoï>rg§ mR>r àmW©Zm H$arV AgVmo, (nU ìhm¶cm Va Ago nm{hOo hmoVo H$s), ˶mZo ˶mM CËgwH$Vogh Mm§Jë¶m Jmoï>tgmR>r àmW©Zm Ho$cr AgVr. IamoIa, ‘mUyg (Amnë¶m {ZU©¶m§À¶m ~m~VrV) ’$maM CVmdri Amho. 12 Am{U Amåhr amÌ d {Xdg



Hw$amU ¶m§Zm XmoZ g§H$o V{MÝhm§à‘mUo ñWm{nV Ho$co Amho. ‘J Amåhr amÌrÀ¶m {MÝhmg nwgZy Q>mH$co Am{U (˶mÀ¶m OmJr) {XdgmÀ¶m {MÝhmg àH$me‘mZ Ho$co, ho ¶mgmR>r H$s, Vwåhmcm Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr H¥$nm emoYʶmMm ‘mJ© cm^mdm, VgoM Vwåhmcm df©JUZm Am{U H$mcJUZm ¶m§Mm {heo~ R>do Vm ¶mdm. Amåhr à˶oH$ Jmoï>rcm Vw‘À¶mg‘moa ñnï> H$ê$Z àñVwV Ho$co Amho. 13 Amåhr à˶oH$ ‘Zwî¶mMo àmaãY ˶mÀ¶m Jù¶mV ~m§YZy Q>mH$co Amho. ‘J nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Amåhr ˶mÀ¶m (H$‘mªM)o aoH$m°S>© H$mTy>Z, ˶mÀ¶mg‘moa àñVwV H$ê$. Oo ˶mg ñnï>nUo CKS>cc o o {XgyZ ¶oBc © . 14 (Voìhm ˶mcm gm§{JVco OmB©c) "dmM hr Amho VwPr H$‘©dhr AmO ñdV:Mm {heo~ H$aʶmg Vy ñdV:M n¶m©á Amhog.' 15 Omo H$moUr gÝ‘mJm©Mm A§JrH$ma H$aoc Va ñdV:À¶mM ^ë¶mgmR>r H$aoc, AJXr AgoM Omo H$moUr dmB©Q> ‘mJ© nËH$aoc Va ñdV:À¶mM ~a~mXrÀ¶m {H$‘Vrda nËH$aoc. H$moUrhr AmoPo dmhUmam Xþgè¶mÀ¶m (nmnmMo) AmoPo dmhUma Zmhr. Amåhr (H$moU˶mhr OZg‘yhmcm ˶m§À¶m dmB©Q> H¥$˶m§nmoQ>r) Vmon¶ªV {ejm H$arV Zmhr, Omon¶ªV Amåhr ˶m§À¶mH$S>o gmdY H$aUmam n¡J~§ a nmR>drV Zmhr. 16 ‘J Ooìhm Amåhr EImÚm dñVrMm {dZme H$aʶmMm {ZU©¶ H$aVmo, Voìhm {VÀ`mVrc g‘¥Õ cmoH$m§Zm eodQ>Mm Bemam XoVmo, Am{U Oa ˶m§Zr AnamYr H¥$˶o H$aUo (VgoM gwê$ R>do co Va {ejoMm) {ZU©¶ ˶m§À¶mgmR>r ݶm¶mo{MV R>aVmo. ‘J Voìhm Amåhr ˶m dñVrMm nyUn© Uo gd©Zme H$ê$Z Q>mH$Vmo. 17 n¡J~§ a ZyhÀ¶m H$mimZ§Vahr Amåhr {H$VrVar OZg‘yhm§Mm Zme Ho$cm. H$maU Amnë¶m ^º$m§À¶m AnamYm§Mr OmUrd Agcocm Am{U ˶mda ZOa R>do Zy Agcocm Vw¶m nmcZH$˶m©gmaIm Xþgam H$moUrhr Agy eH$V Zmhr. 18 Omo H$moUr ¶mM OJmVrc jU^§Jaw gwIm§Mm BÀNw>H$ AgVmo, ˶mcm Amåhr ˶mVyZ Oo XoD$ BpÀN>Vmo, Vo XoD$Z Q>mH$Vmo. nU eodQ>r Amåhr ˶mÀ¶mgmR>r 364



365 gyah-17. ~Zr BòmB©c ZaH$mMo (Xþ:IXm¶r) ñWmZ {ZpíMV Ho$coco Amho. Á¶mV Vmo àdoe H$aoc, An‘m{ZV d {Y¸$macoë¶m AdñWoV. 19 nU Omo H$moUr ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmVrc (¶e àmárMm) A{^cmfr Agoc Am{U ˶mgmR>r Ogo à¶ËZ H$am¶cm nm{hOoV, Vgo à¶ËZ ˶mZo Ho$coco AgVrc, VgoM ho gd© à¶ËZ lÕm ~miJyZ Ho$coco AgVrc, VaM Aem cmoH$m§Mo à¶ËZ ¶eñdr R>aVrc. 20 (n¡J~§ a!) Amåhr ˶m§À¶mn¡H$s gdmªZm, åhUOo ¶m§Zmhr Am{U ˶m§Zmhr (åhUOo Oo ¶mM OJmMr A{^cmfm ~miJyZ AmhoV Am{U Oo AZ§VH$mcrZ OJmMr A{^cmfm ~miJyZ AmhoV) Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m H¥$noZo OrdZgm‘J«r XoV AmhmoV. Vw¶m nmcZH$˶m©Mo XmZ H$moUmcmhr ZmH$maco OmV Zmhr. 21 nmhm, Amåhr (¶m OrdZmV) H$mhtZm H$mhtda loð>Ëd àXmZ Ho$coco Amho. (nU ho cjmV R>do m H$s,) ‘¥Ë¶yZV§ aMo OrdZ, XOm© Am{U CËH¥$ï>VÀo `m ~m~VrV A{YH$ Mm§Jco Amho. 22 A„mhÀ¶m ~amo~arZo Xþgao EImXo Cnmñ¶ ~Zdy ZH$m AݶWm Vwåhr An‘m{ZV d Aghm¶ AdñWoV gmoS>yZ {Xcoco ~ZyZ Omc. 23 Vw¶m nmcZH$˶m©Zo Aer Amkm Ho$cocr Amho H$s, Aݶ H$moUmMr Zìho Va Ho$di ˶mMrM CnmgZm H$a Am{U Amnë¶m AmB©dS>cm§er Mm§Jc w nUmZo dmJ. ˶m§À¶mn¡H$s EImXm qH$dm XmoKho r, Vy gm§^mi H$arV AgVmZm, d¥ÕmdñWoV nmohmoMco Va ˶m§Zm CÔoeZy , {VQ>H$mam 춺$ H$aUmam EH$ eãX XoIrc, Vm|S>mVyZ H$mTy> ZH$mog, VgoM ˶m§Mr H$mZCKmS>Ur H$aʶmMm H$Xm{n ({dMma) H$ê$ ZH$mog, Va ˶m§À¶mer (Zoh‘r) AmXanydH© $ g§^mfU H$a. 24 Am{U ˶m§À¶mda Z‘«^mdmZo Amnë¶m H$éUoMo n§I ngadyZ Q>mH$ Am{U (˶m§À¶mgmR>r A„mhH$S>)o Aer àmW©Zm H$arV amhm, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ¶m XmoKm§da VwPr H¥$nm H$a, Ogo ˶m§Zr ‘m¶m chmZnUr H$éUm^mdmZo ‘mPo nmcZnmofU Ho$co Amho.' 25 Vw‘Mm nmcZH$Vm© Mm§Jco AmoiIyZ Amho H$s, Vw‘À¶m A§V:H$aUmV H$m¶ Amho. Oa



Hw$amU Vwåhr gX²dV©Zr Agmc Va Vmo níMmÎmmn H$arV ˶mÀ¶mH$S>o naV ¶oUmè¶m§Zm {ZpíMVnUo j‘m H$aUmam Amho. 26 ZmVodmB©H$, XrZXþ~io Am{U dmQ>gê$ (‘wem’$sa) ¶m§Zm ˶m§Mm h¸$ Úm. VgoM CYinÅ>r H$ê$Z (Amnco YZ) ~a~mX H$ê$ ZH$m. 27 {ZpíMVM CYinÅ>r H$aUmao g¡VmZmMo ^mD$ AmhoV Am{U g¡VmZ Va Amnë¶m nmcZH$˶m©er ’$ma H¥$V¿Z Amho. 28 Oa (JaOy ZmVodmB©H$, Jar~ d dmQ>gê$ B˶mXtZm) Vwåhmcm Q>mimd¶mMo Agoc, H$maU Vwåhr ñdV: Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z H¥$nm àmá H$aʶmMr Amem ~miJyZ Agmc (åhUOo Vwåhr ˶m§Zm H$mhr XoʶmÀ¶m pñWVrV Zgmc Va) H$‘rV H$‘r ˶m§À¶mer Z‘« ^mdmZo ~mocm. 29 Ago hmoVm H$m‘m Z¶o H$s, H§$OwfrZo Amncm hmV BVH$mhr AmIS>Vm KoD$ ZH$m H$s, OUy Vmo ‘mZoer KÅ> ~m§Ycocm Amho qH$dm (Agohr hmoD$ Z¶o H$s,) Vmo g§nUy n© Uo BVH$m ngadyZ Q>mH$m H$s, (Vw‘À¶mda Adc§~Zy Agcoë¶m cmoH$m§Zr) Vwåhmcm Xmof Úmdm qH$dm Vwåhr AJXr H§$Jmc hmoD$Z Omdo. 30 {ZpíMVM, VwPm nmcZH$Vm© Á¶mÀ¶m ~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mg {dnwc à‘mUmV CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo Am{U Á¶mÀ¶m ~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mg VwQ>nÁ§w ¶m à‘mUmV àXmZ H$aVmo. {Z:g§Xho ˶mcm Amnë¶m ^º$m§À¶m (JaOm§Mr) nyU© OmUrd Amho, Vmo ˶m§À¶mda (nyUn© Uo) ZOa R>do Zy Amho. 31 Amnë¶m An˶m§Mr, J[a~rÀ¶m ^rVrnmoQ>r h˶m H$ê$ ZH$m. H$maU AmåhrM ˶m§Zmhr Am{U Vwåhmcmhr CnOr{dH$m àXmZ H$arV AgVmo. ˶m§Mr h˶m H$aUo, IamoIa ’$ma ‘moR>m JwÝhm Amho. 32 ì¶{^MmamÀ¶m Odinmg {’$aHy$ ZH$m (åhUOo ‘ZmV Vem {dMmamcm H$Xm{n ¶oD$ XoD$ ZH$m). H$maU Vr ’$maM {Zc©‚mnUoMr Jmoï> Amho Am{U A˶§V dmB©Q> ‘mJ© Amho. 33 VgoM Á¶m {Odmcm (‘mê$Z Q>mH$Uo) A„mhZo {Z{fÕ R>a{dcoco Amho, Aem {OdmMr h˶m H$ê$ ZH$m, nU ’$º$ ݶmæ¶ H$maUmgmR>r Agoc Va (Vgo 366



367 gyah-17. ~Zr BòmB©c H$aVm ¶oBc © ). ‘J Omo H$moUr A˶mMmamZo ‘macm OmB©c Va Amåhr ˶mÀ¶m dmagmg (C{MV ~Xcm KoʶmMm) A{YH$ma {Xcocm Amho. nU ~Xcm KoUmè¶mZo ~Xcm KoVmZm {ZYm©[aV ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ ‘mÌ H$ê$ Z¶o. ˶m~m~VrV ˶mcm {ZpíMVM (H$m¶ÚmMo) gmhmæ¶ {‘ioc. 34 Vwåhr AZmWmÀ¶m g§nÎmrcm ñne©hr H$ê$ ZH$m, nU ’$º$ ¶mo½¶ CÔoemg{hV Vgo H$aVm ¶oBc © , Omon¶ªV Vmo àJë^VoÀ¶m AdñWocm nmoMV Zmhr. Amnë¶m dMZm§Mo nmcZ H$am. H$maU (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Vwåhr {Xcoë¶m à˶oH$ dMZm{df¶r Vwåhmcm Om~ {dMmaco OmB©c. 35 Ooìhm Vwåhr ‘mnyZ Úmc, ‘mn nyU© ^ê$Z XoV Om. VgoM dOZ H$ê$Z XoVmZmhr à‘m{UV VamOyZMo dOZ H$ê$Z Úm. hr ì¶dhmamMr CÎm‘ arV Amho Am{U eodQ>r (Agm ì¶dhma H$aʶmVM) Vw‘Mo (ñdV:Mo) ^co Amho. 36 VgoM Á¶m JmoïrMo Vwåhmcm (ImÌrcm¶H$) kmZ Zmhr, (Ho$di AQ>H$irÀ¶m AmYmao) ˶m Jmoï>rMo AZwgaU H$ê$ ZH$m. H$maU H$mZ, S>mi o o Am{U ‘Z ¶m g§~Y§ mZo (ݶm¶mÀ¶m {Xder) à˶oH$mg Om~ {dMmaʶmV ¶oBc © . 37 VgoM O{‘Zrda EoQ> {‘adrV Mmcÿ ZH$mog, H$maU (ho ‘mZdm) Vy O{‘Zrcm ’$mSy>Z Q>mHy$ eH$V Zmhrg, Zm Vy (EoQ>rZo MmcyZ) nd©Vm§À¶m C§Mrg‘mZ hmoD$ eH$Vmog. 38 ¶m gd© dmB©Q> Jmoï>tMm Vw¶m nmcZH$˶m©cm {VQ>H$mam Amho. 39 Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Vw‘À¶mH$S>o Á¶m {ddoH$s Jmoï>r àH$Q> Ho$ë¶m AmhoV Ë`m§nH¡ $s ho hmoV. Va A„mhÀ¶m ~amo~arZo Xþgam EImXm Cnmñ¶ ~Zdy ZH$m, AݶWm Vwåhmcm ZaH$mV ’o$Hy$Z {Xco OmB©c, (Aem AdñWoV ˶mV Vwåhr àdoe H$amc H$s,) (ñdV:M ñdV:Mr) qZXm H$arV Am{U (A„mhH$Sy>Z) {Y¸$macoë¶m AdñWoV. 40 Va ‘J H$m¶ Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Vwåhmcm nwÌ XoʶmgmR>r {ZdS>co Am{U ñdV:gmR>r ñdJ©XVÿ m§nH¡ $s ‘wcr ~ZdyZ KoVë¶m? IamoIa, Vwåhr ^¶mZH$



Hw$amU (Ag˶) Jmoï> Amnë¶m Vm|S>y Z CƒmaV AmhmV. 41 {ZpíMVM Amåhr ¶m Hw$amUmV (Am‘Mo g§Xeo ) {d{dY àH$mao g‘OmdyZ gm§{JVco Amho, åhUOo (g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zr ˶mH$S>o cj XoD$Z) CnXoe J«hU H$amdo. (nU ¶mÛmao Zo‘Ho$ ¶mÀ¶m CcQ> KS>Vo Amho H$s,) ˶m§Mm XþamJ«h AmUIr dmT>V Amho. 42 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, A„mh~amo~a AmUIr H$mhr Cnmñ¶ AgVo, Ogo H$mhr cmoH$ Vgm Xmdm H$aVmV, Voìhm ˶m§Zr ‘hmqghmgZmÀ¶m ‘mcH$mH$S>o (B©eqghmgZmda Amncm h¸$ gm§JʶmgmR>r) ‘mJ© emoYcm AgVm, (˶mgmR>r Adí¶ à¶ËZ Ho$co AgVo). 43 Agr‘ ‘{h‘mdmZ Amho Vmo Am{U VmoM Amho gdm}ƒ, Oo ho cmoH$ gm§JV AmhoV, ˶mÀ¶mer (˶mMm H$mhrM g§~Y§ Zmhr). 44 gmV AmH$me d O‘rZ Am{U Oo H$mhr ˶m§‘ܶo Amho, Vo gd© ˶mÀ¶mM ‘hmZVoMo JwUJmZ H$arV AmhoV. Aer EH$hr dñVy Zmhr, Or ˶mÀ¶m àe§ggo h ˶mMo nm{dͶJmZ H$arV Zmhr. nU (ho ‘mZdm) Vwcm ˶m§À¶m JwUJmZmMo AmH$cZ hmoV Zmhr. {Z:g§Xho , Vmo ’$ma g{hîUy d A˶§V j‘merc Amho. 45 Ooìhm Vwåhr Hw$amUmMo nR>U H$aVm, Voìhm Amåhr Vw‘À¶m Am{U Oo ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmda {dídmg R>do rV ZmhrV ˶m cmoH$m§À¶m Xaå¶mZ, EH$ AÑí¶ nS>Xm Q>mHy$Z XoVmo. 46 Amåhr ˶m§À¶m ‘Zmda AmdaU Q>mHy$Z XoVmo, ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr Vo g‘Oy Z¶o. VgoM ˶m§À¶m H$mZm§V ~{YanUmhr {Z‘m©U H$aVmo. (n¡J~§ a!) Vwåhr Ooìhm Hw$amUmMo nR>U H$aVmZm Amnë¶m EH$M Am{U EH$‘od Aem nmcZH$˶m©Mm C„oI H$aVm, Voìhm Vo {VQ>H$mè¶mZo nmR> {’$a{dVmV. 47 Amåhr Vo nyUn© Uo OmUyZ AmhmoV H$s, Ooìhm Vo Vw‘Mo H$WZ EoH$ʶmgmR>r Vw‘À¶mH$S>o H$mZ cmdVmV, Voìhm ˶m§Zm H$m¶ EoH$m¶Mo AgVo. VgoM Ooìhm ImgJrV Vo EH$Xþgè¶mer g§^mfU H$aVmV, Voìhm ho A˶mMmar cmoH$ åhUVmV, "Vwåhr Oa (n¡J~§ a ‘whå‘X) Mo AZwgaU Ho$co Va Vwåhr OmXþJñ« V ‘mUgmMo AZwgaU Ho$co.' 48 (n¡J~§ a!) nmhm, Vo Vw‘À¶m{df¶r H$emH$em Cn‘m a{MV 368



369 gyah-17. ~Zr BòmB©c AmhoV. Vo (nyUn© Uo) dmQ> MwH$coco cmoH$ AmhoV, AmVm ¶m§Zm (g˶mMm) ‘mJ© gmnS>Uo e³¶ Zmhr. 49 Vo åhUVmV, "Ooìhm Amåhr hmS>o d Mwam-Mwam hmoD$Z OmD$, Va ˶m AdñWoVZy Amåhmcm nwÝhm Zì¶mZo {Z‘m©U H$ê$Z C^o Ho$co OmB©c?' 50 (˶m§Zm) gm§Jm, "(AWm©VM!) Vwåhr XJS> qH$dm cmoIS§ > ìhm (VoìhmXoIrc Vwåhmcm Adí¶ {Od§V H$ê$Z C^o Ho$co OmB©c). 51 qH$dm EImXm Agm nXmW© hmoD$Z Om, Á¶m{df¶r Vwåhmcm dmQ>Vo H$s, {OMo {Od§V hmoUo Ae³¶àm¶ Amho.' ‘J Vo Vwåhmcm {dMmaVrc, "Vmo H$moU Amho, Omo Amåhmcm nwÝhm {Od§V H$aoc?' (˶m§Zm) gm§Jm, "VmoM Á¶mZo Vwåhmcm n{hë¶m doigo {Z‘m©U Ho$co.' ‘J Vo Vw‘À¶mH$S>o nmhÿZ Amncr S>mHo $s hmcdVrc Am{U {dMmaVrc, "nU ho Ho$ìhm hmoUma Amho?' Vwåhr (˶m§Zm) gm§Jm, "e³¶ Amho H$s, Vr KQ>H$m Odi ¶oD$Z R>no cocr Agy eH$Vo.' 52 Á¶m {Xder A„mh Vwåhmcm ~mocmdrc, Voìhm Vwåhr ˶mMr ñVwVr H$arV (˶mÀ¶m ~mocmdʶmcm) à{VgmX Úmc. Voìhm Vwåhmcm dmQ>m¶cm cmJoc H$s, (n¥Ïdrda) Vwåhr ’$maM AënH$mi ‘w¸$m‘ Ho$cm hmoVm. 53 (n¡J~§ a!) ‘m¶m ^º$m§Zm gm§Jm H$s, ˶m§Zr Zoh‘r VoM ~mocmdo, Oo C{MV Amho. g¡VmZ cmoH$m§Xaå¶mZ {dg§dmX {Z‘m©U H$aʶmgmR>r Zoh‘r V¶ma AgVmo. H$maU g¡VmZ ‘mZdmgmR>r eÌy{edm¶ Xþgam H$moUrM Zmhr. 54 Vw‘Mm nmcZH$Vm© Vwåhmcm Mm§Jco AmoiIyZ Amho (H$s, Vwåhr H$m¶ AmhmV Am{U H$emgmR>r nmÌ AmhmV). Vmo BÀN>rc Va Vw‘À¶mda H¥$nm H$arc qH$dm Oa Vmo BÀN>rc Va Vwåhmcm {ejm H$arc. (n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm (cmoH$m§H$S>)o ˶m§Mm aIdmbXma ~ZdyZ nmR>{dcoco Zmhr. 55 Oo AmH$memV AmhoV Am{U Oo n¥Ïdrda AmhoV, Vw‘Mm nmcZH$Vm© Vo gd© Mm§Jë¶màH$mao OmUyZ Amho. Amåhr H$mhr n¡J~§ am§Zm, BVam§À¶m VwcZoV H$mhr Jmoïr A{YH$ {Xcoë¶m AmhoV. Ogo Amåhr (n¡J~§ a) XmD$Xcm "µO~ya' (ZmdmMo) J«W§ àXmZ



370



Hw$amU



Ho$co hmoVo. 56 (˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr Á¶m§Zm A„mh{edm¶ Cnmñ¶ g‘OyZ ~gco AmhmV, ˶m§Zm (EImÚm àg§Jr) ~mocmdyZ nmhm, (Voìhm Vwåhmcm AmT>iZy ¶oBc © H$s,) ˶m§À¶mH$S>o Vw‘Mo Xþ:I Xÿa H$aʶmMo H$moU˶mhr àH$mao gm‘϶© Zmhr qH$dm ˶mV Vo H$moU˶mhr àH$mao ~XcXoIrc H$ê$ eH$V ZmhrV.' 57 Á¶m§Mm ho cmoH$ (A„mhcm gmoS>y Z) Ymdm H$arV AgVmV, Vo (nra, ’$H$sa)ñdV: Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m {ZH$Q> OmʶmMm ‘mJ© emoYV AgVmV. Vo ˶mÀ¶m A{YH$m{YH$ g‘rn nmohmoMÊ`mgmR>r AmngmV MT>mAmoT> H$arV AgVmV, Vo ˶mÀ¶m H¥$noMr Anojm ~miJyZ AgVmV VgoM Vo ˶mÀ¶m {ejoMo ^¶XoIrc ~miJyZ AgVmV. IamoIa, Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mr {ejm, ^¶ ~miJmdo AerM Amho. 58 (ho cjmV R>do m) Aer H$moUVrhr dñVr AgUma Zmhr, Or Amåhr nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgmnydu Zï> Ho$cocr Zgoc qH$dm H$R>mao {ejm Ho$cocr Zgoc (AWm©VM AnamYr cmoH$m§Mr dñVr) ho gd© Am‘À¶m AmXoeZmå¶mV AmYrM {chÿZ R>do coco Amho. 59 M‘ËH$m[aH$ IwUm nmR>{dʶmÀ¶m ~m~VrV Am‘À¶mgmR>r H$moUVrhr Jmoï> AS>Wim R>ê$ eH$V Zmhr, nU dñVwpñWVr Aer Amho H$s, AmYrÀ`m cmoH$m§Zr (M‘ËH$m[aH$ IwUm g‘moa nmhÿZ XoIrc) ZH$maM {Xcm hmoVm. g‘yX (ZmdmÀ¶m O‘mVrH$S>)o Amåhr EH$ ñnï> {ZemUrÀ¶m ñdê$nmV C§Q>rU nmR>{dcr hmoVr, (CÔoe Agm hmoVm H$s, Vr ˶m§À¶m ~wÕrda àH$me Q>mH$ʶmMo ‘mܶ‘ R>amdo) nU ˶m§Zr {VÀ¶mda A˶mMma Ho$co. Amåhr Aem IwUm Ho$di gmdYmZVoMm Bemam XoʶmgmR>rM nmR>drV AgVmo. 60 (n¡J~§ a! Vr doi AmR>dm,) Ooìhm Amåhr Vwåhmcm åhQ>co hmoVo H$s, Amåhr (Am‘À¶m kmZmZo d eº$sZo) g‘ñV ‘mZdOmVrcm doT>y Z R>do coco Amho,



371 gyah-17. ~Zr BòmB©c Amåhr Omo gmjmËH$ma Vwåhmcm KS>{dcm, Vmo cmoH$m§Mr H$gmoQ>r nmhʶmgmR>rM hmoVm, AJXr VgoM ˶m (ZaH$mÀ¶m) PmS>mÀ¶m ~m~VrVhr Amho, Á¶mMm Hw$amUmV em{nV d¥j åhUyZ C„oI Ho$cocm Amho. (AemàH$mao) Amåhr ˶m§Zm gmdYmZVoMm Bemam XoV AgVmo, nU ¶mÛmao ˶m§À¶m CÔm‘nUoV dmT>M hmoV Amho. 61 (Vr doi AmR>dm) Ooìhm Amåhr ñdJ©XVÿ m§Zm åhQ>co hmoV,o "AmX‘nwT>o ZV‘ñVH$ ìhm,' Voìhm Vo gd© ZV‘ñVH$ Pmco, nU Bãcrg Pmcm Zmhr. Vmo åhUmcm, "Á¶mcm Vy ‘mVrVyZ {Z‘m©U Ho$coco Amhog, ‘r Aemg‘moa ZV‘ñVH$ hmoD$ H$m?' 62 (AmX‘H$S>o {VañH$ma~wÕrZo nmhÿZ A„mher) Vmo åhUmcm, "~K, hmM Zm Vmo, Á¶mcm Vy ‘m¶mda àmYmݶ {Xco Amhog? Oa Vy ‘cm nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgmn¶ªV Cg§V {Xë¶mg ‘r, ’$ma WmoS>o cmoH$ gmoS>y Z, ¶mÀ¶m g§nUy © d§eOm§Zm ‘m¶m ‘mJu Mmcm¶cm cmdrZ.' 63 (˶mda) A„mhZo åhQ>c,o "Om, (˶m ‘mJm©Zo Omo, Vy {ZdS>cm Amhog), ˶m§À¶mn¡H$s Omo H$moUr Vw¶m ‘mJm©Mo AZwgaU H$aoc Va ZaH$ Vwåhm gdmªgmR>r n¶m©á AgmM ‘mo~Xcm Amho. 64 ˶m§À¶mn¡H$s Á¶m§Zmhr Vy Amnë¶m ‘mohH$ ñdamZo ~hH$mdy eH$erc, ˶m§Zm ~hH$mdyZ Q>mH$. ‘J ˶m§À¶mda Amnco KmoS>Xi d nm¶Xi ¶m§À¶m gmhmæ¶mZo MT>mB© H$a. VgoM ˶m§À¶m YZg§nÎmrV d g§VVrV ˶m§Mm ^mJrXma (åhUOoM nmnm§Mm dmQ>Ho $ar) hmo, ‘J ˶m§À¶mer (’$gdUyH$ H$aUmao) dm¶Xo H$a. nU g¡VmZ Oo dm¶Xo H$aVmo, Vo ’$gdUwH$s {edm¶ Xþgao H$mhrM Zmhr. 65 {Z…g§e¶! Oo ‘mPo (gƒo) ^º$ AmhoV, ˶m§À¶mda VwPo H$mhrhr MmcUma Zmhr. (n¡J~§ a!) Vw‘Mm nmcZH$Vm©, ˶m§Mm gm§^miH$Vm© åhUyZ n¶m©á Amho.' 66 Vw‘Mm nmcZH$Vm© Va Vmo Amho, Omo Vw‘À¶mgmR>r g‘wÐm‘ܶo Zm¡H$m Mmc{dVmo, åhUOo Vwåhmcm ˶mÀ¶m H¥$noMm emoY KoUo e³¶ ìhmdo, IamoIa, Vmo Vw‘À`mà{V ’$ma X¶miy Amho.



Hw$amU Am{U g‘wÐmV Ooìhm Vw‘À¶mda EImXo g§H$Q> ¶oV,o Voìhm Vwåhmcm ˶m Cnmñ¶m§Mm AJXr {dga nS>Vmo, Á¶m§Mm Vwåhr A„mhcm gmoS>y Z Ymdm H$arV AgV. nU Ooìhm Vmo (g‘wÐmMm ‘mcH$) Vwåhmcm g‘wÐ{H$Zmè¶mda gwa{jV nmohmo{MVmo, Voìhm Vwåhr naV ˶mÀ¶mH$S>o nmR> {’$a{dVm (Voìhm Vwåhmcm Amnë¶m Iè¶mIwè¶m g§H$Q>‘moMH$ A„mhMmM {dga nS>Vmo). IamoIa, ‘mUyg AmhoM ’$ma H¥$V¿Z! 68 (AmVm ^y^mJmda AmnU nyUn© Uo gwa{jV AmhmoV, AmVm Amnë¶mcm A„mhMr JaOM H$m¶? ¶m {dMmamZo) Vwåhr {ZYm©ñV AmhmV H$s H$m¶? H$s, Vmo Vwåhmcm O{‘ZrV JmSy>Z Q>mHy$ eH$V Zmhr? qH$dm Vmo Vw‘À¶mda ^¶§H$a dmiyMm dfm©d H$aUmao dmXi AmUy eH$V Zmhr? (Ooìhm Vmo Vw‘À¶m~m~VrV Agm {ZU©¶ H$aoc), Voìhm Vwåhmcm ˶mÀ¶mnmgyZ dmMdUmam H$moUrhr AgUma Zmhr. 69 qH$dm Ago {dMma H$ê$Z Vwåhr {ZYm©ñV Pmcoco AmhmV H$m H$s, Vmo Vwåhmcm Xþgè¶m§Xm g‘wÐmV ZoD$ eH$V Zmhr, VgoM nwÝhm ^¶§H$a dmXimMo g§H$Q> Vw‘À¶mda H$Yr nmR>dy eH$V Zmhr. ‘J Vw‘À¶m H¥$V¿ZVonmoQ>r Vwåhmcm ~wS>dZy Q>mHy$ eH$V Zmhr. (Ooìhm Amåhr Vw‘À¶m~m~VrV Agm {ZU©¶ H$ê$), Voìhm Am‘À¶mnmgyZ dmMdy eHo$c Agm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© Vwåhmcm {‘iUma Zmhr. 70 Amåhr AmX‘À¶m ‘wcm§Zm (åhUOo ‘mZdmg) gÝ‘mZ {Xcm Am{U O{‘Zrda d g‘wÐmda (àdmg H$aʶmMo) H$m¡eë¶ àXmZ Ho$co. VgoM ˶m§Zm CnOr{dHo$gmR>r Mm§Jë¶m d ewÕ dñVy CncãY H$adyZ {Xë¶m. VgoM Amåhr {Z‘m©U Ho$coë¶m AZoH$m§da ˶m§Zm {deof loð>Ëd àXmZ Ho$co. 71 Vmo {Xdg {ZpíMVnUo ¶oUma Amho, Á¶m {Xder Amåhr à˶oH$ OZg‘yhmg ˶mÀ¶m nwT>mè¶mg‘doV (Am‘À¶mg‘moa hOa hmoʶmgmR>r) ~mocmdy. Voìhm Á¶m§Mr H$‘©dhr ˶m§À¶m COì¶m hmVmV XoʶmV ¶oBc © , Vo (AmZ§XmZo d CËgmhmZo) 372



67



373 gyah-17. ~Zr BòmB©c Amncr H$‘©dhr dmMm¶cm cmJVrc. H$moUmdahr {Vi‘mÌXoIrc Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr. 72 Omo H$moUr ¶m OJmV (‘ZmZo) Am§Yim am{hcm, Vmo ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV XoIrc Am§YimM amhrc d (‘wº$s) ‘mJm©nmgyZ ’$maM Xÿa ^aH$Qy>Z {ZKyZ Jocc o m Agoc. 73 (n¡J~§ a!) ho (^aH$Q>cc o )o cmoH$ ¶m à¶ËZmV hmoVo H$s, Vwåhmcm EImÚm ‘mohmV Q>mHy$Z (Oo g˶) Amåhr Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> Ho$co Amho, ˶mnmgyZ Xÿa ^c˶mM ‘mJm©H$S>o didmdo. ¶m§Mm CÔoe Agm hmoVm H$s, Vwåhr Am‘À¶m ZmdmZo XþgaoM H$mhrVar aMmdo, Voìhm ˶m§Zr Vwåhmcm Amncm {OdcJ {‘Ì Adí¶ ~Z{dco AgVo. 74 nU Amåhr Oa (lÕoÀ¶m ~m~VrV) Vwåhmcm ÑT>Vm àXmZ Ho$cr ZgVr, Va Vwåhr H$mhr à‘mUmV Adí¶ Ë¶m§À¶mH$S>o H$c XmI{dcm AgVm. 75 (Am{U) Oa Vgo KS>co AgVo, Va ¶m OrdZmVhr XþßnQ> {ejm Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmVhr XþßnQ> {ejm Amåhr Vwåhmcm MmIm¶cm cmdcr AgVr. Voìhm Am‘À¶m{déÕ ‘XV H$aʶmgmR>r Vwåhmcm H$moUrM gmnS>cm ZgVm. 76 (Ooìhm ˶m§Zr nm{hco H$s, Vwåhr Amnë¶m ‘mJm©nmgyZ T>iʶmgmR>r A{O~mV V¶ma Zmhr Voìhm) Vo Vwåhmcm Vw‘À¶m (OÝ‘) ^y‘rVyZM ~mhoa KmcdyZ XoʶmÀ¶m CÔoemZo Vw‘Mo nm¶ ApñWa H$aʶmgmR>r à¶ËZaV Pmco. nU Oa Vgo Pmco AgVo Va Vw‘À¶mZ§Va Vohr ’$ma XrK©H$mi {VWo am{hco ZgVo. 77 Ogo H$s, ˶m gd© n¡J~§ am§À¶m ~m~VrV Am‘Mm AgmM {Z¶‘ am{hcm Amho. Á¶m§Zm Amåhr Vw‘À¶m AmYr nmR>{dco hmoV.o Vwåhmcm Am‘À¶m {Z¶‘mV H$moUVmhr ~Xc AmT>iZy ¶oUma Zmhr. 78 Z‘mµOmÀ¶m ~m~VrV {Z¶{‘VVm ~miJm, gy¶© T>ië¶mnmgyZ Va amÌrMm H$mimoI hmoBn© ¶ªV ({ZYm©[aV doido a) Z‘mµO nT>m, VgoM nhmQ>Ào ¶m doir



Hw$amU (Z‘mµOm‘Ü`o Hw$amUmMo) nR>U H$aʶm{df¶r (H$miOr ¿¶m), H$maU nhmQ>Ào ¶m doir Ooìhm Hw$amUmMo nR>U Ho$co OmVo, Voìhm gmjr amhʶmgmR>r ñdJ©XVÿ ({deof) hOoar cmdVmV. 79 Am{U amÌrÀ¶m doir CR>m Am{U amÌrÀ¶m eodQ>À¶m ^mJmV "Vh‚myX' hr A{V[aº$ Z‘mµO nT>m (Oar hr Z‘mµO {XdgmVrc BVa nmM Z‘mµOmà‘mUo ~§YZH$maH$ Zgcr Var) Vw‘À¶mH$Sy>Z H$V©ì¶mnojm A{YH$ H$mhr Ho$ë¶mgmaIo Agoc. Zdc Zìho H$s, Vw‘Mm nmcZH$Vm© (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) Vwåhmcm Ago ñWmZ àXmZ H$aoc, Oo ’$ma àe§gZr¶ Agoc. 80 Va (Aem eãXm§V) àmW©Zm H$am, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ‘cm (Á¶m {R>H$mUr) XmIc H$a, g˶mgh XmIc H$a Am{U ({OWyZhr) ‘cm ~mhoa H$mT>, g˶mgh ~mhoa H$mT>. VgoM Amnë¶m H¥$noZo ‘cm {Q>H$dyZ R>do Umar eº$s àXmZ H$a.' 81 (n¡J~§ a!) gm§JZy Q>mH$m, "AmVm g˶ (àH$me‘mZ) Pmcoco Amho Am{U Ag˶ Zmhrgo Pmcoco Amho. H$maU Ag˶ Zï> hmoʶmgmR>rM AgVo.' 82 Amåhr Hw$amUmV (Oo H$mhr) Q>ß߶mQ>ß߶mZo àH$Q> H$arV AmhmoV, ˶mV (AmpË‘H$) Amamo½¶ d H¥$nm Amho lÕmd§V cmoH$m§gmR>r, nU {OWn¶ªV XþamMmè¶m§Mm g§~Y§ Amho, Va ¶mÛmao ˶m§À¶m ZwH$gmZmV ^aM nS>V.o 83 (‘mUgmMo Ago Amho) Ooìhm Amåhr ˶mÀ¶mda AZwJh« H$aVmo, Voìhm Vmo nmR> {’$adyZ Ah§H$mamZo {ZKyZ OmVmo (åhUOo ˶mÀ¶m ‘ZmV AZwJh« H$aUmè¶mMm {dMma XoIrc ¶oV Zmhr). nU Ooìhm ˶mg EImXr nrS>m nmohmoMVo, Voìhm Vmo gd© àH$maMr Amem gmoS>y Z ~gVmo. 84 (n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, "à˶oH$OU AmnAmnë¶m nÕVrZo H$m¶© H$arV AgVmo. Voìhm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©cm Mm§Jco R>mD$H$ Amho H$s, H$moUr gÝ‘mJm©Mr {ZdS> Ho$cocr Amho.' 374



375 gyah-17. ~Zr BòmB©c Vo Vwåhmcm AmËå¶m{df¶r àíZ H$aVmV, (˶m§Zm) gm§Jm, "AmË‘m ‘m¶m nmcZH$˶m©À¶m AmkoZo (ApñVËdmV) Amho, (nU ho ‘mZdm! Vy ˶mMo ñdê$n g‘Oy eH$V Zmhrg H$maU) Vwcm A˶ën kmZ àXmZ Ho$coco Amho ({VMo AmH$cZ Vw¶m Amdm³¶m~mhoaMr Jmoï> Amho).' 86 Oa Amåhr BpÀN>co Va Vo gd© Vw‘À¶mH$Sy>Z {hamdyZ KoD$ eH$Vmo, Oo Amåhr Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> Ho$coco Amho. (Am{U) Vgo Pmë¶mg Vwåhmcm Am‘À¶mg‘moa Vw‘Mr {e’$mag H$aʶmgmR>r H$moUrhr AmT>iUma Zmhr. 87 nU hr Ho$di Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mr X¶m Amho (H$s, Vmo Ago H$arV Zmhr). {Z:g§Xho , Vw‘À¶mda ˶mMr Anma H¥$nm Amho. 88 gm§Jm, "g‘ñV ‘mZdOmV Am{U (AÑí¶ Agcoc)o gd© {OÞ ¶m gdmªZr {‘iyZ ¶m Hw$amUmgmaIm J«W§ {Z‘m©U H$aʶmMo à¶ËZ Ho$co, Var Vo H$Xm{n Agm J«W§ {Z‘m©U H$ê$ eH$V ZmhrV, ‘J Vo ¶m H$m¶m©gmR>r EH$‘oH$m§Mr gd© eº$s{Zer ‘XV H$m H$aoZmV.' 89 Amåhr ¶m Hw$amUmV cmoH$m§gmR>r, gd© àH$maMr CXmhaUo {d{dY àH$mao àñVwV Ho$cocr AmhoV. VargwÕm ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zr g˶ ZmH$maʶmMrM ^y{‘H$m AmJ«hnydH© $ ñdrH$macocr Amho. 90 Vo åhUVmV, "(ho ‘whå‘X!) Amåhr Vmon¶ªV Vw‘À¶mda {dídmg R>do Uma Zmhr (åhUOo Vwåhr A„mhMo n¡J~§ a AmhmV Ago ‘mZUma Zmhr), Omon¶ªV Vwåhr Am‘À¶mgmR>r O{‘ZrVyZ nmʶmMm CgiUmam Pam H$mTy>Z àdm{hV H$arV Zmhr. 91 qH$dm Vw‘À¶mH$S>o IOya d Ðmjo ¶m§Mo EImXo ~mJ Var Agmdo Am{U ‘J Vwåhr ˶m ~mJoÀ¶m ‘ܶ^mJmVyZ AZoH$ àdmh àdm{hV H$ê$Z XmIdm. 92 qH$dm Oer Y‘H$s Vwåhr Amåhmcm gwZmdrV AmhmV, ˶mZwgma AmH$memMo VwH$S>o H$ê$Z Am‘À¶mda H$mogiyZ (XmIdm). qH$dm A„mh d ñdJ©XVÿ ¶m§Zm AmUyZ Am‘À¶m g‘moamg‘moa C^o H$am. 93 qH$dm Vw‘À¶mH$S>o gmoݶmnmgyZ ~Zcoco EImXo Ka Agmdo qH$dm Vwåhr AmH$memV MTy>Z Om, nU Amåhr Vw‘Mo AmH$me MTy>Z Omʶmdahr Vmon¶ªV {dídmg 85



Hw$amU R>do Uma Zmhr, Omon¶ªV {VWyZ Am‘À¶mgmR>r Imcr Vwåhr (Ago) EImXo J«W§ AmUrV Zmhr, Á¶mcm Amåhr (ñdV:) dmMy eHy$.' (n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, "Agr‘ H$s{V©dmZ Amho ‘mPm nmcZH$Vm©! ‘r Va Ho$di EH$ (Vw‘À¶mgmaImM) ‘Zwî¶ Amho (Am{U) ‘cm (’$º$) n¡J~§ a åhUyZ nmR>{dʶmV Amcoco Amho.' 94 ‘J Ooìhm ˶m§À¶mH$S>o (n¡J§~amÛmao A„mhMo) ‘mJ©Xe©Z ¶oD$Z nmohmoMë¶mdahr, ˶mda {dídmg R>do ʶmg ˶m§Zm ¶m {edm¶ Aݶ H$moUVrhr Jmoï> ~mYH$ ~Zcr Zmhr H$s, Vo åhUy cmJco, "H$m¶! A„mhZo EH$m ‘Zwî¶mg Amncm n¡J~§ a ~ZdyZ nmR>{dco Amho?' 95 (˶m§Zm) gm§Jm, "Oa n¥Ïdrda ñdJ©XVÿ dgcoco AgVo Am{U ˶mda Vo g§Mma H$arV AgVo Va Voìhm ‘mÌ Amåhr AmH$memVyZ ˶m§À¶mH$S>o ñdJ©XVÿ mcmM Am‘Mm n¡J~§ a ~ZdyZ nmR>{dco AgVo.' 96 (˶m§Zm) gm§Jm, "A„mh Vw‘À¶m Am{U ‘m¶m Xaå¶mZ gmj åhUyZ n¶m©á Amho. {Z:g§Xho , ˶mcm Amnë¶m ^º$m§Mr nyU© OmUrd Amho, VgoM (Vo H$m¶ H$arV AmhoV d ˶m§À¶m ‘ZmV H$m¶ Amho) ¶mda (Vmo) nyUn© Uo ZOa R>do Zy Amho.' 97 Á¶m§Zm A„mh ‘mJ©Xe©Z H$aVmo, ˶m§ZmM gÝ‘mJ© àmá hmoVmo. AJXr AgoM Á¶m§Zm Vmo ^Q>H$ʶmgmR>r gmoS>y Z XoVmo, Voìhm Vwåhmcm ˶m§Mm A„mh{edm¶ Xþgam gmhmæ¶H$Vm© Agë¶mMo AmT>iUma Zmhr. Amåhr nwZéËWmZmÀ¶m {Xder ˶m§Zm Vm|S>Ker ’$a’$Q>V AmUy. ‘J Amåhr ˶m§Zm Aem AdñWoV EH${ÌV H$ê$ H$s, (Vo) Am§Yio, ‘wH$o , ~{hao AgVrc. (˶m gdmªMo A§{V‘) {R>H$mU ZaH$ hoM hmo¶. Ooìhm-Ooìhm ZaH$mMr AmJ ‘§X hmoBc © , Voìhm Amåhr {Vcm 98 ˶m§À¶mgmR>r nwÝhm (nwÝhm) ^S>H$mdyZ XoD$. hr (ZaH$mMr AmJ) Amho ˶m§Mm ‘mo~Xcm, ¶m H$maUmñVd H$s, Vo Am‘À¶m g§Xeo Agcoë¶m IwUm ZmH$marV am{hco Am{U Agm àíZ H$arV AgV, "Ooìhm Amåhr hmS>o d MwamMwam hmoD$Z OmD$, Voìhm Amåhmcm Ia§M Zì¶mZo {Z‘m©U H$ê$Z CR>{dco 376



gyah-17. ~Zr BòmB©c



377



OmB©c?' 99 ¶m cmoH$m§Zm ho {XgV Zmhr H$m H$s, Á¶m A„mhZo AmH$me Am{U n¥ÏdrMr {Z{‘©Vr Ho$cr, Vmo ¶mgmR>rhr (nyUn© Uo) g‘W© Amho H$s, Vmo OgoÀ¶m Vgo ˶m§Zm Zì¶mZo {Z‘m©U H$ê$ eH$Vmo, ˶mZo ˶m§À¶m nwZéËWmZmgmR>r EH$ AdYr {ZpíMV Ho$cocr Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. nU XþamMmar cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr amhʶmMrM ^y{‘H$m A§JrH$maVmV. 100 (n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, Oa ‘m¶m nmcZH$˶m©À¶m H¥$noMo I{OZo Vw‘À¶m Vmã¶mV AgVo, Va Vwåhr IM© hmoD$Z (g§nZy OmVrc) ¶m ^rVrZo Amnco hmV {ZpíMVnUo AmIS>Vo KoVco AgVo. H$maU ‘mUyg ‘ZmZo AmhoM H§$Oyf (¶mCcQ> A„mh Agr‘ H¥$nm H$aUmam Amho). 101 Amåhr (n¡J~§ a) ‘ygmcm ZD$ ñnï> {Zemʶm àXmZ Ho$ë¶m hmo˶m. Vwåhr BòmB©cÀ¶m ‘wcm§H$So> Mm¡H$er H$ê$ eH$Vm (H$s Voìhm Zo‘Ho$ H$m¶ KS>co hmoV)o . Ooìhm Vmo ˶m§À¶mH$S>o Amcm (Am{U ˶mZo gmo~V AmUcocm A„mhMm g§Xeo EoH${dcm) Voìhm {’$aAm¡Z ˶mcm åhUmcm, "ho ‘ygm! ‘cm Va dmQ>Vo H$s, Vw¶mda Adí¶ OmXÿQ>mUo m H$aʶmV Amcocm Amho.' 102 ‘ygmZo CÎma {Xco, "Vy Mm§Jë¶màH$mao OmUVmog H$s, ¶m {Zemʶm AmH$me Am{U n¥ÏdrÀ¶m nmcZH$˶m©{edm¶ Aݶ H$moUmÛmao nmR>{dcoë¶m ZmhrV, Á¶mV S>mi o o CKS>Umao à‘mU AmhoV. ho {’$aAm¡Z! (Ooìhm Vy ˶m§Zm ZmH$maʶmMoM R>a{dcoco Amhog) Va ‘cm dmQ>V,o Vy Zme nmdUmè¶m cmoH$m§nH¡ $s Amhog! (åhUOo VwPo Zï> hmoUo AQ>i dmQ>V.o)' 103 ‘J {’$aAm¡ZZo {ZíM¶ Ho$cm H$s, (BòmB©cÀ¶m ‘wcm§M)o n¥Ïdrdê$Z g‘yi CƒmQ>ZM H$ê$Z Q>mH$m¶Mo, (Á¶mV n¡J~§ a ‘ygmhr AmhoV). nU eodQ>r Amåhr ˶mcmM Am{U ˶mÀ¶m~amo~a Agcoë¶m gdmªZm ~wS>dZy Q>mH$co. 104 ˶mZ§Va Amåhr BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm åhUmcmo, "AmVm n¥Ïdrda gwa{jVnUo amhm. (nU cjmV Agy Úm H$s), Ooìhm A§{V‘ {XdgmÀ¶m dMZnyVuMr



Hw$amU doi ¶oD$Z R>no c o , Voìhm Amåhr Vwåhm gdmªZm EH$Ì H$ê$Z AmUy.' 105 Amåhr ho Hw$amU g˶mgh (åhUOo g˶ CÔoemgh) nmR>{dco Amho Am{U Vo g˶mgh (‘mZdmH$S>)o Amco Amho. Amåhr Vwåhmcm Va Ho$di ew^dmVm© EoH${dUmam Am{U gmdYmZVoMr gyMZm XoUmam ~ZdyZ nmR>{dco Amho. 106 Amåhr ¶m Hw$amUmcm WmoS>-o WmoS>o H$ê$Z (Q>ß߶mQ>ß߶mZo) àH$Q> Ho$co Amho, åhUOo Vwåhr Vo cmoH$m§Zm Wm§~Zy -Wm§~Zy dmMyZ XmIdmdo, åhUyZM Va Amåhr Vo Q>ß߶mQ>ß߶mZo àXmZ Ho$co Amho. 107 (n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr ¶mda lÕm R>do m qH$dm R>do y ZH$m, Vo cmoH$ Á¶m§Zm AmYr kmZ àXmZ H$aʶmV Amco hmoV,o Ooìhm ˶m§À¶mg‘moa ho EoH${dco OmVo, Voìhm Vo (cJoM) Amnco Mohao O{‘Zrda Q>Ho $dyZ (A„mhg‘moa) ZV‘ñVH$ hmoVmV (åhUOo ˶m g§Xeo mMmM à^md ˶m§À¶mda AemàH$mao hmoVmo). 108 Vo åhUVmV, "Agr‘ H$s{V©dmZ Amho, Am‘Mm nmcZH$Vm©! {Z:g§Xho , Am‘À¶m nmcZH$˶m©À¶m dMZmMr nyVu hmoUo AJXr AQ>i Amho. 109 Va Vo aS>V-aS>V Amnco Mohao (O{‘Zrda) Q>Ho $dyZ (A„mhg‘moa ZV‘ñVH$ hmoVmV). ‘J (¶m Hw$amUmVrc g§Xeo mMm ˶m§À¶m ‘Zmda Agm n[aUm‘ hmoVmo H$s), ¶mÛmao ˶m§À¶m {dZ‘«VVo AmUIr dmT> hmoV OmVo.' 110 (˶m§Zm) gm§Jm, "(Vwåhr A„mhMm Ymdm H$aVmZm) "A„mh' ¶m ZmdmZo Ymdm H$am (Ogo "ho A„mh!') qH$dm "ah‘mZ' åhUyZ Ymdm H$am (åhUOo "ho X¶mdmZ'!) ˶mMr gd©M Zmdo ’$ma gwX§ a AmhoV. Voìhm Vwåhr Amncr àmW©Zm (åhUOo Z‘mµO) Zm ’$ma ‘moR>çmZo AmoaSy>Z H$am, Zm AJXrM ‘§X AmdmOmV H$am, Va ˶m§À¶m ‘Yë¶m ‘mJm©Mm Adc§~ H$am. 111 Va åhUm, "gd© àH$maMr ñVwVr Ho$di A„mhgmR>rM Amho. Á¶mZo ñdV:H$[aVm Zm An˶ ~Z{dco, Zm (˶mÀ¶m Agr‘) amÁ¶mV H$moUr ˶mMm ^mJrXma Amho. Vmo H$moU˶mhr àH$mao Aeº$ Zgë¶m‘wio ˶mMm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© Zmhr. 378



379



åhUyZ Vwåhr {d{dY àH$mao ({d{dY àg§Jr) ˶mÀ¶mM ñVwVrMo JwUJmZ H$arV amhm.'



gyah-18. Ac-H$hµ’$ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. gd© àH$maMr ñVwVr A„mhgmR>rM Amho, Á¶mZo Amnë¶m ^º$mda hm J«W§ àH$Q> Ho$cm Amho. Omo gd© àH$mao g§{X½YVoZo ‘wº$ Amho. 2 AJXr gai-gai {Xem{ZX}e Agcocm (J«W§ ), ¶mgmR>r H$s, ¶mÛmao A„mhH$Sy>Z H$R>mao {ejo{df¶r gmdYmZVoMm Bemam {Xcm Omdm. VgoM Mm§Jcr H¥$˶o H$aUmè¶m lÕmd§Vm§Zm ew^dmVm© {Xcr Omdr H$s, ˶m§À¶mgmR>r CËH¥$ï> ~jrg Amho. 3 (åhUOo ñdJ©), ˶mV Vo gX¡d dmñVì¶ H$aVrc. 4 VgoM ˶m cmoH$m§Zm gMoV hmoʶmMm Bemam Úm, Oo AmJ«hnydH© $ gm§JVmV H$s, A„mhZo ñdV:gmR>r nwÌ ~Zdcm Amho. 5 ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMo A{O~mV kmZ Zmhr, Zm ˶m§À¶m dmS>d{S>cm§Zm hmoV.o hr ’$ma ^¶mZH$ Jmoï> Amho, Or ˶m§À¶m Vm|S>y Z {ZKV Amho. (VgoM) ˶m§À¶m Vm|S>y Z (hr Or Jmoï>) {ZKV Amho, Vr Ag˶m{edm¶ Aݶ H$mhr Zmhr. 6 (n¡J~§ a!) Vo ¶m g§Xeo mda lÕm YmaU H$aʶmg V¶ma ZmhrV, ¶m Xþ:ImZo H$Xm{MV Vwåhr ñdV:cmM g§ndyZ ¿¶mc. 7 Amåhr n¥Ïdrcm AmH$f©H$ dñVyZ§ r gO{dco Amho, (¶mMm hoVy Agm H$s, ¶mÛmao) ‘mZdOmVrMr Amåhmcm narjm KoVm ¶mdr Am{U ho nmhVm ¶mdo H$s, cmoH$m§‘ܶo H$moU gdm}Îm‘ AmMaU H$aUmam Amho. 8 Am{U (EH$ {Xdg) n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho Vo gd© g§ndyZ {Vcm gnmQ> ^yàXoe ~ZdyZ Q>mHy$. 9 (Ooìhm ¶m OJmVrc OrdZ Ho$di narjogmR>r Amho ho CKS> AgVmZmhr) Vwåhmcm Ago dmQ>Vo H$m H$s, JwhVo dmñVì¶ H$aUmao (H$h’$dmco) Am{U Vo {ecmcoI, Am‘À¶m {Zemʶm§nH¡ $s AX²^Vw {Zemʶm hmo˶m? 1



Hw$amU Ooìhm ˶m VéUm§Zr JwhVo Aml¶ KoVcm d ˶m§Zr (A„mhH$S>)o àmW©Zm Ho$cr, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Am‘À¶mda VwPr {deof H¥$nm H$a Am{U Am‘À¶m H$m¶m©V Amåhmcm ¶mo½¶ Vo ‘mJ©Xe©Z Xo. 11 Voìhm Amåhr ˶m§Zm JwhVo {H$˶oH$ dfmªH$[aVm JmT> Pmon XoD$Z (~mø OJVmer ˶m§Mm g§nH©$ VmoS>y Z Q>mH$cm). 12 ‘J Amåhr (XrK© H$mcmdYr Z§Va) ˶m§Zm OmJo Ho$co, (Amåhr ho gd©) ¶mgmR>r Ho$co H$s, Amåhmcm ho nmhVm ¶mdo H$s, XmoZ JQ>mn§ H¡ $s H$moUVm JQ> Amnë¶m JwhVo rc {ZÐmdñWoV Ho$coë¶m dmñVì¶mÀ¶m H$mcmdYrMo A{YH$ ¶mo½¶àH$mao AmH$cZ H$ê$ eH$Vmo. 13 (Am{U AmVm) Amåhr Vwåhmcm ˶m§Mr g˶ H$Wm H$WZ H$aVmo: Vo H$mhr VéU cmoH$ hmoV,o Á¶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©da lÕm YmaU Ho$cr hmoVr. ‘J ˶m§Zm Oo ‘mJ©Xe©Z cm^co hmoV,o ˶mV AmUIr ^a nS>ʶmgmR>r Amåhr ˶m§À¶m J«hUeº$sV AmUIr dmT> Ho$cr. 14 VgoM Amåhr ˶m§À¶m öX¶m§Zm ‘O~wVr {Xcr (åhUOoM ‘mZ{gH$ ÑT>Vm àXmZ Ho$cr). Ooìhm Vo CR>co d åhUmco, "Am‘Mm nmcZH$Vm© VmoM Amho, Omo AmH$me d n¥ÏdrMm nmcZH$Vm© Amho. Amåhr ˶mÀ¶mì¶{V[aº$ Aݶ H$moUmMm Ymdm H$Xm{n H$aUma Zmhr. Oa Amåhr Vgo Ho$co Va {ZpíMVM Amåhr AJXr AZw{MV H¥$˶ Ho$ë¶mà‘mUo hmoB©c. 15 Am‘Mo cmoH$ Va ˶mcm gmoS>y Z BVam§À¶m CnmgZoV JwV§ coco AmhoV ‘J, Vo ˶m§À¶mg§~Y§ mZo (åhUOoM ˶m Cnmñ¶m§g~§ Y§ mZo, Amnë¶m lÕoÀ¶m g‘W©ZmW©) ñnï> à‘mU H$m àñVwV H$arV ZmhrV? ‘J ˶mnojm A{YH$ nmnr H$moU Agy eH$Vmo, Omo A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ gm§JVmo? 16 (Vo EH$‘oH$m§er åhUy cmJco) "AmVm Ooìhm Vwåhr ˶m cmoH$m§nmgyZ d VgoM ˶m§À¶m ˶m Cnmñ¶m§nmgyZ, Á¶m§Mr Vo A„mhcm gmoS>y Z CnmgZm H$aVmV, ñdV:cm doJio H$ê$Z KoVco Amho. Va ‘J Mcm AmnU (A‘wH$) JwhVo OmD$Z {VWo Aml¶ KoD$. Vw‘Mm nmcZH$Vm© Vw‘À¶mda Amnë¶m {deof H¥$noMo Ûma 380



10



381 gyah-18. Ac-H$hµ’$ CKS>c o Am{U n[apñWVrZwê$n ¶mo½¶ Vr VaVyX Vw‘À¶mgmR>r (Adí¶) H$aoc.' 17 Vwåhr (dfm©Zdw f}) gy`© CJdVmZm nmhV Amco AmhmV (nU JwhÀo ¶m ~m~VrV Ago hmoV)o Ooìhm Vmo CJdVmo, Voìhm Jwhc o m gmoS>y Z COì¶m ~mOycm MT>Vmo Am{U Ooìhm ‘mdiVmo, Voìhm ˶m§Zm MwH$dyZ S>mì¶m ~mOycm {ZKyZ OmVmo (åhUOo CJdVmZm d ‘mdiVmZm gy¶à© H$me {VWo nmoMV ZìhVm). Vo ˶m JwhÀo ¶m AmV EH$m {dñV¥V OmJoV hmoV.o hr KQ>Zm åhUOo A„mhÀ¶m g§Xeo Agcoë¶m IwUm§nH¡ $s EH$ IyU Amho. A„mh Á¶mcm gÝ‘mJ© XmIdoc, ˶mcmM gÝ‘mJ© àmá hmoUma Amho. VgoM Á¶mcm A„mh ‘mJ©^ï« > hmoʶmgmR>r gmoS>y Z XoBc © , ˶mMm H$moUrhr (Xþgam) ‘mJ©Xe©H$ qH$dm gmhmæ¶H$Vm© Agë¶mMo Vwåhmcm AmT>iUma Zmhr. 18 Vwåhr (¶m§Zm Vo JwhVo AgVmZm) nm{hco AgVo Va (Vwåhmcm) Ago dmQ>co AgVo H$s, Vo OmJo AmhoV. nU dñVwV: Vo Pmoncoco hmoV.o Amåhr (Pmoncoë¶m AdñWoVM) nwÝhm nwÝhm ˶m§À¶m S>mì¶m d COì¶m Hw$er didrV am{hcmo. ˶m§Mm Hw$Ìm JwhÀo ¶m àdoeÛmamda Amnco nm¶ ngadyZ ~gcocm hmoVm. Oa Vwåhr (JwhVo ) S>mHo $mdyZ ˶m§À¶mH$S>o nm{hco AgVo Va {ZpíMVnUo ^¶J«ñV hmoD$Z {VWyZ ni H$mT>cm AgVm Am{U ˶m Ñí¶mZo Vw‘À¶m ‘ZmV XheV {Z‘m©U H$ê$Z gmoS>cr AgVr. 19 AemàH$mao (EH$ XrK© H$mcmdYr cmoQ>ë¶mZ§Va) Amåhr ˶m§Zm OmJo Ho$co Am{U Vo EH$‘oH$mcm {dMmê$ cmJco. ˶m§À¶mn¡H$s EH$mZo {dMmaco, "Vwåhr {H$Vr H$mi (Aem AdñWoV) BWo ‘w¸$m‘ Ho$cm AgUma'? Vo åhUmco, "Amåhr BWo EH$ {Xdg qH$dm EH$ {Xdgmnojm H$‘rM ‘w¸$m‘ Ho$cocm AgUma.' nU (˶m§À¶mn¡H$s) Xþgao åhUmco, "Vw‘Mm nmcZH$Vm©M AMyH$nUo OmUVmo H$s, Vwåhr BWo Zo‘H$m {H$Vr H$mi Wm§~coco Agy eH$Vo. Va AmVm Amnë¶mn¡H$s EImÚmcm hr Mm§XrMr ZmUr XoD$Z ehamV nmR>dy ¶m, ˶mZo {VWo OmD$Z nmhmdo



Hw$amU H$s, AJXr ñdÀN>-ewÕ Ago ^moOZ Hw$R>o {‘ioc? ‘J ˶mZo ˶mVyZ H$mhr ImʶmMo nXmW© (Amnë¶mgmR>r) BWo KoD$Z ¶mdo. ˶mZo ho H$m‘ nyU© Xj amhÿZ H$am¶cm hdo, H$maU H$moUmcmhr Vw‘À¶m{df¶r H$mhrhr H$iVm H$m‘m Z¶o. 20 H$maU, Oa ˶m§Zm Vw‘À¶m{df¶r H$imco (H$s, Vwåhr BWo Aml¶ KoVcoco AmhmV) Va Vo Vwåhmcm XJS>mZ§ r R>Mo Zy ‘mê$Z Q>mH$Vrc qH$dm Vwåhmcm Amnë¶m Y‘m©V (~iO~arnydH© $) naV ZoVrc. Oa Ago Pmco Va Vw‘Mo (OrdZ) H$Xm{n gmW©H$ R>aUma Zmhr.' 21 AemàH$mao Amåhr (cmoH$m§M)o ˶m§À¶m ~m~VrV KS>cëo ¶m KQ>ZHo $S>o cj do{Yco, H$maU ˶m§Zm hr OmUrd ìhmdr H$s, A„mhMo (nwZéËWmZm{df¶rMo) dMZ g˶ Amho. VgoM ho H$s, Vr KQ>H$m (åhUOoM ݶm¶mMm {Xdg) ¶oʶmg§~Y§ mV e§H$m KoʶmgmaIo H$mhrM Zmhr. cmoH$ (H$h’$dmë¶m VéUm§À`m ~m~VrV) AmngmV dmX{ddmX H$arV AgV, Vo åhUm¶Mo, "˶m§À¶m ˶m ñWmZmda ˶m§À¶m ñ‘aUmW© EH$ B‘maV C^r H$am,' ˶m§Mo H$m¶ Pmco Agoc, ho ˶m§À¶m nmcZH$˶m©cmM Mm§Jco R>mD$H$ Amho.' eodQ>r Á¶m§Mo åhUUo à~c R>aco, Vo åhUmco, "Amåhr ˶m§À¶m Jwhdo a ˶m§À¶m ñ‘aUmW© EH$ àmW©ZmJ¥h C^mê$.' 22 (AmJm‘r H$mimV H$h’$dmë¶mg§~Y§ mZo) H$mhr cmoH$ åhUVrc, "Vo {VKo OU hmoVo d Mm¡Wm ˶m§Mm Hw$Ìm hmoVm.' BVa H$mhr OU åhUVrc, "Vo nmM OU hmoVo d ghmdm ˶m§Mm Hw$Ìm hmoVm.' ho cmoH$ AgoM {ZamYma VH©$-{dVH©$ cT>drV AmhoV. VgoM AmUIr H$mhr OU åhUVrc, "Vo gmV OU hmoVo Am{U AmR>dm ˶m§Mm Hw$Ìm hmoVm.' (˶m§Zm) gm§Jm, "‘mPm nmcZH$Vm©M Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo H$s, ˶m§Mr {ZpíMV g§»¶m {H$Vr hmoVr?' ˶m§À¶m {df¶r H$mhr (‘m{hVr) ’$maM WmoS>çm cmoH$m§Zm Amho, åhUyZ Vwåhr ˶m§À¶m{df¶r {ddmXmñnX ‘wÚmV hmV Kmcy ZH$m, Zm ˶m§À¶mn¡H$s H$moUmH$S>o ˶m§À¶m{df¶r (åhUOo H$h’$dmë¶m§{df¶r) H$mhr {dMmanyg H$am. 382



383 gyah-18. Ac-H$hµ’$ (nU hr Jmoï> cjmV ¿¶m) H$s, Ago H$Xm{n åhUy ZH$m, "‘r ho {ZpíMVnUo CÚm H$ê$Z Q>mHo$Z.' 24 (Amnë¶m åhUʶmV ¶m eãXm§Mm g‘mdoe H$ê$Z Ago åhUm H$s), "Oa A„mhZo BpÀN>co VaM (‘r ho H$ê$ eHo$Z). nU Ooìhm (Ago åhUm¶Mo) Vwåhr {dgê$Z Omc (Am{U Oer Vwcm ¶m Jmoï>rMr OmUrd hmoBc © ) Voìhm Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ñ‘aU H$am Am{U åhUm, "‘cm {dídmg Amho H$s, ‘mPm nmcZH$Vm© ‘cm gÝ‘mJm©H$S>o OmUmam ¶mhÿZhr A{YH$ {ZH$Q>Mm ‘mJ© XmIdrc.' 25 (H$mhr OU) åhUVmV H$s, Vo JwhVo VrZeo df} am{hco Am{U H$mhtZr ˶m (g§»¶oV) AmUIr ZD$ df} A{YH$ OmoS>cc o r AmhoV. 26 (˶m§Zm) gm§Jm, "A„mh ˶m§À¶m ‘wXVrcm V§VmoVV§ nUo OmUVmo.' AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§À¶mVrc gd© Jw{nVm§Mo Ho$di ˶mcmM kmZ Amho. {H$Vr Mm§Jë¶màH$mao nmhVmo Vmo Am{U {H$Vr Mm§Jë¶màH$mao EoH$Vmo Vmo! (åhUOoM ˶mMr EoH$ʶmMr d nmhʶmMr {H$Vr Agr‘ j‘Vm Amho). ˶mÀ¶m{edm¶ ‘mZdmMm Xþgam H$moUrM gm§^miH$Vm© Zmhr! A„mh Amnë¶m gÎmoV H$moUmcmhr ^mJrXma ~ZdrV Zmhr. 27 (n¡J~§ a!) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©À¶m J«W§ mn¡H$s Omo H$mhr ^mJ Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho, Vmo (cmoH$m§Zm) EoH$dm. ˶mÀ¶m g§Xeo - dMZmV ~Xc H$ê$ eHo$c Agm H$moUrhr Zmhr. VgoM ˶mÀ¶m{edm¶ Aݶ H$moUmMohr Aml¶ Vwåhmcm {‘iy eH$V Zmhr. 28 Vwåhr Aem cmoH$m§Mr g§JV R>do m, Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr àgÞVm àmá H$aʶmgmR>r, gH$mi-g§Ü¶mH$mi ˶mMm Ymdm H$arV AgVmV Am{U ¶m OJmÀ¶m OrdZmVrc Eoíd¶m©À¶m Jmoï>tÛmao ‘mo{hV hmoD$Z Vw‘À¶m ZOam ˶m§À¶mnmgyZ {dM{cV hmoVm H$m‘m Z¶o. VgoM Vwåhr Aem ‘mUgmMo åhUUo EoH$y ZH$m, Á¶mÀ¶m öX¶mg Amåhr Am‘Mo ñ‘aU H$aʶmnmgyZ Jm’$sc H$ê$Z Q>mH$coco Amho. AmVm Vmo Amnë¶m (VwÀN>) ‘ZmoH$m‘ZmMo A§YmZwH$aU H$arV AgVmo. gÝ‘mJ© ˶mJʶmÀ¶m ~m~VrV ˶mZo 23



384



Hw$amU



gd© ‘¶m©Xm Amocm§S>cëo ¶m AmhoV. 29 (n¡J§~a! ˶m§Zm) gm§Jm, "ho "g˶' (åhUOo ho Hw$amU) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco Amho, ‘J Á¶mcm dmQ>c o ˶mZo ˶mda {dídmg R>do mdm Am{U Á¶mcm dmQ>c o ˶mZo ‘mZʶmg ZH$ma Úmdm (åhUOo à˶oH$mcm ¶m Jmoï>rMo nyU© ñdmV§Í¶ Amho).' Amåhr A˶mMmar cmoH$m§gmR>r Aer AmJ V¶ma H$ê$Z R>do cocr Amho, {OÀ¶m Ádmcm ˶m§Zm gd© ~mOyZ§ r (ñdV:‘ܶo) gm‘mdyZ KoVrc. Am{U Oa ˶m§Zr (VhmZ ^mJdʶmgmR>r) nmʶmMr ¶mMZm Ho$cr Va ˶m§Zm Ago Ja‘ nmUr {Xco OmB©c, Oo {dVicoë¶m {eemgmaIo Agoc, Oo ˶m§Mo Mohao ^mOyZ H$mT>rc. (IamoIa!) {H$Vr ^¶§H$a no¶ Agoc Vo! Am{U {H$Vr dmB©Q> amhʶmMo {R>H$mU! 30 (nU) Oo cmoH$ lÕm YmaU H$aVrc Am{U gËH$‘} H$aVrc (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV ˶m§Mo H$ë¶mU Am{U H$ë¶mUM Amho) H$maU Omo H$moUr gËH$‘} H$aVmo, ˶mMm ‘mo~Xcm Amåhr {ZpíMVM dm¶m OmD$ XoV Zmhr. 31 ˶m§À¶mgmR>r {MañWm¶r AmZ§X àXmZ H$aUmè¶m ~mJm AmhoV, Á¶mVyZ nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) àdmh dmhV AgVrc. {VWo ˶m§Zm gmoݶmÀ¶m ~m§JS>çm (qH$dm H$S>)o KmcyZ gO{dco OmB©c. Vo Vc‘ aoe‘mMo {hado H$nS>o n[aYmZ H$aVrc, (C§M) AmgZmda Q>Ho $ cmdyZ (’$ma Amam‘Xm¶r) AdñWoV ~gcoco AgVrc, {H$Vr CËH¥$ï> ‘mo~Xcm Amho hm! {H$Vr CÎm‘ {dlm§{VñWmZ! 32 ¶m cmoH$m§Zm ˶m XmoZ ‘mUgm§Mr ~moYH$Wm EoH$dm! ˶m§À¶mn¡H$s EH$mcm Amåhr XmoZ Ðmjm§À¶m ~mJm {Xcoë¶m hmo˶m. VgoM ˶m§À¶m g^modVmcr IOwamMr PmS>o Hw$§ nUmà‘mUo hmoVr Am{U XmoZ (~mJm§À¶m) ‘ܶ^mJmV YmݶmMo eoV hmoV.o 33 XmoÝhr ~mJm§V Mm§Jco nrH$ Amcoco hmoV.o (gwnrH$VoÀ¶m ~m~VrV) H$moUVrhr



385 gyah-18. Ac-H$hµ’$ CUrd am{hcocr ZìhVr. H$maU XmoÝhr ~mJm§À¶m (AJXr) ‘YyZ Amåhr EH$m ZXrcm àdm{hV Ho$coco hmoV.o 34 AemàH$mao (eoVrnmgyZ) ˶mcm ^anya CËnmXZ àmá hmoV hmoV.o (EHo$ {Xder) Vmo Amnë¶m gmo~˶mer dm½¶wÕ H$arV AgVmZm åhUmcm, "g§nÎmrÀ¶m ~m~VrV ‘r Vw¶mnojm lr‘§V Amho Am{U g§»¶oÀ¶m ~m~VrVhr ‘rM daMT> Amho (åhUOo ‘m¶mM AZw¶m¶m§Mr g§»¶m A{YH$ Amho). 35 (Ago ~mocV-~mocV åhUOoM A„mhà{V H¥$V¿ZVoMr ^mdZm ~miJyZ) ñdV:daM A˶mMma H$arV ˶mZo Amnë¶m ~mJoV àdoe Ho$cm. Voìhm Vmo åhUmcm, "‘cm Zmhr dmQ>V H$s, ho H$Yr Zme nmdoc.' 36 Am{U ¶m OJmMm H$Yr eodQ> hmoBc © , Agohr ‘cm Zmhr dmQ>V. nU (g‘Om) Vgo PmcoM Am{U ‘cm Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o naV OmdoM cmJco Va ‘cm ¶mhrnojm A{YH$ Mm§Jco ñWmZ Adí¶ {‘ioc. 37 ˶m§Mo g§^mfU gwê$ AgVmZm, ˶mMm {‘Ì Ë¶mcm åhUmcm, "Vy ˶mcmM ‘mZʶmg ZH$ma XoV Amhog H$m, Á¶mZo Vwcm ‘mVrnmgyZ d Z§Va dr`m©À`m EH$m W|~mnmgyZ {Z‘m©U Ho$coco Amho? AemàH$mao Vwcm nyU© ‘Zwî¶ ~Z{dco. 38 nU {OWn¶ªV ‘m¶m ‘mZʶmMm àíZ Amho, VmoM A„mh Amho, ‘mPm nmcZH$Vm©! Am{U ‘r H$moUmcmhr ˶mÀ¶m ~amo~arMm R>ady eH$V Zmhr. 39 Am{U (Vmo nwT>o åhUmcm) Ooìhm Vy ~mJoV àdoe Ho$cmg, Voìhm Vy Ago H$m åhUmcm Zmhrg, "A„mh BpÀN>Vmo VoM KS>Vo' A„mhH$S>o Agcoë¶m gm‘϶m©ì¶{V[aº$ Aݶ H$moUVohr gm‘϶© ZmhrM! Oa Vy ‘cm g§nÎmr d g§VVrÀ¶m ~m~VrV Vw¶mnojm H$‘r g‘OVmog__ 40 Va Zdc Zìho H$s, ‘mPm nmcZH$Vm© ‘cm Vw¶m ~mJonj o mhr A{YH$ Mm§Jco H$mhr àXmZ H$aoc. (Am{U Agohr hmoD$ eH$Vo H$s,) Vw¶m ~mJoda AmH$memVyZ EImXr Am’$V nmR>dy eH$Vmo, Á¶mÛmao Vmo ~mJ nS>rV O{‘ZrMo ê$n YmaU H$ê$ eH$Vmo. 41 qH$dm (Agohr hmoD$ eH$Vo H$s), ˶mMo nmUr AmQy>Z OmD$ eH$Vo, (‘J A„mhH$Sy>ZM Ago H$aʶmV



Hw$amU Amë¶mZ§Va) Vo H$moU˶mhr àH$mao nwÝhm àmá hmoUma Zmhr.' 42 ‘J (Ago KS>co H$s,) ’$im§Zr ^acoë¶m Aem ~mJm Zï> H$ê$Z Q>mH$ʶmV Amë¶m. Am{U (Ðmjm§À¶m) ~mJm Amnë¶m ‘m§S>dmda Imcr H$mogië¶m. ˶m§Mm ‘mcH$ (ho {dZmemMo Ñí¶ nmhÿZ), ˶mZo ˶mda Omo IM© Ho$cocm hmoVm, ˶m~Ôc emoH$ H$aV hmV Mmoiy cmJcm. Voìhm Vmo åhUy cmJcm, "Aaoa!o {H$Vr Mm§Jco Pmco AgVo, Oa ‘r BVam§Zm ‘m¶m nmcZH$˶m©Mo gh^mJr R>a{dco ZgVo Va!' 43 A„mhÀ¶m {déÕ (OmD$Z) H$moUVmhr OWm, ˶mMr ‘XV H$ê$ eH$cm Zmhr, VgoM Vmo ñdV:hr ñdV:À¶m ~MmdmgmR>r H$mhrhr H$ê$ eH$cm Zmhr. 44 Aem n[apñWVrV g§ajU (qH$dm gmhmæ¶) àXmZ H$aʶmMm A{YH$ma Ho$di Am{U Ho$di A„mhgmR>rM Amho. VmoM IamIwam B©ída! VmoM gd©lðo > ‘mo~Xcm XoUma, Am{U VmoM gd©lðo > n[aUm‘ R>a{dUma. 45 ¶m OJmÀ¶m OrdZmMo CXmhaU ˶m§À¶mg‘moa {dMmamW© R>do m. (Vo Ago Amho H$s), Amåhr AmH$memVyZ (T>Jm§Ûmao) nmʶmMm dfm©d H$aVmo Am{U ˶m (nmʶm)Ûmao n¥Ïdrdarc dZñnVtMr ’$ma Omo‘mZo dmT> hmoV.o ‘J (H$mhr H$mcmdYrZ§Va) ˶m§À¶m dmicoë¶m JdVmÀ¶m H$mS>çm hmoVmV, Á¶m§Zm dmam CS>dZy ZoV AgVmo. Va Vmo Ho$di A„mh Amho Á¶mcm à˶oH$ Jmoï>rda nyU© {Z¶§ÌU àmá Amho. 46 YZg§nÎmr Am{U g§VVr ¶m Jmoï>r ¶m OJmVrc OrdZmMo Ac§H$ma AmhoV, nU Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m ZOaoV Vr gËH$‘} A{YH$ CÎm‘ AmhoV, Á¶m§Mm ‘mo~Xcm {MaH$mc {Q>H$Umam Amho. VgoM (Vr gËH$‘}) AmeoMrhr CÎm‘ ‘mܶ‘ AmhoV. 47 Á¶m {Xder Amåhr nd©Vm§Zm Mmcm¶cm cmdy Am{U Vwåhr nmhmc H$s, n¥Ïdr AJXr [aH$m‘r Pmcocr Amho (åhUOo {VZo Amnë¶mV Oo Oo Amho, A„mhÀ¶m AmkoZo ~mhoa H$mTy>Z Q>mH$coco Agoc) Am{U Amåhr (˶m {Xder gd© ‘ocëo ¶m§Zm {Od§V H$ê$Z) EH$Ì Jmoim H$ê$. Voìhm Amåhr ˶m§À¶mn¡H$s 386



387 gyah-18. Ac-H$hµ’$ 48 EH$mcmhr ‘mJo gmoS>Uma Zmhr. gdmªZm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©g‘j am§JZo o gmXa H$aʶmV ¶oBc © .Vmo ˶m§Zm åhUoc, "Vwåhr AmVm ˶mMà‘mUo Am‘À¶mg‘moa Amcoco AmhmV, Á¶mà‘mUo Amåhr Vwåhmcm àW‘ {Z‘m©U Ho$co hmoV.o nU Vwåhr Ago g‘OyZ ~gcm hmoVmV H$s, Amåhr Vw‘Mr (Am‘À¶mg‘moa hOoarMr) doi {ZpíMV H$aUma Zmhr. 49 nU Ooìhm (˶m§À¶mg‘j) ˶m§Mr H$‘©dhr gmXa H$aʶmV `oBc © , Voìhm Vwåhr Anamܶm§Zm nmhmc H$s, Oo H$mhr ˶mV Zm|Xcoco Amho, ˶m‘wio Vo ^¶^rV AdñWoV AgVrc Am{U åhUVrc, "Am‘Mo XþXd£ ! hr H$er (AO~) H$‘©dhr Amho! H$s, ˶mV Aer H$moUVrhr chmZ AWdm ‘moR>r Jmoï Zmhr, {OMr ˶mV Zm|X Ho$cocr Zmhr.' Oo Oo H$‘© Ë`m§Zr Ho$coco AgVrc, Vo gd© ˶m§À¶mg‘moa Vo nmhVrc. Voìhm (à˶oH$mcm H$ioc) H$s, Vw‘Mm nmcZH$Vm© H$moUmdahr Aݶm¶ H$arV Zmhr. 50 (Vr doi AmR>dm), Ooìhm Amåhr ñdJ©XVÿ m§Zm åhQ>co hmoVo H$s, AmX‘ g‘moa ZV‘ñVH$ ìhm, Voìhm Vo (cJoM) ZV‘ñVH$ Pmco, nU BãcrgZo Vgo Ho$co Zmhr. Vmo {OÞm§nH¡ $s hmoVm, AemàH$mao ˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr Adkm Ho$cr. AmVm Vwåhr ˶mg Am{U ˶mÀ¶m g§VVrg, ‘cm gmoS>y Z Amncm gmhmæ¶H$Vm© ~Z{dUma H$m? Ooìhm Vw‘À¶mg‘moa ho CKS> Amho H$s, Vo Vw‘Mo eÌy AmhoV. (Vgo Ho$ë¶mg) XþamMmar cmoH$m§Zr {ZdS>cc o m Vmo ’$ma dmB©Q> n¶m©¶ R>ac o . 51 ‘r Zm ˶m§Zm AmH$me d n¥Ïdr {Z‘m©U H$aVo doigo gmjr amhʶmgmR>r ~mocm{dco hmoV,o Zm ñdV: ˶m§À¶m {Z{‘©VrÀ¶m doir. ‘r H$mhr (Agm Xþ~c © ZìhVmo) H$s, (cmoH$m§Zm) ~hH$m{dUmè¶m§Zm, Amncm gmhmæ¶H$Vm© ~Z{dʶmMr ‘cm JaO hmoVr. 52 Á¶m {Xder A„mh ˶m§Zm åhUoc, "Á¶m§Zm Vwåhr ‘mPo gh^mJr g‘OV



Hw$amU hmoVm, ˶m§Zm (AmVm) ~mocdm.' Voìhm Vo ˶m§Zm nwH$maVrc, nU Vo ˶m§Zm H$moUVmhr à{VgmX XoUma ZmhrV. Voìhm Amåhr ˶m§À¶m Xaå¶mZ eÌwËdmMr Xar {Z‘m©U H$ê$Z Q>mHy$. 53 Voìhm AnamYr cmoH$, ZaH$mMr AmJ (Amnë¶m S>mù o ¶m§Zr) nmhVrc Am{U Voìhm ˶m§Zm ho g‘Ococo Agoc H$s, AmVm AmnU ¶mV nS>Uma AmhmoV. ˶m§Zm ˶mnmgyZ H$moU˶mhr àH$mao gwQ>H$o Mm ‘mJ© gmnS>Uma Zmhr. 54 AemàH$mao Amåhr ¶m Hw$amUmV cmoH$m§À¶m ^ë¶mgmR>r AZoH$ àH$maMr CXmhaUo, {d{dY àH$mao ñnï> H$ê$Z gm§{JVcr AmhoV. nU ‘Zwî¶ Zoh‘rM ^m§S>Imoa R>acm Amho. 55 cmoH$m§Zm ˶m§À¶mH$S>o ‘mJ©Xe©ZmMo (gmYZ) ¶oD$Z nmohmoMë¶mZ§Vahr, lÕm YmaU H$aʶmg Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o (^yVH$mimVrc MwH$m§{df¶r) j‘m¶mMZm H$aʶmg (¶m{edm¶) H$moUVrhr Jmoï> ~mYH$ R>acr Zmhr H$s, nyduÀ¶m cmoH$m§À¶m ~m~VrV Oo KS>c,o Vo ¶m§À¶m~m~VrVhr KS>mdo. qH$dm {ejoMr {dnÎmr à˶j ˶m§À¶mg‘moa ¶mdr (åhUOo g˶mMo à‘mU ñnï> Pmë¶mZ§Vahr, Vo ‘mZʶmg V¶ma Pmco ZmhrV). 56 Amåhr n¡J~§ am§Zm ’$º$ ew^dmVm© XoʶmgmR>r Am{U gmdYmZVoMm Bemam XoʶmgmR>r nmR>drV AgVmo. (nU) g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoco cmoH$ ImoQ>çm Jmoï>tÀ¶m AmYmao (n¡J~§ am§À¶m {déÕ) dmX KmcrV AgVmV, ¶m hoVZy o H$s, g˶mcm n[aUm‘eyݶ H$ê$Z Q>mH$mdo. ˶m§Zr ‘m¶m g§Xeo m§Zm Am{U MoVmdUrcm Amnë¶m WÅ>Mo m {df¶ ~Z{dcm. 57 ˶mnojm A{YH$ Xþï> Xþgam H$moU Agy eH$Vmo, Á¶mcm ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©À¶m g§Xeo mÛmao CnXoe Ho$cm OmVmo, ‘J Vmo ˶mH$S>o nmR> {’$a{dVmo Am{U ˶mcm ˶mÀ¶m hmVm§Zr Ho$coë¶m (Xþî)H¥$˶m§Mm {dga nS>Vmo. Aem cmoH$m§À¶m öX¶m§da Amåhr {ZpíMVnUo nS>Xo Q>mHy$Z {Xcoco AmhoV. ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zm g˶mMo AmH$cZ hmoD$M Z¶o. VgoM ˶m§À¶m H$mZmV EH$m àH$maMo OS>Ëd {Z‘m©U H$ê$Z R>do coco Amho. Aem§Zm Oar Vwåhr 388



389 gyah-18. Ac-H$hµ’$ gÝ‘mJm©H$S>o ~mocdmc, Var Vo H$Yrhr gÝ‘mJm©Mm A§JrH$ma H$aUma ZmhrV. 58 Vw‘Mm nmcZH$Vm© IamoIa j‘merc d Agr‘ X¶mdmZ Amho. Oa ˶mcm ˶m§À¶m dmB©Q> H¥$˶m§‘i w ,o ˶m§Zm (cJoM) ’¡$cmda ¿¶m¶Mo AgVo Va ˶mZo ˶m§À¶mda erK« {ejoMr AmnÎmr (˶mM doir, ˶mM OmJr) nmR>dZy {Xcr AgVr. nU Zmhr, ˶m§À¶mgmR>r EH$ doi {ZYm©[aV Amho, Á¶mZ§Va ‘mÌ (ñdV:À¶m ~MmdmgmR>r) ˶m§Zm H$moUVmhr gwQ>H$o Mm ‘mJ© gmnS>Uma Zmhr. 59 ˶m gd© dñ˶m§Mr h{H$JV AerM hmoVr H$s, Amåhr ˶m§Zm VoìhmM Zï> Ho$co, Ooìhm ˶m§Zr nmnH¥$˶ H$arV-H$arV ‘¶m©Xm JmR>cr. H$maU ˶m§À¶m {dZmemMr Amåhr doi {ZpíMV Ho$cocr hmoVr. 60 (Vr doi AmR>dm) Ooìhm ‘ygm Amnë¶m godH$mg åhUmcm, (Ooìhm Vo XmoKo ^Q>H$˶m AdñWoV hmoV)o "‘r Vmon¶ªV MmcV amhrZ, Omon¶ªV XmoZ g‘wÐm§À¶m g§J‘ñWmZr nmohmoMV Zmhr, ‘J ‘cm ˶mgmR>r {H$˶oH$ df} H$m cmJV ZmhrV?' 61 nU eodQ>r Ooìhm Vo ˶m {R>H$mUr nmohmoMco, {OWo XmoZ g‘wÐ ¶oD$Z AmngmV {‘iVmV. Voìhm ˶m§Zm Amnë¶m ‘memMm {dga nS>cm Am{U Vmo ‘mgm doJmZo g‘wÐmV Amnë¶m ‘mJm©da ‘mJ©ñW hmoD$Z ˶m§À¶m ZOaonmgyZ Zmhrgm Pmcm. 62 Ooìhm Vo {VWyZ H$mhr A§Va nwT>o Joc,o Voìhm ‘ygm Amnë¶m godH$mcm åhUmcm, "Am‘Mr Ý`mhmar Amåhmcm Xo, ¶m àdmgmZo Amåhmcm ’$ma WH${dco Amho.' 63 (˶mda Vmo godH$) CÎmacm, "Vwåhr nm{hcm ZmhrV H$m, AmnU Ooìhm IS>H$mOdi Amam‘ H$arV hmoVmo, Voìhm ‘cm ‘mem{df¶r {dga nS>cm, g¡VmZmZoM Vwåhmcm ˶m{df¶r AmR>dU H$ê$Z XoʶmMm {dga nmS>cm. Vmo ‘mgm AO~ àH$mao {ZKyZ g‘wÐmV XmIc Pmcm.' 64 (˶mda) ‘ygmZo åhQ>c,o "hoM Vo ({R>H$mU) Amho, Á¶mMm AmnU emoY KoV hmoVmo. ‘J Vo XmoKo Amnë¶m nmD$cIwUm§Mm ‘mJmodm KoV, Á¶m ‘mJm©Zo Amco hmoV,o ˶mM ‘mJm©Zo naV {’$aco. 65 Voìhm ˶m§Zm Am‘À¶m ^º$m§n¡H$s EH$ ^º$ ^oQ>cm. Á¶mda Amåhr



Hw$amU Am‘À¶mH$Sy>Z H¥$nm àXmZ Ho$cocr hmoVr. VgoM Á¶mcm Amåhr Am‘À¶mH$Sy>Z (Img) kmZ {Xcoco hmoV.o 66 ‘ygmZo ˶mcm åhQ>c,o "‘r Vw‘À¶m~amo~a ¶oD$ eH$Vmo H$m, ¶m CÔoemgmR>r H$s, Oo Vwåhmcm {eH$dʶmV Amcoco Amho, ˶mVyZ Vwåhr ‘cm {eH$dmdo? 67 (˶mda) ˶mZo CÎma {Xco, "Vwåhr ‘m¶m~amo~a AgVmZm Yra Yê$Z amhÿ eH$Uma Zmhr. 68 Am{U ˶m Jmoï>r~Ôc Vwåhr Yra H$m ~ao Yê$ eH$mc, Or Vw‘À¶m AmH$cZmncrH$S>Mr Jmoï> Amho. 69 ‘ygmZo åhQ>c,o "A„mhZo BpÀN>ë¶mg, ‘r Yra R>do Umam Agë¶mMo Vwåhmcm AmT>iZy ¶oBc © . VgoM ‘r H$moU˶mhr 70 ~m~VrV Vw‘Mr Adkm H$aUma Zmhr.' (˶m gwk ‘mUgmZo) åhQ>c,o "R>rH$ Amho, Oa Vwåhmcm ‘m¶m~amo~a ¶m¶Mo Agoc Va (EH$ Jmoï> ZrQ> cjmV ¿¶m H$s,) ‘cm H$moU˶mhr Jmoï>r{df¶r àíZ H$ê$ ZH$m, Omon¶ªV ‘rM ñdV: ˶m{df¶r Vwåhmcm gm§JV Zmhr. 71 AemàH$mao Vo XmoKo {ZKmco, nU Ooìhm Vo (dmQ>Vo ) EH$m Zm¡H$o V ~gco (Am{U g‘wÐ {H$Zmè`mda nmohmoMco d Zm¡H$o VyZ Vo CVaVmZm) ˶m ‘mUgmZo ˶m Zm¡H$o V ^moH$ nmS>c.o (˶mda) ‘ygmZo åhQ>c,o "Vwåhr ¶m Zm¡H$o V, ¶m hoVZy o ^moH$ nmS>cm AmhmV H$m H$s, {VÀ`mV àdmg H$aUmao ~wS>y Z OmdoV?' hr Va ’$ma ^¶§H$a Jmoï> Vwåhr Ho$cm AmhmV (H$maU Vr Zm¡H$m {Z¶{‘VnUo cmoH$m§Zm ZoAmU H$arV Ago). 72 Vmo åhUmcm, "‘r Vwåhmcm AmYrM gm§{JVco ZìhVo H$m H$s, Vwåhr ‘m¶mgmo~V Yra Yê$Z amhÿ eH$Uma Zmhr.' 73 ‘ygmZo åhQ>c,o "‘r (MwH$cmo, H$maU) ‘cm {dga nS>cm, åhUyZ Vwåhr ˶m{df¶r ‘cm AmVm ’¡$cmda KoD$ ZH$m Am{U ‘m¶mH$Sy>Z Or MyH$ KS>cr ˶m{df¶r H$R>mao ^y{‘H$m KoD$ ZH$m.' 74 ‘J Vo nwT>o {ZKmco, ˶m§Mr (dmQ>Vo ) EH$m ‘wcmer JmR> nS>cr, Voìhm ˶m ‘mUgmZo ˶m ‘wcmcm R>ma H$ê$Z Q>mH$co, (˶mda) ‘ygmZo åhQ>c,o "Vwåhr EH$m {Zînmn {Odmcm R>ma H$ê$Z Q>mH$co, ˶mZo Va H$moUmMrhr 390



391 gyah-18. Ac-H$hµ’$ h˶m Ho$cocr ZìhVr, (‘J Vwåhr Ago H$m ~ao Ho$cmV?) Vwåhr ho ’$maM ^¶§H$a H¥$˶ Ho$co AmhmV! 75 (˶mda) Vmo ‘mUyg åhUmcm, "‘r Vwåhmcm AmYrM gm§JZy Q>mH$co ZìhVo H$m H$s, Vwåhr ‘m¶m~amo~a Yra Yê$Z H$Xm{n amhÿ eH$Uma Zmhr? 76 ‘ygmZo CÎma {Xco, "Oa ¶mnwT>o ‘r Vwåhmcm H$em~Ôchr àíZ Ho$cm Va Vwåhr ‘cm Amnë¶m~amo~a R>do y ZH$m. H$maU (Voìhm) g~~r gm§JʶmMr ‘mPr hÔ Amcocr Agoc. 77 ˶mZ§Va Vo AmUIr nwT>o Joc,o ¶oWn¶ªV H$s, Vo EH$m JmdmV OmD$Z nmohmoMco. ˶m§Zr VoWrc cmoH$m§H$S>o H$mhr AÞnmUr ‘m{JVco, nU ˶m§Zr H$moU˶mhr àH$mao ˶m§Mm nmhþUMma H$aʶmg ZH$ma {Xcm. (˶m JmdmV) ˶m§Zr EH$ q^V nm{hcr, Or H$mogiʶmÀ¶m ‘mJm©da hmoVr. (‘ygmÀ¶m) gmo~VrZo Vr (q^V nwZ~mªYUr H$ê$Z) gai H$ê$Z Q>mH$cr. (˶mda) ‘ygmZo åhQ>c,o "Vwåhr BpÀN>co AgVo, Va ¶m (H$m‘mnmoQ>r) H$mhr ‘ohZVmZm KoD$ eH$co AgVo.' 78 (˶mda) Vmo åhUmcm, "AmVm ‘r Am{U Vwåhr EH$‘oH$m§nmgyZ Xÿa hmoʶmMr hr doi Amho, ‘r Vwåhmcm ˶m Jmoï>tMr h{H$JV gm§JZy Q>mH$Vmo Á¶m{df¶r Vwåhr Yra Yê$ eH$cm ZmhrV.' 79 ˶m Zm¡H$o Mo Ago hmoVo H$s, Vr H$mhr Jar~ cmoH$m§Mr Zm¡H$m hmoVr, Oo g‘wÐmV (˶mÛmao) amoOX§ marMo H$m‘ H$arV AgV. ‘cm ˶m Zm¡H$o V ¶mgmR>r {~KmS> H$ê$Z Q>mH$mdogo dmQ>c,o H$maU (‘cm ‘mhrV hmoVo H$s,) ˶m§À¶m ‘mJyZ EH$ amOm ¶oV hmoVm, Omo à˶oH$ (Mm§Jcr) Zm¡H$m ~iO~arZo {hamdyZ KoV hmoVm. 80 {OWn¶ªV ˶m ‘wcmMm g§~Y§ Amho, ˶mMr h{H$JV Aer Amho H$s, ˶mMo AmB©dS>rc (gƒo) lÕmd§V hmoV.o Amåhmcm ¶m Jmoï>rMr XmQ> e³¶Vm dmQ>V hmoVr H$s, Vmo ‘moR>m hmoD$Z ˶m§À¶mer CÔm‘nUmMo Am{U H¥$V¿ZVmnydH© $ dV©Z H$ê$Z, ˶m§Zm ÌñV H$arc. 81 åhUyZ Amåhmcm dmQ>co H$s, ˶m§À¶m nmcZH$˶m©Zo ˶mÀ¶m EodOr ˶m§Zm Ago ‘yc àXmZ H$amdo, Oo ewÕ Mm[aͶmÀ¶m



Hw$amU ~m~VrV ˶mÀ¶mnojm A{YH$ Mm§Jco Agmdo, VgoM (AmB©dS>cm§à{V) H$éUm^md R>do Umao Agmdo. 82 Am{U ˶m q^VrMr h{H$JV Aer Amho H$s, Vr JmdmVrc XmoZ AZmW ‘wcm§À`m (KamMr) q^V hmoVr. ˶m q^VrImcr ˶m§Mm EH$ I{OZm nwê$Z R>do cocm hmoVm. ˶m§Mm ~mn EH$ gXmMmar ‘mUyg hmoVm.åhUyZ Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mr Aer BÀN>m hmoVr H$s, XmoKo n[an¹$VoÀ¶m d¶mV nmohmoMë¶mZ§VaM ˶m§Mm I{OZm ˶m§À¶m hmVr cmJmdm. (˶m§À¶mda) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mr hr H¥$nm hmoVr, ‘r (Oo H$mhr Ho$co Vo) ‘m¶mdVrZo Ho$co Zmhr (Va A„mhÀ¶m AmkoZgw ma Ho$co). hr Amho h{H$JV ˶m Jmoï>tMr, Á¶m§À¶m{df¶r Vwåhr Yra Yê$ eH$co Zmhr. 83 (n¡J~§ a!) Vo Vwåhmcm Oµ c w Hµ $aZ¡Z{df¶r {dMmaVmV, (˶m§Zm) gm§Jm, "‘r Vwåhmcm ˶mMm H$mhr d¥Îmm§V EoH$drZ.' 84 ˶mcm Amåhr n¥Ïdrda (àM§S>) gm‘϶© àXmZ Ho$co hmoV.o VgoM ˶mcm Amåhr gd© H$mhr àmá H$aʶmgmR>r cmJUmar gmYZo {Xcr hmoVr. 85 ‘J (˶mZo Oo H$mhr Ho$co,) ˶mgmR>r ¶mo½¶ gmYZm§Mr {ZdS> Ho$cr. 86 (˶mZo npíM‘oH$S>rc ‘mo{h‘oH$So> Amncm ‘moMm© di{dcm) d Vmo gy`m©ñVmÀ`m {R>H$mUmn¶ªV ¶oD$Z nmohmoMcm (åhUOo ^y^mJmÀ¶m eodQ>À¶m Q>mHo $mda), Voìhm gy¶© JTy>i nmʶmÀ¶m Hw$§ S>mV ~wS>V Agë¶mgmaIo ˶mcm {Xgco. {VWo OdiM EH$ OZg‘yh ˶mcm AmT>icm. Amåhr (˶mcm) åhUmcmo, "ho Oµ c w Hµ $aZ¡Z! Vwcm hdo Agoc Va ˶m§Zm {ejm H$a qH$dm ˶m§À¶mer Mm§Jco dV©Z H$a.' 87 Vmo åhUmcm, "Amåhr ˶mcm {ZpíMVnUo {ejm H$ê$, Omo (BVam§er) Aݶm¶mZo dmJVmo, ‘J ˶mcm ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©H$S>o naV{dco OmB©c, Voìhm Vmo (åhUOo ˶mMm nmcZH$Vm©) ˶mcm ’$ma H$R>mao {ejm H$aoc. 88 Va Omo H$moUr lÕmd§V ~Zoc Am{U gËH$‘} H$arc Va (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) ˶mÀ¶mgmR>r CÎm‘ 392



393 gyah-18. Ac-H$hµ’$ ‘mo~Xcm {ZpíMV Amho. AmåhrXoIrb Ë`mÀ`mà{V (AJXr)‘dmi ^y{‘H$m KoD$.' 89 ‘J ˶mZo nwÝhm EH$Xm (Amncm ‘moMm© Xþgè¶m EH$m) ‘mo{h‘oH$S>o di{dcm. 90 ¶oWn¶ªV H$s, Vmo gy¶© {ZKʶmÀ¶m {R>H$mUmn¶ªV ¶oD$Z nmohmoMcm, (åhUOo nydH} $S>rc ^y^mJmÀ¶m Q>mHo $mda), Voìhm ˶mZo gy¶m©cm Aem EH$m OZg‘yhmda CX¶ nmdV Agë¶mMo nm{hco, Á¶m§À¶mgmR>r Amåhr CÝhmnmgyZ ~MmdmMr H$moUVrhr ì¶dñWm Ho$cocr ZìhVr. 91 AemàH$mao (Amåhr ˶mcm ¶m OZg‘yhmdahr dM©ñd àXmZ Ho$co) Am{U ˶mÀ¶m à˶oH$ Jmoï>rMr Amåhmcm nyU© OmUrd hmoVr. 92 ‘J ˶mZo (AmUIr EH$m ‘mo{h‘oM)o Am¶moOZ Ho$co. 93 ¶oWn¶ªV H$s, Vmo XmoZ nd©Vm§À¶m Xaå¶mZ ¶oD$Z nmohmoMcm, {VWo EH$ OZg‘yh (amhV) Agë¶mMo ˶mcm AmT>ico. Vo cmoH$ (¶mÀ¶m ^mfoMm) EImXm eãX ‘moR>çm w Hµ $aZ¡Z! ¶mOyO Am{U H$ï>mZoM g‘Oy eH$V hmoV.o 94 Vo åhUmco, "ho Oµ c ‘mOyO Am‘À¶m ^yàXoemV ’$ma CËnmV ‘mO{dVmV. Va Amåhr Vwcm ¶mgmR>r H$mhr ‘hgyc (Jmoim H$ê$Z) Úmdo H$m H$s, Vy ¶m§À¶m Am{U Am‘À¶m Xaå¶mZ (Amåhmcm) EImXm VQ> C^mê$Z Úmdog?' 95 Oµ c w Hµ $aZ¡Z Zo CÎma {Xco, "Oo H$mhr ‘cm ‘m¶m nmcZH$˶m©Zo àXmZ Ho$coco Amho (H$moU˶mhr ‘mZYZmnojm) loð> Amho. Vwåhr ‘mPr ’$º$ emar[aH$ l‘mÛmao ‘XV H$am. ‘r Vw‘À¶m Am{U ˶m§À¶m Xaå¶mZ EH$ VQ> C^mê$Z XoBZ© . 96 Vwåhr cmoIS§ >r R>mHo $io AmUyZ (‘cm) Úm.' ‘J Ooìhm ˶mZo nd©Vm§À¶m XmoÝhr Q>mHo $m§‘Yrc nmoH$ir ^ê$Z H$mT>cr, Voìhm Vmo åhUmcm, "AmVm AmJ noQ>{dʶmgmR>r Vwåhr Amnco ^mVo ’w$§ H$m,' Ooìhm cmoIS§ >r R>mHo $io AmJrgmaIo cmc Pmco, Vmo åhUmcm, "AmUm, AmVm ‘r ¶mda {dVicoco Vm§~o AmoVrZ.' 97 AemàH$mao (Aer C§M d ‘O~yV) VQ>~X§ r V¶ma Pmcr H$s, ¶mOyO d ‘mOyO ˶mda Zm



Hw$amU MTy> eH$V hmoV,o Zm ^JXmS> nmSy> eH$V hmoV.o 98 Vmo (amOm) åhUmcm, "hr ‘m¶m nmcZH$˶m©Mr H¥$nm hmo¶. nU Ooìhm ‘m¶m nmcZH$˶m©À¶m dMZmÀ¶m nyVV© Mo r doi (Odi) ¶oD$Z R>no c o , Voìhm Vmo (‘r Or VQ>~X§ r {Z‘m©U Ho$cocr Amho) CX²ÜdñV H$ê$Z gnmQ> ‘¡XmZ H$ê$Z Q>mHo$c. ‘m¶m nmcZH$˶m©Mo dMZ AJXr g˶ Amho.' 99 ˶m {Xder Amåhr (Ooìhm g‘ñV ‘mZdOmVrcm ~mocmdy) ˶m§Zm EH$‘oH$m§da cmQ>mৠ‘mUo AmXiʶmgmR>r gmoS>y Z XoD$.Voìhm qeJ ’w$§ H$co OmB©c. Amåhr gdmªZm EH$Ì Jmoim H$ê$. 100 ˶m {Xder Amåhr g˶ ZmH$maV am{hcoë¶m cmoH$m§g‘moa à˶j ZaH$mg o ¶m§da (J’$cVrMm) gmXa H$ê$. 101 ‘m¶m ñ‘a{UHo$À¶m ~m~VrV, Á¶m§À¶m S>mù nS>Xm nS>cc o m hmoVm, VgoM ‘mPm gmdYmZVoMm Bemam EoH$ʶmÀ¶m ~m~VrV, Vo ~{hao ~Zcoco hmoV.o 102 g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoco cmoH$ Ago g‘OyZ ~gcoV H$m H$s, Vo ‘cm gmoS>y Z ‘m¶m godH$m§Zm Amnco ajUH$V} ~Zdy eH$VmV? Amåhr Aem lÕmhrZm§À¶m ñdmJVmgmR>r ZaH$ V¶ma R>do cm Amho. 103 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm åhUm, "‘r Vwåhmcm ˶m cmoH$m§{df¶r gm§Jy H$m, Oo Amnë¶m H¥$Ë`m§‘i w o gdm©V OmñV VmoQ>çmV amhUmao AmhoV?' 104 Vo cmoH$, Á¶m§Mr ‘ohZV ¶m OJmVrc OrdZmVM dm¶m Jocr, nU ˶m§Zm Va dmQ>V am{hco H$s, Vo Mm§Jcr H$m¶} H$arV AmhoV. 105 hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m g§Xeo Agcoë¶m IwUm§H$S>o nyUn© Uo Xþcj © Ho$co. ˶mÀ¶mer hmoUmè¶m AQ>i ^oQ>rcm ‘mZʶmg ZH$ma {Xcm. åhUyZ ˶m§Zr Ho$co gdacoco gd© dm¶m Joc.o ‘J nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Amåhr ˶m§Zm H$moU˶mhr àH$mao ‘hÎd XoUma Zmhr. 106 ZaH$ hmM ˶m§Mm ‘mo~Xcm Amho __ H$maU ˶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm Am{U ‘m¶m g§Xeo m§Mr d ‘m¶m g§Xeo dmhH$m§Mr 394



395



{I„r CS>{dcr. 107 (nU ¶mCcQ>) Oo cmoH$ B‘mZ YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aVmV Aem cmoH$m§Mo ñdJm©À¶m ~mJm§V ñdmJV Ho$co OmB©c. 108 ˶mV Vo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc (Am{U ñdJm©À¶m ~mJm§VZy ) BVaÌ Hw$R>ho r OmD$ BpÀN>Uma ZmhrV. 109 (n¡J~§ a! cmoH$m§Zm) gm§Jm, "‘m¶m nmcZH$˶m©À¶m eãXm§Zm {c{hʶmgmR>r g‘wÐm§Zm emB© ~Z{dco Joc,o Var ‘m¶m nmcZH$˶m©Mo eãX g§nʶmnyduM (g§nUy )© g‘wÐm§Mr emB© g§nZy OmB©c (nU ‘m¶m nmcZH$˶m©Mo eãX g§nUma ZmhrV) Oar Amåhr g‘wÐmda g‘wÐ AmUUo gwê$ R>do co Var (g‘wÐ g§nV OmVrc, nU Agr‘ ‘hmZ Agcoë¶m nmcZH$˶m©À¶m JwUm§Mo dU©Z H$Yr g§ny eH$V Zmhr).' 110 (n¡J~§ a! cmoH$m§Zm) gm§Jm, "‘r AJXr Vw‘À¶mgmaImM EH$ ‘mUyg Amho. nU (‘m¶mV d Vw‘À¶mV ’$aH$ EdT>mM Amho H$s,) ‘m¶mH$S>o hm (B©ídar¶) g§Xeo ¶oVmo H$s, Vw‘Mm B©ída EH$M Am{U "EH$M B©ída' Amho. Voìhm Omo H$moUr Amnë¶m nmcZH$˶m©er (ݶm¶mÀ¶m {Xder) ^oQ>rMr Amem ~miJyZ Amho, ˶mZo gËH$‘} H$am¶cm hdr. Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m CnmgZoV H$moUmcmhr ˶mMm g‘H$j R>ady Z¶o.'



gyah-19. ‘a`‘ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Hµ $mµ’$0 hm0 ¶m0 ABZ0 gm°X0 2 hm ˶m H¥$noMm d¥Îmm§V Amho, Or Vw¶m nmcZH$˶m©Zo Amncm ^º$ Oµ H$[a¶m ¶mÀ¶mda Ho$cr. 3 Ooìhm ˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©cm öX¶mÀ¶m ñdam§Zr hmH$ {Xcr. 4 åhUmcm, "ho à^y! ‘mPr hmS>o H$‘Hw$dV Pmcocr AmhoV. VgoM ‘m¶m S>m³o ¶mMo Ho$g dmY©³¶m‘wio nm§T>ao Pmcoco AmhoV. nU ho à^y! Ago H$Yrhr Pmco 1



Hw$amU Zmhr H$s, ‘r Vw¶mH$S>o H¥$nogmR>r àmW©Zm H$ê$Z {Zame Pmcmo AgoZ. 5 AmVm, ‘cm ‘m¶mZ§Va ‘m¶m ^mD$~§Xm§H$Sy>Z hr ^rVr dmQ>Vo (H$s, Vo ‘m¶m {‘eZcm nwT>o Mmcy R>do Uma ZmhrV). H$maU ‘mPr nËZr Va dm§P Amho. åhUyZ Vy ‘cm Amnë¶m {deof H¥$noZo EH$ dmag àXmZ H$a. 6 Omo ‘mPm dmag ìhmdm Am{U n¡J~§ a ¶mµH$y ~À¶m d§emMmhr dmag ìhmdm. ho à^y! ˶mg Amncm AmdS>Vm ~Zd.' 7 (˶mZ§Va A„mhH$Sy>Z à{VgmX Amcm) ho Oµ H$[a¶m! Amåhr Vwcm EH$m (Aem) ‘wcmÀ`m (OÝ‘mMr) ew^dmVm© XoV AmhmoV, Á¶mMo Zmd "¶h¶m' Agoc. Amåhr ¶mAmYr ho Zmd H$moUmcmhr {Xcoco Zmhr. 8 Oµ H$[a¶m CX²Jmacm, ho à^y! ‘cm ‘yc H$go hmoBc © , Ooìhm ‘mPr nËZr Va dm§P Amho Am{U ‘r XoIrc dmY©³¶m‘wio nyUn© Uo Aeº$ Pmcocmo Amho. 9 (ñdJ©XVÿ mZo) CÎma {Xco, "AgoM hmoBc © , VwPm nmcZH$Vm© åhUVmo, "hr ‘m¶mgmR>r gmonr Jmoï> Amho, ‘r ¶mnydu Vwcmhr {Z‘m©U Ho$coco Amho, Ooìhm Vy H$mhrM ZìhVmg.' 10 (˶mda) Oµ H$[a¶mZo åhQ>c,o "ho à^y!' (˶mg§~Y§ mZo) ‘m¶mgmR>r EImXr IyU {ZpíMV H$ê$Z Q>mH$,' (ñdJ©XVÿ mZo) CÎma {Xco, "Vw¶mgmR>r IyU Aer Agoc H$s, Vy gma»¶m VrZ amÌr d {Xdg cmoH$m§er ~mocy eH$Uma Zmhrg, Oar Vy ñdñW Agerc. 11 ‘J Oµ H$[a`m (Zoh‘rà‘mUo) CnmgZoÀ¶m H$joVZy ~mhoa Amnë¶m cmoH$m§g‘moa Amcm Am{U hmd^mdm§Ûmao ˶m§Zm åhUmcm, "Vwåhr gH$mi g§Ü¶mH$mi A„mhMo ñVw{VJmZ H$arV amhm.' 12 (Am{U Ooìhm ¶h¶mMm OÝ‘ Pmcm Am{U Vmo ‘moR>m Pmcm, Voìhm) Amåhr ˶mcm åhUmcmo, "ho ¶h¶m! (Amåhr àXmZ Ho$boë¶m) J«W§ mcm ÑT>VmnydH© $ Yê$Z R>do (åhUOo ˶mVrc dMZm§da ÑT> lÕm R>do Am{U ÑT>VmnydH© $ nmcZ H$a).' ˶mcm Amåhr chmZnUrM Y‘m©À¶m ~m~VrV {ddoH$s Ñ{ï>H$moZ àXmZ Ho$cocm hmoVm. 13 VgoM Am‘À¶mH$Sy>Z (‘ZmMm) H$ZdmiynUm Am{U ewÕVm ho JwU 396



397 gyah-19. ‘a¶‘ ˶mÀ¶m A§Jr {Z‘m©U Ho$co hmoV.o Vmo Zoh‘r (A„mhMr) OmU R>do Umam hmoVm. 14 Vmo Amnë¶m AmB©dS>cm§à{V nyUn© Uo H$V©ì¶{Zð> hmoVm Am{U A{O~mV CÕQ> d {dÐmohr (ñd^mdmMm) ZìhVm. 15 (A„mhH$Sy>Z) ˶mÀ¶mda em§Vr Amho, Á¶m {Xder Vmo OÝ‘cm Am{U Á¶m {Xder Vmo ‘aU nmdoc Am{U ˶m {Xderhr ˶mÀ¶mda em§VrM Agoc Ooìhm ˶mcm ‘¥Ë¶yZV§ a nwÝhm {Od§V H$ê$Z CR>{dco OmB©c. 16 (n¡J~§ a!) ¶m J«W§ mÛmao ‘[a¶‘Mr AmR>dU H$am, Vr H$emàH$mao Amnë¶m cmoH$m§nmgyZ AcJ hmoD$Z nydH} $S>rc EH$m {R>H$mUr {ZKyZ Jocr. 17 ‘J {VZo ñdV:cm (cmoH$m§nmgyZ Xÿa ZoD$Z) EH$m§VdmgmV dmñVì¶ Ho$co, Voìhm Amåhr {VÀ¶mH$S>o Am‘Mm ñdJ©XVÿ nmR>{dcm, Omo {VÀ¶mg‘moa nyUn© Uo ‘mZdr ê$nmV àH$Q> Pmcm. 18 Ooìhm {VZo ˶mcm nm{hco, Vr CX²Jmacr "‘r H¥$nmd§V A„mhMo (Vw¶mnmgyZ ñdV:Mo ajU H$aʶmgmR>r) eaU ‘mJVo, "Vy Oa IamoIa, A„mhMr OmU R>do Umam ‘mUyg Agerc (Va ‘m¶m Odi ¶oD$ ZH$mog)!' 19 Vmo ñdJ©XVÿ CÎmacm, "‘r Ho$di Vw¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z nmR>{dcocm XÿV Amho. ‘r Vwcm EH$ Agm nwÌê$nr (Cnhma) àXmZ H$aʶmgmR>r Amcocmo Amho, Omo ewÕ (Mm[aͶmMm) Agoc.' 20 (˶mda) Vr åhUmcr, ‘cm ‘yc H$gm hmoD$ eH$Vmo, Ooìhm H$moU˶mhr ‘mUgmZo ‘cm ñne© Ho$cocm Zmhr. Zm ‘r H$Yr © , AewÕ Mm[aͶmMr ór hmoV.o 21 (Vmo ñdJ©XVÿ ) åhUmcm, "Vo AgoM hmoBc VwPm nmcZH$Vm© åhUVmo, hr ‘m¶mgmR>r gmYr Jmoï> Amho.' Amåhr ˶mcm (åhUOo Vw¶m nwÌmcm) cmoH$m§gmR>r EH$ {ZemUr ~Zdy Am{U Am‘À¶mH$Sy>Z EH$ H¥$nm. hr (A„mhH$Sy>Z) AmYrM {Z¶V Pmcocr EH$ Jmoï> Amho. 22 ‘J AemàH$mao {VZo ˶mMm J^© YmaU Ho$cm Am{U ˶mgh Vr EH$m XÿaÀ¶m {R>H$mUr {ZKyZ Jocr. 23 ‘J Ooìo hm àgyVrÀ¶m doXZm (gwê$ Pmë¶m) d Vr MmcV IOwarÀ`m ~wܧ ¶mn¶ªV Amcr. Vr åhUmcr, "Aaoa!o ‘r ¶mnyduM ‘aU



Hw$amU nmdco AgVo Am{U {dñ‘¥VrÀ¶m nS>ÚmAmS> Jocc o r Jmoï> ~Zco AgVo Va {H$Vr ~ao Pmco AgVo!' 24 Voìhm (ñdJ©XVÿ mZo) ImcÀ¶m ~mOyZo {Vcm hmH$ {Xcr (åhUmcm), "Xþ:Ir hmoD$ ZH$mog, Vw¶m nmcZH$˶m©Zo Vw¶m nm¶Ï¶mer EH$ Pam àdm{hV Ho$cm Amho. 25 Vy IOwarÀ`m ImoS>mg Yê$Z Amnë¶mH$S>o hmcd, ˶m‘wio Vw¶mda VmOr, {nH$cocr IOyar nS>Vrc. 26 Va Vo Im d nmUr nr d Amnco S>mi o o W§S> H$a (åhUOo ‘Zmcm em§Vr cm^y Xo). Oa Vwbm EImXm ‘Zwî¶ X¥ï>rg nS>cm Va ˶mcm (Bemè¶mZo) gm§JZy Q>mH$ H$s, ‘r H¥$nmd§V (A„mhgmR>r ñVãYVoÀ¶m) CndmgmMo d«V KoVcoco Amho, åhUyZ ‘r AmO H$moUmerhr ~mocUma Zmhr. 27 ‘J Vr ˶m ‘wcmcm KoD$Z Amnë¶m cmoH$m§H$S>o Amcr, Voìhm ({VÀ¶mgh ˶m ‘wcmcm nmhÿZ) Vo åhUmco, "ho ‘[a¶‘! {ZpíMVnUo, Vy H$mhrVar ^¶§H$a H¥$˶ Ho$co Amhog.' 28 "ho hmê$ZÀ¶m ^{JZr, Zm VwPm ~mn dmB©Q> ‘mUyg hmoVm, Zm VwPr AmB© dmB©Q> Mm[aÍ`mMr ór hmoVr.' 29 ‘[a¶‘Zo ˶m (‘wcmH$So>) ~moQ> XmI{dco, Voìhm Vo åhUmco, "Amåhr ˶mÀ¶mer H$go ~mocUma, Oo AOyZ nmiʶmVco ~mi Amho?' 30 (nU) Vo ~mi ~mocy cmJco, ‘r A„mhMm ^º$ Amho, ˶mZo ‘cm J«W§ àXmZ Ho$co Am{U ‘cm n¡J~§ a ~Zdco Amho. 31 ‘r {OWoH$w R>o AgoZ, ˶mZo ‘cm Ameudm{XV Ho$co Amho. Omon¶ªV ‘r {Od§V AgoZ ˶mZo ‘cm Z‘mµO nT>ʶmMr d XmZH$m¶© H$aʶmMr VmH$sX {Xcocr Amho. 32 ˶mZo ‘cm ‘m¶m AmB©À¶mà{V H$V©ì¶{Zð> ~Z{dco Amho, ‘cm CÕQ> d Xþï> ~Z{dcoco Zmhr. 33 (A„mhH$Sy>Z) ‘m¶mda em§Vr hmoVr, Á¶m {Xder ‘r OÝ‘cmo Am{U (em§Vr Agoc ‘m¶mda) Á¶m {Xder ‘r ‘aoZ Am{U Á¶m {Xder nwÝhm {Od§V H$ê$Z ‘cm CR>{dʶmV ¶oBc © ˶m {Xder XoIrc ‘m¶mda em§Vr AgUma. 398



399 gyah-19. ‘a¶‘ Agm hmoVm ‘[a¶‘nwÌ ¶oe,y ho Amho ˶mÀ¶m {df¶rMo g§nUy © g˶, o m Á¶m{df¶r cmoH$ AmngmV Vrd« ‘V^oX R>do Zy AmhoV. 35 ho A„mhÀ¶m à{Vð>c emo^Umao Zmhr H$s, ˶mZo Amnë¶mgmR>r nwÌ ~Zdmdo. Agr‘ Amho ˶mMr ‘{h‘m! Ooìhm Vmo EImXr Jmoï> H$aʶmMm {ZU©¶ KoVmo, Voìhm Vmo ˶m Jmoï>rg AmXoe XoVmo, "hmo'! ‘J Vr "hmoV'o ! 36 (¶oeZy o Zoh‘r AgoM åhQ>co hmoVo H$s,) A„mh ‘mPm nmcZH$Vm© Amho Am{U Vw‘Mmhr nmcZH$Vm© Amho. åhUyZ Ho$di ˶mMrM CnmgZm H$am. hmM gai ‘mJ© Amho. 37 nU Z§Va (~m`~cMo AZwgaU H$aUmè¶m) {d{dY g‘yhm§V (¶oey g§~Y§ mZo) AmngmV ‘V^oX {Z‘m©U Pmco. Á¶m cmoH$m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm. ˶m§À¶mgmR>r ˶m ^¶§H$a {XdgmMo AmJ‘Z, {H$Vr ^¶mZH$ Jmoï> Agoc! 38 Á¶m {Xder Vo Am‘À¶mg‘moa hOa hmoVrc, Voìhm Vo ’$ma J§^raVmnydH© $ EoH$Vrc Am{U ’$ma J§^raVmnydH© $ nmhVrc. nU AmO ho A˶mMmar cmoH$ (Am§Yio d ~{hao ~ZyZ) CKS> ‘mJ©^ï« >VVo hadcoco AmhoV. 39 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm ˶m níMmÎmmnmÀ¶m {XdgmÀ¶m (AmJ‘Zm{df¶r) gmdYmZVoMm Bemam Úm, Ooìhm à˶oH$ Jmoï> {ZH$mcr cmdcr OmB©c. nU gܶm Vo J’$cVrÀ¶m AdñWoV AmhoV Am{U Vo lÕm YmaU H$arV ZmhrV. 40 {Z:g§Xho , AIoa AmåhrM n¥Ïdr Am{U ˶mda {Zdmg H$aUmè¶m§Mo dmag hmoD$ Am{U gdmªZm Am‘À¶mH$S>Mo naV AmUco OmB©c. 41 ¶m J«W§ mÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ n¡J~§ a B~«mhr‘Mr AmR>dU (S>m³o ¶mV) VmOr H$am. ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, Vmo g˶dmXr ‘mUyg hmoVm d n¡J~§ a hmoVm. 42 (EH$Xm) ˶mZo Amnë¶m {n˶mg åhQ>c,o "ho ‘m¶m {n˶m! Vy Aem Jmoï>tMr CnmgZm H$m H$aVmog, Á¶m Zm H$mhr EoH$VmV, Zm H$mhr nmhVmV Am{U Zm H$moU˶mhr àH$mao Vw¶m H$m‘r ¶oD$ eH$VmV. 43 ho ‘m¶m {n˶m! ‘cm (A„mhH$Sy>Z) Ago kmZ àmá Pmco Amho, Ogo kmZ Vw¶mH$S>o Zmhr. åhUyZ Vy 34



Hw$amU ‘mPo AZwgaU H$a. ‘r Vwcm gai ‘mJ© XmIdoZ. 44 ho ‘m¶m {n˶m! g¡VmZmMr CnmgZm H$ê$ ZH$mog, H$maU g¡VmZ H¥$nmd§V (A„mhMr) Adkm H$aUmam Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 45 ho ‘m¶m {n˶m! ‘cm Ago ^¶ dmQ>Vo H$s, H¥$nmd§V (A„mhMr) {ejm Vwcm Amnë¶m Vmã¶mV KoBc © . ‘J Vwcm (H$m¶‘ñdê$nr) g¡VmZmMm gmo~Vr ~ZyZ amhmdo cmJoc.' 46 (˶mÀ¶m {n˶mZo) CÎma {Xco, "ho B~«mhr‘! Vy ‘m¶m Cnmñ¶m§Mm {Y¸$ma H$arV Amhog H$m? Vy ¶mnmgyZ namd¥Îm Pmcm Zmhrg Va ‘r {ZpíMVnUo Vw¶mda XJS>mM§ m dfm©d H$ê$Z Vwcm R>ma H$aoZ. Vy ‘m¶mnmgyZ H$m¶‘Mm MmcVm hmo.' 47 B~«mhr‘Zo CÎma {Xco, "Vwcm em§Vr cm^mo! ‘r ‘m¶m nmcZH$˶m©H$S>o Vw¶mH$[aVm j‘m¶mMZm H$arZ, IamoIa Vmo ‘m¶mda ’$ma ‘ohao ~mZ Amho. 48 ‘r Vwåhm cmoH$m§Zm gmoS>y Z Xÿa OmV Amho Am{U ˶m§Zmhr gmoSy>Z, Á¶m§Mm Vwåhr A„mh{edm¶ Ymdm H$aVm. ‘r Ho$di Amnë¶m nmcZH$˶m©MmM Ymdm H$arZ Am{U (‘cm nyU)© Amem Amho H$s, ˶mMm Ymdm H$ê$Z (˶mcm hmH$ XoD$Z) ‘m¶m hmVr {Zamem H$Yr ¶oUma Zmhr.' 49 ‘J Ooìhm Vmo ˶m cmoH$m§nmgyZ d Vo A„mhcm gmoS>y Z Á¶m§Mr CnmgZm H$arV AgV, ˶m§À¶mnmgyZhr doJim Pmcm. (nwT>)o Amåhr ˶mcm (nwÌ) BghmµH$ d (ànm¡Ì) ¶mµH$y ~ àXmZ Ho$co Am{U ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$mcm Amåhr n¡J~§ a ~Z{dco. 50 VgoM Amåhr Am‘Mr ({d{dYê$nr) H¥$nm ˶m§Zm àXmZ Ho$cr Am{U Iè¶m AWm©Zo ˶m§Zm Wmoadr àXmZ Ho$cr. 51 Va ¶m J«W§ mÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ n¡J~§ a ‘ygmMr AmR>dU (S>m³o ¶mV) VmOr H$am. {ZpíMVM Vmo (Am‘À¶mH$Sy>Z) {ZdS>cm Jocco m hmoVm. Vmo n¡J~§ a d ào{fV hmoVm. 52 (AmR>dm H$emàH$mao) Amåhr ˶mcm {gZmB© nd©VmÀ¶m COì¶m ~mOyZo hmH$ {Xcr. Amåhr Img g§Xeo XoʶmgmR>r ˶mcm Odi ~mocmdyZ KoVco. 53 VgoM (H$emàH$mao) Amnë¶m H¥$noZo ˶mMm ^mD$ hmê$Z ¶mg ˶mÀ¶m ‘XVrgmR>r n¡J~§ a ~ZdyZ ˶mcm 400



gyah-19. ‘a¶‘



401



àXmZ Ho$co. 54 ¶m J«W§ mÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ Bñ‘mB©cMr AmR>dU (S>m³o ¶mV) VmOr H$am. Vmo Zoh‘r Amnë¶m eãXmMm n¸$m hmoVm, VgoM n¡J~§ a d ào{fV hmoVm. 55 Vmo Amnë¶m cmoH$m§Zm Z‘mµO d Oµ H$mV (XmZH$m¶© H$aUo) ¶m§Mm AmXoe XoV Ago. Vmo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ZOaoV {ච(^º$) R>acocm hmoVm. 56 VgoM ¶m J«W§ mÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ n¡J~§ a BXargMr AmR>dU (S>m³o ¶mV) VmOr H$am. {Z…g§e` Vmo EH$ g˶dmXr ‘Zwî¶ hmoVm d ào{fV hmoVm. 57 Amåhr ˶mcm Cƒ XOm© àXmZ Ho$cm hmoVm. 58 ho n¡J~§ am§nH¡ $s H$mhr cmoH$ AmhoV, A„mhZo Á¶m§Zm Amncr H¥$nm àXmZ Ho$cr hmoVr. Vo AmX‘Mo d§eO hmoV Am{U ˶m§Mo (d§eO), Á¶m§Zm Amåhr ZyhÀ¶m ~amo~a Zm¡H$o V ñdma Ho$co hmoV.o VgoM B~«mhr‘ d BòmB©cMo d§eO. d (ho gd©) Aem cmoH$m§nH¡ $s AmhoV Á¶m§Zm Amåhr ‘mJ©Xe©Z àXmZ Ho$co d Á¶m§Mr {ZdS> Ho$cr hmoVr. (˶m§Mo Ago hmoV)o H$s, Ooìhm ˶m§Zm H¥$nmd§V (A„mhMo) g§Xeo EoH${dco OmV AgV, Voìhm ˶m§À¶m S>mùo ¶m§VZy Aly dmhÿ cmJV Am{U (AlwqM~ S>mùo `m§g{hV) Vo (˶mÀ¶mg‘moa) ZV‘ñVH$ hmoV. 59 ‘J ¶m§À¶m ‘mJyZ Ago (dmB©Q>) cmoH$ ˶m§Mo CÎmam{YH$mar ~Zco, Á¶m§Zr Z‘mµOmH$S>o (nyUn© Uo) Xþcj © Ho$co. Am{U Amnë¶m dmB©Q> BÀN>mnyVuÀ¶m ‘mJo cmJco. Va cdH$aM Vo {ZpíMVnUo {dZmemcm Vm|S> XoVrc. 60 ¶mV AndmX Vo cmoH$ AgVrc, Oo níMmÎmmn H$aVmV Am{U lÕm YmaU H$aVmV Am{U gËH$‘} H$aVmV. Va AgoM cmoH$ ñdJm©V àdoe H$aVrc. Am{U ˶m§À¶mda {Vi‘mÌXoIrc Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr. 61 ˶m§À¶mgmR>r gX¡d amhʶmÀ¶m AmZ§XXm¶r ~mJm AmhoV. Á¶m~Ôc H¥$nmd§V (A„mhZo) Amnë¶m ^º$m§Zm ˶m ~mJm AÑí¶ R>do Zy dMZ {Xcoco Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, ˶mMo dMZ nyU© hmoUma. 62 {VWo ˶m§Zm ñdJm©V H$moUVrhr



Hw$amU {ZaW©H$ Jmoï> ˶m§À¶m H$mZmda nS>Uma Zmhr. nU ’$º$ em§VrMo A{^dmXZ (åhUOo gcm‘-gcm‘ Ago ˶m§Zm EoH$m¶cm {‘ioc). {VWo ˶m§Zm gH$mi-g§Ü¶mH$mi {Zdm©hmMr gm‘J«r {‘iV amhrc. 63 Agm Amho Vmo ñdJ©, Á¶mMo dmag Amåhr Am‘À¶m ^º$m§nH¡ $s ˶m§Zm ~Zdy, Oo Am‘Mr OmU R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$aUmao AmhoV). 64 (ñdJ©XVÿ åhUVmV), "Amåhr Vw‘À¶m nmcZH$˶m©À¶m AmXoem{edm¶ (n¥Ïdrda) ¶oV ZgVmo. Oo H$mhr Am‘À¶mnwT>o Amho Am{U Oo H$mhr Am‘À¶m ‘mJo Amho Am{U Oo H$mhr ¶m§À¶m‘ܶo Amho, ˶mMoM Amho. Vw‘Mm nmcZH$Vm© H$Yrhr (H$mhrhr) {dgaV ZgVmo..' 65 "Vmo nmcZH$Vm© Amho AmH$me Am{U n¥ÏdrMm d ˶m§À¶m‘ܶo Oo H$mhr Amho ˶m§MmXo{Ib, Va Vwåhr Ho$di ˶mMrM CnmgZm H$am Am{U AT>inUo ˶mMrM CnmgZm H$arV amhm. ˶mÀ¶mgmaIm JwUg§nÞ Xþgam H$moUr Agë¶mMo Vwåhmcm ‘mhrV Amho H$m?' 66 (Ago AgVmZmhr) ‘Zwî¶ hm àíZ H$arV AgVmo, "H$m¶! ‘r EH$Xm ‘aU nmdë¶mZ§Va, nwÝhm {Od§V H$ê$Z ‘cm CR>{dco OmB©c?' 67 ‘Zwî¶mcm hr (gmYr Jmoï>) AmR>dV Zmhr H$m, Amåhr ˶mcm ¶mAmYrhr {Z‘m©U Ho$co, Ooìhm Vmo H$mhrM ZìhVm? 68 Vw¶m nmcZH$˶m©Mr enW, (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Amåhr ˶m§Zm {ZpíMVnUo EH$Ì H$ê$ Am{U g¡VmZm§Zm XoIrc. ‘J ˶m§Zm Amåhr Aem AdñWoV ZaH$mOdi AmUy H$s, Vo JwS>Ko KmgrV ¶oVrc. 69 ‘J Amåhr (Anamܶm§À¶m) à˶oH$ JQ>mVyZ Aem§Zm Adí¶ doJio H$mTy>, Oo H¥$nmd§V (A„mhÀ¶m) {déÕ ’$maM {ZíM¶nydH© $ ~§S>ImoarMo àXe©Z H$arV AgV. 70 H$maU Amåhr Aem§Zm Mm§Jë¶màH$mao AmoiIVmo, Oo ZaH$m‘ܶo àdoemg A{YH$ nmÌ AmhoV. 71 Vw‘À¶mV Agm H$moUrhr Zgoc, Á¶mcm ZaH$mÀ¶m AmJr OdiyZ Omdo cmJUma Zmhr. VwPm nmcZH$˶m©Mm Agm hm 402



403 gyah-19. ‘a¶‘ 72 AmXoe Amho, Á¶mMr A§‘c~OmdUr hmoUmaM. Voìhm Amåhr ˶m cmoH$m§Zm (ZaH$mnmgyZ) dmMdy, Á¶m§Zr Am‘Mr OmU R>do Zy (OrdZ ì¶VrV Ho$coco AgUma). ‘J A˶mMmar cmoH$m§Zm JwS>Ko KmgrV (˶mV XmIc hmoʶmgmR>r) gmoS>y Z XoD$. 73 Am{U Ooìhm Am‘Mo g§Xeo gwñnï>[a˶m ˶m§Zm EoH${dco OmVo, Voìhm g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoco cmoH$, lÕmd§Vm§Zm åhUVmV, "Am‘À¶m XmoZ JQ>mn§ H¡ $s à{Vð>Ào ¶m Ñï>rZo H$moUVm JQ> A{YH$ loð> Amho, Am{U H$moUmMm g‘yh A{YH$ à^mdr Amho.' 74 (nU) Amåhr ˶m§À¶mnydu {H$˶oH$ OZg‘yhm§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co Amho. Oo ^m¡{VH$ g§gmYZmÀ¶m ~m~VrV Am{U WmQ>m‘mQ>mÀ¶m ~m~VrV ¶m§À¶mhÿZ ’$ma nwT>o hmoV.o 75 (n¡J~§ a cmoH$m§Zm) gm§Jm, "Omo ‘Zwî¶ MwH$sÀ¶m ‘mJm©da Amho, ˶mcm H¥$nmd§V (A„mh) Cg§V XoV AgVmo, ¶oWn¶ªV H$s, Ago cmoH$ Vr Jmoï> (Amnë¶m S>mù o ¶m§Zr à˶j) nmhÿZ KoVrc, Á¶m{df¶r ˶m§Zm dMZ {Xco OmV Amho. (¶m OJmVM) {ejm qH$dm ˶m A§{V‘ KQ>H$o Mo (AmJ‘Z). Voìhm ˶m§Zm H$iyZ MwH$o c H$s, à{Vð>Ào ¶m Ñï>rZo dmB©Q> AdñWm H$moUmMr Amho. Am{U gmYZgm‘J«rÀ¶m ~m~VrV H$moUmMm g‘yh H$‘Omoa Amho.' 76 Oo gÝ‘mJm©Mm A§JrH$ma H$aVmV, A„mh ˶m§Zm ˶mV A{YH$ àJë^Vm àXmZ H$aVmo. Aer gËH$‘} Á¶m§Mo ’$i {MaH$mc {Q>H$Umao Amho Am{U Or CÎm‘ ‘mo~Xë¶mg nmÌ AmhoV, Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m ZOaoV loð> AmhoV. 77 ˶m ‘mUgm~Ôc Vwåhr H$Yr {dMma Ho$cm Amho H$m, Omo Am‘À¶m g§Xeo mÛmao àH$Q> hmoUmao g˶, ZmH$maʶmda AmJ«hr Amho. Vmo åhUVmo, "‘cm {ZpíMVnUo g§nÎmr d g§VVr àmá hmoUma.' 78 ˶mZo AÑí¶ (Agcoë¶m ^{dî¶mV) S>mHo $mdyZ nm{hco Amho H$s, ˶mZo A„mhH$Sy>Z dMZ KoVco Amho? 79 H$Xm{n Zmhr! Vmo Oo H$mhr ~mocV Amho, ˶mMr Amåhr Zm|X H$ê$Z R>do y Am{U ˶mÀ¶m



Hw$amU {ejoV AmUIr dmT> H$ê$. VgoM Á¶m Jmoï>r~Ôc Vmo Xmdm H$arV Amho, AmåhrM ˶mMo dmag hmoD$. ‘J Vmo Am‘À¶mnmer AJXr EH$Q>m ¶oBc © . 81 ˶m§Zr A„mhcm gmoS>y Z (BVa) Cnmñ¶ ~Zdco AmhoV, ¶m CÔoemZo H$s, Vo ˶m§À¶mgmR>r nmR>ramIo ~ZVrc. 82 nU Ago H$Xm{n e³¶ Zmhr! (CbQ >ݶm¶mÀ¶m {Xder) Or ˶m§Mr CnmgZm Ho$cr Jocr, ˶mcmM Vo {PS>H$maVrc Am{U (Á¶m§Zr ˶m§Mr CnmgZm Ho$cr hmoVr) ˶m§MMo {damoYH$ ~ZVrc. 83 Vwåhmcm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Zmhr H$m H$s, Amåhr (gd© àH$maÀ¶m) g¡VmZr eº$s¨Zm g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§da gmoS>y Z {Xcoco Amho. Vo ˶m§Zm (nmn H¥$˶m§gmR>r) ^anya àd¥Îm H$arV AgVmV. 84 åhUyZ Vwåhr ˶m§À¶mda (A„mhH$Sy>Z) cdH$a ({ejm ¶mdr) ¶mgmR>r KmB© H$ê$ ZH$m. Amåhr ˶m§Mo {Xdg ‘moOV AmhmoV (åhUOo ˶m§À¶m nmnmMr KmJa ^aV Amho). 85 Vmo {Xdg {ZpíMVnUo ¶oUma Amho, Ooìhm Amåhr A„mhMr OmU R>do Zy Agcoë¶m§Zm gÝ‘mZZr¶ A{VWrà‘mUo H¥$nmd§V (A„mh) g‘moa EH${ÌV H$ê$. 86 VgoM Anamܶm§Zm ZaH$mH$S>o VhmZcoë¶m OZmdam§À¶m H$inmà‘mUo hmH$cV ZoD$. 87 (˶m {Xder) H$moUmcmM ‘ܶñWr H$aʶmMm A{YH$ma AgUma Zmhr, nU ’$º$ ˶m§Zm, Á¶m§Zm H¥$nmd§V (A„mhH$Sy>Z) nadmZJr àmá Pmcocr Agoc. 88 H$mhr cmoH$ åhUVmV, "H¥$nmd§V (A„mhZo) ñdV:gmR>r nwÌ ~Z{dcm 89 Amho.' (Ago eãX Vm|S>mVyZ H$mTy>Z, ~mocUmè¶m§Zmo!) IamoIa, Vwåhr {H$Vr ‘hm^¶mZH$ Jmoï> ~moccm AmhmV! 90 (ho EdT>o ^¶mZH$ eãX AmhoV H$s, ˶mÀ¶m à{V{H«$`oV) AmH$me ’$mQy> eH$VmV, n¥ÏdrMo VwH$S>-o VwH$S>o hmoD$ eH$VmV Am{U nd©V MH$ZmMya hmoD$ eH$VmV. 91 ¶m H$maUmñVd H$s, cmoH$ H¥$nmd§V (A„mher) An˶mMm g§~Y§ OmoS>VmV. 92 H¥$nmd§V (A„mhMr hr) emZ Zìho H$s, ˶mZo (EImÚmg) nwÌ ~Zdmdm. 404



80



405 93



AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Agm H$moUrhr Zmhr, Omo nmcZH$˶m©g‘moa Xmg åhUyZ hOa hmoUma Zmhr (åhUOo ˶mZo Oo-Oo {Z‘m©U Ho$coco AmhoV Vo gd© ˶mMo Xmg AmhoV) 94 {Z:g§Xho , ˶mZo gdmªMr XIc KoVcocr Amho d à˶oH$mMr JUZm H$ê$Z R>odcocr Amho. 95 ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$ OU nwZéËWmZmÀ¶m {Xder ˶mÀ¶mg‘moa EH$Q>m hOa hmoBc © . 96 Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U gËH$‘} Ho$cr ˶m§À¶m ‘ZmV H¥$nmd§V A„mh (EH$‘oH$m§à{V) ào‘ {Z‘m©U H$arc. 97 (n¡J~§ a!) Amåhr ¶m Hw$amUmg Vw‘À¶m ^mfoV g‘OʶmgmR>r gmono H$ê$Z Q>mH$co Amho. ¶m CÔoemZo H$s, Vwåhr gXmMmar cmoH$m§Zm ew^dmVm© EoH$dm Am{U XþamJ«hr cmoH$m§Zm gmdYmZVoMm Bemam Úm. 98 H$maU Amåhr ¶m§À¶mnydu {H$˶oH$ OZg‘yh Zï> H$ê$Z Q>mH$coco AmhoV. Va ‘J (AmVm) Vwåhmcm ˶m§À¶mn¡H$s H$moUr {Od§V AmT>iVmo H$m, qH$dm ˶m§Mr Hw$O~wO Var Vwåhmcm (AmVm) EoH$y ¶oVo H$m?



gyah-20. Vm0 hm0 Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Vm0 hm0 2 Amåhr ho Hw$amU Vw‘À¶mH$S>o Vwåhr H$ï> ^moJmdo ¶mgmR>r àH$Q> Ho$coco Zmhr. 3 Va ho Aem ‘mUgmgmR>r CnXoe Amho, Omo (A„mhMo) ^¶ ~miJVmo. 4 ho (Hw$amU) ˶mÀ¶mH$Sy>Z àH$Q> H$aʶmV Amco Amho, Á¶mZo n¥Ïdr Am{U C§M AmH$memMr {Z{‘©Vr Ho$cr Amho. 5 VmoM Amho H¥$nmd§V (A„mh), (g‘ñV {dídmÀ`m) qghmgZmda {damO‘mZ. 6 Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho d Oo H$mhr ¶m§À¶m‘ܶo Amho d Oo H$mhr O{‘ZrÀ`m Imcr Amho ˶m gdmªMm (Añgc) ‘mcH$ VmoM Amho. 1



Hw$amU 7 Vwåhr Amnco åhUUo ‘moR>çmZo ~mocm (qH$dm AJXr hiy AmdmOmV) Vmo gd© EoH$Vmo, H$maU Vmo Va Vw‘À¶m ahñ¶m§Zm d ˶mhrnojm A{YH$ Nw>߶m Jmoï>tZm OmUVmo. 8 (Agm Amho) A„mh, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶ Zmhr. gdm}ËH¥$ï> Zmdo ˶mMrM AmhoV. 9 n¡J§~a ‘ygmMr Jmoï> Vw‘À¶mn¶ªV nmoMcr Amho H$m? 10 (EH$m àdmgmXaå¶mZ) Ooìhm AmJ ˶mÀ¶m Ñï>rg nS>cr, Voìhm ˶mZo Amnë¶m Hw$Qw>~§ r`m§Zm åhQ>c,o "Vwåhr BWo Wm§~m, ‘cm EH$ AmJ {Xgcr Amho, H$Xm{MV ‘r Vw‘À¶mgmR>r {VWyZ H$mhr {dñVd KoD$Z ¶oBZ© qH$dm ˶m AmJrÀ¶m {R>H$mUr ‘cm H$mhr ‘mJ©Xe©Z {‘iy eHo$c.' 11 Ooìhm Vmo ˶m (AmJrÀ¶m) Odi nmohmoMcm, Voìhm EH$ AmdmO EoH$y Amcm, "ho ‘ygm!' 12 "‘rM Amho VwPm nmcZH$Vm©! Amncr nmXÌmUo nm¶mVyZ H$mTy>Z Q>mH$, H$maU Vy "Vwdm' À¶m n{dÌ Imoè¶mV (C^m) Amhog.' 13 "‘r Vwcm (‘mPm g§Xeo dmhH$ åhUyZ) {ZdS>co Amho, Va Oo (Vw¶mH$S>)o àH$Q> Ho$co OmV Amho, Vo cjnydH© $ EoH$. 14 "‘rM A„mh Amho, ‘m¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr. åhUyZ ‘mPrM CnmgZm H$a Am{U ‘mPo ñ‘aU H$aʶmgmR>r {Z˶ Z‘mµO nT> (àmW©Zm H$a).' 15 Hµ $¶m‘VrMr Vr KQ>H$m ¶oUma, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. ‘r {VMr doi (cmoH$m§nmgyZ) Jwá R>do ʶmMo R>a{dco Amho. Vo ¶mgmR>r H$s, à˶oH$mg ˶mÀ¶m H$‘mªMm (C{MV) ‘mo~Xcm {‘imdm. 16 Va Omo {VÀ¶m AmJ‘Zmda {dídmg R>do V Zmhr Am{U Ho$di Amnë¶m ‘ZmoH$m‘Zm§À¶m ‘mJo YmdVmo, Agm 춺$s Vwcm (‘¥Ë¶wníMmV OrdZm{df¶r) Jm’$sc H$aVm H$m‘m Z¶o. AݶWm Vy Zme nmderc. 17 ho ‘ygm! Vw¶m COì¶m hmVmV H$m¶ Amho? 18 ˶mZo CÎma {Xco, "hr 406



407 gyah-20. Vm0 hm0 ‘mPr H$mR>r Amho, ‘r {VMm AmYma KoVmo, Am{U {VÀ¶m gmhmæ¶mZo ‘m¶m eoù¶m§gmR>r PmS>mM§ m nmcm PmoS>nVmo. (hr H$mR>r) ‘m¶mgmR>r BVa AZoH$ àH$mao Cn¶moJr Amho.' 19 A„mhZo åhQ>c:o ho ‘ygm! Vr (H$mR>r) Imcr ’o$Hy$Z Xo. 20 ‘J ˶mZo Vr Imcr ’o$H$cr Am{U nmhVmo Va H$m¶, Vr doJmZo YmdUmè¶m gmnmV n[ad{V©V Pmcr. 21 Voìhm A„mhZo åhQ>c,o ˶mg nH$S> Am{U {^D$ ZH$mog. Amåhr {Vcm nwÝhm {VÀ¶m nydp© ñWVrda AmUy. 22 AmVm Amncm hmV Amnë¶m H$mIoV Xm~. (Ooìhm Vy Vmo ~mhoa H$mT>erc) Voìhm Vmo nm§T>amew^« M‘H$V Agoc, H$moU˶mhr S>mJm{edm¶, hr Xþgar {ZemUr Amho. 23 (gܶm ¶m XmoZ {Zemʶm ¶mgmR>r AmhoV H$s, nwT>)o Amåhr Vwcm Am‘À¶m (gm‘϶m©À¶m) ‘moR>‘moR>çm {Zemʶm§nH¡ $s H$mhr {Zemʶm XmIdy. 24 Vy (B{OáMm amOm) {’$aAm¡ZH$S>o Om, IamoIa ˶mZo gd©àH$mao ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ Ho$coco Amho. 25 ‘ygmZo åhQ>c:o ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! (Vw¶mH$Sy>Z àH$meàmárgmR>r) ‘m¶m A§V:H$aUmMr (Xmao) CKS> 26 Am{U ‘mPo H$m¶© ‘m¶mgmR>r gmono H$a 27 Am{U ‘m¶m {O^oMm Xmof Xÿa H$a. 28 åhUOo ‘mPo ~mocUo cmoH$m§Zm nyUn© Uo g‘Omdo. 29 VgoM ‘m¶m n[admamVyZ ‘m¶mgmR>r EH$ gmhmæ¶H$ {Z¶wº$ H$a. 30 hmê$Zcm, Omo ‘mPm ^mD$ Amho 31 (Am{U) ˶mÀ¶mÛmao ‘mPo hmV ~iH$Q> H$a. 32 VgoM ˶mcm ‘m¶m H$m¶m©V gh^mJr H$a. 33 åhUOo Amåhmcm VwPo ^anya ñVw{VJmZ H$aVm ¶mdo. 34 Am{U VwPo Iyn-Iyn ñ‘aU H$amdo. 35 Vy Amåhmcm {ZpíMVnUo nmhV Amhog! 36 A„mhZo åhQ>c,o "ho ‘ygm! Vw‘Mr {dZ§Vr ‘mݶ H$aʶmV Amcr Amho.' 37 Amåhr ¶mnydu XoIrc Vw¶mda CnH$ma Ho$cocm Amho. 38 Ooìhm Amåhr Vw¶m AmB©H$S>o Am‘Mm g§Xeo nmR>{dcm hmoVm Á¶mV Ago åhQ>cc o o hmoVo H$s, 39



Hw$amU ˶mcm (åhUOoM ‘ygmcm) EH$m noQ>rV R>do Am{U Vr noQ>r ZXr‘ܶo gmoS>y Z Xo. ‘J ZXr ˶m noQ>rg (EHo$ {R>H$mUr) {H$Zmè¶mH$S>o KoD$Z OmB©c. Am{U {VWo EH$ Agm ‘mUyg Vr noQ>r CMcyZ KoBc © , Omo ‘mPm eÌy Amho Am{U ˶m (~mimMmhr). Voìhm ‘r ‘m¶mH$Sy>Z Vw¶mda ào‘mMo Ago nm§Kê$U KmVco (H$s, Omo H$moUr Vwcm nmhrc Va ào‘ H$ê$ cmJoc). ho ¶mgmR>r Ho$co H$s, VwPo g§JmonZ ‘m¶m ZOaog‘moa ìhmdo. 40 (Vr doi AmR>d, ho ‘ygm!) Ooìhm VwPr ~hrU (˶m noQ>rÀ¶m) nmR>mno mR> Jocr (Am{U Ooìhm Vr noQ>r amO‘hmcmV AmUʶmV Amcr, Vr {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§Zm) åhUmcr, "‘r Vwåhmcm ˶m ~mB©Mm nÎmm XoD$ H$m, Or ¶m ‘wcmMr Mm§Jë¶màH$mao H$miOr KoD$ eHo$c?' AemàH$mao Amåhr Vwcm Vw¶m AmB©H$S>o naV{dco, ho ¶mgmR>r H$s, (Vwcm nmhÿZ) {Vcm ZoÌgwI cm^mdo Am{U (Vy Xþamdcmg åhUyZ) Vr Xþ:Ir amhm`cm ZH$mo. (nwT>o ‘moR>m Pmë¶mZ§Va) ho ‘ygm! Vy EH$m 춺$scm ‘mê$Z Q>mH$cog, ‘J Amåhr Vwcm ¶m Xþ:ImVyZhr ‘wº$ Ho$co. (AemàH$mao) Amåhr {d{dYàH$mao VwPr narjm nm{hcr. ‘J Vy AZoH$ df} ‘{X¶ZÀ¶m cmoH$m§V am{hcmg. Am{U AmVm Vy (n[an¹$VoÀ¶m) ¶mo½¶ AdñWon¶ªV nmohmoMcmg, ho ‘ygm! 41 ‘r Vwcm ‘m¶m H$m‘mgmR>r {ZdS>co Amho. 42 Vy Am{U VwPm ^mD$ ‘mPo g§Xeo KoD$Z Om, Vwåhr XmoKo ‘m¶m ñ‘aUmnmgyZ H$Yrhr Jm’$sc amhÿ ZH$m. 43 Vwåhr XmoKho r {’$aAm¡ZH$S>o Om, H$maU Vmo gd©àH$mao ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$ê$Z, {dÐmohr ~Zcm Amho. 44 nU Vwåhr ˶mÀ¶mer Z‘«VmnydH© $ g§^mfU H$am, H$Xm{MV Vmo CnXoe J«hU H$aoc qH$dm (‘m¶m H$monmg) {^D$Z OmB©c. 45 Vo XmoKo åhUmco, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Amåhmcm Aer {^Vr dmQ>Vo 408



409 gyah-20. Vm0 hm0 H$s, Vmo Am‘À¶m{déÕ EImXo A˶mMmar H¥$˶ H$aoc qH$dm Amnë¶m {dÐmohr ^y{‘Ho$daM (H$m¶‘) amhrc.' 46 A„mhZo åhQ>c,o "Vwåhr {^D$ ZH$m, ‘r Vwåhm XmoKm§~amo~a Amho, gd© H$mhr EoH$V Amho, gd© H$mhr nmhV Amho.' 47 Va Vwåhr XmoKo ˶mÀ¶mH$S>o Om Am{U gm§Jm, "Amåhm XmoKm§Zm Vw¶m nmcZH$˶m©Zo nmR>{dco Amho. Va Vy ~Zr BòmB©c ¶m O‘mVrg Am‘À¶mgmo~V OmD$ Xo. Am{U (Vy) ˶m§Mm AmUIr A{YH$ N>i H$ê$ ZH$mog, Amåhr Vw¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z EH$ g§Xeo Agcocr {ZemUr KoD$Z Amcmo AmhmoV. (IamoIa) em§Vr Ho$di ˶mcmM cm^Uma Amho Omo (A„mhH$Sy>Z Amcoë¶m) ‘mJ©Xe©ZmMo AZwgaU H$aVmo. 48 Am‘À¶mH$S>o Agm g§Xoe àH$Q> H$aʶmV Amcm Amho H$s, (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV) ˶m 춺$sda {ejoMr AmnÎmr H$mogioc, Omo (A„mhH$Sy>Z Amcoë¶m g˶mcm) ImoQ>o R>a{dVmo Am{U ˶mH$S>o nmR> {’$a{dVmo.' 49 (Ooìhm B{OáMm amOm, {’$aAm¡Z ¶mg A„mhMm g§Xeo gwZmdʶmV Amcm Voìhm,) Vmo åhUmcm, "Vwåhm XmoKm§Mm nmcZH$Vm© H$moU Amho, ho ‘ygm!' 50 ‘ygm Zo CÎma {Xco, "Am‘Mm nmcZH$Vm© Vmo Amho, Á¶mZo (ApñVËdmV Agcoë¶m) à˶oH$ dñVyg ˶mMm AmH$ma {Xcm, ‘J à˶oH$mcm ‘mJ©Xe©Z Ho$co.' 51 (˶mda) {’$aAm¡Z åhUmcm, "‘J ¶mnydu hmoD$Z Jocëo ¶m cmoH$m§Mo H$m¶ hmoUma?' 52 ‘ygmZo CÎma {Xco, "˶mMo kmZ Ho$di ‘m¶m nmcZH$˶m©cm Amho, ˶mÀ¶m hþH$y ‘Zmå`mV (gd© Jmoï>r) Z‘yX H$ê$Z R>do coë¶m AmhoV.‘mPm nmcZH$Vm© Zm H$Yr MyH$ H$aVmo,Zm H$Yr ˶mcm {dga nS>Vmo (Agm Amho ‘mPm nmcZH$Vm©!).' 53 VmoM Amho (A„mh!) Á¶mZo n¥Ïdrcm Vw‘À¶mgmR>r {~N>mZm ~Zdco (åhUOo Ago ñWmZ ~Z{dco {OWo ‘mZdr g‘mO {dH$mg nmdy eH$Vmo) Am{U ˶mda Vwåhmcm (g§Mma H$aʶmgmR>r) ‘mJ© ~Z{dUo e³¶ Ho$co. VgoM (VmoM) AmH$memVyZ



Hw$amU (T>Jm§Ûmao) nmUr d{f©Vmo. Am{U ˶mÛmao Amåhr {d{dY àH$maMo dZñnVr {Z‘m©U H$aVmo. 54 Va ˶mVyZ Vwåhr Im Am{U Amnë¶m JwamT>mao m§Zm Mmam. IamoIa, ¶m‘ܶo ~wÕr ~miJUmè¶m cmoH$m§gmR>r g§Xeo Agcoë¶m IwUm AmhoV. 55 (cmoH$m§Zmo!) ¶mM ‘mVrÛmao Amåhr Vwåhmcm {Z‘m©U Ho$co Am{U {VÀ¶mVM Amåhr Vwåhmcm naVdy Am{U {VÀ¶mVyZM Amåhr Vwåhmcm nwÝhm EH$Xm ~mhoa H$mTy>. 56 Amåhr {’$aAm¡Zcm Am‘À¶m gd© g§Xeo àH$Q> H$aUmè¶m IwUm XmI{dë¶m, nU ˶mZo ˶m§Zm ImoQ>o R>a{dco Am{U ˶mda {dídmg R>do ʶmg ZH$ma {Xcm. 57 Vmo åhUmcm, "ho ‘ygm! Vy Am‘À¶mH$S>o ¶mgmR>r Amcm Amhog H$m H$s, Amnë¶m OmXÿÀ¶m (à^mdmZo) Amåhmcm Am‘À¶m Xoem~mhoa KmcdyZ Úmdo? 58 Va Amåhrhr Vw¶m OmXÿMm gm‘Zm H$aʶmgmR>r AgmM OmXÿ KoD$Z ¶oD$. Va Vy Vw¶m Am{U Am‘À¶m‘ܶo EH$ doi (d {R>H$mU) {ZpíMV H$ê$Z Q>mH$, Amåhr ˶mÀ¶m CcQ> H$mhr H$aUma Zmhr Am{U Vyhr H$ê$ Z¶o. Am{U hm gm‘Zm EH$m Iwë¶m ‘¡XmZmV Agoc.' 59 ‘ygmZo (˶mda) CÎma {Xco, "gm‘ݶmMm {Xdg CËgdmMm {Xdg Agoc Am{U {VWo {Xdg MT>ë¶mda cmoH$m§Zm EH${ÌV H$aʶmV ¶mdo.' 60 Voìhm (Amnë¶m g„mJmam§g‘doV) {’$aAm¡Z {VWyZ {ZKyZ Jocm Am{U Amnë¶m aUZrVrMr AmIUr Ho$cr, ‘J Vmo gm‘ݶmgmR>r naV Amcm. 61 ‘ygmZo ({’$aAm¡Z d O‘coë¶m gd© cmoH$m§Zm CÔoeZy ) åhQ>c,o "~a~mX ìhmc Vwåhr! A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMy ZH$m, AݶWm Vmo EImXr AmnÎmr (nmR>dZy )Vwåhmcm JmaX H$ê$Z Q>mHo$c. H$maU Omo (A„mh{df¶r) ImoQ>çm Jmoï>r aMoc, ˶mMm {dZme AQ>i Amho.' 62 ‘J ({VWo O‘m Pmcoco OmXÿJma) AmngmV AmnU H$m¶ H$am¶Mo åhUyZ dmX{ddmX d Hw$O~wO H$ê$ cmJco. 63 ‘J Vo (EH$‘oH$m§Zm) åhUmco, "{ZpíMVnUo ho 410



411 gyah-20. Vm0 hm0 XmoKo OmXÿJma AmhoV Am{U Amnë¶m OmXÿÀ¶m à^mdmZo Vwåhmcm Vw‘À¶m Xoem~mhoa KmcdyZ XoD$ BpÀN>VmV. VgoM Vw‘À¶m gd©lðo > na§nam§Mm Zm¶ZmQ> H$ê$ BpÀN>VmV. 64 åhUyZ Vwåhr (ho B{OáÀ¶m OmXÿJmam§Zmo!) Amnë¶m gd© S>mdnoMm§Mr AmIUr H$am. ‘J ¶moOZm~Õ arVrZo g‘moa ¶m. AmO Omo H$moUr dM©ñd àmá H$aoc, VmoM g’$c R>aco .' 65 (OmXÿJma) åhUmco, "ho ‘ygm! (Oo Vwcm ’o$H$m¶Mo Amho), Vy àW‘ ’o$H$erc H$s, Amåhr àW‘ ’o$H$mdo?' 66 ‘ygmZo CÎma {Xco, "VwåhrM àW‘ ’o$H$m', Voìhm nmhVmo Va H$m¶, ˶m§À¶m Xmoè¶m Am{U H$mR>çm ˶m§À¶m OmXÿÀ¶m à^mdmZo ˶mcm doJmZo YmdV Agë¶mÀ¶m {Xgy cmJë¶m. 67 Voìhm ‘ygmcm Amnë¶m ‘ZmV ^rVr OmUdcr. 68 nU Amåhr åhUmcmo, "{^D$ ZH$mog, H$maU VyM daMT> R>aUma Amhog.' 69 (AmVm) Oo Vw¶m COì¶m hmVmV Amho Vo Imcr Q>mHy$Z Xo, Vo ¶m§Zr Oo H$mhr (WmoVm§S>) aMco Amho, gd© {Ji§H$¥ V H$ê$Z Q>mH$sc. ¶m§Zr Oo H$mhr Ho$co Amho Vr Ho$di OmXÿJmamMr McmIr Amho. OmXÿJma H$Yrhr ¶eñdr hmoD$ eH$V Zmhr. ‘J Vmo H$moU˶mhr ‘mJm©Zo ¶odmo. 70 (A„mhZo gm§{JVë¶mà‘mUo KS>c)o Voìhm OmXÿJma (cJoM) (A„mhg‘moa) ZV‘ñVH$ Pmco. Vo åhUmco, "Amåhr hmê$Z Am{U ‘ygm ¶m§À¶m nmcZH$˶m©da lÕm YmaU H$arV AmhmoV.' 71 (ho nmhÿZ) {’$aAm¡Z åhUmcm, "‘r nadmZJr XoʶmnyduM Vwåhr ˶mÀ¶mda lÕm YmaU Ho$cr Amho? Z¸$sM Vmo (åhUOo ‘ygm) Vw‘Mm Jwê$ AgUma, Á¶mZo Vwåhmcm OmXÿ {eH${dcr AgUma, nU ‘r AmVm Vw‘Mo hmV d nm¶ {déÕ ~mOyZ§ r H$mnyZ Q>mHo$Z Am{U ‘r Vwåhmcm IOwarÀ`m ImoS>mda ~m§YZy ’$mer XoBZ© . (‘r Ago ¶mgmR>r H$aoZ) H$s, Vwåhmcm H$iyZ MwH$o c, Am‘À¶mn¡H$s H$moUmMr {ejm A{YH$ H$R>mao Amho Am{U OmñV H$mi amhUmar Amho.' 72 ˶m§Zr (amOmcm) CÎma {Xco, "Amåhr AmVm Vwcm g˶mÀ¶m ˶m ñnï>



Hw$amU à‘mUm§da àmYmݶ XoUma Zmhr, Oo Am‘À¶mH$S>o Amcoco AmhoV. VgoM ˶m {Z‘m©Ë¶mda Á¶mZo Amåhmcm {Z‘m©U Ho$co Amho. Voìhm Vwcm Oo H$am¶Mo Amho, Vo H$ê$Z Ko. VwPm hþH$y ‘ Ho$di ¶mM OJmVrc OrdZmV Mmcy eH$Vmo. 73 Amåhr Va AmVm Am‘À¶m nmcZH$˶m©da lÕm YmaU H$aUmao ~Zcmo AmhmoV. (Amåhmcm ˶mÀ¶mH$Sy>Z AmVm) hrM Anojm Amho H$s, ˶mZo Am‘À¶mH$Sy>Z (AmÎmmn`ªV KS>cëo ¶m) nmnm§Zm ‘m’$ H$ê$Z Q>mH$mdo, VgoM ˶m OmXÿQ>mÊo ¶mÀ¶m H¥$˶m§Zmhr, Oo H$aʶmgmR>r Vy Amåhmcm ^mJ nmS>cgo (A„mhZo ‘m’$ H$ê$Z Q>mH$mdo). A„mh gd©lðo > Amho Am{U gX¡d (gd©lðo >) AgUma Amho.' 74 {ZpíMVM Omo H$moUr AnamYr ~ZyZ Amnë¶m nmcZH$˶m©g‘moa hOa hmoBc © Va ˶mÀ¶mgmR>r ZaH$ Amho. Á¶mV Vmo ‘aUmahr Zmhr Am{U {Od§Vhr amhUma Zmhr (åhUOo JwX‘adyZ gmoS>Umè¶m AdñWoV Vmo H$m¶‘ñdê$nr amhrc). 75 Omo H$moUr Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o lÕmd§V ~ZyZ hOa hmoBc© , Á¶mZo gËH$‘}hr Ho$cocr AgVrc Va (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) Aem§gmR>r Cƒ XOm©Mo ñWmZ AmhoV. 76 ˶m§À¶mgmR>r gX¡d amhʶmÀ¶m ~mJm AmhoV. Á¶mVyZ nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) nmQ> dmhV AgVrc. Vo ˶mV H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. hm Amho ‘mo~Xcm ˶m§À¶mgmR>r Oo (AmpË‘H$ÑîQ>çm) ñdV:cm ñdÀN> d ewÕ ~ZdVrc. 77 (EH$ doi Amcr) Voìhm Amåhr ‘ygmH$S>o Agm g§Xeo nmR>dcm H$s, amÌrÀ¶m doir ‘m¶m ^º$m§Zm KoD$Z {ZK. ˶m§À¶mgmR>r (Am‘À¶m H¥$noZ)o g‘wÐmV H$moaS>m ‘mJ© ~Zd. Vy Zm (eÌyÛmao) nmR>cmJ hmoʶmMo ^¶ ~miJ, Zm (g‘wÐmV ~wS>ʶmMr) {^Vr ~miJ. 78 ‘J {’$aAm¡ZZo Amnë¶m g¡Ý¶mgh ˶m§Mm nmR>cmJ Ho$cm. Voìhm Vo g‘wÐmÀ¶m nmʶmV gd© ~mOyZ§ r doT>co Joc,o Ogo hmoUo AQ>i hmoV.o 79 H$maU {’$aAm¡ZZo Amnë¶m cmoH$m§Zm ‘mJ©^ï« > Ho$bo, ˶mZo ˶m§Zm gÝ‘mJ© XmI{dcm Zmhr. 80 ho BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zmo! (AemàH$mao) Amåhr Vwåhmcm Vw‘À¶m eÌynmgyZ 412



413 gyah-20. Vm0 hm0 ‘wº$s {Xcr Am{U Amåhr {gZmB© nd©VmÀ¶m COì¶m ~mOyg Vwåhmcm EH$ dMZ {Xco (åhUOo Vw‘Mr {VWo hOoarMr doi {ZpíMV Ho$cr, {OWo Vm¡amV hm J«W§ àXmZ Ho$cm Jocm). VgoM Vw‘À¶mgmR>r ‘Þ d gcdm AdVrU© Ho$co (Vw‘À¶m CXa{Zdm©hmMr ì¶dñWm åhUyZ). 81 "Amåhr CncãY Ho$coë¶m ñdÀN> d ewÕ dñVy Im, nU ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$ê$ ZH$m, AݶWm Vwåhr ‘m¶m àH$monmcm ñdV:da AmoT>dZy ¿¶mc.' (Amåhr åhUmcmo), "Á¶mÀ¶mda ‘mPm àH$mon H$mogicm Vmo nyUn© Uo JmaX Pmcm. 82 nU ‘r Aem cmoH$m§À¶m ~m~VrV ’$ma j‘merc Amho, Oo (^yVH$mimVrc MwH$m§{df¶r) níMmÎmmn H$aVmV Am{U lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aVmV Am{U AT>inUo gÝ‘mJm©da H$m¶‘ amhVmV.' 83 (Ooìhm ‘ygm nd©VmH$S>o nmohmoMcm Voìhm A„mhZo {dMmaco), "ho ‘ygm, Amnë¶m cmoH$m§Zm ‘mJo gmoS>y Z BV³¶m KmB©Zo BWo ¶oʶmg Vwcm H$moU˶m Jmoï>rZo ào[aV Ho$co?' 84 ‘ygmZo CÎma {Xco, "Vo ‘m¶m ‘mJo ¶oVM AmhoV, Am{U ho à^y, ‘r Vw¶mH$S>o ¶mgmR>r KmB©KmB©Zo Amcmo H$s, Vy ‘m¶mda àgÞ ìhmdo.' 85 nU A„mhZo åhQ>c,o "Vw¶m AZwnpñWVrV Amåhr Vw¶m cmoH$m§Mr narjm KoVcr, Voìhm gm‘ar (¶m 춺$sZo) ˶m§Zm ‘mJ©^ï« > H$ê$Z Q>mH$co.' 86 ‘J ‘ygm g§VmnmZo Am{U Xþ:Ir ‘ZmZo Amnë¶m cmoH$m§H$S>o naVcm. Vmo åhUmcm, "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Vw‘À¶mer Mm§Jcm dm¶Xm Ho$cm ZìhVm H$m? ‘m¶m AZwnpñWVrMm Vw‘À¶mda XrK© H$mi cmoQ>cm H$s H$m¶? qH$dm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mm àH$mon Vw‘À¶mda àH$Q> ìhmdm, Ago Vwåhmcm dmQ>V hmoVo H$s H$m¶? H$m åhUyZ, Vwåhr ‘cm {Xcoë¶m Amnë¶m dMZmMm ^§J Ho$cmV?' 87 ˶m§Zr CÎma {Xco, "Amåhr Vwcm {Xcoco dMZ ñdoÀN>Zo o ‘moS>cc o o Zmhr. Va (KS>co Vo Ago H$s, B{OáhÿZ ¶oVmZm {’$aAm¡ZÀ¶m) cmoH$m§Mo XmJXm{JÝ`m§Mo AmoPo Am‘À¶mda cmXʶmV Amcoco hmoV.o AmVm gm‘arÀ¶m gm§Jʶmdê$Z Amåhr



Hw$amU Vo (A¾rV) Q>mH$co. AemMàH$mao gm‘arZohr (Amnë¶mH$S>rc H$mhr Xm{JZo) Q>mH$co.' 88 ˶mZo ˶m§À¶mgmR>r ({dVicoë¶m gmoݶmnmgyZ) EH$ Aer dmgamMr AemàH$mao à{V‘m V¶ma Ho$cr (H$s, Oa ˶mVyZ dmam Joë¶mg JmB©À¶m) h§~aʶmgmaIm AmdmO ¶mdm. ‘J Vo (EH$‘oH$m§Zm) åhUy cmJco, "hm Amho Vw‘Mm Cnmñ¶ Am{U ‘ygmMm Cnmñ¶XoIrc, nU Vmo ¶mcm {dgê$Z ~gcm.' 89 ˶m§Zm ho {XgV ZìhVo H$m H$s, Vmo ˶m§Zm H$moU˶mhr àH$mao à{VgmX XoD$ eH$V ZìhVm, VgoM H$moU˶mhr àH$mao Z’$m qH$dm ZwH$gmZ nmohmoM{dʶmMo ˶mcm gm‘϶© àmá ZìhVo? 90 hmê$ZZo (‘ygmÀ¶m AZwnpñWVrV) ˶m§Zm AmYrM åhQ>co hmoV,o ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! ¶m dmgamÛmao Ho$di Vw‘Mr narjm KoVcr OmV Amho. Vw‘Mm nmcZH$Vm© Va H¥$nmd§V (A„mh) Amho. Va ‘mPo AZwgaU H$am Am{U ‘m¶m AmkoMo nmcZ H$am. 91 nU ˶m§Zr CÎma {Xco, "‘ygm Am‘À¶mH$S>o naV ¶oBn© ¶ªV Amåhr ¶mMrM CnmgZm H$arV amhÿ.' 92 (‘ygm naV Amë¶mZ§Va) hmê$Zcm åhUmcm, "ho hmê$Z, Ooìhm Vy nmhV hmoVmg H$s, Vo ~hH$co AmhoV, Voìhm Vy Jßn H$m am{hcmg?' 93 (H$moU˶m Jmoï>rZo Vwcm) ‘mPo AZwgaU H$aʶmnmgyZ namd¥Îm Ho$co. Vy ‘mPr Adkm (OmUyZ~wOZy ) Ho$cr Amhog H$s H$m¶? 94 hmê$ZZo CÎma {Xco, "ho ‘m¶m AmB©À¶m nwÌm, ‘mPr XmT>r d ‘m¶m S>m³o ¶mMo Ho$g Yê$Z (‘mPr PS>Vr KoD$ ZH$mog). ¶m {dMmamZo ‘cm gVmdco H$s, Vy (naV ¶oD$Z ‘cm), åhUerc H$s, Vy ~Zr BòmB©c‘ܶo ’y$Q> nmS>cr Amhog Am{U ‘m¶m eãXm§Mm AmXa R>do cm Zmhrg.' 95 (‘J ‘ygm gm‘arH$S>o dicm, Omo cmoH$m§Zm ~hH${dUmam AÅ>c JwÝhoJma hmoVm) åhUmcm, "ho gm‘ar, VwP§ H$m¶ Mmcc§¶?' 96 ˶mZo CÎma {Xco, "‘cm Vr Jmoï> OmUdcr Or BVam§Zm OmUdcr Zmhr. Va ‘r ñdJ©XVÿ mcm (OmVmZm 414



415 gyah-20. Vm0 hm0 nm{hco) Am{U ˶mÀ¶m nmD$cIwUm§nmgyZ EH$ ‘yR> ‘mVr KoVcr Am{U Vr ¶m (dmgamV) Q>mHy$Z {Xcr. ‘m¶m A§V:H$aUmZo ‘cm AgoM H$aʶmg ào[aV Ho$co.' 97 ‘ygmZo åhQ>c,o "¶oWZy MmcVm hmo Am{U cjmV R>do , AmVm (¶m) OrdZmV Vwcm hr ({ejm) Amho H$s, Vy Am`wî`^a (cmoH$m§Zm Ago åhUV {’$aerc) H$s, "‘cm H$moUr ñne© H$ê$ ZH$m.' VgoM (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) Vw¶m~m~VrV Aem ({ejoM)o EH$ dMZ Amho, Á¶mVyZ VwPr H$Xm{n gwQ>H$m Zmhr, Vy (AmVm) Vw¶m ¶m Cnmñ¶mH$S>o ~K, Á¶mMr Vy ’$ma {Zð>Zo o CnmgZm H$am¶Mm, Amåhr ˶mcm OmiyZ Q>mH$Uma Am{U ˶mMr (amI) g‘wÐmV {dIwê$Z Q>mH$Uma. 98 bmoH$m§Zmo! Vw‘Mm Cnmñ¶ Ho$di A„mh Amho, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶ Zmhr. ˶mÀ¶m kmZmZo gdmªZm doT>y Z R>do coco Amho.' 99 (n¡J~§ a!) AemàH$mao Amåhr Vwåhmcm ^yVH$mcrZ KQ>Zm§Mm d¥Îmm§V EoH${dVmo AmhmoV. VgoM Amåhr Vwåhmcm Am‘À¶mH$Sy>Z (¶m Hw$amUmÀ¶m) ê$nmZo EH$ ñ‘a{UH$m àXmZ Ho$cr Amho. 100 Omo H$moUr ¶mH$S>o nmR> {’$adrc, Vmo ݶm¶mÀ¶m {Xder {ZpíMVnUo ’$ma ‘moR>o AmoPo CMcrc. 101 Ago bmoH$ ˶mM pñWVrV gX¡d amhVrc Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xder ho AmoPo ˶m§À¶mgmR>r ^¶§H$a Xþ:IXm¶r R>aco . 102 Á¶m {Xder qeJ ’w$§ H$co OmB©c, ˶m {Xder Anamܶm§Zm Amåhr Aem AdñWoV Jmoim H$ê$ H$s, ˶m§Mo S>mi o o XheVr‘wio {Zio nS>cco o AgVrc. 103 (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m {MañWm¶r OrdZmMo g˶ Ooìhm g‘moa ¶oBc© Voìhm) Vo EH$‘oH$m§er hiy AmdmOmV åhUV AgVrc H$s, Vwåhr ’$ma Va Xhm {Xdg (n¥Ïdrda) OrdZ ì¶VrV Ho$co Agmc. 104 (nU) Vo H$m¶ åhUUma AmhoV ho, Amåhr Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo. ˶m§À¶mV Omo gdm©V OmñV OnyZ A§XmO cmdUmam Agoc Vmo åhUoc H$s, Zmhr, Vwåhr OJmV Ho$di EH$ {Xdg Kmc{dco AgUma. 105 (n¡J~§ a!) cmoH$ Vwåhmcm {dMmaVmV H$s, (nwZéËWmZmÀ¶m {Xder) ¶m nd©Vm§Mo H$m¶ hmoUma? ˶m§Zm gm§Jm, (Ooìhm ¶m OJmMm A§V hmoBc © ) ‘mPm



Hw$amU nmcZH$Vm©, ˶m§Zm Ywirà‘mUo {dIwê$Z Q>mHo$c 106 n¥Ïdrcm gnmQ> ‘¡XmZ ~ZdyZ Q>mHo$c. 107 ˶mV Vwåhmcm Zm ImMIiJm {Xgoc Zm C§MdQ>m. 108 ˶m {Xder gd©OU BH$S>-o {VH$S>o A{O~mV Z OmVm nwH$maUmè¶mÀ¶m ‘mJo gai OmVrc. Voìhm gd© AmdmO H¥$nmd§V (A„mh) g‘moa AJXr ñVãY Pmcoco AgVrc. nmdcm§À¶m ‘§X AmdmOm{edm¶ Xþgao H$mhr EoH$y ¶oUma Zmhr. 109 ˶m {Xder {e’$mag H$moUmÀ¶mhr H$m‘r ¶oUma Zmhr. nU ’$º$ (Vr 춺$s ~mocy eHo$c) {Ocm H¥$nmd§V A„mhZo ~mocʶmMr nadmZJr {Xcr Agoc d Á¶mMo ~mocUo Vmo ng§V H$aoc (AemcmM nadmZJr Agoc, H$maU A„mhcm Mm§Jco ‘mhrV Amho H$s, nadmZJr {Xë¶mZ§Va H$moU H$m¶ ~mocUma). 110 Vmo à˶oH$mÀ¶m ‘mJÀ¶m-nwT>À¶m (Iwë¶m d Nw>߶m) gd© Jmoï>tZm Mm§Jco OmUVmo. nU Vo (cmoH$) Amnë¶m kmZmZo ˶mÀ¶m kmZmcm H$Xm{n doT>m Kmcy eH$V ZmhrV. 111 (˶m {Xder) gd© Mohao {Za§Va-{Od§V d AmË‘{Z^©a Agcoë¶m gd©e{º$‘mZ A„mhg‘moa Z‘cocr AgVrc. Voìhm Aer 춺$s Zme nmdoc, Or nmnH¥$˶m§Mo AmoPo Amnë¶mgmo~V KoD$Z ¶oBc © . 112 Á¶mZo gËH$‘} Ho$cocr AgVrc, VgoM Vmo lÕmd§Vhr Agoc Va ˶mg H$moU˶mhr àH$mao Aݶm¶ qH$dm hmZr nmoMʶmMo ^¶ AgUma Zmhr. 113 AemàH$mao Amåhr Aa~r ^mfoV ho Hw$amU AdVrU© Ho$co Amho. ¶mV gd© àH$mao gmdYmZVoMm Bemam {Xcocm Amho. ho ¶m hoVZy o H$s, cmoH$m§Zr Am‘Mr OmU R>do mdr, qH$dm ¶mÛmao ˶m§À¶m ‘ZmV Zì¶mZo {dMma OmJ¥V ìhmdo. 114 Va gd©lðo > Amho A„mh, IamIwam OJËnmcH$ (OJXre)! (n¡J~§ a!) Vwåhr Hw$amUmMo àH$Q>rH$aU nyU© hmoʶmnyduM Vo KoʶmÀ¶m ~m~VrV KmB© H$ê$ ZH$m. Vwåhr (A„mhH$S>o ¶m eãXm§V) àmW©Zm H$am, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©, ‘m¶m kmZmV d¥Õr H$a!' 115 Amåhr AmX‘er ¶mnydu à{Vkm KoVcr hmoVr, nU Vmo {dgacm Am{U 416



417 gyah-20. Vm0 hm0 116 Amåhmcm ˶mÀ¶mV ‘ZmMm R>m‘nUm AmT>icm Zmhr. Ooìhm Amåhr ñdJ©XVÿ m§Zm åhUmcmo, "AmX‘g‘moa ZV‘ñVH$ ìhm, Vo gd© ZV‘ñVH$ Pmco, nU ’$º$ Bãcrg {edm¶. ˶mZo Vgo H$aʶmg ZH$ma {Xcm.' 117 Voìhm Amåhr åhUmcmo, "ho AmX‘, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, g¡VmZ (B~brg) VwPm Am{U Vw¶m nËZrMm eÌy Amho. Va Ago hmoVm H$m‘m Z¶o H$s, Vmo Vwåhm XmoKm§Zm ñdJm©VZy KmcdyZ Xoʶmg H$maUr^yV R>aVmo¶. (Vgo Pmë¶mg) Vwåhmcm d§{MV OrdZ OJmdo cmJoc.' 118 BWo (ñdJm©V) Vw‘À¶mgmR>r Aer ì¶dñWm Amho H$s, Vwåhr Zm Cnmer amhmc, Zm Z¾ AdñWoV amhmc. 119 VgoM (BWo) Zm VhmZ cmJoc, Zm CÝhmMm Ìmg hmoBc © . 120 nU g¡VmZmZo ˶mg ~hH$m{dco. Vmo (˶mcm) åhUmcm, "ho AmX‘, ‘r Vwcm A‘aËdmMo PmS> XmIdy H$m, VgoM Ago amÁ¶ Oo H$Yr {dZme nmdUma Zmhr?' 121 ‘J ˶m XmoKm§Zr ˶m d¥jmMo ’$i Im„o, Voìhm ˶m§Zm, ˶m§À¶m Z¾ AdñWoMr OmUrd Pmcr. Voìhm Vo XmoKo ñdJm©Vrc (PmS>mM§ r nmZo KoD$Z) Amnë¶m c‚mmñWmZm§Zm PmHy$ cmJco. AemàH$mao AmX‘Zo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m AmkoMo nmcZ Ho$co Zmhr, n[aUm‘V: Vmo (gÝ‘mJm©nmgyZ) ^aH$Q>cm. 122 Z§Va ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©Zo ˶mÀ¶mda (nwÝhm) Amncr H¥$nm Ho$cr, ˶mÀ¶m níMmÎmmnmMm ñdrH$ma Ho$cm Am{U ˶mcm (nwT>rc) ‘mJ©Xe©Z àXmZ Ho$co. 123 A„mhZo åhQ>c,o "AmVm Vwåhr XmoKo (åhUOo ‘mZd Am{U g¡VmZ) ¶oWZy (ñdJm©VZy ) Imcr CVam. Vwåhr EH$‘oH$m§Mo eÌy Agmc.' ‘J Ooìhm ‘m¶mH$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o ‘mJ©Xe©Z ¶oBc © , Voìhm Omo H$moUr ‘mPo ‘mJ©Xe©Z AZwgaoc, Vmo Zm (gÝ‘mJm©nmgyZ) ^aH$Q>c o , Zm (‘m¶m H¥$nonmgyZ) d§{MV hmoB©c. 124 ‘J Omo H$moUr ‘m¶m CnXoem§H$S>o nmR> {’$adrc, ˶mMo Xþ:ImZo ^acoco OrdZ Agoc Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xder Amåhr ˶mcm Am§Yim Agcoë¶m



Hw$amU AdñWoV CR>dy. Vmo åhUoc, ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! Vy ‘cm Am§Yim (~ZdyZ) H$m CR>dcog? (OJmV) Va ‘cm Ñï>r cm^cocr hmoVr. 126 A„mh åhUoc, "AJXr VgoM (Amåhr Vw¶m~m~VrV Ho$co Amho), Ooìhm Vw¶mg‘moa Am‘À¶m g§Xeo Agcoë¶m IwUm Amë¶m hmo˶m Voìhm Vy ˶m§À¶mH$S>o Xþcj © 127 Aem Ho$co. åhUyZ AmO VemM àH$mao VwPr Cnojm H$aʶmV ¶oBc © .' àH$mao Amåhr ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmè¶mbm ‘mo~Xcm XoV AgVmo, Omo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m g§Xeo mda {dídmg R>do V Zmhr. ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmVrc {ejm Va ’$ma H$R>mao Amho d {MañWm¶r Amho. 128 cmoH$m§Zm ¶mnmgyZ ~moY àmá hmoV Zmhr H$m H$s, ˶m§À¶mnydu Amåhr {H$˶oH$ {nT>çm§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co Amho. ˶m§À¶m dñ˶m§VZy ho ñdV: MmcV{’$aV AgVmV. IamoIa ¶mV ~wÕr cm^coë¶m cmoH$m§gmR>r ~moY Agcoë¶m IwUm AmhoV. 129 Oa Vw¶m nmcZH$˶m©Ûmao EH$ Jmoï> (åhUOo ݶm¶mÀ¶m {XdgmMr doi) AmYrnmgyZ R>acocr ZgVr, VgoM EH$m ‘wXVrn¶ªV (Anamܶm§Zmhr) Cg§V XoʶmMo R>acoco ZgVo Va (AnamYr cmoH$m§Zm) VmËH$mi {ejm {Xcr Jocr AgVr. 130 åhUyZ (n¡J~§ a!) ho (g˶ ZmH$maUmao cmoH$) Oo H$mhr åhUV AmhoV, Vo g§¶‘nydH© $ ghZ H$am Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ñVwVrgh ˶mÀ¶m ‘hVrMo dU©Z H$am, gy¶© CJdʶmnydu Am{U Vmo ‘mdiʶmnydu Am{U amÌrÀ¶m doirhr ˶mMo ñVw{VJmZ H$am. VgoM {XdgmÀ¶m àma§^r Am{U g‘márÀ¶m doirhr, åhUOo Vwåhmcm (AmpË‘H$) AmZ§X cm^oc. 131 Am{U ¶m OJmVrc (Eoíd¶m©À¶m) gmYZg§nÎmrH$S>o (A{^cmfmnydH© $) H$Xm{n ZOam didy ZH$m, Or Amåhr ˶m§À¶mn¡H$s H$mhtZm Ho$di ˶m§Mr narjm KoʶmgmR>r, XoD$Z R>do cr Amho. Am{U (‘¥Ë¶wníMmV OJmV) Vw¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z {Xcr OmUmar OrdZgm‘J«r loð> Am{U {MañWm¶r Amho. 132 Amnë¶m cmoH$m§Zm Z‘mµO nT>ʶmMr Amkm H$am Am{U (ñdV:XoIrc) {Z˶ Z‘mµO nT>m. (VgoM cjmV R>do m) 418



125



419



Amåhr (Am‘À¶mgmR>r) Vw‘À¶mH$S>o H$moU˶mhr CnOr{dHo$Mr ‘mJUr H$arV Zmhr. H$maU CnOr{dH$m Va AmåhrM Vwåhmcm àXmZ H$aVmo Am{U gd©lðo > n[aUm‘, A„mhMr OmU R>do Zy OJUmè¶m§gmR>rM Amho. 133 Am{U Vo cmoH$ åhUVmV (Oo g˶mÀ¶m ~m~VrV, AJXr Am§Yio ~Zcoco AmhoV hm n¡J~§ a) Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Am‘À¶mgmR>r EImXr M‘ËH$m[aH$ {ZemUr H$m KoD$Z ¶oV Zmhr? ˶m§Zm ¶mnyduÀ¶m J«W§ mÛmao nwago o nwamdo nmoMco ZmhrV H$m? 134 Amåhr Oa ¶m§Zm ¶mnyduM EImÚm AmnÎmrÛmao Zï> H$ê$Z Q>mH$co AgVo, Voìhm Vo (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Ago åhUmco AgVo, ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Vy Am‘À¶mH$S>o n¡J~§ amcm H$m nmR>{dco Zmhrg, åhUOo Amåhr AemàH$mao An‘m{ZV d ~oA~«ÿ hmoʶmnyduM Vw¶m g§Xeo m§Mo AZwgaU Ho$co AgVo. 135 gm§Jm H$s, à˶oH$OU àVrjm H$arV Amho, Va Vwåhr XoIrc àVrjm H$am. (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Vwåhmcm H$iyZ OmB©c H$s, Vo H$moU-H$moU AmhoV Á¶m§Zr gÝ‘mJm©Mo AZwgaU Ho$co Amho Am{U H$moUmcm ‘mJ©Xe©Z àmá Pmco Amho.



gyah-21. Ac-A§{~¶m Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. cmoH$m§À¶m {heo~mMr KQ>H$m Odi ¶oD$Z R>no cocr Amho, VargwÕm ˶m§Zr {VÀ¶m (AmJ‘Zm{df¶r) ’$maM ~o{’${H$arMr ^y{‘H$m KoVcocr Amho. 2 ˶m§À¶mH$S>o Ooìhmhr ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z ñ‘aU H$ê$Z XoUmam ZdrZ CnXoe ¶oVmo, (Voìhm ˶m§Mm ˶mg à{VgmX Agm AgVmo H$s), ˶mMr {I„r CS>drV Vo, Vmo (CnXoe) EoH$VmV. 3 ˶m§Mr ‘Zo Jm’$sc AmhoV. XþamMmar cmoH$ AmngmV Hw$O~wO H$aVmZm åhUVmV, "(‘whå‘X) Va Vw‘À¶mgmaImM EH$ ‘mUyg Amho, ‘J Vwåhr ho CKS>çm S>mù o ¶m§Zr nmhV AgVmZm ¶mÀ¶m OmXÿcm ~ir nS>Uma H$s 1



Hw$amU H$m¶?' (n¡J~§ aZo) ˶m§Zm åhQ>b,o "‘mPm nmcZH$Vm© à˶oH$ Jmoï>rg OmUVmo, ‘J Vr AmH$memV Agmo dm O{‘Zrda. VmoM Amho gd© H$mhr EoH$Umam, gd© H$mhr OmUUmam.' 5 H$mhrOU åhUVmV, "(Oo H$mhr ‘whå‘X gmXa H$arV Amho) Vo Aݶ H$mhr ZgyZ g§{X½Y ñdßZo AmhoV.' Va BVa H$mhrOU åhUVmV, "˶mZo Vo ñdV:M aMco AgUma.' Va AmUIrZ H$mhr åhUVmV, "(IaoVa) Vmo EH$ H$dr Amho.' "˶mZo Am‘À¶mH$S>o Vgm M‘ËH$ma AmUyZ gmXa H$am¶cm hdm, Ogo M‘ËH$ma XoD$Z AmYrMo n¡J~§ a nmR>{dbo Jobo hmoV.o ' 6 ¶m§À¶mnyduÀ¶m Á¶m dñ˶m§Zm Amåhr Zï> Ho$co, ˶m§Zr Va ({Zemʶm nmhÿZhr) Amnë¶m n¡J~§ am§da {dídmg R>do cm ZìhVm, Va AmVm ho lÕmd§V ~Zʶmg (OmñV BÀNw>H$) AmhoV H$m? 7 (n¡J~§ a!) Vw‘À¶mnyduhr Á¶m H$moUmcm Amåhr n¡J~§ a ~ZdyZ nmR>{dco, Va Vrhr (Vw‘À¶mgmaIrM) ‘mUgo hmoVr. Á¶m§À¶mH$S>o Amåhr (Am‘Mo) g§Xeo àH$Q> Ho$co hmoV.o Vwåhmcm ¶m Jmoï>rMo kmZ Zgoc Va AmYrÀ¶m J«W§ m§Zm AZwgaUmè¶m cmoH$m§nH¡ $s H$moUmcmhr {dMmam. 8 Amåhr n¡J~§ am§Zm Ago eara {Xco ZìhVo H$s, ˶m§Zm AÞmMr JaO ZìhVr. VgoM Vo H$mhr Zoh‘r {Od§V amhUmao ZìhVo. 9 eodQ>r, Amåhr ˶m§À¶mer (åhUOo n¡J~§ am§er) Ho$cocm dm¶Xm nyU© Ho$cm. Voìhm Amåhr ˶m§Zm Am{U ˶m§À¶mgmo~V Á¶m§Zm BpÀN>co ˶m§Zm dmMdco. ‘J Amåhr ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmè¶m§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co. 10 (cmoH$m§Zmo!) Amåhr Vw‘À¶mH$S>o AmVm Agm J«W§ nmR>{dcocm Amho, Á¶mV Aem Jmoï>r AmhoV, Á¶m Vwåhr (Zoh‘r) cjmV R>do Uo Amdí¶H$ Amho. ‘J H$m¶? Vwåhr ~wÕrMm Cn¶moJ H$aUma Zmhr? 11 A˶mMmar cmoH$m§À¶m {H$˶oH$ dñ˶m (hmo˶m), Á¶m§Zm Amåhr Zï> H$ê$Z Q>mH$co Amho. ‘J ˶m§À¶m 420



4



gyah-21. Ac-A§{~¶m 12



421



OmJr Xþgè¶m cmoH$m§Zm C^o Ho$co. (à˶oH$ doigo Ago KS>c)o H$s, Ooìhm ˶m§Zr Am‘Mr {ejm ˶m§À¶mH$S>o ¶oVmZm nm{hco, Vo ˶mnmgyZ nim¶cm cmJco. 13 Voìhm ˶m§Zm gm§{JVco Joc,o "niyZ OmʶmMm à¶ËZ H$ê$ ZH$m, Va naV ¶m, ˶m Vw‘À¶m gwI-M¡ZrÀ¶m gmYZgm‘J«rH$S>o (Á¶m§Zr Vwåhmcm nyUn© Uo AmpË‘H$ ÑîQ>çm ZmgdyZ gmoS>co Amho) Am{U Amnë¶m Kam§H$S>o naV ¶m __ (Á¶m§V Vwåhr Eoíd¶m©Mo OrdZ OJV hmoVm), åhUOo (Vwåhr Oo H$mhr Ho$co Amho) ˶m{df¶r Vwåhmcm Om~ {dMmacm OmB©c.' 14 Vo åhUy cmJco, "~a~mX Pmcmo Amåhr! IamoIa, AmåhrM A˶mMmar hmoVmo.' 15 Va Vo Vmon¶ªV AgmM {dcmn H$arV am{hco, Omon¶ªV Amåhr ˶m§Zm Ago H$ê$Z Q>mH$co H$s, Vo H$mnyZ Q>mH$coë¶m eoVrà‘mUo AmhoV. Va H$mhr OiyZ ^ñ‘gmV Pmë¶mZ§Va Cacoë¶m amIoà‘mUo. 16 (ho OmUyZ ¿¶m H$s), Amåhr AmH$me Am{U n¥Ïdr Am{U ˶m§À¶mXaå¶mZ Oo H$mhr Amho Vo gd©, Ioi åhUyZ {Z‘m©U Ho$coco Zmhr. (Va hr J§^ra CÔoemg{hV Ho$cocr {Z{‘©Vr Amho). 17 Oa Amåhmcm Ioi H$aʶmgmR>r H$mhr ~Zdm¶Mo AgVo Va Amåhr Vo, Am‘À¶mH$S>o Oo H$mhr Amho ˶mVyZM H$mhr ~ZdyZ Q>mH$co AgVo, Oa Amåhmcm Vgo H$am¶Mo AgVo Va. 18 Vgo ‘wirM Zmhr, Amåhr Ag˶mda g˶mcm ’o$Hy$Z ‘mê$, Voìhm g˶ Ag˶mcm {MaSy>Z Q>mHo$c ‘J Ag˶ Zme nmdoc. (cmoH$m§Zmo!) Vw‘À¶mgmR>r hr {dZmemMr Jmoï> Amho H$s, Vwåhr (Am‘À¶m {df¶r ImoQ>çm Jmoï>r) aMʶmMo à¶ËZ H$aVm. 19 AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Oo H$moUr AmhoV, gd© ˶mMoM AmhoV. VgoM Oo ˶mÀ¶mOdi AmhoV (åhUOo ñdJ©XVÿ ) Vo ˶mMr CnmgZm H$aʶmÀ¶m ~m~VrV Zm H$Yr Ah§H$mamMo àXe©Z H$aVmV, Zm H$Yr H§$Q>mim H$aVmV. 20 Vo ({Za§Va) Z WH$Vm am̧{Xdg ˶mÀ¶m ‘hVrMo JmZ H$arV AgVmV.



Hw$amU H$mhr cmoH$m§Zr ‘mVr (XJS>, YmVy B.) nmgyZ Oo Cnmñ¶ ~Z{dco AmhoV Vo ‘ocëo ¶m§Zm {Od§V H$ê$ eH$VmV H$m? 22 AmH$me Am{U n¥Ïdrda (åhUOo g‘ñV {dídmV) A„mh{edm¶ Aݶ Cnmñ¶ AgVo, Va ({dídmV gd©Ì AamOH$Vm ngacr AgVr Am{U) AmH$me Am{U n¥Ïdr XmoÝhr (Ho$ìhmM) Zme nmdco AgVo. "A„mh', "gdm}ƒ qghmgZmMm ñdm‘r', Vmo ˶m Jmoï>tnmgyZ ’$ma loð>V‘ Amho, Á¶m Jmoï>tMm g§~Y§ ho cmoH$ ˶mÀ¶mer OmoS>VmV. 23 Vmo Oo H$mhr H$aVmo, ˶m{df¶r ˶mcm H$moUrhr H$mhr {dMmê$ eH$V Zmhr. nU cmoH$ Oo H$aVrc ˶m{df¶r ˶m§Zm Om~ {dMmaʶmV ¶oBc © . 24 ˶m§Zr (A„mhcm) gmoS>y Z Xþgao Cnmñ¶ ~Z{dco AmhoV H$m? ˶m§Zm gm§Jm, "Á¶m Jmoï>rMm Vwåhr Xmdm H$arV AmhmV, ˶mgmR>r nwamdm gmXa H$am.' hr {eH$dU Amho ˶m§À¶mgmR>r Oo ‘m¶mgmo~V AmhoV Am{U hrM {eH$dU ‘m¶m nyduÀ¶m cmoH$m§gmR>rhr hmoVr. nU ˶m§À¶mn¡H$s ~hþVHo $m§Zm g˶mMr OmUrdM Zmhr. H$maU (g˶ J§^raVmnydH© $ OmUʶmMr ˶m§Mr BÀN>mhr Zmhr) Vo ˶mH$S>o nmR> {’$adrV AmhoV. 25 Amåhr Vw‘À¶mnydu nmR>dcoë¶m gd© n¡J~§ am§Zm ¶mM g§Xeo mgh nmR>{dco hmoVo H$s, ‘m¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶ Zmhr, åhUyZ Ho$di ‘mPrM CnmgZm H$am. 26 VarXoIrc H$mhrOU åhUVmV, "H¥$nmd§V (A„mhZo) ñdV:gmR>r nwÌ ~Z{dcm Amho! Agr‘ ‘{h‘mdmZ Amho Vmo! (Á¶m§Zm ho cmoH$ A„mhMo An˶ ‘mZVmV) Vo Va ˶mMo gÝ‘mZZr` godH$ AmhoV. 27 Vmo ~mocʶmAmYr, Vo (ñdV:hÿZ) ~mocV Zmhr Am{U Vo AJXr VoM H$aVmV Á¶mMr Vmo ˶m§Zm Amkm H$aVmo. 28 A„mh OmUVmo Oo ˶m§À¶mg‘moa CKS> Amho Am{U Vo, Oo ˶m§À¶mnmgyZ cncoco Amho. VgoM Vo ˶mÀ¶m nadmZJr{edm¶ H$moUmgmR>rhr ‘ܶñWr H$arV ZmhrV. Vo ˶mÀ¶mà{V (åhUOoM A„mhà{V) gX¡d AmXa¶wº$ ^¶ ~miJyZ AgVmV. 29 ˶m§À¶mn¡H$s Omo H$moUr Ago åhUoc H$s, ˶mÀ¶m{edm¶ ‘r EH$ 422



21



423 gyah-21. Ac-A§{~¶m "Cnmñ¶' Amho, Va ˶mg Amåhr ZaH$mMr {ejm XoD$. (H$maU) Amåhr A˶mMmè¶m§Zm AgmM ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 30 g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Zmhr H$m H$s, n¥Ïdr Am{U AmH$me AmYr EH$‘oH$mcm KÅ> {MH$Q>cëo `m Jmoù¶mà‘mUo hmoV.o ‘J Amåhr ˶m§Zm EH$‘oH$m§nmgyZ AcJ Ho$co. Amåhr à˶oH$ gOrdmcm nmʶmnmgyZ {Z‘m©U Ho$co. (¶m gd© AW©nUy © IwUm Amnë¶m S>mù o ¶m§Zr nmhÿZ XoIrc) Vo lÕm YmaU H$aUma ZmhrV H$m? 31 (˶m§Zm ¶mMr OmUrd Zmhr H$r,) Amåhr n¥Ïdrda ‘O~yV nd©Vm§Zm ñWm{nV Ho$co Amho, Vo ¶mgmR>r H$s, Vr, ˶m§Zm KoD$Z ApñWa AdñWoV amhÿ Z¶o. VgoM {VÀ¶mda àeñV ‘mJ© ~Z{dco, ¶mgmR>r H$s, cmoH$m§Zm ˶m§Mm ‘mJ© gmnS>mdm (åhUOo cmoH$m§Zm {VÀ`mda g§Mma H$aUo e³¶ ~Z{dco). 32 Am{U Amåhr AmH$memcm gwa{jV N>Ìmà‘mUo ñWm{nV Ho$co. VarXoIrc Vo ˶mZo {Z‘m©U Ho$coë¶m IwUm§H$S>o Xþcj © H$arV AmhoV. 33 VmoM Amho A„mh Á¶mZo amÌ d {Xdg Am{U gy¶© d M§Ð {Z‘m©U Ho$co. à˶oH$ Amnmnë¶m H$joV àX{jUm KmcrV AmhoV. 34 (n¡J~§ a! Vwåhmcm ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm AmR>dU H$ê$Z Úm) Amåhr Vw‘À¶mnydu XoIrc H$moU˶mhr ‘Zwî¶mcm {MaH$mcrZ OrdZ àXmZ Ho$coco Zmhr. ‘J Oa Vwåhr ‘aUma AmhmV, Va ho gX¡d {Od§V amhUma AmhoV H$s H$m¶? 35 à˶oH$ {Odmcm ‘¥Ë¶yMr Md MmIm¶MrM Amho. Amåhr Vwåhm (gdmªMr) Mm§Jë¶m d dmB©Q> (n[apñWVrÛmao) narjm KoV AgVmo, (Vw‘Mr) nmaI H$aʶmgmR>r. ‘J (eodQ>r), Vwåhm gdmªZm Am‘À¶mH$S>Mo naV ¶m¶Mo Amho. 36 nU Ooìhm g˶ ZmH$maUmao cmoH$ Vwåhmcm nmhVmV, Voìhm Vo Vwåhmcm Ho$di Amnë¶m CnhmgmMo cú¶ ~Z{dVmV. (Vo EH$‘oH$m§Zm) åhUVmV, "AÀN>m! hmM H$m Vmo Omo Amnë¶m Cnmñ¶m§{df¶r ({VañH$manydH© $) ~mocVmo?' Iao Va



Hw$amU hoM cmoH$ ñdV: H¥$nmd§V (A„mhMo) Zm‘ñ‘aU H$aʶmg ({VañH$manydH© $) ZH$ma XoVmV. 37 (‘Zwî¶ Agm CVmdri àmUr Amho OUy H$mhr) Vmo CVmdrinUmÀ`m YmVyMmM ~Zcocm Amho, ‘r Vwåhmcm cdH$aM ‘m¶m g§Xeo Agcoë¶m IwUm XmI{dUma Amho. nU ˶m~m~VrV Vwåhr ‘cm KmB© H$aʶmgmR>r gm§Jy ZH$m. 38 cmoH$ {dMmaVmV, "Vw‘Mo åhUUo Iao Agoc, Va (Amåhmcm gm§Jm H$s), ¶m dMZmMr nyVV© m Ho$ìhm hmoBc © ?' 39 g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m ¶m cmoH$m§Zm Oa ˶m doiMo r H$ënZm AgVr, Ooìhm Vo ZaH$mÀ¶m AmJrnmgyZ ñdV:Mm ~Mmd Zm g‘moê$Z H$ê$ eH$Vrc, Zm ‘mJyZ (åhUOo AmJ ˶m§Zm Mhÿ~mOyZ§ r doT>y Z KoBc © ). VgoM ˶m§Zm {VWo H$moU˶mhr àH$mao gmhmæ¶ àmá 40 © Am{U hmoUma Zmhr. {ZpíMVnUo Vr (doi) ˶m§À¶mda AMmZH$nUo ¶oBc ˶m§Mr ‘Vr JwJ§ H$ê$Z gmoS>rc. ‘J Zm Vo {Vcm naVdyZ cmdy eH$Vrc, Zm ˶m§Zm H$moU˶mhr àH$mao Cg§V {Xcr OmB©c. 41 Vw‘À¶m AmYrhr n¡J~§ am§Zm CnhmgmMo cú¶ ~Z{dʶmV Amco. Va ˶m§À¶mn¡H$s Á¶m cmoH$m§Zr {I„r CS>{dcr, ˶m§Zm ˶m Jmoï>rZo (åhUOoM B©ídar¶ {ejoZ)o doT>c,o {OMr Vo {I„r CS>drV hmoV.o 42 ˶m§Zm {dMmam, "Agm H$moU Amho, Omo amÌr Am{U {Xdgm Vwåhmcm H¥$nmd§V (A„mhnmgyZ) dmMdy eH$Vmo?' (AWm©VM H$moUrM Zmhr). VarXoIrc ho Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ñ‘aUmH$S>o nmR> {’$adrV AmhoV. 43 Vo (IamoIa Agm {dMma ~miJyZ) AmhoV H$s H$m¶? H$s, ˶m§À¶mH$S>o BVa Cnmñ¶o AmhoV, Oo ˶m§Mo Am‘À¶mnmgyZ ajU H$ê$ eH$VmV. (nU dñVwpñWVr hr Amho H$s, Vr VWmH${WV Cnmñ¶o) ñdV:cmM ‘XV H$ê$ eH$V ZmhrV, Zm Am‘À¶m{déÕ Ë¶m§Mr H$moUr ‘XV H$ê$ eH$Vmo. 44 (dñVwpñWVr hr Amho H$s,) AmåhrM ˶m§Zm d ˶m§À¶m dmS>d{S>cm§Zm 424



425 gyah-21. Ac-A§{~¶m ¶m OJmV (OrdZmdí¶H$) Mm§Jë¶m Jmoï>r àXmZ Ho$ë¶m. ˶m§Mm Cn^moJ Vo XrK© H$mimn¶ªV H$arV am{hco. nU ˶m§Zm ho {XgV Zmhr H$m H$s, H$emàH$mao Amåhr O‘rZrÀ¶m gr‘m Mhÿ~mOyZ§ r AmHw$§ {MV H$arV AmhmoV? Varhr VoM {dO¶r hmoʶmMr (Amem ~miJyZ) AmhoV H$m? 45 (cmoH$m§Zm) gm§Jm, "‘r Ho$di (A„mhÀ¶m) g§Xeo mÀ¶m AmYmao Vwåhmcm gmdYmZVoMm Bemam XoV Amho.' nU (‘ZmZo) ~{hao Pmcoë¶m cmoH$m§Zm hm gmdYmZVoMm Bemam EoH$y ¶oV Zmhr. Ooìhm Vmo ˶m§Zm {Xcm OmVmo. 46 Oa Vw‘À¶m nmcZH$˶m©À¶m {ejoMm hcH$mgm Oar ñne© ¶m§Zm Pmcm, Var Vo {ZpíMVnUo AmoaS>Vrc, "Aao ~mnao! Amåhr Zï> Pmcmo! Amåhr Z¸$sM XþamMmar hmoVmo!' 47 Amåhr nwZéËWmZmÀ¶m {Xder "ݶm¶mMm VamOy' ñWm{nV H$ê$. Á¶m‘wio H$moU˶mhr {Odmda OamXoIrc Aݶm¶ hmoUma Zmhr. EImXo (Mm§Jco dm dmB©Q>) H¥$˶ ‘moharÀ¶m XmʶmBVHo$hr Oar chmZ Agoc Var Amåhr Vo g‘moa AmUyZ hOa H$ê$. Am‘À¶mà‘mUo {heo~ H$moUrhr KoD$ eH$V Zmhr. 48 (n¡J~§ a) ‘ygm d hmê$Z ¶m§Zm, Amåhr g˶ d Ag˶ ¶mVrc ’$aH$ ñnï> H$aUmar "H$gmoQ>r' àXmZ Ho$cr, (åhUOoM Vm¡amV hm J«W§ àXmZ Ho$cm), A„mhMr OmU AgUmè¶m cmoH$m§gmR>r, gÝ‘mJ© XmIdUmam àH$me d ñ‘a{UH$m åhUyZ. 49 Oo ˶m§Mm nmcZH$Vm© ˶m§À¶mgmR>r AÑí¶ AgVmZmXoIrc ˶mMo ^¶ ~miJyZ AgVmV, VgoM Vo ݶm¶mÀ¶m {XdgmMohr ^¶ ~miJyZ AmhoV. 50 (ho Hw$amU åhUOo) H¥$nm¶wº$ ñ‘a{UH$m Amho, Or Amåhr Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> Ho$cr Amho. ‘J hr (ñ‘a{UH$m) Vwåhr ZmH$maUma AmhmV H$m? 51 ¶mnydu Amåhr B~«mhr‘cm ˶mMo ‘mJ©Xe©Z àXmZ Ho$co hmoVo (åhUOo ˶m H$gmoQ>rMo kmZ {Xco hmoV)o Am{U Amåhr ˶mcm Mm§Jco AmoiIyZ hmoVmo. 52 Ooìhm Vmo Amnë¶m {n˶mg d Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "¶m à{V‘m H$m¶



Hw$amU AmhoV, Á¶m§À¶m~m~VrV Vwåhr BVHo$ {Zð>md§V ~Zcoco AmhmV.' 53 (˶mÀ¶m) cmoH$m§Zr CÎma {Xco, "Amåhr Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zm ˶m§Mr nyOm H$aVmZm nmhV Amcmo AmhmoV.' 54 B~«mhr‘Zo åhQ>c,o "{Z…g§Xho , Vwåhr Am{U Vw‘Mo dmS>dS>rc YS>YS>rV MwH$sMm ‘mJ© A§JrH$macoco AmhmV.' 55 Vo åhUmco, "Vy Am‘À¶mH$S>o IamoIa "g˶' KoD$Z Amcm Amhog H$s, Vy Am‘À¶mer Ho$di WÅ>m H$arV Amhog?' 56 B~«mhr‘Zo CÎma {Xco, "Vw‘Mm IamIwam nmcZH$Vm© Vmo Amho, Omo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mm nmcZH$Vm© Amho, Á¶mZo ˶m§Zm {Z‘m©U Ho$co Amho, ‘r ˶m Jmoï>rg gmjr Amho.' 57 ‘J (B~«mhr‘ ‘Zmo‘Zr åhUmcm), "A„mhMr enW, ‘r {ZpíMVnUo Vw‘À¶m (¶m ImoQ>çmZmQ>çm) Cnmñ¶m§{déÕ EH$ ¶moOZm AmIoZ, Ooìhm Vwåhr (¶oWZy ) nmR> {’$adyZ {ZKyZ Omc.' 58 (Vo {VWyZ Joë¶mZ§Va) ˶mZo ˶m gdmªMo VwH$S>-o VwH$S>o H$ê$Z Q>mH$co. nU Omo ˶m§À¶mV gdm©V ‘moR>m (Cnmñ¶ hmoVm, ˶mÀ¶m ‘yVucm) ˶mZo VgoM H$m¶‘ R>do co, Vo ¶mgmR>r H$s, Vo (KS>cëo ¶m KQ>Z~o Ôc {dMmanyg H$aʶmgmR>r) ˶mÀ¶mH$S>o ¶oD$ eH$Vrc. 59 (Ooìhm ˶m§Zr Oo KS>co hmoVo Vo nm{hë¶mZ§Va) åhUy cmJco, "Am‘À¶m Cnmñ¶m§Mr hr AdñWm H$moUr Ho$cr AgUma? AWm©VM, Vmo ’$ma ‘moR>m A˶mMmar Agcm nm{hOo.' 60 (˶m§À¶mn¡H$s) H$mhrOU åhUmco, "Amåhr EH$m VéUmcm ¶m Cnmñ¶m§{df¶r ~mocVmZm EoH$co Amho, Á¶mMo Zmd B~«mhr‘ Amho.' 61 (BVa H$mhrOU) åhUmco, "Va ‘J ˶mcm gd© cmoH$m§g‘moa KoD$Z ¶m, åhUOo gdmªZm nmhVm ¶oBc © (˶mMo H$m¶ åhUUo Amho).' 62 (‘J Ooìhm Vmo Amcm,) ˶m§Zr {dMmaco, "B~«mhr‘, VyM H$m Vmo, Á¶mZo Am‘À¶m Cnmñ¶m§Mr hr AdñWm Ho$cr Amho?' 63 ˶mZo CÎma {Xco, "Zmhr, ¶m§À¶mn¡H$s Omo ‘moR>m (Cnmñ¶) Amho, ¶mZoM ho Ho$coco AgUma, Vo ~mocy eH$V AgVrc Va ˶m§ZmM {dMmê$Z ¿¶m.' 64 (ho EoHy$Z) Vo EH$‘oH$mH$S>o nmhÿZ åhUy cmJco, "IaoVa VwåhrM 426



gyah-21. Ac-A§{~¶m



427



MwH$sÀ¶m ‘mJm©da AmhmV' 65 ‘J Amncr ‘mZo Imcr dmH$dyZ åhUmco, "ho B~«mhr‘, Vwcm Va Mm§Jë¶màH$mao ‘mhrV Amho H$s, ho ~mocy eH$V ZmhrV.' 66 B~«mhr‘Zo åhQ>c,o "‘J Vwåhr A„mhcm gmoS>y Z Aem§Mr CnmgZm H$aVm H$m, Oo Zm Vwåhmcm H$moU˶mhr àH$mao cm^ nmoMdy eH$VmV, Zm hmZr? 67 {Y¸$ma Agmo Vw‘Mm Am{U ˶m§Mm, Á¶m§Mr Vwåhr A„mhcm gmoS>y Z CnmgZm H$aVm, Vwåhr (cmoH$) ~wÕrMm dmna H$aV Zmhr H$m?' 68 Vo åhUmco, "Oa Vwåhmcm H$mhr H$amd¶mMo Agoc, Va ¶m (‘Zwî¶mg) OmiyZ Q>mH$m Am{U Amnë¶m Cnmñ¶m§Mr ‘XV H$am.' 69 (Voìhm) Amåhr åhUmcmo, "ho A¾r, Vy B~«mhr‘gmR>r W§S> hmo Am{U ˶mÀ¶mgmR>r gwajm H$dM ~Z.' 70 ˶m§Zr Va ˶mcm BOm nmoM{dʶmgmR>r ˶mÀ¶m{déÕ (Xþï> ¶moOZm) AmIcr hmoVr, nU Amåhr ˶m§À¶m (¶moOZocm) {Zî’$i H$ê$Z Q>mH$co. 71 Amåhr ˶mcm Am{U (˶mMm nwVʶm) cyV ¶mg {VWyZ dmMdyZ Aem ^y^mJmH$S>o (AmUco) Á¶mcm Amåhr (¶oUmè¶m gd© H$mim§gmR>r) Am‘À¶m ({deof) H¥$noZo cmoH$m§gmR>r g‘¥Õ H$ê$Z Q>mH$coco Amho. 72 Amåhr ˶mcm (nwÌmÀ¶m ê$nmZo) BghmµH$ Am{U nwT>o ZmVdmÀ¶m ê$nmZo ¶mµH$y ~ àXmZ Ho$co. VgoM Amåhr ˶m gdmªZm gXmMmar ~Zdco. 73 Amåhr ˶m§Zm (cmoH$m§M)o nwT>mar ~Z{dco, Oo Am‘À¶m AmXoemZwê$n cmoH$m§Zm ‘mJ©Xe©Z H$arV AgV. Amåhr ˶m§Zm (Am‘À¶m) g§Xeo mÛmao gËH¥$˶o H$aʶmMr, {Z˶ Z‘mµO nT>ʶmMr Am{U XmZH$m¶© H$aʶmMr Amkm Ho$cr hmoVr. Vo (Iè¶m AWm©Z)o Ho$di Am‘MrM CnmgZm H$aUmao hmoV.o 74 Amåhr cyVcmhr {ddoH$eº$s d kmZ àXmZ Ho$c hmoV.o VgoM ˶mcm Aem cmoH$m§À¶m dñVrnmgyZ ‘wº$Vm {Xcr, Or ’$maM K¥UmñnX H¥$˶o H$arV



Hw$amU hmoVr. (eodQ>r Amåhr ˶m§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co H$maU) Vo IamoIaM ’$ma dmB©Q> d Xþï> cmoH$ hmoVo. 75 ‘J Amåhr ˶mcm (åhUOoM n¡J~§ a cyVcm) Am‘À¶m H¥$nmN>ÌmImcr KoVco, IamoIa, Vmo ’$ma gXmMmar cmoH$m§nH¡ $s EH$ hmoVm. 76 (Vr doi AmR>dm H$s, B~«mhr‘ d cyVÀ¶m AmYr n¡J~§ a) ZyhZo Amåhmcm hmH$ {Xcr. Voìhm Amåhr ˶mÀ¶m (hmHo$cm) à{VgmX {Xcm Am{U ˶mcm d ˶mÀ¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm (H$emàH$mao) ’$ma ‘moR>çm g§H$Q>mVyZ dmM{dco. 77 VgoM (H$emàH$mao) Amåhr ˶mMr ˶m cmoH$m§À¶m {déÕ ‘XV Ho$cr, Á¶m§Zr Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco. IamoIa, Vo ’$ma Xþï> cmoH$ hmoV.o ‘J (eodQ>r) Amåhr ˶m gdmªZm ~wS>dZy Q>mH$co. 78 XmD$X d gwc‘o mZ (¶m n¡J~§ am§Mrhr AmR>dU H$am) Ooìhm Vo XmoKo ˶m eoVmg§~Y§ mZo {ZdmS>m H$ê$ cmJco hmoV,o Á¶m eoVmV H$mhr cmoH$m§Mr ‘|T>ao amÌrÀ¶m g‘¶r gwQ>y Z OmD$Z nS>cr hmoVr. Vo (H$emàH$mao {ZdmS>m H$arV AmhoV ho) Amåhr nmhV hmoVmo. 79 Amåhr gwc‘o mZcm ˶m KQ>Z{o df¶r ¶mo½¶ g‘O {Xcr hmoVr, VgoM Amåhr ˶m XmoKm§Zmhr {ZU©¶eº$s d kmZ {Xcoco hmoV.o XmD$XMo Va (A„mhà{V ñVw{VJmZ EdT>o O~aXñV hmoVo H$s,) Amåhr nd©Vm§Zm d nú¶m§Zmhr ˶mÀ¶m~amo~a ñVw{VJmZ H$am¶cm cmdco. H$maU Amåhr (gd© H$mhr) H$aʶmg g‘W© AmhmoV. 80 VgoM Amåhr ˶mcm {McIV ~ZdʶmMr H$cm {eH$dcr, Vo ¶mgmR>r H$s, ˶mÛmao cT>m¶m§‘ܶo Vwåhmcm gwajm cm^mdr. Va ‘J Vwåhr (¶m AZwJh« m{df¶r A„mhMo) Am^ma 춺$ H$aUmao ~Zmc H$m? 81 Amåhr Vw’$mZr dmam gwc‘o mZÀ¶m AYrZ Ho$cocm hmoVm. Vmo ˶mÀ¶m AmkoZo ˶m ^y^mJmH$S>o dmhV Ago, Omo Am‘À¶m ({deof) H¥$noZo g‘¥Õ Pmcocm Amho. H$maU AmåhmcmM gd© Jmoï>tMo kmZ Amho. 82 VgoM {OÞm§nH¡ $s H$mhtZm Amåhr ˶mÀ¶m AYrZ Ho$co hmoV.o Oo ˶mÀ¶mgmR>r g‘wÐmV ~wS>çm ‘marV AgV d ¶m{edm¶ BVa ~arM H$m‘o Vo H$arV AgV. Am{U Amåhr ˶m§À¶mda ZOa R>do Zy 428



gyah-21. Ac-A§{~¶m



429



hmoVmo. 83



VgoM (n¡J~§ a) Aæ¶y~Mrhr (AmR>dU H$am) Ooìhm ˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©cm hmH$ {Xcr (åhUmcm), "‘r (’$ma ‘moR>çm) AmOmamZo J«ñV Pmcocmo Amho. Am{U Vy H¥$nm H$aUmè¶m§‘ܶo gdm©{YH$ H¥$nm H$aUmam Amhog.' 84 Voìhm Amåhr ˶mÀ¶m àmW©Zc o m à{VgmX {Xcm Am{U ˶mMm Omo Ìmg hmoVm, Vmo Xÿa Ho$cm. VgoM Amåhr ˶mÀ¶mgmR>r ˶mÀ¶m Hw$Qw>~§ mcm nwÝhm nydn© Xmda AmUco. ˶mM~amo~a ˶mV {VVH$sM AmUIr dmT> Ho$cr, Am‘À¶mH$Sy>Z H¥$nm åhUyZ. VgoM Am‘Mr CnmgZm H$aUmè¶m§gmR>r ~moY åhUyZ. 85 Bñ‘mB©c, BXarg d Oµ c w {H$âc (¶m n¡J~§ am§ZmMrhr) AmR>dU H$am, ho gd© ghZercVm ~miJUmao (‘mPo ^º$) hmoV.o 86 Amåhr ˶m§Zm Amnë¶m H¥$nmN>ÌmV KoVco hmoV,o IamoIa, Vo gËH¥$˶o H$aUmè¶m§nH¡ $s hmoV.o 87 Am{U Xod‘memZo Á¶mcm {JiyZ KoVco hmoVo ˶m (n¡J~§ a ¶yZgw Mr AmR>dU H$am), Ooìhm Vmo Amnë¶m cmoH$m§er H«$moYrV hmoD$Z ˶m§À¶mnmgyZ {ZKyZ Jocm. ˶mcm dmQ>co hmoVo H$s, (¶m{df¶r) ˶mMr Am‘À¶mH$Sy>Z nH$S> Ho$cr OmUma Zmhr. ‘J (˶mcm Amnë¶m MwH$sMr OmUrd Pmcr) ˶mZo ˶m A§YH$mamVyZ Amåhmcm hmH$ {Xcr. "(ho A„mh!) Vw¶m{edm¶ H$moUrM nyOZr¶ Zmhr, Agr‘ Amho VwPr ‘{h‘m, IamoIa ‘rM A˶mMmar H¥$˶ Ho$co Amho!' 88 Voìhm Amåhr ˶mMr àmW©Zm EoH$cr Am{U ˶mMr Xþ:ImVyZ ‘wº$Vm Ho$cr. AemMàH$mao Amåhr gÀÀ¶m lÕmd§Vm§Zm dmMdrV AgVmo. 89 VgoM (n¡J~§ a) Oµ H$[a¶mMrhr AmR>dU H$am, Ooìhm ˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©cm hmH$ {Xcr, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! Vy ‘cm An˶hrZ R>do y ZH$mog, nU (Oar Vy ‘cm An˶hrZ R>do cog Var ‘cm ho Mm§Jco ‘mhrV Amho H$s), VyM EH$‘od IamIwam dmag Agerc, (Ooìhm gd© H$mhr g§nZy OmB©c).'



90



Voìhm Amåhr ˶mÀ¶m àmW©Zc o m ñdrH¥$Vr {Xcr Am{U ˶mcm ¶h¶m (ho nwÌ) àXmZ Ho$co. ˶mgmR>r ˶mÀ¶m nËZrcm (‘yc) OÝ‘ Xoʶm¶mo½¶ ~Z{dco. ho (Am‘Mo ^º$) gËH$‘} H$aʶmÀ¶m ~m~VrV MT>mAmoT> H$arV AgV Am{U Amåhmcm Amem d ^¶ ~miJyZ nwH$marV AgV. Vo Am‘À¶mà{V Zoh‘r Z‘«^md ~miJyZ AgV. 91 Am{U {VMrhr (åhUOo ‘[a¶‘Mr AmR>dU H$am) {OZo Amnë¶m Mm[aͶmMo ajU Ho$co hmoV.o åhUyZ Amåhr {VÀ¶mV Amncm AmË‘m ’w$§ H$cm Am{U g‘ñV cmoH$m§gmR>r {Vcm Am{U {VÀ¶m nwÌmcm (Am‘À¶m H¥$noMr) {ZemUr ~Z{dcr. 92 (‘m¶mda lÕm R>do Umè¶m§Zmo!) Vw‘Mm hm g‘yh EH$M g‘yh Amho Am{U ‘r Amho Vwåhm gdmªMm nmcZH$Vm©, Va Ho$di ‘mPrM CnmgZm H$am. 93 nU cmoH$m§Zr (Y‘m©À¶m ~m~VrV AmngmV ‘V^oX H$ê$Z) ˶m (EH$g§Kr¶ g‘yhmMo) VwH$S>-o VwH$S>o H$ê$Z Q>mH$co. nU (eodQ>r) gdmªZm Am‘À¶mH$S>Mo naV ¶m¶Mo Amho (¶mMm ˶m§Zm {dga nS>cm). 94 Va Omo H$moUr gËH$‘} H$arc d Vmo lÕmd§Vhr Agoc Va ˶mÀ¶m à¶ËZm§Mr Cnojm Ho$cr OmUma Zmhr. Amåhr ˶m§Mr Zm|X H$ê$Z KoV AgVmo. 95 Am{U Á¶m dñ˶m§Zm Amåhr Zï> H$ê$Z Q>mH$co Amho, Vo (Ago cmoH$ hmoV)o Á¶m§Mo naV ¶oUo H$Xm{n e³¶ ZìhVo. 96 ¶oWn¶ªV H$s, Ooìhm ¶mOyO d ‘mOyO ¶m§Zm ‘moH$io gmoS>ʶmV ¶oBc © Am{U Vo à˶oH$ C§Mmdê$Z (n¥Ïdrda) 97 ngê$Z OmVrc. (ݶm¶mÀ¶m {XdgmMm) gƒm dm¶Xm Voìhm AJXr Odi ¶oD$Z R>no cocm Agoc. (Am{U ‘J Ooìhm ݶm¶mMm {Xdg COioc,) Voìhm g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hcoë¶m cmoH$m§Mo S>mi o o ^¶mZo {dñ’$macoë¶m AdñWoVM amhVrc. (Vo CX²JmaVrc) Aao ~mnao! Amåhr ~a~mX Pmcmo! Amåhr ¶m {XdgmnmgyZ nyUn© Uo J’$cVrV hmoVmo. Ia§M! Amåhr A˶mMmar hmoVmo. 98 (Voìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c) Vwåhr Am{U Vo Á¶m§Mr Vwåhr A„mh{edm¶



gyah-21. Ac-A§{~¶m CnmgZm H$arV AgV, gd© (AmO) ZaH$mMo B§YZ ~ZUma AmhmV Am{U {VWo OmUo AmVm Vw‘Mo AQ>i Zer~ Amho. 99 ho Oa IamoIa Cnmñ¶ AgVo, Va ˶mV (åhUOo ZaH$mV) ˶m§Zm Omdo cmJco ZgVo. Vo gd© ˶mV H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. 100 {VWo AmH«$moe H$arV amhUo ˶m§Mo Zer~ Agoc. (¶m AmH«$moemì¶{V[aº$) Vo {VWo (Xþgao) H$mhrhr EoH$y eH$Uma ZmhrV. 101 nU Á¶m§Zm Am‘À¶mH$Sy>Z AmYrM Mm§Jë¶m ‘mo~Xë¶mMo dMZ XoʶmV Amco hmoV,o Aem§Zm ZaH$mnmgyZ (nyUn© Uo) Xÿa R>do ʶmV ¶oBc © . 102 (Vo ˶mnmgyZ BVHo$ gwa{jV AgVrc H$s,) ˶m§Zm ¶mMr OamXoIrc Mmhÿc cmJUma Zmhr. Vo ˶m§Zm hì¶m Agcoë¶m gwIm‘ܶo gX¡d amhVrc. 103 (ݶm¶mÀ¶m {XdgmÀ¶m) ^¶mdhVoZo Vo Xþ:Ir hmoUma ZmhrV. ñdJ©XVÿ ˶m§Mm ñdmJV H$aVrc, åhUVrc, hm Amho Vw‘À¶m (Iè¶m ¶emMm) {Xdg, Á¶mMo dMZ Vwåhmcm {Xco Joco hmoV.o 104 ˶m {Xder Amåhr AmH$mem§Zm JwS§ >miyZ Q>mHy$, Á¶mà‘mUo coInQ> JwS§ >mico OmVo. Á¶mà‘mUo Amåhr {Z{‘©VrMm àma§^ Ho$cm hmoVm, ˶mMà‘mUo Amåhr ˶mMr nwZamd¥Îmr H$ê$. Am‘À¶mda ~§YZH$maH$ Ago ho EH$ dMZ Amho Am{U ˶m dMZmMr nyVV© m Amåhr H$aUmaM. 105 (n¡J~§ a XmD$Xcm àXmZ Ho$coë¶m) "µO~ya' ¶m J«W§ mVhr (‘mZdmcm Amdí¶H$) Vr VmH$sX XoD$Z Amåhr ho {chÿZ R>do coco Amho H$s, (eodQ>r, ñdJ©) ^y‘rMo dmag ‘mPo gXmMmar ^º$M hmoUma. 106 ¶mV ˶m§À¶mgmR>r ’$ma ‘hÎdmMm g§Xeo Amho, Oo Iè¶m AWm©Zo A„mhMr CnmgZm H$aUmao AmhoV, (gƒo ^º$ AmhoV). 107 (n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm g‘ñV ‘mZdOmVrgmR>r H¥$noÀ¶m ê$nmZo nmR>dco Amho (åhUOo n¡J~§ amÛmao ‘mZdOmVrgmR>r Am‘À¶m H¥$noMo d ‘mJ©Xe©ZmMo Xma CKS>co Amho).108 ˶m§Zm gm§Jm, "‘m¶mH$S>o Agm g§Xeo àH$Q> H$aʶmV Amcm Amho H$s, Vw‘Mm Cnmñ¶ Ho$di A„mh Amho, ‘J Vwåhr ˶mMo AmkmYmaH$ ~ZUma Zm!' 109 nU Oa ˶m§Zr (¶m g§Xeo mH$S>)o nmR> XmIdcr Va (˶m§Zm)



Hw$amU gm§JZy Q>mH$m, "‘r Vwåhm gdmªZm ñnï>[aË`m gmdYmZVoMm Bemam XoD$Z Q>mH$cocm Amho Am{U ‘cm ‘mhrV Zmhr H$s, Vr Jmoï> (åhUOo Vo A[aï>) {OMo Vwåhmcm dMZ {Xco OmV Amho, Odi Amho H$s, Xÿa. 110 {Z:g§Xho , Vwåhr Oo CKS>nUo ~mocVm, Vmo ˶m Jmoï>rg AJXr VgoM OmUVmo, Ogo Vwåhr Oo cndVm (˶m Jmoï>rg OmUVmo). 111 nU ({OWn¶ªV ‘mPm g§~Y§ Amho) ‘r OmUV Zmhr H$s, (A„mhÀ¶m {ZU©¶mV hm Cera) Vw‘À¶m narjogmR>r Amho H$s, H$mhr H$mi AmUIr gw:I Cn^moJʶmMr g§Yr Amho.' 112 n¡J~§ amZo (cmoH$m§Mm XþamJ«h nmhÿZ eodQ>r) àmW©Zm Ho$cr, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! g˶ H$gmoQ>rZwgma ’¡$gcm H$ê$Z Q>mH$, Am{U Am‘Mm nmcZH$Vm© (IamoIa) H¥$nmd§V Amho, Am{U (B©e-qZXoÀ¶m) Á¶m Jmoï>r Vwåhr cmoH$ ~mocVm ˶m{df¶r ˶mÀ¶mH$S>Mo Amåhr gmhmæ¶mMr ¶mMZm H$aVmo.' 432



gyah-22. Ac-hO Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. ‘mZdm! Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr OmU R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$a). H$maU Hµ $¶m‘VrMm ^yH$§ n ’$maM ^¶§H$a KQ>Zm Amho. 2 ˶m {Xder Vwåhr nmhmc, ~mimcm XÿY nmOUmar à˶oH$ ‘mVm, Amnë¶m XÿY{n˶m ~mimcm nyUn© Uo {dgê$Z OmB©c. à˶oH$ J^©dVr órMo J^©nmV hmoD$Z OmB©c. Voìhm gd© cmoH$ (EdT>o ^¶J«ñV AgVrc H$s), Vwåhmcm ZeoÀ¶m AdñWoV Agë¶mà‘mUo {XgVrc. nU dñVwV: Vo ZeoÀ¶m AdñWoV ZgVrc. H$maU A„mhMr {ejm AmhoM Aer ^¶mZH$. 3 cmoH$m§‘ܶo H$mhr Agohr AmhoV, Oo Hw$R>ë¶mhr (dmñV{dH$) kmZmÀ¶m AmYmam{edm¶ A„mh{df¶r dmX{ddmX H$aVmV. Am{U Vo à˶oH$ {dÐmohr g¡VmZmMo AZwgaU H$arV AgVmV. 4 Á¶mÀ¶m{df¶r ho (A„mhH$Sy>Z) {d{Y{cpIV Amho H$s, Omo H$moUr ˶mÀ¶mer (åhUOo g¡VmZmer) ‘¡Ìr H$aoc Va Vmo ˶mg 1



gyah-22. Ac-hO 433 gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa ZoD$Z ZaH$mÀ¶m ‘mJm©da AmUyZ gmoS>c o . 5 cmoH$m§Zmo! nwZéËWmZmÀ¶m (g˶m{df¶r) Oa Vwåhmcm e§H$m dmQ>V Agoc Va cjmV R>do m Amåhr Vw‘À¶mn¡H$s à˶oH$mcm, gwédmVrcm ‘mVrnmgyZ (åhUOo ‘mVrVrc KQ>H$m§nmgyZ) {Z‘m©U Ho$co. ‘J dr`m©À`m EH$m q~XÿnmgyZ, Z§Va JmoR>cëo ¶m aº$mnmgyZ, ‘J J^m©Vrc ‘m§gmÀ¶m Jmoù¶mnmgyZ, Omo H$mhr A§er AmH$ma¶wº$ d H$mhr A§er AmH$ma Zgcoë¶m AdñWoV AgVmo. (Aem {d{dY AdñWoVZy ZoD$Z Vw‘Mr {Z{‘©Vr) ¶mgmR>r Ho$cr H$s, Vwåhmcm (Am‘À¶m gm‘϶m©Mr) OmUrd ìhmdr. Va Amåhr Á¶mg (OÝ‘ XoD$ BpÀN>Vmo) ˶mg EH$m {ZYm©[aV AdYrn¶ªV (‘mVoÀ¶m) J^m©e¶mV amhÿ XoVmo. ‘J Vwåhmcm ~mimÀ¶m ê$nmV ~mhoa AmUVmo. (d OJʶmMr g§Yr àXmZ H$aVmo) ¶mgmR>r H$s, (Vw‘À¶mn¡H$s H$mhtZm) n[an¹$VoÀ¶m d¶mn¶ªV nmohmoMVm ¶mdo. ‘J Vw‘À¶mn¡H$s H$mhr (¶mAmYrM) ‘¥Ë¶y nmdVmV Am{U H$mhr dmY©³¶mMr eodQ>Mr nmVir JmR>VmV, Voìhm ˶mMr AdñWm Aer hmoV,o EHo$H$mir Or Jmoï> Vo Mm§Jë¶màH$mao OmUm¶Mo, nU ¶m dmY©³¶mÀ¶m AdñWoV ˶m§Zm H$mhr C‘OV Zmhr. VgoM Vwåhr nmhVm O‘rZ H$moaS>r Am{U {ZOud AgVo, nU Ooìhm {VÀ¶mda Amåhr nmʶmMm dfm©d H$aVmo, Vr (AMmZH$nUo) gMoV hmoD$Z ’w$cÿ cmJVo ‘J (Vr) gd© àH$maMo Z¶Zaå¶ dZñnVr (Za d ‘mXr Aem) OmoS>rÀ¶m ñdê$nmV CJ{dVo. (ho ‘mZdm! ho gd© àm˶{jH$mÀ¶m ñdê$nmV CKS> AgVmZmhr, Vwcm nwZéËWmZm{df¶r e§H$m dmQ>V?o ) 6 ho gd© ¶mgmR>r (KS>V)o H$maU A„mh A§{V‘ g˶ Amho. VmoM ‘¥Vm§Zm {Od§V H$arV AgVmo. ˶mcm à˶oH$ Jmoï>rda (nyU)© {Z¶§ÌU àmá Amho. 7 (ho ‘mZdm, cjmV R>do ) H$`m‘V ¶oUma, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr, Voìhm A„mh ˶m§Zmhr Adí¶ CR>dZy C^o H$aoc, Oo H$~at‘ܶo AmhoV (åhUOo gd© ‘ocëo ¶m§Zm). 8 cmoH$m§‘ܶo H$mhr Agohr AmhoV, Oo H$moU˶mhr kmZmÀ¶m qH$dm



Hw$amU ‘mJ©Xe©ZmÀ¶m qH$dm {Xì¶ J«W§ mÀ¶m AmYmam{dZm A„mh{df¶r dmX{ddmX H$aVmV. 9 Ah§H$mamMo àXe©Z H$arV Vo (g˶mH$S>)o nmR> {’$a{dVmV, ¶m CÔoemZo H$s, BVam§Zmhr A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ Xÿa ZoVm ¶mdo. Aem (‘mUgm)gmR>r ¶m OJmV AdhocZm Amho Am{U A§{V‘ ’¡$gë¶mÀ¶m {Xder Amåhr ˶mg AmJrÀ¶m {ejoMr Md MmIdy. 10 (Voìhm ˶m§Zm gm§{JVb§ OmB©b,) "hm Amho ‘mo~Xcm Vw‘À¶m hmVm§Zr Ho$coë¶m XþîH¥$˶m§Mm! H$maU A„mh Amnë¶m ^º$m§da H$Yrhr Aݶm¶ H$arV Zmhr.' 11 cmoH$m§‘ܶo H$moUr Agmhr Amho, Omo (lÕoÀ¶m ~m~VrV) AJXr H$S>do a amhÿZ A„mhMr CnmgZm H$arV AgVmo (åhUOo ÑT> lÕm Z R>do Vm). ˶mMo Ago Amho, Oa H$mhr ’$m¶Xm Pmcm Va Vmo A„mher g§Vïw > AgVmo, nU Oa ˶mMr A{¾narjm KoʶmV Amcr H$s, Vmo nyUn© Uo nmR> {’$a{dVmo. Aer 춺$s ¶m OJmVhr Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmVhr An¶er R>aUmar Amho. IamoIa ho AVwcZr` Ago ZwH$gmZ Amho. 12 (Aem àH$mao) Vmo A„mhcm gmoS>y Z, Aem dñVyMm Ymdm H$aVmo Or Zm ˶mcm ZwH$gmZ nmoMdy eH$Vo, Zm ’$m¶Xm. hr IamoIa namH$moQ>rMr nW^«ï>Vm Amho. 13 (Am{U H$Yr Va) Vmo Aem (‘mUgmMmM) Ymdm H$aVmo, Á¶mÀ¶mH$Sy>Z ’$m¶Úmnojm ZwH$gmZ nmoMʶmMrM OmñV e³¶Vm AgVo. {H$Vr dmB©Q> Agm gmhmæ¶H$Vm© d {H$Vr dmB©Q> Agm gmo~Vr! 14 {ZpíMVM, Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cocr Agoc Am{U gËH$‘} Ho$cocr AgVrc, Aem§Zm A„mh Aem ~mJm§V XmIc H$aoc, Á¶mVyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc. A„mh Vo H$aVmo, Oo Vmo BpÀN>Vmo. 15 Omo H$moUr Agm {dMma H$arV Agoc H$s, A„mh ˶mcm (åhUOo ˶mÀ¶m n¡J~§ amcm) ¶m OJmV Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV gmhmæ¶ H$aUma Zmhr. Va ˶mZo AmH$memn¶ªV EH$ Xmoa VmUmdo Am{U ‘J ˶mg H$mnyZ Q>mH$mdo d 434



435 gyah-22. Ac-hO nmhmdo H$s, ˶mMr hr ¶wº$s ˶mMm H«$moY Xÿa H$aUmar R>ê$ eH$Vo H$m? 16 AemàH$mao Amåhr ho Hw$amU ñnï> à‘mUmda AmYm[aV g§Xeo m§À¶m ê$nmZo nmR>{dco Amho. Am{U A„mh BpÀN>Vmo ˶mg ‘mJ©Xe©Z H$aVmo (åhUOoM Omo ‘mJ©Xe©Z àmá H$ê$ BpÀN>Vmo ˶mcmM Vmo ‘mJ©Xe©Z H$aVmo.). 17 ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, ݶm¶mÀ¶m {Xder A„mh ¶m gdmªXaå¶mZ Amncm ’¡$gcm gwZmdoc, Á¶m§Zr (¶m A„mhÀ¶m J«W§ mda) lÕm YmaU Ho$cr, Vo cmoH$ (åhUOoM ‘wgc‘mZ) d Á¶y d gm~r d {¼ñVr d ‘Oyg Am{U Vo cmoH$ Á¶m§Zr BVam§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ {Xco (åhUOoM AZoH$o ídadmXr). H$maU A„mh I{MVM à˶oH$ Jmoï>rda gmjr Amho. 18 Vwåhmcm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Zmhr H$m H$s, Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho, Vo gd© A„mhg‘moa ZV‘ñVH$ AgVmV (åhUOo A„mhÀ¶m AmkoV AT>inUo ~m§Ycoco AgVmV). VgoM gy¶,© M§Ð d Vmao Am{U nd©V, d¥j, ney Am{U cmoH$m§nH¡ $s AZoH$ (ho gd© ˶mcm Z‘Z H$arV AgVmV). nU (cmoH$m§nH¡ $s) ~aoM Agohr AmhoV Oo {ejog nmÌ R>acoco AmhoV. Á¶mcm A„mh An‘m{ZV H$aVmo, ˶mg H$moUrhr gÝ‘mZ XoD$ eH$V Zmhr. {ZpíMVM A„mh H$aVmo, Oo Vmo BpÀN>Vmo. 19 ho XmoZ nañna {damoYr nj AmhoV (lÕmd§V Am{U lÕmhrZ), Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©{df¶r PJS>VmV. Va Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) ˶m§À¶mgmR>r AmJrMo H$nS>o AgVrc Am{U ˶m§À¶m S>m³o ¶mda CH$iVo nmUr AmoVco OmB©c. 20 Á¶m‘wio ˶m§À¶m nmoQ>mV§ Oo H$mhr Amho d ˶m§Mr H$mVS>r JiyZ nS>c o . 21 (˶m§Zm {ejm XoʶmgmR>r) {VWo cmoIS§ >r hmVmoS>o AgVrc. 22 Ooìhm Ooìhm Vo ˶m ZaH$mÀ¶m (^¶§H$a) Xþ:ImVyZ ñdV:Mr gwQ>H$m H$ê$Z KoʶmMm à¶ËZ H$aVrc, Voìhm Voìhm ˶m§Zm ˶mVM nwÝhm cmoQ>y Z XoʶmV ¶oBc © . Voìhm (˶m§Zm gm§{JVco OmB©c) "MmIV amhm



Hw$amU OiʶmÀ¶m {ejoMr Md' (H$m¶‘ñdê$nr). 23 ¶mCcQ> Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cocr Agoc Am{U gËH$‘} Ho$cocr AgVrc, Va A„mh ˶m§Zm Aem ~mJm§V à{dï> H$aoc, Á¶mVyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc. VoWo ˶m§Zm gmoݶmMr H$S>r Am{U ‘mo˶m§Mo Xm{JZo KmcʶmV ¶oVrc. VgoM {VWo Vo aoe‘r H$nS>o n[aYmZ H$aVrc. 24 H$maU ˶m§Zm ewÕ dmUrMm ‘mJ© XmIdʶmV Amcm hmoVm. VgoM ˶m§Zm gd© ñVwVrg nmÌ Agcoë¶m A„mhMm ‘mJ© XmI{dʶmV Amcm hmoVm. 25 nU Á¶m cmoH$m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm, Vo cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ d n{dÌ ‘erXrV OmʶmnmgyZ amoIVmV. {Ocm Amåhr gd© cmoH$m§gmR>r ~Z{dco Amho. {OWo ñWm{ZH$ d ~mhoê$Z ¶oUmao gd© g‘mZ AmhoV. Va Omo H$moUr nmnH¥$˶m§Ûmao ˶mMo nm{dͶ ^§J H$aʶmMo à¶ËZ H$aoc, ˶mg Amåhr Xþ:IXm¶r {ejoMr Md MmIdy. 26 Ooìhm Amåhr B~«mhr‘cm H$m~mJ¥hmgmR>r OmJm {ZpíMV H$ê$Z {Xcr. (Amåhr ˶mcm åhUmcmo), "H$moUmcmhr ‘m¶m g‘H$j R>ady ZH$mog Am{U ‘m¶m Kamcm (H$m~mMr) àX{jUm KmcUmè¶m§gmR>r ñdÀN> R>od. VgoM (Z‘mµOm‘Ü`o ‘m¶mg‘moa) C^o amhUmè¶m§gmR>r d Oo Z‘Z H$aVmV d ZV‘ñVH$ hmoVmV ˶m cmoH$m§gmR>r.' 27 (n¡J~§ a!) cmoH$m§g‘moa "hO' Mm (B©ídar¶) AmXoe Omhra H$ê$Z Q>mH$m, Vo Vw‘À¶mH$S>o (åhUOoM H$m~mJ¥hmH$So>) nm¶r MmcyZ ¶oVrc, VgoM (doJmZo àdmg H$aʶmMo gmYZ R>aUmè¶m gd© àH$maÀ¶m) Xþ~ù¶m C§Q>md§ a ñdma hmoD$Z ¶oVrc, (n¥ÏdrÀ¶m) H$mZmH$monè¶mVyZ. 28 (hm hOMm AmXoe ¶mgmR>r Amho H$maU) ˶m§Zm (AmÜ`mpË‘H$) ’$m¶ÚmMm AZw^d ìhmdm, VgoM ˶m R>amdrH$ {Xdgm§V, àmʶm§Mm ~ir XoVmZm (dJ¡a)o A„mhÀ¶m ZmdmMo ñVw{VJmZ H$amdo, Oo (àmUr)˶mZoM ˶m§Zm àXmZ Ho$co Amho. Va ˶mVyZ Im d nr{S>Vm§Zm 436



437 gyah-22. Ac-hO 29 VgoM JaOd§Vm§Zmhr ImD$ Kmcm. hOgmR>r Amcoë¶m cmoH$m§gmR>r ho Amdí¶H$ Amho H$s, ˶m§Zr (‘ZmZo) ñdV:cm ñdÀN> d ewÕ H$ê$Z ¿¶mdo Am{U Amnco Zdg (dJ¡a)o nyU© H$amdo Am{U ˶m§Zr (nwÝhm EH$Xm) ˶m (EHo$ídadmXmMo) àmMrZ (H|$Ð Agcoë¶m) H$m~mJ¥hmMr n[aH«$‘m H$amdr. 30 hr Amho A„mhMr Amkm. AmVm Omo H$moUr A„mhZo {ZYm©[aV Ho$coë¶m n{dÌ Jmoï>tMm AmXa H$aoc, Va Vgo H$aUo ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©À¶m ZOaoV, ˶mÀ¶m ñdV:gmR>r Mm§Jco Amho. gd© àH$maMr JwaTo >mao o (àmUr) Vw‘À¶mgmR>r (~ir XoʶmgmR>r d godZ H$aʶmgmR>r) d¡Y R>adʶmV Amcr AmhoV, nU ¶mg AndmX ’$º$ Vo àmUr AmhoV, Á¶m§Mo ñnï> dU©Z Vw‘À¶mg‘moa AmYrM H$aʶmV Amcoco Amho. Va Vwåhr ˶mnmgyZ Xÿa amhm (Oo-Oo A„mhZo à{V~§{YV R>adcoco Amho, Am{U gdm©V OmñV Xÿa amhm) ‘y{V©nOy Ào `m AewÕ d (AdmñV{dH$) H¥$˶mnmgyZ, VgoM à˶oH$ ImoQ>çm Jmoï>rnmgyZ ñdV:cm Xÿa R>do m. 31 ñdV:cm (Vw‘Mm {Z‘m©Vm d nmcZH$Vm© Agcoë¶m) A„mhcm (nyU© {Zð>Zo )o g‘{n©V H$ê$Z Q>mH$m. (Am{U à˶oH$ ImoQ>çm Jmoï>rnmgyZ ñdV:cm Xÿa R>do m), Oo JwU Img (A„mhMoM) AmhoV, ˶m§Mm g§~Y§ ˶mÀ¶m{edm¶ BVam§er A{O~mV OmoS>y ZH$m. H$maU Omo H$moUr BVam§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoVmo, ˶mMo CXmhaU Ago Amho H$s, Vmo AmH$memVyZ Imcr H$mogicm Am{U njr ˶mg CMcyZ ZoVmV qH$dm dmam ˶mcm XÿaÀ¶m {R>H$mUr ZoD$Z ’o$H$Vmo. 32 ho (cjmV R>do Uo Amdí¶H$) Amho H$s, Omo H$moUr A„mhZo ñWm{nV Ho$coë¶m g§H$o V{MÝhm§Mm AmXa H$aoc, ˶mÛmao ˶mÀ¶m ‘ZmV (A„mhà{V Omo) ^md Amho Vmo 춺$ hmoUma. 33 Vwåhr EH$m {ZYm©[aV AdYrn¶ªV ˶m àmʶm§nmgyZ cm^mpÝdV hmoD$ eH$Vm. ‘J ˶m§Zm àmMrZ Agcoë¶m H$m~mJ¥hmOdi ZoD$Z, ˶m§Mo ~{cXmZ Úm¶Mo Agoc. 34 Amåhr à˶oH$ (lÕmd§V) OZg‘yhmgmR>r (Am‘À¶m CnmgZoMMo EH$



Hw$amU H¥$˶ åhUyZ àmʶmMo) ~ir XoUo {ZYm©[aV Ho$coco Amho. åhUOo ˶m§Zr (˶m àmʶm§nmgyZ cm^mpÝdV hmoVmZm) A„mhMo ñVw{VJmZ H$amdo, H$maU AmåhrM Vo ˶m§Zm àXmZ Ho$coco AmhoV. Va (Zoh‘r ho cjmV R>do m) H$s, Vw‘Mm B©ída Ho$di EH$M B©ída Amho. Va Vwåhr ˶mcmM g‘{n©V ìhm. (n¡J~§ a!) {dZ‘«VmnydH© $ dV©Z H$aUmè¶m§Zm ew^dmVm© Úm. 35 Ooìhm A„mhMo Zm‘ñ‘aU Ho$co OmVo, Voìhm (˶m§Mr AdñWm Aer hmoVo H$s, AmXa¶wº$) ^¶mZo ˶m§Mr öX¶o H§${nV hmoVmV. Or {dnÎmr ˶m§À¶mda ¶oV,o Vr g§¶‘nydH© $ Vo ghZ H$aVmV, VgoM {Z¶{‘VnUo Z‘mµO nT>VmV Am{U Oo H$mhr Amåhr ˶m§Zm {Xco Amho, ˶mVyZ (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) IM© H$aVmV. 36 ~ir {Xë¶m OmUmè¶m C§Q>mZ§ m Amåhr, Vw‘À¶mgmR>r A„mhÀ¶m {Zemʶm§nH¡ $s R>a{dco Amho. ˶m§À¶mV Vw‘À¶mgmR>r AZoH$ ’$m¶Xo AmhoV. Va ~ir XoʶmgmR>r Ooìhm Vwåhr ˶m§Zm am§JVo C^o H$amc, A„mhMo ñVw{VJmZ H$am. ‘J Ooìhm Vo (~ir {Xë¶mZ§Va ‘ê$Z) Imcr nS>Vrc, Voìhm ˶mVyZ Im, VgoM Z ‘mJUmè¶m JaOd§Vm§Zm Am{U ‘mJUmè¶m JaOd§Vm§Zm ImD$ Kmcm. AemàH$mao Amåhr ¶m àmʶm§Zm Vw‘À¶m AYrZ H$ê$Z Q>mH$co Amho, ¶mgmR>r H$s, Vwåhr (A„mhà{V) Am^ma 춺$ H$amdo. 37 (nU ho cjmV Agy Úm) A„mhn¶ªV Zm ˶m§Mm ‘m§g nmohmoMVmo, Zm ˶m§Mo aº$, Va A„mhà{V Vw‘À¶m ‘ZmV Omo ^md Amho, Vmo ˶mcm nmohmoMVmo. AemàH$mao A„mhZo ˶m§Zm ¶mgmR>r Vw‘À¶m Vmã¶mV XoD$Z Q>mH$co Amho H$s, Vwåhr ˶mZo Vwåhmcm àXmZ Ho$coë¶m ‘mJ©Xe©Zm~Ôc ˶mMo ñVw{VJmZ H$amdo. n¡J~§ a! Mm§Jcr H¥$˶o H$aUmè¶m§Zm ew^dmVm© Úm. 38 {ZpíMVM A„mh lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Mo g§ajU H$aoc. ¶mCbQ> Agm H$moUrhr A„mhcm ‘wirM {චZmhr, Omo dMZ^§J H$aUmam Am{U H¥$V¿Z Amho. 39 cT>ʶmMr nadmZJr ˶m cmoH$m§Zm {Xcr OmV Amho, Á¶m§À¶mda (eÌy njmH$Sy>Z) AmH«$‘U hmoV Amho. (hr nadmZJr XoʶmMo) H$maU Ago H$s, ˶m§À¶mda 438



439 gyah-22. Ac-hO A˶mMma Pmcocm Amho. {ZpíMVM A„mh, ˶m§Mr ‘XV H$aʶmg nyUn© Uo g‘W© Amho. 40 ˶m§Zm ˶m§À¶m Kam§VZy Aݶm¶H$maH$nUo ~mhoa KmcdʶmV Amco, (¶m Aݶm¶r dV©UHw $sMo) EH$‘od H$maU hoM Amho H$s, Vo åhUVmV, "Am‘Mm nmcZH$Vm© A„mh Amho.' Oa A„mhZo H$mhr cmoH$m§À¶m AmH«$‘Umcm BVam§Ûmao naVdyZ cmdco ZgVo, Va àmW©Zml‘, MM©, {gZoJm°J Am{U ‘erXr {OWo Zoh‘r A„mhMo Zm‘ñ‘aU hmoV,o Vr gd© Ho$ìhmM CÜdñV Pmcocr AgVr. A„mh {ZpíMVM ˶mMr ‘XV H$aoc, Omo ˶mÀ¶m H$m¶m©V (gh^mJr hmoD$Z) A„mhMr ‘XV H$aoc. {Z:g§Xho , A„mh gd©e{º$‘mZ Amho, gm‘϶©emcr Amho. 41 ho Ago cmoH$ AmhoV, Oa Amåhr ˶m§Zm ^yàXoemda gÎmm{YH$ma {Xcm, Va Vo {Z¶{‘VnUo Z‘mµO nT>Vrc Am{U Oµ H$mV XoVrc (åhUOo XmZH$m¶© H$aVrc) d (cmoH$m§Zm) Mm§Jco H$m¶© H$aʶmMr VmH$sX XoVrc, VgoM dmB©Q> H¥$˶ H$aʶmnmgyZ ˶m§Zm amoIVrc. gd© Jmoï>tMo A§{V‘ ’${cV Va A„mhnmerM Amho. 42 (n¡J~§ a!) Vw‘À¶m eÌyZ§ r Vwåhmcm ImoQ>o R>a{dco, Va (Vwåhmcm ho cjmV Agm¶cm hdo H$s), ˶m§À¶m nydu, ZyhÀ¶m cmoH$m§Zr d AmX Am{U g‘yX (¶m O‘mVtZr Amnmnë¶m H$mimVrc n¡J~§ am§Zm) ImoQ>Mo R>a{dco Amho. 43 VgoM Ho$co, B~«mhr‘ Am{U cyVÀ¶m cmoH$m§Zrhr. 44 VgoM ‘{X¶ZMo {Zdmgr XoIrc. VgoM ‘ygmcmhr ImoQ>o R>a{dʶmV Amco. Va (à˶oH$ doigo H$mhr H$mi) ‘r g˶ ZmH$maUmè¶m Anamܶm§Zm Cg§V {Xcr. ‘J (eodQ>r) ˶m§Zm ’¡$cmda KoVco. Va Vwåhr {dMma H$ê$ eH$Vm, {H$Vr ^¶§H$a hmoVr ‘mPr {ejm! 45 {H$˶oH$ dñ˶m Amåhr Zï> H$ê$Z Q>mH$coë¶m AmhoV, (IamoIa), ˶m nmnH¥$Ë`m§V ~wS>mcoë¶m hmo˶m. AmVm ˶m gd© AmogmS> AdñWoV (X’$Z) AmhoV, ˶m§Mr N>Vo AmV H$moc‘Sy>Z nS>cr. {H$VrVar {d{har Amog nS>ë¶m Am{U {H$˶oH$ ^ì¶ ‘hmc CÜdñV nS>coco AmhoV. 46 ¶m cmoH$m§Zr ^yVcmda àdmg



Hw$amU H$ê$Z nm{hco Zmhr H$m H$s, (˶mnmgyZ ~moY KoD$Z) ˶m§Mr AdñWm Aer ìhm¶cm hdr hmoVr H$s, ˶m§Mr ‘Zo g‘Oy eH$cr AgVr Am{U ˶m§Mo H$mZ (~moYna Jmoï> cj XoD$Z) EoH$Umao ~Zco AgVo. H$maU S>mi o o Am§Yio ZgVmV, nU A§V:H$aUo Am§Yir hmoD$Z OmVmV, Or ‘mUgm§À¶m AmV AgVmV. 47 (n¡J~§ a!) ho cmoH$ Vwåhmcm {ejoMr KmB© H$aʶmg gm§JV AmhoV, nU A„mh Amnë¶m dMZmÀ¶m {déÕ H$Xm{n OmUma Zmhr. Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$S>o EH$ {Xdg hm Vw‘À¶m JUZoZgw ma EH$ hOma dfm©BVH$m Amho. 48 Aem {H$˶oH$ dñ˶m hmo˶m, Á¶m nmnH¥$˶m§V ~wS>mcoë¶m hmo˶m, Varhr ‘r ˶m§Zm H$mhr H$mi Cg§V {Xcr hmoVr. nU (eodQ>r) ‘r ˶m§Zm ’¡$cmda KoVco. eodQ>r gdmªZm ‘m¶mH$S>Mo naVyZ ¶m¶Mo Amho. 49 (n¡J~§ a!) cmoH$m§Zm gm§Jm, "‘cm Ho$di Vwåhmcm ñnï>[a˶m gmdYmZVoMm Bemam XoʶmgmR>r (A„mhH$Sy>Z nmR>{dʶmV Amcoc)o Amho. 50 Va Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr d gËH$‘} Ho$cr ˶m§Zm (A„mhH$Sy>Z) j‘màmár d gÝ‘mZnydH© $ CnOr{dH$m àmá hmoUma Amho. 51 CcQ>njr Oo Am‘À¶m g§Xeo m§À¶m {déÕ OmD$Z, ˶m§Mm CÔoeM {d’$c H$aʶmgmR>r à¶ËZaV AgVmV. VoM ZaH$dmgr AmhoV. 52 (n¡J~§ a!) Amåhr Vw‘À¶mnydu Omo H$moUVm n¡J~§ a AWdm ào{fV nmR>{dcm. (à˶oH$mÀ¶m ~m~VrV Ago KS>co H$s), Ooìhmhr Vmo (Am‘À¶m nmR>{dcoë¶m g§Xoem§n¡H$s) H$mhrhr dmMm¶Mm, Voìhm g¡VmZ ˶mV ’o$a~Xc H$am¶Mm (Amnë¶mH$Sy>Z H$mhr ImoQ>çm Jmoï>r ˶mV KwgS>m¶Mm) nU A„mh ˶mZo KwgS>{dcoë¶m Jmoï>tZm hQ>drV AgVmo. ‘J A„mh Amnë¶m g§Xeo m§Zm ÑT>nUo ñnï> H$ê$Z nwÝhm àñWm{nV H$arV AgVmo. H$maU A„mh gd© H$mhr OmUUmam d ~w{Õ‘mZ Amho. 53 nU Vmo g¡VmZmZo KwgS>{dcoë¶m Jmoï>tÀ¶m AmYmao ˶m cmoH$m§Mr H$gmoQ>rhr nmhVmo, Á¶m§À¶m ‘ZmV {dH¥$Vr Amho, qH$dm Á¶m§Mr ‘Zo 440



441 gyah-22. Ac-hO H$R>mao Pmcocr AmhoV. IamoIa A˶mMmar cmoH$, nmnH¥$˶ H$aʶmÀ¶m ~m~VrV ’$maM nwT>o {ZKyZ Jocc o o AmhoV. 54 Am{U (A„mh g¡VmZmZo KwgS>{dcoë¶m Jmoï>tZm) ¶mgmR>r (aÔ~mVc R>adrV AgVmo) H$s, Á¶m cmoH$m§Zm kmZ cm^coco Amho, ˶m§Zr ho OmUyZ ¿¶mdo H$s, "ho g˶' Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco Amho. Am{U ˶m§Zr ˶mda ÑT>VmnydH© $ {dídmg ~miJmdm Am{U ˶m§Mr ‘Zo ˶mÀ¶mg‘moa {dZ‘« ^mdmZo g‘{n©V ìhmdrV. A„mh lÕmd§Vm§Zm {ZpíMVnUo gÝ‘mJ© XmIdrV AgVmo. 55 CcQ>njr g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoco cmoH$, Zoh‘r ˶m~m~VrV e§H$m KoV amhVrc (åhUOo ˶m§Mr e§H$m H$Yr Xÿa hmoUma Zmhr). ¶oWn¶ªV H$s, ˶m§À¶mda AMmZH$ H$`m‘V ¶oD$Z OmB©c. qH$dm EH$m ’$maM dmB©Q> {XdgmMr {ejm ˶m§À¶mnwT>o ¶oBc © . 56 ˶m {Xder, g§nUy © {Z¶§ÌU (dm {ZU©¶m{YH$ma CKS>nUo) A„mhH$S>Mo Agoc. Voìhm Vmo ˶m§À¶m Xaå¶mZ ’¡$gcm gwZmdoc. Va Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cocr Agoc Am{U (lÕoZgw ma) gËH$‘} Ho$cocr AgVrc, VoM cmoH$ Eoíd¶©gn§ Þ Aem ñdJm©V AgVrc. 57 ¶mCcQ> Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hco Am{U Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco, Aem§gmR>r An‘mZOZH$ {ejm Agoc. 58 Á¶m cmoH$m§Zr A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r Amnë¶m ‘mV¥^‘y rMm ˶mJ Ho$cm, ‘J Vo R>ma Ho$co Joco qH$dm (A„mhÀ¶m H$m¶m©V ˶m§Zm Z¡g{J©H$) ‘aU Amco. A„mh ˶m§Zm (AZ§VH$mcrZ OrdZmV) {ZpíMVM Mm§Jcr CnOr{dH$m àXmZ H$aoc. A„mh gdm}Îm‘ CnOr{dH$m àXmZ H$ê$ eH$Vmo ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 59 Vmo ˶m§Zm Aem ñWmZr à{dï> H$aoc, Oo ˶m§Zm IamoIa AmdS>c o . {ZpíMVM A„mh gd© H$mhr OmUUmam Amho d (’$ma) CXma Amho. 60 Va Ago hmoUma. Am{U (Aݶm¶ dm A˶mMma nr{S>VmZo) ~Xcm KoVmZm ˶mM à‘mUmV ~Xcm ¿¶mdm, Á¶m à‘mUmV ˶mÀ¶mda A˶mMma H$aʶmV Amcm



Hw$amU hmoVm. (nU Oa ~Xcm KoVmZm) g‘moaÀ¶m njmda Aݶm¶ Ho$cm OmV Agoc Va A„mh Adí¶ Ë¶mcm gmhmæ¶ H$aoc. IamoIa A„mh nmnjmcZ H$aUmam d j‘merc Amho. 61 ho ¶mgmR>r H$s, A„mh (gd©e{º$‘mZ Amho Omo) amÌrcm {XdgmV à{dï> H$aVmo Am{U {Xdgmcm amÌrV à{dï> H$aVmo. A„mh gd© H$mhr EoH$Umam Am{U gd© H$mhr nmhUmam Amho. 62 Vo ¶mgmR>r H$s, A„mh g˶ Amho (g˶mMm òmoV Amho) Am{U Vo {Zìdi Ag˶ Amho, Á¶m§Mm (cmoH$) A„mhcm gmoS>y Z Ymdm H$aVmV. {Z:g§Xho , A„mh gdm}nar Amho, ‘hmZ Amho. 63 Vwåhr (qMVZnydH© $) nmhV Zmhr H$m H$s, H$emàH$mao A„mh AmH$memVyZ (T>Jm§Ûmao) nmUr d{f©Vmo. ˶mZ§Va YaVr {hadrJma hmoV.o {Z…g§e`, A„mh (˶mÀ¶m ~w{Õ‘ÎmoÀ`m ~m~VrV) AJmY (AWm§J) Amho. à˶oH$ Jmoï>rMm OmUH$ma Amho. 64 ˶mMoM Amho Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho. Ho$di A„mhM AmË‘{Z^©a Amho Am{U ñVwVrg nmÌ Amho. 65 Vwåhr ho (qMVZnydH© $) nmhV ZmhrV H$m H$s, H$emàH$mao A„mhZo n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho ˶mg, Vw‘À¶m godVo cmdyZ R>do co Amho. ˶m Zm¡H$mXoIrc, Á¶m ˶mÀ¶m AmXoemZo g‘wÐmV g§Mma H$aVmV. Am{U ˶mZoM AmH$memVrc J«h d ZjÌm§Zm n¥Ïdrda H$mogiʶmnmgyZ amoIZy R>do co Amho. nU ’$º$ ˶mÀ¶m AmXoemZoM (Vo H$mogiy eH$VmV). IamoIa, A„mh cmoH$m§da X¶m H$aUmam d H¥$nmerc Amho. 66 VmoM Amho Á¶mZo Vwåhmcm OrdZ àXmZ Ho$co, ‘J VmoM Vwåhmcm ‘¥Ë¶y XoBc © Am{U VmoM Vwåhmcm nwÝhm {Od§V H$aoc. IamoIa! ‘mZd ’$maM H¥$V¿Z Amho. 67 Amåhr à˶oH$ OZg‘yhmgmR>r CnmgZoMr EH$ nÕV {ZYm©[aV Ho$cr hmoVr, {OMo Vo nmcZ H$arV AgV. Va (AmÎmmÀ¶m cmoH$m§Zr) ¶m ~m~VrV Vw‘À¶mer dmX KmcVm H$m‘m Z¶o. (n¡J§~a!) Vwåhr cmoH$m§Zm Amnë¶m 442



443 gyah-22. Ac-hO 68 nmcZH$˶m©H$S>o ~mocdm. IamoIa, Vwåhr gÝ‘mJm©da AmhmV. nU Oa ˶m§Zr Vw‘À¶mer ({dZmH$maU) dmX{ddmX H$aʶmMm à¶ËZ Ho$cm Va ˶m§Zm gm§JZy Q>mH$m, "A„mhcm Mm§Jco ‘mhrV Amho, Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV.' 69 A„mh ݶm¶mÀ¶m {Xder Vw‘À¶m Xaå¶mZ ’¡$gcm gwZmdoc, Á¶m{df¶r Vwåhr ‘V^oX H$arV AmhmV. 70 Vwåhmcm ¶m Jmoï>rMo kmZ Zmhr H$m H$s, AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Oo H$mhr KS>V,o Vo gd© ˶mcm Mm§Jco ‘mhrV Amho. (Am{U cjmV R>do m) gd© H$mhr ˶mÀ¶m J«W§ mV Zm|X H$ê$Z R>do coco Amho. IamoIa ho A„mhgmR>r ghO e³¶ Amho. 71 Vo (Oo Zoh‘r ˶mÀ¶mda lÕoMm Xmdm H$aVmV) A„mhcm gmoS>y Z (BVa VWmH${WV e{º$ñWim§Mr) CnmgZm H$aVmV. Á¶m§À¶m{df¶r A„mhZo H$moUVohr à‘mU nmR>{dcoco ZgVmZmhr Am{U ˶m§À¶m (h{H$JVrMo) H$moUVohr kmZ ZgVmZmhr (Vo ˶m§Mr CnmgZm H$aVmV). Aem nmnr cmoH$m§Mm (ݶm¶mÀ¶m {Xder) H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© AgUma Zmhr. 72 Ooìhm ˶m§Zm Am‘Mo ñnï> g§Xeo EoH${dco OmVmV, Voìhm g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m Mohè¶m§da AemàH$mao {VQ>H$mè¶mMo ^md ngaë¶mMo Vwåhmcm OmUdoc, OUy H$mhr Vo ˶m§Zm Am‘Mo g§Xeo EoH$dUmè¶m§da h„mM ~mocZy Q>mH$Vrc. (˶m§Zm) gm§Jm, "‘r Vwåhmcm ˶mnojmhr dmB©Q> Agcoë¶m Jmoï>r{df¶r gm§Jy H$m, (Or Vwåhmcm AmVm dmB©Q> dmQ>V Amho). Vr Amho AmJ, (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) {OMo dMZ A„mhZo g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr AgUmè¶m cmoH$m§Zm {Xcoco Amho, {H$Vr ^¶mZH$ ñWmZ Amho Vo!' 73 cmoH$m§Zmo! BWo EH$ CXmhaU àñVwV Ho$co OmV Amho, Va Vo A˶§V cjnydH© $ EoH$m. Vwåhr cmoH$ A„mhcm gmoS>y Z Á¶m§Mm Ymdm H$aVm Vo EH$ ‘merXoIrc {Z‘m©U H$ê$ eH$V ZmhrV, Oar ¶m CÔoemgmR>r Vo gd© eº$s{Zer EH$Ì Amco VarXoIrc (Vo Ago H$ê$ eH$V ZmhrV). Am{U Oa EImÚm



Hw$amU ‘merZo ˶m§À¶mnmgyZ H$mhr {hgH$mdyZ KoVco Va Vo {VÀ¶mnmgyZ naV {‘idy eH$V ZmhrV. IamoIa XmoKho r {H$Vr Aghm¶ AmhoV! Ymdm H$aUmao Am{U Vo Á¶m§Mm Ymdm Ho$cm OmV Amho. 74 (Oo AemàH$mao MwH$sÀ¶m ‘mJu cmJcoco AmhoV) ˶m cmoH$m§Zm A„mhMr Iar OmU Zmhr Oer H$s, Vr Agm¶cm hdr. IamoIa, A„mh gd©e{º$‘mZ Amho, gdmªda {Z¶Ì§U R>do Umam gm‘϶©dmZ Amho. 75 A„mh ñdJ©XVÿ m§nH¡ $s Amncm g§Xeo dmhH$ {ZdS>Vmo, VgoM ‘mUgm§‘YyZ XoIrc Vmo (n¡J~§ a) {ZdS>Vmo. (cjmV R>do m) A„mh gd© H$mhr EoH$Umam Am{U gd© H$mhr nmhUmam Amho. 76 (CcQ>njr ˶m§Mo kmZ, åhUOo ˶m XÿVm§Mo kmZ, Va ‘¶m©{XV Amho). Vmo Vo gd© OmUVmo, Oo ˶m§À¶mg‘moa CKS> Amho Am{U Vohr Oo ˶m§À¶mnmgyZ AÑí¶ Amho. ‘J gd© Jmoï>r eodQ>r ˶mÀ¶mH$S>Mo naVUma AmhoV. 77 B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Z‘Z H$am d ZV‘ñVH$ ìhm Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©MrM CnmgZm H$am Am{U Mm§Jcr H$m‘o H$am, ¶mgmR>r H$s, Vwåhr ¶eñdr ìhmdo. 78 A„mhÀ¶m H$m¶m©V à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$am Oer H$s, Vr (nyU© {Zð>Zo )o H$am¶cm hdr. ˶mZoM Vwåhmcm (˶mMm g§Xeo g‘ñV ‘mZdOmVrn¶ªV nmoM{dʶmgmR>r) {ZdS>co Amho. Am{U ˶mZo Y‘m©À¶m ~m~VrV Vw‘À¶mda (AghZr¶) Ago AmoPo cmXcoco Zmhr. (Am{U) Vw‘Mm {nVm B~«mhr‘ ¶mÀ¶m Y‘m©Mo (Vwåhmcm AZw¶m¶r ~Zdco). ˶mZoM Vw‘Mo Zmd ¶m Hw$amUmV VgoM ¶mnyduÀ¶m J«W§ mVhr ‘wpñc‘ Ago R>do co Amho (‘wpñc‘ åhUOo Vmo, Omo nyUn© Uo A„mhÀ¶m BÀN>c o m g‘{n©V Pmcocm Amho). Vo ¶mgmR>r H$s, n¡J~§ amZo Vw‘À¶mda g˶mMr gmj Úmdr Am{U (n¡J~§ amZ§Va) Vwåhr g‘ñV ‘mZdOmVrda ({nT>r Xa {nT>r) g˶mMr gmj XoV amhmdr. Va (lÕmd§Vm§Zmo!) {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$am Am{U Oµ H$mV XoV amhm (åhUOoM XmZH$m¶© H$arV amhm). Am{U A„mher (Iè¶m AWm©Z)o ÑT> g§~Y§ ñWm{nV H$am. VmoM Vw‘Mm IamIwam 444



445



‘mcH$ Amho. {H$Vr Mm§Jcm ‘mcH$ Am{U {H$Vr Mm§Jcm gmhmæ¶H$Vm©!



gyah-23. Ac-‘mo{‘ZyZ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. {Z:g§Xho , lÕmd§V cmoH$M ¶eñdr hmoUma. 2 Oo Amnë¶m àmW©ZVo (nyU)© {dZ‘« ^mdmZo (A„mhg‘moa) Z‘Z H$aVmV. 3 Oo gd© {ZaW©H$ Jmoï>tnmgyZ ñdV:cm Xÿa R>do VmV. 4 Oo Oµ H$mV XoV AgVmV (åhUOo {Z¶{‘VnUo XmZH$m¶© H$arV AgVmV). 5 VgoM Oo Amnco erc (d Mm[aͶ) H$c§{H$V hmoD$ Z¶o åhUyZ Xj AgVmV. 6 nU ’$º$ Amnë¶m nËZr Am{U Amnë¶m ˶m Xmgr ¶m§À¶merM (g§~Y§ R>do VmV) Á¶m§Zm ˶m§Zr ({ddmh~§YZmÛmao) Amnë¶m Vmã¶mV KoVcoco Amho. Va (Ago g§~Y§ A„mhÀ¶m ZOaoV) Amjonmh© ZmhrV. 7 nU Oo ¶m ncrH$S>o (AmUIr) BpÀN>Vrc Va VoM ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao (JwÝhoJma) AmhoV. 8 VgoM Oo ˶m§À¶mda Q>mH$coë¶m {dídmgmÀ¶m Am{U Amnë¶m dMZm§À¶m ~m~VrV Xj AgVmV. 9 VgoM Oo Amnë¶m Z‘mµOmMo ({Z¶{‘VnUo) nmcZ H$aʶmÀ¶m ~m~VrV A{Ve¶ {eñV{චAgVmV. 10 AgoM cmoH$ ñdJm©Mo dmag R>aUma AmhoV. 11 Am{U ho ñdJm©Mo dmag ˶mV H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. 12 Amåhr ‘mZdmcm ‘mVrÀ¶m gÎdmnmgyZ {Z‘m©U Ho$co. 13 ‘J Amåhr ˶mg dr`m©À`m EH$m q~XÿÀ¶m ê$nmV, EH$m gwa{jV ñWmZr (åhUOoM J^m©e¶mV) R>do co. 14 ‘J Amåhr ˶m dr`m©cm JmoR>cëo ¶m aº$mÀ¶m ê$nmV {dH${gV Ho$co. ‘J nwT>o Amåhr ˶mg ‘m§gmÀ¶m Jmoù¶mÀ¶m ê$nmV {dH${gV Ho$co. nwT>o Amåhr ‘m§gmÀ¶m ˶m Jmoù¶mV hmS>o {dH${gV Ho$cr, ‘J Amåhr ˶m hmS>md§ a ‘m§gmMo AmdaU MT>dco. ‘J (eodQ>r) ˶mcm EH$ ZdrZ {Z{‘©VrÀ¶m ê$nmZo KS>dZy Q>mH$co. IamoIa, àe§gZr¶ Amho A„mh, gdm}Îm‘ {Z{‘©VrH$ma! 15 ‘J ¶mZ§Va (cmoH$m§Zmo!) 1



Hw$amU Vwåhr {ZpíMVnUo ‘aUma AmhmV. ‘J nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Vwåhmcm nwÝhm CR>dZy C^o Ho$co OmB©c. 17 Amåhr Vw‘À¶mda gmV AmH$me {Z‘m©U Ho$co. Amåhr Am‘À¶m {Z{‘©VrnmgyZ H$Yrhr Jm’$sc AgV Zmhr. 18 Amåhr AmH$memVyZ EH$m C{MV à‘mUmZwgma nmʶmMm dfm©d Ho$cm Am{U ˶mg O{‘ZrV gmR>dZy R>do co. nU (cjmV R>do m) Amåhr ho (daXmZ) naV Koʶmghr g‘W© AmhmoV. 19 Am{U ˶mÛmao Amåhr Vw‘À¶mgmR>r IOwarÀ¶m d Ðmjm§À¶m ~mJm CËnm{XV Ho$ë¶m. ˶mV Vw‘À¶mgmR>r {dnwc à‘mUmV ’$io AmhoV, Á¶mVyZ Vwåhr ImV AgVm. 20 VgoM Amåhr ˶m d¥jmcm CJdco, Omo {gZmB© nd©VmÀ¶m (n[agamV) Amho. Vmo Amnë¶m‘ܶo Voc KoD$Z dmT>Vmo. Am{U ImUmè¶m§gmR>r ˶mV ñdmX Amho. 21 Am{U nmhm, Vw‘À¶mgmR>r JwamT>mao m§‘ܶo XoIrc ~moY Amho. Amåhr ˶m§À¶m nmoQ>mV Oo Amho ˶mnmgyZ Vwåhmcm {nÊ`mgmR>r (ewÕ) XwYmMm nwadR>m H$arV AgVmo. VgoM ˶m§À¶mV Vw‘À¶mgmR>r BVa AZoH$ cm^ AmhoV. ˶m§À¶mn¡H$s H$mhtZm Vwåhr ImVm. 22 Á¶mà‘mUo Vwåhr Zm¡H$m§da ñdma hmoVm, ˶mMà‘mUo ¶m§À¶mdahr ñdma hmoD$Z (àdmg dJ¡ao H$aVm). 23 Amåhr (n¡J~§ a) Zyhcm ˶mÀ¶m cmoH$m§H$S>o nmR>{dco, Voìhm Vmo åhUmcm, "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! (Ho$di,) A„mhMr CnmgZm H$am, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM Vw‘Mm Cnmñ¶ Zmhr, ‘J Vwåhmcm ˶mMo ^¶ dmQ>V Zmhr?' 24 ˶m§À¶m cmoH$m§Vrc nwT>mar, Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm hmoVm, åhUmco, "hm Va Ho$di Vw‘À¶mgmaImM EH$ ‘Zwî¶ Amho, ˶mcm Vw‘À¶mda dM©ñd àmá H$am¶Mo Amho. H$maU (Am‘À¶mH$S>o g§Xeo YmS>m¶cm) A„mhZo BpÀN>co AgVo Va ñdJ©XVÿ m§Zm nmR>dco AgVo. ({edm¶) AemàH$maMr Jmoï> Amåhr AmYr H$Yr Am‘À¶m dmS>d{S>cm§H$Sy>Z EoH$cocr Zmhr.' 25 "hm Va Ho$di doS> cmJcocm ‘mUyg dmQ>Vmo, Va H$mhr H$mi àVrjm H$am (H$Xm{MV ~am hmoBc © ).' 446



16



447 gyah-23. Ac-‘mo{‘ZyZ (n¡J~§ a) ZyhZo (A„mhH$S>)o àmW©Zm Ho$cr, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ˶m§Zr Va ‘bm ImoQ>o R>a{dbo Amho AmVm VyM ‘cm gmhmæ¶ àXmZ H$a.' 27 Voìhm Amåhr ˶mÀ¶mH$S>o Agm g§Xeo YmS>cm H$s, Vy Am‘À¶m {ZarjUmImcr d Am‘À¶m gyMZm§Zgw ma EH$ Zm¡H$m V¶ma H$a (Or Vwcm Am{U Vw¶m AZw¶m¶m§Zm dmMdoc). Ooìhm Am‘Mm {ZU©¶ A‘cmV ¶oBc © Am{U n¥ÏdrMo nmʶmMo òmoV C’$miyZ ¶oVrc, Voìhm àmʶm§À¶m OmVtn¡H$s à˶oH$ àH$maÀ¶m (àmʶmMr) EH$-EH$ OmoS>r (åhUOo Za d ‘mXr) {VÀ¶mV R>do Zy Ko. Am{U Amnë¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zmhr ˶mV ñdma H$a, nU ˶mV ’$º$ ˶m§Mm g‘mdoe AgUma Zmhr, Á¶m§À¶m {ejo{df¶r AmYrM {ZU©¶ gwZmdʶmV Amcocm Amho. Am{U Á¶m§Zr A˶mMma Ho$cocm Amho, ˶m§À¶m{df¶r ‘cm H$mhr gm§Jy ZH$mog. ˶m§Mo ~wS>Uo AQ>i Amho. 28 Ooìhm Vy Am{U Vw¶m~amo~a Agcoco cmoH$ Zm¡H$o V ì`dpñWV ~gyZ OmVrc, Voìhm åhUm, "gd© ñVwVr Ho$di A„mhgmR>rM Amho, Á¶mZo Xþï> cmoH$m§nmgyZ Amåhmcm dmMdco.' 29 Am{U åhU, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! Vw¶m H¥$nog{hV ‘cm ^y‘rda CVad (VwPr H¥$nm cm^coë¶m ^y‘rda). VyM (‘mZdmcm) gdm}Îm‘ {R>H$mUmn¶ªV nmoMdy eH$Vmog.' 30 ¶m KQ>ZVo (qMVZ H$aUmè¶m§gmR>r) g§Xeo Agcoë¶m IwUm AmhoV. AemàH$mao Amåhr cmoH$m§Mr narjm KoV AgVmo. 31 ‘J Amåhr ˶m§À¶mZ§Va ZdrZ {nT>r CX¶mg AmUcr. 32 Am{U ˶m§À¶mH$S>o ˶m§À¶m‘YyZM EH$ n¡J~§ a nmR>dcm. (¶m g§Xeo mgh H$s,) Vwåhr Ho$di A„mhMrM CnmgZm H$am, ˶mÀ¶m{edm¶ Vw‘Mm Xþgam H$moUrhr Cnmñ¶ Zmhr. Va Vwåhmcm ˶mMo ^¶ dmQ>V Zmhr H$m? 33 nU (à˶oH$ doigo AgoM Pmco) H$s, ˶mÀ¶m (åhUOo n¡J~§ amÀ¶m) g‘mOmVrc à‘wI cmoH$m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV (A„mher) hmoUmè¶m 26



Hw$amU ^oQ>rcm ImoQ>o R>a{dco. (¶mMo gmYo) H$maU Ago hmoVo H$s, Amåhr ˶m§Zm Eo{hH$ OrdZmV gwIg‘¥Õr àXmZ Ho$cr hmoVr. Vo åhUy cmJco, "hm Va AJXr Vw‘À¶mgmaImM EH$ ‘Zwî¶ Amho, VoM ImVmo, Oo Vwåhr ImVm. VoM {nVmo, Oo Vwåhr {nVm. 34 Oa Vwåhr Amnë¶m gma»¶mM EH$m ‘mUgmMo åhUUo ‘mݶ Ho$co Va Vwåhr {ZpíMVnUo VmoQ>çmV amhmc.' 35 hm ‘mUyg Vwåhmcm Ago dMZ XoVmo H$s H$m¶? "Ooìhm Vwåhr ‘¥Ë¶y nmdmc Am{U ‘mVr d hmS>o ~ZyZ Omc, Voìhm Vwåhmcm nwÝhm {Od§V H$ê$Z C^o Ho$co OmB©c!' 36 Ae³¶, AJXr Ae³¶ Amho! Á¶mMo Vwåhmcm dMZ {Xco OmV Amho. 37 OrdZ Va Ho$di hoM Am‘Mo gܶmMo OrdZ Amho, BWoM (’$º$ EH$Xm) Amåhr ‘aVmo Am{U OJVmo. Amåhr ‘oë¶mZ§Va H$Yrhr CR>dco OmUma Zmhr. 38 "hm Va Ho$di Agm ‘Zwî¶ Amho, Á¶mZo A„mh{df¶r ImoQ>o aMco Amho. Am{U Amåhr ˶mMo åhUUo H$Xm{n ‘mݶ H$aUma Zmhr.' 39 (Agm à{VgmX cmoH$m§H$Sy>Z {‘imë¶mZ§Va) n¡J~§ a A„mhH$S>o àmW©Zm H$arV AgV, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©, ‘mPr ‘XV H$a, ¶m cmoH$m§Zr ‘cm ImoQ>o R>a{dco Amho.' 40 Voìhm A„mh CÎma XoV Ago, "cdH$aM ho cmoH$ {ZpíMVnUo níMmÎmmnX½Y hmoVrc.' 41 ‘J eodQ>r Am‘À¶m {ejoMm ñ’$moQ> ˶m§Zm doT>y Z ¿¶m¶Mm, ݶm¶mo{MVnUo Am{U AQ>inUo. ‘J Amåhr ˶m§Zm H$gnQ>mg‘mZ H$ê$Z Q>mH$m¶Mmo. A˶mMmar cmoH$m§Mm {Y¸$ma Agmo! 42 ˶mZ§Va Amåhr ZdrZ {nT>çm CX¶mg AmUë¶m. 43 H$moUVmhr OZg‘yh Amncr {ZYm©[aV doi Zm nwT>o T>H$cy eH$Vmo, Zm ‘mJo amoIy eH$Vmo (˶mMr ‘wXV g§ncr åhUOo g§ncr) 44 ‘J Amåhr EH$mnmR>mno mR> EH$ Am‘Mo n¡J~§ a nmR>drV am{hcmo. à˶oH$ doigo Ago Pmbo H$s, Ooìhm EImÚm OZg‘yhmH$S>o ˶m§Mm n¡J~§ a Amcm Va ˶m§Zr ˶mcm ImoQ>Mo R>a{dco. Va Amåhr EH$mnmR>mno mR> EH$mcm Zï> H$ê$Z Q>mH$co. AemàH$mao Amåhr ˶m§Zm B{VhmgO‘m Ho$co. 448



449 gyah-23. Ac-‘mo{‘ZyZ {VañH¥$V AmhoV Vo cmoH$, Oo lÕm YmaU H$arV ZmhrV. 45 ‘J Amåhr ‘ygm Am{U ˶mMm ^mD$ hmê$Zcm Am‘À¶m g§Xeo mg{hV d ñnï> à‘mUmg{hV nmR>{dco. 46 {’$aAm¡Z Am{U ˶mÀ¶m gaXmam§H$S>,o nU ˶m§Zr CÔm‘nUmMmM n[aM¶ {Xcm. H$maU Vo hmoVMo ’$ma J{d©ð> cmoH$. 47 ˶m§Zr åhQ>c,o "Amåhr Am‘À¶mgma»¶mM XmoZ ‘mUgm§Mo åhUUo ‘mݶ H$am¶Mo H$m? Ooìhm H$s, ˶m§Mr O‘mV Va Am‘Mr Jwcm‘ Amho.' 48 AemàH$mao ˶m§Zr ˶m XmoKm§Zm ImoQ>o R>a{dco. n[aUm‘r, Vo Zï> Ho$co Joc.o 49 Amåhr Va ‘ygmcm J«W§ {Xcm hmoVm, ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zm gÝ‘mJ© cm^mdm. 50 Am{U (Á¶mà‘mUo Amåhr ‘ygmcm CËH$f© àXmZ Ho$cm hmoVm, AJXr ˶mMà‘mUo) Amåhr ‘[a¶‘nwÌ (¶oe)y d ˶mÀ¶m AmB©cm Am‘À¶m H¥$noMo àVrH$ ~Z{dco. Amåhr ˶m§Zm EH$m C§M {R>H$mUr em§VVm‘¶ n[agamV Aml¶ àXmZ Ho$cm. {OWo EH$ Pam àdm{hV hmoVm. 51 (‘r Amnë¶m gd© n¡J~§ am§Zm hmM AmXoe {Xcm hmoVm H$s), "n¡J~§ am§Zmo! ñdÀN> d ewÕ (Amamo½¶Xm¶r) dñVyn§ H¡ $s Im Am{U Mm§Jcr H$m‘o H$am. VgoM (ho cjmV Agy Úm H$s), Oo H$mhr Vwåhr H$aVm ˶mMr ‘cm nyU© OmUrd Amho.' 52 (cmoH$m§Zmo!) Vw‘Mm Y‘© EH$M Y‘© Amho. Am{U ‘rM Vw‘Mm EH$‘od nmcZH$Vm© Amho. åhUyZ ‘mPr OmU R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$am). 53 nU Z§Va cmoH$m§Zr AmngmV ’$mQ>m’y$Q> H$ê$Z doJ-doJù¶m Y‘mªMr eH$co {Z‘m©U Ho$crV. Am{U (AmVm) Á¶m g‘yhmH$S>o Oo Amho, ˶mda ˶mcm A{^‘mZ Amho. 54 Va ˶m§Zm ˶m§À¶m Jm|YimÀ¶m AdñWoV H$mhr H$mi gmoS>y Z Úm. 55 Amåhr ˶m§Zm Or g§nÎmr d g§VVr àXmZ Ho$cocr Amho __ ˶m‘wio ˶m§Zm Ago dmQ>Vo H$s H$m¶, 56 H$s, Ago ^m¡{VH$ ’$m¶Xo àmá H$aʶmgmR>r, ˶m§Zm ‘XV H$aʶmV Amåhr ì¶ñV AmhmoV? Zìho, Va dñVwpñWVr hr Amho H$s, ˶m§Zm (dmñVdmMr) g‘O Zmhr.



Hw$amU {ZpíMVM, Oo cmoH$ Amnë¶m nmcZH$˶m©{df¶r AmXa¶wº$ ^¶ ~miJVmV. 58 VgoM Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m g§Xeo m§da (ÑT) {dídmg R>do VmV. 59 VgoM Oo cmoH$ H$moUmcmhr Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo gh^mJr R>adV ZmhrV. 60 Am{U Oo BVam§Zm (åhUOoM JaOd§Vm§Zm) XoVmV, Oo ˶m§Zm Úm¶cm hdo. VgoM ¶m {dMmamZo ˶m§Mr öX¶o H§${nV hmoVmV H$s, ˶m§Zm Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o naV Om¶Mo Amho (Am{U ˶mcm {heo~ Úm¶Mo Amho). 61 hoM cmoH$ gËH$‘} H$aʶmÀ¶m ~m~VrV EH$-Xþgè¶mnojm A{YH$ nwT>mH$ma KoV AgVmV. Am{U (gËH$‘mªÀ¶m ¶m ñnY}V) hoM ¶eñdr R>aUma AmhoV. 62 Amåhr H$moU˶mhr {Odmda ˶mÀ¶m j‘Vonj o m A{YH$ AmoPo cmXV ZgVmo. Am‘À¶mOdi H$‘mªMr EH$ Zm|Xdhr Amho, Or ñnï>nUo g˶mMo Xe©Z KS>dVo Am{U cmoH$m§da A{O~mV Aݶm¶ hmoUma Zmhr. 63 nU ˶m§Mr ‘Zo ¶m (Zm|XdhrÀ¶m) ~m~VrV nyUn© Uo Jm’$sc AmhoV, ¶m {edm¶ ˶m§Mr Aݶ H$mhr (A{YH$ dmB©Q>) H$m‘o AmhoV, Or Vo H$aV amhVrc. 64 nU Ooìhm ˶m§À¶m gwI^moJr cmoH$m§Zm Amåhr Am‘À¶m {ejoÛmao ’¡$cmda KoD$. Va Vo Am‘À¶m ‘XVrgmR>r J¶md¶m H$ê$ cmJVrc. 65 (nU ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c) AmO J¶md¶m H$ê$ ZH$m. AmVm I{MVM Vwåhmcm Am‘À¶mH$Sy>Z H$gcrhr ‘XV Ho$cr OmUma Zmhr. 66 Vwåhmcm doimodoir Ooìhm ‘mPo g§Xoe EoH${dco Om¶Mo, (Voìhm à˶oH$ doigo ) Vwåhr CcQ>çm nmdcr ‘mJo {’$aV hmoVm. 67 ‘moR>çm K‘|S>rV ({ZKyZ OmV), Ogo EImÚm (ì¶W©) Jmoï>r gm§JUmè¶mH$S>o Xþcj © H$ê$Z {ZKyZ OmV AmhmV. 68 ˶m§Zr ¶m A„mhÀ¶m J«W§ mda (gImoc) qMVZ Ho$co Zmhr H$m? H$s, ˶m§À¶mH$S>o Aer EImXr Jmoï> Amcr Amho, Or ˶m§À¶m dmS>d{S>cm§H$So> Amcr ZìhVr. 69 qH$dm H$Xm{MV Vo Amnë¶m n¡J~§ amcm AmoiIy eH$V ZmhrV? Ago Agë¶m‘wio Vo ˶mcm ZmH$marV AmhoV. 70 qH$dm ˶m§Mo Ago åhUUo Amho H$m 450



57



451 gyah-23. Ac-‘mo{‘ZyZ H$s, ˶mcm doS> cmJcoco Amho? Zìho, Va Vmo ˶m§À¶mH$S>o g˶ KoD$Z Amcm Amho. nU ˶m§À¶mn¡H$s ~hþVHo $m§Zm g˶ A{O~mV ZH$mo Amho. 71 Am{U Oa g˶ ˶m§À¶m AmdS>r-{ZdS>rÀ¶m AYrZ AgVo Va AmH$me Am{U n¥Ïdr Am{U Oo H$mhr ˶m§À¶m‘ܶo Amho, gd© Zï> hmoD$Z Joco AgVo. nU Amåhr Agm (CnXoena) g§Xeo ˶m§À¶mH$S>o YmS>cm Amho, Omo ˶m§Zr cjmV R>do m¶cm hdm. VarXoIrc Vo ¶m CnXoemH$S>o nmR> XmIdrV AmhoV. 72 qH$dm Vwåhr ˶m§Zm (g§Xeo nmoM{dë¶m~Ôc) H$mhr ‘mo~Xcm ‘mJV AmhmV (Ago ˶m§Zm dmQ>Vo H$s), H$m¶? nU (˶m§Zm H$im¶cm nm{hOo) H$s, Vw‘À¶m nmcZH$˶m©MmM ‘mo~Xcm gdm}Îm‘ Amho. H$maU Vmo gdm}Îm‘ CnOr{dH$m àXmZ H$aUmam Amho. 73 ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, Vwåhr ˶m§Zm gai ‘mJm©H$S>o ~mocmdrV AmhmV. 74 Oo cmoH$ ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmda {dídmg R>do V ZmhrV, Vo {ZpíMVnUo (gai) ‘mJm©nmgyZ Xÿa Jocc o o AmhoV. 75 Oar Amåhr ˶m§À¶mda H¥$nm H$ê$Z, ˶m§Mm Omo Ìmg Amho, Vmo Xÿa Ho$cm Var Vo Amncm ñd¡amMma gwê$M R>do Vrc Am{U Am§Yù¶mà‘mUo ^Q>H$V amhVrc. 76 Va Amåhr ˶m§Zm {ejoV OISy>Z ˶m§Mr narjm KoVcr, nU Zm ˶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©g‘moa eaUmJVr nËH$acr, Zm ˶m§À¶mV Z‘«Vm OmJ¥V Pmcr. 77 ¶oWn¶ªV H$s, Ooìhm Amåhr ^¶mZH$ {ejoMo Ûma ˶m§À¶mda Iwco H$ê$. Voìhm ‘mÌ Ë¶m§Zm {ZameoMm Y¸$mM ~goc. 78 (cmoH$m§Zmo!) VmoM Amho A„mh, Á¶mZo Vw‘À¶mgmR>r H$mZ, S>mi o ,o d ‘Z 79 {Z‘m©U Ho$co. Varhr Vwåhr ’$maM H$‘r Am^ma ‘mZVm. Am{U VmoM Amho, Á¶mZo Vwåhmcm n¥Ïdrda (MmohrH$So>) ngadyZ Q>mH$co. ‘J (eodQ>r) ˶mÀ¶mH$S>Mo Vwåhmcm EH${ÌV H$ê$Z AmUco OmB©c. 80 VmoM Amho, Omo OrdZ Am{U ‘¥Ë¶y XoVmo. ˶mÀ¶mM {Z¶§ÌUmV Amho amÌ Am{U {Xdg (åhUOo n¥ÏdrMr n[aH«$‘m



Hw$amU ˶mZoM {Z¶§{ÌV Ho$cocr Amho). Va ‘J Vwåhr ~wÕrMm dmna H$arV Zmhr H$m? 81 nU (n¡J~§ am§Zm à{VgmX XoVmZm) ˶m§Zrhr VoM åhQ>c,o Oo ˶m§À¶m nyduÀ¶m cmoH$m§Zr åhQ>co hmoVo. 82 ˶m§Zr åhQ>c,o "Ooìhm Amåhr ‘ê$Z OmD$ Am{U ‘mVr d hmS>o hmoD$Z OmD$, Voìhm Ia§M Amåhmcm nwÝhm {Od§V H$ê$Z CR>{dco OmB©c? 83 Aem àH$maMo dMZ Amåhmcm Am{U ¶mnydu Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zmhr XoʶmV Amco hmoV.o Aem Jmoï>r Aݶ H$mhr ZgyZ ’$ma nyduÀ¶m cmoH$m§À¶m H$Wm AmhoV.' 84 (n¡J~§ a! ˶m§Zm) {dMmam, "n¥Ïdr Am{U Oo H$mhr ˶mV Amho, Vo H$moUmMo Amho? Vwåhmcm (¶m àíZmMo) CÎma ‘mhrV Agoc Va ‘cm gm§JmM.' 85 Vo CÎma XoVrc, "A„mhMo', (˶m§Zm) gm§Jm, "Va ‘J Vwåhr qMVZ H$m H$arV Zmhr?' 86 (˶m§Zm) {dMmam, "H$moU Amho ‘mcH$ gmV AmH$mem§Mm? VgoM g‘ñV g¥ï>rMo gÎmmH|$Ð H$moUmÀ¶m ‘mcH$sMo Amho.' 87 Vo åhUVrc, "gd© H$mhr A„mhMoM Amho' (˶m§Zm) gm§Jm, "‘J Vwåhr ˶mMr OmUrd R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$aUma Zmhr) H$m?' 88 (cmoH$m§Zm) gm§Jm, gd© dñVyd§ a H$moUmcm gdm©{YH$ma àmá Amho? Am{U Vmo H$moU Amho, Omo gdmªZm g§ajU àXmZ H$aVmo? ˶mÀ¶m {déÕ OmD$Z H$moUrhr H$moUmMohr ajU H$ê$ eH$V Zmhr. Vwåhmcm ‘mhrV Agoc Va ‘cm gm§Jm. 89 Vo CÎma XoVrc, "ho gd© gm‘϶© Ho$di A„mhcmM àmá Amho.' (˶m§Zm) gm§Jm, "Va ‘J (B©ída{Zð> OrdZ A§JrH$maʶmÀ¶m ~m~VrV) Vw‘Mr ’$gJV H$er hmoV?o ' 90 Zmhr, Va Amåhr ˶m§À¶mH$S>o g˶mMm g§Xeo àH$Q> Ho$cocm Amho. nU Vo {ZpíMVnUo ImoQ>maS>o AmhoV. 91 A„mhZo H$moUmcmhr Amncm nwÌ ~Z{dcm Zmhr. VgoM ˶mÀ¶m~amo~arZo Xþgam H$moUrhr Cnmñ¶ Zmhr. Ago AgVo Va à˶oH$ Cnmñ¶ Amnë¶m {Z{‘©Vrcm KoD$Z doJim Pmcm AgVm. Voìhm Vo {ZpíMVnUo EH$-Xþgè¶mcm ‘mV H$aʶmgmR>r à¶ËZ Ho$co AgVo. Agr‘ Amho A„mhMr 452



453 gyah-23. Ac-‘mo{‘ZyZ ‘hmZVm! ˶mMm ˶m Jmoï>ter H$mhrM g§~Y§ Zmhr, Oo cmoH$ ˶mÀ¶m{df¶r ~mocVmV. 92 (˶mÀ¶m {Z{‘©Vrn¡H$s H$moUrhr), Oo OmUy eH$V ZmhrV Vo, Vmo OmUVmo Am{U Oo Vo OmUy eH$VmV, Vohr Vmo OmUVmo. Á¶m§Zm cmoH$ A„mhMo g‘H$j R>adVmV, ˶m§À¶mnojm Vmo Agr‘ ‘hmZ Amho. 93 (n¡J~§ a! A„mhH$S>o Aer) àmW©Zm H$am, "ho à^y! Oa Vy ‘cm (‘m¶m OrdZmVM Vr {ejm) XmIdUma Agerc {OÀ¶m~Ôc (AnamYr cmoH$m§Zm) gmdYmZVoMm Bemam {Xcm Jocm Amho. 94 Va ho à^y! ‘mPm ˶m AnamYr cmoH$m§V g‘mdoe H$ê$ ZH$mog.' 95 {ZpíMVnUo Amåhr ¶mgmR>r g‘W© AmhmoV H$s, (Vr {ejm) Vwåhmcm XmIdmdr, {OÀ¶m{df¶r ˶m§Zm gmdYmZVoMm Bemam XoʶmV Amcocm Amho. 96 dmB©Q> Jmoï>rcm A{YH$ Mm§Jë¶m Jmoï>rÛmao naVdyZ cmdm. Vo Oo H$mhr ~mocV AmhoV, ¶mMr Amåhmcm Mm§Jë¶màH$mao OmUrd Amho. 97 Vwåhr (A„mhH$S>o Aer) àmW©Zm H$arV amhm, "ho à^y! ‘cm g¡VmZm§À¶m XþîàoaUonmgyZ dmMʶmgmR>r VwPo eaU hdo Amho.' 98 "VgoM ho à^y! ˶m§Zr ‘m¶m OdinmgXoIrc {’$aHy$ Z¶o åhUyZ, ‘r VwPo eaU BpÀN>Vmo.' 99 (Oo ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmda {dídmg R>do Zy ZmhrV) Ooìhm ‘¥Ë¶y ˶m§À¶mn¡H$s EImÚmg‘moa ¶oD$Z AJXr C^m AgVmo, Voìhm Vmo åhUy cmJVmo, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ‘cm naV nmR>d. 100 ¶mgmR>r H$s, ‘r AmYr H$mhr H$ê$ eH$cmo Zmhr,Va AmVm OJmV amhÿZ ‘cm H$mhr gËH$‘} H$aVm ¶mdrV.' (CÎma {‘ioc), "AmVm ho H$Xm{n e³¶ Zmhr!' hr EH$ {ZaW©H$ Jmoï> Amho, Or Vmo CƒmaV Amho. Am{U (Oo OJmcm {Zamon XoVmV) ˶m§À¶m nwT>o EH$ Wm§~dUyH$ Amho, ˶m {Xdgmn¶ªV, Ooìhm ˶m§Zm nwÝhm {Od§V H$ê$Z CR>{dco OmB©c. 101 ‘J Ooìhm (nwZéËWmZmMo) qeJ ’w$§ H$co OmB©c, ˶m {Xder ˶m§À¶mXaå¶mZ H$moUVohr ZmVog~§ Y§ amhUma ZmhrV, Zm H$moUr H$moUmMr {dMmanyg H$aoc.



Hw$amU Voìhm Á¶m§À¶m gËH$‘mªMo nmaS>o OS> ApñVb, VoM ¶eñdr R>aVrc. 103 Am{U Á¶m§Mo nmaS>o hcHo$ AgVrc ˶m§Zr ñdV:Mm {dZme Ho$cocm AgUma. Vo ZaH$mV H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. 104 ˶m§À¶m Mohè¶m§Zm ZaH$mMr AmJ ^mOyZ H$mT>rc Am{U ˶m§Mo Mohao {dÐÿn hmoD$Z OmVrc (Am{U ˶mM AdñWoV Vo VoWo gX¡d amhVrc). 105 (Voìhm A„mh åhUoc) "Vwåhmcm ‘mPo g§Xeo H$i{dʶmV Amco ZìhVo H$m? Am{U Vwåhr ˶m§Zm ImoQ>o R>a{dco Zmhr H$m?' 106 Vo CÎma XoVrc, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Am‘À¶m Xþï> {dMmam§MMo Am‘À¶mda dM©ñd hmoV.o Amåhr IamoIa ~hH$coco hmoVmo. 107 ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! ¶m (¶mVZm§VZy ) Amåhmcm ~mhoa H$mT>. nU Oa Amåhr nwÝhm AmYrgmaIoM (dmB©Q>) dV©Z Ho$co Va Amåhr {ZpíMVnUo A˶mMmar R>ê$.' 108 A„mh åhUoc, "{Y¸$macoë¶m§Zmo! ¶mVM nSy>Z amhm d ‘cm (AmUIr H$mhr) {dZ§Vr H$ê$ ZH$m.' 109 ‘m¶m ^º$m§‘ܶo H$mhr cmoH$ Ago hmoV,o Oo åhUV AgV, "ho à^y! Amåhr lÕm YmaU Ho$cr Amho Va Vy Amåhmcm j‘m H$a, Am{U Am‘À¶mda H¥$nm H$a, IamoIa, VyM Añgc H¥$nmd§V Amhog.' 110 nU Voìhm Vwåhr ˶m§Zm CnhmgmMo cú¶ ~Z{dco hmoV.o Am{U Vw‘À¶m ¶mM CÚmoJmZo Vwåhmcm ‘m¶m ñ‘aUmà{V Jm’$sc H$ê$Z Q>mH$co hmoV.o Am{U Vwåhr ˶m§Mr {I„r CS>drV am{hcmV. 111 nU AmO ‘r ˶m§Zm ˶m§À¶m g{hîUwVMo m ‘mo~Xcm àXmZ Ho$cm Amho. Am{U VoM (AmO) ¶eñdr Pmcoco AmhoV. 112 (Am{U) Vmo (Zme nmdcoë¶m) ˶m cmoH$m§Zm {dMmaoc, "Vwåhr n¥Ïdrda {H$Vr df} ‘w¸$m‘ Ho$cmV?' 113 Vo (ZaH$dmgr) åhUVrc, "Amåhr EH$ {Xdg, qH$dm ˶mhrnojm WmoS>o H$‘rM am{hcmo AgUma. Va Oo ({Xdg d df}) ‘moOy eH$VmV ˶m§Zm {dMmê$Z nmhm.' 114 ˶mZ§Va A„mh åhUoc, "Vwåhr ’$maM AënH$mimgmR>r am{hco, H$Xm{MV Vwåhmcm ho VoìhmM H$imco AgVo 454



102



455



Va!' 115



(cmoH$m§Zmo!) Vwåhr Ago J¥hrV Yê$Z AmhmV H$s H$m¶, Amåhr Vwåhmcm H$moU˶mhr hoV{y dZm {Z‘m©U H$ê$Z Q>mH$co Amho, Am{U Vwåhmcm Am‘À¶mH$S>o naV AmUco OmUma Zmhr? 116 Agr‘ ‘hmZ Amho A„mh, g‘ñV g¥ï>rMm Añgc gËVmYre, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr (Xwgam H$moUrM nyOZr¶ Zmhr). g‘ñV {dídmÀ`m gÎmmH|$ÐmMm VmoM ñdm‘r Amho. 117 Omo H$moUr A„mh~amo~a Aݶ H$moʶm Cnmñ¶mMm Ymdm H$aVmo, nU ˶mÀ¶mH$S>o (˶m Cnmñ¶mÀ¶m) ApñVËdmMm H$moUVmM nwamdm Zmhr, Aem 춺$scm {VÀ¶m nmcZH$˶m©H$S>o {heo~ Úmdm cmJUma Amho. Ago g˶ ZmH$maUmao cmoH$ H$Yrhr ¶eñdr hmoUma ZmhrV. 118 (lÕmd§Vm§Zmo! A„mhH$S>o Aer àmW©Zm H$am.) "ho à^y! ‘cm ‘m’$ H$a Am{U ‘m¶mda H¥$nm H$a. IamoIa, VyM Añgc H¥$nmd§V Amhog.'



gyah-24. AZ-Zya Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. (Hw$amUmMo) ho EH$ àH$aU Amho Oo Amåhr àH$Q> Ho$co Amho. ¶m‘ܶo (XoʶmV Amcoë¶m AmXoem§M)o nmcZ H$aUo A{Zdm¶© R>a{dʶmV Amco Amho. ¶m‘ܶo gwñnï> g§Xeo AmhoV, ¶mgmR>r H$s, Vwåhr ~moY J«hU H$amdo. 2 ì¶{^Mmar ór Am{U ì¶{^Mmar nwéf, ¶m§À¶mn¡H$s à˶oH$mcm e§^a ’$Q>H$o ‘mam. Vwåhr A„mh Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xdgmda {dídmg R>do Umao Agmc, Va A„mhÀ¶m H$m¶ÚmMr A§‘c~OmdUr H$aVmZm, ˶m XmoKm§À¶m ~m~VrV Vwåhmcm H$sd dmQ>m¶cm ZH$mo. hr {ejm {Xcr OmV AgVmZm lÕmd§Vm§Mm EH$ g‘yh {VWo CnpñWV Agm¶cm hdm. 3 ì¶{^Mmar nwéfmZo, ì¶{^Mmar ór qH$dm AZoH$o ídadmXr ór ¶m§À¶m{edm¶ Aݶ H$moUmerhr {ddmh H$am¶cm ZH$mo. VgoM ì¶{^Mmar órer, 1



Hw$amU ì¶{^Mmar qH$dm AZoH$o ídadmXr nwéf ¶m§À¶m ì¶{V[aº$ H$moUrhr {ddmh~Õ hmoVm H$m‘m Z¶o. Ago {ddmh lÕmd§Vm§gmR>r nyUn© Uo {Z{fÕ R>adʶmV Amco AmhoV. 4 Oo cmoH$ Mm[aͶg§nÞ {ó`m§da (ì¶{^Mmar H¥$˶mMm) Amamon H$aVmV Am{U ˶m AmamonmÀ¶m (g‘W©ZmV) Mma gmjrXma AmUy eH$V ZmhrV, Va Aem§Zm E|er ’$Q>H$o ‘mam. VgoM ˶m§Mr gmj H$Yrhr ‘mݶ H$ê$ ZH$m. H$maU hoM cmoH$ Iao XþamMmar AmhoV. 5 ¶mV ‘mÌ Ë¶m cmoH$m§Mm AndmX amhrc, Á¶m§Zr ˶mZ§Va níMmÎmmnX½Y hmoD$Z (cJoM) ñdV:Mr gwYmaUm H$ê$Z KoVcr Agoc. Va Aem§Zm A„mh j‘m H$aUmam Amho, H¥$nmd§V Amho. 6 Oo cmoH$ Amnë¶m nËZtda (ì¶{^MmamMm) Amamon H$aVrc. ˶m§À¶mH$S>o ˶m§À¶m ñdV:{edm¶ Xþgam H$moUrM gmjrXma åhUyZ Zgoc Va (Aem Amamon cmdUmè¶m) ‘mUgmgmR>r gmj XoʶmMr nÕV Aer Agoc H$s, ˶mZo Mma doim A„mhcm (gmjr R>do Zy ) enW ¿¶mdr H$s, ˶mMm Amamon Iam Amho 7 Am{U nmMì¶m doigo Ago åhUmdo H$s, Oa Vmo ImoQ>o ~mocV Agoc Va A„mhMm ˶mÀ¶mda emn hmodmo. 8 Am{U ór ñdV:darc {ejm AemàH$mao Q>miy eH$Vo H$s, {VZo Mma doim A„mhcm (gmjr R>do Zy ) enW ¿¶mdr Am{U åhUmdo H$s, hm ‘mUyg ImoQ>m Amho 9 Am{U nmMì¶m doigo , {VZo åhUmdo, "Oa hm ‘mUyg gƒm Agoc Va,‘m¶mda A„mhMm àH$mon hmodmo. ' 10 AemàH$mao Vwåhm cmoH$m§da A„mhMr ‘ohao ~mZr d H¥$nm Pmcr ZgVr Va (Vwåhr ’$ma noMmV gmnS>cm AgVm). A„mh níMmÎmmn H$aUmè¶m§Zm j‘m H$aUmam Amho, ~w{Õ‘mZ Amho. 11 Á¶m cmoH$m§Zr (ewÕ Mm[aͶmÀ¶m órMo Mm[aͶhZZ H$aʶmMo) ho Oo fS²>`̧ aMco, Vr Vw‘À¶m‘YrcM EH$ Q>mi o r Amho. Vwåhr ¶m KQ>Zc o m XþXd£ r KQ>Zm g‘Oy ZH$m, qH$~hþZm Vo Vw‘À¶mgmR>r Mm§JcoM Amho. 456



457 gyah-24. AZ-Zya ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$ OU Amnë¶m H$‘mB©À¶m à‘mUmV nmnmMm dmQ>Ho $ar R>aUma Amho Am{U Á¶mZo ˶mV ‘moR>r ^y{‘H$m nma nmS>cr, ˶mÀ¶mgmR>r gdm©V ‘moR>r {ejm Amho. 12 Ooìhm Vwåhr Aer (A’$dm) EoH$cr hmoVr, Voìhm lÕmd§V nwéf d {ó`m§Zr, Amnë¶mM cmoH$m§{df¶r Mm§Jcm {dMma H$m Ho$cm Zmhr Am{U Ago H$m åhQ>co Zmhr H$s, "hr CKS>-CKS> {MIc’o$H$ Amho.' 13 ¶m (Amamon H$aUmè¶m) cmoH$m§Zr, (˶m AmamonmÀ¶m g‘W©ZmV) Mma gmjrXma H$m AmUco Zmhr? Ooìhm Vo gmjrXmaM AmUy eH$co ZmhrV, Va A„mhÀ¶m ZOaoV VoM ImoQ>maS>o AmhoV. 14 Oa Vwåhm cmoH$m§da ¶m OJmV Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV A„mhMr ‘ohao ~mZr d H¥$nm ZgVr, Va Á¶m (Vmoh‘V) cmdʶmÀ¶m àH$mamV Vwåhr JwV§ co hmoV,o Ë`m~Ôc Vw‘À¶mda ’$ma ‘moR>o g§H$Q> AmoT>dco AgVo. 15 Ooìhm (Vr A’$dm) Vwåhr Amnë¶m Vm|S>mZo ngadrV hmoVm Am{U Amnë¶m Vm|S>y Z Aer Jmoï> ~mocV hmoVm, Á¶mMo Vwåhmcm A{O~mV kmZ ZìhVo. Vwåhr ˶mcm EH$ {H$aH$moi Jmoï> g‘OyZ ngadrV hmoVm, nU A„mhÀ¶m ZOaoV Vr ’$ma ^¶§H$a Jmoï> hmoVr. 16 Am{U Ooìhm Vwåhr Agcr (Zmcm¶H$) Jmoï> EoH$cr hmoVr, Voìhm Vwåhr Ago H$m Zmhr åhUmcmV H$s, Amåhmcm ho A{O~mV emo^V Zmhr H$s, Aer Jmoï> Amnë¶m Vm|S>y Z ~mocmdr. A„mh! Agr‘ ‘hmZ Amhog Vy! hm ^¶mZH$ ImoQ>m Amamon Amho! 17 A„mh Vwåhmcm VmH$sX XoVmo Amho H$s, ¶oWZy nwT>o Aer MyH$ H$Xm{n H$ê$ ZH$m, Oa Vwåhr gƒo lÕmd§V Agmc Va. 18 A„mh Vwåhmcm ˶mMo AmXoe gwñnï> arVrZo gm§JV Amho. A„mh gd© H$mhr OmUUmam Amho, ~w{ÕdmZ Amho. 19 {ZpíMVM Oo cmoH$ Ago BpÀN>VmV H$s, lÕmd§Vm§Xaå`mZ Aícrc Jmoï>tMr MMm© ìhmdr, ˶m§À¶mgmR>r ¶m OJmV Am{U ¶mZ§VaÀ¶m OJmV H$R>mao



Hw$amU {ejm Amho. H$maU A„mh (nyU© g˶) OmUVmo Am{U Vwåhr OmUV Zmhr. 20 Oa Vw‘À¶mda A„mhMr ‘ohao ~mZr d H¥$nm ZgVr Va (Vwåhmcm ’$ma ‘moR>çm Xþ:Imcm gm‘moao Omdo cmJco AgVo). nU ho H$s, A„mh H$Zdmiy Am{U H¥$nmiy Amho. 21 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! g¡VmZmÀ¶m nmdcmda nmD$c R>do Zy Mmcy ZH$m. Omo H$moUr g¡VmZmÀ¶m nmdcmda nmD$c R>do Zy Mmcoc, Va Vmo ˶mg Ho$di Aícrc d dmB©Q> Jmoï>r H$aʶmgmR>rM àd¥Îm H$aVmo. Oa Vw‘À¶mda A„mhMr ‘ohao ~mZr d ˶mMr H¥$nm ZgVr Va Vw‘À¶mn¡H$s H$moUrhr H$Yrhr (‘ZmZo) n{dÌ hmoD$ eH$cm ZgVm. nU A„mh BpÀN>Vmo ˶mg ewÕ H$aVmo. A„mh gd© H$mhr EoH$Umam Amho gd© H$mhr OmUUmam Amho. 22 Vw‘À¶mn¡H$s Á¶m cmoH$m§Zm (B©ídar¶) H¥$nm d {dnwc gmYZg§nÎmr cm^cocr Amho, ˶m§Zr Agm g§H$ën H$am¶cm ZH$mo H$s, Vo Amnë¶m gmYZg§nÎmrVyZ Amnë¶m ZmVodmBH$m§Zm, JaOd§Vm§Zm d A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r Amnco KaXma gmoS>Umè¶m§Zm, H$mhrhr ‘XV H$aUma ZmhrV. ˶m§Zr ˶m§Zm j‘m H$amdr d ˶m§À¶m (MwH$m§H$S>)o Xþcj © H$amdo. Vwåhr ñdV:~Ôc BpÀN>V Zmhr H$m H$s, A„mhZo Vwåhmcm j‘m H$amdr? A„mh j‘m H$aUmam, X¶m H$aUmam Amho. 23 {Z…g§e`, Oo cmoH$ {ZîH$c§H$, ^moù¶m ^m~S>çm lÕmd§V {ó`m§da (ì¶{^MmamMm) Amamon H$aVmV, ˶m§À¶mda ¶m OJmV Am{U ¶mZ§VaÀ¶m OJmV {Y¸$ma Amho. VgoM ’$ma ‘moR>r {ejm ˶m§Mr dmQ> nmhV Amho. 24 ˶m {Xder ˶m§À¶m ñdV:À¶m {O^m, ˶m§Mo hmV, Am{U ˶m§Mo nm¶ ˶m§À¶mM {déÕ, Vo Oo H$mhr H$arV hmoVo ¶m{df¶r gmj XoVrc. 25 ˶m {Xder (åhUOoM ݶm¶mÀ¶m {Xder) A„mh, (˶m§À¶m H$m¶mªMm) C{MV Am{U nwano ay ‘mo~Xcm XoBc © . Voìhm ˶m§Zm H$iyZ MwH$o c H$s, A§{V‘ g˶ "A„mh' Amho, Omo (gd© Jmoï>tMo g˶) 458



gyah-24. AZ-Zya



459



CKS> H$aVmo. 26 Mm[aͶhrZ {ó¶m, ¶m Mm[aͶhrZ nwéfm§H$[aVm AmhoV, VgoM Mm[aͶhrZ nwéf, ho Mm[aͶhrZ {ó`m§H$[aVm AmhoV, ¶mMà‘mUo gwerc nwéf ho gwerc {ó`m§H$[aVm AmhoV Am{U gwerc {ó¶m ¶m gwerc nwéfm§H$[aVm AmhoV. (gwerc nwéf d {ó¶m) AJXr {ZXm}f AmhoV, ˶m Amamonm§nmgyZ Oo ho cmoH$ H$arV AmhoV. Am{U ˶m (gwerc ór d nwéfm§gmR>r) j‘m Amho Am{U VgoM gÝ‘mZmMr CnOr{dH$m Amho. 27 B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Vwåhr ñdV:À¶m Kam§ì¶{V[aº$ BVa H$moUmÀ¶mhr Kam§V, ˶m§À¶m ‘mcH$m§Mr nadmZJr KoVë¶m{edm¶ Am{U ˶m§Vrc cmoH$m§Zm àUm‘ Ho$ë¶m{edm¶ àdoe H$ê$ ZH$m. Ago H$aʶmV Vw‘Mo ^co Amho. (Am{U hm AmXoe) ¶mgmR>r Amho H$s, Vwåhr gwOmUVoZo dV©Z H$amdo. 28 nU KamV H$moUr Zgë¶mMo Vwåhmcm AmT>ië¶mg, ˶mV àdoe H$ê$ ZH$m, Omon¶ªV Vwåhmcm nadmZJr {‘iV Zmhr. nU Oa Vwåhmcm naV OmʶmgmR>r gm§JʶmV Amco Va Vwåhr naV Om. Ago H$aUo Vw‘À¶mgmR>r A{YH$ C{MV Amho. Vwåhr Oo H$mhr H$aVm ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho. 29 nU ˶m KamV Vw‘Mo ({Z…g§H$moMnUo) àdoe H$aUo Amjonmh© AgUma Zmhr, Á¶mV H$moUrM amhV Zmhr. Vwåhmcm {VWo H$mhr H$m‘ Agoc Va (Vwåhr {VWo OmD$ eH$Vm). nU (ho Zoh‘r cjmV R>do m) A„mh Vo gd© OmUVmo, Oo Vwåhr CKS>nUo H$aVm Am{U Oo Vwåhr cn{dVm. 30 (n¡J~§ a!) lÕmd§V nwéfm§Zm gm§Jm H$s, ˶m§Zr Amnë¶m ZOam Imcr R>do mì¶mV Am{U Amnë¶m c‚mmñWmZm§Mo ajU H$amdo. Ago H$aUo ˶m§À¶mgmR>r ewÕ Mm[aͶmMo ÚmoVH$ R>ac o . Vo Oo H$mhr H$aVmV ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd AgVo, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 31 VgoM lÕm YmaU Ho$coë¶m {ó`m§Zmhr gm§Jm, ˶m§Zrhr Amnë¶m ZOam



Hw$amU Imcr R>do mì¶mV Am{U Amnë¶m c‚mmñWmZm§Mo ajU H$amdo. Am{U (g‘mOmV dmdaVmZm) BVam§gmR>r ({deof) AmH$f©U R>aUmè¶m Jmoï>tMo àXe©Z H$ê$ ZH$m, nU Oo gd©gmYmaUnUo (d gä¶nUo) àH$Q> hmoVo (Vo Amjonmh© Zgoc). VgoM dj:ñWmZm§da Amnco nXa Q>mH$coë¶m AdñWoV amhm Am{U Amnë¶m e¥J§ mamMo àXe©Z H$ê$ ZH$m, nU ¶mV ho gd© AndmX AmhoV __ ˶m§Mo nVr, qH$dm ˶m§Mo dS>rc, qH$dm ˶m§À¶m nVrMo dS>rc qH$dm ˶m§Mr ‘wco qH$dm ˶m§À¶m nVrMr ‘wco (åhUOo AmYrÀ¶m nËZrnmgyZ Agcocr) qH$dm ˶m§Mo ^mD$ qH$dm ˶m§À¶m ^mdm§Mr ‘wco qH$dm ˶m§À¶m ~{hUtMr ‘wco qH$dm ˶m§À¶m ‘mocH$arU qH$dm ˶m§Mo Xmg qH$dm Ago ZmoH$a MmH$a nwéf Oo ˶m§À¶m AYrZ AgVrc Á¶m§Zm {ó¶m§à{V H$mhr AmH$f©U dJ¡ao Zgoc. VgoM Aer chmZ ‘wco Á¶m§Zm {ó¶m§À¶m Jwá Jmoï>tMr OmUrd Zmhr. Am{U (MmcVmZm) ˶m§Zr Amnco nm¶ OmoamZo AmnQy> Z¶oV H$s, OoUHo $ê$Z ˶m§À¶m Jwá Agcoë¶m AmH$f©UmÀ¶m Jmoï>tH$S>o BVam§Mo cj doYco Omdo. ho lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr gd©OU (Zoh‘r) A„mhH$S>o j‘m¶mMZm H$arV amhm. ho Vwåhr ¶eñdr hmoʶmgmR>r Amdí¶H$ Amho. 32 Va Vw‘À¶mV Oo ({ddmh¶mo½¶) A{ddm{hV AmhoV, ˶m§Mo {ddmh H$ê$Z Q>mH$m. VgoM Vw‘À¶m Xmg Am{U Xmgtn¡H$s Oo {ddmh¶mo½¶ AgVrc, ˶m§Mho r {ddmh CaHy$Z Q>mH$m. Oa Vo Jar~ AgVrc Va A„mh ˶m§Zm Amnë¶m H¥$noZo g‘¥Õ H$aoc (åhUOo J[a~rÀ¶m ^rVrZo ˶m§Zr {ddmh H$aʶmMo Q>miy Z¶o). H$maU A„mh Agr‘ H¥$nmd§V Amho, gd© H$mhr OmUUmam Amho. 33 Am{U ({ddmh¶mo½¶ AgyZhr) Á¶m§Zm {ddmh H$aʶmMr g§Yr CncãY Zgoc Va ˶m§Zr A„mh Amnë¶m H¥$noZo ˶m§Zm g‘¥Õ H$aon¶ªV ñdV:Mo nm{dͶ Onmdo (åhUOo Amnë¶m Mm[aͶmcm H$c§H$ cmJy XoD$ Z¶o). Am{U Vw‘À¶m Xmg-Xmgtn¡H$s Omo H$moUr (Xmñ¶ËdmVyZ ‘wº$ hmoʶmgmR>r) coIr H$ama H$ê$ BpÀN>Vrc, Am{U Oa Vo gX²dV©Zr Agë¶mMo Vwåhmcm dmQ>V Agoc Va ˶m§À¶mer coIr H$ama H$am. 460



461 gyah-24. AZ-Zya A„mhZo Or YZg§nÎmr Vwåhmcm {Xcocr Amho ˶mVyZ ˶m§Zmhr H$mhr Úm. VgoM ¶m OJmVrc H$mhr jw„H$ cm^ àmá H$aʶmÀ¶m hoVZy o Amnë¶m XmgtZm (~iO~arZo A{ddm{hV R>do Zy ) ì¶{^Mmar OrdZ OJʶmg ^mJ nmSy> ZH$m, Ooìhm H$s, Vo Amnco nm{dͶ OnyZ ({ddmh H$aʶmg BÀNw>H$) AmhoV, nU Omo H$moUr ˶m§Zm Ago H$aʶmg ^mJ nmS>c o , Va Aem ^mJ nmS>ʶmV Amcoë¶m ({ó¶m§Zm) A„mh ‘m’$ H$aUmam d X¶m H$aUmam Amho (åhUOo A„mhH$S>o Aem {ó`m§Zm {ejm hmoUma Zmhr). 34 Amåhr Vw‘À¶mH$S>o "g˶' gwñnï> H$ê$Z gm§JUmao g§Xeo nmR>{dco Amho, VgoM Vw‘À¶m AmYr hmoD$Z Jocëo ¶m cmoH$m§À¶m OrdZmVrc ~moYna CXmhaUo, VgoM A„mhMr OmU R>do Umè¶m cmoH$m§gmR>r CnXoe nmR>{dcm Amho. 35 A„mh AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mm àH$me Amho (åhUOo àH$memMm VmoM òmoV Amho). ˶mÀ¶m àH$memMo CXmhaU Ago XoVm ¶oBc © , Ogo EH$m H$moZmS>çmV EH$ {Xdm Amho. Am{U Vmo {Xdm (H§${Xcmà‘mUo) EH$m H$mMoV Amho. Am{U Vr H$mM Aer Amho OUy M‘H$Umam EH$ Vmam. Vmo {Xdm, (O¡VZy )À¶m EH$m Amerdm©{XV d¥jmnmgyZ {ZKmcoë¶m VocmÛmao àÁd{cV Ho$cm OmVmo. Vmo d¥j Zm nydH} $S>rc Amho, Zm npíM‘oH$S>rc. ˶mMo (àH$me‘mZ) Voc (BVHo$ ñdÀN>) Amho H$s, AmJrMm ñne© Z hmoVmhr, Vo ñdV:hÿZ àÁd{cV hmoD$ eH$Vo. (Vochr àH$me‘mZ d AmJhr àH$me‘mZ) åhUOoM àH$memda àH$me! A„mh Amnë¶m àH$memH$S>o Á¶mcm BpÀN>Vmo ‘mJ© XmIdVmo. A„mh cmoH$m§Zr (~moY ¿¶mdm åhUyZ) Aer CXmhaUo àñVwV H$arV AgVmo. (Ho$di) A„mhcmM à˶oH$ Jmoï>rMo n[anyU© kmZ Amho. 36 (gÝ‘mJ© cm^coco cmoH$) Aem àmW©Zmc¶mV ˶mMr CnmgZm H$aVmV, Á¶m§Zm {Z‘m©U H$aʶmMr nadmZJr A„mhZo {Xcocr Amho, ¶mgmR>r H$s, VoWo gH$mi-g§Ü¶mH$mi ˶mÀ¶m Agr‘ ‘hVrMo JmZ Ho$co Omdo. 37 ho Ago cmoH$



Hw$amU AmhoV, Á¶m§Zm ì¶dgm¶ Am{U XodmUKodmUrMo ì¶dhma ¶m Jmoï>r A„mhÀ¶m ñ‘aUmnmgyZ Jm’$sc H$ê$ eH$V ZmhrV. VgoM {Z˶ Z‘mµO nT>Ê`mnmgyZ d XmZH$m¶© (åhUOo Oµ H$mV XoU)o ¶m nmgyZ XoIrc, (Vo Jm’$sc hmoV ZmhrV). Vo (Zoh‘r) ˶m {XdgmMo ^¶ ~miJyZ AgVmV, Á¶m {Xder öX¶o Am{U S>mi o o 38 AJXr T>diyZ {ZKVrc(åhUOo Omo {Xdg cmoH$m§Zm hmXadyZ gmoS>c o ). (Am{U Vo Ho$di hr Amem ~miJyZ AgVmV H$s), A„mh ˶m§Zm ˶m§À¶m (gV²)H$‘mªMm ‘mo~Xcm XoBc © Am{U Amnë¶m H¥$noZo ˶m§Zm AmUIr OmñVhr XoBc © . A„mh Á¶mÀ¶m ~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mg A‘mn CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo. 39 Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco, ˶m§Mr H$‘} dmid§Q>mVrc ‘¥JOimà‘mUo AmhoV. VhmZcocm ‘mUyg ˶mcm nmUr g‘OVmo. nU Ooìhm Vmo ˶mÀ¶m Odi OmVmo, {VWo H$mhrM AgV Zmhr. nU {VWo ˶mcm A„mh Agë¶mMo AmT>iVo.Vmo ˶mcm ˶mÀ¶m (H$‘mªMm) nwano ay ‘mo~Xcm XoD$Z Q>mH$Vmo. A„mh {heo~ H$aʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma erK« Amho. 40 qH$dm (˶mMr H$‘}) OUy Aer AmhoV H$s, EH$m AJmY g‘wÐmda (gd©Ì) A§Yma ngacocm Amho. cmQ>do a cmQ>m ¶oV AmhoV Am{U da AmH$memV(H$mio)T>J XmQ>cc o o AmhoV, Á¶m‘wio A§YmamV A{YH$M ^a nS>cc o r Amho. Oa EImÚmZo Amncm hmV nga{dë¶mg Vohr ˶mcm {XgUma Zmhr (BVHo$ A§Yma‘¶ dmVmdaU Amho). Am{U Á¶mcm A„mh àH$me XoV Zmhr, ˶mcm H$moR>y Zhr àH$me {‘iy eH$V Zmhr. 41 Vwåhr ho (qMVZnydH© $) nmhV Zmhr H$m? H$s, gd© (àm{U‘mÌ) Oo AmH$memV AmhoV qH$dm n¥Ïdrda AmhoV. A„mhÀ¶m Agr‘ ‘hmZVoMo JmZ JmV AgVmV. VgoM Amnco n§I ngadyZ CS>Umao njrXoIrc. ˶m§nH¡ $s à˶oH$mcm Amnmnë¶m àmW©ZMo r d ñVw{VJmZ H$aʶmMr nÕV ‘mhrV Amho. A„mhcm Oo 462



463 gyah-24. AZ-Zya 42 H$mhr Vo H$aVmV, ˶mMo nyU© kmZ Amho. H$maU A„mhMrM gÎmm Amho, AmH$memV Am{U n¥Ïdrda. gdmªZm ˶mÀ¶mH$S>Mo naV Om¶Mo Amho. 43 Vwåhr ho (qMVZnydH© $) nm{hco Zmhr H$m? A„mh T>Jm§Zm hmHy$Z ZoV AgVmo. ‘J ˶m§Zm EH$Ì H$aVmo, ‘J ˶m§Mo Wamda Wa aMVmo, ‘J Vwåhmcm ˶mVyZ nmD$g nS>VmZm {XgVmo. AmH$memV (JmoR>cëo ¶m) T>Jm§Mm nd©VM EH${ÌV H$ê$Z ˶mVyZ Jmam§Mm dfm©d H$aVmo Á¶m (^y^mJmda) BpÀN>Vmo, {VWo ˶m§Mm dfm©d H$aVmo. Am{U Á¶m (^y^mJmda) ˶m§Mm dfm©d H$am¶Mm Zmhr {VWyZ (˶m T>Jm§Zm) hmHy$Z ZoVmo. ˶mÀ¶m {dOoMr M‘H$ BVH$s àIa AgVo H$s, Ago dmQ>Vo H$s, Vr (cmoH$m§Mr) Ñï>r {hamdyZ KoVo H$s H$m¶? 44 Vmo A„mh Amho, Omo amÌ Am{U {Xdg ¶m§Zm EH$mnmR>mno mR> AmUV AgVmo. IamoIa, ¶mV ~moY Amho, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo ~moY J«hU H$aʶmgmR>r S>mù o ¶m§Mm dmna H$aVmV. 45 A„mhZo à˶oH$ gOrdmcm nmʶmnmgyZ {Z‘m©U Ho$co, ˶m§À¶mV H$mhr Ago AmhoV, Oo Amnë¶m nmoQ>md§ a ganQ>V MmcVmV, Va H$mhr XmoZ nm¶m§da MmcUmao AmhoV Am{U H$mhr Mma nm¶m§da MmcUmao AmhoV. A„mh {Z‘m©U H$aVmo, Oo Vmo BpÀN>Vmo. A„mh gd© H$mhr H$ê$ eH$Vmo ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 46 Amåhr "g˶' ñnï>[a˶m XmIdUmao g§Xeo àH$Q> Ho$co AmhoV. A„mh BpÀN>Vmo ˶mg gai ‘mJm©H$S>o ‘mJ©Xe©Z H$aVmo (åhUOo Omo ˶mÀ¶m {Z¶‘mZwgma ‘mJ©Xe©Zmg nmÌ R>aVmo, ˶mcmM Vmo ‘mJ©Xe©Z àXmZ H$aVmo). 47 Ago åhUUmao (AZoH$ cmoH$) AmhoV, Oo åhUVmV Amåhr A„mhda d n¡J~§ amda {dídmg R>do Umao AmhmoV. VgoM Amåhr AmkmnmcZ H$aUmaohr AmhmoV. nU Z§Va ˶m§À¶mn¡H$s EH$ JQ> nmR> {’$adVmo. H$maU ho {dídmg R>do Umao ZmhrVM. 48 nU Ooìhm ˶m§Zm A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amH$S>o ~mocm{dco OmVo, ¶mgmR>r H$s, (A„mhÀ¶m J«W§ mÛmao ˶m§À¶mVrc nañna {ddmXm§Mm) ’¡$gcm H$aVm ¶mdm. Va ˶m§À¶mVrc EH$ JQ> ˶mH$S>o nmR> {’$adVmo.



Hw$amU nU (˶mM nmR> {’$adUmè¶m§Zm) Ooìhm ’¡$gcm ˶m§À¶m ~mOyZo OmʶmMr e³¶Vm {XgVo, Voìhm ‘mÌ ‘moR>o AmkmYmaH$ hmoD$Z ˶mÀ¶mH$S>o Adí¶ ¶oVmV. 50 ˶m§À¶m ‘ZmV {dH¥$Vr Amho H$s, Vo e§H$m-Hw$e§H$o cm ~ir nS>cc o o AmhoV qH$dm ˶m§Zm Aer {^Vr dmQ>Vo H$m H$s, A„mh d ˶mMm n¡J~§ a ˶m§À¶mda Aݶm¶ cmXVrc? Zmhr, dñVwpñWVr hr Amho H$s, Vo ñdV:M A˶mMmar cmoH$ AmhoV. 51 Ooìhmhr lÕmd§Vm§Zm A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amH$S>,o ˶m§À¶mXaå¶mZ {ZU©¶ H$aʶmgmR>r ~mocm{dco OmVo, Voìhm ˶m§Mm à{VgmX Ho$di Agm AgVmo, "Amåhr EoH$co Amho, Amåhr AmXoemMo nmcZ H$aʶmg (AJXr V¶ma AmhmoV).' AgoM cmoH$ ¶eñdr hmoUma AmhoV. 52 Oo A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amMo AmkmnmcZ H$aVrc Am{U A„mhMr OmU R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$aVrc) Am{U ˶mÀ¶mà{V Amnë¶m H$V©ì¶m§Mr OmU R>do Vrc, Va hoM cmoH$ (eodQ>r) ’$ma ‘moR>o ¶e g§nmXZ H$aUmao AmhoV. 53 Vo ’$ma ÑT>VmnydH© $ A„mhÀ¶m enWm KoD$Z gm§JVmV H$s, Vwåhr ˶m§Zm (A„mhÀ¶m ‘mJm©V) {ZKʶmgmR>r Oa AmXoe {XcmV Va Vo {ZpíMVnUo {ZKm¶cm V¶ma AmhoV; (n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, "enWm KoD$ ZH$m, {Z¶‘mZwgma à˶j AmkmnmcZ hdo. {Z:g§e¶, Vwåhr Oo H$mhr H$aVm Vo gd© A„mhcm ‘mhrV Amho.' 54 gm§Jm, "A„mhMo AmkmnmcZ H$am, VgoM n¡J~§ amMo AmkmnmcZ H$am.' nU Oa Vwåhr ¶mH$S>o nmR> {’$admc (Va cjmV Agy Úm) H$s, ˶mÀ¶mda (åhUOo n¡J~§ amda) Or O~m~Xmar gmondʶmV Amcocr Amho, ’$º$ ˶mgmR>rM Vmo CÎmaXm¶r Agoc. VgoM Vw‘À¶mda Or O~m~Xmar gmondʶmV Amcocr Amho, ˶mgmR>r Vwåhr CÎmaXm¶r Agmc. Oa Vwåhr ˶mMo AmkmnmcZ H$amc VaM Vwåhmcm gÝ‘mJ© cm^oc. n¡J~§ amda ’$º$ g§Xeo ñnï>nUo nmoM{dʶmMrM O~m~Xmar Amho. 55 A„mhZo Vw‘À¶mn¡H$s ˶m cmoH$m§Zm dMZ {Xco Amho, Oo lÕm YmaU 464



49



465 gyah-24. AZ-Zya H$ê$Z gËH$‘} H$aVmV. Vo ho H$s, Vmo ˶m§Zm ^yVcmda gÎmm{YH$ma àXmZ H$aoc. Ogo ˶mZo ˶m§À¶mnyduÀ¶m cmoH$m§Zm àXmZ Ho$co hmoV.o VgoM Vmo ˶m§À¶mgmR>r ˶m Y‘m©cm ^¸$‘ AmYma àXmZ H$aoc, Omo ˶mZo ˶m§À¶mgmR>r ng§V Ho$cm Amho Am{U ˶m§À¶m ^¶nyU© AdñWocm gwa{jV AdñWoV n[ad{V©V H$aoc. (˶m em§VVmnyU© AdñWoV) Vo Ho$di ‘mPrM CnmgZm H$aVrc Am{U Vo H$moUmcmhr ‘mPo gh^mJr R>a{dUma ZmhrV. nU Oo H$moUr (ho gd© g‘Oë¶mZ§Vahr) g˶ ZmH$maʶmMmM n¶m©¶ {ZdS>Vrc Va AgoM cmoH$ IamoIa {dÐmohr AmhoV. 56 (lÕmd§Vm§Zmo!) {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$am Am{U Oµ H$mV Úm (åhUOoM XmZH$m¶© H$am). VgoM n¡J~§ amÀ¶m Amkm§Mo nmcZ H$am. ho ¶mgmR>r (Amdí¶H$ Amho) H$s, Vwåhmcm (A„mhMr) H¥$nm cm^mdr. 57 Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV, ˶m§À¶m~m~VrV Agm {dMma ‘Zm‘ܶo H$Xm{n AmUy ZH$m H$s, Vo n¥Ïdrda A„mhÀ¶m ¶moOZocm {d’$c H$ê$ eH$VmV. ˶m§À¶m dmñVì¶mMo (A§{V‘) {R>H$mU ZaH$mMr AmJ Amho. IamoIa, Vo ’$ma dmB©Q> {R>H$mU Amho. 58 lÕmd§Vm§Zmo! Vw‘Mo Xmg d Xmgr Am{U Vr ‘wco Or AÚmn d¶mV Amcocr ZmhrV ¶m§Zm (Vw‘À¶m ImgJrV Vw‘À¶mH$S>o ¶oʶmnydu) {XdgmÀ¶m VrZ doiVo nadmZJr KoUo Amdí¶H$ Amho. àmV:H$mimÀ¶m Z‘mµOmnydu Am{U Xþnmar (Ooìhm H$mhr H$mi Amam‘ H$aʶmgmR>r) Vwåhr H$nS>o H$mTy>Z R>do Vm. VgoM amÌrÀ¶m Z‘mµOmZ§Va (Ooìhm Vwåhr Pmonm¶cm OmVm). ¶m VrZ doim Vw‘À¶m EH$m§VdmgmÀ¶m AmhoV. BVa doiVo Vwåhr qH$dm Vo (EH$‘oH$m§Zm ^oQ>U)o Amjonmh© AgUma Zmhr. H$maU (EH$‘oH$m§À¶m H$m‘m§gmR>r) Vwåhr Am{U Vo EH$‘oH$m§H$S>o dma§dma ¶o-Om H$arV AgVm. AemàH$mao A„mh Vw‘À¶mgmR>r ˶mMo g§Xeo ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho. A„mh gd© H$mhr OmUUmam Amho, ~w{Õ‘mZ Amho! 59 Ooìhm Vw‘Mr ‘wco d¶mV ¶oVrc (åhUOo gkmZ hmoVrc), Va ˶m§Zrhr AemM àH$mao (à˶oH$ doigo ) nadmZJr ¿¶mdr, Á¶mà‘mUo ˶m§Mo dS>rcYmao cmoH$



Hw$amU (KamV àdoe H$aʶmgmR>r) nadmZJr KoV AgV. AemàH$mao A„mh Vw‘À¶mg‘moa ˶mMo g§Xeo ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho. A„mh gd© H$mhr OmUUmam Amho, ~w{ÕdmZ Amho. 60 Aem d¥Õ {ó¶m Á¶m§Mr c¾ H$aʶmMr BÀN>m am{hcocr Zmhr. ˶m§Zr (~møV:) KoVë¶m OmUmè¶m MmXar CVadyZ R>do ë¶m Va ˶m§À¶mgmR>r Vo Amjonmh© AgUma Zmhr, nU ¶m AQ>rda H$s, Vgo H$aʶmV ˶m§Mm, Amnë¶m e¥J§ mamMo àXe©Z H$aʶmMm CÔoe ‘mÌ Zgmdm. nU ˶m§Zrhr Ago H$aʶmMo Q>mico Va Vo ˶m§À¶mgmR>r A{YH$ Mm§Jco Amho. A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 61 (gd© lÕmd§V AmngmV ^mD$ AmhoV, åhUyZ) ¶mV Amjonmh© Ago H$mhr Zmhr H$s, Am§Yù¶mZo, c§JS>çmZo, AmOmar 춺$sZo qH$dm Vwåhr ñdV: Amnë¶m Kar Oodmdo. qH$dm Amnë¶m d{S>cm§À`m Kar qH$dm Amnë¶m AmB©À¶m Kar qH$dm ^mdmÀ¶m qH$dm ~{hUrÀ`m qH$dm H$mH$mÀ¶m qH$dm AmË`mÀ`m qH$dm ‘m‘mÀ¶m qH$dm ‘mderÀ¶m Kar qH$dm Á¶m KamÀ¶m {H$ëë¶m Vwåhmcm gmondcoë¶m AmhoV {VWo qH$dm {‘ÌmÀ¶m Kar. VgoM hohr Amjonmh© Zmhr H$s, Vwåhr OodU EH$Ì H$am qH$dm doJdoJio. nU Ooìhm Vwåhr KamV àdoe H$amc, Voìhm VoWrc cmoH$m§Zm àUm‘ (gcm‘) H$am. ("gcm‘') ho Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z ({eH$dcoc)o ew^ d n{dÌ Ago àmW©Zm‘¶ dMZ Amho. AemàH$mao A„mh ˶mMo g§Xeo Vw‘À¶mg‘moa ñnï> H$aVmo. ¶mgmR>r H$s, Vwåhr ~wÕrMm dmna (H$am¶cm {eH$mdo). 62 gƒo lÕmd§V Ho$di Vo AmhoV, Oo A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amda ÑT> {dídmg R>do VmV. Ooìhm Vo EImÚm gm‘y{hH$ H$m¶m©À¶m àg§Jr n¡J~§ amgmo~V AgVmV, Voìhm ˶m§Zr n¡J~§ amMr nadmZJr KoVë¶m{edm¶ {VWyZ CRy>Z Om¶cm ZH$mo. Oo cmoH$ Vw‘Mr nadmZJr KoVmV VoM, IamoIa, A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amda {dídmg R>do Umao AmhoV. (n¡J~§ a!) Ooìhm Vo Amnë¶m H$mhr ImOJr H$m‘m{Z{‘Îm 466



467



Vw‘À¶mH$S>o nadmZJr ‘mJV AgVrc Va Á¶m§À¶m~m~VrV Vwåhr C{MV g‘Omc, ˶m§Zm nadmZJr Úm. VgoM ˶m§À¶mgmR>r A„mhH$S>o j‘m¶mMZm H$am. A„mh j‘m H$aUmam d X¶m H$aUmam Amho. 63 Vwåhr cmoH$, n¡J~§ amÀ¶m ~mocmdʶmcm, Ogo Vwåhr AmngmV EH$‘oH$mcm ~mocmdVm, Vgo g‘Oy ZH$m. A„mh Vw‘À¶mVrc ˶m cmoH$m§Zm Mm§Jco OmUVmo, Oo EH$Xþgè¶mMm AmS>mgo m KoV JwnMwnnUo (n¡J~§ amgmo~V hmoV Agcoë¶m ‘rqQ>J‘YyZ {dZmnadmZJr) {ZgQ>VmV. Va Oo cmoH$ ˶mÀ¶m AmXoemMo C„§KZ H$aVmV, ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMo ^¶ ~miJm¶cm hdo H$s, (¶mM OJmV) EImÚm A{¾{Xì`mer ˶m§Mm gm‘Zm hmoD$ eH$Vmo. qH$dm (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV) ˶m§Zm H$R>mao {ejm ^moJmdr cmJy eH$Vo. 64 {ZpíMVnUo! Oo H$mhr AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Amho, Vo gd© A„mhMoM Amho. A„mh, Vwåhr H$moU˶m AdñWoV AmhmV, ho Mm§Jco OmUVmo (åhUOo Vw‘Mo dV©Z, ˶m‘mJrc ܶo¶ Vmo Mm§Jco OmUVmo). ‘J ˶m {Xder Ooìhm Vo ˶mÀ¶mH$S>o naV ¶oVrc, Voìhm Vmo ˶m§Zm, ˶m§Zr (OrdZmV) Oo-Oo Ho$coco Agoc, Vo gd© XmIdyZ XoBc © . H$maU A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo n[anyU© kmZ Amho.



gyah-25. Ac-µ’w$aµH$mZ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. nmdZ Amho Vmo (A„mh), Á¶mZo Amnë¶m ^º$mda (¶m Hw$amUmÀ¶m) ê$nmZo EH$ H$gmoQ>r AdVrU© Ho$cr H$s, ˶mZo g‘ñV OJdmgr¶m§Zm (¶mÛmao) gmdY H$amdo. 2 Vmo (A„mh) Á¶mMr AmH$memV Am{U n¥Ïdrda (åhUOo g‘ñV {dídmda) gÎmm Amho. ˶mZo ñdV:gmR>r H$moUmcmhr Amncm nwÌ ~Z{dcocm Zmhr d ˶mÀ¶m gÎmoV H$moUrhr ˶mMm ^mJrXma Zmhr. ˶mZoM à˶oH$ dñVyMr {Z{‘©Vr Ho$cr. ˶mZo (Amnë¶m) ¶moOZoZgw ma gdmªgmR>r EH$ ¶mo½¶ à‘mU {ZpíMV Ho$coco Amho. 3 cmoH$m§Zr ˶mcm (åhUOoM ˶m§Mm {Z‘m©Vm Agcoë¶m A„mhcm) 1



Hw$amU gmoS>y Z Ago Cnmñ¶ ~Zdco AmhoV, Oo H$mhrhr {Z‘m©U H$ê$ eH$V ZmhrV, H$maU Vo ñdV:M {Z‘m©U Ho$co Jocc o o AmhoV. Vo ñdV:À¶mM Z’$m-ZwH$gmZmÀ¶m ~m~VrV H$moU˶mhr àH$mao Amnë¶m A§Jr gm‘϶© ~miJyZ ZmhrV. VgoM ˶m§Zm Zm H$moUmÀ¶m ‘¥Ë`yda, Zm OrdZmda, Zm ‘¥Ë¶yZV§ a nwZéËWmZmda H$moU˶mhr àH$mao {Z¶§ÌU àmá Amho. 4 g˶ ZmH$maUmao (lÕmhrZ) cmoH$ åhUVmV, "ho (Hw$amU) ¶m{edm¶ Aݶ H$mhr Zmhr Va (n¡J~§ amZo) ñdV:hÿZ aMcocr Jmoï> Amho. VgoM BVam§Zr ˶mMr ¶m H$m¶m©V ‘XV Ho$cocr Amho.' (A„mhÀ¶m J«W§ m~Ôc Ago dº$ì¶ H$aUmao) ho cmoH$ ’$maM A˶mMmar Am{U ImoQ>maS>o AmhoV. 5 Vo åhUVmV, "¶m àmMrZ cmoH$m§À¶m V϶hrZ H$Wm AmhoV, Á¶m ˶mZo (BVam§H$Sy>Z) {chÿZ KoVë¶m AmhoV. Va ˶m, ˶mcm gH$mi-g§Ü¶mH$mi EoH${dë¶m OmV AgVmV.' 6 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "ho Hw$amU ˶mZo àH$Q> Ho$co Amho, Omo AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr gd© ahñ¶o OmUVmo, IamoIa, Vmo ’$ma j‘m H$aUmam d H¥$nm H$aUmam Amho.' 7 (g˶ ZmH$maUmao cmoH$) åhUVmV, "hm H$gcm n¡J~§ a Amho, Omo (BVam§à‘mUoM) ^moOZ H$aVmo d ~mOmamÀ¶m {R>H$mUrhr McVm-{’$aVmZm AmT>iVmo. ¶mÀ¶m~amo~a ñdJ©XVÿ mcm H$m nmR>{dʶmV Amco Zmhr, Omo cmoH$m§Zm gMoV H$aʶmgmR>r ¶mÀ¶m~amo~a am{hcm AgVm. 8 qH$dm (Ago Var ìhm¶cm hdo hmoVo H$s, A„mhH$Sy>Z) ¶mÀ¶mH$S>o EImXm I{OZm CVa{dcm Jocm AgVm, qH$dm (H$‘rV H$‘r) ¶mÀ¶mH$S>o (g‘¥Õ) Aer EH$ ~mJ Var Agm¶cm hdr hmoVr, Á¶mVyZ Vmo (H$moUVohr H$ï> Z H$aVm) ImD$ eH$cm AgVm.' Vo A˶mMmar cmoH$ (EH$‘oH$m§Zm) åhUmco, "(Vwåhr Oa ¶m n¡J~§ amMo AZwgaU H$amc Va) Vwåhr EH$m OmXÿJñ« V ‘mUgmMo AZwgaU H$aUmao Agmc.' 9 (n¡J~§ a!) nmhm, Vo Vw‘À¶m{df¶r H$go-H$go CXmhaU (Cn‘m) àñVwV H$arV AmhoV. {ZpíMVnUo 468



469 gyah-25. Ac-µ’$w aµH$mZ Vo ~hH$coco AmhoV, AmVm nwÝhm ¶m§Zm gÝ‘mJ© H$Yr cm^Uma Zmhr. 10 nmdZ Amho Vmo (A„mh)! ˶mZo R>a{dco Va Vwåhmcm (¶mM OJmV) ¶mhÿZhr ({H$˶oH$ nQ>rZo) Mm§Jë¶m Jmoï>r àXmZ H$ê$ eH$Vmo. Aem ~mJm Á¶m§VZy nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc. VgoM ^ì¶ Ago AZoH$ ‘hmchr, Vmo Vwåhmcm XoD$ eH$Vmo. 11 nU ˶m§À¶m~m~VrV (dñVwpñWVr hr Amho H$s), ˶m§Zr nwZéËWmZmÀ¶m KQ>H$o cmM ImoQ>o R>a{dco Amho. Amåhr ˶m KQ>H$o cm ImoQ>o R>a{dUmè¶m§gmR>r YJYJVr AmJ V¶ma H$ê$Z R>do cocr Amho. 12 Ooìhm Vo Xþê$ZM AmJrer g‘moamg‘moa hmoVrc, Voìhm ˶m§Zm {VMm Amdoe d {VÀ¶m JO©Zm EoH$y ¶oVrc. 13 Ooìhm ˶m§Zm OIS>cëo ¶m AdñWoV ˶mV EImÚm Aé§X OmJr ’o$Hy$Z Q>mH$ʶmV ¶oBc © , Voìhm Vo ‘¥Ë`ygmR>r ¶mMZm H$aVrc (åhUOo ˶m§Zm dmQ>c o H$s, ˶m§À¶mda Agm ‘¥Ë¶y ¶mdm, Á¶mÛmao ˶m§Mm H$m¶‘[a˶m {dZme hmoD$Z Omdm). 14 (nU ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c), "AmO EH$ ‘¥Ë¶ycm Zmhr, AZoH$ ‘¥Ë`yZ§ m ~mocdm.' 15 (n¡J~§ a! cmoH$m§Zm) {dMmam, "ho Mm§Jco Amho H$s, H$m¶‘ñdê$nr amhm¶Mo ñdJ©, Á¶mMo dMZ A„mhMr OmU R>do Zy OrdZ ì¶VrV H$aUmè¶m§Zm XoʶmV Amco Amho. Vmo ˶m§Mm ‘mo~Xcm Amho d ˶m§Mo H$m¶‘ñdê$nr dmñVì¶mMo {R>H$mU.' 16 {VWo ˶m§Zm Vo gd© {‘ioc Oo ˶m§Zm hdo Agoc. Vo {VWo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. ho Vw¶m nmcZH$˶m©Mo Ago dMZ Amho. Á¶mMr nyVV© m H$aUo ˶mZo ñdV:da ~§YZH$maH$ R>a{dcoco Amho. 17 Á¶m {Xder Vmo ˶m cmoH$m§Zm (åhUOo AZoH$o ídadmXr cmoH$m§Zm) d (˶m Cnmñ¶m§Zmhr) Á¶m§Mr Vo A„mhcm gmoS>y Z CnmgZm H$arV AgV, EH${ÌV H$aoc. Voìhm A„mh (˶m ImoQ>çm Cnmñ¶m§Zm) åhUoc, "Vwåhr ‘m¶m ¶m godH$m§Zm ‘mJ©^ï« > Ho$cmV H$s, ho ñdV:M gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa Joc?o 18 (˶mda) Vo CÎma XoVrc, "VwPr ‘hmZVm Agr‘ Amho! Am‘À¶mgmR>r Vgm {dMma H$aUohr



Hw$amU H$Xm{n e³¶ ZìhVo H$s, Amåhr Vwcm gmoS>y Z BVam§Zm Am‘Mo ‘mcH$ åhUyZ ñdrH$mamdo (d cmoH$m§Zm Vo gwMdmdo). Vy ˶m§Zm d ˶m§À¶m dmS>d{S>cm§Zm Eo{hH$ OrdZmV g‘¥ÕVm àXmZ Ho$cr, n[aUm‘r ˶m§Zm Vw¶m CnXoem§Mm {dga nS>cm. Am{U (AmO) Vo {dZme J«ñV cmoH$m§V gm‘rc Pmco.' 19 (˶mda A„mh åhUoc, Á¶m§Zm Vwåhr Cnmñ¶ ‘mZco hmoV)o ˶m§Zr, Vwåhr Oo H$mhr åhUV hmoVm ˶mg AmVm ImoQ>o R>a{dco Amho. AmVm ({ejocm) Zm Vwåhr ñdV: Q>miy eH$Vm, Zm Vwåhmcm H$moU˶mhr àH$maMo gmhmæ¶ cm^oc. Vw‘À¶mn¡H$s Omo H$moUr A˶mMmar H¥$˶ H$aoc, ˶mg Amåhr H$R>mao {ejoMr Md MmIm¶cm cmdy. 20 (n¡J~§ a!) Vw‘À¶mnydu (Amåhr) Agm EH$hr n¡J~§ a nmR>dcm Zmhr, Omo ^moOZ H$arV ZìhVm, qH$dm (gd©gmYmaU ‘mUgmà‘mUo) ~mOmamV (dJ¡a)o McV-{’$aV ZìhVm. Amåhr Vwåhm (cmoH$m§Zm) EH$-Xþgè¶mMr narjm KoʶmMo gmYZ ~ZdVmo. (Va ‘J) Vwåhr (¶m narjocm) Y¡¶m©Zo ghZ H$amc H$m, (ho Amåhmcm nmhm¶Mo Amho). Vw‘Mm nmcZH$Vm© gd© H$mhr nmhUmam Amho. 21 Oo cmoH$ Am‘À¶m ^oQ>rMr Anojm R>do Zy ZmhrV, Vo åhUVmV; "Am‘À¶mH$S>o ñdJ©XVÿ m§Zm H$m nmR>{dʶmV Amco Zmhr. qH$dm Amåhr Am‘À¶m nmcZH$˶m©cm H$m nmhÿ eH$V Zmhr?' ˶m§Zm ñdV:Mm ’$maM A{^‘mZ Amho, ˶m§Zr ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aʶmÀ¶m ~m~VrV H$moUVrM H$ga ~mH$s R>do cocr Zmhr. 22 Á¶m {Xder Vo ñdJ©XVÿ m§Zm nmhVrc, ˶m {Xder Vr Jmoï> Anamܶm§gmR>r H$mhr IwfI~a AgUma Zmhr. Voìhm Va Vo AmoaS>Vrc, ~Mmd! ~Mmd! 23 Amåhr ˶m§À¶m à˶oH$ H¥$˶mH$S>o diy d ˶m§À¶m (VWmH${WV Mm§Jë¶m) H¥$˶m§Mr (h{H$JV ñnï> H$ê$Z Q>mHy$) ‘J Amåhr Aem H¥$˶m§Zm {dIwacoë¶m YwirÀ¶m H$Um§à‘mUo H$ê$Z Q>mHy$. 24 ñdJ©{Zdmgr cmoH$m§Zm ˶m {Xder CËH¥$ï> Ago {ZdmgñWmZ cm^coco Agoc, IamoIa ’$maM gwX§ a {dlm‘ñWmZ Agoc Vo! 25 Á¶m {Xder AmH$me T>Jm§gh ’$mQy>Z OmB©c Am{U ñdJ©XVÿ m§Zm ‘moR>çm 470



471 gyah-25. Ac-µ’$w aµH$mZ 26 g§»¶oZo CVadʶmV ¶oBc © . ˶m {Xder (gdmªg‘moa) Iar gÎmm H¥$nmd§V (A„mhMrM) Agë¶mMo ({MÌ) ñnï> hmoBc © , Va Vmo {Xdg g˶ ZmH$maUmè¶m 27 cmoH$m§gmR>r ’$maM H$R>rU Agoc. ˶m {Xder XþamMmar ‘Zwî¶ Amnco hmV Hw$aVS>c o d åhUoc, "Aaoao (‘mPo XþXd£ !) ‘r n¡J~§ amZo XmIdcocm ‘mJ©M AZwgacm AgVm Va {H$Vr ~ao Pmco AgVo!' 28 ~a~mX Pmcmo ‘r! "‘r A‘wH$ ‘mUgmcm {‘Ì ~Zdco ZgVo Va.......... (AmO ‘r A^mJr R>acmo ZgVmo). 29 ˶mZoM ‘cm ~hH$mdyZ gXþnXoem§nmgyZ Xÿa Zoc,o Ooìhm H$s, Vo gXþnXoe ‘cm àmá Pmco hmoV.o H$maU g¡VmZ ‘mUgmÀ¶m ~m~VrV Aݶ H$mhr ZgyZ Ho$di ’$gdUyH$ H$aUmam Amho. 30 (ݶm¶mÀ¶m {Xder) n¡J~§ a åhUoc, ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ‘m¶m cmoH$m§Zr ¶m Hw$amUmer Amncm g§~Y§ nyUn© Uo VmoS>y Z Q>mH$cm hmoVm. 31 (n¡J~§ a!) AemàH$mao Amåhr AnamYr cmoH$m§nH¡ $s à˶oH$ n¡J~§ amgmR>r eÌy C^o Ho$co. Vw‘Mm nmcZH$Vm© (Vwåhmcm) ‘mJ©Xe©Z H$aʶmgmR>r d ‘XV H$aʶmgmR>r n¶m©á Amho. 32 g˶ ZmH$maUmao cmoH$ {dMmaVmV, "¶mÀ¶mH$S>o g§nUy © Hw$amU EH$mM doiVo H$m àH$Q> H$aʶmV Amco Zmhr?' (Amåhr) Vgo ¶mgmR>r Ho$co H$s, ˶mÛmao Vw‘À¶m öX¶m§Zm ~iH$Q>r àXmZ H$amdr. åhUyZ Vo Amåhr H«$‘m-H«$‘mZo Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dco. 33 (g˶ ZmH$maUmao) ho cmoH$ à˶oH$ doigo H$mhrVar {d{MÌ Amjon Vw‘À¶mg‘moa àñVwV H$aVmV. nU Amåhr ˶mMo (nyU)© g˶, gdm}Îm‘ ñnï>rH$aUmgh Vw‘À¶mg‘moa ‘m§S>Vmo. 34 Oo cmoH$ Vm|S> Kmgë¶m OmUmè¶m AdñWoV ZaH$mH$S>o ’$anQ>V Zoco OmVrc. ’$maM dmB©Q> {R>H$mU, {Zdmg H$aʶmgmR>r ˶m§Zm {‘iUma Amho. VoM gai ‘mJm©nmgyZ ’$ma Xÿa Jocc o o AmhoV. 35 Amåhr (Vw‘À¶mà‘mUoM) ‘ygmcmhr J«W§ àXmZ Ho$cm hmoVm. VgoM



Hw$amU ˶mMm gmhmæ¶H$ åhUyZ Amåhr ˶mMm ^mD$ hmê$Z ¶mMr {Z¶wº$s Ho$cr hmoVr. (åhUOo ghn¡J~§ a åhUyZ). 36 ‘J Amåhr ˶m§Zm åhUmcmo, "Vwåhr XmoKo ˶m cmoH$m§H$S>o Om, Á¶m§Zr Am‘À¶m g§Xeo Agcoë¶m IwUm ImoQ>çm R>a{dë¶m AmhoV.' ‘J eodQ>r Amåhr (˶m Anamܶm§Zm) nyUn© Uo Zï> H$ê$Z Q>mH$co. 37 AemMàH$mao (n¡J~§ a) ZyhÀ¶m cmoH$m§Zmhr Amåhr ~wS>dZy Q>mH$co. H$maU ˶m§Zrhr ˶m§À¶mH$S>o Amcoë¶m n¡J~§ am§Zm ImoQ>o R>a{dco. ‘J Amåhr ˶m§Zm g‘ñV ‘mZdOmVrgmR>r EH$ (~moYna) g§H$o V ~Zdco. Amåhr A˶mMmar H¥$˶ H$aUmè¶m§gmR>r H$R>mao {ejm V¶ma H$ê$Z R>do cr Amho. 38 (AmR>dm Amåhr) AmX d g‘yX Am{U I§XH$dmco d ˶m§À¶mXaå¶mZ hmoD$Z Jocëo ¶m {H$˶oH$ O‘mVtZm (H$emàH$mao {ejm Ho$cr). 39 ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$mcm Amåhr gMoV H$aʶmgmR>r Bemao {Xco. (‘J eodQ>r) Amåhr ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$mMm g‘yi Zme Ho$cm. 40 (Oo AmVm Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ZmH$maV AmhoV) Vo ˶m dñVrOdiyZ {ZpíMVnUo Jocc o o AmhoV, {OÀ¶mda ’$ma dmB©Q> Agm XJS>mM§ m dfm©d H$aʶmV Amcm hmoVm. ‘J ˶m§Zr Vmo (n[aUm‘ qMVZnydH© $) nm{hcm Zmhr H$m? "nU Zmhr, IaoVa ho cmoH$ ‘¥Ë¶yZV§ a nwÝhm {Od§V H$ê$Z CR>{dʶmda {dídmgM R>do V ZmhrV.' 41 (n¡J~§ a!) Ooìhm-Ooìhm Vo Vwåhmcm nmhVmV, Voìhm Vo Vwåhmcm CnhmgmMo cú¶ ~Z{dVmV, (åhUVmV), hmM H$m Vmo, Á¶mcm A„mhZo n¡J~§ a ~ZdyZ nmR>{dco Amho? 42 Oa Amåhr Am‘À¶m Cnmñ¶m§À¶m ~m~VrV R>m‘ am{hcmo ZgVmo Va ¶mZo Amåhmcm Am‘À¶m Cnmñ¶m§nmgyZ Xÿa ZoD$Z ‘mJ©^ï« > Ho$co AgVo. nU cdH$aM Ooìhm Vo Vr {ejm nmhVrc Voìhm ˶m§Zm H$iyZ MwH$o c H$s, gdm©V OmñV ‘mJ©^ï« > H$moU Amho. 43 (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m ‘Zwî¶mÀ¶m pñWVrda qMVZ Ho$co AmhmV H$m, Á¶mZo Amnë¶m BÀN>m-AmH$m§jm§ZmM Amnco Cnmñ¶ ~Z{dco Amho. Va Aem 472



473 gyah-25. Ac-µ’$w aµH$mZ ‘Zwî¶mcm gÝ‘mJm©da AmUʶmMr (qH$dm ˶mcm gÝ‘mJm©da H$m¶‘ R>do ʶmMr) O~m~Xmar Vwåhr KoD$ eH$Vm? 44 Vwåhmcm Ago dmQ>Vo H$m H$s, ˶m§À¶mn¡H$s ~hþVHo $ OU (Vw‘Mo åhUUo) cjnydH© $ EoH$VmV d Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$aVmV? Zmhr, Vo Va Ho$di OZmdam§gmaIo AmhoV, Zìho Vo ˶m§À¶mnojmhr A{YH$ ^aH$Q>cc o o AmhoV (åhUOo OZmdam§BVH$shr ¶m§À¶mV ¶mo½¶ ‘mJm©Mr OmU Cacocr Zmhr). 45 Vwåhr ¶m Jmoï>rMo H$Yr qMVZnydH© $ {ZarjU Ho$co Zmhr H$m H$s, Vw‘Mm nmcZH$Vm© H$emàH$mao gmdcr nga{dVmo. ˶mZo Oa BpÀN>co AgVo Va Vmo {Vcm pñWa R>do y eH$cm AgVm, nU Amåhr gy¶m©cm {VMo ‘mJ©Xe©H$ ~Zdco. 46 ({Vcm ngadyZ Q>mH$ë¶mZ§Va) ‘J Amåhr {Vcm hiyhiy Amnë¶mH$S>o AmoT>y Z KoVmo. 47 VmoM Amho Á¶mZo Vw‘À¶mgmR>r amÌrcm (EH$m) nm§Kê$Um(à‘mUo) ~Z{dco Am{U Pmonc o m {dlm§VrMo (d ’«$o e hmoʶmMo) gmYZ ~Z{dco. Am{U {Xdgmcm OmJo hmoD$Z (Amnco OrdZ nwT>o gwê$ R>do ʶmMo) ‘mܶ‘ ~Z{dco. 48 VmoM Amho, Omo dmè¶m§Zm Amnë¶m H¥$noMr ew^dmVm© åhUyZ nwT>o nmR>dVmo. ‘J Amåhr AmH$memVyZ ewÕ (JmoS>) nmʶmMm dfm©d H$aVmo. 49 ¶mgmR>r H$s, ˶mÛmao ‘¥V AdñWoV Agcoë¶m O{‘Zrg OrdZ àXmZ H$amdo. VgoM Am‘À¶m {Z{‘©Vrn¡H$s AZoH$ àH$maÀ¶m OZmdam§Zm d ‘mUgm§Zm {nʶmMo nmUr CncãY H$aʶmgmR>r (Amåhr nmʶmMm dfm©d H$aVmo). 50 AemàH$mao Amåhr (Am‘À¶m g§Xeo m§Zm cmoH$m§g‘moa) {d{dY àH$mao ¶mgmR>r ñnï> H$ê$Z gm§{JVco Amho H$s, ˶m§Zr ¶mda qMVZ H$amdo, nU ~hþg»§ ¶ cmoH$ H¥$V¿ZVmnydH© $ à{VgmX XoV AgVmV. 51 (AmVmhr) Amåhr BpÀN>co AgVo Va (AmYrà‘mUoM) à˶oH$ dñVr‘ܶo EH$ gmdY H$aUmam (n¡J~§ a) nmR>{dco AgVo. 52 Va Vwåhr g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mo åhUUo



Hw$amU H$Xm{n ‘mݶ H$ê$ ZH$m. Va ¶m (Hw$amUmÀ¶m) gmhmæ¶mZo ˶m§À¶mer {OhmX H$am,‘moR>m {OhmX. 53 VmoM Amho (A„mh) Á¶mZo nmʶmÀ¶m XmoZ àH$maÀ¶m àdmhm§Zm MmcZm {Xcr. EH$ JmoS> d VhmZ e‘{dUmam Amho Va Xþgam Imam d H$Sy> Amho. ˶mZo ˶m XmoKm§Xaå¶mZ EH$ AS>ga d EH$ àM§S> Ago {d^mOH$ C^o Ho$co Amho. 54 ˶mZoM ‘mZdmcm nmʶmnmgyZ {Z‘m©U Ho$co. ‘J ˶mcm aº$g§~Y§ mVyZ d {ddmhg§~Y§ mVyZ ZmVrJmoVr Agcocm EH$ (gm‘m{OH$ àmUr) ~Zdco. Vw‘Mm nmcZH$Vm© (A’$mQ>) gm‘϶© ~miJUmam Amho. 55 (A„mh, cmoH$m§Mm {Z‘m©Vm d nmcZH$Vm© AgVmZmhr) Vo A„mhcm gmoS>y Z Aem§Mr CnmgZm H$aVmV, Oo ˶m§Zm (H$moU˶mhr àH$mao) Zm cm^ nmoMdy eH$VmV, Zm hmZr. (nU) g˶ ZmH$maUmao cmoH$ Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m {déÕ (Xþï>mM§ )o gmhmæ¶H$ ~Zcoco AmhoV. 56 (n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm Ho$di ew^dmVm© XoUmam Am{U gmdY H$aUmam ~ZdyZ nmR>{dco Amho. 57 (n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, "‘r Vw‘À¶mH$S>o ¶mg§~Y§ mZo (^m¡{VH$ ñdê$nmMm) H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV Zmhr. (‘mÌ hr Anojm AgVo H$s,) Á¶mcm dmQ>c o ˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ‘mJm©Mm Adc§~ H$amdm. 58 (n¡J~§ a!) ÑT> {dídmg R>do m ˶m A„mhda, Omo {Za§Va {Od§V Amho Am{U Vmo H$YrM ‘aUmam Zmhr. Am{U ˶mÀ¶m ñVwVrgh ˶mÀ¶m Agr‘ ‘hmZVoMo dU©Z (Zoh‘r) H$arV amhm. ˶mcm Amnë¶m godH$m§À¶m nmnH¥$˶m§Mr nyU© OmUrd Amho. 59 ˶mZo AmH$mem§Zm Am{U n¥Ïdrcm Am{U Oo H$mhr ¶m§À¶m Xaå¶mZ Amho, ˶m gdmªZm ghm {XdgmV (åhUOoM ghm H$mcmdYrV) {Z‘m©U Ho$co. ‘J ˶mZo g‘ñV g¥ï>rMo gÎmmH|$Ð Amnë¶m {Z¶§ÌUmV KoVco. (Vmo Amho), H¥$nmd§V (A„mh)! ˶mÀ¶mg§~Y§ mZo EImÚm kmZr ‘mUgmcm {dMmam. 60 Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo H$s, Ho$di H¥$nmd§V A„mhg‘moaM ZV‘ñVH$ 474



475 gyah-25. Ac-µ’$w aµH$mZ ìhm, Voìhm (g˶ ZmH$maUmao cmoH$) {dMmaVmV, "hm H$moU Vmo H¥$nmd§V (A„mh)?, Vy gm§Jerc ˶mÀ¶mg‘moa Amåhr ZV‘ñVH$ ìhm¶Mo H$m?' AemàH$mao ˶m§À¶mV {VañH$mamMr ^mdZm AmUIr dmT>rg cmJVo. 61 Agr‘ nmdZ Amho Vmo, Á¶mZo AmH$memV ZjÌm§Mo g‘yh Mo g‘yh {Z‘m©U Ho$co Am{U ˶mV (gy¶m©À¶m ê$nmZo) EH$ XoXrß`‘mZ {Xdm d (W§S>) àH$me XoUmam M§Ð R>do Zy {Xcm Amho. 62 VmoM Amho, Á¶mZo amÌ d {Xdg ¶m§Zm EH$m nmR>mno mR> EH$ ¶oUmao ~Z{dco. ¶mV ˶m 춺$sgmR>r ~moY Amho, Omo (~moY) KoD$ BpÀN>Vmo Am{U Omo H¥$Vk ~Zy BpÀN>Vmo. 63 H¥$nmd§V A„mhMo Iao ^º$ Vo AmhoV, Oo ^yVcmda Z‘«nUo MmcVmV (åhUOo ˶m§À¶m dV©ZmV Zoh‘r Z‘«Vm AgVo). Am{U Ooìhm {Z~wÕ © cmoH$ ˶m§À¶mer ~mocVmV, Voìhm Vo åhUVmV, "Vwåhmcm em§Vr cm^mo' (åhUOo ˶m§À¶mer ì¶W© ~S>~S> H$aʶmV Amncm doi Vo dm¶m KmcdrV ZmhrV). 64 Vo Amnë¶m nmcZH$˶m©g‘moa ZV‘ñVH$ hmoD$Z Am{U ˶mÀ¶mg‘moa C^o amhÿZ (àmW©Zm) H$aʶmV Amncr amÌ ì¶VrV H$aVmV. 65 Vo ˶mÀ¶mH$S>o (Zoh‘r) hr {dZdUr H$arV AgVmV H$s, ho à^y! ZaH$mMr {ejm Am‘À¶mnmgyZ Xÿa R>do . H$maU ˶mMr {ejm ^¶§H$a ¶mVZm‘¶r {ejm Amho. 66 IamoIa Vo ’$maM dmB©Q> dmñVì¶mMo {R>H$mU Amho, ’$maM dmB©Q> Aml¶mMo ñWmZ Amho. 67 Ooìhm Vo IM© H$aVmV Voìhm Zm Vo CYinÅ>r H$aVmV, Zm H§$OyfnUmMo àXe©Z H$aVmV. nU (Vo) ¶m XmoKm§À¶m‘ܶo g§Vc w Z R>do Umè¶m ‘ܶ‘ ‘mJm©Mm Adc§~ H$aVmV. 68 Vo (gƒo lÕmd§V) A„mhì¶{V[aº$ Aݶ H$moU˶mhr Cnmñ¶mMm Ymdm H$arV ZmhrV. Vo A„mhZo à{V~§{YV R>adcoë¶m H$moU˶mhr {OdmMr h˶m H$arV ZmhrV, nU ’$º$ ݶmæ¶ H$maUmZo. Vo ì¶{^Mmar H¥$˶ H$arV Zmhr. Omo H$moUr Ago (nmnH¥$˶) H$aoc, ˶mcm ˶mgmR>r {ejm ^moJmdrM cmJoc. 69 nwZéËWmZmÀ¶m {Xder ˶mMr {ejm XþßnQ> Ho$cr OmB©c Am{U An‘mZJ«ñV



Hw$amU AdñWoV Vmo ˶mV {IVnV nS>c o . 70 nU Omo H$moUr níMmÎmmn 춺$ H$ê$Z lÕm YmaU H$aVrc Am{U gËH$‘mªÀ`m ‘mJm©Mm Adc§~ H$aVrc, Va Aem cmoH$m§À¶m (nyduÀ¶m) MwH$m§Zm A„mh Mm§Jë¶m H¥$˶m§V n[ad{V©V H$ê$Z Q>mHo$c. A„mh ’$ma j‘merc Amho, X¶miy Amho. 71 Omo H$moUr níMmÎmmn H$aVmo Am{U gËH$‘} H$am¶cm cmJVmo, Va Agm ‘mUyg Iè¶m AWm©Zo A„mhH$S>o naV ¶oV AgVmo. 72 (cjmV R>do m, VoM cmoH$ A„mhMo Iao ^º$ AmhoV,) Oo ImoQ>çm Jmoï>tMo gmjrXma ~ZV ZmhrV, ‘J Ooìhm (Aem cmoH$m§OdiyZ) ˶m§Mo H$Yr OmUo Pmco, Oo {ddoH$eyݶ (d ’$mcVy) Jmoï>tV JwV§ coco AmhoV, {VWyZ gä¶nUo {ZKyZ OmVmV. 73 Ooìhm ˶m§Zm ˶m§À¶m nmcZH$˶m©À¶m g§Xeo m§Ûmao AmYmao CnXoe Ho$co OmVo, Voìhm Vo ~{hè¶m d Am§Yù¶mà‘mUo ˶mg à{VgmX XoV ZmhrV. 74 Voo (A„mhH$S>o AemàH$mao) àmW©Zm H$arV AgVmV, "ho à^y! Am‘À¶m nËZr d Am‘Mr g§VVr ¶m§À¶mÛmao Amåhmcm ZoÌgwI àXmZ H$a Am{U Amåhmcm gXmMmar cmoH$m§gmR>r EH$ AmXe© ~Zd.' 75 hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zm ñdJm©V, ˶m§À¶m ghZercVoÀ¶m ‘mo~Xë¶mV, ^ì¶ ‘hmc àXmZ Ho$co OmVrc. {VWo ˶m§Mo ñdmJV gwIem§VrÀ¶m ew^oÀN>ogh Ho$co OmB©c. 76 Vo {VWo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. {H$Vr N>mZ {R>H$mU Vo Wm§~ʶmMo! {H$Vr gwX§ a {R>H$mU Vo amhʶmMo! 77 (n¡J~§ a! cmoH$m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr ˶mMm Ymdm H$aUmao Zgmc Va (cjmV Agy X¶m) ‘m¶m nmcZH$˶m©cm Vw‘À¶m ~m~VrV H$mhr H$V©ì¶ Zmhr.' (g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm gm§Jm,) "Vwåhr (A„mhÀ¶m g§Xeo m§Zm) {ZpíMVnUo ImoQ>o R>a{dcoco Amho. Va AmVm ˶mÀ¶m {ejoV Vwåhr doT>co OmUma, ho AJXr AQ>i Amho.' 476



477



gyah-26. Ae-ewAam Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Vm0 grZ0 ‘r‘0 2 ho gwñnï> J«W§ mVrc g§Xeo hmoV, g˶ ñnï> H$aUmao (g§Xeo ) 3 (n¡J~§ a!) ¶m g§Xeo mda Vo lÕm YmaU H$aʶmg V¶ma ZmhrV, ¶m Xþ:ImZo H$Xm{MV Vwåhr ñdV:cm g§ndyZ KoUma H$s H$m¶ (åhUOo ˶m§Zr A„mhÀ¶m ‘mJ©Xe©ZmMm ñdrH$ma H$amdm ¶m à¶ËZm§V Vwåhr {OdmMo {H$Vr hmc H$ê$Z KoV AmhmV!) 4 Amåhr R>a{dco AgVo Va ˶m§À¶mH$S>o AmH$memVyZ EImXr (M‘ËH$m[aH$) {ZemUr AdVrU© H$ê$ eH$cmo AgVmo, ‘J ˶m§À¶m ‘mZm ˶mg‘moa Z‘ë¶m Ag˶m (nU Vgo H$aUo Am‘À¶m ¶moOZoMm ^mJ Zmhr). 5 ˶m§À¶mH$S>o H¥$nmd§V (A„mhH$Sy>Z) Ooìhmhr ZdrZ CnXoe ¶oVmo, Voìhm (à˶oH$ doigo ho ‘ZmZo Am§Yio Pmcoco cmoH$) ˶mH$S>o nmR> {’$adë`m{edm` amhV © H$ê$Z Q>mH$co ZmhrV. 6 AemàH$mao ˶m§Zr ¶m g§Xeo mH$S>o {ZpíMVnUo Xþcj Amho. Va cdH$aM ˶m§Zm ˶m Jmoï>rMo g˶ H$iyZ OmB©c, Á¶mMr Vo {I„r CS>drV AgV. 7 ˶m§Zr ^yVcmda (qMVZnydH© $) {ZarjU Ho$co Zmhr H$m H$s, Amåhr ˶mda {d{dY àH$maÀ¶m {H$Vr Mm§Jë¶m dñVy CJ{dë¶m AmhoV, Á¶m OmoS>çm§À¶m ê$nmZo AmhoV. 8 {ZpíMVM ¶mV (cmoH$m§gmR>r) g§Xeo Agcocr IyU Amho. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$ AgoM AmhoV H$s, Oo lÕm YmaU H$arV ZmhrV. 9 Vw‘Mm nmcZH$Vm©M gd©e{º$‘mZ Amho, H¥$nm H$aUmam Amho. 10 (Vr doi AmR>dm) Ooìhm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo ‘ygmcm ~mocmdyZ gm§{JVco H$s, Vy ˶m XþamMmar cmoH$m§H$S>o Om. 11 {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§H$S>,o Oo ‘mPr OmU R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$arV ZmhrV). 12 (˶mda) ‘ygmZo CÎma {Xco, "ho à^y, ‘cm Aer ^rVr dmQ>Vo H$s, Vo ‘cm ImoQ>o R>adVrc.' 13 "(¶m O~m~XmarZo) 1



Hw$amU ‘m¶m Camda ‘cm XS>nU Amë¶mgmaIo dmQ>Vo Am{U ‘r {O^oZo Z AS>IiVm (ñnï>nUo) ~mocy eH$V Zmhr. Va Vy hm g§Xeo hmê$ZH$S>o nmR>dZy (˶mcm ¶m H$m¶m©V ‘mPm gmhmæ¶H$ ~Zd).' 14 "{edm¶, ˶m§Mm ‘m¶mda EH$ (OwZm) Amamon XoIrc Amho. ‘cm Aer ^rVr dmQ>Vo H$s, Vo ‘cm ‘mê$Z Q>mH$Vrc.' 15 A„mhZo åhQ>c,o "Ago H$Xm{n hmoUma Zmhr, Va Vwåhr XmoKo Am‘À¶m g§Xeo m§gh Om, Amåhr Vw‘À¶m~amo~a AmhmoV Am{U Vw‘Mo åhUUo EoH$V AmhmoV.' 16 Va Vwåhr XmoKo {’$aAm¡ZH$S>o Om Am{U ˶mbm gm§Jm H$s, Amåhr gd© OJm§À¶m nmcZH$˶m©Mo n¡J~§ a AmhmoV. 17 (Vwcm ho gm§Jm¶Mo Amho H$s,) Vy BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm Am‘À¶m~amo~a OmD$ Xo.' 18 (‘ygmZo g§Xeo EoH${dë¶mZ§Va) {’$aAm¡Z åhUmcm, "Amåhr VwPo chmZnUr Am‘À¶mH$S>o g§JmonZ Ho$co Zmhr H$m? d¶mMr AZoH$ df} Vy Am‘À¶m~amo~a Kmc{dcr Amhog. 19 ‘J Vy Va Vo (J§^ra AnamYr) H¥$˶ Ho$co, (Ho$co Vo Ho$co). {ZpíMVM Vy {ZénH$mar cmoH$m§nH¡ $s EH$ Amhog.' 20 ‘ygmZo CÎma {Xco, "(hmo¶,) ˶mdoigo Vo H¥$˶ ‘m¶m hmVyZ (AOmUVonUo MwHy$Z) KS>co, Voìhm ‘cm ‘mJ©Xe©Z cm^coco ZìhVo. 21 ‘J ‘cm Vwåhm cmoH$m§Mr ^rVr dmQ>ë¶mZo ‘r Vw‘À¶mVyZ niyZ Jocmo. ‘J ‘cm ‘m¶m nmcZH$˶m©Zo {ddoH$eº$s àXmZ Ho$cr Am{U ‘cm n¡J~§ am§nH¡ $s ~Zdco. 22 Á¶m~Ôc Vy ‘cm {hUdrV Amhog, Vmo hmM VwPm CnH$ma H$s, Vy BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm Jwcm‘ ~ZdyZ R>do co Amhog?' 23 ‘J (nwT>)o {’$aAm¡Z åhUmcm, "{dídmMm nmcZH$Vm© åhUOo Vo H$m¶ AgVo?' 24 ‘ygmZo CÎma {Xco, "AmH$me d n¥Ïdr Am{U ˶m§À¶m‘ܶo Oo H$mhr Amho ˶m§Mm ‘mcH$; Oa Vy {dídmg R>do Umam Agerb Va Agoc Va........' 25 {’$aAm¡Z Amnë¶m AmgnmgÀ¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "EoH$cmV H$m Vwåhr (hm H$m¶ åhUVmo Vo)?' 26 ‘ygm Zo (nwT>)o åhQ>c,o "VmoM Amho Vw‘Mm nmcZH$Vm© 478



479 gyah-26. Ae-ewAam 27 Am{U Vw‘À¶m dmS>d{S>cm§Mmhr nmcZH$Vm©.' (˶mda) {’$aAm¡Z CX²Jmacm, "hm n¡J~§ a, Á¶mcm Vw‘À¶mH$S>o nmR>dʶmV Amco Amho, doS>m ‘mÌ Amho ho Z¸$s!' 28 nU ‘ygmZo Amnco ~mocUo gwê$M R>do co, åhUmcm, "(Á¶mÀ¶m{df¶r ‘r Vwåhmcm gm§JV Amho) Vmo nyd© d npíM‘ Am{U ¶m Xmohm|À¶m‘ܶo Oo H$mhr Amho, ˶m gdmªMm ‘mcH$ Amho. (nU ho Vwåhmcm VoìhmM H$ioc) Ooìhm Vwåhr Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$amc.' 29 (¶mda) {’$aAm¡Z åhUmcm, "Oa Vy ‘cm gmoS>y Z Aݶ H$moUmcm Cnmñ¶ åhUyZ ñdrH$maerc Va ‘r Vwcm VwéJ§ mV H¡$X H$ê$Z Q>mHo$Z.' 30 ‘ygmZo åhQ>c,o "‘r Vw¶mg‘moa g˶mMo ñnï> à‘mU gmXa Ho$ë¶mZ§VaXoIrc H$m?' 31 (˶mda) {’$aAm¡ZZo åhQ>c,o "Va Vo gmXa H$a Oa Vy Iam Amhog.' 32 ‘J Ooìhm ‘ygmZo Amncr H$mR>r Imcr ’o$H$cr, Voìhm nmhVm Va H$m¶, {VMo AMmZH$nUo EH$m gnm©V ê$nm§Va Pmco. 33 ˶mZo Amncm hmV g‘moa nga{dcm, Voìhm nmhVm Va H$m¶, nmhUmè¶m§Zm Vmo nm§T>am ew^« (M‘H$V Agcocm) {XgV hmoVm. 34 (ho nmhÿZ) {’$aAm¡Z Amnë¶m Amgnmg Agcoë¶m gaXmam§Zm åhUmcm, "IamoIa hm ‘Zwî¶ ’$ma Hw$ec OmXÿJma dmQ>Vmo. 35 Vmo BpÀN>Vmo H$s, Amnë¶m OmXÿÀ¶m à^mdmZo Vwåhmcm Vw‘À¶m Xoem~mhoa KmcdyZ cmdmdo. Voìhm ˶mÀ¶m~m~VrV Vwåhr H$m¶ g„m XoUma?' 36 Vo CÎmaco, "˶mcm d ˶mÀ¶m ^mdmcm H$mhr H$mi Cg§V Úm Am{U gd© eham§V Xd§S>r XoUmao nmR>dZy Úm. 37 ˶m§Zr Vw‘À¶mH$S>o gd© {ZîUmV OmXyJmam§Zm KoD$Z ¶mdo.' 38 AemàH$mao ({d{dY eham§Vrc) OmXÿJma R>acoë¶m {Xder, R>acoë¶m doido a EH${ÌV H$aʶmV Amco. 39 cmoH$m§Zmhr gm§JʶmV Amco, "Vwåhr gd© CnpñWV amhUma Zm? (OmñVrV OmñV cmoH$m§Zr CnpñWV amhUo ¶mgmR>r Amdí¶H$ Amho, H$maU Amnë¶mcm OmXÿJmam§~amo~a amhÿZ ˶m§Mm CËgmh dmT>dVm ¶oBc © .) 40 Oa Vo {dO¶ àmá H$aUmao R>aco Va Amnë¶mcm



Hw$amU ˶m§À¶m ‘mJm©Mo AZwgaU H$aVm ¶oBc © .' 41 Ooìhm OmXÿJma Amco, Vo {’$aAm¡Zcm (åhUOo amOmcm) åhUmco, "Amåhr {dO¶ àmá Ho$ë¶mg, Amåhmcm H$mhr ~jrg (dJ¡a)o {‘iUma H$m?' 42 ˶mZo CÎma {Xco, "hmo¶, Vgo Pmë¶mg {ZpíMVM Vw‘Mm g‘mdoe ‘m¶m gm{Þܶ cm^coë¶m Img cmoH$m§V hmoBc © .' 43 ‘ygm Zo OmXÿJmam§Zm gm§{JVco, "Vwåhmcm Oo H$mhr ’o$H$m¶Mo Amho ,(‘¡XmZmV) ’o$H$m.' 44 Voìhm ˶m§Zr Amnë¶m Xmoè¶m d H$mR>çm (‘¡XmZmV) ’o$H$ë¶m d åhUmco, "{’$aAm¡ZÀ¶m à{Vð>Mo r enW, Amåhr {dO¶r hmoUma.' 45 nU Ooìhm ‘ygmZo Amncr H$mR>r (‘¡XmZmV) ’o$H$cr, Voìhm AMmZH$nUo Vr H$mR>r (gmnmV n[ad{V©V Pmcr Am{U ˶m gmnmZo,) ˶m§Zr Á¶m AmYmao Vmo ’$gdo{JarMm Ioi gmXa Ho$cm hmoVm, ˶m gdmªZm {Jim¶cm gwédmV Ho$cr. 46 (hm M‘ËH$ma nm{hë¶m~amo~a gd©) OmXÿJma A„mhg‘moa ZV‘ñVH$ Pmco. 47 Vo CX²Jmaco, "Amåhr gd© OJm§À¶m nmcZH$˶m©da lÕm YmaU Ho$cr Amho. 48 Omo ‘ygm d hmê$ZMm nmcZH$Vm© Amho.' 49 (˶mda) {’$aAm¡Z åhUmcm, "Vwåhr ‘r nadmZJr XoʶmAmYrM, ˶mMo åhUUo ‘mݶ Ho$cmV, {ZpíMVM Vmo Vw‘Mm Jwê$ Amho, Á¶mZo Vwåhmcm (hr gd©) OmXÿ{dÚm {eH$dcr Amho. nU cdH$aM Vwåhmcm H$iyZ ¶oBc © , (AmVm ‘r Vw‘Mo H$m¶ H$aVmo Vo) ‘r Vw‘Mo EH$m ~mOyMo hmV Am{U Xþgè¶m ~mOyMo nm¶ H$mnyZ Q>mHo$Z Am{U ˶mZ§Va Vwåhm gdmªZm gwimda MT>dZo .' 50 ˶m§Zr CÎma {Xco, "˶mMo Amåhmcm H$mhr Xþ:I Zmhr, (Vy Vgo Ho$ë¶mg) Amåhr Am‘À¶m nmcZH$˶m©H$S>o naV OmD$.' 51 Amåhmcm nyU© Amem Amho H$s, Am‘Mm nmcZH$Vm© Am‘À¶mH$Sy>Z Pmcoë¶m MwH$m§Zm ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c, H$maU Amåhr gd©àW‘ lÕm YmaU H$aUmè¶m§nH¡ $s AmhmoV.' 52 Amåhr ‘ygmH$S>o Am‘Mm hm g§Xeo àH$Q> Ho$cm H$s, ‘m¶m ^º$m§Zm KoD$Z {VWyZ amÌr {ZKyZ Om, Vw‘Mm nmR>cmJ {ZpíMVnUo Ho$cm OmB©c. 53 ‘J 480



481



gyah-26. Ae-ewAam {’$aAm¡ZZo (g¡Ý¶mMr O‘dmO‘d H$aʶmgmR>r) {d{dY eham§Zm Xd§S>r XoUmao nmR>dco. 54 ho ‘yR>^a cmoH$ AmhoV, (åhUOo ‘ygmÀ¶m O‘mVrMo cmoH$,) 55 nU ˶m§Zr Amåhmcm àjwãY Ho$co Amho. 56 Am{U Amåhr EH$ g§K{Q>V d H$moU˶mhr Ymo³¶mÀ¶m {déÕ nyUn© Uo V¶ma Agcocr O‘mV AmhmoV, (ho ‘mhrV AgVmZmhr ˶m§Zr Amåhmcm {S>dMco Amho). 57 AemàH$mao Amåhr ({’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§Zm) Á¶m ~mJm§V d àdmhm§eOo mar Vo amhV hmoV,o {VWyZ ~mhoa H$mT>c.o 58 VgoM ˶m§Mo I{OZo d ^ì¶ ‘hmc gmoS>m¶cm ˶m§Zm ^mJ nmS>co. 59 ({’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§À¶m ~m~VrV) Ago KS>c,o ‘J Z§Va (H$mcm§VamZo) Amåhr ¶m gd© daXmZm§Mo BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm dmag ~Zdco. 60 ‘J {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m cmoH$m§Zr gy`m}X`mÀ`m doir ˶m§Mm nmR>cmJ 61 Ho$cm. ‘J Ooìhm XmoÝhr JQ> EH$‘oH$m§Zm {Xgy cmJco, Voìhm ‘ygm~amo~a Agcoë¶m cmoH$m§Zr åhQ>c,o "AmVm Va Amåhr doT>co Jocmo`.' 62 ‘ygmZo CÎma {Xco, "Vgo H$Xm{n hmoUma Zmhr, ‘mPm nmcZH$Vm© ‘m¶m~amo~a Amho, Vmo ‘cm ‘mJ©Xe©Z H$aoc.' 63 Voìhm Amåhr ‘ygmH$S>o Am‘Mm g§Xeo nmR>{dcm H$s, "Amnë¶m H$mR>rZo Vy g‘wÐmda àhma H$a.' Voìhm Vmo Xþ^J§ cm Am{U ˶mMm à˶oH$ ^mJ àM§S> nd©VmgmaIm Pmcm hmoVm. 64 ‘J Amåhr nmR>cmJ H$aUmè¶m Xþgè¶m njmcmhr (åhUOo {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m cmoH$m§Zmhr) ˶m§À¶m {ZH$Q> AmUco. 65 ‘J Amåhr ‘ygm d ˶mÀ¶m~amo~a Oo cmoH$ hmoV,o ˶m gdmªZm dmMdco 66 Am{U Xþgè¶m njmcm ~wS>dZy Q>mH$co (åhUOoM {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m cmoH$m§Zm). 67 {ZpíMVnUo, ¶m (H$WoV cmoH$m§gmR>r) EH$ g§Xeo Amho. nU ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$ cmoH$ lÕm R>do Umao ZmhrV. 68 IamoIa, VwPm nmcZH$Vm© gd©e{º$‘mZ Amho, H¥$nm H$aUmam Amho. 69 ¶mMà‘mUo cmoH$m§Zm B~«mhr‘Mm d¥Îmm§V EoH$dm. 70 Ooìhm ˶mZo Amnë¶m d{S>cm§g d Amnë¶m cmoH$m§Zm {dMmaco, "Vwåhr H$emMr CnmgZm H$aVm?' 71



Hw$amU ˶m§Zr CÎma {Xco, "Amåhr ‘yVvMr CnmgZm H$aVmo, Am{U ¶m§À¶mà{V Am‘Mr Or {Zð>m Amho, ˶mda Amåhr (Zoh‘r) H$m¶‘ amhÿ.' 72 ˶mZo {dMmaco, "Vwåhmcm Ago dmQ>Vo H$m H$s, Ooìhm Vwåhr ¶m§Mm Ymdm H$aVm, Voìhm Vo Vw‘Mo åhUUo EoH$y eH$VmV? 73 qH$dm ˶m§À¶mH$S>o Vwåhmcm cm^ qH$dm hmZr (nmoM{dʶmMo) gm‘϶© Amho?' 74 ˶m§Zr CÎma {Xco, "(Vo H$mhrhr Agmo,) nU Amåhr Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zm AgoM H$aVmZm nm{hco Amho.' 75 (˶mda) B~«mhr‘Zo åhQ>c,o "Vwåhr S>mi o o CKSy>Z ˶m§À¶m{df¶r H$Yr (qMVZnydH© $) {ZarjU Var Ho$co AmhmV H$m, Á¶m§Mr Vwåhr CnmgZm H$arV Amcm AmhmV? 76 Vwåhr Am{U Vw‘À¶m dmS>d{S>cm§Zrhr (Vgo H$Yr Ho$co H$m? Ogo ‘r åhUVmo.) 77 ({OWn¶ªV ‘mPm g§~Y§ Amho, ‘mPo Ago R>m‘nUo åhUUo Amho) gd© OJm§Mm ({Z‘m©Vm) d nmcZH$Vm© Agcoë¶m EH$m A„mhcm gmoS>y Z, hr gd© (ImoQ>r Cnmñ¶o) ‘mPr eÌy AmhoV. 78 ˶mZoM ‘cm {Z‘m©U Ho$co d VmoM ‘cm ‘mJ©Xe©Z H$arV AgVmo. 79 VmoM ‘m¶m Imʶm-{nʶmMr ì¶dñWm H$aVmo. 80 Ooìhm ‘r AmOmar © Am{U nS>Vmo, Voìhm VmoM ‘cm ~ao H$aVmo. 81 ‘J VmoM ‘cm ‘¥Ë¶y XoBc 82 (VmoM) ‘cm nwÝhm {Od§V H$aoc. VmoM Amho, Á¶mÀ¶mH$Sy>Z ‘r Amem ~miJyZ AgVmo, ݶm¶mÀ¶m {Xder, VmoM ‘m¶m MwH$m ‘m’$ H$aoc.' 83 "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ‘cm {ddoH$ àXmZ H$a Am{U ‘mPm g‘mdoe gXmMmar cmoH$m§‘ܶo H$a.84 VgoM Z§Va ¶oUmè¶m {nT>çm§Zr (‘m¶m OrdZmnmgyZhr) YS>m ¿¶mdm Ago ‘m¶m~m~VrV H$a 85 Am{U ‘mPm g‘mdoe Eoíd¶©gn§ Þ ñdJm©À¶m dmagXmam§‘ܶo H$a 86 Am{U ‘m¶m {n˶mg j‘m H$a, IamoIa Vmo dmQ> MwH$coë¶m§nH¡ $s Amho 87 Am{U ‘cm ˶m {Xder An‘m{ZV H$ê$ ZH$mog, Á¶m {Xder gd© cmoH$m§Zm CR>dZy C^o Ho$co OmB©c. 88 Á¶m {Xder Zm g§nÎmr o ) Omo H$mhr H$m‘r ¶oBc © , Zm g§VVr. 89 nU Voìhm VmoM (¶eñdr R>ac 482



483



gyah-26. Ae-ewAam A„mhH$S>o ewÕ ‘Z KoD$Z ¶oBc © .' 90 (˶m {Xder) ñdJ© ˶m cmoH$m§À¶m g‘moa AmUʶmV ¶oBc © , Á¶m§Zr A„mhMr OmU d ^¶ ~miJyZ (Amnco OrdZ ì¶VrV Ho$coco Agoc). 91 VgoM ZaH$mMr Xmao ˶m cmoH$m§gmR>r Iwcr Ho$cr OmVrc, Á¶m§Zr MwH$sÀ¶m ‘mJm©da (OrdZ ì¶VrV Ho$co). 92 Voìhm ˶m§Zm {dMmaco OmB©c, "Vo gd© AmVm Hw$R>o AmhoV, Á¶m§Mr Vwåhr CnmgZm H$arV AgV,' 93 A„mhcm gmoS>y Z? Vo (AmO) Vwåhmcm ‘XV H$ê$ eH$VmV H$m qH$dm Vo ñdV:cm Var ‘XV H$ê$ © . eH$VmV H$m? 94 ‘J ˶m§Zm Vm|S>Ker AdñWoV ZaH$mV ’o$Hy$Z XoʶmV ¶oBc 95 Vo (ImoQ>)o Cnmñ¶ d (˶m§Mm Ymdm H$aUmao) ~hH$coco cmoH$. VgoM BãcrgMr (åhUOo g¡VmZmMr) goZm, gdmªZm EH$Ì (˶mV ’o$Hy$Z XoʶmV ¶oBc © ). 96 Vo gd© {VWo EH$Xþgè¶mcm Xmof XoVmZm åhUVrc, 97 A„mhMr enW! Amåhr YS>YS>rV MwH$sÀ¶m ‘mJm©da hmoVmo. 98 Ooìhm Amåhr Vwåhmcm g‘ñV g¥ï>rÀ`m nmcZH$˶m©g‘mZ g‘OV hmoVmo (åhUOo ˶m ImoQ>çm Cnmñ¶m§Zm). 99 Amåhmcm ¶m Anamܶm§ZrM ‘mJ©^ï« > H$ê$Z gmoS>c.o 100 Am{U AmVm Am‘Mr {e’$mag H$aUmam H$moUrhr Zmhr. 101 Zm H$moUr {Zð>mdmZ {‘Ì. 102 Oa Amåhmcm ’$º$ EH$Xm nwÝhm AmYrMo OrdZ XoʶmV Amco Va Amåhr Adí¶ lÕmd§V ~Zcmo AgVmo. 103 (ZaH$dm{g¶m§Mo Oo {MÌ àñVwV H$aʶmV Amco Amho) ˶mV {ZpíMVnUo (cmoH$m§gmR>r) EH$ g§Xeo Amho, nU ~hþg»§ ¶ cmoH$ ˶mda lÕm R>do Umao ZmhrV. 104 VwPm nmcZH$Vm© gd©e{º$‘mZ Amho, Agr‘ X¶mdmZ Amho, ¶m‘ܶo ‘wirM e§H$m Zmhr. 105 ZyhÀ¶m cmoH$m§Zrhr n¡J~§ am§Zm ImoQ>o R>a{dco. 106 Ooìhm ˶m§Mm ^mD$ ZyhZo ˶m§Zm åhQ>c,o "Vwåhm cmoH$m§Zm A„mhMo ^¶ dmQ>V Zmhr H$m? 107 ‘r Vw‘À¶mH$S>o nmR>dʶmV Amcocm g§Xeo dmhH$ Amho Am{U (‘r) g§Xeo ê$nr A‘mZV Vw‘À¶mH$S>o KoD$Z Amcmo Amho. 108 Voìhm Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U



Hw$amU ‘mPo AZwgaU H$am. ‘r ˶mgmR>r Vw‘À¶mH$S>o H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV Zmhr. ‘mPm ‘mo~Xcm Va Ho$di g§nUy © {dídmMm nmcZH$Vm© Agcoë¶m (A„mhH$S>)o ‘cm {‘iUma Amho. 110 Voìhm Vwåhr cmoH$ A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U ‘mPo AZwgaU H$am.' 111 (˶mda) Vo åhUmco, "Amåhr Vw¶mda {dídmg R>do Zy (VwPo AZwgaU) H$go H$ê$ eH$Vmo? H$maU AJXr ImcÀ¶m dJm©Vrc cmoH$ VwPo AZwgaU H$arV AmhoV.' 112 Voìhm ZyhZo åhQ>c,o "Vo (H$m¶ AmhoV) d Vo H$m¶ H$arV AgV, ¶mMo kmZ ‘cm H$go AgUma? 113 ˶m§À¶m H¥$˶m§Mm {heo~ Ho$di ‘mPm nmcZH$Vm©M KoD$ eH$Vmo, Vwåhmcm ho g‘Om¶cm hdo. 114 ‘r H$moU˶mhr lÕmd§Vmcm {PS>H$mê$Z (Amnë¶mnmgyZ) Xÿa H$aUma Zmhr. 115 ‘r Va Ho$di EH$ CKS>-CKS> gmdY H$aUmam Amho.' 116 Vo åhUmco, "ho Zyh, Vy ho gd© ~§X Ho$co Zmhrg Va {ZpíMVnUo Vw¶mda XJS>mM§ m dfm©d Ho$cm OmB©c.' 117 Voìhm (ZyhZo A„mhH$S>)o àmW©Zm Ho$cr, "ho à^y! ‘m¶m cmoH$m§Zr ‘cm ImoQ>o R>a{dco Amho. 118 Va Vy ‘m¶m d ¶m§À¶m‘ܶo VwPm {ZUm©¶H$ ’¡$gcm gwZmdyZ Q>mH$. VgoM ‘cm d ‘m¶m~amo~a Agcoë¶m lÕmd§Vm§Zm (¶m§À¶mnmgyZ) ‘wº$s Xo.' 119 ‘J Amåhr ˶mcm d ˶mÀ¶m~amo~a EH$ (IMmIM) ^acoë¶m Zm¡H$o V Agcoë¶m (gdmªZm) dmMdco. 120 ‘J ˶m§Zm gmoS>y Z ~mH$s gdmªZm, Amåhr ~wS>dZy Q>mH$co. 121 ¶m H$WoV {ZpíMVnUo EH$ g§Xeo Amho, nU ~hþg»§ ¶ cmoH$ (¶m g§Xeo mnmgyZ ~moY J«hU H$ê$Z) lÕmd§V ~ZUma ZmhrV. 122 VwPm nmcZH$Vm© gd©e{º$‘mZ Amho, Agr‘ X¶mdmZ Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 123 AmX ¶m O‘mVrZohr n¡J~§ am§Zm ImoQ>o R>a{dco. 124 Ooìhm ˶m§Mm ^mD$ hÿXZo ˶m§Zm åhQ>c,o "Vwåhmcm A„mhMo ^¶ dmQ>V Zmhr H$m? 125 ‘r Vw‘À¶mH$S>o nmR>dʶmV Amcocm (A„mhMm) g§Xeo dmhH$ Amho Am{U (‘r) g§Xeo ê$nr A‘mZV Vw‘À¶mH$S>o KoD$Z Amcmo Amho. 126 Voìhm Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJm 484



109



485



gyah-26. Ae-ewAam Am{U ‘mPo AZwgaU H$am. 127 ‘r ˶mgmR>r Vw‘À¶mH$S>o H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV Zmhr, ‘m¶m (H$m‘mMm) ‘mo~Xcm ‘cm Ho$di g§nUy © {dídmMm nmcZH$Vm© Agcoë¶m (A„mhH$S>)o {‘iUma Amho. 128 Vwåhr à˶oH$ C§M {R>H$mUr H$moU˶mhr CÔoem{dZm (Ho$di ñdV:Mm ‘moR>no Um {‘adʶmgmR>r) ñ‘maHo$ ~m§YZy H$mT>Vm, ˶mcm H$mhr AW© Amho H$m? 129 VgoM ñdV:gmR>r ‘moR>‘moR>o ^ì¶ ‘hmc C^o H$aVm, OUy H$mhr Vwåhr ˶mV H$m¶‘ñdê$nr amhUma AmhmV? 130 Ooìhm EImÚmda Amnco hmV Q>mH$Vm, Voìhm EImÚm Owc‘r ‘mUgmà‘mUo ˶mÀ¶mer dV©Z H$aVm. 131 Voìhm Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U ‘mPo AmkmnmcZ H$am. 132 VgoM ˶m A„mhMo ^¶ ~miJm, Á¶mZo Vwåhmcm ˶m gd© (Mm§Jë¶m) Jmoï>r nwa{dcoë¶m AmhoV, Á¶m§Mr Vwåhmcm (Mm§Jë¶màH$mao) OmUrd Amho. 133 ˶mZoM Vwåhmcm àXmZ Ho$co Amho, JwaTo >mao o d ‘wc.o 134 VgoM ~mJm d nmʶmMo àdmh (¶m gd© ˶mÀ¶mM XoU½¶m AmhoV). 135 ‘cm Vw‘À¶m~m~VrV EH$m ^¶§H$a {XdgmÀ¶m {ejoMo ^¶ dmQ>V.o ' 136 ˶m§Zr CÎma {Xco, "Am‘À¶mgmR>r g‘mZ Amho H$s, Vy Amåhmcm CnXoe H$a qH$dm H$ê$ ZH$mog (åhUOo Vw¶m CnXoem§Mm Am‘À¶mda H$mhrhr n[aUm‘ hmoUma Zmhr). 137 ¶m Aem ({ejoÀ¶m Y‘³¶m XoU)o àmMrZ H$mimnmgyZ cmoH$m§Mr gd¶ am{hcocr Amho. 138 Am‘À¶mda H$moUVohr g§H$Q> dJ¡ao H$mhr ¶oUma Zmhr.' 139 AemàH$mao ˶m§Zr ˶mcm (åhUOo Am‘À¶m n¡J~§ amcm) ImoQ>o R>a{dco. ‘J Amåhr ˶m§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co. ¶m H$WoV EH$ (~moYna) g§Xeo Amho, nU ~hþVHo $ cmoH$ (¶mnmgyZ ~moY KoD$Z) lÕm YmaU H$aUma ZmhrV. 140 Vw‘Mm nmcZH$Vm© gd©e{º$‘mZ Amho, Agr‘ X¶mdmZ Amho ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 141 g‘yX (¶m O‘mVrZohr) n¡J~§ am§Zm ImoQ>o R>a{dco. 142 Ooìhm ˶m§Mm ^mD$ gmcohZo ˶m§Zm åhQ>c,o "Vwåhmcm A„mhMo ^¶



Hw$amU dmQ>V Zmhr H$m? ‘r Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dcocm (A„mhMm n¡J~§ a) Amho Am{U g§Xeo ê$nr A‘mZV Vw‘À¶mH$S>o KoD$Z Amcmo Amho. 144 Voìhm Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U ‘mPo AmkmnmcZ H$am. 145 ‘r ˶mgmR>r Vw‘À¶mH$Sy>Z H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV Zmhr. ‘mPm ‘mo~Xcm ‘cm ˶mÀ¶mH$S>o ({‘iUma Amho), Omo g§nUy © {dídmMm nmcZH$Vm© Amho. 146 Vwåhr Ago g‘OyZ AmhmV H$s H$m¶, Á¶m gwIg‘¥ÕrV Vwåhr AmhmV, ˶mV Vwåhmcm (H$m¶‘ñdê$nr) AgoM amhÿ {Xco OmB©c? 147 ˶m ~mJm d nmʶmMo àdmh (¶m§À¶mXaå¶mZ) 148 VgoM YmݶmZo ^acoë¶m eoVm§V d ˶m IOwarÀ¶m (~mJm§V), Á¶mMo KS> Amo¶mZo VwQ>m¶cm Amco AmhoV (¶m gd© gwIg‘¥Õrgh Vwåhr H$m¶‘ amhUma, Ago Vwåhmcm dmQ>Vo H$s H$m¶?) 149 VgoM Vwåhr nd©Vm§Zm IUyZ (Amnë¶m H$m¡eë¶mda) ‘moR>m A{^‘mZ {‘adrV Kao {Z‘m©U H$aVm. 150 Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U ‘m¶m AmkoMo nmcZ H$am 151 Am{U ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmè¶m§Mo åhUUo EoH$y ZH$m. 152 Oo ^yVcmda Ho$di CnÐd ‘mO{dVmV, Am{U H$moUVohr {dYm¶H$ H$m¶© H$arV ZmhrV.' 153 Vo åhUmco, "Vy {ZpíMVM EH$ OmXÿJñ« V ‘Zwî¶ Amhog. 154 Vy Va Ho$di Am‘À¶mà‘mUoM EH$ ‘Zwî¶ Amhog, Oa Vy Vw¶m (Xmì¶mV) Iam Agerc Va Am‘À¶mg‘moa EImXr (M‘ËH$m[aH$) {ZemUr gmXa H$a.' 155 ˶mZo CÎma {Xco, "hr EH$ C§Q>rU (Vw‘À¶mgmR>r EH$ M‘ËH$ma) Amho, EH$ {Xdg {hMr nmUr {nʶmMr nmir Agoc. Am{U EH$m {ZYm©[aV {Xder Vw‘Mr nmir Agoc. 156 åhUyZ Vwåhr {Vcm Xþï> hoVZy o H$moU˶mhr àH$mao BOm nmoM{dʶmMm à¶ËZ H$ê$ ZH$m, AݶWm Vw‘À¶mda EH$ ^¶§H$a {Xdg AmoT>dc o .' 157 nU ˶m§Zr {VÀ¶m nm¶mÀ¶m Ym|S>{eam (H«$y a[a˶m) H$mnyZ Q>mH$ë¶m. Am{U Z§Va níMmÎmmnX½Y Pmco (nU Vmo níMmÎmmn ì¶W© hmoVm). 158 ˶mZ§Va (B©ídar¶) {ejoZo Vo doT>co Joc.o {ZpíMVM ¶m H$WoV EH$ g§Xeo Amho. nU ˶m§À¶mn¡H$s 486



143



487



gyah-26. Ae-ewAam ~hþg»§ ¶ (Vmo g§Xeo J«hU H$ê$Z) lÕm YmaU H$aUma ZmhrV. 159 Vw‘Mm nmcZH$Vm© gd©e{º$‘mZ Amho, Agr‘ X¶mdmZ Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 160 (AJXr AgoM KS>c)o cyVÀ¶m cmoH$m§À¶m ~m~VrV, ˶m§Zrhr n¡J~§ am§Zm ImoQ>o R>a{dco. 161 Ooìhm ˶m§Mm ^mD$ cyV ˶m§Zm åhUmcm, "Vwåhmcm A„mhMo ^¶ dmQ>V Zmhr H$m? 162 ‘r Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amcocm (A„mhMm n¡J~§ a) Amho Am{U g§Xeo ê$nr A‘mZV Vw‘À¶mH$S>o KoD$Z Amcmo Amho. 163 Va A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U ‘m¶m AmkoMo nmcZ H$am. 164 ‘r ˶mgmR>r Vw‘À¶mH$Sy>Z H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV Zmhr. ‘mPm ‘mo~Xcm ‘cm ˶mÀ¶mH$S>o {‘iUma Amho, Omo g§nUy © {dídmMm nmcZH$Vm© Amho. 165 OJmVrc gd© cmoH$m§‘ܶo VwåhrM Ago AmhmV H$m, Oo (dmgZmnyVugmR>r) nwéfm§H$S>o OmVm? 166 Am{U Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Vw‘À¶mgmR>r Vw‘À¶m Á¶m nËZr d¡Y R>a{dcoë¶m AmhoV, ˶m§À¶mH$S>o OmʶmnmgyZ Vwåhr ñdV:cm Xÿa R>do Vm. nU dñVwpñWVr hr Amho H$s, Vwåhr ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aʶmÀ¶m ~m~VrV H$moUVrM H$ga ~mH$s R>do cocr Zmhr, Ago cmoH$ AmhmV Vwåhr!' 167 Vo åhUmco, "ho cyV! Oa Vy ho gd© (VwPo àdMZ) ~§X Ho$co Zmhrg Va Vwcm (¶m JmdmVyZ) {ZpíMVnUo ~mhoa KmcdyZ XoʶmV ¶oBc © .' 168 ˶mZo åhQ>c,o "ho nmhm, ‘cm Va Vw‘À¶m ˶m H¥$˶m§Mr ^¶mZH$ MrS> ¶oV,o Á¶mV Vwåhr {cá AmhmV.' 169 (‘J ˶mZo A„mhH$S>o àmW©Zm Ho$cr,) ho à^y! Vy ‘cm d ‘m¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm ˶m§À¶m nmnH¥$˶m§À¶m (Xþîn[aUm‘m§nmgyZ) dmMd. 170 ‘J Amåhr ˶mcm d ˶mÀ¶m gd© Hw$Qw>~§ r¶m§Zm dmMdco. 171 nU (cyV d ˶mMo Hw$Qw>~§ r¶ Vo eha gmoS>yZ {ZKyZ Joë¶mZ§Va) EH$ d¥Õ ór ‘mJo amhUmè¶m§~amo~a amhÿZ Jocr. 172 ‘J Amåhr BVam§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co. 173 Voìhm Amåhr ˶m§À¶mda ({dZmeH$mar) nmdgmMm dfm©d Ho$cm, IamoIa {H$Vr dmB©Q> hmoVm Vmo nmD$g, Omo ˶m cmoH$m§da d{f©cm Jocm, Á¶m§Zm gmdYmZVoMm Bemam XoʶmV



Hw$amU Amcm hmoVm. {ZpíMVM ¶m H$WoV (cmoH$m§gmR>r) EH$ g§Xeo Amho. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$ (¶m g§Xeo mnmgyZ ~moY J«hU H$ê$Z) lÕm YmaU H$aUma ZmhrV. 175 VwPm nmcZH$Vm© gd©e{º$‘mZ Amho d Agr‘ X¶mdmZ Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 176 O§JcmV amhUmè¶m ("A¶H$m' ¶m O‘mVrZohr) n¡J~§ am§Zm ImoQ>o R>a{dco. 177 (˶m§À¶mH$S>o Amcoë¶m n¡J~§ a) ewE~o Zo Ooìhm ˶m§Zm åhQ>c,o "Vwåhmcm A„mhMo ^¶ dmQ>V Zmhr H$m? 178 ‘r Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amcocm (A„mhMm n¡J~§ a) Amho Am{U ‘r g§Xeo ê$nr A‘mZV Vw‘À¶mH$S>o KoD$Z Amcmo Amho. 179 Voìhm Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U ‘m¶m AmkoMo nmcZ H$am. 180 ‘r ˶mgmR>r Vw‘À¶mH$Sy>Z H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV Zmhr, ‘mPm ‘mo~Xcm ‘cm ˶mÀ¶mH$S>o {‘iUma Amho, Omo g§nUy © {dídmMm nmcZH$Vm© Amho. 181 (ì¶dhmamV Zoh‘r) ‘mn nwano ay ^ê$Z Úm Am{U (‘mn d dOZmÀ¶m ~m~VrV) H$moUmMohr ZwH$gmZ H$ê$ ZH$m. 182 ¶mo½¶ VamOyZo dOZ H$am.183 VgoM cmoH$m§Zm ˶m§À¶m dñVy ˶m§Mr ’$gdUyH$ H$ê$Z XoD$ ZH$m Am{U (Ago H$ê$Z) ^yVcmda AamOH$Vm ‘mOdy ZH$m. 184 ˶mMr OmU d ^¶ ~miJyZ Agm, Á¶mZo Vwåhmcm d Vw‘À¶m AmYr hmoD$Z Jocëo ¶m§Zm {Z‘m©U Ho$co Amho.' 185 Vo åhUmco, "Vy Aݶ H$mhr ZgyZ EH$ OmXÿnrS>rV ‘Zwî¶ Amhog. 186 Vy Va Ho$di Am‘À¶mgmaImM EH$ ‘Zwî¶ Amhog Am{U Amåhmcm Va dmQ>Vo H$s, Vy ImoQ>o ~mocʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma Hw$ec Amhog. 187 Oa Vy g˶dmXr ‘Zwî¶ Agerc Va Am‘À¶mda AmH$memMm EImXm VwH$S>m H$mogioc, Ago Vy H$mhr H$a.' 188 (n¡J~§ a) ewE~o Zo CÎma {Xco, "Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV, Vo gd© ‘m¶m nmcZH$˶m©cm Mm§Jco R>mD$H$ Amho.' 189 AemàH$mao ˶m§Zr ˶mcm ImoQ>o R>a{dco, ‘J ˶m§Zm T>Jm§Zr PmH$moiZy Q>mH$coë¶m {XdgmÀ¶m {ejoZo doT>c.o IamoIa Vr ^¶mdh {XdgmMr {ejm hmoVr. 190 {ZpíMVM, ¶m 488



174



489



gyah-26. Ae-ewAam H$WoV EH$ g§Xeo Amho. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$ (¶m g§Xeo mnmgyZ ~moY J«hU H$ê$Z) lÕm YmaU H$aUma ZmhrV. 191 {ZpíMVM Vw‘Mm nmcZH$Vm© gd©e{º$‘mZ Amho d A˶§V X¶mdmZ Amho. 192 ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, g§nUy © g¥ï>rMm ‘mcH$ Agcoë¶m (A„mhZoM) ho Hw$amU àH$Q> Ho$co Amho. 193 ¶mg {dídmgnmÌ ñdJ©XVÿ mZo (A„mhH$Sy>Z) AmUco Amho. 194 (A„mhÀ¶m AmkoZ)o Vw¶m öX¶mda (åhUOoM ñ‘aUnQ>cmda) àñWm{nV Ho$co Amho. ¶mgmR>r H$s, Vy (cmoH$m§Zm) gmdY H$aUmè`m§nH¡ $s ìhmdog. 195 ñnï> Aa~r ^mfoV. 196 ¶mMo dU©Z AmYr Amcoë¶m J«§Wm§Vhr Amho. 197 ˶m§À¶mgmR>r ho n¶m©á à‘mU Zmhr H$m H$s, ~Zr BòmB©c (åhUOo Á¶y)À¶m Y‘©n{§ S>Vm§Zm ¶mg§~Y§ mZo Mm§Jë¶màH$mao ‘mhrV Amho. 198 Oa Amåhr ¶m J«W§ mcm EImÚm {~Ja Aa~r ‘mUgmda àH$Q> Ho$co AgVo 199 Va ˶mZo (¶m Aa~r cmoH$m§Zm) Vmo J«W§ dmMyZ XmI{dcm AgVm (Varhr) ˶m§Zr ¶mda lÕm YmaU Ho$cr ZgVr. 200 AemàH$mao Amåhr nmnr cmoH$m§À¶m ‘ZmV lÕm YmaU Z H$aʶmMo JwU R>mgyZ ^acoco Amho. 201 ho cmoH$ Vmon¶ªV ¶mda {dídmg R>do Uma ZmhrV, Omon¶ªV Vo Xþ:IXm¶H$ {ejm nmhÿZ © Am{U KoUma ZmhrV. 202 Vr {ejm (Vo g§H$Q>) ˶m§À¶mda AMmZH$nUo ¶oBc 203 ˶m§Zm ˶mMr nwgQ>er H$ënZmXoIrc Zgoc. Voìhm Vo åhUVrc, "Amåhmcm H$mhr Cg§V {‘iy eHo$c H$m?' 204 ¶m cmoH$m§Zm Am‘Mr {ejm ˶m§À¶mda cdH$amV cdH$a ¶mdr, Ago dmQ>V Amho H$s H$m¶? 205 Vwåhr ¶m~Ôc H$Yr {dMma Ho$cm H$m? Oa Amåhr H$mhr dfmªH$[aVm (OrdZmV) ˶m§Zm cm^mpÝdV hmoD$ {Xco. 206 ‘J Ooìhm Vr ({ejm) ˶m§À¶mda MmcyZ ¶oBc © , Á¶mnmgyZ ˶m§Zm gmdY Ho$co OmV hmoV.o 207 Va ˶m§Zr H$mhr H$mi Or ‘m¡O‘Om Ho$cr ˶mMm H$m¶ Cn¶moJ? 208 Amåhr H$moU˶mhr dñVrcm gmdY H$aUmam (n¡J~§ a) nmR>dʶmnydu H$Yrhr Zï>



Hw$amU Ho$coco Zmhr. (Ago Amåhr ¶mgmR>r Ho$co H$s, cmoH$m§Zr) CnXoe J«hU H$amdm, H$maU Amåhr Owc‘ÿ H$aV ZgVmo. 210 (hm B©ídar¶ J«W§ ‘mZdmH$S>)o g¡VmZ KoD$Z Amcoco ZmhrV. 211 H$maU Vo ¶mgmR>r nmÌ ZmhrV, Zm Vo Ago H$ê$ eH$VmV. 212 (hm J«W§ ) EoH$ʶmnmgyZ XoIrc ˶m§Zm Xÿa R>do ʶmV Amcoco Amho. 213 Va (cmoH$m§Zmo) Vwåhr A„mh~amo~a Xþgè¶m H$moU˶mhr Cnmñ¶mMm Ymdm H$ê$ ZH$m, AݶWm Vw‘Mm g‘mdoe {ejog nmÌ R>acoë¶m cmoH$m§V hmoBc © . 214 215 (àW‘) Vwåhr Amnë¶m {ZH$Q>dVu¶m§Zm gMoV H$am. VgoM ˶m cmoH$m§à{V Zoh‘r Z‘« ^md ~miJm, Oo lÕmd§V ~ZyZ Vw‘Mo AZwgaU H$aVrc. 216 nU Oa Vo Vw‘À¶m AmkoMo nmcZ H$arV ZgVrc Va ˶m§Zm gm§JZy Q>mH$m, "Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV ˶mÀ¶m O~m~XmarVyZ ‘r ñdV:cm ‘wº$ H$arV Amho,' 217 Am{U Vwåhr ˶m (A„mhda) ÑT> {dídmg R>do m, Omo gd©e{º$‘mZ d X¶mdmZ Amho. 218 Vmo Vwåhmcm nmhV AgVmo Ooìhm Vwåhr (àmW©ZVo ˶mÀ¶mg‘moa) C^o amhVm. 219 VgoM Z‘mµOr cmoH$m§gmo~V Vwåhr Ooìhm dmdaV AgVm (Voìhmhr Vmo Vwåhmcm nmhV AgVmo). 220 Vmo gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 221 ‘r Vwåhmcm gm§Jy H$m H$s, g¡VmZ H$moUmda AdVrU© hmoVmV? 222 Vo à˶oH$ ImoQ>o ~mocUmè¶m nmnr ‘mUgm§da AdVrU© hmoV AgVmV. 223 Oo à˶oH$ ImoQ>çm Jmoï>rH$S>o H$mZ cmdVmV, ˶m§À¶mn¡H$s ~hþVHo $ ImoQ>o ~mocUmao AgVmV. 224 {OWn¶ªV H$dtMm g§~Y§ Amho, ˶m§Mo AZwgaU Va Ho$di dmQ> MwH$coco cmoH$ H$arV AgVmV. 225 Vwåhmcm ¶mMr H$Yr OmUrd Pmcr Zmhr H$m (H$s,ho H$dr H$mën{ZH$ {dídmÀ¶m) Xè`mImoè`m§V H$emàH$mao ^Q>H$V AgVmV? 226 Vo ñdV: Á¶m Jmoï>rda AmMaU H$arV ZmhrV, Aer Jmoï> ~mocZy XmIdVmV. 227 nU Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr d Vo gËH$‘} H$arV AgVmV Am{U 490



209



491



A„mhMo Zoh‘r {Od§V ^md ~miJyZ ñ‘aU H$arV AgVmV Am{U Vo VoìhmM ñdV:À¶m ~MmdmV nwT>o ¶oVmV, Ooìhm ˶m§À¶mda Aݶm¶ Ho$cm OmVmo (åhUOo Vo Xþgè¶mda AmH«$‘U H$aʶmMm {dMmahr H$ê$ eH$V ZmhrV). Am{U A˶mMmar H¥$˶ H$aUmè¶m cmoH$m§Zm cdH$aM H$iyZ ¶oBc © H$s, ˶m§Zm H$moU˶m {R>H$mUr naV Om¶Mo Amho.



gyah-27. AZ-Zåc Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Vm0 grZ0 ho Hw$amUmVrc g§Xeo AmhoV, Omo EH$ ñnï> g§Xeo J«W§ Amho, (g˶ ñnï>nUo àH$Q> H$aUmam). 2 ho (g§Xeo ) ‘mJ©Xe©Z d ew^dmVm© AmhoV lÕmd§Vm§gmR>r. 3 Oo {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$aVmV Am{U XmZH$m¶© H$arV AgVmV, VgoM ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmda ÑT> {dídmg ~miJyZ AgVmV. 4 Oo cmoH$ ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmda {dídmg R>do V ZmhrV, ˶m§Mr (dmB©Q>) H¥$˶o Amåhr ˶m§À¶mgmR>r gwemo{^V ~Z{dcr AmhoV. Va Vo (Am§Yù¶mà‘mUo) ^Q>H$V AmhoV. 5 hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§À¶mgmR>r ’$ma ‘moR>r {ejm Amho, Am{U Vo ‘¥Ë¶wníMmV (AZ§VH$mcrZ) OrdZmV Aem ^¶mZH$ ZwH$gmZmcm gm‘moao OmVrc (Á¶mnmgyZ ~mhoa nS>Uo H$Xm{n e³¶ Zmhr). 6 (lÕmd§Vm§Zmo!) ho Hw$amU Vwåhmcm Aem EH$m gmjmV ApñVËdmH$Sy>Z àmá Pmco Amho, Omo ~w{Õ‘mZ Amho, gd© H$mhr OmUUmam Amho. 7 (Vr doi AmR>dm, Ooìhm ‘ygm d ˶mMo Hw$Qw>~§ r¶ àdmg H$arV hmoV,o ) Voìhm ‘ygmZo Amnë¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm åhQ>c,o "‘r EH$ AmJ nm{hcr Amho, ‘r VoWZy H$mhr ‘m{hVr àmá H$aVmo, qH$dm Vw‘À¶mgmR>r H$mhr {dñVd KoD$Z ¶oVmo, åhUOo Vwåhmcm eoH$moQ>r cmdVm ¶oBc © .' 8 ‘J Ooìhm Vmo ˶m {R>H$mUmOdi 1



Hw$amU nmohmoMcm H$s, EH$ AmdmO Amcm H$s, nmdZ Amho Vo, Oo ¶m AmJrV Amho Am{U Oo {VÀ¶m Amgnmg AmhoV. Agr‘ ‘{h‘mdmZ Amho A„mh, Omo g§nUy © {dídmMm nmcZH$Vm© Amho. 9 (˶mZ§Va A„mhMo ‘ygmer g§^mfU Pmco) "ho ‘ygm! ‘rM Amho A„mh, gd©e{º$‘mZ d ~w{Õ‘mZ! 10 Vy VwPr H$mR>r Imcr ’o$H$,' ‘J ˶mZo {Vcm gmnmgmaIr hmcMmc H$aVmZm nm{hco. ‘J Vmo (ä¶mcm) d nmR> {’$adyZ niy cmJcm d ‘mJo diyZhr nm{hco Zmhr. (˶mda A„mhZo åhQ>c,o ) "ho ‘ygm, {^D$ ZH$mog, H$maU ‘m¶mg‘moa n¡J~§ am§Zm {^ʶmMo H$mhr H$maU Zmhr.' 11 nU Á¶mÀ¶mH$Sy>Z MyH$ KS>cr, ‘J Vmo, Vr dmB©Q> H¥$˶o gmoS>y Z gËH$‘} H$ê$ cmJVmo. Va (Aem§gmR>r) ‘r ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 12 Vy VwPm hmV Amnë¶m (eQ>‘© ܶo) N>mVrnmer R>do , ‘J (~mhoa H$mT>) H$moU˶mhr S>mJm{edm¶ Vmo nm§T>am ew^« {Xgoc. hr EHy$U ZD$ {Zemʶm§nH¡ $s (EH$ {ZemUr) Amho. ¶mgh {’$aAm¡Z Am{U ˶mÀ¶m cmoH$m§H$S>o Om. IamoIa Vo {dÐmohr cmoH$ AmhoV. 13 nU Ooìhm ˶m§À¶mH$S>,o S>mi o o CKS>Umao Am‘Mo g§Xeo nmohmoMco, Voìhm Vo åhUmco, "hr Va {Zìdi OmXÿ Amho.' 14 ˶m§À¶m A§V:H$aUm§Zm ˶m§Mr g˶Vm nQ>cr AgVmZmhr Ho$di Aݶm¶mZo d Ah§H$mamZo ˶m§Zm ‘mZʶmg ˶m§Zr ZH$ma {Xcm. Va nmhm, A˶mMmar cmoH$m§Mm eodQ> H$gm Pmcm! 15 Amåhr XmD$X d gwc‘o mZ (¶m n¡J~§ am§Zm) kmZ àXmZ Ho$co. Vo XmoKo åhUmco, "gd© ñVwVrMm A{YH$mar Ho$di A„mh Amho, Á¶mZo Amnë¶m AZoH$ lÕmd§V ^º$m§da Amåhmcm loð>Ëd àXmZ Ho$co Amho.' 16 (¶m {Xì¶ Ñï>rÀ¶m ~m~VrV) gwc‘o mZ hm XmD$XMm dmag Pmcm. Vmo åhUmcm, "cmoH$m§Zmo! (A„mhZo) Amåhmcm nú¶m§Mr ^mfm {eH$dcr Amho Am{U Amåhmcm gd© àH$maÀ¶m Mm§Jë¶m Jmoï>r àXmZ H$aʶmV Amcoë¶m AmhoV. IamoIa, hr A„mhMr ’$ma ‘moR>r H¥$nm Amho!' 492



493



gyah-27. AZ-Zåc Am{U (EHo$ {Xder) gwc‘o mZg‘moa ˶mMr goZm, Á¶mV {OÞ, ‘Zwî¶ d njr ¶m§Mm g‘mdoe hmoVm, EH$Ì Jmoim H$aʶmV Amcr. ‘J ˶m§Mo doJdoJio JQ> ~Z{dʶmV Amco. 18 (EH$Xm Vmo Amnë¶m goZ~o amo~a Hy$M H$arV AgVmZm) Ooìhm Vo ‘w½§ ¶m§À¶m Imoè¶mV nmohmoMco, Voìhm EH$ ‘wJ§ r åhUmcr, "‘w½§ ¶m§Zmo! Amnmnë¶m KamV Om, AݶWm gwc‘o mZ d ˶mÀ¶m goZÛo mao Vwåhr ZH$iV {MaS>co Omc.' 19 {VMo ho ~mocUo EoH$y Z gwc‘o mZ JmcmVë¶m JmcmV hgcm Am{U åhUmcm, "ho à^y! ‘cm àoaUm Xo H$s, ‘r Vw¶m AZwJh« m~Ôc (Zoh‘r) Am^ma ‘mZV amhmdo, Omo Vy ‘m¶mda d ‘m¶m AmB©dS>cm§da Ho$cm Amhog. VgoM Vy àgÞ hmoerc AerM gËH¥$˶o ‘r H$aV amhmdr (˶mMr ‘cm eº$s àXmZ H$a.) VgoM Vy Amnë¶m H¥$noZo ‘mPm g‘mdoe Vw¶m gXmMmar ^º$m§‘ܶo H$a.' 20 (EHo$ {Xder) gwc‘o mZZo Amnë¶m nú¶m§Mr nmhUr Ho$cr d åhQ>c,o "H$m¶ H$maU Amho H$s, ‘cm hþXhþX ( hm njr) Hw$R>o AmT>iV Zmhr, Vmo OmUyZ~wOZy Hw$R>Vo ar {ZKyZ Jocm Amho H$s H$m¶? 21 (Ago Agoc Va) ‘r ˶mcm {ZpíMVnUo H$R>mao {ejm H$aoZ. qH$dm ‘r ˶mg (H$mnyZ) hcmc H$ê$Z Q>mHo$Z. qH$dm ˶mg ‘m¶mg‘moa Amnë¶m J¡ahOoarMo ¶mo½¶ H$maU Úmdo cmJoc.' 22 ‘J WmoS>çmM AdH$memZ§Va Vmo njr {VWo Amcm d åhUmcm, "‘m¶m {ZXe©Zmg Aer EH$ Jmoï> Amcocr Amho, {OÀ¶m{df¶r Vwåhmcm AÚmn ‘m{hVr Zmhr, ‘r Vw‘À¶mH$S>o g~m (¶m ZJamMr) EH$ ImÌrnydH© $ I~a AmUcr Amho. 23 ‘cm Ago AmT>ico Amho H$s, EH$ ór Amho, Or VoWrc cmoH$m§da amÁ¶ H$aVo. {VÀ¶mH$S>o gd© H$mhr Amho. {VMo ’$ma ‘moR>o qghmgZ Amho. 24 ‘r nm{hco H$s, Vr d {VMo cmoH$ A„mhcm gmoS>y Z gy¶m©Mr nyOm H$aVmV Am{U g¡VmZmZo ˶m§Mr hr H¥$˶o ˶m§Zm Mm§Jcr dmQ>mdr Ago, gwemo^rH$aUmMo H$m‘ Ho$co Amho Am{U ˶m§Zm (A„mhÀ¶m) ‘mJm©nmgyZ Xÿa ^cVrH$S>Mo Zoco Amho. (Aer 17



Hw$amU ˶m§Mr AdñWm Pmë¶m‘wio AmVm) ˶m§Zm gÝ‘mJ© cm^Uo ’$ma H$R>rU Amho. 25 ˶m§Zr A„mhMr CnmgZm H$am¶cm ZH$mo H$m, Omo AmH$memVrc Am{U n¥Ïdrdarc Jwá Jmoï>r CKS>H$sg AmUVmo. Am{U Vmo gd© OmUVmo Oo Vwåhr cn{dVm Am{U Oo Vwåhr àH$Q> H$aVm. 26 "A„mh' ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶ Zmhr. VmoM ‘mcH$ Amho g‘ñV {dídmÀ`m gÎmmH|$ÐmMm.' 27 gwc‘o mZZo åhQ>c,o "Amåhr cdH$aM nmhÿ H$s, Vy Iao ~moccm Amhog H$s, ImoQ>o ~mocUmè`m§nH¡ $s Amhog. 28 Vy ‘mPo ho nÌ KoD$Z Om Am{U Vo ˶m§À¶mH$S>o Q>mHy$Z Xo. ‘J ˶m§À¶mnmgyZ ~mOycm hmo Am{U ~K ˶m§Mr ˶mda à{V{H«$¶m H$m¶ AgVo.' 29 (Ooìhm g~mÀ¶m amUrZo Vo nÌ dmMco, Voìhm Vr Amnë¶m gaXmam§Zm) åhUmcr, "gaXmam§Zmo! ‘m¶mH$S>o EH$ gÝ‘mZZr¶ nÌ nmR>dʶmV Amcoco Amho.' 30 Vo gwc‘o mZ H$Sy>Z Amcoco Amho, ‘OHy$a Agm Amho, Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. 31 (nwT>o {c{hcoco Amho H$s,) Vwåhr ‘m¶m{déÕ Ðmoh H$aʶmMo à¶ËZ H$ê$ ZH$m. Va AmkmYmaH$ ~ZyZ ‘m¶mg‘moa hOa ìhm.' 32 (˶m§À¶mg‘moa nÌ dmMë¶mZ§Va) amUr åhUmcr, "gaXmam§Zmo! (Or g‘ñ¶m gܶm ‘m¶mg‘moa C^r Amho) ˶m~m~VrV ‘cm g„m Úm. ‘r Vw‘À¶mer g„m‘gcV Ho$ë¶m{edm¶ (‘hÎdmÀ¶m {df¶mda) H$Yrhr {ZU©¶ KoV ZgVo.' 33 Vo åhUmco, "Amåhr e{º$emcr AmhmoV Am{U ~cmT>ç cT>dæ¶o AmhmoV. AmVm {ZU©¶ Amnë¶m hmVr Amho. Va H$moUVm AmXoe Úm¶Mm, ¶mda AmnUM {dMma H$amdm' 34 Vr åhUmcr, "~cmT>ç amOo Ooìhm EImÚm àXoemda AmH«$‘U H$aVmV, Voìhm Vo {VWo àM§S> ZmgYyg d (cwQ>mcyQ>) H$aVmV. Am{U VoWrc à{V{ð>V cmoH$m§Zm ’$maM An‘mZmMr dmJUyH$ XoVmV. Va ho XoIrc VoM H$aVrc. 35 ~ao Va ‘r Ago H$aVo H$s, ˶m§À¶mH$S>o EH$ ZOamUm nmR>{dVo Am{U nmhVo H$s, XÿV H$m¶ CÎma KoD$Z ¶oVmo Vo.' 494



495



gyah-27. AZ-Zåc Ooìhm (amUrMm XÿV) gwc‘o mZH$S>o nmohmoMcm, Voìhm gwc‘o mZZo ˶mcm åhQ>c,o "Vwåhr ‘mPr YZg§nÎmrÛmao ‘XV H$ê$ BpÀN>Vm H$s H$m¶? nU A„mhZo Oo H$mhr ‘cm {Xcoco Amho, Vo Ë`mnojm {H$VrVar Mm§Jco Amho, Oo ˶mZo Vwåhmcm {Xco Amho. Vw‘Mm ZOamUm Vwåhmcm cIcm^ Agmo. 37 ˶m§À¶mH$S>o naV Om, Amåhr ˶m§À¶mda Aem ’$m¡Om KoD$Z MT>mB© H$ê$, Á¶m§Mm à{VH$ma Vo H$Xm{n H$ê$ eH$Uma ZmhrV. ‘J Amåhr ˶m§Zm VoWZy An‘m{ZV H$ê$Z KmcdyZ XoD$. n[aUm‘r Vo AJXr cmMma d ‘O~ya Pmcoco AgVrc.' 38 (Ooìhm gwc‘o mZcm H$imco H$s, Vr amUr ¶oV Amho) Voìhm Vmo åhUmcm, "Xa~mar cmoH$m§Zmo! Vw‘À¶mn¡H$s H$moU {VMo qghmgZ, Vo cmoH$ eaUmJVr nËH$aʶmgmR>r ‘m¶mH$S>o nmohmoMÊ`mnydu, KoD$Z ¶oD$ eH$Vmo?' 39 {OÞm§nH¡ $s EH$ amjgr VmH$X Agcocm {OÞ åhUmcm, "‘r Vo Vw‘À¶mg‘moa AmUyZ R>do Zo , ¶mnydu H$s, Vwåhr Amnë¶m OmJodê$Z CR>mc. ‘cm ¶mMo nyU© gm‘϶© àmá Amho d ‘r {dídmgnmÌhr Amho.' 40 (Xa~mar cmoH$m§nH¡ $s) Á¶mcm (A„mhÀ¶m) J«W§ mMo H$mhr kmZ hmoV,o Vmo åhUmcm, "‘r, Va Vwåhr S>mi o o cdʶmÀ¶m AmYrM AmUyZ Vo gmXa H$aoZ.' ‘J Ooìhm gwc‘o mZZo Vo (qghmgZ) IamoIa ˶mÀ¶mg‘moa AmUyZ R>do coco nm{hco, Voìhm Vmo åhUmcm, "hr ‘m¶m nmcZH$˶m©Mr H¥$nm Amho Am{U ¶mgmR>r Amho H$s, Vmo ‘mPr hr H$gmoQ>r nmhÿ BpÀN>Vmo H$s, ‘r ˶mÀ¶mà{V H¥$VkVm 춺$ H$aUmam ~ZVmo H$s, H¥$V¿ZVoMo àXe©Z H$aUmam. Va Omo H$moUr H¥$VkVm 춺$ H$aUmam ~Zoc Va ˶mV ˶mMoM ^co Amho. Omo H$moUr H¥$V¿ZVoMo àXe©Z H$aoc Va (˶mZo ho cjmV R>do mdo H$s), ‘mPm nmcZH$Vm© AmË‘{Z^©a Amho d ’$ma CXma Amho. 41 ‘J gwc‘o mZ nwT>o åhUmcm, "{VÀ¶m qghmgZmMr {Vcm AmoiI nQy> Z¶o Ago H$ê$Z Q>mH$m, åhUOo ho nmhVm ¶oBc © H$s, (g˶ OmUʶmÀ¶m ~m~VrV) Vr J§^ra Amho qH$dm Vr ˶m cmoH$m§nH¡ $sM Amho, Oo (g˶ OmUʶmÀ¶m ~m~VrV) 36



Hw$amU J§^ra ZgVmV.' Ooìhm Vr gwc‘o mZH$S>o nmohmoMcr, Voìhm {Vcm {dMmaʶmV Amco, "VwPo qghmgZ ¶mgmaIoM Amho H$m?' Vr åhUmcr, "ho Va Ago {XgVo H$s, OUy H$mhr AJXr VoM Amho. (Am{U gwc‘o mZ Amnë¶m Xa~mar cmoH$m§Zm åhUmcm, "{VMr ‘XV Ho$ë¶m{edm¶, {Vcm g˶ C‘Oco Amho'). (Vr nwT>o åhUmcr), Amåhmcm ¶mAmYrM ho ‘mhrV Pmco hmoV,o (H$s Vwåhmcm ho gd© gm‘϶© A„mhH$Sy>Z àmá Pmcoco Amho) Am{U Amåhr ñdV:cm A„mhg‘moa g‘{n©V Ho$co Amho.' 43 (AemàH$mao {Vcm OrdZmMo g˶ C‘Oco). ˶m Jmoï>tZr {Vcm (g˶m)nmgyZ AmÎmmn`ªV Xÿa R>do co hmoV,o Á¶m§Mr Vr A„mhcm gmoS>y Z CnmgZm H$arV hmoVr, (AmYr) Vr g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§nH¡ $s EH$ hmoVr. 44 (WmoS>çm doimZ§Va) {Vcm amO‘hmcmV àdoe H$aʶmgmR>r gm§JʶmV Amco, Ooìhm {VZo (‘hmcmV àdoe Ho$cm) d nm{hco Va {Vcm dmQ>co {VWo Imoc nmʶmMo Ocme¶ Amho. åhUyZ {VZo Amnë¶m nmoQ>è¶m CKS>çm Ho$ë¶m, gwc‘o mZZo åhQ>c,o "hm Agm ‘hmc Amho H$s, H$mMoÀ¶m cmÚm§nmgyZ Á¶mMr ’$ag~§Xr Ho$cocr Amho.' Vr åhUmcr, "ho à^y! ‘r (Vwcm gmoS>y Z BVam§Mr CnmgZm H$ê$Z) ‘m¶m {Odmda A˶mMma H$arV am{hco, nU AmVm ‘r gwc‘o mZ~amo~a g§nUy © {dídmMm nmcZH$Vm© Agcoë¶m A„mhcm ñdV:cm g‘{n©V H$aVo.' 45 (AemMàH$mao) Amåhr g‘yX (¶m O‘mVr) H$S>o ˶m§Mm ^mD$ gmcoh ¶mg (n¡J~§ a {Z¶wº$ H$ê$Z, ¶m g§Xeo mgh) nmR>{dco H$s, Ho$di A„mhMr CnmgZm H$am, nU ˶m§À¶mV XmoZ JQ> nS>co d Vo EH$ Xþgè¶mer PJSy> cmJco. 46 gmcoh åhUmcm, "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! Vwåhr ^ë¶m Jmoï>rnojm dmB©Q> Jmoï>rH$S>o H$m Ymd KoVm, Vwåhr A„mhH$S>o j‘m¶mMZm H$m H$arV ZmhrV, H$Xm{MV Vw‘À¶mda H¥$nm Ho$cr OmB©c?' 47 ˶m§Zr CÎma {Xco, "Amåhr Va Vwcm d Vw¶m~amo~a Agcoë¶m§Zm AneHw$Zr ‘mZVmo.' (˶mda) ˶mZo CÎma {Xco, "Zmhr, (‘mUgmÀ¶m) (Mm§Jë¶m) dmB©Q> Z{e~mMo {Z¶§ÌU Va A„mhH$S>Mo Amho. nU g˶ ho Amho H$s, Vwåhr Ago 496



42



497



gyah-27. AZ-Zåc cmoH$ AmhmV, Á¶m§Mr H$gmoQ>r nm{hcr OmV Amho.' 48 ehamV Ago ZD$ OU hmoV,o Oo ^yVcmda Ho$di CnÐd ‘mOdrV AgV, Vo H$moUVohr {dYm¶H$ H$m¶© A{O~mV H$arV ZgV. 49 Vo åhUmco, "Vwåhr gd©OU A„mhÀ¶m ZmdmZo enW KoD$Z à{Vkm H$am H$s, AmnU gmcoh Am{U ˶mÀ¶m~amo~a Agcoë¶m cmoH$m§Zm amÌrÀ¶m doigo AJXr JwnMwn[a˶m h„m H$ê$Z R>ma H$ê$Z Q>mHy$. ‘J (Ooìhm Mm¡H$er A§VJ©V) Amåhmg {dMmaco OmB©c Va AmnU Ago gm§JZy Q>mHy$, hr KQ>Zm Ooìhm KS>cr, Voìhm Amåhr {VWo hOaM ZìhVmo. Amåhr AJXr g˶ VoM ~mocV AmhmoV.' 50 AemàH$mao ˶m§Zr EH$ ¶moOZm AmIcr Am{U AmåhrXoIrc EH$ ¶moOZm AmIcr, nU ˶m§Zm (Am‘À¶m ¶moOZoMr) ‘wimV OmUrdM ZìhVr. 51 Va nmhm, ˶m§À¶m ¶moOZoMm eodQ> H$gm Pmcm Vmo, Amåhr ˶m§Zm d ˶m§À¶m cmoH$m§Zm g‘yi Zï> H$ê$Z o r AmhoV, ˶m§À¶m A˶mMmar Q>mH$co. 52 ˶m§Mr Kao AmVm AmogmS> nS>cc H¥$˶m§nmoQ>r (ho Ago Pmco). {ZpíMVM ¶mV g§Xeo Agcocm YS>m Amho, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo kmZr AmhoV. 53 Am{U Amåhr ˶m cmoH$m§Zm dmMdco Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr hmoVr Am{U Am‘Mr OmU d ^¶ ~miJyZ OrdZ ì¶VrV H$arV am{hco. 54 AemMàH$mao (Amåhr dmMdco) cyVcm, Ooìhm Vmo ˶mÀ¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "Vwåhr OmUyZ~wOZy Hw$H$‘© H$arV AmhmV? 55 dmgZm§Y hmoD$Z, Vwåhr Amnë¶m nËZtZm gmoS>y Z, nwéfm§H$S>o OmVm? (Ago nmnH¥$˶ Vwåhr H$m ~ao H$aVm?) IamoIa Vwåhr ’$maM AkmZr cmoH$ AmhmV.' 56 nU ˶mÀ¶m cmoH$m§Mo ¶m{edm¶ Xþgao CÎma ZìhVo, (Vo AmngmV åhUmco) "(cyVcm d) ˶mÀ¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm Amnë¶m dñVr~mhoa KmcdyZ Úm, ho cmoH$ ’$ma ewÕ Mm[aͶmMo ~Zy nmhVmV.' 57 ‘J Amåhr ˶mcm d ˶mÀ¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm dmMdco, nU ˶mÀ¶m nËZrcm gmoSy>Z, {VÀ¶m~m~VrV Am‘Mm {ZU©¶ hm hmoVm H$s, Vr ‘mJo



Hw$amU amhUmè¶m§gmo~V ‘mJoM amhrc. Amåhr ˶m§À¶mda EH$ dfm©d Ho$cm {dZmeH$mar dfm©d, Va nmhm, {H$Vr dmB©Q> hmoVm Vmo dfm©d ˶m§À¶mda, Á¶m§Zm gmdY Ho$co Joco hmoVo (åhUOo {ejm XoʶmgmR>r nmS>cc o m nmD$g). 59 (n¡J~§ a! cmoH$m§Zm) gm§Jm, "gd© àH$maÀ¶m ñVwVrMm A{YH$mar A„mh Amho, VgoM ˶mZo {ZdS> Ho$coë¶m ˶mÀ¶m ^º$m§da em§Vr Amho (åhUOo Aem ^º$m§Zm em§Vr d gwa{jVVoMr A„mhH$Sy>Z ½¶ma§Q>r Amho).' (˶m§Zm {dMmam), "A„mh loð> Amho H$s, Vo Á¶m§Zm (cmoH$) ˶mÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoVmV?' 60 Vmo H$moU Amho, Á¶mZo AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr Ho$cr Am{U Vw‘À¶mgmR>r AmH$memVyZ (T>Jm§Ûmao OrdZXm¶r) nmʶmMm dfm©d Ho$cm. ‘J ˶m nmʶmÛmao Z¶Zaå¶ ~mJm ’w$c{dë¶m. Vw‘À¶mV Vo gm‘϶© H$Xm{n ZìhVo H$s, Vwåhr ¶m PmS>mn§ H¡ $s (EH$ PmS>XI o rc) CJdy eH$co AgVo. (Va gm§Jm,) A„mh{edm¶ Xþgam H$moUr Cnmñ¶ Agy eH$Vmo H$m? (Omo ho gd© H$ê$ eH$Vmo). dñVwV: ho cmoH$ (VH©$ewÕ ‘mJm©nmgyZ) ^aH$Q>cc o o cmoH$ AmhoV. 61 Vmo H$moU Amho, Á¶mZo n¥Ïdrda OrdZXm¶r ì¶dñWm ñWm{nV Ho$cr? (Á¶m‘wio ho dmñVì¶ H$aʶmOmoJo J«h ~Zco) Am{U H$moUr ˶mV ZÚm§Zm àdm{hV Ho$co? VgoM H$moUr (n¥Ïdrda) nd©Vm§Zm C^o Ho$co ‘J (JmoS> d Imè¶m) XmoZ g‘wÐm§À¶m Xaå¶mZ AS>ga {Z‘m©U Ho$co. A„mh{edm¶ Xþgam H$moUr Cnmñ¶ Agy eH$Vmo H$m? nU ˶m§À¶mn¡H$s ~hþg»§ ¶ cmoH$ (Á¶m§Zm Ago dmQ>V)o ˶m§Zm ‘mhrV Zmhr (H$s, Vo H$m¶ åhUV AmhoV). 62 Vmo H$moU Amho, Omo Aghm¶mÀ¶m hmHo$cm à{VgmX XoVmo, Ooìhm Vmo ˶mMm Ymdm H$aVmo Am{U ˶mMo Xþ:I Xÿa H$aVmo. VgoM H$moU Vwåhmcm n¥Ïdrda {VMo dmag ~ZdVmo. A„mh{edm¶ Xþgam H$moUr Cnmñ¶ Amho H$m? nU Vwåhr cmoH$ AJXr ¹${MVM ~moY J«hU H$aVm. 63 Vmo H$moU Amho, Omo O{‘Zrda d g‘wÐmÀ¶m A§Y:H$mamV Vwåhmcm ‘mJ© XmIdVmo? VgoM H$moU Amnë¶m nmD$gê$nr H¥$nmd¥ï>rnydu 498



58



499



gyah-27. AZ-Zåc gwIX dmVm© XoUmao dmao nmR>dVmo? A„mh{edm¶ Xþgar H$moUVr X¡dr eº$s Amho H$m? A„mh {H$VrVar ‘hmZ Amho ˶mnojm Á¶m§Zm Vo ˶mMo g‘H$j R>a{dVmV. 64 Vmo H$moU Amho, Omo g¥ï>rg àW‘ {Z‘m©U H$aVmo, ‘J ˶mMr nwZamd¥Îmr H$aVmo? VgoM Vmo H$moU Amho, Omo Vwåhmcm AmH$me d O‘rZ ¶m§VZy CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo? A„mh{edm¶ Aݶ X¡dr eº$sMo ApñVËd Amho (Ago Vwåhmcm dmQ>V)o H$m? (n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, Vw‘À¶m ~mocʶmV V϶ Agoc Va Vgo à‘mU àñVwV H$am. 65 (˶m§Zm) gm§Jm, "AmH$memV d n¥Ïdrda (åhUOoM g‘ñV g¥ï>rV), A„mhcm gmoS>y Z H$moUrhr Agm Zmhr, Á¶mcm H$moU˶mhr Jmoï>rMo AÑí¶ g˶ ‘mhrV Amho.' VgoM ˶m§Zm hohr ‘mhrV Zmhr H$s, ˶m§Zm nwÝhm Ho$ìhm CR>{dco OmUma Amho. 66 Va dñVwpñWVr hr Amho H$s, ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZm{df¶rMo kmZ ˶m§À¶mH$S>o am{hcoco Zmhr. Vo Zoh‘r ˶mÀ¶m g˶m{df¶r gme§H$ AgVmV. EdT>Mo Zìho Va Vo ˶m~m~VrV AJXr Am§Yio ~Zcoco AmhoV. 67 g˶ ZmH$maUmao cmoH$ (AmíM`m©Z)o åhUVmV, "H$m¶! Ooìhm Amåhr Am‘À¶m dmS>d{S>cm§à‘mUo ‘mVr Pmcoco Agy, Voìhm Amåhmcm nwÝhm {Od§V H$ê$Z ~mhoa H$mT>co OmB©c? 68 Ago dMZ Amåhmcm XoʶmV Amco Am{U Am‘À¶mAmYr Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zmhr XoʶmV Amco hmoV.o ho gd© Aݶ H$mhr ZgyZ nydO© m§À¶m Jmoï>r AmhoV.' 69 (n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, "^yVcmda Oam {’$ê$Z nmhm, AnamYr cmoH$m§Mm eodQ> H$gm Pmcm Vmo.' 70 n¡J~§ a! ˶m§À¶m~m~VrV Xþ:Ir hmoD$ ZH$m, VgoM Vw‘À¶m{déÕ Á¶m IQ>nQ>r Vo H$arV AmhoV, ˶m~Ôc H$ï>r hmoD$ ZH$m. 71 Vo (Vwåhmcm) {dMmaVmV, "Vw‘À¶m åhUʶmV H$mhr V϶ Agoc Va (gm§Jm) H$s, Vo (nwZéËWmZmMo) dMZ Ho$ìhm nyU© hmoUma?' 72 (˶m§Zm) gm§Jm, "Á¶m Jmoï>rgmR>r (AkmZmnmoQ>r) Vwåhr KmB© H$arV AmhmV, ˶mMm H$mhr ^mJ Vw‘À¶m AJXr Odi ¶oD$Z



Hw$amU R>no cocm Agy eH$Vmo.' ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, Vw‘Mm nmcZH$Vm© cmoH$m§à{V ’$maM H¥$nmd§V Amho, nU ˶m§À¶mn¡H$s ~hþg»§ ¶ H¥$Vk ZmhrVM. 74 Z¸$sM Vw‘Mm nmcZH$Vm© cmoH$m§À¶m ‘Zm‘ܶo H$m¶ XS>cc o o Amho, Vo gd© Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo, VgoM Oo Vo àH$Q> H$arV AgVmV Vohr OmUVmo. 75 H$maU AmH$memV d n¥Ïdrda Aer H$moUVrhr Jmoï> XS>cc o r Zmhr, Or (˶mÀ¶m) ñnï> J«§WmV Z‘yX Ho$cocr Zgoc. 76 {ZpíMVM ho Hw$amU BòmB©cÀ¶m ‘wcm§da AZoH$ Jmoï>tMo g˶ ñnï> H$arV Amho, Á¶m§À¶m{df¶r Vo ‘V^oX ~miJVmV. 77 ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, hoo (A„mhH$Sy>Z) ‘mJ©Xe©Z d H¥$nm Amho lÕmd§Vm§gmR>r. 78 (lÕmd§Vm§Zmo!) {ZpíMVnUo Vw‘Mm nmcZH$Vm© Amnë¶m ({ddoH$nyU)© AmkoÛmao ˶m§À¶m Xaå¶mZ {ZU©¶ H$aoc, Vmo gd©e{º$‘mZ Amho, gd© H$mhr OmUUmam Amho. 79 Va A„mhda AT>inUo Amncm {dídmg R>do m; Vwåhr gwñnï> Aem g˶mÀ¶m ‘mJm©da AmhmV, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 80 (n¡J~§ a!) Vwåhr ‘¥Vm§Zm (Amncm g§Xeo ) EoH$dy eH$V Zmhr. VgoM (‘ZmZo) ~{hao Pmcoë¶m§Zm XoIrc (Amncm g§Xeo ) Vwåhmcm gwZmdVm ¶oUma Zmhr, Ooìhm Vo nmR> {’$adyZ {ZKyZ OmV AgVmV. 81 VgoM Vwåhr (‘ZmZo) Am§Yio Pmcoë¶m cmoH$m§Zm XoIrc MwH$sÀ¶m ‘mJm©nmgyZ Xÿa H$ê$Z gÝ‘mJ© XmIdy eH$V Zmhr. Vwåhr Va ˶m§ZmM EoH$dy eH$Vm (åhUOo ˶m§ZmM EoH$dUo AW©nUy © R>aUma Amho), Oo (ñdoÀN>Zo )o Am‘À¶m g§Xeo m§da {dídmg R>do VmV Am{U Am‘À¶mà{V ñdV:cm g‘{n©V H$ê$Z Q>mH$VmV. 82 Ooìhm Vr KQ>H$m (åhUOo ݶm¶mMm {Xdg) ˶m§À¶mda ¶oD$Z R>no c o , Voìhm Amåhr O{‘ZrVyZ EH$ Xmã~h ~mhoa H$mTy> Omo Ë`m§À`mer g§^mfU H$aoc, (åhUoc) cmoH$m§Mr Am‘À¶m g§Xeo m§da Iè¶m AWm©Zo lÕm ZìhVrM. 83 ˶m {Xder Amåhr à˶oH$ OZg‘yhmVyZ Aem cmoH$m§Mm EH$ doJim JQ> H$ê$, Oo Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>adrV AgV. ‘J (naV ˶m§À¶m AnamYm§À¶m 500



73



501



gyah-27. AZ-Zåc Vrd«VZo gw ma) ˶m§Mo doJdoJio JQ> nmS>co OmVrc. 84 ‘J Ooìhm Vo (gwZmdUrgmR>r) hOa hmoVrc, Voìhm A„mh åhUoc, "Vwåhmcm ¶mg§~Y§ mZo C{MV kmZ ZgVmZmhr, Vwåhr (Ho$di hÅ>mnmoQ>r) ‘m¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dcmV Zm? Oa Ago Zmhr Va Vwåhr Xþgao H$m¶ H$arV hmoVm?' 85 ˶m§À¶m{déÕ ’¡$gcm gwZmdcm OmB©c, ¶m H$maUmñVd H$s, ˶m§Mo A˶mMmar H¥$˶ ({gÕ) Pmcoco Agoc. (g~~r ~mocZy XmIdʶmgmR>r) Vo EH$ eãX XoIrc Cƒmê$ eH$Uma ZmhrV (åhUOo Vo AJXr AdmH$ Pmcoco AgVrc). 86 Vo (qMVZnydH© $) ho nmhV ZmhrV H$m H$s, Amåhr amÌ ~Z{dcr, ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zm {dlm§Vr KoVm ¶mdr, VgoM ˶m§Zm nmhVm ¶mdo, ¶mgmR>r {Xdgmcm àH$me‘mZ ~Z{dco. ¶m‘ܶo (A„mhÀ¶m gm‘϶m©À¶m) {Zemʶm AmhoV, {dídmg R>do Umè¶m cmoH$m§gmR>r. 87 Á¶m {Xder qeJ ’w$§ H$co OmB©c, Voìhm gd© (àm{U‘mÌ) Oo AmH$memV AmhoV d Oo n¥Ïdrda AmhoV. ˶mÀ¶m ^rVrZo ^m§~mdyZ OmVrc. nU ¶mnmgyZ Vo cmoH$ gwa{jV AgVrc, Á¶m§À¶m~m~VrV A„mhMr BÀN>m Agoc. Voìhm Vo gd©OU {dZ‘« hmoD$Z ˶mÀ¶mg‘moa hOa hmoVrc. 88 Vwåhr nd©Vm§Zm nmhVm Am{U Vwåhmcm (gܶm) dmQ>Vo H$s, Vo ^¸$‘nUo AT>i AdñWoV AmhoV. nU (nwZéËWmZmMo qeJ ’w$§ H$ë¶mZ§Va) ho (nd©V) T>J MmcVmV Vgo Mmcy cmJVrc. ho gd© A„mhÀ¶m H$m¶©H$w ecVoMo àVrH$ Amho, Á¶mZo à˶oH$ dñVyg n[anyU© KS>dco (åhUOo à˶oH$ dñVy ˶mZo A§{V‘ ‘m°S>bda KS>{dcocr Amho). {ZpíMVM Vmo Vo gd© OmUVmo, Oo Vwåhr H$arV AgVm. 89 Omo H$moUr (˶mÀ¶mg‘moa Aem AdñWoV) hOa hmoBc © H$s, ˶mZo Mm§Jcr H¥$˶o Ho$cocr AgVrc Va ˶mcm A{YH$ Mm§Jco ’$i {‘ioc. VgoM Vo ˶m {XdgmÀ¶m XheVrnmgyZ gwa{jV © H$s, ˶mZo nmnH$‘© Ho$coco AgVrc. 90 VgoM Omo H$moUr Aem AdñWoV ¶oBc AgVrc Va Aem cmoH$m§Zm Vm|S>Ker AmJrV cmoQ>y Z XoʶmV ¶oBc © . (Am{U ˶m§Zm {dMmaco OmB©c) Vwåhmcm Vw‘À¶m H¥$˶m§Zgw ma ¶mo½¶ VmoM ‘mo~Xcm



502



Hw$amU



{‘imcm H$m? 91 (n¡J~§ a! ˶m§Zm gm§Jm) "‘cm Agm AmXoe XoʶmV Amcm Amho H$s, ‘r ¶m ehamÀ¶m nmcZH$˶m©MrM CnmgZm H$amdr, Á¶mZo ¶mcm AmXaUr¶ (ñWi) R>a{dco Amho. Am{U gd© H$mhr ˶mMoM Amho. VgoM ‘cm Agmhr AmXoe XoʶmV Amcocm Amho H$s, ‘r A„mhcm (Amnco OrdZ) g‘{n©V H$ê$Z Q>mH$mdo 92 Am{U ˶mM~amo~a hm AmXoe Amho H$s, (OJdmgr¶m§Zm) Hw$amUmÀ¶m g§Xeo mZo AdJV H$amdo.' ‘J Omo H$moUr gÝ‘mJm©Mm A§JrH$ma H$aoc, Va ñdV:À¶m H$ë¶mUmgmR>rM H$aoc Am{U Omo H$moUr (hm g§Xeo nmoM{dë¶mZ§Vahr) ^«ï> ‘mJm©daM ‘mJ©ñW amhrc. Va Vwåhr gm§JZy Q>mH$m, "‘r Ho$di gmdY H$aUmam Amho.' 93 Am{U gm§Jm, "gd© ñVwVr Ho$di A„mhgmR>rM Amho, Vmo Vwåhmcm ˶mÀ¶m IwUm Adí¶ XmIdoc, ‘J Vwåhr ˶m§Zm AmoiIyZ ¿¶mc.' VgoM Vw‘Mm nmcZH$Vm© ˶mnmgyZ AZ{^k Zmhr, Oo H$mhr Vwåhr H$arV AmhmV.'



gyah-28. Ac-µH$gg Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Vm0 grZ0 ‘r‘0 2 hr ñnï> J«§WmVrc g§XoedMZo hmoV. 3 lÕmd§V cmoH$m§Zr ~moY J«hU H$amdo ¶mgmR>r, Amåhr Vwåhmcm ‘ygm d {’$aAm¡Z ¶m§À¶m H$hmUrMm dñVwpñWVrda AmYm[aV H$mhr ^mJ H$WZ H$arV AmhmoV. 4 (B{OáMm amOm) {’$aAm¡Z hm ^yVcmda ’$maM ‘JéarMo dV©Z H$arV hmoVm, ˶mZo (Amnë¶m amÁ¶mVrc) cmoH$m§Zm {d{dY JQ>m‘§ ܶo (^oX^mdnydH© $) {d^mJyZ Q>mH$co hmoV.o Ë`m§nH¡ $s EH$m JQ>mg Va ˶mZo ’$maM Aghm¶ H$ê$Z gmoS>co hmoV.o Vmo ˶m§À¶m ‘wcm§Mr h˶m H$arV Ago Am{U ˶m§À¶m ‘wctZm {Od§V R>do rV Ago. {ZpíMVM Vmo n¥Ïdrda AZmMma ‘mO{dUmè¶m§nH¡ $s hmoVm. 5 Amåhr Ago R>a{dco H$s, ˶m cmoH$m§da Amncr H¥$nm H$amdr, Oo ^yVcmda ’$maM N>ico Joco hmoV.o (Amåhr 1



503 gyah-28. Ac-µH$gg BpÀN>co H$s), ˶m§Zm à‘wI ~Zdmdo d (Am‘À¶m H¥$nm àgmXm§M)o ˶m§Zm dmag R>admdo. 6 ˶m§Zm ^yVcmda gÎmm{YH$ma Úmdo. {’$aAm¡Z d hm‘mZ d ˶m§Mr goZm ¶m gdmªZm ˶m§À¶mH$Sy>Z (åhUOo BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Ûmao) Vo XmIdyZ Úmdo, Á¶mMo Vo ^¶ ~miJyZ hmoV.o 7 (‘ygm OÝ‘mcm Amë¶mZ§Va) Amåhr ‘ygmÀ¶m AmB©cm Agm àoaUmg§Xeo {Xcm H$s, "˶mcm XÿY nmOdrV amhm, nU Ooìhm ˶mÀ¶m~m~VrV qMVm hmoBc © (H$s, Vmo amOmÀ¶m ‘wcm§Zm ‘maʶmÀ¶m ‘mo{h‘oMm ~ir R>ê$ eH$Vmo) Voìhm Vy ˶mcm (EH$m noQ>rV R>do Zy ) ZXrV gmoS>y Z Xo. Am{U {^D$ ZH$mog d Xþ:Irhr hmoD$ ZH$mog. Amåhr ˶mcm Vw¶mH$S>o (gwa{jV) naV AmUy Am{U ˶mcm n¡J~§ am§nH¡ $s EH$ n¡J~§ a ~Zdy.' 8 ‘J {’$aAm¡ZÀ¶m Hw$Qw>~§ mVrc cmoH$m§Zr (ZH$iV) ˶mcm ¶mgmR>r CMcyZ ~mhoa H$mT>co H$s, nwT>o MmcyZ VmoM ˶m§Mm eÌy d ˶m§À¶m Xþ:Img H$maUr^yV ìhmdm. ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, {’$aAm¡Z d hm‘mZ d ˶m§Mo g¡Ý¶ ho gd© AnamYr cmoH$ hmoV.o 9 Am{U {’$aAm¡ZMr nËZr åhUmcr, "ho (gwX§ a ~mi) ‘m¶mgmR>r d Vw‘À¶mgmR>r ZoÌgwI R>ac o . ¶mg R>ma H$ê$ ZH$m. H$Xm{MV Vmo Amnë¶mgmR>r cm^àX R>ac o . qH$dm (nwT>)o AmnU ¶mg nwÌ åhUyZ XÎmH$hr KoD$ eH$Vmo.' (nU) Vo H$m¶ H$arV AmhoV, ¶mMr ˶m§Zm OmUrd ZìhVr. 10 {VH$S>o ‘ygmÀ¶m AmB©À¶m ‘ZmVrc ~oMZ¡ r IynM dmT>cr. {VZo (Am‘À¶m dMZm§da) AT>i lÕm R>do mdr åhUyZ Amåhr {VÀ¶m ‘Zmcm ({deof) ~iH$Q>r àXmZ Ho$cr ZgVr Va {VZo ho ahñ¶ {ZpíMVnUo (gdmªg‘moa) ~mocZy Q>mH$co AgVo. 11 Vr ‘ygmÀ¶m ~{hUrcm åhUmcr, "Vy ˶mÀ¶m ‘mJo-‘mJo Om.' Am{U Vr (‘wcJr) Xþê$Z (˶m noQ>rda) AZmoiIr 춺$sà‘mUo {ZarjU R>do Zy hmoVr Am{U ¶m Jmoï>rMr ˶m cmoH$m§Zm ‘wirM OmUrd Pmcr Zmhr. 12 Am{U Amåhr AmYrM ‘ygmÀ¶m ~m~VrV Ago Ho$co hmoVo H$s, ˶mZo Am¶m§Mo XÿY {nʶmg



Hw$amU ZH$maM Úmdm. Voìhm Vr ‘wcJr åhUmcr, "‘r Vwåhmcm Aem Hw$Qw>~§ m{df¶r gm§Jy H$m (OoWrc XmB©) ¶m (~mimMm) Vw‘À¶mgmR>r gm§^mi H$aoc Am{U ¶mMr Mm§Jë¶màH$mao H$miOr KoBc © .' 13 AemàH$mao Amåhr ˶mcm ˶mÀ¶m AmB©H$S>o naV{dco. ¶mgmR>r H$s, (Amnë¶m ~mimcm nmhÿZ) {VMo S>mi o o gwImdco Omdo Am{U {VZo Xþ:Ir-H$ï>r hmoD$ Z¶o. VgoM {VZo OmUyZ ¿¶mdo H$s, A„mhMo dMZ Zoh‘r g˶ R>aVo. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmU Zmhr. 14 ‘J Ooìhm ‘ygm nyUn© Uo àm¡T>mdñWoV nmohmoMcm Am{U (‘ZmZo) nyUn© Uo n[an¹$ ~Zcm, Voìhm Amåhr ˶mcm {ddoH$ d kmZ àXmZ Ho$co. Amåhr Mm§Jcr H$‘} H$aUmè¶m§Zm AemàH$mao ’$i XoV AgVmo. 15 (EHo$ {Xder) ˶mZo ehamV Aem doigo àdoe Ho$cm H$s, VoWrc ~hþg»§ ¶ cmoH$ (Amnmnë¶m {ZdmgñWmZr Amam‘ H$arV hmoV,o åhUOo ˶mÀ¶mda) H$moUmMrhr Ñï>r nS>cr Zmhr. Voìhm ˶mZo XmoZ ‘mUgo AmngmV cT>V Agë¶mMo nm{hco. EH$ ˶mÀ¶m ñdV:À¶m O‘mVrMm hmoVm Am{U Xþgam ˶mÀ¶m eÌy njmVrc hmoVm. Va Omo (‘ygmÀ¶m) O‘mVrn¡H$s hmoVm, ˶mZo ˶mÀ¶m eÌy njmVrc 춺$sÀ¶m {déÕ ‘ygmH$S>o ‘XVrMr ‘mJUr Ho$cr. Voìhm ‘ygmZo ˶m ‘mUgmcm EH$ R>mgo m cJmdcm Am{U ˶mV ˶mMm ‘¥Ë¶y Pmcm. (¶m KQ>ZZo o ‘ygm AJXr níMmÎmmnmZo ñVãY Pmcm) åhUmcm, "ho Va (‘m¶m hmVyZ) g¡VmZr H¥$˶ KS>c.o IamoIa g¡VmZ ‘mUgmMm eÌy{edm¶ Aݶ H$moUr Zmhr, (‘mUgmcm) ‘mJ©^ï« > H$aUmam.' 16 ˶mZo (A„mhH$S>)o àmW©Zm Ho$cr, "ho à^y! ‘r ñdV:da Aݶm¶ H$ê$Z ~gcmo, åhUyZ Vy ‘cm j‘m H$a.' Voìhm A„mhZo ˶mcm j‘m Ho$cr. IamoIa Vmo ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 17 ˶mZo åhQ>c,o "ho à^y! Á¶mà‘mUo Vy (‘cm j‘mXmZ XoD$Z) ’$ma ‘moR>o CnH$ma ‘m¶mda Ho$co Amhog, Va ‘rhr (Vwcm Ago dMZ XoVmo H$s, ¶mnwT>)o ‘r AnamYr cmoH$m§Mm gmhmæ¶H$Vm© H$Yrhr ~ZUma Zmhr.' 504



505 gyah-28. Ac-µH$gg Xþgè¶m {Xder gH$mir CRy>Z ^rV-^rV d gmdY{Jar ~miJV Vmo ehamVyZ OmV hmoVm. Voìhm nmhVmo Va H$m¶? VmoM ‘mUyg Á¶mZo AmXë¶m {Xder ˶mMr ‘XV ‘m{JVcr hmoVr, VmoM AmO nwÝhm (‘ygmcm) ‘XVrgmR>r ~mocmdV Amho. ‘ygmZo ˶mcm åhQ>c,o "Vy IamoIa dmQ> MwH$cocm ‘mUyg Amhog.' 19 Ooìhm ‘ygm ˶mcm nH$Sy>Z (~mOycm H$aʶmÀ¶m CÔoemZo) nwT>o gagmdcm, Omo ˶m XmoKm§Mm eÌy hmoVm. Voìhm Vmo ‘Zwî¶ åhUmcm, "‘ygm, Vy ‘cm R>ma H$ê$ BpÀN>Vmog H$s H$m¶, Á¶mà‘mUo Vy H$mc EH$m ‘mUgmcm R>ma Ho$cog? Vw¶m (dV©Zmdê$Z) Ago dmQ>Vo H$s, Vwcm ^yVcmda XmXm{Jar H$aV amhm¶Mo Amho. Am{U Vwcm ^ë¶m ‘mUgmà‘mUo amhm¶Mo Zmhr (åhUOoM Vwcm H$mhr g‘mOgwYmaH$ dJ¡ao ~Zm¶Mo Zmhr).' 20 (Voìhm) ehamÀ¶m Xþgè¶m Q>mHo $mhÿZ EH$ ‘Zwî¶ {VWo YmdV Amcm d åhUmcm, "‘ygm! amOdmS>çmVrc nXm{YH$mar Vwcm ‘¥Ë¶wXS§ > Xoʶm{df¶r g„m‘gcV H$arV AmhoV, Va Vy ¶oWZy (cdH$a) {ZKyZ Om, {ZpíMVnUo ‘r Vw¶m {hVqMVH$m§nH¡ $s Amho.' 21 ho EoH$y Z Vmo {VWyZ {ZKmcm, ^rV-^rV d XjVm ~miJV, ˶mZo (A„mhH$S>)o àmW©Zm Ho$cr, "ho à^y! ‘cm ¶m A˶mMmar cmoH$m§nmgyZ dmMd.' 22 Ooìhm Vmo ‘{X¶ZÀ¶m {XeoZo ‘mJ©ñW Pmcm, Voìhm Vmo (ñdV:erM) åhUmcm, "‘cm ImÌr Amho, ‘mPm nmcZH$Vm© ‘cm (Adí¶) gÝ‘mJ© XmIdrc.' 23 Ooìhm Vmo ‘{X`ZÀ`m nmUdR>çmOdi nmohmoMcm Voìhm {VWo ˶mZo cmoH$m§Mm EH$ g‘yh (Amnë¶m JwamT>mao m§Zm) nmUr nmOdV Agë¶mMo nm{hco. Am{U ˶m§À¶mnmgyZ Xÿa H$mhr A§Vamda XmoZ {ó¶m Amnë¶m H$inmcm amoIZy C^r Agë¶mMo ˶mcm AmT>ico. ‘ygmZo ˶m§Zm {dMmaco, "Vw‘Mr H$m¶ AS>MU Amho?' ˶m§Zr CÎma {Xco, "Vo JwamIr Omon¶ªV Amnco H$in KoD$Z {VWyZ {ZKyZ OmV ZmhrV Vmon¶ªV, Amåhr (Am‘À¶m H$inmcm) nmUr nmOdy eH$V Zmhr. Am{U Am‘Mm {nVm ’$ma d¥Õ Amho (åhUOo Am‘Mm {nVm H$inmcm nmUr 18



Hw$amU nmOdm¶cm ñdV: ¶oD$ eH$V Zmhr).' 24 (ho EoH$y Z) ‘ygm Zo ˶m§À¶m H$inmcm nmUr nmO{dco. ‘J Vmo VoWZy ~mOycm Pmcm d EHo$ {R>H$mUr gmdcr Imcr OmD$Z (~gcm). ‘J (A„mhH$S>)o àmW©Zm Ho$cr, "ho à^y! Vy Amnë¶m H¥$noZ,o Or H$moUVr ^cr Jmoï> ‘cm àXmZ H$aerc, ˶mMm ‘r IamoIa JaOy Amho.' 25 ‘J WmoS>çmM doimZ§Va ˶m XmoKm§nH¡ $s EH$ (‘wcJr) cmOV-cmOV ˶mÀ¶mH$S>o Amcr d åhUmcr, "‘m¶m d{S>cmZo Vwåhmcm ~mocm{dco Amho, Vo ¶mgmR>r H$s, Vwåhr Am‘À¶mgmR>r Am‘À¶m H$inmcm nmUr nmOdco ˶m~Ôc Vwåhmcm ‘mo~Xcm Úmdm.' ‘J Ooìhm Vmo ˶mÀ¶mH$S>o Amcm d ˶mZo ˶mcm Amncr g§nUy © OrdZ H$hmUr EoH${dcr, Voìhm Vmo åhUmcm, "{^D$ ZH$mog, AmVm ˶m A˶mMmar cmoH$m§nmgyZ Vy gwa{jV Amhog.' 26 ˶mÀ¶m XmoZ ‘wctn¡H$s EH$ åhUmcr, "ho ~m~m! ¶m ‘mUgmcm Amnë¶mH$S>o H$m‘mgmR>r (¶mMm H$mhr ‘ohZVmZm R>adyZ) R>do Zy ¿¶m. H$maU H$m‘mda R>do ʶmgmR>r gdm}Îm‘ ‘mUyg Vmo AgVmo, Omo YS>YmH$Q> d {dídmgnmÌ AgVmo (Ogm hm dmQ>Vmo).' 27 (H$mhr doimZ§Va Vmo d¥Õ ‘mUyg ‘ygmcm) åhUmcm, "‘mPr Aer BÀN>m hmoV Amho H$s, ‘m¶m ¶m XmoZ ‘wcs¨nH¡ $s EH$sMm {ddmh Vw¶mer cmdyZ Úmdm, Vo ¶m AQ>rda H$s, Vy AmR> df} ‘m¶mH$S>o ZmoH$ar H$amdr. Oa Vy Xhm df} nyU© H$aerc Va Vo Vw¶m BÀN>do a Adc§~Zy Amho. ‘r ‘m¶mV’}$ Vw¶mda H$moUVohr H$ï> cmXÿ BpÀN>V Zmhr. A„mhZo BpÀN>co Va ‘r Vwcm EH$ ^cm ‘mUyg Agë¶mMo AmT>ic o .' 28 ‘ygmZo åhQ>c,o "R>rH$ Amho, hr Jmoï> Vw‘À¶m Am{U ‘m¶m Xaå¶mZ {ZpíMV g‘Om, ¶m XmoZ ‘wXVtn¡H$s ‘r H$moUVrhr ‘wXV nyU© Ho$cr Var ‘m¶mda (Z§Va) Xmof R>do cm OmD$ Z¶o. Am{U Amåhr Oo H$mhr ~mocV AmhmoV, ˶mda A„mh gmjr Amho.' 29 ‘J Ooìhm ‘ygmZo Vr ‘wXV nyU© Ho$cr, Vmo Amnë¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm KoD$Z {ZKmcm. (àdmgmXaå¶mZ) ˶mcm Vya nd©VmÀ¶m {Xeog AmJ {Xgcr. Vmo 506



507



gyah-28. Ac-µH$gg Amnë¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm åhUmcm, "Vwåhr BWo Wm§~m, ‘r EH$ AmJ nm{hcr Amho, H$Xm{MV {VWyZ ‘cm H$mhr ‘m{hVr àmá hmoBc © qH$dm ‘r AmJrMm EImXm OiVm {ZImam KoD$Z ¶oVmo, åhUOo Vwåhmcm eoH$moQ>r cmdVm ¶oBc © .' 30 ‘J Ooìhm Vmo {VWo nmohmoMcm, Voìhm ˶m n{dÌ {R>H$mUr, ˶m Imoè¶mÀ¶m COì¶m ~mOyZo PmS>m‘§ YyZ ˶mcm AmdmO XoʶmV Amcm, "ho ‘ygm! ‘r A„mh Amho, g§nUy © {dídmMm (Mm) ‘mcH$.' 31 Va Vy "VwPr H$mR>r Imcr ’o$H$, (Voìhm ‘ygm nmhVmo Va H$m¶!) Vr H$mR>r hmcMmc H$ê$ cmJcr, OUy H$mhr Vr gmn Amho. Va Vmo nmR> {’$adyZ nimcm d ‘mJo diyZhr nm{hco Zmhr.' (Voìhm A„mh nwT>o åhUmcm), "ho ‘ygm! nwT>o ¶o Am{U {^D$ ZH$mog. Vy nyUn© Uo gwa{jV Amhog. 32 AmVm Amncm hmV N>mVrOdi (eQ>À© ¶m) AmV Zo (d Z§Va ~mhoa H$mT>) Vmo nm§T>amew^« hmoD$Z ~mhoa {ZKoc, H$moU˶mhr Xmofm{dZm. VgoM Amncr {^Vr KmcdʶmgmR>r, Amncm ~mhÿ Amnë¶m A§JmH$S>o IoMyZ Ko. Va ho XmoZ (g§Xeo gyMH$) à‘mU) AmhoV Vw¶m nmcZH$Ë`m©H$Sy>Z, {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m gaXmam§gmR>r. {ZpíMVM Vo {dÐmohr cmoH$ AmhoV.' 33 ‘ygmZo åhQ>c,o "ho à^y! ‘m¶m hmVyZ ˶m§À¶m O‘mVrn¡H$s EH$ ‘mUyg R>ma Pmcm, åhUyZ ‘cm Aer {^Vr dmQ>Vo H$s, Vo ‘cm R>ma H$aVrc. 34 Am{U ‘mPm ^mD$ hmê$Z, Omo ~mocʶmV ‘m¶mnojm A{YH$ dm³nQy> Amho. Va Vy ˶mcm ‘m¶m~amo~a gmhmæ¶H$ ~ZdyZ nmR>d H$s, ˶mZo ‘mPo (gd© àH$mao) g‘W©Z H$amdo. H$maU ‘cm Aer ^rVr dmQ>Vo H$s, Vo ‘cm ImoQ>o R>adVrc.' 35 A„mhZo åhQ>c,o "Amåhr Vw¶m ^mdmH$adr Vwcm ~iH$Q>r àXmZ H$ê$ Am{U Vwåhm XmoKm§Zm Ago gm‘϶© XoD$ H$s, Vo (H$moU˶mhr àH$mao) Vwåhmcm BOm nmoMdy eH$Uma ZmhrV. Va (AmVm) Am‘À¶m g§Xeo Agcoë¶m IwUm§gh (Vwåhr XmoK)o {ZKm. Vwåhr d Oo Vw‘Mo AZwgaU H$aVrc VoM dM©ñd àmá H$aVrc.' 36 ‘J Ooìhm ‘ygm ˶m§À¶mH$S>o Am‘À¶m ñnï> g§Xeo Agcoë¶m {ZemÊ`m§gh



Hw$amU nmohmoMcm. (Voìhm {’$aAm¡Z d ˶mMo gaXma) åhUmco, "ho Xþgao H$mhr ZgyZ ’$gdUyH$ H$aUmar OmXÿ Amho. Ago H$mhr Amåhr Am‘À¶m dmS>d{S>cm§H$Sy>Z H$Yrhr EoH$coco Zmhr.' 37 Voìhm ‘ygm åhUmbm, "‘mPm nmcZH$Vm© Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo H$s, H$moU ˶mÀ¶mH$Sy>Z ‘mJ©Xe©Z KoD$Z Amcocm Amho, VgoM ¶mZ§VaÀ¶m OJmV H$moUmcm ñdJu¶ {ZdmgñWmZ {‘iUma Amho (hohr Vmo OmUVmo). ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, A˶mMmar cmoH$ H$Yrhr ¶eñdr hmoUma ZmhrV.' 38 Voìhm {’$aAm¡Z åhUmcm, "ho gaXmam§Zmo! Vw‘À¶mgmR>r ‘m¶m{edm¶ Xþgam H$moUr Cnmñ¶ Agë¶mMo ‘r OmUV Zmhr. Va ho hm‘mZ! ‘mVr ^mOyZ V¶ma Pmcoë¶m {dQ>mn§ mgyZ ‘m¶mgmR>r EH$ C§M Aer B‘maV ~m§YZy H$mT>, åhUOo ‘cm ˶mda MTy>Z ‘ygmÀ¶m nmcZH$˶m©cm S>mHo $mdyZ nmhVm ¶oBc © . (H$maU) ‘cm hm EH$ ImoQ>maS>m ‘mUyg dmQ>Vmo.' 39 AemàH$mao ˶mZo d ˶mÀ¶m g¡Ý¶mZo ^yVcmda H$moUVohr ݶmæ¶ H$maU ZgVmZm Amnë¶m ‘JéarMo àXe©Z Ho$co. H$maU ˶m§Zr ñdV:er Agm g‘O H$ê$Z KoVcm H$s, ˶m§Zm Am‘À¶mH$S>o H$Yrhr naVyZ Omdo cmJUma Zmhr. 40 (eodQ>r) Amåhr ˶mcm d ˶mÀ¶m g¡Ý¶mg nH$S>co Am{U ˶m§Zm g‘wÐmV ’o$Hy$Z {Xco. Va nmhm, A˶mMmar cmoH$m§Mm eodQ> H$gm Pmcm Vmo! 41 Amåhr ˶m§Zm (g‘mOmV) AJ«Ur ñWmZ àXmZ Ho$co hmoV,o nU ˶m§Zr (cmoH$m§Zm ZaH$mÀ¶m) AmJrH$S>o ~mocmdʶmMoM H$m‘ Ho$co. åhUyZ ݶm¶mÀ¶m {Xder ˶m§Zm H$moUVohr gmhmæ¶ {‘iUma Zmhr. 42 ¶m OJmV EH$ emn ˶m§Mm nmR>cmJ H$arV amhrc (Aer) Amåhr ì¶dñWm Ho$cr. ‘J ݶm¶mÀ¶m {Xder Va Vo gd© àH$maÀ¶m Mm§Jë¶m Jmoï>rnmgyZ nyUn© Uo d§{MV Pmcoë¶m AdñWoV AgVrc. 43 AmYrÀ¶m (AnamYr) {nT>çm§Mm Zm¶ZmQ> Ho$ë¶mZ§Va Amåhr ‘ygmcm J«W§ àXmZ Ho$co. Oo cmoH$m§gmR>r S>mi o o CKS>ʶmMo gmYZ hmoVo Am{U ‘mJ©Xe©Z d H¥$nm, ho ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr CnXoe J«hU H$amdo. 508



509



gyah-28. Ac-µH$gg (n¡J~§ a!) Voìhm Vwåhr H$mhr (Vya) nd©VmÀ¶m npíM‘ {Xeog CnpñWV ZìhVm, Ooìhm Amåhr ‘ygmH$S>o Am‘Mo AmXoe gmondco hmoV,o Zm {VWo Vwåhr à˶jXevn¡H$s hmoVm. 45 nU Amåhr (˶m§À¶m Am{U Vw‘À¶m‘ܶo) {H$˶oH$ {nT>çm Cä¶m Ho$ë¶m hmo˶m. ‘J ˶m§À¶mda EH$ XrK© H$mcI§S> cmoQ>cm. VgoM Vwåhr ‘{X¶ZÀ¶m cmoH$m§‘ܶohr ˶m§Zm Am‘Mo g§Xeo EoH${dʶmgmR>r amhV ZìhVm. nU Amåhr (cmoH$m§H$S>o Zoh‘r Am‘Mo) g§Xeo dmhH$ nmR>drV Amcmo AmhmoV. 46 Ooìhm Amåhr ‘ygmcm hmH$ {Xcr, Voìhmhr Vwåhr H$mhr Vya nd©VmOdi ZìhVm. nU Amåhr Vwåhmcmhr (cmoH$m§H$S>o ˶m§À¶m) nmcZH$˶m©À¶m H¥$noÀ¶m ê$nmZo nmR>dco Amho. ¶mgmR>r H$s, Vwåhr ˶m cmoH$m§Zm gmdY H$amdo Á¶m§À¶mH$S>o Vw‘À¶mAmYr H$moUrhr gmdY H$aUmam nmR>{dʶmV Amcm ZìhVm, Vo AemgmR>r H$s, cmoH$m§Zr CnXoe J«hU H$amdo. 47 (n¡J~§ a nmR>dʶm‘mJMo EH$ H$maU hohr Amho H$s), Ooìhm ˶m§À¶m Hw$H¥$˶m§nmoQ>r EImXo g§H$Q> ˶m§À¶mda Amë¶mg, (ݶm¶mÀ¶m {Xder ˶m§Zm) Ago åhUʶmMr g§Yr àmá hmoD$ Z¶o, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Vy Am‘À¶mH$S>o EImÚm n¡J~§ amcm H$m nmR>{dco Zmhrg, åhUOo Amåhmcm Vw¶m g§Xeo m§Mo nmcZ H$aVm Amco AgVo. Am{U Amåhr lÕmd§V ~ZyZ (Vw¶mH$S>o Amcmo AgVmo).' 48 nU Ooìhm Am‘À¶mH$Sy>Z g˶mMm (g§Xeo ) ˶m§À¶mH$S>o ¶oD$Z nmoMcm, Voìhm Vo åhUmco, "Á¶mà‘mUo ‘ygmcm (M‘ËH$ma) XoʶmV Amco hmoV,o ˶mà‘mUo ¶mcm H$m XoʶmV Amco Zmhr?' nU cmoH$m§Zr ˶m Jmoï>rcmhr ñdrH$maʶmg ¶mnydu ZH$maM {Xcocm Zmhr H$m, Or ‘ygmcm àXmZ H$aʶmV Amcr hmoVr? (˶mda) Vo åhUmco "(‘ygm d ‘whå‘X) ¶m XmoKm§Mo Oo H$mhr Amho, EH$‘oH$mg gmhmæ¶H$ Ago OmXÿMMo àH$ma AmhoV.' VgoM Vo nwT>o åhUmco, "Amåhr XmoKm§Zmhr ñdrH$ma H$aʶmg ZH$ma XoVmo.' 49 (n¡J~§ a) ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr A„mhH$Sy>Z Agm EImXm J«W§ KoD$Z 44



Hw$amU ¶m, Omo ¶m XmoKm§nj o mhr A{YH$ Mm§Jcm ‘mJ©Xe©H$ Agoc. Voìhm ‘r ˶mMo (Adí¶) AZwgaU H$aoZ. Vwåhr Vw‘À¶m {dYmZmV Iao Agmc Va (Ago H$ê$ZM XmIdm).' 50 Oa ˶m§Zr Vw‘À¶m ¶m åhUʶmcm H$mhr à{VgmX {Xcm Zmhr Va ho OmUyZ ¿¶m H$s, Vo (g˶mcm gmoS>yZ) Ho$di Amnë¶m Xþï> ‘ZmoH$m‘ZmMo AZwgaU H$arV AmhoV. ˶mnojm A{YH$ dmQ> MwH$cocm H$moU Agy eH$Vmo, Omo A„mhÀ¶m ‘mJ©Xe©Zmcm gmoS>y Z Ho$di Amnë¶m ‘ZmoH$m‘Zm§À¶m ‘mJo YmdV Amho. ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, A„mh A˶mMmar cmoH$m§Zm ‘mJ©Xe©Z H$arV o r Amncm g§Xeo nmoMdrV am{hcmo, ¶m Zmhr. 51 Amåhr ˶m§À¶mH$S>o doimodi CÔoemZo H$s, ˶m§Zr CnXoe J«hU H$amdm. 52 ¶mnydu Á¶m cmoH$m§Zm Amåhr J«W§ {Xcm hmoVm (˶m§À¶mn¡H$s gwOmU d g˶{චcmoH$) ¶m Hw$amUmda {dídmg R>do Umao AmhoV. 53 Ooìhm ˶m§Zm ho (Hw$amU) EoH${dco OmVo, Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhr ¶mda {dídmg R>do Vmo, ho g˶ Amho Am‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. ho Am‘À¶mH$S>o ¶oʶmnydunmgyZM Amåhr (A„mhcm) g‘{n©V Pmcocmo AmhmoV.' 54 ho Ago cmoH$ AmhoV H$s, ˶m§Zm ˶m§À¶m ghZercVo~Ôc XþßnQ> ‘mo~Xcm àXmZ Ho$cm OmB©c. VgoM Vo dmB©Q> H¥$˶m§Zm Mm§Jë¶m H¥$˶m§Ûmao Xÿa H$aVmV Am{U Amåhr ˶m§Zm Oo H$mhr {Xcoco Amho, ˶mVyZ IM© H$arV AgVmV. 55 Am{U Ooìhm ì¶W© Jmoï>r Vo EoH$VmV, Voìhm Vo (˶m‘ܶo A{O~mV ag Z KoVm). ˶mnmgyZ Xÿa hmoVmV Am{U åhUVmV, "Amåhr Am‘À¶m H¥$˶m§gmR>r (O~m~Xma AmhmoV) Am{U Vwåhr Vw‘À¶m H¥$˶m§gmR>r (O~m~Xma AmhmV). Vwåhmcm em§Vr cm^mo (hr Am‘À¶mH$Sy>Z g{XÀN>m). Amåhr Ag‘§Og cmoH$m§er dmX Kmcy BpÀN>V Zmhr.' 56 (n¡J~§ a!) Vwåhr Amnë¶m ‘Ouà‘mUo dmQ>c o ˶mg gÝ‘mJm©da AmUy eH$V Zmhr. Va A„mh Á¶mÀ¶m~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mg gÝ‘mJu cmdVmo. VgoM Vmo Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo H$s, H$moU ‘mJ©Xe©ZmMm ñdrH$ma H$aUmam Amho. 510



511



gyah-28. Ac-µH$gg Vo åhUVmV (åhUOo ‘¸$mdmgr), "Amåhr Oa Vw¶m~amo~a ¶m ‘mJ©Xe©ZmMo AZwgaU H$ê$ cmJcmo Va Amåhr Am‘À¶m ^y‘rVyZ CnQy>Z ’o$H$co OmD$. Amåhr ¶m§Zm em§VVmnyU© (‘¸$m) ehamV ñWm{nV Ho$co Zmhr H$m, {OWo Am‘À¶mH$Sy>Z CnOr{dH$m åhUyZ gd© àH$maMr ’$io AmUcr OmVmV? nU ¶m (g˶mnmgyZ) ~hþg»§ ¶ cmoH$ AZ{^k AmhoV. 58 Amåhr Aem {H$˶oH$ dñ˶m Zï> H$ê$Z Q>mH$coë¶m AmhoV, OoWrc cmoH$ Amnë¶m {dnwc YZg§nÎmr‘wio ’$maM CÝ‘Îm ~Zco hmoV.o Va ˶m§À¶m ˶m gd© dñ˶m ˶m§À¶mZ§Va AmogmS> nS>cëo ¶m AmhoV, nU ¹${MVM (EImÚm {R>H$mUr) H$moUr dgco Amho. ‘J AmåhrM ˶m§Mo dmag Pmcmo (H$maU gd© g§nZy Joë¶mZ§Va AmåhrM gdmªMo dmag AgUma). 59 (cmoH$m§Zmo!) Vw‘Mm nmcZH$Vm© Vmon¶ªV dñ˶m§Zm H$Yrhr Zï> H$arV ZgVmo, Omon¶ªV (˶m§À¶m dñ˶m§nH¡ $s) EH$m ‘moR>çm dñVrV n¡J~§ amcm nmR>drV Zmhr, Omo ˶m§Zm Am‘Mo g§Xeo EoH$dVmo. Amåhr VoWrc cmoH$ A˶mMmar H¥$˶o H$aUmao Agë¶m{edm¶ dñ˶m§Zm Zï> H$arV ZgVmo. 60 Oo H$mhr Vwåhmcm XoʶmV Amco Amho, Vo Va ¶m OrdZmgmR>r VmËnwaVr VaVyX, d (jU^§Jaw ) emo^Mo o gmYZ Amho Am{U Oo H$mhr A„mhH$S>o Amho, Vo A{YH$ Mm§Jco d {MaH$mc {Q>H$Umao Amho. Va ‘J Vwåhr ~wÕrMm dmna H$arV Zmhr H$m? 61 Vmo ‘mUyg Á¶mcm Amåhr Mm§Jë¶m Jmoï>rMo dMZ {Xco Amho Am{U Vr (Jmoï>) ˶mcm {ZpíMVnUo {‘iUma Amho, Agm ‘mUyg ˶m ‘mUgmgmaIm hmoD$ eH$Vmo H$m, Á¶mcm Amåhr Ho$di ¶mM OJmVrc OrdZ H$mhr H$mi Cn^moJʶmMr g§Yr {Xcr Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xder Á¶mcm (A„mhg‘moa) Om~ XoʶmgmR>r hOa H$aʶmV ¶oBc © ? 62 ˶m {Xder A„mh ˶m§Zm ~mocmdyZ {dMmarc H$s, Vo AmVm Hw$R>o AmhoV, Á¶m§Zm Vwåhr ‘m¶m B©ídaËdmV (‘ܶo) ^mJrXma R>adco hmoV?o 63 57



Hw$amU (Voìhm Vohr hOa Ho$co OmVrc Am{U) ˶m§À¶m~m~VrV {ejoMm {ZU©¶ Pmcocm Agoc, Vo åhUVrc, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zm Amåhr MwH$sÀ¶m ‘mJm©H$S>o Zoc.o Amåhr ˶m§Zm ˶mMà‘mUo (‘wirM gº$s Z H$aVm) MwH$sÀ¶m ‘mJm©H$S>o Zoc,o Á¶mà‘mUo Amåhr ñdV: (ñdoÀN>Zo )o MwH$sÀ¶m ‘mJm©Mm A§JrH$ma Ho$cm hmoVm. (ho à^y! AmVm) Amåhr ˶m§À¶mer Agcoco Am‘Mo g§~Y§ Vw¶mg‘j VmoS>y Z Q>mH$V AmhmoV. Vo Á¶m§Mr CnmgZm H$arV hmoV,o Vo Amåhr ZìhVmoM.' 64 Voìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c, "AmVm ˶m§Zm ~mocdm, Á¶m§Zm Vwåhr (A„mhÀ¶m B©ídaËdmV) gh^mJr R>adco hmoV.o ' Vo ˶m§Zm (‘XVrgmR>r) ~mocmdVrc, nU (˶m ImoQ>çm Cnmñ¶m§H$Sy>Z) ˶m§Zm ‘wirM à{VgmX {‘iUma Zmhr. Vo ñdV:À¶m S>mù o ¶m§Zr (Amncr) {ejm g‘moa Agë¶mMo nmhVrc. H$Xm{MV ˶m§Zr ‘mJ©Xe©ZmMm ñdrH$ma Ho$cm AgVm Va (hr {ejm Q>miVm Amcr AgVr). 65 VgoM ˶m {Xder A„mh ˶m§Zm ~mocmdyZ {dMmarc, "Vwåhr Am‘À¶m g§Xeo dmhH$m§Zm H$gm à{VgmX {Xcm hmoVm (Ooìhm Vo Vw‘À¶mH$S>o g§Xeo KoD$Z Amco hmoVo).' 66 ˶m {Xder Vo Ajae: ‘wH$o hmoVrc (˶m§Mo gd© dmX{ddmX d g~~r Voìhm hadcoco AgVrc) Va Vo EH$‘oH$m§er H$mhr {dMmanygXoIrc H$ê$ eH$Uma ZmhrV. 67 nU Omo níMmÎmmnX½Y hmoD$Z lÕm YmaU H$aVmo Am{U Mm§Jcr H¥$˶o H$ê$ cmJVmo. Va Aem ‘mUgmMm g‘mdoe g§^dV: ¶eñdr cmoH$m§V hmoB©c. 68 Vw‘Mm nmcZH$Vm© {Z‘m©U H$aVmo, Oo Vmo BpÀN>Vmo Am{U ˶mMr {ZdS> H$aVmo Á¶mcm Vmo BpÀN>Vmo. {ZdS>ʶmMm A{YH$ma ˶m§À¶m AI˶marV Zmhr. A„mh, Agr‘ Amho ˶mMr ‘{h‘m! cmoH$ ˶mÀ¶m~amo~a Á¶m§Zm gh^mJr R>a{dVmV, A„mh ˶m§À¶mnojm {H$VrVar loð> Amho. 69 Vw‘À¶m nmcZH$˶m©cm Vo gd© Mm§Jco R>mD$H$ Amho Oo H$mhr Vo Amnë¶m ‘ZmV cn{dVmV Am{U Oo 512



513



gyah-28. Ac-µH$gg H$mhr Vo àH$Q> H$aVmV. VmoM Amho A„mh, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr. ¶m OJmV Am{U ¶mZ§VaÀ¶m OJmVhr gd© ñVwVrMm A{YH$mar VmoM Amho. gd© ’¡$gë¶m§Mm A{YH$ma ˶mcmM Amho. Am{U Vwåhm gdmªZm naVyZ ˶mÀ¶mH$S>Mo Om¶Mo Amho. 71 ˶m§Zm {dMmam, "‘cm gm§Jm, Oa A„mhZo ݶm¶mÀ¶m {Xdgmn¶ªV Vw‘À¶mda H$m¶‘ñdê$nr amÌ H$ê$Z Q>mH$cr (åhUOo {Xdg-amÌrM§ MH«$ Wm§~dyZ Ho$di amÌ Am{U amÌM Ago H$ê$Z Q>mH$co) Va A„mh{edm¶ Xþgar H$moUVr nyOZr¶ eº$s Amho H$m, Or (amÌrÀ¶m ˶m A§YH$mamcm Xÿa H$ê$Z) Vw‘À¶mgmR>r àH$me AmUy eHo$c? Va ‘J Vwåhmcm (g˶mMr) AmdmO EoH$y ¶oV Zmhr H$m?' 72 (VgoM ˶m§Zm hohr) {dMmam, "‘cm gm§Jm Oa A„mhZo Vw‘À¶mda ݶm¶mÀ¶m {Xdgmn¶ªV H$m¶‘ñdê$nr {Xdg (åhUOo gy¶© ‘mdiUmaM Zmhr) Ago H$ê$Z Q>mH$co Va A„mh{edm¶ Xþgar H$moUVr nyOZr¶ eº$s Amho H$m Or (gy¶m©ñV KS>dZy ) Vw‘À¶mgmR>r amÌ AmUy eHo$c? {OÀ¶mV Vwåhr {dlm§Vr KoD$ eH$mc. Va ‘J Vwåhr g˶mMo (qMVZnydH© $) {ZarjU H$aUma Zmhr H$m?' 73 ˶mZoM Amnë¶m H¥$noZo Vw‘À¶mgmR>r amÌ d {Xdg ~Z{dco, åhUOo Vwåhr (amÌr) {dlm§Vr ¿¶mdr d ({Xdgm) ˶mÀ¶m H¥$nmàgmXm§Mm emoY ¿¶mdm. (åhUOo Amnë¶m CnOr{dHo$gmR>r à¶ËZ H$aVm ¶mdoV). ho ¶mgmR>r H$s, Vwåhr ˶mMo Am^ma 춺$ H$amdo. 74 ˶m {Xder A„mh ˶m§Zm ~mocmdyZ {dMmaoc, "Hw$R>o AmhoV Vo Á¶m§À¶m~m~VrV Vwåhmcm Ago dmQ>V hmoVo H$s, Vo ‘mPo ^mJrXma AmhoV?' 75 Amåhr à˶oH$ OZg‘yhmVyZ EH$ gmjrXma C^m H$ê$. ‘J Amåhr ˶m§Zm åhUy, "Á¶m Jmoï>rMm Vwåhr Xmdm H$arV am{hco ˶mMo à‘mU gmXa H$am, Voìhm ˶m§Zm H$iyZ MwH$o c H$s, gd© g˶ A„mhÀ¶mM ~mOyZo Amho. Voìhm ˶m gd© ImoQ>çm Jmoï>r ˶m§À¶mnmgyZ, Jm¶~ Pmcoë¶m AgVrc, Á¶m Vo aMrV AgV. 70



Hw$amU Hµ $mê$Z ‘ygmÀ¶m cmoH$m§nH¡ $s hmoVm, ‘J ˶mZo ˶m§À¶m{déÕ {dÐmohr ^y{‘H$m ~Omdcr. (˶mMo gmYo H$maU ho hmoVo H$s,) Amåhr ˶mcm BVHo$ I{OZo {Xco hmoVo H$s, Ho$di ˶mÀ¶m {H$ëë¶m {H$˶oH$ YS>YmH$Q> ‘mUgo, ‘moR>çm H$ï>mZo CMcrV AgV. Ooìhm ˶mÀ¶m cmoH$m§Zr ˶mcm åhQ>c,o "(Amnë¶m g§nÎmr{df¶r) ’$ma EoQ> {‘ady ZH$mog, H$maU A„mhcm EoQ> {‘a{dUmao cmoH$ {චZmhrV. 77 Oo H$mhr A„mhZo Vwcm {Xcoco Amho, ˶mÛmao Amnco ‘¥Ë¶yZV§ aMo OrdZ Mm§Jco ìhmdo ¶mgmR>r H$mhr H$a. VgoM ¶m OJmV, (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmVrc Amncm) {hñgm KoʶmÀ¶m ~m~VrV {dga nSy> XoD$ ZH$mog. VgoM BVa (JaOy) cmoH$m§da CnH$ma H$a Ogo CnH$ma A„mhZo Vw¶mda Ho$coco AmhoV Am{U ^yVcmda CnÐd ‘mO{dʶmMm à¶ËZ H$ê$ ZH$mog. H$maU A„mhcm CnÐd ‘mO{dUmao cmoH$ H$Xm{n {චZmhrV.' 78 nU ˶mZo CÎma {Xco, "hr g§nÎmr ‘cm ‘m¶m kmZm‘wio àmá Pmcocr Amho.' ˶mcm ho ‘mhrV ZìhVo H$m H$s, A„mhZo ˶mÀ¶mnydu {H$˶oH$ O‘mVtZm Zï> H$ê$Z Q>mH$co Amho. Á¶m ˶mÀ¶mnojm A{YH$ geº$ hmo˶m d YZg§nÎmrÀ¶m ~m~VrV A{YH$ daMT> hmo˶m. VgoM AnamYr cmoH$m§Zm ˶m§À¶m AnamYm§{df¶r ñnï>rH$aU {dMmaʶmMr JaO ZgVo. 79 (EHo$ {Xder) Hµ $mê$Z Amnë¶m cmoH$m§g‘moa Amnë¶m WmQ>m‘mQ>mMo àXe©Z H$arV {ZKmcm. Oo cmoH$ ¶mM OrdZmMr A{^cmfm Amnë¶m ‘ZmV ~miJyZ hmoV,o åhUmco, "Amåhmcmhr Vo gd© {‘imco AgVo Va...., Oo Hµ $mê$Zcm {‘imcoco Amho, IamoIa Vmo ‘moR>m ^m½¶emcr Amho.' 80 nU Á¶m cmoH$m§Zm (OrdZmÀ¶m h{H$JVrMo) kmZ cm^co hmoV,o Vo åhUmco, "Vw‘Mm {Y¸$ma Agmo! A„mhH$Sy>Z {‘iUmam ‘mo~Xcm (¶mhÿZ) A{YH$ Mm§Jcm Amho, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo lÕm YmaU H$aVmV Am{U gËH$‘} H$aVmV, nU hm ‘mo~Xcm Ho$di ˶m§ZmM {‘iUma Amho, Oo ghZercVoMo nmcZ H$aVmV.'



514



76



515



gyah-28. Ac-µH$gg ‘J Amåhr ˶mcm d ˶mÀ¶m (d¡^dg§nÞ) Kamg O{‘ZrV JmSy>Z Q>mH$co. ‘J Voìhm A„mhÀ¶m {déÕ OmD$Z, ˶mMr ‘XV H$aUmam H$moUVmhr g‘yh nwT>o Amcm Zmhr, Zm Vmo ñdV:cm dmMdy eH$cm. 82 H$mcn¶ªV Oo cmoH$ ˶mÀ¶mgmaIo ñWmZ àmá H$aʶmMr Amnë¶m ‘ZmV cmcgm ~miJyZ hmoV,o åhUy cmJco, "Aaoa!o (Amåhmcm dmñVdmMr OmUrd ZìhVr). IamoIa Vmo A„mh Amho, Omo Amnë¶m godH$m§nH¡ $s BpÀN>Vmo ˶mcm {dnwc à‘mUmV CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo Am{U BpÀN>Vmo ˶mcm VwQ>nÁ§w ¶m à‘mUmV àXmZ H$aVmo. Oa Am‘À¶mda A„mhZo H¥$nm Ho$cr ZgVr Va Amåhmcmhr O{‘ZrV JmSy>Z Q>mH$co AgVo.' IamoIa {H$Vr XþXd£ ! g˶ ZmH$maUmao H$Xm{n ¶eñdr hmoD$ eH$V ZmhrV. 83 ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV AmZ§X‘¶r OrdZ, Amåhr Ho$di ˶m cmoH$m§Zm XoD$, Oo ^yVcmda Zm ñdV:Mm ‘moR>no Um {‘ady BpÀN>VmV, Zm CËnmV ‘mO{dʶmgmR>r à¶ËZaV AgVmV. Mm§Jco eodQ> A„mhMr OmU d ^¶ ~miJyZ (OrdZ ì¶VrV H$aUmè¶m cmoH$m§M)o Amho. 84 Omo H$moUr (A„mhg‘moa) ^co H¥$˶ KoD$Z hOa hmoBc © , ˶mcm ˶mnojmhr Mm§Jco nwʶ’$i {‘ioc. VgoM Omo H$moUr dmB©Q> H¥$˶mgh ¶oBc © , Va dmB©Q> H¥$˶o H$aUmè¶m§Zm ˶m§À¶m H¥$˶m§Zgw ma dmB©Q> ’$i {‘ioc. 85 {ZpíMVM Á¶mZo Hw$amUmVrc (AmXoem§Mr A§‘c~OmdUr H$aUo), Vw‘Mo H$V©ì¶ R>a{dco Amho, VmoM Vwåhmcm EH$m ¶eñdr eodQ>mn¶ªV nmoMdrc. (˶m§Zm) gm§Jm, "‘m¶m nmcZH$˶m©cm Mm§Jco R>mD$H$ Amho H$s, H$moUmcm ‘mJ©Xe©Z cm^co Amho Am{U H$moU ñnï>[a˶m dmQ> MwH$cocm Amho.' 86 Vwåhr H$Yrhr Aer Anojm ~miJyZ ZìhVo H$s, Vw‘À¶mH$S>o (A„mhMm) J«W§ àH$Q> Ho$cm OmB©c. nU hr Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mr H¥$nm hmo¶, åhUyZ Vwåhr H$moU˶mhr àH$mao g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm gmhmæ¶ H$ê$ ZH$m. 87 VgoM ho (Zoh‘r 81



Hw$amU cjmV R>do m H$s), A„mhMm g§Xeo EH$Xm Vw‘À¶mH$S>o Amë¶mZ§Va H$moUrhr Vwåhmcm ˶mnmgyZ namd¥Îm H$aVm H$m‘m Z¶o. Vwåhr (cmoH$m§Zm) Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o ¶oʶmMo AmdmhZ H$am Am{U ˶m cmoH$m§nH¡ $s H$Xm{n hmoD$ ZH$m, Oo BVam§Zm A„mhÀ¶m (B©ídaËdmV) gh^mJr R>a{dVmV. 88 VgoM A„mh{edm¶ Aݶ H$moU˶mhr Cnmñ¶mMm Ymdm H$ê$ ZH$m, H$maU ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM Cnmñ¶ Zmhr. ˶mÀ¶mì¶{V[aº$ à˶oH$ Jmoï> Zme nmdUo AQ>i Amho. gd© {ZU©¶m{YH$ma ˶mÀ¶mMnmer AmhoV. Am{U Vwåhm gdmªZm ˶mÀ¶mH$S>Mo naV AmUco OmUma Amho. 516



gyah-29. Ac-AZ²H$~yV Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. 1 Acr’$0 cm‘0 ‘r‘0 2 cmoH$m§Zm Ago dmQ>Vo H$s H$m¶? ˶m§À¶m Ho$di (Vm|S>mZo) BVHo$ ~mocʶmda ˶m§Zm gmoS>y Z {Xco OmB©c H$s, "Amåhr lÕm YmaU Ho$cr Amho.' Am{U ˶m§Zm AmO‘mdyZ nm{hco OmUma Zmhr? 3 Amåhr ˶m cmoH$m§Zmhr AmO‘mdyZ nm{hco hmoV,o Oo ¶m§À¶mnydu hmoD$Z Joc.o {ZpíMVM A„mh ˶m cmoH$m§Zm {MÝhm§{H$V H$ê$Z ˶m§Mr {ZdS> H$aoc, Á¶m§Zr ñdV:cm g˶dMZr {gÕ Ho$co Agoc. VgoM Vmo Ag˶mda (AmYm[aV OrdZ OJcoë¶m§Zmhr) {MÝhm§{H$V H$ê$Z ~mOycm H$mT>c o . 4 Oo cmoH$ XþîH¥$˶o H$aVmV, ˶m§Zr ñdV:Mr Aer YmaUm ~Z{dcr Amho H$s H$m¶? Vo Am‘À¶mnmgyZ Adí¶ ñdV:Mr gwQ>H$m H$ê$Z KoD$ eH$Vrc. {H$Vr dmB©Q> AZw‘mZ (Vo Am‘À¶m{df¶r) cmdV AmhoV! 5 Omo H$moUr (ݶm¶mÀ¶m {Xder) A„mher hmoUmè¶m ^oQ>rH$S>o (^¶ d Ameogh) nmhV AgVmo. Va ˶mZo ho cjmV R>do mdo H$s, (A„mhÀ¶m ^oQ>rMr) {Z¶V doi Adí¶ ¶oUma Amho. Vmo gd© H$mhr EoH$Umam Amho, gd© H$mhr OmUUmam Amho. 6 Omo H$moUr (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$aVmo, Iao nmhVm Vmo ñdV:À¶mM



517 gyah-29. Ac-AZ²H$~yV (H$ë¶mUmgmR>r) à¶ËZ H$arV Amho. H$maU A„mhcm H$moUmMrM JaO Zmhr (Vmo AmË‘{Z^©a Amho). 7 Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr d gËH$‘} Ho$cr Va Aem cmoH$m§À¶m (AmYr) KS>cëo ¶m MwH$m Amåhr ˶m§À¶mnmgyZ Xÿa H$ê$ Am{U ˶m§Zm ˶m§À¶m (Mm§Jë¶m) H¥$˶m§Mm A˶wÎm‘ ‘mo~Xcm XoD$, Or Vo H$arV AgV. 8 Amåhr ‘mUgmcm Amnë¶m AmB©d{S>cm§er ào‘mZo dmJʶmMr Amkm Ho$cocr Amho. nU Oa ˶m§Zr Vw¶mH$S>o Aem H$moUmcm ‘mPm gh^mJr (g‘H$j) R>a{dʶmgmR>r AmJ«h Yacm, Á¶mMo Vwcm H$mhrhr kmZ Zmhr, Va Vy ˶m§Mo åhUUo A{O~mV ‘mݶ H$ê$ ZH$mog. Vwåhm gdmªZm ‘m¶mH$S>Mo naVyZ ¶m¶Mo Amho. Voìhm ‘r, Vwåhr Oo Oo (OrdZmV) H$arV am{hcmV, Vo gd© Vw‘À¶mg‘moa CKS> H$aoZ. 9 nU Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U gËH$‘} Ho$cr Va Aem§Mm Amåhr Am‘À¶m gXmMmar ^º$m§À¶m g‘yhmV g‘mdoe H$ê$. 10 cmoH$m§‘ܶo H$mhr Agohr AmhoV, Oo Xmì¶mZo gm§JVmV, "Amåhr A„mhda {dídmg R>do Vmo.' nU Ooìhm A„mhÀ¶m ‘mJm©V Vo N>ico OmVmV, Voìhm Vo cmoH$m§À¶m N>img A„mhÀ¶m {ejoà‘mUo g‘Oy cmJVmV. nU Oa Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (gÀÀ¶m lÕmd§Vm§gmR>r) gmhmæ¶ Amco Va Vo {ZpíMVnUo Ago åhUVrc, "Amåhr Zoh‘r Vw‘À¶m~amo~a AmhmoV?' A„mhcm Vo Mm§Jë¶màH$mao ‘mhrV Zmhr H$s H$m¶, Oo cmoH$m§À¶m ‘ZmV Amho? 11 A„mh ˶m cmoH$m§Zm Adí¶ {MÝhm§{H$V H$aoc, Oo gƒo lÕmd§V AmhoV, VgoM Vmo ˶m cmoH$m§Zmhr Adí¶ {MÝhm§{H$V H$ê$Z g‘moa AmUoc Oo Xm§{^H$ AmhoV. 12 g˶ ZmH$maUmao cmoH$ lÕmd§Vm§Zm åhUVmV, "Vwåhr Am‘À¶m ‘mJm©Mo AZwgaU H$am, Vw‘À¶m nmnm§Mo AmoPo Amåhr CMcyZ KoD$.' (nU g˶ ho Amho H$s), Vo ˶m§À¶m nmnm§nH¡ $s qH${MVXoIrc AmoPo CMcUma ZmhrV. Vo {ZpíMVnUo ImoQ>maS>o AmhoV. 13 Vo Amnë¶m nmnmMo AmoPo Va CMcVrcM, nU ˶mM~amo~a



Hw$amU AmUIr H$mhr nmnmMo AmoPho r CMcVrc (åhUOo ˶m§À¶m‘wio Oo cmoH$ nmnH¥$˶ H$aʶmg àd¥Îm Pmco Ë`mg§~Y§ rMo AmoP)o . ho cmoH$ Á¶m ImoQ>çm Jmoï>r aMV AmhoV, ˶mg§~Y§ mZo nwZéËWmZmÀ¶m {Xder ˶m§Zm Adí¶ Om~ {dMmaʶmV ¶oBc © . 14 Amåhr Zyhcm (n¡J~§ a ~ZdyZ) ˶mÀ¶m cmoH$m§H$S>o nmR>{dco, Va Vmo EH$ hOma dfm©cm nÞmg df© H$‘r (åhUOo ZD$eo nÞmg df}) BVH$s ‘wXV ˶m§À¶mXaå¶mZ am{hcm. ‘J (eodQ>r) Ocàc¶mZo ˶m§Zm doT>c,o (IamoIa) Vo A˶mMmar cmoH$ hmoV.o 15 nU Amåhr Zyhcm d ˶mÀ¶m~amo~a Oo Zm¡H$o V hmoVo ˶m§Zm dmMdco Am{U ¶m KQ>Zco m Amåhr OJdmgr¶m§gmR>r (g§Xeo gyMH$) {ZemUr ~Zdco. 16 VgoM B~«mhr‘cm (XoIrc Amåhr n¡J~§ a ~ZdyZ Amnë¶m cmoH$m§H$S>o nmR>{dco,) Voìhm Vmo Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "A„mhMr CnmgZm H$am Am{U ˶mMr OmU d ^¶ ~miJyZ (OrdZ ì¶VrV H$am). Oa Vwåhr ho g‘OyZ ¿¶mc Va ¶mV Vw‘MoM ^co Amho. 17 (nU) Vwåhr A„mhcm gmoS>y Z ‘yVvMr CnmgZm H$aVm Am{U ImoQ>çm Jmoï>r a{MV AgVm. A„mhcm gmoS>y Z Vwåhr Á¶m§Mr CnmgZm H$aVm, ˶m§Zm Vwåhmcm CnOr{dH$m àXmZ H$aʶmMo H$gcohr gm‘϶© àmá Zmhr. Vwåhr Ho$di A„mhH$S>o CnOr{dH$m àmá H$aʶmgmR>r ¶mMZm H$am Am{U Ho$di ˶mMrM CnmgZm H$am. VgoM ˶mÀ¶mà{V H¥$VkVm ~miJm. Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$S>Mo naV{dco OmB©c. 18 Oa Vwåhr (‘cm) ImoQ>o R>adrV Agmc Va (¶mV ’$ma AmíM¶©H$maH$ Ago H$mhr Zmhr H$maU) Vw‘À¶m nyduXoIrc AZoH$ OZg‘yhm§Zr (A„mhÀ¶m n¡J~§ am§Zm) ImoQ>o R>a{dcoco Amho. nU n¡J~§ amda ñnï>[a˶m g§Xeo nmohmoM{dʶmn{cH$S>o Aݶ H$moUVrhr O~m~Xmar Zmhr.' 19 cmoH$m§Zr ¶m Jmoï>rMo (qMVZnydH© $) {ZarjU Ho$co Zmhr H$m? H$s, 518



519



gyah-29. Ac-AZ²H$~yV A„mh H$emàH$mao n{hë¶m doigo g¥ï>r {Z‘m©U H$aVmo. ‘J ˶mMr nwZamd¥Îmr H$arV AgVmo. IamoIa, ho A„mhgmR>r AJXr ghO e³¶ Amho. 20 ˶m§Zm gm§Jm, "^yVcmda g§Mma H$am d (qMVZnydH© $) {ZarjU H$am H$s, H$emàH$mao A„mhZo g¥ï>rMr n{hë¶m doigo {Z{‘©Vr Ho$cr. ‘J AJXr AemMàH$mao A„mh (‘¥Ë¶yZV§ a) Vwåhmcm Xþgè¶m doigo CR>dZy C^o H$arc. IamoIa, A„mh gd© H$mhr H$aʶmg g‘W© Amho. 21 Vmo BpÀN>Vmo ˶mg {ejm H$aVmo Am{U BpÀN>Vmo ˶mda H¥$nm H$aVmo. ˶mÀ¶mH$S>Mo Vwåhmcm naVdyZ AmUco OmB©c. 22 Vwåhr Zm n¥Ïdrda, Zm AmH$memV ˶mÀ¶m ¶moOZocm {d’$c H$ê$ eH$Vm. VgoM Vw‘Mm A„mh{edm¶ Xþgam Zm H$moUr nwañH$Vm© Amho, Zm gmhmæ¶H$Vm©. 23 Oo cmoH$ A„mhÀ¶m g§Xeo mÛmao àH$Q> Pmcoë¶m g˶mcm d ˶mÀ¶mer AQ>i Agcoë¶m ^oQ>rcm ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hco d ˶m§Zm ‘m¶m H¥$noMr Amem Zmhr. Va AemM cmoH$m§gmR>r H$R>mao {ejm AQ>i Amho.' 24 B~«mhr‘Zo {Xcoë¶m (EHo$ídadmXmÀ¶m g§Xeo mÀ¶m) à{VgmXmV ˶mMo cmoH$ åhUmco, "˶mcm R>ma H$am qH$dm ˶mcm OmiyZ Q>mH$m.' nU A„mhZo ˶mcm AmJrV OiʶmnmgyZ dmMdrco. IamoIa, ¶mV lÕmd§V cmoH$m§gmR>r g§Xeo Agcoë¶m IwUm AmhoV. 25 B~«mhr‘Zo ˶m§Zm åhQ>c,o "A„mhcm gmoS>y Z Vwåhr ‘yVvMr CnmgZm H$aʶmMm Omo ‘mJ© {ZdS>cm Amho, Vo ¶m OrdZmV Vw‘À¶m Xaå¶mZ AmngmV {‘ÌËdmcm àmoËgm{hV H$aʶmMo ‘mܶ‘ Oê$a ~Zcoco Amho. nU ݶm¶mÀ¶m {Xder Vwåhr EH$Xþgè¶mgmo~V H$moUVohr g§~Y§ Agë¶mMo ZmH$mamc Am{U EH$Xþgè¶mMm {Y¸$ma H$amc. ZaH$mMr AmJ hoM Vw‘Mo {ZdmgñWmZ Agoc. Vwåhmcm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© cm^Uma Zmhr.' 26 cyV hm ˶mÀ¶mda {dídmg R>do Umam EH$‘od nwéf hmoVm. ˶mZo (B~«mhr‘cm) åhQ>c,o "‘r A„mhH$S>o ñWcm§Va H$aʶmgmR>r V¶ma Amho (åhUOo AZoH$o ídadmXmÀ¶m dmVmdaUmMm d ^y‘rMm ˶mJ H$ê$Z EHo$ídadmXmH$S>o ñWcm§Va H$aʶmg V¶ma



Hw$amU Amho). IamoIa Vmo gd©e{º$‘mZ Amho, ~w{ÕdmZ Amho.' 27 Amåhr (B~«mhr‘cm nwÌ d ànm¡ÌÀ¶m ê$nmZo) BghmµH$ d ¶mµH$y ~ {Xco Am{U ˶mÀ¶m d§eOm§Zm ào{fVËd d J«W§ àXmZ Ho$co. Am{U Amåhr ˶mcm ¶m OJmV(hr) nwʶ’$i àXmZ Ho$co Am{U ¶mZ§VaÀ¶m OJmV Vmo gXmMmar cmoH$m§nH¡ $s Agoc. 28 cyVcmhr (Amåhr n¡J~§ a ~ZdyZ ˶mÀ¶m cmoH$m§H$S>o nmR>dco) Ooìhm Vmo Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "Vwåhr Ago K¥UmñnX (Aícrc) H¥$˶ H$arV AmhmV, Ogo H¥$˶ Vw‘À¶m nydu ‘mZdr B{VhmgmV H$moUrhr Ho$coco Zmhr. 29 (H$m‘dmgZoZo ào[aV hmoD$Z V¥árgmR>r) Vwåhr nwéfm§H$S>o OmVm, (àdmem§Mr) dmQ>‘mar H$aVm? VgoM Amnë¶m ~¡R>H$m§Vhr (CKS>[a˶m) K¥UmñnX H¥$˶o H$aVm?' nU ˶mÀ¶m cmoH$m§Mo CÎma ¶m{edm¶ Aݶ H$mhr ZìhVo, "Oa Vw¶m åhUʶmV H$mhr V϶ Agoc Va Am‘À¶mda A„mhMr {ejm AmUyZ XmId.' 30 Voìhm cyVZo (A„mhH$S>)o àmW©Zm Ho$cr, "(ho à^y!) ¶m Xþï> cmoH$m§À¶m {déÕ ‘cm gmhmæ¶ àXmZ H$a.' 31 ‘J Ooìhm Am‘Mo ñdJ©XVÿ B~«mhr‘H$S>o (BghmµH$À¶m OÝ‘mMr) ew^dmVm© KoD$Z Amco, ˶m§Zr B~«mhr‘cm (ho XoIrc) gm§{JVco H$s, Amåhr (nwT>)o A‘wH$ dñVrVrc cmoH$m§Zm Zï> H$am¶cm OmV AmhmoV, H$maU VoWrc cmoH$ namH$moQ>rMo A˶mMmar ~Zcoco AmhoV. 32 (˶mda) B~«mhr‘Zo åhQ>c,o "˶m dñVrV Va cyVXoIrc Amho.' Vo åhUmco, "Amåhmcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho H$s, {VWo H$moU-H$moU AmhoV. Amåhr ˶mcm d ˶mÀ¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm Adí¶ dmMdy, nU ˶mÀ¶m nËZrcm gmoS>y Z, Vr ‘mJo amhUmè¶m§~amo~a Wm§~Zy amhrc.' 33 Am{U Am‘Mo ñdJ©XVÿ Ooìhm (n¡J~§ a) cyVH$S>o Amco, Voìhm Vmo A˶§V AñdñW Pmcm Am{U ˶m§Mo (g§ajU H$aʶmÀ¶m ~m~VrV) AmnU hV~c Agë¶mMo {dMma ˶mcm gVmdy cmJco. nU ˶m ñdJ©XVÿ m§Zr åhQ>c,o "Vy {^D$ ZH$mog, Am{U Xþ:Irhr hmoD$ ZH$mog! Amåhr Vwcm d Vw¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm Adí¶ dmMdy. nU VwPr nËZr ‘mJo amhUmè¶m§gmo~V (‘mJoM) amhrc. 34 Amåhr ¶m dñVrVrc 520



521



gyah-29. Ac-AZ²H$~yV cmoH$m§da ˶m§À¶m Hw$H$‘mªnmoQ>r AmH$memVyZ EH$ ^¶§H$a {ejm H$mogi{dUma AmhmoV.' 35 (AemàH$mao {ejoMr H$madmB© A‘cmV Amcr) ‘J Amåhr (˶m dñVrcm Zï> Ho$ë¶mZ§Vahr) H$mhr ñnï> IwUm ~mH$s R>do ë¶m, ¶mgmR>r H$s, ~wÕr ~miJUmè¶m cmoH$m§Zr ˶mnmgyZ ~moY J«hU H$amdo. 36 AemMàH$mao ‘{X¶ZÀ¶m cmoH$m§H$S>o ˶m§Mm ^mD$ ewE~o ¶mg (n¡J~§ a ~ZdyZ nmR>{dco). Voìhm Vmo Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "ho ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! Ho$di A„mhMr CnmgZm H$am Am{U A§{V‘ {Xdgm{df¶r (^¶ d) Amem ~miJyZ (OrdZ ì¶VrV H$am). VgoM O{‘Zrda CnÐd ‘mO{dUmao ~Zy ZH$m.' 37 nU ˶m§Zr ˶mcm ImoQ>o R>a{dco, n[aUm‘r, EH$m ^¶§H$a ^yH$§ nmV Vo gmnS>c,o ‘J Vo Amnë¶m KamV (‘¥VmdñWoV) nmcWo nSy>Z am{hco. 38 AmX d g‘yX (¶m O‘mVtÀ¶m ~m~VrVhr) AJXr AgoM KS>co (˶m§Zmhr Amåhr Zï> H$ê$Z Q>mH$co). ˶m§À¶m AmogmS> dñ˶m§dê$Z Vwåhmcm Vo ñnï> {XgyZ ¶oV.o H$maU g¡VmZmZo ˶m§Mr (dmB©Q>) H¥$˶o ˶m§Zm ^cr dmQ>mdrV, Ago gwemo^rH$aU Ho$co hmoV.o AemàH$mao ˶m§Zm gÝ‘mJm©nmgyZ amoIZy R>do co hmoV.o Oar Vo ’$ma hþema cmoH$ hmoVo (Varhr g¡VmZmÀ¶m ~hH$m{dʶmcm ~ir nS>c)o . 39 VgoM Amåhr Hµ $mê$Z, {’$aAm¡Z d hm‘mZ ¶m§Zmhr Zï> H$ê$Z Q>mH$co. (n¡J~§ a) ‘ygm ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo gd© ñnï> à‘mU KoD$Z Amcm hmoVm. nU ˶m§Zr ^yVcmda ’$ma ‘JéarMo àXe©Z Ho$co. nU eodQ>r Vo Am‘À¶mnmgyZ ñdV:Mr gwQ>H$m H$ê$Z KoD$ eH$co ZmhrV. 40 ‘J Amåhr ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$mcm ˶mÀ¶m XþîH¥$˶m~Ôc nH$S>c.o ‘J ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr (O‘mVtda) Amåhr dmiyMo ^¶§H$a dmXi nmR>{dco, Va H$mhr (O‘mVtZm) ^¶§H$a ñ’$moQ>mZo doT>c, Va H$mhtZm O{‘ZrV JmSy>Z Q>mH$co, Va H$mhr Ago hmoVo Á¶m§Zm Amåhr ~wS>dZy Q>mH$co. A„mhZo ˶m§À¶mda Aݶm¶ Ho$cm Zmhr Va ˶m§ZrM ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm.



Hw$amU Á¶m cmoH$m§Zr A„mhcm gmoS>y Z BVam§Zm Amncm ajUH$Vm© ‘mZco, ˶m§Mo CXmhaU H$moù¶mgmaIo Amho. Omo ñdV:gmR>r Ka ~ZdVmo, nU gdm©V VH$cmXÿ Ka H$moù¶mMoM Ka AgVo. H$Xm{MV ˶m§Zm ¶m (dmñVdmMr) OmUrd Pmcr AgVr. 42 A„mhcm gmoS>y Z Vo Á¶m H$moUmMm Ymdm H$aVmV, {ZpíMVM A„mhcm Vo gd© ‘mhrV Amho, H$maU VmoM gd©e{º$‘mZ Amho, ~w{Õ‘mZ Amho. 43 hr CXmhaUo AmhoV, Or Amåhr cmoH$m§Zr (˶mnmgyZ ~moY ¿¶mdm åhUyZ) g‘moa R>do Vmo. nU ˶m§Zm VoM cmoH$ g‘Oy eH$VmV, Oo kmZr AmhoV. 44 A„mhZo AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr CÔoemg{hV Ho$cocr Amho. {ZpíMVM ¶mV g§Xeo Amho, lÕm ~miJUmè¶m cmoH$m§gmR>r. 45 (n¡J~§ a!) Omo J«W§ Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV Amcm Amho, ˶mMo (BVam§g‘moa) nR>U H$am Am{U {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$am. H$maU Z‘mµO (‘mUgmcm) {Zc©‚mVonmgyZ Am{U XþîH¥$˶m§nmgyZ Xÿa R>do Vo. A„mhMo ñ‘aU ho gd©lðo > gËH¥$˶ Amho. Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, Vo gd© A„mh OmUVmo. 46 lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr AmYrÀ¶m J«W§ YmaH$m§er dmX{ddmX H$ê$ ZH$m, nU ’$º$ gä¶ arVrZo Vwåhr ˶m§À¶mer ({dMma{d{Z‘` H$ê$ eH$Vm). nU Oa ˶m§À¶mn¡H$s Oo cmoH$ Aݶm¶r AmhoV (˶m§Zm CÎmamg àË`wÎma Xoʶmg haH$V Zmhr). ˶m§Zm gm§Jm, "Amåhr {dídmg R>do Vmo ˶mda Oo Am‘À¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV Amco Amho, VgoM ˶mdahr Oo Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV Amco Amho. Am‘Mm B©ída d Vw‘Mm B©ída EH$M Amho. ˶mcmM Amåhr g‘{n©V Pmcocmo AmhmoV.' 47 Va AemàH$mao Amåhr Vw‘À¶mH$S>o hm J«W§ àH$Q> Ho$cm Amho. AmYrÀ¶m J«W§ YmaH$m§nH¡ $s H$mhr ¶mda {dídmg R>do Umao AmhoV, VgoM (Aa~ cmoH$m§nH¡ $s) H$mhr ¶mda ÑT> {dídmg R>do VmV. Am‘À¶m g§Xeo m§Zm Ho$di Vo cmoH$ ZmH$maVmV Oo g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr AmhoV (AWm©V Oo H¥$V¿Z AmhoV). 48 (n¡J~§ a!) 522



41



523



gyah-29. Ac-AZ²H$~yV Vwåhmcm ¶mnydu H$moUVmhr J«W§ nR>U H$aVm ¶oV ZìhVo, Zm Vwåhr Amnë¶m hmVmZo H$mhr {chÿ eH$V hmoV.o Vgo AgVo Va Ag˶dmXr cmoH$m§Zm e§H$m KoʶmMr Mm§Jcr g§Yr hmVr cmJcr AgVr. 49 nU Hw$amU Agm (B©ídar¶) J«W§ Amho, Á¶mV ñnï> g§Xeo AmhoV, Aem cmoH$m§À¶m öX¶mV gm‘mdcoco Amho Á¶m§Zm kmZ cm^coco Amho. Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ˶m§À¶m{edm¶ H$moUrhr ZmH$maV Zmhr, nU ’$º$ Oo A˶mMmar AmhoV. 50 Vo åhUVmV, "˶mÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z ˶mÀ¶mda M‘ËH$m[aH$ {Zemʶm H$m àH$Q> H$aʶmV Amë¶m ZmhrV?' ˶m§Zm gm§Jm, "M‘ËH$m[aH$ {Zemʶm Va A„mhnmer AmhoV, ‘r Va Ho$di CKS>nUo gmdY H$aUmam Amho.' 51 ˶m§À¶mgmR>r ho n¶m©á Zmhr H$m H$s, Amåhr Vw‘À¶mH$S>o J«W§ àH$Q> Ho$cm? Omo ˶m§Zm (Vw‘À¶mÛmao) EoH${dcm OmVmo. IamoIa ¶mV ˶m cmoH$m§H$[aVm H¥$nm d CnXoe AmhoV, Oo {dídmg R>do Umao AmhoV. 52 (n¡J~§ a! cmoH$m§Zm) gm§Jm, "A„mh Vw‘À¶m d ‘m¶m Xaå¶mZ gmjrXma åhUyZ n¶m©á Amho. Vmo Vo gd© OmUVmo, Oo AmH$memV d n¥Ïdrda Amho. Oo cmoH$ Ag˶mda {dídmg R>do VmV Am{U A„mhda A{dídmg Xe©{dVmV, VoM {ZpíMVnUo VmoQ>çmV gmnS>Umao AmhoV.' 53 ho cmoH$ ˶m§À¶mda {ejm cdH$amV cdH$a AmUʶmgmR>r (n¡J~§ a!) Vwåhmcm AmìhmZ XoV AmhoV. (A„mhH$Sy>Z AmYrnmgyZ) ˶mMr EH$ doi {ZYm©[aV ZgVr Va ˶m§À¶mda {ejoMr AmnÎmr Ho$ìhmM Amcr AgVr. nU Vr {ejm ˶m§À¶mda Adí¶ ¶oBc © , nU AMmZH$ Aem doigo ¶oBc © H$s, ˶m§Zm ˶mMr ‘wirM OmUrd AgUma Zmhr. 54 (EH$sH$S>)o Vo Vw‘À¶mH$S>o (B©ídar¶ {ejocm) cdH$amV cdH$a g‘moa AmUʶmMr ‘mJUr H$arV AmhoV. Va (XþgarH$S>o dñVwpñWVr hr Amho H$s), g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm ZaH$mZo doT>y Z R>do coco Amho. 55 ˶m {Xder {ejm ˶m§Zm ˶m§À¶mdê$Z VgoM ˶m§À¶m nm¶mImcyZ



Hw$amU (åhUOoM Mhÿ~mOyZ§ r) PmHy$Z Q>mH$sc. Voìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c, "AmVm MmIm Amnë¶m H$‘mªMr ’$io Or Vwåhr H$arV AgV.' 56 lÕm YmaU Ho$coë¶m ‘m¶m ^º$m§Zmo! ‘mPr O‘rZ ’$ma {demc Amho, (Va {VÀ¶mda amhÿZ) Vwåhr Ho$di ‘mPrM Am{U ‘mPrM CnmgZm H$am. 57 à˶oH$ Ord ‘¥Ë¶yMr Md MmIUma Amho. ‘J eodQ>r gdmªZm Am‘À¶mH$S>Mo naV AmUco OmB©c. 58 ‘J Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Agoc d gËH$‘} Ho$cocr AgVrc, Aem cmoH$m§Zm Amåhr ñdJm©V ^ì¶ ñWmZ àXmZ H$ê$. Á¶mVyZ nmʶmMo Z¶Zaå¶ àdmh dmhV AgVrc. Vo VoWo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. IamoIa! {H$Vr CËH¥$ï> ‘mo~Xcm Amho, gËH$‘} H$aUmè¶m§gmR>r! 59 (Vo Ago AmhoV,) Oo (à{VHy$c n[apñWVrV) ghZercVmnydH© $ AmMaU H$arV AgVmV Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©da AT>inUo {dídmg R>do VmV. 60 (n¥Ïdrda) {H$˶oH$ àmUr Ago AmhoV, Oo Amncr CnOr{dH$m Amnë¶m~amo~a KoD$Z {’$aV ZmhrV. A„mh ˶m§Zmhr CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo Am{U Vwåhmcmhr. VmoM Amho gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam. 61 Oa Vwåhr cmoH$m§Zm {dMmamc H$s, Vmo H$moU Amho, Á¶mZo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr Ho$cr, VgoM gy¶© d M§Ðmcm H$moUr (Amnë¶m H$m¶ÚmÀ¶m) AYrZ H$m¶©aV Ho$co? Voìhm Vo {ZpíMVnUo CÎma XoVrc, "ho gd© A„mhZo Ho$co.' ‘J Vo (gÝ‘mJ© gmoS>y Z) ^cVrH$S>o H$m OmVmV (åhUOo Ooìhm ˶m§Zm ho ‘mhrV Amho, Voìhm Vo A„mhcm g‘{n©V OrdZ H$m ì¶VrV H$arV ZmhrV)? 62 A„mh Amnë¶m ^º$m§nH¡ $s Á¶mÀ¶m~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mg CnOr{dH$m {dnwc à‘mUmV àXmZ H$aVmo. VgoM Á¶mÀ¶m~m~VrV BpÀN>Vmo VwQ>nÁ§w ¶m à‘mUmV àXmZ H$aVmo. {Z:g§Xho , A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo nyU© kmZ Amho. 63 Oa Vwåhr ˶m§Zm {dMmamc H$s, AmH$memVyZ nmʶmMm H$moU dfm©d H$aVmo Am{U n¥Ïdr ‘¥V Pmë¶mZ§Va {Vcm nwZOu{dV (H$moU H$aVmo)? Va Vo Adí¶ CÎma XoVrc, "ho 524



525



gyah-29. Ac-AZ²H$~yV gd© A„mh H$aVmo.' ˶m§Zm Vwåhr gm§Jm, "(åhUyZM Va) gd© ñVwVrMm A{YH$mar Ho$di A„mh Amho.' nU ~hþg»§ ¶ cmoH$ Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$arV ZmhrV. 64 ¶m OJmVrc OrdZ ¶m{edm¶ Aݶ H$mhr ZgyZ, Ho$di Ioi d H$a‘UyH$ Amho. VgoM ¶mZ§VaÀ¶m OJmVrc OrdZ hoM Iao OrdZ Amho. Oa cmoH$m§Zm ho H$imco AgVo Va.........! 65 (cmoH$m§Mo Ago Amho) Ooìhm Vo Zm¡H$o V ~gyZ (Ocàdmg H$aVmV Am{U ˶mXaå¶mZ AMmZH$nUo g§H$Q>mV gmnS>co Va) Voìhm nyU© {Zð>Zo ,o ˶mÀ¶mda ÑT> lÕm 춺$ H$arV A„mhMm Ymdm H$aVmV. nU Ooìhm Vmo ˶m§Zm dmMdyZ ^yVcmda gwa{jV KoD$Z ¶oVmo, Voìhm Vo nwÝhm BVam§Zm ˶mMo g‘H$j R>a{dʶmMo (nmn) H$ê$ cmJVmV. 66 åhUOo AemàH$mao ˶m§À¶mda Amåhr Ho$coë¶m ‘ohao ~mZrcm Vo H¥$V¿ZVoZo à{VgmX XoVmV. VgoM ({dMmaeyݶ[a˶m) ¶m Mma {XdgmÀ¶m (OrdZmMm) Cn^moJ KoUo gwê$ R>do VmV. nU ˶m§Zm cdH$aM H$iyZ MwH$o c. 67 (‘¸$mdmgr cmoH$m§Zr) ¶m Jmoï>rMo H$Yr (qMVZnydH© $) {ZarjU Ho$co Zmhr H$m, Amåhr (‘¸o$V) EH$ em§VVmnyU© d gwa{jV Ago (OmJ{VH$) àmW©ZmñWmZ (ha‘) ~Z{dco Amho? (˶m§À¶mgmR>r Oo Am‘À¶mda {dídmg R>do VmV). ˶m§À¶m Mhÿ~mOyZ§ r gd© {R>H$mUmhÿZ ‘mUgo IoMZy Zoco OmV AmhoV. (ho gd© CKS> AgVmZmhr) Vo Ag˶mdaM lÕm R>do Uo gwê$ R>do Zy , A„mhÀ¶m H¥$nocm H¥$V¿ZVoZo à{VgmX XoV amhVrc H$m? 68 ˶mnojm Xþï> ‘mUyg AmUIr H$moU Agy eH$Vmo, Omo ñdV:hÿZ aMcoë¶m ImoQ>çm Jmoï>tMm g§~Y§ A„mher OmoS>Vmo qH$dm g˶mcm ImoQ>o R>a{dVmo, Ooìhm H$s, Vo ˶mÀ¶mnmer ¶oD$Z nmoMcoco AgVo. (Aem) lÕmhrZm§gmR>r ZaH$ hoM (¶mo½¶) ñWmZ Zìho H$m? 69 nU Oo cmoH$ Am‘À¶mImVa {OdmnmS> ‘ohZV H$aVrc, Amåhr ˶m§Zm A{YH$mA{YH$ ‘mJ©Xe©Z àXmZ H$ê$. ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, A„mh gXmMmar cmoH$m§~amo~a AgVmo.



526



Hw$amU



gyah-30. Aa-ê$‘ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. 1 Acr’$0 cm‘0 ‘r‘0 2 amo‘Z gm‘«mÁ¶mMm nam^d Pmcm. 3 OdiÀ¶mM àXoemV, nU Vo ˶m§À¶m nam^dmZ§Va (ZOrH$À`m ^{dî¶mV) nwÝhm {dO¶r hmoVrc. 4 åhUOo (¶oUmè¶m) H$mhr dfmªV __ gd© àH$maMo {ZU©¶m{YH$ma A„mhnmerM AmhoV. ¶mÀ¶m nyduhr Am{U ¶mZ§Vahr (gd© {ZU©¶m{YH$ma ˶mcmM AmhoV). ˶m {Xder (Ooìhm amo‘Z {dO¶r hmoVrc) lÕmd§V AmZ§{XV hmoVrc. 5 A„mhÀ¶m gmhmæ¶mZo. H$maU Vmo BpÀN>Vmo ˶mg gmhmæ¶ àXmZ H$aVmo. Vmo gd©e{º$‘mZ Amho, (Agr‘) X¶mdmZ Amho. 6 ho A„mhMo dMZ Amho Am{U A„mh Amnco dMZ H$Yrhr ‘moS>V Zmhr. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmU Zmhr. 7 Vo ¶m OJmVrc OrdZmMo Ho$di ~mø (AWm©V dada {XgUmao) ê$n OmUVmV Am{U ‘¥Ë¶wníMmV Agcoë¶m (AZ§VH$mcrZ) OrdZmnmgyZ (dmB©Q>[a˶m) Jm’$sc AmhoV. 8 Vo ñdV:{df¶r H$Yr (J§^raVmnydH© $) {dMma H$arV ZmhrV H$m? (åhUOo ‘mZd {H$Vr AW©nUy © {Z{‘©Vr Amho, ho ¶m§Zm AÚmn C‘Ococo Zmhr H$m?) A„mhZo AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Zm Am{U ¶m§À¶m‘ܶo (AWm©V g§nUy © g¥ï>rV) Oo H$mhr Amho, Vo gd© AW©nUy © CÔoemg{hV d EH$m R>amdrH$ ‘wXVrH$[aVm {Z‘m©U Ho$co Amho. cmoH$m§V ~hþg»§ ¶ AgoM AmhoV Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©er hmoUmè¶m ^oQ>rcm ZmH$maVmV. 9 ˶m§Zr ^yVcmda àdmg Ho$cm Zmhr H$m? (àdmg Ho$co AgVo Va) ˶m§Zm nmhVm Amco AgVo H$s, ˶m (g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mm) eodQ> H$gm Pmcm, Oo ¶m§À¶mnydu hmoD$Z Joc?o Vo ¶m§À¶m VwcZoV A{YH$ e{º$emcr hmoV.o ˶m§Zr O{‘Zrda eoVr Ho$cr Am{U ¶m§À¶mhÿZ A{YH$ {Vcm Am~mXrAm~mX Ho$co hmoV.o ˶m§À¶mH$S>o ˶m§Mo n¡J~§ a g˶mMo gd© gwñnï> à‘mU KoD$Z Amco hmoVo (nU Ooìhm ˶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm, Voìhm



527



gyah-30. Aa-ê$‘ A„mhZo ˶m§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co). A„mhZo ˶m§À¶mda A{O~mV Aݶm¶ Ho$cocm Zmhr, nU ˶m§ZrM ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm. 10 Voìhm Á¶m cmoH$m§Zr dmB©Q> H¥$˶o Ho$cr, ˶m§Mm eodQ>hr dmB©Q> Pmcm. H$maU ˶m§Zr A„mhÀ¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco Am{U ˶m§Zm CnhmgmMo cú¶ ~Z{dco. 11 A„mh {Z{‘©VrMm Ama§^ H$aVmo Am{U VmoM ˶mMr nwZamd¥Îmrhr H$aVmo. Z§Va Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$S>Mo naV{dco OmUma Amho. 12 ‘J Á¶m {Xder Hµ $¶m‘VrMr Vr doi ¶oD$Z R>no c o , Voìhm AnamYr cmoH$, AJXr {Zame d (hVme) hmoD$Z 13 OmVrc. Vo Á¶m§Zm (A„mhMo) g‘H$j R>adrV AgV, ˶m§À¶mn¡H$s H$moUrhr Voìhm ˶m§Mr ‘ܶñWr H$ê$ eH$Uma Zmhr. CbQ> VoM ˶m§Zm ZmH$mê$ cmJVrc Á¶m§Zm Vo AmYr A„mhMo gh^mJr R>adrV hmoV.o 14 Á¶m {Xder Hµ $¶m‘VrMm {Xdg COmS>c o , ˶m {Xder Vo gd© EH$‘oH$m§nmgyZ doJio Pmcoco AgVrc. 15 nU Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr hmoVr Am{U (Amnë¶m OrdZmV) gËH$‘} Ho$cocr hmoVr, Vo AmZ§X‘¶r ~mJmV à’w${„V AgVrc. 16 nU Á¶m cmoH$m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm hmoVm Am{U Am‘À¶m g§Xeo m§Zm VgoM ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmV (Am‘À¶mer hmoUmè¶m) ^oQ>rcm ImoQ>o R>a{dco hmoV.o Aem cmoH$m§Zm {ejogmR>r AmUʶmV ¶oBc© . 17 Va (lÕmd§Vm§Zmo!) Vwåhr gH$mir Am{U g§Ü¶mH$mir A„mhÀ¶m Agr‘ ‘hmZVoMo JwUJmZ H$arV amhm. 18 VmoM ñVwVrg nmÌ Amho AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Am{U gy¶m©À¶m T>i˶m àhar d XþnmaÀ¶m doigo hr ˶mMoM ñVw{VJmZ H$am, 19 VmoM ‘¥VmVyZ gOrdmg ~mhoa H$mT>Vmo Am{U gOrdmVyZ ‘¥Vmg ~mhoa H$mT>Vmo. VmoM O‘rZ ‘¥Vàm¶ Pmë¶mZ§Va {Vcm OrdZ àXmZ H$aVmo. AemM àH$mao Vwåhmcm (‘¥Ë¶yZV§ a) nwÝhm {Od§V H$aʶmV ¶oBc© . 20 ˶mÀ¶m M‘ËH$mam§nH¡ $s ho Amho H$s, ˶mZo Vwåhmcm ‘mVrnmgyZ (åhUOoM ‘mVrVrc amgm¶{ZH$ KQ>H$m§nmgyZ) {Z‘m©U Ho$co Amho. ‘J Vwåhr n[anyU© ‘Zwî¶ ~ZyZ n¥Ïdrda MmohrH$So> ngê$Z



Hw$amU OmVm (d Vw‘À¶mg§»¶oV AZoH$ nQ>rZo dmT> Am{U dmT> hmoV AgVo). 21 ˶mÀ¶m {ZemÊ`m§nH¡ $s ho Amho H$s, ˶mZo Vw‘À¶mgmR>r Vw‘À¶mM OmVrÀ¶m ghMm[aʶm {Z‘m©U Ho$ë¶m. Vo ¶mgmR>r H$s, ˶m§À¶mÛmao Vwåhmcm ‘Z:em§Vr cm^mdr. VgoM ˶mZo Vw‘À¶m ñd^mdmV EH$‘oH$m§à{V ào‘ Am{U H$éUoMr ^mdZm R>do Zy {Xcr. IamoIa ¶mV AZoH$ g§Xeo gyMH$ IwUm AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r, Oo qMVZ H$arV AgVmV. 22 ˶mÀ¶m (g§Xeo gyMH$) IwUm§nH¡ $s (~è¶mM Jmoï>r AmhoV Ogo) AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr, Vw‘À¶m ({d{dY) ^mfm Am{U Vw‘À¶m a§JmÀ¶m ~m~VrV {d{^ÞVm. IamoIa, ¶mV g§Xeo AmhoV ˶m cmoH$m§gmR>r Oo kmZr AmhoV. 23 VgoM ˶mÀ¶m IwUm§nH¡ $sM Amho Vw‘Mo amÌr d {Xdgm PmonUo. Am{U (PmonZo V§ a ’«$o e hmoD$Z) Vwåhr (Amnë¶m CnOr{dHo$gmR>r) ˶mÀ¶m H¥$noÀ¶m emoYmV à¶ËZaV hmoVm. (¶m gd© H$m¶mªV) IamoIa, AZoH$ g§Xeo AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo Amnë¶m H$mZm§Mm (VgoM BVa kmZ|{жmMm) Cn¶moJ ~moY J«hU H$aʶmgmR>r H$aVmV. 24 ˶mÀ¶m (g§Xeo gyMH$) IwUm§nH¡ $s hohr Amho H$s, Vmo Vwåhmcm drO M‘H$VmZm XmIdVmo, (Á¶mÛmao Vw‘À¶mV) ^rVr d Amem ¶m XmoÝhr Jmoï>r OmJ¥V hmoVmV. VmoM AmH$memVyZ nmʶmMm dfm©d H$aVmo Am{U ˶mÛmao O{‘Zrcm, {VÀ¶m ‘¥VmdñWoVZy {Od§V H$aVmo. IamoIa ¶mV g§Xeo AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$aVmV. 25 ˶mÀ¶m {Zemʶm§nH¡ $s (EH$ {ZemUr hr XoIrc Amho) H$s, AmH$me Am{U n¥Ïdr ho ˶mÀ¶m AmkoZo (ÑT>VmnydH© $) pñWa AmhoV, (d nyU© g§Vc w Zmgh H$m¶© H$arV AmhoV). ‘J Ooìhm VmoM Vwåhmcm ˶mÀ¶m (ݶm¶mc¶mV) hOa hmoʶmgmR>r Ho$di EH$ hmH$ XoBc © Va cJoM Vwåhr (gd©Mo gd©) O{‘ZrVyZ ~mhoa nS>mc. 26 AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Oo H$moUr AmhoV, gd© ˶mMoM AmhoV Am{U gd© ˶mMoM AmkmYmaH$ AmhoV. 27 Vmo {Z{‘©Vrg àma§^ H$aVmo 528



529



gyah-30. Aa-ê$‘ Am{U VmoM ˶mMr nwZamd¥Îmr H$aVmo, ˶mÀ¶mgmR>r ho AJXr ghO e³¶ Amho. AmH$memV d n¥Ïdrda (åhUOoM g‘ñV g¥ï>rV) gd©lðo > ñWmZ ˶mMoM Amho (gd©lðo > JwUg§nÞ VmoM Amho). VmoM Amho gd©e{º$‘mZ, VmoM Amho Añgc ~w{ÕdmZ! 28 Vmo Vw‘À¶mgmR>r (Vwåhr Amnë¶m OrdZmV Á¶m Jmoï>rda ñdV: H¥$Vr H$arV AmhmV) ˶mMoM EH$ CXmhaU Vw‘À¶mg‘moa R>do Vmo. Vw‘À¶m Xmgm§nH¡ $s Vwåhr H$moUmcm Vw‘À¶m ˶m YZg§nÎmr‘ܶo g‘mZ ^mJrXma ~ZdVm H$m, Or Amåhr Vwåhmcm àXmZ Ho$cocr Amho, åhUOo ˶mV Vwåhr d Vo h¸$mÀ¶m ~m~VrV g‘mZ hmoD$Z OmdoV? VgoM (Xþgar Jmoï> åhUOo) Á¶màH$mao Vwåhr Amnë¶m ñdH$s¶m§Mr H$miOr KoVm, Ver H$miOr ˶m§À¶m~m~VrV KoVm H$m? AemàH$mao Amåhr Am‘Mo g§Xeo ñnï> H$ê$Z àñVwV H$aVmo, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$aVmV. 29 nU Zmhr, ñdV:daM Aݶm¶ H$aUmao ho cmoH$, H$moU˶mhr kmZm{edm¶ Amnë¶m ‘ZmoH$m‘Zm§À¶m ‘mJo YmdV AmhoV, Va Aem cmoH$m§Zm H$moU gÝ‘mJ© XmIdy eH$Vmo Á¶m§Zm A„mhZoM ‘mJ©^ï« > Ho$co Amho? Aem cmoH$m§Mm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© AgUma Zmhr. 30 Voìhm (lÕmd§Vm§Zmo!) (gd© ImoQ>çm Jmoï>tnmgyZ ñdV:cm AcJ H$ê$Z) Vwåhr nyU© {Zð>Zo o Amnco ܶmZ (g˶ Y‘m©H$S>Mo ) H|${ÐV R>do m. Vmo ñdm^m{dH$ Y‘© Á¶mda A„mhZo ‘mZdmcm {Z‘m©U Ho$co Amho. ˶mZo Ho$coë¶m aMZoV H$moUVmhr ~Xc e³¶ Zmhr. hmM Iam Y‘© hmo¶. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm ¶m (dmñVdmMr) OmUrd hmoV Zmhr. 31 ˶mÀ¶mMH$S>o EH$mJ«{MÎm amhm Am{U ˶mMr OmU R>do m Am{U {Z˶ àmW©Zm H$am. ˶m cmoH$m§nH¡ $s A{O~mV hmoD$ ZH$m, Oo A„mhÀ¶m B©ídaËdmV, BVam§Zm gh^mJr R>a{dVmV. 32 VgoM ˶m cmoH$m§nH¡ $shr hmoD$ ZH$m, Á¶m§Zr Amnë¶m (ñdm^m{dH$) Y‘m©V AZoH$ ‘mJ© H$mTy>Z, Vo {d{dY n§Wm§‘ܶo {d^mJco Joc.o à˶oH$ JQ> Amnë¶mH$S>o Oo Amho,



Hw$amU ˶mÀ¶m~m~VrV (A{dMmanydH© $ ImoQ>)o A{^‘mZ ~miJVmo. 33 cmoH$m§Zm Ooìhm H$moUVohr Xþ:I nmohmoMVo, Voìhm Vo Amnë¶m nmcZH$˶m©Mm nyU© {Zð>Zo o ˶mÀ¶mH$S>Mo EH$mJ«{MÎm hmoD$Z (‘XVrgmR>r) Ymdm H$ê$ cmJVmV. ‘J Ooìhm Vmo ˶m§Zm Amnë¶m H¥$noMr JmoS>r MmI{dVmo (d ˶m§À¶mda AZwJh« H$aVmo), Voìhm ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr cmoH$ BVam§Zm Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo gh^mJr R>ady cmJVmV. 34 VgoM Amåhr ˶m§Zm Oo H$mhr {Xco Amho, ˶m~Ôc Am‘À¶mà{V H¥$V¿ZVoMo àXe©Z H$aVmV. (Aem cmoH$m§Zmo!) Mma {Xdg ‘m¡O‘Om H$ê$Z ¿¶m, nU cdH$aM Vwåhmcm H$iyZ MwH$o c (Amnë¶m H$‘mªMr h{H$JV). 35 (¶m cmoH$m§H$S>)o Amåhr EImXo Ago à‘mU nmR>{dcoco Amho H$s H$m¶, Oo A„mh~amo~a BVam§Zm ˶mMo gh^mJr R>a{dʶmÀ¶m, ˶m§À¶m H¥$˶mMo g‘W©Z H$aVo? 36 Amåhr Ooìhm cmoH$m§Zm Am‘À¶m AZwJh« mMr JmoS>r MmIy XoVmo, Voìhm Vo ˶mnmgyZ Iye hmoVmV. nU Ooìhm ˶m§Zm Amnë¶m hmVm§Zr Ho$coë¶m H¥$˶m§nmoQ>r H$mhr Ìmg nmohmoMë¶mg Vo AMmZH$ {Zame hmoVmV. 37 ˶m§Zr ¶m Jmoï>rMo AdcmoH$Z Ho$co Zmhr H$m H$s, A„mh BpÀN>Vmo ˶mg {dnwc à‘mUmV CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo Am{U BpÀN>Vmo ˶mg H$‘r à‘mUmV CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo. IamoIa, ¶mV g§Xeo AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo lÕm ~miJUmao AmhoV. 38 Va (lÕmd§Vm§Zmo!) ZmVodmBH$m§g ˶m§Mm C{MV h¸$ Úm, VgoM Jar~-JaOy Am{U dmQ>gê$ ¶m§Zmhr. A„mhMr àgÞVm àmá H$aʶmgmR>r à¶ËZaV Agcoë¶m§gmR>r, ho A{YH$ {hVmMo Amho. AgoM cmoH$ {ZpíMVnUo ¶eñdr hmoUma AmhoV. 39 Vwåhr cmoH$ Oo H$mhr ì¶mO XoVm ¶mgmR>r H$s, ˶mÛmao bmoH$m§À¶m g§nÎmrV dmT> hmoBc © . nU A„mhÀ¶m ZOaoV ˶mV H$mhrM dmT> hmoV Zmhr. nU Oo cmoH$ A„mhMr àgÞVm àmá H$aʶmÀ¶m hoVZy o Oµ H$mV XoVmV (åhUOo XmZY‘© H$aVmV) Va hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zm A„mhnmer Amnë¶m g§nÎmrV {H$˶oH$ nQ>rZo 530



gyah-30. Aa-ê$‘



531



dmT> (Pmë¶mMo AmT>ic o ). 40 Vmo A„mh Amho, Á¶mZo Vwåhmcm {Z‘m©U Ho$co. ‘J Vw‘À¶m CnOr{dHo$Mr ì¶dñWm Ho$cr. ‘J VmoM Vwåhmcm ‘¥Ë¶y XoVmo. ‘J VmoM Vwåhmcm nwÝhm {Od§V H$aoc. Á¶m§Zm Vwåhr A„mhMo g‘H$j R>a{dco Amho ˶m§À¶mV H$moUr Agm Amho H$m, Omo ¶mn¡H$s EImXr Jmoï> H$ê$ eHo$c? Agr‘ Amho ˶mMr ‘{h‘m Am{U Vo Á¶m§Zm ˶mMo gh^mJr R>a{dVmV ˶m§À¶mnojm Vmo {H$VrVar loð> Amho! 41 ^yVcmda d g‘wÐmV gd©Ì AZmMma ngacocm Amho, cmoH$m§Zr Amnë¶m hmVm§Zr Ho$coë¶m H$‘mB©‘i w .o (n[aUm‘r) A„mh ˶m§Zm ˶m§À¶m H$mhr H¥$˶m§Mm ’$i MmIm¶cm cmdrc, ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr (gÝ‘mJm©H$S>)o naV ¶mdo. 42 (n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, ^yVcmda g§Mma H$am Am{U qMVZnydH© $ {ZarjU H$am H$s, ˶m (Anamܶm§Mm) eodQ> H$gm Pmcm, Oo ¶m§À¶mnydu hmoD$Z Joc.o ˶m§À¶mn¡H$s ~hþg»§ ¶ AZoH$o ídadmXr hmoVo (AWm©V Á¶m§Zr BVam§Zm A„mhMo g‘H$j R>a{dco hmoV)o . 43 (n¡J~§ a!) Vwåhr Amnco ܶmZ EH$mJ«{MÎm H$ê$Z (nyU© {Zð>Zo )o (A„mhÀ¶m ZOaoV) Omo Zoh‘r Iam Y‘© Amho, ˶mH$S>o R>do m. A„mhH$Sy>Z Vmo {Xdg ¶oʶmnydu, Omo Q>micm OmD$ eH$V Zmhr. ˶m {Xder cmoH$ EH$‘oH$m§nmgyZ doJio hmoD$Z OmVrc. 44 Á¶m§Zr g˶ ZmH$maco, Va ˶m§À¶m ZmH$maʶmMo n[aUm‘ ˶m§ZmM ^moJmdo cmJVrc Am{U Á¶m§Zr Mm§Jcr H¥$˶o Ho$crV Va ˶m§Zr ñdV:À¶mM ^ë¶mMr V¶mar Ho$cr Amho. 45 Va A„mh lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aUmè¶m§Zm Amnë¶m H¥$noZo Mm§Jcm ‘mo~Xcm XoBc © . g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma XoUmao cmoH$ A„mhcm A{O~mV {චZmhrV. 46 ˶mÀ¶m (gm‘϶m©À¶m) {ZemÊ`m§nH¡ $s hohr Amho H$s, Vmo ew^dmVm© XoUmao dmao nmR>dVmo. Vo ¶mgmR>r H$s, Vw‘À¶mda Amncm AZwJh« H$amdm. (g‘wÐmV) Zm¡H$m ˶mÀ¶m AmkoZo MmcVmV, ¶mgmR>r H$s, Vwåhmcm (Amnë¶m CnOr{dHo$À`m



Hw$amU ê$nmZo) ˶mMr H¥$nm àmá H$aVm ¶mdr (ho gd© ¶mgmR>r Vmo H$aVmo H$s,) Vwåhr ˶mÀ¶mà{V Am^ma 춺$ H$amdo. 47 (n¡J~§ a!) Amåhr Vw‘À¶mnyduhr AZoH$ n¡J~§ am§Zm ˶m§À¶m-˶m§À¶m cmoH$m§H$S>o nmR>dco. ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$ OU (Amnë¶m cmoH$m§H$S>)o g˶mMo gd© ñnï> à‘mU KoD$Z Amcm. ‘J (n¡J~§ am§À¶m {‘eZMr ‘wXV g§në¶mZ§Va) Oo AnamYr hmoV,o ˶m§À¶mda Amåhr gyS> CJdcm. VgoM lÕmd§Vm§Mr ‘XV H$aUo, ho Am‘Mo AQ>i H$V©ì¶ hmoV.o 48 Vmo A„mh Amho, Omo dmao nmR>dVmo. ‘J Vo dmao T>Jm§Zm C§M ZoVmV. ‘J Vmo Amnë¶m BÀN>ào ‘mUo AmH$memV ˶m§Zm ngadyZ Q>mH$Vmo. VgoM Vmo ˶m§Mr Wamda Wa Aer ‘m§S>Ur H$aVmo. Voìhm ˶m§À¶m‘YyZ Vwåhr nmD$g nS>VmZm nmhVm. ‘J Vmo Amnë¶m ^º$m§nH¡ $s Á¶m§À¶mda BpÀN>Vmo, ˶m§À¶mda ˶mMm dfm©d H$aVmo. Voìhm nmhm, Vo AmZ§XmZo {H$Vr à’w${„V hmoVmV! 49 (nU) ˶m§À¶mda (nmdgmMm) dfm©d Ho$cm Omʶmnydu, Vo (AJXr) {Zame Pmcoco hmoV.o 50 (ho ‘mZdm) Va ~K, A„mhÀ¶m H¥$noÀ¶m IwUm, O‘rZ ‘¥V Pmë¶mZ§Va Vmo H$emàH$mao {Vcm OrdZ àXmZ H$aVmo. (ho gd© H$arV Agcocm A„mh) Adí¶ ‘¥Vm§Zm nwÝhm {Od§V H$aUma Amho. ˶mcm H$mhrhr H$aʶmMo gm‘϶© àmá © d) Amho. 51 nU Oa Amåhr Agm dmam nmR>{dcm (Omo Amocmdm emofZy KoBc ˶m§Mr {nHo$ {ndir nS>V Agë¶mMo ˶m§Zm AmT>ic o , Va Vo Voìhm Am‘À¶m AZwJh« m§Zm ZmH$mê$ cmJVrc. 52 (n¡J~§ a!) Vwåhr (ho g§Xeo ) ‘¥Vm§Zm EoH$dy eH$V Zmhr, Zm (‘ZmZo) ~{hao Pmcoë¶m cmoH$m§Zm Vw‘Mr hmH$ EoH$y OmUma, Ooìhm H$s, Vo nmR> XmIdyZ {ZKyZ OmV AgVrc. 53 Zm Vwåhr ‘ZmZo Am§Yio Pmcoë¶m cmoH$m§Zm MwH$sÀ¶m ‘mJm©dê$Z gÝ‘mJm©da AmUy eH$Vm. Vwåhr Ho$di ˶m§Zm (Amnco åhUUo) EoH$dy eH$Vm, Oo Am‘À¶m g§Xeo m§da {dídmg R>do Umao AmhoV Am{U Am‘Mo AmkmnmcZ H$arV (OrdZ OJUmao) AmhoV. 54 Vmo A„mh Amho, Á¶mZo Vwåhmcm Aeº$nUmÀ`m AdñWoV {Z‘m©U Ho$co. 532



533



˶mZ§Va Vwåhmcm eº$s àXmZ Ho$cr. ‘J (eº$sÀ¶m AdñWoMm) H$mhr H$mi cmoQ>ë¶mZ§Va Vwåhmcm dmY©³¶ {Xco. Vmo BpÀN>Vmo Vo {Z‘m©U H$aVmo. Vmo gd© H$mhr OmUUmam Amho, gd©e{º$‘mZ Amho. 55 ‘J Á¶m {Xder eodQ>Mr KQ>H$m ¶oD$Z R>no c o , Voìhm AnamYr cmoH$ enW KoD$Z gm§JVrc H$s, Vo (‘¥Ë¶yndy uÀ¶m OJmV) ’$maM AënH$mi am{hco (Ogo EImÚm Vmgmnojm OmñV Zmhr). AemàH$mao Vo Zoh‘r ~hH$cocoM am{hco. 56 nU Á¶m cmoH$m§Zm kmZ Am{U lÕm ¶m Jmoï>r cm^coë¶m hmo˶m, Vo (˶m§Zm) åhUVrc, "A„mhÀ¶m Zm|X a{OñQ>aZwgma Vwåhr nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgmn¶ªV am{hcoco AmhmV. hm Amho nwZéËWmZmMm {Xdg. nU Vwåhr ho OmUyZ Z Koʶmda R>m‘ am{hco.' 57 Voìhm ˶m {Xder A˶mMmar cmoH$m§Zm g~~r àñVwV H$aʶm‘wio H$mhr cm^ {‘iUma Zmhr. qH$dm Zm ˶m§Zm ñdV:‘Yo gwYmaUm H$aʶmg gm§{JVbo OmB©c. 58 Amåhr ¶m Hw$amUmV cmoH$m§Zm g‘OmdyZ gm§JʶmgmR>r {d{dY àH$maMr CXmhaUo àñVwV Ho$cocr AmhoV. nU Oa Vwåhr Aem H$moU˶mhr g§Xeo mgh ˶m cmoH$m§H$S>o Omc Va Oo g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr AmhoV, Vo Adí¶ Vwåhmcm hoM åhUVrc H$s, Vwåhr Ho$di ImoQ>o Xmdo H$arV AmhmV. 59 AemàH$mao A„mh ˶m cmoH$m§À¶m ‘ZmMr Xmao grc~§X H$ê$Z Q>mH$Vmo, Oo (g˶) OmUy BpÀN>V ZmhrV. 60 Va Vwåhr ghZercVm ~miJm. {Z:g§Xho , A„mhMo dMZ gƒo Amho. Ago A{O~mV ìhm¶cm ZH$mo H$s, Oo cmoH$ {dídmg R>do Umao (lÕmd§V) ZmhrV, Vo Vw‘À¶m ghZercVocm VS>o Omʶmg H$maUr^yV R>amdo.



gyah-31. cwµH$‘mZ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Acr’$0 cm‘0 ‘r‘0 2 ho {ddoH$nyU© J«W§ mMo g§Xeo AmhoV. 3 (˶mV) ‘mJ©Xe©Z d H¥$nm Amho, gXmMmar cmoH$m§gmR>r. 4 Oo {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$aVmV d (µOH$mVê$nr) XmZH$m¶© H$aVmV Am{U ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmda ÑT> 1



Hw$amU {dídmg R>do VmV. hoM cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zm Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ‘mJ©Xe©Z cm^co Amho (d Vo gÝ‘mJm©da ‘mJ©ñW AmhoV) Am{U hoM cmoH$ ¶eñdr hmoUma AmhoV. 6 nU cmoH$m§‘ܶo H$moUr Agmhr Amho, Omo Amnë¶mH$S>o kmZmMm H$moUVmhr AmYma ZgVmZmhr, (A„mhÀ¶m ‘mJ©Xe©Zmnojm) dm¶’$i Jmoï>tZm àmYmݶ XoVmo, Ho$di ¶mgmR>r H$s, cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJ©mnmgyZ ~hH$mdyZ Xÿa ݶmdo Am{U (˶mÀ¶m g§Xeo m§Zm) CnhmgmMo cú¶ ~Zdmdo (hm ˶mMm CÔoe AgVmo). Aem cmoH$m§gmR>r ^¶§H$a An‘mZH$maH$ {ejm Amho. 7 Ooìhm (Aem ‘mUgmcm) Am‘Mo g§Xeo EoH${dco OmVmV. Vmo ‘moR>çm K‘|S>rZo Aer H$mhr nmR> {’$adVmo H$s, OUy H$mhr ˶mZo Vo EoH$coM ZmhrV, OUy H$mhr ˶mÀ¶m H$mZmV ~YraVm Amho. Va Aem ‘mUgmcm ^¶§H$a Xþ:IXm¶H$ {ejoMr dmVm© EoH$dyZ Q>mH$m. 8 {Z:g§Xho Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} Ho$cr, ˶m§À¶mgmR>r Eoíd¶©gn§ Þ ~mJm AmhoV. 9 ˶m§V Vo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc, ho A„mhMo n¸o$ dMZ Amho. Vmo gd©e{º$‘mZ Amho, Añgc ~w{ÕdmZ Amho. 10 A„mhZo AmH$mem§Mr {Z{‘©Vr Ho$cr. H$moU˶mhr AmYmañV§^m§{dZm, Oo H$s, Vwåhr nmhÿ eH$Vm. ˶mZoM n¥Ïdrda nd©Vm§Zm ñWm{nV Ho$co __ ¶mgmR>r H$s, Vr Vwåhmcm KoD$Z S>mc o m¶cm cmJy Z¶o. ˶mZoM n¥Ïdrda gd© àH$maMo àmUr ngadyZ R>do co Amho. Am{U AmH$memVyZ nmʶmMm dfm©d Ho$cm d ˶mÛmao {d{dY àH$maÀ¶m CÎm‘ dñVy {Z‘m©U Ho$ë¶m. 11 hr (gd©) A„mhMr {Z{‘©Vr Amho. Va ‘cm XmIdm H$s, ˶mÀ¶mì¶{V[aº$ Xþgè¶m§Zr H$m¶ {Z‘m©U Ho$co Amho. nU (dñVwpñWVr hr Amho H$s), A˶mMmar cmoH$ ñnï>[a˶m gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa {ZKyZ Jocc o o AmhoV. 12 Amåhr cwHµ $‘mZ ¶mg {ddoH$ àXmZ Ho$co hmoV.o d ˶mg Ago gm§{JVco hmoVo H$s, A„mhà{V Zoh‘r H¥$Vk amhm. Omo H$moUr (A„mhà{V) H¥$Vk amhrc 534



5



535



gyah-31. cwHµ $‘mZ Va ˶mV ˶mMoM ^co Amho. VgoM Omo H$moUr H¥$V¿ZVoMo àXe©Z H$arc Va A„mh ñd¶§nUy © Amho (˶mcm ^º$m§À¶m Am^mamMr JaO Zmhr), VmoM Amho gXm ñVwVrg nmÌ! 13 cwHµ $‘mZ (Omo EH$ {ddoH$erc ‘mUyg hmoVm EH$Xm) Amnë¶m ‘wcmg CnXoe H$aVmZm åhUmcm, "ho ‘m¶m ‘wcm! H$moUmcmhr (H$Yrhr) A„mhMo g‘H$j R>ady ZH$mog. H$maU H$moUmcmhr A„mhÀ¶m B©ídaËdm‘ܶo gh^mJr R>a{dUo, ’$ma ‘moR>o A˶mMmar H¥$˶ Amho.' 14 (A„mh åhUVmo) "Amåhr ‘mZdmcm ˶mÀ¶m AmB©dS>cm§À¶m ~m~VrV (^cr dmJUyH$ H$aʶmMr) VmH$sX {Xcr.' ˶mÀ¶m AmB©Zo ˶mcm Xþ:Imda Xþ:I ghZ H$ê$Z ˶mcm Amnë¶m nmoQ>mV R>do co. ‘J XmoZ dfmªn¶ªV Vmo nyUn© Uo {VÀ`mda Adc§~Zy am{hcm (åhUOo XmoZ dfmªn¶ªV Vr ˶mcm A§Jmda XÿY nmOdrV am{hcr). (Amåhr åhUmcmo H$s), Vy ‘m¶m Am{U Amnë¶m AmB©d{S>cm§à{V Am^ma 춺$ H$a. (Am{U cjmV R>do , gdmªZm) ‘m¶mH$S>Mo naVyZ ¶m¶Mo Amho. 15 "(Amnë¶m AmB©d{S>cm§Mo Zoh‘r AmXa H$arV amhm,) nU Oa ˶m§Zr Aem EImÚmcm ‘mPo g‘H$j R>a{dʶmgmR>r Vw¶mH$S>o AmJ«h Yacm, Á¶mMo Vwcm H$moUVohr kmZ Zmhr Va Voìhm Vy ˶m§Mo åhUUo (A{O~mV) ‘mݶ H$ê$ ZH$mog. (¶m~m~VrV ˶m§À¶mer ‘V^oX Agco Var) ¶m OJmV ˶m§À¶mer nyUn© Uo göX¶VoZo dmJ. nU AZwH$aU ‘mÌ Ë¶m 춺$sMo H$a, Á¶mZo ñdV:cm, ‘cm g‘{n©V H$aʶmMm ‘mJ© A§JrH$macm Amho. ‘J eodQ>r Vwåhm gdmªZm ‘m¶mH$S>Mo naV ¶m¶Mo Amho. Voìhm ‘r Vwåhmcm Vwåhr H$m¶-H$m¶ H$arV hmoVm, Vo XmIdyZ XoBZ© . 16 (cwHµ $‘mZ nwT>o åhUmcm), "~oQ>m! EImXo H$‘© ‘moharÀ¶m XmʶmBVHo$hr Oar Agco Am{U Vo H$moR>o IS>H$mV, qH$dm AmH$memV qH$dm O{‘ZrV Hw$R>ho r (H$moUmÀ¶mhr Ñï>rg Z nS>ʶmÀ¶m AdñWoV Agoc qH$dm H$moUmÀ¶mhr ñ‘aUmV am{hcoco Zgoc) Varhr A„mh ({heo~ H$aVmZm) Vohr g‘moa AmUoc. IamoIa,



Hw$amU A„mh A{Ve¶ VrúU ZOa R>do Umam Am{U {Z˶ OmJê$H$ Amho. 17 ‘m¶m {ච‘wcm! {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$a, VgoM Mm§Jco H¥$˶ H$aʶmg (cmoH$m§Zm) àd¥Îm H$a Am{U dmB©Q> H¥$˶ H$aʶmnmgyZ ˶m§Zm à{V~§Y H$a. VgoM (¶m OrdZmV) Omo H$mhr Ìmg Vwcm nmohmoMc o , Vo ghZ H$arV amhm. IamoIa, hr 18 Y¡¶m©Mr H$m‘o AmhoV. VgoM cmoH$m§H$S>o K‘|S>rZo Vm|S> dmH$S>o H$ê$ ZH$mog Am{U ^yVcmda EoQ> {‘adrV Mmcy ZH$mog. H$maU (Zoh‘r cjmV R>do ) A„mhcm EoQ>~mO d J{d©ð> cmoH$ (A{O~mV) {චZmhrV. 19 VgoM Amnë¶m dV©UHw $sV emcrZVm H$m¶‘ R>do Am{U (H$moUmerhr ~mocVmZm) ‘¥Xÿ AmdmOmV ~moc, (cjmV Agy Xo H$s,) gdm©V dmB©Q> (H$U©H$Qy>)AmdmO JmT>dmMm AmdmO Amho.' 20 Vwåhr cmoH$m§Zr ¶m Jmoï>rMo H$Yr (qMVZnydH© $) AdcmoH$Z Ho$coco Zmhr H$m? Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho, ˶m§Zm A„mhZo Vw‘À¶m godVo H$m¶©aV Ho$coco Amho? VgoM ˶mZo Ñí¶ Am{U AÑí¶, Amnco gd© àH$maMo H¥$nmàgmX (Á¶m§Mr-Á¶m§Mr Vwåhmcm JaO hmoVr), n[anyU[© a˶m Vwåhmcm àXmZ Ho$coco AmhoV. cmoH$m§‘ܶo H$mhr Agohr AmhoV, Oo H$moU˶mhr àH$mao kmZ, ‘mJ©Xe©Z Am{U {Xì¶ J«W§ (B.) Jmoï>rÀ§ ¶m AmYmam{dZm A„mhg§~Y§ mZo dmX{ddmX H$arV AgVmV. 21 Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo H$s, "Vwåhr ˶m Jmoï>rMo AZwgaU H$am, Or A„mhZo àH$Q> Ho$cr Amho.' Va Vo åhUVmV, "Zmhr, Amåhr Va Ho$di ˶mM Jmoï>rMo AZwgaU H$ê$, Á¶m Jmoï>rMo AZwgaU Am‘Mo dmS>dS>rc H$arV am{hco.' "AÀN>m! g¡VmZ ˶m§Zm AmJrÀ¶m {ejoH$S>o ~mocmdrV Agoc VarXoIrc (Vo ˶mM Jmoï>rMo AZwgaU H$aUma) AmhoV H$m?' 22 nU Omo H$moUr ñdV:cm nyUn© Uo A„mhcm g‘{n©V H$ê$Z Q>mHo$c Am{U Vmo gËH$‘} XoIrc H$arV Agoc, Va Aem ‘mUgmZo ‘O~yV Xmoa Amnë¶m hmVr Yacocm Amho. gd© Jmoï>tMm A§{V‘ n[aUm‘ A„mhnmerM Amho. 23 ‘J H$moUr Oa g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ Agoc Va ˶mÀ¶m ZmH$maʶm‘wio Vwåhr Xþ:Ir hmoD$ ZH$m. 536



537



gyah-31. cwHµ $‘mZ Am‘À¶mH$S>Mo ˶m§Zm naVyZ ¶m¶Mo Amho. Voìhm Amåhr ˶m§Zm XmIdyZ XoD$ H$s, Vo H$m¶ H$arV hmoV.o IamoIa, A„mhcm cmoH$m§À¶m ‘ZmV H$m¶-H$m¶ Amho Vo Mm§Jco R>mD$H$ Amho. 24 Amåhr ˶m§Zm H$mhr H$mi Eo{hH$ OrdZmMo cm^ Cn^moJʶmMr g§Yr XoD$. nU eodQ>r ˶m§Zm H$R>mao {ejoH$S>o IoMZy AmUy. 25 Oa Vwåhr ˶m§Zm {dMmamc, "AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Zm H$moUr {Z‘m©U Ho$co? Va Vo Adí¶ CÎma XoVrc, "A„mhZo'. ˶m§Zm gm§Jm, "(Vwåhmcm ho ‘mhrV Agm¶cm hdo H$s, ˶mMgmR>r) gd© ñVwVrMm A{YH$mar Ho$di A„mh Amho.' nU ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmU Zmhr. 26 Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho. gd© A„mhMoM Amho. (Am{U) A„mh ñd¶§nUy © Amho, gd© àH$maÀ¶m ñVwVrg VmoM nmÌ Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 27 ({Z…g§e` ˶mMr ‘{h‘m Aer Amho H$s), Oa n¥Ïdrdarc gd© d¥j coIʶm Pmë¶m Am{U g‘wÐ emB© Pmco Am{U ˶mV AmUIr VgoM gmV g‘wÐ (emB© ~ZyZ) gm‘rc Pmco, Voìhm XoIrc A„mhMr (‘hmZVm 춺$ H$aUmao) eãX g§nUma ZmhrV. H$maU A„mh AmhoM Agm (‘hmZ d) gd©e{º$‘mZ d Añgc ~w{ÕdmZ. 28 (˶mÀ¶mgmR>r) Vwåhm gdmªZm {Z‘m©U H$aUo Am{U (‘¥Ë`yZV§ a) nwÝhm {Od§V H$aUo Ago Amho, Ogo EH$m 춺$scm {Z‘m©U H$aUo d nwÝhm {Od§V H$aUo. IamoIa, A„mh gd© H$mhr EoH$Umam, gd© H$mhr nmhUmam Amho. 29 Vwåhr ¶m Jmoï>rMo qMVZnydH© $ H$Yr AdcmoH$Z Ho$co Zmhr H$m H$s, A„mh {Xdgmcm chmZ H$ê$Z amÌ H$mhr A§er ‘moR>r H$aVmo Am{U (H$Yr) amÌ chmZ H$ê$Z {Xdgmcm ‘moR>m H$aVmo. ˶mZoM gy¶© d M§Ð ¶m§Zm (Amnë¶m {Z¶‘mZwgma) H$m‘mcm cmdyZ R>do co Amho. ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$ {ZYm©[aV AdYrZwgma Amnco ‘mJ©H$« ‘U H$arV AgVmo. Vwåhr Oo H$mhr H$arV AgVm, Vo A„mhcm Mm§Jco ‘mhrV Amho. 30 (¶m gd© IwUm, ¶m Jmoï>rMo à‘mU AmhoV H$s,) A„mh A§{V‘



Hw$amU g˶ Amho (åhUOo gd© àH$maMr eº$s, JwU, D$Om©.......B˶mXr Jmoï>tMm òmoV A„mh Amho). ˶mcm gmoS>y Z cmoH$ Á¶m§Mm Ymdm H$aVmV Vo Ag˶m{edm¶ Aݶ H$mhr Zmhr. {Z:g§Xho Ho$di A„mh gdm}ƒ Amho, Agr‘ ‘hmZ Amho. 31 Vwåhr cmoH$m§Zr ¶m Jmoï>rMo (qMVZnydH© $) H$Yr {ZarjU Ho$co Zmhr H$m H$s, Zm¡H$m g‘wÐmV A„mhÀ¶m H¥$noZo g§Mma H$arV AgVmV? ho gd© ¶mgmR>r Amho H$s, Vmo Vwåhmcm ˶mÀ¶m (gm‘϶m©À¶m) IwUm XmIdy BpÀN>Vmo. IamoIa ¶mV g§Xeo AmhoV, g§¶‘ ~miJUmè¶m d Am^ma 춺$ H$aUmè¶m à˶oH$mgmR>r. 32 (~hþg»§ ¶ cmoH$m§À¶m ~m~VrV Ago KS>Vo H$s), Ooìhm Vo cmQ>mZ§ r AemàH$mao doT>co OmVmV, OUy (‘¥Ë¶yZ)o ˶m§Zm doT>co Amho. Voìhm Vo A„mhà{V nyU© g‘{n©V ^md ~miJyZ ˶mMm Ymdm H$ê$ cmJVmV. nU Ooìhm Vmo ˶m§Zm gwa{jV[a˶m ^yàXoemda AmUVmo, Voìhm ˶m§À¶mn¡H$s ’$maM WmoS>go o cmoH$ amñV ‘mJm©Mo AZwgaU H$aUo H$m¶‘ R>do VmV. Am‘À¶m g§Xeo m§Zm Aݶ H$moUr Zmhr Va Ho$di dMZ^§J H$aUmar Am{U H¥$V¿Z Agcocr ì¶{º$ ZmH$maVo. 33 cmoH$m§Zmo! Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr OmU R>do m Am{U ˶m {XdgmMrhr OmU ~miJyZ Agm, Á¶m {Xder H$moUr ~mn Amnë¶m ‘wcmÀ`m H$moU˶mhr àH$mao H$m‘r ¶oUma Zmhr, Zm H$moUVm ‘wcJm Amnë¶m ~mnmÀ¶m H$m‘r ¶oBc © . A„mhMo dMZ n¸o$ Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. Voìhm ¶m OJmVrc (jU^§Jaw gwImÀ¶m) ’$gdUwH$sg Vwåhr ~ir nS>Vm H$m‘m Z¶o. VgoM Vmo (Vw‘Mr ’$gdUyH$ H$aʶmgmR>r noQ>y Z CR>cc o m g¡VmZ), Vwåhmcm ’$g{dʶmÀ¶m ~m~VrV ¶eñdr hmoVm H$m‘m Z¶o. 34 {Z:g§Xho , ݶm¶mMm {Xdg Ho$ìhm ¶oBc © ¶mMo kmZ Ho$di A„mhcmM Amho. VmoM nmdgmMm dfm©d H$aVmo, Ho$di VmoM OmUVmo H$s, J^m©V H$m¶ Amho (åhUOo J^m©V dmT>V Agcoë¶m Ordmg§~Y§ mZo gd© H$mhr Ho$di ˶mcmM ‘mhrV Amho). H$moU˶mhr {Odmcm Vmo CÚm H$m¶ H$aoc (Am{U ˶mMo H$m¶ 538



539



n[aUm‘ ˶mÀ¶mg‘moa ¶oVrc) ‘mhrV ZgVo. VgoM ho XoIrc H$moUmcmhr ‘mhrV Zmhr H$s, Vmo H$moU˶m {R>H$mUr ‘¥Ë¶y nmdoc. IamoIa, ho gd© OmUUmam Ho$di A„mh Amho, Vmo {Z˶ OmJê$H$ Amho.



gyah-32. Ag²-gOXm Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Acr’$0 cm‘0 ‘r‘0 2 hm J«W§ g‘ñV {dídmMm ({Z‘m©Vm, ‘mcH$ d) nmcH$ Agcoë¶m A„mhH$Sy>Z àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho, ¶mV e§H$o cm ‘wirM OmJm Zmhr. 3 VarXoIrc (g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoc)o cmoH$ åhUVmV H$s, ho (n¡J~§ a ‘whå‘Xm§Zr) ñdV: aMco Amho! Zmhr, Vgo H$Xm{n Zmhr! ho g˶ Amho Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z, ¶mgmR>r H$s, (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m cmoH$m§Zm gmdY H$ê$Z Q>mH$m, Á¶m§À¶mH$S>o Vw‘À¶mnydu gmdY H$aUmam H$moUrhr Amcm Zmhr. åhUOo H$Xm{MV Vo gÝ‘mJm©Mm A§JrH$ma H$aVrc. 4 Vmo A„mh Amho, Á¶mZo {Z‘m©U Ho$co AmH$mem§Zm Am{U n¥Ïdrcm Am{U Oo H$mhr ¶m§À¶mXaå¶mZ Amho ˶m gdmªZm __ ghm {XdgmV. ‘J Vmo g‘ñV {dídmÀ`m gÎmmH|$Ðmda {damO‘mZ Pmcm (åhUOo {Z‘m©U H$ê$Z Mmc{dʶmMo gd© {Z¶§ÌU Amnë¶mH$S>o KoVco). ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrhr Zm Vw‘Mm gmhmæ¶H$Vm© Amho, Zm {e’$magH$Vm©. Voìhm Vwåhr (¶m gd© AW©nUy © Jmoï>tda) qMVZ H$arV Zmhr H$m? 5 VmoM AmH$memnmgyZ __ n¥Ïdrn¶ªV à˶oH$ Jmoï>rMr ì¶dñWm nmhVmo. ‘J eodQ>r gd© Jmoï>tMm Ahdmc ({ZdmS>çmgmR>r) ˶mÀ¶mH$S>Mo Aem EH$m {Xder nwÝhm naV OmUma, Omo {Xdg Vw‘À¶m JUVrZwgma EH$ hOma df} BVH$m Amho. 6 VmoM Amho Ñí¶ Am{U AÑí¶ Jmoï>tZm OmUUmam (åhUOo Á¶m Jmoï>r Vw‘À¶mgmR>r Ñí¶ AmhoV Am{U Á¶m AÑí¶ AmhoV ˶mhr Vmo OmUVmo). VmoM Amho gd©e{º$‘mZ d Agr‘ X¶mdmZ. 7 ˶mZo Oo H$mhr {Z‘m©U 1



Hw$amU Ho$co Vo n[anyU© ‘m°S>o cda da {Z‘m©U Ho$co. ˶mZo ‘mZdmÀ¶m {Z{‘©VrMr gwédmV ‘mVrnmgyZ Ho$cr. 8 ‘J ‘mZdmMm d§e ˶mZo (dr¶©ê$nr) VwÀN> ÐdmÀ¶m gÎdmÛmao nwT>o gwê$ R>do cm. 9 ‘J ˶mZo ˶mMr KS>dUyH$ Ho$cr Am{U Amnë¶m AmËå¶mMr ’w$§ H$a ‘macr. (AemàH$mao ho ‘mZdm!) ˶mZo Vwcm H$mZ, S>mi o o Am{U ~wÕr ¶m Jmoï>r àXmZ Ho$ë¶m (åhUOo ho JwU Agcocm n[anyU© ‘mUyg ~ZyZ Vy V¶ma Pmcmg). nU Vwåhr cmoH$ ’$maM Aën H¥$VkVm 춺$ H$aVm. 10 (Ago AZoH$ cmoH$ AmhoV) Oo åhUVmV, "Amåhr Ooìhm (‘¥Ë¶yZV§ a) O{‘ZrV hadyZ OmD$ (‘mVrV {‘iyZ OmD$) Voìhm Amåhmcm ZdrZ OrdZ àXmZ (H$go ~ao) Ho$co OmB©c?' Zìho! (Ago åhUUmao cmoH$) Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ^oQ>rcm ZmH$maV AmhoV. 11 (˶m§Zm) gm§Jm, "(EH$ {Xdg) Vw‘À¶mda {Z¶wº$ Ho$cocm ‘¥Ë¶wXÿV Vw‘Mo àmU H$mTy>Z KoVmo. ‘J Vwåhm (gdmªZm) Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o naV AmUco OmVo.' 12 Oa (ݶm¶mÀ¶m {XdgmMo Vo Ñí¶) Vwåhr nmhÿ eH$co AgVo, ˶m {Xder AnamYr cmoH$m§À¶m ‘mZm Amnë¶m nmcZH$˶m©g‘moa ea‘oZo Imcr dmH$coë¶m AgVrc. (Vo åhUVrc,) "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! AmVm Amåhr gd© (g˶ Amnë¶m S>mù o ¶m§Zr) nmhÿZ KoVco Am{U Amåhr EoH$co. Amåhmcm nwÝhm EH$Xm (AmYrgmaIo OrdZ) XoD$Z naV nmR>d, åhUOo Amåhr gËH¥$˶o H$ê$, AmVm Amåhmcm gd© ì¶dpñWV g‘Oco Amho.' 13 Amåhr Oa BpÀN>co AgVo Va à˶oH$ ‘mUgmda Am‘Mo ‘mJ©Xe©Z J«hU H$aUo, ~§YZH$maH$ Ho$co AgVo (nU Am‘Mr Ver ¶moOZm ZìhVr) H$maU (Anamܶm§g~§ Y§ mZo) ‘cm ‘mPm hm eãX nmim¶Mm hmoVm H$s, "‘r ZaH$mg (dmB©Q>) {OÞ d ‘mUgm§Zr ^ê$Z Q>mHo$Z.' 14 A„mh (AnamYr cmoH$m§Zm) gm§Jc o , "Va AmVm MmIm hr {ejm, ¶mgmR>r H$s, Vwåhr, ¶m {Xdgmcm gm‘moao Om¶Mo Amho, hr Jmoï> {dgê$Z ~gco hmoV.o Amåhr gwÕm (AmO) Vwåhmcm {dgê$Z Jocmo AmhmoV. Va AmVm Amnë¶m (Xþî)H¥$˶m§Mr {ejm Zoh‘rgmR>r 540



gyah-32. Ag²-gOXm



541



MmIV amhm.' 15 Am‘À¶m g§Xeo m§da Iè¶m AWm©Zo lÕm R>do Umao Ho$di Vo cmoH$ AmhoV, Ooìhm ˶m§Zm ˶m§À¶mAmYmao H$mhr CnXoe Ho$cm OmVmo Va Vo cJoM (˶m§Zm J«hU H$aVmV) Am{U ZV‘ñVH$ hmoD$Z Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ñVwVrgh ˶mMo JwUJmZ H$ê$ cmJVmV. VgoM Vo H$Yrhr Ah§H$ma H$arV ZmhrV. 16 (amÌrÀ¶m g‘¶r) ˶m§À¶m Hw$er ˶m§À¶m A§WéUmnmgyZ Xÿa AgVmV. Vo ({ejoÀ¶m) ^rVrZo d (H¥$nmàmárÀ¶m) AmeoZo Amnë¶m nmcZH$˶m©Mm Ymdm H$arV AgVmV. VgoM Oo H$mhr Amåhr ˶m§Zm {Xcoco Amho ˶mVyZ (Am‘À¶m H$m¶m©gmR>r) Vo IM© H$arV AgVmV. 17 Va (AmO) H$moUrhr hr H$ënZm H$ê$ eH$V Zmhr H$s, (A„mhZo) ˶m§À¶m gËH$‘mªÀ¶m ~Xë¶mV ˶m§À¶mgmR>r ZoÌgwI XoUmè¶m H$moUH$moU˶m (gwX§ a) Jmoï>r cndyZ R>do coë¶m AmhoV. 18 Va ‘J Omo lÕmd§V Amho, ˶mMr VwcZm ˶m ‘mUgm~amo~a H$er Ho$cr OmD$ eH$Vo, Omo Adkm H$aUmam Amho. Zmhr, XmoKo H$Yrhr gmaIo hmoD$ eH$V ZmhrV. 19 Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U gËH$‘} Ho$cr, ˶m§À¶mgmR>r ñdJm©V gwX§ a {ZdmgñWmZo AmhoV; ho ˶m§Mo (A„mhH$Sy>Z) ñdmJV Agoc, ˶m H$m¶mªÀ¶m ‘mo~Xë¶mV, Or Vo H$arV am{hco. 20 (¶m CbQ>) Oo cmoH$ Amkm^§J H$arV am{hco Va Aem cmoH$m§Mo dmñVì¶mMo {R>H$mU ZaH$ Amho. Vo nwÝhm-nwÝhm ˶mVyZ ~mhoa nS>ʶmgmR>r à¶ËZ H$aVrc, Voìhm ˶m§Zm nwÝhm ˶mVM cmoQ>y Z XoʶmV ¶oBc © Am{U ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c, ˶m AmJrMr Md MmIV amhm, {Ocm ImoQ>o R>a{dʶmda Vwåhr ’$ma AmJ«hr am{hcmV. 21 Amåhr {ZpíMVnUo ˶m§Zm ‘moR>çm {ejondy u chmZ {ejoMr Md ¶mgmR>r MmIdy H$s, H$Xm{MV Vo níMmÎmmnmgh Am‘À¶mH$S>o diVrc. 22 ˶mnojm Xþï> AmUIr H$moU Agy eH$Vmo, Á¶mcm Ooìhm ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©À¶m g§Xeo m§Ûmao CnXoe Ho$cm OmVmo, Voìhm Vmo ˶m§À¶mH$S>o nmR> {’$adVmo. Amåhr Aem Anamܶm§Zm Adí¶ {ejm



542



Hw$amU



H$ê$. 23



Amåhr ‘ygmcmhr J«W§ àXmZ Ho$co hmoV,o åhUyZ (ho n¡J~§ a!) Vwåhmcm hm (Omo J«W§ ) {Xcm OmV Amho, ˶mg§~Y§ mZo Vwåhr H$gcrhr e§H$m ~miJʶmMo H$maU Zmhr. Amåhr (‘ygmcm {Xcoë¶m J«W§ mcm) ~Zr BòmB©c ¶m O‘mVrgmR>r ‘mJ©Xe©ZmMo ‘mܶ‘ ~Z{dco hmoV.o 24 Amåhr ˶m§À¶m‘ܶo H$mhr cmoH$Zm¶H$ C^o Ho$co, Oo Am‘À¶m AmXoemZwê$n cmoH$m§Mo ‘mJ©Xe©Z H$arV AgV. VgoM Vo g§¶‘nydH© $ (cmoH$m§Zm ‘mJ©Xe©Z H$aʶmMo) H$m¶© H$aV AgV Am{U Vo Am‘À¶m g§Xeo m§da ÑT> {dídmg R>do Zy AgV. 25 {ZpíMVM, Vw‘Mm nmcZH$Vm© ݶm¶mÀ¶m {Xder ˶m§À¶m‘ܶo, Á¶m Jmoï>tda Vo AmngmV ‘V^oX H$arV AgV, ˶mg§~Y§ mZo Amncm ’¡$gcm gwZmdoc. 26 (g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§gmR>r) hr Jmoï> ‘mJ©Xe©ZH$maH$ R>acr Zmhr H$m H$s, ˶m§À¶mnydu Amåhr {H$˶oH$ OZg‘yhm§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co? ˶m Zï> Pmcoë¶m AmogmS> dñ˶m§‘YyZ ¶m cmoH$m§Mo (åhUOo ‘¸$mdmgr¶m§M)o qhS>U-o {’$aUo gwê$ Amho. IamoIa, ¶m‘ܶo g§Xeo gwZmdUmè¶m IwUm AmhoV, ‘J H$m¶ ho cmoH$ EoH$V ZmhrV? 27 ˶m§Zr ¶m Jmoï>rMo H$Yr (qMVZnydH© $) {ZarjU Ho$co Zmhr H$m H$s, Amåhr nmdgmÀ¶m (T>Jm§Zm) AmogmS> ^yàXoemH$S>o hmHy$Z ZoVmo? ‘J (nmD$g dfm©d H$ê$Z) Amåhr eoVr Cn{OVmo, Á¶mVyZ ¶m§Mr JwaTo >mao o Am{U ho ñdV: ImVmV. Va ho (~moY KoʶmÀ¶m CÔoemZo, ¶m Jmoï>tMo) {ZarjU H$arV ZmhrV? 28 Vo åhUVmV, "Vw¶m åhUʶmV H$mhr V϶ Agoc Va (Amåhmcm gm§J), Vmo A§{V‘ {ZU©¶ Ho$ìhm hmoBc © .' 29 (˶m§Zm) gm§Jm, "A§{V‘ {ZU©¶mÀ¶m {Xder, Oo cmoH$ (OrdZ^a) g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hco, nU ˶m§Zr ˶m {Xder lÕm YmaU Ho$cr Va ˶m§Mr Vr lÕm ˶m§À¶mgmR>r H$mhr cm^àX R>aUma Zmhr,



543 30



Zm ˶m§Zm H$moU˶mhr àH$mao Cg§V XoʶmV ¶oBc © .' åhUyZ Vwåhr ˶m§À¶mnmgyZ Xÿa amhm Am{U (g˶mMm CcJS>m hmoʶmMr) àVrjm H$am Vo XoIrc àVrjm H$arV AmhoV.



gyah-33. Ac-AhµOm~ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. n¡J~§ a! A„mhMr OmU R>do m Am{U g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m d Xm§{^H$ cmoH$m§À¶m åhUʶmZwgma dmJy ZH$m. IamoIa, A„mh gd© H$mhr OmUUmam Am{U Añgc ~w{ÕdmZ Amho. 2 Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o Oo H$mhr àH$Q> Ho$co OmV Amho ˶mMo AZwgaU H$am. {Z:g§Xho , A„mhcm Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV ˶mMr nyU© OmUrd Amho. 3 Va A„mhda ÑT> {dídmg R>do m. H$maU, A„mh Vw‘Mm gm§^miH$Vm© åhUyZ n¶m©á Amho. 4 A„mhZo H$moU˶mhr ‘Zwî¶mÀ¶m N>mVr‘ܶo XmoZ öX¶o {Z‘m©U Ho$cocr ZmhrV. VgoM Vwåhr Vw‘À¶m nËZtZm "‘mVm' g§~moYë¶mZo ˶m ‘mVm (qH$dm ‘mVog‘mZ) hmoD$Z OmVrc, Agm Hw$R>cmhr {Z¶‘ ˶mZo ~Z{dcocm Zmhr. VgoM Vw‘À¶m ‘mZcoë¶m nwÌm§Zm Vw‘Mo Iao nwÌ R>a{dcoco Zmhr. ¶m gd© Ho$di Vw‘À¶m Vm|S>À¶m Jmoï>r AmhoV Am{U A„mh g˶ ~mocVmo Am{U VmoM Vwåhmcm gai ‘mJ© XmIdy eH$Vmo. 5 ({OWn¶ªV Vw‘À¶m XÎmH$ nwÌm§Mm g§~Y§ Amho) ˶m§Zm ˶m§À¶m ñdV:À¶m d{S>cm§À¶m Zmdmgh ~mocmdrV Om. A„mhÀ¶m Ñï>rZo hrM nÕV OmñV ݶm¶mo{MV Amho. nU Oa Vwåhmcm ˶m§Mo {nVm H$moU AmhoV, ho ‘mhrV Zgoc Va Vo Vw‘Mo Y‘©~Y§ y Am{U {‘Ì AmhoV. nU Oa ¶m~m~VrV Vw‘À¶mH$Sy>Z ZH$iV MyH$ Pmë¶mg, Vo Amjonmh© AgUma Zmhr. (nU Vr MyH$ {ZpíMVnUo Amjonmh© Amho) Or Vwåhr OmUyZ~wOZy H$aVm. A„mh ‘m’$ H$aUmam, X¶m H$aUmam Amho. 1



Hw$amU (A„mhÀ¶m) n¡J~§ amMm h¸$ lÕmd§Vm§da ˶m§À¶m Amnë¶m {Odmnojmhr A{YH$ Amho. Am{U n¡J~§ amÀ¶m nËZr ¶m ˶m§À¶m ‘mVm hmoV (åhUOo ‘mVog‘mZ hmoV). A„mhÀ¶m J«W§ mZwgma (h¸$m§À¶m ~m~VrV) aº$mMo ZmVcJ BVa gd©gm‘mݶ lÕmd§V Am{U (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) ñdXoe ˶mJ H$ê$Z Amcoco lÕmd§V ¶m§À¶mnojm A{YH$ h¸$ amIVmV. nU Oa Vwåhr Amnë¶m {‘Ìm§er Mm§Jco, göX¶ AmMaU H$ê$ BpÀN>V Agmc (Va ˶mV H$mhr J¡a Zmhr). (A„mhÀ¶m) J«W§ mV ho Z‘yX H$aʶmV Amcoco Amho. 7 Amåhr n¡J~§ am§H$Sy>Z (g§Xeo nmohmoM{dʶm{df¶r) n¸o$ dMZ KoVco. Vw‘À¶mH$Sy>Z, VgoM Zyh, B~«mhr‘, ‘ygm Am{U ‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grh (B©gm) ¶m gd© n¡J~§ am§H$Sy>Z. Amåhr ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$mH$Sy>Z ÑT> à{Vkm KoVcr. 8 Vr ¶mgmR>r H$s, A„mhcm ݶm¶mÀ¶m {Xder ˶m g˶dMZr cmoH$m§Zm (åhUOoM n¡J~§ am§Zm) {dMmaVm ¶mdo H$s, (n¥Ïdrda) g˶mMm (g§Xeo nmohmoM{dʶmÀ¶m) ˶m§À¶m (H$m¶m©cm H$emàH$mao à{VgmX {‘imcm). nU g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§gmR>r ˶mZo ¶mVZm‘¶r {ejm V¶ma R>do cr Amho. 9 B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! A„mhZo Vw‘À¶mda (Zoh‘r) Ho$coë¶m H¥$noMo ñ‘aU H$am. Ooìhm (eÌyM)o g¡Ý¶ Vw‘À¶mda MmcyZ Amco hmoV.o Voìhm Amåhr ˶m§À¶m{déÕ (^¶§H$a) dmXir dmam nmR>{dcm Am{U Ago (ñdJ©XVÿ m§M)o g¡Ý¶ nmR>{dco, Oo Vwåhmcm {XgV ZìhVo. Vwåhr Oo H$mhr H$aV AgVm, Vo gd© A„mh nmhV AgVmo. 10 Ooìhm (eÌyMo g¡Ý¶) Vw‘À¶mda MmcyZ Amco hmoV,o Vw‘À¶m daÀ¶m ~mOyZo Am{U ImcÀ¶m ~mOyZ,o Voìhm Vw‘Mo S>mi o o (^rVrZo) {’$aco hmoVo (åhUOo AJXr AdmH$ Pmco hmoV)o Am{U Vw‘Mo H$mirO Kemer Amco hmoV.o Voìhm Vwåhr A„mh{df¶r ZmZm VèhoÀ¶m H$ënZm H$ê$ cmJcm hmoVm. 11 Voìhm lÕmd§Vm§Mr H$R>rU ñdê$nmMr narjm nmhʶmV Amcr Am{U O~aXñV[a˶m ˶m§Zm hmXadyZ gmoS>ʶmV Amco. 544



6



545 gyah-33. Ac-AhµOm~ (Vr doi AmR>dm Ooìhm) Xm§{^H$ cmoH$ Am{U Vo cmoH$ Á¶m§À¶m ‘ZmV {dH¥$Vr hmoVr, åhUy cmJco, "A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amZo Am‘À¶mer Omo dm¶Xm Ho$cm hmoVm Vr {Zìdi ’$gdUyH$ hmoVr.' 13 Ooìhm ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr OU åhUmco, "ho ¶g[a~À¶m cmoH$m§Zmo! (åhUOo ‘{XZmdmgr¶m§Zmo!) Vwåhm cmoH$m§Mm (eÌyg‘moa) {Q>H$md cmJy eH$V Zmhr, åhUyZ Vwåhr ‘mJo {’$am.' Va Xþgao H$mhr Agohr hmoV,o Oo n¡J~§ amH$S>o (Kar naV OmʶmMr) nadmZJr ‘mJy cmJco. åhUy cmJco, "Am‘Mr Kao Agwa{jV AmhoV.' nU Vr dñVwV: Agwa{jV ZìhVr. Vo Ho$di niyZ OmʶmÀ¶m ~oVmV hmoV.o 14 (¶m§Mr h{H$JV Va Aer Amho H$s,) Oa ˶m§À¶m ehamÀ¶m gd© ~mOyZ§ r AmH«$‘U H$ê$Z (eÌy) ehamV {eacm AgVm, Am{U ˶m§Zm (eÌyÛmao ñdY‘© ˶mJ H$ê$Z) {dídmgKmV H$aʶmgmR>r gm§JʶmV Amco AgVo Va ˶m§Zr Oamhr g§H$moM Z H$aVm, cJoM Vgo Ho$co AgVo. 15 ˶m§Zr (n¡J~§ amÛmao) A„mhcm Ago dMZ {Xco hmoVo H$s, Vo (H$moU˶mhr n[apñWVrV Y‘m©Xeo mH$S>)o nmR> {’$a{dUma ZmhrV. (bjmV R>do m) A„mhcm {Xcoë¶m dMZmg§~Y§ mZo (à˶oH$mcm) Oê$a Om~ Úmdm cmJoc. 16 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr (Z¡g{J©H$) ‘¥Ë¶yÀ¶m qH$dm (¶wÕmV) R>ma hmoʶmÀ¶m ^rVrZo niV Agmc Va Vw‘Mo ho ncm¶Z Vw‘À¶m H$mhrM H$m‘r ¶oUma Zmhr. Vwåhmcm ({‘imcrM Va) ’$ma AënH$mimgmR>r ¶m OrdZmMm AmZ§X Cn^moJʶmMr g§Yr {‘ioc.' 17 ˶m§Zm gm§Jm, "Agm H$moU Amho Omo Vwåhmcm A„mhnmgyZ dmMdy eH$Vmo, Ooìhm A„mhZo Vwåhmcm BOm nmohmoM{dʶmMo R>a{dcoco Agoc Va? (AJXr AgoM) Oa A„mhZo Vw‘À¶mda H¥$nm H$aʶmMo R>a{dco Va ˶mÀ¶m H¥$nog amoIy eH$Vmo Agm H$moU Amho? H$maU ˶m§Zm A„mhcm gmoS>y Z Xþgam H$moUrhr ajUH$Vm© qH$dm gmhmæ¶H$Vm© AmT>iUma Zmhr.' 18 A„mhcm Vw‘À¶mn¡H$s ˶m cmoH$m§Mr nyU© OmUrd Amho, Oo (˶mÀ¶m H$m¶m©gmR>r) cT>ʶmnmgyZ BVam§Zm amoIVmV Am{U Oo Amnë¶m ^mD$~§Xm§Zm 12



Hw$amU åhUVmV, "(¶wÕmV cT>ʶm-‘aʶmgmR>r Hw$R>o OmV AmhmV?) Am‘À¶mH$S>o ¶m.' (Vo ñdV:) ¶wÕmV H$Yr ^mJ KoVco Va AJXr ZmdmnwaVoM. 19 Vo Vw‘À¶m~m~VrV {dZmH$maU {VañH$mamMr ^mdZm ~miJVmV (VgoM Vw‘Mm gmW XoʶmÀ¶m ~m~VrV H§$OyfnUm XmIdVmV.) ‘J Ooìhm EImXo g§H$Q>mMo àg§J g‘moa Amco, Voìhm Vwåhr nmhmc, Vo Vw‘À¶mH$S>o Aem ZOaoZo nmhV AmhoV H$s, ˶m§Mo S>mi o o ‘¥Ë¶yMr ‘yÀN>m© Amcoë¶m ‘mUgmà‘mUo JaJam {’$aV AmhoV. Z§Va Ooìhm g§H$Q>mMm YmoH$m Q>iVmo, Voìhm ‘mÌ Vo YZmMo cmo^r ~ZyZ Amnë¶m YmaXma {O^m MmcdyZ Vw‘À¶mer (åhUOo lÕmd§Vm§er) daH$aUr JmoS> ~mocy cmJVmV. ¶m§Zr Iè¶m AWm©Zo H$Yrhr lÕm YmaU Ho$cocr Zmhr, åhUyZ A„mhZo ˶m§Mr H¥$˶o {Zî’$i R>a{dcr AmhoV. ho A„mhgmR>r ghO e³¶ Amho. 20 (eÌyMo g¡Ý¶ Amë¶mnmdcr naVë¶mZ§Vahr) ¶m§Zm Ago dmQ>Vo H$s, Vo AmUIrZ naVcoM ZmhrV. Vo Oa IamoIa nwÝhm naV Amco Va (¶m§Zm Va AmZ§X hmoBc © ) Am{U Vo (Xm§{^H$) AerM BÀN>m H$aVrc H$s, Xÿa H$mhr A§Vamda dmid§Q>mVrc ^Q>³¶m Aa~m§g‘doV amhmdo Am{U {VWo ~gyZ Vw‘À¶m{df¶r I~ar OmUV amhmdo. ho (Xm§{^H$) Vw‘À¶m~amo~a AgVo Var Vo ¶wÕmV AJXr ZmdmcmM gh^mJr Pmco AgVo. 21 IamoIa, Vw‘À¶mn¡H$s à˶oH$mgmR>r A„mhÀ¶m n¡J~§ am‘ܶo gX²JUw m§Mm AmXe© Amho, (AmXe©) ˶mÀ¶mgmR>r Omo A„mh Am{U A§{V‘ {XdgmÀ¶m ~m~VrV Amem (d ^¶) ~miJyZ AgVmo Am{U Omo A„mhMo Zoh‘r ñ‘aU H$arV AgVmo. 22 Ooìhm Iè¶m lÕmd§Vm§Zr, AmH«$‘UH$mar g¡Ý¶mcm (˶m§À¶mH$S>o ¶oVmZm) nm{hco, Voìhm Vo åhUmco, "A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amZo Á¶m{df¶r Amåhmg AmYr gm§JZy R>do co hmoV,o hmM Vmo àg§J Amho, A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amZo g˶ VoM ~mocco hmoV.o ' ¶m KQ>ZZo o ˶m§À¶m lÕoV Am{U AmkmnmcZ H$aʶmÀ¶m 546



547



gyah-33. Ac-AhµOm~ ˶m§À¶m CËgmhmV AmUIr dmT>M Ho$cr. 23 lÕmd§Vm§‘ܶo Agohr cmoH$ AmhoV Á¶m§Zr A„mhcm {Xcoë¶m Amnë¶m dMZmer àm‘m{UH$ (Agë¶mMo Amnë¶m H¥$VrZo) {gÕ H$ê$Z XmIdco. ˶m§À¶mn¡H$s H$mhtZr Amncr à{Vkm nyU© Ho$cocr Amho (åhUOo A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r ˶m§Zr àmUmn©U Ho$co). Va H$mhr Ago AmhoV, Oo AÚmn ˶mgmR>r àVrjm H$arV AmhoV. VgoM ˶m§À¶m ({ZíM¶mV) ˶m§Zr H$moU˶mhr àH$mao ~Xc Ho$cocm Zmhr. 24 (AemàH$mao ‘mUgmMr H$gmoQ>r ¶mgmR>r nmhʶmV ¶oV)o H$s, A„mhcm g˶dMZr cmoH$m§Zm ˶m§À¶m g˶mcm AT>inUo gmW XoʶmÀ¶m H$m¶m©~Ôc nwʶ’$i XoVm ¶mdo. ‘J Xm§{^H$ cmoH$m§Zm EH$Va Vmo {ejm H$aoc qH$dm ˶mcm (Vo j‘o¶mo½¶) dmQ>ë¶mg, Vmo ˶m§Zm j‘m H$aoc. IamoIa, A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 25 g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m lÕmhrZm§Zm, A„mhZo ˶m§À¶m Ag§Vmofmgh naV nmR>{dco. ¶m ‘mo{h‘oMm ˶m§Zm H$mhrM ’$m¶Xm Pmcm Zmhr. ¶wÕmV lÕmd§Vm§À¶m ~mOyZo ˶m§Mo g§ajU H$aʶmgmR>r A„mh n¶m©á R>acm. H$maU A„mh gm‘϶©dmZ d gd©e{º$‘mZ Amho. 26 AmYrÀ¶m J«W§ YmaH$m§nH¡ $s Á¶m§Zr h„oImoam§Zm gmhmæ¶ Ho$co, ˶m§Zm A„mhZo ˶m§À¶m JT>çm§VZy Imcr CVadco Am{U ˶m§À¶m ‘ZmV Aer H$mhr YmH$ ~g{dcr (d ˶mMm n[aUm‘ Agm Pmcm H$s,) ˶m§À¶mn¡H$s H$mhtZm Vwåhr R>ma ‘maco Am{U H$mhtZm H¡$Xr ~Z{dʶmV Vwåhr ¶eñdr Pmco. 27 ˶mZoM Vwåhmcm ˶m§Mr O‘rZ, ˶m§Mr Kao, d ˶m§Mr g§nÎmr Am{U ˶m§Mr Aer O‘rZ Á¶mda Vwåhr AÚmn nmD$c XoIrc R>do co ZìhVo, ˶m gdmªMo dmag ~Zdco. A„mhcm gd© H$mhr H$aʶmMo gm‘϶© àmá Amho. 28 n¡J~§ a! Amnë¶m nËZtZm gm§Jm, "Oa Vwåhr hoM OrdZ Am{U ˶mMo WmQ>‘mQ>, ¶m Jmoï>tMr A{^cmfm ~miJyZ Agmc Va ¶m, ‘r Vwåhmcm H$mhr XoD$Z, Mm§Jë¶màH$mao (‘m¶m {ddmh~§YZmVyZ) ‘wº$ H$aVmo.



Hw$amU nU Oa Vwåhmcm A„mh Am{U ˶mMm n¡J~§ a d ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV (Mm§Jco ñWmZ) hdo Agoc Va OmUyZ ¿¶m H$s, A„mhZo Vw‘À¶mn¡H$s Mm§Jco dV©Z A§JrH$maUmè¶m§gmR>r ’$ma ‘moR>o ~jrg V¶ma R>do coco Amho.' 30 ho n¡J~§ amÀ¶m nËZtZmo! Oa Vw‘À¶mn¡H$s H$moUr CKS>-CKS> AZw{MV H¥$˶ H$arc Va ˶m H¥$˶mMr {ejm (Vwåhmcm) XþßnQ> {Xcr OmB©c. ho A„mhgmR>r AJXr ghO e³¶ Amho. 31 AJXr AgoM Vw‘À¶mn¡H$s, Or H$moUr A„mhÀ¶m d ˶mÀ¶m n¡J~§ amÀ¶m AmkoMo nmcZ H$arc d Mm§Jcr H¥$˶o H$arc Va {Vcm Amåhr XþßnQ> ~jrg àXmZ H$ê$. Amåhr {VÀ¶mgmR>r gÝ‘mZmMr CnOr{dH$m V¶ma R>do cocr Amho. 32 n¡J~§ amÀ¶m nËZtZmo! Vwåhr BVa {ó`m§à‘mUo Zmhr (åhUOo Vwåhmcm ’$ma O~m~XmarZo dmJmdo cmJoc). Oa Vwåhr (Iè¶m AWm©Z)o A„mhMr OmU (d ^¶) ~miJyZ amhUmao Agmc Va (H$moUmerhr) ~mocVmZm ’$ma ‘¥Xÿ AmdmOmV ~mocy ZH$m, (H$maU Vwåhr Ago ~mocmc) Va Á¶mÀ¶m ‘ZmV {dH¥$Vr Amho, Vmo ({dZmH$maU) Vw‘À¶mH$S>o AmH¥$ï> hmoBc © . Zoh‘r (H$UIanUo) Am{U gä¶ ^mfoV ~mocm. 33 Am{U Amnë¶m Kam§‘ܶo em§VnUo amhm Am{U (Bñcm‘nydu) AkmZH$mimVrc ê$T>rà‘mUo ñdV:À¶m gmOe¥J§ mamMo àXe©Z H$arV {’$ê$ ZH$m. Va (Z‘mµOê$nr) {Z˶ àmW©Zm H$am d XmZH$m¶© H$am (åhUOo Oµ H$mV Úm) Am{U A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amMo AmkmnmcZ H$am. (n¡J~§ amÀ¶m) Hw$Qw>~§ r¶m§Zmo! A„mh Va Vw‘À¶m~m~VrV ho BpÀN>Vmo H$s, Vw‘Mr gd© àH$maMr AewÕVm Vw‘À¶mnmgyZ Xÿa H$ê$Z Q>mH$mdr Am{U Vwåhmcm nyUn© Uo ñdÀN>-ewÕ H$ê$Z Q>mH$mdo. 34 Vw‘À¶m Kam§V A„mhÀ¶m g§Xeo m§Mo Am{U kmZmMo Oo YS>o {Xco OmVmV, ˶m§Zm Zoh‘r cjmV R>do m. IamoIa, A„mhMo kmZ gd©ì¶mnr Amho, Vmo gX¡d OmJê$H$ Amho. 548



29



549 gyah-33. Ac-AhµOm~ {ZpíMVM A„mhÀ¶m BÀN>c o m g‘{n©V hmoD$Z OrdZ ì¶VrV H$aUmao nwéf Am{U AemM àH$mao OrdZ ì¶VrV H$aUmè¶m {ó¶m, lÕmd§V nwéf d lÕmd§V {ó¶m, AmkmYmaH$ nwéf d AmkmYmaH$ {ó¶m, g˶{Zð> nwéf d g˶{Zð> {ó¶m, ghZerc nwéf d ghZerc {ó¶m, {dZ‘« nwéf d {dZ‘« {ó¶m, XmZH$m¶© H$aUmao nwéf d XmZH$m¶© H$aUmè¶m {ó¶m, Cndmg R>do Umao nwéf d Cndmg R>do Umè¶m {ó¶m, ñdV:Mo erc gwa{jV R>do Umao nwéf d ñdV:Mo erc gwa{jV R>do Umè¶m {ó¶m, A„mhMr à˶oH$ àg§Jr AmR>dU H$aUmao nwéf d {ó¶m __ A„mh, ¶m gdmªZm j‘mXmZ XoD$Z ’$ma ‘moR>o ~jrg àXmZ H$aUma. 36 H$moU˶mhr B‘mZYmaH$ nwéf Am{U B‘mZYmaH$ órgmR>r ho A{O~mV C{MV Zmhr H$s, Ooìhm ˶m§À¶m EImÚm Jmoï>r{df¶r, EH$Xm A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amZo {ZU©¶ Ho$ë¶mZ§Va (˶m§Zr Amnë¶m BÀN>Zo êw $n ‘V ‘m§S>mdo) Am{U (˶mda nwZ{d©Mma H$aʶmgmR>r) ˶m§Zr H$mhr OmJm R>do mdr. H$maU Omo H$moUr A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amMr Adkm H$aoc, Vmo ñnï>[a˶m MwH$sÀ¶m ‘mJu cmJcm. 37 (n¡J~§ a!) Ooìhm Vwåhr ˶m ‘mUgmcm Á¶mda A„mhZo H¥$nm Ho$cocr hmoVr Am{U Vwåhr XoIrc ˶mMo (nmcZnmofU H$ê$Z) ˶mÀ¶mda CnH$ma Ho$co hmoV,o ˶mg åhUmcmV H$s, "Amnë¶m nËZrcm gmoS>y ZH$mog (åhUOo VcmµH$ XoD$ ZH$mog) Am{U A„mhMo ^¶ ~miJ.' Voìhm Vwåhr Amnë¶m ‘ZmV Vr Jmoï> cndyZ R>do cr hmoVr, Or A„mh àH$Q> H$aUma hmoVm. cmoH$m§Zm (H$m¶ dmQ>c o ¶m Jmoï>rMo) Vwåhmcm ^¶ dmQ>V hmoV,o nU (n¡J~§ a!) A„mhM ¶mgmR>r nmÌ Amho H$s, Vwåhr ˶mMo ^¶ ~miJmdo. Ooìhm Oµ X¡ Zo Amnë¶m nËZrcm VcmµH$ {Xcm, Voìhm Amåhr {VMm {ddmh Vw‘À¶mer Ho$cm. ho Amåhr ¶mgmR>r Ho$co H$s, (^{dî¶mV) lÕmd§Vm§Zm ˶m§À¶m ‘mZcoë¶m nwÌm§Zr Amnë¶m nËZtZm VcmµH$ 35



Hw$amU (KQ>ñ’$moQ>) {Xë¶mZ§Va, ˶m {ó`m§er {ddmh H$aʶmÀ¶m ~m~VrV H$moUVrhr AS>MU amhÿ Z¶o. Am{U A„mhÀ¶m AmXoemMo nmcZ ìhm¶cmM hdo. 38 n¡J~§ amgmR>r ˶mV H$mhr Amjonmh© AgUma Zmhr, Oo (H$aʶmgmR>r) A„mhZo ˶mg nadmZJr {Xcocr Amho. nyduÀ¶m n¡J~§ am§À¶m ~m~VrVhr A„mhMm hmM n[anmR> am{hcocm Amho. (cjmV Agy Úm) A„mhMm AmXoe hm A§{V‘ {ZU©¶ AgVmo. 39 Vo A„mhMm g§Xeo cmoH$m§H$S>o nmohM[dV AgV Am{U Vo Ho$di ˶mMoM ^¶ ~miJV AgV, ˶mÀ¶m{edm¶ Aݶ H$moUmMohr ^¶ Vo ~miJV ZgV. A„mh {heo~ Koʶmg g‘W© Amho. 40 (lX²Ymd§Vm§Zmo! ho OmUyZ ¿¶m H$s), ‘whå‘X Vwåhm nwéfm§nH¡ $s H$moUmMohr dS>rc ZmhrV, Va Vo A„mhMo g§Xeo dmhH$ Am{U "A§{V‘ g§Xeo dmhH$' AmhoV. à˶oH$ Jmoï>r{df¶r A„mhcm nyU© kmZ Amho. 41 B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! "A„mhMo Zoh‘r ñ‘aU H$am' (åhUOo à˶oH$ àg§Jr A„mhMr AmR>dU Vwåhmcm ¶m¶cm hdr). 42 gH$mi-g§Ü¶mH$mi (à˶oH$ àg§Jr) ˶mMo ‘{h‘mJmZ H$am. 43 VmoM Vw‘À¶mda H¥$nm H$arV AgVmo Am{U ˶mMo ñdJ©XVÿ hr (Vw‘À¶mda ˶mMr H¥$nm ìhmdr åhUyZ, ˶mÀ¶mH$S>o ¶mMZm H$arV AgVmV). Vo ¶mgmR>r H$s, ˶mZo Vwåhmcm gd© àH$maÀ¶m A§YH$mamVyZ ~mhoa H$mTy>Z àH$memV AmUmdo. Vmo lÕmd§Vm§à{V ’$ma H$Zdmiy Amho. 44 Á¶m {Xder Vo (åhUOo ˶mMo lÕmd§V ^º$) ˶mcm ^oQ>Vrc, ˶m§Mo ñdmJV "Vwåhmcm (gX¡d) em§Vr cm^mo' ¶m eãXm§Zr H$aʶmV ¶oBc © . ˶mZo ˶m§À¶mgmR>r gÝ‘mZmMo ~jrg V¶ma R>do coco Amho. 45 n¡J~§ a! Amåhr Vwåhmcm (cmoH$m§da g˶mMr) gmj XoUmam ~ZdyZ nmR>{dco Amho, VgoM (˶m§Zm) ew^dmVm© XoUmam d gmdYmZVoMm Bemam XoUmam Am{U 46 (g‘ñV ‘mZdOmVrcm) A„mhÀ¶m AmXoe (d ‘mJ©Xe©ZmZwgma) ˶mÀ¶mH$S>o ¶oʶmMo AmdmhZ H$aUmam åhUyZ Am{U cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdUmam 550



551 gyah-33. Ac-AhµOm~ 47 XrnH$ åhUyZ nmR>dco Amho. (n¡J~§ a!) lÕmd§Vm§Zm ew^dmVm© XoD$Z Q>mH$m H$s, A„mhH$Sy>Z ˶m§À¶mda ’$ma ‘moR>r H¥$nm hmoUma Amho. 48 g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mo d Xm§{^H$ cmoH$m§Mo åhUUo Vwåhr (H$Xm{n) ‘mݶ H$ê$ ZH$m. ˶m§À¶m ‘Z Xþ:IdUmè¶m Jmoï>tH$S>o Xþcj © H$am. Am{U A„mhda X¥T> {dídmg R>do m. H$m¶©gmYH$ åhUyZ A„mh n¶m©á Amho. 49 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Ooìhm Vwåhr lÕmd§V {ó`m§er {ddmh~Õ ìhmc, Z§Va Oa d¡dm{hH$ OrdZ gwê$ H$aʶmnyduM ˶m§Zm KQ>ñ’$moQ> XoV Agmc (åhUOo EImXm {ddmh Pmë¶mZ§Va cJoM KQ>ñ’$moQ>mMm àg§J {Z‘m©U hmoV Agoc Va) Aem n[apñWVrV ˶m {ó`m§Zr BÔVMm {Z¶‘ nmiUo Amdí¶H$ Zmhr, Zm {VMr JUZm H$aUo Amdí¶H$ Amho. ˶m§À¶mgmR>r H$mhr CnOr{dHo$Mr VaVyX H$ê$Z Mm§Jë¶m arVrZo {ddmhmVyZ ‘wº$ H$ê$Z Q>mH$m. (BÔV= KQ>ñ’$moQ>mMr à{H«$¶m VrZ ‘m{gH$ nmù¶m§Xaå¶mZ nyU© hmoBc © Am{U ˶mZ§VaM {ddmh g§nïw >mV ¶oBc © ). 50 n¡J~§ a! Vw‘À¶mgmR>r ˶m nËZr Amåhr d¡Y R>a{dë¶m AmhoV, Á¶m§Zm Vwåhr ‘haMr a¸$‘ XoD$Z Q>mH$cr Amho Am{U ¶wÕmV A„mhZo Vwåhmcm àXmZ Ho$coë¶m Xmgr {ó¶mhr Am{U (Amåhr Vw‘À¶mgmR>r {ddmh¶mo½¶ AmhoV) Vw‘À¶m MwcË`mÀ`m ‘wcr d Am˶mÀ¶m ‘wcr Am{U Vw‘À¶m ‘m‘mÀ¶m ‘wcr d ‘mderÀ¶m ‘wcr Á¶m Vw‘À¶m~amo~a ñdXoe˶mJ H$ê$Z Amcoë¶m AmhoV. VgoM H$moUVrhr lÕmd§V ór, Or n¡J~§ amer (‘ha{dZm) {ddmh H$aʶmg ñdV:hÿZ V¶ma Agoc, nU n¡J~§ amMrhr {VÀ¶mer {ddmh H$aʶmMr BÀN>m Agoc Va Vr (¶m {ddmhmgmR>r d¡Y Amho). hm {deofm{YH$ma Ho$di Vwåhmcm cmJy hmoVmo BVa lÕmd§Vm§Zm Zmhr. ({OWn¶ªV BVa lÕmd§Vm§Mm g§~Y§ Amho) Amåhr OmUyZ AmhmoV H$s, Amåhr ˶m§À¶m nËZr Am{U ˶m§À¶m Xmgr ¶m§À¶m{df¶r H$m¶ A{Zdm¶© Ho$coco



Hw$amU Amho. (hr {deof gdcV Vwåhmcm ¶mgmR>r Amho H$s,) Vwåhmcm (Amnë¶m {‘eZMo H$m‘ H$aVmZm ¶mg§~Y§ mZo) H$moU˶mhr Jmoï>rMr AS>MU ¶oD$ Z¶o. A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 51 ˶m§À¶mn¡H$s (nmir-nmirZo) hdo {Vcm ñdV:nmgyZ Xÿa R>do m Am{U hdo {Vcm Amnë¶mnmer R>do m. ‘J {OMr nmir Vwåhr cm§~Urda KmVcr hmoVr, {Vcm Amnë¶mnmer ~mocmdyZ ¿¶mc Va Ago H$aUo Vw‘À¶mgmR>r Amjonmh© Zmhr. Vgo H$aUo Va OmñV ¶mo½¶M amhrc Am{U AemàH$mao (˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$mMo) S>mi o o gwImdVrc Am{U ˶m Xþ:Ir hmoUma ZmhrV. Vwåhr ˶m§Zm Oo H$mhr Úmc, ˶mda ˶m§Zr g‘mYmZ ‘mZmdo. Vw‘À¶m ‘ZmV Oo H$mhr Amho, Vo gd© A„mh OmUVmo. (H$maU) A„mh gd© H$mhr OmUUmam Amho d (ghmZw^Vy r Agcocm) X¶mgmJa Amho. 52 ¶m{edm¶ Vwåhmcm A{YH$ {ó`m§er {ddmh H$aʶmMr nadmZJr Zmhr. Zm Vw‘À¶mgmR>r ho C{MV Amho H$s, Vwåhr ˶m§À¶mOmJr Xþgè¶m nËZr AmUmì¶mV, ‘J ˶m§Mo gm¢X¶© Vwåhmcm {H$VrH$m AmdS>Zo m, nU ¶mg AndmX Vw‘À¶m Xmgr AmhoV (Á¶m AmYrnmgyZ Vw‘À¶m Xmñ¶ËdmImcr AmhoV). A„mh à˶oH$ Jmoï>rda cj R>do Zy Amho. 53 lÕmd§Vm§Zmo! n¡J~§ amÀ¶m Kam‘ܶo, (Ooìhm Vwåhmcm {VWo) OodUmgmR>r {Z‘§{ÌV H$aʶmV Amco Agoc, Va Vmon¶ªV àdoe H$ê$ ZH$m Omon¶ªV Vwåhmcm nadmZJr {Xcr OmV Zmhr. Aem àg§Jr (BV³¶m cdH$ahr) {VWo OmD$ ZH$m H$s, {VWo OmD$Z Vwåhmcm ^moOZ V¶ma hmoʶmMr dmQ> nmhV ~gyZ amhmdo cmJoc. nU Ooìhm Vwåhmcm ~mocm{dco OmB©c, (¶mo½¶ doido a) Om. ‘J OodU H$ê$Z Pmë¶mda {VWo JßnmJmoï>r H$aV ~gyZ amhÿ ZH$m, {VWyZ {ZKyZ Om. Vw‘Mo Ago dV©Z n¡J~§ amgmR>r ÌmgXm¶H$ R>aVo. n¡J~§ a g§H$moMmnmoQ>r Vwåhmcm H$mhr ~mocV ZmhrV, nU A„mh ‘mÌ g˶ gm§Jʶmg H$mhr g§H$moM (dJ¡a)o H$arV Zmhr. Vwåhr n¡J~§ am§À¶m nËZtH$S>o H$mhr ‘mJmc Va nS>ÚmÀ¶m AmSy>Z ‘mJm. hr 552



553 gyah-33. Ac-AhµOm~ Vw‘À¶m ‘Zm§Mr Am{U ˶m§À¶m ‘Zm§Mr ewÕVm (H$m¶‘ R>do ʶmgmR>r) ¶mo½¶ Aer nÕV Amho. Vw‘À¶mgmR>r (nyUn© Uo) AZw{MV Amho H$s, Vwåhr n¡J~§ amcm (H$moU˶mhr àH$mao) Ìmg Úmdm, VgoM ho hr nyUn© Uo Ad¡Y Amho H$s, n¡J~§ amZ§Va ˶m§À¶m nËZter {ddmh H$amdm. H$maU Ago H$aUo A„mhÀ¶m Ñï>rZo ‘hmnmn Amho. 54 (ho cjmV Agy Úm H$s,) Vwåhr EImXr Jmoï> àH$Q> H$am qH$dm cndyZ R>do m, A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMr nyU© OmUrd Amho. 55 (nU n¡J~§ am§À¶m nËZr ‘wº$nUo) Amnë¶m {n˶mg‘moa, Amnë¶m ‘wcm§g‘moa, Amnco ^mD$ d ^mdmMr ‘wco qH$dm ~{hUtMr ‘wco Am{U Amnë¶m (gma»¶m) {ó`m§g‘moa Am{U ˶m§Mo (Xmg d) Xmgr ¶m§À¶mg‘moa OmʶmV Amjonmh© Ago H$mhr Zmhr. (ho n¡J~§ amÀ¶m nËZtZmo!) Vwåhr (Zoh‘r) A„mhMr OmU d ^¶ ~miJm. A„mh à˶oH$ Jmoï>rda Amncr ZOa R>do Zy Amho. 56 A„mh Amnë¶m n¡J~§ amda H¥$nmdfm©d H$arV AgVmo, VgoM ˶mMo ñdJ©XVÿ hr ˶mÀ¶mda H¥$nmdfm©d ìhmdm (¶mgmR>r A„mhH$S>o Zoh‘r ¶mMZm H$arV AgVmV). lÕmd§Vm§Zmo! VwåhrXoIrc ˶mÀ¶mda (A„mhMr) H¥$nm ìhmdr ¶mgmR>r (A„mhH$S>)o àmW©Zm H$arV amhm Am{U n¡J~§ amcm "em§Vr cm^mo' Ago A{^dmXZ H$arV amhm (åhUOo ñdV: A„mh, ñdJ©XVÿ Am{U lÕmd§V n¡J~§ amMo gX¡d ew^qMVH$ AmhoV). 57 Oo cmoH$ (OmUyZ~wOZy ) A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amcm Ìmg XoVmV, ˶m§À¶mda ¶m OJmV d ¶mZ§VaÀ¶m OJmV A„mhMm emn Amho. ˶m§À¶mgmR>r An‘mZmñnX {ejm V¶ma R>do cocr Amho. 58 Oo cmoH$ lÕmd§V nwéf d {ó¶m§Zm ˶m§Zr H$moUVrhr MyH$ Ho$cocr ZgVmZmhr Ìmg XoVmV, Aem cmoH$m§Zr ImoQ>m Xmofmamon H$aʶmMo d Kmoa AnamYmMo AmoPo ñdV:da KoVco Amho. 59 n¡J~§ a! Amnë¶m nËZtZm d ‘wctZm Am{U lÕmd§V {ó`m§Zm gm§Jm, "(gmd©O{ZH$ {R>H$mUr dmdaVmZm) ˶m§Zr ~mø dómMm ^mJ Amnë¶m ^modVr



Hw$amU ñdV:da (åhUOo S>m³o ¶mda d N>mVrda) Q>mHy$Z ¿¶mdm. (Aem nohamdmÛmao emcrZ {ó¶m åhUyZ) ˶m AmoiIë¶m OmVrc Am{U (gmd©O{ZH$ {R>H$mUr dmdaVmZm) ˶m§Zm H$mhr Ìmg hmoUma Zmhr. A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 60 Xm§{^H$ cmoH$ Am{U Vo Á¶m§À¶m ‘ZmV {dH¥$Vr Amho Ago cmoH$ Am{U ‘{XZoVrc A’$dm nga{dUmao cmoH$, ho gd© (n¡J~§ amÀ¶m ‘{XZm ¶m ehamV AamOH$Vm {Z‘m©U H$aʶmMo H$m¶© H$arV AgV) ˶m§Zr Vo gd© (ñdV:hÿZ) ~§X Ho$co Zmhr Va Amåhr (EH$ {Xdg) Vwåhmcm ˶m§À¶m{déÕ H$madmB© H$am¶cm cmdy. ‘J ehamV amhʶm{df¶r ˶m§Mr CcQ>r JUVr gwê$ hmoBc © . 61 (˶m§Mr AdñWm Aer hmoBc © H$s, gd© ~mOyZ)o ˶m§À¶mda {Y¸$ma Agoc, {OWo-Hw$R>o gmnS>Vrc, nH$Sy>Z R>ma Ho$co OmVrc. 62 ˶m§À¶mnydu hmoD$Z Jocoë¶m (Anamܶm§À¶m ~m~VrV) A„mhMm hmM {Z¶‘ am{hcocm Amho. Vwåhmcm A„mhÀ¶m {Z¶‘mÀ¶m ~m~VrV H$Yrhr H$mhr ’$aH$ OmUdUma Zmhr. 63 cmoH$ Vwåhmcm Hµ $¶m‘Vr(À¶m doigo ~§ Y§ mZo) {dMmaVmV, ˶m§Zm gm§Jm, "˶mMo kmZ Ho$di A„mhcmM Amho. H$moU OmUo, Vr doi H$Xm{MV Odi ¶oD$Z R>oncocr Agoc?' 64 {ZpíMVM g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mm A„mhZo {Y¸$ma Ho$cocm Amho, Am{U ˶m§À¶mgmR>r YJYJUmar AmJ V¶ma R>do cocr Amho. 65 ˶m‘ܶo Vo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. {VWo ˶m§Mm H$moUr Zm ajUH$Vm© Agoc, Zm gmhmæ¶H$Vm©. 66 ˶m {Xder Ooìhm ˶m§Mo Mohao ZaH$mÀ¶m AmJrV CcQ>-o nmcQ>o Ho$co OmVrc Voìhm Vo åhUVrc, "H$Xm{MV Amåhr A„mhMo AmkmnmcZ d n¡J~§ amMo AmkmnmcZ H$aʶmMm ‘mJ© A§JrH$macm AgVm (Va {H$Vr ~ao Pmco AgVo)!' 67 Vo åhUVrc, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Amåhr Am‘À¶m nwT>mè¶m§Mo d Wmoam‘moR>çm§Mo åhUUo ‘mݶ Ho$co. Va ˶m§Zr Amåhmcm gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa Zoc.o 68 ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! ˶m§Zm XþßnQ> {ejm Xo, VgoM Vw¶mH$Sy>Z ˶m§À¶mda {Y¸$mamMm ^¶§H$a dfm©d hmodmo Ago H$a.' 554



555 69



lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr ˶m cmoH$m§à‘mUo hmoD$ ZH$m, Á¶m§Zr ({dZmH$maU Xmofmamon H$ê$Z) ‘ygmMo ‘Z Xþ:Idco. nU A„mhZo ˶mcm ˶m§À¶m XmofmamonmVyZ ‘wº$ Ho$co. Vmo A„mhÀ¶m ZOaoV gÝ‘mZmg nmÌ Agm hmoVm. 70 lÕmd§Vm§Zmo! A„mhMo ^¶ ~miJm (åhUOoM ˶mMr OmU R>do m) Am{U Oo g˶ d ݶm¶mo{MV Amho, VoM ~mocm __ 71 (Vwåhr Ago H$amc Va) A„mh Vw‘À¶m AmMaUmV gwYmaUm H$aoc Am{U Vw‘À¶m (^yVH$mcrZ) MwH$m ‘m’$ H$aoc. Á¶m ‘mUgmZo (nyU© {Zð>Zo )o A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amMo AmkmnmcZ H$aʶmMm ‘mJ© Adc§{~cm, Va ˶mZo (IamoIa) ’$ma ‘moR>o ¶e àmá Ho$co. 72 Amåhr ({dMma d AmMma ñdmV§Í¶mMm) R>do m AmH$me, YaVr Am{U nd©V ¶m§Zm XoD$ Ho$cm, nU ˶m§Zr Vr O~m~Xmar CMcʶmg ZH$ma {Xcm, H$maU Vo ˶m O~m~XmarMo ^ma CMcʶmÀ¶m ~m~VrV Km~aco. nU ‘mUgmZo (‘wÔm‘ d A{dMmarnUo) Vr CMcyZ KoVcr. IamoIa ˶mZo ñdV:cm gdm©V ‘yI© d gdm©V Xþï> {gÕ Ho$co. 73 (AmVm Vr O~m~Xmar CMccr Va {VMm Amdí¶H$ n[aUm‘ Va hmoUmaM hmoVm, Vmo åhUOo) A„mh Xm§{^H$ nwéf d Xm§{^H$ {ó`m§Zm, VgoM AZoH$o ídadmXr nwéf d AZoH$o ídadmXr {ó`m§Zm {ejm H$aoc A„mh lÕmd§V nwéfm§da d lÕmd§V {ó`m§da Amncr H¥$nmÑï>r Q>mHo$c. A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho.



gyah-34. g~m Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. gd© ñVwVr ˶m A„mhgmR>rM Amho. Oo H$mhr AmH$memV Amho d Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho, ˶m gdmªMm VmoM ‘mcH$ Amho. ¶mZ§VaÀ¶m OJmV XoIrc gd© ñVwVrMm A{YH$mar VmoM AgUma, VmoM Amho Añgc ~w{Õ‘mZ d à˶oH$ Jmoï>rMm OmUH$ma. 2 Oo H$mhr O{‘ZrV OmVo Am{U Oo H$mhr {VÀ¶mVyZ ~mhoa ¶oVo 1



gyah-60. Ac-‘wåV{hZm



Hw$amU Am{U Oo H$mhr AmH$memVyZ Imcr ¶oVo Am{U Oo H$mhr AmH$memH$S>o da OmVo, Vo gd© Vmo OmUVmo. Vmo X¶miy d A{Ve¶ j‘merc Amho. 3 g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ Agcoco cmoH$ åhUVmV, "Am‘À¶mda (nwZéËWmZmMr) Vr doi H$Yrhr ¶oUma Zmhr.' ˶m§Zm gm§Jm, "H$m Zmhr? AÑí¶mMm OmUH$ma Agcoë¶m ‘m¶m nmcZH$˶m©Mr enW, Vr doi Vw‘À¶mda Adí¶ ¶oUma Amho. AmH$memV Am{U n¥Ïdrda H$UmBVH$shr dñVy ˶mÀ¶mnmgyZ cncocr Zmhr, Zm ˶mhÿZ chmZ, Zm ˶mhÿZ ‘moR>r (Aer dñVy Amho, Or ˶mÀ¶m ZOaoVyZ gwQy> eH$Vo). gd© ˶mÀ¶m ñnï> J«§WmV Z‘yX Amho. 4 (nwZéËWmZmMr KQ>H$m ¶mgmR>r ¶oBc © H$s,) Vmo ˶m cmoH$m§Zm ‘mo~Xcm XoBc © , Á¶m§Zr lÕm YmaU H$ê$Z Mm§Jcr H$m‘o Ho$cr. hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zm j‘m Am{U gÝ‘mZmMr AmOr{dH$m {‘ioc. 5 Á¶m cmoH$m§Zr Am‘À¶m g§Xeo m§Mo C{Ôï> Ywirg {‘idʶmgmR>r Amncr eº$s IM© Ho$cr, Aem§gmR>r Xþ:IXm¶r {ejm AQ>i Amho. 6 (n¡J~§ a!) Á¶m§Zm kmZ XoʶmV Amcoco Amho, Vo cmoH$ g‘OyZ AmhoV H$s, Vw‘À¶mH$S>o Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Oo àH$Q> Pmcoco Amho, Vo g˶ Amho. Vo na‘g‘W© d gd© àH$maÀ¶m ñVwVrg nmÌ Aem A„mhMm ‘mJ© XmIdVo. 7 Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm, Vo Amnë¶m (g‘{dMmar cmoH$m§Zm) åhUVmV, "Amåhr Vwåhmcm Agm EH$ ‘Zwî¶ XmIdmdm H$m? Omo Vwåhmcm (EH$ {dcjU Jmoï>) gm§Jc o H$s, Vwåhr (‘¥Ë¶yZV§ a) Ooìhm Ag§»¶ H$U ~ZyZ (‘mVrV) gm‘mdyZ Omc, Voìhm Vwåhmcm (AmYrà‘mUoM) nwÝhm {Z‘m©U Ho$co OmB©c. 8 H$moU OmUo? ¶m ‘mUgmZo A„mh{df¶r ImoQ>r Jmoï> aMcr Amho H$s, ˶mcm EH$m àH$mao doS> cmJcocm Amho?' Zmhr, Vgo ‘wirM Zmhr, Va (dñVwpñWVr hr Amho H$s), Oo cmoH$ ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmda {dídmg R>do V ZmhrV, VoM (B©ídar¶) {ejoÀ¶m ‘mJm©da ‘mJ©ñW AmhoV, ¶mo½¶ ‘mJm©nmgyZ 556



gyah-60. Ac-‘wåV{hZm 557



gyah-34. g~m ’$maM Xÿa {ZKyZ Jocc o o AmhoV. 9 ˶m§Zr ¶m Jmoï>rMo H$Yr {ZarjU Ho$co Zmhr H$m H$s, AmH$me Am{U n¥Ïdrda ˶m§À¶mnwT>o d ˶m§À¶m‘mJo Oo H$mhr Amho (˶mÛmao Vo doT>co Jocc o o AmhoV). Amåhr BpÀN>co Va ˶m§Zm O{‘ZrV JmSy>Z Q>mHy$ eH$Vmo qH$dm ˶m§À¶mda AmH$memVyZ AmnÎmr H$mogidy eH$Vmo. IamoIa ¶mV Am‘À¶m ˶m ^º$mgmR>r ({dMmaàdV©H$) g§Xeo Amho. Omo A„mhH$S>o naV {’$aUmam Amho. 10 Amåhr (n¡J~§ a) XmD$Xda Am‘À¶mH$Sy>Z ’$ma ‘moR>r H¥$nm àXmZ Ho$cr hmoVr. Amåhr (nd©Vm§Zm d nú¶m§Zm) Amkm Ho$cr hmoVr, "ho nd©Vm§Zmo d nú¶m§Zmo, Vmo Oo Am‘Mo ñVw{VJmZ H$aVmo ˶mV Vwåhrhr gm‘rc ìhm.' VgoM Amåhr cmoIS§ >mMo Cn¶moJ H$aUo ˶mÀ¶mgmR>r A{YH$ gmo`rñH$a Ho$co. (d Amåhr åhUmcmo,) 11 "(¶mnmgyZ) Vy nyU© cm§~rMr {McIVo ~Zd Am{U ¶mo½¶ ˶m ‘mnmÀ¶m H$S>çm ~Zd Am{U gËH$‘} H$arV amhm. Oo H$mhr (Vwåhr cmoH$) H$arV AgVm, Vo gd© ‘r nmhV AgVmo.' 12 gwc‘o mZgmR>r Amåhr dmè¶mcm ˶mÀ¶m AYrZ Ho$co hmoV.o ˶mMm gH$miMm àdmh EH$ ‘{hZm MmcV hmoVm Am{U gm¶§H$miMm àdmh EH$ ‘{hZm MmcV hmoVm. Amåhr ˶mÀ¶mgmR>r {dVicoë¶m Vm§ã¶mMm Pam àdm{hV Ho$cm hmoVm. VgoM {OÞ n¡H$s H$mhr ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©À¶m AmkoZo ˶mÀ¶mgmR>r ({d{dY) H$m‘o H$arV AgV. (Amåhr ˶m§Zm Agohr ~Omdco hmoVo H$s,) ˶m§À¶mn¡H$s H$moUr Am‘À¶m AmkoMo C„§KZ H$aoc Va Amåhr ˶mg YJYJ˶m AmJrÀ¶m {ejoMr Md MmIm¶cm cmdy. 13 Vo ˶mÀ¶mgmR>r V¶ma H$arV AgV Oo Vmo BpÀN>V hmoVm, Ogo ‘hmc, {MÌo (åhUOo {MÌm§Zr gwemo{^V Aem ^ì¶ B‘maVr), (nmUr gmR>dZy R>do ʶmgmR>r) Ocme¶mgmaIo ‘moR>‘moR>o hm¡X Am{U Amnmnë¶m OmJm§da n¸$s ~gdʶmV Amcocr ñd¶§nmH$mMr ‘moR>‘moR>r nmÌo. Amåhr åhUmcmo, "ho XmD$XÀ¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zmo! H¥$VkVoMo ^md ~miJyZ H$m‘ H$am, ‘m¶m ^º$m§‘ܶo



558



Hw$amU



’$maM WmoS>o cmoH$ H¥$Vk 14 Ooìhm Amåhr ˶mÀ¶m (åhUOo gwc‘o mZÀ¶m) ‘¥Ë`yMm {ZU©¶ gwZmdcm, Voìhm Vmo ‘¥Ë¶y nmdcm Agë¶m~ÔcMr gyMZm ({OÞm§Zm) EH$m {H$S>çmì¶{V[aº$ Aݶ H$moUr {Xcr Zmhr, Omo ˶mÀ¶m H$mR>rcm Hw$aVSy>Z ImV am{hcm. Ooìhm Vmo Imcr nS>cm, Voìhm {OÞm§Zm ñnï>[a˶m ¶m Jmoï>rMr OmUrd Pmcr H$s, Oa ˶m§Zm AÑí¶mMo kmZ AgVo Va ˶m§Zm Ago An‘mZOZH$ l‘ H$arV nSy>Z amhmdo cmJco ZgVo. 15 "g~m' (¶m cmoH$m§H$[aVm) ˶m§À¶m XoemV (A„mhÀ¶m H¥$noM)o EH$ à‘mU hmoV.o (Vo åhUOo) XmoZ (’$maM {dñV¥V Aem) ~mJm, EH$ COì¶m ~mOycm Va Xþgam S>mì¶m ~mOycm. Amåhr ˶m§Zm åhUmcmo, "Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo {Xcoë¶m CnOr{dHo$VyZ Im Am{U ˶mÀ¶mà{V H¥$Vk amhm. Vw‘À¶mgmR>r EH$ Mm§Jcm (gwnrH$) ^yàXoe Amho Am{U Vw‘Mm nmcZH$Vm© j‘merc Amho.' 16 nU ˶m§Zr (Am‘À¶mH$S>)o nmR> {’$adcr, Voìhm Amåhr ˶m§À¶mda ~m§Y VmoS>y Z ^¶§H$a Ocàc¶ nmR>{dcm, (˶mÛmao ˶m gwnrH$ ^yàXoemcm åhUOo) ˶m§À¶m ˶m XmoZ ~mJm§Zm, Aem XmoZ ~mJm§V n[ad{V©V H$ê$Z Q>mH$co, Á¶m§Vrc ’$io H$Sy> d ~oMd hmoVr. VgoM ˶m§V (H$mQ>ao r) PwS>no d H$mhr O§Jcr ~moar hmo˶m. 17 hm ‘mo~Xcm ˶m§Zm Amåhr ˶m§À¶m H¥$V¿ZVonmoQ>r {Xcm hmoVm. Agm ‘mo~Xcm Amåhr ˶m§ZmM XoV AgVmo. Oo H¥$V¿Z AgVmV. 18 Amåhr ˶m§À¶m Am{U Á¶m§Zm g‘¥Õr {Xcr hmoVr, ˶m dñ˶m§Xaå¶mZ BVa Aem dñ˶m dgdë¶m, Á¶m EH$‘oH$m§Zm OdiOdi cmJyZ hmo˶m (åhUOo EH$‘oH$m§À¶m Ñ{ï>jno mV hmo˶m, Ogo ZXrÀ¶m XmoZ H$mR>mda __ XmoZ dñ˶m). ˶m dñË`m§Xaå`mZ ¶o-Om H$aUo Amåhr ’$ma gmono Ho$co hmoV.o (Am{U Amåhr åhQ>co hmoVo,) "˶m§À¶mXaå¶mZ amÌr d {Xdgm {ZpíM¨V hmoD$Z (em§VVmnydH© $) g§Mma H$am.' 19 nU Vo åhUmco, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Vy



559



gyah-34. g~m Am‘À¶m àdmgmMm n„m A{YH$ cm§~ H$a (åhUOo Amåhmcm A{YH$ ‘m¡O‘Om H$arV àdmg H$aVm ¶oBc © ). AemàH$mao ˶m§Zr (A„mhÀ¶m CnH$mamMr H$Xa Z H$ê$Z) ñdV:daM Aݶm¶ Ho$cm, Voìhm Amåhrhr ˶m§Zm (AemàH$mao Zï> Ho$co) H$s, ˶m§Zm B{VhmgmÀ¶m H$Wm ~ZdyZ Q>mH$co. VgoM ˶m§Zm Zï> H$ê$Z ^yVcmda {dIwê$Z Q>mH$co. IamoIa, ¶m (KQ>ZVo ) YS>o AmhoV, à˶oH$ g§¶‘ ~miJUmè¶m d H¥$Vk ‘mUgmgmR>r. 20 g¡VmZmZo ˶m§À¶m{df¶rMo ˶mMo AZw‘mZ ~amo~a Agë¶mMo XmIdyZ {Xco. H$mhr gÀÀ¶m lÕmd§Vm§ì¶{V[aº$ BVa gdmªZr ˶mMo AZwgaU Ho$co. 21 nU g¡VmZ ˶m§Zm (~iO~arZo ^«ï> ‘mJm©bm cmdy eHo$c) Agm ˶mÀ¶mH$S>o ‘wirM A{YH$ma ZìhVm. (H$maU Amåhr Ho$di ˶mcm cmoH$m§Zm dmB©Q> Jmoï>rÀ¶m ‘mohmV Q>mH$ʶmMr g§Yr {Xcr hmoVr) Vo ¶mgmR>r H$s, Oo cmoH$ ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmda (IamoIa) {dídmg R>do Umao AmhoV, ˶m§Zm {MÝhm§{H$V H$ê$Z ˶m cmoH$m§nmgyZ doJio H$aVm ¶mdo, Oo ˶mg§~Y§ mZo gme§H$ AmhoV. H$maU Vw‘Mm nmcZH$Vm© gd© Jmoï>tda cj R>do Zy Amho. 22 (˶m§Zm) gm§Jm, "A„mhcm gmoS>y Z Á¶m§Zm Vwåhr Amnco Cnmñ¶ g‘OyZ AmhmV, ˶m§Mm Ymdm H$am. (nU) Zm AmH$memV, Zm n¥Ïdrda ˶m§Zm AUw‘mÌ XoIrc A{YH$ma àmá Amho. Zm ¶m XmoKm§Zm (MmcdʶmV) ˶m§Mm H$mhr dmQ>m Amho. Zm ˶m§À¶mn¡H$s H$moUr ˶mMm (åhUOo A„mhMm) gmhmæ¶H$Vm© Amho. 23 ˶mÀ¶mg‘moa H$moUmMrhr {e’$mag (H$moUmÀ¶mhr) H$m‘r ¶oV Zmhr, nU Á¶mÀ¶mg§~Y§ mZo {e’$mag H$aʶmMr (A„mhZo) nadmZJr {Xcocr Agoc (Aem 춺$sMo åhUUo A„mhÀ¶m ݶm¶mc¶mV EoH$co OmB©c). ‘J Ooìhm (˶m {XdgmMr) ^rVr ˶m§À¶m ‘ZmVyZ H$‘r hmoBc© , Voìhm Vo ˶m§Zm {dMmaVrc Á¶m§Zm (Amnco åhUUo ‘m§S>ʶmMr) nadmZJr XoʶmV Amcr hmoVr, "Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo H$m¶ åhQ>co Amho.' Vo CÎmaVrc, "Oo g˶ d C{MV Amho Vo.' VmoM gdm}ƒ d ‘hmZ Amho.'



Hw$amU ˶m§Zm {dMmam, "Vmo H$moU Amho, Omo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§VZy CnOr{dH$m nwadVmo.' ˶m§Zm gm§Jm, "Vmo A„mh Amho' Am{U (ho cjmV Agy Úm) Vwåhr qH$dm Amåhr (XmoKm§nH¡ $s EH$ nj) EH$Va gÝ‘mJm©da Amho qH$dm ñnï>[a˶m dmQ> MwH$cocm Amho. 25 ˶m§Zm gm§Jm, "Oo AnamY Amåhr Ho$coco AgVrc ˶mg§~Y§ mZo Vwåhmcm Om~ {dMmaʶmV ¶oUma Zmhr. Am{U Oo H$mhr Vwåhr H$arV AmhmV, ˶mg§~Y§ mZo Amåhmcm Om~ {dMmacm OmUma Zmhr.' 26 ˶m§Zm gm§Jm, "Am‘Mm nmcZH$Vm© (ݶm¶mÀ¶m {Xder) AmnUmg gdmªZm EH$Ì H$arc, Am{U Vmo Amnë¶mXaå¶mZ g˶mÀ¶m AmYmao ’¡$gcm H$arc. VmoM gd© g˶ CKS> H$aUmam ݶm¶mYre Amho, gd© H$mhr OmUUmam Amho.' 27 ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr ñdV:M Á¶m§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo g‘OyZ AmhmV, ˶m§Zm (Oam EH$ ZOa) ‘cmhr Va XmIdm nmhÿ. Zmhr, (H$moUrM ˶mÀ¶m ~amo~arMm Zmhr). VmoM A„mh Amho, Omo gd©e{º$‘mZ Amho, ~w{ÕdmZ Amho.' 28 (n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm g§nUy © ‘mZdOmVrgmR>r ew^dmVm© XoUmam Am{U gmdYmZVoMm Bemam XoUmam ~ZdyZ nmR>{dco Amho. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm ¶mMr OmU Zmhr. 29 Am{U Vo {dMmaVmV, "Vw‘À¶m åhUʶmV H$mhr V϶ Agoc Va ‘J (Amåhmcm gm§Jm), (nwZéËWmZmÀ¶m d ݶm¶mÀ¶m) ˶m dMZmMr nyVV© m Ho$ìhm hmoUma Amho.' 30 ˶m§Zm gm§Jm, "Á¶m {XdgmMo dMZ Vwåhmcm {Xco OmV Amho, Vmo Agm {Xdg Agoc H$s, Á¶mnmgyZ Vwåhr EH$ jU^a XoIrc ‘mJo amhÿ eH$Uma Zmhr, Zm nwT>o OmD$ eH$mc.' 31 Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr AmhoV, Vo åhUVmV, "Amåhr ¶m Hw$amUmda H$Xm{n {dídmg R>do Uma Zmhr, Zm ¶mnydu Amcoë¶m J«W§ mda Amåhr {dídmg R>do Uma.' (n¡J~§ a!) Oa Vwåhr Vo (Ñí¶) nmhÿ eH$mc (Va Vwåhmcm H$iyZ ¶oBc © H$s, AmO Oo g˶ ZmH$maV AmhoV, ˶m§Mr H$m¶ AdñWm hmoUma) Ooìhm ho XþamMmar cmoH$ Amnë¶m nmcZH$˶m©g‘moa (ݶm¶mÀ¶m {Xder) C^o 560



24



561



gyah-34. g~m Ho$co OmVrc. Vo XmofmMo Imna EH$‘oH$m§da ’$moS>V AgVrc. Oo cmoH$ Xþ~c © g‘Oco OmV hmoV,o Vo ˶m cmoH$m§Zm åhUVrc Oo ñdV:cm ‘moR>o g‘OV AgV, "Oa Vwåhr cmoH$ ZgVm, Va Amåhr Oê$a lÕmd§V ~Zcmo AgVmo.' 32 Oo ñdV:cm ‘moR>o g‘OV hmoV,o Vo ˶m Xþ~c © g‘Oë¶m OmUmè¶m cmoH$m§Zm CÎma XoVrc, "Amåhr ‘mJ©Xe©ZmMm ñdrH$ma H$aʶmnmgyZ Vwåhmcm amoIV hmoVmo H$s H$m¶, Ooìhm Vo (‘mJ©Xe©Z) Vw‘À¶mH$S>o Amco hmoV?o ‘wirM © g‘Oco Jocc o o cmoH$, Zmhr, VwåhrM ñdV: Xmofr hmoVm!' 33 (˶mda) Xþ~c ˶m ‘moR>o g‘Oco Jocëo ¶m cmoH$m§Zm CÎma XoVrc, "Zmhr, Vgo Zmhr, am̧{Xdg Or Vw‘Mr H$mañWmZo gwê$ Agm¶Mr (˶m‘wiMo Amåhr lÕmd§V ~ZʶmnmgyZ d§{MV am{hcmo). Voìhm VwåhrM Amåhmcm A„mhda {dídmg Z R>do ʶmgmR>r Am{U ˶mMo g‘H$j R>a{dʶmgmR>r AmXoe XoV hmoVmV.' Am{U Ooìhm Vo (˶m§Mr dmQ> nmhV Agcocr) {ejm (CKS>çm S>mù o ¶m§Zr) nmhVrc Voìhm (˶m§À¶mV XmQy>Z Amcocm) níMmÎmmn Vo 춺$ H$ê$ eH$Uma ZmhrV. Amåhr ˶m lÕmhrZm§À¶m Jù¶mV gmIiX§S> AS>H$dy. ˶m§Zm VmoM ‘mo~Xcm {‘ioc Oo Vo H$arV hmoV.o 34 Ooìhm-Ooìhm Amåhr H$moU˶mhr dñVr‘ܶo (Am‘À¶m {ejonmgyZ) gmdY H$aUmam (n¡J~§ a) nmR>dcm, Voìhm (à˶oH$ doigo ) VoWrc g‘¥Õ cmoH$m§Zr (Oo Ho$di Eo{hH$ gwIm§À¶m ‘mJo YmdV hmoVo n¡J~§ amcm) AgmM à{VgmX {Xcm, (åhUmco) "Oo XoD$Z Vwcm nmR>{dʶmV Amco Amho, Vo Amåhr (H$Xm{n) ‘mݶ H$aUma Zmhr.' 35 Am{U Vo åhUmco, "Amåhr g§nÎmr d g§VVrÀ¶m ~m~VrV g‘¥Õ AmhmoV, åhUyZ Amåhmcm {ejm dJ¡ao hmoʶmMm àíZM Zmhr.' 36 (n¡J~§ a! Vwåhr Ago åhUUmè¶m§Zm) gm§Jm, "‘mPm nmcZH$Vm© BpÀN>Vmo ˶mg CnOr{dHo$Mr gmYZo ‘moR>çm à‘mUmV XoVmo Am{U BpÀN>Vmo ˶mg H$‘r à‘mUmV XoVmo. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$ (¶m‘mJrc A„mhÀ¶m ¶moOZocm) g‘OV ZmhrV.' 37



Hw$amU H$maU Vw‘Mo YZ Am{U Vw‘Mr ‘wc,o ¶m ˶m Jmoï>r hmoD$ eH$V ZmhrV, Á¶m Vwåhmcm Am‘À¶m OdiMo (AmXanydH© $ ñWmZ) {‘idyZ XoD$ eH$Vrc. nU Oo cmoH$ lÕm YmaU H$aVrc d gËH$‘} H$aVrc, Aem cmoH$m§Zm ˶m§À¶m (Mm§Jë¶m) H$‘mªÀ¶m ~Xë¶mV XþßnQ> ‘moR>o ~jrg àmá hmoBc © . VgoM Vo (ñdJm©À¶m) ^ì¶ 38 ‘hmcmV em§Vr d g‘mYmZmZo amhVrc. Oo cmoH$ Am‘À¶m g§Xeo m§À¶m C{Ôï>mZ§ m {d’$c H$aʶmgmR>r Amncr eº$s nUmcm cmdV AmhoV, Vo {ejm (^moJʶmgmR>r) {VÀ`mV à{dï> Ho$co OmVrc. 39 ˶m§Zm gm§Jm, "‘mPm nmcZH$Vm© Amnë¶m ^º$m§nH¡ $s BpÀN>Vmo ˶mg CnOr{dHo$Mr ^anya gmYZo XoVmo Am{U BpÀN>Vmo ˶mg H$‘r à‘mUmV XoVmo. Am{U (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) Vwåhr Oo H$mhr IM© H$aVm, Vmo ˶mMr (Zoh‘r) ^anmB© H$arV AgVmo. VmoM Amho gdm}Îm‘ AmOr{dH$m àXmZ H$aUmam.' 40 ‘J Á¶m {Xder Vmo ˶m gdmªZm (Oo AmO g˶ ZmH$marV Amho) EH$Ì H$arc, Voìhm Vmo ñdJ©XVÿ m§Zm {dMmaoc, "hoM H$m Vo cmoH$ Oo Vw‘Mr CnmgZm H$arV hmoVo.' 41 Vo CÎma XoVrc, "(ho à^y!) Agr‘ ‘{h‘mdmZ Amhog Vy! ¶m bmoH$m§er Zìho Va Am‘Mm g§~Y§ Ho$di Vw¶mer Amho, (Am‘Mr Zmhr,) Va Vo {OÞm§Mr CnmgZm H$arV AgV, ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$m§Mr ˶m§À¶mdaM lÕm hmoVr.' 42 (Voìhm A„mh åhUoc), "AmO Vwåhr H$moUrhr EH$‘oH$mcm cm^ qH$dm hmZr nmohmoMdy eH$V Zmhr.' Voìhm Amåhr ˶m Anamܶm§Zm gm§J,y "AmVm MmIm ˶m AmJrMr {ejm, {Ocm ImoQ>o R>a{dʶmda Vwåhr AmJ«hr hmoVm.' 43 Ooìhm Am‘Mo g§Xeo gd© ~mOyZo ñnï> H$ê$Z ˶m§Zm EoH${dco OmVmV, Voìhm Vo (g˶ ZmH$maUmao cmoH$ AmngmV) åhUVmV, "hm (ñdV:cm A„mhMm n¡J~§ a åhUdUmam Am‘À¶mà‘mUoM) Ho$di EH$ ‘mUyg Amho, Omo Vwåhmcm ˶m (Cnmñ¶m§nmgyZ) Xÿa H$ê$ BpÀN>Vmo, Á¶m§Mr CnmgZm Vw‘Mo dmS>dS>rc H$arV AgV.' VgoM Vo åhUVmV, "ho (Hw$amU) ¶m{edm¶ Aݶ H$mhr ZgyZ, Vo 562



563



gyah-34. g~m (‘mUgmZo) aMcoco Ag˶ Amho (EH$ WmoVm§S> Amho).' ‘J (eodQ>r) g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m cmoH$m§Mo g˶m{df¶r hoM åhUUo hmoV,o Ooìhm H$s, Vo ˶m§À¶mH$S>o Amco, "ho Aݶ H$mhr ZgyZ CKS>-CKS> EH$ OmXÿ Amho.' 44 (n¡J~§ a! ¶m ‘¸$mdmgr¶m§Zm ¶mnydu) Amåhr J«W§ {Xco ZìhVo, Á¶mMo ˶m§Zr Aܶ¶Z Ho$co Agmdo. Zm Vw‘À¶mnydu H$moUr gmdY H$aUmam (n¡J~§ a) ˶m§À¶mH$S>o Amåhr nmR>dcm hmoVm. 45 Am{U AemMàH$mao ˶m§À¶m AmYr hmoD$Z Jocëo ¶m cmoH$m§Zrhr (Am‘À¶mH$Sy>Z nmR>{dë¶mcm g˶mcm) ImoQ>o R>a{dco hmoV.o Amåhr ˶m cmoH$m§Zm Oo H$mhr {Xco hmoV,o ˶mMm Xhmdm ^mJ XoIrc ¶m cmoH$m§Zm AOyZ àmá Pmcocm Zmhr. nU ˶m§Zr ‘m¶m n¡J~§ am§Zm ImoQ>o R>a{dco. Va H$er hmoVr ‘mPr {ejm (Or ˶m§Zr ñdV:da AmoT>dZy KoVcr). 46 ˶m§Zm gm§Jm, "‘r Vwåhmcm ’$º$ EH$ Jmoï> H$aʶmgmR>r CnXoe H$arV Amho, Vr åhUOo, Vwåhr A„mhMr (OmU R>do Zy ) ˶mÀ¶mg‘moa C^o amhm. XmoK-o XmoKo (EH$Ì) qH$dm EH$Q>o - EH$Q>,o Am{U gImoc {dMma H$am. AemàH$mao Vwåhmcm H$iyZ ¶oBc © H$s, Vw‘À¶m gmWrXmamg (åhUOo ¶m n¡J~§ amg) H$mhr doS> cmJcoco Zmhr. Vmo (Vw‘À¶mda) EH$ ‘moR>o {ejoMo g§H$Q> ¶oʶmnydu ˶mnmgyZ (Vwåhr ñdV:cm dmMdmdo) åhUyZ Vmo gmdY H$arV Amho.' 47 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘r Vw‘À¶mH$S>o (g§Xeo nmoM{dʶmÀ¶m H$m‘m~Ôc) H$mhr ‘mo~Xcm ‘m{JVcm (Ago Vwåhmcm dmQ>V Agoc) Va Vmo ‘mo~Xcm Vw‘À¶mH$S>Mo R>do m, ‘mPm ‘mo~Xcm ‘cm A„mh àXmZ H$aoc Am{U VmoM gd© Jmoï>tMm gmjr Amho.' 48 ˶m§Zm gm§Jm, "‘mPm nmcZH$Vm©, g˶mZo (Ag˶mda) àhma H$arc, ˶m gd© Jmoï>r Vmo Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo, Á¶m H$moUmÀ¶mhr AmH$cZm ncrH$S>rc AmhoV (d AÑí¶) AmhoV.' 49 ˶m§Zm gm§Jm, "AmVm g˶ àH$Q> Pmco Amho, Am{U ˶mcmM {Q>H$md {‘iUma Amho, H$maU Ag˶mH$S>o H$moU˶mhr Mm§Jë¶m Jmoï>rMr Zm CËnÎmr, Zm ˶mMr nwZamd¥Îmr H$aʶmMr eº$s Amho.' 50 ˶m§Zm



Hw$amU gm§Jm, "‘r Oa dmQ> MwH$cocmo AgoZ, Va ˶mMo n[aUm‘ (Vwåhmcm Zmhr) Va ‘cmM ^moJmdo cmJVrc. Am{U Oa ‘r gÝ‘mJm©da Amho, Va Vo Ho$di ‘mPm nmcZH$Vm© ‘m¶mH$S>o Oo àH$Q> H$arV Amho, ˶m‘wio Amho. IamoIa Vmo gd© H$mhr EoH$Umam Am{U (˶mcm hmH$ XoUmè¶m§À¶m) AJXr Odi Amho.' 51 H$Xm{MV ˶m Ñí¶mMr Vwåhr H$ënZm H$ê$ eH$mc Va........... (Vwåhmcm C‘Ooc H$s, ݶm¶mÀ¶m {Xder g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mr AdñWm H$er hmoUma Amho). Voìhm Vo AJXr Km~acoco AgVrc. Vo Hw$R>ho r niyZ OmD$ eH$Uma ZmhrV Am{U AJXr OdiyZM ˶m§Zm nH$S>ʶmV ¶oBc © . 52 Voìhm Vo AmoaS>Vrc, "Amåhr AmVm ˶mÀ¶mda {dídmg R>do Umao ~Zcmo AmhmoV.' nU lÕonmgyZ BVHo$ Xÿa {ZKyZ Joë¶mZ§Va, AmVm ˶m§Zm Vr YmaU H$aʶmMr g§Yr Hw$R>o Amho? 53 ¶mnydu Va Vo ˶mg ZmH$maʶmda AmJ«hr hmoV.o ' VgoM XÿaÀ¶m {R>H$mUr ~gyZ {ZamYma AQ>H$irMo ~mU MmcdrV AgV. 54 Am{U AmVm ¶m§À¶m d ho Á¶m BÀN>m-AmH$m§jm ~miJyZ AmhoV ˶m§À¶mXaå¶mZ EH$ VgmM AS>ga C^m Ho$cm OmB©c, Ogm ˶m§À¶mgmaIm cmoH$m§À¶m ~m~VrV nydu C^m Ho$cm Jocm hmoVm. Vohr (¶m§À¶mà‘mUoM) AñdñW H$aUmè¶m e§H$o Zo J«ñV Pmcoco hmoV.o 564



gyah-35. µ’$m{Va Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. gd© àe§gm A„mhgmR>rM Amho, Omo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mm CËnÎmrH$Vm© Amho. VmoM ñdJ©XVÿ m§Zm Amncm g§Xeo dmhH$ ~Z{dVmo, Á¶m§Zm XmoZ-XmoZ qH$dm VrZ-VrZ qH$dm Mma-Mma n§I AmhoV. Vmo Amnë¶m {Z{‘©Vrg (ApñVËd àXmZ H$aVmZm) {VÀ¶mV ˶mcm hdr Ver dmT> H$arV AgVmo. A„mh H$mhrhr H$ê$ eH$Vmo __ ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 2 A„mhZo Amnë¶m H¥$noMo Ûma ‘mZdmda 1



565 gyah-35. ’µ $m{Va Iwco Ho$co Va (Vr H¥$nm ‘mZdmnmgyZ) amoIy eHo$c Agm H$moUrhr Zmhr. Am{U ˶mZo ~§X Ho$co Va ‘J Vo gwê$ H$aoc Agmhr H$moUr Zmhr. VmoM Amho gd©e{º$‘mZ d Añgc ~w{ÕdmZ. 3 cmoH$m§Zmo! A„mhZo Vw‘À¶mda Ho$coë¶m CnH$mam§Mo ñ‘aU H$am. A„mhì¶{V[aº$ Xþgam H$moUr {Z‘m©Vm Amho H$m, Omo Vwåhmcm AmH$memVyZ d O{‘ZrVyZ CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo? ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr, ({Z‘m©Vm Zmhr). ‘J Vwåhr ¶m g˶mnmgyZ Hw$R>o ^aH$Q>V Mmccm AmhmV? 4 (n¡J~§ a!) ¶m ({dH¥$V ‘ZmÀ¶m) cmoH$m§Zr Vwåhmcm ImoQ>o R>a{dco (Va ¶mV AmíM¶©H$maH$ Ago H$mhr Zmhr) Vw‘À¶m nyduhr AZoH$ n¡J~§ am§Zm ImoQ>o R>a{dʶmV Amco. eodQ>r gd© Jmoï>r ({ZU©¶mgmR>r) A„mhH$S>Mo naV AmUë¶m OmUma AmhoV. 5 cmoH$m§Zmo! A„mhMo (nwZéËWmZm{df¶rMo) dMZ AJXr Iao Amho. Va ¶m Eo{hH$ OrdZmÛmao Vw‘Mr ’$gdUyH$ hmoVm H$m‘m Z¶o. Am{U Agohr ìhm¶cm ZH$mo H$s, Vmo YmoH$o ~mO g¡VmZ Vw‘Mr ’$gdUyH$ H$aʶmÀ¶m ~m~VrV ¶eñdr R>ac o .6 ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, g¡VmZ Vw‘Mm Ho$di eÌy (Am{U eÌyM) Amho. Va Vwåhrhr ˶mcm Amncm Ho$di eÌyM g‘Om. Vmo Amnë¶m AZw¶m¶m§Zm ¶mgmR>rM ~mocm{dV AgVmo H$s, ˶m§Zr YJYJ˶m AmJrMo a{hdmgr ~Zmdo. 7 Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hco, ˶m§À¶mgmR>r H$R>mao {ejm (AQ>i) Amho. Á¶mà‘mUo Á¶m§Zr lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} Ho$cr, ˶m§À¶mgmR>r ‘m’$s d ’$ma ‘moR>o ~jrg Amho. 8 Vmo ‘Zwî¶ Á¶mcm, ˶mÀ¶m Hw$H¥$˶m§Zm Mm§Jcr H¥$˶o Ago ^mgdʶmV Amco. Am{U ˶mcmhr Vr H¥$˶o, Mm§Jcr dmQ>V AgVrc Va Agm ‘Zwî¶ (g¡VmZmÀ¶m AZw¶m¶mì¶{V[aº$ Xþgam H$moU Agy eH$Vmo?) {ZpíMVM A„mh BpÀN>Vmo, ˶mg ‘mJ©^ï« > H$aVmo Am{U BpÀN>Vmo, ˶mg gÝ‘mJu cmdVmo. ˶m§À¶m



Hw$amU ({dÐmohr à{VgmXm‘wio) Xþ:Ir-H$ï>r hmoD$Z Vwåhr ñdV:Mo hmc H$ê$Z KoD$ ZH$m. A„mhcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho. Oo H$mhr Vo H$arV AmhoV. 9 Vmo A„mh Amho, Omo dmao nmR>dVmo, Oo T>Jm§Zm C§M KoD$Z OmVmV. ‘J Amåhr ˶m (T>Jm§Zm) ‘¥V ^yàXoemH$S>o KoD$Z OmVmo. ‘J ˶mÀ¶mÛmao ‘¥Vàm¶ Pmcoë¶m O{‘Zrcm nwÝhm {Od§V H$aVmo. AemM àH$mao (‘mZdmMohr) nwZéËWmZ hmoUma. 10 Omo H$moUr gÝ‘mZ àmá H$ê$ BpÀN>Vmo Va ˶mZo ho cjmV R>do mdo H$s, gd© àH$maÀ¶m gÝ‘mZmMm A{YH$mar Ho$di A„mh Amho. Mm§Jë¶m Jmoï>r ˶mÀ¶mH$S>o nmohmoMV AgVmV Am{U Mm§Jcr H¥$˶o ˶mÀ¶mH$S>o H$m¡VHw $mñnX R>aVmV. Am{U Oo cmoH$ dmB©Q> H$mañWmZo a{MV AmhoV, ˶m§À¶mgmR>r H$R>mao {ejm AQ>i Amho. Am{U ˶m§Mr H$mañWmZo Zme nmdVrc hohr AQ>i Amho. 11 Am{U A„mhZo Vw‘À¶mn¡H$s (à˶oH$mcm) ‘mVrnmgyZ (åhUOoM ‘mVrVrc amgm¶{ZH$ KQ>H$m§nmgyZ) {Z‘m©U Ho$co Amho. ‘J ewH$« mÀ¶m EH$m q~XÿnmgyZ (‘mZdr d§e nwT>o gwê$ R>do co). ‘J ˶mZo (ór-nwéfmÀ¶m ê$nmZo) Vw‘À¶m OmoS>çm ~Z{dë¶m. Am{U ˶mMo kmZ (d nadmZJr{edm¶) H$moUVrhr ór J^© YmaU H$arV Zmhr, Zm Vr (~mi) OÝ‘mcm KmcVo. VgoM H$moUmcmhr (¶moJm¶moJmZo) Zm XrKm©¶îw ¶ cm^Vo, Zm H$moUmcm H$‘r Am`wî`, Va Oo KS>Vo Vo (A„mhÀ¶m) hþH$y ‘Zmå`mV Z‘yX Agë¶mà‘mUoM KS>V.o {Z…g§e`, A„mhgmR>r hr AJXr gmonr Jmoï> Amho. 12 (˶mÀ¶mgmR>r g‘mZVm d {d{dYVm {Z‘m©U H$aUo hr gmYr Jmoï> Amho). XmoZ g‘wÐ EH$gmaIo ZmhrV. EH$ (Agm Amho H$s, Á¶mMo nmUr) ñdm{Xï>, JmoS> d {nʶmg éMH$a d VhmZ ^mJdUmao Ago Amho. Va Xþgam ImaQ> d H$Sy>. Vwåhr XmoÝhr g‘wÐmVyZ (‘mgo nH$Sy>Z) VmOo ‘m§g ImV AgVm. VgoM ˶m§VZy Aem Ac§H$m[aH$ dñVyZ§ m H$mT>V AgVm Oo Vwåhr YmaU H$aVm. VgoM (˶m XmoÝhr g‘wÐm§V) Zm¡H$m ˶m cmQ>mZ§ m {Mê$Z nwT>o H$em OmVmV, ho Ñí¶ Vwåhr nmhV 566



567



gyah-35. ’µ $m{Va AgVm. (ho gd©) ¶mgmR>r Amho H$s, Vwåhr ˶mÀ¶m H¥$noMm emoY ¿¶mdm Am{U ˶mÛmao Vw‘À¶m‘ܶo ˶mÀ¶mà{V H¥$VkVoMm ^md Zoh‘r g§Mma H$arV amhmdm. 13 Vmo amÌrcm {Xdgm‘ܶo à{dï> H$aVmo Am{U {Xdgmcm amÌr‘ܶo à{dï> H$aVmo. ˶mZoM gy¶© d M§Ðmcm (Amnë¶m {Z¶‘mà‘mUo) H$m‘mcm cmdco Amho. à˶oH$ (˶mZo) {ZpíMV Ho$coë¶m AdYrZwgma (Amnmnë¶m H$joV) ‘mJ©H$« ‘U H$arV AgVmo. (cmoH$m§Zmo!) ho (gd© H$aUmam) A„mhM Vw‘Mm nmcZH$Vm© hmo¶. gd©Ì gÎmm ˶mMrM Amho. ˶mcm gmoS>y Z Vwåhr Á¶m§Mm Ymdm H$aVm, Vo IOwarÀ¶m JwR>irdarc (jw„H$ Aem) Q>a’$cmMohr ‘mcH$ ZmhrV. 14 Oa Vwåhr ˶m§Mm Ymdm H$amc, Vo Vw‘À¶m hmHo$cm EoH$y eH$V ZmhrV. Am{U Oar Vo EoH$y eH$co Var Vo Vwåhmcm à{VgmX XoD$ eH$Uma ZmhrV. Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xder Vo, Vwåhr ˶m§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoV hmoVm, ¶m Vw‘À¶m H¥$˶mcmM Vo ZmH$maVrc. Am{U gd© Jmoï>tMr OmUrd Agcoë¶m (A„mhà‘mUo) Xþgam H$moUrhr Vwåhmcm (g˶mMr) OmU H$ê$Z XoD$ eH$V Zmhr. 15 cmoH$m§Zmo! VwåhrM (à˶oH$ jUr) A„mhMo JaOd§V AmhmV, Va Vmo ñd¶§nUy © (d AmË‘{Z^©a) Amho. (gX¡d) ñVwVrg nmÌ Amho. 16 ˶mZo Oa BpÀN>co Va Vmo Vwåhmcm (n¥Ïdrdê$Z) Xÿa gmê$Z Vw‘À¶mOmJr ZdrZ ‘mZdOmV (ZdrZ {Z{‘©Vr) AmUy eH$Vmo. 17 Ago H$aUo A„mhgmR>r ‘wirM AdKS> Zmhr. 18 (ݶm¶mÀ¶m {Xder) H$moUrhr Xþgè¶m H$moUmMo (nmnmMo) AmoPo Amnë¶mda KoUma Zmhr. Am{U {eamda ’$ma ‘moR>o AmoPo Agcoë¶m ‘Zwî¶mZo ˶mMo AmoPo CMcʶmg ‘XV H$aʶmgmR>r Xþgè¶mcm Oar hmH$ {Xcr, Var Ë`mn¡H$s OamXoIrc (Xþgè¶mH$adr ˶mÀ¶mgmR>r) CMcco OmUma Zmhr. ‘J Vmo ˶mMm AJXr OdiMm ZmVcJ H$m AgV Zmhr. (n¡J~§ a!) Vwåhr Ho$di ˶m cmoH$m§Zm (Iè¶m AWm©Z)o gmdY H$ê$ eH$Vm. Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©cm (Amnë¶m S>mù o ¶m§Zr) Z nmhÿZhr ˶mÀ¶mà{V ^rVr`wº$ AmXa ~miJVmV Am{U {Z˶



Hw$amU Z‘mµOmMo nmcZ H$aVmV. Am{U Omo H$moUr ñdV:cm (‘ZmZo) ñdÀN> d ewÕ ~Z{dVmo, Va Ago H$aʶmV ˶mMoM ^co Amho. eodQ>r gdmªZm A„mhH$S>Mo naV Om¶Mo Amho. 19 Am§Yim Am{U Ñï>r cm^cocm ho XmoKo g‘mZ ZìhoV. 20 VgoM A§YH$ma d àH$meXoIrc g‘mZ ZmhrV. 21 Am{U gmdcr d D$Z (hohr g‘mZ ZìhoV). 22 VgoM (‘ZmZo) {Od§V Am{U ‘occ o m g‘mZ ZmhrV. (n¡J~§ a!) IamoIa, A„mh BpÀN>Vmo ˶mg EoH${dVmo. nU Oo H$~at‘ܶo AmhoV ˶m§Zm Vwåhr (Amnco åhUUo) EoH$dy eH$V Zmhr. (Am{U ‘ZmZo ‘occ o o H$~arVrc ‘¥Vm§à‘mUoM 23 24 AmhoV). Vwåhr Ho$di gmdY H$aUmao AmhmV. Amåhr Vwåhmcm g˶mg{hV nmR>{dco Amho, ew^dmVm© XoUmam gmdY H$aUmam ~ZdyZ. Am{U Agm H$moUVmhr OZg‘yh Pmcm Zmhr Á¶mÀ¶mH$S>o gmdY H$aUmam Amcm Zgoc. 25 Oa ho cmoH$ Vwåhmcm ImoQ>o R>adVrc Va Oo ¶m§À¶mnydu hmoD$Z Joco ˶m§Zrhr (n¡J~§ am§Zm) ImoQ>o R>a{dco hmoV.o ˶m§Mo n¡J~§ a ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo gd© gwñnï> à‘mU d B©ídar¶ ehmUnU Agcocr nwñVHo$ Am{U gÝ‘mJ© XmIdUmam àH$me Agcoco J«W§ KoD$Z Amco hmoV.o 26 ‘J eodQ>r Á¶m cmoH$m§Zr g˶ Z ñdrH$maʶmMoM R>a{dco hmoV,o Aem§Zm ‘r nH$S>c,o Va {H$Vr H$R>mao hmoVr ‘m¶mH$Sy>Z (˶m§Zm) XoʶmV Ambobr {ejm! 27 (cmoH$m§Zmo!) Vwåhr ¶m Jmoï>rMo H$Yr (qMVZnydH© $) {ZarjU Ho$co Zmhr H$m H$s, A„mhZo AmH$memVyZ nmʶmMm dfm©d Ho$cm. ˶mnmgyZ Amåhr {d{dY a§JmMr ’$io {Z‘m©U Ho$cr Am{U nd©Vm§‘ܶohr doJdoJù¶m N>Q>mM§ o nm§T>ao d cmc H$mù¶m JS>X a§JmMo IS>H$ AgVmV. 28 AemM àH$mao ‘mUgo, àmUr Am{U JwaTo >mao o ¶m§Mo a§Jhr ZmZmVèhoMo AmhoV. ˶mÀ¶m gd© ^º$m§nH¡ $s Ho$di Vo cmoH$ (Iè¶m AWm©Z)o A„mhà{V ^rVr`wº$ AmXa ~miJVmV, Oo kmZr AmhoV. IamoIa A„mh gd©e{º$‘mZ 568



569



gyah-35. ’µ $m{Va (AgyZhr) ’$ma j‘merc Amho. 29 Vo cmoH$ Iè¶m AWm©Zo A„mhÀ¶m J«W§ mMo AZwgaU H$aUmao AmhoV, Oo {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$aVmV. Am{U Oo H$mhr Amåhr ˶m§Zm {Xco Amho, ˶mVyZ Jwá[a˶m d gmd©O{ZH$[a˶m IM© H$arV AgVmV, Vo (ñdV:gmR>r) Aem ì¶dgm¶mMm nm¶§S>m KmcrV AmhoV, Á¶mV ZwH$gmZ hmoUo e³¶ Zmhr. 30 Vmo ˶m§Zm ˶m§Mm nwano ay ‘mo~Xcm (Va) XoBc © M Am{U Amnë¶m H¥$noZo ˶mV AmUIr dmT>hr H$aoc. IamoIa Vmo ’$ma j‘merc Amho Am{U JwUJ«mhH$ Amho. 31 Va (¶m Jmoï>rMr OmUrd R>do m H$s), Amåhr Vw‘À¶mH$S>o Omo J«W§ àH$Q> Ho$cm Amho, Vo g˶ Amho Am{U AmYrÀ¶m J«W§ mn¡H$s Oo g˶ AÚmn ApñVËdmV Amho, ˶mMr g˶Vm à‘m{UV H$aUmam Amho. IamoIa, Vw‘Mm nmcZH$Vm© Amnë¶m ^º$m§Mr gX¡d OmU R>do Umam d à˶oH$ Jmoï>rda ZOa R>do Umam Amho. 32 Z§Va Amåhr J«W§ mMm dmagm Am‘À¶m ^º$m§nH¡ $s ˶m§Zm àXmZ Ho$cm, Á¶m§Mr Amåhr {ZdS> Ho$cr hmoVr. ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr ñdV:daM Aݶm¶ H$aUmao AmhoV Am{U H$mhr ‘ܶ‘ ‘mJm©da MmcUmao AmhoV. Va ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr Agohr AmhoV Oo A„mhÀ¶m àoaUo‘i w o Mm§Jcr H$m‘o H$aʶmÀ¶m ~m~VrV gdmªÀ¶m nwT>o AmhoV. IamoIa hr ˶m§À¶mda A„mhMr ’$ma ‘moR>r H¥$nm hmo¶. 33 Vo AZ§VH$mcrZ AmZ§XmÀ¶m ~mJm§V dmñVì¶ H$aʶmgmR>r àdoe H$aVrc. {VWo ˶m§Zm gmoݶmMr H$m§H$Uo Am{U ‘mo˶mMo Ac§H$ma KmcyZ gO{dco OmB©c. {VWo ˶m§Mr dóo aoe‘r AgVrc. 34 Vo åhUVrc, "gd© àe§gm A„mhgmR>rM Amho, Á¶mZo gd© àH$maMo Xþ:I Am‘À¶mnmgyZ Xÿa Ho$co. IamoIa Am‘Mm nmcZH$Vm© ‘m’$ H$aUmam Am{U ‘moR>m JwUJ«mhH$ Amho. 35 Á¶mZo Amnë¶m H¥$noZo Amåhmcm gX¡d (AmZ§X Agcoë¶m ) {ZdmgñWmZmV dg{dco Amho. BWo Amåhmcm H$moUVohr H$ï> hmoUma Zmhr, Zm Amåhmcm H$Yr WH$dm OmUdoc.' 36 Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hco, ˶m§À¶mgmR>r ZaH$mMr



Hw$amU AmJ V¶ma Amho. {VWo ˶m§Zm ‘¥Ë¶wXS§ > {Xcm OmUma Zmhr H$s, ‘¥Ë¶yÛmao ˶m§Mr gwQ>H$m hmoD$Z OmB©c, Zm ˶m§Mr {ejm ˶m§À¶mgmR>r gm¡å¶ Ho$cr OmB©c. Amåhr H¥$V¿Z cmoH$m§Zm Aem àH$mao ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 37 Vo {VWyZ ‘moR>çmZo AmoaS>Vrc (åhUVrc), "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! ¶m (ÌmgmVyZ) Amåhmcm ~mhoa H$mT>. ¶mnwT>o Amåhr Mm§Jcr H¥$˶o H$ê$, nydunojm AJXr doJio dV©Z H$ê$.' ˶mda Vmo CÎma XoBc © , "Amåhr Vwåhmcm nwago o Am¶wî¶ {Xco ZìhVo H$m H$s, Á¶mV Á¶mcm gMoV ìhm¶Mo AgVo Va Vmo hmoD$ eH$cm AgVm (åhUOoM CnXoe J«hU H$ê$ eH$cm AgVm)? Am{U VgoM Vw‘À¶mH$S>o gmdY H$aUmam (n¡J~§ a qH$dm J«W§ ) XoIrc Amcm hmoVm. AmVm MmIV amhm (Amncr {ejm), A˶mMmar cmoH$m§gmR>r H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© Zmhr.' 38 ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, A„mh AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§À¶m (gd©) Jwá Jmoï>tZm OmUUmam Amho. VgoM Vmo (cmoH$m§À¶m) ‘ZmV H$m¶-H$m¶ Amho, Vohr OmUUmam Amho. 39 ˶mZoM Vwåhmcm ^yVcmda (AmYrÀ¶m cmoH$m§M)o CÎmam{YH$mar ~Zdco. (¶mnwTh>o r) Omo H$moUr (A„mhÀ¶m EH$Ëdmcm Am{U A{ÛVr¶Vocm) ‘mZʶmg ZH$ma XoBc © , Va ˶mÀ¶m ZH$mamMo n[aUm‘ ˶mcmM ^moJmdo cmJVrc. Am{U lÕmhrZm§Mm ZH$ma ˶m§À¶mà{V A„mhMr ZmamOr dmT>{dʶmgM H$maUr^yV R>aVmo. Am{U AemàH$mao ˶m§Mo g˶ ZmH$maʶmMo dV©Z ˶m§À¶mM ZwH$gmZmV ^a KmcUmao R>aVo. 40 ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr ˶m (H$pënV) eº$s{df¶r H$Yr {dMma Ho$cm Amho H$m, Á¶m§Mm Vwåhr A„mhcm gmoS>y Z Ymdm H$arV AgVm? ˶m§Zr n¥Ïdrda H$m¶ {Z‘m©U Ho$co Vo ‘cm XmIdm nmhÿ. qH$dm AmH$memVrc (ì¶dñWm MmcdʶmV) ˶m§Mm H$mhr dmQ>m Amho? qH$dm (Ago H$mhr Agoc Va XmIdm) H$s, Amåhr ˶m§Zm EImXm J«W§ {Xcm Am{U Vo ˶mMm AmYma ~miJyZ AmhoV? Zmhr, Vgo Zmhr, (dñVwpñWVr hr Amho H$s), ho A˶mMmar cmoH$ EH$‘oH$m§er 570



571



gyah-35. ’µ $m{Va Ho$di ’$gdUwH$sMo dm¶Xo H$arV AmhoV. 41 {Z:g§Xho , Vmo Ho$di A„mh Amho, Á¶mZo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Zm, ˶m§Zr (Amnë¶m H$joVZy ) T>iy Z¶o åhUyZ, ˶m§Zm Yê$Z R>do coco Amho. Am{U Oa Vo Amnë¶m ñWmZm§nmgyZ T>ico Va ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam Agm H$moUrM Zmhr, Omo ˶m§Zm Yê$Z R>do y eH$Vmo. IamoIa Vmo g{hîUy d ’$ma j‘merc Amho. 42 ho (g˶ ZmH$maUmao AmYr Zoh‘r) A„mhÀ¶m ZmdmZo ‘moR>‘moR>çm J§^ra enWm KoD$Z gm§JV AgV H$s, Oa ˶m§À¶mH$S>o H$Yr gmdY H$aUmam (n¡J~§ a) Amcm Va Vo BVa H$moU˶mhr OZg‘yhmnojm A{YH$ Mm§Jë¶màH$mao ‘mJ©Xe©ZmMo nmcZ H$aUmao ~ZVrc. nU gmdY H$aUmam (n¡J~§ a) ˶m§À¶mH$S>o Amcm, Voìhm (˶mÀ¶mà{V) Ho$di ˶m§À¶m {VQ>H$mè¶mV ^a nS>cr. 43 Am{U Vo ^yVcmda ‘JéarMo dV©Z Am{U (A„mhÀ¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dʶmgmR>r) H$Q>H$mañWmZo H$ê$ cmJco. nU (A„mhÀ¶m {Z¶‘mZwgma), H$Q>H$mañWmZo (eodQ>r) H$aUmè¶mÀ¶mM A§JcQ> ¶oV AgVmV. Va ho cmoH$ (A„mhH$Sy>Z) VmoM ({dZmemMm) {Z¶‘ (¶m§À¶m ~m~VrVhr) cmJy Ho$cm OmʶmMr dmQ> nmhV AmhoV H$s H$m¶, Omo ¶m§À¶mnyduÀ¶m (Anamܶm§À¶m) ~m~VrV cmJy Pmcocm Amho. Vwåhmcm A„mhÀ¶m {Z¶‘mV H$Yrhr ~Xc Pmë¶mMo AmT>iZy ¶oUma Zmhr. Zm Vwåhmcm H$Yr A„mhÀ¶m AmXoemMr (A§‘c~OmdUr) Q>micr OmV Agë¶mMo AmT>iZy ¶oBc © . 44 ¶m§Zr ^yVcmda àdmg H$ê$Z, ¶m§À¶mnyduÀ¶m (g˶ ZmH$maUmè¶m) cmoH$m§Mm eodQ> H$gm Pmcm, ¶mMo (H$Yr qMVZnydH© $) AdcmoH$Z Ho$co Zmhr H$m? Vo Va ¶m§À¶mhÿZ A{YH$ ~cdmZ hmoV.o (nU) AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Aer H$moUVrhr eº$s Zmhr, Or A„mhÀ¶m (¶moOZocm) H$Yr {d’$c H$ê$ eHo$c. IamoIa Vmo gd© H$mhr OmUUmam d gd©e{º$‘mZ Amho. 45 Am{U cmoH$m§Zm ˶m§À¶m dmB©Q> H¥$˶m§~Ôc cJoM ’¡$cmda KoʶmMr



Hw$amU A„mhMr (¶moOZm) AgVr, Va ˶mZo n¥ÏdrÀ¶m nmR>rda EH$mcmhr gmoS>co ZgVo. nU (˶mMr ¶moOZm Aer Amho H$s,) Vmo ˶m§Zm EH$m R>amdrH$ ‘wXVrn¶ªV Cg§V XoV AgVmo. ‘J Ooìhm ˶m§Mr R>amdrH$ ‘wXV g§nc o . Voìhm ˶m gdmªZm H$ioc H$s, IamoIa A„mh Amnë¶m ^º$m§da ñdV: ZOa R>do Zy Amho. 572



gyah-36. ¶m0 grZ0 Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. ¶m0 grZ0 2 gd©ñdr ehmUnUmÀ¶m Jmoï>tZr ^acoë¶m Aem Hw$amUmMr enW. 3 (‘whå‘X!) Vwåhr n¡J~§ am§nH¡ $s AmhmV, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 4 gai ‘mJm©da ‘mJ©ñW. 5 ho (Hw$amU) gd©e{º$‘mZ d Agr‘ X¶mdmZ (A„mh)H$Sy>Z ¶mgmR>r àH$Q> H$aʶmV Amcoco Amho 6 H$s, Vwåhr ˶m cmoH$m§Zm gmdYmZVoMm Bemam XoD$Z Q>mH$m, Á¶m§À¶m dmS>d{S>cm§Zm gmdY H$aʶmV Amco ZìhVo. Vo (OrdZmÀ¶m dmñVdmg§~Y§ mZo) Jm’$sc AmhoV. 7 ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$m§À¶m ~m~VrV ({ejoM)o , Am‘Mo dMZ Iao R>aco Amho, Am{U Vo lÕm YmaU H$aUma ZmhrV. 8 Amåhr ˶m§À¶m ‘mZo^modVr ˶m§À¶m hZwdQ>rn`ªV ¶oVrc, Ago gmIiX§S> KmcyZ (˶m§Zm) OIS>co Amho. ˶m‘wio ˶m§Mr S>moH$s da IoMcr Jocr AmhoV. 9 Am{U Amåhr ˶m§À¶m nwT>o EH$ AS>ga Am{U ‘mJo EH$ AS>ga {Z‘m©U Ho$coco Amho Am{U dê$Z ˶m§Zm PmHy$Z Q>mH$co Amho. Va AmVm ˶m§Zm (gÝ‘mJ©) {Xgy eH$V Zmhr. 10 AmVm (˶m§Mr AdñWm Aer Amho H$s), Vwåhr ˶m§Zm gmdY H$am qH$dm H$ê$ ZH$m, XmoÝhr Jmoï>r ˶m§À¶mgmR>r gma»¶mM AmhoV. (åhUOo AmVm ˶m§Zm gai‘mJu cmdʶmÀ¶m Vw‘À¶m à¶ËZm§Mo H$mhr n[aUm‘ ¶oUma ZmhrV). Vo lÕm YmaU H$aUma ZmhrV. 11 Vw‘Mo gmdY H$aUo ˶m 춺$sÀ¶m ~m~VrV (AW©nUy )© Amho, Omo CnXoe J«hU H$ê$Z (˶mMo AZwgaU H$aVmo) Am{U 1



573



gyah-36. ¶m0 grZ0 A„mhMo (˶mcm) Z nmhVm ^¶ ~miJVmo. Aem cmoH$m§Zm j‘m Am{U gÝ‘mZnydH© $ ‘mo~Xë¶mMr ew^dmVm© Úm. 12 {ZpíMVM Amåhr ‘ocëo ¶m§Zm {Od§V H$ê$ Am{U Amåhr ˶m§À¶m H$‘mªMm aoH$m°S>© V¶ma H$arV AgVmo, Or H$‘} Vo nwT>o nmR>dVmV Am{U Or Amnë¶m ‘mJo gmoS>VmV. EH$m ñnï> J«W§ mV à˶oH$ Jmoï>rMr Amåhr Zm|X Ho$cocr Amho. 13 (n¡J~§ a!) ¶m (cmoH$m§g‘moa) ˶m dñVrdmë¶m§Mo CXmhaU àñVwV H$am, {OWo Am‘Mo g§Xeo dmhH$ Amco hmoV.o 14 (VoWrc cmoH$m§H$S>)o Amåhr XmoZ n¡J~§ am§Zm nmR>dco hmoV.o ˶m§Zr XmoKm§Zmhr ImoQ>o R>a{dco, åhUyZ Amåhr {Vgam (n¡J~§ a) nmR>dZy (˶m XmoKm§Zm) ‘XV àXmZ Ho$cr. Vo åhUmco, "Amåhr IamoIa (A„mhH$Sy>Z) Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dco Jocc o o AmhmoV.' 15 (˶mda VoWrc cmoH$m§Zr) CÎma {Xco, "Vwåhr Va Ho$di Am‘À¶mM gmaIr ‘mUgo AmhmV Am{U H¥$nmd§V (A„mhZo) H$mhr (g§Xeo dJ¡a)o àH$Q> Ho$coco Zmhr, Vwåhr {Zìdi ImoQ>o ~mocV AmhmV.' 16 (˶mda n¡J~§ am§Zr) åhQ>c,o "Am‘À¶m nmcZH$˶m©g ho R>mD$H$ Amho H$s, Amåhmcm Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amcoco Amho.' 17 Am{U Am‘À¶mda Ho$di g§Xeo ñnï>[a˶m nmohmoM{dʶmMr O~m~Xmar Amho. 18 nU ˶m cmoH$m§Zr CÎma {Xco, "Amåhr Va Vwåhmcm Ho$di AneHw$Zr g‘OVmo, Vwåhr ho (gd© àdMZ) ~§X Ho$co Zmhr Va Amåhr Vwåhmcm XJS>mZ§ r R>Mo Zy ‘mê$. VgoM Am‘À¶m hmVyZ Vwåhmcm Mm§Jcr {ejm {‘ioc.' 19 (n¡J~§ am§Zr) CÎma {Xco, "Vw‘Mo XþXd£ Vw‘À¶mnmerM Amho! Vwåhmcm (g˶mMm g§Xeo J«hU H$aʶmgmR>r) CnXoe Ho$cm OmV Agë¶m‘wio (Vwåhmcm ho AneHy$Z Agë¶mMo dmQ>V Amho H$m)? Zìho! Vwåhr Va gd© ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao cmoH$ AmhmV.' 20 Voìhm ˶m ehamÀ¶m Xþgè¶m Q>mHo $mhÿZ EH$ ‘mUyg YmdV VoWo Amcm, Vmo (˶m cmoH$m§Zm) åhUmcm, "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! Vwåhr n¡J~§ am§Mo AZwgaU H$am.



Hw$amU ˶m§Mo AZwgaU H$am, Oo Vw‘À¶mH$S>o H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV ZmhrV, Am{U Oo gÝ‘mJ© cm^coco AmhoV.' 22 "‘r ˶mMr CnmgZm H$m ~ao H$ê$ Z¶o, Á¶mZo ‘cm {Z‘m©U Ho$co? Am{U ˶mÀ¶mH$S>Mo Vwåhm gdmªZm naV{dco OmUma Amho. 23 ˶mcm gmoS>y Z ‘r BVam§Zm Cnmñ¶ H$m åhUyZ ‘mZm¶cm hdo? Oa H¥$nmd§V (A„mhZo) ‘cm BOm nmohM{dʶmMo R>a{dco Va ˶m§Mr {e’$mag ‘m¶mgmR>r cm^Xm¶H$ R>aUma Zmhr. Zm Vo ‘cm dmMdy eH$Vrc. 24 ‘r Oa Vgo H$arZ Va ‘r ñnï>nUo gÝ‘mJm©nmgyZ (’$ma) Xÿa Jocc o mo AgoZ. 25 (‘m¶m ~m§Ydm§Zmo!) ‘r Vwåhm gdmªÀ¶m nmcZH$˶m©daM lÕm YmaU Ho$cr Amho, Va Vwåhr ‘mPo åhUUo ‘mݶ H$am.' 26 (˶mÀ¶m åhUʶmMm ˶m§À¶mda H$mhrM n[aUm‘ Pmcm Zmhr, d ˶m§Zr ˶mcm XJS>mZ§ r R>Mo Zy ‘mê$Z Q>mH$co). Voìhm Amåhr (˶m lÕmd§Vmcm) åhUmcmo, "ñdJm©V àdoe H$a,' Voìhm Vmo CX²Jmacm, "(Aaoa!o ) ‘m¶m cmoH$m§Zm ho H$imco AgVo Va..... 27 ‘m¶m nmcZH$˶m©Zo (‘m¶m MwH$m {H$Vr CXmaVmnydH© $) ‘m’$ H$ê$Z, ‘cm gÝ‘mZZr¶ cmoH$m§‘ܶo ñWmZ àXmZ Ho$co.' 28 ˶mÀ¶mníMmV Amåhr ˶mÀ¶m cmoH$m§H$S>o AmH$memVyZ (ñdJ©XVÿ m§M)o g¡Ý¶ (dJ¡a)o H$mhr nmR>{dco Zmhr (H$s, ˶m§Zm lÕm YmaU H$aʶmg ^mJ nmS>co AgVo). H$maU (AemgmR>r) Amåhr g¡Ý¶ nmR>drV ZgVmo. 29 (Am‘À¶m {ejoMm) Ho$di EH$ ñ’$moQ> Pmcm Am{U Vo cmoH$ g§nUy V© : cwá hmoD$Z Joc.o 30 IoX dmQ>ʶmgmaIr AdñWm Amho cmoH$m§Mr! Omo H$moUVm n¡J~§ a ˶m§À¶mH$S>o Amcm, ˶m§Zr ˶mcm CnhmgmMo cú¶ ~Z{dco. 31 ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Zmhr H$m H$s, H$emàH$mao Amåhr ˶m§À¶mnydu {H$˶oH$ OZg‘yhm§Zm Zï> Ho$co Amho, Am{U Vo ˶m§À¶mH$S>o naVyZ H$Yrhr ¶oUma ZmhrV. 32 Am{U ˶m gdmªZm EH$Ì H$ê$Z {ZpíMVnUo Am‘À¶mg‘moa AmUco OmUma Amho. 574 21



575



gyah-36. ¶m0 grZ0 Am‘À¶m (gm‘϶m©À¶m) {ZemÊ`m§nH¡ $s ˶m§À¶mgmR>r EH$ {ZemUr ‘¥Vàm¶ O‘rZ hmo¶. {Vcm Amåhr {Od§V H$ê$Z, {VÀ¶mVyZ AÞYmݶ H$mT>Vmo. Am{U cmoH$ ˶mVyZ ImVmV. 34 Amåhr {VÀ¶mV IOwarÀ`m d Ðmjm§À¶m ~mJm {Z‘m©U Ho$ë¶m Am{U {VÀ¶mV (nmʶmMo) Pao àdm{hV Ho$co. 35 Vo ¶mgmR>r H$s, cmoH$m§Zr ˶m§Mr ’$io ImdrV. Am{U (˶m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmUrd ìhmdr) H$s, ˶m§Zm ˶m§À¶m hmVm§Zr Va ~Z{dcoco Zmhr. ‘J Vo (A„mhÀ¶mà{V) H¥$VkVoMm ^md H$m ~miJyZ ZmhrV? 36 nmdZ Amho Vmo, Á¶mZo à˶oH$ Jmoï>rÀ¶m OmoS>çm {Z‘m©U Ho$ë¶m, Á¶m (dZñnVr) O‘rZ Cn{OVo ˶m§V, Am{U ñdV: ¶m§À¶mhr OmoS>çm AmhoV (åhUOoM ‘mUgmÀ¶m) Am{U ˶m§À¶mhr (OmoS>çm) AmhoV Á¶m§Zm (cmoH$) OmUV ZmhrV. 37 (Oo-Oo ApñVËdmV Amho) Ë`m§nH¡ $s ˶m§À¶mgmR>r EH$ IyU åhUOo amÌ Amho. Amåhr {VÀ¶mVyZ {Xdgmcm ~mhoa H$mT>Vmo. Voìhm (cmoH$) A§YmamV amhÿZ OmVmV. 38 Am{U gy¶,© Vmo R>adyZ {Xcoë¶m H$joV ^«‘U H$arV AgVmo. Vmo gd©e{º$‘mZ d gd©k Aem (A„mhMm) {Z¶‘ Amho. 39 Am{U Amåhr M§ÐmÀ¶m H$cm R>adyZ {Xcoë¶m AmhoV, Vmo hiyhiy jrU hmoV OmVmo, Am{U eodQ>r IOwarÀ`m gwH$coë¶m ’$m§XrgmaIm hmoD$Z OmVmo. 40 (^«‘U H$aVmZm) Zm gy¶© M§Ðmcm ‘mJo Q>mHy$Z nwT>o OmD$ eH$Vmo, Zm amÌ {XdgmÀ¶m doic o m H$‘r H$ê$ eH$Vo. gd© (Am‘À¶m {Z¶‘mZwgma) Amnmnë¶m H$joV J{V‘mZ AmhoV. 41 Am{U ˶m§À¶mgmR>r Am‘À¶m IwUm§nH¡ $s Xþgar IyU hr Amho H$s, Amåhr (‘mZdmÀ¶m) d§eOm§Zm ^acoë¶m Zm¡H$o V ñdma H$ê$Z (‘mZdr d§e nwT>o gwê$ R>do co, VgoM ZyhÀ¶m Zm¡H$o V ‘mZdmgmR>r Cn¶wº$ àmUrhr ^acoco hmoV)o 42 Am{U Amåhr ˶m§À¶mgmR>r (Zm¡H$o à‘mUoM) AZoH$ Jmoï>r {Z‘m©U Ho$ë¶m AmhoV, Á¶m§À¶mda ho ñdma hmoD$Z (àdmg H$aVmV). 43 Am{U Amåhr BpÀN>co Va Amåhr ˶m§Zm ~wS>dZy Q>mHy$ eH$Vmo. ‘J Voìhm ˶m§Zm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© 33



Hw$amU cm^Uma Zmhr, Zm Vo (H$emhr àH$mao) ˶mVyZ dmM{dco OmD$ eH$Vrc. 44 hr Am‘Mr H¥$nm Amho H$s, ˶m§Zm EH$m {ZYm©[aV AdYrn¶ªV cm^ CR>{dʶmMr g§Yr {Xcr OmVo. 45 Am{U Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo, (AmnÎmr) Vw‘À¶m nwT>y Z qH$dm ‘mJyZ ¶oD$ eH$Vo, ˶mMr OmUrd R>do Umao ~Zm, åhUOo Vw‘À¶mda H¥$nm Ho$cr OmB©c. 46 Am{U ˶m§À¶m nmcZH$˶m©À¶m g§Xeo m§nH¡ $s H$moUVmhr g§Xeo Agm AgV Zmhr Ooìhm Vmo ˶m§À¶mH$S>o ¶oVmo, Vo ˶mH$S>o nmR> XmIdV ZmhrV. 47 Am{U Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo H$s, A„mhZo Oo H$mhr Vwåhmcm {Xco Amho ˶mVyZ (A„mhgmR>r JaOy cmoH$m§da) IM© H$am. (˶mda) g˶ ZmH$maUmao cmoH$ lÕmd§Vm§Zm åhUVmV, "Amåhr Aem cmoH$m§Zm ImD$ KmcʶmMr JaO H$m Amho? A„mhZo BpÀN>co AgVo Va ˶mZoM ˶m§Zm ImD$ KmVco AgVo. Vwåhr ({e’$mag H$aUmao cmoH$) ñnï>[a˶m dmQ> MwH$coco AmhmV.' 48 Am{U Vo åhUVmV, "(µH$¶m‘VrMo) ho dMZ Ho$ìhm nyU© hmoUma, Vw‘À¶m åhUʶmV H$mhr V϶ Agoc Va (¶mMo Amåhmcm CÎma Úm).' 49 dñVwV: ho cmoH$ ˶m ^¶§H$a ñ’$moQ>mMr dmQ> nmhV ~gcoco AmhoV. Am{U Vo AmngmV (µH$¶m‘Vr{df¶r) dmX{ddmX H$aV AgVrc Am{U Vr (AMmZH$) ˶m§À¶mda © ) H$s, Vo Zm MmcyZ ¶oBc © . 50 Am{U BV³¶m (AMmZH$nUo ˶m§Mm A§V hmoBc ‘¥Ë¶wnÌ V¶ma H$ê$ eH$Vrc Zm Amnë¶m Hw$Qw>~§ r¶m§H$S>o naV ¶oD$ eH$Vrc. 51 Am{U qeJ ’w$§ H$ʶmV ¶oBc © Va Vo H$~at‘YyZ (CRy>Z) Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o Ymd KoVrc. 52 Vo åhUVrc, "Am‘Mo XþXd£ , Amåhr ~a~mX Pmcmo! Amåhmcm Am‘À¶m H$~arVyZ H$moUr CR>dZy C^o Ho$co Amho?' (Voìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c), "H¥$nmd§V (A„mhZo) ¶mM Jmoï>rMo dMZ {Xco hmoVo Am{U n¡J~§ am§Zr Oo gm§{JVco hmoV,o Vo g˶ hmoV.o ' 53 (µH$¶m‘VrMo AmJ‘Z åhUOo) Ho$di EH$ AMmZH$ hmoUmao ñ’$moQ> Agoc Am{U gd© EH$Ì H$ê$Z Am‘À¶mg‘moa hOa 576



gyah-36. ¶m0 grZ0



577



Ho$co OmVrc. 54 (˶m§Zm gm§{JVco OmB©c), "AmO H$moUmdahr ‘wirM Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr, Vwåhmcm VoM {‘ioc, Oo Vwåhr H$arV am{hco.' 55 ˶m {Xder ñdJm©V dmñVì¶ H$aUmao cmoH$ ‘m¡O H$aʶmV ‘¾ AgVrc. 56 Vo Am{U ˶m§À¶m ghMm[aUr gwIX N>m¶oImcr (Am{cemZ) {~N>mݶmda cmoS> cmdyZ ~gcoco AgVrc. 57 ˶m§À¶mgmR>r {VWo (ZmZmVèhoM)o ‘odo CncãY AgVrc. VgoM {VWo ˶m§Zm Vo gd© H$mhr {‘ioc, Oo Vo ‘mJVrc. 58 H¥$nmd§V nmcZH$˶m©H$Sy>Z ˶m§Zm "(gX¡d Vwåhmcm gwI) em§Vr cm^mo' Agm Amerdm©X {‘ioc. 59 (Am{U A„mh åhUoc,) "ho AnamYr cmoH$m§Zmo! AmO Vwåhr (gXmMmar cmoH$m§nmgyZ H$m¶‘) doJio ìhm! 60 ho AmX‘À¶m ‘wcm§Zmo! ‘r Vwåhmcm g¡VmZmMr CnmgZm H$ê$ ZH$m, Ago ~OmdyZ gm§{JVco ZìhVo H$m? H$maU Vmo Vw‘Mm Ho$di eÌy (Am{U eÌyM hmoVm). 61 Am{U hohr (gm§{JVco hmoVo H$s,) Ho$di ‘mPrM CnmgZm H$am, hmM gai ‘mJ© Amho. 62 Am{U ˶mZo Vw‘À¶mn¡H$s ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm nW^«ï> H$ê$Z gmoS>c.o Va Vwåhr Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$m Ho$cm ZmhrV? 63 hmM Vmo ZaH$ Amho, Á¶mÀ¶m{df¶r Vwåhmcm nwÝhm-nwÝhm gmdY H$aʶmV Amco hmoV.o 64 AmVm ˶mV àdoe H$am, hm ‘mo~Xcm Amho g˶ ZmH$maʶmMm.' 65 AmO Amåhr (Anamܶm§Mr) Vm|S>o grc~§X H$ê$, Am{U ˶m§Mo hmV Am‘À¶mer ~mocVrc. VgoM ˶m§Mo nm¶ ˶m§Zr (OrdZmV) Oo-Oo Ho$co ˶m{df¶r gmj XoVrc. 66 Amåhr Oa BpÀN>co AgVo Va Amåhr ˶m§Mr ZoÌÁ¶moV g§ndyZ Q>mHy$ eH$cmo AgVmo. ‘J Voìhm ˶m§Zr ‘mJ© emoYʶmgmR>r {H$Vrhr YS>nS> Ho$cr AgVr Va ˶m§Zm ‘mJ© H$emàH$mao gmnS>cm AgVm? (åhUOo ˶m§Mr "MyH$ H$s ~amo~a' g‘OʶmMr eº$s {hamdyZ KoVcr AgVr Va...) 67 Am{U Amåhr



Hw$amU Ago BpÀN>co AgVo H$s, (‘mUgmH$S>o MyH$ qH$dm ~amo~a n¡H$s {ZdS> H$aʶmMo ñdmV§Í¶ Agm¶cm ZH$mo) Va Amåhr ˶m§Zm {ZpíMVnUo doJù¶mM ñd^mdmda ~Z{dco AgVo. Am{U ˶m§Zm ˶m§À¶m OmJr {IidyZ Q>mH$co AgVo. Voìhm Vo Zm nwT>o OmD$ eH$co AgVo, Zm ‘mJo ¶oD$ eH$co AgVo. 68 Am{U Amåhr EImÚmcm XrKm©`îw ` XoV AgVmo, Va ˶mÀ¶m eº$s¨Mm hiyhiy èhmg H$arV OmVmo. Vo Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$arV ZmhrV H$m? 69 Amåhr (Am‘À¶m ¶m n¡J~§ amg H$mhr) H$mì¶ (em¶ar) {eH$dcoco Zmhr, Zm Vo ¶m (g§Xeo J«W§ mg) emo^ʶmgmaIo Amho. ho Va Ho$di ~moYJ«W§ Amho, (åhUOoM) g˶ ñnï>[a˶m gm§JUmao Hw$amU. 70 (ho ¶mgmR>r àH$Q> Ho$co Joco H$s, n¡J~§ amZo) ˶m à˶oH$ ‘mUgmg gmdY H$amdo, Omo (‘ZmZo) {Od§V Amho. Am{U g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m {déÕ EH$ (B©ídar¶ gmj) R>amdo. 71 ˶m§Zr ¶m Jmoï>rMo ({dMmanydH© $) AdcmoH$Z Ho$co Zmhr H$m H$s, Amåhr Am‘À¶m hmVm§Zr KS>dcoë¶m Jmoï>t‘ܶo (åhUOo Am‘À¶m ghoVHw $nUo {Z‘m©U Ho$coë¶m Jmoï>t‘ܶo), ˶m§À¶mgmR>r Vr JwaTo >mao ho r {Z‘m©U Ho$cocr AmhoV, Á¶m§Mo Vo ‘mcH$ AmhoV. 72 Am{U Amåhr ˶m§Zm ˶m§À¶m AYrZ Ho$co Amho. Va Vo ˶m§À¶mn¡H$s H$mhtZm (àdmgmV) ñdmar åhUyZ dmnaVmV Va H$mhtZm AÞ åhUyZ dmna H$aVmV. 73 ˶m§À¶mÛmao ˶m§Zm AZoH$ cm^ {‘iVmV. (Ogo) H$mhtÛmao {nʶmg XÿY {‘iVo. Va ‘J Vo (¶m gd© XoU½¶m§~Ôc A„mhMo) Am^ma ‘mZUma ZmhrV H$m? 74 nU (Zmhr), ˶m§Zr Va A„mhcm gmoS>y Z BVam§Zm Cnmñ¶ ~Z{dco Amho, ¶m AmeoZo H$s, ˶m§À¶mH$Sy>Z gmhmæ¶ àmá hmoB©c. 75 (nU Vo ho {dgê$Z AmhoV H$s), Vo ˶m§Zm (H$Xm{n) gmhmæ¶ H$ê$ eH$Uma ZmhrV. Va (CcQ> A„mhg‘moa Om~ XoʶmgmR>r) ˶m§Zm ˶m§Mo g¡Ý¶ ~ZdyZ (~§{XñV AdñWoV) C^o H$aʶmV ¶oBc © . 76 Va (n¡J~§ a!) ˶m§À¶m Jmoï>tnmgyZ Vwåhr Xþ:Ir hmoD$ ZH$m. Vo H$m¶ XS>dZy R>do VmV Am{U H$m¶ àH$Q> 578



579



H$aVmV, Vo gd© Amåhr OmUyZ AmhmoV. 77 ‘mZdmcm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Zmhr H$m H$s, Amåhr ˶mcm dr¶m©À¶m Ho$di EH$m q~XÿnmgyZ {Z‘m©U Ho$coco Amho? ‘J Vmo (Amnë¶m dmñVdmcm {dgê$Z) ’$maM ^m§S>Imoa ~Zcocm Amho. 78 Am{U Vmo Am‘À¶m{df¶r Cn‘m aMyZ (dmX{ddmX H$ê$ cmJcm) Am{U ˶mcm ñdV:À¶m {Z{‘©VrMm {dga nS>cm. åhUy cmJcm, "hmS>o Hw$OyZ (ImH$) Pmë¶mZ§Va ˶m§Zm H$moU {Od§V H$ê$ eH$Vmo?' 79 (Ago àíZ {dMmaUmè¶m§Zm) gm§Jm, "Á¶mZo ˶m hmS>mZ§ m n{hë¶m§Xm {Z‘m©U Ho$co hmoV,o VmoM ˶m§Zm nwÝhm {Od§V H$aoc. Am{U ˶m ({Z‘m©Ë¶mcm) gd© àH$maÀ¶m {Z{‘©VrMo n[anyU© kmZ Amho. 80 ˶mZoM Vw‘À¶mgmR>r {haì¶m PmS>mV§ Zy A¾r {Z‘m©U Ho$cm Am{U (åhUyZM) Vwåhr ˶mnmgyZ {dñVd noQ>dy eH$Vm.' 81 Á¶mZo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mr (åhUOoM {demc g¥ï>rMr) {Z{‘©Vr Ho$cr, ˶mÀ¶mH$S>o ˶m§Zm (åhUOo ‘ocëo ¶m§Zm Zì¶mZo) {Z‘m©U H$aʶmMo gm‘϶© Zgoc H$m? ({Z:g§Xho ) Vmo ˶mgmR>r g‘W© Amho. Am{U VmoM Amho, Añgc {Z‘m©Vm! Añgc OmUH$ma! 82 Vmo Va Agm (gm‘϶©emcr) Amho H$s, Ooìhm Vmo EImÚm Jmoï>rcm ApñVËdmV AmUy BpÀN>Vmo. Vmo ’$º$ EdT>Mo åhUVmo, "ApñVËdmV ¶o,' Am{U Vr Jmoï> ApñVËdmV ¶oV.o 83 (IamoIa) Agr‘ Amho ˶mMr ‘hmZVm! Á¶mcm à˶oH$ Jmoï>rda nyU© {Z¶§ÌU àmá Amho. Am{U (eodQ>r) Vwåhm gdmªZm ˶mÀ¶mH$S>Mo naV Om¶Mo Amho.



gyah-37. Ag-gmµâµ’$mV Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.



Hw$amU am§JVo (nyU© {eñVrZo) C^o amhUmè¶m ñdJ©XVÿ m§Mr enW. 2 ˶m§Mrhr (enW) Oo (Xþï> d {dÐmohr) eº$s¨Zm {nQ>miyZ cmdVmV. 3 VgoM ˶m (ñdJ©XVÿ m§Mrhr) Oo ~moYJ«W§ (cmoH$m§n¶ªV) nmohmoM{dVmV. 4 ({Z:g§Xho ) Vw‘Mm B©ída EH$M Amho. 5 Omo AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mm Am{U ˶m§À¶m‘ܶo Oo H$mhr Amho, ˶m§Mm nmcZH$Vm© Amho. VgoM gy`m}X` hmoUmè¶m {R>H$mUm§Mmhr VmoM ‘mcH$ Amho. 6 Amåhr n¥ÏdrÀ¶m OdiÀ¶m AmH$memcm ZjÌm§Zr gOdco Amho. 7 Am{U {dÐmohr d g¡VmZr eº$s¨nmgyZ ˶m (AmH$memcm) gwa{jV Ho$co Amho. 8 (gwajmH$dM ñWm{nV Agë¶m‘wi)o Vo (ñdJ©XVÿ m§À¶m) gdm}ƒ ~¡R>H$sV H$m¶ Mmcco Amho, Vo OmUʶmgmR>r Amnco H$mZ ˶mH$S>o cmdy eH$V ZmhrV. H$maU Mhÿ~mOyZ§ r ˶m§Zm ‘mê$Z {nQ>miyZ cmdco OmVo. 9 hr ˶m§Zm nidyZ cmdʶmgmR>r (VmËnwaVr ì¶dñWm Amho, nU ݶm¶mMo {Xdg ñWm{nV Pmë¶mZ§Va) Va ˶m§À¶mgmR>r H$m¶‘ñdê$nr {ejm AQ>i Amho. 10 nU Oa EImXm H$moUr VoWZy EImXr Jmoï> OmUyZ Koʶmg, EImÚm doigo ¶eñdr Pmcm Va ˶mÀ¶m ‘mJo YJYJ˶m AmJrMm Jmoim ˶mMm nmR>cmJ H$aʶmgmR>r gmoS>cm OmVmo. 11 (g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm) {dMmam, ˶m§Zm {Z‘m©U H$aUo OmñV AdKS> H$m‘ Amho H$s, (AmÎmmM C„oI Pmcoë¶m) {Z{‘©VtZm {Z‘m©U H$aUo (‘moR>o H$m‘ Amho)? Amåhr (‘mZdmcm) Va (¶mM gmYmaU) {MH$U‘mVrnmgyZ {Z‘m©U Ho$coco Amho. 12 Vwåhr (˶m§À¶m ZmH$maʶmda) AmíM¶© H$aVm. Am{U Vo Va {VañH$manydH© $ WÅ>m H$arV AmhoV. 13 Am{U Ooìhm ˶m§Zm (g˶mMm A§JrH$ma H$aʶm~Ôc) CnXoe Ho$cm OmVmo, Voìhm Vo ˶mH$S>o cj XoV ZmhrV. 14 Am{U Ooìhm Vo EImXr (g§Xeo gyMH$) {ZemUr nmhVmV, Voìhm {Vcm CnhmgmMo cú¶ ~Z{dVmV. 15 åhUVmV, "ho OmXÿ{edm¶ Aݶ H$mhr Zmhr. 16 H$m¶! Ooìhm Amåhr ‘aU nmdë¶mZ§Va ‘mVr d hmS>o ~Zcoco Agy, Voìhm 580



1



581



gyah-37. Ag-gmµâ’µ $mV Amåhmcm nwÝhm {Od§V H$aʶmV ¶oBc© ? 17 Am{U H$m¶, Am‘À¶m nydO© m§ZmXoIrc?' 18 ˶m§Zm gm§Jm, "hmo¶, AWm©VM! Am{U Vwåhmcm An‘m{ZV (H$aUmar {ejmXoIrc Ho$cr OmB©c).' 19 H$maU Á¶m (nwZéËWmZmMr Vo WÅ>m H$arV AmhoV) Vr Ho$di EH$ ^¶§H$a ñdê$nmMr XQ>mdUr Agoc. Am{U cJoM Vo gd© Amnë¶m S>mù o ¶m§Zr 20 (nwZéËWmZmMr KQ>Zm) K{Q>V Pmë¶mMo nmhÿ cmJVrc. Vo åhUVrc, "Zï> Pmcmo Amåhr! hmM Vmo ݶm¶mMm {Xdg Amho.' 21 (Am{U ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c) "hm Amho Vmo ݶm¶mMm {Xdg, Á¶mcm Vwåhr ZmH$maV am{hcmV.' 22 (Am{U A„mh ñdJ©XVÿ m§Zm Aer Amkm H$aoc H$s,) A˶mMmar cmoH$m§Zm Am{U ˶m§À¶m gmWrXmam§Zm EH$Ì H$am Am{U ˶m Cnmñ¶m§Zmhr, Á¶m§Mr Vo CnmgZm H$arV hmoVo..... 23 A„mhcm gmoS>y Z, Am{U ˶m gdmªZm YJYJ˶m AmJrH$S>o KoD$Z Om. 24 Am{U ˶m§Zm VoWo Wm§~dm, H$maU ˶m§Zm Om~ {dMmam¶Mm Amho. 25 Vwåhmcm (AmVm) H$m¶ Pmco Amho H$s, Vwåhr EH$‘oH$m§Zm gmhmæ¶ H$arV Zmhr? 26 nU (Voìhm Vo H$mhrM CÎma XoUma ZmhrV) Vo ˶m {Xder ‘mZ Imcr KmcyZ C^o AgVrc. 27 (˶m§À¶mn¡H$s H$mhr) EH$‘oH$m§H$S>o diyZ AmngmV (Xmofmamon H$aUmao) àíZ {dMmaVrc. 28 EH$ nj Xþgè¶m njmg åhUoc, "Vwåhr Am‘À¶m COì¶m ~mOyZo ¶oV hmoVm (åhUOo ñdV:cm {hVqMVH$ XmIdyZ Am‘Mr ’$gdUyH$ H$arV hmoVm). 29 Xþgè¶m njmMo cmoH$ CÎma XoVrc, "Zmhr, Vwåhr ñdV:M AlÕoMm ‘mJ© A§JrH$macm hmoVm. 30 Am{U Am‘Mo Vw‘À¶mda (H$mhr AQ>i ñdê$nmMo) à^md ZìhVo. Va VwåhrM ñdV: {eaOmoar d¥ÎmrMo cmoH$ hmoVm. 31 nU AmVm Amåhm gdmªda Am‘À¶m nmcZH$˶m©Mo dMZ nyU© Pmcoco Amho. Amåhmcm Amnë¶m dmB©Q> H¥$˶m§Mo ’$i AQ>inUo MmImdo cmJUma AmhoV. 32 Amåhr Vwåhmcm ~hH$m{dco (H$maU) AmåhrM dmQ> MwH$cocmo hmoVmo.' 33 ˶m {Xder Vo



582



Hw$amU



gd© {ejoMo gh^mJr ~ZVrc. 34 Amåhr AnamYr cmoH$m§er AgmM ì¶dhma H$arV AgVmo. 35 ho Ago cmoH$ hmoVo H$s, Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco Om¶Mo, "(EH$m) A„mh{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶ Zmhr.' Voìhm Vo ‘moR>çm ‘JéarZo (¶m g§Xeo mH$S>)o nmR> {’$adrV AgV. 36 Am{U Vo åhUV AgV, "Amåhr Ho$di EH$m doS>çm H$drÀ¶m gm§Jʶmdê$Z Am‘À¶m Cnmñ¶m§Mm ˶mJ H$am¶Mm H$s H$m¶?' 37 Zmhr, Vgo Zmhr, Va (Á¶mcm Vwåhr "doS>m H$dr' åhUyZ g§~mo{YV AmhmV), Vmo g˶mMm g§Xeo KoD$Z Amcm Amho. Am{U Vmo AmYrÀ¶m n¡J~§ am§H$adr Amcoco g˶ à‘m{UV H$aVmo Amho. 38 (g˶ ZmH$maUmè¶m§Zmo!) Vwåhmcm IamoIa H$R>mao {ejm hmoBc © . 39 Vwåhr Oo H$mhr Ho$cmV, ˶mMmM Vwåhmcm ‘mo~Xcm {‘iUma. 40 nU Oo A„mhMo gƒo godH$ AmhoV..... 41 ˶m§À¶mgmR>r (¶mZ§VaÀ¶m OJmV) ˶m§Zm kmV AerM CnOr{dH$m {‘ioc. 42 AWm©V, {d{dY àH$maMr ’$io, Am{U ˶m§Zm {VWo gÝ‘mZmMo OrdZ cm^oc. 43 EofAmam‘mÀ¶m ~mJm§V... 44 Vo emhr AmgZm§da EH$‘oH$m§g‘moa ~gcoco AgVrc. 45 ˶m§À¶mXaå¶mZ dmh˶m Pè¶mMm, ñdÀN> ‘ÚmMm ߶mcm Mm¡’$o a {’$a{dcm OmV Agoc. 46 (Oo ‘Ú) nm§T>ao ew^« d {nUmè¶m§gmR>r ñdm{Xï> Agoc. 47 Vo H$moU˶mhr àH$mao Zm hm{ZH$maH$ Agoc, Zm ˶mÛmao Vo Amncr ~wÕr hadyZ ~gVrc. 48 VgoM {VWo ˶m§À¶m ghMm[aUr AgVrc, {ZamJg ZOam Am{U gwX§ a S>mi o o Agcoë¶m. 49 (˶m Aem AgVrc) OUy ’$ma H$miOrnydH© $ OnyZ R>do cocr ‘moVr. 50 ‘J Vo (ñdJ©{Zdmgr) EH$‘oH$m§Zm CÔoeZy {dMmaUm H$aVrc. 51 ˶m§À¶mVrc EH$ OU åhUoc, ‘mPm EH$ {‘Ì hmoVm. 52 Omo ‘cm {dMmaV Ago, "Vy XoIrc IamoIa ¶mda {dídmg R>do Vmog H$s H$m¶... 53 H$s, Amåhr ‘¥Ë¶yZV§ a Ooìhm ‘mVr d hmS>o Pmcoco Agy, Voìhm Amnë¶mcm (ݶm¶mÀ¶m



583



gyah-37. Ag-gmµâ’µ $mV {Xder) nwÝhm {Od§V H$ê$Z Amnë¶m H$‘mªMm ‘mo~Xcm {Xcm OmB©c?' 54 Vmo åhUoc, "˶mMr H$m¶ AdñWm Amho, Oam (AmnU) nmhÿ ¶m H$m?' 55 Am{U Voìhm Vmo S>mHo $mdyZ nmhrc Va (˶mMm {‘Ì) ˶mcm ZaH$mÀ¶m ‘ܶ^mJr Agë¶mMo AmT>ic o . 56 (Vo nmhÿZ,) Vmo CX²Jmaoc, "A„mhMr enW, Vy Va ‘mPm OdiOdi KmVM Ho$cm hmoVmg. 57 (‘m¶mda) ‘m¶m nmcZH$˶m©Mr H¥$nm Pmcr ZgVr, Va ‘cm XoIrc nH$Sy>Z ZaH$mV (’o$Hy$Z XoʶmV) Amco AgVo.' 58 ‘J Vmo (Amnë¶m ñdJ©{Zdmgr {‘Ìm§Zm) åhUoc, "AmVm Amnë¶mcm IamoIa ‘am¶Mo Zmhr? 59 n{hë¶m doigo Oo ‘aU ¶m¶Mo hmoVo Vo Amco. (AmVm Zm H$Yr ‘¥Ë¶y ¶oBc © ,) Zm H$Yr Ìmg ghZ H$amdm cmJoc.' 60 IamoIa hoM gdm©V ‘moR>o ¶e Amho. 61 YS>nS> H$aUmè¶m§Zr AemM ¶emgmR>r YS>nS> H$am¶cm nm{hOo. 62 hm nmhþUMma Mm§Jcm Amho H$s, Vmo (ZaH$mVrc H$mQ>ao r) Oµ ³µ Hµ $w ‘Mo 63 d¥j? Amåhr ˶mg A˶mMmar cmoH$m§gmR>r {ejm H$aʶmMo gmYZ ~Z{dco Amho. 64 Vmo EH$ Agm d¥j Amho, Omo ZaH$mÀ¶m VimnmgyZ da ¶oVmo. 65 ˶mMr ’$io Aer ({dÐÿn) AmhoV H$s, OUy g¡VmZm§Mr S>mHo $s. 66 (ZaH$dmgr) Vr ’$io ImVrc d ˶mZoM Amnco nmoQ> ^aVrc. 67 {edm¶, ˶m§Zm CH$i˶m nmʶmnmgyZ V¶ma {‘lU ({nʶmgmR>r) {Xco OmB©c. 68 ‘J ˶m§Zm (ho ImD$Z{nD$Z) Pmë¶mda ZaH$mV naV Omdo cmJoc. 69 ˶m§Zm Amnco dmS>dS>rc dmQ> MwH$coco Agë¶mMo AmT>iZy Amco. 70 ‘J Vo XoIrc ˶m§À¶mM nmdcmda nmD$c R>odyZ Mmcy cmJco. 71 Am{U ¶m§À¶m (’$ma) nyduÀ¶m cmoH$m§nH¡ $shr ~hþg»§ ¶ cmoH$ gÝ‘mJm©nmgyZ ’$ma Xÿa Jocc o o hmoV.o 72 Am{U Amåhr ˶m§À¶m‘ܶo XoIrc gmdY H$aUmao (n¡J~§ a) nmR>dco hmoV.o 73 Va nmhm ˶m§Mm eodQ> H$gm Pmcm, Á¶m§Zm gmdY H$aʶmV Amco hmoV.o 74 nU ’$º$ A„mhMo gƒo godH$ ¶m (dmB©Q> n[aUm‘mnmgyZ) gwa{jV am{hco.



Hw$amU Ooìhm (n¡J~§ a) ZyhZo Amåhmcm (‘XVrgmR>r) hmH$ ‘macr, Voìhm Amåhr ˶mÀ¶m hmHo$cm {H$Vr Mm§Jcm à{VgmX {Xcm hmoVm. 76 Amåhr ˶mcm Am{U ˶m§À¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm ’$ma ‘moR>çm AmnÎmrVyZ dmMdco. 77 Amåhr Ho$di ˶mÀ¶m d§eOm§Zm (n¥Ïdrda nwZéËWmZmn¶ªV) EH$‘od dmag R>a{dco. 78 Am{U Amåhr ^{dî¶mV ¶oUmè¶m cmoH$m§‘ܶo ˶mMo gwñ‘aU H$m¶‘ R>do co. 79 gd© cmoH$m§‘ܶo Zyhcm em§Vr cm^mo! 80 Amåhr Mm§Jcr H$m‘o H$aUmè¶m§Zm AemM àH$mao ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 81 IamoIa, Vmo Am‘À¶m gÀÀ¶m lÕmd§V ^º$m§nH¡ $s hmoVm. 82 (Amåhr ˶mcm d ˶mÀ¶m AZw¶m¶m§Zm dmM{dco) Am{U BVam§Zm ~wS>dZy Q>mH$co. 83 B~«mhr‘ XoIrc VgmM lÕmd§V hmoVm. 84 Vmo Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o ewÕ A§V:H$aUmgh dicm. 85 Ooìhm Vmo Amnë¶m {n˶mcm d Amnë¶m cmoH$m§Zm, åhUmcm, "Vwåhr hr H$emMr CnmgZm H$arV AmhmV? 86 Vwåhr cmoH$ A„mhcm gmoS>y Z ImoQ>çm (ñd¶§a{MV) Cnmñ¶m§g‘moa (ZV‘ñVH$) hmoV AmhmV? 87 gd© OJm§À¶m nmcZH$˶m©{df¶r Vw‘Mo H$m¶ {dMma AmhoV?' 88 ‘J ˶mZo AmH$memVrc ZjÌm§H$S>o EH$ ZOa Q>mH$cr. 89 Am{U (˶mÀ¶m cmoH$m§Zm ˶m§À¶mgmo~V Z OmʶmMo {Z{‘Îm gm§{JVco) åhUmcm, "‘mPr Vã¶oV ~ar Zmhr.' 90 Va Vo ˶mg gmoS>y Z {ZKyZ Joc.o 91 Voìhm Vmo ˶m§À¶m Cnmñ¶m§H$S>o JwnMwn[a˶m dicm. Am{U åhUmcm, "H$m¶! Vwåhr (Vw‘À¶mg‘moa R>do coco Z¡dÚo ) ImV Zmhr? 92 Vwåhmcm H$m¶ Pmco, Vwåhr H$mhr ~mocV Zmhr?' 93 ‘J ˶mZo Amnë¶m COì¶m hmVmZo ˶m§À¶mda àhma H$am¶cm gwédmV Ho$cr. 94 (˶mÀ¶m cmoH$m§Zm hr ~mV‘r H$imë`mZ§Va) ˶mMo cmoH$ ˶mÀ¶mH$S>o YmdV Amco. 95 Voìhm B~«mhr‘Zo ˶m§Zm åhQ>c,o "Vwåhr ñdV:M Á¶m§Zm KS>dcoco Amho, ˶m§Mr Vwåhr CnmgZm H$aVm? 96 Va dñVwpñWVr hr Amho H$s, Vmo Ho$di A„mh Amho, Á¶mZo Vwåhmcm Am{U Vwåhr Oo H$mhr 584



75



585



gyah-37. Ag-gmµâ’µ $mV (Amnë¶m hmVm§Zr) KS>{dVm ˶m§ZmXoIrc {Z‘m©U Ho$coco Amho.' 97 (ho EoH$y Z) Vo (AmngmV) åhUmco, "¶mÀ¶mgmR>r EH$ ^Å>rÀ¶m VèhoMr EH$ B‘maV ~Zdm, ‘J ˶mg ˶m AmJrV ’o$Hy$Z Úm.' 98 ˶m§Zr ˶mÀ¶m{déÕ EH$ S>md aMcm, nU Amåhr (Vmo {d’$c H$ê$Z) ˶m§ZmM An‘m{ZV Ho$co. 99 (Ooìhm ˶mÀ¶m d{S>cmZo ˶mcm KamVyZ H$mTy>Z Q>mH$co Voìhm) (B~«mhr‘) åhUmcm, "‘r ‘m¶m nmcZH$˶m©H$S>o OmV Amho. VmoM ‘cm ‘mJ© XmIdrc.' 100 ˶mZo (A„mhH$S>)o àmW©Zm Ho$cr, "A„mh! ‘cm EH$ gXmMaUr nwÌ àXmZ H$a.' 101 Voìhm Amåhr ˶mg EH$m (gwñd^mdr d) g§¶‘r nwÌmÀ¶m AmJ‘ZmMr ew^dmVm© {Xcr. 102 ‘J Ooìhm (˶mMm ‘wcJm) Amnë¶m (d{S>cm§~amo~a) H$m‘ H$ê$ eHo$c BVH$m ‘moR>m Pmcm, Voìhm (EHo$ {Xder ~mn) ‘wcmcm åhUmcm, "‘m¶m {චnwÌm! ‘r Ago EH$ ñdßZ nm{hco Amho H$s, ‘r VwPo ~{cXmZ H$arV Amho. Va Vy {dMma H$ê$Z ‘cm gm§J, ˶m{df¶r VwPo H$m¶ ‘V Amho?' (˶mda) Vmo åhUmcm, "~m~m! Vwåhmcm Omo AmXoe (A„mhH$Sy>Z) {Xcm OmV Amho, ˶mda H¥$Vr H$am, A„mhZo BpÀN>ë¶mg, ‘r ghZerc Agë¶mMo Vwåhmcm AmT>ic o .' 103 ‘J Ooìhm Vo XmoKho r A„mhÀ¶m BÀN>c o m nyUn© Uo g‘{n©V Pmco Am{U B~«mhr‘Zo (Amnë¶m ‘wcmg) O{‘Zrda nmc϶m AdñWoV R>do co. 104 Voìhm Amåhr ˶mcm hmH$ {Xcr, "ho B~«mhr‘, 105 Vy ñdßZ Iao H$ê$Z XmIdco Amhog.' {ZpíMVM Amåhr gXmMmar cmoH$m§Zm AemMàH$mao ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 106 IamoIa, Vr (KQ>Zm åhUOo) Ho$di EH$ ‘moR>r narjm hmoVr. 107 Am{U Amåhr EH$m ‘moR>çm ~{cXmZmÀ¶m ~Xë¶mV ˶mMr (åhUOo B~«mhr‘À¶m ‘wcmMr) gwQ>H$m Ho$cr. 108 VgoM Amåhr Z§VaÀ¶m cmoH$m§‘ܶo ˶mMo gwñ‘aU H$m¶‘ R>do co (åhUOoM ˶mMo AZwgaU H$m¶‘ R>do bo) 109 B~«mhr‘cm (gX¡d) em§Vr cm^mo! 110 gXmMmar cmoH$m§Zm Amåhr AemàH$mao ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 111 IamoIa, Vmo



Hw$amU Am‘À¶m gÀÀ¶m lÕmd§V ^º$m§nH¡ $s hmoVm. 112 Amåhr (B~«mhr‘cm EH$ Xþgam ‘wcJm) BghmµH$À¶m AmJ‘ZmMrhr ew^dmVm© {Xcr. Omo XoIrc (nwT>)o n¡J~§ a d gXmMmar (^º$) hmoUma hmoVm. 113 Am{U Amåhr ˶mÀ¶mda d BghmµH$da H¥$nm Ho$cr. nU ˶m§À¶m d§eOm§nH¡ $s H$mhr gXmMmar hmoVo Va H$mhr ñnï>[a˶m ñdV:daM A˶mMma H$aUmao hmoV.o 114 AemMàH$mao Amåhr ‘ygm d hmê$Z (¶m n¡J~§ am§da) AZwJh« Ho$cm. 115 Amåhr ˶m§Mr d ˶m§À¶m cmoH$m§Mr (H«$y a Xmñ¶ËdmÀ¶m) ’$ma ‘moR>çm ÌmgmVyZ gwQ>H$m Ho$cr. 116 ‘J Ooìhm Amåhr ˶m§Zm gmhmæ¶ Ho$co Va VoM daMT> R>aco. 117 Amåhr ˶m XmoKm§Zm (MyH$ H$m¶ d ~amo~a H$m¶?) ho ñnï> Xe©{dUmam J«W§ àXmZ Ho$cm hmoVm. 118 Am{U Amåhr ˶m§Zm gai ‘mJ© XmI{dcm. 119 Am{U Z§VaÀ¶m cmoH$m§‘ܶo ˶m§Mo (AZwgaU H$aUmè¶m§Zm) H$m¶‘ R>do co. 120 "‘ygm d hmê$Z ¶m§Zm em§Vr cm^mo.' 121 Amåhr gXmMmar cmoH$m§Zm AemMàH$mao Mm§Jcm ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 122 IamoIa Vo Am‘À¶m lÕmd§V ^º$m§nH¡ $s hmoV.o 123 VgoM B{c¶mg hm XoIrc n¡J~§ am§nH¡ $s hmoVm. 124 Ooìhm ˶mZo Amnë¶m cmoH$m§Zm åhQ>c,o "Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJV Zmhr H$m? 125 Vwåhr ~Ac (Zm‘H$ Cnmñ¶mMm) Ymdm H$aVm Am{U gd©lðo > Aem {Z‘m©Ë¶mg gmoS>y Z XoVm. 126 åhUOoM A„mhbm,Omo Vw‘Mm nmcZH$Vm© Amho Am{U Vw‘À¶m dmS>d{S>cm§Mmhr nmcZH$Vm©.' 127 nU ˶m§Zr ˶mg ImoQ>o R>a{dco, n[aUm‘r ˶m§Zm Om~ XoʶmH$[aVm (A„mhg‘moa) hOa Ho$co OmB©c. 128 nU Oo A„mhMo gƒo godH$ hmoVo (Vo gmoS>y Z). 129 Am{U Amåhr Z§VaÀ¶m cmoH$m§‘ܶo ˶m§Mo gwñ‘aU (AWm©V AZwgaU) H$m¶‘ R>do co. 130 B{c¶mg d ˶mÀ¶m cmoH$m§Zm em§Vr cm^mo! 131 Amåhr gXmMmar cmoH$m§Zm AemM àH$mao ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 132 IamoIa Vmo Am‘À¶m lÕmd§V ^º$m§nH¡ $s hmoVm. 586



587 gyah-37. Ag-gmµâ’µ $mV 134 {Z…g§Xho cyV XoIrc n¡J~§ am§nH¡ $s hmoVm. Amåhr ˶mcm d ˶mÀ¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm dmMdco. 135 nU ˶mMr åhmVmar (~m¶H$mo) Or ‘mJo amhUmè¶m cmoH$m§n¡H$s hmoVr. 136 ‘J Amåhr (cyV {VWyZ {ZKyZ Joë¶mZ§Va) BVam§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co. 137 Am{U (AmOn¶ªVhr) Vwåhr ˶m§À¶m ˶m AmogmS> dñ˶m§nmgyZ OmV AgVm gH$mir...... 138 Am{U amÌr XoIrc. (~moY J«hU H$aʶmgmR>r) Vwåhr ~wÕrMm dmna H$arV Zmhr H$m? 139 VgoM ¶yZgw hm XoIrc n¡J~§ am§nH¡ $s EH$ hmoVm. 140 Ooìhm Vmo (Amnë¶m cmoH$m§nmgyZ) YmdV OmD$Z ^acoë¶m Zm¡H$o da nmohmoMcm. 141 ‘J Zm¡H$o dmë¶m§Zr {MR²>R>çm Q>mH$ë¶m (Voìhm ˶mV nwÝhm-nwÝhm ˶mMoM Zmd {ZKmco) Va ˶m§Zr ˶mcm (g‘wÐmV) ’o$Hy$Z {Xco. 142 ‘J (EH$m) ‘memZo ˶mcm {JiyZ Q>mH$co. Voìhm Vmo ñdV:cm Xmof XoD$ cmJcm (Voìhm ˶mcm ñdV:À¶m MwH$sMr OmUrd Pmcr). 143 Oa Vmo (A„mhMo) ñVw{VJmZ H$aUmè¶m§nH¡ $s ZgVm.... 144 Va Vmo nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgmn¶ªV ‘memÀ¶mM nmoQ>mV am{hcm AgVm. 145 ‘J Amåhr ˶mcm (‘memÀ¶m nmoQ>mVyZ H$mTy>Z g‘wÐ{H$Zmè¶mda) Iwë¶m ‘¡XmZmV Q>mHy$Z {Xco. Voìhm Vmo AJXr H$mgmdrg hmoD$Z Jocm hmoVm. 146 ‘J Amåhr ({VWo) ˶mÀ¶mnmer EH$ docrMo PmS> CJdco. 147 Am{U Z§Va Amåhr ˶mcm (nwÝhm EH$Xm) EH$ cmI qH$dm ¶mnojm H$mhr OmñVM cmoH$m§H$S>o (n¡J~§ a åhUyZ) nmR>{dco. 148 Voìhm ˶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr. åhUyZ Amåhr ˶m§Zm H$mhr H$mi (¶m OrdZmMo) cm^ Cn^moJy {Xco. 149 Va (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m§Zm {dMmam Vw‘À¶m nmcZH$˶m©gmR>r ‘wcr AmhoV Am{U ˶m§À¶mgmR>r ‘wco AmhoV. 150 Amåhr ñdJ©XVÿ m§Zm órOmVrÀ¶m ê$nmV {Z‘m©U Ho$co Amho H$m¶? ho (AZoH$o ídadmXr) hr {Z‘m©U à{H«$¶m nmhV hmoVo H$s H$m¶? 151 Zmhr, ‘wirM Zmhr, ho cmoH$ Á¶m H$mhr ImoQ>çm Jmoï>r ~mocV AgVmV, ˶mn¡H$sM hr EH$ Jmoï> Amho 152 H$s, A„mhMr g§VVr Amho. 133



Hw$amU Am{U Vo {Zìdi ImoQ>o ~mocV AmhoV. 153 A„mhZo ‘wcm§À`m VwcZoV ‘wctZm àmYmݶ {Xco? 154 Vwåhmcm Pmco Amho Var H$m¶? Vwåhr H$gm {ZU©¶ H$arV AmhmV? 155 Vwåhr {dMma H$arV Zmhr H$m? 156 qH$dm Vw‘À¶mH$S>o gwñnï> Ago à‘mU Amho? 157 Vw‘À¶m åhUʶmV H$mhr g˶ Agoc Va Amncm J«W§ gmXa H$am. 158 ¶m cmoH$m§Zr A„mh Am{U {OÞMo ZmVo Agë¶mMm {ZamYma emoY cmdcm Amho. nU ¶m {OÞm§Zm ñdV: ¶m Jmoï>rMr Mm§Jcr OmUrd Amho H$s, (ݶm¶mgmR>r) ˶m§Zm (A„mhg‘moa) hOa Ho$co OmB©c. 159 A„mh ˶m Jmoï>tnmgyZ nyUn© Uo Ag§~{§ YV Amho. Á¶m§Mm ho (Zmcm¶H$) cmoH$ emoY cmdV AgVmV. 160 nU Vo, Oo A„mhMo gƒo ^º$ AmhoV (Vo Ago A{O~mV ZmhrV). 161 (A„mher ImoQ>çm Jmoï>rM§ m g§~Y§ OmoS>Umè¶m§Zmo!) Zm Vwåhr, Zm Vw‘Mo Vo Cnmñ¶...... 162 H$moUmcmhr A„mhnmgyZ Vwåhr ~hH$mdyZ Xÿa ZoD$ eH$V Zmhr...... 163 nU ’$º$ ˶mbm, Á¶mMo ZaH$m‘ܶo OmUo AQ>i Amho. 164 (Am{U ñdJ©XVÿ Oo gX¡d A„mhMo ñVw{VJmZ H$aVmV, Vo åhUVmV) "Am‘À¶mn¡H$s à˶oH$mMo (A„mhZo) R>adyZ {Xcoco ñWmZ Amho. 165 Am{U Amåhr XOm©Zgw ma ˶mÀ¶mg‘moa ({eñVrZo) n§{º$~Õ C^o amhVmo. 166 Am{U ˶mÀ¶m Agr‘ ‘hmZVoMo JwUJmZ H$arV AgVmo.' 167 (g˶ ZmH$maUmao lÕmhrZ) Zoh‘r åhUV AgV, 168 "Am‘À¶mH$S>o Am‘À¶m AmYr hmoD$Z Jocëo ¶m cmoH$m§à‘mUo EImXo {Xì¶ J«W§ AgVo Va.... 169 Amåhr XoIrc A„mhMo Img ^º$ ~Zy eH$cmo AgVmo.' 170 nU (Ooìhm ˶m§À¶mg‘moa ho Hw$amU gmXa Ho$co Joc)o ˶m§Zr ˶mda lÕm R>do ʶmg ZH$ma {Xcm. Va cdH$aM ˶m§Zm H$iyZ ¶oBc © (H$s, ˶m§Zr H$moU˶m Jmoï>rH$S>o nmR> {’$adcr hmoVr). 171 Am‘Mo nmR>dcoco godH$, åhUOoM n¡J~§ a ¶m§À¶m{df¶r Am‘Mm hm ’¡$gcm AmYrM gmXa Pmcocm Amho __ 172 Vmo åhUOo, ˶m§Zm 588



589 173



ImÌrZo ‘XV nmoMc o . (eodQ>r) Am‘MoM g¡Ý¶ {dO¶ àmá H$aUma, ho {ZpíMV. 174 Va H$mhr H$mi Vwåhr (g˶ ZmH$maUmè¶m§nmgyZ ñdV:cm) Xÿa R>do m 175 Am{U ˶m§Zm nmhV amhm, H$maU cdH$aM Vo XoIrc nmhÿZ KoVrc (Oo AmVm Vo nmhV ZmhrV). 176 Vo IamoIa {ejogmR>r KmB© H$arV AmhoV H$m? 177 nU Ooìhm EH$Xm Vr ({ejm) ˶m§À¶m A§JUmV CVaoc, Voìhm ˶m cmoH$m§Mr Vr gH$mi ’$maM dmB©Q> hmoBc© , Á¶m§Zm gmdY Ho$co Joco hmoV.o 178 Va (Vwåhr) H$mhr H$mimgmR>r ˶m§À¶mnmgyZ (ñdV:cm) Xÿa R>do m. 179 Vwåhrhr nmhV amhm Am{U Vo XoIrc nmhÿZ KoVrc, (Oo AmO ˶m§Zm {XgV Zmhr) 180 Agr‘ Amho Vw¶m nmcZH$˶m©Mr ‘{h‘m, gÝ‘mZ (d gm‘϶©) ¶m§Mm ‘mcH$ Amho Vmo, Am{U ˶m Jmoï>tnmgyZ Vmo ’$ma A˶wƒ Amho, Á¶m Jmoï>tMm g§~Y§ ho cmoH$ ˶mÀ¶mer OmoS>VmV. 181 Am{U n¡J~§ am§Zm (gX¡d) em§Vr cm^mo! 182 Am{U gd© àe§gm A„mhgmR>rM Amho, Omo gd© OJm§Mm ‘mcH$ Amho.



gyah-38. gm°X Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. gm°X0 CnXoem§Zr AmoVàmoV Aem Hw$amUmMr enW. 2 Oo g˶ ZmH$maUmao AmhoV Vo ImoQ>o A{^‘mZ Am{U d¡a ~miJyZ AmhoV. 3 ˶m§À¶mnydu Amåhr {H$˶oH$ OZg‘yhm§Zm (¶mM XþîH¥$˶mnmoQ>r) Zï> H$ê$Z Q>mH$co Amho. Voìhm Vo ‘XVrgmR>r ¶mMZm H$ê$ cmJco. nU Voìhm ~MmdmgmR>r Cera Pmcocm hmoVm. 4 ˶m cmoH$m§Zm ¶m Jmoï>rMo AmíM¶© dmQ>co H$s, ˶m§À¶mH$S>o ˶m§À¶m‘YyZM gmdY H$aUmam (n¡J~§ a) Amcm, Voìhm g˶ ZmH$maUmao cmoH$ åhUmco, "hm EH$ OmXÿJma d ImoQ>o ~mocUmam (‘mUyg) Amho. 5 gd© Cnmñ¶m§Mm (Zm¶ZmQ> H$ê$Z) EH$M Cnmñ¶ Agë¶mMm Xmdm Vmo H$aVmo H$m? IamoIa, hr Va ’$maM 1



Hw$amU {d{MÌ Jmoï> Amho.' Voìhm ˶m§À¶mVrc ~S>r ‘§S>ir Ago åhUV (CnXoeJ¥hmVyZ) OmʶmgmR>r CR>cr, "Mcm {ZKm ¶oWZy Am{U Amnë¶m Cnmñ¶m§da ÑT> lÕm R>do m. ¶m‘mJo (¶m ‘mUgmMo) H$mhrVar ñdmW© Amho. 7 Amåhr Aer Jmoï> nyduÀ¶m Y‘m©dc§~rH$Sy>Z H$Yrhr EoH$cocr Zmhr. hr (¶m ‘mUgmZo) aMcocr Jmoï> Amho. 8 Am‘À¶mVrc gd© cmoH$m§Zm gmoS>y Z Ho$di ˶mÀ¶mH$S>Mo B©ídadmUr àH$Q> H$aʶmV Amcr Amho H$m?' Zmhr, Vgo Zmhr, dñVwpñWVr hr Amho H$s, Ago åhUUmao cmoH$ ‘m¶m CnXoem{df¶r gme§H$ AmhoV. (H$maU) ˶m§Zr AÚmn ‘m¶m {ejoMr Md MmIcocr Zmhr. 9 Vw¶m nmcZH$˶m©Mo H¥$noMo ^m§S>ma ˶m§À¶mH$S>o Amho H$m, Omo gd© e{º$‘mZ Amho d ’$ma ‘moR>m XmVm Amho. 10 qH$dm Oo AmH$me d n¥Ïdr Am{U Oo H$mhr ¶m Xmohm|À¶m‘ܶo Amho, ˶m gdmªMr A{YgÎmm ˶m§À¶mH$S>o Amho H$m, Vgo Agoc Va Vo gd© e³¶ ‘mJmªMm Adc§~ H$ê$Z AmH$memH$S>o Pon H$m KoV ZmhrV? 11 BVa g‘yhmà‘mUoM ¶m g‘yhmMo XoIrc ¶m ~m~VrV nam^d hmoUo AQ>i Amho. 12 ¶m§À¶mnyduhr ZyhÀ¶m cmoH$m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm, VgoM AmX ¶m O‘mVrZo Am{U (àM§S>) cîH$a ~miJUmè¶m {’$aAm¡ZZo XoIrc. 13 VgoM g‘yX (¶m O‘mVrZo) Am{U cyVÀ¶m cmoH$m§Zr Am{U Vo dZmV amhUmao (åhUOo A¶H$mdmco) ¶m gdmªZr (ImoQ>o R>a{dco) Vo ’$ma g§K{Q>V OZg‘yh hmoV.o 14 ˶m gdmªZr n¡J~§ am§Zm ImoQ>o R>a{dco. Voìhm ‘m¶m (ݶmæ¶) {ejoZo ˶m§Zm doT>c.o 15 ho (g˶ ZmH$maUmao cmoH$ XoIrc) ˶m ^¶§H$a {ejoÀ¶m ñ’$moQ>mMr dmQ> nmhV Agë¶mMo (Amnë¶m H¥$VrZo {gÕ H$arV AmhoV) nU, ˶m§Zm Voìhm Oamerhr Cg§V {Xcr OmUma Zmhr. 16 Vo (˶m {ejoMr {I„r CS>dV) åhUVmV, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Am‘À¶m {híemMr Or H$mhr {ejm Amho, Vr Amåhmcm {heo~mÀ¶m {Xdgmnydu XoD$Z Q>mH$.' 17 (n¡J~§ a!) Vo Oo H$mhr ~mocV AmhoV, Vo (Y¡¶m©Z)o ghZ H$am. Am{U Am‘Mm 590



6



591 gyah-38. gm°X Xmg XmD$X ¶mMr AmR>dU H$am, Omo Iyn gm‘϶©dmZ hmoVm Am{U Vmo Zoh‘r Am‘À¶mH$S>o ܶmZ cmdyZ hmoVm. 18 Am{U åhUyZ Amåhr nd©Vm§Zm ˶mÀ¶m ñVw{VJmZmV gm‘rc ìhm¶cm cmdco. Vo ˶mÀ¶m~amo~a gH$mi-g§Ü¶mH$mi ñVw{VJmZ H$arV AgV. 19 Am{U njrXoIrc EH$Ì hmoD$Z ˶m§À¶m‘ܶo gm‘rc hmoV. gd© A„mhH$S>o ܶmZ H|${ÐV H$aUmao hmoV.o 20 Am{U Amåhr ˶mÀ¶m gÎmocm ~iH$Q>r àXmZ Ho$cr. Am{U ˶mcm {ddoH$ àXmZ Ho$co. Am{U ˶mcm dmX{ddmXm§Mm ’¡$gcm H$aʶmMr hmVmoQ>r ~hmc Ho$cr hmoVr. 21 Á¶m àmW©ZmJ¥hmV (XmD$X àmW©Zm H$am¶Mm) {VWo XmoZ OU, dmXr d à{VdmXr, Amncm IQ>cm KoD$Z q^Vrda MTy>Z AmV Amco hmoV.o ¶m KQ>ZMo r dmVm© Vwåhmcm nmohmoMcr Amho H$m? 22 Ooìhm Vo XmD$Xnmer Amco, Voìhm ˶m§Zm nmhÿZ Vmo Km~acm. Vo åhUmco, "Vwåhr Km~ê$ ZH$m, Amåhr XmoKo EH$ {ddmX KoD$Z (Vw‘À¶mH$S>)o Amcmo AmhmoV. Am‘À¶mVrc EH$mZo Xþgè¶mda Aݶm¶ Ho$cocm Amho, Va Vwåhr Am‘À¶mXaå¶mZ ݶm¶mo{MV ’¡$gcm H$am Am{U (Am‘À¶mda) Aݶm¶ H$ê$ ZH$m, VgoM Amåhmcm gai ‘mJ© XmIdm. (hr Vw‘À¶mH$Sy>Z Anojm).' 23 "hm ‘mPm ^mD$ Amho, ˶mÀ¶mH$S>o Zì¶mÊUd ‘|T>çm AmhoV. Am{U ‘m¶mH$S>o Ho$di EH$M ‘|T>r Amho, VarXoIrc hm åhUVmo, "Vrhr ‘cm XoD$Z Q>mH$,' Am{U ˶mZo ~mocʶmV ‘m¶mda gaer KoVcr Amho.' 24 XmD$XZo åhQ>c,o "˶mZo Amnë¶m ‘|T>çmV VwPr ‘|T>r gm{‘c H$ê$Z KoʶmgmR>r, Vw¶m ‘|T>rMr ‘mJUr H$ê$Z, IamoIa Vw¶mda Aݶm¶ Ho$cocm Amho. AZoH$ ^mJrXma cmoH$ (gmYmaUnUo) EH$‘oH$m§da Aݶm¶ H$arV AgVmV, nU ’$º$ ¶mg AndmX Vo cmoH$ AmhoV, Oo lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$arV AgVmV, nU Ago cmoH$ ’$maM H$‘r AgVmV.' Voìhm (AMmZH$nUo) XmD$Xcm AmR>dco, Amåhr ˶mMr H$gmoQ>r nmhV hmoVmo, Voìhm Vmo cJoM Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o j‘m ¶mMZm H$ê$



Hw$amU cmJcm. Am{U ˶mÀ¶mg‘moa ZV‘ñVH$ hmoD$Z, níMmÎmmnmgh ˶mÀ¶mH$S>o dicm. 25 Voìhm Amåhr ˶mg j‘m Ho$cr. {Z…g§e`, ˶mÀ¶mgmR>r Am‘À¶m gm{ÞܶmV gÝ‘mZmMo Am{U A{Ve¶ Mm§Jco ñWmZ Amho. 26 Am{U Amåhr åhUmcmo, "ho XmD$X! Amåhr Vwcm ¶m ^y‘rda AI˶ma àXmZ Ho$cocm Amho, åhUyZ Vy cmoH$m§Xaå¶mZ ݶm¶nydH© $ {ZdmS>m H$a Am{U (ݶm¶^mdZoÀ¶m {déÕ OmD$Z) Amnë¶m BÀN>m-AmH$m§jm§Mo AZwgaU H$ê$ ZH$mog. ˶m BÀN>m AmH$m§jm Vwcm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ Xÿa ^aH$Q>V KoD$Z OmVrc Am{U Oo A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ T>iVmV, ˶m§Zm H$R>mao {ejm {ZpíMVnUo hmoUma Amho. ¶m H$maUmñVd H$s, Vo {heo~ Úmd¶mÀ¶m {Xdgmcm {dgê$Z ~gcoco AmhoV.' 27 Am{U Amåhr n¥Ïdr d AmH$me d Oo H$mhr ¶m Xmohm|À¶m ‘ܶo Amho Vo gd©, CÔoem{dZm ì¶W© {Z‘m©U Ho$coco Zmhr. Vgm g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mm {dMma Amho. Va Á¶m cmoH$m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm ˶m§À¶mgmR>r ZaH$ê$nr gd©Zme Amho. 28 (Ago H$Yr e³¶ Amho H$m H$s), Amåhr ˶m cmoH$m§Zm Á¶m§Zr lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} Ho$cr ˶m§À¶m g‘mZ H$ê$Z Q>mHy$, Oo ^yVcmda CËnmV ‘mO{dVmV? qH$dm Amåhr gXmMmar cmoH$m§Zm XþamMmè¶m§g‘mZ dmJUyH$ XoD$? (Ago H$Xm{n e³¶ Zmhr). 29 (n¡J~§ a!) ho (Hw$amU) H¥$nm d (‘mJ©Xe©ZmZo ^anya) Agm EH$ J«W§ Amho. Omo Amåhr Vw‘À¶mH$S>o ¶mgmR>r àH$Q> Ho$cm Amho H$s, cmoH$m§Zr ¶mVrc g§Xeo m§da qMVZ H$amdo. Am{U Á¶m§Zm ~wÕr cm^cocr Amho, ˶m§Zr ¶mnmgyZ ~moY ¿¶mdm. 30 Am{U Amåhr XmD$Xcm (nwÌmÀ¶m ê$nmZo) gwc‘o mZ àXmZ Ho$cm (A„mhMm) ’$maM Mm§Jcm Agm ^º$ Am{U gX¡d (A„mhMr) AmoT> ~miJUmam hmoVm Vmo. 31 (EH$m) g§Ü¶mH$mir (˶mÀ¶m g¡Ý¶mVrc) CÎm‘ n¡XmerMo d Mni KmoS>o ˶mÀ¶mg‘moa AmUʶmV Amco. 32 Voìhm Vmo åhUmcm, "‘cm Mm§Jë¶m Jmoï>tMo Zoh‘rM ’$ma AmH$f©U dmQ>Vo H$maU, ˶m Jmoï>r ‘cm ‘m¶m 592



593



gyah-38. gm°X nmcZH$˶m©Mr AmR>dU H$ê$Z Xoʶmg H$maUr^yV R>aVmV.' (Vo nmhUo) ¶oWn¶ªV gwê$ hmoVo H$s, gy¶m©ñV Pmcm. 33 (Voìhm ˶mZo åhQ>c)o , "˶m§Zm ‘m¶mH$S>o naV KoD$Z ¶m, (Ooìhm ˶m§Zm Z§Va AmUʶmV Amco,) Voìhm Vmo ˶m§À¶m nm¶mda d ‘mZoda (ào‘mZo) hmV {’$ady cmJcm. 34 Am{U Amåhr gwc‘o mZcm (AmUIr EH$màH$mao) AmO‘mdyZ nm{hco. ˶mÀ¶m qghmgZmda EH$ (‘¥Vàm¶) eara R>do ʶmV Amco. ‘J Vmo (g§nUy © g‘n©Umgh) Am‘À¶mH$S>o dicm. 35 ˶mZo (A„mhH$S>)o àmW©Zm Ho$cr, "ho à^y! ‘cm j‘m H$a Am{U ‘cm Ago A{YamÁ¶ àXmZ H$a, Ogo ‘m¶mZ§Va H$moUmcmhr àmá hmoD$ Z¶o. IamoIa Vy ’$ma ‘hmZ XmVm Amhog.' 36 Voìhm Amåhr dmè¶mg ˶mÀ¶m (AmXoemÀ¶m) AYrZ Ho$co, Omo ˶mÀ¶m AmXoemZwgma OoW-o H$moR>o ˶mg Om¶Mo Amho, ˶m {XeoZo hiwdmanUo dmhV Ago. 37 VgoM Amåhr {OÞm§Zm ˶mÀ¶m AYrZ Ho$co hmoV,o Oo (‘moR>‘moR>)o ~m§YH$m‘ H$aʶmV Hw$eb hmoV,o Am{U Vo nmU~wS>ho r hmoV.o 38 ¶m§À¶m ì¶{V[aº$ BVa ({OÞ) Oo gmIiX§S>mZ§ r OISy>Z R>do coco hmoVo (˶mÀ¶m AYrZ Ho$co hmoV)o . 39 Amåhr åhUmcmo, "hr Vw¶mgmR>r Am‘Mr XoUJr Amho, Va Vy Amnë¶m BÀN>Zo gw ma (BVam§Zm ˶mVyZ) Xo qH$dm (ñdV:H$S>)o R>do Zy Ko, Á¶mMm (Vw¶mH$Sy>Z) {heo~ (KoVbm OmUma) Zmhr.' 40 (Vmo Am‘Mm Agm godH$ hmoVm H$s,) ˶mÀ¶mgmR>r Am‘À¶mnmer Am‘À¶m {ZH$Q>Mo d Mm§Jco ñWmZ Agoc. 41 (AemMà‘mUo) Am‘Mm EH$ godH$ Aæ¶y~ hmoVm, Va (n¡J~§ a!) ˶mMrhr AmR>dU H$am. Ooìhm ˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©cm hmH$ {Xcr, (åhUmcm,) (ho à^y!) "g¡VmZmZo ‘cm ’$ma H$ï> d ¶mVZm nmoM{dë`m AmhoV.' 42 Voìhm Amåhr åhUmcmo, "(O{‘Zrda) Amnco nm¶ (OmoamZo) AmnQ>,' (˶mZo Vgo Ho$ë¶mZ§Va EH$ Pam {ZKmcm) "ho W§S> Ago nmUr Amho ñZmZ H$aʶmgmR>r d {nʶmgmR>r.' 43



Hw$amU Am{U Amåhr (˶mMr dmB©Q> AdñWm g§ndyZ ˶mÀ¶mg{hV) ˶mÀ¶m Hw$Qw>~§ mcm nydn© Xmda AmUco (åhUOo nwÝhm g‘¥Õ Ho$co). Am{U ˶mM~amo~a Am‘À¶m H¥$noZo ˶mV XþnQ>rZo dmT> Ho$cr. ¶m CÔoemZo H$s, ~wÕr cm^coë¶m cmoH$m§gmR>r (¶m KQ>ZVo Zy ) ~moY J«hU H$aVm ¶mdo. 44 Amåhr ˶mcm åhUmcmo, "‘yR>^a gw³¶m H$mS>çm hmVmV Ko Am{U ˶mZo (Amnë¶m nËZrg hiwdmanUo) ‘ma, nU Amncr enW ‘moS>y ZH$mog.' IamoIa, Vmo Amåhmcm ’$maM ghZ H$aUmam ^º$ Agë¶mMo AmT>iZy Amco (åhUOo ˶mZo ñdV:cm Vgo {gÕ Ho$co), CÎm‘ ^º$ hmoVm Vmo! gX¡d A„mhMr AmoT> Agcocm Agm! 45 VgoM Am‘Mo ^º$ B~«mhr‘, BghmµH$ d ¶mµH$y ~ ¶m§Mr AmR>dU H$am. Vo Am§V[aH$ eº$s Am{U XyaÑï>r cm^coco cmoH$ hmoV.o 46 Amåhr ˶m§Mr {ZdS> ¶mZ§VaÀ¶m (AZ§VH$mcrZ) OrdZmMr h{H$JV (cmoH$m§g‘moa) àñVwV H$aʶmÀ¶m CÔoemgmR>r Ho$cr hmoVr. 47 VgoM Am‘À¶mH$S>o ˶m§Mo ñWmZ Am‘À¶m {ZdS>cëo ¶m d IamoIa Mm§Jë¶m ^º$m§‘ܶo Agoc. 48 VgoM (Am‘Mo ^º$) Bñ‘mB©c, Ac¶gmA Am{U Oµ c w {H$µâc ¶m§Mrhr AmR>dU H$am. ho gd©OU Iè¶m AWm©Zo gXmMmè¶m§nH¡ $s hmoV.o 49 ho (Hw$amU) Va ~moYJ«W§ Amho. IamoIa, A„mhMr OmU R>do Zy (OrdZ OJUmè¶m§gmR>r, ‘¥Ë¶wZV§ aÀ¶m OrdZmV) CÎm‘ {R>H$mU Amho. 50 gX¡d dmñVì¶ H$aʶmÀ¶m ~mJm, Á¶m§Mr Xmao ˶m§À¶mgmR>r Iwcr AgVrc. 51 Vo {VWo AJXr V¸o$ bmdyZ (AJXr Amam‘mV) ~gbobo (qH$dm nhþS>cc o )o AgVrc. Vo {VWo Amnë¶mcm hdr Vr ’$io Am{U no¶ ‘mJdrV AgVrc. 52 Am{U ˶m§À¶m~amo~a ({VWo) ˶m§À¶m nËZr AgVrc, Z‘«^md ~miJUmè¶m Am{U ˶m§À¶m g‘d¶ñH$ Aem. 53 ¶m ˶m Jmoï>r AmhoV, Á¶m {heo~mÀ¶m {Xder àXmZ H$aʶmMo Vwåhmcm dMZ {Xco OmV Amho. 54 hr Amåhr àXmZ Ho$cocr Aer CnOr{dH$m Agoc Or H$Yrhr g§nïw >mV ¶oUma Zmhr. 594



595 gyah-38. gm°X ho gd© (A„mhMr OmU d ^¶ ~miJyZ OrdZ ì¶VrV H$aUmè¶m§gmR>r Amho!) Am{U (am{hco {eaOmoa) Va {eaOmoa cmoH$m§gmR>r ’$ma dmB©Q> {R>H$mU Amho. 56 (AWm©VM) "ZaH$' Á¶mV (OiʶmgmR>r) Vo XmIb hmoVrb, (IamoIa), {H$Vr dmB©Q> {R>H$mU Amho Vo dmñVì¶mMo! 57 ˶m§Zm {VWo Oo H$mhr {‘ioc, Vo ho Amho __ Va ˶m§Zr ¶m§Mr Md MmImdr, CH$iVo nmUr Am{U A{Ve¶ W§S>Jma XwJYª r`wº$ ny. 58 Am{U AemM àH$maÀ¶m BVa AZoH$ (¶mVZm) AmhoV. 59 (Am{U Vo EH$‘oH$m§Zm åhUVrc, Vwåhr nmhV AmhmV H$m?) hm cmoH$m§Mm g‘yh Omo Vw‘À¶mgmo~V (nmnm§Mm dmQ>Ho $ar hmoVm), BWo (H$m|~ʶmgmR>r) AmUcm OmV Amho. H$moUrhr ˶m§Mo ñdmJV H$aUmam Zmhr. ˶m§Zmhr ZaH$m¾rMm Ìmg gmogmdm cmJUma. 60 (ho EoH$y Z) Vo åhUVrc, "(Vw‘Mo Vm|S> H$mio hmodmo!) Vw‘Mo ñdmJV H$aUmam (AmO) H$moUrhr Zmhr. Vw‘À¶m ‘wiMo Va (AmO) ho Am‘À¶m dmQ>çmcm Amco Amho.' (IamoIa) {H$Vr dmB©Q> Amho, Vo {R>H$mU (gX¡d) amhʶmgmR>r! 61 Vo (A„mhH$S>)o àmW©Zm H$ê$ cmJVrc, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Á¶mÀ¶m‘wio ho n[aUm‘ Am‘À¶m dmQ>çmcm Amco Amho, ˶mcm Vy ZaH$mMr (Am‘À¶mnojm) XþßnQ> {ejm Xo!' 62 Am{U Vo (ZaH$dmgr) åhUVrc, "ho H$m¶ Pmco! Á¶m cmoH$m§Zm Amåhr Xþï> ‘mZV hmoVmo, (˶m§À¶mn¡H$s H$moUrhr) BWo Hw$R>o {XgV Zmhr. 63 (Vo cmoH$) Á¶m§Zm Amåhr CnhmgmMo cú¶ ~Z{dco hmoV,o qH$dm Vo AgVrc BWo, nU Amnë¶mcm {XgV ZgmdoV, Agohr hmoD$ eH$Vo?' 64 IamoIa, hr ‘mÌ g˶ Jmoï> Agoc H$s, ZaH$dmgr AmngmV AemàH$mao EH$‘oH$m§da Xmofmamon H$aVrc. 65 (n¡J~§ a! cmoH$m§Zm) gm§Jm, "‘r Va Ho$di gmdY H$aUmam Amho. Am{U A„mh{edm¶ Xþgam H$moUrM Cnmñ¶ Zmhr, Agm EH$‘od H$s, ApñVËdmV Agcoë¶m à˶oH$ Jmoï>rda {Z¶§ÌU R>do Zy Agcocm (Amho Vmo)! 66 VmoM Amho nmcZH$Vm© n¥Ïdr d AmH$me Am{U ¶m Xmohm|À¶m‘ܶo Oo H$mhr Amho ˶m 55



Hw$amU gdmªMm, Vmo gd©e{º$‘mZ (AgyZhr) Agr‘ j‘merc Amho.' 67 ˶m§Zm gm§Jm, © H$arV "hm ^¶§H$a ‘hÎdmMm g§Xeo Amho. 68 (nU) ˶mH$S>o Vwåhr Xþcj 69 AmhmV.' (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘cm (ñdV:hÿZ) ˶m Cƒ XOm©À`m ñdJ©XVÿ m§À¶m g^oV (‘mZdmÀ¶m {Z{‘©Vr{df¶r) AmngmV H$m¶ H$m¶ dmX{ddmX Pmcm, ¶mMo ‘wirM kmZ Zmhr. 70 (¶m Jmoï>r ‘cm Ho$di A„mhÀ¶m g§Xeo mÛmao H$ië`m AmhoV). (Am{U) A„mhMm g§Xeo ‘m¶mH$S>o Ho$di ¶mgmR>r àH$Q> Ho$cm OmVmo H$s, ˶mÛmao ‘r (cmoH$m§Zm) ñnï>[a˶m gmdY H$amdo.' 71 Ooìhm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo ñdJ©XVÿ m§Zm åhQ>c,o "‘r (cdH$aM) ‘mVrnmgyZ ‘Zwî¶ {Z‘m©U H$aUma Amho. 72 ‘J Ooìhm ‘r ˶mg nyUn© Uo KS>dZy Q>mHo$Z d ˶mV ‘mPm AmË‘m ’w$§ H$cocm AgoZ, Voìhm Vwåhr (gd©) ˶mÀ¶mg‘moa ZV‘ñVH$ ìhm.' 73 Voìhm gd© ñdJ©XVÿ EH$Ì ZV‘ñVH$ Pmco. 74 nU Bãcrg (g¡VmZ) ZV‘ñVH$ Pmcm Zmhr, ˶mZo ‘r (‘Zwî¶mnojm loð> Agë¶mMo, åhUOoM) ‘JéarMo àXe©Z Ho$co. n[aUm‘r Vmo (g¡VmZ) g˶ ZmH$maUmè¶m§‘ܶo gm‘rc Pmcm. 75 A„mhZo åhQ>c,o "ho Bãcrg! Á¶mcm (åhUOoM ‘mZdmcm) ‘r ‘m¶m hmVm§Zr ~Z{dco Amho, Va ˶mÀ¶mg‘moa ZV‘ñVH$ Z hmoʶmg Vw¶mgmR>r H$moUVr Jmoï> H$maUr^yV R>acr? Vy ho ‘JéarMo àXe©Z H$aVmog H$s, Vy ˶m§À¶mn¡H$s Amhog Oo (Ho$di) ñdV:cm ‘moR>o g‘OVmV.' 76 (˶mda) g¡VmZ CÎmacm, "‘r ‘Zwî¶mnojm loð> Amho, (H$maU) Vy ‘cm AmJrnmgyZ {Z‘m©U Ho$cog Am{U ˶mcm ‘mVrnmgyZ.' 77 A„mhZo åhQ>c,o "Vy VmËH$mi ¶oWZy (ñdJu¶ n[agamVyZ) MmcVm hmo, H$maU ¶mnwT>o Vw¶mda (Am‘Mr H¥$nm ZgyZ) {Y¸$ma Amho. 78 Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xdgmn¶ªV Vy ‘m¶m emnmZo J«ñV Agerc.' 79 (˶mda) g¡VmZ åhUmcm, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ‘cm ˶m {Xdgmn¶ªV Cg§V Xo, Á¶m {Xder cmoH$m§Zm nwÝhm {Od§V H$aʶmV ¶oBc © .' 80 (A„mhZo) 596



597 81



CÎma {Xco, "Vwcm Cg§V XoʶmV Amcr. ˶m {ZYm©[aV {Xdgmn¶ªV (Á¶mMo kmZ Ho$di ‘cm Amho).' 82 (˶mda) Vmo åhUmcm, "Vw¶m gm‘϶m©Mr enW, ‘r ˶m gdmªZm (åhUOo g‘ñV ‘mZdOmVrg) gÝ‘mJm©nmgyZ ~hH$mdyZ Xÿa ZoD$Z gmoS>Zo . 83 nU ¶mV AndmX VwPo gƒo ^º$ AgVrc (åhUOo ˶m§Zm ‘mJ©^«ï> H$aʶmV ‘r ¶eñdr hmoUma Zmhr).' 84 A„mhZo åhQ>c,o "g˶ ho Amho, Am{U ‘r ~mocVmo Vo g˶M AgVo. 85 H$s, ‘r ZaH$mcm, Vy Am{U VwPo AZwgaU H$aUmao gd© cmoH$, ¶m§Zr ^ê$Z Q>mHo$Z.' 86 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "¶m (g§Xeo mnmoQ>r) ‘r Vw‘À¶mH$S>o H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV Zmhr, Zm ‘r (H$moU˶mhr àH$mao) T>mJ| H$aUmè¶m cmoH$m§nH¡ $s Amho. 87 ho (Hw$amU) gd© cmoH$m§gmR>r Ho$di EH$ ~moYJ«W§ Amho. 88 Am{U Vwåhmcm cdH$aM ¶mMr g˶Vm H$iyZ MwH$o c.'



gyah-39. AµO-µOw‘a Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. hm J«W§ A„mhH$Sy>Z àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho, Omo gd©e{º$‘mZ d (Agr‘) ~w{ÕdmZ Amho. 2 (n¡J~§ a!) hm J«W§ Amåhr Vw‘À¶mH$S>o g˶ (CÔoem§g{hV) àH$Q> Ho$cm Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. Va Vwåhr g§nUy © g‘n©U^mdmgh A„mhMrM CnmgZm H$am. 3 cjmV R>do m! g§nUy © g‘n©U^mdmgh AmkmnmcZ hm Ho$di A„mhMmM h¸$ Amho. Am{U Á¶m cmoH$m§Zr, ˶mÀ¶m{edm¶ BVam§Zm H$m¶©gmYH$ ~ZdyZ R>do co Amho, (Vo) åhUVmV, "Amåhr ˶m§Mr CnmgZm Ho$di ¶mgmR>r H$aVmo H$s, ˶m§À¶m ‘mܶ‘mVyZ Amåhmcm A„mhMo gm{Þܶ àmá ìhmdo.' {ZpíMVM A„mh (ݶm¶mÀ¶m {Xder) ˶m§À¶mXaå¶mZ ˶m~m~VrV Amncm {ZU©¶ gwZmdoc, Á¶m~m~VrV Vo ‘V^oX ~miJyZ AmhoV. A„mh Aem ‘mUgmcm gÝ‘mJ© XmIdV Zmhr, Omo AÅ>c ImoQ>maS>m Amho d ’$ma H¥$V¿Z Amho. 1



Hw$amU Oa A„mhZo BpÀN>co AgVo H$s, ˶mMmhr nwÌ Agmdm, Va ˶mZo Amnë¶m {Z{‘©Vrn¡H$s hdo ˶mMr (nwÌ åhUyZ) {ZdS> Ho$cr AgVr. Agr‘ Amho ˶mMr ‘{h‘m! Vmo Amho A„mh! EH$‘od! Oo-Oo ApñVËdmV Amho, ˶m gdmªda g§nUy © {Z¶§ÌU R>do Umam! 5 ˶mZo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr AW©nUy © CÔoemg{hV Ho$cocr Amho. VmoM amÌrZ§Va {Xdg AmUVmo Am{U {XdgmZ§Va amÌ Am{U ˶mZoM gy¶© Am{U M§Ð ¶m§Zm (Amnë¶m {Z¶‘mÀ¶m) AYrZ Ho$co Amho. ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$ Zo‘Zy {Xcoë¶m doiào ‘mUo Amnë¶m H$joV n[a^«‘U H$arV AgVmo. cjmV R>do m, Vmo gd©e{º$‘mZ Amho d ’$ma j‘merc Amho. 6 A„mhZo Vwåhmcm EH$m {OdmnmgyZ {Z‘m©U Ho$co Am{U ‘J ˶m‘YyZM ˶mZo ˶mMm OmoS>rXma {Z‘m©U Ho$cm. ˶mZo Vw‘À¶mgmR>r AmR> OmVtÀ¶m JwamT>mao m§À¶m OmoS>çm (åhUOo Za d ‘mXr) àXmZ Ho$ë¶m. Vmo Vwåhmcm Vw‘À¶m ‘mVm§À¶m J^m©e¶mV A§YH$mamÀ¶m VrZ AdñWm§Xaå¶mZ, EH$m Z§Va Xþgar Aem nÕVrZo {Z‘m©U H$arV AgVmo. (ho gd© H$aUmam) A„mh Amho Vw‘Mm nmcZH$Vm©! gd©Ì gÎmm ˶mMrM Amho. ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr. Va ‘J Vwåhr Hw$R>o ^aH$Q>V Mmccm AmhmV? 7 Oa (A„mhà{V) H¥$V¿ZVm ~miJmc Va (cjmV R>do m) A„mh H$mhr Vw‘Mm JaOd§V Zmhr. (nU) Amnë¶m ^º$m§‘ܶo H¥$V¿ZVoMr ^mdZm AgUo ˶mcm A{O~mV AmdS>V Zmhr. nU Oa Vwåhr ˶mÀ¶mà{V H¥$VkVm ~miJmc, Va Vw‘À¶mH$Sy>Z Agm à{VgmX ˶mcm {චAmho. AmoPo dmhUmam H$moUrhr Xþgè¶mMo AmoPo dmhUma Zmhr. ‘J Vwåhmcm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$S>Mo naVyZ Om¶Mo Amho. Va Vmo Vwåhmcm Vo gd© XmIdyZ XoBc © , Oo-Oo Vwåhr (Am`wî`mV) H$arV hmoVm. IamoIa, cmoH$m§À¶m ‘ZmV Oo H$mhr Amho, Vo gd© Vmo Mm§Jë¶màH$mao OmUyZ Amho. 8 Am{U Ooìhm ‘Zwî¶mg EImXo Xþ:I nmohmoMVo, Voìhm Vmo Amnë¶m



598



4



599 gyah-39. AµO-µO‘w a nmcZH$˶m©H$S>o nyU© g‘n©U^mdmgh (‘XVrgmR>r) ¶mMZm H$ê$ cmJVmo. nU Ooìhm Vmo Amnë¶mH$Sy>Z ˶mÀ¶mda Amnë¶m H¥$noZo AZwJh« àXmZ H$ê$Z (˶mMo H$ï> Xÿa H$aVmo, Voìhm ˶mÀ¶mV Ago n[adV©Z hmoVo H$s), Vmo ˶mg {dgê$Z OmVmo, Á¶mMm Vmo (g§H$Q>H$mir) Ymdm H$arV hmoVm. Am{U BVam§Zm A„mhMo g‘H$j R>ady cmJVmo, Vo ¶mgmR>r H$s, Xþgè¶m§Zmhr (A„mhÀ¶m) ‘mJm©nmgyZ ~hH$mdyZ gmoS>mdo. Omo (Ago Hw$H¥$˶ H$aVmo) ˶mg gm§Jm, "g˶ ZmH$maʶm‘wio Vwcm àmá hmoUmè¶m cm^m§Mm H$mhr H$mi (Oê$a) Cn^moJ H$ê$Z Ko, nU eodQ>r Vy ZaH$dmgr¶m§V Agerc.' 9 Omo ‘mUyg amÌrÀ¶m g‘¶r A„mhg‘moa ZV‘ñVH$ hmoVmo Am{U {dZ‘« ^mdmZo àmW©ZVo C^m Q>mH$V AgVmo, VgoM ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZm~Ôc gX¡d Xj AgVmo. Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H¥$noMr Anojm ~miJyZ AgVmo, Vmo (˶m ‘mUgmgmaIm hmoD$ eH$Vmo H$m, Omo ¶m Jmoï>tnmgyZ nyUn© Uo Xÿa Amho?) (˶m§Zm) {dMmam, "kmZr d AkmZr XmoKo g‘mZ hmoD$ eH$VmV H$m?' IamoIa, CnXoe Vo cmoH$ J«hU H$aVmV, Oo ~wÕrMm dmna H$aVmV. 10 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, (A„mh åhUVmo), "ho ‘m¶m lÕmd§V ^º$m§Zmo! Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr OmU R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$am). Oo cmoH$ ¶m OJmV gËH$‘} H$aVrc, ˶m§À¶mgmR>r Mm§Jcm ‘mo~Xcm Amho. Am{U (cjmV Agy Úm) A„mhMr ^y‘r ’$ma {demc Amho. Am{U Oo ghZercVm ~miJUmao AmhoV, ˶m§Zm A‘mn ‘mo~Xcm àXmZ Ho$cm OmB©c.' 11 (n¡J~§ a! Vwåhr cmoH$m§Zm) gm§Jm, "‘cm Aer Amkm XoʶmV Amcocr Amho H$s, ‘r Ho$di A„mhMrM CnmgZm H$amdr, ˶mÀ¶mMà{V nyU© g‘n©U^md ~miJyZ. 12 Am{U ‘cm Aer Amkm XoʶmV Amcr Amho H$s, gd©àW‘ ‘r ñdV: ˶m cmoH$m§nH¡ $s ìhmdo Oo A„mhcm nyUn© Uo g‘{n©V hmoVmV.' 13 ˶m§Zm gm§Jm, "‘r Oa ‘m¶m nmcZH$˶m©Mr Adkm H$aoZ Va ‘cm ˶m ^¶§H$a



Hw$amU {XdgmÀ¶m {ejoMo ^¶ dmQ>V.o ' ˶m§Zm gm§Jm, "‘r nyU© g‘n©U^mdmgh Ho$di A„mhMrM CnmgZm H$aVmo. 15 Va (g˶ ZmH$maUmè¶m§Zmo!) A„mhcm gmoS>y Z Vwåhr hdo ˶mMr CnmgZm H$am, (Vwåhmcm ˶mMo n[aUm‘ Adí¶ ^moJmdo cmJVrc). ˶m§Zm gm§Jm, Iè¶m AWm©Zo ZwH$gmZmV nS>Umao Vo cmoH$ AmhoV, Oo nwZéËWmZmÀ¶m {Xder ñdV:À¶m d Amnë¶m Hw$Qw>~§ r¶m§À¶m dmQ>çmcm ZwH$gmZ AmUʶmg H$maUr^yV R>aVrc. cjmV Agy Úm, hmM dmñV{dH$ ZwH$gmZ Amho.' 16 "˶m§À¶mdê$Z Am{U ImcyZ AmJrMo AmdaU Agoc (åhUOo ˶m§À¶m Mhÿ~mOyZ§ r AmJrZo ˶m§Zm doT>cc o o Agoc).' hrM Vr {ejm Amho, Á¶mMr OmUrd A„mh Amnë¶m ^º$m§Zm (nwÝhm nwÝhm) H$ê$Z XoVmo Amho. "ho ‘m¶m ^º$m§Zmo! (Zoh‘r) ‘mPr OmU ~miJyZ Agm.' 17 ˶m§À¶mgmR>r ew^dmVm© Amho, Oo g¡VmZr eº$s¨À¶m CnmgZonmgyZ ñdV:cm (nyUn© Uo) Xÿa R>do VmV Am{U nyU© g‘n©U^mdmgh A„mhH$S>o diVmV. (n¡J~§ a!) ‘m¶m Aem ^º$m§Zm ew^dmVm© EoH$dm. 18 ˶m§Zm Oo EoH$dco OmVo, Vo A{Ve¶ cjnydH© $ EoH$VmV, Am{U ˶mÀ¶m CËH¥$ï> AWm©Mo AZwgaU H$aVmV (åhUOo Vo Jmoï>tMm MwH$sMm AW© cmdV ZmhrV). hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zm A„mhZo gÝ‘mJu cmdcoco Amho. Am{U hoM Vo cmoH$ AmhoV Oo Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$aVmV. 19 Va CcQ>njr Omo ‘mUyg (A„mhÀ¶m) {ejogmR>r nmÌ R>acocm Amho. (ho n¡J~§ a!) Aem ‘mUgmg Vwåhr dmMdy eH$Vm H$m, Omo AmYrM ZaH$mÀ¶m AmJrV nS>cc o m Amho (åhUOo Vmo ZaH$mÀ¶m AmJrV nS>U,o AJXr AQ>i 20 Amho). nU Oo cmoH$ Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr OmU R>do Zy AgVmV, ˶m§À¶mgmR>r emhr ‘hmc AgVrc, Á¶m§À¶mda AmUIr ^ì¶ ‘hmc AmhoV. Am{U ˶m§À¶mImcyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc. ho Amho A„mhMo 600



14



gyah-39. AµO-µO‘w a 601 dMZ, Am{U A„mh Amnco dMZ H$Yrhr ‘moS>V ZgVmo. 21 (cmoH$m§Zmo!) Vwåhmcm ¶mMr OmUrd Zmhr H$m H$s, A„mh AmH$memVyZ (T>Jm§Ûmao) nmʶmMm dfm©d H$aVmo. ‘J O{‘ZrV nmʶmMo Pao àdm{hV H$aVmo. VmoM O{‘Zrda ZmZm{dY a§JmMr dZñnVr CJ{dVmo. Z§Va Ooìhm Vr gwH$y Z OmVmV, Voìhm ˶m Vwåhmcm {ndù¶m Pmcoë¶m {XgVmV. ‘J eodQ>r Vmo ˶m§Mm AJXr ^wgm H$ê$Z Q>mH$Vmo. IamoIa ¶m (IwUm§‘ܶo) g§Xeo AmhoV, ~wÕrMm dmna H$aUmè¶m cmoH$m§gmR>r. 22 Vmo ‘mUyg Á¶mÀ¶m A§V:H$aUmMo Ûma A„mhZo Bñcm‘gmR>r (Bñcm‘=A„mhà{V g§nUy © g‘n©U) Iwco Ho$coco Amho, Am{U ˶mcm A„mhH$Sy>Z gÝ‘mJ© XmIdUmam àH$me àmá Pmcocm Amho, (˶m ‘mUgmgmaIm Agy eH$Vmo H$m, Omo ‘ZmZo Am§Yim d ~{ham ~Zcocm Amho d Ag˶mÀ¶m A§YH$mamV MmMnS>V Amho). Va IoX Amho ˶m cmoH$m§~Ôc, Á¶m§Mr A§V:H$aUo A„mhMm CnXoe J«hU H$aʶmÀ¶m ~m~VrV (Jm’$sc d) H$R>mao ~Zcocr AmhoV. AgoM cmoH$ ñnï>[a˶m dmQ> MwH$coco AmhoV. 23 A„mhZo gdm}Îm‘ g§Xeo J«W§ àH$Q> Ho$cocm Amho, Á¶mVrc g§Xeo dMZo EH$‘oH$mg ({‘iVrOwiVr d) nyaH$ AmhoV Am{U nwÝhm-nwÝhm Amcocr AmhoV. (ho EoH$y Z qH$dm dmMyZ) ˶m cmoH$m§À¶m A§Jmda ehmao C^o amhVmV, Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr OmU ~miJyZ AmhoV. ‘J ˶m§Mo VZ d ‘Z ‘¥Xÿ hmoD$Z, A„mhÀ¶m ñ‘aUmgmR>r àd¥Îm hmoVmV. ho Hw$amU A„mhMo ‘mJ©Xe©Z Amho. ¶mÛmao Vmo BpÀN>Vmo ˶mg ‘mJ©Xe©Z àXmZ H$aVmo (AWm©VM g˶mMm emoYH$mbm) Am{U Á¶mcm A„mh ‘mJ©^ï« > H$aVmo, ˶mg H$moUrhr ‘mJ©Xe©Z H$ê$ eH$V Zmhr. 24 Vmo ‘mUyg Á¶mcm nwZéËWmZmÀ¶m {Xder H$R>mao {ejonmgyZ ñdV:Mm ~Mmd H$aʶmgmR>r Amnë¶m Mohè¶mcmM T>mc ~Zdmdo cmJoc, (Va Aem ‘mUgmMr VwcZm ñdJm©V AmXe© gwImÀ¶m AdñWoV Agcoë¶m ‘mUgmer hmoD$



Hw$amU eH$Vo H$m?) Am{U (˶m {Xder) XþamMmar cmoH$m§Zm gm§{JVco OmB©c, "(AmVm) MmIm Amnë¶m H$‘mªMr ’$io.' 25 ˶m§À¶m AmYrÀ¶m cmoH$m§Zrhr (n¡J~§ am§Ûmao àH$Q> Pmcoë¶m g˶mcm) ImoQ>o R>a{dco. Va {ejm ˶m§À¶mda ˶m {XeoZo MmcyZ Amcr, Á¶mMr ˶m§Zm A{O~mV H$ënZm (dm Anojm) ZìhVr. 26 Voìhm A„mhZo ˶m§Zm ¶m OJmVrc OrdZmVhr Zm‘wîH$sMr Md MmIm¶cm cmdcr. Am{U ¶mZ§VaÀ¶m AZ§VH$mcrZ OrdZmV {‘iUmar {ejm Va ’$maM ‘moR>r Amho. H$Xm{MV ¶m cmoH$m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Pmcr AgVr..... 27 Amåhr ¶m Hw$amUmV AZoH$ àH$maMr CXmhaUo cmoH$m§Zr ~moY ¿¶mdm åhUyZ àñVwV Ho$cocr AmhoV. 28 ho Hw$amU (ñnï>) Aa~r ^mfoV Amho H$moU˶mhr àH$maMr pŠcï>Vm ¶mV Zmhr. ho ¶mgmR>r (àH$Q> H$aʶmV Amcoco Amho) H$s, cmoH$m§Zr A„mhMr OmU ~miJmdr. 29 (BWo) A„mh Vw‘À¶mg‘moa EH$ (~moYna) CXmhaU gmXa H$arV Amho, XmoZ ‘mUgo (Jwcm‘) AmhoV, EH$ Agm Amho, Á¶mMo AZoH$ ‘mcH$ AmhoV, Á¶m§Mo EH$‘oH$m§er nQ>V Zmhr. Am{U Xþgam Agm Amho, Á¶mMm EH$M ‘mUyg ‘mcH$ Amho. ¶m XmoKm§Mr AdñWm gmaIr Agy eH$Vo H$m? (Zmhr-‘wirM Zmhr.) gd© àe§gm Ho$di A„mhgmR>rM Amho nU ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm (¶m dmñVdmMr) OmU Zmhr. 30 (n¡J~§ a!) Vwåhmcmhr ‘am¶Mo Amho Am{U Vo XoIrc ‘aUma AmhoV, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 31 ‘J Vwåhr cmoH$ ݶm¶mÀ¶m {Xder Amnë¶m nmcZH$˶m©g‘moa Amnmnco dmX{ddmX (d ‘V^oX) àñVwV H$amc. 32 ˶m ‘mUgmnojm A{YH$ Xþï> Xþgam H$moU Agy eH$Vmo, Omo A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMVmo Am{U Ooìhm g˶ ˶mÀ¶mH$S>o ¶oV,o Vo ñdrH$maʶmg Vmo ZH$ma XoVmo. Va Aem g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZ cmoH$m§Mo (C{MV) ñWmZ ZaH$ Zgoc H$m? 33 nU Omo H$moUr g˶ KoD$Z Amcm Amho Am{U Á¶mZo ˶mg A§V:H$aUmnmgyZ g˶ åhUyZ ñdrH$macoco Amho. hoM Vo cmoH$ AmhoV, Oo 602



603 gyah-39. AµO-µO‘w a (Iè¶m AWm©Z)o A„mhMr OmU R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$aUmao) AmhoV. 34 ˶m§À¶mgmR>r ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o Vo gd© H$mhr àmá hmoBc © , Á¶mMr Vo 35 BÀN>m H$aVrc. hm Amho ‘mo~Xcm gËH$‘} H$aUmè¶m§gmR>r. A„mh (Aem cmoH$m§À¶m) H$‘©dhrVyZ (˶m§À¶m hmVyZ KS>cëo ¶m) MwH$m nwgZy Q>mHo$c. Am{U ˶m§Zr Or Mm§Jcr H$‘} Ho$cocr AgVrc, ˶mZwgma ˶m§Zm (Mm§Jcm) ‘mo~Xcm àXmZ H$aoc. 36 A„mh Amnë¶m ^º$mgmR>r nwago m Zmhr H$m? Varhr (ho AZoH$o ídadmXr cmoH$) Vwåhmcm ˶m (H$mën{ZH$ X¡dr eº$s¨M)o ^¶ XmIdVmV (Á¶m§Mr Vo ñdV: CnmgZm H$aVmV). (cjmV R>do m,) A„mh Á¶mg nW^«ï> H$aVmo, ‘J ˶mg H$moUrhr gai ‘mJ© XmIdy eH$V Zmhr. 37 ¶mCcQ> A„mh Á¶mg gai ‘mJ© XmIdoc, ˶mg H$moUrhr ~hH$mdyZ nW^«ï> H$ê$ eH$V Zmhr. A„mh gd©e{º$‘mZ Am{U dmB©Q>mMm {~‘moS> H$aʶmg g‘W© Zmhr H$m? 38 (~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm) Ooìhm Vwåhr {dMmamc H$s, AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Zm H$moUr {Z‘m©U Ho$co, Va Vo {ZpíMVnUo CÎma XoVrc, "(AWm©VM) A„mhZo.' (n¡J~§ a!) ˶m§Zm {dMmam H$s, Vwåhr ¶m{df¶r H$Yr qMVZ Ho$co Amho H$m H$s, A„mhcm gmoS>y Z Á¶m§Mm Vwåhr Ymdm H$aVm, Vo (Vw‘Mo H$mën{ZH$ X¡dV,) A„mhZo ‘cm EImXo H$ï> nmoMdco Va ˶mg Xÿa H$ê$ eH$VmV H$m? qH$dm A„mhZo ‘m¶mda EImXo AZwJh« H$aʶmMo R>a{dco Va Vo ˶mÀ¶m ˶m AZwJh« mg amoIy eH$VmV H$m? (n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, "A„mh ‘m¶mgmR>r n¶m©á Amho, {dídmg R>do UmaoM ˶mÀ¶mda {dídmg R>do VmV.' 39 ˶m§Zm gm§Jm, "(g˶ ZmH$maUmè¶m) ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! Vwåhr Or H$‘} H$ê$ eH$Vm, Vr Vwåhr H$am, Am{U ‘r XoIrc H$‘© H$arV Amho. cdH$aM Vwåhmcm (Vw‘À¶m H$‘mªMr h{H$JV) H$iyZ ¶oBc © .' 40 H$s, H$moUmda (¶m OJmV) An‘m{ZV H$ê$Z gmoS>Umar {ejoMr AmnÎmr ¶oBc © . Am{U H$moUmcm (¶mZ§VaÀ¶m OJmV) H$Yrhr



Hw$amU Z g§nUmar {ejm {‘ioc (ho AmnU nmhÿ). 41 (n¡J~§ a!) Amåhr g‘ñV ‘mZdOmVrÀ¶m ‘mJ©Xe©ZmgmR>r hm J«W§ g˶ g§Xeo mgh Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> Ho$cocm Amho. Va Omo H$moUr ‘mJ©Xe©ZmMo AZwgaU H$aoc, Vmo ñdV:À¶m ^ë¶mgmR>rM H$aoc. Am{U Omo H$moUr ^Q>H$y Z gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa OmB©c Va ˶mÀ¶m ¶m ^aH$Q>ʶmMo n[aUm‘ ˶mcmM ^moJmdo cmJVrc. Va Vwåhr ˶m§Mo H$mhr aIdmcXma Zmhr. 42 A„mh cmoH$m§À¶m ‘¥Ë¶yMr doi Amë¶mda ˶m§Mo AmË‘o (earamVyZ H$m¶‘ñdê$nr) H$mTy>Z KoVmo, Am{U Á¶m§Mr doi AOyZ Amcr Zmhr ˶m§Mo AmË‘o PmonÀo ¶m AdñWoV Amnë¶mH$S>o KoV AgVmo. Am{U ‘J Á¶m§Zm ‘¥Ë¶y XoʶmMo ˶mZo R>a{dcoco AgVo ˶m§À¶m AmËå¶m§Zm ñdV:H$S>Mo R>do Zy KoVmo. Am{U BVam§Mo AmË‘o EH$m {ZYm©[aV AdYrn¶ªV naV nmR>{dVmo. IamoIa, ¶m‘ܶo g§Xeo AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo qMVZ H$aVmV. 43 ¶m cmoH$m§Zr A„mhcm gmoS>y Z BVam§Zm ˶m§Mo {e’$magH$V} ~ZdyZ R>do co Amho H$s H$m¶? ˶m§Zm gm§Jm, "Oar Vo H$emdahr {Z¶§ÌU R>do Umao ZmhrV, Zm Vo g‘O ~miJUmao (kmZr) AmhoV (VarXoIrc?).' 44 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "gd© àH$maÀ¶m {e’$maerMm A{YH$ma Ho$di A„mhÀ¶m hmVr Amho. AmH$me Am{U n¥Ïdrda (åhUOoM g‘ñV g¥ï>rV) ˶mMrM gÎmm Amho. ‘J eodQ>r Vwåhm gdmªZm ˶mÀ¶mH$S>Mo naV AmUbo OmB©b.' 45 Am{U Ooìhm Ho$di A„mhMoM Zmd M{M©co OmVo, Voìhm ¶mZ§VaÀ¶m OrdZmda {dídmg Z R>do Umè¶m cmoH$m§À¶m ‘Zm§V {VQ>H$mam {Z‘m©U hmoVmo. nU Ooìhm A„mhcm gmoS>y Z, ˶m (H$mën{ZH$ eº$s¨M)o Zmd M{M©co OmVo, Voìhm Vo A˶§V Iye hmoVmV. 46 (n¡J~§ a! Vwåhr AemàH$mao A„mhH$S>)o àmW©Zm H$am, "ho A„mh! AmH$me d n¥Ïdr ¶m§À¶m {Z‘m©Ë¶m, AÑí¶ d Ñí¶ ¶m§À¶m km˶m, VyM ({ZpíMVnUo) Amnë¶m ^º$m§À¶m Xaå¶mZ ˶m ~m~VrV {ZU©¶ H$aUma Amhog, Á¶m~m~VrV Vo ‘V^oX ~miJyZ 604



605 gyah-39. AµO-µO‘w a AmhoV.' Am{U Oa A˶mMmar cmoH$m§H$S>,o ¶m n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho, Vo gd© Agoc Am{U VodT>Mo AmUIrhr Agoc, Am{U Vo ݶm¶mÀ¶m {Xder (ZaH$mÀ¶m) H$R>mao {ejonmgyZ ñdV:cm dmM{dʶmgmR>r (‘w{º$)X§S> åhUyZ XoD$ H$aVrc (VarXoIrc ˶m§Mr ˶m {ejonmgyZ H$Xm{n gwQ>H$m hmoUma Zmhr). H$maU A„mhH$Sy>Z ˶m {Xder ˶m§Zm Aem Jmoï>r XmI{dë¶m OmVrc, Á¶m§Mr H$ënZm ˶m§Zr H$Yrhr Ho$cocr ZgUma. 48 Am{U ˶m§À¶mg‘moa ˶m§Mr (gd©) dmB©Q> H¥$˶o CKS> Ho$cr OmVrc. Am{U ˶m ({ejoZ)o Vo doT>co Jocc o o AgVrc, {OMr Vo {I„r CS>drV AgV. 49 Am{U Ooìhm ‘mUgmcm EImXo H$ï> nmohmoMVo, Voìhm Vmo Amåhmcm ‘XVrgmR>r {dZdUr H$ê$ cmJVmo. nU Ooìhm Amåhr ˶mÀ¶mda AZwJh« H$aVmo, Voìhm Vmo Ago åhUy cmJVmo H$s, ho gd© ‘cm ‘m¶m ¶mo½¶Vo‘i w o àmá Pmcoco Amho. Zìho, (hm AZwJh« Va ‘mUgmMr) H$gmoQ>r nmhʶmgmR>r Amho, nU ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$m§Zm (¶m dmñVdmMr) OmUrd Zmhr. 50 ˶m§À¶mnyduMo cmoH$ XoIrc AgoM åhUV AgV. Va Or (H$‘©ê$nr) H$‘mB© ˶m§Zr Ho$cr, ˶m§À¶m H$mhrM H$m‘r Amcr Zmhr. 51 Va Or XþîH¥$˶o ˶m§Zr Ho$cr hmoVr ˶mMo Xþîn[aUm‘ ˶m§À¶mda CcQ>c.o Am{U ¶m cmoH$m§nH¡ $s Oo A˶mMmar AmhoV, ˶m§À¶mg‘moa XoIrc ˶m§À¶m XþîH¥$˶m§Mr dmB©Q> ’$io cdH$aM ¶oVrc. Vo Am‘À¶m (¶m ¶moOZocm) H$Yrhr {d’$c H$ê$ eH$V ZmhrV. 52 ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Zmhr H$m H$s, A„mh BpÀN>Vmo ˶mg {dnwc à‘mUmV CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo, Am{U BpÀN>Vmo ˶mg H$‘r à‘mUmV àXmZ H$aVmo? IamoIa ¶mV g§Xeo AmhoV, lÕmd§V cmoH$m§gmR>r. 53 (n¡J~§ a! cmoH$m§Zm) gm§Jm H$s, (A„mh åhUVmo), "Á¶m§Zr ñdV:À¶m {Odmda Aݶm¶ Ho$cocm Amho Aem ‘m¶m ^º$m§Zmo! AmVm A„mhMr H¥$nm àmá hmoUma Zmhr Ago g‘OyZ {Zame hmoD$ ZH$m. IamoIa, A„mh Vw‘À¶m gd© MwH$m 47



Hw$amU ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c. Vmo ‘m’$ H$aUmam d X¶m H$aUmam Amho. 54 (`mnwT>)o Vwåhr Amnco g§nUy © ܶmZ Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o didm. Am{U ˶mÀ¶m {ejoMo g§H$Q> Vw‘À¶mda ¶oʶmnydu ˶mÀ¶m AmkmnmcZmÀ¶m ‘mJm©Mm Adc§~ H$am. (EH$Xm ˶mMr {ejm ¶oD$Z R>no ë¶mZ§Va) Vwåhmcm H$moUrhr gmhmæ¶ H$ê$ eH$Uma Zmhr.' 55 Am{U Vw‘À¶mH$S>o Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Oo H$mhr nmR>{dʶmV Amco Amho ˶mÀ¶m CËH¥$ï> AWm©Mo nmcZ H$am (åhUOo MwH$sMm AW© cmdʶmMo à¶ËZ H$ê$ ZH$m). ¶mnydu H$s, Vw‘À¶mda AMmZH$nUo (B©ídar¶) {ejoMo g§H$Q> MmcyZ ¶oBc © . Am{U Vwåhmcm Ver H$ënZmXoIrc Zgoc. 56 Ago hmoD$ Z¶o H$s, Z§Va EImÚmcm ¶m Jmoï>rMr OmUrd hmoBc © Am{U Vmo åhUoc, "IoX Amho ‘m¶mda! ‘r A„mhà{V Amnë¶m H$V©ì¶m§À¶m ~m~VrV H$gyadma R>acmo. (Aaoa!o ‘r H$gm Jm’$sc hmoVmo H$s), ‘r (g˶mMr) {I„r CS>{dUmè¶m cmoH$m§V gm‘rc hmoVmo.' 57 qH$dm H$moUr (Voìhm) Ago åhUy cmJoc, "Oa A„mhZo ‘cm ‘mJ© XmIdcm AgVm Va ‘r XoIrc ˶mMr OmU ~miJyZ (OrdZ ì¶VrV Ho$coë¶m) cmoH$m§nH¡ $s Agcmo AgVmo.' 58 qH$dm {ejm g‘moa nmhÿZ, EImXm H$moUr Ago åhUy cmJoc, "Oa ‘cm (AmUIr ’$º$) EH$Xm nwÝhm OJmV OmʶmMr g§Yr {‘imcr Va ‘r ({ZpíMVnUo) gXmMmar cmoH$m§nH¡ $s AgoZ.' 59 (A„mh åhUoc,) "Zmhr, (Aer g§Yr nwÝhm Zmhr.) ‘mPo g§Xeo Vw¶mH$S>o Amco hmoV,o nU Vy ˶m§Zm ImoQ>o R>a{dcog Am{U ‘JéarMo àXe©Z Ho$cog Am{U AemàH$mao Vy ˶m cmoH$m§nH¡ $s Pmcmg Oo g˶ ZmH$maUmao hmoV.o ' 60 Vwåhmcm ݶm¶mÀ¶m {Xder ˶m cmoH$m§Mo Mohao H$mio nS>cc o o {XgVrc. Á¶m§Zr A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMë¶m hmo˶m. ‘JéarMo àXe©Z H$aUmè¶m cmoH$m§Mo {R>H$mU (ñdm^m{dH$[a˶m) ZaH$m‘ܶo ZgUma H$m? 61 nU A„mh ˶m cmoH$m§Zm (^ì¶) ¶emgh (gd© àH$maÀ¶m H$ï>mn§ mgyZ H$m¶‘) ‘wº$s àXmZ H$aoc, Oo 606



607 gyah-39. AµO-µO‘w a ˶mMr OmU ~miJyZ (OrdZ ì¶VrV H$arV) am{hco. (˶mZ§Va nwT>)o ˶m§Zm H$moU˶mhr àH$maÀ¶m ÌmgmMo Zm H$Yr ñne© hmoBc © , Zm Vo H$Yr Xþ:Ir hmoVrc. 62 A„mh à˶oH$ Jmoï>rMm {Z‘m©Vm Amho. Am{U VmoM gdmªMm gm§^miH$Vm© (nmcZH$Vm©) Amho. 63 AmH$me d n¥Ïdr (À¶m gd© I{Oݶm§À¶m) {H$ëë¶m ˶mÀ¶mM hmVr AmhoV. (IamoIa) VoM cmoH$ A¶eñdr R>aUma AmhoV, Oo A„mhÀ¶m g§Xeo m§Zm ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hco. 64 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "ho AkmZr cmoH$m§Zmo! Vwåhr ‘cm A„mhcm gmoS>y Z, BVa (Cnmñ¶m§Mr) CnmgZm H$aʶmgmR>r gm§JV AmhmV? 65 Vw‘À¶mH$S>o Am{U Vw‘À¶m nyduÀ¶m cmoH$m§H$S>o B©ídadmUr àH$Q> H$aʶmV Amcocr Amho. Oa Vwåhr BVam§Zm A„mhÀ¶m (B©ídaËdmV) gh^mJr R>a{dʶmMo (nmn) H¥$˶ H$amc Va Vw‘Mr gd© H¥$˶o dm¶m OmVrc Am{U Vwåhr (A„mhÀ¶m H¥$nonmgyZ H$m¶‘) d§{MV Pmcoë¶m (cmoH$m§V) Agmc. 66 Voìhm (cmoH$m§Zmo!) Ho$di A„mhMr CnmgZm H$am. Am{U (˶mÀ¶mà{V) Zoh‘r Am^ma 춺$ H$aUmao ~Zm.' 67 (~hþg»§ ¶) cmoH$m§Zm ˶mÀ¶m ‘hmZVoMr OmU Zmhr Oer H$s, Vr Agm¶cm nm{hOo. (Vmo Agm ‘hmZ Amho H$s,) ݶm¶mÀ¶m {Xder g§nUy © n¥Ïdr ˶mÀ¶m ‘wR>rV (chmZer dñVy) Agë¶mà‘mUo Agoc. Am{U gd© AmH$me ˶mÀ¶m hmVmV EImÚm JwS§ >micoë¶m dñVyà‘mUo Agoc. Agr‘ H$s{V©dmZ Amho Vmo! Am{U ˶mMo g‘H$j R>a{dʶmÀ¶m cmoH$m§À¶m ˶m ({ZamYma) H¥$˶mer ˶mMm H$mhrM g§~Y§ Zmhr, Vmo loð>V‘ Amho. 68 Am{U (˶m {Xder) Ooìhm qeJ ’w$§ H$co OmB©c, Voìhm AmH$me Am{U n¥Ïdrda Omo H$moUr Amho, (gd© Ord) ~oeÕ w hmoD$Z (Imcr) H$mogioc, nU ’$º$ Á¶m§À¶m~m~VrV A„mh BÀN>rc (Vo ‘mÌ Ë¶mVyZ dJico OmVrc). ‘J Ooìhm Xþgè¶m doigo qeJ ’w$§ H$co OmB©c Va Vo gd© CRy>Z (A„mhÀ¶m ݶm¶mgZmg‘moa) C^o amhVrc Am{U Amnë¶m g^modma nmhÿ cmJVrc. 69 (˶m {Xder) n¥Ïdr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m



Hw$amU àH$memZo COiyZ {ZKoc. Am{U (à˶oH$mMr) H$‘©dhr CKSy>Z (g‘moa) R>do cr OmB©c. Am{U n¡J~§ a Am{U gmjrXma (åhUOo n¡J~§ am§ZV§ a n¡J~§ am§Mo H$m¶© nwT>o gwê$ R>do Umao cmoH$ A„mhÀ¶m ݶm¶mc¶mV) hOa Ho$co OmVrc. Am{U cmoH$m§Xaå¶mZ ݶm¶nydH© $ {ZdmS>m H$aʶmV ¶oBc © Am{U ˶m§À¶mda ‘wirM Aݶm¶ Ho$cm 70 OmUma Zmhr. H$maU à˶oH$mg ˶mÀ¶m H$‘mªMm nwano ay ‘mo~Xcm {Xcm OmB©c. Am{U Vo H$m¶-H$m¶ H$arV AmhoV, ho ˶mcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho. 71 Á¶m cmoH$m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm hmoVm, ˶m§Zm JQ>m-JQ>mZo ZaH$mH$S>o hmH$cyZ ZoʶmV ¶oBc © . Am{U Ooìhm Vo ZaH$mnmer nmohmoMVrc, Voìhm ˶mMo XadmOo CKS>co OmVrc. Am{U ˶mMo aIdmcXma ˶m§Zm {dMmaVrc, "Vw‘À¶mH$S>o Vw‘À¶m‘YyZM n¡J~§ a Amco ZìhVo? Oo Vwåhmcm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mo g§Xoe EoH$drV AgV? Am{U Oo Vwåhmcm ¶m (ݶm¶mÀ¶m) {XdgmÀ¶m AmJ‘Zm{df¶r gmdY H$arV AgV?' Vo (ZaH$mg nmÌ R>acoco cmoH$) CÎma XoVrc, "hmo¶ (AWm©VM)! Vo Amco hmoVo (Am{U ˶m§Zr nyUn© Uo Amnco H$V©ì¶ nma nmS>c)o .' nU, {ejoMm {ZU©¶ g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m ~m~VrV Iam R>aUma hmoVm (Vmo AmO R>acocm Amho). 72 (Am{U) ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c, "ZaH$mV H$m¶‘ñdê$nr amhʶmgmR>r ˶mÀ¶m ÛmamVyZ ˶mV àdoe H$am.' (IamoIa,) {H$Vr dmB©Q> {R>H$mU Amho, ImoQ>m A{^‘mZ {‘adrV am{hcoë¶m cmoH$m§M!o 73 nU Á¶m cmoH$m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr OmU ~miJyZ (OrdZ ì¶VrV Ho$coc)o Agoc Va Aem cmoH$m§Zm JQ>m-JQ>mZo ñdJm©H$S>o ZoʶmV ¶oBc © . Am{U Ooìhm Vo ñdJm©À¶m Odi nmohmoMVrc, ˶mMr Ûmao CKS>ʶmV ¶oVrc. Voìhm ˶mMo aIdmcXma ˶m§Zm åhUVrc, "Vwåhmcm (gX¡d) em§Vr cm^mo, AmVm AJXr ‘OoV amhm. ˶mV H$m¶‘ amhʶmgmR>r XmIc ìhm.' 74 Am{U Vo (ñdJ©{Zdmgr) cmoH$ åhUVrc, "gd© ñVwVr A„mhgmR>rM Amho, Á¶mZo Amåhmcm {Xcoco dMZ nyU© Ho$coco Amho. Am{U ˶mZo Amåhmcm ¶m (ñdJu¶) ^y‘rMo 608



609



dmag ~Zdco. Amåhr BWo ñdJm©V hdo {VWo amhÿ eH$Vmo.' (IamoIa) {H$Vr CËH¥$ï> ‘mo~Xcm Amho (A„mhÀ¶m ‘mJm©V) l‘ H$aUmè¶m§Mm! 75 Am{U (n¡J~§ a!) Vwåhr (˶m {Xder) ñdJ©XVÿ m§Zm nmhmc H$s, Vo (gd©e{º$‘mZ A„mhÀ¶m) qghmgZm^modVr C^o AmhoV Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ñVw{VJmZ d nm{dͶJmZ H$aʶmV ì¶ñV AmhoV. (˶m {Xder gd©) cmoH$m§À¶m Xaå¶mZ ݶm¶nydH© $ ’¡$gcm gwZmdyZ Pmë¶mZ§Va (MhÿH$Sy>Z) hrM KmofUm hmoBc © H$s, gd© OJm§Mm nmcZH$Vm© Agcocm A„mhM gd© àH$maÀ¶m ñVwVrg nmÌ Amho.



gyah-40. Ac-‘mo‘rZ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. hm0 ‘r‘0 2 hm g§Xeo J«W§ A„mhH$Sy>Z àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho, Omo gd©e{º$‘mZ Amho, gd©k Amho. 3 nmnm§Mr j‘m H$aUmam d níMmÎmmnmMm ñdrH$ma H$aUmam Amho. (VgoM Xþï>mg§ ) H$R>mao {ejm H$aUmam (hr), Am{U Agr‘ H¥$nm H$aʶmg g‘W© Agm (Vmo Amho). ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr. gdmªZm ˶mÀ¶mH$S>Mo naVm¶Mo Amho. 4 A„mhÀ¶m g§Xeo m§{df¶r Ho$di VoM cmoH$ {ddmX {Z‘m©U H$aVmV Oo g˶ ZmH$maUmao (lÕmhrZ) AmhoV. (n¡J~§ a!) ˶m§À¶m ^yVcmdarc g{H«$¶Vo‘i w o Vw‘Mr Aer ’$gJV ìhm¶cm ZH$mo H$s, Vo (^yVcmda) H$mhrhr H$ê$ eH$VmV. 5 ˶m§À¶mnydu ZyhÀ¶m cmoH$m§Zr (n¡J~§ amÛmao àH$Q> Pmcoë¶m g˶g§Xeo mcm) ImoQ>o R>a{dco, VgoM ˶mÀ¶m Z§VaÀ¶m cmoH$m§nH¡ $s à˶oH$ OZg‘yhmZo (ImoQ>o R>a{dco,) ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$ g‘yhmZo ˶m§À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amcoë¶m n¡J~§ am{déÕ Ë¶mcm Ooarg AmUʶmÀ¶m CÔoemZo H$Q> aMcm. VgoM ImoQ>çm Jmoï>tÀ¶m AmYmao (n¡J~§ am§er) ¶m hoVZy o dmX KmVcm H$s, g˶mcm {d’$c H$amdo. Voìhm (˶m§À¶m ¶m dV©Zm‘wi)o ‘r ˶m§Zm nH$S>c,o (IamoIa), {H$Vr 1



Hw$amU ^¶§H$a hmoVr, ‘r ˶m§Zm Ho$cocr {ejm! 6 AemàH$mao Vw¶m nmcZH$˶m©Mo eãX g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m ~m~VrV Iao R>aco, Vo ZaH$mÀ¶m A¾rMo dmgr AmhoV. 7 Oo (ñdJ©XVÿ A„mhÀ¶m) qghmgZmMo kmZ ~miJyZ AmhoV Am{U Vo ˶mÀ¶m ’$ma {ZH$Q> AmhoV. Vo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ñVwVrgh ‘{h‘mJmZ H$arV AgVmV. VgoM Vo A„mhda {dídmg R>do VmV Am{U Vo {dídmg R>do Umè¶m (lÕmd§Vm§gmR>r) ˶mÀ¶mH$S>o j‘m¶mMZm H$arV AgVmV. åhUVmV, "ho à^y! Vw¶m H¥$noZo d kmZmZo Oo-Oo ApñVËdmV Amho, ˶m§Zm doT>y Z KoVcoco Amho. (ho A„mh!) Vy ˶m cmoH$m§Zm ‘m’$ H$ê$Z Q>mH$ Oo níMmÎmmnX½Y hmoD$Z Vw¶mH$S>o diVmV Am{U Vw¶m ‘mJm©Mm Adc§~ H$aVmV. Vy ˶m§Zm ZaH$mÀ¶m {ejonmgyZ (Adí¶) dmMd.' 8 "ho à^y! Vy ˶m§Zm H$m¶‘ dmñVì¶mÀ¶m ~mJm§V à{dï> H$a, Á¶m{df¶r Vy ˶m§Zm dMZ {Xcoco Amhog. ˶m§À¶mgmo~V ˶m§Mo AmB©dS>rc, ˶m§À¶m nËZr Am{U ˶m§Mr ‘wco ¶m§À¶mn¡H$s Oo gXmMmar AgVrc ˶m§Zmhr Vy ˶mV àdoe Xo. IamoIa, Vy gd©e{º$‘mZ Am{U Añgc ~w{ÕdmZ Amhog. 9 VgoM gd© àH$maÀ¶m dmB©Q> Jmoï>tnmgyZ ˶m§Mo ajU H$a. ˶m {Xder Á¶m§Zm Vy dmB©Q> H¥$˶m§À¶m Xþîn[aUm‘mnmgyZ dmMderc Va ˶m§À¶mda VwPr (’$ma ‘moR>r) H¥$nm hmoBc © . hoM gd©lðo > ¶e Amho.' 10 nU (˶m {Xder) g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm gm§{JVco OmB©c, "(AmO) Vwåhmcm ñdV:~Ôc Omo {VQ>H$mam dmQ>Vmo, ˶mhÿZhr A{YH$ {VQ>H$mam (Vw‘À¶m{df¶r) A„mhcm dmQ>V hmoVm, Ooìhm Vwåhmcm g˶ lÕoMm A§JrH$ma H$aʶmgmR>r ~mocm{dco OmV hmoVo Am{U Vwåhr ‘mÌ g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ hmoVm.' 11 Vo åhUVrc, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Vy Amåhmcm XmoZ doim ‘¥Ë¶y {Xcog d XmoZ doim OrdZ àXmZ Ho$cog. Va AmVm Amåhr Am‘À¶m AnamYm§Mr H$~wcr XoV AmhmoV, Voìhm ¶mVyZ ~mhoa {ZKʶmMm EImXm ‘mJ© Amho H$m? 610



611 gyah-40. Ac-‘mo‘rZ (˶m§Zm gm§{JVco OmB©c,) "AmO Vw‘À¶mda ho ¶mgmR>r AmoT>dcoco Amho, H$maU Ooìhm Vwåhmcm Ho$di A„mhM (Vw‘Mm {Z‘m©Vm, nmcZH$Vm©, Cnmñ¶ Am{U gd© H$mhr) Agë¶mMo gm§{JVco OmV hmoV,o Voìhm Vwåhr Vo ‘mZʶmg ZH$ma {XcmV. nU Ooìhm ˶mMo g‘H$j R>a{dco OmV, Vo (‘mÌ) Vwåhr ‘mZV hmoVm. AmVm {ZU©¶ Ho$di A„mhÀ¶mM hmVr Amho, Omo gdm}ƒ Am{U Agr‘ ‘hmZ Amho. 13 VmoM Amho Omo Vwåhmcm (Vw‘À¶m g^modma ngacoë¶m {ZgJm©V) Amnë¶m (gm‘϶m©À¶m) IwUm XmIdrV AgVmo Am{U AmH$memVyZ Vw‘À¶mgmR>r CnOr{dH$m nmR>dVmo (åhUOo ˶mZo AmH$me d n¥Ïdrda Or ì¶dñWm {Z‘m©U Ho$cocr Amho, ˶mÛmao ‘mZdmcm CnOr{dH$m àmá hmoV)o . Am{U ~moY Va Vmo ‘mUyg J«hU H$aVmo Omo A„mhMr AmoT> ~miJyZ Amho. 14 åhUyZ (lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr) A„mhMmM Ymdm H$am, ˶mÀ¶mà{V nyU© g‘n©U^md ~miJyZ. ‘J g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm (Vw‘À¶m) ¶m Jmoï>r~Ôc {H$Vr H$m dmB©Q> dmQ>V Zmhr! 15 VmoM Amho gdm}ƒ Am{U g‘ñV {dídmÀ`m gÎmmH|$ÐmMm ‘mcH$! Vmo Amnë¶m ^º$m§nH¡ $s BpÀN>Vmo, ˶mÀ¶mH$S>o (ñdJ©XVÿ mÛmao) Amncm g§Xeo nmR>dVmo. ¶m hoVZy o H$s, cmoH$m§Zm ˶m {XdgmÀ¶m AmJ‘Zm{df¶r gmdY Ho$co Omdo, Á¶m {Xder ˶m§Mr ˶mÀ¶mer ^oQ> hmoUma Amho. 16 ˶m {Xder Ooìhm gd©OU (Amnë¶m H$~arVyZ CRy>Z A„mhg‘moa) ¶oVrc, Voìhm ˶m§Mr H$moUVrhr Jmoï> A„mhnmgyZ cncocr amhUma Zmhr. ˶m {Xder (˶m§Zm {dMmaco OmB©c H$s,) AmO H$moUmMr gÎmm Amho? (CÎmamMr KmofUm hmoBc © H$s,) EH$‘od, gdmªda {Z¶§ÌU Agcoë¶m gd©e{º$‘mZ A„mhMr! 17 (gm§{JVco OmB©c), "AmO à˶oH$mg ˶mÀ¶m (H$‘©ê$nr) H$‘mB©Mm ‘mo~Xcm {‘ioc, AmO H$moUmdahr Aݶm¶ hmoUma Zmhr. IamoIa, A„mh ’$maM Ëd[aV {heo~ H$aUmam Amho. 12



Hw$amU (n¡J~§ a!) cmoH$m§Zm, ˶m Odi ¶oV Agcoë¶m ^¶§H$a {XdgmMr gyMZm XoD$Z Q>mH$m, Á¶m {Xder ˶m§Mr öX¶o ˶m§À¶m Jù¶mer Amcocr AgVrc, Vr Xþ:ImZo XmQy>Z Jocc o r AgVrc. A˶mMmar cmoH$m§Mm Zm H$moUr {‘Ì Agoc, Zm H$moUr {e’$magH$Vm©, Á¶mMo åhUUo ‘mݶ Ho$co OmB©c. 19 H$maU Vmo (gdmªM)o S>mi o o (EImÚm Jmoï>rda) Mmoê$Z ZOa Q>mH$V AgVrc Va Vohr OmUVmo. VgoM ˶m Jmoï>rhr Vmo OmUVmo, Á¶m ‘ZmV XS>dZy R>do coë¶m AmhoV. 20 Am{U A„mh g˶ (Am{U ݶmæ¶) {ZU©¶ H$aVmo. nU cmoH$ A„mhcm gmoS>y Z Á¶m§Mm Ymdm H$aVmV, Vo H$moU˶mhr Jmoï>rMm {ZU©¶ H$ê$ eH$V ZmhrV. H$maU Ho$di A„mh gd© H$mhr EoH$Umam Am{U gd© H$mhr nmhUmam Amho. 21 ˶m§Zr H$Yr ^yVcmda g§Mma H$ê$Z nm{hco Zmhr H$m? H$s, ¶m§À¶m nyduÀ¶m (g˶ ZmH$maUmè¶m) cmoH$m§Mm eodQ> H$gm Pmcm? Vo gm‘϶m©À¶m Ñï>rZo Am{U Omo à^md ˶m§Zr ^yVcmda Amnë¶m ‘mJo gmoS>cm ˶m Ñï>rZohr ¶m§À¶mnojm daMT> hmoV.o A„mhZo ˶m§À¶m AnamYm§nmoQ>r ˶m§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co. Voìhm A„mhÀ¶m {ejonmgyZ ˶m§Zm dmMdoc Agm H$moUrhr ZìhVm. 22 ˶m§Mr hr AdñWm ¶mgmR>r Pmcr H$s, ˶m§Mo n¡J~§ a ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo ñnï> à‘mU KoD$Z Amco, nU ˶m§Zr ˶m§Mm ñdrH$ma H$aʶmg ZH$ma {Xcm. ‘J A„mhZo ˶m§Zm ({ejoV) nH$S>c.o IamoIa Vmo gd©e{º$‘mZ Amho Am{U {ejm H$aʶmÀ¶m ~m~VrVhr H$R>mao Amho. 23 Amåhr ‘ygmcm Amnë¶m g§Xeo mg{hV d ñnï> à‘mUmg{hV nmR>{dco. 24 {’$aAm¡Z d hm‘mZ d Hµ $mê$Z ¶m§À¶mH$S>,o Voìhm Vo åhUmco, "hm EH$ OmXÿJma Amho, ’$gdm Amho.' 25 ‘J Ooìhm Vmo Am‘À¶mH$Sy>Z g˶ KoD$Z ˶m§À¶mH$S>o nmohmoMcm. Vo åhUmco, "Oo H$moUr ˶mÀ¶m~amo~a {dídmg R>do Umao AmhoV, ˶m§À¶m ‘wcm§Zm R>ma H$am Am{U ˶m§À¶m ‘wcr {Od§V R>do m.' nU g˶ ZmH$maUmè¶m 612



18



613 gyah-40. Ac-‘mo‘rZ cmoH$m§À¶m ¶moOZm (eodQ>r) {Zî’$i R>aë¶m. 26 {’$aAm¡Z åhUmcm, "‘cm ‘ygmcm R>ma H$ê$ Úm (‘r ˶mcm R>ma H$aoZ) Am{U ˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©cm (Amnë¶m ‘XVrgmR>r) ~mocdmdo. ‘cm ¶m Jmoï>rMr ^rVr dmQ>Vo H$s, Vmo Vw‘Mm Y‘© ~XcyZ Q>mHo$c qH$dm XoemV gd©Ì CËnmV ‘mOdoc.' 27 (˶mda) ‘ygmZo åhQ>c,o "Oo ImoQ>m A{^‘mZ {‘adVmV, Am{U {heo~mÀ¶m {Xdgmda {dídmg R>do Zy ZmhrV, ˶m à˶oH$mnmgyZ (ñdV:Mo ajU ìhmdo åhUyZ,) ‘mPm nmcZH$Vm© Am{U VwPm nmcZH$Vm© Agcoë¶m (A„mhMo) eaU ‘r àmá Ho$co Amho.' 28 {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§nH¡ $s EH$ ‘mUyg Omo lÕmd§V hmoVm, nU ˶mZo AmnU lÕmd§V Agë¶mMo XS>dZy R>do co hmoV,o åhUmcm, "Vwåhr EH$m ‘mUgmcm Ho$di ¶m~Ôc R>ma H$amc? H$s, Vmo åhUVmo ‘mPm nmcZH$Vm© A„mh Amho. Am{U ˶mZo Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z ñnï> à‘mU XoIrc AmUcoco AmhoV. Am{U Oa H$m Vmo ImoQ>maS>m Agoc Va ImoQ>o ~mocʶmMo Xþîn[aUm‘ ˶mcmM ^moJmdo cmJVrc. nU Oa H$m Vmo g˶ ~mocV Agoc Va Á¶m ({ejo~Ôc) Vmo Vwåhmcm gmdY H$arV AmhoV, Ë`mn¡H$s H$mhr Zm H$mhr {ejoMo g§H$Q> Vw‘À¶mda Adí¶ ¶oBc © .' H$maU Omo H$moUr ImoQ>o ~mocUmam Am{U ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmam Amho, A„mh ˶mcm (H$Yrhr) gÝ‘mJ© XmIdrV Zmhr. 29 (Vmo nwT>o åhUmcm), "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! AmO Vw‘Mo amÁ¶ Amho, åhUyZ Vw‘Mo ¶m ^y^mJmda dM©ñd Amho. nU A„mhÀ¶m {ejoMo g§H$Q> Ooìhm Am‘À¶mda ¶oBc© Voìhm (˶mnmgyZ dmMdʶmgmR>r) Amåhmcm H$moU gmhmæ¶ H$aoc?' (Amnë¶mM OZg‘yhmVrc EH$m ‘mUgmMo ho ^mfU EoH$y Z) {’$aAm¡Z åhUmcm, "‘r Oo ¶mo½¶ g‘OVmo VoM ‘r Vwåhmcm {ZXe©Zmg AmUyZ XoV Amho. Am{U ‘r Vwåhmcm Ho$di gai ‘mJ©M XmIdV Amho.' 30 Vmo ‘mUyg åhUmcm, Á¶mZo lÕm YmaU Ho$cocr hmoVr, "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! ‘cm ¶m Jmoï>rMr ^rVr dmQ>Vo H$s, Vw‘À¶mda AmYrÀ¶m cmoH$m§à‘mUo {ejoMm



Hw$amU {Xdg ¶oVmo H$s H$m¶? Ogm {Xdg ZyhÀ¶m cmoH$m§da Am{U AmX d g‘yX (¶m O‘mVtda) Am{U ˶m§À¶mZ§VaÀ¶m cmoH$m§dahr Amcm hmoVm. Am{U A„mh Amnë¶m Xmgm§da H$moU˶mhr àH$mao Aݶm¶ H$ê$ BpÀN>V Zmhr.' 32 "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! (A„mhÀ¶m à{V{ZYrer Vw‘Mr hr dmJUyH$ nmhÿZ) ‘cm Va Aer ^rVr dmQ>Vo H$s, Vw‘À¶mda Agm {Xdg ¶oVmo H$s H$m¶? Ooìhm Vwåhr AmH«$moe H$arV EH$‘oH$m§Zm ‘XVrgmR>r ~mocdmc, 33 Á¶m {Xder Vwåhr nmR> {’$adyZ niV gwQ>mc. nU Voìhm A„mhnmgyZ Vwåhmcm dmMdy eHo$c, Agm H$moUrhr AgUma Zmhr. Am{U Á¶mcm A„mh ^Q>H$ʶmgmR>r gmoS>y Z XoVmo, ˶mg H$moUrhr ‘mJ©Xe©H$ cm^y eH$V Zmhr.' 34 Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm ¶yg’w $ (cmoH$m§H$S>)o g˶mMo gd© ñnï> à‘mU KoD$Z Amcm. Va (˶mMo g‘H$mcrZ cmoH$) ˶mZo ˶m§À¶mH$S>o AmUcoë¶m g§Xeo mda e§H$m KoV am{hco, (nU) Ooìhm Vmo ‘¥Ë¶y nmdcm, Voìhm åhUmco, "A„mh (¶yg’w $Z§Va) H$Xm{n n¡J~§ a nmR>{dUma Zmhr.' AemàH$mao A„mh ˶m cmoH$m§Zm ‘mJ©^ï« > R>adrV AgVmo, Oo ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao Am{U ˶mÀ¶m (g§Xeo m§{df¶r {ZamYma) e§H$m KoUmao AmhoV. 35 Oo cmoH$ Amnë¶mH$S>o H$moUVohr kmZ (dm A{YH$manyU© nwamdm) ZgVmZmhr A„mhÀ¶m g§Xeo m{df¶r dmX {Z‘m©U H$aVmV. ho H¥$˶ A„mh Am{U lÕmd§Vm§À`m Ñï>rZo A{Ve¶ dmB©Q> Amho. AemàH$mao A„mh à˶oH$ CÔm‘ d {dÐmohr ‘mUgmMo ‘Z grc~§X H$ê$Z Q>mH$Vmo. 36 Am{U {’$aAm¡Z (Amnë¶m d{Oamg) åhUmcm, "ho hm‘mZ, ‘m¶mgmR>r EH$ C§M B‘maV ~Zd Á¶mÛmao ‘cm (dan¶ªV) OmVm ¶oBc © ...... 37 da AmH$memn¶ªV, åhUOo ‘r ‘ygmÀ¶m B©ídamcm nmhÿ eHo$Z. H$maU ‘r Va ˶mg ImoQ>o ~mocUmam g‘OVmo.' AemàH$mao {’$aAm¡Zcm ˶mMr XþîH¥$˶o ˶mÀ¶m ZOaoV Mm§Jcr ^mgdʶmV Amcr. Am{U ˶mcm g˶mÀ¶m ‘mJm©nmgyZ amoIʶmV 614



31



615 gyah-40. Ac-‘mo‘rZ Amco. Am{U {’$aAm¡ZÀ¶m ¶moOZm nyUn© Uo {Zî’$i R>aë¶m. 38 nU Á¶m ‘mUgmZo lÕm YmaU Ho$cr hmoVr, åhUmcm, "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! Vwåhr ‘mPo AZwgaU H$am, ‘r Vwåhmcm gMmoQ>rMm ‘mJ© XmIdoZ. 39 ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! ho OJmVrc OrdZ Ho$di Mma {XdgmMo Amho, nU ‘¥Ë¶yZV§ aMo OJ ho AZ§VH$mcrZ dmñVì¶mMo {R>H$mU Amho. 40 Omo H$moUr dmB©Q> H¥$˶ H$aoc Va ˶mg VgmM ‘mo~Xcm {‘ioc. ¶mCcQ> Omo H$moUr Mm§Jco H¥$˶ H$aoc, ‘J Vmo nwéf Agmo dm ór, nU Oa lÕmd§V Agoc Va AemM cmoH$m§Zm ñdJu¶ ~mJm§V àdoe {‘ioc. VoWo ˶m§Zm A‘¶m©X CnOr{dH$m àmá hmoBc © . 41 ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! hr {H$Vr {d{MÌ Jmoï> Amho H$s, ‘r Vwåhmcm ‘wº$sH$S>o (åhUOoM ñdJm©H$S>o) ~mocm{dVmo Am{U Vwåhr ‘cm (ZaH$mÀ¶m) AmJrH$S>o ~mocm{dV AmhmV. 42 Vwåhr ‘cm ¶mgmR>r ~mocmdV AmhmV H$s, ‘r (EH$‘od CnmgZo¶mo½¶) A„mhcm ZmH$mê$Z Aemcm ˶mMm g‘H$j R>admdo, Á¶mÀ¶m{df¶r ‘cm A{O~mV kmZ Zmhr. nU ‘r ‘mÌ Vwåhmcm gm‘϶©dmZ d gX¡d j‘merc Aem (A„mhH$S>)o ~mocmdV Amho. 43 ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, Á¶m Jmoï>rH$S>o ¶oʶmMo ‘cm Vwåhr AmdmhZ H$aVm, Vr Jmoï> ¶m OJmV qH$dm ¶mZ§VaÀ¶m OJmVhr ¶mgmR>r nmÌ Zmhr H$s, {VÀ¶mH$S>o ¶oʶmMo AmdmhZ Ho$co Omdo. IamoIa, Amåhm gdmªZm A„mhH$S>Mo naV Om¶Mo Amho. Am{U ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao cmoH$ ZaH$mÀ¶m AmJrMo {Zdmgr ~ZUma AmhoV. 44 AmO ‘r Oo Vwåhmcm gm§JV Amho, ¶mMr Vwåhr cdH$aM AmR>dU H$amc. Am{U ‘r Va ‘mPr ~m~ A„mhH$S>o gwnXy © H$arV Amho. ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, A„mh gd© ^º$m§da cj R>do Zy Amho.' 45 AemàH$mao A„mhZo ˶mcm ˶m§À¶m dmB©Q> ¶moOZonmgyZ dmM{dco. ‘J (eodQ>r) {’$aAm¡ZÀ¶m gmWrXmam§Zm Xþ:IXm¶H$ {ejoZo doT>y Z Q>mH$co. 46 (ZaH$mMr) AmJ, {OÀ`mg‘moa ˶m§Zm gH$mi-g§Ü¶mH$mi C^o Ho$co OmB©c.



Hw$amU Am{U ˶m {Xder Ooìhm (nwZéËWmZmMr) KQ>H$m ¶oBc © . (A„mh Amkm XoBc © ,) "{’$aAm¡ZÀ¶m gmWrXmam§Zm A˶§V H$R>mao {ejoÀ¶m ImB©V ’o$Hy$Z Úm.' 47 Am{U Ooìhm ZaH$m‘ܶo Vo AmngmV PJS>Vrc. Voìhm Oo Xþ~c © cmoH$ hmoV,o Vo ˶m cmoH$m§Zm åhUVrc, Oo ‘moR>no Um {‘adrV AgV, "Amåhr Vw‘Mo AZw¶m¶r hmoVmo. Va AmO Vwåhr ¶m AmJrÀ¶m {ejoVZy Am‘Mr H$mhr {ejm H$‘r H$ê$ eH$Vm H$m?' 48 nU Oo ‘moR>no Um {‘a{dUmao hmoV,o Vo CÎma XoVrc, "AmVm AmnU gd©OU ¶m‘ܶoM AmhmoV. Am{U A„mhZo Amnë¶m ^º$m§g~§ Y§ mZo AmYrM (A§{V‘) {ZU©¶ {Xcocm Amho.' 49 (‘J) ZaH$dmgr ZaH$mÀ¶m aIdmcXmam§H$S>o (diVrc), åhUVrc, "Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o (Am‘À¶mgmR>r) Aer {dZdUr H$am H$s, ˶mZo ({ZXmZ) EH$m {XdgmgmR>r Var Am‘Mr {ejm {e{Wc H$amdr.' 50 (˶mda) Vo åhUVrc, "Vw‘Mo n¡J~§ a Vw‘À¶mH$S>o g˶mMo ñnï> à‘mU KoD$Z Amco ZìhVo H$m? Vo CÎma XoVrc, "hmo¶ (AWm©VM).' Voìhm Vo aIdmcXma åhUVrc, "Va ‘J VwåhrM (ñdV:) {dZ§Vr H$am.' nU g˶ ZmH$maV (Am¶wî¶ ì¶VrV Ho$coë¶m lÕmhrZm§Mr) {dZ§Vr {Zî’$iM R>aUma. 51 {ZpíMVM Amåhr Am‘À¶m n¡J~§ am§Mr Am{U lÕmd§Vm§Mr ‘XV H$arV AgVmo ¶m OJmVhr Am{U ˶m {Xderhr (˶m§Mr Amåhr ‘XV H$ê$,) Á¶m {Xder gmjrXma C^o Ho$co OmVrc. 52 Á¶m {Xder Anamܶm§Zm ˶m§À¶m H$moU˶mhr g~~r àñVwV H$aUo H$m‘r ¶oUma Zmhr. ˶m§À¶mda (A„mhMm) àH$mon Agoc Am{U amhʶmgmR>r gdm©V dmB©Q> {R>H$mU {‘ioc. 53 (AemMàH$mao) Amåhr AmYr ‘ygmcm ‘mJ©Xe©Z àXmZ Ho$co hmoVo Am{U BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm ˶mMo dmag ~Zdco hmoV.o 54 (Á¶mV) ~wÕr Agcoë¶m cmoH$m§gmR>r ‘mJ©Xe©Z d CnXoe hmoV.o 55 åhUyZ (n¡J~§ a!) Vwåhr ghZercVm ~miJm, H$maU A„mhMo dMZ Iao R>aUma Amho. Va Amnë¶m MwH$m§~Ôc (A„mhH$S>)o j‘m¶mMZm H$am 616



617 gyah-40. Ac-‘mo‘rZ Am{U gH$mi-g§Ü¶mH$mi (à˶oH$ àg§Jr) Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m Agr‘ ‘hVrMo JmZ H$arV amhm. 56 Oo cmoH$ ˶m§À¶mH$S>o H$moUVohr à‘mU ZgVmZm A„mhÀ¶m g§Xeo m§{df¶r dmX {Z‘m©U H$aVmV. ˶m§À¶m ‘ZmV ñdV:Mm ‘moR>no Um {‘a{dʶmMr (AZw{MV) BÀN>m Amho, Or H$Yrhr V¥á hmoUma Zmhr. åhUyZ (n¡J~§ a!) Vwåhr A„mhcm eaU Om. Vmo gd© H$mhr EoH$Umam Am{U gd©gmjr Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 57 {ZpíMVM AmH$me Am{U n¥Ïdr Mr {Z{‘©Vr H$aUo, ‘mZdmcm {Z‘m©U H$aʶmnojm {H$VrVar ‘moR>o H$m‘ Amho. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm (¶m dmñVdmMr) o g XmoKo gmaIo Agy eH$V ZmhrV. Zm OmU Zmhr. 58 VgoM Am§Yim d S>mi gËH$‘} H$aUmam lÕmd§V Am{U XþîH¥$˶ H$aUmam (XmoKo g‘mZ hmoD$ eH$V ZmhrV). Vwåhr cmoH$ (qMVZm¶mo½¶ Jmoï>tda) ’$maM H$‘r qMVZ H$aVm! 59 Vr eodQ>Mr KQ>H$m ¶oUma, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr, nU AZoH$ cmoH$ {dídmg R>do Zy ZmhrV. 60 (cmoH$m§Zmo!) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo åhQ>co Amho, "‘mPr àmW©Zm H$am, ‘r Vw‘À¶m àmW©Zc o m à{VgmX XoBZ© . nU Oo cmoH$ ‘m¶m CnmgZo{df¶r Ah§H$ma ~miJVmV. Vo An‘m{ZV hmoD$Z ZaH$mV àdoe H$aVrc.' 61 (cmoH$m§Zmo!) A„mhZoM Vw‘À¶mgmR>r amÌ {Z‘m©U Ho$cr, ¶mgmR>r H$s, Vwåhmcm {dlm§Vr KoVm ¶mdr. VgoM {Xdg àH$me‘mZ ~Z{dco (åhUOo Vwåhmcm {Xdgm H$m‘ H$aVm ¶mdo). IamoIa, A„mh hm cmoH$m§gmR>r ’$maM H¥$nmerc Amho. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm (˶mMr OmU Zmhr, Am{U) Vo Am^mahr 춺$ H$arV ZmhrV. 62 Agm Amho Vw‘Mm nmcZH$Vm© A„mh, à˶oH$ Jmoï>rMm {Z‘m©Vm, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr. Va ‘J Vwåhr Hw$R>o ^aH$Q>V OmV AmhmV? 63 AemàH$mao Oo A„mhÀ¶m IwUm ZmH$maVmV, VoM cmoH$ ~hH$m{dco OmVmV. 64 Vmo A„mh Amho, Á¶mZo n¥Ïdrcm Vw‘À¶mgmR>r {dlm§VrMo {R>H$mU ~Zdco



Hw$amU Am{U AmH$memcm (Vw‘À¶mda) N>Ì ~Z{dco. VgoM ˶mZo Vwåhmcm AmH$ma {Xcm, gwaI o AmH$ma. Am{U ˶mZo Vw‘À¶mgmR>r OrdZmon¶moJr Mm§Jë¶m dñVy CncãY Ho$ë¶m. (ho gd© H$aUmam) Agm Amho A„mh - Vw‘Mm nmcZH$Vm©. g‘¥Õemcr Amho A„mh, gd© OJm§Mm nmcZH$Vm©. 65 VmoM {Za§Va {Od§V Amho. ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr. åhUyZ (cmoH$m§Zmo!) Vwåhr ’$º$ ˶mMrM àmW©Zm H$am, ˶mÀ¶mMà{V nyU© g‘n©U^md ~miJyZ. gd© ñVwVr A„mhgmR>rM Amho, Omo nmcZH$Vm© Amho g‘ñV {dídmMm.66 (n¡J~§ a! cmoH$m§Zm) gm§Jm, "‘m¶mH$S>o ‘m¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z g˶mMo gd© ñnï> à‘mU Amcoco AmhoV. (Am{U ˶mÛmao) ‘cm ˶m§Mr CnmgZm H$aʶmg (nyUn© Uo) ‘ZmB© Ho$cr Jocr Amho, Á¶m§Mm Vwåhr A„mhcm gmoS>y Z Ymdm H$aVm. VgoM ‘cm hr Amkm {Xcr Jocr Amho H$s, ‘r ñdV:cm nyUn© Uo g‘ñV {dídmMm nmcZH$Vm© Agcoë¶m A„mhÀ¶m hdmcr H$amdo.' 67 VmoM Amho Á¶mZo (àW‘) Vwåhmcm ‘mVrnmgyZ, Z§Va dr`m©nmgyZ, ‘J nwT>,o aº$mÀ¶m JwR>irnmgyZ {Z‘m©U Ho$co. ‘J Vmo Vwåhmcm A^©H$mÀ¶m ê$nmV ~mhoa H$mT>Vmo. ‘J Vmo Vwåhmcm dmT>rg cmdVmo ¶oWn¶ªV H$s, Vwåhr nyU© n[an¹$Vocm nmohmoMVm. ‘J (VmoM) nwT>o Vwåhmcm d¥ÕmdñWoH$S>o KoD$Z OmVmo. nU Vw‘À¶mn¡H$s H$moUr (¶mnyduM) ‘¥Ë¶y nmdVmo. (AemàH$mao Vwåhr gd©OU) Amnmncr {Z¶V AdYr JmR>Vm. ({d{dY AdñWoVZy hm OrdZmMm àdmg Am{U ‘¥Ë¶wê$nr eodQ> ho gd©) ¶mgmR>r Amho H$s, Vwåhr ¶mda qMVZ H$amdo. 68 VmoM Amho Omo OrdZ XoVmo d ‘¥Ë¶y XoVmo. Ooìhm Vmo EImXr Jmoï> H$aʶmMm g§H$ën H$aVmo, Voìhm Vmo Ho$di {Vcm Ago åhUVmo, "hmo', Am{U "Vr hmoD$Z OmVo.'69 Vwåhr ˶m cmoH$m§À¶m pñWVrMo AdcmoH$Z H$arV Zmhr H$m, Oo A„mhÀ¶m g§Xeo m{df¶r dmX {Z‘m©U H$aVmV, Vo ~hH$mdyZ g˶mnmgyZ H$go Xÿa Zoco OmVmV? 70 ˶m§Zr ¶m (B©ídar¶) J«W§ mcm ImoQ>o R>a{dco, VgoM (˶m g§Xeo m§Zmhr) Á¶mgh Amåhr Am‘À¶m (AmYrÀ¶m) n¡J~§ am§Zm nmR>{dco 618



619 gyah-40. Ac-‘mo‘rZ hmoV.o ˶m§Zm (ݶm¶mÀ¶m {Xder) H$iyZ MwH$o c H$s, (Vo {H$Vr Am§Yio cmoH$ hmoV)o ? 71 Voìhm ˶m§À¶m ‘mZo^modVr cmoIS§ >r H$S>o Am{U gmIiX§S> KmVcoco AgVrc. ‘J (˶mÛmao nmUr nmOʶmgmR>r) ˶m§Zm ’$anQ>V Zoco OmB©c. 72 CH$i˶m nmʶmVyZ (Vo {nVrc), ‘J naV ˶m§Zm AmJrV (OiV amhʶmgmR>r) ’o$Hy$Z {Xco OmB©c. 73 Voìhm ˶m§Zm Ago {dMmaco OmB©c, "Vo AmVm Hw$R>o AmhoV Á¶m§Zm Vwåhr A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoV hmoVm, åhUOo A„mhMo ^mJrXma?' 74 Voìhm Vo CÎma XoVrc, "EH$Va AmVm Vo Am‘À¶mnmgyZ Zmhrgo Pmcoco AmhoV qH$dm Agohr hmoD$ eH$Vo H$s, Amåhr Á¶m§Mm Ymdm H$arV am{hcmo Vo ‘wimV ApñVËdmVM ZìhVo.' AemàH$mao A„mh g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm ^Q>H$ʶmgmR>r gmoS>y Z XoVmo. 75 hr ˶m Jmoï>rMr {ejm Amho H$s, Vwåhr ^yVcmda CJmM ImoQ>çm Jmoï>tV AmZ§X ‘mZrV hmoVm Am{U ’$ma EoQ> {‘adrV hmoVm. 76 AmVm ZaH$mÀ¶m XadmOm§VZy ˶mV H$m¶‘ amhʶmgmR>r àdoe H$am. IamoIa, {H$Vr dmB©Q> {R>H$mU Amho, J{d©ð> cmoH$m§gmR>r! 77 åhUyZ (n¡J~§ a! Vwåhr) ghZercVm ~miJm, {Z:g§Xho A„mhMo dMZ Iao Amho. Á¶m ({ejoM)o Amåhr (g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm) dMZ {Xcoco Amho. ˶mMm H$mhr ^mJ Amåhr (Vw‘À¶m OrdZmVM) Vwåhmcm XmI{dcm qH$dm (˶mnyduM) Vwåhmcm ‘¥Ë¶y {Xcm Var (hr Jmoï> cjmV R>do m¶cm hdr) H$s, gdmªZm eodQ>r Am‘À¶mH$S>Mo naV AmUco OmB©c. 78 (n¡J~§ a!) Amåhr Vw‘À¶mnyduhr AZoH$ n¡J~§ am§Zm nmR>{dco. ˶m§À¶mn¡H$s H$mhtMm C„oI Amåhr Vw‘À¶mg‘moa Ho$cocm Amho. Am{U H$mhr Agohr AmhoV, Á¶m§Mm C„oI Amåhr Vw‘À¶mg‘moa (åhUOo ¶m Hw$amUmV) Ho$cocm Zmhr. H$moU˶mhr n¡J~§ amgmR>r ho (H$Xm{n e³¶) ZìhVo H$s, A„mhÀ¶m nadmZJr {edm¶ EImXr M‘ËH$m[aH$ IyU AmUyZ (cmoH$m§nTw >o gmXa H$amdr, åhUOo ñdV:hÿZ {ZemUr AmUUo ˶m§À¶m AI˶marV ZìhVo). ‘J Ooìhm A„mhMm AmXoe Amcm Voìhm g˶mgh (d ݶm¶mgh) ˶m ~m~tMm {ZU©¶



Hw$amU H$aʶmV Amcm. Va Oo cmoH$ Ag˶mda C^o hmoV,o {VWoM Am{U ˶mMjUr ~a~mX hmoD$Z Joco (H$m¶ hmoV Amho, ˶m§Zm H$mhr H$imcoM Zmhr). 79 Vmo A„mh Amho, Á¶mZo Vw‘À¶mgmR>r newYZ {Z‘m©U Ho$co. Vwåhr ˶m§À¶mn¡H$s H$mhtMm Cn¶moJ H$aVm (àdmgmV dJ¡a)o ñdma hmoʶmgmR>r Am{U H$mhtMm ImʶmgmR>r. 80 VgoM Vw‘À¶mgmR>r ˶m§À¶m‘ܶo AmUIr ~aoM ’$m¶Xo AmhoV, ˶m§À¶mda ñdma hmoD$Z, Vwåhr Amnë¶mcm {OWo Om¶Mo Amho, {VWo nmohmoMy eH$Vm. ˶m§À¶mÛmao Vwåhr (O‘rZrda) dmhÿZ Zobo OmVm,Á¶mà‘mUo Zm¡H$oÛmao (g‘wÐmV). 81 AemàH$mao Vmo Vwåhmcm Amnë¶m (gm‘϶m©À¶m d H¥$noÀ¶m AJ{UV) IwUm XmIdrV AgVmo. Va Vwåhr A„mhÀ¶m H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc? 82 ¶m cmoH$m§Zr ^yVcmda g§Mma Ho$cm Zmhr H$m? (Ho$cm AgVm Va) ˶m§Zm nmhVm Amco AgVo H$s, AmYrÀ¶m (g˶ ZmH$maUmè¶m) cmoH$m§Mm eodQ> H$gm Pmcm? Vo g§»¶oÀ¶m d ~imÀ¶m Ñï>rZo Am{U Omo à^md ˶m§Zr Amnë¶m ‘mJo gmoS>cm, ˶m Ñï>rZohr Vo ¶m§À¶mnojm daMT> hmoV.o nU ˶m§Zr OrOr H$‘mB© Ho$cr, Vr ˶m§À¶m A{O~mV H$m‘r Amcr Zmhr. 83 Ooìhm ˶m§Mo n¡J~§ a ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo gd© ñnï> à‘mU KoD$Z Amco Va ˶m§À¶mH$S>o AmYrnmgyZ (dmS>-d{S>cm§H$Sy>Z) {‘imcoco Oo kmZ (d d¡^d) hmoVo ˶mVM Vo a‘coco hmoV.o (nU eodQ>r) Á¶m {ejoMr Vo {I„r CS>drV am{hco ˶m {ejoZo ˶m§Zm doT>y Z Q>mH$co. 84 nU Ooìhm ˶m§Zr Am‘Mr {ejm (¶oVmZm) nm{hcr, Voìhm Vo åhUy cmJco, "Amåhr A„mhda lÕm YmaU H$aVmo AmhmoV, Omo EH$‘od B©ída Amho. Am{U Amåhr Á¶m§Zm ˶mMo g‘H$j R>adrV am{hcmo, Amåhr ˶m§Zm ZmH$maV AmhmoV.' 85 nU Am‘Mr {ejm nmhÿZ ˶m§Zr YmaU Ho$cocr lÕm ˶m§À¶m H$mhrhr H$m‘r ¶oD$ eH$cr Zmhr. hmM A„mhMm {Z¶‘ Amho. Omo Amnë¶m {Z{‘©VrÀ¶m ~m~VrV ˶mZo Zoh‘r cmJy Ho$cocm Amho. Am{U AemàH$mao Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm hmoVm, Vo gd© Zme nmdUmao ~Zco. 620



621



gyah-41. hm0 ‘r‘0 Ag-gOXm Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. hm0 ‘r‘0 2 hm (J«W§ ) H¥$nmd§V d ’$ma X¶miy Agcoë¶m (A„mhH$Sy>Z) àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho. 3 Aa~r ^mfoVrc ho Hw$amU, Agm J«W§ Amho, Á¶mMr g§Xeo dMZo ~wÕr cm^coë¶m cmoH$m§gmR>r {dñVmamZo ñnï> H$ê$Z gm§{JVcocr AmhoV. 4 (lÕmd§Vm§Zm) ew^dmVm© XoUmam Am{U (g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm) gmdYmZVoMm Bemam XoUmam. (Ooìhm cmoH$m§Zm hm g§Xeo J«W§ EoH${dcm OmVmo,) Voìhm ˶m§À¶mn¡H$s ~hþg»§ ¶ ¶mnmgyZ nmR> {’$adrV AgVmV Am{U Vo ¶mg EoH$VM ZmhrV. 5 Vo åhUVmV, "Á¶mH$S>o Vy Amåhmcm ~mocmdrV Amhog, ˶m~m~VrV Am‘À¶m A§V:H$aUm§da nS>Xm nS>cc o m Amho (åhUOo Vr Jmoï> Am‘À¶m ‘Zm§Zm ‘wimV nQ>VM Zmhr). VgoM Am‘À¶m H$mZmV OS>nUm Amho (VwPo åhUUo EoH$ʶmgmR>r). VgoM Am‘À¶m d Vw¶m‘ܶo EH$m àH$maMm nS>Xm Amho Va Vy Amnco H$m‘ H$a Am{U Amåhr Am‘Mo H$m‘ H$ê$.' 6 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, " ‘r Va Vw‘À¶mà‘mUoM EH$ ‘mUyg Amho. nU ‘m¶mH$S>o hm (B©ídar¶) g§Xeo Amcocm Amho H$s, Vw‘Mm B©ída Ho$di EH$M B©ída Amho, åhUyZ ({dM{cV Z hmoVm) ˶mÀ¶mH$S>Mo OmUmè¶m ‘mJm©Mm Adc§~ H$am Am{U ˶mÀ¶mH$S>o j‘m¶mMZm H$arV amhm.' (Am{U cjmV R>do m), AZoH$o ídadmXr cmoH$ {ZpíMVnUo Zme nmdUmao AmhoV. 7 Oo Oµ H$mV XoV ZmhrV Am{U Oo ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmda {dídmg R>do Umao ZmhrV. 8 (nU) Oo cmoH$ lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aVmV, ˶m§Zm Agm ‘mo~Xcm {‘ioc Omo H$Yrhr g§nïw >mV ¶oUma Zmhr. 9 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm {dMmam, "Vwåhr ˶m (gm‘϶©emcr A„mhcm) ZmH$maV AmhmV H$m, Á¶mZo n¥Ïdrcm XmoZ {Xdgm§V {Z‘m©U Ho$co. Am{U Vwåhr ˶mMo 1



Hw$amU gh^mJr R>a{dVm?' VmoM g‘ñV g¥ï>rMm (‘mcH$ d) nmcH$ Amho. 10 ˶mZoM (n¥Ïdr {Z‘m©U Ho$ë¶mZ§Va) ^yVcmda ^¸$‘ Ago nd©V ñWm{nV Ho$co. Am{U {VÀ¶m‘ܶo gd© àH$maMr g§nÞVm R>do Zy {Xcr. Am{U ˶mdarc {Zdm©hgm‘J«rMr AmIUr Ho$cr, Mma {Xdgm§V (åhUOo Mma AdYrV) ‘J gd© Jmoï>tZm C{MV à‘mU KmcyZ {Xco, (hr ‘m{hVr Amho,) ˶m§À¶mgmR>r Oo ¶m g§~Y§ mZo {dMmaVmV. 11 ‘J Vmo AmH$memH$S>o dicm, Voìhm Vo EH$m àH$maÀ¶m YwamgmaIo hmoV,o ˶mZo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Zm åhQ>c,o "Vwåhr XmoKo ¶m, (Am‘À¶m {Z¶‘m§Mo nmcZ H$aʶmgmR>r) ñdoÀN>Zo o qH$dm A{ZÀN>Zo .o ' Vo XmoKo åhUmco, "Amåhr (Vw¶m {Z¶‘m§Mo nmcZ H$aʶmgmR>r) ñdoÀN>Zo o hOa AmhmoV.' 12 ˶mZ§Va XmoZ {Xdgm§V, ˶mZo gmV AmH$me {Z‘m©U Ho$coV Am{U à˶oH$ AmH$memH$S>o ˶m§À¶m H$m¶m©g~§ Y§ mZo Amncm AmXoe àH$Q> Ho$cm. Am{U Amåhr n¥ÏdrgmR>r gdm©V Odi Agcoë¶m AmH$memcm (Vmè¶m§M)o {Xdo cmdyZ gwemo{^V Ho$co. Am{U ˶mÀ¶m gwa{jVVoMr ì¶dñWm Ho$cr. ho gd© H$mhr gd©e{º$‘mZ Am{U gd©k Aem (A„mhÀ¶m) ¶moOZoà‘mUo (H$m¶m©pÝdV) Pmco. 13 nU Oa Vo (¶mdahr) nmR> {’$adVrc Va (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘r Vwåhmcm VemM AMmZH$ MmcyZ ¶oUmè¶m {ejonmgyZ gmdY H$aVmo, Oer {ejoMr AmnÎmr AmX Am{U g‘yX (¶m O‘mVtda) Amcr hmoVr.' 14 Ooìhm ˶m§À¶mH$S>o n¡J~§ a Amco, ˶m§À¶m nwT>y Z d ˶m§À¶m ‘mJyZ (åhUOo AZoH$ n¡J~§ a Amco). (¶m g§Xeo mgh H$s,) Vwåhr A„mh{edm¶ H$moUmMrhr CnmgZm H$ê$ ZH$m. (˶mda) Vo åhUmco, "Oa Am‘À¶m nmcZH$˶m©cm (Am‘À¶mH$S>)o nmR>dm¶Mo AgVo Va ˶mZo Adí¶ ñdJ©XVÿ m§Zm nmR>dco AgVo. åhUyZ Amåhr Vw‘À¶mH$S>o Oo nmR>dʶmV Amcoco Amho, Vo ‘mݶ H$aʶmg V¶ma Zmhr.' 15 AmX ¶m O‘mVrZo Va H$moU˶mhr ݶmæ¶ AmYmam{edm¶ ^yVcmda Ah§H$manydH© $ dV©Z Ho$co. Vo åhUmco, "Hw$dVrÀ¶m ~m~VrV Am‘À¶mnojm A{YH$ 622



623 gyah-41. hm0 ‘r‘0 Ag-gOXm Hw$dV Agcocm H$moU Amho?' ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMr H$Yr OmUrd Pmcr Zmhr H$m H$s, Vmo A„mh Á¶mZo ˶m§Zm {Z‘m©U Ho$co, Vmo Amho ˶m§À¶mnojm A{YH$ Hw$dV ~miJUmam. nU Vo Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ZmH$maVM am{hco. 16 åhUyZ (eodQ>r) Amåhr ˶m§À¶m Xþ^m©½¶mÀ¶m {Xdgm§V ˶m§À¶mda OmoaXma dmXi gmoS>c.o Vo ¶mgmR>r H$s, ¶m OJmVrc OrdZmV(hr) ˶m§Zm An‘mZmñnX {ejoMr Md MmIm¶cm cmdmdr. Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmVrc {ejm Va ¶mhÿZhr A{YH$ An‘mZmñnX Amho. Am{U ˶m§Zm H$moUmMohr gmhmæ¶ cm^Uma Zmhr. 17 VgoM g‘yX ¶m O‘mVrcmhr Amåhr gÝ‘mJ© XmIdcm. nU ˶m§Zr gÝ‘mJm©Edo Or (OmUyZ~wOZy ) Am§Yù¶m AdñWoV amhUoM ng§V Ho$co. Va eodQ>r ˶m§À¶m XþîH¥$˶m§nmoQ>r Vo AMmZH$ MmcyZ ¶oUmè¶m An‘mZOZH$ {ejoZo doT>co Joc.o 18 nU ˶m cmoH$m§Zm Amåhr dmM{dco, Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr hmoVr d Vo (Am‘Mr) OmU R>do Zy (OrdZ OJUmao hmoV)o . 19 Am{U Á¶m {Xder A„mhÀ¶m eÌÿZ§ m (ZaH$mÀ¶m) AmJrg‘moa EH$Ì H$aʶmV ¶oBc © . {VWo ˶m§Mo doJdoJio JQ> nmS>ʶmV ¶oVrc. 20 Am{U Ooìhm Vo ˶m AmJrOdi nmohmoMVrc, Voìhm ˶m§Mo H$mZ, ˶m§Mo S>mi o o Am{U ˶m§À¶m ËdMm ˶m§À¶mM {déÕ, ˶m§À¶m dmB©Q> H¥$˶m§g~§ Ym§Zo gmj XoD$ cmJVrc. 21 Am{U Vo Amnë¶m ËdMm§Zm åhUVrc, "Vwåhr Am‘À¶m{déÕ gmj H$m (d H$er) {Xcr?' (˶mda) ˶m ËdMm CÎma XoVrc, "Vmo "A„mh' Omo gdmªZm ~mocVo H$aVmo, ˶mZoM Amåhmcmhr ~mocVo Ho$coco Amho. ˶mZoM Vwåhmcm n{hë¶m doigo {Z‘m©U Ho$co hmoVo Am{U (AmVm) Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$S>o naV o o AmUʶmV Amcoco Amho.' 22 (XþîH¥$˶ H$aVmZm) Vwåhr Amnco H$mZ, S>mi Am{U ËdMm ¶m§Zm gmj ~ZʶmnmgyZ amoIy eH$V ZìhVm (VgoM) Vo Amnë¶mM {déÕ gmj XoVrc (Agohr Vwåhmcm H$Yr dmQ>cho r Zmhr), ¶mCcQ> Vwåhmcm Va AgoM dmQ>V hmoVo H$s, Vwåhr Oo H$mhr H$aVm Ë`m§nH¡ $s ~è¶mM Jmoï>r Va



Hw$amU A„mhcmhr ‘mhrV ZmhrV. Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©{df¶r, Oo {dMma Vwåhr ~miJyZ hmoVm. ˶m§ZrM hm Zme Vw‘À¶mda AmUcm Amho. Am{U AmVm Vwåhr (H$m¶‘ñdê$nr) ~a~mX Pmcoco AmhmV. 24 AmVm Ë`m§Zr ghZ Ho$co H$m¶ (Am{U Z Ho$co H$m¶), (ZaH$mMr) AmJ hoM ˶m§Mo dmñVì¶mMo {R>H$mU Amho. Am{U Oa ˶m§Zr ñdV:‘ܶo gwYmaUm H$aʶmgmR>r g§Yr ‘m{JVcr Va Aer g§Yr AmVm ˶m§Zm {‘iUma Zmhr. 25 Am{U Amåhr ˶m (AlÕ) cmoH$m§da Ago (Xþï>) gmWrXma {Z¶wº$ Ho$co hmoVo H$s, Á¶m§Zr ˶m§À¶m ‘mJÀ¶m-nwT>À¶m (Xþî)H¥$˶m§Zm Mm§Jcr (H¥$˶o) Agë¶mMo ˶m§Zm ^mg{dco. Va eodQ>r ˶m§À¶mda ({ejoMm) VmoM {Z¶‘ cmJy Pmcm, Omo ¶m§À¶mnyduÀ¶m ‘mZd Am{U {OÞn¡H$s (AnamYr O‘mVtda) cmJy Pmcm hmoVm. IamoIa, Vo Zme nmdUmao (cmoH$) hmoV.o 26 g˶ ZmH$maUmao cmoH$ (AmngmV) åhUVmV, "ho Hw$amU EoH$y ZH$m, (Am{U Ooìhm EoH${dco OmVo) Voìhm Jm|Yi Kmcm, (Ago H$ê$Z) Vw‘MoM dM©ñd H$m¶‘ amhrc.' 27 nU Amåhr g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m cmoH$m§Zm, {ZpíMVnUo H$R>mao {ejoMr Md MmIm¶cm cmdUmaM. Am{U Or dmB©Q>mV dmB©Q> H¥$˶o ˶m§Zr Ho$cr, ˶mZwgmaM Amåhr ˶m§Zm ‘mo~Xcm XoD$. 28 A„mhÀ¶m eÌyM§ m ‘mo~Xcm (ZaH$mMr) AmJ Amho. ˶m§Mo H$m¶‘ñdê$nr dmñVì¶mMo {R>H$mU __ hm Amho ‘mo~Xcm Am‘Mo g§Xeo ZmH$maʶmMo (nmn) H¥$˶ Ho$ë¶m~Ôc. 29 Oo g˶ ZmH$maUmè`m§nH¡ $s hmoV,o Vo åhUVrc, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! {OÞ Am{U ‘mUgm§nH¡ $s ˶m cmoH$m§Zm Amåhmcm XmId, Á¶m§Zr Amåhmcm ~hH$mdyZ ({dZmemÀ¶m) ‘mJu cmdco H$s, Amåhr ˶m§Zm Am‘À¶m nm¶mImcr VwS>d,y åhUOo Vo (gdmªg‘moa) An‘m{ZV hmoVrc.' 30 (nU) Oo cmoH$ åhUVmV, "Am‘Mm nmcZH$Vm© A„mh Amho' Am{U ¶mM lÕoda (Am¶wî¶^a) AT>i 624



23



625 gyah-41. hm0 ‘r‘0 Ag-gOXm amhVmV, Aem cmoH$m§da ñdJ©XVÿ AdVrU© hmoV AgVmV Am{U ˶m§Zm åhUVmV, "Vwåhr ^¶^rV hmoD$ ZH$m d Xþ:Irhr hmoD$ ZH$m, (Vw‘À¶mgmR>r) ñdJm©Mr ew^dmVm© Amho, Á¶mMo Vwåhmcm dMZ XoʶmV Amcoco Amho, Va Vwåhr Iye ìhm.' 31 Amåhr ¶m OJmVrc OrdZmV Am{U ¶mZ§VaÀ¶m OJmVrc OrdZmVhr Vw‘Mo {‘Ì AmhmoV. Vw‘À¶mgmR>r {VWo Vo gd© H$mhr Amho, Á¶mMr Vwåhr BÀN>m H$amc Am{U Vwåhmcm {VWo gd© H$mhr {‘ioc, Oo Vwåhr ‘mJmc. 32 (˶m) ’$ma j‘merc d H¥$nmd§V Agcoë¶m A„mhH$Sy>Z (Vw‘Mm) nmhþUMma Agoc. 33 Va ˶mÀ¶mnojm H$moUmMr dmUr A{YH$ Mm§Jcr Agy eHo$c, Omo cmoH$m§Zm A„mhH$S>o ~mocmdVmo Am{U gËH$‘} H$aVmo d åhUVmo, "‘r ˶m cmoH$m§nH¡ $s Amho, Oo A„mhcm g‘{n©V Pmcoco AmhoV.' 34 Mm§Jcr Am{U dmB©Q> H¥$˶o (n[aUm‘mÀ¶m Ñï>rZo) g‘mZ hmoD$ eH$V ZmhrV. Vwåhr (dmB©Q> Jmoï>rMo) CÎma A{YH$ Mm§Jë¶m (Jmoï>rZo Úm), Voìhm Vwåhmcm AmT>ic o H$s, Omo AmYr Vw‘Mm eÌy hmoVm, Vmo Vw‘Mm ’$maM {OdcJ {‘Ì ~Zcocm Amho. 35 nU Aer gX²~Õ w r Ho$di ghZercVm ~miJUmè¶m§ZmM cm^Vo. ho JwU ˶mcmM {Xco OmVo, Omo IamoIa ^m½¶dmZ Amho. 36 Am{U g¡VmZmZo Vw‘À¶m ‘ZmV dmB©Q> àoaUm KmVcr Va (Vo AmoiIyZ cJoM) A„mhcm eaU Om, IamoIa Vmo gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 37 ˶mÀ¶m (gm‘϶m©À¶m) IwUm§nH¡ $s AmhoV amÌ d {Xdg Am{U gy¶© d M§Ð. Vwåhr gy¶© d M§Ð `m§À`mnwT>o ZV‘ñVH$ hmoD$ ZH$m Va ˶m A„mhg‘moa ZV‘ñVH$ ìhm, Á¶mZo ¶m gdmªZm {Z‘m©U Ho$co Amho. Oa Vwåhr ˶mMo gƒo CnmgH$ Agmc Va..... 38 nU Oa hm (g§Xeo PwJmê$Z), Vo Ah§H$mamMoM àXe©Z H$aVrc Va (˶m§Zr cjmV R>do mdo, A„mh ˶m§À¶m CnmgZoMm JaOd§V Zmhr) A„mhÀ¶m gm{ÞܶmV Agcoco (Ag§»¶ ñdJ©XVÿ ) am̧{Xdg ˶mMo ñVw{VJmZ H$arV AgVmV Am{U ¶m Jmoï>rMm ˶m§Zm H$Yrhr WH$dm OmUdV



626



Hw$amU



Zmhr. 39



˶mÀ¶m (gm‘϶m©À¶m) IwUm§nH¡ $s ho Amho H$s, Vwåhr O‘rZ H$moaS>r Am{U AmogmS> Agë¶mMo nmhVm, ‘J Amåhr {VÀ¶mda nmʶmMm dfm©d H$aVmo, Vr gMoV hmoVo Am{U ({hadirZo) ’w$cÿ cmJVo. {ZpíMVM Á¶mZo {Vcm gMoV Ho$co, VmoM ‘¥Vm§Zmhr {Od§V H$aoc. H$maU Vmo gd© H$mhr H$aʶmg g‘W© Amho. 40 Oo cmoH$ Am‘À¶m g§Xeo m§À¶m AWm©Mm {dn¶m©g H$aVmV, Vo Am‘À¶mnmgyZ cncoco ZmhrV. Voìhm Á¶mcm ZaH$mÀ¶m AmJrV Q>mH$ʶmV ¶oBc © , Vmo ‘mUyg Mm§Jcm H$s, Omo nwZéËWmZmÀ¶m {Xder {Z^©¶ d em§Vr cm^coë¶m AdñWoV ¶oBc © Vmo? Voìhm Vwåhmcm Oo H$am¶Mo Vo H$am. Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, Vo gd© Vmo {ZpíMVnUo nmhV AgVmo. 41 Oo cmoH$ øm ~moYJ«W§ Agcoë¶m (Hw$amUmda) A{dídmg Xe©{dVmV, Ooìhm Vmo ˶m§À¶mH$S>o ¶oVmo (VoM {ZpíMVnUo An¶e àmá H$aUmao cmoH$ AmhoV). IamoIa, hm ’$ma CXmÎm Agm J«W§ Amho. 42 ¶mÀ¶m Odinmg Ag˶ {’$aHy$ eH$V Zmhr, Zm nwT>y Z, Zm ‘mJyZ (åhUOo ¶mV Ag˶mMr ^ogi hmoUo e³¶M Zmhr, Zm CKS>nUo, Zm Jwá[a˶m). H$maU hm J«W§ ˶mÀ¶mH$Sy>Z àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho, Omo Añgc ~w{Õ‘mZ Amho, gX¡d ñVwVrg nmÌ Amho. 43 (n¡J~§ a!) Vwåhmcmhr ˶mM Jmoï>r gm§{JVë¶m OmV AmhoV, Á¶m Vw‘À¶m nyduÀ¶m n¡J~§ am§Zm gm§{JVë¶m Joë¶m hmo˶m. IamoIa, Vw‘Mm nmcZH$Vm© ’$ma j‘merc Amho Am{U H$R>mao {ejm H$aUmam XoIrc Amho. 44 Oa Amåhr ¶m Hw$amUmg Aa~rì¶{V[aº$ BVa ^mfoV AdV[aV Ho$co AgVo. Va Vo (‘¸$mdmgr) Ago åhUmco AgVo H$s, ¶mVrc g§Xeo (Am‘À¶m ^mfoV Amåhmcm g‘Ooc) Aem arVrZo ñnï> H$ê$Z H$m gm§{JVcoco ZmhrV? Aa~r n¡J~§ a Am{U {~Ja Aa~r J«W§ (hm H$m¶ àH$ma)? (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "lÕm YmaU H$aUmè¶m§gmR>r hm J«W§ åhUOo ‘mJ©Xe©Z Am{U (AmpË‘H$



627 gyah-41. hm0 ‘r‘0 Ag-gOXm amoJm§Mm) BcmO Amho. Am{U lÕmhrZm§gmR>r H$mZm§V ~YraVm Am{U S>mù o ¶m§V Am§YionUm Agë¶mà‘mUo Amho. Vo Ago AmhoV H$s, OUy H$mhr XÿaÀ¶m {R>H$mUmhÿZ AmoaSy>Z ˶m§Zm H$mhr gm§{JVco OmV Amho. 45 Am{U Amåhr ‘ygmcmhr J«W§ àXmZ Ho$cm hmoVm, nU ˶mg§~Y§ mZo Z§Va ‘V^oX {Z‘m©U Pmco. Oa Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (nwZéËWmZmÀ¶m {Xder {ZU©¶ H$aʶmMo AmYrnmgyZ) R>acoco ZgVo Va ˶m§À¶mXaå¶mZ (˶mMjUr) {ZU©¶ Ho$cm Jocm AgVm. VgoM ho cmoH$ ¶m g§~Y§ mZohr Jm|YiyZ gmoS>Umè¶m e§H$o V gmnS>cc o o AmhoV. 46 Omo H$moUr Mm§Jcr H¥$˶o H$aoc Va ñdV:À¶mM ^ë¶mgmR>r H$aoc, VgoM Omo H$moUr dmB©Q> H¥$˶o H$aoc Va ˶mMo Xþîn[aUm‘ ˶mcmM ^moJmdo cmJVrc. A„mh Amnë¶m Xmgm§da H$Xm{n Aݶm¶ H$arV Zmhr. 47 (ݶm¶mMr) KQ>H$m (Ho$ìhm ¶oUma) ¶mMo kmZ Ho$di A„mhbmM Amho. H$moUVohr ’$i Amnë¶m Jmä¶mVyZ ~mhoa {ZKV Zmhr, VgoM H$moU˶mhr órcm J^© amhV Zmhr, Zm {VMr àgyVr hmoV,o nU ho ˶mÀ¶m kmZmZo (d g§H$ënmZo) hmoV.o ˶m {Xder A„mh ˶m§Zm {dMmaoc, AmO Vo Hw$R>o AmhoV, Á¶m§Zm Vwåhr ‘m¶m (B©ídaËdmV) gh^mJr R>adrV hmoVm. Vo CÎma XoVrc, "(ho A„mh!) Amåhr Vw¶mg‘moa ho H$~yc H$aVmo H$s, Am‘À¶mn¡H$s H$moUrhr ¶mMr gmj XoV Zmhr.' 48 nydu Á¶m§Mm Vo Ymdm H$arV hmoV,o Vo (gd© ImoQ>o Cnmñ¶) Voìhm Zmhrgo Pmcoco AgVrc. Am{U ˶m§Zm Aer ImÌr nQ>c o H$s, AmVm ˶m§À¶mgmR>r gwQ>H$o Mm H$moUVmhr ‘mJ© Zmhr. 49 ‘mUgmcm Mm§Jë¶m Jmoï>r ‘mJʶmgmR>r H$Yrhr H§$Q>mim ¶oV Zmhr. nU Oa ˶mÀ¶m~m~VrV H$mhr dmB©Q> Jmoï> KS>ë¶mg AJXrM hVme d {Zame hmoVmo. 50 Am{U Ooìhm Amåhr (‘Zwî¶mcm) ˶mcm nmoMcoë¶m Xþ:ImZ§Va Am‘À¶m H¥$noMr JmoS>r MmI{dVmo, Voìhm Vmo åhUVmo, "(ho Oo ‘cm {‘iVo) Vmo Va ‘mPmM



Hw$amU h¸$ Amho? Am{U ‘cm Zmhr dmQ>V H$s, Vr KQ>H$m (åhUOo ݶm¶mMm {Xdg) H$Yr ¶oBc © . Am{U Oa ‘cm ‘m¶m nmcZH$˶m©H$S>o naV OmdoM cmJco Va Vmo ‘cm {ZpíMVnUo Mm§JcmM ‘mo~Xcm XoBc © .' nU Amåhr ˶m lÕmhrZ cmoH$m§Zm ˶m§À¶m gd© (Xþî)H¥$˶m§Mo ˶m§Zm Adí¶ Xe©Z KS>d.y Am{U ˶m§Zm H$R>mao {ejm ^moJm¶cm cmdy. 51 Ooìhm Amåhr ‘Zwî¶mda H¥$nm H$aVmo Va Vmo Am‘À¶mH$S>o nmR> {’$a{dVmo, Am{U (Am‘À¶m ñ‘aUmnmgyZ) Xÿa OmVmo. nU Ooìhm ˶mcm Xþ:I nmoMVo, Voìhm Vmo Am‘À¶mH$S>o cm§~cMH$ {dZdʶm H$ê$ cmJVmo. 52 ˶m§Zm gm§Jm, "¶m Jmoï>rMm Vwåhr H$Yr {dMma Ho$cm AmhmV H$m? H$s, ho Hw$amU {Z:g§Xho A„mhH$Sy>Z Amcoco Amho, Var XoIrc Vwåhr ho g˶ ZmH$maVm, Va ˶mnojm A{YH$ dmQ> MwH$cocm Xþgam H$moU Agoc, Omo (g˶mMm) {damoY H$aʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma nwT>o {ZKyZ Jocc o m Agoc?' 53 Amåhr cdH$aM ˶m§Zm Am‘À¶m (g§Xeo gyMH$) IwUm XmIdy, ~mø OJmVhr Am{U IwÔ Ë¶m§À¶m‘ܶohr, Omon¶ªV ˶m§À¶mda ho CKS> hmoV Zmhr H$s, ho Hw$amU (A„mhH$Sy>Z Amcoc)o g˶ Amho.Am{U hr Jmoï> nwaeo r Zmhr H$m H$s, VwPm nmcZH$Vm© à˶oH$ Jmoï>rda (ñdV:) gmj Amho? 54 nU ho cmoH$ Amnë¶m nmcZH$˶m©er hmoUmè¶m ^oQ>rg§~Y§ mZo gme§H$ AmhoV. (cjmV R>do m) ˶mZo à˶oH$ Jmoï>rcm doT>y Z R>do coco Amho. 628



gyah-42. Ae-eyam Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. hm0 ‘r‘0 2 ABZ0 grZ0 Hµ $mµ’$0 3 AemàH$mao A„mh Omo gd©e{º$‘mZ Am{U ~w{Õ‘mZ Amho Vw‘À¶mH$S>o (Amncm) g§Xeo nmR>drV Amho (Ogo) Vw‘À¶m nyduÀ¶m (n¡J~§ amH$S>)o nmR>{dcm hmoVm. 4 Oo H$mhr AmH$memV d n¥Ïdrda Amho gd© ˶mMoM Amho. VmoM gdm}ƒ Amho, ‘{h‘mdmZ Amho. 5 ˶mÀ¶m ^¶mZo AmH$me dê$Z ’$mQy>Z H$mogico (Va ¶mV AmíM¶©H$maH$ Ago H$mhr Zmhr). 1



629



gyah-42. Ae-eyam Am{U ñdJ©XVÿ (gX¡d) Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ñVw{VJmZ H$arV AgVmV. n¥Ïdrda Agcoë¶m cmoH$m§gmR>r (A„mhH$S>)o j‘m¶mMZm H$arV AgVmV. ho ZrQ> g‘OyZ ¿¶m H$s, A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 6 Am{U Oo cmoH$ ˶mcm gmoS>y Z BVam§Zm Amnco ajUH$V} ‘mZVmV, ˶m§À¶mda A„mh cj R>do Zy Amho. ˶m§À¶m ¶m AmMaUmg (n¡J~§ a!) Vwåhmcm O~m~Xma Yaco OmUma Zmhr. 7 AemàH$mao Amåhr Vw‘À¶mH$S>o Aa~r ^mfoV Agcoco ho Hw$amU ¶mgmR>r àH$Q> Ho$co Amho H$s, Vwåhr gd© dñ˶m§Mo H|$Ð ~Zcoë¶m ‘¸$m ¶oWrc cmoH$m§Zm Am{U ˶mÀ¶m Amgnmg (gd©Ì) dgcoë¶m cmoH$m§Zm ¶mÛmao gmdY H$amdo. VgoM ˶m§Zm ˶m {Xdgm~Ôchr gMoV H$am Á¶m {Xder (g§nUy © ‘mZdOmV) EH$Ì AmUcr OmB©c. Am{U Á¶mÀ¶m ¶oʶm{df¶r ‘wirM e§H$m Zmhr. EH$ g‘yh ñdJm©V Agoc Am{U EH$ g‘yh (ZaH$mÀ¶m) AmJrV. 8 A„mhZo BpÀN>co AgVo Va (g§nUy © ‘mZdOmVrg) EH$M O‘mV (EH$M ‘mJ© AZwgaUmao) ~ZdyZ Q>mH$co AgVo. nU Vmo BpÀN>Vmo ˶mg Amnë¶m H¥$nmN>ÌmImcr OmJm XoVmo Am{U A˶mMmar cmoH$m§Mm Zm H$moUr ajUH$Vm© Amho, Zm gmhmæ¶H$Vm©. 9 ˶m§Zm Ago (dmQ>Vo H$s H$m¶) H$s, ˶mcm gmoS>y Z BVam§Zmhr ajUH$Vm© ~ZdVm ¶oV?o nU (Oo-Oo ApñVËdmV Amho) ˶m gdmªMm EH$‘od ajUH$Vm© ’$º$ A„mh Amho. VmoM ‘ocëo ¶m§Zm {Od§V H$aVmo. H$mhrhr H$aʶmMo gm‘϶© Ho$di ˶mÀ¶mH$S>Mo Amho. 10 (lÕmd§Vm§Zmo!) Á¶m H$moU˶m ~m~VrV Vw‘Mo ‘V^oX AgVrc, ˶mda ’¡$gcm XoʶmMm AI˶ma Ho$di A„mhH$S>o Amho. (n¡J~§ a! ˶m§Zm gm§Jm), "Agm Amho Vmo A„mh, ‘mPm nmcZH$Vm©, ˶mÀ¶mdaM ‘r {dídmg R>do Vmo. Am{U ‘r ˶mÀ¶mMà{V gX¡d g‘{n©V Amho.' 11 Vmo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mm {Z‘m©Vm Amho. ˶mZo Vw‘À¶mgmR>r Vw‘À¶mM OmVrMo OmoS>rXma ~Zdco. VgoM (BVa) àmʶm§À¶mhr OmoS>çm ~Z{dë¶m,



Hw$amU Á¶mÛmao Vmo Vw‘Mr {H$˶oH$ nQ>rZo dmT> H$arV AgVmo. (Vmo Agm ‘hmZ Amho H$s), ˶mMr VwcZm H$emerM hmoD$ eH$V Zmhr. Vmo gd© H$mhr EoH$Umam Am{U gd© H$mhr nmhUmam Amho. 12 AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mo g§nUy © {Z¶§ÌU ˶mÀ¶mM hmVr Amho. Vmo BpÀN>Vmo ˶mg CnOr{dHo$Mr gmYZo ‘moR>çm à‘mUmV Am{U BpÀN>Vmo ˶mg H$‘r à‘mUmV àXmZ H$aVmo. ˶mcm à˶oH$ Jmoï>rMo kmZ Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 13 A„mhZo Vw‘À¶mgmR>rhr VmoM Y‘© (åhUOo A„mhcm g‘{n©V hmoʶmMm Y‘©,) Amdí¶H$ R>a{dcocm Amho, Á¶mMm AmXoe ˶mZo (Vw‘À¶m ’$ma nydu n¡J~§ a) Zyhcm {Xcm hmoVm. Am{U VmoM (Y‘©) Amåhr AmVm Vw‘À¶mH$S>ho r àH$Q> Ho$cocm Amho. Am{U ˶mM Y‘m©cm Adc§{~Ê`mMm AmXoe Amåhr B~«mhr‘, ‘ygm d B©gm (¶oe)y ¶m gdmªZmhr {Xcm hmoVm H$s, Y‘©nmcZmÀ¶m ~m~VrV AT>i amhm Am{U ˶mg§~Y§ mZo ‘V^oX {Z‘m©U H$ê$ ZH$m. (n¡J~§ a!) AZoH$o ídadmÚm§Zm Á¶m (lÕo)H$S>o Vwåhr ~mocmdrV AmhmV, Vr ˶m§Zm ’$ma A{චdmQ>V.o A„mh BpÀN>Vmo ˶mg Amnë¶mH$S>o Odi H$aVmo. Am{U Vmo Amnë¶mH$S>o ¶oʶmMm ‘mJ© ˶mcm XmIdVmo, Omo ˶mÀ¶mH$S>o diVmo. 14 Am{U Á¶m cmoH$m§Zr (‘V^oXmcm H$maU ~ZdyZ) doJdoJù¶m ‘mJmªMm Adc§~ Ho$cm, Vmo ˶m§À¶mH$S>o (g˶mMo) kmZ nmoMë¶mZ§VaM Ho$cm, Am{U Ho$di nañna hÅ>mnm¶r. Am{U (˶mZo) {ZYm©[aV Ho$coë¶m AdYrn¶ªV (gd© {ZU©¶ VhHy$~ Ho$co Jocc o )o ZgVo Va ˶m§À¶m{df¶r Vm~S>Vmo~ ’¡$gcm gwZmdʶmV Amcm AgVm. Am{U Oo cmoH$ ˶m§À¶mZ§Va J«W§ mMo dmag ~Zco, Vo BV³¶m dmB©Q>[a˶m g§e¶mV nS>cc o o AmhoV H$s, ˶mZo ˶m§Zm AñdñW H$ê$Z gmoS>cc o o Amho. 15 (n¡J~§ a!) Vwåhr (cmoH$m§Zm) ¶mM (g˶Y‘m©H$S>)o ¶oʶmMo AmdmhZ H$arV amhm. Am{U ˶mda ñdV: ATi amhm, Á¶mà‘mUo Vwåhmcm AT>i amhʶmMm AmXoe XoʶmV Amcocm Amho. Am{U ˶m§À¶m BÀN>m-AmH$m§jm§Mo 630



631



gyah-42. Ae-eyam AZwgaU H$ê$ ZH$m. Am{U (˶m§Zm) gm§JZy Q>mH$m H$s, ‘r A„mhZo àH$Q> Ho$coë¶m J«W§ mda {dídmg R>do Umam Amho. Am{U ‘cm Vw‘À¶mXaå¶mZ ݶm¶nydH© $ {ZdmS>m H$aʶmMr Amkm XoʶmV Amcocr Amho. A„mh hm Am‘Mm nmcZH$Vm© Amho Am{U Vw‘Mmhr nmcZH$Vm© Amho. Amåhr Oo H$aVmo, ˶mgmR>r Amåhmcm Om~ Úmdm cmJUma Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, ˶mgmR>r Vwåhmcm Om~ Úmdm cmJoc. Am‘À¶m Am{U Vw‘À¶m Xaå¶mZ H$moUVohr ^m§S>U Zmhr (åhUOo AmnU ^m§S>U H$aʶmMr JaOM Zmhr). A„mh Amåhm gdmªZm EH$Ì H$aUma Amho. Am{U ˶mÀ¶mH$S>Mo naV Om¶Mo Amho. 16 Am{U Oo A„mh{df¶r dmX{ddmX H$aVmV, Ooìhm H$s, (˶m§À¶mH$Sy>Z AmYr) ˶mMm ñdrH$ma Ho$cm Jocc o m Amho. ˶m§À¶m dmX{ddmXmcm A„mhÀ¶m ZOaoV H$mhrM ‘hÎd Zmhr. Am{U ˶m§À¶mda ˶mMm H$mon hmoBc © Am{U ˶m§À¶mgmR>r H$R>mao {ejm Amho. 17 A„mhZoM g˶mgh J«W§ àH$Q> Ho$cm Amho Am{U ݶm¶mMm VamOy XoIrc. Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV, Vr eodQ>Mr KQ>H$m Odi ¶oD$Z R>no cocrhr Agoc? 18 Oo cmoH$ ˶mda {dídmg R>do V ZmhrV, Vo ({VMr {I„r CS>dV), Vr cdH$a ¶mdr, Aer BÀN>m Vo 춺$ H$aVmV, nU Oo {dídmg R>do Umao AmhoV, {VMo ^¶ ~miJVmV Am{U Vo OmUyZ AmhoV H$s, {VMo AmJ‘Z AJXr g˶ Amho (AQ>i Amho). cjmV R>do m! Oo cmoH$ ˶m KQ>H$o {df¶r dmX{ddmX H$aVmV, Vo MwH$sÀ¶m ‘mJm©Zo ’$ma Xÿa {ZKyZ Jocc o o AmhoV. 19 A„mh Amnë¶m Xmgm§À¶m ~m~VrV ’$ma H$Zdmiy Amho. Vmo Á¶mcm, Or H$mhr CnOr{dH$m XoD$ BpÀN>Vmo, XoVmo. Vmo EH$‘od Agm Amho e{º$emcr Amho, gm‘϶©dmZ Amho. 20 Omo H$moUr ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV (Amnë¶m H$‘©ê$nr {~¶m§M)o nrH$ Mm§Jco ¶mdo ¶m A{^cmfogh (˶mgmR>r à¶ËZ H$arV AgVmo). Amåhr ˶mÀ¶m ˶m {nH$mV dmT> H$arV AgVmo. Am{U Omo H$moUr ¶mM (jU^§Jaw ) OJmVrc {nH$mMr A{^cmfm ~miJyZ AgVmo. Va Amåhr ˶mg ˶m‘YyZ H$mhr



Hw$amU XoD$Z Q>mH$Vmo. nU ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m (AZ§VH$mcrZ) OrdZmÀ¶m (H¥$nmàgmXm§V) ˶mMm H$mhrhr {hñgm AgUma Zmhr. 21 Á¶m§Zm ¶m cmoH$m§Zr A„mhMo gh^mJr R>a{dcoco Amho, (˶m Cnmñ¶m§Zr) ¶m§À¶mgmR>r Agm Y‘© Zo‘Zy {Xcm Amho H$s H$m¶, Á¶mMr A„mhZo Hw$R>ë¶mhr àH$maMr nadmZJr {Xcocr Zmhr.Am{U A§{V‘ {ZU©¶ (nwZéËWmZmÀ¶m {Xder hmoBc © ) Ago R>acoco ZgVo Va ˶m§À¶m{df¶r (Ho$ìhmM) {ZU©¶ gwZmdʶmV Amcm AgVm. A˶mMmar cmoH$m§Zm H$R>mao {ejm {ZpíMVnUo hmoUma. 22 (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Vwåhr nmhmc H$s, A˶mMmar cmoH$ (¶m {dMmamZo) ^¶^rV AgVrc H$s, Vo H$gcr H$‘mB© H$ê$Z ~gco! H$maU ˶mMo Xþîn[aUm‘ ^moJʶmnmgyZ ˶m§Mr gwQ>H$m Ae³¶ Agoc. ¶mCcQ> Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} Ho$cocr AgVrc, (˶m§Zm Vwåhr) ñdJm©À¶m ~mJm§‘ܶo Agë¶mMo (nmhmc). ˶m§À¶mgmR>r ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o Vo gd© H$mhr Agoc, Oo Vo BpÀN>Vrc. hoM (A„mhMo) gdm©V ‘moR>o daXmZ Amho. 23 hrM Vr Jmoï> Amho, Á¶mMr ew^dmVm© A„mh Amnë¶m ˶m Xmgm§Zm XoVmo Amho, Á¶m§Zr lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} Ho$cr. (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘r ¶m (g§Xeo nmoM{dʶmÀ¶m H$m¶m©)~Ôc Vw‘À¶mH$S>o H$moUVmhr (^m¡{VH$ ñdê$nmMm) ‘mo~Xcm ‘mJV Zmhr. nU ’$º$ Amág§~Y§ mMo ào‘ H$m¶‘ R>do m (hr Anojm).' Am{U Omo H$moUr nwʶH$‘© H$aoc (˶mÀ¶m JwUdÎmoZgw ma) Amåhr ˶mÀ¶m nwʶH$‘m©À¶m ‘mo~Xë¶mV A{YH$m{YH$ dmT> H$ê$. IamoIa, A„mh j‘merc Amho, JwUm§Mr H$Xa H$aUmam Amho. 24 Vo Ago åhUVmV H$m H$s, ¶m (n¡J~§ amZo) A„mh{df¶r ImoQ>r Jmoï> aMcr Amho. nU (n¡J~§ a!) (Oa Vgo AgVo Am{U ) A„mhZo BpÀN>co AgVo Va ˶mZo Vw‘À¶m öX¶mcm (H$m¶‘) grc~§X H$ê$Z Q>mH$co AgVo. CcQ>njr A„mh Ag˶mMm Zme H$arV AgVmo. Am{U Amnë¶m dMZm§Ûmao g˶ àñWm{nV 632



633 gyah-42. Ae-eyam H$arV AgVmo. (cmoH$m§À¶m) ‘ZmV H$m¶-H$m¶ Amho ¶mMr ˶mcm nyU© OmUrd Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 25 VmoM Amnë¶m Xmgm§H$Sy>Z ˶m§À¶m j‘m¶mMZoMm ñdrH$ma H$aVmo Am{U ˶m§À¶m MwH$m ‘m’$ H$aVmo. Am{U Oo H$mhr o m Vmo à{VgmX XoVmo, Vwåhr H$aVm, Vo gd© Vmo OmUVmo. 26 ˶m cmoH$m§À¶m àmW©Zc Oo lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aVmV. Am{U Vmo ˶m§Zm Amnë¶m H¥$noZo A{YH$m{YH$ ‘mo~Xcm àXmZ H$aVmo. Am{U Oo g˶ ZmH$maUmao AmhoV, ˶m§À¶mgmR>r H$R>mao {ejm Amho. 27 Oa A„mhZo Amnë¶m (gd©) ^º$m§gmR>r {dnwc à‘mUmV CnOr{dH$m àXmZ Ho$cr AgVr Va Vo ^yVcmda CnÐd ‘mO{dUmao ~Zco AgVo. nU Vmo (Vr) Amnë¶m BÀN>Zo gw ma ¶mo½¶ à‘mUmV àXmZ H$arV AgVmo. {Z:g§Xho ˶mcm Amnë¶m ^º$m§À¶m (JaOm§Mr) nyU© OmU Amho, VgoM ˶m§À¶mda Vmo ZOa R>do Zy Amho. 28 Am{U VmoM Amho Omo cmoH$m§Zr Amem J‘mdë¶mda nmdgmMm dfm©d H$aVmo, Am{U ˶mÛmao Amnë¶m H¥$noMo (Ûma) Xÿa-Xÿan¶ªV Iwco H$aVmo. VmoM (˶m§Mm) EH$‘od gm§^miH$Vm© Amho, gd© àH$maÀ¶m ñVwVrg VmoM nmÌ Amho. 29 ˶mÀ¶m (gm‘϶m©À¶m) IwUm§nH¡ $s AmhoV, AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr. VgoM Vo gd© gOrd àmUr XoIrc, Oo Ë`mZo ˶m§À¶m Amgnmg (n¥Ïdrda) ngadyZ Q>mH$coco AmhoV. VgoM Vmo ¶mgmR>r nyUn© Uo g‘W© Amho H$s, Vmo BÀN>rc Voìhm, ˶m§Zm EH$Ì H$ê$ eH$Vmo. 30 Am{U Or H$moUVr AmnÎmr Vw‘À¶mda AmoT>dVo, Vr Vw‘À¶m hmVm§Zr Ho$coë¶m H$‘mB©MMo ’$i AgVo. Vmo ~è¶mMem MwH$m§Zm Va ‘m’$ H$ê$Z Q>mH$V AgVmo. 31 Vwåhr ^yVcmda A„mhÀ¶m {Z¶§ÌUmVyZ ñdV:cm ‘wº$ H$ê$Z Hw$R>ho r OmD$ eH$V Zmhr. Am{U A„mh{edm¶ Vw‘Mm Xþgam H$moUrhr ajUH$Vm© qH$dm gmhmæ¶H$Vm© Zmhr. 32 Am{U ˶mÀ¶m (gm‘϶m©À¶m) IwUm§nH¡ $s ho Amho H$s, Zm¡H$m g‘wÐmV



Hw$amU g§Mma H$arV AgVmV, OUy McVo-{’$aVo nd©VM AmhoV. 33 ˶mZo R>a{dco Va Vmo dmè¶mcm Wm§~dy eH$Vmo, ‘J ˶m Zm¡H$m g‘wÐmÀ¶m n¥ð>^mJmda AMc AdñWoV Cä¶mM amhÿZ OmVrc. IamoIa ¶m‘ܶo g§Xeo AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo ghZercVm ~miJUmao Am{U (A„mhÀ¶m H¥$noMr OmU ~miJyZ) ˶mÀ¶mà{V Am^ma 춺$ H$aUmao AmhoV. 34 qH$dm Vmo (Vw’$mZr dmè¶m§Ûmao) ˶m§Zm (d ˶m§À¶m Zm¡H$m§Zm) ˶m§À¶m XþîH¥$˶m§nmoQ>r Zï> H$ê$ eH$Vmo Am{U Oo (j‘og nmÌ AmhoV) ˶m§Zm Vmo j‘m H$aV AgVmo. 35 åhUOo ˶m§Zm H$iyZ ¶mdo H$s, Oo Am‘À¶m g§Xeo m§À¶m ~m~VrV {ddmX {Z‘m©U H$aVmV, ˶m§À¶mgmR>r gwQ>H$o Mm H$moUVmhr ‘mJ© Zmhr. 36 (cmoH$m§Zmo! ho cjmV R>do m H$s,) Oo H$mhr Vwåhmcm XoʶmV Amcoco Amho, Vo Ho$di ¶m OrdZmgmR>r VmËnwa˶m ñdê$nmMr VaVyX Amho. nU Oo A„mhnmer Amho, Vo A{YH$ Mm§Jco Am{U {MaH$mc {Q>H$Umao Amho. (ho ˶m cmoH$m§Zm {Xco OmB©c), Oo lÕm YmaU H$aVmV, Am{U AT>inUo A„mhda {dídmg R>do VmV. 37 Oo ‘moR>‘moR>çm AnamYm§nmgyZ d Agä¶ H¥$˶m§nmgyZ ñdV:cm Xÿa R>do VmV. Am{U Ooìhm ˶m§Zm amJ ¶oVmo, Voìhm Vo ‘m’$ H$ê$Z Q>mH$VmV. 38 Am{U Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (AmXoem§M)o nmcZ H$aVmV Am{U {Z˶ àmW©Zm H$aVmV (åhUOoM Z‘mµO) Am{U Vo Amncr H$m‘o nañna g„m‘gcVrZo nma nmS>VmV. Am{U Amåhr ˶m§Zm Oo H$mhr {Xcoco Amho, ˶mVyZ (Am‘À¶m H$m¶m©gmR>r) IM© H$aVmV. 39 Am{U Ooìhm ˶m§À¶mda Aݶm¶ cmXco OmVo, Voìhm ‘mÌ Vo ñdV:Mm ~Mmd H$aVmV. 40 nU (ho cjmV R>do m¶cm hdo) dmB©Q> H¥$˶mMm ~Xcm KoVmZm VodT>rM BOm nmoMdm¶cm hdr. nU Omo H$moUr j‘m H$aVmo Am{U gcmoIm {Z‘m©U H$aVmo Va ˶mMo à{V’$i ˶mcm A„mhnmer {‘iUma, ho {ZpíMV. {Z:g§Xho , A˶mMmar cmoH$ ˶mcm A{O~mV {චZmhrV. 41 Am{U Oo 634



635 gyah-42. Ae-eyam H$moUr ˶m§À¶mda Aݶm¶ Pmë¶m‘wio ~Xcm KoV AgVrc Va ˶m§À¶mgmR>r Ago H$aUo Amjonmh© Zmhr. 42 Amjonmh© Va ˶m§Mo H¥$˶ Amho, Oo BVam§da Aݶm¶ H$aVmV Am{U ^yVcmda H$moU˶mhr ݶmæ¶ H$maUm{edm¶ AamOH$Vm ‘mO{dVmV. hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zm H$R>mao {ejm hmoUma Amho. 43 nU Omo H$moUr ghZercVm XmIdyZ ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c, Va IamoIa Ago H$aUo ‘moR>o gmhgr H¥$˶ Amho. 44 Am{U Á¶mcm A„mh ^Q>H$ʶmgmR>r gmoS>y Z XoVmo, ˶mZ§Va ˶mMm H$moUrhr gm§^miH$Vm© AgV Zmhr. Am{U (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Vwåhr nmhmc Anamܶm§Mr H$m¶ AdñWm hmoBc © ? Ooìhm Vo g‘moa ˶m§Mr {ejm C^r Agë¶mMo nmhVrc, Vo CX²JmaVrc, "naV OmʶmMm EImXm ‘mJ© Amho H$m!' 45 Vwåhr nmhmc, ˶m§Zm (ZaH$mÀ¶m) AmJrg‘moa AmUco OmV Amho, (Am{U) An‘m{ZV Pmë¶m‘wio ˶m§À¶m ‘mZm Imcr dmH$coë¶m AgVrc, nU MmoaQ>çm ZOaoZo Vo g^modVmcr nmhV AgVrc. Voìhm lÕmd§V cmoH$ (ho Ñí¶ nmhÿZ) åhUVrc, "Á¶m§Zr nwZéËWmZmÀ¶m {Xder ñdV:cm Am{U Amnë¶m cmoH$m§Zm {dZmemV nmoMdco, VoM (Iè¶m AWm©Z)o A¶eñdr cmoH$ AmhoV.' {ZpíMVM, XþamMmar cmoH$ {Za§Va {ejm ^moJV amhVrc. 46 A„mhÀ¶m {déÕ OmD$Z ˶m§Mr ‘XV H$ê$ eHo$c, Agm H$moUrhr ˶m§Zm {‘iUma Zmhr. Am{U A„mh Á¶m§Zm ^Q>H$ʶmgmR>r gmoS>y Z XoVmo ˶mZ§Va ˶m§Zm (¶mo½¶) ‘mJ© Hw$R>o {‘iUma? 47 (cmoH$m§Zmo!) Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoë¶m (g§Xeo ê$nr) hmHo$cm à{VgmX Úm, (nU) Vmo {Xdg ¶oʶmnydu, Omo H$moUrhr (A„mhÀ¶m BÀN>Ào ¶m {déÕ) ˶mg Q>miy eH$V Zmhr. ˶m {Xder Vwåhmcm H$moUVohr Aml¶ñWmZ {‘iUma Zmhr, Zm Vwåhmcm Amnë¶m AnamYm§Zm ZmH$maʶmMr (g§Yr) {‘ioc. 48 nU (n¡J~§ a!) ˶m§Zr (¶m g§Xeo mH$S>)o Oa nmR> {’$adcr Va (Vwåhr cjmV ¿¶m) H$s, Amåhr Vwåhmcm ˶m§Mm H$mhr aIdmcXma ~ZdyZ



Hw$amU nmR>{dcoco Zmhr. Vw‘À¶mda Ho$di (g§Xeo ) nmoM{dʶmMr O~m~Xmar Amho. Am{U (‘mUgmMo Ago Amho H$s,) Amåhr Ooìhm ˶mcm Amnë¶m H¥$noZo g‘¥Õ H$aVmo, Voìhm Vmo ˶mda ’$ma Iye hmoVmo. nU Ooìhm ˶m§À¶mda ˶m§À¶m hmVm§Zr Ho$coë¶m (Xþî)H¥$˶m§‘i w o EImXo g§H$Q> AmoT>dVo, (Voìhm Vo A˶§V H¥$V¿Z ~ZVmV), H$maU ‘mZd AmhoM H¥$V¿Z. 49 AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§À¶mda amÁ¶ Ho$di A„mhMo Amho. Vmo BpÀN>Vmo Vo {Z‘m©U H$aVmo. Vmo BpÀN>Vmo ˶mg ‘wcr àXmZ H$aVmo Am{U BpÀN>Vmo ˶mg ‘wco àXmZ H$aVmo. 50 qH$dm ‘wco Am{U ‘wcr XmoÝhr àXmZ H$aVmo. Am{U BpÀN>Vmo ˶mg An˶hrZ AdñWoV R>do Vmo. IamoIa Vmo gd©k Amho, gd©e{º$‘mZ Amho. 51 H$moUrhr Agm Zmhr H$s, A„mhZo ˶mÀ¶mer à˶j ~mocmdo, nU ’$º$ A§V:àoaUoÛmao qH$dm nS>ÚmAmSy>Z qH$dm ñdJ©XVÿ nmR>dZy , Omo ˶mÀ¶m AmXoemZo ˶mMm g§Xeo àH$Q> H$aoc, Omo g§Xeo Vmo EoH$dy BÀN>rc. Vmo gdm}ƒ Amho Am{U ~w{Õ‘mZ Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 52 (n¡J~§ a!) Amåhr AemMàH$mao Am‘À¶m AmXoemZo Vw‘À¶mH$S>o ñdJ©XVÿ nmR>dZy (g§Xeo ) àH$Q> Ho$cm Amho. (¶mnydu) Vwåhmcm ‘mhrV ZìhVo H$s, A„mhMm J«W§ H$m¶ Amho. Zm ho OmUV hmoVm H$s, lÕm åhUOo H$m¶? nU Amåhr ¶m (Hw$amUmg) gÝ‘mJ© XmIdUmam àH$me ~Z{dco Amho. ˶mÛmao Amåhr Amnë¶m ^º$m§nH¡ $s BpÀN>Vmo ˶mg ‘mJ©Xe©Z àXmZ H$aVmo. (n¡J~§ a!) Vwåhr cmoH$m§Zm gÝ‘mJm©H$S>o ‘mJ©Xe©Z H$arV AmhmV, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 53 ˶m A„mhÀ¶m ‘mJm©H$S>,o Omo ‘mcH$ Amho, ˶m gdmªMm Oo AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Amho. cjmV Agy Úm, gd© Jmoï>r ({ZU©¶mgmR>r) A„mhH$S>Mo gmXa Ho$ë¶m OmVrc. 636



637



gyah-43. AµO-µOwIéµ’$ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. hm0 ‘r‘0 2 ¶m gw~moY Aem J«W§ mMr enW. 3 Amåhr ¶m (J«W§ mg) Aa~r ^mfoV (àH$Q> Ho$co Amho), åhUOo Vwåhm cmoH$m§Zm (˶mVrc g§Xeo ) J«hU H$aVm ¶mdo. 4 Am{U ¶m (Hw$amUmMm) ‘yi òmoV Am‘À¶mH$S>o Agcoë¶m ‘hmJ«W§ mV Amho. IamoIa ho CXmÎm d kmZmZo n[anyU© Amho. 5 (g˶ ZmH$maUmè¶m§Zmo!) Amåhr ¶m ~moYJ«W§ mcm Vw‘À¶mnmgyZ Ho$di ¶mgmR>r naV ¿¶mdo H$m H$s, Vwåhr ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao cmoH$ AmhmV? 6 Amåhr AmYrÀ¶m cmoH$m§‘ܶo {H$VrVar n¡J~§ a nmR>dco hmoV.o 7 nU ˶m§À¶mH$S>o Agm EH$hr n¡J~§ a Amcocm Zmhr, Á¶mcm ˶m§Zr CnhmgmMo cú¶ Ho$co Zgoc. 8 ‘J Amåhr Va ˶m§Zmhr Zï> H$ê$Z Q>mH$co, Oo ¶m§À¶mnojmhr A{YH$ e{º$emcr hmoV.o ho hmoVo AmYrÀ¶m cmoH$m§Mo CXmhaU. 9 (~hþg»§ ¶ cmoH$m§Mo Ago Amho,) Ooìhm Vwåhr ˶m§Zm {dMmamc H$s, AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Zm H$moUr {Z‘m©U Ho$co? Va Vo Adí¶ CÎma XoVrc, "˶m§Zm gd©e{º$‘mZ d gd©k Aem (A„mhZo) {Z‘m©U Ho$co Amho.' 10 Á¶mZo Vw‘À¶mgmR>r n¥Ïdrcm {~N>mZm ~Zdco Am{U {VÀ`mda (‘mZdr gä¶VogmR>r) ‘mJ© CncãY H$ê$Z {Xco. ¶m CÔoemZo H$s, Vwåhmcm gai ‘mJ© cm^mdo. 11 Am{U VmoM Amho, Omo AmH$memVyZ ¶mo½¶ à‘mUmV nmʶmMm dfm©d H$aVmo. ‘J Amåhr ˶mÛmao ‘¥Vàm¶ O{‘Zrcm gMoV H$aVmo. AemMàH$mao Vwåhmcm (‘¥V AdñWoVZy ) {Od§V Ho$co OmB©c. 12 Am{U ˶mZo Oo Oo {Z‘m©U Ho$co Vo gd© OmoS>çm§gh {Z‘m©U Ho$co. Am{U nmʶmV ñdma hmoʶmgmR>r Zm¡H$m Am{U ^yVcmda ñdma hmoʶmgmR>r ({d{dY) àmUr {Z‘m©U Ho$co. 13 Am{U (˶m§Zm AemàH$mao 1



Hw$amU {Z‘m©U Ho$co) H$s, Vwåhmcm ˶m§À¶m nmR>rda pñWanUo ~gVm ¶mdo. Am{U Ooìhm Vwåhr ˶m§À¶mda ñdma ìhmc, Voìhm Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m AZwJh« mMr AmR>dU H$am. Am{U åhUm, "Agr‘ ‘{h‘mdmZ Amho Vmo, Á¶mZo ¶mda Amåhmcm {Z¶§ÌU {Xco Amho. Amåhmcm ¶mda ñdV:hÿZ H$Yrhr {Z¶§ÌU àmá H$aVm Amco ZgVo. 14 IamoIa Amåhmcm naVyZ Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>Mo Om¶Mo Amho.' 15 Varhr cmoH$m§Zr ˶mMo godH$ Agcoë¶m§Zm ˶mMm A§e H$pënco Amho. IamoIa, ‘mZd AmhoM CKS> H¥$V¿Z. 16 ˶mZo Amnë¶m ñdV:À¶m {Z{‘©Vrn¡H$s ñdV:gmR>r ‘wctMr {ZdS> Ho$cr Am{U Vw‘À¶mgmR>r ‘wcm§Mr {ZdS> Ho$cr Ago (Vwåhmcm dmQ>V)o H$s H$m¶? 17 (˶m§Mo Ago Amho H$s,) Ooìhm ˶m§Zm (‘wcrÀ`m OÝ‘mMo) d¥Îm H$i{dco OmVo. Á¶m (‘wctMm) Vo AJXr ghOVoZo H¥$nmd§V (A„mher) g§~Y§ OmoS>VmV, Voìhm (Vr ~mV‘r EoH$y Z) ˶m§Mm Moham H$mid§S>Vmo Am{U ˶m§Mo (‘Z) Xw:ImZo (d amJmZo) XmQy>Z OmVo. 18 {Ocm gwIgmo¶rV dmT>{dco OmVo Am{U {Ocm ñnï>nUo dmX{ddmXhr H$aVm ¶oV Zmhr (Vr A„mhÀ¶m dmQ>çmMr Ago Vwåhr R>adVm?). 19 Am{U ñdJ©XVÿ Oo H¥$nmd§V (A„mhMo) godH$ AmhoV ˶m§Zm, ˶m§Zr {ó¶m Agë¶mMo H$pënco Amho. Vo ˶m§À¶m {Z{‘©VrÀ¶m doigo CnpñWV hmoVo H$s H$m¶? ˶m§Mm hm ({ZamYma) Xmdm (Zm|XdhrV) {chÿZ R>do cm OmB©c. Am{U (ݶm¶mÀ¶m {Xder) ˶m{df¶r ˶m§Zm Om~ {dMmacm OmB©c. 20 Am{U Vo åhUVmV, "H¥$nmd§V A„mhZo BpÀN>co AgVo Va Amåhr ˶m§Mr (åhUOo BVa Cnmñ¶m§Mr) CnmgZm Ho$cr ZgVr.' (nU) ˶m§Zm (A„mhÀ¶m ¶moOZoM)o ‘wirM kmZ Zmhr. Vo Ho$di VH©$-{dVH©$ cT>drV AmhoV. 21 Amåhr ˶m§Zm ¶mnydu EImXm Agm J«W§ {Xcocm Amho H$m H$s, ˶mcm ˶m§Zr nyU© ÑT>Vgo {hV Yê$Z R>do coco Amho? (Am{U ˶mAmYmao dmX{ddmX H$arV AmhoV). 22 Zmhr, A{O~mV Zmhr, Var Vo åhUVmV, "Amåhr Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zm 638



639 gyah-43. AµO-µOI w éµ’$ EH$ ‘mJ© AZwgaV Agë¶mMo nm{hco Amho. Am{U Amåhr ˶m§MMo AZwgaU H$arV AmhmoV.' 23 Am{U Vw‘À¶mnydu Ooìhmhr Amåhr Á¶m dñVrV gmdY H$aUmam n¡J~§ a nmR>{dco Va VoWrc g‘¥Õ cmoH$m§Zr (Zoh‘r) AemàH$mao à{VgmX {Xcm, åhUmco, "Amåhr Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zm EH$ ‘mJ© AZwgaVmZm nm{hco Amho. Am{U Amåhr ˶m§À¶mM nmdcm§da nmD$c R>do Zy (nwT>)o OmV AmhmoV.' 24 (Voìhm n¡J~§ a) åhUm¶Mm, "Oa ‘r Vwåhmcm ˶m ‘mJm©nj o m A{YH$ Mm§Jcm ‘mJ© XmI{dcm Va..... Á¶mda Vwåhr Vw‘À¶m dmS>d{S>cm§Zm nm{hco AmhmV (VarXoIrc Vwåhr Amnë¶m dmS>d{S>cm§À`mM ‘mJm©da OmUo gwê$ R>do Uma H$m?)' Vo CÎmaco, "Vwcm Oo XoD$Z nmR>{dÊ`mV Amco Amho, Vo Amåhr (H$Xm{n) ‘mݶ H$aUma Zmhr.' 25 eodQ>r Amåhr (˶m§À¶m {dÐmohmnmoQ>r) ˶m§Zm {ejm Ho$cr. Voìhm nmhm, (n¡J~§ am§Zm) ImoQ>o R>a{dUmè¶m§Mm A§V H$gm Pmcm. 26 Am{U Ooìhm B~«mhr‘Zo Amnë¶m {n˶mcm d Amnë¶m cmoH$m§Zm åhQ>c,o "Vwåhr Á¶m§Mr CnmgZm H$aVm, ˶m§À¶mer ‘mPm H$mhrM g§~Y§ Zmhr, 27 nU (‘r Ho$di ˶mMr CnmgZm H$aVmo) Á¶mZo ‘cm {Z‘m©U Ho$co Amho. Am{U VmoM ‘cm {ZpíMVnUo ‘mJ©Xe©Z H$aoc.' 28 Am{U B~«mhr‘Zo hmM g§Xeo Amnë¶m ‘mJo Amnë¶m d§eOmgmR>r gmoS>cm. ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zrhr (Zoh‘r A„mhà{VM) g‘n©U^md ~miJmdm. 29 (Aa~ cmoH$ Oo ˶m§MMo d§eO AmhoV) ‘r ¶m§Zm Am{U ¶m§À¶m nydO© m§Zm ¶m OrdZmMr gm‘J«r àXmZ Ho$cr hmoVr. Va Vo ˶m§Mm Cn^moJ H$arV am{hco, ¶oWnmdoVmo H$s, ˶m§À¶mH$S>o g˶mMm g§Xeo Amcm Am{U EH$ n¡J~§ a Omo (g˶ g§Xeo mcm) ñnï> H$ê$Z gm§JUmam. 30 nU Ooìhm ˶m§À¶mH$S>o g˶mMm g§Xeo nmoMcm, Voìhm Vo åhUmco, "hr Va EH$ OmXÿ Amho Am{U Amåhr {VMm ñdrH$ma (H$Xm{n) H$aUma Zmhr.' 31 Am{U Vo åhUmco, "ho Hw$amU XmoZ eham§nH¡ $s (åhUOo ‘¸$m d Vm¶µ’$À¶m) EImÚm à{V{ð>V 춺$sH$S>o H$m àH$Q> H$aʶmV Amco Zmhr? 32 (n¡J~§ a!) ho



Hw$amU cmoH$ Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m H¥$noMo dmQ>n H$aUma AmhoV H$s H$m¶? (Zmhr, Va Vo H$aUmao AmåhrM AmhmoV,) ¶m OJmVrc OrdZmV ˶m§À¶mXaå¶mZ CnOr{dHo$Mo dmQ>n (AmåhrM) H$arV AgVmo. Am{U Amåhr XÁ`m©À`m~m~VrV H$mhtZm H$mhtda loð>Ëd {Xcoco Amho. Vo ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr EH$Xþgè¶m§gmR>r Cn¶moJr R>amdo. Am{U Vw¶m nmcZH$˶m©Mr H¥$nm (åhUOo n¡J~§ ar) ˶mnojm A{YH$ loð> Amho, Or (Eo{hH$ OrdZmMr YZXm¡cV) Vo Jmoim H$arV AmhoV. 33 Am{U Oa gd© ‘mUgo (Xþï> lÕmhrZ) ~ZyZ OmVrc Aer e³¶Vm ZgVr Va Oo cmoH$ H¥$nmd§V (A„mhcm) ZmH$maUmao AmhoV, ˶m§Zm (¶m jU^§Jaw OJmV) Aer Kao XoD$Z Q>mH$cr AgVr, Á¶m§Mr H$m¡co (N>V) Mm§XrMr Am{U da OmʶmgmR>r {OZoXI o rc Mm§XrMo AgVo. 34 VgoM (Mm§XrMo) XadmOo, Am{U Vr AmgZo XoIrc Mm§XrMr ~ZdyZ Q>mH$cr AgVr Á¶m§da Vo nhþS>VmV. 35 VgoM (^anya à‘mUmV) gmoݶmMo gOmdQ>rMo gm‘mZXoIrc XoD$ eH$cmo AgVmo. nU ¶m gd© Jmoï>r ¶m OJmVrc (’$ma AënH$mi Aem) OrdZmMr gm‘J«r Amho. Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV A„mhH$S>o (gd© d¡^d) Ho$di ˶m cmoH$m§gmR>r Ama{jV AmhoV, Á¶m§Zr A„mhMr OmU ~miJyZ OrdZ ì¶VrV Ho$coco Agoc. 36 nU Omo H$moUr H¥$nmd§V (A„mhÀ¶m) ñ‘aUmH$S>o nmR> {’$adVmo, Amåhr Aem (‘mUgm)gmR>r g¡VmZmcm {Z¶wº$ H$aVmo, Omo ˶mMm gmWrXma ~ZVmo. 37 Oo cmoH$m§Zm gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa (Am{U Xÿa) KoD$Z OmV AgVmV, nU ˶m§Zm (Vo Aem Ymo³¶mV R>do VmV H$s), ˶m§Zm dmQ>V,o AmnU gÝ‘mJm©da AmhmoV. 38 nU eodQ>r, Ooìhm Agm ‘mUyg Am‘À¶mH$S>o ¶oBc © , Voìhm Vmo Amnë¶m (Xþï> gmWrXmamg) åhUoc, "Aaoa!o ‘m¶m Am{U Vw¶m Xaå¶mZ nyd© Am{U npíM‘ BVHo$ A§Va AgVo Va ({H$Vr ~ao Pmco AgVo). (Vy) {H$Vr Xþï> gmWrXma hmoVmg!' 39 ˶m {Xder (Aem ‘mUgmcm) gm§{JVco OmB©c, AmO Vwcm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Pmë¶mZo, VwPm H$mhrhr ’$m¶Xm hmoUma Zmhr, H$maU Vwåhr (XmoKo 640



641 gyah-43. AµO-µOI w éµ’$ EH$Ì) XþîH¥$˶m§V gm‘rc am{hcoco AmhmV. AmO Vwåhr XmoKo {ejoMho r dmQ>Ho $ar AmhmV. 40 (n¡J~§ a!) Vwåhr ~{hè¶m§Zm EoH$dy eH$Vm H$m, Am{U Am§Yù¶m§Zm ‘mJ© XmIdy eH$Vm H$m? VgoM ˶mg, Omo (OmUyZ~wOZy ) MwH$sÀ¶m ‘mJm©cm cmJcocm Amho? 41 Am{U Oa Amåhr Vwåhmcm ¶m OJmVyZ KoD$Z Jocmo Var Amåhr (Xþï>mZ§ m) Adí¶ {ejm H$aUma. 42 qH$dm Agohr hmoD$ eH$Vo H$s, Amåhr Á¶mMo dMZ ˶m§Zm {Xcoco Amho, Vwåhmcm (¶m OJmVM) XmIdyZ XoD$, H$maU Amåhmcm ˶m§À¶mda gd©àH$mao {Z¶§ÌU àmá Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 43 Vwåhr ‘mÌ Vo gd© ÑT>VmnydH© $ Yê$Z R>do m, Oo Amåhr Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> Ho$coco Amho. IamoIa, Vwåhr gÝ‘mJm©da AmhmV. 44 Am{U ho (Hw$amU) Vw‘À¶mgmR>r Am{U Vw‘À¶m cmoH$m§gmR>r ~moYJ«W§ Amho. Am{U cdH$aM Vwåhmcm (¶m{df¶r) {dMmaUm Ho$cr OmB©c. 45 Am{U Vwåhr Am‘À¶m ˶m n¡J~§ am§Zmhr {dMmê$Z ¿¶m, Á¶m§Zm Amåhr Vw‘À¶mnydu nmR>dco hmoVo H$s, H¥$nmd§V (A„mh) {edm¶ BVa Cnmñ¶m§Mr CnmgZm H$aʶmgmR>r Amåhr ˶m§Mr {Z¶wº$s Ho$cr hmoVr H$s H$m¶? 46 Am{U Amåhr ‘ygmcm Am‘À¶m (g§Xeo gyMH$) IwUm§gh {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m gaXmam§H$S>o nmR>{dco. Va ˶mZo ˶m§Zm åhQ>c,o "{Z:g§Xho ‘r gd© OJm§Mm nmcH$ Agcoë¶m A„mhMm g§Xeo dmhH$ Amho.' 47 nU Ooìhm Vmo Am‘À¶m (J§^ra) g§Xeo mgh nmohmoMcm, Voìhm Vo ˶mÀ¶mda hgy cmJco. 48 Am{U Amåhr ˶m§Zm (Am‘À¶m gm‘϶m©À¶m) Á¶m-Á¶m {Zemʶm XmI{dë¶m, ˶m EH$mnojm EH$ (W¸$ H$ê$Z gmoS>Umè¶m) Aem hmo˶m. Am{U Amåhr ˶m§Zm (¶m OJmV VmËnwa˶m ñdê$nmMr) {ejmhr Ho$cr, ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr Am‘À¶mH$S>o dimdo. 49 Am{U Vo (n¡J~§ amcm) åhUmco, "ho OmXÿJmam! Am‘À¶mgmR>r Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o ˶mZo Vwcm {Xcoë¶m dMZmÀ¶m AmYmao àmW©Zm H$a, (hr {ejm Q>icr Va) Amåhr Adí¶ gÝ‘mJm©Mm Adc§~ H$ê$.' 50 ‘J Ooìhm Amåhr ˶m§À¶mdê$Z ˶m {ejoMo



Hw$amU g§H$Q> Xÿa Ho$co, Voìhm ˶m§Zr Amncm eãX ‘moS>cm. 51 Am{U {’$aAm¡ZZo Amnë¶m cmoH$m§Zm ~mocmdyZ gm§{JVco, ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! B{OáMr gÎmm ‘mPr Zmhr H$m? Am{U ¶m (‘m¶m amÁ¶mVyZ) dmhUmè¶m ZÚm ‘m¶m ZmhrV H$m? ‘rM (Vw‘Mm nmcZH$Vm©) Agë¶mMo Vwåhr nmhV Zmhr H$m? 52 ‘J ¶m VwÀN> ‘mUgmnojm ‘r loð> Zmhr H$m? Á¶mcm ñnï>nUo ~mocVm XoIrc ¶oV Zmhr. 53 (hm ‘ygm loð> Agoc Va) ˶mcm gmoݶmMr H$S>o (A„mhH$Sy>Z) H$m àXmZ H$aʶmV Amcr ZmhrV, qH$dm ñdJ©XVÿ m§Mr EH$ ’$m¡O ˶mÀ¶m~amo~a H$m Amcr Zmhr? 54 AemàH$mao ˶mZo Amnë¶m cmoH$m§Zm ‘yI© ~Z{dco Am{U ˶mÀ¶m cmoH$m§Zr ˶mMo åhUUo ‘mݶ Ho$co. ho (gd©) ~§S>Imoa d¥ÎmrMo cmoH$ hmoVo. 55 nU Ooìhm ˶m§Zr Amåhmcm AmìhmZ XoUo gwê$M R>do co, Voìhm Amåhr ˶m§À¶mda gyS> CJdcm. Am{U ˶m gdmªZm ~wS>dZy Q>mH$co. 56 AemàH$mao ˶m§Zm ^yVH$mimMr EH$ Jmoï ~ZdyZ Q>mH$co. Am{U ˶m§À¶mZ§Va ¶oUmè¶m§gmR>r ~moY J«hU H$aʶmMo gmYZ. 57 Am{U Ooìhm ‘[a¶‘nwÌ ¶oeMy o EH$ CXmhaU àñVwV Ho$co Joc,o Voìhm Vw‘Mo cmoH$ ¶mda AmoaS> H$ê$ cmJco. 58 åhUmco, "Am‘Mo Cnmñ¶ Mm§Jco AmhoV H$s, Vmo Mm§Jcm Amho?' (n¡J~§ a!) hr VwcZm Ho$di Vw‘À¶mer dmX {Z‘m©U H$aʶmgmR>r Vo H$arV AmhoV. H$maU Vo AmhoVM ^m§S>Imoa cmoH$! 59 ¶oey (EH$ gm‘mݶ ‘mUgmà‘mUoM EH$ ‘mUyg hmoVm Am{U) Am‘À¶m Xmgm{edm¶ Aݶ H$moUrM ZìhVm. Amåhr (˶mg n¡J~§ a ~ZdyZ) ˶mÀ¶mda H¥$nm Ho$cr. Am{U ˶mcm ~Zr BòmB©c (åhUOoM Á¶y) ¶m§À¶mgmR>r AmXe© ~Z{dco hmoV.o 60 (ñdJ©XVÿ m§Mr CnmgZm H$aUmè¶m§Zmo!) Oa Amåhr BpÀN>co AgVo Va Vw‘À¶mOmJr Vw‘Mo CÎmam{YH$mar åhUyZ ñdJ©XVÿ m§Zm n¥Ïdrda dg{dco AgVo. 61 Am{U Vmo {ZpíMVnUo A§{V‘ KQ>H$o Mr EH$ IyU Amho. Va Vwåhr (˶m KQ>H$o {df¶r) e§H$m KoD$ ZH$m Am{U ‘mPoM AZwgaU H$am, hmM gai ‘mJ© 642



643 gyah-43. AµO-µOI w éµ’$ Amho. Am{U g¡VmZ Vwåhmcm gai ‘mJm©nmgyZ amoIʶmV ¶eñdr hmoVm H$m‘m Z¶o. IamoIa, Vmo Vw‘Mm Añgc eÌy Amho. 63 Am{U Ooìhm B©gm (¶oey Amnë¶m cmoH$m§H$S>)o g˶mÀ¶m gd© à‘mUmgh Amcm, Vmo åhUmcm, "‘r Vw‘À¶mH$S>o ˶m Jmoï>tMo g˶ ñnï> H$aʶmgmR>r kmZ KoD$Z Amcmo Amho, Á¶m~m~VrV Vwåhr ‘V^oX H$arV AmhmV. åhUyZ A„mhMo ^¶ ~miJyZ ‘m¶m AmkoMo nmcZ H$am. 64 A„mh ‘mPmhr nmcZH$Vm© Amho Am{U Vw‘Mmhr nmcZH$Vm© Amho. åhUyZ Vwåhr ˶mMrM CnmgZm H$am, hmM gai ‘mJ© Amho.' 65 nU (¶oeZy V§ a) {d{dY JQ>mV§ AmngmV ‘V^oX {Z‘m©U Pmco. Va Oo A˶mMmar AmhoV, Vo ~a~mX hmoUma AmhoV, ^¶§H$a {XdgmÀ¶m {ejoÛmao. 66 Vo (AnamYr) cmoH$, AmVm ’$º$ Vr KQ>H$m, (AemàH$mao) ¶oʶmMr dmQ> nmhV AmhoV H$s, Vr ˶m§À¶mda AMmZH$ ¶mdr Am{U Voìhm ˶m§Zm {VMr H$ënZmhr Zgmdr. 67 ˶m {Xder gd© {‘Ì, Oo (EHo$H$mir) {‘Ì hmoV,o Vo EH$‘oH$m§Mo eÌy ~ZVrc. ¶mV AndmX Ho$di Vo cmoH$ AgVrc, Oo (A„mhMr) OmU R>do Zy hmoV.o 68 (A„mh lÕmd§Vm§Zm åhUoc,) "‘m¶m ^º$m§Zmo! AmO Vwåhmcm ^¶^rV hmoʶmMr JaO Zmhr, Zm (¶mnwT>)o Vwåhmcm H$Yr Xþ:Im§Mm gm‘Zm hmoUma.' 69 (Vo ‘mPo ^º$) Á¶m§Zr lÕm YmaU H$ê$Z ‘mPo AmkmnmcZ Adc§{~co..... 70 "ñdJm©V àdoe H$am Vwåhr Am{U Vw‘À¶m nËZr, Vwåhmcm (gX¡d) AmZ§{XV R>do co OmB©c.' 71 ({VWo) gmoݶmMr VmQ>o Am{U ߶mco, ˶m§Zm Oo hdo Agoc ˶mgh, {’$a{dco OmVrc. ({VWo) ˶m§Zm Vo gd© {‘ioc, Á¶mZo ˶m§Mo S>mi o o gwImdVrc. (lÕmd§Vm§Zmo!) ¶m (gwIdZmV) Vwåhr H$m¶‘ dmñVì¶ 72 H$amc. Am{U ho Amho Vo Z§XZdZ, Á¶mMo Vwåhmcm Vwåhr Ho$coë¶m (Mm§Jë¶m) H$‘m©‘i w o dmag ~Z{dʶmV Amco Amho. 73 Am{U {VWo ({d{dY àH$maMr) ’$io {dnwc à‘mUmV AgVrc Á¶mVyZ Vwåhr Imc. 62



Hw$amU (nU) AnamYr cmoH$ gX¡d ZaH$mMr {ejm ^moJV AgVrc. 75 ˶m§Mr Vr {ejm gm¡å¶ Ho$cr OmUma Zmhr, Am{U {VWo Vo {Zame (d hVme) nSy>Z amhVrc. 76 Amåhr ˶m§À¶mda Aݶm¶ Ho$cm Zmhr Va Vo ñdV:M Aݶm¶ H$aUmao hmoV.o 77 Am{U Vo AmoaS>Vrc, "ho (ZaH$mÀ¶m) aIdmcXmam, Vw¶m nmcZH$˶m©Zo Amåhmcm (EH$XmMo) g§ndyZ Q>mH$mdo!' Vmo ZaH$mMm aIdmcXma CÎma XoBc © , "Zmhr, Vwåhmcm AemM àH$mao {ejm ^moJV amhmdr cmJoc!' 78 "(ho AnamÜ`m§Zmo!) Amåhr {ZpíMVnUo Vw‘À¶mH$S>o g˶mMm g§Xeo KoD$Z Amcmo hmoVmo, nU Vw‘À¶mn¡H$s ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm g˶mMm {VQ>H$mam dmQ>m¶Mm.' 79 ˶m§Zrhr (g˶mcm gmoS>y Z Xþgam) ‘mJ© Adc§{~cm Amho Va Amåhr XoIrc EH$ Jmoï> R>adyZ KoD$. 80 ˶m§Zm Ago dmQ>Vo H$m H$s, Amåhr ˶m§À¶m Jwá Jmoï>r qH$dm ImgJrVrc g„m‘gcV EoH$V Zmhr AmhmoV? AWm©VM! (EoH$V AmhmoV) Am{U Am‘Mo ñdJ©XVÿ (XoIrc) ˶m§À¶m‘ܶoM amhÿZ (˶m§À¶m à˶oH$ H¥$˶mMr) Zm|X H$arV AgVmV. 81 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "H¥$nmd§V (A„mhMm IamoIa) H$moUr nwÌ AgVm Va gd©àW‘ ‘rM ˶mMm CnmgH$ ~Zcmo AgVmo.' 82 nU AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mm nmcH$ VgoM g‘ñV g¥ï>rÀ¶m gÎmmqghmgZmMm ‘mcH$ Agcoë¶m (A„mhMm) ˶m Jmoï>ter H$mhrM g§~Y§ Zmhr, Á¶m Jmoï>r cmoH$ ˶mÀ¶mer OmoS>VmV. 83 (n¡J~§ a!) ¶m cmoH$m§Zm ì¶W© ~S>~S> Am{U (eãXm§Mm) Ioi Vmon¶ªV IoiV amhÿ Úm, Ooìhm ˶m§Zm ˶m {Xdgmg gm‘moao Omdo cmJoc, Á¶mMo ˶m§Zm dMZ XoʶmV Amcoco Amho. 84 VmoM AmH$memVhr CnmgZo¶mo½¶ Amho Am{U VmoM n¥Ïdrdahr CnmgZo¶mo½¶ Amho. Am{U VmoM Añgc ~w{Õ‘mZ Amho, gd©k Amho. 85 ‘moR>m g‘¥Õemcr Amho Vmo (A„mh), Á¶mMo amÁ¶ AmH$memV Am{U n¥Ïdrda ngacoco Amho, Am{U Oo-Oo ¶m Xmohm|À¶m‘ܶo Amho, ˶mdahr (˶mMoM amÁ¶ Amho). Am{U eodQ>Mr KQ>H$m Ho$ìhm ¶oBc © , ¶mMo kmZ ˶mcmM Amho. Am{U ˶mÀ¶mH$S>Mo 644



74



645



Vwåhmcm naV{dco OmUma Amho. 86 A„mhcm gmoS>y Z BVam§Mm Oo cmoH$ Ymdm H$aVmV, Vo {e’$mag H$aʶmMm H$moUVmhr A{YH$ma ~miJV ZmhrV. nU Oo g˶mMr gmj XoUmao AgVrc d ˶m§Zm ˶mMo kmZ Agoc. 87 Am{U Oa Vwåhr ˶m§Zm {dMmamc, "˶m§Zm H$moUr {Z‘m©U Ho$co?' Va Vo hoM CÎma XoVrc, "A„mhZo'. Va ‘J (ho g‘OyZhr) Vo Hw$R>o ^aH$Q>V OmV AmhoV? 88 (nU A„mhcm ¶m Jmoï>rMr nyU© OmUrd Amho H$s,) n¡J~§ amZo ({Zame hmoD$Z Ago dma§dma ˶mcm) åhQ>co Amho, "à^y! ho Ago cmoH$ AmhoV H$s, Vo lÕm YmaU H$aUma ZmhrV.' 89 Va (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m§À¶mH$S>o Xþcj © H$am Am{U ˶m§Zm åhUm, "Vwåhmcm em§Vr cm^mo.' cdH$aM ˶m§Zm (g˶) H$iyZ ¶oBc © .



gyah-44. AX-Xþ˜mZ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. hm0 ‘r‘0 2 g˶ ñnï> H$aUmè¶m J«W§ mMr enW. 3 {ZpíMVM Amåhr ¶mg EH$m ew^ amÌr àH$Q> Ho$co Amho. Amåhr (‘mZdmH$S>)o Zoh‘r gmdYmZ H$aUmè¶m (gyMZm) nmR>{dë¶m AmhoV. 4 ˶m amÌrV (gmè¶m ì¶dñWm§M)o {ddoH$nyU© à¶moOZ Ho$co OmVo. 5 Am‘À¶mM AmXoemZwgma, {Z:g§Xho Amåhr (‘mJ©Xe©Zna) g§Xeo nmR>drV Amcocmo AmhmoV. 6 ho (g§Xeo åhUOo) Vw¶m nmcZH$˶m©Mr H¥$nm hmo¶. VmoM gd© H$mhr EoH$Umam, gd© H$mhr OmUUmam Amho. 7 VmoM Amho AmH$me d n¥Ïdr Am{U Oo-Oo ¶m Xmohm|À¶m‘ܶo Amho ˶m gdmªMm nmcH$ (‘mcH$ d {Z‘m©Vm). H$Xm{MV Vwåhmcm ¶m g˶mMr Iè¶m AWm©Zo OmU Pmcr AgVr...... 8 ˶mÀ¶m{edm¶ Xwgam H$moUrM B©ída Zmhr, VmoM OrdZ Am{U ‘¥Ë¶y XoUmam Amho. Vw‘Mmhr nmcZH$Vm© Am{U Vw‘À¶m dmS>d{S>cm§Mmhr nmcZH$Vm© (VmoM Amho). 1



Hw$amU nU Vo e§H$m-Hw$e§H$o Mm Ioi IoiʶmV ì¶ñV AmhoV. 10 (n¡J~§ a!) ~g, (Aem cmoH$m§À¶m ~m~VrV) Ho$di àVrjm H$am ˶m {XdgmMr Ooìhm AmH$me gdmªZm {Xgoc Aem YwamZo ì¶mnyZ OmB©c. 11 Vmo cmoH$m§Zm doT>y Z Q>mHo$c, hr EH$ Xþ:IXm¶r {ejm Agoc. 12 Voìhm cmoH$ åhUy cmJVrc, "ho à^y! ¶m ÌmgmVyZ Amåhmcm ‘wº$ H$a, AmVm Amåhr lÕm YmaU H$aVmo AmhmoV' 13 (nU AmVm ¶m {ejoÛmao) Vo H$m¶ CnXoe J«hU H$aUma? ˶m§À¶mH$S>o n¡J~§ a (d B©ídar¶ J«W§ ) AmYrM Amco hmoV,o gd© g§Xeo ñnï> H$ê$Z gm§JUmao. 14 Voìhm ‘mÌ Ë¶m§Zr ˶mH$S>o nmR> {’$adcr, Am{U åhUmco, "hm Va BVam§Ûmao {eH${dcm Jocc o m doS>m Amho.' 15 Amåhr {ejoMo g§H$Q> H$mhr H$mimgmR>r Oar Xÿa Ho$co Var Vwåhr nwÝhm Amnë¶m AmYrÀ¶mM (^«ï>)‘mJm©H$S>o dimc. 16 Á¶m {Xder Amåhr gd© Anamܶm§Zm O~aXñV arVrZo OISy>Z Q>mHy$, ˶m {Xder Amåhr nwano ay ~Xcm KoD$M. 17 ˶m§À¶mAmYr Amåhr (AemMàH$mao) {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§Zm AmO‘mdyZ nm{hco. ˶m§À¶mH$S>o EH$ gÝ‘mZZr` n¡J~§ a Amcm. 18 åhUmcm, "A„mhÀ¶m ^º$m§Zm ‘m¶m ñdmYrZ H$am, ‘r Vw¶mH$S>o nmR>{dʶmV © H$ê$Z) Amcocm gƒm n¡J~§ a Amho. 19 Am{U A„mhÀ¶m (g§Xeo mH$S>o Xþcj ñdV:Mr ~T>mB© {‘ady ZH$mog. ‘r Vw¶mg‘moa (˶mÀ¶mH$Sy>Z nmR>{dcoc)o gwñnï> à‘mU gmXa H$aVmo Amho. 20 ‘r ‘mPm d VwPm nmcZH$Vm© Agcoë¶m A„mhMr, Vy ‘bm XJS>mZ§ r R>Mo Zy ‘mê$ Z¶o ¶mgmR>r, eaU àmá Ho$cobo Amho. 21 Am{U Oa Vy, ‘r AmUcoë¶m (g§Xeo mda) {dídmg R>do Uma Zgerc Va {ZXmZ ñdV:cm ‘m¶mnmgyZ Xÿa R>do .' 22 ‘J ‘ygmZo Amnë¶m nmcZH$˶m©cm hmH$ {Xcr, åhUmcm, "(ho à^y!) ho cmoH$ (IamoIa) AnamYr AmhoV.' 23 (A„mhZo åhQ>c,o ) "Vy ‘m¶m ^º$m§Zm amÌrÀ¶m g‘¶r KoD$Z {ZKyZ Om, H$maU VwPm nmR>cmJ {ZpíMVnUo Ho$cm OmB©c.' 24 Am{U Vwåhr cmoH$ g‘wÐ em§V AgVmZm, Vmo nma H$ê$Z nwT>o 646



9



647 gyah-44. AX-Xþ˜mZ 25 {ZKyZ Om. ˶m§Mo g¡Ý¶ {ZpíMVnUo ~wS>dZy Q>mH$co OmVrc.' ˶m cmoH$m§Zm {H$˶oH$ ~mJm Am{U (~mJm§Vrc) Ocàdmh Amnë¶m ‘mJo gmoS>y Z Omdo cmJco. 26 VgoM Ymݶm§Mr eoVo d gwX§ a-gwX§ a Kao (XoIrc gmoS>mdo cmJco). 27 Am{U Vr gd© gwIXm¶r gmYZo, Á¶m§À¶mXaå¶mZ amhÿZ Vo ‘m¡O H$arV AgV. 28 Agm Pmcm ˶m§Mm A§V Am{U Oo-Oo ˶m§Zr Amnë¶m ‘mJo gmoS>c,o ˶m§Mo Xþgè¶m cmoH$m§Zm Amåhr dmag ~Zdco. 29 (Oo Zï> Pmco) ˶m§À¶mgmR>r Zm AmH$memZo, Zm n¥ÏdrZo Alÿ T>mico, Zm ˶m§Zm Cg§V {Xcr Jocr. 30 Am{U Amåhr BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm An‘mZOZH$ ¶mVZonmgyZ dmM{dco. 31 åhUOoM {’$aAm¡ZnmgyZ, IamoIa, Vmo Owc‘r (amOm) hmoVm, Á¶mZo gd© ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ Ho$coco hmoVo. 32 Am{U Amåhr ghoVHw $nUo (BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm VoìhmÀ¶m) BVa gd© cmoH$m§da loð>Ëd àXmZ Ho$co hmoV.o 33 Am{U ˶m§Zm Amåhr Aem {Zemʶm {Xë¶m hmo˶m, Á¶m§V ˶m§Mr CKS> H$gmoQ>r hmoVr. 34 AmVm ho g˶ ZmH$maUmao (‘¸$mdmgr) åhUVmV, 35 "Am‘À¶m n{hë¶m ‘¥Ë¶yZV§ a nwT>o H$mhrM AgUma Zmhr, Am{U Amåhmcm nwÝhm {Od§V Ho$co OmʶmMm àíZM Zmhr.' 36 (åhUVmV,) "(ho n¡J~§ a!) Oa VwPo åhUUo Iao Agoc Va Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zm naV KoD$Z ¶o.' 37 ho Mm§Jco AmhoV H$s, "Vwã~m' ZmdmMm OZg‘yh, qH$dm Vo, Oo ˶m§À¶mAmYr hmoV?o Amåhr ˶m (gdmªZm) Zï> H$ê$Z Q>mH$co, H$maU Vohr (¶m§À¶mgmaIoM) AnamYr cmoH$ hmoV.o 38 (Ago ¶mgmR>r Pmco,) H$maU Amåhr AmH$me d n¥Ïdr Am{U ˶m Xmohm|À¶m‘ܶo Oo-Oo Amho, Vo gd© H$mhr Ioi H$ê$Z nmhʶmgmR>r {Z‘m©U Ho$coco Zmhr. 39 ¶m gdmªZm Amåhr ghoVHw $nUo {Z‘m©U Ho$coco Amho. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm ¶m (dmñVdmMr) OmU Zmhr. 40 {ZpíMVnUo, {ZU©¶mMm {Xdg, hm gdmªgmR>r (A„mhg‘moa hOa hmoʶmMr) R>acocr EH$ doi Amho. 41 ˶m {Xder H$moUVmhr {‘Ì Amnë¶m {‘ÌmÀ¶m H$m‘r ¶oUma Zmhr. Zm H$moUmMr ‘XV



Hw$amU Ho$cr OmB©c. nU ’$º$ ˶m§Mm AndmX Agoc Á¶mda A„mh X¶m XmIdoc. IamoIa, Vmo gd©e{º$‘mZ (AgyZhr ’$ma) X¶miy Amho. 43 {ZpíMVnUo Oµ ³µ Hµ $w ‘À¶m d¥jmMr H$mQ>ao r ’$io __ 44 AnamYr cmoH$m§Mo AÞ Agoc. 45 {dVicoë¶m Vm§ã¶mà‘mUo Vo nmoQ>mV CH$iV amhrc. 46 Á¶mà‘mUo Ja‘ nmUr CH$iV AgVo. 47 (Amkm hmoBc © ,) "(ZaH$mÀ`m aIdmcXmam§Zmo!) ˶mg nH$S>m Am{U ˶mcm ’$anQ>V ZaH$mÀ¶m ‘ܶ^mJr KoD$Z Om. 48 ‘J ˶mcm {ejm XoʶmgmR>r, ˶mÀ¶m S>m³o ¶mda CH$iVo nmUr AmoVm. 49 Md MmI ¶m {ejoMr, Vy ñdV:cm ’$ma gm‘϶©emcr Am{U à{V{ð>V g‘OV hmoVmg. 50 hr VrM (ZaH$mMr {ejm) Amho, Á¶m{df¶r Vwåhr e§H$m KoV AgV.' 51 (¶mCcQ>) A„mhMr OmU R>do Zy OrdZ OJcoco cmoH$ gwa{jV ñWmZr AgVrc. 52 ~mJm§V d gwX§ a àdmhm§À¶m gm{ÞܶmV 53 Vo gwX§ a aoe‘r d OarXma dóo n[aYmZ H$ê$Z EH$‘oH$m§g‘moa ~gcoco AgVrc. 54 Am{U (‘J nwT>)o Ago hmoBc © H$s, Amåhr ˶m§Mm ‘moR>o d gwX§ a S>mi o o Agcoë¶m {ó`m§er {ddmh cmdyZ XoD$. 55 g§nUy © em§VVm‘¶ d gwa{jV dmVmdaUmV Vo {VWo {d{dY àH$maMr ’$io ‘mJdVrc. 56 n{hë¶m doigo Amcoë¶m ‘¥Ë¶yZV§ a Vo {VWo nwÝhm ‘¥Ë¶yMr Md H$Yrhr MmIUma ZmhrV. Am{U A„mhZo ˶m§Zm (H$m¶‘ñdê$nr) ZaH$mÀ¶m {ejonmgyZhr dmM{dcoco Agoc. 57 (n¡J~§ a!) ho gd© Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m H¥$noZo hmoBc © . hoM gdm}Îm‘ ¶e hmo¶! 58 AemàH$mao Amåhr ¶m Hw$amUmg Vw‘À¶m ^mfoV (g‘Oʶmg) gmono ~ZdyZ Q>mH$co Amho, Vo ¶mgmR>r H$s, cmoH$m§Zr ¶mnmgyZ ~moY ¿¶mdm. 59 Va Vwåhr àVrjm H$am, Vo XoIrc àVrjm H$arV AmhoV. 648



42



649



gyah-45. Ac-Om{g¶m Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. hm0 ‘r‘0 2 hm J«W§ gd©e{º$‘mZ Am{U ~w{Õ‘mZ Aem A„mhH$Sy>Z àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho. 3 lÕmd§Vm§gmR>r AmH$memV Am{U n¥Ïdrda (g§Xeo gyMH$) IwUm AmhoV, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 4 Am{U Vw‘À¶m ñdV:À¶m {Z{‘©Vr‘ܶo Am{U ˶m gd© àmʶm§‘ܶo, Oo ˶mZo n¥Ïdrda nga{dcoco AmhoV (˶mÀ¶m gm‘϶m©À¶m) IwUm AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo ÑT> {dídmg R>do Umao AmhoV. 5 VgoM amÌ d {Xdg ¶m§À¶m EH$m‘mJyZ EH$ ¶oʶm‘ܶo Am{U A„mhZo AmH$memVyZ Ho$boë¶m Cn{O{dHo$À¶m ì¶dñWo‘ܶo Am{U nmdgmÛmao ‘¥Vàm¶ Pmcoë¶m O{‘Zrcm {Od§V H$aʶm‘ܶo Am{U dmè¶m§À¶m {Xem ~Xcʶm‘ܶo (åhUOoM {ZgJ© nmVirda hmoV Agcoë¶m à˶oH$ KQ>Z‘o ܶo g§Xeo Agcoë¶m) IwUm AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r, Oo ~wÕrMm dmna H$aVmV. 6 ho A„mhMo (åhUOo Am‘Mo) g§Xeo AmhoV, Oo Amåhr Vwåhmcm g˶ àñVwV H$aʶmÀ¶m CÔoemZo EoH$drV AmhmoV. Oa Vo A„mh Am{U ˶mÀ¶m g§Xeo m§ZmM ZmH$maV AgVrc Va Vo ¶mnwT>o H$emda {dídmg R>do Umao ~ZVrc? 7 {dZme nmdUma Vmo à˶oH$ ‘mUyg, Omo ImoQ>o ~mocʶmMo nmn H$arV amhVmo! 8 Omo A„mhÀ¶m g§Xeo m§Zm EoH$Vmo, Ooìhm Vo ˶mÀ¶mg‘moa nR>U Ho$co OmVmV, ‘J AemàH$mao Amnë¶m CÔm‘nUmÀ¶m dV©Zmda R>m‘ amhVmo, OUy ˶mZo ˶m g§Xeo m§Zm H$Yr EoH$cocMo Zmhr. (n¡J~§ a!) Vwåhr, Aem ‘mUgmcm ¶mVZm‘¶r {ejoMr dmVm© EoH$dyZ Q>mH$m. 9 Ooìhmhr Vmo Am‘À¶m g§Xeo m§À¶m g§nH$m©V ¶oVmo, Vmo (Z MwH$Vm) ˶m§Zm Amnë¶m CnhmgmMo cú¶ ~Z{dVmo. Aem cmoH$m§gmR>r An‘mZOZH$ {ejm Amho. 10 ˶m§À¶mgmR>r nwT>o ZaH$ Amho. Am{U ˶m§Zr Or H$mhr H$‘mB© Ho$cr, Vr ˶m§À¶m H$mhrM H$m‘r ¶oUma Zmhr. Zm Vo 1



Hw$amU ˶m§À¶m H$m‘r ¶oVrc, Á¶m§Zm ˶m§Zr A„mhcm gmoS>y Z (Amnco) ajUH$V} H$pënco. ˶m§Zm ^¶mZH$ {ejm ^moJmdr cmJUma. 11 ho (Hw$amU) ‘mJ©Xe©H$ (J«W§ ) Amho, nU Á¶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m g§Xeo m§Zm ZH$ma {Xcm ˶m§À¶mgmR>r H$R>mao {ejm AQ>i Amho. 12 Vmo A„mh Amho, Á¶mZo g‘wÐmcm Vw‘À¶m AYrZ Ho$co ¶mgmR>r H$s, ˶mÀ¶m AmkoZo Zm¡H$m§Zm ˶mda g§Mma H$aVm ¶mdm, Am{U Vwåhm cmoH$m§Zm ˶mÀ¶m H¥$noMm emoY KoVm ¶mdm. Am{U Vwåhr ˶mÀ¶mà{V Am^ma 춺$ H$amdm. 13 VgoM ˶mZo AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho, Vo Vw‘À¶m AYrZ H$ê$Z Q>mH$co Amho. ho gd© ˶mÀ¶mH$Sy>Z (daXmZ) Amho. IamoIa ¶m gdmªV, g§Xeo Agcoë¶m IwUm AmhoV ˶m cmoH$m§gmR>r, Oo qMVZ H$aUmao AmhoV. 14 (n¡J~§ a!) lÕmd§Vm§Zm Ago gm§Jm H$s, ˶m§Zr ˶m cmoH$m§H$S>o Xþcj © H$amdo, Oo A„mhÀ¶m {Xdgm§À¶m AmJ‘Zmda {dídmg R>do V ZmhrV. VmoM cmoH$m§Zm ˶m§À¶m H$‘mªMm ~Xcm XoBc © . 15 Omo H$moUr Mm§Jco H¥$˶ H$aoc, Va ˶mMm ’$m¶Xm ˶mcm ñdV:cmM {‘iUma. AJXr AgoM Omo H$moUr dmB©Q> H¥$˶ H$aoc, Va ˶mMo Xþîn[aUm‘ ˶mcmM ^moJmdo cmJVrc. ‘J eodQ>r Vwåhmcm Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o naV Omdo cmJUma. 16 Amåhr (¶mnydu) BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm J«W§ , {ddoH$ Am{U ào{fVËd {Xco hmoV.o Am{U ˶m§Zm ñdÀN> d ewÕ Aer CnOr{dHo$Mr gmYZo {Xcr hmoVr. Am{U Amåhr ˶m§Zm (VoìhmÀ¶m) gd© cmoH$m§da loð>Ëd àXmZ Ho$co hmoV.o 17 Am{U Amåhr ˶m§Zm Y‘m©À¶m~m~VrV ñnï> Ago à‘mU {Xco hmoV.o ˶m§À¶mH$S>o kmZ Amë¶mZ§Vahr, Ho$di nañna hÅ>mnmoQ>r ˶m§Zr ˶mV ‘V^oX {Z‘m©U Ho$cm. ݶm¶mÀ¶m {Xder Vw‘Mm nmcZH$Vm© {ZpíMVnUo ˶m ~m~VrV (g˶mZwê$n) Amncm ’¡$gcm gwZmdoc, Á¶m ~m~VrV Vo ‘V^oX H$arV hmoV.o 18 ‘J (n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm Y‘m©À¶m ñnï> ‘mJm©da ‘mJ©ñW Ho$co. Va Vwåhr ˶mMoM AZwgaU 650



651 gyah-45. Ac-Om{g¶m H$arV amhm Am{U Á¶m§Zm (g˶mMo) kmZ Zmhr, ˶m§À¶m ‘ZmoH$m‘ZmMo (H$moU˶mhr àH$mao) AZwgaU H$ê$ ZH$m. 19 Vo A„mhÀ¶m BÀN>{o déÕ OmD$Z Vw‘À¶m H$m‘r H$Xm{n ¶oD$ eH$V ZmhrV. A˶mMmar cmoH$ EH$‘oH$m§Mo {‘Ì AmhoV. nU ˶mMr OmU R>do Zy Agcoë¶m cmoH$m§Mm {‘Ì A„mh Amho. 20 ¶m (J«W§ mV) ‘mZdOmVrgmR>r ‘mJ©Xe©Z Am{U XÿaÑï>rMo YS>o AmhoV Am{U ˶m cmoH$m§gmR>r H¥$nm Amho, Oo ÑT>VmnydH© $ {dídmg R>do Umao AmhoV. 21 dmB©Q> H¥$˶ H$aUmao cmoH$ Agm {dMma H$aVmV H$m H$s, lÕm YmaU H$ê$Z Á¶m§Zr Mm§Jcr H¥$˶o Ho$crV Aem§Zmhr (n[aUm‘mÀ`m Ñï>rZo) Amåhr ˶m§À¶mg‘mZM H$ê$Z Q>mHy$ H$s, ˶m§Mo OJUo Am{U ‘aUo EH$gmaIo hmoD$Z OmB©c? ’$maM dmB©Q> {ZU©¶ Amho Vmo, Oo Vo H$arV AmhoV. 22 Am{U A„mhZo AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr aMZm (cmoH$m§Mr narjm KoʶmÀ¶m) CÔoemZo Ho$cocr Amho. Am{U (eodQ>r) à˶oH$mg ˶mÀ¶m H$‘mªMm ¶mo½¶ VmoM ‘mo~Xcm {Xcm OmB©c. Am{U H$moUmdahr Aݶm¶ hmoUma Zmhr. 23 (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m ‘mUgmÀ¶m pñWVrMo H$Yr AdcmoH$Z Ho$co Amho H$m, Á¶mZo Amnë¶m BÀN>m-AmH$m§jm§Zm Amnco Cnmñ¶ ~Z{dco Amho. (n[aUm‘r) A„mhZo ˶mÀ¶mH$S>o kmZ AgVmZmhr ˶mcm ‘mJ©^«ï> hmoʶmgmR>r gmoS>y Z {Xco. Am{U ˶mMo H$mZ Am{U ‘Z (g˶ g§Xeo mÀ¶m àdoemgmR>r) grc~§X H$ê$Z Q>mH$co. Am{U ˶mÀ¶m S>mù o ¶m§Zm (A„mhÀ¶m IwUm AmVm {Xgy Z¶oV) åhUyZ PmHy$Z Q>mH$coco Amho. Va Aem ‘mUgmcm H$moU ‘mJ©Xe©Z H$ê$ eH$Vmo. Ooìhm A„mhZoM ˶mÀ¶mgmR>r gÝ‘mJm©Mr Ûmao (gd© àH$mao) ~§X Ho$cocr AmhoV. Vwåhr ¶mda qMVZ H$aUma Zmhr H$m? 24 Vo åhUVmV, "¶m OrdZmì¶{V[aº$ Aݶ OrdZ dJ¡ao H$mhr Zmhr. Amåhr (¶oW)o ‘aVmo Am{U (¶oWMo ) OJVmo. Amåhmcm H$mim{edm¶ Aݶ H$moUr ‘maV Zmhr (hm Ho$di H$mimMm Ioi Amho).' (Zmhr!) ˶m§Zm ¶mg§~Y§ mZo H$mhrM ‘mhrV Zmhr.



Hw$amU Vo Ho$di VH©$ cT>drV AmhoV. Am{U Ooìhm ˶m§Zm Am‘Mo nyUn© Uo ñnï> Agcoco g§Xeo EoH${dco OmVmV. Voìhm ˶m§Mm `w{º$dmX Ho$di hm AgVmo H$s, "Vwåhr g˶ ~mocV Agmc Va Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zm {Od§V H$ê$Z naV AmUm.' 26 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "A„mh Vwåhmcm OrdZ d ‘¥Ë¶y XoVmo. VmoM Vwåhmcm nwZéËWmZmÀ¶m {Xder, Á¶mÀ¶m (AmJ‘Zm{df¶r) H$mhrM e§H$m Zmhr, (nwÝhm {Od§V H$ê$Z, {heo~ KoʶmgmR>r) EH${ÌV H$aoc. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm ¶mMr OmU Zmhr. 27 Am{U A„mhMrM gÎmm Amho AmH$memV Am{U n¥Ïdrda, Am{U nwZéËWmZmÀ¶m {Xderhr ˶mMrM gÎmm AgUma. Am{U ˶m {Xder Ag˶mMo AZw¶m¶r (’$ma dmB©Q>) An¶emMo dmQ>Ho $ar ~ZVrc. 28 Am{U ˶m {Xder Vwåhr Ago X¥í¶ nmhmc H$s, (‘mZdOmVrVrc) à˶oH$ OZg‘yh (nyU© Z‘«VZo )o JwS>Ko Q>Ho $y Z ~gcocm Agoc. à˶oH$ OZg‘yhmg Amnë¶m H$‘©dhrH$S>o ~mocmdco OmB©c. (Am{U gm§{JVco OmB©c H$s,) "AmO Vwåhmcm Vw‘À¶m H$‘mªMm ‘mo~Xcm {Xcm OmUma Amho. 29 hr Amho Am‘Mr Zm|Xdhr Or Vw‘À¶m{df¶r IarIwar gmj XoV Amho. Vwåhr Oo H$mhr H$arV hmoVm, Vo gd© Amåhr Zm|X H$am¶cm cmdV hmoVmo.' 30 Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU H$ê$Z Mm§Jcr H¥$˶o Ho$cr, Va Aem§Zm ˶m§Mm nmcZH$Vm© Amnë¶m H¥$nmN>ÌmImcr gm‘mdyZ KoBc © . hoM dmñV{dH$ ¶e 31 Amho. nU Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm, (˶m§Zm {dMmaco OmB©c), "Vwåhmcm ‘mPo g§Xeo EoH${dco OmV ZìhVo H$m? nU Vwåhr cmoH$m§Zr Jdm©Mo àXe©Z Ho$co Am{U Vwåhr AnamYr cmoH$ hmoVm.' 32 Ooìhm Vwåhmcm Ago gm§{JVco OmV hmoVo H$s, A„mhMo dMZ Iao Amho, ¶mV e§H$mM Zmhr. VgoM Vmo eodQ>Mm {Xdg ¶oUma, ¶mVhr ‘wirM e§H$m Zmhr. Voìhm Vwåhr åhUV hmoVm H$s, "Vmo eodQ>Mm {Xdg åhUOo H$m¶, Amåhmcm ‘mhrV Zmhr, Amåhmcm dmQ>V,o Vr Ho$di EH$ AQ>H$i Amho. Am{U Amåhmcm ˶mMr ‘wirM ImÌr nQ>cc o r 652



25



653



Zmhr.' 33



Am{U (˶m {Xder) ˶m§À¶m XþîH¥$˶m§Mo Xþîn[aUm‘ ˶m§À¶mg‘moa ¶oVrc. Am{U ˶mM {ejoZo Vo doT>co OmVrc, Á¶mMr Vo {I„r CS>drV hmoV.o 34 Am{U ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c, "AmO Amåhr Vwåhmcm {dgê$Z OmD$ Á¶mà‘mUo Vwåhr ¶m {Xdgmcm Vwåhmcm gm‘moao Omdo cmJoc, ho {dgê$Z ~gco hmoVm. Am{U Vw‘Mo dmñVì¶mMo {R>H$mU (ZaH$mMr) AmJ Amho. Am{U Vw‘Mm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© AgUma Zmhr. 35 ho ¶m‘wio H$s, Vwåhr A„mhÀ¶m g§Xeo m§Zm CnhmgmMo cú¶ ~Z{dco hmoVo Am{U ¶m OJmVrc OrdZmZo Vw‘Mr ’$gdUyH$ Ho$cr.' AmO Zm ˶m§Zm AmJrVyZ ~mhoa H$mT>co OmB©c, Zm ˶m§Zm ñdV:Mr gwYmaUm H$aʶmMr g§Yr {Xcr OmB©c. 36 Am{U gd© ñVwVr A„mhgmR>rM Amho, Omo ‘mcH$ Amho AmH$memMm Am{U ‘mcH$ Amho n¥ÏdrMm Am{U ‘mcH$ Amho g§nUy © g¥ï>rMm. 37 gd© ‘hmZVm ˶mMrM Amho AmH$memV Am{U n¥Ïdrda. Vmo gd©e{º$‘mZ Amho, Añgc ~w{Õ‘mZ Amho!



gyah-46. Ac-AhµH$mµ’$ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. hm0 ‘r‘0 2 hm J«W§ gd©e{º$‘mZ d ~w{Õ‘mZ Aem A„mhH$Sy>Z àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho. 3 Amåhr AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Zm Am{U ¶m Xmohm|À¶m‘ܶo Oo-Oo Amho, Vo gd© AW©nUy © CÔoem§g{hV Am{U EH$m {ZpíMV H$mcmdYrgmR>r {Z‘m©U Ho$coco Amho. Am{U Oo cmoH$ ¶m g˶mcm ZmH$maVmV, Ooìhm ˶m§Zm ¶mÛmao gMoV Ho$co OmVo, Voìhm Vo ¶mH$S>o nmR> {’$adVmV. 4 ˶m§Zm {dMmam, "Vwåhr ˶m§À¶m{df¶r IamoIa H$Yr qMVZ Ho$co Amho H$m, Á¶m§Mm Vwåhr A„mhcm gmoS>y Z Ymdm H$arV AgVm?' ‘cm XmIdm, nmhÿ 1



Hw$amU H$s, ˶m§Zr n¥Ïdrda H$mhr {Z‘m©U Ho$coco Amho qH$dm AmH$memÀ¶m ({Z{‘©VrV) ˶m§Mr H$mhr ^mJrXmar Amho? (Ago Agoc Va Amnë¶m g‘W©ZmV) ¶mnydu àH$Q> Pmcocm EImXm J«W§ qH$dm AmYrnmgyZ MmcV Amcoco d ~wÕrcm nQ>Umao EImXo à‘mU ‘m¶m g‘moa àñVwV H$am. Oa Vw‘À¶m Xmì¶mV H$mhr V϶ Agoc Va........ 5 ˶mnojm A{YH$ dmQ> MwH$cocm H$moU Agy eH$Vmo, Omo A„mhcm gmoS>y Z Aem§Mm Ymdm H$aVmo, Oo nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgmn¶ªV ˶mÀ¶m hmHo$cm CÎma XoD$ eH$V ZmhrV. H$maU ˶m§Zm ˶m§Mm Ymdm H$aUmè¶m§Mr OmUrdXoIrc hmoV Zmhr. 6 Am{U (ݶm¶mÀ¶m {Xder g§nUy )© ‘mZdOmV EH${ÌV AmUcr OmB©c, Voìhm Vo (H$pënV Cnmñ¶ CcQ>) ˶m (CnmgH$m§MMo ) eÌy ~ZVrc. Am{U ˶m§Mr CnmgZm nyUn© Uo {PS>H$mê$Z cmdVrc. 7 Am{U Ooìhm ˶m§Zm Am‘Mo ñnï> g§Xeo EoH${dco OmVmV. Voìhm g˶mMm g§Xeo (ñnï>[a˶m) ˶m§À¶mH$S>o nmohmoMë¶mZ§Va XoIrc, g˶ ZmH$maUmao cmoH$ g˶m{df¶r åhUVmV, "hm ñnï>nUo ‘§Ì‘w½Y H$aUmè¶m dº¥$ËdmMm àH$ma Amho.' 8 ˶m§Zm Ago åhUm¶Mo Amho H$s H$m¶, n¡J~§ amZo ho (Hw$amU) Amnë¶m ‘ZmZo aMco Amho? (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘r Oa ¶mg ‘m¶m ‘ZmZo aMco Agoc Va A„mhnmgyZ ‘cm Vwåhr A{O~mV dmMdy eH$Uma Zmhr. (Am{U) Á¶m ì¶W© Jmoï>r (A{dMmanydH© $) Vwåhr ~mocV AmhmV, ˶m Vmo Mm§Jco OmUVmo. Vmo ‘m¶m Am{U Vw‘À¶m Xaå¶mZ gmj åhUyZ nwago m Amho. Vmo ’$ma j‘merc Am{U X¶miy Amho.' 9 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘r H$mhr n{hcm (d BVam§nj o m doJim) n¡J~§ a Zmhr. Am{U (BVa gd© n¡J~§ am§à‘mUo) ‘r OmUV Zmhr H$s, ‘m¶m ~m~VrV H$m¶ hmoUma Amho Am{U Vw‘À¶m ~m~VrV H$m¶ hmoUma Amho. ‘r Ho$di ˶mMo AZwgaU H$aVmo, Oo ‘m¶mH$S>o àH$Q> Ho$co OmVo. Am{U ‘mPo H$m‘ ’$º$ Vwåhmcm gmdY H$aUo Amho.' 10 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm {dMmam, "ho Hw$amU, IamoIa 654



655 gyah-46. Ac-AhµH$mµ’$ A„mhH$Sy>Z Amcocm AgVmZmhr Vwåhr ˶mg ZmH$maV AmhmV, Va (¶mMo H$m¶ n[aUm‘ hmoVrc) ¶m~Ôc Vwåhr H$Yr {dMma Ho$cmV H$m?' Am{U ~Zr BòmB©c (åhUOo AmYrÀ¶m J«W§ YmaH$m§nH¡ $s) EH$m (JQ>mZo) ¶mMgma»¶m J«W§ mÀ¶m (AmJ‘ZmMr) ½dmhr XoD$Z ˶mda lÕm YmaU Ho$cocr Amho. nU Vwåhr ‘mÌ Ah§H$mamMo àXe©Z H$aVm. {Z:g§Xho , A„mh XþamMmar cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdrV ZgVmo. 11 Am{U Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr AmhoV, Vo lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§g~§ Y§ mZo åhUVmV, "Oa ¶m Hw$amUmV H$mhr Mm§Jco AgVo Va ˶mMm ñdrH$ma H$aʶmÀ¶m ~m~VrV, ho Am‘À¶mda AmKmS>r ‘mê$M eH$co ZgVo.' AmVm Ooìhm ˶m§Zr ¶m (Hw$amUmÀ¶m) ‘mJ©Xe©ZmnmgyZ d§{MV amhʶmMm ‘mJ© {ZdS>cm, Va Vo åhUVrc, "ho Aݶ H$mhr ZgyZ nydm©nma MmcV Amcoco Ag˶ Amho.' 12 Am{U ¶mnydu ‘ygmMm J«W§ (cmoH$m§gmR>r) ‘mJ©Xe©Z d H¥$noÀ¶m ê$nmV (Amåhr) nmR>{dcm hmoVm. Am{U hm Aa~r ^mfoVrc J«W§ nyduÀ¶m (J«W§ mVrc) g˶Vm à‘m{UV H$aVmo Amho. ¶mMm CÔoe dmB©Q> H¥$˶o H$aUmè¶m§Zm (dmB©Q> n[aUm‘m§nmgyZ) gmdY H$aUo Am{U Mm§Jcr H¥$˶o H$aUmè¶m§Zm (Mm§Jë¶m n[aUm‘mMr) ew^dmVm© XoUo hm Amho. 13 Oo cmoH$ åhUVmV H$s, "Am‘Mm nmcZH$Vm© A„mh Amho.' ‘J Vo ˶m (lÕoda) AT>inUo H$m¶‘ amhVmV, Va Aem cmoH$m§Zm H$moU˶mhr àH$mao ^¶ qH$dm Xþ:ImMm A{O~mV ñne© hmoUma Zmhr, ho {ZpíMV! 14 hoM cmoH$ ñdJ©{Zdmgr AgVrc, Oo {VWo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. ˶m§Zr Ho$coë¶m H¥$˶m§Mo ho ~jrg Agoc. 15 Am{U Amåhr (gdm}Îm‘ H¥$˶m§nH¡ $s) Amnë¶m AmB©d{S>cm§er {dZ¶nydH© $ dmJUo ho ‘mUgmda EH$ Amdí¶H$ H¥$˶ R>a{dco Amho. ˶mMr AmB© ˶mg ‘moR>çm H$ï>mgh Amnë¶m nmoQ>mV R>do Vo. Am{U ‘moR>çm H$ï>mZo ˶mg OÝ‘ XoV.o



Hw$amU (nmoQ>mV R>do Uo d) XÿY nmOdUo hr à{H«$`m nyU© hmoʶmg (H$‘rV H$‘r) Vrg ‘{hZo cmJVmV (¶m H$mimV ~mi nyUn© Uo Ho$di AmB©da {dg§~Zy AgVmo). Am{U nwT>o Ooìhm d¶mMo Mmirg df© nyU© H$ê$Z nyUn© Uo n[an¹$ ~ZVmo, (Voìhm gXmMmar ‘mUyg A„mhH$S>)o Aer àmW©Zm H$ê$ cmJVmo, "ho à^y! ‘cm Aer eº$s àXmZ H$a H$s, Vy ‘m¶mda d ‘m¶m AmB©d{S>cm§da Ho$coë¶m AZwJh« mMr OmU ~miJyZ, ‘r Vw¶mà{V (Iè¶m AWm©Z)o Am^ma 춺$ H$aUmam ~Zmdo! Am{U ‘r Aer gËH¥$˶o H$amdrV H$s, Á¶mÛmao Vy Iye ìhmdog. VgoM (ho à^y!) ‘m¶m g§VVrV gËH¥$˶ H$aUmaoM OÝ‘mcm ¶mdoV. ‘r nyUn© Uo Vw¶mH$S>o dicmo Amho. Am{U ‘r Vwcm g‘{n©V Pmcoë¶m§nH¡ $s Amho.' 16 ho Ago cmoH$ AmhoV Á¶m§À¶m Mm§Jë¶m H¥$˶m§Mm Amåhr ñdrH$ma H$ê$, Am{U ˶m§À¶m dmB©Q> H¥$˶m§H$S>o Amåhr Xþcj © H$ê$. Vo ñdJ©{Zdmgr¶m§nH¡ $s AmhoV. ho ˶m§Zm {Xcoco gƒo (d n¸o$) dMZ Amho. 17 Am{U (H$moUr Agmhr Amho), Omo Amnë¶m AmB©d{S>cm§{df`r Ago ~mocVmo, "Vw‘Mm {Y¸$ma Agmo! Vwåhr ‘cm Ago ^¶ XmIdVm H$s, (‘¥Ë¶wníMmV) ‘cm nwÝhm {Od§V H$ê$Z H$~arVyZ ~mhoa H$mT>co OmB©c. (H$emcm Aem Y‘³¶m XoVm?) dñVwpñWVr hr Amho H$s, ‘m¶mnydu {H$˶oH$ {nT>çm X’$Z Pmë¶m (nU ˶m§À¶mn¡H$s H$moUrhr {Od§V Pmcm Zmhr?)' Vo A„mhH$S>o ‘XVrMr ¶mMZm H$aVmV Am{U (‘wcmcm) åhUVmV, "Aao A^m½¶m! lÕm YmaU H$a, {ZpíMVM A„mhMo dMZ Iao Amho.' Vmo ˶m§Zm CcQ> CÎma XoVmo, "ho Aݶ H$mhr ZgyZ AmYrÀ¶m cmoH$m§À¶m H$Wm AmhoV.' 18 ho Ago cmoH$ AmhoV, Á¶m§À¶m~m~VrV A„mhMm {Z¶‘ Iam R>acm, Á¶mà‘mUo ¶m§À¶mnyduÀ¶m {OÞ d ‘mUgm§nH¡ $s (AnamYr) g‘yhm§À¶m ~m~VrV Iam R>acm hmoVm. {ZpíMVnUo ho gd© Zme nmdUmao AmhoV. 19 (¶mZ§VaÀ¶m OrdZmV) gdmªZm ˶m§À¶m H¥$˶m§Zgw ma XOm©{Zhm¶ ñWmZ 656



657 gyah-46. Ac-AhµH$mµ’$ {‘ioc. Amåhr gdmªZm Ë`m§À`m H¥$˶m§Mm nwano ay ‘mo~Xcm àXmZ H$ê$. Am{U H$moUmdahr Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr. 20 Am{U Á¶m {Xder g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm (ZaH$mÀ¶m) AmJrg‘moa AmUʶmV ¶oBc © (Voìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c), "Vwåhr Eo{hH$ OrdZmVM Mm§Jë¶m Jmoï>tn¡H$s (AmYrM) Amncm {hñgm KoD$Z (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmMm Oamgmhr {dMma Z H$aVm) ^anya Cn^moJ Ho$cm Amho. AmO Vwåhmcm An‘mZOZH$ {ejm {Xcr OmB©c, H$maU Vwåhr ^yVcmda, Vwåhmcm H$moUVoM h¸$ ZgVmZmhr, Ah§H$mamMo àXe©Z H$arV hmoVm, Am{U Vwåhr {dÐmohr ~ZyZ am{hcmV.' 21 Am{U cmoH$m§Zm AmXMm ^mD$ (hÿX)Mr AmR>dU H$ê$Z Úm, ˶mZo AhµH$m’$ (¶m ^yàXoemV amhUmè¶m) Amnë¶m cmoH$m§Zm (A„mhÀ¶m {ejonmgyZ) gmdY Ho$co hmoV.o gmdY H$aUmao (n¡J~§ a) ˶mÀ¶m AmYrhr Amco hmoVo Am{U ˶mÀ¶m Z§VaXoIrc Amco. (gdmªMm EH$M g§Xeo hmoVm H$s), "(cmoH$m§Zmo!) Ho$di A„mhMrM CnmgZm H$am. ‘cm Vw‘À¶m ~m~VrV ˶m ^¶§H$a {XdgmÀ¶m {ejoMo ^¶ dmQ>V.o ' 22 nU Vo åhUmco, "Vy Am‘À¶mH$S>o ¶mgmR>r Amcm Amhog H$s, Amåhmcm Am‘À¶m Cnmñ¶m§nmgyZ Xÿa H$amdo? Vw¶m åhUʶmV H$mhr g˶ Agoc Va KoD$Z ¶o Am‘À¶mda (Vr {ejm), Á¶mMr Vy Amåhmcm Y‘H$s XoV © ?) ¶mMo kmZ Amhog.' 23 (˶mda) Vmo åhUmcm, "(Vr {ejm Ho$ìhm ¶oBc Ho$di A„mhcm Amho. ‘r Va Ho$di Vwåhmcm Vmo g§Xeo EoH$drV Amho, Omo XoD$Z ‘cm nmR>{dʶmV Amcoco Amho. nU ‘r nmhVmo H$s, Vwåhr AkmZmV (~wS>mcoc)o cmoH$ AmhmV.' 24 ‘J Ooìhm ˶m§Zr (˶m {ejog) T>Jm§À¶m ê$nmV ˶m§À¶m Xè`mImoè`m§H$So> ¶oV Agë¶mMo nm{hco. Voìhm Vo åhUmco, "ho Am‘À¶mgmR>r nmD$g KoD$Z ¶oV AmhoV.' (nU hÿXZo åhQ>co H$s,) Zmhr, hr VrM Jmoï> Amho, Or ¶mdr åhUyZ Vwåhr KmB© H$arV hmoVm (åhUOoM A„mhMm àH$mon). dmXir dmam __ Á¶mV



Hw$amU Xþ:IXm¶r {ejm Amho. 25 Vo dmXi Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m AmkoZo gd© H$mhr CÜdñV H$ê$Z Q>mHo$c. ‘J ˶mMm n[aUm‘ Agm Pmcm H$s, (CÜdñV Pmcoë¶m) ˶m§À¶m Kam§{edm¶ {VWo AmUIr H$mhr {XgV ZìhVo. Anamܶm§Zm AemàH$mao Amåhr {ejm XoV AgVmo. 26 Am{U Amåhr ˶m cmoH$m§Zm Á¶m Jmoï>tV à^wËd àXmZ Ho$co hmoV,o ˶m Jmoï>tV Vwåhmcm à^wËd àXmZ Ho$coco Zmhr. Amåhr ˶m§Zm H$mZ, S>mi o o Am{U öX¶o (gd© H$mhr) {Xco hmoV,o nU ˶m§Mo H$mZ ˶m§À¶m H$m‘r Amco ZmhrV, Zm ˶m§Mo S>mi o ,o Zm ˶m§Mr öX¶o. H$maU Vo A„mhÀ¶m g§Xeo m§Zm ZmH$maV am{hco. Va ˶m§Zm ˶mM Jmoï>rZo doT>c,o {Ocm Vo CnhmgmMo cú¶ ~ZdrV AgV. 27 Am{U Amåhr Vw‘À¶m AmgnmgÀ¶m n[agamVhr EHo$H$mir (g‘¥Õ) Aem dg˶m§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co. Amåhr ˶m§Zr gÝ‘mJm©H$S>o dimdo åhUyZ, ˶m§Zm {d{dY IwUm, nwÝhm-nwÝhm XmI{dë¶m hmo˶m. 28 Va ‘J ˶m§Zr A„mh{edm¶ BVam§Zm ˶mMo gm{Þܶ àmá H$aʶmgmR>r Amnco Cnmñ¶ ~Z{dco hmoV,o ˶m§Zr ˶m§Zm ‘XV H$m Ho$cr Zmhr. Zmhr, (dñVwpñWVr hr Amho H$s,) ˶m§Zr ¶m§Mm ˶mJ Ho$cm, H$maU ¶m gd© ˶m§À¶m ImoQ>çm Jmoï>r hmo˶m, Á¶m ˶m§Zr ñdV:hÿZ aMë¶m hmo˶m. 29 (EH$Xm) Amåhr {OÞm§À¶m EH$m g‘yhmcm (Oo Hw$amU EoH$y BpÀN>V hmoV,o ) Vw‘À¶mH$S>o AmUco hmoV.o Ooìhm Vo (Hw$amU) EoH$y cmJco, Voìhm Vo EH$‘oH$m§Zm åhUmco, "nyUn© Uo em§V hmoD$Z Vo cjnydH© $ EoH$m.' Am{U Ooìhm Hw$amUmMo nR>U g§nco, Voìhm Vo (gmdY H$aUmao ~ZyZ) Amnë¶m cmoH$m§H$S>o naV Joc.o 30 Vo (Amnë¶m cmoH$m§Zm) åhUmco, "Am‘À¶m ~m§Ydm§Zmo! Amåhr EH$ Agm J«W§ EoH$cm, Omo ‘ygmZ§Va àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho. ˶m g˶mg à‘m{UV H$aUmam Amho, Oo (‘ygmÀ¶m J«W§ mn¡H$s) AÚmn {e„H$ Amho. Vmo J«W§ g˶mH$S>o Am{U gÝ‘mJm©H$S>o ‘mJ©Xe©Z H$aUmam Amho. 31 Am‘À¶m 658



659 gyah-46. Ac-AhµH$mµ’$ ~m§Ydm§Zmo! A„mhH$S>o ¶oʶmMo AmdmhZ H$aUmè¶mg à{VgmX Úm. Am{U ˶mÀ¶mda lÕm YmaU H$am. A„mh Vw‘À¶m MwH$m ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c. Am{U Xþ:IXm¶r {ejonmgyZ Vwåhmcm dmMdoc. 32 Am{U Omo H$moUr A„mhH$S>o ¶oʶmMo AmdmhZ H$aUmè¶m n¡J~§ amg à{VgmX XoUma Zmhr. Vmo ^yVcmda Hw$R>ho r niyZ OmD$Z A„mhÀ¶m {Z¶§ÌUmVyZ ñdV:Mr H$Yrhr gwQ>H$m H$ê$Z KoD$ eH$V Zmhr. Am{U A„mh{edm¶ Xþgam H$moUrhr ˶mcm gmhmæ¶H$Vm© åhUyZ cm^Uma Zmhr. AgoM cmoH$ ñnï>[a˶m dmQ> MwH$coco cmoH$ AmhoV.' 33 (‘¥Ë¶wníMmV OrdZmcm ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zr) ¶m Jmoï>rMo H$Yr (qMVZnydH© $) AdcmoH$Z Ho$co Zmhr H$m H$s, Vmo A„mh Á¶mZo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr Ho$cr Amho, VgoM Vmo ˶m§À¶m {Z‘m©U H$m¶m©‘i w o ‘wirM WH$cm Zmhr, ˶mcmM ¶m Jmoï>rMohr gm‘϶© àmá Amho H$s, Vmo ‘ocëo ¶m§Zm {Od§V H$ê$ eH$Vmo. hmo¶! ˶mcm à˶oH$ Jmoï>rda nyU© {Z¶§ÌU àmá Amho. 34 Am{U Á¶m {Xder ho, g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hcoco cmoH$, ZaH$mÀ¶m AmJrg‘moa AmUco OmVrc, (Voìhm ˶m§Zm {dMmaco OmB©c) H$s, "ho g˶ Zmhr H$m?' Vo CÎma XoVrc, "hmo¶ Am‘À¶m nmcZH$˶m©Mr enW (ho g˶M Amho).' Voìhm A„mh åhUoc, "Va AmVm MmIm {ejoMr Md, g˶ ZmH$maʶmÀ¶m ‘mo~Xë¶mV.' 35 (n¡J~§ a!) Á¶mà‘mUo AmYrÀ¶m ÑT>{ZíM¶r n¡J~§ am§Zr ghZercVoMo àXe©Z Ho$co hmoV,o ˶mMà‘mUo Vwåhrhr ghZercVm ~miJm Am{U ˶m§À¶m ~m~VrV KmB© H$ê$ ZH$m. Á¶m {Xder Vo ˶m ({ejog) nmhVrc, {OMo ˶m§Zm ^¶ XmIdʶmV ¶oV Amho, Voìhm ˶m§Zm Ago dmQ>m¶cm cmJoc H$s, Vo (n¥Ïdrda) Ho$di {XdgmVrc EImXm Vmgmnojm OmñV ‘w¸$m‘ Ho$co ZmhrV. (Vw‘Mr O~m~Xmar) Ho$di g§Xeo nmoM{dUo Amho. (˶m {Xder) AdkmH$mar cmoH$m§{edm¶ Xþgam H$moUrhr Zme nmdUma Zmhr.



660



Hw$amU



gyah-47. ‘whå‘X Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. A„mh ˶m cmoH$m§Mr H¥$˶o {Zî’$i H$ê$Z Q>mHo$c Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm. Am{U (BVam§Zmhr) A„mhÀ¶m ‘mJm©H$S>o OmʶmnmgyZ AS>dUyH$ Ho$cr. 2 ¶mCcQ> Oo cmoH$ g˶ lÕoMm A§JrH$ma H$ê$Z gËH¥$˶o H$aVmV Am{U Oo n¡J~§ a ‘whå‘X ¶m§À¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV Amco Amho, ˶mda ÑT> {dídmg R>do VmV. H$maU VoM g˶ Amho, Ë`m§À`m nmcZH$˶m©H$Sy>Z àH$Q> H$aʶmV Amcoc.o A„mh Aem cmoH$m§À¶m (hmVyZ KS>cco r) XþîH¥$˶o ˶m§À¶mnmgyZ Xÿa H$ê$Z Q>mHo$c Am{U ˶m§À¶m pñWVrV gwYmaUm H$aoc. 3 hm (’$aH$) ¶m H$maUm‘wio Amho H$s, Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm ˶m§Zr (AWm©VM) Ag˶mMo AZwgaU Ho$co. Am{U Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr, ˶m§Zr (AWm©VM) g˶mMo AZwgaU Ho$co, Oo ˶m§À¶mH$S>o ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco Amho. AemàH$mao A„mh cmoH$m§Zm (g˶mMr OmU ìhmdr ¶mgmR>r) ˶m§À¶mg‘moa {d{dY CXmhaUo àñVwV H$arV AgVmo. 4 Am{U g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§er ¶wÕmV Vw‘Mm gm‘Zm Pmcm, Va ˶m§À¶m ‘mZm CS>dm, Am{U ˶m§Mo nyUn© Uo nam^d Pmë¶mZ§Va ˶m§Zm ¶wÕH¡$Xr ~ZdyZ Amnë¶m Vmã¶mV ¿¶m. ‘J (˶m§Mm Omoa ‘moS>y Z H$mT>ë¶mZ§Va) Vwåhr ˶m§Zm EH$Va AZwJh« XmIdyZ gmoS>y Z XoD$ eH$Vm qH$dm ¶wÕX§S> dgyc H$ê$Z gmoS>y eH$Vm, (nU) ¶wÕ nyUn© Uo g‘má Pmë¶mZ§VaM Ago Vwåhmcm H$am¶Mo Agoc. A„mhZo BpÀN>co AgVo Va ˶mZo (ñdV:M) ˶m§Zm {ejm Ho$cr AgVr. nU Vw‘À¶mn¡H$s H$mhtMr H$mhtÛmao narjm nmhmdr, hm ˶mMm CÔoe hmoVm. Am{U Oo cmoH$ A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>VmZm ‘maco OmVmV, A„mh Aem cmoH$m§Mr H¥$˶o H$Xm{n dm¶m OmD$ XoV Zmhr. 5 Vmo ˶m§Zm ‘mJ©Xe©Z 1



661 gyah-47. ‘whå‘X 6 H$aoc, Am{U ˶m§À¶m pñWVrV gwYmaUm H$aoc. Am{U ˶m§Zm ˶m ñdJm©V àdoe XoBc © . Á¶mMr AmoiI ˶m§Zm AmYrM H$adyZ {Xcr Amho. 7 B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Vwåhr A„mhMr ‘XV H$amc (åhUOo ˶mÀ¶m H$m¶m©V à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$amc) Va Vmo XoIrc Vwåhmcm ‘XV H$aoc. Am{U ˶mÀ¶m ‘mJm©da AT>inUo H$m¶‘ amhʶmgmR>r Vw‘À¶m nmdcm§Zm ÑT>Vm àXmZ H$aoc. 8 nU Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco, Vo AQ>i[a˶m Zï> hmoUmao AmhoV. Am{U A„mh ˶m§À¶m H¥$˶m§Zm {Zî’$i H$ê$Z Q>mHo$c. 9 ¶mMo H$maU ho Amho H$s, ˶m§Zm Vr Jmoï>r Zmng§V Amho, Or A„mhZo àH$Q> Ho$cocr Amho. n[aUm‘r, A„mhZo ˶m§Mr H¥$˶o {Zî’$i H$ê$Z Q>mH$cr. 10 ¶m cmoH$m§Zr ^yVcmda g§Mma H$ê$Z H$Yr (qMVZnydH© $) AdcmoH$Z Ho$co Zmhr H$m H$s, ˶m§À¶mnyduÀ¶m (XþamJ«hr Anamܶm§Mm) eodQ> H$gm Pmcm? A„mhZo ˶m§Zm g‘yi Zï> Ho$co. AerM AdñWm (eodQ>r gd©M) g˶ ZmH$maUmè¶m§Mr hmoUma Amho. 11 Ago ¶mgmR>r hmoUma, H$maU A„mh lÕmd§Vm§Mm dmcr Amho. nU lÕmhrZm§Mm H$moUrhr dmcr Zmhr. 12 {Z:g§Xho , A„mh lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} Ho$coë¶m cmoH$m§Zm Aem ~mJm§V àdoe XoBc © , Á¶m§‘YyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc. Va ¶mCcQ> g˶mMm AñdrH$ma H$aʶmda R>m‘ am{hcoco cmoH$, ¶mM OJmV gwI ^moJV AmhoV, Á¶mà‘mUo OZmdao ImVmV ˶mà‘mUo (Vo) ImV AmhoV. nU ˶m§Mo A§{V‘ {ZdmgñWmZ ZaH$mÀ¶m AmJrV Amho. 13 (n¡J~§ a!) Vwåhmcm ~mhoa KmcdyZ XoUmè¶m ¶m dñVrnojm {H$VrVar nQ>rZo A{YH$ ~cemcr cmoH$m§À¶m {H$˶oH$ dñ˶m hmo˶m, Á¶m§Zm Amåhr Zï> H$ê$Z Q>mH$co Amho. Am{U ˶m§Zm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© cm^cm Zmhr. 14 Omo Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoë¶m ñnï> à‘mUmda AT>inUo H$m¶‘ Amho; Vmo ˶mÀ¶mgmaIm hmoD$ eH$Vmo H$m, Omo dmB©Q> H¥$˶m§Zm Mm§Jcr



Hw$amU g‘OyZ H$arV AgVmo. VgoM ˶m cmoH$m§gmaIm (hmoD$ eH$Vmo H$m), Oo Amnë¶m dmB©Q> BÀN>m-AmH$m§jm§À`m ‘mJo YmdV AmhoV. 15 (A„mhMr) OmU ~miJyZ (OrdZ OJUmè¶m§Zm) Á¶m ñdJm©Mo dMZ XoʶmV Amcoco Amho, ˶mMo g§{já dU©Z Ago Amho H$s, VoWo nmʶmMo Ago àdmh dmhV AgVrc, Á¶mMr ewÕVm gX¡d H$m¶‘ amhrc. Am{U Aem XwYmÀ`m ZÚm AgVrc, Á¶mMo ñdmX H$Yrhr ~XcUma Zmhr. VgoM ‘ÚmÀ¶m ZÚm AgVrc, Oo (‘Ú) {nUmè¶m§gmR>r ’$maM éMH$a Ago c . Am{U ew Õ ‘YmÀ¶m ZÚm AgVrc. Am{U {VWo ñdJ©{Zdmgr¶m§gmR>r gd© àH$maMr ’$io AgVrc Am{U ˶m§Zm Ë`m§À`m nmcZH$˶m©H$Sy>Z j‘m àmá hmoBc © . gd© àH$mao gwIm§Mm Cn^moJ H$aUmao, ho ñdJ©{Zdmgr ˶m cmoH$m§gmaIo hmoD$ eH$VmV H$m, Oo gX¡d ZaH$mÀ¶m AmJrV dmñVì¶ H$aVrc, Á¶m§Zm {VWo {nʶmgmR>r CH$iVo nmUr {Xco OmB©c, Oo ˶m§Mr AmVS>r ’$mSy>Z Q>mHo$c? 16 (n¡J~§ a! cmoH$m§‘ܶo) H$mhr Agohr AmhoV, Oo Vw‘Mo åhUUo cj XoD$Z EoH$ʶmMo (gm|J H$aVmV). Am{U Ooìhm Vw‘À¶mnmgyZ CRy>Z {ZKyZ OmVmV, Voìhm Vo ˶m cmoH$m§Zm {dMmaVmV, Á¶m§Zm (Y‘m©M)o kmZ XoʶmV Amcoco Amho H$s, (n¡J~§ a) AmVm H$m¶ åhUV hmoV?o ho Ago cmoH$ AmhoV, Á¶m§À¶m ‘Zm§Mr Ûmao A„mhZo grc~§X H$ê$Z Q>mH$cocr AmhoV. Am{U Vo Amnë¶m BÀN>mM§ o AZwgaU H$aUmao AmhoV. 17 nU Oo cmoH$ (J§^raVmnydH© $) gÝ‘mJm©Mm A§JrH$ma H$aVmV Va A„mh ˶m§Zm A{YH$m{YH$ ‘mJ©Xe©Z H$aVmo. Am{U A„mhMr OmU ~miJʶmÀ¶m ˶m§À¶m JwUmV AmUIr dmT> H$aVmo. 18 ho cmoH$ (Á¶m§Mr öX¶o grc H$ê$Z Q>mH$ʶmV Amcocr Amho,) AmVm (’$º$) A§{V‘ KQ>H$m ¶m§À¶mda AMmZH$nUo ¶oʶmMr dmQ> nmhV AmhoV. {VÀ¶m IwUm Va àH$Q> Pmcoë¶mM AmhoV. nU Ooìhm Vr à˶j ¶oD$Z OmB©c, Voìhm CnXoe J«hU H$aʶmMr ¶m§Zm g§Yr Hw$R>o {‘iUma? 19 Va ho ZrQ> OmUyZ



662



663 gyah-47. ‘whå‘X ¿¶m H$s, A„mh{edm¶ Xþgam H$moUrhr Cnmñ¶ Zmhr. Am{U Amnë¶m MwH$m§~Ôc (A„mhH$S>)o j‘m¶mMZm H$am. VgoM lÕmd§V nwéf d {ó`m§gmR>r j‘m¶mMZm H$am. Am{U Vwåhr Hw$R>o qhS>Vm-{’$aVm Am{U Hw$R>o ‘w¸$m‘ H$aVm, Vo gd© A„mhcm ‘m hrV Amho. 20 lÕmd§V cmoH$ {dMmaVmV, "(¶wÕmMr nadmZJr XoUmao) EImXo Aܶm¶ H$m àH$Q> Ho$co OmV Zmhr?' nU Ooìhm ¶wÕmMm ñnï> AmXoe Agcocm EImXm Aܶm¶ àH$Q> Ho$cm OmVmo, Voìhm Vwåhr nmhÿ eH$Vm H$s, Á¶m§À¶m öX¶m§V {dH¥$Vr Amho, (n¡J~§ a!) Vw‘À¶mH$S>o Vo AemàH$mao nmhÿ cmJVmV, OUy AmVm ‘¥Ë¶yZo (Mhÿ~mOyZ§ r) ˶m§Zm doT>co Amho. {Y¸$ma Agmo Aem (T>mJ| r) ‘mUgm§Mm! 21 (n¡J~§ amMo) AmkmnmcZ H$aUo Am{U ¶mo½¶ VoM ~mocUo (hoM ˶m§À¶mgmR>r Amdí¶H$ hmoV)o . Am{U (àH$Q> Pmcoë¶m g§Xeo mÛmao) EImÚm Jmoï>rMm {ZU©¶ Pmë¶mZ§Va, Vo A„mhà{V {Zð>md§V am{hco AgVo Va ˶mVM ˶m§Mo ^co hmoV.o 22 (˶m§Zm {dMmam) Vw‘À¶m{df¶r ¶mnojm doJir H$m¶ Anojm Ho$cr OmD$ eH$Vo H$s, Vwåhmcm A{YH$ma àmá Pmco Va Vwåhr (A„mhÀ¶m AmXoemH$S>o nmR> XmIdyZ) ^yVcmda CnÐd ‘mOdmc Am{U Amág§~Y§ m§Mr (ndm© Z H$aVm) ˶m§Zm VmoS>y Z Q>mH$mc? 23 hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§Zm A„mhZo {Y¸$maco Amho. Am{U ˶m§Zm (g˶ g§Xeo J«hU H$aʶmÀ¶m ~m~VrV H$mZmZo) ~{hao Am{U S>mù o ¶mZo Am§Yio H$ê$Z Q>mH$co Amho. 24 cmoH$, ¶m Hw$amUmÀ¶m (g§Xeo m§da) qMVZ H$arV ZmhrV H$m? qH$dm ˶m§À¶m ‘Zm§Zm Hw$cno AmhoV? 25 Oo cmoH$ ‘mJ©Xe©Z ˶m§À¶mH$S>o gwñnï>nUo nmoMë¶mZ§Va XoIrc (˶mH$S>)o nmR> XmIdVmV, (Vo Ago Ho$di ¶mgmR>r H$aVmV, H$maU) g¡VmZmZo ˶m§À¶m H$ënZm§Zm A{YH$ gwX§ a Agë¶mMo ^mgdyZ ˶m§Zm ImoQ>çm Amem XmIdë¶m Am{U A„mhZo ˶m§Zm Cg§V {Xcr. 26 ¶mMo H$maU A„mhZo àH$Q> Ho$coë¶m g§Xeo m§Mm Á¶m cmoH$m§Zm {VQ>H$mam dmQ>Vmo, ˶m§Zm



Hw$amU ho åhUVmV, "H$mhr ~m~VrV Amåhr Vw‘Mo åhUUo ‘mݶ H$ê$.' nU A„mhcm ˶m§À¶m gd© Jwá Jmoï>tMr OmUrd Amho. 27 ‘J Ooìhm ‘¥Ë¶wXVÿ ¶m§À¶m Mohè¶m§da Am{U nmR>tda R>mgo o cJmdyZ àmU H$mT>Vrc, Voìhm ¶m§Mr H$m¶ AdñWm hmoBc © . 28 ¶mMo H$maU ho Amho H$s, ˶m§Zr ˶m ‘mJm©Mo AZwgaU Ho$co, Omo A„mhcm H«$moYrV H$aUmam hmoVm. Am{U ˶mcm {චAgcoë¶m ‘mJm©Mm ‘mÌ Ë¶m§Zr {VañH$ma Ho$cm. n[aUm‘r A„mhZo ˶m§Mr H¥$˶o {Zî’$i H$ê$Z Q>mH$cr. 29 Á¶m cmoH$m§À¶m ‘ZmV {dH¥$Vr Amho, ˶m§Zm Ago dmQ>Vo H$s H$m¶? A„mh ˶m§À¶m Ûofmcm H$YrM COoS>mV AmUUma Zmhr? 30 Am{U Amåhr BpÀN>co AgVo, Va AmÎmmM ˶m§Mo {nVi Vw‘À¶mg‘moa CKS>o Ho$co AgVo. Am{U ˶m§À¶m ’$º$ cjUmdê$ZM Vwåhr ˶m§Zm AmoiIco AgVo. (Varhr) ˶m§À¶m (Ho$di) ~mocʶmdê$Z Vwåhr ˶m§Zm Adí¶ AmoiIy eH$mc. (ho ‘mZdm!) A„mh Vw¶m à˶oH$ H¥$˶mcm OmUyZ Amho. 31 (lÕmd§Vm§Zmo!) Amåhr Vwåhm gdmªMr Adí¶ H$gmoQ>r nmhUma, Omon¶ªV Amåhr ˶m cmoH$m§Zm {MÝhm§{H$V H$aV Zmhr, Oo (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) {OhmX (åhUOo à¶ËZm§Mr namH$mð>m) H$aUmao AmhoV Am{U (gÝ‘mJm©da) AT>i amhUmao AmhoV. (AemàH$mao) Amåhr Vw‘Mr Cº$s (Am{U H¥$Vr ¶m§Mo g˶) AO‘mdyZ nmhÿ. 32 {ZpíMVM Oo cmoH$ g˶mMm AñdrH$ma H$aVmV Am{U (BVam§Zmhr) A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ namd¥Îm H$aVmV. (A„mhMo) ‘mJ©Xe©Z ˶m§À¶mH$S>o ñnï>[a˶m nmoMë¶mZ§Vahr n¡J~§ amMm {damoY H$aVmV. Ago (cmoH$) H$moU˶mhr àH$mao A„mhMo ZwH$gmZ H$ê$ eH$V ZmhrV. Am{U Vmo ˶m§À¶m H¥$˶m§Zm n[aUm‘eyݶ ~ZdyZ Q>mHo$c. 33 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! A„mhÀ¶m AmkoMo nmcZ H$am, d n¡J~§ amÀ¶m AmkoMo nmcZ H$am. Am{U Amnë¶m H¥$˶m§Zm dm¶m OmD$ XoD$ ZH$m. 34 {Z:g§Xho , Oo cmoH$ g˶mMm AñdrH$ma H$aVmV Am{U BVam§Zmhr A„mhÀ¶m 664



665



‘mJm©nmgyZ amoIVmV. Am{U g˶ ZmH$maUmao amhÿZM ‘¥Ë¶y nmdVmV. A„mh Aem cmoH$m§Zm H$Yrhr ‘m’$ H$aUma Zmhr. 35 (ݶmæ¶ H$m¶m©gmR>r cT>VmZm, lÕmd§Vm§Zmo!) Amnco ‘Z A{O~mV IMy XoD$ ZH$m. Am{U em§VrMm H$ama H$aʶmgmR>r AmdmhZ H$ê$ ZH$m. (cjmV R>do m), VwåhrM daMT> R>amc, (H$maU) A„mh Vw‘À¶m ~amo~a Amho. Am{U Vmo Vw‘À¶m (Mm§Jë¶m) H¥$Ë`m§Zm H$Xm{n dm¶m OmD$ XoUma Zmhr. 36 ¶m OJmVrc OrdZ Ioi d V‘mem{edm¶, Aݶ H$mhrM Zmhr. nU Oa Vwåhr (A„mhda) {dídmg R>do Umao Am{U ˶mMr OmU R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$aUmao) Agmc Va Vmo Vwåhmcm Vw‘À¶m (l‘mMm) nwano ay ‘mo~Xcm XoBc © . Am{U Vmo Vwåhmcm Vw‘Mr (gd©) YZg§nÎmr (˶mÀ¶m H$m¶m©gmR>r) ˶mJ H$ê$Z Q>mH$m, Ago åhUUma Zmhr. 37 Oa ˶mZo Vw‘Mr gd© YZg§nÎmrMr ‘mJUr Ho$cr Am{U ˶mgmR>r Vw‘À¶mH$S>o AmJ«h Yacm Va Vwåhr Adí¶ H¥$nUVm XmIdmc. n[aUm‘r Vw‘À¶m ‘ZmVrc Ûof àH$memV ¶oD$Z OmB©c. 38 (lÕmd§Vm§Zmo! cj XoD$Z EoH$m,) Vwåhmcm A„mhÀ¶m H$m¶m©V Amnco YZ IM© H$aʶmMo AmdmhZ Ho$co OmVo. nU Vw‘À¶m‘ܶo H$moUr Agm Amho, Omo H¥$nU Amho. nU Omo H$moUr (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) H¥$nUVmnydH© $ ì¶dhma H$aVmo Va Vmo (Iao nmhVm) ñdV:erM H¥$nUVmnydH© $ ì¶dhma H$aVmo. dñVwpñWVr hr Amho H$s, Ho$di A„mh AmË‘{Z^©a (d ñd¶§nUy )© Amho Am{U Vwåhr gd© ˶mMo JaOd§V AmhmV. Oa Vwåhr (˶mÀ¶mH$S>)o nmR> {’$admc Va Vmo Vw‘À¶mOmJr Aݶ cmoH$m§Zm KoD$Z ¶oBc © , Oo Vw‘À¶mgmaIo AgUma ZmhrV.



gyah-48. Ac-µ’$V²h 1



Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. (n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm ñnï> {dO¶ àXmZ Ho$cocm Amho (åhUOo



Hw$amU em§VVmnyU© {dO¶mMr Xmao Iwcr Ho$cr AmhoV). 2 (¶m em§VVmH$amamÛmao cm^coë¶m em§VVm‘¶ dmVmdaUmMm ^anya Cn¶moJ H$ê$Z A„mhMm g§Xeo cmoH$m§n¶ªV nmohmoM{dʶmgmR>r ñdV:cm dmhÿZ Q>mH$m) n[aUm‘r A„mh Vw‘À¶m AmYrÀ¶m dm nwT>À¶m gd© MwH$m ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c. Am{U Vmo Vw‘À¶mda Amncm nwano ay AZwJh« H$aoc. Am{U Vwåhmcm gai ‘mJ© XmIdoc. 3 Am{U Vmo Vwåhmcm O~aXñV gmhmæ¶ àXmZ H$aoc. 4 ˶mZoM lÕmd§Vm§Zm Amnë¶mH$Sy>Z ‘Z:em§Vr àXmZ Ho$cr. ¶mgmR>r H$s, ˶m§À¶m AmYrnmgyZ Agcoë¶m lÕoV AmUIr ÑT>Vm cm^mdr. AmH$me d n¥Ïdrda (V¡ZmV) Agcoë¶m g¡Ý¶m§Mm ‘mcH$ A„mh Amho. Am{U A„mh gd© H$mhr OmUUmam d Añgc ~w{Õ‘mZ Amho. 5 H$maU A„mh lÕmd§V nwéf d lÕmd§V {ó`m§Zm Aem ñdJmªV XmIc H$ê$ BpÀN>Vmo, Á¶mVyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc. Vo {VWo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. Am{U Vmo ˶m§Mr dmB©Q> H¥$˶o ˶m§À¶mnmgyZ Xÿa H$ê$Z Q>mHo$c. A„mhÀ¶m Ñï>rZo hoM gdm}Îm‘ ¶e hmo¶. 6 Xm§{^H$ nwéf d {ó¶m VgoM AZoH$o ídadmXr nwéf d {ó¶m ¶m§Zm {ejm H$aʶmMr (˶mMr ¶moOZm Amho,) Oo A„mh{df¶r dmB©Q> {dMma ~miJyZ AgVmV. ¶mMo Xþîn[aUm‘ ˶m§Zm Mhÿ~mOyZ§ r doT>c o . Am{U ˶m§À¶mda ˶mMm H$mon Pmcocm Amho. Am{U ˶mZo ˶m§Zm {Y¸$macoco Amho. Am{U ˶m§À¶mgmR>r ˶mZo ZaH$ V¶ma R>do cocm Amho. IamoIa, Vo ’$ma dmB©Q> {R>H$mU Amho. 7 AmH$me d n¥Ïdrda Agcoë¶m (ñdJ©XVÿ m§À¶m) goZMo m ‘mcH$ A„mh Amho. Am{U A„mh IamoIa gd©e{º$‘mZ Amho d Añgc ~w{ÕdmZ Amho. 8 (n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm (g˶mMr) gmj XoUmam, Am{U ew^dmVm© EoH${dUmam Am{U (Am‘À¶m {ejonmgyZ) gmdY H$aUmam ~ZdyZ (¶mgmR>r) nmR>dco Amho 9 H$s, (cmoH$m§Zr!) A„mhda d n¡J~§ amda {dídmg R>do Umao ~Zmdo Am{U (n¡J~§ amMr) ‘XV H$amdr d ˶mMm AmXa H$amdm. VgoM gH$mi666



667 gyah-48. Ac-µ’$V²h 10 g§Ü¶mH$mi (à˶oH$ àg§Jr) A„mhMo ñVw{VJmZ H$amdo. (n¡J~§ a!) Oo cmoH$ Amncr {Zð>m àH$Q> H$aʶmgmR>r Vw‘À¶m hmVmda hmV R>do Zy à{Vkm H$arV AmhoV, dñVwV: Vo A„mher à{Vkm H$arV AmhoV. (OUy) A„mhMmM hmV ˶m§À¶m hmVmda Amho. åhUyZ Omo H$moUr (à{Vkm Ho$ë¶mZ§Va) {VMm ^§J H$aoc Va ˶mMo Xþîn[aUm‘ ˶mcm ñdV:cmM ^moJmdo cmJVrc. Am{U Omo H$moUr A„mher Ho$cocr à{VkoMr nyVV© m H$aoc Va A„mh ˶mg ’$ma ‘moR>o ~jrg àXmZ H$aoc. 11 J«m‘rU ^mJmVrc Oo Aa~ cmoH$ ‘mJo am{hco, Vo AmVm Vw‘À¶mg‘moa (ImoQ>Zo mQ>o {Z{‘Îm gmXa H$ê$Z) åhUVrc, "Am‘Mr YZg§nÎmr d Am‘Mo Hw$Qw>~§ ¶m§Mr (H$miOr KoʶmVM) Amåhr ì¶ñV am{hcmo. (ho n¡J~§ a!) Vwåhr Amåhmcm j‘mXmZ {‘imdo åhUyZ (A„mhH$S>)o ¶mMZm H$am.' (AemàH$mao) ho cmoH$ Amnë¶m Vm|S>mZo ˶m Jmoï>r ~mocV AmhoV, dñVwV: Á¶m Ë`m§À`m ‘ZmV ZmhrV. (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "A„mhZo Oa Vwåhmcm hmZr qH$dm cm^ nmoM{dʶmMo R>a{dco Agoc, Va Vmo H$moU Amho Omo A„mhÀ¶m {déÕ Vw‘À¶mgmR>r H$mhr H$ê$ eHo$c?' (AWm©VM H$moUrM Zmhr). (cjmV R>do m) Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV, ˶m à˶oH$ Jmoï>rMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho. 12 "Zmhr, (Vgo Zmhr,) Vwåhmcm Va Ago dmQ>V hmoVo H$s, n¡J~§ a d lÕmd§V AmVm Amnë¶m Hw$Qw>~§ r¶m§H$S>o H$Xm{n naV ¶oUma ZmhrV. Am{U ¶m {dMmamZo Vwåhmcm ‘Zmo‘Zr àgÞ Ho$co hmoV.o VgoM (n¡J~§ a d lÕmd§Vm§{df¶r) Vwåhr (VèhoVèhoÀ¶m) dmB©Q> H$ënZm H$arV hmoVm. AemàH$mao Vwåhr Zme nmdUmao cmoH$ ~ZcmV?' 13 g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§gmR>r, Oo A„mhda d ˶mÀ¶m n¡J~§ amda {dídmg R>do V ZmhrV, Amåhr YJYJUmar AmJ V¶ma R>do cr Amho. 14 AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§da A„mhMoM amÁ¶ Amho. Vmo BpÀN>Vmo ˶mg j‘m H$aVmo Am{U BpÀN>Vmo ˶mg {ejm H$aVmo. A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho.



Hw$amU (lÕmd§Vm§Zmo!) Ooìhm Vwåhr Aem ¶wÕmgmR>r {ZKmc Á¶mV ({dO¶ d ˶mZ§Va) nam^yV njmH$Sy>Z YZ {‘iʶmMo Z¸$s Amho, Voìhm ‘mJo Wm§~Zy amhUmao cmoH$ (åhUOo Xm§{^H$) åhUVrc, "Amåhmcmhr Vw‘À¶m~amo~a ¶oD$ Úm.' (dñVwV:) Vo A„mhÀ¶m dMZmcm ~XcyZ Q>mHy$ nmhVmV. nU Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr ‘wirM Am‘À¶m~amo~a ¶oD$ eH$V Zmhr. A„mhZo AmYrM gm§JZy Q>mH$coco Amho (H$s, H$moUmcm àmá hmoVrc).' Voìhm Vo (Adí¶) Ago CÎma XoVrc, "Vwåhr Am‘À¶m{df¶r Ûof ~miJVm.' Zmhr, Vgo Zmhr, dñVwpñWVr hr Amho H$s, ¶m§Zm g˶mMr ’$ma H$‘r OmU Amho.' 16 (n¡J~§ a!) ‘mJo Wm§~Zy amhUmè¶m J«m‘rU Aa~ cmoH$m§Zm gm§Jm, "Vwåhmcm cdH$aM ’$ma cT>dæ¶o Agcoë¶m cmoH$m§er cT>ʶmH$[aVm ~mocm{dco OmB©c. ˶m§À¶mer Vwåhmcm Vmon¶ªV cT>m¶Mo Agoc, Omon¶ªV (EH$Va Vwåhr cT>VmcT>Vm draJVr àmá H$amc) qH$dm Vo nyUn© Uo eaUmJVr nËH$aVrc. Am{U Voìhm Oa Vwåhr ñdV:cm (˶m hmHo$da) AmkmYmaH$ {gÕ H$amc Va A„mh Vwåhmcm ’$ma ‘moR>o ~jrg àXmZ H$aoc, Am{U Oa Vwåhr nmR> {’$admc, Á¶mà‘mUo AmYr Vgo Vwåhr Ho$cm AmhmV, Va Vmo Vwåhmcm H$R>mao {ejm H$aoc. 17 Am§Yù¶m, c§JS>çm qH$dm AmOmar ‘mUgmZo (¶wÕmV gh^mJ Zm|X{dcm Zmhr Var) ˶m~Ôc ˶mcm Xmofr Yaco OmUma Zmhr.' Omo H$moUr A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amMo AmkmnmcZ H$aoc, ˶mg A„mh Aem ~mJm§V àdoe XoBc © , Á¶mVyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc. Am{U Omo H$moUr nmR> {’$adoc, ˶mg Vmo H$R>mao {ejm H$aoc. 18 (n¡J~§ a!) Ooìhm lÕmd§V cmoH$ ˶m PmS>mImcr Vw‘À¶mà{V Amncr {Zð>m 춺$ H$aʶmgmR>r à{Vkm H$arV hmoV,o (ho g‘n©U^md nmhÿZ) A„mh ˶m§À¶mda ’$ma àgÞ Pmcm. A„mhcm ˶m§À¶m A§V:H$aUm‘ܶo H$m¶ Amho, Vo nyUn© Uo R>mD$H$ hmoV.o Am{U ˶mZo ˶m§À¶mda ‘Z:em§Vr AdVrU© Ho$cr. Am{U 668



15



669 gyah-48. Ac-µ’$V²h 19 ~jrg åhUyZ ˶m§Zm cdH$aM ¶oUmè¶m {dO¶mMr (ew^dmVm© {Xcr). VgoM ^{dî¶mV ~aoM ’$m¶Xo ˶m§Zm {‘iUma AmhoV. Á`m§nH¡ $s ¶wÕmV nam^yV njmH$Sy>Z {‘iUmè¶m YZg§nÎmrMm g‘mdoe Amho. A„mh gd©e{º$‘mZ d ~w{Õ‘mZ Amho. 20 (lÕmd§Vm§Zmo!) A„mhZo Vwåhmcm ^{dî¶mV ^anya ’$m¶Xo XoʶmMo dMZ {Xco Amho (Á`m§nH¡ $s EH$ Amho). Am{U (hþX{¡ ~¶mMm em§Vr H$ama åhUOo) ˶mZo AmJmD$ê$nr Vwåhmcm àXmZ Ho$cocm (’$m¶Xm) Amho. (˶mÛmao) ˶mZo cmoH$m§Mo hmV Vw‘Mm (N>i) H$aʶmnmgyZ amoIZy Yaco. ¶mgmR>r H$s, Vmo (H$ama) lÕmd§Vm§gmR>r EH$ {ZemUr R>amdr. Am{U ˶mZo Vwåhmcm gai ‘mJ© XmIdmdm. 21 Am{U ¶m{edm¶ AmUIr EH$ {dO¶ ~mH$s Amho, Á¶mda Vwåhmcm AmUIr KÅ> nH$S> cm^cocr Zmhr. (nU) A„mhZo ˶mg (Vw‘À¶mgmR>r) doT>y Z R>do coco Amho, H$maU A„mh gd© H$mhr H$aʶmg g‘W© Amho. 22 Am{U (AmVm) Oa ¶m g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zr Vw‘À¶mer cT>mB© Ho$cr AgVr Va nmR> XmIdyZ Adí¶ ni H$mT>cm AgVm. Voìhm ˶m§Zm H$moUr Zm ajUH$Vm©, Zm gmhmæ¶H$Vm© cm^cm AgVm. 23 A„mhMr H$m¶©nÕVr AmYrnmgyZ AerM am{hcocr Amho. Am{U ˶mÀ¶m H$m¶©nÕVrV ~Xc Pmë¶mMo Vwåhmcm H$Yrhr AmT>iUma Zmhr. 24 ˶mZoM ‘¸o$À¶m Imoè¶mV Vwåhmcm ˶m§À¶mda {dO¶ àXmZ Ho$ë¶mZ§Va, ˶m§Mo hmV Vw‘À¶mnmgyZ Am{U Vw‘Mo hmV ˶m§À¶mnmgyZ amoIZy Yaco. Am{U A„mh Vw‘À¶m gd© H¥$˶m§da ZOa R>do Zy Amho. 25 hoM Vo cmoH$ AmhoV, Oo g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco Am{U (‘¸$mpñWV) n{dÌ ‘erXrV àdoe H$aʶmg Vwåhmcm ‘ZmB© Ho$cr. VgoM ~irÀ¶m OZmdam§Zmhr ~{cXmZmÀ`m ñWmZmda nmohmoMÊ`mg ‘‚mmd Ho$cm. Oa (‘¸$m‘ܶo) AZoH$ lÕmd§V nwéf d {ó¶m Zg˶m Am{U Oo AhoVHw $nUo Vw‘À¶mÛmao {MaS>co OmʶmMr e³¶Vm ZgVr Am{U AOmUVonUo hm AnamY Vw‘À¶m hmVyZ KS>ë¶mMm Xmof Vw‘À¶mda Amcm AgVm. (Ago ZgVo Va



Hw$amU Vwåhmcm ˶m§À¶mer cT>ʶmMr nadmZJr XoʶmV Amcr AgVr, nU ˶mZo Ago ¶mgmR>r Ho$co Zmhr) H$maU A„mh Á¶mcm BÀN>rc ˶mg Amnë¶m H¥$nmN>ÌmV (åhUOoM g˶ Y‘m©V) XmIc H$ê$Z KoBc © . Oa Vo (lÕmd§V d g§^mì¶ lÕmd§V cmoH$ lÕmhrZm§nmgyZ) doJio Pmcoco AgVo Va Amåhr g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ Agcoë¶m cmoH$m§Zm H$R>mao {ejm Ho$cr AgVr. 26 Ooìhm g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zr Amnë¶m Ah§H$mamnmoQ>r (lÕmd§Vm§À¶m ‘¸o$V àdoemg) à{Vð>Mo m ‘wÔm ~ZdyZ, AkmZH$mimV Ogm Ah§H$ma (cmoH$) ~miJm¶Mo ˶mMoM ˶m§Zr àXe©Z Ho$co. Voìhm A„mhZo Amnë¶mH$Sy>Z Amnë¶m n¡J~§ amda d lÕmd§Vm§da ‘Z…em§Vr AdVrU© Ho$cr. Am{U A„mhZo ˶m§Zm gXmMmamda AT>inUo H$m¶‘ R>do co. H$maU hoM cmoH$ ¶m (A„mhÀ¶m daXmZmg) gdm©{YH$ nmÌ d ¶mo½¶ hmoV.o Am{U A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMr nyU© OmUrd Amho. 27 A„mhZo Amnë¶m n¡J~§ amcm ñdßZmÛmao g˶mMoM Xe©Z KS>{dco hmoV,o Oo ^{dî¶mV KS>Umè¶m g˶ KQ>Zdo a AmYm[aV hmoV.o (Vo Ago hmoVo H$s,) "A„mhZo BpÀN>ë¶mg Vwåhr (‘¸o$Vrc) n{dÌ ‘erXrV Adí¶ àdoe H$aUma, {Z^©¶ hmoD$Z d nyU© gwajogh, Am{U nyUn© Uo ‘wS§ >U Ho$coë¶m d A§eV… Ho$g H$mncoë¶m AdñWoV (àdoe H$aUma).' Or Jmoï> Vwåhmcm ‘mhrV ZìhVr Vr Jmoï> A„mh (Zoh‘rnmgyZ) OmUyZ hmoVm. ¶mnyduM ˶mZo Vwåhmcm EH$ {dO¶ àXmZ Ho$cocm Amho. 28 A„mhZoM Amnë¶m (eodQ>À¶m) n¡J~§ amcm ‘mJ©Xe©Z Am{U g˶ Y‘m©gh (cmoH$m§H$S>)o nmR>{dco Amho. ¶mgmR>r H$s, (¶mnwT>)o BVa gd© Y‘mªda g˶ Y‘m©cmM (d¡Mm[aH$ÑîQ>çm) dM©ñd àmá ìhmdo. Am{U gmjr åhUyZ A„mh n¶m©á Amho. 29 ‘whå‘X ho A„mhMo (A§{V‘) g§Xeo dmhH$ AmhoV. Am{U Oo cmoH$ (Iè¶m AWm©Z)o ˶m§À¶m~amo~a AmhoV Vo (Amnë¶m lÕoV ÑT>) d g˶ 670



671



ZmH$maUmè¶m cmoH$m§à{V I§~ra (˶m§À¶m ~hH$mì¶mV Z ¶oUmao) AmhoV Am{U AmngmV H$Zdmiy AmhoV. Vwåhr ˶m§Zm A„mhMr H¥$nm d ‘Ou g§nmXZ H$aʶmgmR>r àmW©ZVo (˶mÀ¶mg‘moa) Z‘Z H$arV Agboë¶m AdñWoV d ZV‘ñVH$ hmoV AgVmZm nmhmc. ˶m§À¶m H$nmimda (nwÝhm-nwÝhm) ZV‘ñVH$ Pmë¶m‘wio ˶mÀ¶m IwUm OmUdVmV. ˶m§À¶m (JwUm§M)o dU©Z (AmYrÀ¶m) Vm¡amV d ~m¶~c ¶m J«W§ mVhr (AemàH$mao) H$aʶmV Amcoco Amho H$s, (Vo OUy) eoVmV noacoco ~r (AmhoV), Omo àW‘ Amncm A§H$w a {Z‘m©U H$aVmo, ‘J ˶mg (hiyhiy) ‘O~yV ~ZdVmo. ‘J Vmo AmUIr KÅ> ~ZVmo d Amnë¶m XoR>mda C^m amhVmo. Am{U Vmo noaUmam (Vo nmhÿZ) AmZ§{XV hmoV AgVmo. (AemàH$mao A„mh lÕmd§Vm§Zm {Xdg|{Xdg CÞVr àXmZ H$arV AgVmo) H$s, ˶m§Zm nmhÿZ g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§Mm Oi’$imQ> ìhmdm. (nU) ˶m§À¶mn¡H$s Oo cmoH$ lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aVrc, Aem§Zm A„mhZo j‘m H$aʶmMo d ’$ma ‘moR>o ~jrg XoʶmMo dMZ {Xcoco Amho.



gyah-49. Ac-hþOwamV Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amg‘moa Amncr ’w$emaH$s {‘ady ZH$m. A„mhMr OmU R>do Zy amhm. IamoIa, A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d OmUUmam Amho. 2 lÕmd§Vm§Zmo! n¡J~§ amer ‘moR>çm AmdmOmV ~mocy ZH$m, Á¶mà‘mUo Vwåhr EH$‘oH$m§er ‘moR>‘moR>çmZo ~mocV AgVm. AݶWm Vw‘Mr gd© gËH¥$˶o dm¶m OmVrc Am{U Vwåhmcm ˶mMr OmUrdhr AgUma Zmhr. 3 Oo cmoH$ A„mhÀ¶m n¡J~§ amg‘moa {Yå`m AmdmOmV ~mocVmV, hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Mr ‘Zo A„mhZo AO‘mdyZ ˶m§À¶m (‘Zm§Mr H$dmS>)o gXmMaUmgmR>r Iwcr Ho$cocr 1



Hw$amU AmhoV. ˶m§À¶mgmR>r j‘m d ’$ma ‘moR>o ~jrg Amho. 4 Oo cmoH$ Vw‘À¶m (amh˶m) Imoë¶m§À¶m ~mhoê$Z Vwåhmcm (‘moR>‘moR>çmZo d gmV˶mZo) hmH$ ‘maVmV, ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$ ~wÕrMm dmna Z H$aUmao AmhoV. 5 (EH$Xm ghOVoZo hmH$ {Xë¶mZ§Va) Vwåhr ~mhoa ¶oBn© ¶ªV, ˶m§Zr g§¶‘nydH© $ àVrjm Ho$cr AgVr Va Ago H$aUo ˶m§À¶mgmR>r (A„mhÀ¶m Ñï>rZo) C{MV R>aco AgVo. nU A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 6 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! EImXm XþamMmar ‘mUyg Vw‘À¶mH$S>o EImXr (dmB©Q>) ~mV‘r KoD$Z Amcm Va (˶mda {dídmg H$aʶmnydu) {VÀ`m g˶Vo{df¶r ZrQ> ImÌr H$ê$Z ¿¶m. Ago ìhm¶cm ZH$mo H$s, (˶m MwH$sÀ¶m ~mV‘rÀ¶m AmYmao) AhoVHw $nUo Vwåhr BVam§Zm ZwH$gmZ nmoMdyZ ~gmc. ‘J Vwåhmcm Amnë¶m H¥$˶mda níMmÎmmn H$amdm cmJoc. 7 Am{U ¶m Jmoï>rMr OmU R>do m, Vw‘À¶m‘ܶo A„mhMm n¡J~§ a CnpñWV Amho. ~è¶mM Jmoï>r‘ܶo ˶mZo Oa Vw‘Mo åhUUo ‘mݶ Ho$co AgVo Va Vwåhr g§H$Q>mV gmnS>cm AgVm. nU A„mhZo Vw‘À¶m ‘Zm§V lÕo~Ôc ào‘ {Z‘m©U Ho$co Am{U {Vcm Vw‘À¶m ‘Zm§Zm {චdmQ>c o Ago Xe©{dco. VgoM ˶mZo AlÕm, Xþï>nUm d Adkm ¶m Jmoï>t{df¶r Vw‘À¶m ‘ZmV {VQ>H$mam {Z‘m©U Ho$cm. AgoM cmoH$ gÝ‘mJm©da ‘mJ©ñW AmhoV, 8 A„mhÀ¶m H¥$noZo d AZwJh« mZo. A„mh gd© H$mhr OmUUmam Amho, ~w{ÕdmZ Amho. 9 lÕmd§Vm§nH¡ $s XmoZ JQ> AmngmV {^S>co Va ˶m§À¶mXaå¶mZ g‘oQ> KS>dZy AmUm, ‘J Oa ˶m§À¶mn¡H$s EH$ JQ> Xþgè¶mda Aݶm¶ H$arV Agoc Va ˶m JQ>m{déÕ cT>m, Omo Aݶm¶ H$arV Amho, Omon¶ªV Vmo A„mhÀ¶m AmXoemH$S>o naV ¶oV Zmhr. ‘J Ooìhm Vmo ˶mH$S>o dioc, Voìhm ˶m§À¶mXaå¶mZ ݶm¶nydH© $ g‘oQ> KS>dZy AmUm. Am{U ݶm¶nydH© $M H¥$Vr H$am. H$maU A„mhcm ݶm¶r cmoH$ {චAmhoV. 10 gd© lÕmd§V AmngmV ^mD$ (åhUOo Y‘©~m§Yd) AmhoV. 672



673 gyah-49. Ac-hþOaw mV åhUyZ (Ooìhmhr ˶m§À¶m‘ܶo H$mhr {ddmX {Z‘m©U Pmë¶mg) ^mdm-^mdm‘ܶo {‘cm’$ KS>dZy AmUm. Am{U A„mhMr OmU ~miJm, åhUOo Vw‘À¶mda H¥$nm Ho$cr OmB©c. 11 lÕmd§Vm§Zmo! Vw‘À¶mn¡H$s nwéfm§Zr BVa nwéfm§Mr {I„r CS>dm¶cm ZH$mo, e³¶ Amho H$s, (A„mhÀ¶m Ñï>rV) Vo ˶m§À¶mnojmhr A{YH$ Mm§Jco Agy eH$VmV. Zm {ó`m§Zr BVa {ó`m§da hgmdo, e³¶ Amho, ˶m ¶m§À¶mnojm (åhUOo hgUmè¶m§nj o mhr) A{YH$ Mm§Jë¶m AgVrc. VgoM Zm EH$‘oH$m§Zm Q>m‘o Uo ‘mam, Zm EH$‘oH$m§Mr dmB©Q> Zmdo R>do m. lÕm YmaU Ho$ë¶mZ§Va dmB©Q> Zmdm§er g§~Y§ OmoS>co OmUo, ’$ma dmB©Q> Amho. Am{U Oo níMmÎmmn H$ê$Z (ho gd© gmoS>Uma ZmhrV), Va VoM cmoH$ A˶mMmar AmhoV. 12 lÕmd§Vm§Zmo! ~è¶mM Jmoï>tÀ¶m ~m~VrV g§e¶ KoUo Q>mim, H$maU H$mhr ~m~VrV g§e¶ KoUo åhUOo JwÝhm H$aUo hmo¶. EH$‘oH$m§Mr (JwáMamà‘mUo) hoa{Jar H$ê$ ZH$m. Am{U EH$‘oH$m§À¶m MhmS>çm-MwJë¶m H$ê$ ZH$m. Vw‘À¶mn¡H$s H$moUmcm Amnë¶m ‘aU nmdcoë¶m ^mdmMo ‘m§g Im¶cm AmdS>co H$m? AWm©VM! ¶m Jmoï>rMm ^¶§H$a {VQ>H$mam Vwåhmcm dmQ>c o . A„mhMr (gX¡d) OmU R>do m (˶mMo ^¶ ~miJm), {Z:g§Xho , A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 13 cmoH$m§Zmo! Amåhr Vwåhm (gdmªZm) EH$ Za d EH$ Zmar nmgyZ {Z‘m©U Ho$co Amho. ‘J Vwåhmcm EH$‘oH$m§Zm AmoiIVm ¶mdo ¶mgmR>r, Vw‘À¶m {d{dY OmVr d H${~co ~Z{dco. (nU) A„mhÀ¶m ZOaoV VmoM gdm©{YH$ gÝ‘mZZr` ‘Zwî¶ Amho, Omo ˶mMr gdm©{YH$ OmU R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$aUmam) Amho. {ZpíMVM A„mh gd© H$mhr OmUUmam, gd©àH$mao OmUrd AgUmam Amho. 14 dmid§Q>mV amhUmao Aa~ cmoH$ åhUVmV, "Amåhr Va lÕmd§V ~Zcmo AmhmoV.' (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "Zmhr, Vwåhr (AÚmn) lÕm YmaU Ho$cocr Zmhr, Vwåhmcm Ago åhUmd¶mg hdo, ""Amåhr (ZwH$V§M) Bñcm‘Mm A§JrH$ma



Hw$amU Ho$cm Amho,'' H$maU (Iè¶m AWm©Z)o ÑT> lÕoZo AÚmn Vw‘À¶m öX¶mV àdoe Ho$cocmM Zmhr. Am{U Oa Vwåhr A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amMo AmkmnmcZ H$amc Va A„mh Vw‘À¶m H¥$˶m§Zm ‘wirM dm¶m OmD$ XoUma Zmhr. IamoIa A„mh ‘m’$ H$aUmam, H¥$nm H$aUmam Amho.' 15 gƒo lÕmd§V Va Vo cmoH$ AmhoV, Oo A„mhda d ˶mÀ¶m n¡J~§ amda lÕm YmaU H$aVmV Am{U ‘J ˶m{df¶r ‘wirM e§H$m KoV ZmhrV. Am{U Amnco YZ d àmU nUmcm cmdyZ A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r à¶ËZm§Mr namH$mð>m (åhUOoM {OhmX) H$aVmV. hoM cmoH$ g˶dmXr AmhoV. 16 (n¡J~§ a!) ¶m cmoH$m§Zm gm§Jm, "Vwåhr A„mhcm Amnë¶m lÕoMr OmU H$ê$Z Úm¶cm {ZKmcmV H$s H$m¶? Ooìhm A„mh Agm OmUH$ma Amho H$s, ˶mcm Vo gd© ‘mhrV Amho Oo-Oo AmH$memV Amho Am{U Oo-Oo n¥Ïdrda Amho. A„mhcmM à˶oH$ Jmoï>r{df¶r n[anyU© kmZ Amho.' 17 (n¡J~§ a!) H$mhr cmoH$m§Zm Ago dmQ>Vo H$s, ˶m§Zr Bñcm‘Mm ñdrH$ma H$ê$Z Vw‘À¶mda CnH$ma Ho$co Amho. ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr Bñcm‘Mm A§JrH$ma H$aUo hm ‘m¶mda CnH$ma Amho, Ago H$Xm{n g‘Oy ZH$m. Va ¶mCcQ> g˶ ho Amho H$s, A„mhMm Vw‘À¶mda CnH$ma Amho H$s, ˶mZo Vwåhmcm g˶lÕoMm Adc§~ H$aʶmMr gX²~Õ w r {Xcr. (¶m dmñVdmMm ñdrH$ma H$am) Oa Vwåhr g˶dmXr AmhmV Va.' 18 {Z:g§Xho , A„mh AmH$me Am{U n¥ÏdrÀ¶m, (cmoH$m§gmR>r) AÑí¶ Agcoë¶m gd© Jmoï>r OmUVmo Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$aV AgVm, ˶mda Vmo ZOa R>do Zy Amho. 674



gyah-50. µH$mµ’$0 Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Hµ $mµ’$0 ¶m ‘hmZ Aem Hw$amUmMr enW! (Vwåhr Am‘Mo nmR>dcoco n¡J~§ a AmhmV). 2 nU, ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMo AmíM¶© dmQ>Vo H$s, ˶m§À¶mH$S>o ˶m§À¶m‘YyZM 1



675 gyah-50. Hµ $mµ’$0 EH$ gmdY H$aUmam (n¡J~§ a) Amcocm Amho. g˶ ZmH$maUmè¶m§Zr åhQ>c,o "IamoIa hr EH$ AO~ Jmoï> Amho! 3 H$s, Amåhr Ooìhm ‘¥Ë¶y nmdë¶mZ§Va (Hw$OyZ) ‘mVr hmoD$Z OmD$, (Voìhm Amåhmcm H$emàH$mao {Od§V Ho$co OmD$ eH$Vo?) IamoIa Vr ’$ma Ag§^d Jmoï> dmQ>V!o ' 4 Amåhr Mm§Jco OmUVmo H$s, ‘mVr ˶m§À¶m earamcm H$emàH$mao Zï> H$aVo. Am{U Am‘À`mH$So> gwa{jV Agm EH$ (‘hmZ) J«W§ Amho, Á¶mV à˶oH$ Jmoï> Z‘yX Ho$cocr Amho. 5 nU ˶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm, Ooìhm Vo ˶m§À¶mH$S>o Amco. n[aUm‘r Vo Jm|YiyZ Jocc o o AmhoV. 6 ˶m§Zr ˶m§À¶mda Agcoë¶m AmH$memMo H$Yr (qMVZnydH© $) AdcmoH$Z Ho$co Zmhr H$m? Amåhr H$emàH$mao ˶mg {Z‘m©U H$ê$Z gOdco d nyUn© Uo Xmof‘wº$ (~Zdco). 7 VgoM Amåhr n¥Ïdrcm ngadyZ {VMm {dñVma Ho$cm Am{U {VÀ`mda nd©Vm§Zm ^¸$‘[a˶m C^o Ho$co Am{U {VÀ`mda gd© àH$maÀ¶m gwX§ a dñVy CJ{dë¶m AmhoV. 8 ¶mV (A„mhH$S>)o diUmè¶m à˶oH$ ^º$mgmR>r YS>o d ~moY àmá H$aʶmMr gmYZo AmhoV. 9 Am{U Amåhr AmH$memVyZ (cmoH$m§gmR>r) cm^Xm¶r R>aUmè¶m nmʶmMm dfm©d Ho$cm Am{U ˶mÛmao (’$im§À¶m) ~mJm Am{U Ymݶm§Mr eoVr {Z‘m©U Ho$cr. 10 Am{U IOwarMo C§M-C§M d¥j Á¶mda ’$im§Mo Kmog, EH$mda EH$ cm|~H$iV AgVmV. 11 cmoH$m§À¶m CnOr{dHo$Mr ì¶dñWm åhUyZ, VgoM ˶m nmʶmÛmao Amåhr ‘¥V AdñWoV Agcoë¶m O{‘Zrcm OrdZ àXmZ H$aVmo, AemMàH$mao (‘ocëo ¶m cmoH$m§M)o nwZéËWmZ hmoBc © . 12 ¶m cmoH$m§ndy u (¶m§À¶mà‘mUoM) ZyhÀ¶m cmoH$m§Zr (‘¥Ë¶wníMmV OrdZmg ZH$ma {Xcm) VgoM I§XH$dmë¶m O‘mVrZo d g‘yX (¶m O‘mVrZohr nwZéËWmZmg) ImoQ>o R>a{dco. 13 Am{U AmX (¶m O‘mVrZo) d {’$aAm¡ZZo Am{U cyVÀ¶m ~m§Ydm§Zr....... 14 dZmV amhUmao (A¶H$mdmco) Am{U Vwã~mÀ¶m cmoH$m§Zrhr



Hw$amU ImoQ>o R>a{dco. gdmªZr n¡J~§ am§Zm ImoQ>o R>a{dco. åhUyZ (eodQ>r) ‘m¶m Á¶m {ejonmgyZ ˶m§Zm gmdY H$aʶmV Amco hmoV,o Vr {ejm ˶m§À¶mda MmcyZ Amcr. 15 n{hë¶m doigo {Z{‘©Vr H$ê$Z Amåhr WHy$Z Jocmo AmhmoV (Ago ¶m§Zm dmQ>Vo H$s H$m¶?) (A{O~mV) Zmhr. Varhr ho cmoH$ Xþgè¶m doigo {Z‘m©U Ho$ë¶m Omʶmg§~Y§ mZo ({ZamYma) e§H$m KoV AmhoV. 16 AmåhrM ‘mZdmcm {Z‘m©U Ho$co Amho. ˶mÀ¶m ‘Zmcm Á¶m-Á¶m {dMmam§Mm ñne© hmoVmo, Vo gd© Amåhr OmUVmo. Am{U Amåhr ˶mÀ¶m H§$R>mVrc {eaonj o mhr ˶mÀ¶m A{YH$ Odi AgVmo. 17 XmoZ Zm|X H$aUmao XÿV (à˶oH$mÀ¶m H$‘mªMr) Zm|X H$arV AmhoV. Oo à˶oH$mÀ¶m COì¶m d S>mì¶m ~mOyg ~gcoco AgVmV. 18 EH$ eãXhr Agm ZgVmo Omo EImXm ‘mUyg ~mocVmo. Am{U ˶mMr gX¡d gVH©$ Agcoë¶m XÿVmH$Sy>Z Zm|X hmoV Zmhr. 19 Am{U ‘¥Ë¶yMr ~oeÕ w r (gd©) g˶mgh àH$Q> hmoBc © . (ho ‘mZdm!) hrM Vr Jmoï> Amho, {OÀ`mnmgyZ Vy niyZ OmD$ nmhV hmoVmg. 20 Am{U (eodQ>r nwZéËWmZmMo) qeJ ’w$§ H$co OmB©c. hmM Vmo {Xdg Agoc Á¶mnmgyZ Vwåhmcm © H$s, gmdY Ho$co OmV hmoV.o 21 Am{U à˶oH$ ‘Zwî¶ AemàH$mao ¶oBc 22 ˶mÀ¶m~amo~a EH$ hmH$Umam Am{U Xþgam gmj XoUmam Agoc. (gm§{JVco OmB©c H$s), Vy ¶mnmgyZ ~ogmdY hmoVmg. (AmO) Amåhr Vw‘À¶m (J’$cVrMm) nS>Xm Xÿa Ho$cm Amho, åhUyZ AmO VwPr Ñï>r ’$ma VrúU Pmcocr Amho. 23 Am{U ˶mMm gmo~Vr (XÿV) åhUoc H$s, ‘r (~Zdcocm) ˶mÀ¶m H$‘mªMm © ) à˶oH$ aoH$m°S>© ‘m¶mH$S>o V¶ma Amho. 24 (Voìhm A„mhH$Sy>Z Amkm hmoBc 25 H¥$V¿Z d g˶mÀ¶m eÌycm ZaH$mV ’o$Hy$Z Úm. gËH¥$˶m§nmgyZ amoIUmam, ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmam (Am{U) BVam§Zm g§e¶mV cmoQ>Umam Agm. 26 Á¶mZo A„mh{edm¶ Xþgè¶mcm Cnmñ¶ ~Z{dco hmoV.o ˶mcm H$R>mao {ejoÀ¶m {R>H$mUr T>H$cyZ Úm. 27 ˶mMm gmo~Vr g¡VmZ åhUoc, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! ‘r 676



gyah-50. Hµ $mµ’$0 677 ¶mg {dÐmohr ~Zdcoco Zmhr, Va Vmo ñdV:M MwH$sÀ¶m ‘mJm©Mm Adc§~ H$ê$Z ’$ma Xÿa {ZKyZ Jocm hmoVm.' 28 A„mh åhUoc, "‘m¶m g‘j ^m§S>U H$ê$ ZH$m. ‘r AmYrM Vwåhmcm (¶m) {ejonmgyZ gmdY Ho$co hmoV.o ' 29 "‘m¶mÛmao Pmcoë¶m {ZU©¶mV ~Xc e³¶ ZgVmo Am{U ‘r ‘m¶m Xmgm§da H$Yrhr Aݶm¶ H$arV Zmhr.' 30 ˶m {Xder Amåhr ZaH$mg {dMmê$, "Vy ^ê$Z Jocm Amhog H$m?' Vmo CÎma XoBc © , "(Zmhr), AmUIr H$moUr AmhoV H$m?' 31 Am{U (˶m {Xder) ñdJ© gXmMmar (B©e-^rê$) cmoH$m§À¶m Odi AmUco OmB©c, ˶m§À¶mnmgyZ ’$ma Xÿa Zgoc. 32 (˶m§Zm gm§{JVco OmB©c,) "hmM Amho Vmo (ñdJ©) Á¶mMo dMZ Vwåhmcm {Xco OmV hmoV.o ' ho ˶m à˶oH$mMo {R>H$mU Amho, Á¶mcm Zoh‘r A„mhMr AmoT> Agm¶Mr Am{U ‘ZmV Zoh‘r (A„mhMrM) AmR>dU Agm¶Mr. 33 Vmo (à˶oH$ ‘mUyg) Omo H¥$nmd§V (A„mhà{V) ˶mcm Z nmhÿZhr ^rVr¶wº$ AmXa ~miJm¶Mm. Am{U (AmO) níMmÎmmnmMr ^mdZm ~miJyZ Agcoë¶m A§V:H$aUmgh ˶mÀ¶mH$S>o Amcm. 34 Va AmVm (gX¡d) em§Vrgh ñdJm©V àdoe H$am. hm Vmo {Xdg Amho, {OWyZ AZ§VH$mcrZ (gwIr) OrdZmMr gwédmV hmoV Amho. 35 {VWo ˶m§À¶mgmR>r Vo gd© H$mhr Agoc Oo Vo BpÀN>Vrc. Am{U (˶m§Zm XoʶmgmR>r) Am‘À¶mH$S>o AmUIr Iyn H$mhr Amho. 36 (n¡J~§ a! Oo AmVm g˶ ZmH$maV AmhoV) ¶m§À¶mnydu Amåhr {H$VrVar OZg‘yhm§Zm Zï> Ho$coco Amho. Oo eº$sÀ¶m Ñï>rZo ¶m§À¶mnojm daMT> hmoV.o ˶m§Zr gd©Ì ^yVcmda Aml¶mMo {R>H$mU emoYʶmgmR>r ^anya emoYmemoY Ho$cm, nU ˶m§Zm Vo Hw$R>ho r gmnS>co Zmhr. 37 ¶m‘ܶo ~moYna g§Xeo AmhoV, nU ˶m ‘mUgmgmR>r Á¶mÀ¶mH$S>o A§V:H$aU Amho. qH$dm Oa Vmo ~moY J«hU H$aʶmÀ¶m hoVZy o EoH$Umam Agoc. 38 Amåhr AmH$me d n¥Ïdr Am{U ¶m Xmohm|À¶m‘ܶo Oo H$mhr Amho, Vo gd©



Hw$amU ghm {XdgmV (åhUOo ghm H$mcI§S>mV) {Z‘m©U Ho$co Amho. Am{U ˶m‘wio Amåhr A{O~mV WH$cmo Zmhr. 39 (n¡J~§ a!) Vo Oo H$mhr ~mocVmV, Vo g§¶‘nydH© $ ghZ H$am Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ñVwVrgh ˶mMo ‘{h‘mJmZ H$arV amhm, gy`m}X`mnyduhr Am{U gy¶m©ñVmnyduhr. 40 VgoM amÌrÀ¶m g‘¶rXoIrc ˶mMo ñVw{VJmZ H$am Am{U Z‘mµO Pmë¶mZ§Vahr. 41 VgoM hr Jmoï> (Zoh‘r) cjmV R>do m H$s, ˶m {Xder hmH$ ‘maUmam (‘ocëo ¶m§Zm) AJXr OdiyZ hmH$ ‘maoc (åhUoc, "CR>m'). 42 Á¶m {Xder Vo (nyU© {dídmgmZo) ˶m (^¶§H$a) ñ’$moQ>mMm AmdmO EoH$Vrc, Vmo {Xdg (H$~arVyZ) ~mhoa ¶oʶmMm {Xdg Agoc. 43 {ZpíMVM, AmåhrM OrdZ XoVmo d AmåhrM ‘¥Ë¶yhr XoVmo, (eodQ>r) gdmªZm Am‘À¶mH$S>Mo naV ¶m¶Mo Amho. 44 Á¶m {Xder ˶m§À¶mda Agcocr O‘rZ Xþ^J§ Zy OmB©c, gd© KmB©KmB©Zo ˶mVyZ {ZKVrc (Am{U A„mhÀ¶m ݶm¶mgZmH$S>o YmdVrc). ˶m gdmªZm EH${ÌV H$aUo, Am‘À¶mgmR>r AJXr gmonr Jmoï> Amho. 45 Vo Oo H$mhr H$arV AmhoV, ˶mMr Amåhmcm nyU© OmUrd Amho. (n¡J~§ a! lÕm YmaU H$aʶmgmR>r) Vwåhr ˶m§Zm ‘wirM gº$s H$ê$ eH$V Zmhr. Vwåhr ¶m Hw$amUmÀ¶m gmhmæ¶mZo ˶m ‘mUgmg CnXoe Úm, Omo ‘m¶m Y‘H$sMo ^¶ ~miJVmo. 678



gyah-51. AµO-µOm[a¶mV Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. ˶m dmè¶m§Mr enW, Oo (gd©Ì dmVmdaUmV) Yyi {dIwaVmV. 2 Am{U ˶m (dmè¶m§Mr), Oo (nmʶmZo ^acoë¶m T>Jm§M)o AmoPo dmhÿZ ZoVmV. 3 Am{U ˶m Á¶m hiwdmanUo dmhVmV. 4 ‘J (A„mhÀ¶m) AmkoZgw ma (OrdZmgmR>r daXmZ Agcoë¶m nmdgmMo) dmQ>n gd©Ì H$aVmV (˶m ñdJ©XVÿ m§Mr enW). 5 Vwåhmcm Oo dMZ {Xco 1



679 gyah-51. AµO-µOm[a¶mV 6 OmV Amho, Vo g˶ Amho ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, (H$‘mªMm) {ZU©¶ Adí¶ hmoUma Amho. 7 (ZjÌm§M)o AZoH$ ‘mJ© Agcoë¶m ˶m AmH$memMr enW. 8 (cmoH$m§Zmo!) Vwåhr doJdoJù¶m ‘Vm§V dmB©Q>[a˶m Jwa’$Q>cco o AmhmV (H$s Vwåhmcm H$iV Zmhr H$s, H$emda {dídmg R>do mdm?) 9 g˶mnmgyZ {d‘wI VmoM hmoVmo, Omo (ñdV:MrM) ’$gdUyH$ H$arV AgVmo. 10 gd©Zme hmodmo AQ>H$i~mOr H$aUmè¶m§Mm, 11 Oo J’$cVrV ~wS>mcoco AmhoV. 12 (WÅ>m-‘ñH$ar H$arV) {dMmaVmV, "Vmo ݶm¶mMm {Xdg ¶oUma Var © ) Á¶m {Xder ˶m§Zm AmJrda ^mOco OmB©c. 14 H$Yr?' 13 (Vmo Voìhm ¶oBc (gm§{JVco OmB©c,) AmVm MmIm Md Amnë¶m XþîH$‘mªÀ¶m ’$im§Mr, hrM Vr ({ejm) Amho, Á¶mgmR>r Vwåhr ’$ma KmB© H$arV hmoVm. 15 (nU) A„mhMr OmU R>do Zy OrdZ ì¶VrV Ho$coco cmoH$ (ñdJm©À¶m) ~mJm§V Am{U (Z¶Zaå¶) àdmhm§À¶m eoOmar AgVrc. 16 ˶m§Mm nmcZH$Vm© ˶m§Zm Oo-Oo (H¥$nmàgmX) XoV Agoc, Vo KoV AgVrc. H$maU ¶mnydu Vo Mm§Jcr H¥$˶o H$arV AgV. 17 Vo amÌrÀ¶m g‘¶r (amÌ^a Z PmonVm) WmoS>m doi PmonV AgV. 18 amÌrÀ¶m eodQ>À¶m àhar (Amnë¶m MwH$m§~Ôc) ‘m’$s ‘mJV AgV. 19 VgoM ˶m§À¶m YZg§nÎmrV ‘mJUmè¶m§Mm Am{U JaOy cmoH$m§Mm {hñgm hmoVm. 20 ÑT> lÕm ~miJUmè¶m§gmR>r ^yVcmda (A„mhÀ¶m gm‘϶m©À¶m AZoH$) IwUm AmhoV. 21 VgoM ñdV: Vw‘À¶m‘ܶohr (AZoH$ IwUm AmhoV). Va ‘J Vo Vwåhr nmhV Zmhr? 22 Am{U AmH$memV Vw‘À¶m CnOr{dHo$Mo (òmoV) AmhoV Am{U Vr Jmoï> XoIrc {OMo Vwåhmcm dMZ {Xco OmV Amho. 23 AmH$me d n¥Ïdr ¶m§À¶m nmcZH$˶m©Mr enW, ho (Hw$amU) AJXr VgoM g˶ Amho. Á¶mà‘mUo Vw‘À¶mH$S>o ~mocʶmMr ¶mo½¶Vm Amho, ho EH$ g˶ Amho. 24 B~«mhr‘À¶m gÝ‘mZZr¶ nmhþʶm§Mr Jmoï> Vwåhr H$Yr EoH$cr Amho H$m? 25 Ooìhm Vo (ñdJ©XVÿ ) ˶mÀ¶mH$S>o Amco d åhUmco, "Vwcm em§Vr cm^mo! __



Hw$amU (gcm‘!)' ˶mZo CÎma {Xco, "Vwåhmcmhr ‘m¶mH$Sy>Z gcm‘!' (Vmo ñdV:er åhUmcm,) "ho AZmoiIr cmoH$ dmQ>VmV.' 26 ‘J Vmo Amnë¶m Hw$Qw>~§ r¶m§H$S>o Jocm, Am{U EH$ OmS>OSy > dmgê$ (åhUOoM ˶mMo ‘m§g) ^mOyZ KoD$Z Amcm (˶m§Mo nmhþUMma H$aʶmgmR>r). 27 Am{U ˶mg (˶mZo) ˶m§À¶mg‘moa àñVwV Ho$co, (Vo ImV ZmhrV ho nmhÿZ) ˶mZo åhQ>c,o "AmnU ImV H$m Zmhr?' 28 ‘J ‘Zmo‘Zr Vmo ^¶^rV Pmcm (¶m {dMmamZo H$s, ho eÌy Va ZgmdoV). Voìhm Vo (Amncm n[aM¶ XoD$Z) åhUmco, "{^D$ ZH$mog,' VgoM ˶m§Zr ˶mcm EH$m kmZr nwÌmÀ¶m OÝ‘mMr ew^dmVm© {Xcr. 29 Voìhm (Vr dmVm© EoH$y Z) ˶mMr nËZr ‘moR>çmZo ~mocV (˶m nmhþʶm§Odi) Amcr Am{U (AmíM¶m©Z)o Amnë¶m H$nmimda ‘maV {VZo åhQ>c,o "(‘m¶m gma»¶m) EH$m d¥Õ, (d Am¶wî¶^a) dm§P am{hcoë¶m órcm (AmVm nwÌ hmoUma)!' 30 ˶m§Zr CÎma {Xco, "Vw¶m nmcZH$˶m©Zo AgoM åhQ>bo Amho.' IamoIa Vmo (Agr‘) ~w{Õ‘mZ d gd© H$mhr OmUUmam Amho! 31 B~«mhr‘Zo åhQ>c,o "(ñdJ©XVÿ m§Zmo! ¶m{edm¶) Vw‘À¶mnwT>o AmUIr H$m¶ H$m¶©H$« ‘ Amho?' 32 ˶m§Zr CÎma {Xco, "Amåhr AnamYr cmoH$m§H$S>o nmR>{dco Jocmo AmhmoV (åhUOoM cyVÀ¶m cmoH$m§H$S>)o . 33 ¶mgmR>r H$s, Amåhr ˶m§À¶mda ^mOcoë¶m ‘mVrÀ¶m XJS>mM§ m dfm©d H$amdm. 34 ˶m cmoH$m§Zm {ejm H$aʶmgmR>r, Oo Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z {MÝhm§{H$V H$aʶmV Amcoco AmhoV, Á¶m§Zr gd© ‘¶m©Xm Amocm§S>ʶmMo nmn Ho$coco Amho.' 35 ‘J Amåhr (cyVÀ¶m ehamVyZ) Oo (WmoS>’o $ma) lÕmd§V hmoV,o ˶m gdmªZm ~mhoa H$mT>c.o 36 Am{U {VWo EH$m Kam{edm¶ gÀÀ¶m lÕmd§VmMo Aݶ Ka Agë¶mMo Amåhmcm AmT>ico Zmhr. 37 Am{U Amåhr ˶m ehamV ˶m cmoH$m§gmR>r EH$ (g§Xeo gyMH$) IyU ~mH$s R>do cr, Oo Xþ:IXm¶r {ejoMo ^¶ ~miJVmV. 38 VgoM ({’$aAm¡Z d) ‘ygmÀ¶m H$WoVhr (Amåhr AgmM) g§Xeo ‘mJo 680



681 gyah-51. AµO-µOm[a¶mV gmoS>cm. Ooìhm Amåhr ˶mcm {’$aAm¡ZH$S>o gwñnï> à‘mUmgh nmR>{dco hmoV.o 39 nU ˶mZo Amnë¶m eº$sÀ¶m Ah§H$mamnmoQ>r ‘ygmH$S>o nmR> {’$adcr d åhUmcm, "hm (‘ygm) EH$Va OmXÿJma Amho qH$dm doS>m ‘mUyg Amho.' 40 (eodQ>r) Amåhr ˶mcm d ˶mÀ¶m g¡Ý¶mcm nH$Sy>Z, gdmªZm g‘wÐmV ’o$Hy$Z {Xco. (¶m n[aUm‘mgmR>r) Xmofr VmoM hmoVm. 41 (AgmM) g§Xeo AmX (¶m O‘mVrÀ¶m ~m~VrV Oo KS>c)o ˶m‘ܶohr Amho. Ooìhm Amåhr ˶m§À¶mda {dZmeH$mar dmXi nmR>dco hmoV.o 42 Vo dmXi Á¶m (^y^mJmdê$Z) Joco {VWo gd© H$mhr Zï> H$ê$Z Q>mH$co, AJXr Mwam-Mwam H$ê$Z gmoS>co (H$mhrhr {e„H$ R>do co Zmhr). 43 AgmM g§Xeo g‘yX (¶m O‘mVrÀ¶m KQ>ZVo hr) Amho. Ooìhm ˶m§Zm gm§JʶmV Amco H$s, "H$mhr H$mi ‘m¡O‘Om H$ê$Z ¿¶m.' 44 nU ˶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m AmXoemH$S>o nmR> {’$adcr. ‘J (eodQ>r) Vo AMmZH$nUo EH$m ^¶§H$a {dOoÀ¶m VS>m»¶mV gmnS>c,o Ooìhm Vo (Aghm¶nUo) nmhVM am{hco. 45 ‘J Vo nwÝhm CRy> eH$co ZmhrV. Zm Vo ˶m (g§H$Q>mnmgyZ) ñdV:Mm ~Mmd H$ê$ eH$co. 46 Am{U (AemMàH$mao Amåhr) ¶mnydu ZyhÀ¶m cmoH$m§Zmhr (Zï> Ho$co), H$maU Vo {ZpíMVnUo AnamYr cmoH$ hmoV.o 47 AmåhrM g¥ï>rcm (Am‘À¶m gO©Zerc) eº$sZo ~Z{dco Am{U AmåhrM ˶mMm gmV˶mZo {dñVma H$arV AmhmoV. 48 Am{U n¥ÏdrMm {dñVmahr AmåhrM Ho$cocm Amho. {H$Vr (CÎm‘ g§Vc w Zmgh) Amåhr {VMm {dñVma Ho$cocm Amho! 49 Amåhr à˶oH$ Jmoï>rÀ¶m OmoS>çm ~Z{dë¶m AmhoV. ho ¶mgmR>r H$s, (˶mÀ¶m H$cm-H$m¡eë¶m{df¶r) Vwåhr (JhZ) qMVZ H$amdo. 50 (n¡J~§ a! cmoH$m§Zm gm§Jm, Vw‘Mm d gdmªMm {Z‘m©Vm, ‘mcH$ d nmcH$ Agcoë¶m) A„mhH$S>Mo Ymd ¿¶m, ‘cm Va Ho$di Vwåhmcm ñnï>[a˶m gmdYmZVoMm Bemam XoʶmgmR>r ˶mÀ¶mH$Sy>Z nmR>{dʶmV Amcoco Amho. 51 A„mhÀ¶m ~amo~arZo Xþgè¶mcm Cnmñ¶ R>ady ZH$m. ‘r Ho$di ˶mÀ¶mH$Sy>Z Vwåhmcm ñnï>[a˶m gmdYmZVoMm Bemam XoʶmgmR>r Amcmo



682



Hw$amU



Amho. 52



AemMàH$mao ¶m§À¶mnyduÀ¶m cmoH$m§H$S>o Agm EH$hr n¡J~§ a Amcm Zmhr, Á¶mcm ˶m-˶m doiÀ¶m cmoH$m§Zr OmXÿJma qH$dm doS>m åhQ>cc o o Zmhr. 53 ¶m gdmªZr EH$‘oH$m§Zm ¶mM ({dMmaYmaoMm) dmagm {Xcocm Amho H$s H$m¶? © Zìho, Vo gd© AmhoVM {dÐmohr cmoH$. 54 (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m§À¶mH$S>o Xþcj 55 H$am. Am{U Vw‘À¶mda H$moUVmhr Xmof ¶oUma Zmhr. nU CnXoe H$arV amhm, H$maU CnXoe H$aʶmZo lÕmd§Vm§Zm cm^ hmoVmo. 56 Am{U (˶m§Zm gm§Jm H$s), ‘r {OÞ d ‘mZdmcm Aݶ H$emgmR>r Zìho Va ˶m§Zr ‘mPr CnmgZm H$amdr, ¶mgmR>r {Z‘m©U Ho$coco Amho. 57 ‘r ˶m§À¶mH$S>o H$moUVrhr CnOr{dH$m ‘mJV Zmhr. Zm ˶m§Zr ‘cm ^admdo, Aer ˶m§À¶mH$Sy>Z H$Yr Anojm H$aVmo. 58 H$maU A„mh (gdmªZm) CnOr{dH$m XoUmam Amho (gdmªMm nmcZH$Vm© Amho), gX¡d gd©e{º$‘mZ Amho, AnamOo¶ Amho. 59 {ZpíMVM Oo XþamMmar AmhoV ˶m§À¶m nmnm§Mr KmJa ^am¶cm Amho. Á¶mà‘mUo (¶m§À¶mnyduÀ¶m) ˶m§À¶mgma»¶m cmoH$m§À¶m nmnm§Mr KmJa ^acr hmoVr. Va ˶m§Zr ‘m¶mH$S>o ({ejoMr) ‘mJUr H$ê$ Z¶o. (Vr Amnë¶m {Z¶V doido a ¶oUma). 60 g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mr ˶m {Xder H$mhr I¡a Zmhr, Á¶m {XdgmMo ˶m§Zm dMZ {Xco OmV Amho.



gyah-52. AV-Vya Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. {gZmB© nd©VmMr enW 2 Am{U {c{IV J«W§ mMr (enW) 3 Omo Iwë¶m nmZm§da ({c{hcm Jocm Amho). 4 Zoh‘r cmoH$m§Zr JO~Ocoë¶m ˶m (H$m~m) J¥hmMr enW. 5 ˶m (AmH$meê$nr) C§M N>VmMr. 6 VgoM ^aVr Amcoë¶m g‘wÐmMr enW. 7 (ho ‘mUdm!) Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m {ejoV (AnamYr 1



683 gyah-52. AV-Vya 8 cmoH$) Adí¶ OIS>co OmUma. {Vcm Q>miy eHo$c Agm H$moUrhr Zmhr. 9 ˶m {Xder AmH$me (dmB©Q>[a˶m) hmXê$Z OmB©c 10 Am{U nd©V (^¶mdh) hmcMmc H$ê$ cmJVrc. 11 ˶m {Xder g˶ ZmH$maUmao cmoH$ ~a~mX hmoUma, ho Z¸$s. 12 AmO Oo ì¶W© eãXm§Mm Ioi IoiʶmV ì¶ñV AmhoV 13 (nU) ˶m {Xder ˶m§Zm X¶m‘m¶m Z XmIdVm, Y¸o$ ‘maV ZaH$mÀ¶m AmJrH$S>o ZoʶmV ¶oBc © (Am{U ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c). 14 hr Amho Vr AmJ {Ocm Vwåhr ImoQ>o R>adrV AgV. 15 hrXoIrc ZOa~§Xr (OmXÿ) Amho H$m,H$s, Vwåhmcm H$mhr g‘OV Zmhr? 16 ¶mV XmIc ìhm, AmVm Vwåhr ghZercVm XmIdm qH$dm XmIdy ZH$m (åhUOo AmH«$moe H$arV amhm) ˶mZo H$mhrhr hmoUma Zmhr. Vwåhmcm VgmM ‘mo~Xcm {Xcm OmV Amho, Oer Vwåhr H¥$˶o H$arV hmoVm. 17 nU B©e{^ê$ (åhUOo A„mhMr OmU R>do Zy OrdZ OJcoco cmoH$) ˶m {Xder Eoíd¶©gn§ Þ Aem ~mJm§V AgVrc. 18 ˶m§À¶m nmcZH$˶m©Zo ˶m§Zm {Xcoë¶m gwIXm¶r Jmoï>tMm Cn^moJ KoV AgVrc. ˶m§À¶m nmcZH$˶m©Mm (gdm©V ‘moR>m H¥$nmàgmX åhUOo) ˶mZo ˶m§Zm AmJrÀ¶m {ejonmgyZ dmM{dcoco Agoc. 19 (˶m§Zm gm§{JVco OmB©c) Im d ߶m Am{U ‘Om H$am, Vwåhr Ho$coë¶m H¥$˶m§Mo ~jrg åhUyZ. 20 Vo am§JZo o ‘m§S>cëo ¶m Amam‘Xm¶r AmgZm§da ‘ñVn¡H$s nhþS>cc o o AgVrc. Am{U Amåhr ‘moR>çm d gwX§ a S>mi o o Agcoë¶m ê$ndVr {ó`m§er ˶m§Zm {ddmh~Õ H$ê$. 21 Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr, ˶m§À¶m An˶m§Zr (g˶) lÕogh Amnë¶m dmS>d{S>cm§Mo AZwgaU Ho$coco Agoc. Va Aem§Zmhr Amåhr ˶m§À¶mgmo~VM dmñVì¶ àXmZ H$ê$. Am{U Amåhr ˶m§À¶m (Mm§Jë¶m) H¥$˶m§À¶m ‘mo~Xë¶mVyZ H$mhrhr H$‘r H$aUma Zmhr. à˶oH$ ‘mUyg Amnë¶m Ho$coë¶m H$‘mªV ~m§Ycocm Amho. 22 Am{U Amåhr ˶m§Zm ˶m§À¶m BÀN>Zo êw $n ’$io,



Hw$amU Am{U ‘m§g {dnwc à‘mUmV (H$m¶‘) XoV amhÿ. 23 Vo EH$‘oH$m§nTw >o Aem ‘ÚmMo H$n àñVwV H$aV AgVrc, Á¶mÛmao Zm Zem¶wº$ ~S>~S>rg àoaUm {‘ioc, Zm EImÚm dmB©Q> H¥$˶mg. 24 VgoM Aer ê$ndmZ ‘wco ˶m§À¶m godVo gX¡d VËna AgVrc, Ogo H$s, Vo ’$ma H$miOrnydH© $ OVZ H$ê$Z R>do coco ‘moVr AmhoV. 25 (ñdJ©{Zdmgr) EH$‘oH$m§H$S>o diyZ, AmngmV {dMmanyg H$aVrc. 26 Vo åhUVrc, "Amåhr ¶mnydu Ooìhm Am‘À¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Xaå¶mZ Agm¶Mmo, Voìhm (à˶oH$ àg§Jr) Amåhr A„mhMr OmU ~miJm¶Mmo.' 27 (IamoIa!) A„mhZo Am‘À¶mda (’$ma ‘moR>r) H¥$nm H$ê$Z, Amåhmcm hmoaniyZ Q>mH$Umè¶m AmJrÀ¶m {ejonmgyZ dmM{dco. 28 ¶mnydu Amåhr ˶mMmM Ymdm H$arV hmoVmo. Am{U (˶mZo AmVm Amåhmcm XmIdyZ {Xco Amho) H$s, IamoIa, Vmo ’$ma namonH$mar d X¶miy Amho. 29 (n¡J~§ a!) Vwåhr (cmoH$m§Zm) CnXoe H$arV amhm. Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H¥$noZo Zm ^{dî¶dº$m AmhmV, Zm doS>ga AmhmV. 30 H$m¶, Vo (Vw‘À¶m{df¶r Ago) åhUVmV, "Vmo Aݶ H$mhr ZgyZ EH$ H$dr Amho, Am{U Amåhr Vmo EImÚm g§H$Q>mV gmnS>mdm, ¶mMr dmQ> nmhV AmhmoV.' 31 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr dmQ> nmhm, ‘r XoIrc Vw‘À¶m~amo~a dmQ> nmhV Amho.' 32 ˶m§Mr ~wÕr ˶m§Zm Aem Jmoï>r {eH$drV AgVo H$m H$s, Vo AmhoVM {dÐmohr (ñd^mdmMo) cmoH$? 33 Vo Ago åhUVmV H$m H$s, (¶m n¡J~§ amZo) ho Hw$amU ñdV: aMyZ AmUco Amho? Zmhr, Ago Zmhr, (g˶ ho Amho H$s,) ˶m§Zm A„mhÀ¶m J«W§ mda {dídmg R>do m¶MmM Zmhr. 34 (hm J«W§ ‘mUgmMrM aMZm Amho Ago) Vo IamoIa J§^raVmnydH© $ ~mocV AgVrc Va ˶m§Zrhr ¶mgma»¶mM EImÚm J«W§ mMr aMZm H$ê$Z XmIdmdr. 35 H$moUr {Z‘m©U Ho$ë¶m{edm¶M Vo ApñVËdmV Amcoco AmhoV H$s H$m¶? H$s, ˶m§Zr ñdV:M ñdV:cm {Z‘m©U Ho$co Amho. 36 AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr 684



685 gyah-52. AV-Vya {Z{‘©Vr (hr) ˶m§ZrM Ho$cocr Amho H$s H$m¶? Zmhr, dñVwpñWVr hr Amho H$s, ˶m§Zm H$em~Ôchr ÑT> {dídmg Zmhr. 37 ˶m§À¶mH$S>o Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mo I{OZo AmhoV H$s H$m¶, dm Vo ˶m§Mo aIdmcXma AmhoV? 38 ˶m§À¶mH$S>o (AmH$memn¶ªV OmUmar) EImXr {eS>r Amho H$m, Á¶mda MTy>Z Vo (ñdJm©Vrc Jmoï>r) EoH$y Z KoD$ eH$VmV. Vgo Agoc Va ˶m§À¶m EoH$Umè¶mZo ñnï> à‘mU gmXa H$amdo. 39 A„mhgmR>r ‘wcr Am{U Vw‘À¶mgmR>r ‘wc?o 40 qH$dm Ago Amho H$m? H$s, Vwåhr ¶m§À¶mH$S>o (hm g§Xeo nmoM{dʶm~Ôc) ‘ohZVmZm ‘mJV AmhmV, ˶m‘wio (Vw‘Mo åhUUo ‘mݶ Ho$ë¶mg) ˶m§Zm ˶m ^waX§S>mMm ~moOm ghZ H$amdm cmJoc. 41 qH$dm ˶m§À¶mH$S>o H$mhr AÑí¶mMo kmZ Amho, Oo Vo {chÿZ KoD$ eH$VmV. 42 AWdm Vo H$mhr H$Q> aMʶmÀ¶m ~oVmV AmhoV? nU Vo g˶ ZmH$maUmao ñdV: ˶m H$Q>mV AS>H$Vrc. 43 A„mh{edm¶ Xþgam H$moUr ˶m§Mm Cnmñ¶ Amho H$s H$m¶? Vo A„mhMo gh^mJr (Cnmñ¶) ~ZdVmV, ˶mÀ¶mer A„mhMm Xþê$Zhr H$mhr g§~Y§ Zmhr. 44 Am{U (¶m g˶ ZmH$maUmè`m§Mr ‘mZ{gH$Vm Aer ~Zcocr Amho H$s), Ogo AmH$memMm EImXm VwH$S>m Imcr nS>VmZm ˶m§Zm {Xgcm Var Vo åhUVrc, "ho T>Jm§Mo {d{dY Wa AmhoV.' (åhUOo A„mhÀ¶m {ejoMr ˶m§Zm ^rVrM Zmhr). 45 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm ˶mM (J’$cVrÀ¶m) AdñWoV Vmon¶ªV gmoS>y Z Úm. Ooìhm ˶m§Mm ˶m {Xdgmer gm‘Zm hmoBc © Voìhm ˶m§Mr ewÕrM Vo J‘mdyZ 46 ~gVrc. ˶m {Xder ˶m§Mo S>mdnoM (¶w³Ë¶m) ˶m§À¶m H$mhrM H$m‘r ¶oUma ZmhrV. Am{U Hw$Ry>Zhr H$moU˶mhr àH$mao ˶m§Zm ‘XV àmá hmoUma Zmhr. 47 nU, ˶m Anamܶm§gmR>r (ZaH$mÀ¶m) {ejoì¶{V[aº$ AmUIrhr {ejm Amho. nU ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$m§Zm ¶mMr OmU Zmhr. 48 (n¡J~§ a!) Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ’¡$gë¶mgmR>r g§¶‘nydH© $



Hw$amU àVrjm H$am. Vwåhr {ZpíMVnUo Am‘À¶m ZOaog‘moa AmhmV. Va Ooìhm Vwåhr (nhmQ>o PmonVo Zy ) CR>Vm Voìhm Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ñVwVrgh ˶mMo ‘{h‘mJmZ H$am. 49 Am{U AemMàH$mao amÌrÀ¶m g‘¶rXoIrc Am{U ZjÌm§Mm AñV hmoVmZmhr, ˶mMo ñVw{VJmZ H$arV amhm. 686



gyah-53. AZ-ZÁ‘ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. AñV nmdUmè¶m ZjÌm§Mr enW. Vw‘Mm gmo~Vr (åhUOo hm n¡J~§ a) Zm ~hH$cocm Amho, Zm dmQ> MwH$cocm Amho. 3 Vmo BÀN>mÛ§ mao àd¥Îm hmoD$Z ~mocV Zmhr. 4 hr B©ídadmUr Amho, Or ˶mÀ¶mH$S>o àH$Q> Ho$cr OmV Amho. 5 ˶mcm O~aXñV e{º$emcr (ñdJ©XVÿ mZo A„mhÀ¶m g§Xeo mMo) YS>o {Xco AmhoV. 6 Omo à~wÕ d {ddoH$erc Agm Amho, Vmo (ñdJ©XVÿ n¡J~§ amg‘j) EH$Xm Amnë¶m Iè¶m ê$nmV àH$Q> Pmcm hmoVm. 7 Voìhm Vmo {j{VOmÀ¶m gdm}ƒ ñWmZr hmoVm. 8 ‘J Vmo Imcr ˶mÀ¶m AJXr Odi Amcm. 9 BVH$m Odi H$s, YZwî¶mÀ¶m XmoZ H$‘mZrBVHo$ A§Va qH$dm ¶mhÿZhr H$‘rM A§Va hmoV.o 10 ‘J A„mhZo Amnë¶m godH$mH$S>o (åhUOo n¡J~§ a ‘whå‘X ¶m§À¶mH$S>)o g§Xeo àH$Q> Ho$cm, Omo ˶mcm àH$Q> H$am¶Mm hmoVm. 11 n¡J~§ amZo Oo nm{hco ˶m~Ôc ˶m§À¶m ‘ZmZo H$mhrhr ImoQ>o gm§{JVco Zmhr. 12 Va AmVm Vwåhr, ˶mZo Oo nm{hco ˶m{df¶r dmX KmcUma H$m? 13 Am{U ˶mZo ˶mcm (˶mÀ¶m Añgc ê$nmV) (AmH$memVyZ) Imcr ¶oVmZm Xþgè¶m doigo hr nm{hco. 14 ’$ma Xÿada Agcoë¶m ~moarÀ¶m PmS>mOdi, Á¶mÀ¶m ncrH$So> H$moUrhr OmD$ eH$V Zmhr. 15 emídV gwI‘¶r ñdJ© ˶mÀ¶mOdi Amho. 16 Voìhm AmܶmpË‘H$ Aem VoOmZo ~moarÀ¶m PmS>mcm PmHy$Z Q>mH$co hmoV.o 17 ˶mMr Ñï>r Zm {dM{cV Pmcr, Zm ‘¶m©Xno crH$S>o Jocr. 18 ˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) ‘moR>-‘moR>çm {Zemʶm 1



gyah-53. AZ-ZÁ‘



687



nm{hë¶m. 19 Vwåhr H$Yr IamoIa "cm@V d C‚mm' ¶m§À¶m{df¶r H$mhr {dMma Ho$cmV H$m? (Á¶m§Mr Vwåhr CnmgZm H$aVm). 20 Am{U ˶m§À¶mVrc {Vgam Omo "‘Zm@V' Amho ˶m{df¶rhr? 21 H$m¶! Vwåhr ñdV:gmR>r (Ho$di) ‘wcm§Mr ({ZdS> H$aVm) Am{U ‘wctMm g§~Y§ A„mher OmoS>Vm? 22 hr Va ’$maM Aݶm¶H$maH$ dmQ>Ur Pmcr. 23 (hr VWmH${WV Cnmñ¶o åhUOo) Vwåhr d Vw‘À¶m dmS>d{S>cm§Zr R>do coë¶m Zmdm{edm¶ Aݶ H$mhrM Zmhr. A„mhZo Vo (Cnmñ¶ Agʶm){df¶r H$moUVohr à‘mU AdVrU© Ho$coco Zmhr. Vo Ho$di Amnë¶m ^«m‘H$ H$ënZm d Amnë¶m ‘ZmoH$m‘ZmMo AZwgaU H$arV AmhoV. Am{U Vohr ˶m§À¶mH$S>o Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z ‘mJ©Xe©Z Amcoco AgVmZm. 24 ‘mUgmcm Oo hdo AgVo, Vo gd© ˶mcm àmá hmoVo H$m? 25 ho OJ Am{U ¶mZ§VaMo OJ A„mhÀ¶mM ‘mcH$sMo Amho (˶mÀ¶mM {Z¶§ÌUmV Amho). 26 AmH$memV {H$VrVar ñdJ©XVÿ AmhoV, nU ˶m§Mr {e’$mag H$mhrhr H$m‘r ¶oUma Zmhr. ‘mÌ ¶mg AndmX ˶mMm Agoc, Á¶mg A„mh BÀN>rc Va (~mocʶmMr) nadmZJr XoBc © Am{U ˶mMo åhUUo Vmo ng§V H$aoc. 27 {ZpíMVM Oo cmoH$ ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmda {dídmg R>do V ZmhrV Vo, ñdJ©XVÿ m§Zm {ó¶m g‘OVmV. 28 nU ˶m§À¶mH$S>o ¶mgmR>r kmZmda AmYmarV H$moUVohr à‘mU Zmhr. Vo Ho$di AZw‘mZmMo AZwgaU H$arV AmhoV. nU AZw‘mZ g˶mnwT>o {Q>H$y © H$am, Oo Am‘À¶m eH$V Zmhr. 29 (n¡J~§ a!) Vwåhr Aem cmoH$m§H$S>o Xþcj CnXoem§H$S>o nmR> XmIdVmV, Á¶m§Mr gd© Ymdni Ho$di ¶mM OJmVrc OrdZmgmR>r AgVo. 30 (¶m Am`wî`mnwT>o {dMma H$aʶmOmoJ)o OmUʶmOmoJo H$mhr Zmhr Ago ˶m§Zm dmQ>Vo Vw‘À¶m nmcZH$˶m©cm Mm§Jco R>mD$H$ Amho H$s, ˶mÀ¶m ‘mJm©nmgyZ H$moU T>icm Amho. VgoM Vmo ˶mcmhr Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo, Omo ˶mÀ¶m ‘mJm©da AT>inUo ‘mJ©ñW Amho.



Hw$amU Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho ˶m gdmªMm ‘mcH$ (Ho$di) A„mh Amho. ˶m‘wio VmoM dmB©Q> H¥$˶o H$aUmè¶m§Zm ˶m§À¶m dmB©Q> H¥$˶m§~Ôc ~Xcm XoD$ eH$Vmo Am{U Vmo Mm§Jcr H¥$˶o H$aUmè¶m§Zm gdm}Îm‘ ‘mo~Xcm XoBc © . 32 Oo J§^ra ñdê$nmÀ¶m dmB©Q> H¥$˶m§nmgyZ Am{U AZ¡{VH$ Jmoï>tnmgyZ ñdV:cm nyUn© Uo Xya R>do VmV, Var XoIrc H$mhr chmZghmZ MwH$m ˶m§À¶m hmVyZ KSy> eH$VmV. ˶m§À¶m{df¶r Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mr j‘mercVm ’$ma A’$mQ> Amho. ˶mZoM Vwåhmcm ‘mVrVrc (amgm¶{ZH$ KQ>H$m§nmgyZ) {Z‘m©U Ho$coco Amho. (Vmo Vw‘Mm {Z‘m©Vm Agë¶m‘wi)o Vwåhmcm Vmo Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo. Ooìhm Vwåhr Amnë¶m ‘mVm§À¶m nmoQ>mV J^m©À¶m ê$nmV hmoVm. Voìhm Vwåhr ñdV:cm ’$ma n{dÌ g‘Oy ZH$m. Vw‘À¶mn¡H$s H$moU Iam B©e{^ê$ Amho, Vmo Mm§Jco OmUVmo. 33 (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m ‘mUgmcm nm{hco AmhmV H$m, Omo (Vw‘À¶m g§Xeo mH$S>)o Vm|S> {’$adVmo. 34 Á¶mZo gwédmVrcm WmoS>go o {Xco, ‘J Amnco (hmV) amoIZy KoVco. 35 ˶mÀ¶mH$S>o AÑí¶mMo kmZ Amho H$m H$s, Á¶mÛmao Vmo (gd© H$mhr ñnï>) nmhÿ eH$Vmo. 36 ‘ygmÀ¶m J«§Wm‘ܶo Oo {c{hcoco hmoVo, ˶mg§~Y§ mZo ˶mcm H$Yr gm§{JVco Joco Zmhr H$m? 37 VgoM B~«mhr‘À¶m J«W§ mVrchr? Omo Amnë¶m eãXm§Zm nmiUmam hmoVm. 38 (˶mV ho gm§{JVcoco hmoV)o H$s, (ݶm¶mÀ¶m {Xder) AmoPo dmhUmam H$moUrhr Xþgè¶mMo AmoPo dmhUma Zmhr. 39 Am{U ho H$s, ‘mUgmcm VodT>Mo dmQ>çmcm ¶oUma Á¶mgmR>r Vmo à¶ËZ H$aVmo. 40 Am{U ho H$s, ˶mÀ¶m à¶ËZm§Mr h{H$JV ˶mcm cdH$aM XmI{dcr OmB©c. 41 ‘J eodQ>r ˶mcm nwano ay ‘mo~Xcm {Xcm OmB©c. 42 Am{U ho H$s, eodQ>r gdmªZm Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o naVm¶Mo Amho. 43 Am{U ho H$s, VmoM Vwåhmcm hgdVmo d aS>dVmo. 44 Am{U Vmo ‘¥Ë¶y d OrdZ XoVmo. 45 Am{U ˶mZoM Za d ‘mXr Aem OmoS>çm {Z‘m©U Ho$ë¶m. 46 688



31



689



(Ho$di) EH$m dr¶©q~XÿnmgyZ Ooìhm Vmo (‘mXrÀ¶m J^m©e¶mV) Q>mH$cm OmVmo. 47 Am{U åhUyZ Xþgè¶m doigo hr {Z‘m©U H$aUo, ˶mÀ¶mM hmVr Amho. 48 Am{U ho H$s, ˶mZoM YZdmZ d g‘¥Õ ~Zdco. 49 Am{U VmoM gdm}Îm‘ àH$me‘mZ Vmam ({g[aAg) Mm ‘mcH$ Amho. 50 Am{U A„mhZoM AmX (¶m ’$ma àmMrZ O‘mVrg) Zï> Ho$co hmoV.o 51 AemMà‘mUo g‘yX (¶m O‘mVrghr), ˶m§À¶mn¡H$s H$moUmcmhr gmoS>co Zmhr, (à˶oH$mg Zï> Ho$co). 52 AgoM ˶m§À¶mnydu ZyhÀ¶m cmoH$m§Zmhr, IamoIa, Vo ’$maM A˶mMmar d CÔm‘ hmoV.o 53 Am{U (cyVÀ¶m cmoH$m§À¶m) nmc϶m Agcoë¶m dñ˶mhr, ˶mZoM nmc϶m Ho$coë¶m AmhoV. 54 Á¶m Jmoï>rÛmao Vo PmH$co OmUma hmoV,o ˶mÛmao Vo PmH$co Joco (åhUOoM JmS>co Joc)o . 55 Va ho (‘mZdm!) Vy Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m IwUm§{df¶r e§H$m KoV amherc. 56 AmYrÀ¶m gmdY H$aUmè¶m à‘mUoM hm (n¡J~§ a d J«W§ ) hr gmdY H$aUmam Amho. 57 Vr Odi ¶oUmar (åhUOoM eodQ>Mr KQ>H$m) AmVm Odi ¶oD$Z R>oncocr Amho. 58 {Vcm Q>miy eHo$c Agm A„mhì¶{V[aº$ H$moUrM Zmhr. 59 Vwåhmcm ¶m dmVm© AmíM¶©M{H$V H$aUmè¶m dmQ>VmV H$m? 60 (˶m EoH$y Z) Vwåhmcm hgy ¶oV?o Vwåhr aS>V Zmhr? 61 Am{U Vwåhr ‘JéarMo àXe©Z H$aVm? 62 (Zmhr, Vwåhr Va) Ho$di A„mhg‘moa ZV‘ñVH$ ìhm¶cm hdo Am{U ˶mMrM CnmgZm H$am¶cm hdo.



gyah-54. Ac-µH$‘a Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Vr eodQ>Mr KQ>H$m Odi ¶oD$Z R>no cocr Amho Am{U M§ÐmV ^JXmS> nS>cm. 2 nU g˶ ZmH$maUmao (Vr KQ>H$m Odi ¶oV Agë¶mÀ¶m) H$moU˶mhr 1



Hw$amU IwUm nmhVrc, Var ˶mH$S>o Xþcj © M H$aVrc. åhUVrc, "hm Va nydm©nma MmcV Amcocm OmXÿMmM EH$ àH$ma Amho.' 3 ˶m§Zr g˶ ZmH$mê$Z Ho$di Amnë¶m ‘ZmoH$m‘Zm§Mo AZwgaU Ho$co. nU à˶oH$ Jmoï>rMo g˶ eodQ>r CKS> hmoV AgVo. 4 Am{U ˶m§Zm (nyduÀ¶m cmoH$m§À¶m) dmVm© nmoMcoë¶m AmhoV Á¶m§‘ܶo gmdY H$aUmao ñnï> Bemao AmhoV. 5 ˶m§V (Bemè¶m§Iao rO) {ddoH$nyU© Aem Jmoï>r hmo˶m, nU cmoH$m§Zm ˶m Bemè¶m§‘i w o H$moUVmM cm^ Pmcm Zmhr. 6 (n¡J~§ a!) Vwåhr (gܶm) ˶m§À¶mH$S>o Xþcj © H$am. nU Á¶m {Xder EH$ ~mocmdUmam ˶m§Zm EH$m A{ච(d AH$ënZr¶) Jmoï>rH$S>o ~mocmdoc. 7 Voìhm Vo H$~arVyZ ~mhoa nS>Vrc Am{U ˶m§À¶m ZOam Imcr AgVrc, OUy H$mhr Vo {dIwacoco Q>moi AmhoV. 8 ~mocmdUmè¶mH$S>o Vo YmdV AgVrc. Voìhm g˶ ZmH$maUmao cmoH$ åhUVrc, (IamoIa) hm ’$maM H$ï>Xm¶r {Xdg Amho. 9 ¶m§À¶mAmYr (¶m§À¶mà‘mUoM) ZyhÀ¶m cmoH$m§Zrhr (nwZéËWmZmg) ImoQ>o R>a{dco hmoV.o ˶m§Zr Am‘À¶m ^º$mcm ImoQ>o R>adyZ åhQ>co hmoV,o "hm Ho$di EH$ doS>m Amho!' AemàH$mao ˶mg (˶m§Zr) {PS>H$maco. 10 Voìhm ˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©cm hmH$ {Xcr, åhUmcm, "(ho à^y!) ¶m cmoH$m§Zr ‘cm h¡amU H$ê$Z gmoS>co Amho, Va Vy ‘m¶m ‘XVrcm ¶o.' 11 Voìhm Amåhr AmH$memMr Xmao ‘wgiYma nmdgmgmR>r CKSy>Z Q>mH$cr. 12 Am{U Amåhr O{‘ZrVyZhr nmʶmMo òmoV àdm{hV Ho$co. (XmoÝhr ‘mJm©Z)o àdm{hV Pmcoco nmUr, AmYrnmgyZ R>acoë¶m CÔoemgmR>r (åhUOoM Anamܶm§Zm ~wS>dyZ Q>mH$ʶmgmR>r) EH$Ì Amco. 13 Am{U Amåhr Zyhcm ’$ù¶m Am{U {Iù¶m§À¶m gmhmæ¶mZo ~Zcoë¶m (Zm¡H$o da) ñdma Ho$co. 14 Vr (Zm¡H$m) Am‘À¶m ZOaog‘moa MmcV am{hcr. (hr {ejm) ˶m ‘mUgmMm ~Xcm KoʶmgmR>r hmoVr, Á¶mg H¥$V¿ZVmnydH© $ {PS>H$maʶmV Amco hmoV.o 15 Am{U Amåhr (¶m Va§JUmè¶m Zm¡H$o g Am‘À¶m H¥$noM)o {MÝh åhUyZ H$m¶‘ R>do co. Va H$moUr ¶mnmgyZ ~moY 690



691 gyah-54. Ac-µH$‘a KoUmam Amho H$m? nmhm, H$er AgVo ‘mPr {ejm, Or ‘m¶m Bemè¶m§Zm Xþc{© jë¶m‘wio cmXcr OmVo! 17 Amåhr ¶m Hw$amUmg ~moY J«hU H$aʶmgmR>r gmono ~Zdco Amho. Va Amho H$m H$moUr ~moY KoUmam? 18 AmX (¶m O‘mVrZohr) g˶mg ImoQ>o R>a{dco. Va H$er hmoVr ‘mPr {ejm, Or ˶m§Zr ‘m¶m Bemè¶m§H$S>o Xþc{© jë¶m‘wio ˶m§À¶mda cmXcr Jocr! 19 Amåhr EH$m Aew^ {Xder ˶m§À¶mda ^¶§H$a dmXir dmam nmR>{dcm. 20 Vmo ˶m§Zm AemàH$mao CÜdñV H$ê$Z gmoS>V hmoVm H$s, OUy Vo ‘wimnmgyZ CIS>cëo ¶m IOwarÀ`m d¥jm§Mo Am|S>H$o hmoV. 21 Va nmhm, H$er AgVo ‘mPr {ejm Or ‘m¶m Bemè¶m§H$S>o Xþcj © H$aUmè¶m§da 22 cmXcr OmVo! Amåhr ¶m Hw$amUmg ~moY J«hU H$aUmè¶m§gmR>r gmono ~Zdco Amho. Va Amho H$m H$moUr ~moY KoUmam? 23 g‘yX ¶m O‘mVrZohr Am‘À¶m Bemè¶m§Zm ImoQ>o R>adco hmoV.o 24 Vo åhUmco, "Amåhr Am‘À¶mVrcM EH$m ‘mUgmMo AZwgaU H$am¶Mo H$s H$m¶? (N>!o ) Amåhr Ago Ho$ë¶mg Vo MwH$sMo d ‘yIn© UmMo R>ac o . 25 H$m¶! Amåhm gdmªZm gmoS>y Z ¶mÀ¶mH$S>Mo (A„mhMo) g§Xeo àH$Q> PmcoV H$s H$m¶? Zìho, Vmo ImoQ>maS>m Amho, ~T>mB©Imoa!' 26 (Amåhr Am‘À¶m n¡J~§ amcm åhQ>c,o ) "nU CÚm ˶m§Zm H$iyZ OmB©c, H$moU ImoQ>maS>m d ~T>mB©Imoa Amho Vmo!' 27 Amåhr ˶m§Mr H$gmoQ>r nmhʶmgmR>r ˶m§À¶mH$S>o EH$ C§Q>rU nmR>dUma AmhmoV. Va Vy (àVrjm H$a d) nmhm (Vo {VÀ¶mer H$go dV©Z H$aVmV) Am{U g§¶‘ R>do . 28 VgoM ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmUrd H$ê$Z Xo H$s, ˶m§À¶m (d C§{Q>UrÀ¶m) Xaå¶mZ (˶m§À¶m nmUdR>çmda) nmʶmMr {d^mJUr H$aʶmV Amcocr Amho. Va à˶oH$mZo Amnë¶m nmirZwgma nmUdR>çmda ¶mdo. 29 nU ˶m§Zr (˶m§À¶m‘Yrc) EH$m (YmaH$è¶mcm) ~mocmdco, Á¶mZo {VÀ¶m Ym|S>{eam H$mnyZ © Q>mH$ë¶m. 30 Va nmhm H$er AgVo ‘mPr {ejm, Or ‘m¶m Bemè¶m§H$S>o Xþcj 31 Ho$ë¶m‘wio cmXcr Jocr. Amåhr ˶m§À¶mda ({ejoMm) EH$ ^¶§H$a ñ’$moQ> 16



Hw$amU KS>dZy AmUcm, n[aUm‘r Vo VwS>dë¶m Jocëo ¶m dmië¶m IwQ§ >mà‘mUo Pmco. 32 Amåhr ¶m Hw$amUmg ~moY J«hU H$aʶmgmR>r gmono ~Z{dco Amho. Va Amho H$m H$moUr ~moY J«hU H$aUmam? 33 cyVÀ¶m cmoH$m§Zrhr (Am‘À¶m) Bemè¶m§Zm ImoQ>o R>a{dco. 34 (eodQ>r) Amåhr ˶m§À¶mda ‘¥Ë¶wXm¶r dmXi gmoS>c.o ’$º$ cyVMo Hw$Qw>~§ ˶mnmgyZ dmMco. Amåhr ˶m§Zm ^ë¶m nhmQ>o VoWZy hmc{dco hmoV.o 35 Am‘À¶m ({deof) H¥$noZ,o Amåhr, Am‘À¶mà{V Am^ma 춺$ H$aUmè¶m§Zm AemM àH$mao (Mm§Jcm) ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 36 AWm©VM, cyVZo ˶m§Zm Am‘À¶m {ejonmgyZ gmdY Ho$co hmoV.o nU ˶m§Zr ˶mZo {Xcoë¶m Bemè¶m§{df¶r ({ZamYma) {ddmX {Z‘m©U Ho$co. 37 ˶m§Zr (nmnH¥$Ë`m§À`m CÔoemZo) ˶mÀ¶m nmhþʶm§Zm Amnë¶m ñdmYrZ H$aʶmMr (cyVH$S>)o ‘mJUr Ho$cr. nU Amåhr ˶m§Mr Ñï>r {hamdyZ KoVcr (Am{U åhUmcmo,) "AmVm MmIm ‘mPr {ejm, Or ‘m¶m Bemè¶m§H$S>o Xþcj © 38 H$aUmè¶m§da cmXcr OmVo.' (Xþgè¶mM) nhmQ>o ˶m§Zm {MaH$mc H$m¶‘ amhUmè¶m {Z¶V Aem {ejoZo doT>c.o 39 "Va MmIm ‘m¶m {ejoMr Md, Or ‘m¶m Bemè¶m§H$S>o Xþcj © H$aUmè¶m§da cmXcr OmVo.' 40 Amåhr ¶m Hw$amUmg CnXoe J«hU H$aʶmgmR>r gmono ~Z{dco Amho, Va H$moUr Amho H$m, CnXoe J«hU H$aUmam? 41 AemMàH$mao gmdY H$aUmao n¡J~§ a, {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§H$S>o Amco 42 hmoVo. ˶m§Zr Am‘À¶m gd© g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco. n[aUm‘r Amåhr ˶m§Zm Aem àH$mao OISy>Z Q>mH$co, Ogo ‘hmgm‘϶©emcr d ‘hme{º$‘mZ OISy>Z Q>mHy$ eH$Vmo. 43 Va ‘J Vw‘À¶mn¡H$s gܶm g˶ ZmH$maUmao, ˶m (Zï> Pmcoë¶m) cmoH$m§nj o m loð> AmhoV H$s H$m¶? (åhUyZ Vw‘À¶mda H$mhr AmM ¶oUma Zmhr) H$s, A„mhÀ¶m J«W§ m§V (Vwåhr H$mhr Ho$co Var) Vwåhmcm j‘m H$aʶmMo dMZ 692



693 44



{Xcoco Amho. qH$dm Vo Ago åhUVmV H$s H$m¶, Amåhr Aer g§K{Q>V O‘mV AmhmoV, åhUyZ Am‘MoM dM©ñd (Zoh‘r) H$m¶‘ amhUma? 45 (nU) cdH$aM hr O‘mV nam^yV hmoBc © Am{U nmR> XmIdV ni H$mT>c o . 46 EdT>Mo Zmhr, Va Vr eodQ>Mr KQ>H$m hrM ˶m§Mr {Z¶V doi Amho, Am{U Vr KQ>H$m IamoIa ’$ma AmnÎmrH$maH$ d A˶§V H$Qy> Agoc. 47 IamoIa, AnamYr cmoH$ dmQ> MwH$coco d ‘yI© AmhoV. 48 Á¶m {Xder ˶m§Zm Vm|S>Ker AdñWoV ’$a’$Q>V ZaH$mÀ¶m AmJrH$S>o AmUʶmV ¶oBc © (d gm§{JVco OmB©c), "AmVm MmIm ZaH$mÀ¶m ñnem©Mr Md.' 49 Amåhr à˶oH$ Jmoï>rg ¶mo½¶ à‘mUmZwgma {Z‘m©U Ho$co. 50 Am{U (H$mhrhr {Z‘m©U H$aVmZm) Amåhr ’$º$ EH$Xm AmXoe XoVmo Am{U {VMr A§‘c~OmdUr cJoM S>mù o ¶mÀ¶m cdʶmà‘mUo hmoVo (åhUOo BH$S>o AmXoe{VH$S>o cJoM A§‘c~OmdUr). 51 AemàH$mao (^yVH$mimV) Amåhr Vw‘À¶mgma»¶m AZoH$m§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co Amho. Va Amho H$m H$moUr ¶mda qMVZ H$ê$Z ~moY KoUmam? 52 ˶m§Zr Oo-Oo Ho$co ˶mMr ˶m§À¶m H$‘©dhrV ZmoX§ Pmcocr Amho. 53 à˶oH$ H¥$˶, ‘J Voo chmZ Agmo dm ‘moR>,o ˶mV Z‘yX Amho. 54 {ZpíMVM B©e{^ê$ cmoH$ ñdJm©À¶m ~mJm§V d (Z¶Zaå¶) àdmhm§À¶m gm{ÞܶmV AgVrc. 55 gÀÀ¶m gÝ‘mZmMo ñWmZ ˶m§Zm cm^oc Am{U gd©e{º$‘mZ g‘«mQ>mMo gm{Þܶhr.



gyah-55. Aa-ah‘mZ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Vmo H¥$nmd§V Amho (A„mh)....... 2 Á¶mZo (‘mZdmcm) Hw$amU {eH$dco. 3 ˶mZoM ‘mZdmcm ({dMma H$aUmam àmUr) ~Z{dco. 4 ˶mZoM ‘mUgmcm (Amnë¶m {dMmam§Zm 춺$ H$aʶmMr) ¶mo½¶Vm àXmZ Ho$cr. 5 gy¶© Am{U M§Ð 1



Hw$amU (˶m§À¶m {Z‘m©Ë¶mZo) Zo‘Zy {Xcoë¶m ‘mJm©da ‘mJ©ñW AmhoV. 6 Vmao d d¥j ˶mÀ¶mg‘moa ZV‘ñVH$ hmoVmV (åhUOo gd© ˶mÀ¶m BÀN>c o m g‘{n©V AmhoV). 7 ˶mZoM AmH$memcm (EH$m) C§M nmVirda C^mê$Z Am{U (à˶oH$ Jmoï>rgmR>r) g§Vc w Z ñWm{nV Ho$co. 8 åhUyZ (ho ‘mZdm) Vy H$Xm{n (A„mhÛmao àñWm{nV) g§Vc w Z {~KS>dÊ`mMo à¶ËZ H$ê$ ZH$mog. 9 gd© dñVy§Mo Zoh‘r ݶm¶nyd©H$ dOZ H$am, ‘moO‘mnmV H$‘r H$ê$ ZH$m. 10 Am{U ˶mZo Ordg¥ï>rH$[aVm n¥ÏdrMr aMZm Ho$cr. 11 {VÀ`mda (ZmZm{dY) AmdaU Agcocr ’$io d KmogXma IOwarMo d¥j AmhoV. 12 Am{U Q>a’$c Agcoco Ymݶ d gwJY§ r ’w$cohr AmhoV. 13 Voìhm Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m H¥$nocm ZmH$mamc? 14 ˶mZo (àW‘) ‘mZd (AmX‘) ¶mg {MH$U‘mVrnmgyZ {Z‘m©U Ho$co. 15 Am{U ˶mZo {OÞ ¶m§Mr {Z{‘©Vr AmJrÀ¶m ÁdmconmgyZ Ho$cocr Amho. 16 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc? 17 VmoM gy¶m©À¶m XmoÝhr CX¶ñWmZm§Mm (nyd© {Xem§Mm) d XmoÝhr AñVñWmZm§Mm (npíM‘ {Xem§Mm) ‘mcH$ Amho. 18 Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc? 19 ˶mZoM XmoZ g‘wÐm§Zm (AemàH$mao) J{V‘mZ Ho$co Amho H$s, Vo (eodQ>r) AmngmV {‘iVmV. 20 (VWm{n) ˶m XmoKm§À¶mXaå¶mZ EH$ ~§Y Amho, Á¶m‘wio Vo (nyUn© Uo) EH$‘oH$m§V {‘giyZ OmV ZmhrV. 21 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc? 22 ˶m§À¶m‘YyZ ‘moVr Am{U àdmi ~mhoa ¶oVmV. 23 Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m H¥$nmàgmXm§Zm ZmH$mamc? 24 Am{U ˶m g‘wÐmda nd©Vmgma»¶m Cä¶m {XgUmè¶m Zm¡H$m AmhoV, ˶m ˶mÀ¶mM AmhoV. 25 Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m (H¥$noÀ¶m) IwUm ZmH$mamc? 26 n¥Ïdrda (VgoM AmH$memV) Oo-Oo Amho __ Vo gd© g§nïw >mV ¶oUma 694



gyah-55. Aa-ah‘mZ 695 Amho. Am{U ^ì¶VoZo d ‘hmZVoZo n[anyU© Ago Vw¶m nmcZH$˶m©Mo ñdËd Zoh‘rgmR>r H$m¶‘ amhUma. 28 Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc? 29 AmH$memV d n¥Ïdrda Agcocm à˶oH$ Ord ˶mÀ¶mdaM Adc§~Zy Amho. Vmo à˶oH$ jUr EH$m doJù¶m d¡^dmÀ¶m ê$nmV ñdV:cm àH$Q> H$arV AgVmo. 30 Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (loð>ËdmÀ¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc? 31 ho XmoZ {demc g‘yhm§Zmo! (‘mZd d {OÞ) Amåhr cdH$aM (Vw‘Mm {heo~ KoʶmgmR>r) Vw‘À¶mH$S>o cj XoUma AmhmoV. 32 Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc? 33 ho {OÞ d ‘mZd g‘yhm§Zmo! Oa Vwåhmcm (dmQ>V Agoc) H$s, Vw‘À¶mH$S>o AmH$me d n¥Ïdr ¶m§À¶m gr‘m Amocm§S>y Z {ZKyZ OmʶmMo gm‘϶© Amho, Va ˶m Amocm§S>mM! nU Vwåhr ˶m (Am‘À¶m) nadmZJr{edm¶ Amocm§S>y M eH$V Zmhr! 34 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc? 35 Vwåhr (ni H$mT>ʶmMm à¶ËZ Ho$cm Va) Vw‘À¶mda AmJrÀ¶m Ádmcm d Yya gmoS>ʶmV ¶oBc © (Am{U Vwåhmcm AemàH$mao gimo H$s nimo H$ê$Z gmoS>ʶmV ¶oBc © ,) 36 Á¶mnmgyZ Vwåhr ñdV:Mm ~Mmd H$ê$ eH$Uma Zmhr. Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 37 (Voìhm H$m¶ AdñWm hmoBc© ) Ooìhm AmH$me ’$mQ>co d (OiV Agcoë¶m) Vocmà‘mUo cmc^S>H$ hmoB©c. 38 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 39 ˶m {Xder H$moU˶mhr ‘Zwî¶mcm d {OÞcm ˶mÀ¶m XþîH¥$Ë`m§~Ôc {dMmanyg Ho$cr OmUma Zmhr. 40 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 41 AnamYr cmoH$ ˶m§À¶m Mohè¶m§darc IwUm§dê$Z AmoiIco OmVrc Am{U ˶m§Zm ˶m§À¶m H$nmimdarc Ho$gm§Zm Am{U nm¶m§Zm nH$Sy>Z ’$a’$Q>V ZoʶmV ¶oBc © . 42 Va 27



Hw$amU Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 43 hmM Vmo ZaH$ Amho Á¶mg AnamYr cmoH$ ZmH$maV AgV. 44 Vo ˶m‘Yo AmJrÀ¶m Ádmcm Am{U CH$iVo nmUr ¶m§À¶mXaå¶mZ ({Zame AdñWoV) ^Q>H$V AgVrc. 45 Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 46 Am{U Omo H$moUr Amnë¶m nmcZH$˶m©g‘moa C^o amhÿZ Om~ Úmdm cmJUma (Agm {dMma) Zoh‘r ~miJyZ Agm¶Mm, Aem ‘mUgmgmR>r XmoZ ~mJm AmhoV. 47 Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (H¥$noÀ¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 48 XmoÝhr ~mJm§V __ {haì¶m Q>dQ>drV ngacoë¶m ’$m§Úm. 49 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (H¥$noÀ¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 50 ˶m XmoÝhr (~mJm§V) XmoZ nmʶmMo Pao àdm{hV AgVrc. 51 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m gm‘϶m©À¶m H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 52 XmoÝhr ~mJm§V à˶oH$ àH$maÀ¶m ’$imÀ¶m XmoZ-XmoZ OmVr AgVrc. 53 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (H¥$noÀ¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 54 (ñdJ©{Zdmgr {VWo Aem C‘Úm) {~N>m¶Vrda nhþS>cc o o AgVrc, Á¶m§Mr AñVao OmS> aoe‘mMr AgVrc. Am{U XmoÝhr ~mJm§Vrc ’$io ˶m§À¶m ghO hmVmcm ¶oVrc, Aem VèhoZo cm|~H$iV AgVrc. 55 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 56 ¶m (~mJm§V) cmOmiy ZOam Agcoë¶m ghMm[aUr AgVrc, ˶m§Zm (ñdJ©{Zdmgr¶m§ndy u) Zm H$moU˶mhr ‘Zwî¶mZo, Zm H$moU˶mhr {OÞZo ñne© Ho$cocm Agoc. 57 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (H¥$noÀ¶m) H$moUH$moU˶m {Zemʶm ZmH$mamc? 58 ˶m Aem gwX§ a AgVrc OUy H$mhr ‘mUHo$ d ‘moVr hmoV. 59 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m H¥$nmàgmXm§Zm ZmH$maUma? 60 Mm§Jc w nUmMm ‘mo~Xcm Mm§Jc w nUm{edm` AmUIr H$m¶ Agy eH$Vmo? 61 Va 696



697



Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m H¥$nmàgmXm§Zm ZmH$maUma? 62 AmYr (da C„oI Pmcoë¶m XmoZ ~mJm§{edm¶) AmUIr XmoZ ~mJ 63 AmhoV. Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©M,o ˶mÀ¶m IwUm§Ûmao (àH$Q> hmoUmao JwU) H$em-H$emàH$mao ZmH$mamc? 64 XmoÝhr ~mJm JS>X {haì¶m nmZm§Zr ~hacocr AgVrc. 65 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m H¥$nmàgmXm§Zm ZmH$maUma? 66 ˶m XmoÝhr ~mJm§V IimiV dmhUmao XmoZ Pao AgVrc. 67 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m H¥$nmàgmXm§Zm ZmH$mamc? 68 ˶m XmoÝhr (~mJm§V) (ZmZm{dY) ’$io AgVrc, IOya d S>mqi~o AgVrc. 69 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m H¥$nmàgmXm§Zm ZmH$maUma? 70 ˶m‘ܶo (ñdJ©{Zdmgr¶m§À¶m) gwM[aÌ d gwñdê$n ghMm[aUr AgVrc. 71 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m o ¶m§À¶m ˶m gwX§ a {ó¶m H¥$nmàgmXm§Zm ZmH$maUma? 72 H$mù¶m d ‘moR>çm S>mù AgVrc d ˶m§Zm (^ì¶) ‘§S>nmV gwa{jV R>do ʶmV Amcoco Agoc. 73 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m H¥$nmàgmXm§Zm ZmH$maUma? 74 ñdJ©{Zdmgr¶m§ndy u ˶m§Zm H$moU˶mhr ‘Zwî¶mZo dm {OÞZo ñne© Ho$cocm Zgoc. 75 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m H¥$nmàgmXm§Zm ZmH$maUma? 76 (Vo Aem ñdJm©V dmñVì¶ H$aVrc) {OWo Vo {haì¶m d gwX§ a Jm{cÀ`mda cmoS> cmdyZ nhþS>coco AgVrc. 77 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m H¥$nmàgmXm§Zm ZmH$maUma? 78 (n¡J~§ a!) gd©JUw g§nÞ Ago Amho Vw¶m nmcZH$˶m©Mo Zmd, Omo Agr‘ ‘hmZ d Wmoa Amho.



gyah-56. Ac-dm{µH$Am 1



Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Ooìhm Vr AQ>i[a˶m KS>Umar KQ>Zm KSy>Z ¶oBc © . 2 {VÀ¶m KSy>Z



Hw$amU ¶oʶmcm H$moUrhr ImoQ>o R>ady eH$V Zmhr, Zm {Vcm H$moUr amoIy eH$Vmo. 3 Vr KQ>Zm H$mhtZm An‘m{ZV H$aUmar Va H$mhtZm gÝ‘mZ àXmZ H$aUmar R>ac o .4 Voìhm (g§nUy )© n¥Ïdr dmB©Q>[a˶m hmXadyZ gmoS>cr OmB©c. 5 Am{U nd©Vm§Mm AJXr Mwam-Mwam hmoD$Z OmB©c. 6 ‘J Vo (àM§S> Ago nd©V) {dIwacoco YwirMo H$U ~ZVrc. 7 (˶m {Xder) g‘ñV ‘mZdOmV (àm‘w»¶mZo) VrZ g‘yhmV {d^mJcr OmB©c. 8 n{hcm g‘yh COì¶m ~mOycm Agoc (åhUOo OrdZmV gÝ‘mJ© Adc§{~coë¶m§Mm Agoc) dmh! COì¶m ~mOycm AgUmè¶m§Mo H$m¶ (gm¡^m½¶)! 9 Am{U Xþgam g‘yh S>mdrH$S>Mm (åhUOo ^«ï> ‘mJ© Adc§{~coë¶m§Mm) Agoc. (IamoIa,) {H$Vr A^mJr AmhoV Vo S>mdrH$S>M!o 10 Am{U {Vgam g‘yh (lÕm d gËH$‘mªÀ¶m ~m~VrV) AJ«go a (am{hcoë¶m) cmoH$m§Mm Agoc. 11 Á¶m§Zm (A„mhÀ¶m) gdm©V {ZH$Q>Mo ñWmZ cm^oc. 12 Eoíd¶©gn§ Þ ñdJm©V dmñVì¶ H$aVrc. 13 ˶m§À¶mV AZoH$ AmYrÀ¶m cmoH$m§nH¡ $s AgVrc. 14 Z§VaMo (åhUOo Hµ $¶m‘VrÀ¶m OdiÀ¶m {nT>çm§nH¡ $s) ’$maM WmoS>go o AgVrc. 15 gmoZo d aËZo ¶m§Zr ‘T>dcoë¶m AmgZm§da....... 16 Vo cmoS> cmdyZ, EH$‘oH$m§g‘moa ~gcoco AgVrc. 17 ˶m§Zm (hdr Vr godm XoʶmgmR>r gwX§ a d) {MaVéU ‘wco (gX¡d) CnpñWV AgVrc. 18 Vo ewÕ ‘ÚmZo ^acoco ߶mco d nmÌo d H$n o , Zm KoD$Z (˶m§À¶mH$S>o ¶o-Om H$aV AgVrc). 19 Vo {nÊ`mZo Zm S>mHo $o XþIc 20 Zem ¶oBc © . Am{U à˶oH$ àH$maMr ’$io Or ˶m§Zm hdr AgVrc. 21 Am{U nú¶m§Mo ‘m§g Oo ˶m§Zm AmdS>V Agoc. 22 Am{U ˶m§À¶mgh {demc d gwX§ a S>mù o ¶m§À¶m ê$ndVr ghMm[aUr AgVrc. 23 ˶m Aem AgVrc OUy ˶m§À¶m AmdaUmVM OVZ H$ê$Z R>do coco ‘moVr. 24 ho ~jrg Agoc ˶m H$m¶mª~Ôc, Oo Vo H$arV AgV. 25 Vo (ñdJm©À¶m dmVmdaUmV H$Yrhr) ì¶W© qH$dm VwÀN> eãX EoH$Uma ZmhrV. 26 ’$º$ EoH$Vrc Va Ago eãX __ gcm‘ 698



699 gyah-56. Ac-dm{µH$Am gcm‘ (åhUOo Vwåhmcm gX¡d em§Vr cm^mo). 27 VgoM Vmo JQ>, Omo COì¶m ~mOycm Agoc, Ia§M ’$ma gwXd¡ r AmhoV, COì¶m ~mOyMo cmoH$hr! 28 (˶m§À¶m Amgnmg) H$mQ>ao {hV ~moarMo d¥j AgVrc. 29 Am{U KmogXma Ho$irMo d¥j ({VWo AgVrc). 30 Am{U cm§~da ngacoë¶m gmdcrV (Vo AgVrc). 31 (˶m§À¶m eoOmar) nmʶmMo àdmh dmhV AgVrc. 32 àM§S> à‘mUmV ’$io (˶m§À¶mgmR>r CncãY AgVrc). 33 ˶m§Mm VwQ>dS>m H$Yrhr {Z‘m©U hmoUma Zmhr, Zm ˶m§À¶m (dmnamg§~Y§ mZo H$gco) à{V~§Y Agoc. 34 C§M emhr AmgZo ({VWo ˶m§À¶mgmR>r AgVrc). 35 (˶m§À¶m Á¶m ghMm[aUr AgVrc) ˶m§Zm Amåhr (ñdJ©{Zdmgr¶m§gmR>r) n[anyU© OrdZgmWtÀ¶m ê$nmZo {Z‘m©U Ho$coco Amho. 36 Am{U ˶m§Zm Hw$‘mar ~Zdco Amho. 37 ˶m (Amnë¶m OrdZgmWrer) ào‘ H$aUmao Am{U g‘mZ d¶mMo AgVrc. 38 (ho gd©) COì¶m ~mOyÀ¶m cmoH$m§gmR>r Agoc. 39 ¶m (ñdJ©{Zdmgr¶m§nH¡ $s) AZoH$OU AmYrÀ¶m cmoH$m§‘YyZ AgVrc. 40 Am{U Z§VaÀ¶m {nT>çm§nH¡ $s (åhUOo ‘mZdr B{VhmgmÀ¶m eodQ>À¶m Q>ß߶mVrchr) AZoH$OU AgVrc. 41 S>mì¶m ~mOyMo cmoH$, (åhUOo ^«ï> ‘mJ©© Adc§{~coco) IamoIa, {H$Vr XþX£dr AmhoV S>mì¶m ~mOyMo cmoH$! 42 Vo hmoaniUmao dmao d CH$iVo nmUr ¶m§À¶m Xaå¶mZ dmñVì¶ H$aVrc. 43 Am{U H$mù¶m YwamÀ¶m N>m¶oImcr. 44 Or gmdcr Zm W§S> Agoc, Zm gwIXm¶r. 45 ho cmoH$ ¶mnydu (Ho$di) gwI-g‘¥ÕrV YwX§ Ago OrdZ OJV hmoV.o 46 Am{U OKݶ AnamY AmJ«hnydH© $ H$arV AgV. 47 Am{U åhUV AgV H$s, Amåhr ‘oë¶mZ§Va Ooìhm ‘mVr d hmS>o ~ZyZ OmD$, Voìhm Amåhmcm nwÝhm {Od§V H$ê$Z CR>{dʶmV ¶oB©c? 48 Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zmhr H$m? 49 ˶m§Zm gm§Jm, "hmo¶, AmYrMo d Z§VaMo gd©.' 50 Jmoim Ho$co OmVrc, EH$m {ZYm©[aV doiog, EH$m R>acoë¶m {Xder. 51 Voìhm g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm d dmQ> MwH$coë¶m Vwåhm cmoH$m§Zm 52 Oµ ³µ Hµ $w ‘À¶m __



Hw$amU PmS>mnmgyZ ImÚ {‘ioc. Am{U ˶mZoM Vwåhr Amnco nmoQ> ^amc. 54 Am{U (Vo ImD$Z) ˶mda CH$iVo nmUr ߶mc. 55 Am{U Vohr ’$ma VhmZcoë¶m C§Q>mà‘mUo ߶mc. 56 ݶm¶mÀ¶m {Xder Agm nmhþUMma ˶m§Zm {Xcm OmB©c. 57 AmåhrM Va Vwåhmcm {Z‘m©U Ho$co Amho, Va (cmoH$m§Zmo! ¶m) g˶mMm ñdrH$ma H$aʶmg Vwåhmcm H$m¶ AS>MU Amho? 58 Vwåhr H$Yr (qMVZnydH© $) ˶mda {dMma Ho$cm Amho H$m, Oo (dr¶©) Vw‘À¶m‘YyZ ~mhoa nS>V?o 59 ˶mÛmao (‘mZdmMr) {Z{‘©Vr Vwåhr H$aVm H$s, ˶mMr {Z{‘©Vr H$aUmao Amåhr AmhmoV? 60 Amåhr Vwåhm gdmªgmR>r ‘¥Ë¶y AQ>i R>a{dco Amho. Am{U (Vgo H$aʶmnmgyZ) Amåhmcm amoIy eHo$c Agm H$moUrhr Zmhr. 61 VgoM (Amåhr ¶mgmR>r g‘W© AmhmoV) H$s, Vw‘À¶m OmJr Vw‘À¶mgma»¶m§Mr {Z{‘©Vr H$ê$Z AmUy qH$dm Vw‘À¶mV n[adV©Z KS>dZy AmUy Am{U Aem AmH$mamV Vw‘Mr nwZ:{Z{‘©Vr H$ê$ Á¶m{df¶r (gܶm) Vwåhr AZ{^k AmhmV. 62 Vwåhmcm Amnë¶m n{hë¶m {Z{‘©VrMo {ZpíMVnUo kmZ Amho. ˶mnmgyZ Vwåhr ~moY H$m KoV Zmhr? 63 Vwåhr Oo noaVm ˶mda Vwåhr H$Yr qMVZ Ho$cm AmhmV H$m? 64 ˶mg Vwåhr CJdVm H$s, Amåhr CJdUmao AmhmoV? 65 Amåhr BpÀN>co AgVo Va (nrH$ Vw‘À¶m hmVmV ¶oʶmnyduM) ˶mMm Mwam-Mwam H$ê$Z Q>mHy$ eH$cmo AgVmo. (Amåhr Vgo Ho$ë¶mg) Vw‘À¶mH$S>o emoH$ H$aʶm{edm¶ Aݶ H$mhr CaUma Zmhr. 66 (Voìhm åhUmc,) "Amåhr Va ~a~mX Pmcmo,..... 67 Zìho, Amåhr Va nyUn© Uo H§$Jmc PmcmoV!' 68 (cmoH$m§Zmo!) Vwåhr Oo nmUr nrV AgVm, ˶m~Ôc Vwåhr H$Yr qMVZ Ho$co Amho H$m? 69 Vwåhr ˶mMm T>Jm§Ûmao dfm©d H$aVm H$s, Amåhr AmhmoV ˶mMm dfm©d H$aUmao? 70 Amåhr BpÀN>ë¶mg ˶mg ImaQ> (d H$Sy>) ~Zdy eH$Vmo? Va ‘J Vwåhr Am‘À¶mà{V Am^ma H$m 춺$ H$arV Zmhr? 71 VgoM Omo A¾r Vwåhr noQ>{dVm, ˶m{df¶r Vwåhr H$Yr {dMma Ho$cm AmhmV H$m? 72 B§YZmgmR>r dmnaë¶m OmUmè¶m d¥jm§Zm {Z‘m©U H$aUmao, Vwåhr AmhmV H$s, 700



53



701 gyah-56. Ac-dm{µH$Am Amåhr AmhmoV? Amåhr {Vcm Vw‘À¶mgmR>r ~moY àmá H$aʶmMo ‘mܶ‘ Am{U dmQ>gê§$gmR>r cm^Xm¶r Jmoï> ~Z{dco Amho. 74 (cmoH$m§Zmo!) Vwåhr Amnë¶m ‘hmZ nmcZH$˶m©À¶m ZmdmMo ñVw{VJmZ H$am. 75 Va ‘r Vmè¶m§À¶m ñWmZm§Mr enW KoD$Z gm§JVmo. 76 Oa Vwåhr qMVZ H$amc Va (H$iyZ ¶oBc © ) hr IamoIa ’$maM ‘moR>r enW Amho. 77 ¶mV e§H$mM Zmhr H$s, ho Hw$amU ’$ma Wmoa (Agm J«W§ ) Amho. 78 EH$m gwa{jV J«W§ mV OVZ H$ê$Z R>do cocm Amho. 79 ˶mg VoM ñne© H$aVmV. Oo (‘ZmZo n{dÌ) AmhoV. 80 àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho gd© OJm§À¶m ‘mcH$mH$Sy>Z. 81 Vwåhr ¶m (B©ída)dmUrMr H$er H$m¶ Cnojm H$ê$ eH$Vm? 82 ¶mg ImoQ>o R>a{dʶmcm Vwåhr Amnë¶m amoOramoQ>rgmR>r Y§Xm ~Z{dcm AmhmV H$s H$m¶? 83 Va Voìhm H$m (Vwåhr Aghm¶ ~ZVm?), Ooìhm ‘aUmè`m ‘mUgmMm eodQ>Mm ídmg H§$R>mer ¶oVmo. 84 (Voìhm) Vwåhr (Aghm¶nUo) BH$S>-o {VH$S>o nmhV AgVm. 85 Am{U Amåhr Vw‘À¶mnojmhr ˶m (‘aUmè¶m) ‘mUgmÀ¶m Odi AgVmo, nU Vwåhmcm (Amåhr) {XgV Zmhr. 86 Vwåhr Am‘À¶m AmXoemÀ¶m AYrZ Zmhr, Ago Oa (Vwåhmcm dmQ>V Agoc) Am{U...... 87 Vw‘À¶m Xmì¶mV g˶Vm Agoc Va Vwåhr ˶m ‘aUmè¶m ‘mUgmMo àmU naV H$m AmUV Zmhr? 88 (Vwåhm gdmªZm ‘amdo cmJUmaM) nU Oa (‘aUmam ‘mUyg) (A„mhMo) gm{Þܶ cm^coë`m§nH¡ $s Agoc Va. 89 ˶mÀ¶mgmR>r AmZ§Xr OrdZ Amho. Am{U {dnwc à‘mUmV CnOr{dHo$Mr gmYZo Am{U H¥$nmàgmXm§Zr ^anya Ago Z§XZdZ. 90 Am{U Oa Vmo COì¶m ~mOycm Agcoë¶m (åhUOo gXmMmamMo OrdZ OJcoë¶m) cmoH$m§À¶m o rc ñdJm©V ¶m eãXm§Zr ñdmJV Ho$co OmB©c,) JQ>mn¡H$s Agoc. 91 (˶mMoXI "Vwcm gX¡d em§Vr cm^mo, (Vy) gXmMmamMo Adc§~ Ho$coë¶m§nH¡ $s hmoVmg.' 92 nU (Vmo ‘aUmam) g˶ ZmH$maUmè¶m d dmQ> MwH$coë¶m cmoH$m§nH¡ $s Agoc Va- 93 ˶mÀ¶m ñdmJVmgmR>r CH$iVo nmUr Agoc. 94 Am{U YJYJUmar AmJ Agoc. 73



Hw$amU ho AQ>i g˶ Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 96 (n¡J~§ a!) Vwåhr Amnë¶m ‘hmZ nmcZH$˶m©À¶m ZmdmZo ñVw{VJmZ H$am.



702 95



gyah-57. Ac-hXrX Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho, Vo gd© A„mhMo ñVw{VJmZ H$arV AmhoV. Am{U Vmo gd©e{º$‘mZ d Añgc ~w{ÕdmZ Amho. 2 AmH$memV d n¥Ïdrda ˶mMrM gÎmm Amho. VmoM OrdZ XoVmo d VmoM ‘¥Ë¶y XoVmo Am{U VmoM gd© H$mhr H$aʶmg g‘W© Amho. 3 (ho gd© MamMa ApñVËdmV ¶oʶmnyduhr) ˶mMo ApñVËd hmoV,o Am{U (gd© g§nïw >mV Amë¶mZ§Vahr) ˶mMoM ApñVËd H$m¶‘ amhrc, Ñí¶ Am{U AÑí¶ Ë¶mÀ¶mgmR>r gmaIo AmhoV. ˶mcmM à˶oH$ Jmoï>rMo nyU© kmZ Amho. 4 ˶mZoM AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr ghm H$mcmdYrV {Z{‘©Vr Ho$cr Am{U g‘ñV g¥ï>rÀ`m gÎmmH|$ÐmMo {Z¶§ÌU ñdV:H$S>o KoVco. Oo H$mhr O{‘ZrV àdoe H$aVo Am{U Oo H$mhr {VÀ¶mVyZ ~mhoa ¶oV,o Vo gd© Vmo OmUVmo. VgoM Oo H$mhr AmH$memVyZ Imcr ¶oVo Am{U Oo H$mhr AmH$memH$S>o da OmVo, (Vohr Vmo OmUVmo). Am{U Vwåhr {OWo-Hw$R>o AgVm, Vmo Vw‘À¶m~amo~a AgVmo. Am{U Oo H$mhr Vwåhr H$arV AgVm, ˶mda Vmo ZOa R>do Zy AgVmo. 5 AmH$memV Am{U n¥Ïdrda ˶mMrM gÎmm Amho. Am{U gd© Jmoï>r ˶mÀ¶mH$S>Mo naV OmV AgVmV. 6 VmoM {Xdgmcm chmZ H$ê$Z amÌ ‘moR>r H$aV AgVmo, VgoM amÌ chmZ H$ê$Z {Xdg ‘moR>m H$arV AgVmo. Am{U VmoM ‘Zm§Vrc gd© Jmoï>r OmUVmo. 7 (cmoH$m§Zmo!) A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amda {dídmg R>do Umao ~Zm, ˶mZo Vwåhmcm Á¶m YZg§nÎmrda A{YH$ma {Xcocm Amho, ˶mVyZ (˶mÀ¶m H$m¶m©gmR>r) IM© H$am. Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Oo cmoH$ lÕm YmaU H$ê$Z (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) 1



703 gyah-57. Ac-hXrX 8 IM© H$aVrc Va ˶m§Zm ’$ma ‘moR>o ~jrg {‘ioc. H$m¶ H$maU Amho H$s, n¡J~§ a Vwåhmcm Vw‘Mm nmcZH$Vm© Agcoë¶m A„mhda lÕm YmaU H$aʶmMo AmdmhZ H$arV AgVmZmXoIrc Vwåhr (Iè¶m AWm©Z)o lÕmd§V ~Zʶmg V¶ma Zmhr? nU ˶mZo Va AmYrM Vw‘À¶mer (˶mcm nmcZH$Vm© ‘mZʶmMr) à{Vkm KoVcocr Amho. Oa Vwåhr IamoIa lÕmd§V Agmc (Va Vwåhmcm ¶mMr OmU Agm¶cm hdr). 9 VmoM Amnë¶m godH$mH$S>o ñnï> g§Xeo nmR>drV AgVmo. ¶m CÔoemZo H$s, ˶mcm ˶mÛmao Vwåhmcm A§YH$mamVyZ ~mhoa H$mTy>Z àH$memV AmUVm ¶mdo. Am{U A„mh Vw‘À¶mà{V H$Zdmiy d X¶miy Amho. 10 Vwåhmcm H$m¶ Pmco Amho H$s, Vwåhr A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r IM© H$am¶cm V¶ma hmoV Zmhr. (nU Vwåhr ho OmUm¶cm hdo H$s,) AmH$me d n¥Ïdr ¶m gdmªMm dmag eodQ>r A„mhM Agoc. Vw‘À¶mn¡H$s Oo cmoH$ {dO¶ àmá Pmë¶mZ§Va Amnco YZ (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) IM© H$aVmV d ˶mÀ¶mgmR>r cT>VmV, Vo XOm©À`m ~m~VrV Ë`m§À`m~amo~aMo hmoD$ eH$V ZmhrV. Á¶m§Zr {dO¶ àmá hmoʶmnydu (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) Amnco YZ IM© Ho$co d ˶mÀ¶m ‘mJm©V cT>mB© Ho$cr. Var A„mhZo Vwåhm gdmªMo H$ë¶mU H$aʶmMo dMZ {Xcoco Amho. Am{U A„mh Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, Vo Mm§Jco OmUVmo. 11 Vmo H$moU Amho, Omo A„mhcm ({XcIwerZo) gdm}Îm‘ H$O© XoBc © ? Am{U Vmo ˶mÀ¶mgmR>r Vo (H$O©ê$nr {Xcoco YZ) AZoH$ nQ>rZo dmT>drc. Am{U ({edm¶) ˶mg gÝ‘mZnydH© $ ‘mo~Xcm àXmZ H$aoc. 12 (n¡J~§ a!) ˶m {Xder Vwåhr nmhmc H$s, lÕmd§V nwéf d {ó¶m ¶m§À¶mnwT>o d ˶m§À¶m COì¶m ~mOyg (˶m§À¶m gX²JUw m§Mm) àH$me YmdV Agoc (åhUOoM Vo A„mhÀ¶m H¥$nmN>ÌmV XmIc Pmcoco AgVrc, Vo {OWo-H¥$nmN>Ì {VWo). (Am{U ¶m eãXm§V ˶m§Mo ñdJm©V ñdmJV Ho$co OmB©c H$s,) AmO Vw‘À¶mgmR>rM ew^dmVm©M-ew^dmVm© Amho! Vw‘À¶mgmR>r H$m¶‘ dmñVì¶mÀ¶m Aem ~mJm V¶ma AmhoV, Á¶mVyZ



Hw$amU (Z¶Zaå¶ gX¡d dmhUmao) àdmh dmhV AgVrc. hoM gdm}Îm‘ ¶e Amho. 13 ˶m {Xder Xm§{^H$ nwéf d Xm§{^H$ {ó¶m lÕmd§Vm§Zm åhUVrc. "Am‘À¶mgmR>r Oam Wm§~m, Amåhmcmhr Vw‘À¶m àH$memnmgyZ (H$mhr A§er Var) cm^mpÝdV hmoD$ Úm.' Voìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c, "‘mJo naV Om Am{U BVaÌ Hw$R>o àH$me emoYZy ¿¶m.' ‘J ˶m§À¶m (d lÕmd§Vm§À¶m) Xaå¶mZ EH$ q^V C^r Ho$cr OmB©c, ˶m q^Vrcm EH$ Ûma Agoc. {VÀ¶m AmVë¶m ~mOyg (A„mhMr) Agr‘ H¥$nm Agoc Am{U ~mhoaÀ¶m ~mOyg {ejm__ (Am{U ’$º$ {ejm) Agoc. 14 Vo Xm§{^H$ cmoH$ lÕmd§Vm§Zm hmH$ XoVrc, "Amåhr Vw‘À¶m~amo~a ZìhVmo H$m.' Vo CÎma XoVrc, "hmo¶ hmoVm, nU Vwåhr ñdV:hÿZ ‘mohmcm ~ir nS>cmV Am{U Vwåhr (lÕoÀ¶m ~m~VrV) YagmoS> ^y{‘H$m KoVcr hmoVr Am{U (nwZéËWmZm~Ôchr) Vwåhr e§H$m KoV am{hcmV. VgoM Vw‘À¶m {ZamYma ‘ZmoH$m‘Zm§Zr Vw‘Mr ¶oWn¶ªV ’$gdUyH$ Ho$cr H$s, A„mhMr Amkm A‘cmV Amcr. Am{U ˶m ’$gdUyH$ H$aUmè`m (g¡VmZm)Zo A„mhÀ¶m ~m~VrV Vw‘Mr Kmoa ’$gdUyH$ Ho$cr.' 15 Va AmO Zm Vw‘À¶mH$Sy>Z (Vw‘Mr gwQ>H$m H$aʶmgmR>r) H$moU˶mhr àH$maMo ‘w{º$X§S> ñdrH$maco OmUma Amho, Zm ˶m cmoH$m§H$Sy>Z Oo g˶ ZmH$maʶmda (OmUyZ~wOZy ) AmJ«hr am{hco. Vwåhm (gdmªM)o {ZdmgñWmZ ZaH$mMr AmJ Amho. AmVm hoM Vw‘Mo (EH$‘od) Aml¶ñWmZ Amho. Am{U (IamoIa) Vo A˶§V dmB©Q> ñWmZ Amho. 16 lÕmd§Vm§gmR>r Vr doi AÚmn Amcr Zmhr H$m H$s, ˶m§Mr ‘Zo g§nUy © g‘n©U ^mdmZo A„mhÀ¶m CnXoemg‘moa crZ ìhmdr. Am{U ˶m g˶mg‘moa Oo (˶mÀ¶mH$Sy>Z) àH$Q> H$aʶmV Amcoco Amho. Am{U ˶m§Zr ˶m cmoH$m§gmaIo (A{O~mV) hmoVm H$m‘m Z¶o Á¶m§Zm ˶m§À¶mnydu J«W§ XoʶmV Amcm hmoVm. (nU) ˶m§Mr ‘Zo H$mcm§VamZo H$R>mao ~ZcrV. Am{U ˶m§À¶mn¡H$s ~hþg»§ ¶ AmkmYmaH$ ZìhVo. 17 cjmV R>do m H$s, A„mh O‘rZ ‘¥V Pmë¶mZ§Va {Vcm {Od§V H$aVmo. 704



705 gyah-57. Ac-hXrX Amåhr Am‘Mo g§Xeo Vwåhmcm ñnï> H$ê$Z ¶mgmR>r gm§{JVco Amho H$s, Vwåhr Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$amdm. 18 {ZpíMVM XmZ XoUmao nwéf d XmZ XoUmè¶m {ó¶m Am{U A„mhcm CXmaVmnydH© $ H$O© XoUmao cmoH$, ˶m§Zr Oo H$mhr {Xco Agoc, ˶mV (A„mhH$Sy>Z) {H$˶oH$ nQ>rZo dmT> Ho$cr OmB©c. Am{U ˶m§Zm gÝ‘mZnydH© $ ‘mo~Xcm {‘ioc. 19 Am{U Oo cmoH$ A„mhda d ˶mÀ¶m n¡J~§ am§da {dídmg R>do VmV Va AgoM cmoH$ A„mhÀ¶m Ñï>rV g˶dmXr, g˶mMr gmj XoUmao AmhoV. ˶m§Zm ˶m§Mm ‘mo~Xcm {‘ioc Am{U (˶m§À¶m gX²JUw m§Mm) àH$me (˶m§À¶m~amo~a) Agoc. Am{U Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hco Am{U ˶m§Zr Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco Va AgoM cmoH$ ZaH$dmgr AgVrc. 20 (cmoH$m§Zmo!) ¶m Jmoï>rMm H$Xm{n {dga nSy> XoD$ ZH$m H$s, ¶m OJmVrc OrdZ Aݶ H$mhr ZgyZ Ho$di Ioi d V‘mem Amho Am{U (jU^§Jaw ) emo^Mo m EH$ XoImdm ‘mÌ Amho d AmngmV ~T>mB© {‘a{dʶmMm (Ioi) Amho. Am{U g§nÎmr d g§VVrÀ¶m ~m~VrV EH$‘oH$m§À¶m nwT>o OmʶmMr (ì¶W©) ñnYm© Amho. (¶m OrdZmMo) CXmhaU ˶m nmdgmgmaIo Amho. Á¶mnmgyZ dmT>cc o r eoVr nmhÿZ eoVH$è¶mMo ‘Z àgÞ hmoV.o nU (cdH$aM) Vwåhr nmhVm, Vr gwH$y Z OmVo Am{U {ndir nS>V.o ‘J Vr JdVmà‘mUo gwH$y Z Mwam-Mwam hmoV.o (nU) ¶mZ§VaÀ¶m (AZ§VH$mcrZ) OJmV (XmoZ n[aUm‘ nwT>o ¶oVrc) (n{hco lÕmhrZm§gmR>r) H$R>mao {ejm d (Xþgao lÕmd§Vm§gmR>r) j‘m d A„mhMr àgÞVm. Va ¶m OJmVrc OrdZmV, Xþgao H$mhr ZgyZ Ho$di jU^§Jaw d ’$gdo gwI Amho. 21 (cmoH$m§Zmo!) (¶m OrdZmMo g˶ OmUyZ) Ho$di Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z j‘màmárgmR>r Am{U ˶m ñdJm©gmR>r EH$‘oH$m§er ñnYm© H$am, Á¶mMm {dñVma AmH$me d n¥Ïdr gmaIm Amho. Vo (ñdJ©) Aem cmoH$m§gmR>r V¶ma H$aʶmV Amcoco Amho, Oo A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amda {dídmg R>do Umao



Hw$amU AmhoV. hr A„mhMr (Anma) H¥$nm Amho, Vmo BpÀN>Vmo ˶mg Vr àXmZ H$aVmo Am{U A„mhÀ¶m H¥$nocm gr‘mM Zmhr. 22 (cmoH$m§Zmo!) H$moUVohr g§H$Q> n¥Ïdrda ¶oV Zmhr, Zm ñdV: Vw‘À¶mda ¶oV,o nU ’$º$ ˶m{edm¶, Á¶mÀ¶m{df¶r Amåhr Vo {Z‘m©U H$aʶmnyduM, (Am‘À¶mH$S>o Agcoë¶m) ‘hmJ«W§ mV Z‘yX Ho$coco AgVo. {Z:g§Xho , ho gd© A„mhgmR>r ghO e³¶ Amho. 23 (˶m dmñVdmMr Amåhr Vwåhmcm) ¶mgmR>r (OmUrd H$ê$Z {Xcr Amho) H$s, Oo H$mhr Vwåhr J‘mdcmV ˶m~Ôc Xþ:Ir ìhm¶cm ZH$mo, VgoM ˶mÀ¶mH$Sy>Z Oo Vwåhmcm àmá Pmco Amho, ˶m~Ôchr (A{VCËgmhr hmoD$Z) Jd© H$aʶmMr JaO Zmhr. H$maU A„mhcm J{d©ð> d ~T>mB©Imoa (cmoH$ A{O~mV) {චZmhrV. 24 Oo ñdV: H§$OyfnUo dV©Z H$aVmV Am{U BVam§Zmhr H§$OyfnUm {eH$dVmV. Am{U Omo H$moUr (¶m g§Xeo mH$S>)o nmR> {’$adrc. (˶m§Zr ho cjmV R>do mdo) A„mh ñd¶§nUy © (d AmË‘{Z^©a) Amho, gd© àH$maÀ¶m ñVwVrg nmÌ Amho. 25 Amåhr Am‘À¶m n¡J~§ am§Zm g˶mÀ¶m gd© ñnï> à‘mUmgh nmR>{dco hmoVo Am{U ˶m§À¶m~amo~a J«W§ d (MyH$ H$s, ~amo~a XmIdUmao) VamOyhr nmR>{dco, ¶mgmR>r H$s, cmoH$m§Zr ݶm¶~wÕrZo dV©UHy $ H$amdr. VgoM Amåhr cmoIS§ > CncãY H$ê$Z (˶mMm Cn¶moJ H$aʶmMr ¶mo½¶Vm Vwåhmcm àXmZ Ho$cr). Á¶m‘ܶo àM§S> VmH$X Amho, VgoM cmoH$m§gmR>r Vmo {d{dY àH$mao cm^Xm¶r Amho. (ho gd© Vwåhmcm ¶mgmR>r XoʶmV Amco Amho H$s,) A„mhcm ˶m cmoH$m§Zm {MÝhm§{H$V H$aVm ¶mdo, Oo ˶mcm Z nmhVmhr, ˶mMr d ˶mÀ¶m n¡J~§ amMr ‘XV H$aʶmgmR>r nwT>o gagmdVmV. ¶mV e§H$mM Zmhr H$s, A„mh hm gm‘϶©emcr d gd©e{º$‘mZ Amho. 26 (¶mM CÔoemgh) Amåhr Zyhcm d B~«mhr‘cm (Am‘Mo à{V{ZYr) ~ZdyZ nmR>{dco hmoV.o Am{U Amåhr ˶m§À¶m d§eOm‘ܶo g§Xeo dmhH$ ~Z{dʶmMm 706



707



d J«W§ àXmZ H$aʶmMm H«$‘ gwê$ R>do cm hmoVm. ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr gÝ‘mJ© cm^coco hmoV,o nU AZoH$ AmkmnmcZ Z H$aUmao hmoV.o 27 ˶m§À¶mZ§Va ˶m§À¶mM nmdcmda nmD$c R>do Zy MmcUmao Am‘Mo (BVa) n¡J~§ a Amåhr nmR>dco. (H$mcm§VamZo) Amåhr ˶m§MMo AZwgaU H$aUmam (n¡J~§ a ~ZdyZ) ‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grh ¶mg nmR>{dco. Am{U Amåhr ˶mg ~m¶~c (B§Orc) hm J«W§ àXmZ Ho$cm hmoVm. Am{U Á¶m cmoH$m§Zr ˶mMo AZwgaU Ho$co, Amåhr ˶m§À¶m ‘ZmV H$éUm d X¶m (ho JwU) {Z‘m©U Ho$co. Am{U {OWn¶ªV d¡am½¶mMm g§~Y§ Amho, Amåhr ˶m§Zm ˶mMm AmXoe (A{O~mV) {Xcocm ZìhVm, Va Vmo ‘mJ© ˶m§Zr ñdV:M emoYZy H$mT>cm hmoVm. Am{U A„mhcm àgÞ H$aʶmgmR>r (ñdV:hÿZM) ˶mMm Adc§~ Ho$cm hmoVm, nU ˶m§Zr ˶mMo Ogo H$am¶cm hdo hmoV,o Vgo C{MV[a˶m nmcZhr Ho$co Zmhr. Va Amåhr ˶m§À¶mn¡H$s Oo gƒo lÕmd§V hmoV,o ˶m§ZmM (Mm§Jcm) ‘mo~Xcm àXmZ Ho$cm. H$maU ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$ Amkm Z nmiUmaoM hmoV.o 28 lÕmd§Vm§Zmo! A„mhMr OmU ~miJm Am{U n¡J~§ amda {dídmg R>do m. Vmo Vw‘À¶mda XþnQ>rZo H¥$nm H$aoc. VgoM Vwåhmcm Agm àH$me àXmZ H$aoc, Á¶mÀ¶m COoS>mV Vwåhr Mmcy eH$mc. VgoM Vmo Vw‘À¶m (^yVH$mcrZ MwH$m) ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c. H$maU A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 29 AmYrÀ¶m J«W§ YmaH$m§Zr ho OmUyZ ¿¶mdo H$s, A„mhÀ¶m H¥$noda ˶m§Mr H$mhr ‘ºo$Xmar Zmhr. H$maU H¥$nm H$aʶmMm A{YH$ma gd©ñdr A„mhÀ¶m hmVr Amho. Vmo BpÀN>Vmo ˶mg Vr àXmZ H$aVmo Am{U A„mh hm Agr‘ H¥$nmd§V Amho.



gyah-58. Ac-‘wOmXcm 1



Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. (n¡J~§ a!) {ZpíMVnUo A„mhZo ˶m órMo åhUUo EoH$co Amho, Or



Hw$amU Amnë¶m nVrg§~Y§ mZo Vw‘À¶mH$S>o dmX{ddmX H$arV hmoVr Am{U A„mhg‘moa Amnco JmèhmUo ‘m§S>V hmoVr. A„mh Vwåhm XmoKm§Mo g§^mfU EoH$V hmoVm. A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd©gmjr Amho. 2 Vw‘À¶mn¡H$s Oo cmoH$ Amnë¶m nËZtZm "‘mVm' Ago g§~moYZy (ñdV:nmgyZ) Xÿa H$aVmV (åhUOo {µOhma H$aVmV) (Ago g§~moYë¶mZo) ˶m ˶m§À¶m ‘mVm hmoV ZmhrV. ˶m§À¶m ‘mVm Va ˶m AmhoV, Á¶m§Zr ˶m§Zm OÝ‘ {Xcm Amho. ho cmoH$ {ZpíMVnUo EH$ A¶mo½¶ d Ag˶ Jmoï> ~mocV AmhoV. {Z…g§Xho A„mh nmnm§Mo {ZdmaU H$aUmam d ’$ma ‘m’$ H$aUmam Amho. 3 Am{U Oo cmo H $ AemàH$mao Amnë¶m nËZtZm "Vy ‘mVog‘mZ Amhog' Ago åhUyZ (ñdV:nmgyZ) Xÿa R>do VmV. nU Z§Va Ooìhm Vo Amnco (Ag˶) dº$ì¶ ‘mJo KoD$ BpÀN>Vrc Va ˶m§À¶mgmR>r (Aer {ejm Amho) H$s, ˶m§Zr EH$‘oH$mcm nwÝhm ñne© H$aʶmnydu EH$m Xmgmcm (Xmñ¶ËdmVyZ) ñdV§Ì H$amdo. Va ¶m Jmoï>rda H¥$Vr H$aʶmMr Vwåhmcm VmH$sX {Xcr OmV Amho. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho. 4 Am{U Á¶mÀ¶mgmR>r ho g§^d Zgoc Va EH$‘oH$m§Zm nwÝhm ñne© H$aʶmnydu ˶mZo ˶mEodOr gcJ XmoZ ‘{hZo Cndmg H$amdm. Am{U EImXm H$moUr ¶mgmR>rhr Ag‘W© Agoc Va ˶mZo gmR> Jar~ ‘mUgm§Zm Oody Kmcmdo. (hm AmXoe) A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amà{V Vw‘Mr lÕm A{YH$ ~iH$Q> H$aʶmgmR>r Amho. ¶m A„mhZo ñWm{nV Ho$coë¶m gr‘m hmoV. Am{U Oo g˶ ZmH$maUmao AmhoV, ˶m§À¶mgmR>r H$R>mao {ejm V¶ma Amho. 5 Oo cmoH$ A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amMm {damoY H$aVmV. Vo (eodQ>r) An‘m{ZV Ho$co OmVrc, Á¶mà‘mUo ˶m§À¶mnyduÀ¶m (AdkmH$mar) cmoH$m§Zm An‘m{ZV H$aʶmV Amco hmoV.o Amåhr AmYrM ñnï> Ago g§Xeo àH$Q> Ho$coco AmhoV. Am{U g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm An‘mZOZH$ {ejm hmoUma. 6 Á¶m {Xder A„mh ˶m gdmªZm ‘¥V AdñWoVZy {Od§V H$ê$Z CR>dc o . Am{U ˶m§Zm 708



709 gyah-58. Ac-‘wOmXcm ˶m§Zr Ho$cocr H$m‘o XmIdoc. ˶m§Zr Oo-Oo Ho$coco Amho, Vo gd© A„mhZo ‘moOZy R>do coco Amho, Oar ˶m§Zm ˶m Jmoï>tMm {dga nS>cc o m Agoc Varhr. H$maU A„mh à˶oH$ Jmoï>rgmR>r gmjr Amho. 7 Vwåhmcm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Zmhr H$m H$s, A„mh Vo gd© OmUVmo Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho. VrZ ‘mUgm§Mr Aer H$moUVrhr Jwá ~mVMrV AgV Zmhr, Á¶mV Vmo Mm¡Wm ZgVmo. VgoM nmM ‘mUgm§Mr (MMm©) hmoVo d Vmo ghmdm ZgVmo, Ago H$Yr hmoV Zmhr. ‘J ˶mhÿZ Vo H$‘r AgmoV dm OmñV, ˶mMr ˶m§À¶m~amo~a CnpñWVr AQ>i AgVo. ‘J Vo Hw$R>ho r H$m AgV ZmhrV. ‘J eodQ>r, ݶm¶mÀ¶m {Xder Vmo ˶m§Zm ˶m§Zr Oo-Oo Ho$co Agoc, ˶m{df¶r AdJV H$aoc. A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo n[anyU© kmZ AgVo, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 8 (n¡J~§ a!) Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr OmUrd Zmhr H$m, Á¶m§Zm Jwá ~mocUr H$aʶmnmgyZ ‘ZmB© Ho$cr Jocr hmoVr? nU Vo ˶mÀ¶m AJXr CcQ> H$aVmV, Á¶mMr ˶m§Zm ‘ZmB© Ho$cr Jocr hmoVr. Vo nmnH¥$˶ d A˶mMmar dV©Z Am{U n¡J~§ amMr Amkm Z nmiUo (B.) {df¶r Jwá MMm© H$arV AgVmV. Am{U Ooìhm Vo Vw‘À¶mH$S>o ¶oVmV, Aem eãXm§V Vwåhmcm A{^dmXZ (gcm‘) H$aVmV. Á¶m eãXm§V A„mhZo Vwåhmcm H$Yrhr gcm‘ nmR>{dcocm Zmhr. Am{U Vo ‘Zmo‘Zr AmíM¶© H$aVmV H$s, A„mh Amåhmcm ¶m Jmoï>t~Ôc {ejm H$m H$arV Zgoc? (n¡J~§ a!) ˶m§À¶mgmR>r ZaH$mMr {ejm nwaeo r Amho, Vo OiʶmgmR>r {VÀ¶mV XmIc Ho$co OmVrc. (IamoIa) Vo ’$ma dmB©Q> {R>H$mU Amho! 9 lÕmd§Vm§Zmo! Ooìhm Vwåhr Jwá g„m‘gcV H$amc, Voìhm nmnH¥$˶, A˶mMmar H¥$˶ Am{U n¡J~§ amMr Adkm ¶m Jmoï>t{df¶r AmngmV g„m‘gcVr (H$Xm{n ) H$ê$ ZH$m. Va Vwåhr gËH$‘} d gXmMmar dV©Z ¶m gX²JUw m§Zm àmoËgm{hV H$aʶmgmR>r g„m‘gcVr H$am. Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm, eodQ>r



Hw$amU Á¶mÀ¶mnwT>o Vwåhmcm EH$Ì AmUco OmB©c. 10 (BVa gd©) Jwá dmVm© (dmB©Q> CÔoemgmR>r) g¡VmZmÛmao g§Mm{cV Ho$ë¶m OmVmV. Á¶mÛmao Vmo lÕmd§Vm§Zm Xþ:IrH$ï>r H$ê$ BpÀN>Vmo. nU Vmo ˶m§Zm A„mhÀ¶m nadmZJr{edm¶ H$moU˶mhr àH$mao BOm nmoMdy eH$V Zmhr. Am{U lÕmd§Vm§Zm A„mhdaM ÑT> {dídmg R>do m¶cm hdm. 11 lÕmd§Vm§Zmo! Vw‘À¶m g^m§‘ܶo Ooìhm Vwåhmcm gm§{JVco OmB©c H$s, OmJm ‘moH$ir gmoS>y Z ~gm. Voìhm Vwåhr gm§{JVë¶mà‘mUo OmJm ‘moH$ir gmoS>y Z ~gm, A„mhhr (AmkmnmcZmÀ¶m ‘mo~Xë¶mV ˶mÀ¶m H¥$noV) Vwåhmcm OmJm àXmZ H$arc. Am{U Ooìhm gm§{JVco OmB©c H$s, (Amnë¶m OmJodê$Z) CR>m, Va Voìhm Vwåhr CR>m (BVa {R>H$mUr ~gʶmg gm§{JVco OmB©c Va ~gm, {ZKyZ Omʶmg gm§{JVco OmB©c Va {ZKyZ Om). Vw‘À¶mn¡H$s Oo gƒo lÕmd§V AmhoV Am{U kmZr AmhoV. A„mh Aem cmoH$m§Zm Cƒ XO} àXmZ H$aoc. H$maU Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, ˶mMo A„mhcm nyU© kmZ Amho. 12 lÕmd§Vm§Zmo! Ooìhm Vw‘Mr n¡J~§ amer EH$m§VmV H$mhr g„m‘gcV H$aʶmMr BÀN>m Agoc Va Vr H$aʶmnydu H$mhr XmZH$m¶© H$am. ho (A„mhÀ¶m Ñï>rZo) Vw‘À¶mgmR>r Mm§Jco d (Vw‘Mo ‘Z) ewÕ H$aUmao R>ac o . nU Oa Vwåhr Vgo H$aʶmg Ag‘W© Agmc Va ({dídmg R>do m H$s), {Z:g§Xho , A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 13 (lÕmd§Vm§Zmo!) Vwåhr ¶m AmXoemZo Km~acmV H$s H$m¶? H$s, Vwåhr n¡J~§ amer Jwá g„m‘gcV H$aʶmnydu XmZH$m¶© H$amdo. (Km~aʶmMo H$maU Zmhr.) Oa Vwåhr Ago H$aʶmg Ag‘W© Agmc Va (cjmV R>do m) A„mh Vw‘À¶mà{V ’$ma X¶miy Amho. nU {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$aUo gwê$ R>do m Am{U (µOH$mVnmÌ Agmc Va) Oµ H$mV XoV amhm. Am{U A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amMo AmkmnmcZ H$arV amhm. H$maU Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho. 710



711 gyah-58. Ac-‘wOmXcm Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr OmUrd Zmhr H$m, Oo ˶m cmoH$m§er {‘ÌËdmMo g§~Y§ R>do VmV Á`m§À`mda A„mh ZmIye (H«$w Õ) Amho. Vo Zm Vw‘À¶mn¡H$s AmhoV, Zm ˶m§À¶mn¡H$s AmhoV. Am{U Vo OmUyZ~wOZy ImoQ>çm Jmoï>t~Ôc enWm KoV AgVmV. 15 A„mhZo ˶m§À¶mgmR>r ’$ma H$R>mao {ejm V¶ma R>do cocr Amho. {ZpíMVM Vo Oo H$mhr H$arV AmhoV __ ’$ma dmB©Q> Amho. 16 ˶m§Zr Amncr XþîH¥$˶o cn{dʶmgmR>r Amnë¶m enWm§Zm gwajmH$dM ~Z{dcoco Amho. AemàH$mao Vo cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ namd¥Îm H$arV AgVmV. (n[aUm‘r) ˶m§À¶mgmR>r An‘mZmñnX {ejm Amho. 17 Zm ˶m§Mo YZ, Zm ˶m§Mr An˶o ˶m§Zm H$moU˶mhr àH$mao A„mhnmgyZ dmMdy eH$Vrc. ho cmoH$ ZaH$dmgr AmhoV, Vo ˶mV H$m¶‘ñdê$nr dmñVì¶ o , H$aVrc. 18 Á¶m {Xder A„mh gdmªZm ‘¥VmdñWoVZy {Od§V H$ê$Z CR>dc Voìhm XoIrc Vo ˶mÀ¶mg‘moa ˶mMà‘mUo enWm KoVrc, Á¶mà‘mUo Vw‘À¶mg‘moa enWm KoV AgVmV. (˶m§Zm) dmQ>Vo H$s, Vo ÑT> Aem AmYmamda (C^o) AmhoV, nU Vo Ho$di ImoQ>maS>o AmhoV. 19 g¡VmZmZo ˶m§À¶mda dM©ñd àmá H$ê$Z ˶m§Zm A„mhÀ¶m ñ‘aUmnmgyZ Jm’$sc Ho$coco Amho. ho cmoH$ g¡VmZmÀ¶m JQ>mMo cmoH$ AmhoV. cjmV R>do m, g¡VmZmMm JQ> Adí¶ Zme nmdUma Amho. 20 Oo cmoH$ A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amMm {damoY H$aVmV, (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Vo qZÚ d VwÀN> cmoH$m§nH¡ $s AgVrc. 21 (H$maU) hm A„mhMm {ZU©¶ Amho, (Omo gX¡d A§{V‘ AgVmo) H$s, ‘r d ‘mPo n¡J~§ a {ZpíMVnUo dM©ñd àmá H$aUma. {Z:g§Xho , A„mh gm‘϶©emcr d gd©e{º$‘mZ Amho. 22 (n¡J~§ a!) Vwåhmcm Ago cmoH$ AmT>iZy ¶oUma ZmhrV, Oo (Iè¶m AWm©Z)o A„mh Am{U A§{V‘ {Xdgmda {dídmg R>do Umao AmhoV Am{U gmo~VM ˶m§À¶mer {‘ÌËdmMo (d AmnwcH$sMo) g§~Y§ R>do VmV Oo A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amMo {damoYr AmhoV (Ago e³¶ Zmhr). ‘J Vo ˶m§Mo {nVm qH$dm nwÌ qH$dm 14



Hw$amU ^mD$ qH$dm ˶m§Mo ZmVodmB©H$ H$m AgV ZmhrV. (gƒo lÕmd§V Vo cmoH$ AmhoV,) Á¶m§À¶m öX¶nQ>cmda A„mhZo lÕm H$moê$Z Q>mH$cr Amho. Am{U Amnë¶mH$Sy>Z àoaUm XoD$Z ˶m§Zm ÑT>Vm àXmZ Ho$cr Amho. Vmo ˶m§Zm Aem ~mJm§V àdoe XoBc © , Á¶m§VZy nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) àdmh (gX¡d) dmhV AgVrc. ˶mV Vo H$m¶‘ñdê$nr dmñVì¶ H$aVrc. A„mh ˶m§À¶mda àgÞ Pmcm Am{U Vohr ˶mÀ¶mda àgÞ Pmco. hoM cmoH$ A„mhÀ¶m JQ>mVrc gXñ¶ AmhoV. {ZpíMVM, A„mhMmM JQ> ¶eñdr hmoUma Amho. 712



gyah-59. Ac-hl Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho, Vo gd© A„mhMo ñVw{VJmZ H$arV AgVmV. VmoM gd©e{º$‘mZ Amho, Añgc ~w{ÕdmZ Amho. 2 ˶mZoM (åhUOo A„mhZoM) AmYrÀ¶m J«W§ YmaH$m§nH¡ $s g˶ ZmH$maUmè¶m gdmªZm EH${ÌV ˶m§À¶m Kam§VZy ~mhoa H$mT>c,o hr ˶m§Mr n{hcr hÔnmar hmoVr. (lÕmd§Vm§Zmo!) Vo (H$moU˶mhr à{VH$mam{edm¶) {ZKyZ OmVrc Ago Vwåhmcm dmQ>cho r ZìhVo. VgoM Vohr ¶m {dMmamV hmoVo H$s, ˶m§Mo {H$„o A„mhnmgyZ ˶m§Mo (Adí¶) ajU H$aVrc. nU A„mh ˶m§À¶mda VoWZy MmcyZ Amcm, OoWZy (EImXo g§H$Q> ˶m§À¶mda ¶oBc © ) Aer ˶m§Zr H$Yr H$ënZmhr Ho$cr ZìhVr. Am{U (˶mZo) ˶m§Mr ‘Zo XheVrZo hmXadyZ gmoS>cr. Am{U ˶m§Zr Amnë¶m Kam§Zm ñdV:À¶m d lÕmd§Vm§À¶m hmVm§Zr Zï> Ho$co. Voìhm ho S>mi o g ‘mUgm§Zmo! (¶mnmgyZ) YS>m ¿¶m! 3 Am{U Oa A„mhZo ˶m§À¶m~m~VrV hÔnmarMm {ZU©¶ gwZmdcm ZgVm Va ˶mZo ˶m§Zm ¶m OJmV BVa (‘moR>r) {ejm Ho$cr AgVr. nU ¶mZ§VaÀ¶m OJmV Va ˶m§À¶mgmR>r ZaH$mÀ¶m AmJrMr {ejm AmhoM. 4 H$maU Vo A„mh d 1



713 gyah-59. Ac-hl ˶mÀ¶m n¡J~§ am{déÕ C^o am{hco. Va Omo H$moUr A„mhÀ¶m {déÕ C^o amhVmo. Va A„mh (Aem§Zm) {ejm H$aʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma H$R>mao Amho. 5 (lÕmd§Vm§Zmo! ˶m§M)o Oo IOwarMo d¥j Vwåhr H$mnyZ Q>mH$cmV qH$dm Á¶m§Zm ˶m§À¶m ‘wimda C^r gmoS>y Z {XcmV __ ho gd© A„mhÀ¶m AZwkZo Mo Pmco. Vo ¶mgmR>r H$s, (A„mhcm) ˶mMr Adkm H$aUmè¶m§Zm An‘m{ZV H$ê$Z gmoS>m¶Mo hmoV.o 6 Am{U A„mhZo ˶m§À¶mH$Sy>Z Oo H$mhr ¶wÕYZ Z cT>Vm Amnë¶m n¡J~§ amcm {‘idyZ {Xco. ˶mgmR>r (lÕmd§Vm§Zmo!) Vwåhr KmoS>o Am{U C§Q>mg§ h H$mhr Ymdni Ho$cocr Zmhr. nU A„mh Amnë¶m n¡J~§ am§Zm BpÀN>Vmo ˶mda dM©ñd àXmZ H$aVmo.A„mh gd© H$mhr H$aʶmg g‘W© Amho. 7 A„mhZo Amnë¶m n¡J~§ amcm Jmddmë¶m§H$Sy>Z Oo H$mhr YZ {‘idyZ {Xco Amho, Vo gd© A„mhgmR>r (åhUOo A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) d ˶mÀ¶m n¡J§~amgmR>r d (n¡J~§ amÀ¶m) ZmVodmBH$m§gmR>r d AZmWm§gmR>r d JaOy d dmQ>gê$ (¶m gdmªgmR>r) Amho. H$maU Vo YZ Vw‘À¶m‘ܶo Oo AmYrnmgyZ YZmT>ç AmhoV, Ë`m§À`m‘ܶoM {’$aV amhÿ Z¶o. Am{U n¡J~§ a ˶mVyZ Vwåhmcm Oo H$mhr XoBc © , Vo (ñdIwerZo) ñdrH$ma H$am. Am{U Vmo Á¶mnmgyZ Xÿa amhʶmgmR>r gm§Jc o , ˶mnmgyZ Xÿa amhm. Am{U A„mhMr OmU ~miJyZ Agm. H$maU A„mh {ejm XoʶmÀ¶m ~m~VrVhr ’$ma H$R>mao Amho. 8 (¶wÕYZmMm H$mhr ^mJ ˶m§Zmhr XoʶmV ¶mdm,) Oo Jar~ {Zdm©{gV AmhoV, Á¶m§Zm ˶m§À¶m Kam§VZy ~mhoa Kmc{dʶmV Amco d (˶m§À¶m) ‘mc‘ÎmonmgyZ d§{MV H$aʶmV Amco. Vo (Amnco KaXma gmoS>yZ) Ho$di A„mhMm AZwJh« d ˶mÀ¶m àgÞVoÀ¶m emoYmW© Amcoco AmhoV. VgoM Vo A„mh(À¶m H$m¶m©V) ˶mÀ¶m n¡J~§ amMo gmhmæ¶ H$arV AgVmV. hoM (A„mhMo) gƒo ^º$ AmhoV. 9 Am{U Oo cmoH$ AmYrnmgyZ (‘{XZm ¶m) ehamV ñWm{¶H$ Pmcoco AmhoV Am{U ÑT>VmnydH© $ lÕoMm ˶m§Zr A§JrH$ma Ho$cocm Amho (Aem cmoH$m§nH¡ $s JaOy



Hw$amU cmoH$m§Zmhr ˶mVyZ H$mhr XoʶmV ¶mdo). Am{U Omo H$moUr ˶m§À¶mH$S>o ñdXoe ˶mJ H$ê$Z ¶oVmo, ˶mÀ¶mer ào‘mZo dmJVmV. Am{U Oo H$mhr {Zdm©{gVê$nr Amcoë¶m cmoH$m§Zm {Xco OmVo, ˶mZo ˶m§À¶m ‘ZmV H$mhr Oi’$imQ> {Z‘m©U hmoV Zmhr. CcQ> Vo ñdV: Jar~ AgyZhr ˶m§Zm ñdV:da àmYmݶ XoVmV, Am{U Omo Amnë¶m ñd^mdmÀ¶m cmcgonmgyZ gwa{jV R>do cm Jocm, Va AgoM cmoH$ Iao ¶eñdr hmoUmao AmhoV. 10 Am{U Oo ˶m§À¶mZ§Va (lÕmd§V ~Zco) Vo åhUVmV, "ho à^y! (AmÎmmn¶ªV) Am‘À¶m hmVyZ KS>cëo ¶m MwH$m ‘m’$ H$a Am{U Am‘À¶m ~m§Ydm§Zmhr j‘m H$a, Á¶m§Zr Am‘À¶m AmYr lÕm YmaU Ho$cocr Amho. Am{U Am‘À¶m öX¶mV lÕmd§Vm§~Ôc Ûof^md {Z‘m©U hmoD$ XoD$ ZH$mog. ho à^y! Vy IamoIa ’$ma H$Zdmiy d X¶miy Amhog!' 11 Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr OmUrd Zmhr H$m, Á¶m§Zr XþQ>ßnrnUmMo dV©Z Adc§{~co Amho? Vo J«W§ YmaH$m§nH¡ $s lÕmhrZ Agcoë¶m Amnë¶m ~m§Ydm§Zm åhUVmV, "Oa Vwåhmcm ~mhoa KmcdyZ XoʶmV Amco Va AmåhrXoIrc Vw‘À¶m~amo~a ~mhoa nSy>. Am{U Vw‘À¶m{déÕ Amåhr H$moUmMohr H$mhrhr EoH$Uma Zmhr. Am{U Oa Vw‘À¶m{déÕ ¶wÕ Ho$co Joco Va Amåhr Vwåhmcm gmhmæ¶ H$ê$.' nU (n¡J~§ a!) A„mh gmj XoVmo H$s, Vo Ho$di ImoQ>maS>o AmhoV. 12 (H$maU) ˶m§Zm Oa ~mhoa KmcdʶmV Amco Va Vo ˶m§À¶mgmo~V (A{O~mV) ~mhoa nS>Uma ZmhrV. Am{U Oa ˶m§À¶mer ¶wÕ Pmco Va Vo ˶m§Zm H$Yrhr gmhmæ¶ H$aʶmgmR>r nwT>o ¶oUma ZmhrV. Am{U ‘XVrgmR>r Oa AmcoM Va Vo {ZpíMVnUo nmR> XmIdyZ ni H$mT>Vrc. Am{U Voìhm ˶m§ZmM H$moUmH$Sy>Zhr ‘XV àmá hmoUma Zmhr. 13 (H$maU lÕmd§Vm§Zmo!) Vwåhm cmoH$m§Mo ^¶ ˶m§À¶m ‘ZmV A„mhnojmhr A{YH$ Amho. ¶mMo H$maU, ˶m§Zm g˶mMr OmU Zmhr. 14 ho gmao {‘iyZ Vw‘À¶mer H$Yrhr cT>Uma ZmhrV. nU ’$º$ VQ>~X§ r Agcoë¶m gwa{jV dñ˶m§VZy qH$dm q^VrÀ¶m ‘mJyZ, ˶m§À¶mV AmngmVM Vrd« ‘V^oX (d eÌwËd Amho). 714



715 gyah-59. Ac-hl Vwåhmcm Vo g§K{Q>V dmQ>VmV, nU ˶m§Mr ‘Zo EH$‘oH$m§nmgyZ Xþamdcocr AmhoV. ¶mMo H$maU, Vo cmoH$ ~wÕrMm dmna H$arV ZmhrV. 15 ¶m§Mr AdñWm ˶m cmoH$m§gmaIrM hmoUma, Á¶m§Zr AJXr ZOrH$À`m H$mimV Amnë¶m XþîH¥$˶m§Mr ’$io MmIcr AmhoV. Am{U ¶mZ§VaÀ¶m OrdZmV Va ˶m§À¶mgmR>r ’$ma Xþ:IXm¶r {ejm AQ>i Amho. 16 (¶m Xm§{^H$ cmoH$m§Mr) AdñWm ˶m g¡VmZmgmaIr Amho Omo ‘mUgmcm åhUVmo, "g˶mMm (H$Yrhr) ñdrH$ma H$ê$ ZH$mog.' ‘J Ooìhm ˶mcm g˶ ZmH$maUmam ~ZdyZ Q>mH$Vmo. Voìhm Vmo (˶mg) åhUVmo, "Vw¶mer ‘cm H$mhr XoU-o KoUo Zmhr, ‘cm Va gd© OJm§Mm nmcZH$Vm© Agcoë¶m A„mhMo ^¶ dmQ>V.o ' 17 AemàH$mao, eodQ>r Vo XmoÝhr g˶ ZmH$maUmao, ZaH$mÀ¶m AmJrV OmVrc, {OWo Vo H$m`‘ñdê$nr dmñVì¶ H$aVrc. H$maU A˶mMmar H¥$Ë`o H$aUmè¶m§À¶m dmQ>r AgoM ’$i ¶oV AgVo. 18 lÕmd§Vm§Zmo! A„mhMr OmU ~miJyZ (OrdZ ì¶VrV H$am). Am{U à˶oH$mZo Zoh‘r ¶m Jmoï>rH$S>o cj Úmdo H$s, ˶mZo (Amnë¶m AZ§VH$mcrZ OrdZmgmR>r) nwT>o H$m¶ nmR>{dco Amho. Va (Zoh‘r) A„mhMr OmU R>do Umao ~Zm. {Z:g§Xho A„mhcm Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, ˶mMr nyU© OmUrd Amho. 19 Am{U ˶m cmoH$m§gmaIo ~Zy ZH$m, Oo A„mhcm {dgaco, n[aUm‘r A„mhZohr Ago H$ê$Z Q>mH$co H$s, ˶m§Zm ñdV:MmM {dga nS>cm. hoM cmoH$ Amkm^§J H$aUmao (AnamYr) AmhoV. 20 ZaH$dmgr d ñdJ©dmgr XmoKo H$Xm{n g‘mZ hmoD$ eH$V ZmhrV. ñdJ©{ZdmgrM ¶e àmá H$aUmao cmoH$ AmhoV. 21 Oa Amåhr ¶m Hw$amUmg EImÚm nd©Vmda AdV[aV Ho$co AgVo, (Am{U ‘mUgmà‘mUo ˶mcmhr ~wÕr AgVr) Va Vwåhmcm {ZpíMVnUo Ago nmhm¶cm {‘imco AgVo H$s, Vmo A„mhÀ¶m ^¶mZo H$mogiV Amho Am{U ˶mMo VwH$S>-o VwH$S>o hmoV AmhoV. hr CXmhaUo gmXa H$aʶmMm CÔoe hm Amho H$s,



Hw$amU ‘mZdmZo ˶mda qMVZ H$amdo (d ˶mnmgyZ ~moY ¿¶mdo). 22 VmoM Amho A„mh, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶ Zmhr. VmoM Vo gd© OmUVmo, {OWn¶ªV H$moUmMrhr ~wÕr nmoMy eH$V Zmhr Am{U Vohr, Oo gdmªg‘moa CKS> Amho. Vmo ’$ma H$Zdmiy d X¶miy Amho. 23 VmoM Amho A„mh Á¶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶ Zmhr, Añgc g‘«mQ>, gd© àH$maÀ¶m CUonUmnmgyZ nyUn© Uo ‘wº$ Agm, gdmªMm ‘w{º$XmVm, gdmªZm gwajm àXmZ H$aUmam, gdmªMm gm§^miH$Vm©, gdmªda nyU© {Z¶§ÌU R>do Umam, gd©e{º$‘mZ, gdm}ƒ, gd© àH$maÀ¶m ñVwVrg nmÌ. Agm Amho A„mh. cmoH$ ˶mÀ¶mgmo~V BVam§Zm ˶mMo gh^mJr R>adVmV, ˶mnmgyZ Vmo nyUn© Uo Ag§~{§ YV Amho. 24 A„mh Amho, gdmªMm {Z‘m©Vm, à˶oH$ Jmoï>rMm àma§^H$Vm©, gd© aMZ|Mm aMZmH$ma, gd© {ZXm}f Aer JwU{deofUo Ho$di ˶mÀ¶mgmR>rM AmhoV. Oo H$mhr AmH$memV d n¥Ïdrda Amho, Vo gd© ˶mMoM ñVw{VJmZ H$arV AgVmV. Am{U VmoM gd©e{º$‘mZ Amho, Añgc ~w{Õ‘mZ Amho. 716



gyah-60. Ac-‘wåV{hZm Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr ‘m¶m d Vw‘À¶m eÌÿe§ r {‘ÌËdmMo g§~Y§ R>do y ZH$m. Vwåhr ˶m§À¶mà{V AmnwcH$s 춺$ H$aVm Am{U Vo ˶m g˶mg ZmH$maVmV Oo Vw‘À¶mH$S>o Amcoco Amho. ˶m§Zr Vwåhmcm d n¡J~§ amcm Ho$di ¶mgmR>r Kam§VZy ~mhoa Kmc{dco Amho H$s, Vwåhr Amncm nmcZH$Vm© Agcoë¶m A„mhda lÕm R>do Vm. Vwåhr (IamoIa) ‘m¶m ‘mJm©V à¶ËZm§Mr namH$mð>m (åhUOo {OhmX) H$aʶmgmR>r Am{U ‘mPr àgÞVm àmá H$aʶmgmR>r KaXma gmoS>cm Agmc Va ‘J H$go e³¶ Amho H$s, Vwåhr ˶m§Zm Jwá[a˶m ào‘mMo g§Xeo nmR>dZy Amnco {‘Ì ~Zdmc? Vwåhr Oo H$mhr cn{dVm Am{U Oo H$mhr àH$Q> H$aVm, ‘r gd© 1



717 gyah-60. Ac-‘wåV{hZm OmUyZ Amho. Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Omo H$moUr Ago H$aoc Vmo gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa {ZKyZ OmUma (ho Z¸$s). 2 ˶m§Zm Vw‘À¶mda {Z¶§ÌU àmá Pmco Va Vo Vw‘À¶mer eÌwËdmMm ì¶dhma H$aVrc. Am{U Vwåhmcm BOm nmoM{dʶmgmR>r Amnco hmV nwT>o gagmdVrc d Amnë¶m {O^m MmcdVrc, (åhUOo ‘mZ{gH$ d emar[aH$ Ìmg XoVrc). ˶m§Mr Va Aer Vrd« BÀN>m Amho H$s, Vwåhr Amnë¶m lÕoMm ˶mJ H$ê$Z Q>mH$mdm. 3 nU (Vwåhr Zoh‘r ho cjmV R>do m) H$s, Zm Vw‘Mo ZmVodmB©H$, Zm Vw‘Mr ‘wco ݶm¶mÀ¶m {Xder Vw‘À¶m H$m‘r ¶oVrc. Vmo (Ho$di Vw‘À¶m JwUm§À¶m AmYmamda) Vw‘À¶m‘ܶo ’¡$gcm gwZmdoc. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$arV AgVm, A„mh Vo gd© nmhV AgVmo. 4 (lÕmd§Vm§Zmo!) B~«mhr‘ d ˶mÀ¶m AZw¶m¶m§‘ܶo Vw‘À¶mgmR>r CËH¥$ï> AmXe© Amho. Ooìhm ˶m§Zr Amnë¶m cmoH$m§Zm åhQ>c,o "Amåhr Vw‘À¶mnmgyZ d Vwåhr A„mhcm gmoS>y Z Á¶m§Mr CnmgZm H$aVm, ˶m§À¶mnmgyZ ñdV:cm AcJ H$arV AmhmoV. Am{U Vwåhr Á¶mda {dídmg R>do Vm, Amåhr ˶m gdmªZm ZmH$maV AmhmoV, `mnwT>o AmVm Vw‘À¶m d Am‘À¶m Xaå¶mZ eÌwËd d {VañH$ma Vmon¶ªV amhrc, Omon¶ªV Vwåhr EH$‘od Aem A„mhda lÕm YmaU H$arV Zmhr.' nU (¶mg AndmX Ho$di) B~«mhr‘Mo Vo dº$ì¶ hmoV,o Oo ˶mZo (Amnë¶m d{S>cm§er Xÿa OmVmZm {Xco hmoVo H$s,) "‘r Vw¶mgmR>r (A„mhH$S>)o j‘m¶mMZm H$aoZ, nU Vw¶mg§~Y§ mZo A„mhg‘moa ‘mPo H$mhrhr MmcUma Zmhr.' ˶m§Zr (A„mhH$S>)o àmW©Zm Ho$cr "ho à^y! Amåhr Vw¶mda Amncm ^adgm R>do cm Amho. Am{U Amåhr Vw¶mH$S>Mo dicmo AmhmoV. Am{U (eodQ>r) Amåhmcm Vw¶mH$S>Mo naV ¶m¶Mo Amho. 5 ho à^y! Amåhmcm g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m narjoMo gmYZ ~Zdy ZH$mog. ho à^y! Amåhmcm j‘m H$a. IamoIa, VyM gd©e{º$‘mZ Amhog, Añgc ~w{ÕdmZ Amhog.' 6 (lÕmd§Vm§Zmo!) ˶m§À¶m ê$nmZo Vw‘À`mg‘moa {ZpíMVnUo EH$ CÎm‘ AmXe© Amho. nU AmXe© ˶m



Hw$amU ‘mUgmgmR>r Omo A„mhH$Sy>Z ¶mZ§VaÀ¶m OrdZmg§~Y§ mZo (em~mgH$s àmá H$aʶmMr) Amem ~miJyZ Amho. Am{U Omo H$moUr ¶mH$S>o nmR> XmIdrc (˶mZo ho cjmV R>do mdo H$s,) A„mh Iè¶m AWm©Zo AmË‘{Z^©a (d ñd¶§nUy )© Amho. gd© àH$maÀ¶m ñVwVrg nmÌ Agm Ho$di VmoM Amho. 7 (nU) Agohr e³¶ Amho H$s, A„mh Vw‘À¶m d ˶m cmoH$m§À¶m‘ܶo gcmoIm {Z‘m©U H$aoc, Á¶m§À¶mer Vw‘Mo eÌwËd hmoV.o A„mh H$mhrhr H$aʶmg g‘W© Amho. Am{U A„mh A˶§V j‘merc d X¶miy Amho. 8 A„mh Vwåhmcm ˶m ({~Ja lÕmd§V) cmoH$m§er göX¶ d ݶm¶nydH© $ ì¶dhma H$aʶmnmgyZ ‘ZmB© H$arV Zmhr, Á¶m§Zr Y‘m©À¶m ~m~VrV Vw‘À¶mer ¶wÕ nwH$macoco Zmhr qH$dm Vwåhmcm Vw‘À¶m ‘mV¥^‘y rVyZ hþgH$mdyZ cmdʶmV gh^mJr Pmcoco ZmhrV. (Vwåhr ˶m§À¶mer ݶm¶nydH© $ ì¶dhma H$am) H$maU A„mhcm ݶm¶nydH© $ ì¶dhma H$aUmao cmoH$ {චAmhoV. 9 A„mh ’$º$ ˶m cmoH$m§er {‘ÌËdmMo g§~Y§ ñWm{nV H$aʶmg Vwåhmcm ‘ZmB© H$aVmo, Á¶m§Zr Ho$di Vw‘À¶m lÕocm H$maU ~ZdyZ Vw‘À¶mer ¶wÕ nwH$maco Am{U Vw‘À¶m ‘mV¥^‘y rVyZ Vwåhmcm KmcdyZ cmdco qH$dm Vw‘À¶m{déÕ Ago H$aUmè¶m§Zm ‘XV Ho$cr. Am{U Oo H$moUr Aem cmoH$m§er {‘ÌËd (d AmnwcH$sMo) g§~Y§ ñWm{nV H$aVrc, VoM cmoH$ Iao A˶mMmar AmhoV. 10 lÕmd§Vm§Zmo! Ooìhm lÕmd§V {ó¶m ñdXoe ˶mJ H$ê$Z Vw‘À¶mH$S>o ¶oVrc, Voìhm ˶m§Mr (ZrQ>) Mm¡H$er H$am. A„mhcm ˶m§À¶m lÕoMr nyU© OmUrd Amho. Ooìhm Vwåhmcm AmT>iZy ¶oBc © H$s, ˶m lÕmd§V AmhoV, Voìhm ˶m§Zm lÕmhrZ cmoH$m§H$S>o naV nmR>dy ZH$m. Zm ˶m {ó¶m ({ddmh-g§~Y§ mÀ¶m Ñï>rZo AmVm) ˶m§À¶mgmR>r d¡Y AmhoV, Zm Vo ¶m {ó`m§gmR>r d¡Y AmhoV. VargwÕm ˶m lÕmhrZ nVtZr (nËZr åhUyZ ñdrH$ma H$aVmZm) Or ‘haMr a¸$‘ {Xcr hmoVr, Vr ˶m§Zm naV H$am. Am{U (lÕmd§Vm§Zmo!) Vwåhr ˶m§Zm 718



719 gyah-60. Ac-‘wåV{hZm ‘haMr a¸$‘ XoD$Z ˶m§À¶mer {ddmh~Õ Pmë¶mg H$mhr Amjonmh© Zmhr. VgoM Vwåhr lÕmhrZ {ó`m§er {ddmh~§YZ H$m¶‘ R>do y ZH$m. Am{U Or ‘haMr a¸$‘ Vwåhr ˶m§Zm {Xcr hmoVr, ˶mMr ˶m§À¶mH$S>o ‘mJUr H$am. Am{U lÕmhrZ cmoH$m§Zrhr ‘haÀ¶m aH$‘onmoQ>r Oo H$mhr {Xco hmoV,o ˶mMr Vw‘À¶mH$S>o ‘mJUr H$amdr. hm A„mhMm {ZU©¶ Amho. Vmo Vw‘À¶m‘ܶo (ݶm¶nydH© $) {ZU©¶ H$arV AgVmo. H$maU A„mh gd© H$mhr OmUUmam d ~w{Õ‘mZ Amho. 11 Oa Vw‘À¶m nËZtn¡H$s H$moUr Vwåhmcm gmoS>y Z lÕmhrZm§H$S>o naV Joë¶mg, d (Vo Vw‘Mr a¸$‘ XoV ZgVrc) Am{U (lÕmhrZ cmoH$m§nH¡ $s Á¶m§Zm) a¸$‘ XoʶmMr Vwåhmcm VgcrM nmir Amë¶mg, Á¶m cmoH$m§À¶m nËZr {VH$S>o Joë¶m AmhoV, ˶m§Zm Or ˶m§Zr {Xcr hmoVr VodT>r a¸$‘ MwH$Vr H$am. Am{U ˶m A„mhMo ^¶ ~miJm Á¶mÀ¶mda Vwåhr {dídmg R>do Vm. 12 n¡J~§ a! Ooìhm lÕmd§V {ó¶m ¶m Jmoï>t{df¶r Vw‘À¶mH$S>o à{Vkm H$aʶmgmR>r ¶oVrc H$s, ˶m (¶mnwT>)o H$moUmcmhr A„mhMo g‘H$j R>a{dʶmMo (AnH¥$Ë`) H$aUma ZmhrV, ˶m Mmoar H$aUma ZmhrV, ì¶{^Mmar H¥$˶mV gh^mJr hmoUma ZmhrV, Amnë¶m An˶m§Mr h˶m H$aUma ZmhrV Am{U ˶m OmUrdnydH© $ H$moUmdahr ImoQ>m Xmof aMÊ`mÀ`m H¥$˶mV gm‘rc hmoUma ZmhrV. Am{U Mm§Jë¶m Jmoï>tÀ¶m ~m~VrV Vw‘Mr Adkm H$aUma ZmhrV. (¶m{df¶r ˶m à{Vkm H$arV AgVrc, Va) ˶m§À¶mer à{Vkm ¿¶m. Am{U ˶m§À¶mgmR>r A„mhH$S>o j‘m¶mMZm H$am. {ZpíMVM, A„mh A˶§V j‘merc d X¶miy Amho. 13 B‘mZYmaH$m§Zmo! ˶m cmoH$m§er (H$moU˶mhr àH$mao) ‘¡Ìr H$ê$ ZH$m, Á¶m§Zm A„mhZo qZÚ R>a{dcoco Amho. Vo ¶mZ§VaÀ¶m OrdZmg§~Y§ mZo H$gcrhr Amem ~miJyZ ZmhrV, Á¶mà‘mUo g˶ ZmH$maUmao (‘¥V cmoH$) Amnë¶m H$~at‘ܶo {Zame AdñWoV nS>cc o o AmhoV.



720



Hw$amU



gyah-61. Ag-gµâµ’$ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Oo H$mhr AmH$memV Amho d Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho, Vo gd© A„mhMoM ñVw{VJmZ H$arV AgVmV, VmoM gdmªda {Z¶§ÌU R>do Umam Amho, Añgc ~w{ÕdmZ Amho. 2 lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr ~mocVm EH$ Am{U H$aVm XwgaoM Ago H$m? (Vwåhr Amnë¶m AmMma d {dMmamV ’$aH$ H$m H$aVm?) 3 A„mhÀ¶m ZOaoV Vw‘Mo Ago H¥$˶ A˶§V A{චAmho H$s, ~mocm¶Mo EH$ Am{U H$am¶Mo XþgaoM. 4 A„mhcm Va Vo cmoH$ {චAmhoV, Oo ˶mÀ¶m H$m¶m©gmR>r n§{º$~Õ hmoD$Z cT>VmV, OUy Vo gd© EH$ ‘O~yV Aer q^V AmhoV. 5 (Am{U Vr doi AmR>dm) Ooìhm ‘ygmZo Amnë¶m cmoH$m§Zm åhQ>c,o "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! Vwåhr ‘cm Ìmg H$m XoVm, Ooìhm Vwåhr ho OmUyZ AmhmV H$s, ‘r Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amcocm A„mhMm n¡J~§ a Amho.' ‘J Ooìhm ˶m§Zr gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa OmUo ng§V Ho$co. Voìhm A„mhZohr ˶m§À¶m öX¶m§Zm g˶mnmgyZ Xÿa H$ê$Z Q>mH$co. H$maU A„mh Amkm^§J H$aUmè¶m cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdrV ZgVmo. 6 (AgoM Voìhmhr KS>c)o Ooìhm ‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grhZo åhQ>c,o "BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zmo! ‘r Vw‘À¶mH$S>o A„mhH$Sy>Z nmR>{dcocm n¡J~§ a Amho; ‘m¶mnyduÀ¶m Vm¡amV ¶m J«W§ mn¡H$s Oo g˶ ~mH$s am{hcoco Amho, ˶mg à‘m{UV H$aUmam (‘r) Amho. VgoM Vwåhmcm EH$m n¡J~§ am{df¶r ew^dmVm© XoVmo Amho, Omo ‘m¶mZ§Va ¶oBc © . Á¶mMo Zmd Ah‘X Agoc.' Am{U Ooìhm Vmo ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo gd© ñnï> à‘mU KoD$Z Amcm, Voìhm Vo åhUmco, "hr Ho$di OmXÿ Amho.' 7 Am{U ˶mÀ¶mnojm A{YH$ Xþï> ‘mUyg H$moU Agy eH$Vmo, Á¶mcm, A„mhcm g‘{n©V Aer OrdZnÕVr (åhUOoM Bñcm‘)H$S>o ¶oʶmMo AmdmhZ Ho$co OmV 1



721 gyah-61. Ag-gµâ’µ $ AgVmZmhr, Vmo A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMV AgVmo. nU A„mh A˶mMmar cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdrV ZgVmo. 8 Vo Amnë¶m Vm|S>mÀ¶m ’w$H§ $aoZo A„mhMm àH$me {dPdyZ Q>mHy$ BpÀN>VmV. nU A„mh Amncm àH$me nyUn© Uo gd©Ì nga{dë¶m{edm¶ amhUma Zmhr. ‘J g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm ¶m~Ôc {H$VrH$m dmB©Q> dmQ>Zo m. 9 ˶mZoM Amnë¶m n¡J~§ amcm ‘mJ©Xe©Z Am{U g˶Y‘© ¶m§À¶mgh nmR>{dco Amho, ¶m CÔoemZo H$s, g˶Y‘m©cm BVa gd© Y‘mªda (d¡Mm[aH$) à^wËd àmá H$ê$Z Úmdo, ‘J Vo AZoH$o ídadmÚm§Zm {H$VrH$m A{චdmQ>V Zmhr. 10 (n¡J~§ a! cmoH$m§Zm gm§Jm,) lÕmd§Vm§Zmo! ‘r Vwåhmcm Aem ’$m¶ÚmÀ¶m gm¡Úm{df¶r ‘mJ©Xe©Z H$ê$ H$m, Omo Vwåhmcm Xþ:IXm¶r {ejonmgyZ dmMdy eH$Vmo? 11 (Vmo hm H$s,) Vwåhr A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amda {dídmg R>do Umao ~Zm Am{U A„mhÀ¶m ‘mJm©V Amnco YZ d àmU ¶m§À¶mgh à¶ËZm§Mr namH$mð>m (åhUOoM {OhmX) H$am. Vwåhmcm ho g‘OV Agoc, Va ¶mV Vw‘Mo ({ZpíMVnUo) ^co Amho. 12 (Vwåhr Ago Ho$ë¶mg) A„mh Vw‘À¶m MwH$m ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c. Am{U Vwåhmcm Aem ~mJm§‘ܶo àdoe XoBc © . Á¶mVyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh (Zoh‘r) dmhV AgVrc. VgoM amhʶmgmR>r gwX§ a Kao Vmo XoBc © , Or (Kao) emídV d gwIXm¶r ~mJm§‘ܶo AgVrc. hoM gd©lðo > ¶e Amho. 13 (˶m gdmªgh) Vw‘À¶mda (¶m OJmVhr) AmUIr EH$ H¥$nm Vmo H$aoc, Á¶mMr Vwåhr A{^cmfm ~miJyZ AmhmV.__ A„mhH$Sy>Z {‘iUmao gmhmæ¶ Am{U cdH$aM {dO¶mMr àmár. (n¡J~§ a! ¶m{df¶r) lÕmd§Vm§Zm ew^dmVm© XoD$Z Q>mH$m. 14 lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr (˶mà‘mUo) A„mhMr ‘XV H$aUmao ~Zm, Á¶mà‘mUo ‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grhZo Amnë¶m AZw¶m¶m§Zm åhQ>co hmoV,o "A„mhH$S>o (cmoH$m§Zm ~mocmdʶmÀ¶m) H$m¶m©V H$moU ‘mPr ‘XV H$aoc?' ˶mÀ¶m AZw¶m¶m§Zr CÎma {Xco hmoV,o "Amåhr A„mhMr ‘XV H$aʶmgmR>r V¶ma AmhmoV.' Voìhm BòmB©cÀ¶m ‘wcm§nH¡ $s (åhUOo Á¶y cmoH$m§nH¡ $s) H$mhtZr ˶mÀ¶mda {dídmg R>do cm Am{U



Hw$amU H$mhtZr ZH$ma {Xcm. ‘J Amåhr lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Mr ˶mÀ¶m eÌyÀ§ ¶m {déÕ ‘XV Ho$cr, n[aUm‘r Vo {dO¶r Pmco. 722



gyah-62. Ac-Ow‘wAm Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho, Vo gd© A„mhMo ñVw{VJmZ H$arV AgVmV. VmoM Añgc g‘«mQ> Amho, gd© C{Udm§nmgyZ ‘wº$ Agm, gd©e{º$‘mZ Amho, ~w{Õ‘mZ Amho. 2 ˶mZoM {Zaja (Cå‘r) cmoH$m§‘ܶo ˶m§À¶m‘YyZM EH$ n¡J~§ a C^m Ho$cm, Omo ˶m§Zm ˶mMo (åhUOo A„mhMo) g§Xeo EoH$drV AgVmo. Am{U (‘mZ{gH$Ñï²>¶m) ˶m§Mo ewÕrH$aU H$aVmo. Am{U ˶m§Zm J«W§ d ehmUnUmMo YS>o XoV AgVmo. Vo ¶mnydu ñnï>[a˶m dmQ> MwH$coco hmoV.o 3 (‘¸o$Vrc {Zajam§ì¶{V[aº$) BVa cmoH$m§H$S>ho r (hm g§Xeo nmoM{dʶmMr ˶mÀ¶mda O~m~Xmar Amho), Vo cmoH$ Á¶m§Mm (¶m ‘¸$mdmgr¶m§er) AÚmn g§~Y§ Amcocm Zmhr. VmoM gd©e{º$‘mZ Amho Am{U Añgc ~w{ÕdmZ Amho. 4 hr (n¡J~§ ar) A„mhMr H¥$nm hmo¶, Vmo BpÀN>Vmo ˶mg, Vr àXmZ H$aVmo. A„mh Agr‘ H¥$nmd§V Amho. 5 Á¶m cmoH$m§À¶m ({eamda) Vm¡amV (¶m A„mhÀ¶m) J«W§ mMr O~m~Xmar gmondʶmV Amcr hmoVr, nU ˶m§Zr Vr O~m~Xmar (J§^raVmnydH© $) noccr Zmhr. ˶m§Mr VwcZm ˶m JmT>dmer Ho$cr OmD$ eH$Vo, Omo nwñVH$m§Mo AmoPo dmhÿZ ZoV Amho. (IamoIa,) {H$Vr dmB©Q> Cn‘m Amho, ˶m cmoH$m§gmR>r Á¶m§Zr A„mhÀ¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco (˶mH$S>o dmB©Q>[a˶m Xþcj © Ho$co)! A„mh Aem A˶mMmar 6 cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdV ZgVmo. (n¡J~§ a! Á¶y cmoH$m§Zm) gm§Jm, "ho Á¶y cmoH$m§Zmo! Vwåhmcm dmQ>V Agoc H$s, Vwåhr BVam§nj o m A„mhcm gdm©{YH$ {චAmhmV, Am{U Vw‘À¶m ¶m dmQ>ʶmV H$mhr g˶Vm Agoc Va Vwåhr (cdH$amV 1



723 gyah-62. Ac-Ow‘A w m 7 cdH$a) ‘aʶmMr A{^cmfm ~miJm¶cm hdr.' nU (n¡J~§ a!) ˶m§À¶m hmVm§Zr Or (Xþî)H¥$˶o Amnë¶m nwT>o nmR>dcocr AmhoV, ˶m H$maUm‘wio Vo H$Yrhr Aer A{^cmfm ~miJUma ZmhrV. A„mh Anamܶm§Zm Mm§Jco AmoiIyZ Amho. 8 ˶m§Zm gm§Jm, "Á¶m ‘¥Ë`ynmgyZ Vwåhr Xÿa niV AmhmV, Vmo Vw‘À¶mda AQ>i[a˶m ¶oUma Amho. Voìhm Vwåhmcm ˶m (A„mh)g‘moa hOa Ho$co OmB©c, Omo Vo gd© OmUVmo {OWn¶ªV H$moUmMrhr ~wÕr nmoMy eH$V Zmhr Am{U Vohr, Oo gd© OmUVmV. Voìhm Vmo Vwåhmcm ˶m H$m‘m§er AdJV H$aoc, Or Vwåhr H$arV hmoVm.' 9 B‘mZYmaH$m§Zmo! Ooìhm Vwåhmcm (gmám{hH$ àmW©ZHo $[aVm) O‘m hmoʶmÀ¶m {Xder (åhUOo ewH$« dmar) Z‘mµOmgmR>r ¶oʶmMo AmdmhZ Ho$co OmB©c, Voìhm A„mhMo (Z‘mµOê$nr) ñ‘aU H$aʶmgmR>r gd© IaoXr-{dH«$sMo ì¶dhma ~§X H$ê$Z (àmW©ZmJ¥hmH$S>)o {ZKm. Vwåhmcm ho g‘OUma Agoc, Va ¶mV Vw‘Mo © , Voìhm A„mhÀ¶m H¥$noÀ¶m ñdV:Mo ^co Amho. 10 ‘J Ooìhm Z‘mµO nyU© hmoBc emoYmW© (˶mÀ¶m O{‘Zrda) (nm{hOo {VH$S>)o ngê$Z Om. nU A„mhMr à˶oH$ àg§Jr AmR>dU H$arV amhm. ¶mgmR>r H$s, Vwåhr ¶eñdr ìhmdo. 11 (nU n¡J~§ a!) (H$mhr cmoH$m§À¶m ~m~VrV KQ>Vo ‘mÌ ¶mÀ¶m CcQ>) Ooìhm ˶m§Zm H$mhr IaoXr-{dH«$sMm àH$ma qH$dm H$a‘UwH$sMm àH$ma hmoV Agë¶mMo AmT>iVo Va Vwåhr (àdMZ H$arV AgVmZm) Vwåhmcm C^o gmoS>y Z ˶mH$S>o niV gwQ>VmV. ˶m§Zm gm§Jm, "Oo A„mhnmer Amho, Vo H$moU˶mhr IaoXr{dH«$sÀ¶m dñVynj o m d H$a‘UwH$snojm loð> Amho. Am{U A„mh gdm}ËH¥$ï> CnOr{dH$m àXmZ H$aUmam Amho.'



724



Hw$amU



gyah-63. Ac-‘wZm{’$µHy$Z Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. (n¡J~§ a!) Ooìhm Xm§{^H$ cmoH$ Vw‘À¶mH$S>o ¶oVmV, Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhr Aer gmj XoVmo H$s, Vwåhr {Z:g§Xho A„mhMo n¡J~§ a AmhmV.' A„mh OmUVmo H$s, Vwåhr {Z:g§Xho ˶mMo n¡J~§ a AmhmV. Am{U A„mh ¶m Jmoï>rMr gmj XoVmo H$s, ho Xm§{^H$ ImoQ>o ~mocUmao AmhoV. 2 ˶m§Zr (ImoQ>o ~mocʶmMm CÚmoJ H$aʶmgmR>r) Amnë¶m enWm§Zm T>mc ~Z{dcoco Amho. Am{U Vo (˶mÛmao) cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ namd¥Îm H$arV AgVmV. Oo Vo H$arV AmhoV, IamoIa ’$ma dmB©Q> Amho. 3 (Vo Xm§{^H$) AemàH$mao ~Zco H$s, ˶m§Zr gwédmVrcm (dada) lÕm YmaU Ho$cr, nU (‘Zmo‘Zr) Vo g˶ ZmH$maVmV (d Vo ˶m§À¶m H¥$˶m§VZy hr {XgyZ ¶oV)o , (n[aUm‘r A„mhZo) ˶m§Mr ‘Zo (g˶mÀ¶m àdoemgmR>r) grc~§X H$ê$Z Q>mH$cr. AmVm ˶m§Zm g˶ C‘OVM Zmhr. 4 AmVm Ooìhm Vwåhr ˶m§Zm nmhVm, ˶m§Mo Xe©Zr ê$n Vwåhmcm Mm§Jco dmQy> eH$Vo. Am{U Ooìhm Vo ~mocVmV, Voìhm Vwåhr ˶m§Mo ~mocUo cjnydH© $ EoH$Vm. (nU Vo Vw‘À¶mg‘moa Ago ~gVmV) OUy q^Vrcm Q>Ho $dyZ C^o Ho$coco cmH$S>mMo Am|S>H$o AmhoV, à˶oH$ OmoamMr AmdmO ˶m§À¶mM{déÕ (H$mhrVar) Agë¶mMo ˶m§Zm dmQ>V.o ho (Y‘m©Mo Iao) eÌy AmhoV, Va ¶m§À¶mnmgyZ (Zoh‘r) gmdY amhm. ˶m§À¶mda A„mhMm àH$mon hmodmo! Vo Hw$R>o ^cVrH$S>o OmV AmhoV! 5 H$maU Ooìhm ˶m§Zm åhQ>co OmVo, "¶m, n¡J~§ a Vw‘À¶mgmR>r A„mhH$S>o j‘m¶mMZm H$aoc.' Voìhm Vo (ZH$ma Xe©drV) Amncr S>mHo $s hmcdVmV. Am{U Vwåhr ˶m§Zm nmhmc, ‘JéarMo àXe©Z H$arV {VWyZ {ZKyZ OmVmV. 6 Vwåhr ˶m§À¶mgmR>r (A„mhH$S>)o j‘m¶mMZm H$am qH$dm H$ê$ ZH$m, XmoÝhr Jmoï>r gma»¶m AmhoV. (H$maU n[aUm‘ eÿÝ`M Agoc). A„mh ˶m§Zm H$Xm{n j‘m H$aUma Zmhr. 1



725



H$maU A„mh {dÐmohr cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdV ZgVmo. 7 hoM Vo AmhoV, Oo (Amnë¶m gmWrXmam§Zm) åhUVmV, "Oo cmoH$ A„mhÀ¶m n¡J~§ amgmo~V AmhoV, ˶m cmoH$m§da (Amnco YZ) IM© H$ê$ ZH$m, (n[aUm‘r) ˶m§Mr JmoMr hmoD$Z Vo (n¡J~§ amMr) gmW gmoS>y Z XoVrc.' nU ¶m Xm§{^H$ cmoH$m§Zm ho ‘mhrV Zmhr H$s, AmH$me d n¥ÏdrMo gd© I{OZo, A„mhÀ¶m ‘mcH$sMo AmhoV. 8 Am{U Vo åhUVmV, "Amåhr ‘{XZocm naVë¶mZ§Va, (Amåhr) VoWrc gdm©{YH$ gÝ‘mZZr` cmoH$, VoWZy ˶m gdm©V VwÀN> Aem cmoH$m§Zm {ZpíMVnUo hmH$cyZ cmdy.' nU ¶m Xm§{^H$ cmoH$m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmU Zmhr H$s, gd© àH$maMo ‘mZ-gÝ‘mZ A„mhgmR>r Amho, ˶mÀ¶m n¡J~§ amgmR>r Amho d lÕmd§Vm§gmR>r Amho. 9 lÕmd§Vm§Zmo! Vw‘Mr YZg§nÎmr d Vw‘Mr ‘wco Vwåhmcm A„mhÀ¶m AmR>dUrnmgyZ T>iʶmg H$maUr^yV R>am¶cm ZH$mo. Am{U Á¶mcm ¶m Jmoï>r (A„mhÀ¶m ñ‘aUmnmgyZ {dM{bV H$aVrc) Va AgoM cmoH$ (eodQ>r) Zme nmdUmao AgVrc. 10 Am{U Amåhr Vwåhmcm Oo H$mhr {Xcoco Amho, ˶mVyZ Vw‘À¶mn¡H$s EImÚmcm ‘¥Ë¶y ¶oʶmnydu ˶mZo IM© H$amdo. ‘J Vmo åhUy cmJoc, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! Vy ‘cm AmUIr H$mhr H$mi Cg§V H$m Zmhr {Xcrg? H$s, ‘r XmZH$m¶© Ho$co AgVo Am{U gXmMmar cmoH$m§nH¡ $s Pmcmo AgVmo.' 11 nU A„mh H$moUmcmhr ˶mMr {Z¶V doi ¶oD$Z R>no ë¶mda Cg§V XoV ZgVmo. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, A„mh Vo gd© OmUVmo.



gyah-64. AV-VµJm~yZ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Oo H$mhr AmH$memV Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho, Vo gd© A„mhMo ñVw{VJmZ H$arV AgVmV. gd©Ì ˶mMrM gÎmm Amho __ d gd©Ì ˶mMrM 1



Hw$amU ñVwVr Amho. Am{U gd© dñVw‘mÌm§da ˶mcmM nyU© {Z¶§ÌU àmá Amho. 2 ˶mZoM Vwåhm (gdmªZm) {Z‘m©U Ho$co, ‘J Vw‘À¶mV H$mhr g˶ ZmH$maUmao Va H$mhr g˶ ñdrH$maUmao(lÕmd§V)AmhoV. Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, ˶mda A„mh (Zoh‘r) ZOa R>do Zy AgVmo. 3 ˶mZoM AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Zm C{MV CÔoemg{hV {Z‘m©U Ho$coco Amho. Am{U ˶mZo Vwåhmcm AmH$ma {Xcm, CÎm‘ AmH$ma {Xcm. Am{U ˶mÀ¶mH$S>Mo Vwåhm gdmªZm naV Om¶Mo Amho. 4 Oo H$mhr AmH$memV Amho d Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho, Vo gd© Vmo OmUVmo. VgoM Vmo Vwåhr Oo cndVm d Oo àH$Q> H$aVm Vohr OmUVmo. H$maU A„mhcmM (cmoH$m§À¶m) ‘ZmV H$m¶H$m¶ Amho, ¶mMo nyU© kmZ Amho. 5 Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr OmUrd Pmcr Zmhr H$m, Á¶m§Zr ¶mnydu g˶ ZmH$maʶmMo (AnH¥$Ë`) Ho$co? ‘J Amnë¶m H$‘mªMr ’$io MmIcr. Am{U (¶mZ§VaÀ¶m OrdZmV) Va ˶m§À¶mgmR>r (¶mhÿZhr) H$R>mao {ejm Amho. 6 Ago (nwÝhm-nwÝhm) ¶mgmR>r (KS>c)o , H$maU ˶m§À¶mH$S>o ˶m§Mo n¡J~§ a g˶mMo gd© ñnï> à‘mU KoD$Z Amco. nU (n¡J~§ amà{V Zoh‘r) ˶m§Mm à{VgmX AgmM hmoVm H$s, hr (Am‘À¶mgmaIr Agcocr) ‘mUgo Amåhmcm ‘mJ©Xe©Z H$aUma AmhoV? AemàH$mao ˶m§Zr g˶mg ZH$ma {Xcm Am{U ˶mH$S>o nmR> {’$adcr. Am{U A„mhcm Aem cmoH$m§Mr JaO Zmhr. Vmo (IamIwam) AmË‘{Z^©a Amho. gd© àH$maÀ¶m ñVwVrg (gX¡d) nmÌ Agm. 7 g˶ ZmH$maUmao Agm Xmdm H$aVmV H$s, ˶m§Zm nwÝhm {Od§V H$ê$Z CR>{dco OmUo e³¶M Zmhr. (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘m¶m nmcZH$˶m©Mr enW, Vwåhmcm nwÝhm {Od§V H$ê$Z Adí¶ CR>{dco OmB©c, ‘J Vwåhmcm Vwåhr Oo-Oo H$aV hmoVm, ˶mMo Xe©Z KS>{dco OmB©c. hr A„mhgmR>r AJXr gmonr Jmoï> Amho.' 8 åhUyZ (cmoH$m§Zmo!) A„mhda d ˶mÀ¶m n¡J~§ amda Am{U Omo gÝ‘mJ© XmIdUmam àH$me Amåhr àH$Q> Ho$cm Amho ˶mda {dídmg R>do Umao 726



727 gyah-64. AV-VµJm~yZ 9 ~Zm. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho. Ooìhm Vmo Vwåhmcm ˶m EH$Ì H$aʶmÀ¶m {Xder EH${ÌV H$aoc. hmM {Xdg (Iè¶m AWm©Z)o O¶ d namO¶mMm {Xdg Agoc. Omo H$moUr lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} Ho$cocm Agoc, A„mh Aem ‘mUgmMr dmB©Q> H¥$˶o ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c. Am{U ˶mg Aem ~mJm§V àdoe XoBc © , {OWo nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh (Zoh‘r) dmhV AgVrc. (Ago cmoH$) {VWo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. hoM Amho Añgc ¶e. 10 Á¶m cmoH$m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm Am{U Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dco, AgoM cmoH$ ZaH$dmgr AgVrc. Vo {VWo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. hoM gdm©V dmB©Q> {R>H$mU Amho (amhʶmMo)! 11 (cmoH$m§Zmo!) Vw‘À¶mda H$moUVrhr AmnÎmr A„mhÀ¶m nadmZJr{edm` ¶oD$ eH$V Zmhr. Am{U Omo H$moUr A„mhda ÑT> {dídmg R>do Vmo, A„mh ˶mÀ¶m A§V:H$aUmg ¶mo½¶ ‘mJ© XmIdVmo. A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo n[anyU© kmZ Amho. 12 Vwåhr A„mhMo AmkmnmcZ H$am d n¡J~§ amMo AmkmnmcZ H$am. ‘J Oa Vwåhr (¶m g§Xeo mH$S>)o Xþcj © H$amc Va Am‘À¶m n¡J~§ amda (g§Xeo ) ñnï>nUo nmohmoM{dʶmn{cH$S>o Aݶ O~m~Xmar Zmhr. 13 A„mh __ ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶ Zmhr. Am{U {dídmg R>do Umè¶m§Zm ˶mÀ¶mdaM {dídmg R>do m¶cm hdm. 14 lÕmd§Vm§Zmo! Vw‘À¶m nËZr d Vw‘Mr ‘wco ¶m§À¶mn¡H$s H$mhr (Y‘m©À¶m ~m~VrV) Vw‘Mo eÌy AmhoV. Va Vwåhr ˶m§À¶mnmgyZ gmdY amhm. nU Oa Vwåhr ˶m§À¶m MwH$m§H$S>o Xþcj © H$amc Am{U ˶m§À¶mà{V X¶m XmIdmc d ˶m§Zm ‘m’$ H$amc, Va A„mh(XoIrb) ’$ma j‘m H$aUmam d X¶m H$aUmam Amho. 15 (cmoH$m§Zmo!) Vw‘Mr YZg§nÎmr d Vw‘Mr An˶o ¶m Jmoï>r Vw‘Mr H$gmoQ>r nmhʶmMo gmYZ Amho Am{U (‘mUgmcm Oo-Oo hdo, Vo Iè¶m AWm©Z)o A„mhH$S>Mo àmá hmoUma Amho. 16 Va (lÕmd§Vm§Zmo!) Zoh‘r A„mhMr OmU R>do Zy (OrdZ ì¶VrV



Hw$amU H$aʶmgmR>r) à¶ËZerc amhm. (Oo gm§{JVco OmVo Vo) EoH$m d AmkoMo nmcZ H$am d (˶mÀ¶m H$m¶m©gmR>r) IM© H$am. ¶mV Vw‘Mo ñdV:Mo ^co Amho. Oo cmoH$ H¥$nZVoÀ¶m (d cmcgoÀ¶m) Amhmar OmʶmnmgyZ gwa{jV am{hco. Va AgoM cmoH$ ¶eñdr R>aUmao AmhoV. 17 Oa Vwåhr A„mhcm CXmaVmnydH© $ H$O© Úmc Va Vmo ˶mV Vw‘À¶mgmR>r {H$˶oH$ nQ>rZo dmT> H$aoc. Am{U Vmo Vw‘À¶m MwH$m ‘m’$ H$aoc. H$maU A„mh hm (Amnë¶m Xmgm§à{V) ’$ma JwUJ«mhH$ Amho d ’$ma g{hîUy Amho. 18 Vmo Vo gd© OmUVmo, {OWn¶ªV H$moUmMrhr ~wÕr nmoMy eH$V Zmhr Am{U Vohr, Oo gd© OmUVmV. VmoM gd©e{º$‘mZ d Iam ~w{ÕdmZ Amho. 728



gyah-65. AV-VcmµH$ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. n¡J~§ a! Ooìhm Vw‘À¶mn¡H$s H$moUrhr Amnë¶m nËZtZm KQ>ñ’$moQ> (VcmµH$) XoBc © Va (˶mZo) ˶m§Zm ˶m§À¶m ñdÀN>VÀo ¶m (åhUOo ‘m{gH$ nmir Zgcoë¶m) H$mimV VcmµH$ Úmdm. Am{U ˶m H$mimMr JUZm H$miOrnydH© $ H$am. Am{U Amncm nmcZH$Vm© Agcoë¶m A„mhg‘moa (Om~ XoʶmMr gX¡d) OmU R>do m. (VcmµH$Mr à{H«$¶m nyU© hmoBn© ¶ªV) ˶m§Zm ˶m§À¶m KamVyZ H$mTy> ZH$m. VgoM ˶m§Zrhr Ka gmoSy>Z OmD$ Z¶o. nU ’$º$ ˶m§Zr Oa CKS>-CKS> H$mhr {Zc©‚mnUmMo H¥$˶ Ho$coco Agoc (Va ˶m§Zm Kam~mhoa Kmcdy eH$Vm). ¶m A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm AmhoV Am{U Omo H$moUr A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm ^§J H$aoc, Va Vmo ñdV:daM Aݶm¶ H$aUmam Amho. (ho ‘mUgm!) Vy OmUV Zmhrg H$s, A„mh ˶mZ§Va H$Xm{MV H$mhr ZdrZ (H$ë`mUH$mar) pñWVr {Z‘m©U H$aoc. 2 ‘J ˶m§À¶m àVrjoMr ‘wXV nyU© Pmë¶mZ§Va, ˶m§Zm gÝ‘mZmZo R>do Zy ¿¶m qH$dm gÝ‘mZmZo gmoS>y Z Úm. Am{U 1



729 gyah-65. AV-VcmµH$ Amnë¶m (ZmVodmBH$m§nH¡ $s) XmoZ {dídgZr¶ cmoH$m§Zm gmj åhUyZ ~mocmdyZ ¿¶m. (Am{U gmj XoUmè¶m§Zr JaO Agoc Voìhm) A„mhMr OmU R>do Zy , ¶mo½¶ VrM gmj Úmdr. ho CnXoe ˶m ‘mUgmcm {Xco OmV AmhoV, Omo A„mhda d ݶm¶mÀ¶m {Xdgmda {dídmg R>do Umam Amho. Am{U Omo H$moUr A„mhH$S>o (Om~ XoʶmMr) OmU R>do c o , A„mh ˶mÀ¶mgmR>r (AS>MUrVyZ) ~mhoa nS>ʶmMm ‘mJ© 3 H$mT>c o . Am{U Vmo ˶mcm Aem {R>H$mUmhÿZ CnOr{dH$m nwadoc, Á¶mMr ˶mZo H$Yr H$ënZmhr Ho$cocr Zgoc. Omo H$moUr A„mhda {dídmg R>do Vmo, A„mh ˶mÀ¶mgmR>r n¶m©á Amho. A„mh Zoh‘r Amncr ¶moOZm VS>rg ZoVmoM. (Am{U) A„mhZo à˶oH$ Jmoï>rgmR>r EH$ (AdYr d) à‘mU R>adyZ {Xcoco Amho. 4 Am{U Vw‘À¶m {ó`m§nH¡ $s d¶ Pmë¶m‘wio Á¶m§Zm ‘m{gH$ nmir ¶oʶm{df¶r e§H$m Amho. Va Aem {ó`m§gmR>r àVrjoMr AdYr VrZ ‘{hZo Amho. Am{U hmM {Z¶‘ ˶m§Zmhr cmJy hmoBc © Á¶m§Zm ‘m{gH$ nmir AmcocrM Zmhr. Am{U J^©dVr Agcoë¶m {ó`m§gmR>r àVrjoMm H$mi àgyVr hmoBn© ¶ªV Amho. Am{U Omo H$moUr A„mhH$S>o (Om~ XoʶmMr) OmU R>do c o , A„mh ˶mMo H$m‘ gmono H$ê$Z Q>mHo$c. 5 hm Amho A„mhMm AmXoe, Omo ˶mZo Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> Ho$cocm Amho. Omo H$moUr A„mhMr OmU ~miJyZ (OrdZ OJoc), A„mh ˶mÀ¶m MwH$m ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c Am{U ˶mg ’$ma ‘moR>o ~jrg àXmZ H$aoc. 6 Á¶m {ó¶m (àVrjoÀ`m H$mimV) AmhoV. ˶m§Zm Amnë¶m EonVrZwgma Ogo Vwåhr amhV AmhmV, VgoM ˶m§Zmhr {VWoM amhÿ Úm. Am{U ˶m§Zm Ìmg XoʶmÀ¶m CÔoemZo ˶m§Mm N>i H$ê$ ZH$m. Am{U ˶m Oa J^©dVr AgVrc, Va ~mi OÝ‘mcm ¶oBn© ¶ªV ˶m§À¶mda IM© H$am. ‘J Oa (VcmµH$ Pmë¶mZ§Vahr) ˶m Vw‘À¶m (~mimcm) ñVZnmZ XoV AgVrc, Va ˶m§Zm ˶m~Ôc ¶mo½¶ Vmo ‘mo~Xcm Úm. (‘wcmÀ`m ^{dî¶m{df¶r) AmngmV gm‘§Oñ¶nydH© $ {dMma{d‘e© H$am. Am{U Oa Vwåhr AmngmV Agh‘V Agmc, Va ‘J BVa EImXr ór



Hw$amU Vw‘À¶m ~mimcm XÿY nmOrc. (¶m gd© ~m~VrV) Á¶mÀ¶mH$S>o ‘moR>çm à‘mUmV YZg§nÎmr Amho, ˶mZo ˶mZwgma IM© H$amdm. Am{U Á¶mÀ¶mH$S>o {Zdm©hmMr gmYZo H$‘r à‘mUmV AmhoV ˶mZo, A„mhZo ˶mcm Oo H$mhr {Xcoco Amho ˶mZwgma ˶mVyZ IM© H$amdm. A„mhZo Á¶mcm {OVHo$ {Xcoco Amho, ˶mnojm A{YH$ ^ma Vmo H$moUmdahr Q>mH$V ZgVmo. A„mh hcmIrÀ`m ({Xdgm§ZV§ a) cdH$aM Mm§Jco {Xdghr AmUoc. 8 {H$˶oH$ Aem dñ˶m hmo˶m, Á¶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m d ˶mÀ¶m n¡J~§ amÀ¶m Amkm§Mo C„§KZ Ho$co, Voìhm Amåhr ˶m§Zm H$R>mao nUo ’¡$cmda KoVco. Am{U Amåhr ˶m§Zm H$R>mao {ejm Ho$cr. 9 AemàH$mao ˶m§Zr Amnë¶m (H$‘©ê$nr) H$‘mB©Mr ’$io MmIcr Am{U eodQ>r {dZmem{edm¶ ˶m§À¶m dmQ>çmcm H$mhrM Amco Zmhr. 10 (¶mncrH$S>ho r) A„mhZo ˶m§À¶mgmR>r (¶mhÿZhr) ‘moR>r {ejm V¶ma R>do cocr Amho. ho ~wÕr ~miJUmè¶m lÕmd§Vm§Zmo! A„mhMr OmU ~miJyZ Agm. A„mhZo Vw‘À¶mH$S>o EH$ ~moYJ«W§ àH$Q> Ho$cocm Amho. 11 (Am{U) EH$ n¡J~§ a (nmR>{dcm Amho), Omo Vwåhmcm A„mhMo gwñnï> g§Xeo EoH$drV Amho. ¶mgmR>r H$s, Oo lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$arV AmhoV, Aem cmoH$m§Zm A§YH$mamVyZ H$mTy>Z àH$memV AmUmdo. Am{U Omo H$moUr A„mhda lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aVmo, Vmo ˶mg Aem ~mJm§V àdoe XoBc © , Á¶mVyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh (H$m¶‘) dmhV AgVrc. Vo {VWo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. hr A„mhZo ˶mcm àXmZ Ho$cocr CËH¥$ï> CnOr{dH$m Agoc. 12 Vmo A„mh Amho, Á¶mZo gmV AmH$mem§Zm {Z‘m©U Ho$co d VemM n¥Ïdr XoIrc. ˶m§À¶m‘ܶo ˶mMo AmXoe àH$Q> hmoV AgVmV (Am{U ˶m AmXoem§Zgw ma hm àM§S> H$maImZm H$m‘ H$arV AgVmo) Vo ¶mgmR>r H$s, Vwåhmcm H$iyZ ¶mdo H$s, à˶oH$ Jmoï>rda A„mhMo nyU© {Z¶§ÌU Amho. Am{U A„mhZo Amnë¶m kmZmZo à˶oH$ Jmoï>rg doTy>Z R>odcoco Amho. 730



7



731



gyah-66. AV-Vhar‘ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. n¡J~§ a! Vwåhr Amnë¶m nËZtÀ¶m àgÞVoImVa ˶m Jmoï>rcm (ñdV:gmR>r) H$m Ad¡Y R>adVm, Or A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r d¡Y R>a{dcocr Amho. nU A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 2 A„mhZo Vwåhmcm Amnë¶m enWm§‘YyZ ‘wº$ hmoʶmMo ({Z¶‘mg{hV) AmYrM ~Omdcoco Amho, H$maU A„mh Vw‘Mm gm§^miH$Vm© Amho. Am{U VmoM gd© H$mhr OmUUmam d ~w{Õ‘mZ Amho. 3 Am{U (EH$Xm Ago KS>co H$s,) n¡J~§ amZo Amnë¶m nËZtn¡H$s EH$scm EImXr JmonZr` Jmoï> gm§{JVcr. nU {VZo Vr Jmoï> Jwá R>do cr Zmhr. Am{U A„mhZo n¡J~§ amcm ¶m~Ôc gwMrV Ho$co. Voìhm n¡J~§ amZo {Vcm Ë`m§nH¡ $s H$mhr ^mJ gm§{JVcm Am{U H$mhr ^mJ gm§Jm¶Mo Q>mico. ‘J Ooìhm n¡J~§ amZo Amnë¶m nËZrg ho gm§{JVco, (Oo ˶mg A„mhÛmao H$i{dʶmV Amco hmoV)o , Voìhm {VZo {dMmaco, "Vwåhmcm ¶m{df¶r H$moUr gm§{JVco?' n¡J~§ amZo CÎma {Xco, "‘cm ˶mZo ho gm§{JVco Omo gd© H$mhr OmUUmam Amho d à˶oH$ Jmoï>r{df¶r OmJê$H$ Amho.' 4 (n¡J~§ amÀ¶m nËZtZmo!) Oa Vwåhr XmoKr níMmÎmmnX½Y hmoD$Z A„mhH$S>o dimc, Va (Vo Vw‘À¶m {hVmMo Agoc) (H$maU) Vw‘Mr ‘Zo AmYrM (Oo ¶mo½¶ Amho) ˶mnmgyZ Xÿa Jocc o r AmhoV. nU Oa Vwåhr XmoKr n¡J~§ amÀ¶m {déÕ EH$‘oH$s¨Zm ‘XV H$amc, Va (cjmV R>do m) n¡J~§ amMm gmhmæ¶H$Vm© A„mh Amho Am{U {O~«rc (hm ñdJ©XVÿ ) Am{U gËH¥$˶o H$aUmao lÕmd§V Am{U ¶mì¶{V[aº$ (gd© BVa) ñdJ©XVÿ ˶mcm gmhmæ¶ H$aUmao AmhoV. 5 (n¡J~§ amÀ¶m nËZtZmo!) Oa n¡J~§ amZo Vwåhmcm KQ>ñ’$moQ> {Xcm, Va ˶mMm nmcZH$Vm© Vw‘À¶mOmJr Vw‘À¶mhÿZ A{YH$ Mm§Jë¶m nËZr ˶mcm XoD$ eH$Vmo. Á¶m, A„mhà{V g‘{n©V 1



Hw$amU Aem, lÕmd§V, AmkmYmaH$, Zoh‘r A„mhg‘moa crZ Agcoë¶m, {Zð>md§V CnmgH$, Cndmg H$aUmè¶m, Á¶m {dYdm d Hw$‘m[aH$mhr AgVrc. 6 lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr ñdV:cm d Vw‘À¶m Hw$Qw>~§ r¶m§Zm ˶m (ZaH$mÀ¶m) AmJrnmgyZ dmMdm {OMo B§YZ ‘mUgo d XJS> AgVrc. {OMo (aIdmcXma åhUyZ) H$R>mao d àM§S> e{º$emcr (A„mhMo) XÿV {Z¶wº$ AmhoV. A„mhZo {Xcoë¶m AmXoemMr A§‘c~OmdUr H$aʶmÀ¶m ~m~VrV Vo OamerXoIrc Hw$MamB© H$arV ZmhrV. Vo AJXr VoM H$aVmV, Oo H$aʶmMm ˶m§Zm AmXoe {Xcm OmVmo. 7 g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hcoë¶m cmoH$m§Zmo! AmO H$moU˶mhr g~~r àñVwV H$ê$ ZH$m. Vwåhmcm ˶mMmM ‘mo~Xcm XoʶmV ¶oV Amho, Oo Vwåhr H$arV hmoVm. 8 lÕmd§Vm§Zmo! àm‘m{UH$nUo níMmÎmmn H$ê$Z A„mhH$S>o dim, Zdc Zìho, Vw‘Mm nmcZH$Vm© Vw‘Mr dmB©Q> H¥$˶o ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c Am{U Vwåhmcm Aem ~mJm§‘ܶo àdoe XoBc © , Á¶m§‘YyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh (gX¡d) dmhV AgVrc. ˶m {Xder (åhUOo ݶm¶mÀ¶m {Xder), A„mh n¡J~§ amg d ˶mMo AZwgaU H$aUmè¶m lÕmd§Vm§Zm An‘m{ZV H$aUma Zmhr. ˶m§À¶m (gX²JUw m§Mm) àH$me ˶m§À¶mg‘moa d ˶mÀ¶m COì¶m ~mOyg YmdV Agoc. Am{U Vo åhUVrc, "ho à^y! Am‘À¶mgmR>r Am‘À¶m ¶m àH$memg gX¡d VinV R>do . Am{U Amåhmcm j‘m H$a. IamoIa, Vwcm à˶oH$ Jmoï>rda nyU© {Z¶§ÌU àmá Amho.' 9 n¡J~§ a! (A„mhMo eÌy Agcoë¶m) g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§er d Xm§{^H$ cmoH$m§er {OhmX H$am. Am{U ˶m§À¶mà{V X¶m‘m¶m XmIdy ZH$m. ˶m§Mo A§{V‘ ñWmZ ZaH$ Amho Am{U Vo IamoIa ’$ma dmB©Q> ñWmZ Amho. 10 A„mh g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§gmR>r ZyhMr nËZr d cyVMr nËZr ¶m§Mo CXmhaU gmXa H$arV Amho. Á¶m Am‘À¶m XmoZ gXmMmar ^º$m§er {ddmh~Õ 732



733



hmo˶m. ‘J ˶m§Zr ˶m§À¶mer (åhUOo Amnë¶m nVter) {dídmgKmV Ho$cm. ˶m‘wio (ݶm¶mÀ¶m {Xder) A„mhÀ¶m ‘OuÀ¶m {déÕ, Vo ˶m§À¶m H$moU˶mhr àH$mao H$m‘r ¶oD$ eH$Uma ZmhrV. Am{U ˶m XmoKtZm gm§{JVco OmB©c, "ZaH$mÀ¶m AmJrV àdoe H$am, BVa àdoe H$aUmè¶m§~amo~a.' 11 Am{U B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§gmR>r A„mh {’$aAm¡ZÀ¶m nËZrMo CXmhaU g‘moa R>do V Amho. {VZo (A„mher àmW©Zm Ho$cr) åhUmcr, "ho à^y! ‘m¶mgmR>r ñdJm©V Vw¶m gm{ÞܶmV EH$ Ka ~Zd, Am{U ‘cm {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m Hw$H¥$˶m§nmgyZ dmMd Am{U ‘cm A˶mMmar cmoH$m§nmgyZ ‘wº$s Xo.' 12 AgoM (Xþgao CXmhaU) B‘amZMr ‘wcJr ‘[a¶‘ {hMo Amho, {OZo Amnco erc gwa{jV R>do co. ‘J Amåhr {VÀ¶mV Am‘Mm AmË‘m ’w$§ H$cm. Am{U {VZo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m dMZm§Mo d ˶mÀ¶m J«W§ mMo (nyU)© g‘W©Z Ho$co. Am{U Vr AmkmYmaH$ (^º$m§nH¡ $s) hmoVr.



gyah-67. Ac-‘wëH$ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Agr‘ g‘¥Õ Amho Vmo, Á¶mÀ¶m hmVr g‘ñV {dídmMr (Mr) gÎmm Amho. à˶oH$ dñVw‘mÌmda ˶mMoM {Z¶§ÌU Amho. 2 ˶mZoM Vw‘Mr H$gmoQ>r nmhʶmgmR>r OrdZ d ‘¥Ë¶y {Z‘m©U Ho$co. Vw‘À¶mn¡H$s H$moU Mm§Jcr H$m‘o H$aVmo, (ho ˶mcm nmhm¶Mo Amho). Vmo gd©e{º$‘mZ (AgyZhr) ’$ma j‘merc Amho. 3 Á¶mZo EH$mda EH$ Ago gmV AmH$me {Z‘m©U Ho$co. H¥$nmd§V (A„mhÀ¶m) {Z{‘©Vr‘ܶo Vwåhmcm H$moUVmhr Xmof Agë¶mMo AmT>iZy ¶oUma Zmhr. (EH$Xm nm{hë¶mZo Xmof Z AmT>ië¶mg) nwÝhm EH$Xm nmhm H$s, Vwåhmcm AmT>iVmo H$m Hw$R>o H$mhr Xmof? 4 ‘J AmUIr nwÝhm-nwÝhm nmhm, (à˶oH$ doigo ) Vw‘À¶m (Xmof emoYUmè¶m) ZOam WHy$Z d {Zame hmoD$Z Vw‘À¶mH$S>o naVVrc (nU A„mhÀ¶m {Z{‘©Vr‘ܶo Xmof Hw$R>ho r AmT>iUma Zmhr). 1



Hw$amU Am{U Amåhr n¥ÏdrgmR>r gdm©V Odi Agcoë¶m AmH$memcm {Xì¶m§Zr gOdcoco Amho. Am{U (dmB©Q> hoVZy o Amnë¶m ‘¶m©Xm Amocm§S>Umè¶m) g¡VmZm§Zm {nQ>miyZ cmdʶmMo ˶m§Zm gmYZ ~Z{dco Amho. Am{U ˶m§À¶mgmR>r YJYJ˶m AmJrMr (^¶§H$a) {ejm V¶ma Amho. 6 Á¶m cmoH$m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©cm ‘mZʶmg ZH$ma {Xcm ˶m§À¶mgmR>r ZaH$mMr (^¶§H$a) AmJ V¶ma R>do cocr Amho. (IamoIa) Vo ’$maM dmB©Q> {R>H$mU Amho. 7 Ooìhm ˶m§Zm {VÀ¶mV Q>mH$co OmB©c, Voìhm {VMr (^¶§H$a) JO©Zm Vo EoH$Vrc Am{U Vr Cgir KoV Agoc. 8 OUy {VÀ¶m H«$moYmMm ñ’$moQ>M hmoV Amho. à˶oH$ g‘yh Ooìhm {VÀ¶mV Q>mH$cm OmB©c, {VMo aIdmcXma (à˶oH$ g‘yhmcm) {dMmaVrc, "Vw‘À¶mH$S>o H$moUr gmdY H$aUmam Amcm ZìhVm H$m?' 9 Vo CÎma XoVrc, "AWm©VM, gmdY H$aUmam Am‘À¶mH$S>o Amcm hmoVm, nU Amåhr ˶mg ImoQ>o R>a{dco hmoVo Am{U Amåhr ˶mg åhQ>co hmoV,o "A„mhZo H$mhrhr àH$Q> dJ¡ao Ho$coco Zmhr.' Vwåhr (ñd§¶{Z¶wº$ n¡J~§ a A„mhÀ¶m g§Xeo mMo ZmQ>H$ H$ê$Z) MwH$sÀ¶m ‘mJu cmJcoco AmhmV.' 10 Am{U Vo åhUVrc, "Oa Amåhr ˶m§Mo åhUUo EoH$co AgVo Am{U ({ZXmZ) Am‘À¶m ~wÕrMm dmna Ho$cm AgVm, Va AmVm Amåhr ZaH$dmgr¶m§nH¡ $s Pmcmo ZgVmo.' 11 Am{U AemàH$mao Vo Amnë¶m AnamYmMr H$~wcr XoVrc. Va ZaH$dmgr¶m§da gd©àH$mao A„mhMr AdH¥$nm hmodmo! 12 (¶m CcQ>) Oo cmoH$ Amnë¶m nmcZH$˶m©cm Z nmhVmhr ˶mÀ¶mà{V ^rVr¶wº$ AmXa ~miJVmV. ˶m§Zm (A„mhH$Sy>Z) j‘m d ’$ma ‘moR>o ~jrg àmá hmoBc © . 13 (cmoH$m§Zmo!) Vwåhr H$mhrhr JwnMwn[a˶m ~mocm qH$dm ‘moR>çmZo ~mocm à˶oH$mÀ¶m ‘ZmV Oo-Oo Amho, Vo gd© ˶mcm ‘mhrV Amho. 14 Á¶mZo Vwåhmcm {Z‘m©U Ho$co, ˶mcmM (Vw‘À¶m{df¶r) à˶oH$ Jmoï> ‘mhrV ZgUma H$m? ˶mMr ~m¡{ÕH$ eº$s AJmY Amho, (H$moUmgmR>rhr) AZmH$cZr¶ Aer Amho. 734



5



735 gyah-67. Ac-‘wëH$ VmoM à˶oH$ Jmoï>rMr OmUrd AgUmam Amho. 15 ˶mZoM n¥Ïdrcm Vw‘À¶m AYrZ H$ê$Z Q>mH$co. Va Vwåhr {VÀ`m ^y^mJm§da g§Mma H$am. Am{U ˶mZo {Xcoë¶m CnOr{dHo$VyZ Im, Am{U (ho Zoh‘r cjmV R>do m H$s, eodQ>r) nwZéËWmZ hmoD$Z ˶mÀ¶mH$S>Mo naV Om¶Mo Amho. 16 Vwåhr ˶mÀ¶mnmgyZ ñdV:cm gwa{jV g‘OVm H$m, Omo AmH$memV Amho (åhUOoM A„mhnmgyZ)? H$s, Vmo Vwåhmcm O{‘ZrV JmSy>Z Q>mHy$ eH$V Zmhr? nmhm Ooìhm Vr H§${nV hmoVo (Voìhm H$m¶ hmoD$ eH$Vo?) 17 qH$dm Omo AmH$memV Amho, ˶mÀ¶mnmgyZ Vwåhr {Z^©¶ Pmcm AmhmV H$m? H$s, Vmo Vw‘À¶mda XJS>mM§ m dfm©d H$aUmao Vw’$mZr dmXi nmR>dy eH$V Zmhr? nU VoìhmM Vwåhmcm H$iyZ MwH$o c H$s, {H$Vr (Iam) hmoVm ‘mPm Bemam. 18 Am{U ˶m§À¶m nyduÀ¶m AZoH$m§Zr (‘m¶m Bemè¶mH$S>o Xþcj © H$ê$Z ˶mg) ImoQ>o R>a{dco. Va H$er hmoVr ‘mPr ZmamOr (Or ˶m§À¶mda àH$Q> Pmcr)! 19 Vo ˶m§À¶mda CS>Umè¶m nú¶m§Mo H$Yr (qMVZnydH© $) AdcmoH$Z H$aV ZmhrV H$m, Oo Amnco n§I nga{dVmV Am{U (JaOoZgw ma) Vo AmV {‘Qy>Z KoV AgVmV. ˶m§Zm Wm§~dyZ R>do Umam H¥$nmd§V (A„mh{edm¶) Xþgam H$moUrM Zmhr. H$maU VmoM gd© Jmoï>tda ZOa R>do Zy AgVmo. 20 Aer H$moUVr goZm Amho, Or H¥$nmd§V A„mhÀ¶m {déÕ Vwåhmcm gmhmæ¶ H$ê$ eHo$c? g˶ ZmH$maUmao Ho$di ñdV:Mr ’$gdUyH$ H$arV AmhoV! 21 (AemàH$mao) A„mhZo Vwåhmcm CnOr{dH$m àXmZ H$aUo ~§X Ho$co, Va (˶mÀ¶m{edm¶) Xþgam H$moU Amho, Omo Vwåhmcm CnOr{dH$m XoD$ eH$Vmo? (ho g˶ CKS> AgVmZmhr,) Vo Ho$di hÅ>mnmoQ>r {dÐmohmMr Am{U g˶mnmgyZ Xÿa OmʶmMr ^y{‘H$m KoV AmhoV. 22 Omo ‘mUyg Amnë¶m Mohè¶mda cmoQ>mJ§ U KmcyZ MmcVmo, Vmo gÝ‘mJm©da Agy eH$Vmo H$s, Omo gai ‘mJm©da, gai VmR> ‘mZ R>do Zy MmcVmo Vmo? 23 ˶m§Zm gm§Jm, "VmoM Amho (A„mh) Á¶mZo Vwåhm gdmªZm {Z‘m©U Ho$co Am{U



Hw$amU Vw‘À¶mgmR>r H$mZ, S>mi o o d öX¶o ~Z{dcr, nU Vwåhr (A„mhà{V) ’$maM WmoS>r H¥$VkVm XmIdVm.' 24 ˶m§Zm gm§Jm H$s, VmoM Amho (A„mh) Á¶mZo Vwåhmcm n¥Ïdrda gd©Ì ngadyZ Q>mH$co. Am{U eodQ>r (nwZéËWmZmÀ¶m {Xder) Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$S>Mo EH${ÌV AmUco OmUma Amho. 25 nU Vo {dMmaVmV, "¶m (nwZéËWmZmÀ¶m) dMZmMr nyVV© m hmoUma Var Ho$ìhm? Vw‘À¶m åhUʶmV H$mhr g˶ Agoc, Va (Amåhmcm CÎma Úm).' 26 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "¶mMo kmZ Ho$di A„mhcm Amho Am{U ‘r Va ’$º$ ˶mnmgyZ ñnï>[a˶m gmdY H$aUmam Amho.' 27 nU Ooìhm Vo dMZ nyU© hmoʶmgmR>r Odi ¶oV Agë¶mMo nmhVrc, Voìhm g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mo Mohao (XheVrZo) AJXr {IÞ hmoD$Z OmVrc. Am{U (Voìhm) ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c, "hrM Vr Jmoï> Amho, {OMr ({I„r CS>dV {Vcm AmUʶmMr) Vwåhr ‘mJUr H$arV AgV.' 28 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm "(¶m OJmV) A„mh ‘cm d ‘m¶m~amo~a Agcoë¶m cmoH$m§Zm Zï> H$aoc qH$dm Am‘À¶mda X¶m H$aoc. nU (¶mZ§VaÀ¶m OJmV) g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm ˶m (H$m¶‘ñdê$nr) Xþ:IXm¶r {ejonmgyZ H$moU dmMdy eH$Vmo? ¶m{df¶r Vwåhr H$Yr {dMma Ho$cmV H$m?' 29 ˶m§Zm gm§Jm, "Vmo H¥$nmd§V A„mh Amho, Amåhr ˶mÀ¶mdaM lÕm R>do Vmo d ˶mÀ¶mdaM ^adgm R>do Vmo. Am{U Vwåhmcm cdH$aM H$iyZ MwH$o c H$s, H$moU CKS>CKS> dmQ> MwH$cocm Amho.' 30 (g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr ¶mda H$Yr {dMma Ho$cm AmhmV H$m H$s, Oa Vw‘Mo gd© nmʶmMo gmR>o O{‘ZrV AMmZH$ cwá Pmco Va (A„mh{edm¶ Xþgam) H$moU Amho, Omo Vw‘À¶mgmR>r ewÕ nmUr CncãY H$ê$ eH$Vmo?' 736



737



gyah-68. Ac-µH$c‘ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. ZyZ0 coIUrMr enW, Am{U Vo Oo H$mhr (coIUrZo) {c{hVmV (˶mMr enW). 2 (n¡Jµ ~§ a!) Vwåhr Amnë¶m nmcZH$Ë`m©À`m H¥$noZo doS>ga Zmhr AmhmV. 3 {ZpíMVM, Vw‘À¶mgmR>r H$Yrhr Z g§nUmao Mm§Jco à{V’$i Amho. 4gX²dV©ZmÀ¶m ~m~VrV Vwåhr AmXe© AmhmV, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 5 cdH$aM Vwåhrhr o m H$moU nmhmc Am{U Vohr nmhVrc H$s....... 6 Vw‘À¶mn¡H$s doS>mZo PnmQ>cc hmoVm. 7 Vw‘Mm nmcZH$Vm©M Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo H$s, H$moU ˶mÀ¶m ‘mJm©nmgyZ T>icm Amho. Am{U H$moU ˶mÀ¶m ‘mJm©da AT>inUo ‘mJ©ñW Amho, hohr ˶mcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho. 8 åhUyZ Vwåhr g˶ ZmH$maUmè¶m§À¶m (AmdS>r-{ZdS>rÀ¶m) à^mdmV ¶oD$ 9 ZH$m. Vo Va Aer BÀN>m ~miJyZ AmhoV H$s, Vwåhr WmoS>o Z‘Vo ¿¶mdo Am{U Vohr WmoS>o Z‘Vo KoVrc. 10 Vwåhr gma»¶m enWm KoD$Z ~mocUmè¶m ZrM ‘mUgmMo åhUUo ‘mݶ H$ê$ ZH$m (˶mda {dídmg H$ê$ ZH$m). 11 Am{U Omo (‘mKmar H$moUmMrhr) qZXmZmcñVr d MhmS>çm H$arV {’$aVmo. 12 Am{U Omo gËH¥$˶m§g à{V~§Y H$aUmam, ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmam, Aݶm¶r dV©Z H$aUmam Amho. 13 Omo {Zðw>a Amho Am{U ¶m gd© dmB©Q> JwUm§gh H$‘Añgchr Amho. 14 ˶mÀ¶m (‘JéarMo) H$maU, ˶mÀ¶mH$S>o ^anya g§nÎmr d An˶o AmhoV. 15 Ooìhm Am‘Mo g§Xeo ˶mcm EoH${dco OmVmV, Voìhm Vmo åhUVmo, "¶m AmYrÀ¶m cmoH$m§À¶m {ZamYma H$hmʶm AmhoV.' 16 cdH$aM Amåhr ˶mÀ¶m ZmH$mda S>mJ XoD$. 17 Amåhr ¶m§Mr narjm nmhV AmhmoV, Á¶mà‘mUo Amåhr ˶m ~mJdmë¶m§Mr 1



Hw$amU narjm nm{hcr hmoVr. Á¶m§Zr Xþgè¶m {Xder gH$mir ~mJoVrc gd© ’$io VmoS>ʶmMm {ZíM¶ ~mocZy XmI{dcm hmoVm. 18 (˶m§Zr Amncm {ZYm©a ~mocZy XmIdVmZm) "A„mhMr BÀN>m Pmë¶mg CÚm Ago Amåhr H$ê$,' Ago åhQ>co Zmhr. 19 ho (amÌr) PmonVo M hmoVo H$s, Vw¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z EH$ {dnÎmr ˶m ~mJoda Amcr. 20 Am{U gH$mir ˶m ~mJoMr Aer AdñWm Pmë¶mMo AmT>iZy Amco, OUy ˶mMr AmYrM H$mnUr Pmcocr Amho (AmVm {VWo ~mJ ZgyZ, nS>rV O‘rZ Amho). 21 (BH$S>)o gH$mir CR>ë¶mZ§Va ¶m§Zr (~mJoV OmʶmgmR>r) EH$‘oH$m§Zm hmH$ {Xcr. 22 åhUmco, "Oa gd© ’$io VmoS>m¶Mr AgVrc, Va eoVmda gH$mirM Jococo ~ao.' 23 ‘J Vo eoVmH$S>o {ZKmco, d OmVmZm AmngmV Hw$O~wO H$arV hmoV.o 24 åhUmco, "AmO H$moUVmhr Jar~ (JaOy) ‘mUyg ~mJoV àdoe H$aVm H$m‘m Z¶o.' 25 Vo ^ë¶m nhmQ>o Agm {ZíM¶ H$ê$Z {ZKmco. ˶m§Zm dmQ>co (H$moUmcm Úm¶Mo, H$moUmcm Zmhr ho) R>a{dʶmMm ˶m§Zm A{YH$ma Amho. 26 nU Ooìhm ˶m§Zr Vo nm{hco (Voìhm Vo ˶mg AmoiIy eH$co Zmhr). Vo åhUmco, "Amåhr dmQ> MwH$cmo AgUma!' 27 (‘J WmoS>m doi {dMma H$ê$Z åhUmco,) "Zmhr, Amåhr nyUn© Uo ~a~mX Pmcmo AmhmoV.' 28 ˶m§À¶mVrc (VwcZmË‘H$ ÑîQ>çm) Omo ^cm ‘mUyg hmoVm, Vmo åhUmcm, "‘r Vwåhmcm åhQ>co ZìhVo H$m H$s, Vwåhr A„mhMo ñVw{VJmZ H$m H$arV Zmhr?' 29 ˶m§Zr CÎma {Xco, "Am‘Mm nmcZH$Vm© Agcocm A„mhM, Agr‘ ‘{h‘mdmZ Amho. IamoIa, AmåhrM MwH$sMo dmJV hmoVmo.' 30 ‘J Vo AmngmV EH$‘oH$m§da Amamonà˶mamon H$ê$ cmJco. 31 (eodQ>r) Vo åhUmco, "Am‘Mm {Y¸$ma Agmo! IamoIa, AmåhrM A˶§V MwH$sZo dmJV hmoVmo. 32 e³¶ Amho, Am‘Mm nmcZH$Vm© Amåhmcm ¶mEodOr ¶mhÿZ Mm§Jcr ~mJ àXmZ H$aoc, H$maU AmVm Amåhr ˶mÀ¶mH$S>Mo dicmo AmhmoV.' 33 (AnamYr cmoH$m§da ¶m OJmVhr) AemàH$mao {ejm Ho$cr OmVo. nU ¶m Z§VaÀ¶m OJmVrc {ejm Va ¶mhÿZhr 738



739 gyah-68. Ac-µH$c‘ ^¶§H$a ‘moR>r Amho. H$Xm{MV ¶m cmoH$m§Zm ¶mMr OmUrd Pmcr AgVr Va (˶m§Mo ^co Pmco AgVo). 34 (A„mhMr) OmU R>do Zy OrdZ ì¶VrV H$aUmè¶m§gmR>r ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o Eoíd¶©gn§ Þ Agm ñdJ© Amho. 35 Amåhr gÀÀ¶m ^º$m§Zm Anamܶm§g‘mZ H$ê$Z Q>mH$Uma AmhmoV H$s H$m¶? 36 Vwåhmcm Pmco Var H$m¶, {H$Vr dmB©Q> {ZU©¶ H$arV AmhmV Vwåhr? 37 Agm EImXm ({deof) J«W§ Amho H$m Vw‘À¶mH$S>,o Omo Vwåhmcm Ago gm§JVmo? 38 ˶mV Vwåhmcm Vo gd© AmT>iVo, Oo Vwåhmcm hdo AgVo? 39 qH$dm Vwåhmcm Am‘À¶mH$Sy>Z Ago n¸o$ dMZ àmá Pmcoco Amho H$s H$m¶, Oo nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgmn¶ªV Am‘À¶mda ~§YZH$maH$ Agoc H$s, Oo Vwåhr R>admc Vo {ZpíMVnUo Vwåhmcm {‘iyZ amhrc? 40 ˶m§Zm {dMmam, "Vw‘À¶mn¡H$s H$moU ¶mMr h‘r XoUmam Amho?' 41 qH$dm ˶m§Zr R>adcoco H$moUr A„mhMo g‘H$j AgVrc Am{U ˶m§À¶m Xmì¶mV Vo Oamhr J§^ra AgVrc, Va ˶m§Zr ˶m (B©ídar¶ gÎmoÀ¶m) ^mJrXmam§Zm g‘moa AmUmdo. 42 ˶m {Xder g§nUy © g˶mdê$Z (AÑí¶mMm) nS>Xm Xÿa Ho$cm OmB©c, Am{U (g˶ ZmH$maV am{hcoë¶m§Zm A„mhg‘moa) ZV‘ñVH$ hmoʶmg gm§{JVco OmB©c, nU Voìhm Vo ZV‘ñVH$ (hmoʶmgmR>r à¶ËZ H$ê$Zhr) ZV‘ñVH$ hmoD$ eH$Uma ZmhrV. 43 (ea‘oZ)o ˶m§À¶m ZOam Imcr Pmcoë¶m AgVrc, Zm‘wîH$sZo J«ñV Aem AdñWoV Vo AgVrc. ˶m§Zm (OJmV) A„mhg‘moa ZV‘ñVH$ hmoʶmgmR>r gm§{JVco OmV hmoV,o nU Vo YS>YmH$Q> AgyZhr (˶m AmkoMo nmcZ H$arV ZgV). 44 (n¡J~§ a!) Oo cmoH$ ¶m g§Xeo mcm ImoQ>o R>a{dVmV, ˶m§Zm ‘m¶mda gmoS>y Z Úm (‘r ˶m§Zm nmhÿZ KoBZ© ). ˶m§Zm Amåhr, ˶m§Zm H$iUmahr Zmhr, Aem arVrZo hiy-hiy ({dZmemH$S>)o AmoT>V AmhmoV. 45 ‘r ˶m§Zm (H$mhr H$mi) Cg§V XoV Amho, H$maU ‘mPr ¶moOZm AJXr n¸$s



740



Hw$amU



Amho. 46



Vwåhr ˶m§À¶mH$S>o (hm g§Xeo nmoM{dë¶m~Ôc) H$mhr ‘mo~Xcm ‘mJV AmhmV H$s H$m¶, Á¶m‘wio ({~Mmao) ˶m ^waX§S>mÀ`m Amo¶mZo X~co OmV AmhoV? 47 qH$dm (˶m§Zm Ago dmQ>Vo H$s), ˶m§À¶m Amdm³¶mV AÑí¶mMo kmZ Amho Am{U Vo kmZ, Vo {chÿZ KoV AmhoV? 48 (n¡J~§ a!) Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©Mm {ZU©¶ hmoBn© ¶ªV ghZercVmnydH© $ àVrjm H$am. Am{U ˶mÀ¶mà‘mUo (åhUOo ¶yZgw à‘mUo, g§¶‘ J‘mdy ZH$m), Á¶mcm ‘memZo {Jico hmoV.o Voìhm ˶mZo (A„mhMm) Ymdm Ho$cm. Voìhm Vmo ’$ma Xþ:Ir-H$ï>r Pmcocm hmoVm. 49 Oa ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z ˶mÀ¶mda ‘ohao ~mZr Pmcr ZgVr, Va A˶§V dmB©Q> AdñWoV IS>H$mi ‘¡XmZmV Vmo ’o$H$cm Jocm AgVm. 50 nU ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©Zo (Amnë¶m H$m¶m©gmR>r) ˶mMr {ZdS> Ho$cr Am{U gXmMmar cmoH$m§V ˶mMm g‘mdoe Ho$cm. 51 Ooìhm g˶ ZmH$maUmao cmoH$ ¶m CnXoemg EoH$VmV (åhUOo ¶m Hw$amUmg), Voìhm Vo Vwåhmcm Amnë¶m H«$moYrV ZOam§Zr AemàH$mao nmhÿ cmJVmV, OUy Vo Vwåhmcmhr (AemàH$mao à{VgmX XoD$Z ¶m CnXoemnmgyZ) Xÿa H$aUma AmhoV. Am{U åhUVmV, "Vmo {ZpíMVnUo doS>m Amho.' 52 (n¡J~§ a, Vwåhr g~warZo ¿¶m,) ho Hw$amU g‘ñV ‘mZdOmVrgmR>r (A„mhH$Sy>Z) Amcoë¶m ~moYJ«W§ m{edm¶ Aݶ H$mhrM Zmhr.



gyah-69. Ac-hmµ³µH$m Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Vr AQ>i[a˶m KS>Umar KQ>H$m. 2 H$m¶ Amho Vr AQ>i KQ>H$m? 3 Vr AQ>i KQ>H$m H$m¶ Amho, ho Vwåhmcm H$em‘wio kmV hmoBc © ? 4 g‘yX d AmX ¶m O‘mVtZr AMmZH$nUo AmXiUmè¶m AmnÎmrcm ImoQ>o R>a{dco hmoV.o 5 g‘yX hr O‘mV EH$m ^¶§H$a ñ’$moQ>mZo Zï> Ho$cr Jocr. 6 Am{U AmX hr O‘mV XoIrc 1



741 gyah-69. Ac-hmµ³Hµ $m 7 ~o’$m‘ Aem dmXimÛmao Zï> Ho$cr Jocr. ˶mÛmao A„mhZo gmV amÌr d AmR> {Xdg ˶m§Zm AI§S>nUo doT>y Z R>do co. nmhUmam nmhÿ eH$Vmo H$s, Vo {VWo Ago nmcWo nS>cc o o AmhoV H$s, OUy Vo IOwarÀ`m d¥jmÀ¶m Imcr nS>cëo ¶m ’$m§Úm AmhoV. 8 Vwåhmcm AmVm ˶m§Mo H$moUVohr Adeof {XgVmV H$m? 9 AemMàH$mao {’$aAm¡ZZo Am{U ˶mÀ¶m nyduÀ¶m bmoH$m§Zr, VgoM CcWdyZ Q>mH$coë¶m dñ˶m§‘Yrc cmoH$m§Zrhr AnamYr H¥$˶o Ho$cr hmoVr. 10 ˶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoë¶m n¡J~§ amMr Adkm Ho$cr. n[aUm‘r (eodQ>r) A„mhZo ˶m§Zm H$R>mao nUo ’¡$cmda KoVco. 11 (cmoH$m§Zmo! Ooìhm ZyhÀ¶m H$mimV) Ooìhm nmʶmZo gd© ‘¶m©Xm Amocm§S>ë¶m hmo˶m, Voìhm AmåhrM Va§J˶m Zm¡H$o V Vwåhmcm (åhUOoM ‘mZdr d§emÀ¶m {Xì¶mcm) gwa{jV ~g{dco hmoV.o 12 Vo ¶mgmR>r H$s, Amåhr ˶m KQ>Zgo Vw‘À¶mgmR>r ~moY KoʶmMo gmYZ ~Zdmdo. Am{U (g§Xeo J«hU H$aUmè¶m) H$mZm§Zr Vo J«hU H$ê$Z cjmV R>do mdo. 13 Am{U Ooìhm EH$XmM OmoamZo ’w$§ H$a ‘mê$Z qeJ ’w$§ H$ʶmV ¶oBc © . 14 Am{U n¥Ïdr d ˶mdarc nd©Vm§Zm da CMcyZ EH$mM XU³¶mV ˶m§Mo VwH$S>-o © . 16 VwH$S>o Ho$co OmVrc. 15 ˶m {Xder Vr KS>Umar ‘hmZ KQ>Zm KSy>Z ¶oBc Am{U AmH$me ’$mQy>Z OmB©c Va ˶m {Xder Vmo AJXr {Zîà^ hmoD$Z OmB©c. 17 Am{U ñdJ©XVÿ ˶mÀ¶m (Mhÿ~mOyZ§ r) H$S>do a AgVrc. ˶m {Xder Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m ‘hmqghmgZmcm AmR> ñdJ©XVÿ CMcyZ Yacoco AgVrc. 18 ˶m {Xder Vwåhmcm (A„mhÀ¶m ݶm¶mc¶mV) hOa Ho$co OmB©c. Voìhm Vw‘Mr H$moUVrhr Jw{nVo cnyZ amhUma ZmhrV (Agm Agoc ݶm¶mMm {Xdg). 19 Voìhm Á¶mMo H$‘©nÌ Ë¶mÀ¶m COì¶m hmVmV {Xco OmB©c, Vmo (Iye hmoD$Z BVam§Zm) åhUoc, "ho nmhm ‘mPo H$‘©nÌ Am{U dmMm. 20 ‘cm {dídmg hmoVm H$s, ‘cm (EHo$ {Xder) ‘m¶m (H$‘mªMm) {heo~ Adí¶ nmhm¶cm {‘iUma Amho.' 21 Voìhm ˶mcm (Iè¶m AWm©Z)o gwIr OrdZ cm^oc, 22



Hw$amU Am{cemZ Aem ñdJm©V. {VWo ’$im§Mo Kmog ˶m§À¶m ghO hmVmcm ¶oVrc. 24 Amåhr ˶m§Zm gm§J,y "Im d ߶m AJXr AmZ§XmZo, {dJV {Xdgm§‘ܶo Vwåhr Or Mm§Jcr H¥$˶o Ho$crV ˶mÀ¶m ’$cñdê$n.' 25 nU Á¶m ‘mUgmcm ˶mMo H$‘©nÌ Ë¶mÀ¶m S>mì¶m hmVmV gwnXy © Ho$co OmB©c. Voìhm Vmo åhUoc, "Aaoa,o ‘mPo H$‘©nÌ ‘cm H$YrM {Xco Joco ZgVo Va (’$ma ~ao Pmco AgVo)! 26 Am{U ‘cm ‘mPo {heo~hr H$YrM H$imco ZgVo Va.....! 27 ({H$Vr ~ao Pmco AgVo!) Oa ˶m ‘¥Ë¶yZo ‘mPo (H$m¶‘ñdê$nr) A§V KS>dZy AmUco AgVo. 28 ‘mPr YZg§nÎmr ‘m¶m H$mhrM H$m‘r Amcocr Zmhr. 29 AmVm ‘mPo gd© © ,) "˶mcm nH$S>m Am{U A{YH$ma g§nïw >mV Amcoco AmhoV.' 30 (Amkm hmoBc ˶mÀ¶m Jù¶mV gmIiX§S> Kmcm. 31 Am{U ‘J ˶mcm ZaH$mV ’o$Hy$Z Úm. 32 ‘J ˶mcm (˶mÀ¶mgma»¶m BVa Anamܶm§gmo~V) gÎma JO EdT>çm cm§~ gmIirZo OISy>Z Q>mH$m.' 33 H$maU Vmo gd©e{º$‘mZ A„mhda {dídmg R>do V ZìhVm. 34 VgoM Vmo JaOy cmoH$m§Zm AÞXmZ H$aʶmgmR>r (Zm ñdV: nwT>o gagmdcm,) Zm ˶mZo BVam§Zm ˶mgmR>r ào[aV Ho$co. 35 åhUyZM AmO BWo § ao rO) ˶mcm H$moUrhr ˶mMm {hVqMVH$ Zmhr. 36 Am{U J{cÀN> (dñVyI 37 H$moUVohr AÞ {‘iUma Zmhr. Oo Ho$di AnamYr cmoH$ ImVrc. 38 nU Zmhr, (cmoH$m§Zmo!) ‘r ˶m gdmªZm gmjr ~ZdyZ gm§JVmo, Á¶m§Zm Vwåhr nmhVm. 39 Am{U Vo gd© Á¶m§Zm Vwåhr nmhÿ eH$V Zmhr. 40 {Z:g§Xho ho Hw$amU gÝ‘mZZr` n¡J~§ amZo AmUcocr B©ídadmUr Amho. 41 Am{U hr H$mhr H$moUm H$drMr aMZm Zmhr. nU Vwåhr Oer ÑT> lÕm R>do m¶cm hdr, Ver lÕm A{O~mV R>do V Zmhr. 42 ho (Hw$amU) H$moUm ^{dî¶doζmMr dmUr Zmhr. nU Vwåhr Ogo qMVZ H$am¶cm hdo, Vgo qMVZ A{O~mV H$arV Zmhr. 43 ho (Hw$amU) gd© OJm§Mm nmcZH$Vm© Agcoë¶m A„mhH$Sy>Z àH$Q> H$aʶmV Amcoco Amho. 44 Am{U Oa ¶m (n¡J~§ amZo) Am‘À¶m{df¶r ImoQ>r Jmoï> aMcr AgVr, 45 Va Amåhr ˶mMm COdm 742



23



743 46



47



hmV Yê$Z.... ˶mÀ¶m ‘mZoMr Y‘Zr H$mnyZ Q>mH$cr AgVr. Am{U Vw‘À¶mn¡H$s H$moUrhr Amåhmcm Ago H$aʶmnmgyZ amoIy eH$cm ZgVm. 48 {Z:g§Xho , ho (Hw$amU) ~moYJ«W§ Amho __ ˶m§À¶mgmR>r Oo B©e{^ê$ AmhoV. 49 Amåhmcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho H$s, Vw‘À¶m‘ܶo H$mhr, Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dUmao AmhoV. 50 (nU) Ago H$aUo g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§gmR>r {ZpíMVnUo níMmÎmmnmMo H$maU R>aUma Amho. 51 ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, ho (Hw$amU) H$moU˶mhr àH$maÀ¶m ^ogirnmgyZ ‘wº$ Ago {Z^}i g˶ Amho. 52 Va Vwåhr Amnë¶m ‘hmZ nmcZH$˶m©À¶m ZmdmMo ñVw{VJmZ H$arV amhm.



gyah-70. Ac-‘Am[aO Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. ˶m AQ>i {ejo{df¶r e§H$m KoUmè¶mZo Vr (cdH$a) ¶mdr åhUyZ ‘mJUr Ho$cr. 2 g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§nmgyZ {Vcm H$moUrhr Xÿa gmê$ eH$V © , Omo gX¡d C§M AgUmè¶m ñWmZm§Mm Zmhr. 3 Ooìhm Vr A„mhH$Sy>Z ¶oBc 4 ‘mcH$ Amho. ˶mÀ¶mH$S>o ñdJ©XVÿ d {O~«rc (à‘wI ñdJ©XVÿ m§nH¡ $s EH$) (XaamoO) MTy>Z OmV AgVmV. Omo {Xdg (åhUOo n¥Ïdrdarc) nÞmg hOma dfmªMm Agë¶mà‘mUo AgVmo. 5 (lÕmd§Vm§Zmo!) Vwåhr ghZercVoMm A§JrH$ma H$am, __ gH$mamË‘H$ ghZercVoMm. 6 cmoH$m§Zm (ݶm¶mMm {Xdg) ’$ma Xÿa Agë¶mMo dmQ>V.o 7 nU Amåhr ˶mg ’$ma Odi Amë¶mMo nmhV AmhmoV. 8 ˶m {Xder AmH$me {dVicoë¶m Vm§ã¶mgmaIo (cmc) hmoBc © . 9 Am{U nd©V cmoH$arÀ¶m qnOcoë¶m nwO§ ³¶mà‘mUo hmoBc © . 10 Am{U H$moUrhr {‘Ì Amnë¶m {‘Ìm{df¶r {dMmanyg (XoIrc) H$aUma Zmhr. 11 Oar Vo EH$‘oH$m§Zm g‘moa nmhVrc (Varhr H$moUr H$moUmcm {dMmaUma Zgoc), Voìhm AnamYr ‘mUgm‘ܶo (EH$m àH$maMr ì¶W©) BÀN>m OmJ¥V hmoBc © H$s, ˶m {XdgmÀ¶m {ejonmgyZ 1



Hw$amU gdmªMo ~ir XoD$Zhr ñdV:Mr gwQ>H$m hmoUma Agoc Va Vr ìhmdr. (Ogo) ˶mMr ñdV:Mr ‘wco, 12 ˶mMr nËZr d ˶mMm ^mD$, 13 Am{U ˶mMo gd© Hw$Qw>~§ r¶, Oo ˶mcm Zoh‘r AmYma Úm¶Mo. 14 Am{U n¥Ïdrdarc gd© cmoH$m§Zmhr "‘w{º$X§S>' åhUyZ XoD$Z Ho$di Amncr gwQ>H$m H$ê$Z ¿¶mdr. 15 nU Zmhr! ˶mÀ¶mgmR>r Va ZaH$mMr YJYJVr AmJ V¶ma Agoc. 16 Or ˶mÀ¶m ËdMm gmocZy H$mT>rc. 17 ˶m gdmªZm Vr ñdV:H$S>o ~mocmdrc, Á¶m§Zr (g˶mnmgyZ) nmR> {’$a{dcr Am{U (˶mnmgyZ) Xÿa {ZKyZ Joc.o 18 Á¶mZo (^anya) g§nÎmr Jmoim Ho$cr d (ñdV:^modVrM) {VMm g§M¶ H$ê$Z R>do V hmoVm. 19 IamoIa, ‘mUyg CVmdri ñd^mdmgh OÝ‘mcm Amcocm Amho. 20 Ooìhm ˶mcm H$ï> nmohmoMVo, Voìhm Vmo emoH$ H$ê$ cmJVmo. 21 Am{U Ooìhm Vmo gwpñWVrV AgVmo, Voìhm Vmo H§$OyfnUmMo dV©Z H$aVmo. 22 nU Ago Z H$aUmao Vo AmhoV, Oo Z‘mµOmÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ A„mhH$S>o dicoco AmhoV. 23 Oo {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$aVmV. 24 VgoM Oo Amnë¶m g§nÎmrVyZ ¶mo½¶ Vmo {hñgm (XmZH$m¶m©V) XoVmV. 25 ‘mJUmè¶m JaOy cmoH$m§Zm Am{U (Z ‘mJUmè¶m) JaOy cmoH$m§Zm. 26 Oo ݶm¶mÀ¶m {Xdgmda ÑT> {dídmg R>do VmV. 27 Am{U Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m {ejoMo ^¶ ~miJyZ AgVmV. 28 (Am{U) hmo¶, H$moUmcmhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m {ejonmgyZ {ZYm©ñV hmoVm H$m‘m Z¶o. 29 Am{U Oo Amnco Mm[aͶ H$c§{H$V hmoD$ Z¶o åhUyZ Zoh‘r Xj AgVmV. 30 nU ˶m§À¶m nËZr d ({ddmh~§YZmV XmIc Pmcoë¶m) Xmgr, ¶m§À¶m~m~VrV H$mhrhr Amjonmh© Zmhr. 31 nU Oo ¶m ‘¶m©Xm§À¶m ncrH$So> OmD$ nmhVmV. Va AgoM cmoH$ (A„mhÀ¶m ZOaoV) ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao cmoH$ AmhoV. 32 Am{U Oo Amncr {dídmgmh©Vm d Amnë¶m dMZm§à{V (nyUn© Uo) Xj AgVmV. 33 Am{U Oo (g˶mMr) gmj XoʶmÀ¶m ~m~VrV ÑT>{ZíM¶r AgVmV. 34 VgoM Oo w g§nÞ) {Z¶{‘VnUo Z‘mµOê$nr àmW©Zm H$arV AgVmV. 35 ¶m§ZmM (gd©gI 744



745



Aem ñdJm©V gÝ‘mZmMo OrdZ cm^oc. 36 nU ¶m g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm H$m¶ Pmco Amho H$s, Vo Vw‘À¶mH$S>o YmdV ¶oV AmhoV..... 37 COì¶m ~mOyZo Am{U S>mì¶m ~mOyZo d JQ>mJQ>mZo? 38 ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$OU, Aer Anojm ~miJyZ Amho H$m H$s, ˶mcm gd©gI w g§nÞ 39 Aem ñdJm©V àdoe {Xcm OmB©c? Zmhr, H$Xm{n Zmhr, Amåhr ˶m§Zm Aem Jmoï>rnmgyZ {Z‘m©U Ho$coco Amho, Or ˶m§Zm R>mD$H$ Amho. 40 H$Xm{n Zmhr! ‘r gy`m}X`mÀ`m d gy¶m©ñVmÀ¶m gd© ñWmZm§Mm ‘mcH$ Agcoë¶m (A„mhMr) enW KoD$Z gm§JVmo, Amåhr ¶mgmR>r g‘W© AmhmoV H$s, 41 ˶m§À¶mOmJr ˶m§À¶mnojmhr CÎm‘ cmoH$m§Zm AmUy eH$Vmo. Am{U Ago H$aʶmnmgyZ Amåhmcm amoIy eHo$c Agm H$moUrhr Zmhr. 42 Va ˶m§Zm Vmon¶ªV ì¶W© ~S>~S> H$arV d eãXm§Mm Ioi IoiV amhÿ Úm, Ooìhm Vo ˶m {Xdgmcm gm‘moao OmVrc, Á¶mMo ˶m§Zm dMZ {Xco Jocc o o Amho. 43 Á¶m {Xder Vo Amnë¶m H$~atVyZ KmB©KmB©Zo ~mhoa nS>Vrc Am{U (O‘m hmoʶmÀ¶m {R>H$mUr) Ago YmdV gwQ>Vrc OUy EH$m Im§~mH$S>o YmdʶmMr e¶©VM H$arV AmhoV. 44 ˶m§À¶m ZOam O{‘Zrda {Iicoë¶m AgVrc, ea‘oZo ˶m§Mo Mohao J«ñV AgVrc. hmM Vmo {Xdg Amho, Á¶mMo ˶m§Zm dMZ XoʶmV Amcoco hmoV.o



gyah-71. Zyh Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Amåhr Zyhcm ˶mÀ¶m cmoH$m§H$S>o n¡J~§ a ~ZdyZ nmR>{dco. (˶mg Amåhr åhQ>co H$s), Amnë¶m cmoH$m§Zm, ˶m§À¶mda Xþ:IXm¶r {ejm ¶oʶmnydu, gmdY H$a. 2 (ZyhZo) åhQ>c,o "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! ‘cm Vw‘À¶mH$S>o ñnï>[a˶m gmdY H$aUmam ~ZdyZ nmR>{dco Joco Amho. 3 Vwåhr (Ho$di) A„mhMr CnmgZm H$am, Am{U ˶mMr Zoh‘r OmU R>do m Am{U ‘m¶m AmkoMo nmcZ H$am 4 A„mh 1



Hw$amU Vw‘À¶m MwH$m ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c, Am{U EH$m {ZYm©[aV AdYrn¶ªV Vwåhmcm Cg§V XoBc © . nU Ooìhm A„mhZo {ZYm©[aV Ho$cocr doi ¶oV,o ‘J {Vcm H$moU˶mhr àH$mao Q>miVm ¶oV Zmhr. H$Xm{MV Vwåhmcm ho g‘Oco AgVo, Va (~ao Pmco AgVo).' 5 (XrK© H$mimn¶ªV g§Xeo nmoM{dʶmMo H$V©ì¶ nma nmS>ë¶mZ§Va) ZyhZo (A„mhH$S>)o àmW©Zm Ho$cr, "ho à^y! ‘r Amnë¶m cmoH$m§Zm AhmoamÌ (Vw¶mH$S>)o ¶oʶmMo AmdmhZ Ho$co. 6 nU ‘m¶m gVVÀ¶m AmdmhZmZo, Vo (Vw¶mnmgyZ) Ho$di Xÿa Am{U Xÿa Joc.o 7 Am{U Ooìhm-Ooìhm ‘r ˶m§Zm ~mocm{dco H$s, (˶m§Zr Vw¶mH$S>o dimdo) d Vy ˶m§Zm j‘m H$amdr. nU ˶m§Zr à˶oH$ doigo Amncr ~moQ>o Amnë¶m H$mZmV KmVcr Am{U Amnë¶m dóm§Zr ñdV:cm PmHy$Z KoVco. Am{U ˶m§Zr hÅ>rnUm d ‘JéarMo àXe©Z Ho$co. 8 ‘J ‘r ˶m§Zm Omhra[a˶mhr (gÝ‘mJm©H$S>)o ¶oʶmMo AmdmhZ Ho$co. 9 Am{U ˶m§Zm gmd©O{ZH$ nmVirda Am{U ImgJrV d¡¶{º$H$ nmVirda (gd©àH$mao) g‘OmdyZ gm§{JVco.' 10 ‘r (˶m§Zm) åhQ>c,o "Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o j‘m¶mMZm H$am, IamoIa, Vmo A˶§V j‘merc Amho. 11 Vmo Vw‘À¶mgmR>r AmH$memVyZ ^anya nO©Ý¶d¥ï>r H$aoc. 12 Am{U Vw‘À¶m g§nÎmr d g§VVr ‘ܶo dmT> H$aoc. Am{U Vw‘À¶mgmR>r ~mJm ’w$cdoc d ZÚm àdm{hV H$aoc. 13 Vwåhmcm Pmco Var H$m¶ H$s, Vwåhr A„mhcm gdm}ƒ AmXaUr¶ g‘OV Zmhr? 14 dmñV{dH$ nmhVm, ˶mZoM Vwåhmcm {d{dY AdñWm§‘YyZ ZoD$Z, {Z‘m©U Ho$coco Amho. 15 Vwåhr H$Yr (qMVZnydH© $) AdcmoH$Z Ho$co Zmhr H$m H$s, A„mhZo EH$mda EH$ gmV AmH$me H$emàH$mao nyU© g§VwcZmgh {Z‘m©U Ho$coco AmhoV? 16 Am{U (AmH$memV) M§Ðmcm (à{Vq~{~V) àH$me XoUmam Am{U gy¶m©cm XoXrß`‘mZ XrnH$ ~Z{dco Amho. 17 Am{U A„mhZo H$emàH$mao Vwåhmcm n¥ÏdrVyZ CnO{dco Am{U (dZñnVrà‘mUo) dmT>rg cmdco.' 18 "Am{U Z§Va (‘¥Ë`yÛmao) nwÝhm Vmo 746



747 gyah-71. Zyh 19 ˶mM ‘mVrV naV ZoBc © . Am{U ‘J nwÝhm Vw‘Mo nwZéËWmZ H$aoc. (nmhm!) A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r n¥Ïdrcm H$emàH$mao {dñVrU© ~Zdco Amho. 20 ¶mgmR>r H$s, Vwåhmcm {VÀ¶m Iwë¶m ‘mJmªda g§Mma H$aVm ¶mdm, (åhUOo Aer {VMr aMZm Ho$cr).' 21 ZyhZo nwT>o åhQ>c,o "ho à^y! ˶m§Zr ‘m¶m åhUʶmH$S>o Xþcj © H$ê$Z, Aem ‘mUgmMo AZwgaU Ho$co, Á¶mÀ¶m g§nÎmrZo d g§VVrZo Ho$di ˶mÀ¶m {dZmemV ^a KmVcr.' 22 Am{U ˶m§Zr ‘m¶mer H$Q>H$mañWmZm§Mm (XrK©) Ioi Ioicm. 23 Am{U Vo (Amnë¶m AZw¶m¶m§Zm) åhUmco, "Vwåhr Amnë¶m Cnmñ¶m§Mm H$Yrhr ˶mJ H$ê$ ZH$m, Zm dÔMm, Zm gwdmMm ˶mJ H$am. VgoM Zm ¶mJyg, Zm ¶mD$H$, Zm ZòMm ˶mJ H$am.' 24 "Am{U ˶m§Zr AZoH$m§Zm ~hH$mdyZ gmoS>c.o åhUyZ (ho à^y!) Vy AmVm ¶m XþamMmè¶m§À¶m ‘mJ©^ï« >VVo AmUIr dmT> H$a.' 25 (n[aUm‘r) ˶m§À¶m XþîH¥$˶m§‘i w o ˶m§Zm ~wS>dZy Q>mH$ʶmV Amco. Am{U ˶mZ§Va ˶m§Zm ZaH$mÀ¶m AmJrV XmIc Ho$co Joc.o AemàH$mao ˶m§Zm A„mhnmgyZ dmM{dUmam H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© cm^cm Zmhr. 26 ZyhZo (A„mhH$S>)o àmW©Zm Ho$cr, "ho à^y! ¶m g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§nH¡ $s EH$mcmhr ^yVcmda ({Od§V) gmoS>y ZH$mog. 27 Vy Oa ˶m§Zm gmoS>y Z {Xcog, Va Vo Vw¶m ^º$m§Zm ~hH$m{dʶmMo (nmn) gwê$M R>do Vrc. Am{U ˶m§À¶mnmoQ>r Omo OÝ‘mcm ¶oBc © , Vmo nmnr d H¥$V¿ZM Agoc. 28 ho à^y! ‘cm d ‘m¶m AmB©d{S>cm§Zm j‘m H$a Am{U Omo H$moUr gƒm lÕmd§V ~ZyZ, ‘m¶m KamV àdoe H$aoc, ˶mcmhr Vy j‘m H$a. VgoM gd© lÕmd§V nwéfm§Zm d lÕmd§V {ó`m§Zm j‘m H$a. Am{U XþamMmè¶m§À¶m Aݶ H$emV Zìho, Va Ho$di {dZmemV ^a Kmc.'



748



Hw$amU



gyah-72. Ac-{OÞ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. (n¡J~§ a!) cmoH$m§Zm gm§Jm, "‘m¶mH$S>o Agm g§Xeo àH$Q> H$aʶmV Amcm Amho H$s, {OÞÀ¶m EH$m g‘yhmZo ¶m Hw$amUmg EoH$co, Voìhm Vo Amnë¶m (gmWrXmam§Zm) åhUmco, ""Amåhr (AJXr) ^mamdyZ Q>mH$Umao Ago Hw$amU EoH$co Amho. 2 Omo gÝ‘mJ© XmIdUmam Amho, Am{U åhUyZ Amåhr ˶mda lÕm YmaU Ho$cr, Am{U Amåhr H$moUmcmhr Am‘À¶m nmcZH$˶m©Mo g‘H$j R>a{dUma Zmhr. 3 Am‘À¶m nmcZH$˶m©Mr ‘{h‘m ’$ma ‘moR>r Amho. ˶mZo ñdV: gmR>r Zm nËZr ~Z{dcr, Zm nwÌ. 4 Am‘À¶mVrc ‘yI© A„mh{df¶r H$mhr Ag˶ d {ZamYma {dYmZo H$arV AgV. 5 Amåhmcm Va dmQ>co hmoV,o ‘mUyg d {OÞ A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r H$Yrhr CƒmaUma ZmhrV. 6 ‘mUgm§‘ܶo H$mhr Ago hmoV,o Oo ^yVH$mimV {OÞn¡H$s H$mhtMm Aml¶ ‘mJm¶Mo, Ago H$ê$Z ˶m§Zr Ho$di ˶m {OÞm§À¶m Jdm©V dmT> Ho$cr hmoVr. 7 Am{U Ogo Vwåhmcm dmQ>V hmoV,o VgoM ˶m§Zmhr dmQ>V hmoVo H$s, A„mhZo H$Yrhr H$moUmcmhr n¡J~§ a ~ZdyZ nmR>{dcoco Zmhr (Zm nwT>o nmR>dc o .) 8 Amåhr AmH$memH$S>o nmohmoMʶmMm à¶ËZ Ho$cm. nU Amåhmcm AmT>ico H$s, Vo e{º$emcr aIdmcXma Am{U CëH$m ¶m§À¶mgh ({VH$S>o nmohmoMʶmMm à¶ËZ H$aUmè¶mg {nQ>miyZ cmdʶmgmR>r) g‚m AmhoV. 9 Am{U Amåhr nydu AmH$memVrc H$mhr ñWmZm§da (nacmoH$mÀ¶m dmVm©) EoH$ʶmÀ¶m CÔoemZo ~gm¶Mmo, nU AmVm Omo H$moUr H$mhr EoH$ʶmMo à¶ËZ H$aVmo, Va ˶mcm {nQ>miyZ cmdʶmgmR>r AmJrMm Jmoim V¶ma AgVmo. 10 Amåhr Zmhr gm§Jy eH$V H$s, (˶m ì¶dñWoÛmao) ^yVcmda amhUmè¶m cmoH$m§Mo H$mhr dmB©Q> BpÀN>co Joco H$s, ˶m§À¶m nmcZH$˶m©Zo ˶m§Mo H$mhr ^co BpÀN>cc o o Amho. 11 Am‘À¶mV H$mhr 1



749 gyah-72. Ac-{OÞ gXmMmar AmhoV, Va H$mhr (gXmMmar) ZmhrV. Am{U Am‘À¶mV {^Þ-{^Þ ‘mJmªMm Adc§~ H$aUmao AmhoV. 12 Am{U Amåhmcm ho H$iyZ MwH$coco Amho H$s, Amåhr n¥Ïdrda A„mhÀ¶m ¶moOZocm A¶eñdr H$ê$ eH$V Zmhr, Zm ˶mÀ¶mnmgyZ niyZ OmD$Z ˶mÀ¶m ¶moOZocm {d’$c H$ê$ eH$Vmo. 13 Am{U Ooìhm Amåhr ‘mJ©Xe©ZmMo ~moc EoH$co, Voìhm (cJoM) ˶mda {dídmg R>do Umao ~Zcmo`. Omo H$moUr Amnë¶m nmcZH$˶m©da {dídmg R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$aoc), Va (¶mZ§VaÀ¶m OrdZmV) H$gë¶mhr ZwH$gmZmÀ¶m, Zm Aݶm¶mÀ¶m ^¶mZo Vmo J«ñV hmoB©c. 14 Am{U Am‘À¶mn¡H$s H$mhr (A„mhMo) AmkmnmcZ H$aUmao AmhoV Am{U H$mhr dmQ> MwH$coco AmhoV. Va Á¶m§Zr AmkmnmcZ Ho$co. VoM gÝ‘mJm©da ‘mJ©ñW Pmco. 15 nU Oo dmQ> MwH$coco AmhoV VoM ZaH$mÀ¶m AmJrMo B§YZ ~ZVrc.'' ' 16 (n¡J~§ a! cmoH$m§Zm gm§Jm,) "‘m¶mH$S>o Agm g§Xeo Amcm Amho H$s, Oa ˶m§Zr gÝ‘mJ© Adc§{~cm AgVm, Va Amåhr ˶m§À¶mda ^anya nO©Ý¶d¥ï>r (åhUOoM H¥$nmàgmXm§Mm dfm©d) Adí¶ Ho$cm AgVm.' 17 Vo ¶mgmR>r H$s, ˶mÛmao Amåhmcm ˶m§Mr narjm nmhVm ¶mdr. Am{U Omo H$moUr Amnë¶m nmcZH$Ë`m©À`m ñ‘aUmH$S>o nmR> {’$adoc, Va Vmo ˶mg H$R>mao {ejm H$aoc. 18 Am{U (cjmV R>do m) ‘erXr Ho$di A„mhMr CnmgZm H$aʶmMr {R>H$mUo AmhoV. åhUyZ Vwåhr A„mhgmo~V BVa H$moUmMmhr Ymdm H$ê$ ZH$m (åhUOo Ho$di A„mhMmM Ymdm H$am.) 19 Am{U (EH$Xm Ago KS>c)o H$s, ˶mMm godH$ (åhUOo n¡J~§ a ‘whå‘X) ˶mMr àmW©Zm H$aʶmgmR>r C^m amhVmo, Voìhm (g˶ ZmH$maUmao) {VWo ¶oD$Z JXu H$aVmV Am{U ˶mMo ídmg JwX‘adyZ Q>mH$Umao H¥$˶ H$aVmV. 20 ˶m§Zm gm§Jm, "‘r Ho$di ‘m¶m nmcZH$˶m©Mm Ymdm H$aVmo, Am{U H$moUmcmhr ˶mMm ^mJrXma R>adrV Zmhr.' 21 (n¡J~§ a!) gm§Jm, "‘cm H$moU˶mhr àH$mao Vw‘Mo ^co-dmB©Q> H$aʶmMm A{YH$ma Zmhr.'



Hw$amU gm§Jm, "A„mhÀ¶m (H$monm)nmgyZ ‘cm H$moUrhr dmMdy eH$V Zmhr. Zm ˶mÀ¶mì¶{V[aº$ BVa Hw$R>o ‘cm Aml¶ñWmZ {‘iy eH$Vo. 23 A„mhH$Sy>Z Oo g§Xeo ‘cm àmá hmoVmV, Vo (cmoH$m§n¶ªV) nmohmoM{dUo EdT>Mo ‘mPo H$V©ì¶ Amho.' Am{U Omo H$moUr A„mh d ˶mÀ¶m n¡J~§ amMr Adkm H$aob ˶mÀ¶mgmR>r ZaH$mMr AmJ AQ>i Amho. {OWo Ago bmoH$ H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. 24 Á¶m Jmoï>rMo (gܶm) ˶m§Zm dMZ {Xco OmV Amho, Ooìhm {Vcm Vo Amnë¶mg‘moa nmhVrc, Voìhm ˶m§Zm H$iyZ MwH$o c H$s, H$moUmMo gmhmæ¶H$V} Xþ~c © AmhoV. Am{U H$moUmMr g§»¶m Aën Amho. 25 ˶m§Zm gm§Jm, "Á¶m Jmoï>rMo Vwåhmcm dMZ {Xco OmV Amho, Vr Jmoï> {ZH$Q> Amho H$r, ‘m¶m nmcZH$˶m©Zo {VÀ¶m ‘wXVrV XrK© dmT> Ho$cocr Amho, ‘cm Vo ‘mhrV Zmhr.' 26 {OWo H$moUmMrM ~wÕr nmoMV Zmhr ˶m Jmoï>r OmUUmam Ho$di VmoM Amho, ˶m Jmoï>r Vmo H$moUmdahr CKS> H$arV ZgVmo. 27 ¶mg AndmX ’$º$ ˶m n¡J~§ amMm AgVmo Á¶mg ˶mZo {Z¶wº$ Ho$coco AgVo. Am{U ˶mÀ¶m gwajogmR>r (ñdJ©XVÿ m§nH¡ $s) ajH$ ˶mÀ¶m nwT>o d ‘mJo Mmcm¶cm cmdVmo. 28 Vo ¶mgmR>r H$s, ho ñnï> hmoD$Z Omdo H$s, (n¡J~§ am§Zr) Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo g§Xeo (cmoH$m§n¶ªV) nmohmo{Mco AmhoV. Am{U ˶m§À¶mH$S>o Oo-Oo Amho, ˶m gdmªZm A„mhZo doT>y Z R>do coco Amho. Am{U Oo-Oo ApñVËdmV Amho, ˶m§Mr Vmo JUZm H$ê$Z R>do V AgVmo. 750 22



gyah-73. Ac-‘wµÁµOpå‘c Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. ñdV:da MmXa nm§Kê$Z Agcoë¶m (ho n¡J~§ am!) 2 amÌrÀ¶m g‘¶r (Z‘mµOm‘Ü`o A„mhg‘moa) C^o amhm, amÌrMm H$mhr ^mJ. 3 (åhUOo) amÌrMm AYm© ^mJ qH$dm ˶mnojm H$mhr H$‘r. 4 qH$dm ˶mnojm WmoS>mgm A{YH$. 1



751 gyah-73. Ac-‘wÁµ Oµ på‘c 5 Hw$amUmMo nR>U H$aVmZm, gmdH$me nU {dMmanydH© $ (nR>U) H$am. Amåhr Vw‘À¶mda (Am‘Mo g§Xeo nmoM{dʶmMo) ’$ma ‘moR>o Xm{¶Ëd gmondrV AmhmoV (Va ˶mgmR>r Vwåhr V¶ma Agm.) 6 {ZpíMVM, amÌrÀ¶m g‘¶r (àmW©Zgo mR>r) CR>Uo H$R>rU (Agco Var) ñdV:À¶m ‘Zmda {Z¶§ÌU àmá H$aʶmgmR>r EH$ CÎm‘ Cnm¶ Amho. Am{U Voìhm (àmW©Zmhr) ‘ZmnmgyZ (‘mUyg) H$ê$ eH$Vmo. 7 H$maU {Xdgm Vwåhmcm (g§Xeo nmoM{dʶmÀ¶m O~m~Xmar g§~Y§ mZo) ~arM H$m‘o AgVmV. 8 ({Xdg Agmo dm amÌ) Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ZmdmMo (à˶oH$ àg§Jr) ñ‘aU H$arV amhm Am{U g§nUy © {Zð>Zo o ˶mÀ¶mà{V g‘{n©V Agm. 9 Vmo nyd© Am{U npíM‘ ¶m§Mm (åhUOo g§nUy © OJmMm) ‘mcH$ Amho. ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶ Zmhr. åhUyZ ˶mcmM Vwåhr Amncm gm§^miH$Vm© ~Zdm. 10 Am{U cmoH$ Oo H$mhr åhUVmV, ˶m~Ôc ghZercVm ~miJm Am{U gä¶nUo ˶m§À¶mH$S>o Xþcj © H$am. 11 Am{U gwI-g‘¥Õr cm^coë¶m, g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm ‘m¶mda gmoS>m (‘r ˶m§Zm hmVmioZ), (nU) ˶m§Zm H$mhr H$mi Cg§V Úm. 12 (Aem§gmR>r) Am‘À¶mH$S>o AdOS> ~oS>çm d YJYJVr AmJ Amho. 13 Am{U KemV AS>H$o c Ago ^moOZ Amho Am{U Xþ:IXm¶r {ejm Amho. 14 Á¶m {Xder O‘rZ d nd©V H§$n nmdVrc, Am{U nd©V dmiyÀ¶m {dIwaUmè`m {T>Jmè¶m§à‘mUo hmoVrc. 15 (cmoH$m§Zmo!) Amåhr Vw‘À¶mH$S>o EH$m n¡J~§ amcm nmR>{dco Amho. Omo Vw‘À¶mg‘moa g˶mMr gmj XoUmam Amho. Á¶mà‘mUo Amåhr {’$aAm¡ZH$S>ho r EH$m n¡J~§ amcm nmR>{dco hmoV.o 16 nU {’$aAm¡ZZo n¡J~§ amMo åhUUo ‘mݶ Ho$co Zmhr, n[aUm‘r Amåhr H$R>mao VmnydH© $ ˶mÀ¶m ‘wg³¶m Amdië¶m. 17 ˶mMà‘mUo Oa Vwåhrhr g˶ ZmH$mamc, Va ˶m {XdgmÀ¶m {ejonmgyZ Vwåhr ñdV:cm H$go dmMdmc? Á¶m {XdgmÀ¶m (XheVrZo) ‘wcho r d¥Õ hmoD$Z OmVrc. 18 Á¶m {Xder AmH$me ’$mQ>c o , H$maU A„mhMo (nwZéËWmZmMo) dMZ nyU© hmoUma. 19



Hw$amU (ho Hw$amU) EH$ CnXoeJ«W§ Amho, Voìhm hdo ˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©Mm ‘mJ© {ZdS>mdm. 20 (n¡J~§ a!) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©cm Mm§Jco R>mD$H$ Amho H$s, Vwåhr d Vw‘Mo AZwgaU H$aUmao (lÕmd§V) ˶mÀ¶mg‘moa àmW©ZVo (H$Yr OdiOdi) XmoZ V¥Vr¶m§e qH$dm EH$ {ÛVr¶m§e Va H$Yr EH$ V¥Vr¶m§e amÌ C^o AgVm. A„mh amÌ d {XdgmÀ¶m AdYrMo à‘mU {ZpíMV H$arV AgVmo. ˶mcm ‘mhrV Amho H$s, Vwåhr doiMo o à‘mU {ZpíMV H$ê$ eH$V Zmhr, åhUyZ ˶mZo Vw‘À¶mda X¶m Ho$cr (Am{U doiMo m {Z~ªY R>do cm Zmhr). Voìhm Vwåhr Vwåhmcm e³¶ hmoBc © ˶mà‘mUo (amÌrÀ¶m àmW©ZVo ) Hw$amUmMo nR>U H$am. ˶mcm ‘mhrV Amho H$s, Vw‘À¶mV H$mhr AmOmar AgVmV, Va H$mhr A„mhÀ¶m H¥$noÀ¶m (åhUOo CnOr{dHo$À`m) emoYmW© àdmgmV AgVmV. Am{U H$mhr (doiàg§Jr) A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>V AgVmV. åhUyZ Hw$amUmVrc Vwåhmcm ghO e³¶ hmoBc © VodT>çm ^mJmMo nR>U H$am. VgoM {Z˶ àmW©Zm H$am, XmZH$m¶© H$am Am{U (µOH$mVr{edm¶ e³¶ Agoc, Va) A„mhcm CXmaVmnydH© $ H$O© Úm. Or Mm§Jco H¥$˶o Vwåhr ñdV:gmR>r nwT>o nmR>dmc, Vr Vwåhmcm A„mhnmer AmT>iVrc. Va hoM (Vw‘À¶mgmR>r) A{YH$ CÎm‘ Agoc Am{U ˶m§Mm ‘mo~Xcmhr ’$ma ‘moR>m Agoc. Am{U A„mhH$S>o j‘m¶mMZm H$am. IamoIa Vmo ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 752



gyah-74. Ac-‘wÔpñga Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. ñdV:da MmXa nm§Kê$Z Agcoë¶m (n¡J~§ am!) 2 CR> Am{U cmoH$m§Zm gmdY H$a. 3 Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ñVw{VJmZ H$a. 4 Amncr dóo ñdÀN> R>do . 5 Am{U gd© àH$maÀ¶m An{dÌVonmgyZ ñdV:cm Xÿa R>do . 6 Am{U namonH$mar H¥$˶ H$ê$Z ~Xë¶mV A{YH$ àmá H$aʶmMr BÀN>m ~miJy ZH$m. 7 1



753 gyah-74. Ab-‘wÔpñga (g§Xeo nmoM{dVmZm, Oo {d¿Z ¶oVrc) Vo Amnë¶m nmcZH$˶m©ImVa ghZ H$a. 8 ‘J Ooìhm (nwZéËWmZmMo) qeJ ’w$§ H$ʶmV ¶oBc © . 9 Vmo ’$ma H$R>rU {Xdg Agoc. 10 g˶ ZmH$maV am{hcoë¶m cmoH$m§gmR>r ‘wirM gwIH$a AgUma Zmhr. 11 ˶mÀ¶m~amo~a ‘cm EH$Q>m gmoS>m, Á¶mcm ‘r {Z‘m©U Ho$coco Amho (˶mcm ‘r nmhÿZ KoBZ© ). 12 Am{U ˶mcm ‘r {dnwc à‘mUmV YZg§nÎmr {Xcr. 13 Am{U ˶mÀ¶m~amo~a AgUmar ‘wc.o 14 Am{U ˶mÀ¶mgmR>r gd© àH$maMr gmYZo CncãY Ho$cr. 15 nU Vmo (‘mPo Am^ma ‘mZʶmEodOr,) ‘r ˶mcm AmUIr OmñV Úmdo, Aer cmcgm ~miJVmo. 16 H$Xm{n Zmhr! Vmo Va Am‘À¶m g§Xeo m§Mm eÌy Amho. 17 cdH$aM ‘r ˶mcm Aem nd©Vmda MT>m¶cm cmdrZ, (Á¶mda MTy>Z ˶mMo) ’$ma dmB©Q> hmc hmoVrc. 18 ˶mZo (Am‘À¶m g§Xeo m§Zm ImoQ>o R>a{dʶmgmR>r) {dMmanydH© $ H$Q> H$mañWmZo aMcr. 19 ˶mMm Zme hmodmo! ˶mZo H$er H$Q>H$mañWmZo aMcr! 20 nwÝhm ˶mMm gd©Zme hmodmo! ˶mZo H$em AQ>H$ir ~m§Yë¶m! 21 ‘J ˶mZo nwÝhm {dMma H$aV (g^modma) ZOa Q>mH$cr. 22 ‘J ˶mZo AmR>çm KmVë¶m d Vm|S> dmH$S>o Ho$co. 23 ‘J (Am‘À¶m g§Xeo mH$S>)o nmR> {’$adcr d ‘JéarMo àXe©Z Ho$co. 24 Am{U åhUmcm, "ho Aݶ H$mhr ZgyZ àmMrZ H$mimnmgyZ MmcV Amcocr EH$ OmXÿ Amho.' 25 (Am{U nwT>o åhUmcm,) "ho Hw$amU Aݶ H$mhr ZgyZ Ho$di ‘mUgmMr aMZm Amho.' 26 (A„mh åhUVmo) "‘r ˶mcm cdH$aM ZaH$mV ’o$Hy$Z XoBZ© .' 27 Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV, ZaH$ H$m¶ MrO Amho? 28 {VMr AmJ Zm {Od§V amhÿ XoBc © , Zm ‘ê$ XoBc © . 29 ‘mUgmMr ËdMm ^mOyZ Q>mH$Umar. 30 {VÀ`mda EH$moUrg aIdmcXma {Z¶wº$ AmhoV. 31 Am{U Amåhr ñdJ©XVÿ m§ZmM (åhUOo angels Zm) ZaH$mÀ`m AmJrda ajH$ åhUyZ {Z¶wº$ Ho$coco Amho. Am{U Amåhr ˶m§Mr g§»¶m (Omhra H$aʶm‘mJMo) H$maU Ago Amho H$s, ˶mÛmao



Hw$amU g˶ ZmH$maUmè¶m§Mr narjm nmhVm ¶mdr Am{U J«W§ YmaH$m§Mr lÕm A{YH$ ÑT> ìhmdr. Am{U lÕmd§Vm§À¶m lÕoV dmT> ìhmdr. VgoM AmYrMo J«W§ YmaH$ d (¶m Hw$amUmda {dídmg R>do Umao) lÕmd§V ¶m§Zr H$moU˶mhr àH$mao e§H$m ~miJy Z¶o. Am{U Á¶m§À¶m ‘ZmV {dH¥$Vr Amho Am{U Oo g˶ ZmH$maUmao AmhoV, Vo åhUVrc, "Ago CXmhaU àñVwV H$ê$Z (Vw‘À¶m) A„mhcm H$m¶ åhUm¶Mo Amho?' AemMàH$mao A„mh BpÀN>Vmo ˶mg ^aH$Q>ʶmgmR>r gmoS>y Z XoVmo Am{U BpÀN>Vmo ˶mg gÝ‘mJ© XmIdVmo. Am{U Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m goZocm ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM OmUy eH$V Zmhr. Am{U ho (Hw$amU) Ho$di ‘mZdOmVrÀ¶m CnXoemgmR>r Amho. 32 Zmhr, ˶m M§ÐmMr enW! 33 Am{U amÌrMr Ooìhm Vr gaVo. 34 Am{U ˶m gH$miMr Ooìhm Vr àH$me‘mZ hmoV.o 35 IamoIa, ZaH$mMr AmJ ^¶mZH$ Jmoï>tn¡H$s EH$ Amho. 36 ‘mUgmcm {^d{dʶmg nwaeo r Amho. 37 Vw‘À¶mn¡H$s à˶oH$ ‘mUgmcm (^¶ XmIdUmar) Omo nwT>o OmD$ BpÀN>Vmo qH$dm ‘mJo amhÿ BpÀN>Vmo. 38 à˶oH$ ‘Zwî¶ Ë¶mZo Oo H$mhr Ho$coco Amho, ˶mÀ¶m ~Xë¶mV JhmU Amho. 39 ¶mg AndmX ’$º$ COì¶m ~mOyMo (gXmMmar) cmoH$ AmhoV. 40 Vo ñdJm©À¶m ~mJm§V AgVrc Am{U Vo {dMmaV AgVrc. 41 Anamܶm§{df¶r. 42 "H$moU˶m Jmoï>rZo Vwåhmcm ZaH$mÀ¶m AmJrV AmUcoco Amho?' 43 Vo CÎma XoVrc, "Amåhr Z‘mµOmMo nmcZ H$aUmè¶m§nH¡ $s ZìhVmo. 44 VgoM Amåhr J[a~m§Zm ImD$ KmbV ZgV. 45 Am{U Amåhr ì¶W© dmX{ddmX H$aUmè¶m§gmo~V, Vo H$am¶Mmo. 46 Am{U Amåhr ݶm¶mÀ¶m {Xdgmcm ZmH$mam¶Mmo. 47 (AgoM Am‘Mo gwê$ am{hco) ¶oWnmdoVmo H$s, AQ>i Agcoco ‘aU Amåhmcm Amco.' 48 Va H$moUVrhr ‘ܶñWr ˶m§À¶mgmR>r cm^Xm¶r R>aUma Zmhr. 49 Voìhm ˶m§Zm Pmco Var H$m¶ H$s, Vo gd© CnXoem§H$S>o nmR> {’$adrV AmhoV. 50 OUy Vo ^¶^rV Pmcocr JmT>do hmoV. 51 Or qghmcm {^D$Z niV 754



755 52



gwQ>cc o r AmhoV. qH$~hþZm, ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$mMr Aer BÀN>m Amho H$s, ˶mcm Iwco J«W§ {Xco Omdo. 53 Ago H$Xm{n hmoUma Zmhr! dñVwpñWVr hr Amho H$s, ¶m§Zm ¶mZ§VaÀ¶m OrdZmMo ^¶ ZmhrM. 54 {Z…g§Xho ! hm Ho$di EH$ CnXoeJ«W§ Amho. 55 Voìhm Á¶mMr BÀN>m Agoc, ˶mZo ˶mnmgyZ ~moY ¿¶mdo. 56 nU (g˶ ZmH$maUmao) ¶mnmgyZ ~moY J«hU H$aUma ZmhrV, Omon¶ªV ˶m§À¶m~m~VrV A„mh Ago BpÀN>V Zmhr. VmoM ¶mgmR>r nmÌ Amho H$s, ˶mMo ^¶ ~miJco Omdo. Am{U cmoH$m§Zm j‘m H$ê$ eH$Vmo Agm VmoM Amho.



gyah-75. Ac-{µH$¶m‘h Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. ‘r nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgmcm gmjr R>do Zy gm§JVmo. 2 VgoM (‘mZdmMo) ‘Z, Oo (dmB©Q> H$m‘m§{df¶r) ˶mcm Xmof XoV AgVo, ˶mg gmj R>do Zy gm§JVmo. 3 ‘mZdmcm Ago dmQ>Vo H$s H$m¶, Amåhr ˶mMr hmS>o nwÝhm EH$Ì H$ê$Z ˶mMo (nwZéËWmZ) H$ê$ eH$V Zmhr? 4 AWm©VM, Amåhmcm ˶mÀ¶m ~moQ>mM§ r noa AZ noa (OemMo Vgo) ~gdʶmMo gm‘϶© àmá Amho. 5 nU ‘mUyg ˶mÀ¶mnwT>,o Oo ¶oUma Amho ˶mg ZmH$mê$ BpÀN>Vmo (åhUOoM nwZéËWmZmg, H$maU ˶mcm {Z^©¶nUo XþîH¥$˶o H$aVm ¶mdrV) 6 (Moï>m H$aV) Vmo {dMmaVmo, "Vmo nwZéËWmZmMm o o {XnyZ OmVrc. 8 Am{U {Xdg ¶oUma Var Ho$ìhm?' 7 Ooìhm (XheVrZo) S>mi M§Ðmcm J«hU cmJoc. 9 Ooìhm gy¶© d M§Ð EH$Ì AmUco OmVrc. 10 ˶m {Xder ‘Zwî¶ åhUoc, "AmVm Hw$R>o niyZ OmD$?' 11 Zmhr, (ho ‘mZdm!) Vw¶mgmR>r AmVm Hw$R>ohr Aml¶ Zmhr! 12 ˶m {Xder Ho$di Vw¶m nmcZH$˶m©nmerM Aml¶ñWmZ Amho! 13 ˶m {Xder ‘Zwî¶mg‘moa ˶mZo Oo H$mhr Amnë¶mnwT>o nmR>{dcoco Agoc, Am{U Oo H$mhr ‘mJo gmoS>cc o o Agoc, Vo 1



756 14



Hw$amU dñVwpñWVr hr Amho H$s, ‘Zwî¶ ñdV: Amnë¶m{déÕ



gd© CKS> Ho$co OmB©c. gmj Amho. 15 ‘J Vmo {H$VrH$m g~~r nwT>o R>do V Zmhr? 16 (n¡J~§ a!) Vwåhr (ho Hw$amU) Vwåhmcm cdH$a nmR> hmoD$Z Omdo åhUyZ KmB©KmB©Zo Amnë¶m {O^ocm MmcZm XoD$ ZH$m. 17 H$maU ˶mg (Vw‘À¶m ‘ZmV) g§H${cV H$aʶmMr d nR>U H$adÊ`mMr O~m~Xmar {ZpíMVnUo Am‘À¶mda Amho. 18 Ooìhm Amåhr Vwåhmcm dmMyZ EoH$dy, Voìhm Vwåhr ˶mÀ¶m eãXm§Mo cjnydH© $ AZwgaU H$am. 19 ˶mMo AW© ñnï> H$aUo Am‘MoM H$m‘ Amho. 20 Zmhr, nU Vw‘À¶mn¡H$s (AZoH$m§Zm) Vm~S>Vmo~ hmoUmam ’$m¶XmM {චAgVmo (åhUOoM ¶mM OJmV gd© H$mhr {‘imdo). 21 Am{U ¶mZ§VaÀ¶m OrdZmH$S>o Xþcj © H$aVm. 22 H$mhr Mohao ˶m {Xder à’w${„V AgVrc. 23 Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o nmhV AgVrc. 24 Am{U ˶m {Xder H$mhr Mohè¶m§da CXmgrZVm ngacocr Agoc. 25 ¶m {dMmamV AgVrc H$s, ˶m§À¶mda ’$ma ‘moR>o Xþ:ImMo g§H$Q> cdH$aM H$mogiUma Amho. 26 nU Ooìhm (‘aUmè¶m) ‘mUgmMm (eodQ>Mm ídmg) H§$R>mer ¶oVmo. 27 Am{U (˶mÀ¶m AmgnmgMo) cmoH$ åhUVmV, "H$moUr ‘m§{ÌH$ Amho H$m, Omo ˶mcm dmMdy eH$Vmo?' 28 Am{U ˶mcm ImÌr hmoVo H$s, hrM ¶m OJmcm {Zamon XoʶmMr doi Amho. 29 ‘¥Ë¶y hmoVmZm hmoUmè¶m Vrd« doXZo‘i w ,o EH$ nm¶ Xþgè¶m nm¶mda Kmgy cmJoc. 30 (ho ‘mZdm!) hm {Xdg Agoc Vw¶m nmcZH$˶m©H$S>o à¶mU H$aʶmMm! 31 (Omon¶ªV Vmo {Od§V hmoVm) Zm ˶mZo g˶mMm ñdrH$ma Ho$cm, Zm ˶mZo Z‘mµOê$nr àmW©Zm Ho$cr. 32 ¶m CcQ>, ˶mZo g˶mg ImoQ>o R>a{dco Am{U ˶mH$S>o nmR> XmI{dcr. 33 ‘J Vmo (CnXoeJ¥hmVyZ) CRy>Z ‘moR>çm EoQ>rZo



757 34



Amnë¶m Hw$Qw>~§ r¶mH$S>o {ZKyZ Om¶Mm. (ho ‘mZdm!) IoX Amho Vw¶m~Ôc, IoX! 35 nwÝhm Vw¶m{df¶r IoX dmQ>Vmo, ’$º$ IoX! 36 ‘Zwî¶mcm Ago dmQ>Vo H$s H$m¶, ˶mg (dmQ>c o Vo H$aʶmgmR>r) AgoM gmoS>y Z XoʶmV ¶oBc © ? (åhUOo ˶mÀ¶mer Om~ {dMmacm OmUma Zmhr?) 37 àW‘V: Vmo J^m©e¶mV Q>mH$cm Jocc o m dr¶m©Mm EH$ q~Xÿ ZìhVm H$m? 38 dr`m©nmgyZ nwT>o Vmo JwR>ir Pmcm, ‘J A„mhZo ˶mg KS>{dco d nyU© g§Vc w Zmgh ˶mÀ¶m Ad¶dm§Mr aMZm Ho$cr. 39 Am{U ˶mMo XmoZ àH$ma ~Z{dco, åhUOo Za d Zmar. 40 ˶mMm ({Z‘m©Vm Agcocm A„mh) ‘¥Vmcm {Od§V H$aʶmg g‘W© Zgoc H$m?



gyah-76. AX-Xh²a Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. ‘Zwî¶mda EH$ Aer doi Amcocr Zmhr H$m, Ooìhm Vmo dU©Z H$aʶmg ¶mo½¶ Agm ZìhVm? 2 Amåhr ‘Zwî¶mbm EH$ {‘{lV Aem dr¶©q~XÿZo {Z‘m©U Ho$co. Am{U ˶mMr narjm nmhʶmgmR>r Amåhr ˶mcm EoH$Umam d nmhUmam ~Z{dco. 3 AmåhrM ˶mcm ‘mJ© XmIdcm Amho. AmVm ñdV:cm H¥$Vk qH$dm H¥$V¿Z ˶mcm {gÕ H$ê$Z XmIdm¶Mo Amho. 4 Amåhr g˶ ZmH$maUmè¶m H¥$V¿Z cmoH$m§gmR>r gmIiX§S>, Jù¶mV Kmcmd¶mMr cmoIS§ >r H$S>r Am{U ZaH$mMr YJYJVr AmJ V¶ma R>do cocr Amho. 5 ¶mCcQ> gƒo gXmMaUr cmoH$ Ago ߶mco {nVrc, Á¶mV H$mnyamMm W§S>mdm OmUdoc. 6 hm EH$ Agm òmoV Amho, Á¶mVyZ A„mhMo ^º$ {nVrc. Am{U hdo {VH$S>o (˶mÀ¶m emIm H$mTy>Z) ˶mg àdm{hV H$aVrc. 7 (Iao gXmMaUr Vo AmhoV,) Oo Amnë¶m dMZnyVuÀ¶m ~m~VrV ’$ma Xj AgVmV. Am{U ˶m {XdgmMo ^¶ ~miJVmV, Á¶mMo g§H$Q> gd©Xaÿ ngacoco Agoc. 8 Am{U Vo (Ho$di A„mhÀ¶m àgÞVogmR>r) ñdV: JaOd§V AgyZhr (BVa) JaOd§V, AZmW d H¡$Xr ¶m§Zm ImD$ KmcVmV. 9 (åhUVmV) "Amåhr Ho$di A„mhÀ¶m àgÞVogmR>r 1



Hw$amU Vwåhmcm ImD$ KmcV AgVmo. Amåhmcm Vw‘À¶mH$Sy>Z Zm H$mhr ‘mo~Xcm hdm Amho, Zm Vw‘Mo Am^ma. 10 ˶m ^¶mZH$ {Xder Am‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z hmoUmè¶m {ZU©¶mMo Amåhmcm ^¶ dmQ>V.o ' 11 Am{U åhUyZ A„mh ˶m {XdgmÀ¶m g§H$Q>mnmgyZ ˶m§Mo ajU H$aoc. Am{U ˶m§Zm M¡Vݶ d gwI àXmZ H$aoc. 12 Am{U ˶m§À¶m ghZercVoÀ¶m ‘mo~Xë¶mV ˶m§Zm ñdJ© d aoe‘r H$nS>o àXmZ H$aoc. 13 Vo {VWo ^ì¶ AmgZm§da cmoS> cmdyZ nhþS>cco o AgVrc. {VWo ˶m§Zm Zm CÝhmù¶mMm Ìmg hmoBc© , Zm {hdmù¶mMm. 14 ñdJm©Vrc d¥jm§À¶m AmZ§XXm¶r gmdë¶m ˶m§À¶mda ngacoë¶m AgVrc Am{U ’$im§Mo JwÀN> hmVmcm ghO ¶oVrc (Aem nÕVrZo {VWo CncãY AgVrc). 15 (B©ídar¶ àgmXm§Zr ^acocr) Mm§XrMr nmÌo d H$mMoMo ߶mco ˶m§À¶mXaå¶mZ {’$a{dco OmVrc. 16 H$mMogmaIo {XgUmao ߶mco, Mm§XrMoM AgVrc. ¶mo½¶ à‘mUmV Vo ^acoco AgVrc. 17 (¶m{edm¶) ˶m§Zm {VWo gwR§ >rMo âcoìha Agcoco (‘ÚmMo) ߶mco {nʶmg XoʶmV ¶oVrc. 18 ñdJm©V (Aem no¶mMm) EH$ dmhVm Pam Amho, Á¶mMo Zmd gëg~rc Amho. 19 Am{U ˶m§À¶m godVo Aer (gwX§ a) ‘wco Zoh‘r VËna AgVrc, Or Zoh‘r VerM ‘wco amhVrc. Vwåhr ˶m§Zm nmhmc, Va Vwåhmcm dmQ>c o H$s, Vo gd©Ì {dIwacoco OUy ‘moVrM AmhoV. 20 ñdJm©V Vwåhr {OWo-Hw$R>o nmhmc gd©Ì Vwåhmcm gwI g‘¥Õr Am{U ‘hmZ amOoemhr WmQ> {XgyZ ¶oBc © . 21 ñdJ©{Zdmgr {VWo Vc‘ {haì¶m aoe‘mMr H$nS>o n[aYmZ H$aVrc Am{U H${eXm H$mT>cc o r dóo. Am{U ˶m§Zm Mm§XrMr H$S>r KmcʶmV ¶oVrc Am{U ˶m§Mm nmcZH$Vm© ˶m§Zm ewÕ no¶ {nʶmgmR>r XoBc © . 22 (˶m§Zm gm§{JVco OmB©c) "hm Vw‘Mm ‘mo~Xcm Amho. Am{U Vw‘À¶m à¶ËZm§Zm (A„mhMr) ñdrH¥$Vr {‘imcr Amho.' 23 (n¡J~§ a!) Amåhr (ho) Hw$amU Vw‘À¶mH$S>o WmoS>-o WmoS>o H$ê$Z àH$Q> Ho$coco 758



759 24



Amho. åhUyZ Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m AmXoemMr g§¶‘nydH© $ àVrjm H$am. Am{U ˶m§À¶mn¡H$s H$moUmMohr åhUUo ‘mݶ H$ê$ ZH$m, Omo nmnr d H¥$V¿Z Amho. 25 Am{U gH$mir d g§Ü¶mH$mir (doJdoJù¶m àg§Jr) Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ñVw{VJmZ H$am. 26 Am{U amÌrÀ¶m g‘¶rXoIrc ˶mÀ¶mg‘moa (Z‘mµOmV) ZV‘ñVH$ ìhm. Am{U amÌrÀ¶m EH$m ‘moR>çm ^mJmV ˶mMo ñVw{VJmZ H$am. 27 ho cmoH$ (Oo A„mh{df¶r Jm’$sc AmhoV), Vm~S>Vmo~ àmá hmoUmè¶m ’$m¶Úm§Mr A{^cmfm ~miJVmV. Am{U (˶m§À¶mer AQ>i[a˶m gm‘Zm hmoUmè¶m) ^¶§H$a {XdgmH$S>,o Vo Xþcj © H$ê$Z AmhoV. 28 AmåhrM ˶m§Zm {Z‘m©U Ho$coco Amho. Am{U ˶m§À¶m Ad¶dm§Mr gwÑT> Aer aMZm AmåhrM Ho$cocr Amho. Am{U Amåhr BpÀN>co Va ˶m§À¶mOmJr ˶m§À¶mMgma»¶m BVam§Zm AmUy eH$Vmo. 29 hm EH$ CnXoeJ«W§ Amho. Voìhm Á¶mMr BÀN>m Agoc, ˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o OmUmè¶m ‘mJm©Mm Adc§~ H$amdm. 30 nU Omon¶ªV A„mh (Vwåhmcm Vmo ‘mJ© XmIdy) BpÀN>V Zmhr, Vmon¶ªV Vwåhrhr Ver BÀN>m H$ê$ eH$V Zmhr. A„mh gd© H$mhr OmUUmam Amho, ~w{Õ‘mZ Amho. 31 Vmo BpÀN>Vmo ˶mg Amnë¶m H¥$nmN>ÌmV àdoe XoVmo. Am{U A˶mMmar cmoH$m§gmR>r ˶mZo H$R>mao {ejm V¶ma R>do cocr Amho.



gyah-77. Ac-‘wagcmV Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. ˶m dmè¶m§Mr enW Oo EH$m ‘mJyZ EH$ nmR>{dco OmVmV. 2 Am{U ‘J Vo dmXimMr JVr YmaU H$aVmV. 3 Am{U Oo (nmD$g d{f©Umè`m) T>Jm§Zm Xÿada nga{dVmV. 4 ‘J ˶m§Zm EH$‘oH$m§nmgyZ doJio H$aVmV. 5 (˶m§Mr) enW Oo Amnë¶m~amo~a (A„mhH$Sy>Z) CnXoe (J«W§ ) KoD$Z ¶oVmV. 6 H$mhtgmR>r j‘m Va H$mhtgmR>r gmdYmZVoMm Bemam. 7 Á¶m Jmoï>rMo Vwåhmcm dMZ {Xco OmV Amho, Vr {ZpíMVnUo K{Q>V hmoUma Amho. 1



Hw$amU (Vr KQ>Zm Voìhm K{Q>V hmoBc © ) Ooìhm Vmao {ZñVoO hmoD$Z OmVrc. 9 Am{U Ooìhm AmH$me ’$mQy>Z OmB©c. 10 Am{U Ooìhm nd©V Ywirà‘mUo {dIwaco OmVrc. 11 Am{U Ooìhm {ZYm©[aV g‘¶r n¡J~§ am§Zm EH$Ì AmUco OmB©c. 12 ¶m gd© Jmoï>r H$moU˶m {XdgmgmR>r Q>mië¶m OmV hmo˶m. 13 ݶm¶mÀ¶m {XdgmgmR>r. 14 Am{U Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV H$s, ݶm¶mMm {Xdg åhUOo Amho Var H$m¶? 15 g˶mcm Ag˶ R>a{dUmao, Zme nmdUma AmhoV, ˶m {Xder. 16 Amåhr AmYrÀ¶m (Anamܶm§Zm) Zï> Ho$co Zmhr H$m? 17 Am{U Amåhr ˶m§À¶m Z§VaÀ¶m (Anamܶm§Zmhr) ˶m§À¶m nmR>mno mR> ({dZmemÀ¶m ImB©V) Om¶cm cmdy. 18 H$maU Amåhr Anamܶm§gmo~V AgmM ì¶dhma H$arV AgVmo. 19 g˶mcm Ag˶ R>a{dUmao Zme nmdUma AmhoV, ˶m {Xder. 20 (cmoH$m§Zmo!) Amåhr Vwåhmg EH$m VwÀN> dr¶©q~XÿnmgyZ {Z‘m©U Ho$coco Zmhr H$m? 21 ‘J ˶mg EH$m gwa{jV {R>H$mUr R>do co, (åhUOoM J^m©e¶mV). 22 EH$m {ZYm©[aV ‘wXVrn¶ªV. 23 AemàH$mao Amåhr (J^m©À¶m) dmT>rMo Q>ßno {ZpíMV Ho$co. hmo¶! Amåhr {H$Vr Hw$ec aMZmH$ma AmhmoV! 24 g˶mcm Ag˶ R>a{dUmao Zme nmdUma AmhoV, ˶m (ݶm¶mÀ¶m) {Xder 25 Amåhr n¥Ïdrcm (^anya Jmoï>r) ñdV:‘ܶo gm‘mdyZ R>do Umar ~Z{dcoco Zmhr H$m? 26 Or{dVm§gmR>r Am{U ‘¥Vm§gmR>r. 27 Am{U {VÀ¶mda Amåhr C§M nd©V C^o Ho$co. Am{U Vwåhmcm {nʶmgmR>r JmoS> nmʶmMr ì¶dñWm Ho$cr. 28 g˶mcm Ag˶ R>a{dʶmMo (Hw$H¥$˶) Ho$coco cmoH$ Zme nmdUma AmhoV, ˶m {Xder. 29 (˶m {Xder ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c), "Mcm AmVm ˶m Jmoï>rH$S>o (åhUOoM ZaH$mÀ¶m AmJrH$S>)o {Ocm Vwåhr ImoQ>o R>adrV AgV. 30 Mcm ˶m (AmJrÀ¶m) gmdcrH$S>o {OMo VrZ ^mJ AmhoV (VrZ H$m°c‘ AmhoV).' 31 Or Zm N>m¶m XoUmar Amho, Zm ÁdmconmgyZ ajU H$aUmar Amho. 32 ˶m gmdcrVyZ ‘hmcmEdT>çm C§MÀ¶m C§M {R>U½¶m ’o$H$ë¶m OmVrc. 33 (˶m CgiUmè¶m 760



8



761 34



{R>U½¶m Aem {XgVrc) OUy {ndù¶m C§Q>mM§ m (H$in) Amho. g˶mcm Ag˶ R>a{dUmao Zme nmdUma AmhoV, ˶m {Xder. 35 hm Agm {Xdg Amho Ooìhm cmoH$ AdmH$ Pmcoco AgVrc. 36 Am{U ˶m§Zm g~~r gmXa H$aʶmMr nadmZJr {Xcr OmUma Zmhr. 37 g˶mcm Ag˶ R>adrV am{hcoco cmoH$, (ݶm¶mÀ¶m) {Xder Zme nmdUma AmhoV. 38 (Voìhm gm§{JVco OmB©c) hm ’¡$gë¶mMm {Xdg hmo¶. Amåhr Vwåhmcm d Vw‘À¶m nyduÀ¶m gd© cmoH$m§Zm EH${ÌV Ho$coco Amho. 39 Oa Vw‘À¶mH$S>o H$mhr ¶wº$s Agoc Va Vr ‘m¶m{déÕ (AmVm) cT>dm. 40 Zme nmdUma AmhoV, g˶ ZmH$maUmao, ˶m {Xder. 41 (¶mCcQ>) (A„mhH$S>o Om~ XoʶmMr) OmU R>do Zy hmoV,o Vo cmoH$ (AmZ§XXm¶r) gmdë¶m d nmʶmMo (Z¶Zaå¶) Pao ¶m§À¶m gm{ÞܶmV AgVrc. 42 ˶m§Zm hdr AgVrc, Vr ’$io (CncãY AgVrc). 43 (gm§{JVco OmB©c,) "Im d ߶m d ‘Om H$am, ˶m H¥$˶m§À¶m ~{jgmàrË`W©, Or Vwåhr H$arV AgV. 44 Amåhr gXmMaUr cmoH$m§Zm AemàH$mao ~jrg XoV AgVmo.' 45 g˶ ZmH$maUmao Zme nmdUma AmhoV, ˶m {Xder. 46 (nmnr cmoH$m§Zmo!) Im Am{U Mma {Xdg ‘m¡O H$ê$Z ¿¶m (n¥ÏdrVcmda). {Z:g§Xho ! Vwåhr nmnr AmhmV! 47 nU g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hcoco cmoH$ Zme nmdUma, ˶m {Xder. 48 Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo H$s, (A„mhg‘moa) Z‘Z H$am, Va Vo Vgo H$arV ZmhrV. 49 g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hcoco cmoH$ Zme nmdUma AmhoV, ˶m {Xder. 50 (A„mhMm gwa{jV J«W§ Agcoë¶m) ¶m Hw$amUm{edm¶ Vo Aݶ H$emda {dídmg R>do Umao ~ZVrc?



gyah-78. AZ-Z~m 1



Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. cmoH$ AmngmV H$moU˶m Jmoï>r{df¶r {dMmaUm H$arV AmhoV?



2



Hw$amU (nwZéËWmZmÀ¶m) ˶m ‘hm^¶mZH$ Jmoï>r{df¶r? 3 Á¶m~Ôc Vo ‘V^oX ~miJyZ © . 5 hmo¶! ˶m§Zm cdH$aM H$iyZ AmhoV. 4 nU ˶m§Zm cdH$aM H$iyZ ¶oBc MwHo$c. 6 Amåhr n¥Ïdrcm (‘mZdOmVrgmR>r) {dlm§VrMo ñWmZ Zmhr ~Z{dco? 7 Am{U nd©Vm§Zm AmYmañV§^mà‘mUo (Zmhr ~Z{dco H$m)? 8 Am{U Amåhr o m Vwåhmcm OmoS>çm-OmoS>çm§À¶m ñdê$nmV {Z‘m©U Ho$co Amho. 9 Am{U Pmonc 10 Vw‘Mm WH$dm Xÿa H$aʶmMo gmYZ ~Zdco. Am{U amÌrcm Amåhr AmdaU ~Z{dco. 11 Am{U {Xdgmcm OrdZàdmg nwT>o gwê$ R>do ʶmMo ‘mܶ‘ ~Z{dco. 12 Am{U Amåhr Vw‘À¶mda gmV ^¸$‘ AmH$me {Z‘m©U Ho$co. 13 Am{U (AmH$memV gy¶ê© $nr) EH$ XrnH$ ñWm{nV Ho$co. 14 Am{U Amåhr dmao hmHy$Z ZoUmè¶m OS> T>Jm§VZy {dnwc à‘mUmV nmʶmMm dfm©d H$aVmo. 15 ˶mÛmao Ymݶ d dZñnVr Amåhr {Z‘m©U H$aVmo. 16 Am{U KZXmQ> ~mJ~JrMohr. 17 ݶm¶mÀ¶m {XdgmMr doi R>acocr Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 18 Á¶m {Xder qeJ ’w$§ H$co OmB©c Am{U Vw‘Mo Vm’o$M Vm’o$ ¶oD$ cmJVrc. 19 Am{U AmH$me CKS>ʶmV ¶oBc © , ˶m‘ܶo XadmOoM XadmOo hmoD$Z OmVrc. 20 Am{U nd©Vm§Zm Mmc{dco OmB©c, Va Vo Ago hmoD$Z OmVrc H$s, OUy H$mhr Vo ‘¥JOiM hmoVo. 21 {Z:g§Xho , (g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§gmR>r) ZaH$ Q>nZy ~gcocm Amho. 22 {dÐmohr cmoH$m§Mo Vo {R>H$mU Amho. 23 ˶mV Vo `wJmZw`Jw o © , Zm (VhmZ ^mJdUmao) nSy>Z amhVrc. 24 {VWo ˶m§Zm Zm W§S>mì¶mMm ñne© hmoBc 25 H$mhr ߶m¶cm {‘ioc. Am{U {‘ioc Va Ho$di CH$iVo nmUr Am{U ny. 26 (Agm Agoc) ˶m§À¶m XþîH¥$˶m§Mm ¶mo½¶ VmoM ‘mo~Xcm. 27 H$maU Vo (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmV) "{heo~ KoVcm OmUma' Aer OmU ~miJyZ ZìhVo. 28 Am{U ˶m§Zr Am‘À¶m à˶oH$ g§Xeo mcm OmUyZ~wOZy ImoQ>o R>a{dco. 29 nU Amåhr (˶m§Zr Ho$coc)o à˶oH$ (H¥$˶) aoH$m°S>© H$ê$Z R>do coco Amho. 30 (Am{U Amåhr ˶m§Zm gm§J,y ) "(Amnë¶m XþîH¥$˶m§Mr) ’$io AmVm MmIm, 762



763



H$maU Amåhr Vw‘À¶m {ejoV Ho$di dmT> Am{U dmT> H$arV OmD$.' 31 (nU) A„mhMr OmU R>do Zy Agcoë¶m cmoH$m§gmR>r ¶e Z¸$s Amho. 32 ^ì¶ ~mJm Am{U Ðmjm§À¶m docr. 33 Am{U g‘d¶ñH$ Zd¶wdVr. 34 Am{U H$mR>moH$mR> ^acoco ߶mco. 35 {VWo Vo ì¶W© d ImoQ>çm Jmoï>r H$Yrhr EoH$Uma ZmhrV. 36 ho Agoc Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (˶m§À¶m H¥$Ë`m§Zgw ma) {‘imcoco ~jrg. 37 ˶m H¥$nmd§V A„mhH$Sy>Z, Omo AmH$me d n¥Ïdr Am{U ˶m Xmohm|À¶m‘ܶo Oo-Oo Amho, ˶m gdmªMm nmcZH$Vm© Amho. ˶mÀ¶mg‘moa (H$mhr) ~mocʶmMr H$moUrhr qh‘V H$ê$ eH$V Zmhr. 38 Á¶m {Xder (åhUOoM ݶm¶mÀ¶m {Xder) {O~«rc d BVa ñdJ©XVÿ n§{º$~Õ (˶mÀ¶mg‘moa) C^o amhVrc. H$moUrhr H$mhr ~mocUma Zmhr. nU Vmo ~mocc o , Á¶mcm H¥$nmd§V A„mh ~mocʶmMr nadmZJr XoBc © . Am{U Vmo ¶mo½¶ VoM ~mocc o . 39 Vmo {Xdg ¶oUo AQ>i Amho. Voìhm Á¶mcm Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o OmUmè¶m ‘mJm©Mm Adc§~ H$am¶Mm Amho, ˶mZo Vmo H$amdm. 40 Amåhr Vwåhmcm AJXr Odi Agcoë¶m {ejonmgyZ gmdY Ho$coco Amho. Á¶m {Xder ‘Zwî¶ Ë¶mÀ¶m hmVm§Zr Or-Or H¥$˶o nwT>o nmR>dcocr AgVrc, Vr ñnï>nUo nmhÿZ KoBc © . Am{U Voìhm g˶ ZmH$maUmam åhUoc, "‘r Oa ‘mVr AgVmo, Va ({H$Vr ~ao Pmco AgVo)!'



gyah-79. AZ-Zm{µOAmV Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. ˶m (dmè¶m§Mr) enW Oo àM§S> eº$sZo gd© H$mhr CnQy>Z H$mT>VmV. 2 Am{U ˶m dmè¶m§Mr Oo hiwdma dmhVmV. 3 Am{U ˶m (T>Jm§Mr,) Oo doJmZo Va§JV AgVmV. 4 Am{U ˶m§Mr, Oo EH$‘oH$m§À¶m nwT>o OmVmV. 5 ˶m§Mr, Oo ({Z‘m©Ë¶mÀ¶m) AmXoem§Zm A‘cmV AmUVmV. 6 Á¶m {Xder ^¶mZH$ ^yH$§ nmZo (g§nUy © n¥Ïdr) hmXê$Z OmB©c. 7 Am{U ˶m nmR>mno mR> (AmUIr) hmXao ~gVrc. 1



Hw$amU ˶m {Xder (cmoH$m§Mr) öX¶o (˶m XheVr‘wio doJmZo) YS>YSy> cmJVrc. 9 ˶m§À¶m ZOam Imcr {Iicoë¶m AgVrc. 10 (nwZéËWmZmg ZmH$maUmao) åhUVmV, "(‘¥Ë¶yZV§ a) Amåhmcm ({Od§V H$ê$Z) nwÝhm nyduÀ¶m pñWVrV AmUco OmUma H$m? 11 Ooìhm Amåhr OrU© hmS>o ~Zcoco Agy?' 12 Vo åhUVmV, "Ago Pmco, Va Vo naVUo, ZwH$gmZmMr Jmoï> Agoc.' 13 (nU Ooìhm Vr eodQ>Mr KQ>H$m ˶m§À¶mda ¶oBc © ,) EH$m OmoamMr hmH$mQ>r Agoc. 14 Am{U cJoM, Vo (gd© OrU© hmS>o Pmcoc)o ‘¡XmZmV hOa hmoVrc! 15 Vwåhmcm ‘ygmMm d¥Îmm§V nmoMcm H$m? 16 Ooìhm ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©Zo VwdmÀ¶m n{dÌ Imoè¶mnmer ˶mg hmH$ {Xcr hmoVr. 17 (Am{U åhQ>c)o , "{’$aAm¡ZH$S>o Om, Vmo gd© ‘¶m©Xm Amocm§S>y Z {dÐmohr ~Zcocm Amho.' 18 Am{U ˶mcm gm§Jm, "Vy (‘mJ©^ï« >VÀo ¶m KmUrnmgyZ) ñdV:cm ew{M^yV© H$ê$ BpÀN>Vmog H$m? 19 Vy B©e{^ê$ ~Zmdog åhUyZ ‘r Vwcm Vw¶m nmcZH$˶m©Mm ‘mJ© XmIdy H$m?' 20 ˶mZ§Va ‘ygmZo ˶mcm (A„mhÀ¶m gm‘϶m©Mr EH$) ‘moR>r IyU XmI{dcr. 21 nU ˶mZo ImoQ>o R>a{dco d ‘mZʶmg ZH$ma {Xcm. 22 (‘ygmÀ¶m {déÕ) Cnm¶ ¶moOʶmgmR>r Vmo ~o‘aw dVnUo {VWyZ {ZKyZ Jocm. 23 Am{U ˶mZo Amnë¶m gd© cmoH$m§Zm EH$Ì ~mocm{dco. 24 Am{U åhUmcm, "‘rM Vw‘Mm gd©lðo > ^m½¶{dYmVm Amho.' 25 nU A„mhZo ˶mÀ¶m ‘wg³¶m Amdië¶m (Am{U {dÐmohr ‘mUgmMm) ¶m OJmV d ¶mZ§VaÀ¶m OJmV (H$gm eodQ> hmoVmo ¶mMm Bemam XoUmao CXmhaU ˶mcm ~Z{dco). 26 {Z:g§Xho , ¶mV à˶oH$ B©e{^ê$ ‘mUgmgmR>r YS>m Amho. 27 (cmoH$m§Zmo!) Vwåhmcm {Z‘m©U H$aUo A{YH$ H$R>rU Amho H$s, ˶m AmH$memcm {Z‘m©U H$aUo (A{YH$ H$R>rU Amho), Á¶mcm A„mhZo {Z‘m©U Ho$co Amho. 28 ˶mMo ({demc) Kw‘Q> C§M ñWm{nV Ho$co Am{U ˶mg Xmofa{hV ~Zdco. 29 Am{U ˶mZo ˶mMr amÌ H$mimoIr ~Z{dcr d ˶mVyZ àH$me‘mZ 764 8



765 30



31



{Xdg àH$Q> Ho$cm. Am{U ˶mZ§Va n¥Ïdrcm {dñVrU© Ho$co. Am{U {VÀ¶mVyZ {VMo nmUr H$mT>co d Mmam {Z‘m©U Ho$cm. 32 Am{U nd©Vm§Zm {VÀ¶mda ^¸$‘nUo ñWm{nV Ho$co. 33 ho gd© Vw‘À¶m Am{U Vw‘À¶m JwamT>mao m§gmR>r CnOr{dHo$Mo gmYZ Amho. 34 Am{U Ooìhm Vo ^¶§H$a g§H$Q> ¶oBc © . 35 ˶m {Xder ‘mUgmZo (OJmV) Oo-Oo Ho$co Amho, Vo ˶mcm AmR>dc o . 36 Am{U nmhUmè¶mgmR>r ZaH$ àH$Q> Ho$cm OmB©c. 37 Á¶mZo CÔm‘nUo dV©Z Ho$coco Agoc. 38 Am{U Ho$di OJmVrc OrdZmg àmYmݶ {Xcoco Agoc. 39 Va ZaH$ AemM ‘mUgmMo AQ>i {R>H$mU Amho. 40 nU Omo Amnë¶m nmcZH$˶m©g‘moa (hOa hmoD$Z Om~ Úmdm cmJUma) Aer OmU R>do Zy hmoVm. Am{U Á¶mZo dmB©Q> ‘ZmoH$m‘ZmMo AZwgaU H$aʶmnmgyZ ñdV:Mo ajU Ho$co Agoc. 41 Va ñdJ© ˶mMo {R>H$mU Agoc. 42 (n¡J~§ a!) Vo ˶m eodQ>À¶m KQ>H$o {df¶r {dMmaVmV H$s, Vr Ho$ìhm ¶oUma Amho? 43 nU {VÀ¶m{df¶r Vwåhr H$go gm§Jy eH$Uma? 44 (H$maU) Vr Ho$ìhm ¶oBc© , ho Ho$di Vw¶m nmcZH$˶m©cmM ‘mhrV Amho. 45 Vw‘Mo H$m‘ ˶m§Zm Ho$di gmdY H$aUo EdT>Mo Amho, Oo {VMo o H$s, Vo ^¶ ~miJVmV. 46 ˶m {Xder Ooìhm Vo Vr nmhVrc, Voìhm ˶m§Zm dmQ>c Ho$di EH$ g§Ü¶mH$mi qH$dm EH$ gH$mi ¶mnojm OmñV (‘¥Ë¶yndy uÀ¶m) OJmV am{hco ZmhrV.



gyah-80. A~g Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. (n¡J~§ amZo) EdT>çmdê$Z H$nmimcm AmR>çm KmVë¶m d Vm|S> {’$a{dco. 2 H$s, EH$ Am§Yim ‘mUyg ˶m§À¶mH$S>o Amcm. 3 (n¡J~§ a!) Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV H$s, H$Xm{MV (B©ídar¶ g§Xeo J«hU H$ê$Z) Vmo gwYmê$ eH$cm AgVm, 4 qH$dm ˶mZo CnXoe EoH$co AgVo, Va Vo ˶mÀ¶mgmR>r cm^Xm¶r R>ê$ eH$co 1



Hw$amU AgVo. Omo ‘Zwî¶ (CnXoem§à{V) AZmñWm XmIdV hmoVm. 6 Vwåhr ‘mÌ Ë¶mÀ¶mH$S>o cj XoʶmÀ¶m ~m~VrV CËgwH$ hmoVm. 7 ˶mZo Oa ñdV:Mr gwYmaUm Ho$cr Zmhr, Va ˶m~Ôc Vw‘À¶mda H$mhr Xmof ¶oUma Zmhr. 8 nU Omo ‘Zwî¶ Vw‘À¶mH$S>o YmdV ¶oVmo, (CnXoe J«hU H$aʶmÀ¶m) CËgwH$Vogh. 9 Am{U Vmo A„mhà{V AmXa¶wº$ ^¶ ~miJUmam Amho. 10 Vwåhr Aem ‘mUgmH$S>o Xþcj © H$aVm. 11 {ZpíMVM ho (Hw$amU) EH$ ~moYJ«W§ Amho. 12 Va hdo ˶mZo (¶mnmgyZ) ~moY J«hU H$amdo. 13 Omo Aem n¥ð>md§ a Z‘yX Amho, Or AWm©VM AmXamg nmÌ AmhoV. 14 Or Cƒ XOm©Mr d n{dÌ AmhoV. 15 Aem {c{hUmè¶m§À¶m hmVr. 16 Oo gÝ‘mZZr¶ d gXmMmar AmhoV. 17 Zme nmdmo ‘mUyg! {H$Vr H¥$V¿Z Amho Vmo! 18 (A„mhZo) ˶mg H$emnmgyZ {Z‘m©U Ho$co? 19 dr¶m©À¶m EH$m q~XÿnmgyZ! ˶mg Vmo {Z‘m©U H$aVmo Am{U ˶mMr ñd^mdd¡{eï>o {ZpíMV H$aVmo. 20 Am{U ˶mÀ¶mgmR>r (OrdZmMm) ‘mJ© gwH$a H$aVmo. 21 Am{U eodQ>r ˶mg ‘¥Ë¶y XoD$Z H$~arV nmoMdVmo. 22 Am{U ‘J Ooìhm Vmo BÀN>rc ˶mg nwÝhm {Od§V H$ê$Z C^m H$aoc. 23 Varhr ‘mUyg ˶mÀ¶m AmXoem§Zgw ma H¥$Vr H$aʶmg ZH$ma XoVmo (Omo ‘mUgmMm gd©àH$mao H$Vm©H$a{dVm Amho). 24 ‘mUgmZo Amnë¶m AÞmH$S>o nmhmdo (Vo ˶mcm H$go CncãY H$ê$Z {Xco OmVo, ˶mda ˶mZo qMVZ H$amdo). 25 Amåhr H$go ‘moR>çm à‘mUmda nmʶmMm dfm©d H$aVmo. 26 Am{U ‘J Amåhr O{‘Zrcm ’$mSy>Z (ZdrZ dZñnVr {Z‘m©U H$aVmo). 27 ‘J Amåhr {VÀ¶mVyZ Ymݶ CJ{dVmo. 28 Am{U Ðmjo d ^mOrnmcm. 29 Am{U O¡VZy d IOya. 30 Am{U KZXmQ> ~mJm. 31 Am{U ’$io d Mmam. 32 Vw‘À¶m d Vw‘À¶m JwamT>mao m§gmR>r AmOr{dHo$Mo gmYZ åhUyZ. 33 Ooìhm H$mZ ~{hao H$aUmam àM§S> AmdmO hmoBc © . 34 (Vmo nwZéËWmZmMm {Xdg Agoc) Á¶m {Xder ‘Zwî¶ Amnë¶m ^mdmnmgyZ Xÿa nioc. 35 Am{U 766



5



767 36



Amnë¶m AmB©-d{S>cm§nmgyZ. Am{U Amncr nËZr d ‘wco ¶m§À¶mnmgyZ. 37 ˶m {Xder à˶oH$ OU ñdV:MrM Aer qMVm H$arV Agoc H$s, Xþgè¶mH$S>o cj XoʶmMm {dMma ˶mÀ¶m ‘ZmV ¶oUma Zmhr. 38 H$mhr Mohao ˶m {Xder à’w${„V AgVrc. 39 hgV AgVrc, AmZ§X gmOam H$arV AgVrc. 40 Am{U ˶m {Xder H$mhr Mohao YwirZo ‘mIcoco AgVrc. 41 ˶m§À¶mda CXmgrZVm ngacocr Agoc. 42 hoM cmoH$ g˶ ZmH$maUmao XþamMmar hmoV.o



gyah-81. AV-VH$dra Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Ooìhm gy¶© JwS§ >miyZ Q>mH$cm OmB©c. 2 Am{U Ooìhm Vmao VoOeyݶ hmoVrc. 3 Am{U Ooìhm nd©Vm§Zm Mmc{dco OmB©c. 4 Am{U Ooìhm Xhm ‘{hݶm§Mm J^© Agcoë¶m C§{Q>Ur ‘moH$mQ> gmoS>y Z {Xë¶m OmVrc. 5 Ooìhm O§Jcr OZmdam§Zm EH$Ì AmUco OmB©c. 6 Am{U Ooìhm (gwZm‘rà‘mUo) g‘wÐ IdiVrc. 7 Ooìhm gd© cmoH$m§Mr (˶m§À¶m H¥$˶m§Zgw ma) {d{dY JQ>mV§ {d^mJUr Ho$cr OmB©c. 8 Am{U Ooìhm {Od§V JmS>ë¶m Jocëo ¶m VmÝøm ‘wcrcm {dMmaco OmB©c. 9 H$moU˶m AnamYmnmoQ>r {Vcm ‘mê$Z Q>mH$ʶmV Amco? 10 Am{U Ooìhm cmoH$m§Mo H$‘©nÌ CKS>co OmVrc. 11 Ooìhm AmH$memMo AmdaU IoMZy ˶mg CKS>o Ho$co OmB©c. 12 Am{U Ooìhm ZaH$mMr AmJ ^S>H${dcr OmB©c. 13 Ooìhm ñdJ© Odi AmUco OmB©c. 14 Voìhm à˶oH$mcm ZrQ> H$iyZ OmB©c H$s, ˶mZo ñdV:gmR>r H$m¶ V¶ma Ho$coco Amho. 15 ‘r ‘mJo hQ>Umè¶m Vmè¶m§Zm gmj R>do Vmo. 16 ˶m J«hm§Zmhr Oo Amnë¶m H$joV {’$aVmV d AñV nmdVmV. 17 Am{U ˶m amÌrMrhr (enW) Or gaV AgVo. 18 Am{U ˶m nhmQ>Mo r, Ooìhm Vr CX¶ nmdVo (‘r ¶m gd© Jmoï>tMr enW KoD$Z, åhUOo ˶m§Zm gmjr ~ZdyZ gm§JVmo). 19 H$s, ho Hw$amU EH$m AmXaUr¶ n¡J~§ amH$S>o àH$Q> Ho$cocr B©ídadmUr hmo¶. 20 gm‘϶©emcr Agm, 1



Hw$amU g¥ï>rÀ`m ‘hmqghmgZmda Amê$T> Agcoë¶m A„mhH$S>o gÝ‘mZZr¶ Agm (J«W§ ). 21 VoWo ˶mÀ¶m AmkoMo nmcZ Ho$co OmVo. Am{U Vmo {dídmgnmÌ Amho. 22 (‘¸o$Vrc cmoH$m§Zmo!) Vw‘Mm (hm) gmWr doS>m Zmhr. 23 n¡J~§ amZo (hm J«W§ A„mhH$Sy>Z AmUUmè¶m ñdJ©XVÿ mcm) Iwë¶m {j{VOmda nm{hco, ho g˶ Amho. 24 H$moUmMrhr ~wÕr {OWo nmoMy eH$V Zmhr Aem AX¥í¶ Jmoï>r OmUʶmgmR>r Vmo (n¡J~§ a) H$mhr hnmncocm Zmhr. 25 ho Hw$amU H$mhr em{nV g¡VmZmMr dmUr Zmhr (Va ewÕ "A„mhMr dmUr' Amho). 26 ‘J Vwåhr cmoH$ Hw$R>o (^Q>H$V) OmV AmhmV? 27 hm Ho$di CnXoena g§Xeo Amho, g‘ñV ‘mZdOmVrgmR>r. 28 Vw‘À¶m‘Yrc ˶m à˶oH$ ‘mUgmgmR>r Omo gai ‘mJmªMm Adc§~ H$ê$ BpÀN>Vmo. 29 nU Vwåhr Vmon¶ªV ˶m Jmoï>rMr BÀN>m H$ê$ eH$V Zmhr, Omon¶ªV gd© OJm§Mm nmcZH$Vm© Agcocm A„mh Vr BpÀN>V Zmhr. 768



gyah-82. Ac-BZ{’$Vma Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Ooìhm AmH$me ’$mQy>Z OmB©c. 2 Am{U Ooìhm Vmao {dIwê$Z OmVrc. 3 Am{U Ooìhm (‘hm^¶mZH$ gwZm‘rà‘mUo) g‘wÐ dmhÿ cmJVrc. 4 Am{U Ooìhm © H$s, ˶mZo (ñdV:gmR>r) H$~ar CKS>ë¶m OmVrc. 5 à˶oH$mcm H$iyZ ¶oBc nwT>o H$m¶ nmR>{dco Amho. Am{U ‘mJo H$m¶ gmoS>co Amho. 6 ho ‘mZdm! Amnë¶m H¥$nmd§V nmcZH$˶m©{df¶r VwPr H$moU˶m Jmoï>rZo ’$gdUyH$ Ho$cr Amho? 7 Á¶mZo Vwcm {Z‘m©U Ho$co, ‘J Vw¶m earamVrc Ad¶dm§Mr g§V{w cV Aer aMZm H$ê$Z Vwcm KS>{dco. 8 Á¶m ê$nmV BpÀN>co Vgo Vwcm ê$n {Xco. 9 Varhr (cmoH$m§Zmo!) Vwåhr ݶm¶mÀ¶m {Xdgmcm ImoQ>o g‘OVm! 10 nU g˶ ho Amho H$s, Vw‘À¶mda nhmaoH$ar {Z¶wº$ AmhoV (Oo ݶm¶mÀ¶m {Xder Vw‘À¶m{df¶r gmj XoVrc). 11 1



769



Vo (IamoIa) gÝ‘mZmg nmÌ AmhoV, Vo (Vw‘À¶m à˶oH$ H¥$˶mMr H$miOrnydH© $) Zm|X H$arV AmhoV. 12 Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, Vo gd© OmUVmV. 13 {Z:g§Xho , gXmMmar cmoH$ gd©gI w g§nÞ (Aem ñdJm©V) AgVrc. 14 Va ¶mCcQ> XþamMmar cmoH$ ZaH$mV AgVrc. 15 ݶm¶mÀ¶m {Xder ˶mV àdoe H$aVrc. 16 Am{U {VWyZ ˶m§Mr H$Xm{n gwQ>H$m hmoUo Zmhr. 17 Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV H$s, ݶm¶mMm {Xdg H$m¶ MrO Amho? 18 nwÝhm EoH$m, ݶm¶mMm {Xdg H$m¶ Amho, ¶mMr Vwåhmcm {H$Vr OmUrd Amho? 19 ˶m {Xder H$moUrhr H$moUmgmR>rhr H$mhr H$ê$ eH$Uma Zmhr (H$moU˶mhr àH$mao H$m‘r ¶oUma Zmhr). ˶m {Xder gd©àH$maMo A{YH$ma ’$º$ Am{U ’$º$ EH$Q>çm A„mhH$S>o AgVrc.



gyah-83. Ac-‘wVpâ’$µ’$sZ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Zme nmdUma AmhoV Vo, Oo H$‘r ‘mn XoVmV. 2 Oo ñdV:gmR>r KoVmZm nwano ay ‘mn KoVmV. 3 nU BVam§Zm ‘mnyZ qH$dm dOZ H$ê$Z XoVmZm H$‘r XoVmV. 4 Aem cmoH$m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Zmhr H$m H$s, ˶m§Zm CR>dZy C^o Ho$co OmUma Amho? 5 (Om~ XoʶmgmR>r) EH$m ^¶§H$a {Xder. 6 Á¶m {Xder g§nUy © ‘mZdOmV, gdmªMm ‘mcH$ Agcoë¶m (A„mhg‘moa) C^r amhrc? 7 IamoIa, Xþï> cmoH$m§À¶m H¥$˶m§Mm aoH$m°S>© {g‚mrZ‘ܶo Agoc. 8 Am{U Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV, "{g‚mrZ' H$m¶ Amho? 9 Vo {chÿZ R>odcoco ‘hmaoH$m°S>© Amho. 10 g˶ ZmH$maUmao Zme nmdUma AmhoV, ˶m {Xder. 11 Oo ݶm¶mÀ¶m {Xdgmcm ImoQ>o R>a{dVmV. 12 ˶mg VmoM ImoQ>o R>a{dVmo Omo ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmam nmnr Amho. 13 Ooìhm ˶mcm Am‘Mo g§Xeo EoH${dco OmVmV, Voìhm Vmo åhUVmo, "¶m Ho$di AmYrÀ¶m cmoH$m§À¶m H$hmʶm AmhoV.' 14 Zìho! dñVwpñWVr hr Amho H$s, ˶m§À¶m XþîH¥$˶m§Mm, ˶m§À¶m öX¶mda J§O MT>cc o m Amho. 15 {ZpíMVnUo! 1



Hw$amU ˶m {Xder ˶m§Zm ˶m§À¶m nmcZH$˶m©nmgyZ Xÿa R>do co OmB©c (Vo nmcZH$˶m©cm nmhÿ eH$Uma ZmhrV). 16 ‘J Vo ZaH$mÀ¶m AmJrV àdoe H$aVrc. 17 Am{U ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c, "hmM Vmo (ZaH$) Amho, Á¶mg Vwåhr ImoQ>o R>adrV hmoVm.' 18 nU gXmMmar cmoH$m§Mm aoH$m°S>© B{„æ¶rZ‘ܶo gwa{jV R>do cocm Amho. 19 Am{U B{„æ¶rZ åhUOo H$m¶? ho Vwåhmcm H$go H$iUma? 20 Vmo EH$ ‘hmaoH$m°S>© 21 Vmo aoH$m°S>© A„mhÀ¶m gdm©V ZOrH$ Agcoë¶m ñdJ©XVÿ m§À¶m Amho. w g§nÞ (Aem ñdJm©V) {ZJamUrV Amho. 22 {Z:g§Xho , gXmMmar cmoH$ gd©gI 23 AgVrc. (emhr) AmgZm§da ~gyZ (A„mhÀ¶m gm‘϶m©À¶m gd©Ì PiH$V Agcoë¶m IwUm) nmhV AgVrc. 24 ˶m§À¶m Mohè¶m§da (Iè¶m AWm©Z)o àgÞVm Agë¶mMo Vwåhmcm OmUdoc. 25 ˶m§Zm grc~§X ewÕ ‘ÚmH©$ {nʶmgmR>r {Xco OmB©c. 26 Á¶mÀ¶m grc‘YyZ H$ñVwarMo gwJY§ ¶oV Agoc, ¶m ˶m Jmoï>r AmhoV Á¶mMr BÀNw>H$m§Zr BÀN>m ~miJm¶cm hdr. 27 Am{U ˶m no¶mV VgZr‘Mo {‘lU Agoc. 28 (VgZr‘ hm ñdJm©Vrc) EH$ Agm Pam Á¶mVyZ A„mhMo gm{Þܶ cm^coco cmoH$ {nVrc. 29 Oo cmoH$ AnamYr hmoV,o Vo lÕmd§Vm§Mr {I„r o o CS>dm¶Mo. 30 Am{U ˶m§À¶m OdiyZ OmVmZm Vo EH$-Xþgè¶mH$S>o nmhÿZ S>mi 31 {‘MH$mdrV AgV. Am{U Ooìhm Vo Amnë¶m cmoH$m§H$S>o naV ¶oV, Voìhm Vo (˶m B©e{^ê$ cmoH$m§{df¶r) ‘ñH$ar H$arV naV ¶oV AgV. 32 Am{U Ooìhm Vo ˶m§Zm nmhV AgV, Voìhm Vo {VañH$mamZo Ago åhUm¶Mo, "ho dmQ> MwH$coco cmoH$ AmhoV.' 33 dmñV{dH$ nmhVm, ¶m§Zm lÕmd§Vm§da aIdmcXma åhUyZ nmR>{dʶmV Amcoco ZìhVo. 34 nU AmO (ݶm¶mÀ¶m {Xder) lÕmd§V cmoH$ ˶m g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§da hgVrc. 35 emhr AmgZm§da ~gyZ (lÕmhrZm§Mr H$m¶ Xem Pmcr,) Vo nmhV AgVrc. 36 (åhUVrc,) "g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm ˶m§À¶m H¥$˶m§Mm nwano ay ~Xcm {‘imcm Zm!' 770



771



gyah-84. Ac-BZ{eµH$mµH$ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Ooìhm AmH$me ’$mQy>Z OmB©c. 2 Am{U Vmo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m AmXoemMo nmcZ H$aoc, Oo ˶mMo H$V©ì¶ Amho. 3 Am{U O{‘Zrcm ngadyZ AJXr gnmQ> àXoe ~Z{dʶmV ¶oBc © . 4 {VÀ¶m‘ܶo Oo H$mhr Amho, Vo gd© ~mhoa Q>mHy$Z Vr [aH$m‘r hmoD$Z OmB©c. 5 Vr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m AmXoemMo nmcZ H$arc, Oo {VMo H$V©ì¶ Amho. 6 ho ‘mZdm! Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o OmʶmMm VwPm n[al‘nydH© $ àdmg gwê$ Amho, ’$ma IS>Va (àdmg). Am{U ˶mcm Vy ^oQ>Uma Amhog. 7 Voìhm Á¶mMr H$‘©dhr ˶mÀ¶m COì¶m hmVmV {Xcr OmB©c. 8 ˶mMm {heo~ cJoM ghOnUo AmQ>mno cm OmB©c. 9 Am{U Vmo Amnë¶m cmoH$m§H$S>o AmZ§XmZo naV ¶oBc © . 10 Am{U Á¶mMr H$‘©dhr ˶mÀ¶m nmR>rÀ¶m ‘mJyZ XoʶmV ¶oBc © . 11 Vmo, ˶mcm H$m¶‘ñdê$nr g§ndyZ Q>mH$ʶmgmR>r {dZdUr H$arc. 12 Am{U Vmo YJYJ˶m AmJrV àdoe H$aoc. 13 Vmo Amnë¶m cmoH$m§‘ܶo Iwemc (d {ZpíM¨V) amhV hmoVm. 14 Amnë¶mcm (EHo$ {Xder A„mhH$S>)o naV Omdo cmJoc Ago ˶mcm H$Yrhr dmQ>V ZìhVo. 15 AWm©VM! (˶mcm naV ¶mdo cmJUmaM hmoV)o ˶mMm nmcZH$Vm© Zoh‘r ˶mÀ¶mda ZOa R>odyZ hmoVm. 16 ‘r g§{YàH$memMr enW KoD$Z gm§JVmo, 17 Am{U amÌrMr Am{U Vr Á¶m§Zm-Á¶m§Zm (ñdV:À¶m A§YmamV) JS>n H$aVo ˶m§Mr. 18 Am{U M§ÐmMr Ooìhm Vmo nyU© hmoVmo. 19 H$s, Vwåhmcm EH$m AdñWoVZy {ZpíMVnUo Xþgè¶m AdñWoV Omdo cmJUma Amho. 20 ˶m§Zm Pmco Var H$m¶ H$s, Vo lÕm YmaU H$arV ZmhrV? 21 Am{U Ooìhm ˶m§À¶mg‘moa Hw$amUmMo g§Xeo nR>U Ho$co OmVmV, Voìhm Vo (A„mhà{V lÕm 춺$ H$aʶmgmR>r) ˶mÀ¶mg‘moa ZV‘ñVH$ hmoV ZmhrV. 22 nU Oo g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV Vo (¶m g§Xeo m§Zm) ImoQ>o R>adrV 1



Hw$amU AgVmV. Vo (Amnë¶m ‘ZmV) H$m¶ XS>dZy R>do V AmhoV, Vo A„mhcm gd© ‘mhrV Amho. 24 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm Xþ:IXm¶r {ejoMr dmVm© EoH$dm. 25 nU Oo cmoH$ lÕm YmaU H$ê$Z Mm§Jcr H¥$˶o H$aVmV, ˶m§À¶mgmR>r H$YrM Z g§nUmam Mm§Jcm ‘mo~Xcm Amho. 772



23



gyah-85. Ac-~wê$O Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. ZjÌm§Mo doJdoJio g‘yh Agcoë¶m ˶m AmH$memMr enW. 2 dMZ {Xcoë¶m (˶m nwZéËWmZmÀ¶m) {XdgmMr enW. 3 gmj XoUmè¶mMr Am{U Á¶mÀ¶m{df¶r gmj {Xcr OmVo ˶mMr enW. 4 Zme nmdco I§XH$dmco. 5 Omo (I§XH$) B§YZmZo ^S>H$m{dcoë`m AmJrZo ^acocm hmoVm. 6 Vo ˶mÀ¶mnmer ~gcoco hmoV.o 7 lÕmd§Vm§~amo~a Oo (A˶mMma) Ho$co OmV hmoV,o Vo nmhʶmgmR>r ({VWo ~gcoco hmoV)o . 8 ˶m§À¶mer ˶m§Mo eÌwËd Ho$di ¶mgmR>r hmoVo H$s, ˶m§Zr A„mhda lÕm YmaU Ho$cr, Omo gd©e{º$‘mZ Amho, gd© àH$maÀ¶m ñVwVrg nmÌ Amho. 9 ˶mMrM gÎmm Amho AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Am{U Vmo à˶oH$ Jmoï>rda ZOa R>do Zy Amho. 10 Oo cmoH$ lÕmd§V nwéf d lÕmd§V {ó¶m ¶m§Mm N>i H$aVmV. Am{U ˶m~Ôc ˶m§Zr níMmÎmmn Ho$cm Zmhr Va Aem§Zm {ZpíMVnUo ZaH$mV ({d{dY) {ejm ^moJmì¶m cmJVrc. ({edm¶) ˶m§Zm OiʶmMr {ejmhr ^moJmdr cmJoc. 11 nU Oo cmoH$ lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aVmV, ˶m§Zm ‘mo~Xë¶mV Aem ~mJm àXmZ Ho$co OmVrc, Á¶mVyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc. Am{U hoM gd©lðo > ¶e hmo¶. 12 Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mr nH$S> ’$ma H$R>mao AgVo. 13 VmoM àW‘ {Z‘m©U H$aVmo Am{U VmoM Xþgè¶m doigo hr {Z‘m©U H$aoc. 14 VmoM ’$ma j‘merc Amho d ào‘i Amho. 15 g‘ñV g¥ï>rÀ`m gÎmmH|$ÐmMm ñdm‘r. 16 Vmo BpÀN>Vmo, Vo H$ê$Z 1



773 17



18



Q>mH$Vmo. ˶m g¡Ý¶m§{df¶r d¥Îmm§V Vwåhr EoH$co Zmhr H$m? {’$aAm¡Z d g‘yXÀ¶m 19 (ho g§Xeo EoH$y Zhr) g˶ ZmH$maUmao g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV. 20 nU A„mhZo ˶m§Zm gd© ~mOyZ§ r doT>y Z R>do coco Amho. 21 ho Hw$amU EH$ ‘hmZ J«W§ Amho __ ¶mV e§H$mM Zmhr. 22 Oo gX¡d gwa{jV Aem coI{ecoda {chÿZ R>odcoco Amho.



gyah-86. AV-Vm[aµH$ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. AmH$mem§Mr enW Am{U ˶mMr Omo amÌr àH$Q> hmoVmo 2 amÌr àH$Q>Umam Vmo H$m¶ Amho, Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV? 3 Vmo àIa VoO Agcocm Vmam Amho. 4 Agm H$moUrhr Zmhr Á¶mda nhmaoH$ar {Z¶wº$ Ho$cocm Zmhr. 5 ‘mUgmZo {dMma H$am¶cm hdo H$s, ˶mg H$emnmgyZ {Z‘m©U H$aʶmV Amcoco Amho. 6 ˶mcm Aem nmʶmnmgyZ (åhUOo dr¶©q~XÿnmgyZ) {Z‘m©U H$aʶmV Amco, Omo CM§~iyZ, 7 nmR>tVyZ d CamÀ¶m hmS>m‘§ YyZ {ZKVmo. 8 {Z:g§Xho , VmoM ˶mcm nwÝhm {Od§V H$aʶmMo nyU© gm‘϶© ~miJVmo. 9 Á¶m {Xder gd© ahñ¶o CKS> Ho$co OmVrc. 10 Voìhm (‘mUgmH$S>)o H$gcohr gm‘϶© AgUma Zmhr, Zm H$moUr gmhmæ¶H$Vm© ˶mcm cm^oc. 11 AmH$memVrc ˶m nmUr d{f©Umè`m (‘oKm§Mr) enW Oo nmdgmda nmD$g d{f©VmV. 12 (A§H$w a ’w$Q>VmZm) Or O‘rZ Xþ^J§ Zy OmVo, {VMr enW. 13 {Z:g§Xho , ho (Hw$amU) EH$ {ZUm©¶H$ (d J§^ra) dMZ Amho. 14 Vo AgoM ghO KoVm H$m‘m Z¶o. 15 nU (¶m Hw$amUmg ZmH$maUmao) ImoQ>çm ¶w³Ë¶m AmIV AmhoV. 16 ‘r XoIrb (˶m§À¶m gd© H$mañWmZm§Zm eyݶdV H$aʶmgmR>r) ¶moOZm Am{IV Amho. 17 Voìhm g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm Cg§V Úm, H$mhr H$mimgmR>r Cg§V! 1



774



Hw$amU



gyah-87. Ac-Amcm Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. (n¡J~§ a!) Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ‘hVrMo JmZ H$am, Omo gdm}ƒ Amho. 2 Á¶mZo à˶oH$ Jmoï>rcm {Z‘m©U Ho$co Am{U n[anyU© ~Z{dco. 3 Omo (ApñVËdmV Agcoë¶m à˶oH$ Jmoï>rMo) ñdê$n (d ñd^mdJwU) {ZpíMV H$aVmo Am{U ˶mZwgma ˶m§Zm ‘mJ©Xe©Z H$aVmo. 4 VmoM gd© {hadi ApñVËdmV AmUVmo, 5 ‘J {Vcm H$mim Ho$aH$Mam ~ZdyZ Q>mH$Vmo. 6 (n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm AemàH$mao Hw$amU {eH$dy H$s, Vwåhr Vo {dgê$ eH$Uma Zmhr. 7 ¶mg AndmX ’$º$ Vo Agoc, Oo A„mh BÀN>rc. Ho$di VmoM Vo gd© OmUVmo, Oo (‘mZdmÀ¶m) AmH$cZeº$sÀ¶m Amdm³¶mV Amho Am{U Oo ˶mÀ¶m ncrH$So> Amho. 8 Am{U Amåhr Vw‘À¶mgmR>r (A§{V‘ gwI) gmo¶rH$S>o OmUmè¶m ‘mJm©cm gmono H$ê$Z Q>mHy$. 9 Va Vwåhr CnXoe H$arV amhm, ‘J Vo cm^Xm¶H$ R>ac o (qH$dm R>aUma Zmhr Agm {dMma H$ê$ 10 ZH$m). Omo B©e{^ê$ Amho, Vmo Adí¶ CnXoe J«hU H$aoc. 11 nU Omo A^mJr Agoc, VmoM ˶mH$S>o nmR> {’$adrc, 12 Am{U VmoM ^¶mZH$ AmJrV àdoe H$aoc. 13 {OWo Vmo Zm ‘aoc, Zm OJoc (åhUOo VS>’$So>c). 14 nU Omo (¶m OJmV) ñdV:cm (‘ZmZo) ewÕ ~ZdVmo, VmoM (¶m nwT>rc OJmV) ¶eñdr R>aVmo. 15 Omo Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ñ‘aU H$aVmo Am{U àmW©Zm H$aVmo. 16 nU Vwåhr (cmoH$) ¶mM OJmVrc OrdZmg àmYmݶ XoVm. 17 nU ¶mZ§VaMo OrdZ ¶mnojm CÎm‘ d H$m¶‘ñdê$nr Amho. 18 hrM Jmoï> ¶mnyduÀ¶m J«W§ m§Vhr gm§{JVcocr Amho. 19 åhUOoM B~«mhr‘ d ‘ygm ¶m§Zm àXmZ Ho$coë¶m J«W§ m§V. 1



775



gyah-88. Ac-µJm{e¶h Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. (n¡J~§ a!) Vwåhmcm ˶m gdmªZm PmH$moiZy Q>mH$Umè¶m gd©ì¶mnr AmnÎmr{df¶r H$mhr H$imco Amho H$m? 2 ˶m {Xder H$mhr Mohao CVacoco AgVrc. 3 (nmnmÀ¶m Amo¶mZo) H$ï>r Pmcoco Am{U (XheVrZo) JiyZ Jocc o o AgVrc. 4 5 Vo YJYJ˶m AmJrV àdoe H$aVrc. Am{U ˶m§Zm CH$i˶m Pè¶mMo nmUr nmOdʶmV ¶oBc © . 6 ˶m§Zm H$Sy> H$mQ>ao r PwS>nm{edm` AÞ åhUyZ Aݶ H$mhr {‘iUma Zmhr. 7 Á¶mÀ¶m ImʶmZo Zm nm¡{ï>H$Vm cm^oc, Zm ^yH$ ^mJoc. 8 ˶m {Xder H$mhr Mohao à’w${„V AgVrc. 9 Amnë¶m à¶ËZm§À¶m n[aUm‘m§er w g§nÞ) CXmÎm Aem ñdJm©V, 11 {VWo (ñdJ©{Zdmgr) g§Vïw > AgVrc, 10 (gd©gI ì¶W© ~S>~S> EoH$Uma ZmhrV. 12 {VWo (‘Z àgÞ H$aUmao AJ{UV) Pao dmhV AgVrc. 13 {VWo emhr AmgZ AgVrc, 14 ghO hmVmcm ¶oVrc Ago ({d{dY Á¶ygMo) ߶mco. 15 Am{U cmoS>-JmÚm ì¶dpñWV am§JZo o R>do ʶmV Amcoë¶m AgVrc. 16 Am{U JmcrMo (CËH¥$ï> arVrZo) A§Wacoco AgVrc. 17 (¶mZ§VaMo OrdZ ZmH$maUmao) C§Q>mH$S>o H$Yr qMVZnydH© $ nmhV ZmhrV H$m H$s, ˶mg H$go {Z‘m©U H$aʶmV Amcoco Amho? 18 Am{U AmH$memH$S>o H$s, ˶mg H$emàH$mao C§M ñWm{nV H$aʶmV Amco? 19 Am{U nd©Vm§H$S>o H$s, ˶m§Zm H$go C^o H$aʶmV Amco? 20 Am{U n¥ÏdrH$S>,o {Vcm H$go nga{dco Joco? 21 åhUyZ (n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m§Zm CnXoe H$am. Am{U Ho$di CnXoe H$aUo EdT>Mo Vw‘Mo H$m‘ Amho. 22 Vwåhr ˶m§À¶mda aIdmcXma Zmhr. 23 nU Omo nmR> {’$a{dVmo Am{U g˶ ZmH$maVmo. 24 ˶mg A„mh gdm©V H$R>mao {ejm H$aoc. 25 ˶m§Zm Am‘À¶mH$S>Mo naVm¶Mo Amho, ¶mV e§H$mM Zmhr 26 ‘J ˶m§À¶mH$Sy>Z {heo~ KoU,o ho Am‘Mo H$m‘ Amho. 1



776



Hw$amU



gyah-89. Ac-’$O« Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Cf:H$mcmMr enW 2 Am{U Xhm amÌtMr 3 Am{U g‘ d {df‘ ¶m§Mr 4 Am{U ga˶m amÌrMr, 5 ~wÕr cm^coë¶m ‘mUgm§gmR>r ¶m§‘ܶo nwaeo r gmj Zmhr H$m? 6 AmX ¶m O‘mVrgmo~V Vw¶m nmcZH$˶m©Zo H$gm ì¶dhma Ho$cm, Vwcm ¶mMr OmUrd Zmhr H$m? 7 C§M (d ^ì¶) ‘hmc Agcoë¶m Ba‘Mr Vr O‘mV hmoVr. 8 OJmV ˶m§À¶mgmaIr (Yï>nïw >) O‘mV AmYr H$Yr ApñVËdmV ZìhVr. 9 Am{U g‘yX ¶m O‘mVr~amo~ahr Oo àM§S> nd©Vm§Zm H$moê$Z Xè¶m‘ܶo ñdV:gmR>r Kao ~ZdrV. 10 Am{U ~cmT>ç goZMo m ‘mcH$ Agcoë¶m {’$aAm¡Z ~amo~a (Amåhr H$gm ì¶dhma Ho$cm?) 11 (Vmo d ˶mÀ¶m goZZo )o ^yVcmda AamOH$Vm ‘mO{dcr hmoVr. 12 Am{U ^yVcmda ’$maM CnÐd KS>{dcm hmoVm. 13 Voìhm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo ˶m§À¶mda {ejoMm H$moaS>m CJmacm. 14 H$maU Vw‘Mm nmcZH$Vm© gX¡d cj R>do Zy AgVmo. 15 ‘mUgmMo Ago Amho, Ooìhm ˶mMm nmcZH$Vm© ˶mcm gÝ‘mZ Am{U H¥$nmàgmX XoD$Z AmO‘m{dVmo. Voìhm Vmo åhUy cmJVmo, "‘m¶m nmcZH$˶m©Zo ‘cm gÝ‘m{ZV Ho$co Amho.' 16 Am{U Ooìhm ˶mcm (Xþgè¶màH$mao) AmOr{dHo$Mr gmYZo H$‘r H$ê$Z AmO‘m{dVmo, Voìhm Vmo åhUVmo, "‘m¶m nmcZH$˶m©Zo ‘cm An‘m{ZV Ho$coco Amho.' 17 H$Xm{n Zmhr, Vwåhr cmoH$ AZmWm§Mm AmXa H$arV Zmhr. 18 Am{U Vwåhr JaOd§Vm§Zm AÞXmZ © m§Mr H$aʶmÀ¶m ~m~VrV EH$‘oH$m§Zm ào[aV H$arV Zmhr. 19 Am{U Vwåhr Xþ~c dmagmàmá g§nÎmr {Ji§H$¥ V H$ê$Z Q>mH$Vm. 20 Am{U g§nÎmrMr Vwåhmcm ’$maM cmcgm Amho, Or H$Yrhr V¥á hmoV Zmhr. 21 H$Xm{n Zmhr, Ooìhm O{‘Zrcm {VMo VwH$S>-o VwH$S>o H$ê$Z gnmQ> H$aʶmV ¶oBc © . 22 Voìhm Vw‘Mm nmcZH$Vm© àH$Q> hmoBc © Am{U ñdJ©XVÿ hr ‘moR>çm g§»¶oZo ¶oVrc, ˶m§À¶m am§Jm§À`m am§Jm 1



777 23



cmJcoë¶m AgVrc. ˶m {Xder ZaH$mdê$Z AÑí¶mMm nS>Xm Xÿa Ho$cm OmB©c. Voìhm ‘mUgmcm g˶ C‘Ooc, nU AmVm g˶ C‘OʶmMm H$m¶ ’$m¶Xm? 24 Vmo åhUoc, "Aaoa,o ‘r ‘m¶m ¶m OrdZmgmR>r H$mhr Mm§Jcr H¥$˶o nwT>o nmR>{dcr AgVr Va......' 25 Voìhm A„mh Aer {ejm H$arc Oer {ejm H$moUrhr H$Yrhr Ho$cocr Zgoc. 26 Vmo (Anamܶm§Zm) Aem àH$mao OISy>Z Q>mHo$c, Ogo H$moUrhr OISy> eH$V Zmhr. 27 (nU gXmMmar ‘mUgmcm A„mh åhUoc,) "ho em§Vr cm^coë¶m AmËå¶m! 28 Vy AemàH$mao Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o naV ¶o, Vy ˶mÀ¶mer g§Vïw > Am{U Vmo Vw¶mer g§Vïw >. 29 ‘m¶m (gXmMmar) ^º$m§V gm‘rc hmo 30 ‘m¶m ñdJm©V àdoe H$ê$Z.'



gyah-90. Ac-~cX Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. ‘r ¶m (‘¸$m) ehamMr enW KoVmo. 2 Am{U Vwåhr ¶m ehamV dmñVì¶ H$arV AmhmV. 3 VgoM (‘mZdOmVrÀ¶m) AmB©-~mnmMr d ˶m§À¶m An˶m§Mr (åhUOo ‘mZdOmVrMr) enW. 4 {Z:g§Xho Amåhr ‘mZdmcm H$ï>mMo (d H$gmoQ>rMo OrdZ OJʶmgmR>rM) {Z‘m©U Ho$coco Amho. 5 Vmo Agm {dMma H$aVmo H$m H$s, ˶mÀ¶mda H$moUmMoM {Z¶§ÌU Zmhr? 6 Vmo (~T>mB© ‘maV) åhUVmo, "‘r àM§S> YZ IM© Ho$co Amho.' 7 Vmo Ago {dMma H$aVmo H$m H$s, ˶mÀ¶mda H$moUrhr ZOa R>do Zy Zmhr. 8 Amåhr ˶mcm XmoZ S>mi o o {Xcoco Zmhr H$m? 9 Am{U Or^ d XmoZ AmoR>, 10 Am{U ˶mcm (Amåhr Mm§Jco d dmB©Q> Ago) XmoZ Iwco ‘mJ© XmI{dco Zmhr H$m? 11 nU ˶mZo ({h‘VrZo) MT>U nma H$aʶmMm à¶ËZ Ho$cm Zmhr. 12 nU Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV, Vr MT>U H$m¶ Amho? 13 Vr Amho, Jwcm‘mcm Jwcm‘rVyZ ‘wº$ H$aUo. 1



Hw$amU Cnmg‘marÀ¶m H$mimV AÞXmZ H$aUo, 15 AZmW ZmVodmBH$m§Zm. 16 qH$dm BVa Xþ:Ir-H$ï>r cmoH$m§Zm. 17 Am{U (Ago H$aUmam) ñdV: Aem lÕmd§Vm§nH¡ $s Agm¶cm nm{hOo hmoVm Oo EH$‘oH$m§Zm ghZercVm d EH$‘oH$m§à{V H$ZdmiynUm ~miJʶmMo CnXoe H$aVmV. 18 AgoM cmoH$ Iao Zer~dmZ AmhoV. 19 Am{U Oo cmoH$ Am‘Mo g§Xeo ZmH$maʶmda R>m‘ amhVmV, Va VoM S>mì¶m ~mOyMo A^mJr cmoH$ AmhoV. 20 Vo AmJrZo doT>co OmVrc. 778



14



gyah-91. Ae-eåg Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. gy¶m©Mr d ˶mÀ¶m MT>˶m CÝhmMr enW. 2 (gy¶)© ‘mdië¶mZ§Va {ZKUmè¶m M§ÐmMr enW. 3 Am{U à^m àH$Q> H$aUmè¶m {XdgmMr enW. 4 Am{U àH$memda nS>Xm Q>mH$Umè¶m amÌrMr enW. 5 Am{U AmH$memMr, ˶mZo ˶mcm H$go (AX²^Vw ) {Z‘m©U Ho$co? 6 Am{U n¥ÏdrMr, ˶mZo {Vcm H$go nga{dco? 7 Am{U AmËå¶mMr, ˶mZo ˶mcm H$go KS>{dco? 8 ‘J {Vcm Mm§Jco d dmB©Q> g‘OʶmMr àoaUm {Xcr. 9 Á¶mZo ˶mg n{dÌ Ho$co, VmoM ¶eñdr hmoBc © . 10 Vmo Zme nmdUma, Á¶mZo ˶m AmËå¶mg An{dÌ ~Z{dco 11 g‘yXZo Ho$di Amnë¶m ‘JéarnmoQ>r g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm. 12 Ooìhm ˶m§À¶mn¡H$s gdm©V Xþï> ‘mUyg (gm§S>Urcm ‘maʶmgmR>r) CRy>Z C^m am{hcm. 13 Voìhm A„mhÀ¶m n¡J~§ amZo ˶m§Zm åhQ>c,o "hr A„mhMr gm§S>Ur Amho ({Vcm hmV cmdy ZH$m), {Vcm {VMo nmUr {nD$ Úm.' 14 nU ˶m§Zr ˶m (n¡J~§ amg) ImoQ>o R>a{dco Am{U {Zðw>anUo {VÀ¶m Ym|S>{eam H$mnyZ Q>mH$ë¶m. ‘J ˶m§À¶m nmcZH$˶m©Zo ˶m§À¶m nmnmnm¶r ˶m§Zm nyUn© Uo Zï> H$ê$Z Q>mH$co. Am{U ˶m§À¶m ehamcm ^wBg© nmQ> H$ê$Z Q>mH$co. 15 d Vmo ˶mÀ¶m n[aUm‘m§Mr A{O~mV ndm© H$arV ZgVmo. 1



779



gyah-92. Ac-c¡c Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. n¥Ïdrda A§YH$mamMm nS>Xm nga{dUmè¶m amÌrMr enW. 2 àH$me‘mZ hmoUmè¶m {XdgmMr enW. 3 Za d ‘mXr ¶m§À¶m {Z{‘©VrMr enW. 4 cmoH$m§Zmo! Vw‘Mo à¶ËZ AWm©VM {^Þ-{^Þ AmhoV. 5 Va Omo XmZ XoVmo d A„mhMr OmU R>do Zy OrdZ OJVmo. 6 Am{U Oo A§{V‘ (d AQ>i) g˶ Amho, ˶mda {dídmg R>odVmo. 7 A§{V‘ (gwI) gmo¶rH$S>o OmUmam (OrdZ) ‘mJ© ˶mÀ¶mgmR>r Amåhr gwc^ H$ê$. 8 nU Omo H§$Oyf Amho Am{U ñdV:cm (’$maM) AmË‘{Z^©a g‘OVmo. 9 Am{U A§{V‘ g˶mg ImoQ>o R>a{dVmo. 10 Amåhr ˶mÀ¶mgmR>r (ZaH$mH$S>)o OmUmam ‘mJ© gwH$a H$ê$. 11 Ooìhm Vmo (ZaH$mÀ¶m) IS²>S>çmV OmD$Z nS>c o , Voìhm ˶mMo YZ ˶mÀ¶m H$mhr H$m‘r ¶oUma Zmhr. 12 ‘mJ© XmI{dUo EdT>Mo Am‘Mo H$m‘ Amho (Am{U ‘mJ© ˶mcm Adc§~m`Mm Amho). 13 ¶mZ§VaMo OJ Am{U ho OJhr Am‘À¶mM {Z¶§ÌUmV AmhoV. 14 ‘r Vwåhmcm YJYJ˶m AmJrnmgyZ gmdY Ho$coco Amho. 15 {VÀ¶mV VmoM àdoe H$aoc, Omo ’$maM Xþï> Amho. 16 Á¶mZo g˶ ZmH$mê$Z ˶mH$S>o nmR> XmI{dcr. 17 nU Omo A„mhMr OmU R>do Zy (OrdZ OJVmo), ˶mg ˶mnmgyZ Xÿa, gwa{jV R>do ʶmV ¶oB©c. 18 Omo (‘Z) ewÕ H$aʶmgmR>r Amnco YZ (BVam§da) IM© H$aVmo. 19 Ago Vmo (BVam§H$Sy>Z) àmá Pmcoë¶m AZwJh« mÀ¶m ‘mo~Xë¶mV H$arV Zmhr Va 20 Ho$di gdm}ƒ Aem Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m àgÞVogmR>r H$aVmo. 21 Am{U cdH$aM Vmo Iè¶m AWm©Zo g§Vïw > hmoBc © . 1



gyah-93. AµO-µOwhm 1



Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. nyUn© Uo àH$me‘mZ Pmcoë¶m {XdgmMr enW. 2 Am{U amÌrMr enW,



Hw$amU Ooìhm Vr ngaVo. Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Vwåhmcm gmoS>y Z {Xcoco Zmhr, Zm Vmo Vw‘À¶mer ZmamO Pmcocm Amho. 4 ¶mZ§VaMo OrdZ Vw‘À¶mgmR>r ¶m OrdZmnojm ({H$˶oH$ nQ>rZo) A{YH$ Mm§Jco AgUma, ¶mV e§H$mM Zmhr. 5 Am{U cdH$aM Vw‘Mm nmcZH$Vm© Vwåhmcm (Oo hdo Vo) XoBc © , Á¶mZo Vwåhr nyUn© Uo 6 g‘mYmZr ìhmc. Vwåhr AZmW hmoVm, Am{U ˶mZo Vwåhmcm Aml¶ àXmZ Ho$cm, ho g˶ Zmhr H$m? 7 Vwåhr g˶mÀ¶m emoYmW© ^Q>H$V hmoVm, Voìhm ˶mZo Vwåhmcm ‘mJ©Xe©Z àXmZ Ho$co. 8 Vwåhr ˶mg JaOy Agë¶mMo AmT>ico, Am{U ˶mZo Vwåhmcm g‘¥ÕVm àXmZ Ho$cr. 9 åhUyZ Vwåhrhr AZmWm§~amo~a {Zðw>anUo dV©Z H$ê$ ZH$m. 10 Am{U (Vw‘Mr) ‘XV ‘mJUmè¶mcm Vwåhr {PS>H$mê$ ZH$m. 11 Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©à{V (Am^ma 춺$ H$aʶmgmR>r), ˶mÀ¶m H¥$nmàgmXm§À¶m g§X^m©g{hV, ˶mMo ñ‘aU H$am. 780



3



gyah-94. Ac-BZ{eamh Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. (n¡J~§ a! g˶mÀ¶m àdoemgmR>r) Amåhr Vw‘À¶m ‘ZmMr H$dmS>o Iwcr Ho$cr ZmhrV H$m? 2 Am{U Amåhr Vw‘À¶mdê$Z Vw‘Mo Vo AmoPo CVa{dco Zmhr H$m? 3 Á¶mZo Vw‘Mr H§$~a (Odinmg) ‘moS>y Z Q>mH$cr hmoVr. 4 Am{U Amåhr Vw‘Mo Zmdcm¡{H$H$ dmT>{dco. 5 (cjmV R>do m) à˶oH$ Xþ:Im(ncrH$S>)o gwIhr Amho. 6 hmo¶! à˶oH$ Xþ:I gwImMo Xma Iwco H$aVo. 7 Ooìhm Vwåhr ’w$agVrV Agmc, ^anya ‘ohZV H$am. 8 Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o Amnco g§nUy © cj H|${ÐV H$am. 1



gyah-95. AV-VrZ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.



781 1



2



3



A§Ora d O¡VZy Mr enW. Am{U {gZmB© ¶m nd©VmMr enW. Am{U ¶m em§VrM§ (H|$Ð Agcoë¶m ‘¸$m) ehamMr. 4 Amåhr ‘mZdmcm CÎm‘ AmH$ma XoD$Z (CËH¥$ï> {Z{‘©VrÀ¶m ê$nmZo) {Z‘m©U Ho$coco Amho. 5 nU ˶mÀ¶m (Aݶm¶r dV©Zm‘wi)o ˶mg gdm©V ImcÀ¶m XOm©À`m {R>H$mUr ’o$Hy$Z {Xco Amho. 6 nU ¶mg Vo cmoH$ AndmX AmhoV, Oo lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aVmV. ˶m§À¶mgmR>r H$YrM Z g§nUmam Mm§Jcm ‘mo~Xcm Amho. 7 ¶mZ§Va AmUIr H$moUVr Jmoï> (ho ‘mZdm!) Vwcm ݶm¶mÀ¶m {Xdgmcm ImoQ>o R>adm¶cm cmdUma Amho? 8 A„mh gd© ݶm¶ H$aUmè¶m§‘ܶo gdm}Îm‘ ݶm¶mYre Zmhr H$m?



gyah-96. Ac-AcµH$ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. dmM! Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ZmdmZo (Ama§^ H$ê$Z) Á¶mZo (gdmªZm) {Z‘m©U Ho$co. 2 Á¶mZo ‘mZdmcm JmoR>cëo ¶m (aº$mnmgyZ) {Z‘m©U Ho$co. 3 dmM! Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m (ZmdmZo) Omo ’$ma CXma Amho. 4 Á¶mZo (‘mZdmcm kmZàmárgmR>r) coIUrMm Cn¶moJ H$aUo {eH$dco. 5 ‘mZdmcm Vo gd© {eH$dco, Oo ˶mg ‘mhrV ZìhVo. 6 Varhr ‘Zwî¶ ‘JéarZo dmJVmo. 7 H$maU Vmo (AmË‘{Z^©a ZgVmZmhr) ñdV:cm AmË‘{Z^©a g‘OVmo. 8 gdmªZm Vw¶m nmcZH$˶m©H$S>Mo naV Om¶Mo Amho __ ¶mV e§H$mM Zmhr. 9 Vwåhr ˶m ‘mUgmcm nm{hco AmhmV? Omo amoIVmo, 10 àmW©Zm H$aUmè¶m Am‘À¶m EH$m ^º$mcm (Z‘mµOmnmgyZ). 11 Agm ‘mUyg ‘mJ©Xe©Z cm^cocm Amho, Ago Vwåhmcm dmQ>Vo H$m? 12 H$s Vmo (‘mJ©Xe©Z cm^cocm Amho, Omo) A„mhMo ^¶ ~miJʶmMr VmH$sX XoVmo? 13 Vwåhr H$Yr ¶m Jmoï>rMo AdcmoH$Z Ho$cm AmhmV H$m H$s, (hm amoIUmam ‘mUyg) H$emàH$mao g˶ ZmH$mê$Z ˶mH$S>o nmR> {’$adVmo? 14 ˶mcm ¶mMr 1



Hw$amU OmUrd Zmhr H$m H$s, A„mh gd© H$mhr nmhV Amho? 15 ˶mcm ho H$im¶cm hdo! ˶mZo ho Wm§~dco Zmhr, Va ˶mcm Amåhr Adí¶ nH$Sy> Am{U ˶mÀ¶m H$nmimdaMo Ho$g Yê$Z ˶mcm ’$anQ>V ZoD$. 16 ˶m ImoQ>çm d AnamYr H$nmimdaMo (Ho$g Amåhr nH$Sy>). 17 Voìhm ˶mZo (Amnë¶m ‘XVrgmR>r) Amnë¶m gmWrXmam§Zm ~mocmdyZ ¿¶mdo. 18 Amåhrhr ZaH$mÀ¶m aIdmcXmam§Zm ~mocmdy. 19 H$Xm{n Zmhr, Vwåhr ˶mMo åhUUo H$Xm{n ‘mݶ H$ê$ ZH$m, Va (A„mhg‘moa Z‘mµOm‘Ü`o) ZV‘ñVH$ ìhm d ˶mMo gm{Þܶ àmá H$am.



782



gyah-97. Ac-µH$Ð Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Amåhr ¶m (Hw$amUmÀ¶m) àH$Q>rH$aUmMr (gwédmV) ^m½¶ {ZpíMV H$aʶmÀ¶m amÌr Ho$cocr Amho. 2 Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV, ˶m amÌrMo ‘hÎd H$m¶ Amho? 3 Vr (EH$) amÌ hOma ‘{hݶmnojm A{YH$ CÎm‘ Amho. 4 ˶m amÌr (Ag§»¶) ñdJ©XVÿ d (à‘wI ñdJ©XVÿ m§nH¡ $s EH$ Agcocm {O~«rc hm) ñdJ©XVÿ Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m nadmZJrZo à˶oH$ Jmoï>rg§~Y§ mZo ˶mMo AmXoe KoD$Z (n¥Ïdrda) CVaVmV. 5 nhmQ> hmoBn© ¶ªV Vr amÌ em§VVm (d gwa{jVVoMr) amÌ Amho. 1



gyah-98. Ac-~pæ¶Zh Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. nyduÀ¶m J«§WYmaH$m§n¡H$s Am{U AZoHo$ídadmXr cmoH$m§n¡H$s Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr AmhoV, Vo Vmon¶ªV AlÕonmgyZ namd¥Îm hmoUma ZìhVo Omon¶ªV ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo (nyUn© Uo) ñnï> à‘mU ¶oV Zmhr. 2 åhUOo A„mhH$Sy>Z Agm EH$ n¡J§~a, ˶m§Zm n{dÌ J«§W dmMyZ XmIdUmam (˶m§À¶mH$S>o ¶mdm). 3 Am{U ˶m 1



783 4



J«§WmV gai d ñnï> AmXoe {c{hcoco AgmdoV. (nU) nyduÀ¶m J«§WYmaH$m§H$S>o ñnï> à‘mU ¶oD$Z nmoMë¶mZ§VaM ˶m§À¶mV ’$mQ>m’y$Q> Pmcr. 5 ˶m§Zm Ho$di Aer Amkm XoʶmV Amcr hmoVr H$s, ˶m§Zr A„mhà{V nyU© g‘n©U^md ~miJyZ Am{U lÕoÀ¶m ~m~VrV EH$mJ«{MÎm hmoD$Z ˶mMrM CnmgZm H$amdr, Am{U {Z˶ Z‘mµOê$nr àmW©Zm H$amdr Am{U µOH$mVê$nr XmZH$m¶© H$amdo, H$maU hmM Zoh‘r Iam Y‘© (am{hcocm) Amho. 6 {Z:g§Xoh, nyduÀ¶m J«§WYmaH$m§n¡H$s g˶ ZmH$maUmao Am{U AZoHo$ídadmXr cmoH$ ZaH$mÀ¶m AmJrV àdoe H$aVrc Am{U {VWo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. ho ZaH$dmgr g§nyU© Ordg¥ï>rV gdm©V dmB©Q> àmUr hmoV. 7 {Z:g§Xoh, Oo cmoH$ lÕm YmaU H$ê$Z, Mm§Jcr H$m‘o H$aVmV Vo, g§nyU© Ordg¥ï>r‘ܶo gdm©V Mm§Jcr {Z{‘©Vr Amho. 8 ˶m§À¶mgmR>r Mm§Jcm ‘mo~Xcm A„mhH$S>o V¶ma Amho. gd©gwIg§nÞ Am{U emídV Aem ~mJm, Á¶m‘ܶo nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc. {VWo Vo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. A„mh ˶m§À¶mer àgÞ Am{U Vo A„mher àgÞ. ho gd© ˶mÀ¶mgmR>r Amho, Omo Zoh‘r Amnë¶m nmcZH$˶m©à{V ^rVr¶wº$ AmXa ~miJyZ AgVmo.



gyah-99. AµO-{µOc²µOmc Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. 1



Ooìhm g§nUy © n¥Ïdr (eodQ>À¶m) àc¶§H$mar ^yH$§ nmZo hmXadyZ gmoS>cr OmB©c. Voìhm Vr Amnco gd© AmoPo ~mhoa ’o$Hy$Z XoBc © . 3 ‘Zwî¶ ({Vcm Ago nmhÿZ) AmoaSy> cmJoc, "{Vcm Pmco Var H$m¶?' 4 ˶m {Xder Vr ({VÀ¶mda KS>cëo ¶m) gd© KQ>Zm H$WZ H$ê$ cmJoc. 5 H$maU Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo {Vcm Ago H$aʶmMr Amkm Ho$cocr Agoc. 6 ˶m {Xder gd© ‘mUgo doJdoJù¶m JQ>mV§ g‘moa ¶oVrc, Vo ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr Ho$cocr H$‘} ˶m§Zm o rc nwʶH$‘© Ho$coco XmIdVm ¶mdrV. 7 Voìhm Á¶mZo AJXr chmZgoXI 2



Hw$amU Agoc, Vo (Amnë¶m S>mù o ¶m§Zr) {VWo nmhÿZ KoBc © . 8 VgoM Á¶mZo AJXr chmZgo dmB©Q> H¥$˶ Ho$coco Agoc, Va Vohr (Amnë¶m S>mù o ¶m§Zr) {VWo nmhÿZ KoBc © . 784



gyah-100. Ac-Am{X¶mV Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. ˶m KmoS>çm§Mr enW, Oo Ymnm Q>mH$V YmdVmV 2 Oo Amnë¶m Q>mnm§Zr AmJrÀ¶m {R>U½¶m CS>{dVmV 3 Oo ^ë¶m nhmQ>o ^aYmd doJmZo OmD$Z (eÌyda) h„m MT>dVmV. 4 ¶wÕ joÌmÀ¶m n[agamV gd©Ì YwirMo cmoQ> CS>{dVmV. 5 Am{U eÌyÀ¶m g¡Ý¶mÀ¶m ‘Ymo‘Y {eaVmV. 6 ‘Zwî¶ Amnë¶m nmcZH$˶m©à{V ’$ma H¥$V¿Z Amho __ ¶mV e§H$mM Zmhr. 7 Am{U Vmo ¶m~Ôc ñdV: gmjr o m Amho. 9 ˶mcm Amho. 8 Am{U Vmo YZg§nÎmrÀ¶m ‘mohmV dmB©Q>[a˶m Jwa’$Q>cc ˶m (A§{V‘ {XdgmMr) OmUrd Zmhr H$m, Ooìhm H$~at‘ܶo Agcoë¶m§Zm o o CR>dZy ~mhoa AmUco OmB©c. 10 Am{U cmoH$m§À¶m öX¶m§‘ܶo Oo-Oo XS>cc hmoVo, Vo gd© CKS> Ho$co OmB©c. 11 ˶m {Xder ˶m§Mm nmcZH$Vm© ˶m§Zm XmIdyZ XoBc © H$s, Vmo ˶m§À¶m{df¶r Zoh‘r nyU© OmUrd R>do Zy hmoVm. 1



gyah-101. Ac-µH$m[aAm Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Vr AMmZH$ ¶oUmar AmnÎmr! 2 {H$Vr ^¶§H$a Agoc Vr AMmZH$ ¶oUmar AmnÎmr! 3 Vr ^¶§H$a AmnÎmr H$er Agoc, ho Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV? 4 (Ooìhm Vr ¶oBc © ) Voìhm g§nUy © ‘mZdOmV {dIwacoë¶m nV§JmgmaIr Pmcocr Agoc. 5 Am{U nd©V qnOcoë¶m cmoH$arà‘mUo Pmcoco AgVrc. 6 Voìhm Á¶mÀ¶m Mm§Jë¶m w g§nÞ OrdZ cm^oc. 8 ¶mCcQ> H$‘mªMo nmaS>o OS> Agoc, 7 ˶mcm gd©gI 1



785 9



Á¶mMo gËH¥$˶m§Mo nmaS>o hcHo$ Agoc. ZaH$mÀ¶m H|$ÐñWmZr ˶mMo {R>H$mU Agoc. 10 Vo H|$ÐñWmZ åhUOo H$m¶, ho Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV? 11 ^¶mZH$ YJYJVr Vr AmJ Amho.



gyah-102. AV-VH$mgwa Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. (cmoH$m§Zmo!) A{YH$m{YH$ (YZ) àmá H$aʶmÀ¶m cmcgoZo Vw‘Mo ‘Z (A„mhnmgyZ) {dM{cV H$ê$Z R>do coco Amho. 2 Am{U Vwåhr H$~arV nmohmoMno `ªV Vw‘Mo AgoM gwê$ AgVo. 3 nU Vwåhmcm cdH$aM H$iyZ MwHo$c. 4 AWm©VM, Vwåhmcm cdH$aM H$iyZ MwH$o c. 5 Vwåhmcm H$Xm{MV Im{ÌnyU[© a˶m C‘Oco AgVo, (Va J’$cVrV am{hcm ZgVm) 6 H$s, Vwåhr o , Aem arVrZo nmhmc 8 ZaH$mg Adí¶ nmhmc. 7 Am{U Vwåhmcm ImÌr nQ>c Am{U ˶m {Xder (OJmV Vwåhr Cn^moJcoë¶m B©ídar¶) H¥$nmàgmXm§{df¶r Om~ {dMmaco OmB©c. 1



gyah-103. Ac-Aò Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. {ZKyZ OmUmam doi (åhUOoM ‘mZdmMm B{Vhmg) gmjr Amho 2 H$s, ‘Zwî¶ hm Zoh‘r VmoQ>çmVM Amho, ¶mV e§H$m Zmhr. 3 nU ¶mg AndmX ’$º$ Vo cmoH$ AmhoV, Oo lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aVmV Am{U EH$‘oH$m§Zm g˶mer (Amnco ZmVo AT>i R>do ʶm{df¶r) CnXoe H$arV AgVmV. Am{U Oo EH$‘oH$m§Zm ghZercVoMo nmcZ H$aʶmgmR>r CnXoe H$aVmV. 1



gyah-104. Ac-hþ-‘-µOh Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.



Hw$amU cmoH$m§Mr nmR>r‘mJo qZXm H$aUmam d Q>m‘o Uo ‘maUmam Zme nmdUma Amho! 2 Omo (Amnë¶m^modVr ^anya) YZg§nÎmr Jmoim H$aVmo, Am{U Vr ‘moOV AgVmo. 3 ˶mcm dmQ>Vo H$s, ˶mMo YZ gX¡d ˶mÀ¶m~amo~a Agoc. 4 H$Xm{n Zmhr, ˶mcm Va MwamS>m H$ê$Z gmoS>Umè¶m {ejmJ¥hmV ’o$Hy$Z XoʶmV ¶oBc © .5 Am{U Vo "MwamS>m H$aUmao {ejmJ¥h' åhUOo H$m¶, Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV? 6 {VWo A„mhZo ^S>H$m{dcocr AmJ Amho. 7 Or (Anamܶm§À¶m) öX¶m§n¶ªV © .9 OmD$Z nmohmoMoc. 8 gd© ~mOyZ§ r {VÀ`mV ˶m§Zm ~§X H$ê$Z Q>mH$ʶmV ¶oBc {VÀ`m cmoim§À¶m C§M-C§M ñV§^m‘ܶo. 786



1



gyah-105. Ac-µ’$sc Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Vwåhmcm A„mhZo ˶m hÎmrdmë¶m g¡Ý¶m~amo~a H$gm ì¶dhma Ho$cm, ¶mMr OmUrd Zmhr H$m? 2 ˶mZo ˶m§Mr ¶moOZm CYiyZ cmdcr Zmhr H$m? 3 Am{U ˶mZo ˶m§À¶mda CS>Umè¶m àmʶm§Mo WdoÀ¶m Wdo nmR>{dco. 4 Á¶m§Zr ˶m§À¶mda ‘mVrÀ¶m XJS>mM§ m dfm©d Ho$cm. 5 ‘J eodQ>r A„mhZo ˶m§Zm ImD$Z ’o$H$coë¶m ^wemà‘mUo H$ê$Z Q>mH$co. 1



gyah-106. µHw$a¡e Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. (‘¸$mdmgr) Hµ $w a¡e gwa{jV amhmdo åhUyZ 2 {hdmim d CÝhmim ¶m H$mimV ˶m§À¶m àdmgm§Xaå¶mZ ˶m§Zm gwajm cm^mdr åhUyZ (A„mhZo ˶mÀ¶m Kamnmer dgdyZ ˶m§Zm ho ’$m¶Xo {Xco). 3 Va ˶m§Zrhr ¶m KamÀ¶m (åhUOo H$m~mÀ¶m) nmcZH$˶m©Mr CnmgZm H$amdr. 4 Á¶mZo ˶m§Zm ^wH$o co AgVmZm ImD$ KmVco. Am{U (H$moU˶mhr àH$maÀ¶m) Ymo³¶mnmgyZ ˶m§Zm ^¶‘wº$ Ho$co. 1



787



gyah-107. Ac-‘mD$Z Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Vwåhr ˶m ‘mUgmMo H$Yr (qMVZnydH© $) AdcmoH$Z Ho$co AmhmV H$m, Omo ݶm¶mÀ¶m {Xdgmcm ZmH$maVmo? 2 Omo AZmWm§Zm Y¸o$ XoD$Z hmH$cyZ cmdVmo. 3 Am{U JaOy cmoH$m§Zm ImD$ Kmcʶmg H$moUmcmhr H$Yrhr ào[aV H$arV Zmhr. 4 Ago Z‘mµOr cmoH$ Zme nmdUma AmhoV. 5 Á¶m§Zm Z‘mµOÀ¶m h{H$JVrMo ^mZ Zmhr. 6 Oo (H$Yr Mm§Jco H¥$˶ Ho$co Va) cmoH$m§Zm XmIdʶmÀ¶m CÔoemZo H$aVmV. 7 Am{U Oo gmYr JaOoMr dñVyhr H$moUmcm XoV ZmhrV. 1



gyah-108. Ac-H$m¡ga Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. (n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm {dnwc ^cmB© àXmZ Ho$cocr Amho. 2 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr Z‘mµOê$nr àmW©Zm H$am Am{U ˶mÀ¶mgmR>r ˶mJ H$am. 3 {Z:g§Xho , Vw‘Mm {VañH$ma H$aUmam Vw‘Mm eÌyM (gd© Mm§Jë¶m Jmoï>tnmgyZ) d§{MV amhUma Amho. 1



gyah-109. Ac-H$m{µ’$ê$Z Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. gm§Jm, "ho g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zmo! 2 ‘r ˶m§Mr CnmgZm H$arV Zmhr, Á¶m§Mr CnmgZm Vwåhr H$aVm. 3 VgoM Vwåhr ˶mMr CnmgZm H$arV Zmhr, Á¶mMr CnmgZm ‘r H$aVmo. 4 ‘r ˶m§Mr CnmgZm H$Xm{n H$ê$ eH$V Zmhr, Á¶m§Mr CnmgZm Vwåhr H$aVm. 5 VgoM Zm Vwåhr ˶mMr CnmgZm H$Yr H$amc, Á¶mMr CnmgZm ‘r H$aVmo. 6 Vw‘Mm Y‘© Vwåhmcm cIcm^ Am{U 1



788



Hw$amU



‘mPm Y‘© ‘cm.'



gyah-110. AZ-Zò Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. Ooìhm A„mhMo gmhmæ¶ nmoMVo d (n[aUm‘r) {dO¶ àmá hmoVmo. 2 Am{U Vwåhr nmhVm H$s, cmoH$ ‘moR>çm g§»¶oZo A„mhÀ¶m Y‘m©V àdoe H$arV AmhoV. 3 Voìhm Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ñVwVrgh ˶mMo ‘{h‘mJmZ H$am. Am{U ˶mÀ¶mH$S>o j‘m¶mMZm H$am. Vmo gX¡d j‘m H$aʶmg V¶ma AgVmo. 1



gyah-111. Ac-ch~ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. (hmVdmao H$ê$Z n¡J~§ amcm AneãX ~mocUmè¶m) A~y ch~Mo XmoÝhr hmV VwQ>y Z nS>m!o Am{U ˶mMm gd©Zme hmodmo! 2 Zm ˶mMr YZg§nÎmr, Zm ˶mMr H$‘mB© ˶mÀ¶m H$m‘r ¶oBc © . 3 Vmo cdH$aM ZaH$mÀ¶m YJYJ˶m AmJrV àdoe H$arc 4 Amnë¶m ˶m nËZr~amo~a, Or B§YZ gmo~V KoD$Z {’$aUmar Amho (åhUOo ˶mÀ¶m dmB©Q> H¥$˶m§Zm àmoËgm{hV H$aUmar Vr, ˶mÀ¶m~amo~a ZaH$mV àdoe H$arc). 5 {VÀ¶m Jù¶m^modVr nriXma Xmoa Agoc. 1



gyah-112. Ac-B˜cmg Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. (n¡J~§ a! ho cmoH$ A„mh{df¶r {dMmaVmV), Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "A„mh EH$M Amho, 2 Vmo AmË‘{Z^©a (d ñd¶§nUy )© Amho. 3 Zm Vmo H$moUmcm (An˶ê$nr) OÝ‘ XoVmo. Zm Vmo H$moUmnmgyZ OÝ‘mcm Amcocm Amho (Agm Amho A„mh). 4 Am{U ˶mÀ¶mgmaIm Xþgam H$moUrM Zmhr.'



1



789



gyah-113. Ac-µ’$cµH$ Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. (n¡J~§ a!) gm§Jm, "gH$mi {Z‘m©U H$aUmè¶m nmcZH$˶m©Mo ‘r eaU àmá H$ê$ BpÀN>Vmo. 2 ˶mZo {Z‘m©U Ho$coë¶m à˶oH$ Jmoï>rÀ¶m Anm¶mnmgyZ (ñdV:cm dmM{dʶmgmR>r). 3 Am{U amÌrÀ¶m Anm¶mnmgyZ, Ooìhm Vr gd©Ì (A§Yma) ngadVo. 4 VgoM ˶m§À¶m Anm¶mnmgyZ, Oo H$mhr JyT> à¶mg H$ê$Z ’w$§ H$a ‘maVmV. 5 VgoM ‘Ëga ~miJUmam Ooìhm ‘Ëga ~miJVmo, ˶mÀ¶m Anm¶mnmgyZ dmMʶmgmR>r (˶mMo eaU Amdí¶H$ Amho).' 1



gyah-114. AZ-Zmg Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho. (n¡J~§ a!) gm§Jm, "‘r cmoH$m§À¶m nmcZH$˶m©Mo eaU àmá H$ê$ BpÀN>Vmo, 2 Omo cmoH$m§Mm gdm©{YnVr 3 (d) cmoH$m§Mm B©ída Amho, 4 Omo cnyZ ~hH$m{dʶmMo H$m‘ H$aVmo Aem (g¡VmZmÀ¶m) Anm¶mnmgyZ (ñdV:cm dmMdʶmgmR>r ‘cm ˶mMo eaU hdo Amho.) 5 Omo cmoH$m§À¶m ‘ZmV dmB©Q> {dMma ^aVmo, 6 ‘J Vmo {OÞm§nH¡ $s Agmo dm ‘Zwî`m§nH¡ $s.' 1



CMYK



dqjk.k



ejkBh vuqokn



www. cpsglobal.org www.goodwordbooks.com



9



7 8 9351790761



dqjk.k



ejkBh vuqokn



GOODWORD



GOODWORD



dqjk.k



The Quran-Marathi ISBN 978-93-5179-076-1



ejkBh vuqokn



Hw$amU B©ídar¶ J§«W Amho. Vmo ‘yi Aa~r ^mfoV nyU©nUo gwa{jV Amho. Aem J§«WmMo ^mfm§Va ‘yi J§«Wmer H$Xm{n ~amo~ar H$ê$ eH$V Zmhr. nU ¶mMm AW© Agm H$Xm{n hmoUma Zmhr H$s, Omo ‘mUyg Aa~r ^mfm OmUV Zmhr, Vmo Hw$amU g‘Oy eH$V Zmhr. Hw$amU Oar Aa~r ^mfoV Agbo Var, dñVwV… Vo ‘Zwî¶mÀ¶m ñdm^m{dH$ ^mfoV Amho. à˶oH$ J«§WmMm EH$ CÔoe AgVmo, Hw$amUmMm CÔoe ‘Zwî¶mbm B©ídamÀ¶m {Z{‘©Vr ¶moOoZoMr OmUrd H$ê$Z XoUo Amho, OoUoH$ê$Z ‘Zwî¶mg‘moa ho ñnï> hmoD$Z OmB©b H$s, B©ídamZo ho {díd H$m {Z‘m©U Ho$bo, ‘Zwî¶mbm n¥Ïdrda dgdʶm‘mJo B©ídamMm H$m¶ hoVw Amho, ‘¥Ë¶wnyduÀ¶m OrdZmV B©ídambm ‘Zwî¶mH$Sy>Z H$m¶ Ano{jV Amho Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV ‘Zwî¶mbm H$embm Vm|S> Úmdo bmJUma Amho. ‘Zwî¶ B©ídamMr emídV {Z{‘©Vr Amho. ‘Zwî¶mMm OrdZ-àdmg ‘¥Ë¶wZ§Va XooIrb H$m¶‘ñdê$nr gwê$ AgVmo. Hw$amU ‘Zwî¶mÀ¶m g‘ñV OrdZ-àdmgmgmR>r ‘mJ©Xe©H$ J§«W Amho.



CMYK