Sharing energy costs in residential complexes [1 ed.] 9789640467299 [PDF]

Citation preview

‫ﺑﻨﺎم ﺧﺪا‬



‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻫﺰﻳﻨﻪ اﻧﺮژي‬ ‫در ﻣﺠﺘﻤﻊﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‬



‫دﻛﺘﺮ ﻧﺎدر ﻣﻨﺘﻈﺮﻳﻦ ‪ -‬دﻛﺘﺮ اﻣﻴﺮﺣﺴﻴﻦ رﺿﺎﻳﻲ ‪ -‬ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺴﻌﻮد ﻧﻴﻜﺨﻮ‬



‫آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺳﺮﻋﺖ )ﻟﻴﺰر(‬ ‫آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻣﺎﻧﻴﺘﻮرﻳﻨﮓ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻣﻴﺮﻛﺒﻴﺮ‬



‫زﻣﺴﺘﺎن ‪1389‬‬



‫‪ :‬ﻣﻨﺘﻈﺮﻳﻦ‪ ،‬ﻧﺎدر‪-1335،‬‬



‫ﺳﺮﺷﻨﺎﺳﻪ‬



‫‪ :‬ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻫﺰﻳﻨﻪ اﻧﺮژي در ﻣﺠﺘﻤﻊﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‪/‬ﻧﺎدر ﻣﻨﺘﻄﺮﻳﻦ‪-‬‬ ‫ﻋﻨﻮان و ﻧﺎم ﭘﺪﻳﺪآور‬ ‫اﻣﻴﺮﺣﺴﻴﻦ رﺿﺎﻳﻲ‪ -‬ﻣﺴﻌﻮد ﻧﻴﻜﺨﻮ‪.‬‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻧﺸﺮ‬



‫‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ :‬ﻧﺎدر ﻣﻨﺘﻈﺮﻳﻦ‪.1389،‬‬



‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻇﺎﻫﺮي‬



‫‪265:‬ص‪:.‬ﺟﺪول‪ ،‬ﻧﻤﻮدار‪.‬‬



‫ﺷﺎﺑﻚ‬



‫‪978 -964 -04 -6729 -9:‬‬



‫وﺿﻴﻌﺖ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻮﻳﺴﻲ‬



‫‪ :‬ﻓﻴﭙﺎ‬



‫ﻳﺎدداﺷﺖ‬



‫‪:‬ﻛﺘﺎﺑﻨﺎﻣﻪ‪.‬‬



‫ﻣﻮﺿﻮع‬



‫‪ :‬ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻫﺰﻳﻨﻪ‬



‫ﻣﻮﺿﻮع‬



‫‪ :‬ﻣﺴﻜﻦ‪ --‬ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي‪ --‬ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎ‪.‬‬



‫ﺷﻨﺎﺳﻪ اﻓﺰوده‬



‫‪:‬رﺿﺎﻳﻲ‪ ،‬اﻣﻴﺮﺣﺴﻴﻦ‪-1335،‬‬



‫ﺷﻨﺎﺳﻪ اﻓﺰوده‬



‫‪:‬ﻧﻴﻜﺨﻮ‪ ،‬ﻣﺴﻌﻮد‪-1363،‬‬



‫ردهﺑﻨﺪي ﻛﻨﮕﺮه‬



‫‪77 1389:‬م‪9‬ق‪HF5686 /‬‬



‫ردهﺑﻨﺪي دﻳﻮﻳﻲ‬



‫‪657/42:‬‬



‫ﺷﻤﺎره ﻛﺘﺎﺑﺸﻨﺎﺳﻲ ﻣﻠﻲ‬



‫‪2246210:‬‬



‫ﻋﻨﻮان ﻛﺘﺎب‬



‫‪ :‬ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻫﺰﻳﻨﻪ اﻧﺮژي در ﻣﺠﺘﻤﻊﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‬



‫ﺗﺎﻟﻴﻒ ‪ :‬دﻛﺘﺮ ﻧﺎدر ﻣﻨﺘﻈﺮﻳﻦ‪ -‬دﻛﺘﺮ اﻣﻴﺮﺣﺴﻴﻦ رﺿﺎﻳﻲ‪ -‬ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺴﻌﻮد ﻧﻴﻜﺨﻮ‬ ‫ﻧﺎﺷﺮ ‪ :‬ﻣﻮﻟﻒ‬ ‫ﭼﺎپ اول ‪ :‬زﻣﺴﺘﺎن ‪1389‬‬ ‫ﺗﻴﺮاژ ‪ 1000 :‬ﻧﺴﺨﻪ‬ ‫ﻗﻴﻤﺖ ‪ 10000:‬ﺗﻮﻣﺎن‬



‫ﺷﺎﺑﻚ ‪:‬‬



‫‪ISBN 978-964-04-6729-9‬‬



‫ﻛﻠﻴﻪ ﺣﻘﻮق اﻳﻦ اﺛﺮ ﺑﺮاي ﻧﺎﺷﺮ ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ‬ ‫آدرس ‪ :‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺣﺎﻓﻆ‪ -‬ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺳﻤﻴﻪ‪ -‬داﻧﺸﮕﺎه ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻣﻴﺮﻛﺒﻴﺮ‪ -‬داﻧﺸﻜﺪه ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‬ ‫ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ‪ -‬ﺗﻠﻔﻦ ‪021 -64543415 :‬‬



‫‪Email: [email protected]‬‬



‫ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫ﮔﺮدآوري و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﺘﺎب‪ :‬ﻣﻬﻨﺪس ﺗﻮران ﺗﻮاﻧﮕﺮ‬ ‫ﻫﻤﻜﺎران ﻓﻨﻲ‪:‬‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻣﺠﻴﺪ ﺻﻔّﺎر او‪‬ل‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺎس ﻋﺒﺎﺳﻲ‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻏﻼﻣﺤﺴﻴﻦ رﻳﺎﺣﻲ‬ ‫ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺤ‪‬ﻤﺪ رﺿﺎﻳﻲﻧﻴﺎ‬ ‫ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺠﺘﺒﻲ ﻣﻬﺮﺟﻮﻳﻲ‬ ‫ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺤ‪‬ﻤﺪ ﻛﺮﻣﻲ‬ ‫ﻣﻬﻨﺪس ﻋﻠﻲ ﺷﻬﺒﺎزي‬ ‫ﻣﻬﻨﺪس ﻋﺮﻓﺎن ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤ‪‬ﻤﺪي‬ ‫ﻣﻬﻨﺪس ﺣﺎﻣﺪ اﺳﻼﻣﻲ‬ ‫ﻣﻬﻨﺪس اﺣﻤﺪ ﺳﻴﻔﻲ‬ ‫ﻣﻬﻨﺪس ﺳﻴﺪ ﻣﻬﺪي ﺣﺴﻴﻨﻲ‬ ‫ﻣﻬﻨﺪس ﺳﻬﻴﻞ ﻃﺎﻫﺮي‬ ‫ﻣﻬﻨﺪس ﺟﻤﺎل ﺣﻜﻴﻤﻲ‬ ‫آﻗﺎي ﻣﺤ‪‬ﻤﺪ ﺣﻴﺪري‬



‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‪1‬‬



‫در ﻋﻠﻢ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻳﻚ ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻠﻲ وﺟﻮد دارد ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ "ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭼﻴـﺰي ﻛـﻪ اﻧـﺪازه ﮔﻴـﺮي ﻧﺸـﻮد‪،‬‬ ‫اﻣﻜﺎﻧﭙﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ"‪ .‬ﺻﺤﺖ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ در ﻣـﻮرد ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﻫـﺎي اﻧـﺮژي ﻧﻴـﺰ از ﺳـﺎﻟﻬﺎ ﭘـﻴﺶ‪ ،‬ﺑـﺎ ﺗﻮﺳـﻌﻪ‬ ‫ﻓﻨ‪Ĥ‬ورﻳﻬﺎي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي و ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﺑﻪ اﺛﺒﺎت رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻫﻤﻴﻦ ارﺗﺒﺎط‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳـﺎزي ﻣﺼـﺮف‬ ‫ﺳﻮﺧﺖ ﺑﺎ درك اﻫﻤﻴﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي و ﻛﻨﺘﺮل‪ ،‬از دو ﺳﺎل ﭘـﻴﺶ اﻗـﺪام ﺑـﻪ ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﭘـﺮوژه‬ ‫ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻣﺼﺮف ﺳﻮﺧﺖ در ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲِ داراي ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﺣـﺮارت ﻣﺮﻛـﺰي ﻧﻤـﻮد ﻛـﻪ‬ ‫اﺟﺮاي آن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻗﻄﺐ ﻋﻠﻤﻲ اﻧﺮژي و ﻛﻨﺘﺮل داﻧﺸﮕﺎه ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻣﻴﺮﻛﺒﻴﺮ واﮔﺬار ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﭘﺮوژه در‬ ‫اﺑﺘﺪا دو ﺳﺆال اﺳﺎﺳﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷـﺪ؛ اول آﻧﻜـﻪ ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﺳـﺎﻛﻨﻴﻦ ﻫـﺮ ﻛـﺪام از واﺣـﺪﻫﺎي ﻳـﻚ ﻣﺠﺘﻤـﻊ‬ ‫آﭘﺎرﺗﻤﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺳﻬﻢ ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺧﻮد را از ﻣﺼﺮف ﺳﻮﺧﺖ ﭘﺮداﺧﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و دوم‪ ،‬ﺟﺎﻳﮕﺎه اﻳﻦ ﭼﻨـﻴﻦ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﻳﻲ در ﺣﻮزه ﻛﻼن ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ در ﻣﺼﺮف ﮔﺎز در ﺑﺨﺶ ﺧﺎﻧﮕﻲ ﭼﻴﺴﺖ؟‬ ‫در ﺗﻌﺮﻳﻒ اوﻟﻴﻪ اﻳﻦ ﭘﺮوژه‪ ،‬ﻗﺮار ﺑﻮد ﻣﺠﺮي ﺑﺎ وارد ﻛﺮدن ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻫـﺎﻳﻲ از دﺳـﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده‬ ‫ﺟﻬﺖ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻣﺼﺮف ﺳﻮﺧﺖ‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﺑﺼﻮرت ﭘﺎﻳﻠﻮت در ﭼﻨﺪ واﺣﺪ ﻧﺼﺐ ﻧﻤﻮده و ﺳـﭙﺲ اﺟـﺮاي آن‬ ‫در ﺳﻄﺢ ﻛﻼن را ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻓﻨﻲ‪-‬اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻗﺮار دﻫﺪ‪ ،‬ﻟﻴﻜﻦ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﻣﻌﺪود ﻏﺮﺑﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻳﻦ ﻓﻨﺎوري ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬از اراﺋﻪ آن ﺑﻪ اﻳﺮان اﺟﺘﻨﺎب ﻧﻤﻮده و ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻓﺮﺻﺖ دﻳﮕﺮي ﺑﺮاي رﺷﺪ و‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻓﺮزﻧﺪان اﻳﻦ ﻣﺮز و ﺑﻮم اﻳﺠﺎد ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﺎﻋﺎدﻻﻧﻪ اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺠﺮي ﭘﺮوژه ﺑﺎ ﺗﺠﻬﻴﺰ‬ ‫ﺗﻴﻢ دﻳﮕﺮي از ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ داﻧﺸﻜﺪه ﺑﺮق داﻧﺸﮕﺎه‪ ،‬ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎ ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﺗـﺪرﻳﺞ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ را ﺗﻮﺳﻌﻪ دادﻧﺪ؛ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻛﻪ ﻫﻢ اﻛﻨﻮن ﺑﺎ ﻛﻤﺎل اﻓﺘﺨﺎر ﻣـﻲ ﺗـﻮان ﻋﻨـﻮان‬ ‫داﺷﺖ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺸﻮر ﻣﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ داﻧﺶ ﻓﻨﻲ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﻳﻬﺎي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑـﻮﻣﻲ‬ ‫ﺷﺪه را ﻧﻴﺰ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺧﺎرﺟﻲ ارﺗﻘﺎء دﻫﺪ‪.‬‬ ‫در ﻣﺠﻤﻮع و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺟﺮاي ﻗﺎﻧﻮن ﻫﺪﻓﻤﻨﺪﺳﺎزي ﻳﺎراﻧﻪ ﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ ﻣﺤﺘﺮم‪ ،‬ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻫﻢ‬



‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬



‫اﻛﻨﻮن ﻓﺮﺻﺖ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ در ﺑﺨﺶ ﺧﺎﻧﮕﻲ ﻓﺮاﻫﻢ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳـﺪ ﺗﻮﺟـﻪ‬ ‫داﺷﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﭼﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻧﻤﻮدن ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﮔﺮوه ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ دارﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ارزش‬ ‫اﻓﺰوده و ﺑﺎﻻرﻓﺘﻦ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻟﻴﻜﻦ ﺿﺮورت ﺗﺤﻘﻖ ﭼﻨﻴﻦ اﻣﺮي‪ ،‬ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻋﻤـﻮﻣﻲ‬ ‫و ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺻﺤﻴﺢ اﻓﺮاد ذﻳﺮﺑﻂ اﺳﺖ و از اﻳﻨﺮو‪ ،‬ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻣﺼﺮف ﺳﻮﺧﺖ ﻧﻴﺰ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﺎرآﻳﻲ ﻻزم را ﺧﻮاﻫـﺪ‬ ‫داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ در ﻣﺼﺮف ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪه و ﺑﺎﻋﺚ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺑﺎ اﺟـﺮاي آن‪،‬‬ ‫ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﻤﺘﺮي ﺑﺮاي ﮔﺎز ﭘﺮداﺧﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫در ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺿﻤﻦ ﺗﺸﻜﺮ از ﺗﻼﺷﻬﺎي ﻣﺴﺆوﻻﻧﻪ ﻣﺠﺮﻳﺎن اﻳﻦ ﭘﺮوژه‪ ،‬ﻋﻠـﻲ اﻟﺨﺼـﻮص ﺟﻨـﺎب آﻗـﺎي دﻛﺘـﺮ‬ ‫ﻣﻨﺘﻈﺮﻳﻦ‪ ،‬اﻣﻴﺪوارم ﻛﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻛﻤﻚ ﺷـﺎﻳﺎﻧﻲ ﺑـﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳـﻴﻦ‪ ،‬ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳـﺎن‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺸـﮕﺮان و ﻫﻤـﻪ‬ ‫اﻓﺮادي ﻛﻪ دﻏﺪﻏﻪ اﺻﻼح اﻟﮕﻮي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻨﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻣﻴـﺪ اﺳـﺖ ﻫﻤﮕـﺎن ﺑﺘـﻮاﻧﻴﻢ روش ﺑﻬﺘـﺮ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺣﺎﻣﻞ ﻫﺎي اﻧﺮژي را ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و از ﺑﺮﻛﺖ ﻋﻈﻴﻤﻲ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در اﺧﺘﻴﺎرﻣﺎن ﻗﺮارداده ﺑﻪ ﻧﺤـﻮ‬ ‫اﺣﺴﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﻋﺒﺎس ﻛﺎﻇﻤﻲ‬ ‫ﻣﺪﻳﺮ ﻋﺎﻣﻞ ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي ﻣﺼﺮف ﺳﻮﺧﺖ‬



‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‪2‬‬



‫ﭘﺮوژه ﺗﻌﻴﻴﻦ روش ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻣﺼﺮف ﺳﻮﺧﺖ ﺑﻪ اﺑﺘﻜﺎر ﺷـﺮﻛﺖ ﺑﻬﻴﻨـﻪ ﺳـﺎزي ﻣﺼـﺮف ﺳـﻮﺧﺖ ﻛﺸـﻮر و‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ﻗﻄﺐ ﻋﻠﻤﻲ اﻧﺮژي و ﻛﻨﺘﺮل داﻧﺸﮕﺎه ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻣﻴﺮﻛﺒﻴﺮ در ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ 1388‬و ‪ 1389‬ﺑﻪ اﺟﺮا در آﻣـﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺤﺼﻮل اﻳﻦ ﭘﺮوژه روﺷﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي واﺣـﺪ ﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻳـﻚ‬ ‫ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬روش ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺎﻣﻼ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻮده و از ﺟﻤﻴﻊ ﺟﻬﺎت ﺑـﺎ دﻳﮕـﺮ روﺷـﻬﺎي‬ ‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺟﻬﺎن ﻗﺎﺑﻞ رﻗﺎﺑﺖ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ارزش واﻗﻌﻲ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻣﺼﺮف ﺳﻮﺧﺖ زﻣﺎﻧﻲ ﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺷﻮد‪ .‬از‬ ‫آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز در ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻛﺸﻮر ﺑﻄﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺼﺮف ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺳﺖ‪ ،‬اﺟﺮاي‬ ‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺳﻮﺧﺖ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ از ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﻼن اﻧﺮژي ﺧﺎﻧﮕﻲ ﻣﺠﺰي ﺷﻮد‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﻗﺪم در اﻳﻦ راه ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ‬ ‫دﻻﻳﻞ ﻣﺼﺮف ﺑﺎﻻ در ﻫﺮ ﻣﺠﺘﻤﻊ و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ آن ﺑﻬﻤﺮاه ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻣﺼﺮف ﺳﻮﺧﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﻓﺼﻞ اول اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﻛﺸﻮر ﺑﺎ آﻧﭽﻪ در ﺟﻬـﺎن ﻣـﻲ ﮔـﺬرد اﺧﺘﺼـﺎص‬ ‫دارد‪ .‬در ﻓﺼﻞ دوم روش ﺗﺴﻬﻴﻢ و آزﻣﺎﻳﺶ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اراﺋﻪ ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬ﻓﺼـﻞ ﺳـﻮم ﺑـﻪ روش اﻧﺘﻘـﺎل‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت اﺧﺘﺼﺎص دارد ﻛﻪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در ﻛﺸﻮر اﺟـﺮا ﺷـﺪه و در ﻣﻮﻓﻘﻴـﺖ ﭘـﺮوژه ﻧﻘـﺶ اﺳﺎﺳـﻲ‬



‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬



‫داﺷﺖ‪ .‬در ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم روش ﻣﺪﻟﺴﺎزي اﻧﺮژي و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺼﻞ ﭘـﻨﺠﻢ ﺑـﻪ‬ ‫ﺗﻮﺟﻴﻪ اﻗﺘﺼﺎدي ﻃﺮح اﺧﺘﺼﺎص داﺷﺘﻪ و در ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ راه ﻛﺎرﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ و اﺳـﺘﺎﻧﺪارد ﻫـﺎ و ﻗـﻮاﻧﻴﻦ‬ ‫ﻻزم ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﺟﺮاي اﻳﻦ ﭘﺮوژه ﺑﺪون ﻫﻤﻜﺎري ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ دﺳﺖ اﻧـﺪرﻛﺎران اﻣﻜـﺎن ﭘـﺬﻳﺮ ﻧﺒـﻮد‪ .‬اﻋﻀـﺎي ﻫﻴـﺎت‬ ‫ﻋﻤﻠﻲ‪ ،‬ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻼن‪ ،‬داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن و ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺣﺘـﻲ در روزﻫـﺎي ﺗﻌﻄﻴـﻞ ﺑـﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ رﻳـﺰي‪ ،‬اﻧﺠـﺎم‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﺎ و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي از آﻧﻬﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي ﻣﺼﺮف ﺳﻮﺧﺖ ﻧﻴﺰ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗـﺎﻣﻴﻦ‬ ‫ﻣﺎﻟﻲ ﭘﺮوژه از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻫﻤﻜﺎري و ﻫﻤﻔﻜﺮي ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﻧﻜﺮد‪ .‬ﺷـﺮﻛﺖ ﻣﻠـﻲ ﮔـﺎز اﻳـﺮان ﻫـﻢ ﺑـﺎ دراﺧﺘﻴـﺎر‬ ‫ﻗﺮاردادن ﻳﻜﻲ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺧﻮد‪ ،‬اﻣﻜﺎن اﺟﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﺎ را ﻓـﺮاﻫﻢ ﻧﻤـﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻨﻮﺳـﻴﻠﻪ از‬ ‫ﻛﻠﻴﻪ اﻳﻦ ﻋﺰﻳﺰان ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻧﺎدر ﻣﻨﺘﻈﺮﻳﻦ‬ ‫دﻛﺘﺮ اﻣﻴﺮﺣﺴﻴﻦ رﺿﺎﻳﻲ‬ ‫ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺴﻌﻮد ﻧﻴﻜﺨﻮ‬ ‫زﻣﺴﺘﺎن ‪1389‬‬



‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﻓﺼﻞ اول‪ :‬اﻧﺮژي و روشﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫‪ 1-1‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻧﺮژي ‪1 ..............................................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-1‬اﻧﺮژي در اﻳﺮان ‪2 ...........................................................................................................................‬‬ ‫‪ 3-1‬ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ در اﻳﺮان ‪5 ...................................................................................................................‬‬ ‫‪ 4-1‬ﺑﺮرﺳﻲ آﻣﺎري ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ در ﺗﻬﺮان ‪9 ...........................................................................‬‬ ‫‪ 1-4-1‬ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي ﻛﻨﺘﻮر ‪11 ..................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-4-1‬ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي زﻳﺮﺑﻨﺎ ‪13 .................................................................................................‬‬ ‫‪ 3-4-1‬ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي واﺣﺪ ‪16 ..................................................................................................‬‬ ‫‪ 5-1‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ‪19 ......................................................................................................................‬‬ ‫‪ 6-1‬روش ﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ‪22 ..............................................................................................................‬‬ ‫‪ 1-6-1‬روش ﻫﺎي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ‪22 ........................................................................‬‬ ‫‪ 1-1-6-1‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي واﻗﻌﻲ اﻧﺮژي ‪22 ............................................................................................‬‬ ‫‪ 2-1-6-1‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﺴﺒﻲ اﻧﺮژي ‪22 .............................................................................................‬‬ ‫‪ 3-1-6-1‬روش ‪23 ............................................................................................................. LMTD‬‬ ‫‪ 4-1-6-1‬روش ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﻮا ‪24 .......................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-6-1‬روشﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﻧﻮع ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ‪24 ...................................................................‬‬ ‫‪ 1-2-6-1‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺮاﺳﺎس ﺣﺠﻢ ﻫﻮاي ﮔﺮم ﺷﺪه ‪24 .....................................................................‬‬ ‫‪ 3-2-6-1‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺪت زﻣﺎن ﻛﺎرﻛﺮد ‪25 ..........................................................................‬‬ ‫‪ 4-2-6-1‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺮاﺳﺎس اﻓﺖ ﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ ﻓﺮض ﺷﺪه در ﻫﻨﮕﺎم ﻃﺮاﺣﻲ ‪25 ............................‬‬ ‫‪ 5-2-6-1‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف ﻫﺮ واﺣﺪ ‪25 ....................................................................‬‬ ‫‪ 6-2-6-1‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺎ ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﺿﺮﻳﺐ ﻣﺼﺮف ﻫﺮ واﺣﺪ ‪27 .........................................................‬‬ ‫‪ 7-2-6-1‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺮخ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺼﺮف و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺼﺮف ‪27 ............................................‬‬



‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬



‫ب‬



‫‪ 8-2-6-1‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺮاﻳﻂ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ‪28 ...............................................................‬‬ ‫‪ 7-1‬ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه اﺑﺰار اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ‪29 ................................‬‬ ‫‪ 1-7-1‬ﺷﺮﻛﺖ زﻳﻤﻨﺲ ‪29 ................................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-7-1‬ﻛﻴﻮودﻳﺲ ) ‪30 .................................................................................................. ( QVEDIS‬‬ ‫‪ 3-7-1‬ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻴﻨﻮل ) ‪31 ..................................................................................................( Minol‬‬ ‫‪ 4-7-1‬ﺑﺮوﻧﺎﺗﺎ ) ‪31 .......................................................................................................... ( Brunata‬‬ ‫‪ 5-7-1‬ﺷﺮﻛﺖ ‪33 .................................................................................................................... aem‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪34 ....................................................................................................................................................‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ :‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬ ‫‪ 1-2‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪37 .......................................................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-2‬ﻧﺤﻮه ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪37 ...............................................................................................................‬‬ ‫‪ 1-2-2‬ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ‪38 ......................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-2-2‬ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف آب ﮔﺮم ‪43 ..........................................................................................‬‬ ‫‪ 3-2‬وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺷﺎﺧﺺ ﻃﺮح ‪44 ......................................................................................................‬‬ ‫‪ 4-2‬اﺟﺰاي ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪45 ...................................................................................................‬‬ ‫‪ 1-4-2‬اﻟﻤﺎن اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي‪45 ............................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-4-2‬ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت ‪47 ....................................................................................................‬‬ ‫‪ 3-4-2‬ﭘﺮدازﻧﺪه ﻣﺮﻛﺰي ‪47 ..............................................................................................................‬‬ ‫‪ 5-2‬اﺟﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎن ﻫﺎي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ‪47 ............................................‬‬ ‫‪ 1-5-2‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ‪47 .......................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-5-2‬رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ‪51 ...................................................................................................‬‬ ‫‪ 3-5-2‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ‪54 ...........................................................................................................‬‬ ‫‪ 1-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ ‪55 ...................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ و ﺣﺪاﻗﻞ اﺗـﻼف‬ ‫‪57 ....................................................................................................................................................‬‬ ‫‪ 3-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ زﻣﺎن ﻛﺎﻫﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣـﺪ در ﺣﺎﻟـﺖ ﺣـﺪاﻗﻞ اﺗـﻼف‪ ،‬از ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ﺑـﻪ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ‪60 ...........................................................................................................................‬‬ ‫‪ 4-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ زﻣﺎن اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ در ﺣﺎﻟـﺖ ﺣـﺪاﻗﻞ اﺗـﻼف‪ ،‬از ﺣـﺪاﻗﻞ ﺑـﻪ‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ‪61 ..........................................................................................................................‬‬ ‫‪ 5-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺣﺪاﻗﻞ اﺗﻼف‪63 ........‬‬ ‫‪ 6-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ رادﻳﺎﺗﻮرﻫـﺎ و‬ ‫ﺑﺎزﺑﻮدن درب ﺗﺮاس ‪64 .....................................................................................................................‬‬ ‫‪ 7-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ رادﻳﺎﺗﻮرﻫـﺎ و‬



‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬



‫ج‬



‫ﺑﺎزﺑﻮدن ﭘﻨﺠﺮه ﻫﺎل ‪66 .......................................................................................................................‬‬ ‫‪ 8-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ رادﻳﺎﺗﻮرﻫـﺎ و‬ ‫ﺑﺎزﺑﻮدن درﻳﭽﻪ ﻛﻮﻟﺮ ‪68 .....................................................................................................................‬‬ ‫‪ 9-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ رادﻳﺎﺗﻮرﻫـﺎ و‬ ‫ﺑﺎزﺑﻮدن درﻳﭽﻪ ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ ‪70 .................................................................................................................‬‬ ‫‪ 10-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ درﺟﻪ ﺣﺮارت رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ ‪71 .........................................................................‬‬ ‫‪ 11-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ اﺟﺎق ﮔﺎز ‪75 ............................................................................‬‬ ‫‪ 12-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ ‪76 ...............................................................................‬‬ ‫‪ 13-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻣﺘﻔﺎوت در دو واﺣﺪ ﻣﺠﺰا‪77 ..................................................‬‬ ‫‪ 4-5-2‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ‪80 ...............................................................................................................‬‬ ‫‪ 1-4-5-2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﻬﻢ واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﺣﺮارت داده ﺷﺪه ﺑﻪ واﺣﺪ ‪81 .........................................‬‬ ‫‪ 2-4-5-2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﻬﻢ واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﺳﺎﻳﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺣﺮارﺗﻲ ‪84 ..............................................‬‬ ‫‪ 3-4-5-2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﻬﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻛﻠﻲ واﺣﺪﻫﺎ ‪86 ...........................................................................‬‬ ‫‪ 4-4-5-2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﻬﻢ واﺣﺪﻫﺎ در اﺳﺘﻔﺎده از آب ﮔﺮم ﻣﺼﺮﻓﻲ ‪94 .................................................‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪95 ....................................................................................................................................................‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ :‬روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫‪ 1-3‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪97 .......................................................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-3‬روش ﻫﺎي ﺳﻴﻤﻲ ﺟﻤﻊ آوري اﻃﻼﻋﺎت ‪98 ..................................................................................‬‬ ‫‪ 3-3‬روش ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﺳﻴﻤﻲ و ﺑﻲﺳﻴﻢ ‪101 ...............................................................................................‬‬ ‫‪ 1-3-3‬ﺳﺨﺖ اﻓﺰار ﺷﺒﻜﻪ ‪102 .........................................................................................................‬‬ ‫‪ 1-1-3-3‬ﻣﺎژول ‪102 ............................................................................................... End Device‬‬ ‫‪ 2-1-3-3‬ﻣﺎژول ‪109 ............................................................................................... Coordinator‬‬ ‫‪ 3-1-3-3‬ﻣﺎژول راﺑﻂ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ‪110 ...............................................................................‬‬ ‫‪ 2-3-3‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي راه اﻧﺪازي ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎ ‪110 .....................................................‬‬ ‫‪ 1-2-3-3‬ﺷﺮح ﻛﺪﻫﺎي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه در ﻣﺎژول ‪111 ...................................................... End Device‬‬ ‫‪ 2-2-3-3‬ﺷﺮح ﻛﺪﻫﺎي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه در ﻣﺎژول ‪112 ...................................................... Coordinator‬‬ ‫‪ 3-2-3-3‬ﺷﺮح ﻛﺪﻫﺎي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه در ﻣﺎژول راﺑﻂ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ‪112 .....................................................‬‬ ‫‪ 4-3‬روش ﻫﺎي ﺑﻲ ﺳﻴﻢ ﺟﻤﻊ آوري اﻃﻼﻋﺎت‪113 ..............................................................................‬‬ ‫‪ 1-4-3‬ﻛﻼس ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻨﺪي ﺑﻲ ﺳﻴﻢ ﺑﺎ ﺑﺮد ﻛﻮﺗﺎه ‪116 ...................................................‬‬ ‫‪ 2-4-3‬ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻛﺎري و ﻧﺮخ ﻫﺎي داده ‪117 .....................................................................................‬‬ ‫‪ 3-4-3‬ﻣﻌﻤﺎري ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺷﺒﻜﻪ ‪119 .................................................................................................‬‬ ‫‪ 4-4-3‬ﭘﺮوﺗﻜﻞﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮاي ﻛﺎر در ﻻﻳﻪي ﺷﺒﻜﻪ ‪120 ..............................................................‬‬ ‫‪ 1-4-4-3‬ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪120 .................................................................................................. MiWi P2P‬‬



‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬



‫د‬



‫‪ 2-4-4-3‬ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪121 .......................................................................................................... MiWi‬‬ ‫‪ 3-4-4-3‬ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪121 ........................................................................................................ ZigBee‬‬ ‫‪ 5-4-3‬ﻣﺸﻜﻼت ﭘﻴﺶ رو ﺑﺮاي ﻛﺎر ﺑﺎ ﺳﻪ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﻣﻮﺟﻮد ‪123 .......................................................‬‬ ‫‪ 6-4-3‬ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪124 ................................................................................................................SMR‬‬ ‫‪ 7-4-3‬ﺳﺨﺖاﻓﺰار ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ در ﺷﺒﻜﻪي ﺑﻲﺳﻴﻢ ‪128 ....................................................................‬‬ ‫‪ 1-7-4-3‬آيﺳﻲ ‪128 ........................................................................................... M R F 2 4 J 4 0‬‬ ‫‪ 2-7-4-3‬ﻣﺎژول ﺑﻲﺳﻴﻢ ‪129 ......................................................................... M R F 24J40M A‬‬ ‫‪ 3-7-4-3‬ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ‪130 .............................................................................. PIC 18F26k20‬‬ ‫‪ 4-7-4-3‬ﺳﻨﺴﻮر دﻣﺎي ‪130 ...................................................................................... D S 18B 20‬‬ ‫‪ 5-7-4-3‬ﺷﻜﻞ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮد ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﮔﺮه ﻫﺎ ‪131 ................................................................‬‬ ‫‪ 8-4-3‬ﻧﺮماﻓﺰارﻫﺎي ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت ‪132 .................................................................................‬‬ ‫‪ 1-8-4-3‬ﻧﺮم اﻓﺰار ‪132 ................................................................................................. LabVIEW‬‬ ‫‪ 2-8-4-3‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻲﺳﻴﻢ ‪133 .....................................................................‬‬ ‫‪ 5-3‬ﻧﺘﻴﺠﻬﮕﻴﺮي و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺑﺮاي اداﻣﻪ ﻛﺎر ‪136 .....................................................................................‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪137 ..................................................................................................................................................‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‬ ‫‪ 1-4‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪139 .....................................................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-4‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺻﻠﻲ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي اﻧﺮژي ‪140 .............................................................................................‬‬ ‫‪ 3-4‬ورودي ﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺑﺮاي ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ‪141 .....................................................................................‬‬ ‫‪ 4-4‬ﻓﺮﺿﻴﺎت در ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي اﻧﺮژي ‪143 ..............................................................................................‬‬ ‫‪ 5-4‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﭘﺎﻳﻪ اﺑﺰار ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ‪144 .................................................................................................‬‬ ‫‪ 1-5-4‬دي او اي ‪145 ................................................................................................................... 2‬‬ ‫‪ 1-1-5-4‬ﻋﻤﻠﻜﺮد و ﺳﺎﺧﺘﺎر‪145 .................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-1-5-4‬روش ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺎر ﻓﻀﺎﻫﺎ ‪146 .......................................................................................‬‬ ‫‪ 3-1-5-4‬ﻣﺒﺎدﻟﻪ داده ﻫﺎ ‪146 ........................................................................................................‬‬ ‫‪ 4-1-5-4‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎ ‪146 .......................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-5-4‬ﺑﻼﺳﺖ ‪147 ..........................................................................................................................‬‬ ‫‪ 3-5-4‬اﻧﺮژي ﭘﻼس ‪148 ..................................................................................................................‬‬ ‫‪ 1-3-5-4‬ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﻋﻤﻠﻜﺮد‪148 .................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-3-5-4‬روش ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺎرﻫﺎي ﻓﻀﺎﻫﺎ ‪149 ................................................................................‬‬ ‫‪ 3-3-5-4‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ارﺗﺒﺎط ‪149 .......................................................................................................‬‬ ‫‪ 4-3-5-4‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎ ‪149 .......................................................................................................‬‬ ‫‪ 4-5-4‬اي ﻛﻮﺋﺴﺖ ‪150 ...................................................................................................................‬‬



‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬



‫ه‬



‫‪ 1-4-5-4‬ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﻋﻤﻠﻜﺮد اﺑﺰار ‪150 .........................................................................................‬‬ ‫‪ 2-4-5-4‬ﻣﺒﺎدﻟﻪ داده ﻫﺎ و ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻛﺎرﺑﺮد ‪152 ...........................................................................‬‬ ‫‪ 3-4-5-4‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎ ‪152 .......................................................................................................‬‬ ‫‪ 5-5-4‬دﻳﺰاﻳﻦ ﺑﻴﻠﺪر ‪153 ..................................................................................................................‬‬ ‫‪ 1-5-5-4‬ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﻋﻤﻠﻜﺮد‪153 .................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-5-5-4‬ﻣﺒﺎدﻟﻪ داده ﻫﺎ ‪154 ........................................................................................................‬‬ ‫‪ 3-5-5-4‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎ ‪154 .......................................................................................................‬‬ ‫‪ 6-4‬ﻣﺪل ﺳﺎزي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻤﻮﻧﻪ ‪154 ...................................................................................................‬‬ ‫‪ 7-4‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ روش ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ و ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار ‪159 ..........‬‬ ‫‪ 8-4‬ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﺑﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ‪161 ......................................................................................‬‬ ‫‪ 9-4‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار ‪165 ................‬‬ ‫‪ 10-4‬ﺑﺮرﺳﻲ اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت ﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﺑﻴﻦ واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار ‪168 ...............................‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪170 ..................................................................................................................................................‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻃﺮح ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ‬ ‫‪ 1-5‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪171 .....................................................................................................................................‬‬ ‫‪ 1-1-5‬روش ﻫﺎي ارزﻳﺎﺑﻲ اﻗﺘﺼﺎدي ‪172 .........................................................................................‬‬ ‫‪ 2-1-5‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ‪172 ......................................................................................................‬‬ ‫‪ 3-1-5‬ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﺗﺮﻛﻴﺐ ‪173 .........................................................................................................‬‬ ‫‪ 4-1-5‬ارزش ﻓﻌﻠﻲ ﺧﺎﻟﺺ ‪174 .......................................................................................................‬‬ ‫‪ 5-1-5‬دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ‪175 ...................................................................................................‬‬ ‫‪ 6-1-5‬ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻗﺘﺼﺎدي در ﭘﺮوژه ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ‪175 .............................................................................‬‬ ‫‪ 2-5‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﺟﺮاي ﻃﺮح ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﺮ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ‪175 .........................................‬‬ ‫‪ 1-2-5‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ‪176 .....................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-2-5‬ﻫﺰﻳﻨﻪ اوﻟﻴﻪ ‪177 ....................................................................................................................‬‬ ‫‪ 3-2-5‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﻳﻚ دوره ﺳﺮﻣﺎ ‪177 ............................................................................................‬‬ ‫‪ 4-2-5‬ﺿﺮاﻳﺐ اﻗﺘﺼﺎدي ‪179 ...........................................................................................................‬‬ ‫‪ 5-2-5‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ‪180 .............................................................................................................................‬‬ ‫‪ 3-5‬ﺗﺄﺛﻴﺮ اﺟﺮاي ﻃﺮح ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﺮ اﻗﺘﺼﺎد ﻛﻞ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪181 ...................................‬‬ ‫‪ 1-3-5‬ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻗﺘﺼﺎدي اﺟﺮاي ﻃﺮح ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎﺳﻴﻢ‪182 ......................................................‬‬ ‫‪ 2-3-5‬ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻗﺘﺼﺎدي اﺟﺮاي ﻃﺮح ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻲ ﺳﻴﻢ ‪184 ..................................................‬‬ ‫‪ 4-5‬ﮔﺴﺘﺮه اﺟﺮاي ﻃﺮح در ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان ‪187 .........................................................................................‬‬ ‫‪ 5-5‬ﺗﺄﺛﻴﺮ اﺟﺮاي ﻃﺮح ﺑﺮ اﻗﺘﺼﺎد واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪187 .......................‬‬ ‫‪ 1-5-5‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و واﺣﺪ ‪193 ........................................................................................‬‬



‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬



‫و‬



‫‪ 2-5-5‬ﻫﺰﻳﻨﻪ اوﻟﻴﻪ ‪193 ....................................................................................................................‬‬ ‫‪ 3-5-5‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﻳﻚ دوره ﺳﺮﻣﺎ ‪194 ............................................................................................‬‬ ‫‪ 4-5-5‬ﺿﺮاﻳﺐ اﻗﺘﺼﺎدي ‪196 ...........................................................................................................‬‬ ‫‪ 5-5-5‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ‪196 .............................................................................................................................‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪200 ..................................................................................................................................................‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ :‬راﻫﻜﺎرﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ و ﻣﻘﺮرات ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي در ﻣﺠﺘﻤﻊﻫﺎ‬ ‫‪ 1-6‬ﻣﻌﺮﻓﻲ و اراﺋﻪ راﻫﻜﺎرﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ و ﻓﻨﻲ اﺟﺮاي ﻃﺮح ‪201 ...........................................................‬‬ ‫‪ 1-1-6‬اﻧﺠﺎم ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﻣﻔﻴﺪ ﺷﺪن ﻃﺮح ﺗﺴﻬﻴﻢ ‪201 ..................................................‬‬ ‫‪ 2-1-6‬ﻣﺪﻳﺮت ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف ‪203 ...................................................................................................‬‬ ‫‪ 3-1-6‬ﻧﻘﺶ واﺣﺪﻫﺎي دوﻟﺘﻲ در اﺟﺮاﻳﻲ ﻧﻤﻮدن ﻃﺮح ‪207 .............................................................‬‬ ‫‪ 4-1-6‬ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ‪ ،‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ‪208 ..............................‬‬ ‫‪ 5-1-6‬ﻧﺤﻮه ﺟﻠﺐ ﻫﻤﻜﺎري ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻦ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﻴﻨﻪ ‪208 ........................................................‬‬ ‫‪ 6-1-6‬ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻔﺎده از ﻃﺮح ﺑﺮاي ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف ﺳﻮﺧﺖ ‪208 ..........................................‬‬ ‫‪ 7-1-6‬اﻃﻼع رﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻮم و ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻦ واﺣﺪﻫﺎي ﭘﺮ ﻣﺼﺮف ‪209 ...............................................‬‬ ‫‪ 8-1-6‬ﻧﺤﻮه ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻋﺪم ﻫﻤﻜﺎري ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻦ‪ ،‬ﻧﺤﻮه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﻬﻢ واﺣﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻃﺮح ﻫﻤﻜﺎري‬ ‫ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪209 ........................................................................................................................................‬‬ ‫‪ 9-1-6‬ﻧﻘﺶ واﺣﺪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ در ﻳﺎﻓﺘﻦ راه ﺣﻞ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن و ﺳﻴﺴـﺘﻢ‬ ‫ﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ‪210 .....................................................................................................................‬‬ ‫‪ 10-1-6‬ﻧﻘﺶ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﻣﺠﺮي در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻦ‪ ،‬واﺣﺪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺖ و ﻧﺼﺐ دﺳﺘﮕﺎه‬ ‫ﻫﺎي ﻻزم‪ ،‬ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﺰان ﺳﻬﻢ ﻫﺮ واﺣﺪ ‪210 ...........................................................‬‬ ‫‪ 2-6‬آﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﺼﺮف ﮔﺮﻣﺎ و آب ﮔﺮم ﺑﺮاي ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‬ ‫ﻣﺮﻛﺰي ‪211 ...............................................................................................................................................‬‬ ‫‪ 1-2-6‬ﺣﻮزه ﻛﺎري ‪211 ...................................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-2-6‬ﻣﺤﺪوده اﻋﺘﺒﺎر ﻗﺎﻧﻮن ‪211 .....................................................................................................‬‬ ‫‪ 3-2-6‬اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ‪212 ..........................................................................................‬‬ ‫‪ 4-2-6‬روش ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف ‪212 ............................................................................................‬‬ ‫‪ 5-2-6‬ﺗﺠﻬﻴﺰ ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻣﺼﺮف ‪213 ...................................................................................‬‬ ‫‪ 6-2-6‬ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺼﺮف ‪213 ........................................................................‬‬ ‫‪ 7-2-6‬ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ ‪214 .........................‬‬ ‫‪ 8-2-6‬ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي اﺳﺘﻔﺎده از آب ﮔﺮم ‪215 ..................................................................‬‬ ‫‪ 9-2-6‬ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺼﺮف ﮔﺮﻣﺎ و آب ﮔﺮم ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮرﺧﺎﻧﻪ ﻣﺸﺘﺮك ‪215 ........................‬‬ ‫‪ 9-2-6‬اﻟﻒ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ در ﻣﻮارد ﺧﺎص ‪216 .............................................................................‬‬ ‫‪ 9-2-6‬ب ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ درﻣﻮرد ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه ‪217 ...........................................................‬‬



‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬



‫ز‬



‫‪ 10-2-6‬ﻛﻨﺎرﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ دﻳﮕﺮ ‪217 ............................................................................................‬‬ ‫‪ 11-2-6‬ﻣﻮارد ﺧﺎص ‪217 ...............................................................................................................‬‬ ‫‪ 3-6‬دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺨﺼﻴﺺ دﻫﻨﺪه ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ رادﻳﺎﺗﻮرﻫـﺎي اﺗـﺎق‬ ‫ﻫﺎ‪ -‬دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﺑﺮﻗﻲ ‪218 .......................................................................................................................‬‬ ‫‪ 1-3-6‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪218 ............................................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-3-6‬ﺣﻴﻄﻪ و اﺻﻄﻼﺣﺎت اﺻﻠﻲ ‪219 ............................................................................................‬‬ ‫‪ 3-3-6‬اﺻﻮل ﻋﻤﻠﻜﺮد و روش ﻫﺎي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ‪219 .....................................................................‬‬ ‫‪ 4-3-6‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ ‪220 .........................................................................................................................‬‬ ‫‪ 1-4-3-6‬وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺮﺟﻊ ‪221 .....................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-4-3-6‬ﺣﺴﮕﺮﻫﺎي دﻣﺎ ‪221 .....................................................................................................‬‬ ‫‪ 3-4-3-6‬ﺑﺎزه اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺣﺴﮕﺮﻫﺎي دﻣﺎ‪221 ...........................................................................‬‬ ‫‪ 4-4-3-6‬ﻋﺪد ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ‪221 ...............................................................................................‬‬ ‫‪ 5-4-3-6‬ﻧﺮخ ﺷﻤﺎرش ‪221 ........................................................................................................‬‬ ‫‪ 6-4-3-6‬ﻣﺸﺨﺼﻪ اﺳﻤﻲ وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ‪221 .......................................................................‬‬ ‫‪ 7-4-3-6‬اﻧﺤﺮاف ﻧﺴﺒﻲ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ ‪221 .........................................................................................‬‬ ‫‪ 8-4-3-6‬ﻧﺮخ ﺷﻤﺎرش ﺑﺪون ﺑﺎر ‪222 ..........................................................................................‬‬ ‫‪ 9-4-3-6‬دوره زﻣﺎﻧﻲ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ‪222 ......................................................................................‬‬ ‫‪ 10-4-3-6‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل ‪222 ..............................................................................................‬‬ ‫‪ 11-4-3-6‬ﺳﺎزﻧﺪه ‪222 ................................................................................................................‬‬ ‫‪ 5-3-6‬ﻣﻠﺰوﻣﺎت دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺨﺼﻴﺺ دﻫﻨﺪه ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ ‪222 ..........................................................‬‬ ‫‪ 1-5-3-6‬ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﻫﺎي دﻣﺎﻳﻲ ‪222 ....................................................................‬‬ ‫‪ 2-5-3-6‬دﻣﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ‪222 .....................................................................................................‬‬ ‫‪ 3-5-3-6‬ﺣﺴﮕﺮﻫﺎي دﻣﺎ ‪222 .....................................................................................................‬‬ ‫‪ 4-5-3-6‬ﺑﺨﺶ ﻣﺮﻛﺰي‪ /‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻨﻨﺪه ‪223 ................................................................................‬‬ ‫‪ 5-5-3-6‬ﻣﻨﺒﻊ ﻛﻤﻜﻲ ﺗﻮان ‪223 ...................................................................................................‬‬ ‫‪ 6-5-3-6‬ﺳﺮرﻳﺰ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ )ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ ﺻﻔﺮ ﺷﺪه و ﻣﺠﺪداً ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺷﻤﺎرش ﻛﻨﺪ(‪223 ................‬‬ ‫‪ 7-5-3-6‬دﻗﺖ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ ‪223 .......................................................................................................‬‬ ‫‪ 8-5-3-6‬ﺗﺴﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد ‪223 ...........................................................................................................‬‬ ‫‪ 9-5-3-6‬ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﺧﻄﺎﻫﺎي ﻣﺠﺎز ‪224 ........................................................................................‬‬ ‫‪ 10-5-3-6‬ﻓﺮﺳﻮدﮔﻲ ‪224 ...........................................................................................................‬‬ ‫‪ 11-5-3-6‬ﺗﺄﺛﻴﺮات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪ ،‬اﻟﻜﺘﺮو اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ و ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ‪224 ...............................................‬‬ ‫‪ 12-5-3-6‬اﺛﺮ ﮔﺮﻣﺎ ﺑﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﺨﺶ ﻫﺎ و اﺟﺰاي دﺳﺘﮕﺎه ‪224 .......................................................‬‬ ‫‪ 13-5-3-6‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل ‪224 ..................................................................................‬‬



‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬



‫ح‬



‫‪ 14-5-3-6‬درزﮔﻴﺮي ‪225 ............................................................................................................‬‬ ‫‪ 6-3-6‬ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﻧﺼﺐ و اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎه ‪225 .............................................................................‬‬ ‫‪ 1-6-3-6‬ﻧﺼﺐ ﺣﺴﮕﺮﻫﺎ ‪225 .....................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-6-3-6‬ﻣﻜﺎن ﻧﺼﺐ ﺣﺴﮕﺮﻫﺎ ‪225 ...........................................................................................‬‬ ‫‪ 3-6-3-6‬ﻧﺼﺐ ﺳﻴﻢ ﻫﺎ و ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎ ‪225 .......................................................................................‬‬ ‫‪ 4-6-3-6‬ﻫﻢ ﺧﻮاﻧﻲ ﻗﻄﻌﺎت ‪225 ................................................................................................‬‬ ‫‪ 7-3-6‬ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﻧﮕﻬﺪاري از دﺳﺘﮕﺎه و ﻗﺮاﺋﺖ داده ‪225 ..................................................................‬‬ ‫‪ 8-3-6‬آزﻣﺎﻳﺶ ‪226 .........................................................................................................................‬‬ ‫‪ 1-8-3-6‬ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪226 .................................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-8-3-6‬ﻣﺴﺘﻨﺪات آزﻣﺎﻳﺶ ‪226 .................................................................................................‬‬ ‫‪ 3-8-3-6‬ﮔﺰارش آزﻣﺎﻳﺶ ‪226 ....................................................................................................‬‬ ‫‪ 4-8-3-6‬ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺶ ‪226 ...........................................................................................‬‬ ‫‪ 9-3-6‬ﻣﺮاﺣﻞ آزﻣﺎﻳﺶ ‪227 .............................................................................................................‬‬ ‫‪ 1-9-3-6‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ‪227 .................................................................................................................‬‬ ‫‪ 2-9-3-6‬درز ﮔﻴﺮي ‪227 .............................................................................................................‬‬ ‫‪ 3-9-3-6‬ﭘﺎﻳﺪاري دﻣﺎ ‪227 ..........................................................................................................‬‬ ‫‪ 4-9-3-6‬ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﺧﻄﺎي ﻣﺠﺎز ‪227 ...........................................................................................‬‬ ‫‪ 5-9-3-6‬ﻓﺮﺳﻮدﮔﻲ ‪227 .............................................................................................................‬‬ ‫اﻟﻒ‪ :‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ ‫اﻟﻒ‪ 1-‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪229 ................................................................................................................................‬‬ ‫اﻟﻒ‪ 2-‬ﻧﻤﻮﻧﻬﺎي از ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‪229 .........................................................................................................‬‬ ‫اﻟﻒ‪ 2-‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ اﻋﻀﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪231 .....................................‬‬ ‫اﻟﻒ‪ 1-2-‬ﻣﻴﺰان ﺗﺤﺼﻴﻼت اﻓﺮاد ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻛﻨﻨﺪه ﻓﺮم و ﺗﻌﺪاد اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮار ‪231 ..............................‬‬ ‫اﻟﻒ‪ 2-2-‬اﻃﻼﻋﺎت رﻓﺘﺎري اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮاده‪232 ..............................................................................‬‬ ‫ب‪ :‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ب‪ 1-‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪239 ...................................................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 2-‬ﺧﻼﺻﻪ اي از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ‪240 ..................................................................................‬‬ ‫ب‪ 1-2-‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺼﺮف رادﻳﺎﺗﻮرﻫـﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺸـﻲ‬ ‫ﺧﺎﻧﮕﻲ )‪240 ..................................................................................................................... (BS EN 835‬‬ ‫ب‪ 2-2-‬اﺳــﺘﺎﻧﺪارد ﻋﻤﻠﻜــﺮد ﺣﺮارﺗــﻲ ﺳــﺎﺧﺘﻤﺎن – ﻣﺤﺎﺳــﺒﻪ ﻣﺼــﺮف اﻧــﺮژي ﺑــﺮاي ﮔﺮﻣــﺎﻳﺶ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ )‪242 ............................................................................................ (BS EN 832‬‬ ‫ب‪ 3-2-‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﮔﺮﻣﺎﺳﻨﺞﻫﺎ )‪243 .......................................................................... (BS EN 1434‬‬



‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬



‫ط‬



‫ﮔﺮﻣﺎﺳﻨﺞ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺣﺴﺎﺳﻪ ﻫﺎي دﻣﺎي آﻧﺎن ﺑﺮ روي ﺳﻄﺢ آﻧﺎن ﻧﺼﺐ ﺷﺪﻫﺎﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻨﻮز در اﻳـﻦ اﺳـﺘﺎﻧﺪارد‬ ‫ﻗﺮار داده ﻧﺸﺪهاﻧﺪ‪243 .......................................................................................................................... .‬‬ ‫ب‪ 4-2-‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺼﺮف رادﻳﺎﺗﻮرﻫـﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺸـﻲ‬ ‫ﺧﺎﻧﮕﻲ )‪243 ..................................................................................................................... (BS EN 834‬‬ ‫ب‪ 3-‬ﻣﺘﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺼﺮف رادﻳﺎﺗﻮرﻫـﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺸـﻲ‬ ‫ﺧﺎﻧﮕﻲ )‪244 ......................................................................................................................... (BS EN 834‬‬ ‫ب‪ 1-3-‬ﺣﻴﻄﻪ و اﺻﻄﻼﺣﺎت اﺻﻠﻲ ‪245 ..........................................................................................‬‬ ‫ب‪ 2-3-‬اﺻﻮل ﻋﻤﻠﻜﺮد و روش ﻫﺎي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ‪246 ...................................................................‬‬ ‫ب‪ 3-3-‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ ‪247 .......................................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 1-3-3-‬وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺮﺟﻊ‪247 ....................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 2-3-3-‬ﻧﺮخ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺮﺟﻊ ‪248 .............................................................................................‬‬ ‫ب‪ 3-3-3-‬ﺣﺴﮕﺮﻫﺎي دﻣﺎ ‪248 ....................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 4-3-3-‬ﺑﺎزه اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺣﺴﮕﺮﻫﺎي دﻣﺎ ‪248 .........................................................................‬‬ ‫ب‪ 5-3-3-‬دﻣﺎي ﻧﻘﻄﻪ ﻃﺮح ﺟﺮﻳﺎن ورودي‪ ،‬دﻣﺎي ﻧﻘﻄﻪ ﻃﺮح ﺳﻴﺎل ﺑﺎزﮔﺸﺘﻲ‪ ،‬ﻧﻘﻄﻪ ﻃﺮح دﻣـﺎي‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺳﻴﺎل ﮔﺮم ‪248 ......................................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 6-3-3-‬ﺣﺪ ﺑﺎﻻي دﻣﺎ ‪249 ......................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 7-3-3-‬ﺣﺪ ﭘﺎﺋﻴﻦ دﻣﺎ ‪249 ......................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 8-3-3-‬دﻣﺎي راه اﻧﺪازي ‪249 .................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 9-3-3-‬ﻋﺪد ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ‪249 .............................................................................................‬‬ ‫ب‪ 10-3-3-‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺷﺪه ‪249 ................................................................................‬‬ ‫ب‪ 11-3-3-‬ﻧﺮخ ﺷﻤﺎرش ‪249 ....................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 12-3-3-‬ﻣﺸﺨﺼﻪ اﺳﻤﻲ وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ‪250 ...................................................................‬‬ ‫ب‪ 13-3-3-‬اﻧﺤﺮاف ﻧﺴﺒﻲ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ‪250 .....................................................................................‬‬ ‫ب‪ 14-3-3-‬ﻧﺮخ ﺷﻤﺎرش ﺑﺪون ﺑﺎر‪250 ......................................................................................‬‬ ‫ب‪ 15-3-3-‬دوره زﻣﺎﻧﻲ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ‪250 ..................................................................................‬‬ ‫ب‪ 16-3-3-‬ﻣﻘﺪار ‪250 ............................................................................................................ C‬‬ ‫ب‪ 17-3-3-‬دوره ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ‪251 ....................................................................................‬‬ ‫ب‪ 18-3-3-‬ﺿﺮﻳﺐ ﻫﺎي ﺗﺼﺤﻴﺢ ‪251 ........................................................................................‬‬ ‫ب‪ 19-3-3-‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل ‪252 ............................................................................................‬‬ ‫ب‪ 20-3-3-‬ﺳﺎزﻧﺪه ‪252 ..............................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 4-3-‬ﻣﻠﺰوﻣﺎت دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺨﺼﻴﺺ دﻫﻨﺪه ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ ‪252 ........................................................‬‬ ‫ب‪ 1-4-3-‬ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﻫﺎي دﻣﺎﻳﻲ ‪252 ..................................................................‬‬ ‫ب‪ 2-4-3-‬دﻣﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ‪252 ...................................................................................................‬‬



‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬



‫ي‬



‫ب‪ 3-4-3-‬دﻣﺎي راه اﻧﺪازي ‪253 .................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 4-4-3-‬ﻧﺮخ ﺷﻤﺎرش ﺑﺪون ﺑﺎر ‪253 ........................................................................................‬‬ ‫ب‪ 5-4-3-‬ﺣﺴﮕﺮﻫﺎي دﻣﺎ ‪253 ....................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 6-4-3-‬ﺑﺨﺶ ﻣﺮﻛﺰي‪ /‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻨﻨﺪه ‪254 ..............................................................................‬‬ ‫ب‪ 7-4-3-‬ﻣﻨﺒﻊ ﻛﻤﻜﻲ ﺗﻮان ‪254 .................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 8-4-3-‬ﺳﺮرﻳﺰ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ )ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ ﺻﻔﺮ ﺷﺪه و ﻣﺠﺪداً ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺷﻤﺎرش ﻛﻨﺪ( ‪254 ..............‬‬ ‫ب‪ 9-4-3-‬دﻗﺖ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ ‪254 .....................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 10-4-3-‬ﺗﺴﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد ‪254 ...................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 11-4-3-‬ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﺧﻄﺎﻫﺎي ﻣﺠﺎز ‪255 ....................................................................................‬‬ ‫ب‪ 12-4-3-‬ﻓﺮﺳﻮدﮔﻲ ‪255 .........................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 13-4-3-‬ﺗﺄﺛﻴﺮات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪ ،‬اﻟﻜﺘﺮو اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ و ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ‪255 .............................................‬‬ ‫ب‪ 14-4-3-‬اﺛﺮ ﮔﺮﻣﺎ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺨﺼﻴﺺ دﻫﻨﺪه ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺮ ﻣﺒﻨـﺎي اﺻـﻞ‬ ‫ﺗﻚ‪-‬ﺣﺴﮕﺮ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ ‪256 ................................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 15-4-3-‬اﺛﺮ ﮔﺮﻣﺎ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺎ ﺣﺴﮕﺮ دﻣﺎي اﺗﺎق ‪256 ..............................................‬‬ ‫ب‪ 16-4-3-‬اﺛﺮ ﮔﺮﻣﺎ ﺑﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﺨﺶ ﻫﺎ و اﺟﺰاي دﺳﺘﮕﺎه ‪256 .....................................................‬‬ ‫ب‪ 17-4-3-‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل ‪256 ................................................................................‬‬ ‫ب‪ 18-4-3-‬درز ﮔﻴﺮي ‪256 .........................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 5-3-‬ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﻧﺼﺐ و اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎه ‪256 ...........................................................................‬‬ ‫ب‪ 1-5-3-‬ﻣﺤﺪوده دﻣﺎ ‪256 ........................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 2-5-3-‬ﻧﺼﺐ ﺣﺴﮕﺮﻫﺎ ‪257 ...................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 3-5-3-‬ﻣﻜﺎن ﻧﺼﺐ ﺣﺴﮕﺮﻫﺎ‪257 ..........................................................................................‬‬ ‫ب‪ 4-5-3-‬ﻧﺼﺐ ﺳﻴﻢ ﻫﺎ و ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎ ‪257 .....................................................................................‬‬ ‫ب‪ 5-5-3-‬ﻫﻢ ﺧﻮاﻧﻲ ﻗﻄﻌﺎت ‪257 ..............................................................................................‬‬ ‫ب‪ 6-3-‬ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﺗﺼﺤﻴﺢ ‪257 ........................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 1-6-3-‬ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻛﻞ ‪257 ..................................................................................... K‬‬ ‫ب‪2-6-3-‬‬



‫ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ ‪258 ....................................................................................... KQ‬‬



‫ب‪3-6-3-‬‬



‫ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ ‪258 ........................................................................................ KC‬‬



‫ب‪4-6-3-‬‬



‫ﻣﻘﺪار‪258 ............................................................................................................ c -‬‬



‫ب‪5-6-3-‬‬



‫ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ ‪259 ........................................................................................ KT‬‬



‫ب‪ 7-3-‬ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﻧﮕﻬﺪاري از دﺳﺘﮕﺎه و ﻗﺮاﺋﺖ داده ‪259 ................................................................‬‬ ‫ب‪ 8-3-‬آزﻣﺎﻳﺶ ‪259 .......................................................................................................................‬‬



‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬



‫ك‬



‫ب‪ 1-8-3-‬ﻋﻤﻮﻣﻲ‪259 ................................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 2-8-3-‬ﻣﺴﺘﻨﺪات آزﻣﺎﻳﺶ ‪259 ...............................................................................................‬‬ ‫ب‪ 3-8-3-‬ﮔﺰارش آزﻣﺎﻳﺶ ‪259 ..................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 4-8-3-‬ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺶ ‪260 .........................................................................................‬‬ ‫ب‪ 9-3-‬ﻣﺮاﺣﻞ آزﻣﺎﻳﺶ ‪260 ............................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 1-9-3-‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ‪260 ................................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 2-9-3-‬درز ﮔﻴﺮي ‪260 ...........................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 3-9-3-‬ﭘﺎﻳﺪاري دﻣﺎ ‪260 .........................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 4-9-3-‬ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﺧﻄﺎي ﻣﺠﺎز ‪260 ..........................................................................................‬‬ ‫ب‪ 5-9-3-‬ﻓﺮﺳﻮدﮔﻲ ‪261 ...........................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 6-9-3-‬ﺗﺄﺛﻴﺮات ﺧﺎرﺟﻲ ‪262 ..................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 7-9-3-‬ﻣﻘﺪار‪ ، C -‬ﻣﺮاﺣﻞ آزﻣﺎﻳﺶ ‪262 ................................................................................‬‬ ‫ب‪ 8-9-3-‬ﻣﻘﺪار‪ ، C-‬ﻣﺤﺪودة آزﻣﺎﻳﺶ ‪262 ................................................................................‬‬ ‫ب‪ 9-9-3-‬ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ ‪263 ......................................................................................... k Q‬‬ ‫ب‪ 10-9-3-‬ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ ‪263 ....................................................................................... kC‬‬ ‫ب‪ 11-3-‬ﻧﺸﺎﻧﻪ ﮔﺬاري ‪263 .............................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 4-‬آﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﺼﺮف ﮔﺮﻣﺎ و آب ﮔﺮم )آﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ( ‪263 .........‬‬ ‫ب‪ 1-4-‬ﺣﻮزه ﻛﺎري ‪264 .................................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 2-4-‬ﻣﺤﺪوده اﻋﺘﺒﺎر ﻗﺎﻧﻮن ‪264 ...................................................................................................‬‬ ‫ب‪ 3-4-‬اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ‪264 .........................................................................................‬‬ ‫ب‪ 4-4-‬روش ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف ‪265 ...........................................................................................‬‬ ‫ب‪ 5-4-‬ﺗﺠﻬﻴﺰ ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻣﺼﺮف ‪265 .................................................................................‬‬ ‫ب‪ 6-4-‬ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺼﺮف ‪265 ......................................................................‬‬ ‫ب‪ 7-4-‬ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ‪266 .....................‬‬ ‫ب‪ 8-4-‬ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي اﺳﺘﻔﺎده از آب ﮔﺮم ‪267 ................................................................‬‬ ‫ب‪ 9-4-‬ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺼﺮف ﮔﺮﻣﺎ و آب ﮔﺮم ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮرﺧﺎﻧﻪ ﻣﺸﺘﺮك ‪268 ......................‬‬ ‫ب‪ 1-9-4-‬ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ در ﻣﻮارد ﺧﺎص ‪269 .........................................................................‬‬ ‫ب‪ 2-9-4-‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ درﻣﻮرد ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه ‪270 ................................................‬‬ ‫ب‪ 10-4-‬ﻛﻨﺎرﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ دﻳﮕﺮ ‪270 ..........................................................................................‬‬ ‫ب‪ 11-4-‬ﻣﻮارد ﺧﺎص ‪270 ..............................................................................................................‬‬



‫‪1‬‬ ‫اﻧﺮژي و روشﻫﺎي‬ ‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي‬ ‫در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫‪ 1-1‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻧﺮژي‬ ‫ﺑﺪون اﻧﺮژي‪ ،‬ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷـﺪ و زﻧـﺪﮔﻲ ﻣـﺪرن از ﺑـﻴﻦ ﺧﻮاﻫـﺪ‬ ‫رﻓﺖ‪ .‬ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪي اﻫﻤﻴﺖ اﻧﺮژي در اﻟﮕﻮي رو ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش ﺗﺄﻣﻴﻦ و ﻣﺼـﺮف آن آﺷـﻜﺎر ﻣـﻲﺷـﻮد‪.‬‬ ‫ﺑــﺮاي ﻣﺜــﺎل در ‪ 30‬ﺳــﺎل ﮔﺬﺷــﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻴــﺰان ﻛــﻞ ﻣﺼــﺮف اﻧــﺮژي ‪ 1.65‬ﺑﺮاﺑــﺮ ﺷــﺪه اﺳــﺖ و از‬ ‫ﻣﻘﺪار ‪ 6747.7 M toe / a‬در ‪ 1979‬ﺑﻪ ‪ 11164.3 M toe / a‬در ‪ 2009‬رﺳـﻴﺪه اﺳـﺖ‪ .‬در ﺷـﻜﻞ ‪ 1-1‬ﻧﻤـﻮدار‬ ‫ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف اﻧﺮژيﻫﺎي اوﻟﻴﻪ در ﺟﻬﺎن‪ ،‬از ﺳﺎل ‪ 1965‬ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎي ‪ 2009‬رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ ]‪.[1‬‬ ‫دو ﻋﻠﺖ اﺳﺎﺳﻲ در ﺗﻮﺟﻪ روزاﻓﺰون ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﻧﺮژي و اﻓـﺰاﻳﺶ ﺑـﺎزده آن ﺑﻨﻈـﺮ ﻣـﻲ رﺳـﺪ‪ .1 :‬اﻓـﺰاﻳﺶ‬ ‫ﺗﺪرﻳﺠﻲ ﻗﻴﻤﺖ اﻧﺮژي ﻛﻪ ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﻧﺮژي‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ رﺷﺪ ﺑـﺎﻻﺗﺮي ﻧﻴـﺰ‬ ‫ﺑﺪﺳﺖ آورد )در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ در ﻗﻴﻤﺖ آن ﺧﺼﻮﺻﺎً در ﻗﻴﻤـﺖ‬ ‫ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﻧﻴﺰ ﺑﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ از اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻴﺴﺖ(‪ .2 ،‬ﭘﻴﻤﺎن ﻛﻴﻮﺗﻮ ﻛﻪ دوﻟﺖﻫﺎ را وادار ﻛﺮده اﺳـﺖ در‬ ‫راﺳﺘﺎي ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻮﻟﻴﺪ دي اﻛﺴﻴﺪ ﻛﺮﺑﻦ و ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎي ﻣﺘﻮﺳﻂ زﻣﻴﻦ‪ ،‬ﮔﺎمﻫﺎي ﺟـﺪي ﺑﺮدارﻧـﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ در ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺸـﻮرﻫﺎ )ﺧﺼﻮﺻـﺎ ﻛﺸـﻮرﻫﺎي اروﭘـﺎي ﺷـﺮﻗﻲ( ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت‬ ‫ﻣﻔﺼﻠﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 1-1‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺼﺮف اﻧﺮژيﻫﺎي اوﻟﻴﻪ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻔﺖ‪ ،‬ﮔـﺎز ﻃﺒﻴﻌـﻲ‪ ،‬ذﻏـﺎل‬



‫‪2‬‬



‫ﻓﺼﻞ اول‬



‫ﺳﻨﮓ‪ ،‬اﻧﺮژيﻫﺎي آﺑﻲ و ﻫﺴﺘﻪاي ﺟﻬﺎن در ﺳﺎل ‪ 2009‬ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ‪ 1 .1 %‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﺳـﺎل ﮔﺬﺷـﺘﻪ ﻛـﺎﻫﺶ‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬از ﺳﺎل ‪ 1982‬اﻳﻦ اوﻟﻴﻦ ﻛﺎﻫﺶ در ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي اﺳﺖ و ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻛﺎﻫﺶ از ﺳﺎل ‪. 1980‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-1‬ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف اﻧﺮژيﻫﺎي اوﻟﻴﻪ در ﻃﻮل دﻫﻪﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ]‪[1‬‬



‫در ﺷﻜﻞ ‪ 2-1‬ﺳﻬﻢ ﻫﺮﻳﻚ از اﻧﺮژيﻫﺎ از ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﺷﺮح داده ﺷﺪه ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ درآﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 2-1‬ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف اﻧﺮژيﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻃﻮل دﻫﻪﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ]‪[1‬‬



‫‪ 2-1‬اﻧﺮژي در اﻳﺮان‬ ‫اﻳﺮان دوﻣﻴﻦ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺰرگ ﻧﻔﺖ اوﭘﻚ اﺳﺖ و ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 12.3 ) 10%‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺗﻦ( از ﻛﻞ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻧﻔﺘﻲ‬ ‫ﺟﻬﺎن و ‪ 27 ) 17%‬ﺗﺮﻳﻠﻴﻮن ﻣﺘﺮﻣﻜﻌﺐ( از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﮔﺎزي ﺟﻬﺎن را در اﺧﺘﻴﺎر دارد‪.‬‬ ‫رﺷﺪ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در اﻳﺮان در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در ‪ 30‬ﺳـﺎل ﮔﺬﺷـﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻴـﺰان ﻛـﻞ‬



‫‪3‬‬



‫اﻧﺮژي و روشﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬



‫‪ 204 .8 M toe / a‬در ‪2009‬‬



‫ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ‪ 4.27‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺪه اﺳـﺖ و از ﻣﻘـﺪار ‪ 4 7 .9 M toe / a‬در ‪ 1979‬ﺑـﻪ‬ ‫رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪ 3-1‬ﻧﻤﻮدار ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف اﻧﺮژيﻫﺎي اوﻟﻴﻪ در اﻳﺮان در ﻃﻮل دﻫـﻪﻫـﺎي ﮔﺬﺷـﺘﻪ‬ ‫رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ ]‪ .[1‬ﺷﻜﻞ ‪ 4-1‬ﻧﻴﺰ ﺳﻬﻢ اﻧﺮژيﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ از اﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬رﺷﺪ‬ ‫ﺷﺪﻳﺪ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ در ﻛﺸﻮر در اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﮔﻮﻳﺎ اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 3-1‬ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف اﻧﺮژيﻫﺎي اوﻟﻴﻪ در اﻳﺮان ﻃﻮل دﻫﻪﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ]‪[1‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 4-1‬ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف اﻧﺮژيﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در اﻳﺮان در ﻃﻮل دﻫﻪﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ]‪[1‬‬



‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﻴﻨﻪﺳﺎزي ﻣﺼﺮف ﺳﻮﺧﺖ اﻳﺮان ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛـﻪ در ﺷـﻜﻞ‬ ‫‪ 5-1‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ در ﺳﺎلﻫـﺎي ‪ 1385‬و ‪ 1386‬ﺑـﻪ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ‪ 39‬و ‪ 35‬درﺻـﺪ از ﻛـﻞ ﻣﺼـﺮف‬



‫‪4‬‬



‫ﻓﺼﻞ اول‬



‫اﻧﺮژي در اﻳﺮان‪ ،‬در ﺑﺨﺶ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ ]‪.[2‬‬



‫)ب(‬



‫)اﻟﻒ(‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 5-1‬ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در اﻳﺮان‪ .‬اﻟﻒ‪ :‬ﺳﺎل ‪ 1385‬و ب‪ :‬ﺳﺎل ‪[2] 1386‬‬



‫اﻧﺮژي ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺨﺶ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺳﺮﻣﺎﻳﺶ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣـﻲﺷـﻮد و‬ ‫ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺳﻬﻢ ﻫﺮ ﮔﺮوه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻫﻤﻴﺖ وﻳﮋه آن را ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﻬﻴﻨﻪﺳﺎزي ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨـﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧـﻪاي‬ ‫از درﺻﺪ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي اداري ﺑﻄﻮر ﻣﺜﺎل در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤـﺪه‬ ‫در ﺟﺪول ‪ 1-1‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ درﺻﺪﻫﺎي ﻓﻮق ﺑﺮاي اﻛﺜﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮي در ﺳـﺎﻳﺮ‬ ‫ﻛﺸﻮرﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﺮان ﻧﻴﺰ ﻣﺼﺪاق دارد‪ ،‬ﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰيﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﻫﺮ ﺑﺨﺶ‬ ‫ﺑﻪ ﺷﺪت ﭘﻴﮕﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﺟﺪول ‪ 1-1‬ﻣﺸﻬﻮد اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف اﻧـﺮژي در ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎنﻫـﺎ ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ‬ ‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺠﻤﻮﻋﺎً ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺗﺄﻣﻴﻦ آب ﮔﺮم ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ‪ 57%‬از ﻣﺼﺮف اﻧـﺮژي در ﻛـﻞ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﺪد ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﺼﺮف ﺻﺤﻴﺢ اﻧﺮژي در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ‪،‬‬ ‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺰاﻳﻲ در ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ 1-1‬درﺻﺪ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در ﻳﻜﻲ از ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ]‪[3‬‬ ‫ﻧﻮع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﺑﺨﺶ ﻣﺼﺮﻓﻲ‬ ‫آب ﮔﺮم‬ ‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﻳﺶ‬ ‫ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻄﺒﻮع‬ ‫روﺷﻨﺎﻳﻲ‬ ‫آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﻓﺮﻳﺰر‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬



‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ )درﺻﺪ(‬



‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي اداري )درﺻﺪ(‬



‫‪17‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪11‬‬



‫‪5‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‬‫‪13‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪25‬‬



‫اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ اﻳﺠﺎد اﺻﻼﺣﺎت در زﻣﻴﻨﻪ ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ در ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭼﻬﺎرم ﺗﻮﺳـﻌﻪ و اﺣﺘﻴـﺎج‬



‫اﻧﺮژي و روشﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬



‫‪5‬‬



‫ﺑﻪ اﻳﺠﺎد اﺻﻼﺣﺎت در زﻣﻴﻨﻪ ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ در ﻣﺼﺮف اﻧـﺮژي در ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﭼﻬـﺎرم ﺗﻮﺳـﻌﻪ و ﻫﻤـﻴﻦﻃـﻮر‬ ‫ﮔﺰارشﻫﺎي اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﻣﻮرد آﻳﻨﺪه اﻗﺘﺼﺎدي و اﻧﺮژي اﻳﺮان اﺣﺴـﺎس ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬در ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﭼﻬـﺎرم‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪ دوﻟﺖ ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻮد در ﺟﻬﺖ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ )‪ (1‬اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎزده اﻧﺮژي و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺗﻘﺎﺿـﺎ‪ (2) ،‬ﻧﺰدﻳـﻚ‬ ‫ﻛﺮدن ﻗﻴﻤﺖ اﻧﺮژي ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﺣﺬف ﻳﺎراﻧﻪﻫﺎ‪ (3) ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﻴﻨﻪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺣﺎﺻﻞ از ﺻﺎدرات‬ ‫اﻧﺮژي‪ (4) ،‬ﺗﻼش در ﺟﻬﺖ رﺷﺪ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ (5) ،‬ﮔﺴﺘﺮش آژاﻧﺲﻫﺎ و ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟـﻲ و )‪(6‬‬ ‫اﻳﺠﺎد ﺗﻨﻮع ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده روزاﻓﺰون از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺟﺪﻳﺪ اﻧﺮژي ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕـﺮ داراي ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﻓـﺮاوان ﮔـﺎز ﻃﺒﻴﻌـﻲ‪ ،‬ﺑﺨـﺶ اﻧـﺮژي در اﻳـﺮان داراي‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي زﻳﺮ اﺳﺖ‪ :‬ﻧﺮخ رﺷﺪ ﺑﺎﻻي ﺗﻘﺎﺿﺎي اﻧﺮژي و ﺑـﺎزده ﭘـﺎﻳﻴﻦ ﻣﺼـﺮف؛ اﺣﺘﻴﺎﺟـﺎت اﺳﺎﺳـﻲ و‬ ‫ﺟﺪي ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري؛ ﻛﻤﺒﻮد ﺗﺠﺮﺑﻪ در ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﻗﻴﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ اﻧـﺮژي ]‪ .[4‬ﻛﺸـﻮر‬ ‫اﻳﺮان ﺣﺘﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺷﺪت اﻧﺮژي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﻳﻲ دارد )ﺷﻜﻞ ‪.(6-1‬‬ ‫ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻠﻲ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎزده اﻧﺮژي در اﻳﺮان ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ ،‬اﻓـﺰاﻳﺶ‬ ‫ﻗﻴﻤﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﻛﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻧﻤـﻲﺗﻮاﻧـﺪ‬ ‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺑﺮ روي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ ]‪ .[5‬ﺑﺎﻳـﺪ در ﻧﻈـﺮ داﺷـﺖ ﻛـﻪ ﻣﻴـﺰان ﻗﺎﺑـﻞ‬ ‫ﺗﻮﺟﻬﻲ از ﻣﺎزاد ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي‪ ،‬ﺑﻌﻠﺖ ﺑﺎزده ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ اﺳﺖ و از اﻳﻦ رو اﻳﺠﺎد اﻧﮕﻴﺰه در‬ ‫اﺻﻼح ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻣﺼﺮف ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﻮازات اﺻﻼح اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ اﻫﻤﻴﺖ دارد‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 6-1‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪت اﻧﺮژي در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ]‪[2‬‬



‫‪ 3-1‬ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ در اﻳﺮان‬ ‫ﺑﺮاﺳﺎس آﻣﺎر ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻲ ﭘﻲ ]‪ [1‬ﻣﺠﻤﻮع ذﺧﺎﻳﺮ اﺛﺒﺎت ﺷﺪه ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻳﺮان ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺎل ‪ ، 2009‬ﺑﻴﺴﺖ‬ ‫و ﻧﻪ ﺗﺮﻳﻠﻴﻮن و ﺷﺸﺼﺪ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪ 7-1‬ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ذﺧﻴﺮه ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌـﻲ‬ ‫در اﻳﺮان رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻃﺒﻖ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد اﻳﺮان ﺑﻌﺪ از روﺳﻴﻪ داراي ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﮔـﺎز ﻃﺒﻴﻌـﻲ‬



‫‪6‬‬



‫ﻓﺼﻞ اول‬



‫اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺸﻮر اﻳﺮان در ﺳﺎل ‪ 2009‬ﻳﻜﺼﺪ و ﺳﻲ و ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﺎرد و دوﻳﺴﺖ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﮔـﺎز ﺗﻮﻟﻴـﺪ‬ ‫ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ رﻗﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎل ‪ 2008‬ﺳﻴﺰده درﺻﺪ اﻓﺰاﻳﺶ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 7-1‬ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ذﺧﻴﺮه ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ در اﻳﺮان ]‪[1‬‬



‫ﺳﻬﻢ اﻳﺮان از ﻛﻞ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ دﻧﻴﺎ در ﺳـﺎل ‪ 2009‬ﺣـﺪود ‪ 4 .4 8 %‬ﺑـﻮده و اﻳـﻦ ﺳـﻬﻢ در ﺳـﻄﺢ‬ ‫ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ‪ 38.11%‬اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ در ﺣﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳـﺮان ﺣـﺪود ﻳـﻚ درﺻـﺪ ﺟﻤﻌﻴـﺖ ﺟﻬـﺎن و ‪20%‬‬ ‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﻳﺮان در ﺳﺎل ‪ 2009‬ﻣﻴﻼدي ﺑﻌﻨﻮان ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه ﺑـﺰرگ‬ ‫ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ در ﺟﻬﺎن ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ]‪ .[1‬در ﺷﻜﻞ ‪ 8-1‬ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻳﺮان ﺑﺎ ﻛـﻞ ﻣﺼـﺮف در‬ ‫ﺳﻄﺢ ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ و ﻧﻴﺰ ﻛﻞ ﻣﺼﺮف دﻧﻴﺎ در ﺳﺎل ‪ 2009‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺷﻜﻞ ‪ 9-1‬ﺟﺎﻳﮕﺎه‬ ‫اﻳﺮان در ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺎل در ﻣﻴﺎن ﺷﺶ ﻛﺸﻮر ﭘﺮﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫اﻧﺮژي و روشﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬



‫‪7‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 8-1‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ در اﻳﺮان‪ ،‬ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ و ﺟﻬﺎن در ﺳﺎل ‪[1] 2009‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 9-1‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﻴﺎن ﺷﺶ ﻛﺸﻮر ﭘﺮﻣﺼﺮف در ﺳﺎل ‪[1] 2009‬‬



‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ روﻧﺪ رﺷﺪ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ در اﻳﺮان‪ ،‬در ﺷـﻜﻞ ‪ 10-1‬ﻧﻤـﻮدار ﻣﻴـﺰان ﻣﺼـﺮف ﮔـﺎز‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﻲ در اﻳﺮان در ﻃﻲ ﺳﺎلﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻣﺼﺮف ﮔﺎز در‬ ‫اﻳﺮان ﻃﻲ ده ﺳﺎﻟﻪ اﺧﻴﺮ ‪ 125‬درﺻﺪ اﻓﺰاﻳﺶ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬



‫‪8‬‬



‫ﻓﺼﻞ اول‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 10-1‬رﺷﺪ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ در اﻳﺮان ]‪[1‬‬



‫ﺑﻨﺎﺑﺮ آﻣﺎر ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﺎل ‪ 1383‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌـﻲ در ﺑـﻴﻦ ﺗﻤـﺎم اﺳـﺘﺎنﻫـﺎي ﻛﺸـﻮر‬ ‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻬﺮان ﺑﺰرگ ﺑﺎ ‪ 11566‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ و اﺳﺘﺎن اﺻـﻔﻬﺎن ﺑـﺎ ‪ 11554‬ﻣﻴﻠﻴـﻮن ﻣﺘـﺮ ﻣﻜﻌـﺐ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ در ﺣﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﺘﺎن ﻛﻬﻜﻴﻠﻮﻳﻪ و ﺑﻮﻳﺮاﺣﻤﺪ از ‪ 85133‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌـﺐ ﻛـﻞ ﻣﺼـﺮف‬ ‫ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻛﺸﻮر در اﻳﻦ ﺳﺎل ﺗﻨﻬﺎ ‪ 676‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ )ﺷﻜﻞ ‪.(11-1‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﻣﺼﺮف ‪ 33148‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨـﺪه در ﺑـﻴﻦ ﺗﻤـﺎم‬ ‫ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﮔﺮدد و ﺑﺨﺶ ﺧﺎﻧﮕﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻣﺼـﺮف ‪ 29671‬ﻣﻴﻠﻴـﻮن ﻣﺘـﺮ ﻣﻜﻌـﺐ ﺑـﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان دوﻣﻴﻦ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺰرگ ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪ 12-1‬ﺳﻬﻢ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌـﻲ‬ ‫در ﻫﺮ ﺑﺨﺶ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻮع ﻣﺼﺮف ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ‬ ‫ﺑﺨﺶ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎ ‪ 3 8 .9 %‬و ﭘﺲ از آن ﺑﺨﺶ ﺧﺎﻧﮕﻲ ﺑﺎ ‪ 3 4 .9 %‬اﺳﺖ ]‪.[6‬‬ ‫ﺗﻨﻮع آب و ﻫﻮاﻳﻲ در ﻛﺸﻮر و اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎ ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ در ﻣﺎهﻫﺎي ﺳﺮد ﺳﺎل‪،‬‬ ‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻳﻚ ﺣﺪ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ در ﺑﺨﺶ ﺧﺎﻧﮕﻲ را ﺑﺮاي ﺗﻤﺎم ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻛﺸﻮر ﺑـﺎ ﻣﺸـﻜﻞ ﻣﻮاﺟـﻪ‬ ‫ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﻌﺮﻓﻪ ﻓﺮوش ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ در ﺑﺨﺶ ﺧﺎﻧﮕﻲ ﺑﺮاي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻠﻲ ﮔﺎز اﻳﺮان ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮدن ﺗﻌﺮﻓﻪ ﺑﺮاﺳﺎس آب و ﻫﻮا‪ ،‬ﻳﻚ ﺗﻘﺴﻴﻢ‪-‬‬ ‫ﺑﻨﺪي ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻦ ﭘـﺮ ﻣﺼـﺮف ﻣـﻲﺑﺎﻳﺴـﺖ‬ ‫ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮاي ﮔﺎز ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺧﻮد ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪.‬‬



‫اﻧﺮژي و روشﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬



‫‪9‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 11-1‬ﺳﻬﻢ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻳﺮان ]‪[6‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 12-1‬ﺳﻬﻢ ﻫﺮ ﺑﺨﺶ در ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ در اﻳﺮان ]‪[6‬‬



‫‪ 4-1‬ﺑﺮرﺳﻲ آﻣﺎري ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ در ﺗﻬﺮان‬ ‫ﺗﻼش ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ در ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻣﻤﻜﻦ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﻣﺼـﺮف ﮔـﺎز‬ ‫ﺑﺼﻮرت ﻛﻼن و از دﻳﺪ آﻣﺎري ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ دﻳﺪ ﻣﻲﺗﻮان رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻧﺎﻫﻨﺠﺎر را‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻋﻠﻞ آن ﮔﺸﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي رﻓﻊ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻼت ﭼﺎره اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﺗـﻼشﻫـﺎي‬ ‫ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ را در ﻃﻲ ﺳﺎلﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺎﻳﻴﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﮔﺎم اول در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ‪ ،‬ﺳـﺎﻣﺎﻧﺪﻫﻲ‬ ‫ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻦ در ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﮔﺎز اﺳﺘﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬در اداﻣـﻪ ﻧﻤﻮﻧـﻪاي از‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮ آﻣﺎر ﻣﺼﺮف ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻦ اﻧﺠﺎم داد اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﭼﻨـﺪ ﻣـﻮرد‬ ‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﺮ روي ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ از ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان داراي ﺗﻨﻮع اﻗﻠﻴﻤﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻛﺎرﺑﺮي ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺼﺮف ﻣﺮﺑـﻮط‬ ‫ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ‪ 2-1‬در ﺳﺎل ‪ 1387‬در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﻮرد ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬



‫‪10‬‬



‫ﻓﺼﻞ اول‬



‫ﺟﺪول ‪ 2-1‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﭼﻨﺪ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ ﺗﻬﺮان‬



‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﻬﺮداري ﺗﻬﺮان‬



‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 5‬ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 6‬ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ‬



‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ‪ 1‬و ‪ 3‬ﺷﻬﺮداري‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ‪ 4‬و ‪ 8‬ﺷﻬﺮداري‬



‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 8‬ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ‬



‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ‪ 15‬و ‪ 20‬ﺷﻬﺮداري‬



‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 11‬ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ‬



‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ‪ 21‬و ‪ 22‬ﺷﻬﺮداري‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 13-1‬ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮداري ﺗﻬﺮان ]‪[7‬‬



‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﭘﺎﻳﮕﺎه دادهﻫﺎي ﺷﺮﻛﺖ ﮔﺎز اﺳﺘﺎن ﺗﻬﺮان ﺷـﺎﻣﻞ ﺷـﻤﺎره اﺷـﺘﺮاك‪ ،‬ﻛـﺪ آدرس‪ ،‬ﻛـﺪ‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ‪ ،‬ﻧﻮع ﻣﺼﺮف‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺼﺮف‪ ،‬ﺗﻌﺪاد واﺣﺪ‪ ،‬زﻳﺮﺑﻨﺎ‪ ،‬ﻇﺮﻓﻴﺖ و ﻣﺼﺮف ﮔﺎز در ﻃـﻲ ‪ 12‬ﻣـﺎه ﺳـﺎل‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻦ و ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻦ ﺑﺨﺶ ﺧﺎﻧﮕﻲ در ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ در ﺟﺪول ‪ 3-1‬آورده ﺷـﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت در ﺗﻤﺎم ﻣﺎهﻫﺎ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑـﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨـﻲ ﻛـﻪ در ﻣـﺎهﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ‪ ،‬ﺗﻌـﺪادي از‬ ‫ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻦ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺼﺮﻓﺸﺎن ﻋﺪد ﺻﻔﺮ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈـﻮر ﺑـﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻣﺸـﺘﺮﻛﻴﻦ ﺑﺨـﺶ‬ ‫ﺧﺎﻧﮕﻲ‪ ،‬ﻣﺼﺮفﻫﺎي ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 50‬ﺣﺬف ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﻣﺸﺘﺮك ﻣﻌﺘﺒـﺮ در ﻣـﺎهﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ و در‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‪ ،‬در ﺟﺪول ‪ 4-1‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎي ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ در ﺳﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي ﻛﻨﺘﻮر‪ ،‬ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي زﻳﺮﺑﻨﺎ و ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي‬ ‫واﺣﺪ اراﺋﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 8‬ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﻛﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎي ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺮ روي آن اﻧﺠـﺎم ﮔﺮﻓﺘـﻪ‪،‬‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ از ﺟﺪول ‪ 2-1‬و ﺷﻜﻞ ‪ 13-1‬ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬اﻳـﻦ ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ‬ ‫ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ 3-1‬ﺗﻌﺪاد ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻦ در ﻧﻮاﺣﻲ ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ‬



‫ﺗﻌﺪاد ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻦ‬



‫ﺗﻌﺪاد ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻦ ﺑﺨﺶ ﺧﺎﻧﮕﻲ‬



‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪5‬‬



‫‪69914‬‬



‫‪63388‬‬



‫اﻧﺮژي و روشﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫‪133542‬‬ ‫‪117674‬‬ ‫‪28394‬‬



‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪6‬‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪8‬‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪11‬‬



‫‪11‬‬



‫‪124362‬‬ ‫‪110611‬‬ ‫‪26009‬‬



‫ﺟﺪول ‪ 4-1‬ﺗﻌﺪاد ﻣﺸﺘﺮك ﻣﻌﺘﺒﺮ در ﻣﺎهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪5‬‬



‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪6‬‬



‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪8‬‬



‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪11‬‬



‫ﻓﺮوردﻳﻦ‬



‫‪57582‬‬



‫‪114436‬‬



‫‪100559‬‬



‫‪22922‬‬



‫اردﻳﺒﻬﺸﺖ‬



‫‪56622‬‬



‫‪111961‬‬



‫‪96874‬‬



‫‪21729‬‬



‫ﺧﺮداد‬



‫‪53733‬‬



‫‪104662‬‬



‫‪88936‬‬



‫‪18653‬‬



‫ﺗﻴﺮ‬



‫‪531231‬‬



‫‪98904‬‬



‫‪79651‬‬



‫‪17638‬‬



‫ﻣﺮداد‬



‫‪52169‬‬



‫‪99307‬‬



‫‪77361‬‬



‫‪17663‬‬



‫ﺷﻬﺮﻳﻮر‬



‫‪54529‬‬



‫‪104592‬‬



‫‪82276‬‬



‫‪19507‬‬



‫ﻣﻬﺮ‬



‫‪55959‬‬



‫‪111170‬‬



‫‪97115‬‬



‫‪22371‬‬



‫آﺑﺎن‬



‫‪56854‬‬



‫‪115016‬‬



‫‪103482‬‬



‫‪23553‬‬



‫آذر‬



‫‪7134‬‬



‫‪14075‬‬



‫‪44497‬‬



‫‪1482‬‬



‫دي‬



‫‪55440‬‬



‫‪110746‬‬



‫‪101301‬‬



‫‪19780‬‬



‫ﺑﻬﻤﻦ‬



‫‪35790‬‬



‫‪60146‬‬



‫‪84749‬‬



‫‪14211‬‬



‫اﺳﻔﻨﺪ‬



‫‪13920‬‬



‫‪21736‬‬



‫‪43872‬‬



‫‪6460‬‬



‫‪ 1-4-1‬ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي ﻛﻨﺘﻮر‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﻛﻨﺘﻮر در ﻣﺎهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ رﻓﺘـﺎر ﻣﺼـﺮف ﮔـﺎز در ﻃـﻮل‬ ‫ﺳﺎل را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﻛﻨﺘﻮر در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻬﻢ ﻫـﺮ ﻣﻨﻄﻘـﻪ را‬ ‫در ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪ 14-1‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺼﺮف در ﻣﺎهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺑـﺮاي ﭼﻬـﺎر‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻜﻞ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﮕﻮﻧﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ رﺷـﺪ‬ ‫ﻣﺼﺮف در ﻣﺎهﻫﺎي ﺳﺮد ﺳﺎل را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺼﺮف ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺎه دي اﺳﺖ و ﻣﺎهﻫﺎي ﺗﻴـﺮ و‬ ‫ﻣﺮداد ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺼﺮف را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص دادهاﻧﺪ‪.‬‬



‫‪12‬‬



‫ﻓﺼﻞ اول‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 14-1‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﻛﻨﺘﻮر در ﻣﺎهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎل ‪1387‬‬



‫از اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺄﻣﻴﻦ آب ﮔﺮم ﻣﺼﺮﻓﻲ‬ ‫و ﭘﺨﺖ و ﭘﺰ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ ﻣﺼـﺮف ﮔـﺎز در ﻣـﺎﻫﻲ ﻛـﻪ ﺣـﺪاﻛﺜﺮ و‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺼﺮف ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﭘﺮداﺧﺖ‪.‬‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ دﻗﺖ ﻛﺮد ﻛﻪ از آﻧﺠﺎﻳﻴﻜﻪ ﻳﻚ ﺑﺨﺶ ﺛﺎﺑﺖ از ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ در ﻣﺎهﻫـﺎي دي و‬ ‫ﺗﻴﺮ ﺑﻪ ﭘﺨﺖ و ﭘﺰ اﺧﺘﺼﺎص ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺼﺮف ﻣﺎه ﺗﻴﺮ ﺑـﻪ ﻣـﺎه دي‪ ،‬ﻫﻤـﻮاره ﺑـﻴﺶ از درﺻـﺪ ﮔـﺎز‬ ‫ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر آب ﮔﺮم ﻣﺼﺮﻓﻲ اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪ 15-1‬اﻳﻦ درﺻﺪ ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد درﺻﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺼﺮف در ﻣﻨﻄﻘـﻪ ‪ 5‬ﺑﻴﺸـﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘـﺪار را دارد و‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 8‬ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﺖ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت را ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘـﻮان ﺑـﺮاي ﻣﺼـﺮف‬ ‫آب ﮔﺮم ﺑﺮاي ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺟﺎﻧﺒﻲ از ﻗﺒﻴﻞ اﺳﺘﺨﺮ در ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻛﺮد‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 15-1‬درﺻﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺼﺮف در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬



‫‪13‬‬



‫اﻧﺮژي و روشﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬



‫‪ 2-4-1‬ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي زﻳﺮﺑﻨﺎ‬ ‫ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﺑﺮاي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ در واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎزاء زﻳﺮﺑﻨﺎ و ﻳﺎ واﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻠﻴﻞ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺼـﺮف‬ ‫ﺑﺎزاء زﻳﺮ ﺑﻨﺎ از دﻳﺪ اﻧﺮژي ﮔﻮﻳﺎﺗﺮ اﺳﺖ اﻣﺎ در ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻮارد دادهﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﻨﺎ در دﺳﺘﺮس ﻧﻤـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ و‬ ‫ﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ از ﻣﺼﺮف ﺑﺎزاء واﺣﺪ ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻮزﻳﻊ زﻳﺮﺑﻨﺎﻫـﺎ‬ ‫در اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ‪ ،‬در ﺷﻜﻞ ‪ 16-1‬ﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام زﻳﺮﺑﻨﺎي ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻦ در ﺑﺨﺶ ﺧﺎﻧﮕﻲ رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 16-1‬ﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام زﻳﺮﺑﻨﺎ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 8‬ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ‬



‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻏﺎﻟﺐ ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ‪ ،‬ﻣﻨﺎزﻟﻲ ﺑﺎ زﻳﺮﺑﻨﺎي ﻛﻮﭼﻚ دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫در ﺷﻜﻞ ﻫﺎي ‪ 17-1‬و ‪ 18-1‬ﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي زﻳﺮﺑﻨﺎ ﺑﺮاي ﻣﺎهﻫﺎي ﺗﻴﺮ و دي ﺑـﺮاي ﻣﻨﻄﻘـﻪ ‪8‬‬ ‫ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻗﻠﻪ ﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻣﺼﺮف ﻣﺎه دي ﻣﻨﻄﻘـﻪ ‪ 8‬ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً روي ﻋـﺪد ‪ 6‬ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺣﺪود ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺼـﺮف در ﻛﺸـﻮرﻫﺎي ﺗﻮﺳـﻌﻪﻳﺎﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬در ﺷـﻜﻞ ‪19-1‬‬ ‫ﻣﺼﺮف ﻛﺸﻮرﻫﺎي اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه و آﻟﻤﺎن ﺑﺎ ﻣﺼﺮف ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫آﻣﺎر ﭘﺎﻳﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﺎﻫﻴﺎﻧﻪ ﮔـﺎز ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﺑـﻪ ازاي زﻳﺮﺑﻨـﺎ ﺑـﺮاي دو ﻣـﺎه ﺗﻴـﺮ و دي در ﻣﻨﻄﻘـﻪ ‪8‬‬ ‫ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ در ﺟﺪول ‪ 6-1‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ 6-1‬آﻣﺎر ﭘﺎﻳﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﺎﻫﻴﺎﻧﻪ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ‪ 8‬ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ )واﺣﺪ ﻣﺼﺮف‪ :‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ(‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﻣﺸﺘﺮك ﻣﻌﺘﺒﺮ‬



‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺼﺮف‬



‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺼﺮف‬



‫ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺼﺮف‬



‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر‬



‫ﺗﻴﺮ‬



‫‪9669‬‬



‫‪0/028‬‬



‫‪56/741‬‬



‫‪1/174‬‬



‫‪1/201‬‬



‫دي‬



‫‪17687‬‬



‫‪0/088‬‬



‫‪54/909‬‬



‫‪6/332‬‬



‫‪3/419‬‬



‫‪14‬‬



‫ﻓﺼﻞ اول‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 17-1‬ﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي زﻳﺮﺑﻨﺎ در ﻣﺎه ﺗﻴﺮ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 8‬ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 18-1‬ﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي زﻳﺮﺑﻨﺎ در ﻣﺎه دي در ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 8‬ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ‬



‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﺎﻫﻴﺎﻧﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻣﻌـﺮف رﻓﺘـﺎر ﻣﺼـﺮﻓﻲ ﻧﻴﺴـﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻨﻲ ﻛﻪ زﻳﺮﺑﻨﺎي ﺧﺎﻧﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺰرﮔﺘﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ در دﻫﻚﺑﻨﺪي ﺷﺮﻛﺖ ﮔﺎز ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻴﺰ ﻟﺤﺎظ ﻧﺸﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 14-1‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺼﻮرت ﻛﻠﻲ ﻣﺼﺮف ﻧﺎﺣﻴﻪ ‪ 8‬در ﻣﻴﺎن ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﻣـﻮرد‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ اﻣﺎ در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻛﻢ ﺑﻮدن ﻣﺼﺮف اﻳﻦ ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻦ ﻛـﻪ‬ ‫اﺣﺘﻤﺎﻻً از ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻮدن ﻣﺘﺮاژ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﺎﺷﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬



‫اﻧﺮژي و روشﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬



‫‪15‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 19-1‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺼﺮف ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﺸﺖ ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ ﺗﻬﺮان‬



‫ﻧﻜﺘﻪي دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي زﻳﺮﺑﻨﺎ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻧﺸـﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ‪ ،‬ﺗﻔـﺎوت در رﻓﺘـﺎر‬ ‫ﻣﺼﺮﻓﻲ در زﻣﺴﺘﺎن و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺑﺮاي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي روﺷﻦﺗﺮ ﺷﺪن اﻳﻦ ﻣﻮﺿـﻮع‪ ،‬در ﺷـﻜﻞ‪-‬‬ ‫ﻫﺎي ‪ 20-1‬و ‪ 21-1‬ﻧﻤﻮدار ﻣﻴﻠﻪاي ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي زﻳﺮﺑﻨﺎ در ﻣﺎهﻫـﺎي ﺗﻴـﺮ و دي ﺑـﺮاي ﻣﻨـﺎﻃﻖ‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 20-1‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي زﻳﺮﺑﻨﺎ در ﻣﺎه ﺗﻴﺮ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬



‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي زﻳﺮﺑﻨﺎ در ﻣﺎه ﺗﻴﺮ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 5‬ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻫﻤﻪ ﻣﻲ‪-‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮان ﻋﻠﺖ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﻣﺼﺮف آب ﮔﺮم ﺑﺮاي اﺳـﺘﺨﺮ ﭘـﻴﺶ ﺑﻴﻨـﻲ ﻛـﺮد‪ .‬در ﺷـﻜﻞ ‪21-1‬‬



‫‪16‬‬



‫ﻓﺼﻞ اول‬



‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي زﻳﺮﺑﻨﺎ در ﻣﺎه دي در ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 8‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ روش ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻳﺎ‬ ‫ﻋﺎﻳﻖﺑﻨﺪي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻳﺎ ﻋﻠﻞ دﻳﮕﺮ در اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﺒﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻠﻲ رﻏﻢ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺼـﺮف ﻣﺮﺑـﻮط‬ ‫ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺼﺮف )آب ﮔﺮم ﻣﺼﺮﻓﻲ و ﭘﺨﺖ وﭘﺰ( در اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﻤﺘﺮ از ﻧﺎﺣﻴﻪ ‪ 5‬ﺑﻮده‪ ،‬در زﻣﺴـﺘﺎن‬ ‫ﻣﺼﺮف اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ از ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 21-1‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي زﻳﺮﺑﻨﺎ در ﻣﺎه دي در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬



‫‪ 3-4-1‬ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي واﺣﺪ‬ ‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي واﺣﺪ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 8‬ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬در ﺟـﺪول ‪ 7-1‬آﻣـﺎر ﭘﺎﻳـﻪ‬ ‫ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻦ ﻣﻌﺘﺒﺮ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ و در ﺷﻜﻞﻫﺎي ‪ 22-1‬و ‪ 23-1‬ﻫﻴﺴـﺘﻮﮔﺮام ﻣﺼـﺮف ﺑـﻪ ازاي واﺣـﺪ در‬ ‫ﻣﺎهﻫﺎي ﺗﻴﺮ و دي ﺑﺮاي ﻣﻨﻄﻘـﻪ ‪ 8‬ﮔﺎزرﺳـﺎﻧﻲ رﺳـﻢ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻣﺠـﺪداً ﺷـﻜﻞ ﻫﻴﺴـﺘﻮﮔﺮامﻫـﺎ ﻣﺸـﺎﺑﻪ‬ ‫ﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮامﻫﺎي ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي زﻳﺮﺑﻨﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ﻗﺒﻞ‪ ،‬راﺟﻊ ﺑﻪ آن ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ 7-1‬آﻣﺎر ﭘﺎﻳﻪ ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي واﺣﺪ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ ‪) 8‬واﺣﺪ ﻣﺼﺮف‪ :‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ(‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﻣﺸﺘﺮك ﻣﻌﺘﺒﺮ‬



‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺼﺮف‬



‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺼﺮف‬



‫ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺼﺮف‬



‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر‬



‫ﺗﻴﺮ‬



‫‪79651‬‬



‫‪3/1‬‬



‫‪6636‬‬



‫‪84/977‬‬



‫‪70/862‬‬



‫دي‬



‫‪101301‬‬



‫‪5/357‬‬



‫‪6567‬‬



‫‪456/568‬‬



‫‪251/025‬‬



‫اﻧﺮژي و روشﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬



‫‪17‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 22-1‬ﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي واﺣﺪ در ﻣﺎه ﺗﻴﺮ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 8‬ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 23-1‬ﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي واﺣﺪ در ﻣﺎه دي در ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 8‬ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ‬



‫در ﺷﻜﻞﻫﺎي ‪ 24-1‬و ‪ 25-1‬ﻧﻤﻮدار ﻣﻴﻠﻪاي ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي واﺣﺪ در ﻣﺎهﻫـﺎي ﺗﻴـﺮ و دي ﺑـﺮاي‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﺑﻪ ازاي ﺗﻌﺪاد واﺣﺪ در اﻳﻦ دو ﺷـﻜﻞ ﺣـﺎﻛﻲ از آن‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 5‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي واﺣﺪ را در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ دارد‪ .‬ﻳـﻚ‬ ‫ﻧﻜﺘﻪ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ دﻳﮕﺮ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎن اﻳﻦ دو ﻧﻤﻮدار‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻧﻤﻮدار ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 8‬اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺸﺨﺺ اﺳـﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﻛﻤﺘﺮ از ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ اﺳﺖ اﻣﺎ در زﻣﺴﺘﺎن ﻛﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﺮﺑـﻮط‬ ‫ﺑﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي واﺣﺪ اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬



‫‪18‬‬



‫ﻓﺼﻞ اول‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 24-1‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي واﺣﺪ در ﻣﺎه ﺗﻴﺮ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 25-1‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي واﺣﺪ در ﻣﺎه دي در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 26-1‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ درﺻﺪ اﺧﺘﻼف ﻣﺼﺮف ﻣﺎه دي و ﺗﻴﺮ ﻣﻲﭘﺮدازد‪ .‬اﻳﻦ ﻋﺪد ﺑﺼﻮرت ﺗﻘﺮﻳﺒـﻲ ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﺗﻮاﻧﺪ درﺻﺪ ﮔﺎز ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺮاي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ را ﻧﻤﺎﻳﺶ دﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻳﻦ درﺻﺪ ﺑـﺮاي‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 8‬ﺑﻴﺶ از ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎﻳﻲ از ﻗﺒﻴﻞ آﻧﭽﻪ در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ ﺑـﺮاي اﺟـﺮاي ﻫـﺮ ﭘـﺮوژه اﻧـﺮژي ﻻزم اﺳـﺖ‪ .‬ﭼﻨـﻴﻦ‬ ‫ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎﻳﻲ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه رﻓﺘﺎر ﺣﺮارﺗﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ و واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ آن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬



‫اﻧﺮژي و روشﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬



‫‪19‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 26-1‬درﺻﺪ اﺧﺘﻼف ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي واﺣﺪ ﻣﺎهﻫﺎي دي و ﺗﻴﺮ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬



‫‪ 5-1‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ‬ ‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻫﺰﻳﻨﻪي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﻴﻦ واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻳﻚ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺑﻜﺎر‬ ‫ﻣﻲرود‪ .‬ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ اﺻﻮﻻً ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﺗﻤﺎم واﺣﺪﻫﺎ از ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬ ‫ﻣﺮﻛﺰي ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺮاي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ واﺣﺪ ﻣﺮﻛﺰي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻣﻲﺗﻮاﻧـﺪ اﻧـﺮژي ﺧـﻮد را از‬ ‫ﻳﻚ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪي ﮔﺎز ﻛﻪ در ﺑﻮﻳﻠﺮ ﻣﻲﺳﻮزد درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ از ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪي آب ﮔﺮم در ﺳﻴﺴﺘﻢﻫـﺎي‬ ‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻣﻨﻄﻘﻪاي اﻧﺮژي ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬ ‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ از ﺳﺎل ‪ 1970‬آﻏﺎز ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﻛﻤﻴﺘﻪي اﻗﺘﺼﺎدي اروﭘﺎ دﺳـﺘﻮراﻟﻌﻤﻠﻲ ﺑـﺮاي‬ ‫ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺳﺮﻣﺎﻳﺶ در ﻣﺠﺘﻤﻊﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺮد‪ .‬ده ﺳﺎل ﺑﻌـﺪ‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً ‪ 70%‬از‬ ‫ﻣﺠﺘﻤﻊﻫﺎي ﺑﺰرگ در ﻛﺸﻮر آﻟﻤﺎن ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﻮدﻧﺪ ]‪ .[8‬ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎ در اروﭘﺎ ﻧﻴﺰ‬ ‫در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪي ﻛﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬درﺧﻮاﺳـﺖ اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي و ﺗﺴـﻬﻴﻢ ﻫﺰﻳﻨـﻪﻫـﺎي ﻣﺮﻛـﺰي‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺳﺮﻣﺎﻳﺶ را ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﻧﻴﺰ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً در ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺎزه‪ ،‬ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬـﺎي‬ ‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺳﺮﻣﺎﻳﺶ اﻧﺠﺎم ﮔﺮدﻳﺪ ]‪ .[9‬در ﻛﺸﻮر ﭼﻴﻦ ﻧﻴـﺰ از ﺳـﺎل ‪ 1990‬ﺗﺴـﻬﻴﻢ ﺑﻬـﺎي اﻧـﺮژي ﺑـﺮاي‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ آﻏﺎز ﮔﺮدﻳﺪ ]‪.[10‬‬ ‫ﻳﻜﻲ از روشﻫﺎي ﻛﺎﻫﺶ و ﻳﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺼﺮف ﺧﺼﻮﺻﺎً در ﻣﺠﺘﻤﻊﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨـﻪ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ‬ ‫ﺑﺮاي واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ ﺑﻄﻮرﻳﻜـﻪ ﺑﺴـﻴﺎري از ﻛﺸـﻮرﻫﺎ )ﺧﺼﻮﺻـﺎً ﻛﺸـﻮرﻫﺎي اروﭘـﺎي ﺷـﺮﻗﻲ(‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻔﺼﻠﻲ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ و ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎ ﻧﺸـﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ ﻛـﻪ ﻛﺸـﻮرﻫﺎي‬ ‫ﺑﻠﻐﺎرﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺟﻤﻬﻮري ﭼﻚ‪ ،‬ﻟﻴﺘﻮاﻧﻲ‪ ،‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻠﻮاﻛﻲ‪ ،‬اﻧﮕﻠﻴﺲ‪ ،‬آﻟﻤﺎن‪ ،‬ﻣﻮﻟﺪاوي‪ ،‬ارﻣﻨﺴـﺘﺎن‪ ،‬اوﻛـﺮاﻳﻦ‪،‬‬ ‫ﻣﻘﺪوﻧﻴﻪ‪ ،‬ﺻﺮﺑﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻳﻮﻧﺎن‪ ،‬اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ‪ ،‬ﻟﻮﻛﺰاﻣﺒﻮرگ‪ ،‬ﻫﻠﻨﺪ‪ ،‬اﺗﺮﻳﺶ‪ ،‬ﻣﺠﺎرﺳـﺘﺎن‪ ،‬ﺳـﻮﺋﺪ‪ ،‬ﺳـﻮﺋﻴﺲ‪ ،‬اﺳـﻠﻮوﻧﻲ‪،‬‬ ‫ﻟﻬﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺑﻠﮋﻳﻚ‪ ،‬داﻧﻤﺎرك‪ ،‬ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬ﻛﺮواﺳﻲ‪ ،‬ﻟﺘﻮﻧﻲ‪ ،‬روﺳﻴﻪ‪ ،‬روﻣﺎﻧﻲ و ﭼﻴﻦ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺟﺪي در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ‬ ‫اﻧﺠﺎم دادهاﻧﺪ‪ .‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ در اﻳﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻫﻤـﺮاه ﺑـﻮده اﺳـﺖ ﻛـﻪ در‬



‫‪20‬‬



‫ﻓﺼﻞ اول‬



‫اداﻣﻪ ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬ ‫•‬



‫آﻟﻤﺎن‬ ‫ﺗﺠﺮﺑﻪ آﻟﻤﺎن ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﺼﺮف واﺣﺪﻫﺎ ‪ ،‬ﻛﺎرآﻣﺪﺗﺮﻳﻦ روش ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺼـﺮف‬ ‫اﻧﺮژي اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف ﺑﺮاي واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪه ﺧـﺎﻧﮕﻲ از ﺳـﺎل ‪ 1981‬در‬ ‫آﻟﻤﺎن ﻏﺮﺑﻲ اﺟﺒﺎري ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ‪ 1996‬اﻳﻦ روش در ﺑﺨﺶ ﺷـﺮﻗﻲ آﻟﻤـﺎن ﻧﻴـﺰ اﺟﺒـﺎري ﺷـﺪ‬ ‫ﻛﻪ ‪ 15%‬ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ در ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ را ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ]‪.[11‬‬



‫•‬



‫روﻣﺎﻧﻲ‬ ‫در روﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺮژي ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ‪ 40‬درﺻﺪي ﻧﺮخ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﻫﻤﺮاه ﺑﻮده اﺳـﺖ و اﻳـﻦ‬ ‫در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ رﺷﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺳـﺎﻟﻴﺎﻧﻪ ‪ 5.4%‬در ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻧﺎﺧـﺎﻟﺺ ﻣﻠـﻲ وﺟـﻮد‬ ‫داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ]‪.[12‬‬



‫•‬



‫داﻧﻤﺎرك‬ ‫داﻧﻤﺎرك را ﻣﻲﺗﻮان ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪﺗﺮﻳﻦ ﻛﺸﻮر اروﭘﺎ در زﻣﻴﻨﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ در اﻧﺪازهﮔﻴـﺮي اﻧـﺮژي و ﺑﻬﻴﻨـﻪ‪-‬‬ ‫ﺳﺎزي آن در واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ داﻧﺴﺖ‪ .‬ﭘـﺲ از آﻏـﺎز ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت و اﻗـﺪاﻣﺎت در ﺳـﺎل ‪، 1972‬‬ ‫ﻣﻠﺰوﻣﺎت اﻧﺮژي ﺑﺮاي واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ در آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺷـﺪت ﺳـﺨﺘﮕﻴﺮاﻧﻪﺗـﺮ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ از آﺧﺮﻳﻦ ﻣﺮاﺣﻞ اﺻﻼح آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻛﻪ در ﺳـﺎل ‪ 1996‬ﺑـﺮاي ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎنﻫـﺎي‬ ‫ﺑﺰرگ و ‪ 1998‬ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻗﺎدر اﺳﺖ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﺧﺎﻟﺺ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‬ ‫را ﺗﺎ ‪ 25%‬ﻛﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺑﻌﻼوه ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎﻳﻲ را ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف ﺑـﺮق ﺑـﺮاي ﺗﻬﻮﻳـﻪ‬ ‫ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮده و اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎ دﻣﺎي ﻛﺎري ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ را ﺿﺮوري ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﮔﺎم‬ ‫ﺑﻌﺪي در اﺻﻼح اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻧﺮژي )از ‪ 75‬ﺑﻪ ‪ 45‬ﻛﻴﻠﻮوات ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺮ ﻫﺮ ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ( در ﺳـﺎل ‪2005‬‬ ‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺣﺎﺿﺮ در داﻧﻤﺎرك در ﺳﺎل ‪ 1981‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ آﻏﺎز ﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف‬ ‫اﻧﺮژي از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و اﻧﺘﻈﺎرات ﻣﻮﺟـﻮد ﭘﻴﺸـﻲ ﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ اﻓـﺰاﻳﺶ در ‪ 1985‬ﻣﺘﻮﻗـﻒ ﺷـﺪ و‬ ‫ﺑﺎزرﺳﻲ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ واﺣﺪ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ در ﻫﻨﮕﺎم ﻓﺮوش اﺟﺒﺎري ﺷﺪ و ﺻﺎﺣﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳـﺪ‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺎﻧﻪ را ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪار اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ اراﺋﻪ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬ ‫اراﺋﻪ ﺑﺮﭼﺴﺐ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﺑﺠﺎي ﺑﺎزرﺳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸـﻲ ﺧﺎﻧـﻪ از ‪ 1997‬آﻏـﺎز ﺷـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ‬ ‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﺑﺰرگ اﺟﺒﺎري ﺑﻮد )ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎنﻫـﺎﻳﻲ ﺑـﺎ زﻳﺮﺑﻨـﺎي ﺑـﻴﺶ از ‪1500‬‬ ‫ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ(‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻤﻴﺰي اﻧﺮژي ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺗﻨﻬـﺎ در ﻫﻨﮕـﺎم‬ ‫ﻓﺮوش اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﻣﻤﻴﺰي داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﻋﺒﺎرت ﺑﻮدﻧﺪ از‪:‬‬ ‫‪ .1‬اراﺋﻪ ﺑﺮﭼﺴﺐ اﻧﺮژي ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﺧﺎﻧﻪ و ﺟﺎﻳﮕﺎه آن را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬



‫اﻧﺮژي و روشﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬



‫‪21‬‬



‫‪ .2‬اراﺋﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻧﺮژي ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﺧﺎﻧﻪ را ﺑﺎ روشﻫﺎي ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ در ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در‬ ‫ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت و ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت آﮔﺎه ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺷﺎﻣﻞ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ‪ ،‬اﻟﻜﺘﺮﻳﺴﻴﺘﻪ و آب ﺑﻮده اﺳـﺖ‪ .‬روش ارزﻳـﺎﺑﻲ‬ ‫ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ‪ ،‬روﺷﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳـﺘﺎﻧﺪارد داﻧﻤـﺎرك در ﻣـﻮرد ﻋﻤﻠﻜـﺮد‬ ‫اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﺮماﻓﺰاري ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺎ ﻧﺎم ‪ EK-PRO‬ﺷﺎﻣﻞ ﻳـﻚ ﺑﺎﻧـﻚ اﻃﻼﻋـﺎﺗﻲ ﺟـﺎﻣﻊ در ﻣـﻮرد‬ ‫ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺗﻬﻴﻪ ﺷـﺪ ﺗـﺎ ﻣﺤﺎﺳـﺒﺎت را ﺳـﺎدهﺗـﺮ ﻛﻨـﺪ‪ .‬ﻋﻤﻠﻜـﺮد‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﺑﺰرگ‪ ،‬ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺼﺮف آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﺑﺼﻮرت ﻣـﺎه ﺑـﻪ ﻣـﺎه ﮔـﺰارش ﻣـﻲﺷـﻮد‪،‬‬ ‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲﮔﺮدد ]‪.[13‬‬ ‫در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪهي ﻣﺠﺘﻤﻊﻫﺎي اﻳﺮان ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻛﻨﺘـﻮر ﮔـﺎز ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮﻋﻲ‬ ‫اﺟﺘﻨﺎبﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﺮاﻛﻪ ﻧﺼﺐ ﻛﻨﺘﻮر ﮔﺎز ﺑﺮاي ﻫﺮ واﺣﺪ ﺳﺒﺐ اﺷـﻐﺎل ﻓﻀـﺎي زﻳـﺎدي از ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن‪،‬‬ ‫ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺷﺪن ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺎﻻ و اﻓﺰاﻳﺶ اﺣﺘﻤﺎل ﻧﺸﺘﻲ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬ﻋـﻼوه ﺑـﺮ اﻳـﻦ‪ ،‬ﺣﺘـﻲ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎنﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ‬ ‫ﻛﻨﺘﻮرﻫﺎي ﻣﺠﺰا دارﻧﺪ ﻧﻴﺰ درﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻬـﺎي اﺷـﺘﺮاﻛﻲ ﮔـﺎز‬ ‫ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭼﺮاﻛﻪ ﺑﺨﺶ اﻋﻈﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف ﮔـﺎز آﻧﻬـﺎ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ واﺣـﺪ اﺧﺘﺼـﺎص دارد‪،‬‬ ‫ﺑﺼﻮرت ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺮاي ﻛﻞ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺣﺴﺎب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻮارد‪ ،‬ﺑﺤﺚ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﮔﺎز ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻴﺎن‬ ‫واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺸﻜﻞﺳﺎز ﺷﻮد‪.‬‬ ‫از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻴﻜﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ در ﺳﻬﻢ آﻧﻬﺎ از ﺑﻬﺎي ﮔﺎز ﻣﺠﺘﻤـﻊ آﻧﻬـﺎ ﻧﻘﺸـﻲ ﻧﺪاﺷـﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻧﮕﻴﺰهاي ﺑﺮاي ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ وﺟﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﻣﺜﺎل در ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﻨﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺟﺮﻳﻤﻪي ﻣﺼﺮف‬ ‫ﺑﺎﻻي ﻳﻚ واﺣﺪ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ دوش ﺗﻤﺎم ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﻳﺎ ﺗﻼش ﺑﺮاي ﻛـﺎﻫﺶ ﻣﺼـﺮف ﺗﻮﺳـﻂ ﻳـﻚ‬ ‫واﺣﺪ‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ ﺑﺮاي آن واﺣﺪ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮان اﻣﻴﺪوار ﺑﻮد ﻛـﻪ ﻣﺸـﺘﺮﻛﻴﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎم ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﻬـﺎي ﮔـﺎز‪ ،‬ﺗـﺎوان رﻓﺘـﺎر ﻏﻠـﻂ ﺳـﺎﻳﺮ ﺳـﺎﻛﻨﻴﻦ را ﺑﺪﻫﻨـﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮارد‪ ،‬ﻣﺮدم از اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع آﮔﺎه ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن ﻣﺼﺮف آﻧﻬﺎ ﭼﻴﺴـﺖ‬ ‫و ﭼﺮا ﻫﺰﻳﻨﻪي ﮔﺎز آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻻﺳﺖ و ﻧﺒﻮد اﻳﻦ آﮔﺎﻫﻲ ﺳﺒﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﻠﻲرﻏﻢ ﺗﻼشﻫـﺎي ﻣـﺮدم‪ ،‬ﻋﻠـﺖ‬ ‫اﺻﻠﻲ ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن ﻣﺼﺮف ﻫﺮﮔﺰ ﻣﺮﺗﻔﻊ ﻧﺸﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﺪف ﻃﺮح ﺗﺴﻬﻴﻢﻛﻨﻨﺪه ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف ﮔﺎز‪ ،‬ﻣﺠﺘﻤﻊﻫـﺎي ﻣﺠﻬـﺰ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻣﺮﻛﺰي اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺪف آن ﻧﻴﺰ اﻃﻼع ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ از ﻣﻴﺰان ﻣﺼـﺮف ﺧـﻮد‪ ،‬ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ ﻣﻨـﺎﺑﻊ‬ ‫ﻣﺼﺮف‪ ،‬اﻳﺠﺎد اﻧﮕﻴﺰه ﺑﺮاي ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ و ﮔﺎم ﻫﻤﺮاه ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎراﻧﻪﻫﺎي اﻧﺮژي اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﺴﻬﻴﻢ‪-‬‬ ‫ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﺧﺘﻼف ﻣﻴﺎن واﺣﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤـﻲ در ﻛـﺎﻫﺶ و ﻛﻨﺘـﺮل‬ ‫ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي دارد‪.‬‬



‫‪22‬‬



‫ﻓﺼﻞ اول‬



‫‪ 6-1‬روش ﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ‬ ‫روشﻫﺎي ﻣﺮﺳﻮم ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻛﺮد‪:‬‬ ‫•‬



‫روشﻫﺎي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ]‪[10‬‬



‫•‬



‫روشﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﻧﻮع ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ]‪[14‬‬



‫‪ 1-6-1‬روش ﻫﺎي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ‬ ‫روشﻫﺎي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ‪ ،‬روشﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﺧﺎﺻـﻲ ﻣـﻮرد‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬در ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﺮارت ﻣﺮﻛﺰي ﻛـﻪ رادﻳﺎﺗﻮرﻫـﺎ ﺗﻮﺳـﻂ آب ﮔـﺮم‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﺑﻲ آب در ﮔﺮدش‪ ،‬درﺟـﻪ ﺣـﺮارت آب ورودي و ﺧﺮوﺟـﻲ در ﻃـﻮل‬ ‫زﻣﺎن ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﺣﺮارت آزاد ﺷﺪه دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬ ‫روشﻫﺎي واﺑﺴﺘﻪ ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ ﺑﺮاي ﻣﺠﺘﻤﻊﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از رادﻳﺎﺗﻮر‪ ،‬ﻓﻦ ﻛﻮﻳﻞ و ﻳﺎ ﻳﻮﻧﻴﺖ ﻫﻴﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ‪،‬‬ ‫اراﺋﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ روشﻫﺎ در واﻗﻊ ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ آب ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺮﻛﺰي ﮔﺮم ﺷﺪه‬ ‫و ﻣﻴﺎن واﺣﺪﻫﺎ ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ‪ .‬در زﻳﺮ ﺗﻌﺪادي از اﻳﻦ روشﻫﺎ ﺑﻄﻮر ﻣﺨﺘﺼـﺮ ﺗﻮﺿـﻴﺢ داده‬ ‫ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬ ‫‪ 1-1-6-1‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي واﻗﻌﻲ اﻧﺮژي‬ ‫در اﻳﻦ روش ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎي آب ﮔﺮم ورودي ‪ ، t wi‬دﻣﺎي آب ﺧﺮوﺟﻲ‪ ، two ،‬دﺑﻲ آب‪ Gw ،‬و زﻣﺎن‬ ‫ﻛﺎرﻛﺮد ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ‪ τ ،‬ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﮔﺮﻣﺎﻳﺸـﻲ ﻳـﻚ واﺣـﺪ آﭘﺎرﺗﻤـﺎن‪ qh / c ،‬از‬ ‫راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪:‬‬ ‫‪n‬‬



‫)‪(1-1‬‬



‫‪qh / c (τ ) = cw ∑ Gw (k ∆τ ) t w,o (k ∆τ ) − t w,i (k ∆τ ) ∆τ‬‬ ‫‪k =1‬‬



‫در ﺗﺌﻮري‪ ،‬دﻗﺖ اﻳﻦ روش ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻ و در ﺣﺪود ‪ 98%‬اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ در ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ دﻗﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ‬ ‫ﻣﻴﺰان ﻧﺨﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﺎً در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ اﻓﺖ دﻣﺎﻳﻲ آب در درون آﭘﺎرﺗﻤﺎن ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀـﻲ از‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻧﺸﺎن دادهاﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ روش ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ‪ 30%‬ﺧﻄﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺣـﺎل ﺣﺎﺿـﺮ اﻳـﻦ‬ ‫روش‪ ،‬دﻗﻴﻖﺗﺮﻳﻦ روش ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻧـﺮژي ﺣﺮارﺗـﻲ اﺳـﺖ‪ .‬ﻣﻬﻤﺘـﺮﻳﻦ ﻣﺸـﻜﻞ اﻳـﻦ روش‪ ،‬ﺗﻌﻤﻴـﺮ و‬ ‫ﻧﮕﻬﺪاري دﺷﻮار و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺑﺎﻻﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ 2-1-6-1‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﺴﺒﻲ اﻧﺮژي‬ ‫در اﻳﻦ روش ﺗﻨﻬﺎ دﻣﺎي آب ورودي‪ t wi ،‬و دﻣﺎي آب ﺧﺮوﺟﻲ‪ t wo ،‬و ﻫﻤﻴﻦﻃﻮر زﻣـﺎن ﻛـﺎرﻛﺮد واﺣـﺪ‬ ‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ‪ ، τ ،‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻓﺮض ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ دﺑـﻲ ﺟﺮﻳـﺎن ﻋﺒـﻮري از ﺳﻴﺴـﺘﻢﻫـﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺸـﻲ‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‪ .‬در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮاردي‪ ،‬اﻧﺮژي ﺣﺮارﺗﻲ ﺧﺮوﺟﻲ از واﺣﺪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ آﭘﺎرﺗﻤﺎن را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ‬



‫‪23‬‬



‫اﻧﺮژي و روشﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬



‫اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد‪:‬‬ ‫‪n‬‬



‫‪qh / c (τ ) = cwGw ∑ tw,o (k ∆τ ) − tw,i (k ∆τ ) ∆τ‬‬



‫)‪(2-1‬‬



‫‪k =1‬‬



‫اﻳﻦ روش ﺗﻨﻬﺎ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺷﻴﺮ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ در ﻣﺪار ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑـﺮاي ﺗﻨﻈـﻴﻢ دﺑـﻲ‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬دﻗﺖ اﻳﻦ روش ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ 90%‬ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد‪ .‬اﻣـﺎ در‬ ‫ﺻﻮرت وﺟﻮد ﺷﻴﺮ ﺗﻨﻈﻴﻢ دﺑﻲ‪ ،‬اﻳﻦ روش ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ‪ 50%‬ﺧﻄﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﺴﺨﻪ دﻳﮕﺮي از‬ ‫اﻳﻦ روش وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎي ﺧﺮوﺟﻲ ﻫﺮ واﺣﺪ آﭘﺎرﺗﻤﺎن ﻣﻲﭘﺮدازد‪ .‬دﻣﺎي ورودي‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻤﻪ آﭘﺎرﺗﻤﺎنﻫﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻫﻢ و ﻣﺴﺎوي ﺑﺎ دﻣﺎي آب ﺗﺄﻣﻴﻦﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺮﻛﺰي ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﻓـﺮض‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﻛﻪ روش اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﺴﺒﻲ اﻧﺮژي از روش اﻧﺪازهﮔﻴﺮي واﻗﻌﻲ اﻧﺮژي ﺑﻪ ﻣﻘـﺪار‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ارزانﺗﺮ ﺗﻤﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ 3-1-6-1‬روش ‪LMTD‬‬ ‫در اﻳﻦ روش دﻣﺎي ﻫﻮاي ورودي‪ ، t ai ،‬دﻣﺎي ﻫﻮاي ﺧﺮوﺟﻲ‪ ، t ao ،‬دﻣﺎي آب ورودي‪ ، t wi ،‬دﻣﺎي آب‬ ‫ﺧﺮوﺟﻲ‪ ، two ،‬و زﻣﺎن ﻛﺎرﻛﺮد دﺳﺘﮕﺎه‪ τ ،‬ﺛﺒﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪ زﻳﺮ‪ ،‬ﻣﻴـﺰان ﺣـﺮارت‬ ‫ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬ ‫‪n‬‬



‫)‪(3-1‬‬



‫‪q h /c (τ ) = κ h /c K h /c A h /c ∑ LMTD (k ∆τ ) ∆τ‬‬ ‫‪k =1‬‬



‫در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ‪ ،LMTD ،‬ﻛﻪ اﺧﺘﻼف دﻣﺎي ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻟﮕﺎرﻳﺘﻤﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ اﻧﺘﻘـﺎل‬ ‫ﺣﺮارت در ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪:‬‬ ‫)‪(4-1‬‬



‫) ‪tw,i (k ∆τ ) − ta ,o (k ∆τ ) − tw,o (k ∆τ ) − ta ,i (k ∆τ‬‬



‫⎤⎦ ) ) ‪ln ⎣⎡( tw,i (k ∆τ ) − ta ,o (k ∆τ ) ) ( tw,o (k ∆τ ) − ta ,i (k ∆τ‬‬



‫= ) ‪LMTD(k ∆τ‬‬



‫ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠـﻪ در روش ‪ ،LMTD‬ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﺿـﺮﻳﺐ ﻛﻠـﻲ‪ ، k ،‬و ﺳـﻄﺢ اﻧﺘﻘـﺎل ﺣـﺮارت‪ ، A ،‬در واﺣـﺪ‬ ‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ اﺳﺖ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺿﺮﻳﺐ ﻛﻠﻲ اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت‪ ، k ،‬ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ دﺑﻲ ﺟﺮﻳﺎن ﻫﻮا و آب ﻣﺘﻐﻴﺮ اﺳـﺖ‪،‬‬ ‫روش ‪ LMTD‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﻳﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧـﺮخ دﺑـﻲ آب ﻋﺒـﻮري از ﻫـﺮ واﺣـﺪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸـﻲ‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺪﻛﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻧﺮخ ﺟﺮﻳﺎن ﻫﻮاي ﻋﺒﻮري از واﺣﺪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﭼﻨـﺪ ﺳـﻄﺢ‬ ‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺳﻄﺢ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﻘﺪار ﺑﺮاي ﺿـﺮﻳﺐ اﻧﺘﻘـﺎل ﺣـﺮارت در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬دﺑﻲ ﻫﻮاي ﻋﺒﻮري را از ﻳﻚ ﺳﻄﺢ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ دﻳﮕﺮي ﻣﻲﺑﺮد‪ ،‬ﻣﻘـﺪار ‪k‬‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻋﻤﻞ‪ ،‬دﻣﺎي آب ورودي را ﻣﻲﺗﻮان ﺿﺮﻳﺒﻲ از ﺑﺎ دﻣﺎي آب ﺑﻮﻳﻠﺮ و ﻳﺎ ﭘﻤﭗ ﺣﺮارﺗﻲ‬ ‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬درﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺳﻪ ﺳﻨﺴﻮر دﻣﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮ آﭘﺎرﺗﻤﺎن ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬



‫‪24‬‬



‫ﻓﺼﻞ اول‬



‫‪ 4-1-6-1‬روش ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﻮا‬ ‫در اﻳﻦ روش ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻫﻮاي ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ از واﺣﺪﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴـﺮد‪.‬‬ ‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﻮﻧﺪه ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬دﻣﺎي ﻫﻮاي ورودي‪ t ai ،‬رﻃﻮﺑﺖ ﻫﻮاي ورودي‪ ، d ai ،‬دﻣـﺎي‬ ‫ﻫﻮاي ﺧﺮوﺟﻲ‪ ، t ao ،‬رﻃﻮﺑﺖ ﻫﻮاي ﺧﺮوﺟﻲ‪ ، d ao ،‬دﺑﻲ ﺟﺮﻳـﺎن ﻫـﻮا‪ G a ،‬و زﻣـﺎن ﻛـﺎرﻛﺮد ‪ . τ‬ﻣﻴـﺰان‬ ‫ﺣﺮارت ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه را ﻣﻲﺗﻮان از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد‪:‬‬ ‫‪n‬‬



‫)‪(5-1‬‬



‫‪q h /c (τ ) = ∑ G a (k ∆τ ) ha ,i (k ∆τ ) − ha ,o (k ∆τ ) ∆τ‬‬ ‫‪k =1‬‬



‫ﻛﻪ در آن‪:‬‬ ‫)‪(6-1‬‬



‫) ‪ha,i (k ∆τ ) = cata,i (k ∆τ ) + ⎡⎣2501+ 1.84ta,i (k ∆τ ) ⎤⎦ da,i (k ∆τ‬‬



‫و‬ ‫)‪(7-1‬‬



‫) ‪ha,o (k ∆τ ) = cata,o (k ∆τ ) + ⎡⎣2501+ 1.84ta,o (k ∆τ ) ⎤⎦ da,o (k ∆τ‬‬



‫اﮔﺮﭼﻪ اﻳﻦ روش ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﻮده و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺎﻻﻳﻲ را در ﭘﻲ دارد‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺰاﻳﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﭼﻮن راﺣﺘﻲ ﻧﺼﺐ‬ ‫و ﻧﮕﻬﺪاري در آن وﺟﻮد دارد‪ .‬در ﻋﻤﻞ ﻧﺮخ دﺑﻲ ﻫﻮا‪ ، G a ،‬را ﻣﻲﺗﻮان از ﺗﻨﻈﻴﻤﺎت دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺪﺳﺖ آورد‪.‬‬ ‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻨﻬﺎ دو ﺳﻨﺴﻮر دﻣﺎ و دو ﺳﻨﺴﻮر رﻃﻮﺑﺖ ﺑﺮاي اﻳﻦ روش ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﺴﺨﻪ دﻳﮕﺮي از اﻳﻦ روش ﻧﻴﺰ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ دﻣـﺎ و رﻃﻮﺑـﺖ ﻫـﻮاي ورودي ﻫـﺮ‬ ‫واﺣﺪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ روش ﻣﻲﺗﻮاﻧـﺪ در ﻣـﻮاردي ﻛـﻪ ﺷـﻴﺮ ﺗﻨﻈـﻴﻢ ﻣﺤﻠـﻲ ﺑـﺮاي واﺣـﺪﻫﺎي‬ ‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از ﻟﺤﺎظ ﺗﺌﻮري‪ ،‬اﻳﻦ روش در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮارد ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ‪ 25%‬ﺧﻄـﺎ‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬



‫‪ 2-6-1‬روشﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﻧﻮع ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ‬ ‫روشﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﻪ روشﻫﺎﻳﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﺮارﺗﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﺑﺮاي ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ ﺗـﺄﺛﻴﺮي‬ ‫در روش ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﻧﺪارد‪ .‬در اداﻣﻪ‪ ،‬اﻳﻦ روشﻫﺎ ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ 1-2-6-1‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺮاﺳﺎس ﺣﺠﻢ ﻫﻮاي ﮔﺮم ﺷﺪه‬ ‫در اﻳﻦ روش‪ ،‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻣﻴﺎن ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺴﺒﺖ ﺣﺠﻢ ﻫﻮاي ﮔـﺮم ﺷـﺪه‬ ‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﻓﺮض ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻮدن ارﺗﻔﺎع اﺗـﺎقﻫـﺎ در واﺣـﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ )ﻛـﻪ در ﺑﺴـﻴﺎري از ﻣـﻮارد‬ ‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ(‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻫﺮ واﺣﺪ ﺻﻮرت ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در اﻳﻦ روش‪ ،‬اﺗﺎقﻫـﺎي‬ ‫داراي ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺑﺮاﺑﺮ‪ ،‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪ .‬اﻳﻦ روش ﺑﻄـﻮر ﻛـﻞ ﻣﻘـﺪار ﻣﺼـﺮف را‬ ‫ﻧﺎدﻳﺪه ﻣﻲاﻧﮕﺎرد و در ﻧﺘﻴﺠﻪ‪ ،‬ﻫﻴﭻ اﻧﮕﻴﺰهاي ﺑﺮاي ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ ﻳﺎ ﻣﺼﺮف ﺑﻬﻴﻨﻪ اﻳﺠﺎد ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬



‫اﻧﺮژي و روشﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬



‫‪25‬‬



‫‪ 3-2-6-1‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺪت زﻣﺎن ﻛﺎرﻛﺮد‬ ‫در اﻳﻦ روش ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺪت زﻣﺎن ﻛﺎرﻛﺮد ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﺮارﺗﻲ درون آﭘﺎرﺗﻤﺎن ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﺳﺎﺳﺎً اﻳـﻦ روش‬ ‫ﻣﻴﺰان ﺣﺮارت ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ از ﻣﻴﺰان ﺣـﺮارت اراﺋـﻪ ﻣـﻲدﻫـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ‬ ‫روش ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدي را ﺳﺒﺐ ﺷﻮد‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ اﺧـﺘﻼف ﻗﺎﺑـﻞ ﺗـﻮﺟﻬﻲ ﻣﻴـﺎن‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي دﻣﺎﻳﻲ واﺣﺪﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ در آﭘﺎرﺗﻤﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟـﻮد اﻳـﻦ‬ ‫روش ﻫﻨﻮز ﻫﻢ در ﭼﻴﻦ ﺑﻌﻠﺖ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻛﺎرﺑﺮد دارد‪.‬‬ ‫‪ 4-2-6-1‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺮاﺳﺎس اﻓﺖ ﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ ﻓﺮض ﺷﺪه در ﻫﻨﮕﺎم ﻃﺮاﺣﻲ‬ ‫ﺑﺮاي ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي اﻳﻦ روش‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ اﻓﺖﻫـﺎي ﺣﺮارﺗـﻲ در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه در ﻫﻨﮕـﺎم ﻃﺮاﺣـﻲ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬در دﺳﺘﺮس ﺑﺎﺷﺪ )ﻣﺴﻠﻤﺎً دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭼﻨـﺪﻳﻦ‬ ‫ﺳﺎل از ﻃﺮاﺣﻲ و راهاﻧﺪازي آﻧﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﺎر ﺳـﺎدهاي ﻧﻴﺴـﺖ(‪ .‬در ﺻـﻮرﺗﻲ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﻣـﺪارك در‬ ‫اﺧﺘﻴﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮ ﺣﺴـﺐ ﺳـﺎﻳﺰ و ﺗﻌـﺪاد رادﻳﺎﺗﻮرﻫـﺎ ﺗﺨﻤﻴﻨـﻲ در اﻳـﻦ زﻣﻴﻨـﻪ ﺑﺪﺳـﺖ آورد‪ :‬در‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ دو ﻟﻮﻟﻪاي‪ ،‬ﮔﺮﻣﺎي اﺳﻤﻲ ﺧﺮوﺟﻲ از رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ را ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮان از دادهﻫـﺎي‬ ‫اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻧﺪه رادﻳﺎﺗﻮر و دﻣﺎي ﻃﺮاﺣﻲ آب ﮔﺮم ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد‪ .‬در ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺸـﻲ ﺗـﻚ‬ ‫ﻟﻮﻟﻪاي‪ ،‬اﻳﻦ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻣﺪلﺳﺎزيﻫﺎي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﭘﻴﭽﻴﺪهاي اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﮔﺮﻣﺎي اﺳﻤﻲ ﺧﺮوﺟﻲ از رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻛﺎﻣﻞﺗﺮ ﻛﺮدن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﻲﺗﻮان ﮔﺮﻣـﺎي‬ ‫ﺧﺮوﺟﻲ از ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ را ﻧﻴﺰ در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت وارد ﻛﺮد‪ .‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ در اﻳﻦ روش ﺗـﺎ اﻧـﺪازهاي ﺑـﺮ اﺳـﺎس‬ ‫ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻦ روش ﻫـﻢ اﻧﮕﻴـﺰهاي ﺑـﺮاي ﻣﺼـﺮف ﺑﻬﻴﻨـﻪ و اﺻـﻼح اﻟﮕﻮﻫـﺎي‬ ‫ﻣﺼﺮف اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ 5-2-6-1‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف ﻫﺮ واﺣﺪ‬ ‫در اﻳﻦ روش ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺶ و ﺿﺒﻂ ﺗﻌﺪادي از اﻧﺪﻳﺲﻫﺎي ﺣﺮارﺗـﻲ ﻛـﻪ ﻣﺘﻨﺎﺳـﺐ ﺑـﺎ ﺣـﺮارت‬ ‫ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه از ﻫﺮ رادﻳﺎﺗﻮر در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﭘﺮداﺧﺘـﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد و ﻫﺰﻳﻨـﻪ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ ﺑـﺮ اﺳـﺎس آن‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ ﻧﺼﺐ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎي ﺑﺮ روي رادﻳﺎﺗﻮرﻫـﺎ اﻣﻜـﺎن‬ ‫ﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ارزانﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮع اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه‪ ،‬آﻣﭙﻮﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻳﻚ ﻣﺎﻳﻊ ﺗﺒﺨﻴﺮ ﺷﻮﻧﺪه ﭘﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ و در ﻧﻘﻄﻪاي روي‬ ‫رادﻳﺎﺗﻮر در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 60 - 80%‬ارﺗﻔﺎع آن ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻴﺰان ﺣﺮارت ﺟﺬب ﺷﺪه از رادﻳﺎﺗﻮر ﺑﻪ آﻣﭙﻮل‪،‬‬ ‫ﻣﻴﺰان ﺗﺒﺨﻴﺮ ﻣﺎﻳﻊ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ از روي ﺻﻔﺤﻪ ﻣﺪرﺟﻲ ﻛﻪ در ﻛﻨﺎر آن ﻧﺼـﺐ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ ،‬ﻗﺎﺑـﻞ‬ ‫ﻗﺮاﺋﺖ اﺳﺖ‪ .‬اﺧﺘﻼف ﺑﻴﻦ دﻣﺎي ﺳﻴﺎل و دﻣﺎي ﺑﺪﻧﻪ رادﻳﺎﺗﻮر )ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺘﻐﻴﺮ ‪ C‬ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﺷـﻮد( ﺗﻮﺳـﻂ‬ ‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد اﺻﻼح ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﺧﺘﻼف ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ واﺑﺴـﺘﮕﻲ زﻳـﺎدي ﺑـﻪ ﻧـﻮع ﻧﺼـﺐ و ﻧـﻮع‬ ‫رادﻳﺎﺗﻮر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و از اﻳﻦ رو ﻧﺤﻮه ﻧﺼﺐ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ در ﻛﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫـﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺸـﻲ ﻳﻜﺴـﺎن‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺘﻐﻴﺮ ‪ C‬از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪:‬‬



‫‪26‬‬



‫ﻓﺼﻞ اول‬



‫‪∆t F‬‬ ‫)‪(8-1‬‬ ‫‪∆tm‬‬ ‫ﻛﻪ در آن ‪ ∆t F‬ﻣﺎزاد دﻣﺎي ﺳﻴﺎل ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻣﺎي ﻫﻮا و ‪ ∆t m‬ﻣﺎزاد دﻣﺎي ﺑﺪﻧﻪ رادﻳﺎﺗﻮر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻣـﺎي‬ ‫ﻫﻮاي درﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي رادﻳﺎﺗﻮر اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺎراﮔﺮافﻫﺎي ‪ 3‬و ‪ 4‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد اروﭘﺎ ﻋﻨﻮان ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ از اﻳﻦ ﻧﻮع دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻣﻲﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮ ‪ C‬ﺗﻮﺳـﻂ آزﻣـﺎﻳﺶ‬ ‫ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻘﺪار آن ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ 0 .3‬ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺘﻴﻜﻪ دﻣﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﻴﺸـﺘﺮ از ‪ 90o C‬ﻧﻴﺴـﺖ و‬ ‫ﺑﺮاي ﻳﻚ ﭼﻬﺎرم ﻛﻞ ﺳﻄﺢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ‪ C‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 0.4‬ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮان از اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻬﺮه ﺑﺮد‪.‬‬ ‫ﻣﻘﺪار ‪ C‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻮارد ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺳﻄﺢ دﻣﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬در ﻧﺘﻴﺠـﻪ اﮔـﺮ دﻣـﺎي ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ در‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻳﻜﺴﺎن ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ‪ C‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﻣﺘﻔـﺎوﺗﻲ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ ]‪ .[14‬اﻳـﻦ‬ ‫ﻣﺴﺌﻠﻪ در ﻣﻮرد دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻌﺪ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺻﺎدق اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ ذﻛﺮ ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﺸﻜﻼت ﻗﺎﺑﻞﺗﻮﺟﻪ دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ دﻳﺪه ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ دﻗﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﭘﺎﻳﻴﻦ آن ﺧﺼﻮﺻﺎً در دﻣﺎﻫـﺎي ﭘـﺎﻳﻴﻦﺗـﺮ و‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ اﻧﺪك آن اﺷﺎره ﻛﺮد ﻛﻪ ﻗﺮاﺋﺖ و ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﺎﻫﻴﺎﻧﻪ اﻋﺪاد را ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ ]‪.[15‬‬ ‫ﺑﺮاي ﺣﻞ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان از ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ آن ﺑﻬﺮه ﺑﺮد ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎً ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮي را ﻧﻴـﺰ در ﭘـﻲ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﻳﺎ دو ﺳﻨﺴﻮر دﻣﺎ‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﻴﻜﺮوﭘﺮوﺳﺴﻮر و ﻳﻚ ﺻـﻔﺤﻪ ﻧﻤﺎﻳﺸـﮕﺮ‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﺮ روي ﺳﻄﺢ رادﻳﺎﺗﻮر ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺧﻄﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي در‬ ‫ﻫﺮ دو ﻧﻮع ﻋﻨﻮان ﺷﺪه دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ و ﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴـﺮات دﺑـﻲ‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن و ﻳﺎ وﺟﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺣﺮارﺗﻲ اﺿﺎﻓﻲ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﻨﺪ ]‪ .[15‬ﻋﻼوه ﺑـﺮ ﺗﻤـﺎﻣﻲ‬ ‫اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬اﻳﻦ روش ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻤﺎﻣﻲ روشﻫـﺎي ﻣﻮﺟـﻮد ﺑﻌﻠـﺖ در ﻧﻈﺮﻧﮕـﺮﻓﺘﻦ ﺑﻌﻀـﻲ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎ‬ ‫ﺧﻄﺎﻫﺎﻳﻲ دارد‪.‬‬ ‫‪C = 1−‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 27-1‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ‬



‫در ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻫﺰﻳﻨﻪ اﻧﺮژي ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺮاي واﺣﺪﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛـﻪ ﻫﻤﻴﺸـﻪ ﺗﻘﺴـﻴﻢ‬ ‫ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف‪ ،‬ﻟﺰوﻣﺎً ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺻﺤﻴﺤﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ‪ ،‬اﮔﺮ در ﻳﻚ آﭘﺎرﺗﻤﺎن‪ ،‬ﻣﻴﺰان‬ ‫دﻗﻴﻖ اﻧﺮژي ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻫﺮ ﺧﺎﻧﻪ در دﺳﺘﺮس ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺎﺻﻠﻀﺮب ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺮ واﺣﺪ اﻧـﺮژي در ﻣﻴـﺰان ﻣﺼـﺮف‬



‫‪27‬‬



‫اﻧﺮژي و روشﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬



‫ﻫﺮ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻌﺎدل ﺑﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺻﺤﻴﺢ و ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ اﻧﺮژي ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﻃﺒﻘﺎت ﺑﺎﻻي‬ ‫آﭘﺎرﺗﻤﺎن ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﻘﻒ ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻴﺮون در ﺗﻤﺎس ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺮژي ﺑﻴﺸﺘﺮي را ﺻـﺮف ﮔـﺮم ﻛـﺮدن‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﻃﺒﻘﺎت زﻳﺮﻳﻦ‪ ،‬اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﻤﺘﺮي دارﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﺳـﻘﻒ ﺧﺎﻧـﻪ آﻧﻬـﺎ در‬ ‫واﻗﻊ ﻛﻒ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻃﺒﻘﻪ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎً ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻣﺎي ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﮔﺮﻣﺘﺮ ﺑﻮده و در ﻧﺘﻴﺠـﻪ اﻧﺘﻘـﺎل‬ ‫ﺣﺮارت از اﻳﻦ ﺳﻄﺢ )در ﺻﻮرت وﺟﻮد( ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺪك اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ رو در روشﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑـﻪ ﺗﺨﺼـﻴﺺ‬ ‫ﻫﺰﻳﻨﻪ اﻧﺮژي درﻳﺎﻓﺘﻲ ﻫﺮ واﺣﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻳﻜﻲ از دﻏﺪﻏﻪﻫﺎي‬ ‫اﺻﻠﻲ‪ ،‬ﻳﺎﻓﺘﻦ راﺑﻄﻪ ﺻﺤﻴﺢ ﻣﻴﺎن ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف و ﻫﺰﻳﻨﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ 6-2-6-1‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺎ ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﺿﺮﻳﺐ ﻣﺼﺮف ﻫﺮ واﺣﺪ‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﻋﻤﻞ ﻧﻴﺰ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮارد ﻣﻲﺗﻮان ﻳﻚ ﺿﺮﻳﺐ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻫﺮ واﺣـﺪ‬ ‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻴﺰان ﮔﺮﻣﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺪﺳﺖ آورد‪ .‬اﻳﻦ روش ﺑﺎﻋﺚ ﺳﺎدﮔﻲ ﻗﺎﺑـﻞ ﻣﻼﺣﻈـﻪاي در‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﺿﺮﻳﺐ ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات ﺳﺎزﻧﺪه ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﺑﺮ اﺳـﺎس‬ ‫ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ و ﺳﺎدﮔﻲ ﻣﻮﺟﻮد در راﺑﻄﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﺼﺮف و ﻫﺰﻳﻨﻪ‪ ،‬ﻣﺤﺮك ﺧﻮﺑﻲ ﺑـﺮاي‬ ‫ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در اﻳﻦ روش‪ ،‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪:‬‬ ‫)‪(9-1‬‬



‫‪hj‬‬



‫‪∑F‬‬



‫‪i‬‬



‫‪i‬‬



‫‪∑h‬‬



‫= ‪Fj‬‬



‫ﻛﻪ در آن‪ h j ،‬ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺮ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬رادﻳﺎﺗﻮر و ‪ ...‬ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد ﻛـﻪ‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ ﻣﻨﺎﺳﺐ در آن ﺿﺮب ﺷﺪه اﺳﺖ و ‪ ∑ h j‬ﻛﻞ ﻣﺼﺮف ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن )ﺑﺎ ﻟﺤﺎظ ﻛﺮدن ﺿﺮاﻳﺐ ﻣﺼﺮف‬ ‫ﻫﺮ واﺣﺪ( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫در اﻳﻦ روش‪ ،‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺼﺮف ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و در ﻧﺘﻴﺠـﻪ اﻧﮕﻴـﺰهاي ﺑـﺮاي ﻣﺼـﺮف ﺑﻬﻴﻨـﻪ اﻳﺠـﺎد‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد؛ اﻣﺎ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﺑﺮ ﻧﺤﻮه ﻣﺼﺮف در ﻫﺮ واﺣﺪ ﻧﺪارد‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب ﺿﺮﻳﺐﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﺳـﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ‬ ‫ﻓﺮاواﻧﻲ ﻧﻴﺎز دارد و ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺻﺪﻫﺎ و ﻳﺎ ﻫﺰاران ﺿﺮﻳﺐ را اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي و ﺛﺒﺖ ﻛﺮد و در ﻣﺤﺎﺳـﺒﺎت از‬ ‫آﻧﻬﺎ ﺑﻬﺮه ﺑﺮد‪ .‬ﻣﺰﻳﺖ اﻳﻦ روش آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ و ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي آﺗﻲ‪ ،‬اﻳﻦ ﺿـﺮاﻳﺐ را‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮ داد‪.‬‬ ‫‪ 7-2-6-1‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺮخ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺼﺮف و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺼﺮف‬ ‫روش دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓـﺖ‪ ،‬آن اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬ ‫ﻫﺰﻳﻨﻪ درﻳﺎﻓﺘﻲ را ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺷﺒﻴﻪ درﻳﺎﻓﺖ ﻫﺰﻳﻨﻪ‬ ‫آﺑﻮﻧﻤﺎن و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﺼﺮف اﺳﺖ آﻳﺪ‪ .‬اﻣﺎ در واﻗﻊ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺑﺴـﻴﺎر ﮔﺴـﺘﺮدهﺗـﺮ ﺑـﻮده و ﺣﺘـﻲ ﺗﺮﻛﻴﺒـﻲ از‬ ‫روشﻫﺎي ﻓﻮق ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺨﺶ ﺛﺎﺑﺖ را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻳﻜـﻲ از روشﻫـﺎي اول ﻳـﺎ ﺳـﻮم‬ ‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ ﻫﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬ﻣﻴﺰان آﺑﻮﻧﻤﺎن آن را ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻗﺎﺑـﻞ‬



‫‪28‬‬



‫ﻓﺼﻞ اول‬



‫ﺗﻮﺟﻬﻲ‪ ،‬ﻣﺘﻔﺎوت ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف را ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻮﺳﻂ دﺳـﺘﮕﺎهﻫـﺎي اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي ﻣﺼـﺮف‬ ‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻛﺮده و ﺑﻌﻨﻮان ﺑﺨﺶ ﻣﺘﻐﻴﺮ )ﺑﺨﺶ دوم(‪ ،‬ﺑﻪ ﻓﻴﺶ ﺻﺎدره اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي آﺗﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻴﺎن اﻳﻦ دو ﺑﺨـﺶ را ﺗﻐﻴﻴـﺮ داده و ﺑـﺪﻳﻦ ﺻـﻮرت‬ ‫ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪه را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ دﻟﺨﻮاه ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺳﻬﻢ ﺑﺨﺶ اول )آﺑﻮﻧﻤـﺎن(‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ روش ﺑﻪ روشﻫﺎي اول و ﻳﺎ ﺳﻮم ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﻳﻜﻲ از روشﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﻲﺗﻮان از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﻴـﺮي دﻣـﺎي‬ ‫داﺧﻠﻲ ﻫﺮ واﺣﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎ ﻧﺼﺐ دﻣﺎﺳﻨﺞ درون ﻫﺮ واﺣﺪ‪ ،‬دﻣﺎي ﻣﺘﻮﺳﻂ واﺣﺪ اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي‬ ‫ﺷﺪه و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺗﻮﺳﻂ اﺧﺘﻼف اﻳﻦ دﻣﺎ ﺑﺎ ﻳﻚ دﻣﺎي ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه )ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜـﺎل ‪( 20o C‬‬ ‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد ]‪ .[16‬از آﻧﺠﺎﻳﻴﻜﻪ اﻳﻦ روش ﺑﻄﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف واﺑﺴﺘﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻛـﻪ‬ ‫در ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط ﻣﻴﺎن ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف و ﻫﺰﻳﻨﻪ اﻧﺮژي در ﻗﺴﻤﺖﻫـﺎي ﻗﺒﻠـﻲ ﻋﻨـﻮان ﺷـﺪ در اﻳـﻦ روش‬ ‫وﺟﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ روﻧﺪ دادهﻫﺎي ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از اﻳﻦ روش )اﺳﺘﻔﺎده از‬ ‫دﻣﺎﺳﻨﺞ( ﺑﺎ دادهﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ ﻫﻤﺨـﻮاﻧﻲ دارﻧـﺪ ]‪ .[16‬از‬ ‫ﻃﺮﻓﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ روش ﻫﻴﭻ اﻧﮕﻴﺰهاي در ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه در ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺮاي ﻋـﺎﻳﻖ‬ ‫ﻛﺎري اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و از اﻳﻦ رو ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ در ﻗﺴﻤﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﻫﺰﻳﻨﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫روش ﺗﻌﺮﻓﻪ دو ﻗﺴﻤﺘﻲ ﻫﻢ اﻛﻨﻮن در ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﺜﻞ آﻟﻤﺎن‪ ،‬ﺳﻮﺋﺪ‪ ،‬ﭼﻴﻦ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗـﺮار ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﮔﻴﺮد‪ .‬در ﻛﺸﻮر آﻟﻤﺎن ﺑﺨﺶ ﺛﺎﺑﺖ )آﺑﻮﻧﻤﺎن( ‪ 30 - 50%‬ﻛﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻛﺸﻮر‬ ‫ﺳﻮﺋﺪ‪ 60 - 80% ،‬از ﺑﺨﺶ ﺛﺎﺑﺖ ﻫﺰﻳﻨﻪ )آﺑﻮﻧﻤﺎن( ﺑـﺮ ﺣﺴـﺐ ﻣﺴـﺎﺣﺖ ﻫـﺮ واﺣـﺪ و ‪ 20 - 40 %‬آن ﺑـﺮ‬ ‫ﺣﺴﺐ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد ]‪ .[17‬در ﻟﻬﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﺛﺎﺑﺖ ﻫﺰﻳﻨﻪ در ﺣﺪود ‪ 60%‬ﻛﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻴﺰان در ﭼﻴﻦ در ﺷـﻬﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ از ‪ 44%‬ﺗـﺎ ‪ 56%‬ﻣﺘﻔـﺎوت اﺳـﺖ )ﺗﻴـﺎﻧﺠﻴﻦ ‪، 44%‬‬ ‫ﭼﺎﻧﮕﭽﻮن ‪ ، 51%‬ﻫﺎرﺑﻴﻦ ‪ ، 55%‬ﺗﺎﻳﻮان ‪.[18] ( 56%‬‬ ‫‪ 8-2-6-1‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺮاﻳﻂ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫اﻳﻦ روش‪ ،‬در واﻗﻊ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از روش ﻓﻮق ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﺰان ﺣﺮارت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز و ﻣﻴﺰان ﻫﺰﻳﻨﻪ‬ ‫اﻧﺮژي ﺑﺮاي ﻫﺮ اﺗﺎق ﺑﺼﻮرت ﻣﺠﺰا ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺣﺮارت ﺗﺎﺑﻴﺪه ﺷﺪه از ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي آب ﮔﺮم ﻣﻲﭘﺮدازد‪.‬‬ ‫در اﻳﻦ روش‪ ،‬در اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﺮخ وﻳﮋه اﻓﺖ ﺣﺮارﺗﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ درﻧﻈﺮ ﮔـﺮﻓﺘﻦ اﺑﻌـﺎد‬ ‫اﺗﺎق‪ ،‬ﺟﻨﺲ دﻳﻮارهﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ورود ﻫﻮاي ﺗﺎزه )از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻘﺪار ﺑـﺎز و ﺑﺴـﺘﻪ ﺷـﺪن درﻫـﺎ و ﭘﻨﺠـﺮهﻫـﺎ( و‬ ‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي آﺑﮕﺮﻣﻲ ﻛﻪ از دﻳﻮارهﻫﺎ و ﻳﺎ ﻛﻒ و ﺳﻘﻒ اﺗﺎق ﻋﺒﻮر ﻛﺮدهاﻧﺪ و اﺗﺎقﻫﺎي اﻃﺮاف‪ ،‬دﻣﺎي ﭘﺎﻳﻪ اﺗﺎق‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت ﻋﺒﻮر ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي اﺻﻠﻲ اﻧﺘﻘﺎل آّب ﮔﺮم از دﻳﻮارهﻫﺎي اﺗﺎق‪ ،‬اﺻﻼﺣﺎﺗﻲ در اﻳـﻦ‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬در ﻧﻬﺎﻳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دﻣﺎي ﭘﺎﻳﻪ اﺗﺎق و دﻣﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ‬ ‫ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺛﺎﺑﺖ اﺗﺎق )آﺑﻮﻧﻤﺎن( و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮ )ﺑﺮ ﺣﺴﺐ دﻣﺎي اﺗﺎق( ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫اﻳﻦ روش در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ روشﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي دارد و ﺣﺠﻢ ﺑﺎﻻي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت آن‪،‬‬ ‫اﻣﻜﺎن اﺳﺘﻔﺎده از آن و ﻫﻤﻴﻦﻃﻮر ﺻﺮﻓﻪ آن را در اﺑﻌﺎد ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻪ زﻳﺮ ﺳﺆال ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬



‫اﻧﺮژي و روشﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬



‫‪29‬‬



‫‪ 7-1‬ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه اﺑﺰار اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑـﺮاي‬ ‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ‬ ‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺑﺰار ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده‬ ‫ﺑﺮاي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ را ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬



‫‪ 1-7-1‬ﺷﺮﻛﺖ زﻳﻤﻨﺲ‬ ‫ﻳﻜﻲ از ﻗﻄﻌﺎت اﺻﻠﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ‪ ،‬دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ اﺳـﺖ‪ .‬ﺷـﺮﻛﺖ‬ ‫زﻳﻤﻨﺲ ﭼﻨﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ از اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه را ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ داراي وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ و ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔـﻲ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺑﻌﻀﻲ از دﺳﺘﮕﺎﻫﺎي اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖ ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻘـﺪار ﮔﺮﻣـﺎي ﻣﻨﺘﺸـﺮ ﺷـﺪه‬ ‫ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ ﺑﻜﺎر ﻣﻲرود‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﻲﺳـﻴﻢ ﺑـﻪ دﺳـﺘﮕﺎه ﻛﻨﺘـﺮل ﻣﺮﻛـﺰي‬ ‫ﻓﺮﺳﺘﺎده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻚ ﺳﻨﺴﻮره ﺑﺎ ﺳﻨﺴﻮر راهاﻧﺪاز ﻳﺎ دوﺳﻨﺴﻮره ﻣﻮﺟﻮد اﺳـﺖ و‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻻً روي دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ از ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﺮﻣﺎي ﻣﺮﻛﺰي ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻣﺮﻛﺰي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن وﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و در ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ و آﭘﺎرﺗﻤـﺎنﻫـﺎي‬ ‫ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي اداري و ﺗﺠﺎري ﻛﺎرﺑﺮد دارد )ﺳﺮي ‪ .( W H E 2 6‬ﻳﻜـﻲ دﻳﮕـﺮ از ﺳﻴﺴـﺘﻢﻫـﺎي‬ ‫ﺗﻮﻟﻴﺪي اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖ در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه از رادﻳﺎﺗﻮر‪ ،‬اﻧﺪازﮔﻴﺮي ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺗـﻚ ﺳﻨﺴـﻮر و‬ ‫ذﺧﻴﺮه ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺼﺮف اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه در ﻳﻚ روز ﻣﻌﻴﻦ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود )ﺳﺮي ‪ ( W H E3 0.S‬ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﻫﺮﻛﺪام‬ ‫از اﻳﻦ ﺳﺮيﻫﺎ داراي ﻣﺪلﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺷﻜﻞﻫﺎي اﻳﻦ دو ﻣﺪل در زﻳﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳـﺖ‬ ‫]‪.[19‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 28-1‬دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻫﺰﻳﻨﻪ‬



‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺳﺮي ‪WHE26‬‬



‫‪30‬‬



‫ﻓﺼﻞ اول‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 29-1‬دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺳﺮي‬



‫‪W HE30.S‬‬



‫‪ 2-7-1‬ﻛﻴﻮودﻳﺲ ) ‪( QVEDIS‬‬ ‫ﻛﻴﻮودﻳﺲ ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ آﻟﻤﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ در ﺳـﺎل ‪ 1990‬ﺗﺄﺳـﻴﺲ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬در ﺳـﺎل ‪ 1999‬ﺷـﺮﻛﺖ‬ ‫زﻳﻤﻨﺲ ﺗﺸﻜﻴﻼت اﻗﺘﺼﺎدي اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖ را ﺧﺮﻳﺪاري ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖ در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺗﺨﺼـﻴﺺ‬ ‫دﻫﻨﺪهﻫﺎي ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻛﻨﺘﻮرﻫﺎي آب و ﮔﺮﻣﺎﺳﻨﺞﻫﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ دارد‪ .‬ﻧﻤﺎﻳﻲ از اﻳﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت در ﺷﻜﻞ‬ ‫‪ 30-1‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪهاﻧﺪ ]‪.[20‬‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ اﺑﺰار را ﻣﻲﺗﻮان در ﻣﺤﻞ ﻳﺎ از ﺟﺎي دﻳﮕﺮ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺮاي اﻧـﺪازه‪-‬‬ ‫ﮔﻴﺮي ﻣﺤﻠﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ وﺻﻞ ﻛﺮدن ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﺷـﺒﻜﻪ ﻳـﺎ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻣـﺎژول رادﻳـﻮﻳﻲ‬ ‫ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت از راه دور‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت را ﺧﻮاﻧﺪ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ ﻗﺒﺾ ﺻﺎدر ﻛﺮد‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 30-1‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻴﻮودﻳﺲ در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ‬



‫ﻳﻜﻲ از دﺳﺘﮕﺎﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪي اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖ‪،‬‬



‫ﺳﺮي ‪WHE37‬‬



‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺳـﺮي ﻣـﻲﺗـﻮان اﻃﻼﻋـﺎت‬



‫اﻧﺮژي و روشﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬



‫‪31‬‬



‫ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪه را ذﺧﻴﺮه ﻛﺮد‪ ..‬اﻳﻦ ﺳﺮي ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻚ ﺳﻨﺴﻮره و دو ﺳﻨﺴﻮره ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪ .‬ﻧـﻮع دو‬ ‫ﺳﻨﺴﻮره ﺑﺨﺼﻮص ﺑﺮاي ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎ دﻣﺎي ﻛﻢ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ وﻟﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در دﺳﺘﮕﺎه‪-‬‬ ‫ﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﻴﺰ ﺑﻜﺎر رود‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 31-1‬دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺳﺮي‬



‫‪WHE37‬‬



‫‪ 3-7-1‬ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻴﻨﻮل ) ‪( Minol‬‬ ‫ﻣﻴﻨﻮل ﻳﻜﻲ از ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي آﻟﻤﺎﻧﻲ ﻓﻌﺎل در زﻣﻴﻨـﻪ ﺳـﺎﺧﺖ ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗـﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﮔﺮﻣﺎﺳـﻨﺞ‪ ،‬ﻛﻨﺘﻮرﻫـﺎي آب‪،‬‬ ‫دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺑﻲﺳﻴﻢ اﺳﺖ ]‪.[21‬‬ ‫ﻳﻜﻲ از ﻣﺪل ﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪي ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻴﻨﻮل در ﻣﺤﺪوده دﻣﺎﻳﻲ ﺑﻴﻦ ‪ 35‬ﺗﺎ ‪ 130‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ ﺗﻚ ﻟﻮﻟﻪ ﻳﺎ ﻳﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺑﻴﺶ از دو ﻟﻮﻟـﻪ ﻛـﺎر ﻛﻨـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ‬ ‫دﺳﺘﮕﺎه داراي ﻳﻚ ﻣﺪل ﺑﻲﺳﻴﻢ ﻧﻴﺰ ﺑﻮده و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دو ﺳﻨﺴﻮر ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 32-1‬دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻣﺪل‬



‫‪MINOMETER M 6‬‬



‫‪ 4-7-1‬ﺑﺮوﻧﺎﺗﺎ ) ‪( Brunata‬‬ ‫ﺑﺮوﻧﺎﺗﺎ ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ داﻧﻤﺎرﻛﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗـﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺗﺨﺼـﻴﺺ دﻫﻨـﺪهﻫـﺎي ﻫﺰﻳﻨـﻪ‬



‫‪32‬‬



‫ﻓﺼﻞ اول‬



‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻛﻨﺘﻮرﻫﺎي آب و ﮔﺮﻣﺎﺳﻨﺞﻫﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ]‪ .[22‬اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻴﺶ از ‪ 85‬ﺳﺎل اﺳـﺖ ﻛـﻪ در‬ ‫زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺗﺨﺼﻴﺺ دﻫﻨﺪهﻫﺎي ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻓﻌـﺎل اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ ﺷـﺮﻛﺖ دو ﻣـﺪل از اﻳـﻦ‬ ‫دﺳﺘﮕﺎه را ﺑﺎ ﻧﺎمﻫﺎي ‪ Futura‬و ‪ RMK87‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﻣﺪل اول ) ‪ ( Futura‬ﮔﺮﻣﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻣﺮﻛﺰي را ﺑـﺮاي ﺻـﺪور‬ ‫ﻗﺒﺾ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 33-1‬دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻣﺪل‬



‫‪Futura‬‬



‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﮔﺮﻣﺎي ﺟﺎري‪ ،‬دﻣﺎي رادﻳﺎﺗﻮر و دﻣﺎي اﺗﺎق در اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ذﺧﻴﺮه ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﻜﻲ از ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎي اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه‪ ،‬دﻣﺎي رادﻳﺎﺗﻮر و ﺳﻨﺴﻮر ﺑﻌﺪي دﻣﺎي اﺗﺎق را اﻧﺪازه ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﺑﻌﺎد اﻳـﻦ‬ ‫دﺳﺘﮕﺎه ‪ 135 * 37 * 18 mm‬ﺑﺎ وزن ‪ 61‬ﮔﺮم اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﺪل دﻳﮕﺮ ) ‪ ( RMK87‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﺎﻋﺪه ﺗﺒﺨﻴﺮ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺮاي ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺑﺎ دﻣﺎي ﭘـﺎﻳﻴﻦ ) ﺣـﺪاﻗﻞ‬ ‫‪ 52‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد ( ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ EN 835‬ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 34-1‬دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻣﺪل‬



‫‪RMK87‬‬



‫اﻧﺮژي و روشﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬



‫‪33‬‬



‫‪ 5-7-1‬ﺷﺮﻛﺖ ‪aem‬‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ ‪ aem‬ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ روﻣﺎﻧﻴﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺖ اﺑﺰارﻫﺎي اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي و ﺗﻬﻴـﻪ‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﻛﺎرﺑﺮان ﮔﺮﻣﺎ‪ ،‬آب و ﮔﺎز ﻓﻌﺎل اﺳﺖ‪ .‬اﻳـﻦ ﺷـﺮﻛﺖ در ﺳـﺎل ‪ 1970‬ﺗﺄﺳـﻴﺲ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻮاﻫﻴﻨﺎﻣﻪﻫﺎي ‪ IS O 9 0 0 1: 2 0 0 0‬ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖ درﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪهاﻧﺪ ]‪.[23‬‬ ‫در اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖ ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺑﺰارﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜـﻲ‪ ،‬ﻛﻨﺘﻮرﻫـﺎي آب و ﮔـﺎز و ﮔﺮﻣﺎﺳـﻨﺞﻫـﺎ‬ ‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﺳﻨﺞ ﺗﻮﻟﻴﺪي اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖ در ﻣﺒﺤﺚ ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻫﺰﻳﻨـﻪ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ ﻛـﺎرﺑﺮد‬ ‫دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻧﺮژي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ‪ :‬اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎ و دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪﻛﻨﻨﺪه ﻣﺮﻛﺰي اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﺮﭘﺎﻳﻪ اﻃﻼﻋﺎت درﻳﺎﻓﺘﻲ از ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎي دﻣﺎ و ﺟﺮﻳﺎن‪ ،‬ﻣﻘﺪار اﻧﺮژي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ ﻣﺼﺮف ﺷﺪه را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ‪-‬‬ ‫ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻤﻴﺖ ﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺮژي‪ ،‬ﺗﻮان‪ ،‬دﻣﺎ و دﺑﻲ ﺟﺮﻳﺎن را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻـﻮرت از راه‬ ‫دور ﻗﺎﺑﻞ ﺧﻮاﻧﺪن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮان دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪﮔﺮ ﻣﺮﻛﺰي ﻣـﺪل ‪ LUXTERM‬را ﻧـﺎم‬ ‫ﺑﺮد‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 35-1‬دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪﮔﺮ ﻣﺮﻛﺰي ﻣﺪل‬



‫‪LUXTERM‬‬



‫اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻘﺪار اﻧﺮژي ﺣﺮارﺗﻲ ﻛﺎرﺑﺮان ﺧـﺎﻧﮕﻲ‪ ،‬ﺗﺠـﺎري و ﺻـﻨﻌﺘﻲ ﻃﺮاﺣـﻲ ﺷـﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﻣﺎﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه ﺟﺮﻳﺎن ﻫﺎي ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ دﺑﻲ‬ ‫آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﻘﺪار اﻧﺮژي ﻣﺼﺮﻓﻲ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺮاي ﻣﺤﺪوه دﻣﺎﻳﻲ ﺑـﻴﻦ ‪ 3‬اﻟـﻲ ‪ 160‬درﺟـﻪ‬ ‫ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ دو ﺳﻨﺴﻮر ﻣﺪل ‪ PT500‬در ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻮع ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﻮﻟﻴﺪي ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﻣﻮرد دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻫﺰﻳﻨﻪ‬ ‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻣﺪلﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﻟﻴﺪي در ﻣﻮرد اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﻛﻠﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻛـﺮد‪.‬‬ ‫دﺳﺘﻪ اول ﻣﺪلﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ دﻳﺠﻴﺘﺎل ﺑﻮده و ﺑﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻣﺎﻧﻨﺪ رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫از ﻳﻚ ﺳﻨﺴﻮر ﻳﺎ دو ﺳﻨﺴﻮر ﻛﻤﻴﺖﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ دﺳﺘﻪ از ﺗﺨﺼﻴﺺدﻫﻨـﺪه‪-‬‬ ‫ﻫﺎي ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ داراي دﻗﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﻮده و ﻣﻲﺗﻮان اﻃﻼﻋﺎت اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺻﻮرت‬



34



‫ﻓﺼﻞ اول‬



،‫ ﺷﺎﻳﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﻋﻴﺐ اﻳﻦ دﺳﺘﻪ از دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺗﺨﺼﻴﺺدﻫﻨـﺪه ﻫﺰﻳﻨـﻪ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ‬.‫از راه دور و ﺑﻲﺳﻴﻢ ﺧﻮاﻧﺪ‬ ‫ دﺳﺘﻪ دوم اﻳﻦ ﻧﻮع از دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ داراي ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻧﺴـﺒﺘﺎً ﺳـﺎدهاي ﺑـﻮده و‬،‫ در ﻣﻘﺎﺑﻞ‬.‫ﻗﻴﻤﺖ ﺑﺎﻻي آﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ اﻳﻦ دﺳﺘﻪ دﻳﺠﻴﺘﺎل ﻧﺒﻮده و اﻃﻼﻋـﺎت اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي ﺷـﺪه را ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﻪ‬.‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﺎﻋﺪه ﺗﺒﺨﻴﺮ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑـﻮدن ﻗﻴﻤـﺖ آﻧﻬـﺎ‬،‫ ﻣﺰﻳﺖ اﻳﻦ ﻧﻮع از ﺗﺨﺼﻴﺺدﻫﻨﺪهﻫﺎي ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‬.‫ﺻﻮرت ﭼﺸﻤﻲ ﺧﻮاﻧﺪ‬ .‫اﺳﺖ‬ .‫اﺳﺎﻣﻲ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪﻧﺪ در ﺟﺪول زﻳﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ‬ HCA ‫اﺳﺎﻣﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه اﺑﺰار اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در روش‬



8-1 ‫ﺟﺪول‬



‫زﻣﻴﻨﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬



‫آدرس‬



‫ﻣﻠﻴﺖ‬



‫ﻧﺎم ﺷﺮﻛﺖ‬



‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه اﺑﺰار ﻣﻮردﻧﻴﺎز‬



www.buildingtechnologies.siemens.com



‫آﻟﻤﺎن‬



‫زﻳﻤﻨﺲ‬



‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه اﺑﺰار ﻣﻮردﻧﻴﺎز‬



http://qvedis.de/de/Home.html



‫آﻟﻤﺎن‬



‫ﻛﻴﻮودﻳﺲ‬



‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه اﺑﺰار ﻣﻮردﻧﻴﺎز‬



http://en.minol.de/index.html



‫آﻟﻤﺎن‬



‫ﻣﻴﻨﻮل‬



‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه اﺑﺰار ﻣﻮردﻧﻴﺎز‬



http://www.brunata.com



‫داﻧﻤﺎرك‬



‫ﺑﺮوﻧﺎﺗﺎ‬



‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه اﺑﺰار ﻣﻮردﻧﻴﺎز‬



http://www.aem.ro/site/index.htm



‫روﻣﺎﻧﻲ‬



aem ‫ﺷﺮﻛﺖ‬



‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ 1. BP Statistical Review of World Energy, June 2010. 2. Website: http://www.ifco.ir/building/building_index.asp. 3. J. F. Kreider, and A. Rabl, Heating and cooling of buildings, designs for efficiency, McGraw Hill, 1994. 4. ‘Iran – Power Sector Strategy Note’, Website: www.esmap.org 5. M.A. Uyterlinde, M.T. van Wees, B. Jablonska, E.D. Cross, H.F. Kaan, E. Kazakevicius, E. Juodis, V. Serbenta, E. Rimaviciute, D. Rutkauskas, ‘Energy Performance Certification And Labeling In The Lithuanian Building Sector’, Final report, December 2002, ECN-C--02-081 ،1384 ،‫ اﻣﻮر ﺗﻌﺮﻓﻪ و ﻗﺮار دادﻫﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻠﻲ ﮔﺎز‬،‫ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ‬،‫ ﺧﻠﻴﻞ ﻗﺪﻳﻤﻲ‬.۶ .http://mgd.nigc.ir/MGD2/Default.aspx 7. Website: www.ketabeavval.ir 8. M.J. Hewett, H.L. Emslander, M.J. Koehler, Heating cost allocation in multi-family buildings: energy savings and implementation standards, ASHRAE Transactions 95 (1) (1989) 789–797. 9. M.A. Anderson, Energy cost allocation in multifamily buildings using comfort-based allocation devices, ASHRAE Transactions 99 (1) (1993) 899–906. 10. Y. Yao, S. Liu, Z. Lian, Key technologies on heating/cooling cost allocation in multifamily housing, Energy and Buildings 40 (2008) 689–696. 11. Draganinska, Tatiana. ‘Energy Efficiency In The Bulgarian Residential Sector’, Lund University Master’s program In International Environmental Science, 22 November 2004, Lund, Sweden. 12. The Danish Ecological Council, ‘Barriers and Recommendations for Development of Joint Implementation (JI) in End-use Energy Efficiency Projects in the Residential Sector’, Country Report, ROMANIA, ISBN: 87-89843-99-1



35



‫اﻧﺮژي و روشﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬



13. Ministry of Foreign Affairs of Denmark, Website: http://www.ambottawa.um.dk/NR/rdonlyres. 14. Csoknyai, István, ‘Methods of Heat Cost Allocation’, Periodica Polytechnica Ser. Mech. Eng., Vol. 44, No. 2, PP. 227–236 (2000) 15. Darvariu, Paul. ‘Method and Instrument For Heat Cost Allocation’, World Intellectual Property Organization, Pub. No.: WO/2003/060448. 16. Darvariu, Paul. ‘New Method and Instrument for Heat Metering and Billing’, Oiml Bulletin, Vol. XLV, No. 3, July 2004 17. Jönsson, Arne, ‘The Use of a Fixed Part and a Variable Part in Heat Cost Allocation after Heat Quantity in Swedish Multiple Unit Dwellings’, Proceedings of Clima 2007 WellBeing Indoors. 18. Formal Report 330/08, ‘China: Development of National Heat Pricing and Billing Policy’, March 2008, Energy Sector Management Assistance Program (ESMAP). 19. Website: https://www.buildingtechnologies.siemens.comFff 20. Website: http://qvedis.de/de/Home.html 21. Website: http://en.minol.de/index.html 22. Website: http://www.brunata.com 23. Website: http://www.aem.ro/site/index.htm



‫‪2‬‬ ‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ‬ ‫ﺑــﺎ ﻧﺼــﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠــﻲ‬ ‫اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬ ‫‪ 1-2‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫در ﻓﺼﻞ ﮔﺬﺷﺘﻪ در ﻣﻮرد روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺗﺴـﻬﻴﻢ ﺑﻬـﺎ ﺗﻮﺿـﻴﺤﺎﺗﻲ اراﺋـﻪ ﺷـﺪ‪ .‬در روش ﭘﺮداﺧـﺖ‬ ‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف ﻫﺮ واﺣﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺶ و ﺿﺒﻂ ﺗﻌﺪادي از اﻧﺪﻳﺲﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻪ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮاﺳﺎس آن ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑـﺎ ﻧﺼـﺐ دﺳـﺘﮕﺎه ﺗﻌﻴـﻴﻦ‬ ‫ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳـﻦ روش ﺑـﻪ روش ’درﺟـﻪ ﺣـﺮارت – روز‘ )‪(Degree-Day Method‬‬ ‫ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ‪ .‬روش ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ روﺷﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬ ‫ﻳﻚ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪ .‬از ﻣﺰاﻳﺎي اﻳﻦ روش ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﺗﻤﺎمﺷﺪه ﭘﺎﻳﻴﻦ‪ ،‬ﺳﺎده ﺑـﻮدن ﺗﺠﻬﻴـﺰات‬ ‫ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‪ ،‬ﻧﺼﺐ ﺳﺎده ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﺗﻮﺟﻴﻪ آﺳﺎن ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ اﺷﺎره ﻛﺮد‪ .‬ﻃﺮح ﺟﺪﻳﺪ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑـﺮاي ﺗﺴـﻬﻴﻢ‬ ‫ﺑﻬﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻣﺰاﻳﺎ‪ ،‬ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮي را ﺑﻪ ﻃﺮح ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ ﻛﻪ در اداﻣﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬



‫‪ 2-2‬ﻧﺤﻮه ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﻴﺴﺘﻢ‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ در ﻓﺼﻞ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺷﺮح داده ﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻚ روش ﺑﺮاي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز‬ ‫را ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ درواﻗﻊ ﺑﺨﺶ ﺛﺎﺑﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس زﻳﺮ ﺑﻨﺎ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﺷﻮد را ﺑﻪ دو ﻣﻨﻈﻮر اﺧﺘﺼﺎص ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪ .‬ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺑﺨﺶ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺮاي ﺳﻬﻢ ﻣﺼﺮف آب ﮔـﺮم ﻣﺼـﺮﻓﻲ و‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ وﺳﺎﻳﻞ ﮔﺎزﺳﻮز از ﻗﺒﻴﻞ اﺟﺎق ﮔﺎز اﺧﺘﺼﺎص داده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺼﻮرت ﻣﺠﺰا ﺑـﻴﻦ واﺣـﺪﻫﺎ ﺗﺴـﻬﻴﻢ‬



‫‪38‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ دﻳﮕﺮ ﺑﺨﺶ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﺧﺘﺼﺎص داده ﺷﺪه ﻛﻪ ﻋﻤـﻼً ﮔـﺮم ﺷـﺪن ﻳـﻚ‬ ‫واﺣﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺒﺐ ﮔﺮم ﺷﺪن واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺠﺎور آن ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف ﺑﺮاي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ را ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗـﻮان‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﺼﺮف اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻛﺮده و ﺑﻌﻨﻮان ﺑﺨﺶ ﻣﺘﻐﻴﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﻓﻴﺶ ﺻﺎدره اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ در ﻓﺼﻞ ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي آﺗـﻲ ﻣـﻲﺗـﻮان ﻧﺴـﺒﺖ‬ ‫ﻣﻴﺎن اﻳﻦ دو ﺑﺨﺶ را ﺗﻐﻴﻴﺮ داده و ﺑﺪﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪه را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ دﻟﺨﻮاه ﻫﺪاﻳﺖ ﻛـﺮد‪ .‬درﺻـﺪ‬ ‫ﺑﺨﺶ ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﺘﻐﻴﺮ در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺷﻴﻮهي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ اراﺋﻪ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻛﻪ درواﻗﻊ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻨﺪهي ﺑﺨﺶ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺳﻬﻢ ﻫـﺮ‬ ‫واﺣﺪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ ﻛﻪ در اداﻣﻪ ﺷﺮح داده ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ روﺷﻲ ﺑﺮاي ﺗﺴﻬﻴﻢ آب ﮔﺮم ﻣﺼﺮﻓﻲ واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز آن ﻧﻴﺰ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎ اﺳﺖ و درﺻﻮرت ﻟﺰوم ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار‬ ‫ﮔﻴﺮد‪ .‬درﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻳﺎ درﻧﻈﺮ ﮔـﺮﻓﺘﻦ ﺟﻨﺒـﻪي اﻗﺘﺼـﺎدي‪،‬‬ ‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي آب ﮔﺮم ﻣﺼﺮﻓﻲ اﻧﺠﺎم ﻧﺸﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﻫﻤﺎن ﺑﺨﺶ ﺛﺎﺑﺖ ﺳﻬﻢ ﻫﺮ واﺣﺪ دﻳﺪه‬ ‫ﺷﻮد‪.‬‬



‫‪ 1-2-2‬ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‬ ‫ﻳﻜﻲ از روشﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﻲﺗﻮان از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﻴـﺮي دﻣـﺎي‬ ‫داﺧﻠﻲ ﻫﺮ واﺣﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ درون ﻫﺮ واﺣﺪ‪ ،‬دﻣﺎي ﻣﺘﻮﺳﻂ واﺣﺪ اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي‬ ‫ﺷﺪه و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺗﻮﺳﻂ اﺧﺘﻼف اﻳﻦ دﻣﺎ ﺑﺎ ﻳﻚ دﻣﺎي ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد ]‪.[1‬‬ ‫در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮارد ﻓﻌﻠﻲ در دﻧﻴﺎ‪ ،‬ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻣﺼﺮف ﺳﻮﺧﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺗﺮﻣـﻮﻣﺘﺮ اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬اﻳـﻦ روش‬ ‫اﮔﺮﭼﻪ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ اﻣﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ رﻓﺘﺎر ﺣﺮارﺗﻲ ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ ﻛﺎﻣﻼً ﺑﻲﺗﻔـﺎوت اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ از دو ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻳﻚ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ درﺟﻪ ﺣـﺮارت رادﻳـﺎﺗﻮر و دﻳﮕـﺮي درﺟـﻪ‬ ‫ﺣﺮارت ﻫﻮاي اﺗﺎق را اﻧﺪازه ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﻣﻴﺰان ﺣﺮارت ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه را ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از دﻣﺎﻫـﺎي ﺛﺒـﺖ ﺷـﺪه‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ دو ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲآورﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻨﺼﻮرت ﺿﺮوري اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑـﺮاي ﺗﻤـﺎم رادﻳﺎﺗﻮرﻫـﺎ ﺗﺠﻬﻴـﺰات‬ ‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫اﺳﺎس ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‪ ،‬ﻧﺼﺐ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي درﺟﻪ ﺣـﺮارت ﺑـﺮ روي دﻳـﻮار‬ ‫ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺮﻛﺰي ﻫﺮ واﺣﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﺳﺖ‪ .‬دو اﻟﻤﺎن در ﻳﻚ راﺳﺘﺎ و در ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠـﻒ دﻳـﻮار ﻧﺼـﺐ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻟﻤﺎن اول در ارﺗﻔﺎع ﺣﺪود ‪ 15‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮي از زﻣﻴﻦ و اﻟﻤﺎن دوم ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺣﺪود ‪ 50‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘـﺮ‬ ‫از ﺳﻘﻒ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ ﺷﻮد ﻛﻪ در ﺗﻤﺎﻣﻲ واﺣﺪﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﺮاي آن اﻧﺠﺎم‬ ‫ﻣﻲﮔﻴﺮد‪:‬‬ ‫• دﻳﻮار اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺮﻛﺰي واﺣﺪ ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ اﻟﻤﺎنﻫﺎ ﺑﺼـﻮرت ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ روﺑـﺮوي‬ ‫درب ورودي واﺣﺪ و ﻳﺎ ﻳﻚ وﺳﻴﻠﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻣﻮﺿﻌﻲ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫• اﻟﻤﺎنﻫﺎ روي دﻳﻮاره ﺑﻴﺮوﻧﻲ واﺣﺪﻫﺎ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫‪39‬‬



‫• اﻟﻤﺎنﻫﺎ در ﻣﺴﻴﺮ رﻓﺖ و آﻣﺪ و ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫در روش ﻓﻌﻠﻲ ﻛﻪ در آن از دو اﻟﻤﺎن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎي ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺣـﺮارت داده‬ ‫ﺷﺪه ﺑﻪ واﺣﺪ روي اﻟﻤﺎن ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬارد ﭼﺮا ﻛﻪ ﺣﺮارت آزاد ﺷﺪه از ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﺮارﺗﻲ در اﺑﺘـﺪا‬ ‫ﺑﻪ ارﺗﻔﺎعﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺻﻌﻮد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ‪ ،‬اﻟﻤﺎن ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻫﻮاي ﺳﺮد ورودي از دربﻫﺎ و ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎ‪ ،‬درزﻫﺎ و ﻏﻴﺮه را ﻧﺸـﺎن ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫دﻫﺪ‪ .‬اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺼﻮرت ﺑﻲﺳﻴﻢ و ﻳﺎ ﺑﺎ ﺳﻴﻢ ﺑﻮده و ﻫﺮ ﻳﻚ دﻗﻴﻘﻪ درﺟـﻪ ﺣـﺮارت ﻣﺤـﻞ را‬ ‫ﺣﺲ ﻛﺮده ﻛﻪ از آﻧﺠﺎ ﻧﻴﺰ درﺟﻪ ﺣﺮارت در آن ﻣﺤﻞ و زﻣﺎن ﺑﻪ ﭘﺮدازﻧﺪه ﻣﺮﻛﺰي ﻓﺮﺳـﺘﺎده و ﺛﺒـﺖ ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬در ﺷﻜﻞ ‪ 1-2‬درﺟﻪ ﺣﺮارت دو اﻟﻤﺎن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺼـﻮرت ﭘﺮوﻓﻴﻠـﻲ ﺑـﺮاي‬ ‫ﻳﻚ واﺣﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮدار ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻟﻤﺎن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﭘﺎﻳﻴﻦ دﻳﻮار و ﻧﻤﻮدار ﺑﺎﻻﻳﻲ‬ ‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻟﻤﺎن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺎﻻي دﻳﻮار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-2‬درﺟﻪ ﺣﺮارت اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺼﻮرت ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺮﻛﺰي ﻳﻚ‬ ‫واﺣﺪ‬



‫در ﺷﻜﻞ ‪ 1-2‬ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﻛﻪ در واﺣﺪ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺗﺎ ‪ 4‬درﺟﻪ اﺧﺘﻼف ﺑﻴﻦ دو ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫اﻓﺖ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ درﺟﻪ ﺣﺮارت اﻟﻤﺎن ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ در ﺳﺎﻋﺖ ‪ 8/30‬ﺻﺒﺢ ﺣﺎﻛﻲ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از دربﻫﺎ ﺑﺎز‬ ‫ﺷﺪه و اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت اﻟﻤﺎن ﺑﺎﻻﻳﻲ در ﺳﺎﻋﺖ ‪ 6‬اﻟﻲ ‪ 8‬ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ ﻧﺸﺎن دﻫﻨـﺪهي اﻧﺠـﺎم ﭘﺨـﺖ و‬ ‫ﭘﺰ در واﺣﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺒﻞ از ﻧﻴﻤﻪ ﺷﺐ ﻧﻴﺰ ﻛﺎﻫﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺮ دو ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه رﻓـﺖ و آﻣـﺪ‬ ‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در اﻳﻦ ﺳﺎﻋﺖ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺳﺒﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در واﺣﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ درزﮔﻴﺮي وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﺣﺠﻢ‬ ‫ﻫﻮاي ﺟﺎﺑﺠﺎ ﺷﺪه در واﺣﺪ ﺑﺎﻻﺳﺖ‪ ،‬اﺧﺘﻼف دﻣﺎي اﻟﻤﺎنﻫﺎي ﺑﺎﻻ و ﭘـﺎﻳﻴﻦ دﻳـﻮار زﻳـﺎد ﺑﺎﺷـﺪ وﻟـﻲ در‬



‫‪40‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫واﺣﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ درب و ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎي آﻧﻬﺎ درزﮔﻴﺮي ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ دارﻧﺪ‪ ،‬اﺧﺘﻼف ﻛﻤﺘﺮي ﺑﻴﻦ دﻣﺎي اﻳﻦ دو اﻟﻤـﺎن‬ ‫دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 2-2‬درﺟﻪ ﺣﺮارت اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دو واﺣﺪ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﺳﻢ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در ﺷﻜﻞ )اﻟﻒ( اﺧﺘﻼف دو دﻣﺎ اﻧﺪك اﺳﺖ اﻣﺎ در ﺷـﻜﻞ )ب( اﺧـﺘﻼف‬ ‫اﻳﻦ دو دﻣﺎ زﻳﺎد اﺳﺖ‪.‬‬



‫)اﻟﻒ(‬



‫)ب(‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ 2-2‬درﺟﻪ ﺣﺮارت اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﺼﺐ ﺷﺪه در در دو واﺣﺪ ﻣﺨﺘﻠﻒ )ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻴﺰان درزﮔﻴﺮي‬ ‫واﺣﺪﻫﺎ(‬



‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺎز ﺷﺪن دربﻫﺎ و ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎ ﺑﺼﻮرت ﻛﺎﻫﺶ دﻣﺎ در اﻟﻤﺎن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﭘﺎﻳﻴﻦ دﻳﻮار ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫اﻳﻦ در ﺣﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻟﻤﺎن ﺑﺎﻻي دﻳﻮار ﻫﻤﭽﻨﺎن درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻧﺎﺷﻲ از ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ واﺣﺪ را ﻧﺸـﺎن ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫دﻫﺪ‪ .‬اﻓﺖ دﻣﺎي اﻟﻤﺎن ﭘﺎﻳﻴﻦ دﻳﻮار در ﻧﺰدﻳﻚ ﻇﻬﺮ در ﺷﻜﻞ ‪ 3-2‬ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﻧﻤﻮﻧـﻪاي از ﻛـﺎﻫﺶ درﺟـﻪ‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫‪41‬‬



‫ﺣﺮارت ﻣﺘﺄﺛﺮ از ﺑﺎز ﺷﺪن ﭘﻨﺠﺮه آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 3-2‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﺎزﺷﺪن درب و ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎ و روﺷﻦ ﺷﺪن ﺳﺎﻳﺮ وﺳﺎﻳﻞ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ درﺟﻪ‬ ‫ﺣﺮارت اﻟﻤﺎنﻫﺎي ﻧﺼﺐ ﺷﺪه‬



‫اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﻳﻞ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﻮﺿﻌﻲ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎي اﻟﻤﺎن ﺑﺎﻻي دﻳﻮار ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣﺜـﺎل در‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ 3-2‬ﻣﻲﺗﻮان ﺗﺄﺛﻴﺮ روﺷﻦ ﺷﺪن اﺟﺎق ﮔﺎز در ﻫﻨﮕﺎم ﻇﻬﺮ را ﺑﺮ اﻓﺰاﻳﺶ دﻣـﺎي اﻟﻤـﺎن ﺑـﺎﻻي دﻳـﻮار‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻜﻞ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻬﻮﻳﻪ در ﻫﻨﮕﺎم آﺷﭙﺰي‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎ ﻧﻴـﺰ‬ ‫ﺑﺎز ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه‪ ،‬در ﻫﺮ روز ‪ 1440‬داده دﻣﺎ ﺑﺮاي ﻫﺮ اﻟﻤﺎن اﻧﺪازهﮔﻴـﺮي ﻣﻮﺟـﻮد اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﻬﻢ واﺣﺪﻫﺎ از ﺣﺮارت داده ﺷﺪه ﺑﻪ ﻫﺮ واﺣﺪ‪ ،‬دﻣﺎي اﻟﻤﺎن ﺑﺎﻻي دﻳﻮار ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﻚ‬ ‫دﻣﺎي ﻣﺮﺟﻊ ﺳﻨﺠﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬دﻣﺎي ﻣﺮﺟﻊ در اﻳﻨﺠﺎ ‪ 15‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ ]‪[2‬‬ ‫ﭼﺮا ﻛﻪ در آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ ﺣﺘﻲ ﺑﺎ ﺧﺎﻣﻮش ﻛﺮدن ﺗﻤﺎﻣﻲ رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻳﻚ واﺣﺪ‪ ،‬درﺟـﻪ‬ ‫ﺣﺮارت از اﻳﻦ ﻛﻤﺘﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﻴﺮون ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي اﻳـﻦ ﻣـﻮرد اﻧﺘﺨـﺎب ﻣﻨﺎﺳـﺒﻲ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺧﺘﻼف دﻣﺎي ﺑﺎﻻي ﻫﺮ واﺣﺪ از دﻣﺎي ﻣﺮﺟﻊ و اﻧﺘﮕﺮالﮔﻴﺮي در ﻃﻲ روز‪ ،‬ﺑﺮاي ﻫﺮ‬ ‫واﺣﺪ در ﻫﺮ روز‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮي ﺑﺎ ﻧﺎم ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ ’درﺟـﻪ‬ ‫ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬ﻫﺮ واﺣﺪ در روز ﺑﺎ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ واﺣﺪﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان درﺻـﺪ‬ ‫ﺳﻬﻢ واﺣﺪﻫﺎ را ﺑﺮاﺳﺎس درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺎﻻي واﺣﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﭘـﺲ از ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ’درﺟـﻪ ﺣـﺮارت –‬ ‫روز‘ – ‪ 1‬ﺑﺮاي ﻛﻠﻴﻪ روزﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬ﻛﻞ ﻣﺎه ﺑﺮاي ﻫﺮ واﺣﺪ از ﻣﺠﻤﻮع ﻣﻘﺎدﻳﺮ‬ ‫روزاﻧﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻲﺗﻮان درﺻـﺪ ﺳـﻬﻢ واﺣـﺪﻫﺎ در ﻛـﻞ ﻣـﺎه را ﺑﺮاﺳـﺎس درﺟـﻪ‬ ‫ﺣﺮارت ﺑﺎﻻي واﺣﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻧﻴﺰ ذﻛﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻣﺤﺎﺳﻦ ﻃﺮح ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ﻟﺤـﺎظ ﻧﻤـﻮدن ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎي‬



‫‪42‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫ﺣﺮارﺗﻲ واﺣﺪ از ﻗﺒﻴﻞ درزﮔﻴﺮي و ﻳﺎ ﺑﺎز ﺷﺪن درب و ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎ در ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳـﻬﻢ‬ ‫واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﺳﺎﻳﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ‪ ،‬ﻛﻤﻴﺖ دﻳﮕﺮي ﺗﺤﺖ ﻋﻨـﻮان ’درﺟـﻪ ﺣـﺮارت – روز‘ – ‪2‬‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﺳﻬﻢ ﻫﺮ واﺣﺪ را در اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ’درﺟـﻪ ﺣـﺮارت –‬ ‫روز‘ – ‪ ،2‬اﺧﺘﻼف ﻣﻴﺎن دﻣﺎي اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ در ﻫﺮ دﻗﻴﻘﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد و اﻧﺘﮕﺮال‬ ‫اﻳﻦ اﺧﺘﻼف در ﻃﻲ روز‪ ،‬ﻣﻘﺪار ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 2‬آن واﺣﺪ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻜﺮار اﻳـﻦ ﻛـﺎر‬ ‫ﺑﺮاي ﺗﻤﺎم واﺣﺪﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان درﺻﺪ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 2‬ﻫﺮ واﺣﺪ را از ﻛﻞ ﻣﻘـﺪار ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﺷـﺪه‬ ‫ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در ﻫﺮ روز ﺑﺪﺳﺖ آورد‪ .‬ﭘﺲ از ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 2‬ﺑﺮاي ﻛﻠﻴﻪ روزﻫـﺎ‪،‬‬ ‫ﻣﻘﺪار ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 2‬ﻛﻞ ﻣﺎه ﺑﺮاي ﻫﺮ واﺣﺪ از ﻣﺠﻤﻮع ﻣﻘﺎدﻳﺮ روزاﻧﻪ ﺣﺴـﺎب ﻣـﻲﺷـﻮد و‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻲﺗﻮان درﺻﺪ ﺳﻬﻢ واﺣﺪﻫﺎ در ﻛﻞ ﻣـﺎه ﺑﺮاﺳـﺎس ﺳـﺎﻳﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎي ﺣﺮارﺗـﻲ واﺣـﺪ را‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﻬﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻛﻠﻲ واﺣﺪﻫﺎي ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬ﻛﻤﻴﺖ ’درﺟﻪ ﺣـﺮارت – روز‘ – ‪ 3‬ﻛـﻪ‬ ‫ﻣﺠﻤﻮع ﻣﻘﺎدﻳﺮ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬و ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 2‬اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻫﺮ واﺣﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در واﻗﻊ ﻛﻤﻴﺖ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 3‬ﺣﺎوي ﺳﻬﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﻫﺮ واﺣـﺪ ﺑﺮاﺳـﺎس درﺟـﻪ‬ ‫ﺣﺮارت ﺑﺎﻻي واﺣﺪ و ﻣﻴﺰان ﺳﺎﻳﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي آن اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ از ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ’درﺟـﻪ ﺣـﺮارت – روز‘ – ‪3‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻛﻠﻴﻪ روزﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 3‬ﻛﻞ ﻣﺎه ﺑﺮاي ﻫﺮ واﺣﺪ از ﻣﺠﻤـﻮع ﻣﻘـﺎدﻳﺮ روزاﻧـﻪ‬ ‫ﺣﺴﺎب ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻲﺗﻮان درﺻﺪ ﺳﻬﻢ واﺣﺪﻫﺎ در ﻛـﻞ ﻣـﺎه ﺑﺮاﺳـﺎس ﺳـﺎﻳﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎي‬ ‫ﺣﺮارﺗﻲ واﺣﺪ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 4-2‬ﺑﺼﻮرت ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﻬﻢ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ’درﺟـﻪ ﺣـﺮارت – روز‘ – ‪ 3‬را‬ ‫ﻣﻴﺎن واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻳﻚ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 4-2‬درﺻﺪ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 3‬واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در روز ﻧﻬﻢ ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎه‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫‪43‬‬



‫‪ 2-2-2‬ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف آب ﮔﺮم‬ ‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ روش ﻛﺎر ﺑﺮاي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف آب ﮔﺮم ﺷﺮح داده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﺳﺎس ﻛﺎر ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬـﺎي‬ ‫ﻣﺼﺮف آب ﮔﺮم‪ ،‬دﻣﺎي اﻟﻤﺎن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﻟﻮﻟﻪ آب ﮔﺮم ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ورودي ﺑﻪ ﻫﺮ واﺣـﺪ‬ ‫ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻧﻜﺘﻪاي ﻛﻪ وﺟﻮد دارد آن اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﺮﺧﻲ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻗـﺪﻳﻤﻲ ﻣﻮﺟـﻮد‪ ،‬ورودي‬ ‫آب ﮔﺮم ﻣﺼﺮﻓﻲ واﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﻧﻴﺴﺖ و ﺗﺴﻬﻴﻢ اﻳﻦ ﻣﺼﺮف ﻣﻤﻜـﻦ ﻧﻴﺴـﺖ و اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﺗﻨﻬـﺎ‬ ‫ﺧﺎص ﮔﺮوﻫﻲ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﻤـﭗ ﮔـﺮدش آب ﮔـﺮم روﺷـﻦ و ﺧـﺎﻣﻮش ﻣـﻲﺷـﻮد و‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ آب ﮔﺮم ورودي ﻣﻴﺴﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺼﻮرت ﮔﺰﻳﻨﻪاي اﻧﺘﺨـﺎﺑﻲ‬ ‫اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد و در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻫﺰﻳﻨﻪ آب ﮔﺮم ﻣﺼﺮﻓﻲ را ﻣﻲﺗﻮان در ﺑﺨﺶ ﺛﺎﺑﺖ و ﺑﺮاﺳﺎس زﻳﺮﺑﻨـﺎ‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 5-2‬ﺗﻐﻴﻴﺮات درﺟﻪ ﺣـﺮارت آب ﮔـﺮم ﻣﺼـﺮﻓﻲ ورودي ﺑـﻪ ﭼﻨـﺪ واﺣـﺪ‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻳﻚ روز رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬آﻧﭽﻪ در اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺘﻨﺎوب درﺟﻪ ﺣﺮارت‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬درﺟﻪ ﺣﺮارت آب در ورودي واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺎ دوره ﺗﻨﺎوب ﺣﺪود ﺳﻲ دﻗﻴﻘﻪ در ﺣﺎل ﻧﻮﺳﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ‬ ‫ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺘﺄﺛﺮ از رﻓﺘﺎر ﻣﻮﺗﻮرﺧﺎﻧﻪ و روﺷﻦ و ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪن ﭘﻤﭗﻫﺎ و ﻣﺸﻌﻞ اﺳـﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘـﻪ اﻳـﻦ دوره‬ ‫ﺗﻨﺎوب در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم اﺳﺘﻔﺎده از آب در واﺣﺪﻫﺎ ﻧﻈﻢ اﻳـﻦ ﺗﻐﻴﻴـﺮات از‬ ‫ﺑﻴﻦ ﻣﻲرود‪ .‬ﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ در اﻳﻨﺠﺎ از اﻳﻦ اﻳﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ واﺣﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻏﺎﻟﺐ ﺷﺪت‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮي دارد‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮ از آب ﮔﺮم اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدهاﻧﺪ و ﺑﺮﻋﻜﺲ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣـﻲﺗـﻮان از داده‪-‬‬ ‫ﻫﺎي درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﺮﻳﻊ ﻓﻮرﻳﻪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 6-2‬ﻧﻤﻮدار ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﺮﻳﻊ ﻓﻮرﻳﻪ‬ ‫درﺟﻪ ﺣﺮارت آب ﮔﺮم ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﻳﻚ واﺣﺪ رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻓﺮﻛـﺎﻧﺲ‬ ‫ﻏﺎﻟﺐ ﺣﺪود ‪ 0.03 1 / m in‬اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ در ﺗﻤﺎﻣﻲ واﺣﺪﻫﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷـﻮد‪ ،‬اﻣـﺎ ﺑﺴـﺘﻪ ﺑـﻪ ﻣﻴـﺰان‬ ‫ﻣﺼﺮف از آب ﮔﺮم‪ ،‬ﺷﺪت ﻗﻠﻪ در واﺣﺪﻫﺎ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬اﻛﻨﻮن ﻣﻲﺗﻮان ﺑـﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ ﻣﻴـﺰان ﻣﺼـﺮف در‬ ‫واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺮداﺧﺖ و ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺷﻜﻞ ‪ 7-2‬ﺑﻪ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف آب ﮔﺮم ﭘﺮداﺧﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 5-2‬درﺟﻪ ﺣﺮارت آب ﮔﺮم ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﭼﻨﺪ واﺣﺪ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬



‫‪44‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 6-2‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﺮﻳﻊ ﻓﻮرﻳﻪ دادهﻫﺎي درﺟﻪ ﺣﺮارت آب ﮔﺮم ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﻳﻚ واﺣﺪ‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 7-2‬درﺻﺪ ﺑﻠﻨﺪي ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻗﻠﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻏﺎﻟﺐ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﺮﻳﻊ ﻓﻮرﻳﻪ درﺟﻪ ﺣﺮارت آب ﮔﺮم‬ ‫ﻣﺼﺮﻓﻲ در واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻳﻚ ﻣﺎه‬



‫‪ 3-2‬وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺷﺎﺧﺺ ﻃﺮح‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺑﺨﺶ ﻗﺒﻞ ﻣﻲﺗﻮان وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺷﺎﺧﺺ زﻳـﺮ را ﺑـﺮاي ﻃـﺮح ﻣـﻮرد‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻛﻪ ﺟﺪﻳﺪ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ذﻛﺮ ﻛﺮد‪:‬‬ ‫•‬



‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﺮاﺳﺎس دﻣﺎي واﺣﺪ‬ ‫در ﻃﺮح ﺗﺴﻬﻴﻢﻛﻨﻨﺪه ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪﻫﺎ ﻣﻌﻴـﺎر اﺧﺘﺼـﺎص ﻫﺰﻳﻨـﻪ‬ ‫ﮔﺎز ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎ اﺳﺖ‪ ،‬از اﻳﻦ رو واﺣﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻤﺎس ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻴﺮون دارﻧﺪ ﻣﺠﺒـﻮر ﺑـﻪ‬ ‫دادن ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪.‬‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬ ‫•‬



‫‪45‬‬



‫ﺗﻌﺪاد ﻛﻢ ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬ ‫در ﻃﺮح ﺟﺪﻳﺪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻧﺼﺐ ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺴﻬﻴﻢﻛﻨﻨﺪه ﺑﺮاي ﻫﺮ رادﻳﺎﺗﻮر ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻃﺮح ﺑـﺎ‬ ‫ﻧﺼﺐ دو دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺴﻬﻴﻢﻛﻨﻨﺪه در ﻫﺮ واﺣﺪ ﻣـﻲﺗـﻮان ﺑـﻪ ﺗﺴـﻬﻴﻢ ﺑﻬـﺎي ﮔـﺎز ﻣﺼـﺮﻓﻲ ﻣﺠﺘﻤـﻊ‬ ‫ﭘﺮداﺧﺖ‪.‬‬



‫•‬



‫ﻋﺪم ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺟﺮﻳﺎن آب‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺸﺎﺑﻪ روش ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ و ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﺮارﺗـﻲ اﺳـﺖ و اﺟـﺮاي‬ ‫ﮔﺴﺘﺮده ﻃﺮح را ﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬



‫•‬



‫ﻟﺤﺎظ ﻛﺮدن ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺎز ﺷﺪن درب و ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎ‬ ‫در ﻃﺮح ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮﺧﻼف روش ﻣﺘﺪاول ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ ﻣﻲﺗـﻮان ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﺑﺎزﺷـﺪن درب و‬ ‫ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎ را دﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎ ﭼﻴﺪﻣﺎن ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ در واﺣﺪ ﻣﻤﻜـﻦ ﻣـﻲﺷـﻮد و ﻧﻴـﺎزي ﺑـﻪ‬ ‫ﻧﺼﺐ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﺑﺮاي ﻫﺮ درب ﻳﺎ ﭘﻨﺠﺮه ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬



‫•‬



‫ﻟﺤﺎظ ﻛﺮدن ﺗﺄﺛﻴﺮ روﺷﻦ ﺷﺪن وﺳﺎﻳﻞ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﺮﻛﺰي‬ ‫در ﻃﺮح ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬اﺛﺮ روﺷﻦ ﺷﺪن وﺳﺎﻳﻞ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﻏﻴﺮﻣﺮﻛﺰي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ‪ ،‬ﺑﺨﺎري ﮔـﺎزي و ﻳـﺎ‬ ‫اﺟﺎق ﮔﺎز ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫•‬



‫ﻟﺤﺎظ ﻛﺮدن ﻣﺼﺮف آب ﮔﺮم‬ ‫در ﻃﺮح ﺟﺪﻳﺪ در ﺻﻮرت ﺗﻤﺎﻳﻞ‪ ،‬اﻣﻜﺎن ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻫﺰﻳﻨﻪي ﻣﺼﺮف آب ﮔﺮم ﻫﺮ واﺣﺪ ﻧﻴـﺰ ﻣﻤﻜـﻦ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎر ﻧﻴﺰ ﺑﺮاﺳﺎس دﻣﺎي آب ﮔﺮم ورودي ﺑﻪ ﻫﺮ واﺣﺪ ﺻـﻮرت ﻣـﻲﮔﻴـﺮد و ﻧﻴـﺎزي ﺑـﻪ‬ ‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﺑﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬



‫•‬



‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ارﺗﺒﺎط ﺑﻲﺳﻴﻢ‬ ‫در ﻃﺮح ﺟﺪﻳﺪ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن دورهاي دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻧﺼﺐ ﺷﺪه در واﺣـﺪﻫﺎ ﻧﻴﺴـﺖ و اﻧﺘﻘـﺎل‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺼﻮرت ﺑﻲﺳﻴﻢ ﺑﻪ واﺣﺪ ﻣﺮﻛﺰي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬



‫‪ 4-2‬اﺟﺰاي ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه ﺳﻴﺴﺘﻢ‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﺴﻬﻴﻢﻛﻨﻨﺪه ﺑﻬﺎي ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﺑﺨﺶ اﺻﻠﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻟﻤﺎن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺘﻘﺎل و‬ ‫ﭘﺮدازﻧﺪه ﻣﺮﻛﺰي‪.‬‬



‫‪ 1-4-2‬اﻟﻤﺎن اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي‬ ‫اﻟﻤﺎن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﺟﻌﺒﻪ ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺣﺎوي ﻳﻚ ﺳﻨﺴﻮر دﻣـﺎ و ﺗﺠﻬﻴـﺰات ﻻزم ﺑـﺮاي‬ ‫ارﺳﺎل اﻃﻼﻋﺎت دﻣﺎ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه درﺟﻪ ﺣﺮارت را در ﻫﺮ دﻗﻴﻘﻪ ﺛﺒﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و ﺳـﭙﺲ اﻃﻼﻋـﺎت‬ ‫دﻣﺎي ﺛﺒﺖ ﺷﺪه را ﺑﻪ ﭘﺮدازﻧﺪه ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬درﺷﻜﻞ ‪ 8-2‬ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻟﻤﺎن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﻤـﺎﻳﺶ‬ ‫داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫‪46‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 8-2‬ﺷﻜﻞ ﻳﻚ اﻟﻤﺎن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎ‪ ،‬از ﺳﻨﺴﻮر دﻣﺎي ‪ D S 18B 20‬ﺳـﺎﺧﺖ ﺷـﺮﻛﺖ ‪ DALLAS Semiconductor‬اﺳـﺘﻔﺎده‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻓﻨﻲ اﻟﻤﺎن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺮح داده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪) 9-2‬اﻟﻒ( درون‬ ‫ﻳﻜﻲ از اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴـﺮي ﺑـﻪ دو دﺳـﺘﻪ ﺗﻘﺴـﻴﻢ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪،‬‬ ‫اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻣﺼـﺮف آب ﮔـﺮم‪ .‬ﺳﻨﺴـﻮر‬ ‫دﻣﺎي اﻟﻤﺎنﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ از ﺑﺎﻻي ﺟﻌﺒﻪ ﺑﻴﺮون آﻣﺪه و درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫـﻮا را اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪) 9-2‬ب( دو ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﺑﻲﺳﻴﻢ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺮ روي دﻳﻮار ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫)اﻟﻒ(‬



‫)ب(‬



‫ﺷﻜﻞ ‪) 9-2‬اﻟﻒ( داﺧﻞ ﺟﻌﺒﻪ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎي ﺑﻲ ﺳﻴﻢ‪) ،‬ب( ﻧﻤﺎﻳﻲ از دو ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﺑﻲ ﺳﻴﻢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫در ﻫﺮ واﺣﺪ‬



‫ﺳﻨﺴﻮر دﻣﺎ در اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻣﺼﺮف آب ﮔﺮم در اﻧﺘﻬﺎي ﻳﻚ ﺳﻴﻢ ﺣﺪوداً ﻧﻴﻢﻣﺘﺮي ﻗـﺮار‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ از ﺟﻌﺒﻪ اﻟﻤﺎن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﻴﺮون آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻟﻮﻟـﻪ آب ﮔـﺮم ﻣﺼـﺮﻓﻲ ﭘـﻴﺶ از‬ ‫ورود ﺑﻪ واﺣﺪ ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارت اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه از اﻳﻦ روش‬ ‫دﻣﺎي ﺣﻘﻴﻘﻲ آب را اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد اﻣﺎ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﺷﺮح داده ﺷـﺪ‪ ،‬روش اﺗﺨـﺎذ ﺷـﺪه ﺑـﺮاي‬ ‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻣﺼﺮف آب ﮔﺮم ﺑﮕﻮﻧﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ از درﺟﻪ ﺣﺮارت واﻗﻌﻲ آب ورودي و ﺷﻴﻮهي ﻧﺼﺐ‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫‪47‬‬



‫ﺳﻨﺴﻮر در واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ‪.‬‬



‫‪ 2-4-2‬ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ ،‬اﻟﻤﺎن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي در ﻫﺮ دﻗﻴﻘﻪ اﻃﻼﻋﺎت درﺟﻪ ﺣﺮارت را ﺛﺒﺖ ﻣﻲ‪-‬‬ ‫ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ اﻃﻼﻋﺎت از ﻃﺮﻳﻖ ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻲﺳﻴﻢ ﺑﻪ ﭘﺮدازﻧﺪه ﻣﺮﻛـﺰي اﻧﺘﻘـﺎل داده ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬اﺳـﺘﻔﺎده از‬ ‫ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺎ ﺳﻴﻢ ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬آﻧﭽﻪ در اﺟﺮاي ﭘﺮوژهي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑـﻪ آن‬ ‫ﻧﻴﺎز دارﻳﻢ‪ ،‬ﭘﺮوﺗﻜﻠﻲ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺗﻮﭘﻮﻟﻮژي درﺧﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻣﺴﻴﺮﻳﺎﺑﻲ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﻣﺴﻴﺮﻳﺎب زﻳﺎد‪ ،‬ﺳﺎده‪ ،‬ﻛـﻢ‬ ‫ﺣﺠﻢ و ارزان اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺑﺮاي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﻄﻮر ﻛﺎﻣـﻞ در‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬



‫‪ 3-4-2‬ﭘﺮدازﻧﺪه ﻣﺮﻛﺰي‬ ‫ﭘﺮدازﻧﺪه ﻣﺮﻛﺰي در واﻗﻊ ﻳﻚ ﭘﺮﺳﺴﻮر اﺳﺖ ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت دﻣﺎ را از اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي درﻳﺎﻓﺖ ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﻛﻨﺪ و ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬در ﺑﺨﺶﻫﺎي آﻳﻨﺪه ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺮدازﻧﺪه ﻣﺮﻛﺰي اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ ،‬ﺷﺮح داده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬



‫‪ 5-2‬اﺟﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎن ﻫﺎي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي‬ ‫ﻫﺪف از اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬اﺟﺮاي ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪي ﻋﻤﻠﻲ از روش ﺗﺴﻬﻴﻢ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي اﺳﺖ‪ .‬در اﺑﺘﺪا آزﻣﺎﻳﺸﺎت اوﻟﻴﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﻫﺪف اﻣﻜﺎنﺳﻨﺠﻲ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن و ﺟﻮاﻧﺐ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺟﺮاي ﻃﺮح ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻗﺮار‬ ‫ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺳﭙﺲ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ در دو ﻣﺎه ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ ‪ 88‬ﺑﺮاي واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬



‫‪ 1-5-2‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﻧﺼﺐ و راهاﻧﺪازي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺑﺮ روي ﻳﻚ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻳﺎزده واﺣﺪ اﻧﺠـﺎم ﮔﺮﻓـﺖ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻠﻲ ﮔﺎز اﺳﺖ و در ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺪان ﺗﺨﺘﻲ‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺷﻬﻴﺪ اداﻳﻲ‪،‬‬ ‫ﭘﻼك ‪ 7‬واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﺎي ﺧﺎرﺟﻲ اﻳﻦ ﻣﺠﺘﻤﻊ در ﺷﻜﻞ ‪ 10-2‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬ﻣﺠﺘﻤـﻊ ﻣـﺬﻛﻮر‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺑﻮده و ﺷﺶ ﻃﺒﻘﻪ و ﻳﺎزده واﺣﺪ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ دارد ﻛﻪ زﻳﺮﺑﻨﺎي واﺣﺪﻫﺎ ﺣﺪود ‪ 110‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫در ﺿﻠﻊ ﺷﺮﻗﻲ ﻣﺠﺘﻤﻊ‪ ،‬ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ‪ 3‬ﻃﺒﻘﻪ و در ﺿﻠﻊ ﻏﺮﺑﻲ آن ﻳﻚ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ‪ 4‬ﻃﺒﻘـﻪ وﺟـﻮد دارد‪.‬‬ ‫راهﭘﻠﻪ ﺗﻤﺎﻣﺎً داراي ﭘﻨﺠﺮه ﺷﻴﺸﻪاي رو ﺑﻪ ﺟﻨﻮب اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن از ﻃﺮﻳﻖ آب ﮔﺮم ﺑﻮده و واﺣﺪﻫﺎ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺷﻮﻓﺎژ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺷﻮﻓﺎژ در‬ ‫ﺗﻤﺎﻣﻲ واﺣﺪﻫﺎ ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ ﻧﻴﺰ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻤﻼً ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻃﺮاﺣﻲ داﺧﻠـﻲ ﻫﻤـﻪ‬



‫‪48‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫واﺣﺪﻫﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻳﻜﺴﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺎﻧﺎل آﺳﺎﻧﺴﻮر در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ واﺣﺪﻫﺎي ﺷﺮﻗﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﻤـﻴﻦ‬ ‫دﻟﻴﻞ اﻳﻦ واﺣﺪﻫﺎ ﻛﻤﻲ ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬واﺣﺪﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ دو اﺗﺎق ﺧﻮاب ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻳﻚ ﻧـﻮرﮔﻴﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻮاي آزاد راه دارﻧﺪ‪ .‬ﺿﻠﻊ ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻧﻮرﮔﻴﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺎﻳﻠﻮن ﻣﺴﺪود ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﻴﺰان اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت در‬ ‫زﻣﺴﺘﺎن ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻧﻮرﮔﻴﺮ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ در ﻓﻀﺎي ﺑﻴﻦ آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ و ﻫﺎل ﻣﺮﻛـﺰي و ﻳﻜـﻲ از اﺗـﺎقﻫـﺎي‬ ‫ﺧﻮاب ﻗﺮار دارد‪ .‬ﻫﺮ ﻳﻚ از اﺗﺎقﻫﺎ ﺑﻪ ﻳﻚ رادﻳﺎﺗﻮر ﻣﺠﻬﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬راﻫﺮوي ﺟﻠﻮي اﺗﺎقﻫﺎ ﻛﻪ دربﻫـﺎي‬ ‫دﺳﺘﺸﻮﻳﻲ و ﺣﻤﺎم ﺑﻪ آن ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﻳﻚ رادﻳﺎﺗﻮر دارد‪ .‬ﺣﻤﺎم ﻧﻴﺰ ﻣﺠﻬـﺰ ﺑـﻪ ﻳـﻚ رادﻳـﺎﺗﻮر اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ 11-2‬ﻧﻤﺎﻳﻲ از راﻫﺮو و دو اﺗﺎق را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 10-2‬ﻧﻤﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲاي ﻛﻪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺮ روي آن اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫‪49‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 11-2‬راﻫﺮوﻳﻲ ﻛﻪ درب دو اﺗﺎق ﺧﻮاب و دﺳﺘﺸﻮﻳﻲ و ﺣﻤﺎم ﺑﻪ آن ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬



‫ﻫﺎل واﺣﺪ از دو ﺑﺨﺶ ﺷﻤﺎﻟﻲ و ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 12-2‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫ﺳﻤﺖ ﻏﺮب ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﻲ از ﻃﺮﻳﻖ دو ﭘﻨﺠﺮه ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻴﺮون راه دارد و ﺳﻤﺖ ﺷﺮق آن از ﻃﺮﻳـﻖ ﻳـﻚ‬ ‫درب ﺑﻪ ﺗﺮاس ﻣﺘﺼﻞ اﺳﺖ‪ .‬در ﻫﺎل ﺟﻨﻮﺑﻲ در زﻳﺮ ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎي ﺳﻤﺖ ﻏﺮب و ﺟﻠﻮي ﺗﺮاس دو رادﻳـﺎﺗﻮر‬ ‫ﻗﺮار دارد‪ .‬در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺮﻛﺰي ﻫﺎل‪ ،‬ﺑﺮ روي دﻳﻮار ﺷﺮﻗﻲ ﻧﻴﺰ ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ ﮔﺎزﺳﻮز وﺟﻮد دارد‪.‬‬



‫)اﻟﻒ(‬



‫)ب(‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 12-2‬ﻧﻤﺎي ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﺎل‪ .‬اﻟﻒ( ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ‪ ،‬ب( ﻫﺎل ﺟﻨﻮﺑﻲ‪.‬‬



‫ورودي واﺣﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﻫﺎل ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻧﻴﺰ ﻳﻚ رادﻳﺎﺗﻮر ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪ .‬آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺑﺎز اﺳﺖ‪ ،‬از ﻃﺮﻳﻖ ﻳﻚ درب ﺑﻪ ﻧﻮرﮔﻴﺮ ﻧﻴﺰ راه دارد )ﺷﻜﻞ ‪.(13-2‬‬



‫‪50‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 13-2‬آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ واﺣﺪﻫﺎ‪.‬‬



‫در راﻫﺮوي واﺣﺪﻫﺎ درﻳﭽﻪاي وﺟﻮد دارد ﻛﻪ اﻣﻜﺎن دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي اﻧﺘﻘـﺎل آب رﻓـﺖ و ﺑﺮﮔﺸـﺖ‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭼﺮﺧﺸﻲ رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ و آب ﮔﺮم ﻣﺼـﺮﻓﻲ را ﺑﻮﺟـﻮد ﻣـﻲآورد )ﺷـﻜﻞ ‪ .(14-2‬اﮔﺮﭼـﻪ در زﻣـﺎن‬ ‫ﺳﺎﺧﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ورودي ﺑﺮاي ﻣﺠﺰا ﻧﻤﻮدن ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي واﺣﺪ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺠﺘﻤـﻊ در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬ ‫ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ اﻣﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻓﻌﻠﻲ اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻫﺎ در ﺳﻴﻤﺎن ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﮔﺮدان آﻧﻬﺎ ﺟﺪا ﺷﺪه و ﻋﻤﻼً ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬



‫)اﻟﻒ(‬



‫)ب(‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 14-2‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل آب ﺑﻪ واﺣﺪ‪ .‬اﻟﻒ( درﻳﭽﻪ ﻣﻮﺟﻮد در راﻫﺮو‪ ،‬ب( ﻧﻤﺎﻳﻲ از ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل‬ ‫آب‪.‬‬



‫واﺣﺪ ﻳﻚ اﻳﻦ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻛﻪ در ﻃﺒﻘﻪي ﻫﻤﻜﻒ ﺷﺮﻗﻲ واﻗﻊ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﻄﻮر ﻣﺸﺘﺮك در اﺧﺘﻴﺎر اﻳﻦ‬ ‫ﭘﺮوژه و ﺳﺎزﻣﺎن ﺻﺪا و ﺳﻴﻤﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺗﻤﺎﻣﺎً در واﺣﺪ ﻳﻚ اﻧﺠﺎم‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫‪51‬‬



‫ﺷﺪﻧﺪ و ﺳﭙﺲ وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي روي ﺑﻘﻴﻪ واﺣﺪﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻧﺼﺐ ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ ﺗﺎ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺑﻬﻤﻦ و اﺳـﻔﻨﺪ‬ ‫دادهﻫﺎي ﺗﻤﺎﻣﻲ واﺣﺪﻫﺎ را در ﺧﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬



‫‪ 2-5-2‬رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻳﻚ ﮔﺎز رﺳﺎﻧﻲ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻳﻚ ﮔﺎزرﺳـﺎﻧﻲ دو ﻣﻨﻄﻘـﻪ ‪ 6‬و ‪7‬‬ ‫ﺷﻬﺮداري را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻣﺮﻛﺰ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪ 15-2‬ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف ﺑﺨـﺶﻫـﺎي‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺳﺎل ‪ 1387‬ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ درآﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺪود ‪ 70‬درﺻﺪ ﻣﺼﺮف اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ در ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻮرد‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﺧﺎﻧﮕﻲ اﺧﺘﺼﺎص دارد‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 15-2‬ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف ﻫﺮ ﻧﻮع از ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن در ﻣﺎه دي ﺳﺎل ‪ 1387‬در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻳﻚ‬ ‫ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ‬



‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ در ﺳﺎلﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭘﺮداﺧﺘـﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬در ﺷـﻜﻞ ‪16-2‬‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي ﻛﻨﺘﻮر ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﻣﺎهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 87 ،86‬و ‪ 88‬رﺳﻢ ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻧﻤﻮدار ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف اﻳﻦ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺼﺮف ﻣﻨﻄﻘﻪ در ﺑﺨﺶ ﺧﺎﻧﮕﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ در ﺷﻜﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي ﻛﻨﺘﻮر اﻳﻦ ﻣﺠﺘﻤﻊ در ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 6‬اﻟﻲ ‪ 7‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺨﺎﻃﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از دﻻﻳﻞ زﻳﺎد ﺑﻮدن ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي ﻛﻨﺘﻮر اﻳﻦ ﻣﺠﺘﻤﻊ در ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ ﺑـﺎ ﻣﻘـﺪار‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﻨﻄﻘﻪ‪ ،‬ﺗﻔﺎوت در ﺗﻌﺪاد واﺣﺪﻫﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻧﻤﻮدار ﻟﺤﺎظ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫در ﺷﻜﻞ ‪ 17-2‬ﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي واﺣﺪ‪ ،‬در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻳﻚ ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ در ﻣـﺎه دي ﺳـﺎل ‪ 87‬رﺳـﻢ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﺗﻮان ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ را ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ از اﻳـﻦ‬ ‫ﺷﻜﻞ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي واﺣﺪ در اﻳﻦ ﻣﺠﺘﻤﻊ از ﻣﻘﺪار ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬



‫‪52‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 16-2‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي ﻛﻨﺘﻮر در ﺑﺨﺶ ﺧﺎﻧﮕﻲ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺳﺎل ‪ 87‬در‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 17-2‬ﻣﺼﺮف ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ازاي واﺣﺪ در ﺑﺨﺶ ﺧﺎﻧﮕﻲ در ﻣﺎه‬ ‫دي در ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 1‬ﮔﺎزرﺳﺎﻧﻲ در ﺳﺎل ‪ 87‬در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ دﻳﮕﺮ ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻦ ﺧﺎﻧﮕﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ‬



‫در ﺷﻜﻞ ‪ 18-2‬ﻧﺴﺒﺖ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺼﺮف ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮاي دو ﺳﺎل ‪ 86‬و ‪ 87‬رﺳﻢ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺳﻂ اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺣﺪود ‪ 17‬درﺻﺪ اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﺮاي‬ ‫ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﺑﺮاي آب ﮔﺮم و ﭘﺨﺖ و ﭘﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﺳﻴﺴـﺘﻢﻫـﺎي‬ ‫ﺣﺮارﺗﻲ در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺧﺎﻣﻮش ﺑﻮده و ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي دو ﻣﻮرد ﻓﻮق ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻓـﺮض ﺷـﻮد ﻛـﻪ‬ ‫ﻣﺼﺮف ﻻزم ﺑﺮاي ﭘﺨﺖ و ﭘﺰ و آب ﮔﺮم در ﺗﻤﺎم ﻓﺼﻮل ﺳﺎل ﻳﻜﺴﺎن اﺳﺖ‪ ،‬در اﻳﻨﺼـﻮرت ﻣـﻲﺗـﻮان دو‬ ‫ﻣﺼﺮف ﻓﻮق را از ﻣﺼﺮف ﻛﻞ ﻛﻢ ﻛﺮد‪.‬‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫‪53‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 18-2‬درﺻﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﻛﻨﺘﻮر در ﺳﺎل ﻫﺎي ‪ 86‬و ‪ 87‬ﺑﺮاي‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬



‫ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ ﻣﻘﺪار زﻳﺎدي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻧﻔﺮات ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده دارد و ﻃﺒﻴﻌﺘـﺎً ﺑـﺎ‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد آﻧﻬﺎ ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف ﻧﻴﺰ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ وﻟﻲ ﻣﻄﻤﺌﻨﺎً ﻧﺤﻮه اﻓﺰاﻳﺶ آن ﺧﻄﻲ ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﻤﻜـﻦ‬ ‫اﺳﺖ در ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻴﺰان آﮔـﺎﻫﻲ‬ ‫و ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺼﻴﻼت اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮاده‪ ،‬ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬اﻣﻜﺎﻧﺎت ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎر واﺣـﺪ‬ ‫ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ و ﺑﺴﻴﺎري از ﻋﻮاﻣﻠﻲ دﻳﮕﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫در ﺷﻜﻞ ‪ 19-2‬ﺗﻌﺪاد اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮار ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 19-2‬ﺗﻌﺪاد اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ‬



‫در ﺷﻜﻞ ‪ 20-2‬ﻣﻴﺰان ﺗﺤﺼﻴﻼت ﺷﺨﺺ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫‪54‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 20-2‬ﻣﻴﺰان ﺗﺤﺼﻴﻼت ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮاده‬



‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ دو ﻧﻤﻮدار ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ اﻳـﻦ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﺴـﺒﺘﺎً از ﺳـﻄﺢ ﺗﺤﺼـﻴﻼت ﺑـﺎﻻﻳﻲ‬ ‫ﺑﺮﺧﻮردار ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻴﺰان اﻓﺮاد ﺧﺎﻧﻮاده آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪ 4‬ﻧﻔﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﻛﻪ در آﮔﺎﻫﻲ از ﻧﺤﻮه ﻣﺼﺮف ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ اﻳـﻦ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑـﻪ ﻣـﺎ ﻛﻤـﻚ ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ در‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ اﻟﻒ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫‪ 3-5-2‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﺎي اوﻟﻴﻪ‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺗﻮﺳﻂ ‪ 5‬ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﻴﻢ ﺑﻪ راﻳﺎﻧﻪ ﻛﻪ در ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ واﺣﺪ ﻳﻚ واﻗﻊ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ و اﻳﻦ اﻣﻜﺎن را دارﻧﺪ ﻛﻪ درﺟﻪ ﺣﺮارت را در ﻣﻮﻗﻌﻴـﺖﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ اﻧـﺪازه‪-‬‬ ‫ﮔﻴﺮي ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪ 21-2‬ﻧﻤﺎﻳﻲ از ﭼﻬﺎر ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺣﺴـﮕﺮ ﻳﻜـﻲ از اﻳـﻦ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫـﺎ در‬ ‫ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﺮ روي دﻳﻮار ﻧﺼﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ و درﺟﻪ ﺣﺮارت را اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳـﻴﻢﻫـﺎي‬ ‫ﻃﻮﻳﻞ اﻳﻦ اﻣﻜﺎن را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﺳﺎزد ﻛﻪ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ در ﻓﻮاﺻﻞ ﻃﻮﻻﻧﻲ از راﻳﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﺑﺮرﺳـﻲ درﺟـﻪ‬ ‫ﺣﺮارت اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬ﻗﺎﺑـﻞ ذﻛـﺮ اﺳـﺖ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫـﺎ ﭘـﻴﺶ از آﻏـﺎز آزﻣـﺎﻳﺶ ﺗﻮﺳـﻂ ﻳـﻚ‬ ‫دﺳﺘﮕﺎه ‪ PT100‬ﻛﺎﻟﻴﺒﺮه ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 21-2‬ﻧﻤﺎﻳﻲ از ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫‪55‬‬



‫ﻟﻴﺴﺖ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اوﻟﻴﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در واﺣﺪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫• ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻳﻜﺴﺎن ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ‬ ‫• ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺤﻮه ﺗﻐﻴﻴﺮات درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ رادﻳﺎﺗﻮرﻫـﺎ و ﺣـﺪاﻗﻞ‬ ‫اﺗﻼف‬ ‫• ﺑﺮرﺳﻲ زﻣﺎن ﻛﺎﻫﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ در ﺣﺎﻟـﺖ ﺣـﺪاﻗﻞ اﺗـﻼف‪ ،‬از ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ﺑـﻪ ﺣـﺪاﻗﻞ‬ ‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‬ ‫• ﺑﺮرﺳﻲ زﻣﺎن اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣـﺪاﻗﻞ اﺗـﻼف‪ ،‬از ﺣـﺪاﻗﻞ ﺑـﻪ ﺣـﺪاﻛﺜﺮ‬ ‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‬ ‫• ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺣﺪاﻗﻞ اﺗﻼف‬ ‫• ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ رادﻳﺎﺗﻮرﻫـﺎ و ﺑـﺎزﺑﻮدن‬ ‫درب ﺗﺮاس‬ ‫• ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ رادﻳﺎﺗﻮرﻫـﺎ و ﺑـﺎزﺑﻮدن‬ ‫ﭘﻨﺠﺮه ﻫﺎل‬ ‫• ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ رادﻳﺎﺗﻮرﻫـﺎ و ﺑـﺎزﺑﻮدن‬ ‫درﻳﭽﻪ ﻛﻮﻟﺮ‬ ‫• ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ رادﻳﺎﺗﻮرﻫـﺎ و ﺑـﺎزﺑﻮدن‬ ‫درﻳﭽﻪ ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ‬ ‫• ﺑﺮرﺳﻲ درﺟﻪ ﺣﺮارت رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ‬ ‫• ﺑﺮرﺳﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻣﺘﻔﺎوت در دو واﺣﺪ ﻣﺠﺰا‬ ‫اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ رﻓﺘﺎر ﺣﺮارﺗﻲ واﺣﺪ و روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﻄﻮر دﻗﻴـﻖ دﺳـﺘﻪ‪-‬‬ ‫ﺑﻨﺪي و ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در اداﻣﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎت آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﻓﻮق‪ ،‬اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ 1-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ‬ ‫در ﻃﻲ اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﭘﻨﺞ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ در ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻳﻜﺴﺎن و در ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و ﺑﻪ ﺛﺒـﺖ درﺟـﻪ‬ ‫ﺣﺮارت ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺛﺒﺖ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻳﻚ ﺛﺎﻧﻴﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در ﺷﻜﻞ ‪ 22-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن ﺑﺮاي ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﻮر ﻋﻤـﻮدي‬ ‫درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﻮر اﻓﻘﻲ ﻧﻴﺰ زﻣﺎن ﻃﻲ ﺷﺪه از آﻏﺎز آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮﺣﺴﺐ دﻗﻴﻘﻪ‬ ‫را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر رﺳﻢ اﻳﻦ ﻧﻤﻮدار از درﺟﻪ ﺣﺮارتﻫﺎي ﺛﺒﺖ ﺷﺪه در ﻫﺮ دﻗﻴﻘﻪ ﻣﺘﻮﺳـﻂﮔﻴـﺮي‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫‪56‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 22-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ‬



‫در ﺟﺪول ‪ 1-2‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺘﻮﺳﻂ‪ ،‬اﺧﺘﻼف ﻣﺘﻮﺳﻂ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻫـﺮ ﺗﺮﻣـﻮﻣﺘﺮ از ﻣﻘـﺪار‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ‪ ،‬درﺻﺪ اﺧﺘﻼف از ﻣﻘﺪار ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ و ﺣﺪاﻗﻞ درﺟـﻪ ﺣـﺮارت‬ ‫ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺮﻳﻚ از ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺣـﺪاﻛﺜﺮ اﺧـﺘﻼف‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ درﺟﻪ ﺣﺮارت از ﻣﻘﺪار ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﭼﻬﺎرم ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻘـﺪار آن ‪ 0 .9 7%‬اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻗﻀﺎوت ﺑﺮ روي اﺧﺘﻼف درﺟﻪ ﺣﺮارتﻫﺎي ﺑﻴﺶ از ﺣﺪود ‪ 0.25‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬ ‫ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ 1-2‬ﻣﺘﻮﺳﻂ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ‬



‫ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ درﺟﻪ ﺣﺮارت‬ ‫اﺧﺘﻼف از ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ‬ ‫درﺻﺪ اﺧﺘﻼف از ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺛﺒﺖ ﺷﺪه‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺛﺒﺖ ﺷﺪه‬



‫‪1‬‬



‫‪2‬‬



‫‪3‬‬



‫‪4‬‬



‫‪5‬‬



‫‪24.31‬‬



‫‪24 / 37‬‬



‫‪24 / 41‬‬



‫‪24 / 66‬‬



‫‪24 / 38‬‬



‫‪0 / 12‬‬



‫‪0 / 06‬‬



‫‪0 / 02‬‬



‫‪0 / 24‬‬



‫‪0 / 04‬‬



‫‪0 / 47 %‬‬



‫‪0 / 23 %‬‬



‫‪0 / 08 %‬‬



‫‪0 / 97 %‬‬



‫‪0 / 18 %‬‬



‫‪25 / 13‬‬



‫‪25 / 25‬‬



‫‪25 / 19‬‬



‫‪25 / 28‬‬



‫‪25 / 31‬‬



‫‪23 / 06‬‬



‫‪22 / 93‬‬



‫‪23 / 32‬‬



‫‪23 / 29‬‬



‫‪22 / 87‬‬



‫اﻫﻤﻴﺖ دﻗﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ در ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻄﺒﻮع و در اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪي ﺧﺎص از ﭼﻨﺪ ﺟﻬﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬اوﻻً در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮارد‪ ،‬اﺧﺘﻼف دﻣﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻛﻤﺘـﺮ از ‪ 5‬درﺟـﻪ ﺳـﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد اﺳـﺖ‪ .‬ﻣـﺜﻼً در ﻳـﻚ‬ ‫ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲرود اﺧﺘﻼف دﻣﺎي واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻴﻦ ‪ 19‬درﺟﻪ ﺳـﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد و ‪ 30‬درﺟـﻪ‬ ‫ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳـﻚ درﺟـﻪ ﺧﻄـﺎي ﺗﺮﻣـﻮﻣﺘﺮ در اﺧـﺘﻼف درﺟـﻪ ﺣـﺮارت ‪ 5‬درﺟـﻪ‪ 2 0 % ،‬ﺧﻄـﺎ در‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت وارد ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬



‫‪57‬‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫اﺧﺘﻼف درﺟﻪ ﺣﺮارت در ﻫﺮ واﺣﺪ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ و در ارﺗﻔﺎعﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻴﻦ ‪ 3‬اﻟـﻲ ‪ 4‬درﺟـﻪ ﺳـﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد‬ ‫ﻛﺎﻣﻼً ﻋﺎدي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺣﺘﻲ اﮔﺮ وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻳﻜﺴﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻛﻤﻲ‬ ‫اﺧﺘﻼف در ارﺗﻔﺎع ﻧﺼﺐ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻄﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺗﺄﻛﻴـﺪ ﺑـﺮ آن‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻫﺮ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻳﻜﺴﺎن از ﻧﻈﺮ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎﺧﺖ و ﻧﻮع ﻣﺪل و ﻏﻴﺮه ﺑﺎﺷﻨﺪ و‬ ‫ﺑﺼﻮرت ﻳﻜﺴﺎن ﻫﻢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻣﺼﺮف ﺳﻮﺧﺖ ﺑﺎ ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻧﺴﺒﺖ‬ ‫ﻣﺼﺮف و ﻧﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﻄﻠﻖ آن ﺻﻮرت ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮد‪ ،‬ﻳﻜﺴﺎن ﺑﻮدن ﺗﺠﻬﻴـﺰات‪ ،‬ﺧﻄـﺎي اﺣﺘﻤـﺎﻟﻲ را ﺑﺼـﻮرت‬ ‫ﻣﺴﺎوي ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد در ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻧﺸﺎن داده ﻛﻪ اﺧﺘﻼف ﻣﺼﺮف ﺑﻴﻦ واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻳﻚ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬از درﺟﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻛﻤﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ .‬اﺧﺘﻼف ﻣﻬـﻢ ﻣﻴـﺎن واﺣـﺪﻫﺎي‬ ‫ﺧﺎﻟﻲ و واﺣﺪﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده و ﻳﺎ واﺣﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﻋﺪم اﺳﺘﻔﺎده ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ را ﺧـﺎﻣﻮش‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ اﺧﺘﻼف درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ را ﺑﻪ ﺣﺪود ده درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد ﺧﻮاﻫـﺪ‬ ‫رﺳﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ درﺟﻪ ﺧﻄﺎ در وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﻪ ‪ 10‬درﺻﺪ ﺧﻄﺎ در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﻲاﻧﺠﺎﻣﺪ‪.‬‬ ‫‪ 2-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ رادﻳﺎﺗﻮرﻫـﺎ و‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ اﺗﻼف‬ ‫در ﻃﻲ اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﭘﻨﺞ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ در اﺗﺎقﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺮار داده ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ در ﺟـﺪول‬ ‫‪ 2-2‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﭼﻬﺎرم در ﺗﺮاس ﻧﺼﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ و درﺟﻪ‬ ‫ﺣﺮارت ﺑﻴﺮون را اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ارﺗﻔﺎع ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ از ﻛﻒ زﻣـﻴﻦ ﺣـﺪود ﻳـﻚ ﻣﺘـﺮ اﺳـﺖ و‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺛﺒﺖ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻳﻚ ﺛﺎﻧﻴﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ 2-2‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺣﺪاﻗﻞ اﺗﻼف‬



‫‪1‬‬



‫‪2‬‬



‫‪3‬‬



‫‪4‬‬



‫‪5‬‬



‫ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ‬



‫ﺧﻮاب ﻏﺮﺑﻲ‬



‫ﺧﻮاب ﺷﺮﻗﻲ‬



‫ﺗﺮاس‬



‫ﻫﺎل ﺟﻨﻮﺑﻲ‬



‫در ﺷﻜﻞ ‪ 23-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن ﺑﺮاي ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﻮر‬ ‫ﻋﻤﻮدي درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﻮر اﻓﻘـﻲ ﻧﻴـﺰ زﻣـﺎن ﻃـﻲ ﺷـﺪه از آﻏـﺎز آزﻣـﺎﻳﺶ‬ ‫ﺑﺮﺣﺴﺐ دﻗﻴﻘﻪ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ در ﻃـﻲ آزﻣـﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻫـﺎل ﺷـﻤﺎﻟﻲ ﺑـﺎﻻﺗﺮﻳﻦ‬ ‫درﺟﻪ ﺣﺮارت را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ دارد‪ .‬رﻓﺘﺎر ﻣﺘﻨـﺎوب و ﻧﺎﮔﻬـﺎﻧﻲ ﺗﺮﻣـﻮﻣﺘﺮ ﭘـﻨﺠﻢ ﻛـﻪ درﺟـﻪ‬ ‫ﺣﺮارت ﻫﺎل ﺟﻨﻮﺑﻲ را اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺎﺷﻲ از ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻛﻢ آن ﺑﺎ ﭘﻨﺠﺮه اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﺸـﺘﺮي از‬ ‫درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﻴﺮون ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬



‫‪58‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 23-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ در ﺣﺎﻟﺖ‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺣﺪاﻗﻞ اﺗﻼف‬



‫ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ روش ﺑﺮاي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻣﺼﺮف ﺳﻮﺧﺖ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد ﻧﻘﺎط اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي ﺣﺎﺻـﻞ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻲﺗﻮان در ﻫﺮ اﺗﺎق ﺣﺪاﻗﻞ دو ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﻧﺼﺐ ﻛﺮد و ﺑﻌﻼوه ﺑـﺎ ﻧﺼـﺐ ﺗﺠﻬﻴـﺰات ﻣﺘﻌـﺪد‬ ‫روي درب‪ ،‬ﭘﻨﺠﺮه‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﺮارﺗﻲ و ﻏﻴﺮه دادهﻫﺎي ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه را ﺑﺎﻻ ﺑﺮد ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺻـﻮرت ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﺗﻮان ﺑﺎ وزن دﻫﻲ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻗﺮاﺋﺖ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺣﺖ و ﻳﺎ ﺣﺠﻢ ﻓﻀﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ارزﺷﻴﺎﺑﻲ دﻗﻴﻖﺗﺮي از ﻣﺼﺮف‬ ‫اﻧﺮژي واﺣﺪ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬ ‫‪ .1‬اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد ﻧﻘﺎط ﻗﺮاﺋﺖ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ .2‬در ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻠﻲ ﮔﺎز اﻳﺮان ﺗﻤﺎﻣﻲ واﺣﺪﻫﺎ از ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻓﻀﺎي واﺣﺪ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫ﻧﻤﻮده و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ واﺣﺪﻫﺎ ﺑﻬﻢ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ﻓﺮض ﺑﺮ آن اﺳﺖ ﻛﻪ اﺧﺘﻼف ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻴﻦ ﺑﺨﺶ ﺷﻤﺎﻟﻲ و ﺟﻨﻮﺑﻲ واﺣﺪ در ﻫﻤﮕﻲ واﺣﺪﻫﺎ‬ ‫ﺗﻜﺮار ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ .4‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي در ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﻲ از ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺤﻴﻂ‪ ،‬ﺗﺎﺑﺶ آﻓﺘﺎب و ﻏﻴﺮه ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲ‪-‬‬ ‫ﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﺮژي ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .5‬اﺳﺎﺳﺎً ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ ﺣﺘﻲ اﻻﻣﻜﺎن در واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ ﻧﺼﺐ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ و ﺛﺎﻧﻴﺎً از ﺗﺄﺛﻴﺮات درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺪور ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ روي دﻳﻮارﻫﺎي ﺑﻴﺮوﻧﻲ‬ ‫ﻣﺠﺘﻤﻊ‪ ،‬روﺑﺮوي ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ ﻳﺎ درب ورودي‪ ،‬ﻧﺰدﻳﻚ آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﻮﻓﺎژﻫﺎ ﻳﺎ ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎ‬ ‫ﻧﺼﺐ ﻧﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬



‫‪59‬‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫‪ .6‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد ﻛﻪ در ﻳﻚ واﺣﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺸﻲ از آن ﺑﺼﻮرت دراز ﻣﺪت ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار‬ ‫ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ اﺿﺎﻓﻲ و وزن دادن آن ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻳﺎ ﺣﺠﻢ آن ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮ‬ ‫ﺟﺪا ﺑﻮدن رﻓﺘﺎر ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ واﺣﺪ را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬ ‫اﮔﺮﭼﻪ در ﺷﺮوع آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬اﺧﺘﻼف درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻮد‪) ،‬درب اﺗـﺎقﻫـﺎي‬ ‫ﺧﻮاب ﺑﺴﺘﻪ و ﺑﺮﺧﻲ ﺷﻮﻓﺎژﻫﺎ ﺧﺎﻣﻮش و ﻳﺎ روﺷﻦ ﺑﻮدﻧﺪ( اﻣﺎ ﭘﺎﻳﺪاري رﻓﺘﺎر ﺣﺮارﺗﻲ و ﭘﺎﺳﺦ ﺑـﻪ ﺗﻐﻴﻴـﺮ‬ ‫در ﺗﻨﻈﻴﻤﺎت ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﻪ ﺗﺎ ﭼﻬﺎر روز ﺑﻄﻮل ﻣﻲاﻧﺠﺎﻣﺪ‪.‬‬ ‫در ﺟﺪول ‪ 3-2‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺘﻮﺳﻂ‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ و ﺣﺪاﻗﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺷﺐ و روز ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺮﻳـﻚ از‬ ‫ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪ 24-2‬ﻧﻴﺰ ﻣﻘﺪار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺳﻪ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ داﺧﻠﻲ در ﻳﻚ ﺷـﺐ و‬ ‫ﻳﻚ روز رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺮﻛﺰي واﺣﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺑـﺎﻻﺗﺮﻳﻦ‬ ‫درﺟﻪ ﺣﺮارت را دارد و اﺗﺎقﻫﺎ داراي درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ 3-2‬ﻣﺘﻮﺳﻂ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ‬ ‫ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ درﺟﻪ ﺣﺮارت‬



‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ درﺟﻪ ﺣﺮارت‬ ‫ﺛﺒﺖ ﺷﺪه‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت‬ ‫ﺛﺒﺖ ﺷﺪه‬



‫زﻣﺎن‬



‫‪1‬‬



‫‪2‬‬



‫‪ 6‬ﻏﺮوب – ‪ 6‬ﺻﺒﺢ‬ ‫‪ 6‬ﺻﺒﺢ – ‪ 6‬ﻏﺮوب‬ ‫‪ 6‬ﻏﺮوب – ‪ 6‬ﺻﺒﺢ‬ ‫‪ 6‬ﻏﺮوب – ‪ 6‬ﺻﺒﺢ‬ ‫‪ 6‬ﺻﺒﺢ – ‪ 6‬ﻏﺮوب‬ ‫‪ 6‬ﻏﺮوب – ‪ 6‬ﺻﺒﺢ‬ ‫‪ 6‬ﻏﺮوب – ‪ 6‬ﺻﺒﺢ‬ ‫‪ 6‬ﺻﺒﺢ – ‪ 6‬ﻏﺮوب‬ ‫‪ 6‬ﻏﺮوب – ‪ 6‬ﺻﺒﺢ‬



‫‪23.07‬‬ ‫‪24.11‬‬ ‫‪24.42‬‬ ‫‪23.50‬‬ ‫‪24.87‬‬ ‫‪25.12‬‬ ‫‪22.07‬‬ ‫‪22.08‬‬ ‫‪23.87‬‬



‫‪21.95‬‬ ‫‪23.20‬‬ ‫‪23.65‬‬ ‫‪22.37‬‬



‫‪21.35‬‬ ‫‪23.18‬‬ ‫‪23.73‬‬ ‫‪21.87‬‬ ‫‪24.23‬‬ ‫‪24.37‬‬



‫‪7.53‬‬



‫‪21‬‬



‫‪19.8 7‬‬



‫‪4.27‬‬



‫‪21.5‬‬ ‫‪23.12‬‬



‫‪21.76‬‬ ‫‪13.12‬‬



‫‪3.43‬‬



‫‪24‬‬



‫‪24.25‬‬



‫‪3‬‬



‫‪4‬‬ ‫‪6 .8 7‬‬ ‫‪6 .5 5‬‬ ‫‪5 .0 7‬‬ ‫‪8 .9 7‬‬



‫‪12.15‬‬



‫‪1.7‬‬



‫‪5‬‬ ‫‪22.74‬‬ ‫‪23.58‬‬ ‫‪23.41‬‬ ‫‪23.5‬‬ ‫‪24.62‬‬ ‫‪24.25‬‬ ‫‪22.16‬‬ ‫‪20.62‬‬ ‫‪22.46‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 24-2‬ﻧﻤﻮدار ﻣﺘﻮﺳﻂ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﭼﻬﺎر ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ داﺧﻠﻲ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ درﺟﻪ ﺣﺮارت‬ ‫واﺣﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺣﺪاﻗﻞ اﺗﻼف‬



‫‪60‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫‪ 3-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ زﻣﺎن ﻛﺎﻫﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣـﺪاﻗﻞ اﺗـﻼف‪ ،‬از‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‬ ‫در اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﭘﻨﺞ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ در اﺗﺎقﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺮار داده ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ در ﺟﺪول ‪4-2‬‬ ‫آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﭼﻬﺎرم در ﺗـﺮاس ﻧﺼـﺐ ﺷـﺪه اﺳـﺖ و درﺟـﻪ‬ ‫ﺣﺮارت ﺑﻴﺮون را اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ارﺗﻔﺎع ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ از ﻛﻒ زﻣـﻴﻦ ﺣـﺪود ﻳـﻚ ﻣﺘـﺮ اﺳـﺖ و‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺛﺒﺖ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻳﻚ ﺛﺎﻧﻴﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ 4-2‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ زﻣﺎن ﻛﺎﻫﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻗﻞ اﺗﻼف‪ ،‬از‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‬ ‫‪1‬‬



‫‪2‬‬



‫‪3‬‬



‫‪4‬‬



‫‪5‬‬



‫ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ‬



‫ﺧﻮاب ﻏﺮﺑﻲ‬



‫ﺧﻮاب ﺷﺮﻗﻲ‬



‫ﺗﺮاس‬



‫ﻫﺎل ﺟﻨﻮﺑﻲ‬



‫در ﺷﻜﻞ ‪ 25-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن ﺑﺮاي ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﻮر‬ ‫ﻋﻤﻮدي درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﻮر اﻓﻘـﻲ ﻧﻴـﺰ زﻣـﺎن ﻃـﻲ ﺷـﺪه از آﻏـﺎز آزﻣـﺎﻳﺶ‬ ‫ﺑﺮﺣﺴﺐ دﻗﻴﻘﻪ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻛﺎﻫﺶ درﺟـﻪ ﺣـﺮارت در اﻳـﻦ ﺷـﻜﻞ ﻣﺸـﺨﺺ اﺳـﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜـﻪ‬ ‫ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﺳﻪ روز زﻣﺎن ﻧﻴﺎز اﺳﺖ ﺗﺎ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﻳﺪار ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 25-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ زﻣﺎن ﻛﺎﻫﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت‬ ‫واﺣﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻗﻞ اﺗﻼف‪ ،‬از ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‬



‫ﺧﺎﻣﻮش ﻛﺮدن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﺮارﺗﻲ در زﻣﺎن ﻋﺪم اﺳﺘﻔﺎده از واﺣﺪ ﺑﻴﺸـﺘﺮﻳﻦ ﺗـﺄﺛﻴﺮ را در ‪ 24‬ﺳـﺎﻋﺖ اول در‬ ‫ﻛﺎﻫﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﭘﺲ از آن ﻧﺮخ ﻛﺎﻫﺶ درﺟﻪ ﺣـﺮارت ﻛﻤﺘـﺮ ﺷـﺪه و درﺟـﻪ‬ ‫ﺣﺮارت واﺣﺪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻳﻚ ﻣﻘﺪار ﭘﺎﻳﺪار ﻣﻴﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﻣﻘـﺪار از درﺟـﻪ ﺣـﺮارت‬



‫‪61‬‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫ﺑﻴﺮون ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ ﭼﺮا ﻛﻪ واﺣﺪ از دﻳﮕﺮ واﺣﺪﻫﺎي اﻃﺮاف ﺣﺮارت درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده و ﺑﻬﻤـﻴﻦ دﻟﻴـﻞ‬ ‫ﺗﺎﺣﺪي ﮔﺮم ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺒﻨﺎ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ ﺑﺎﻳـﺪ ﭼﻨـﺎن‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ واﺣﺪي در ﺻﻮرت ﺧﺎﻣﻮش ﺑﻮدن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﺮارﺗﻲ از اﻳﻦ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺳﺮدﺗﺮ ﻧﺸـﻮد‪ .‬در‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ 26-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن ﺑﺮاي دو ﺳـﺎﻋﺖ ﭘـﺲ از ﺑﺴـﺘﻪ ﺷـﺪن ﻧﺎﮔﻬـﺎﻧﻲ ﺗﻤـﺎم‬ ‫رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ را ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬رﻓﺘﺎر اﺗﺎقﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺘﻔﺎوت اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ دو اﺗﺎق ﻣﺠﺪداً ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ رﻓﺘﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ دو اﺗﺎق و ﻫﺎل ﺟﻨﻮﺑﻲ ﻛﻪ در‬ ‫ﻃﺮﻓﻴﻦ واﺣﺪ ﻗﺮار دارﻧﺪ ﭘﺲ از ﺣﺪود ‪ 15‬دﻗﻴﻘﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻴﻢ درﺟﻪ ﺣﺮارﺗﻲ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺗﺮﻣـﻮﻣﺘﺮ‬ ‫ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻛﻪ در ﻣﺮﻛﺰ واﺣﺪ ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﺣﺪود ‪ 45‬دﻗﻴﻘﻪ زﻣﺎن ﻧﻴﺎز دارد ﺗﺎ دﻣﺎﻳﺶ ﻧﻴﻢ درﺟﻪ اﻓﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 26-2‬زﻣﺎن ﻛﺎﻫﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻗﻞ اﺗﻼف‪ ،‬از ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‬



‫‪ 4-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ زﻣﺎن اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣـﺪاﻗﻞ اﺗـﻼف‪ ،‬از‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‬ ‫در ﻃﻲ اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﭘﻨﺞ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ در اﺗﺎقﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺮار داده ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ در ﺟـﺪول‬ ‫‪ 5-2‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﭼﻬﺎرم در ﺗﺮاس ﻧﺼﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ و درﺟﻪ‬ ‫ﺣﺮارت ﺑﻴﺮون را اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ارﺗﻔﺎع ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ از ﻛﻒ زﻣـﻴﻦ ﺣـﺪود ﻳـﻚ ﻣﺘـﺮ اﺳـﺖ و‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺛﺒﺖ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻳﻚ ﺛﺎﻧﻴﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪5-2‬‬



‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ زﻣﺎن اﻓﺰاﻳﺶ درﺟـﻪ ﺣـﺮارت واﺣـﺪ در ﺣﺎﻟـﺖ ﺣـﺪاﻗﻞ اﺗـﻼف‪ ،‬از‬



‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‬ ‫‪1‬‬



‫‪2‬‬



‫‪3‬‬



‫‪4‬‬



‫‪5‬‬



‫ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ‬



‫ﺧﻮاب ﻏﺮﺑﻲ‬



‫ﺧﻮاب ﺷﺮﻗﻲ‬



‫ﺗﺮاس‬



‫ﻫﺎل ﺟﻨﻮﺑﻲ‬



‫‪62‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫در ﺷﻜﻞ ‪ 27-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن ﺑﺮاي ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﻮر‬ ‫ﻋﻤﻮدي درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﻮر اﻓﻘـﻲ ﻧﻴـﺰ زﻣـﺎن ﻃـﻲ ﺷـﺪه از آﻏـﺎز آزﻣـﺎﻳﺶ‬ ‫ﺑﺮﺣﺴﺐ دﻗﻴﻘﻪ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﭘﻨﺞ روز زﻣﺎن ﻧﻴﺎز اﺳﺖ ﺗﺎ درﺟﻪ ﺣـﺮارت‬ ‫ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﻳﺪار ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 27-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ زﻣﺎن اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت‬ ‫واﺣﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻗﻞ اﺗﻼف‪ ،‬از ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 28-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت اﺗﺎقﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ زﻣﺎن ﺑﺮاي دو ﺳﺎﻋﺖ ﭘـﺲ از ﺑـﺎز ﺷـﺪن‬ ‫ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺗﻤﺎم ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ را ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﺣﺪود ‪ 30‬دﻗﻴﻘﻪ زﻣﺎن ﻧﻴﺎز اﺳﺖ ﺗﺎ درﺟﻪ ﺣـﺮارت‬ ‫واﺣﺪ ﻧﻴﻢ درﺟﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬اﺛﺮ ﺑﺎز ﺷﺪن ﻳﻜﻲ از دربﻫﺎ ﻧﻴﺰ در اﻧﺘﻬﺎي آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 28-2‬زﻣﺎن اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻗﻞ اﺗﻼف‪ ،‬از ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬ ‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‬



‫‪63‬‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫‪ 5-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣـﺮارت واﺣـﺪ در ﺣﺎﻟـﺖ ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ و‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ اﺗﻼف‬ ‫در ﻃﻲ اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﭘﻨﺞ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ در ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﺟﺪول ‪ 6-2‬ﺑﺮ روي دﻳﻮار ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ‬ ‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ )ﺷﻜﻞ ‪.(29-2‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ 6-2‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺣﺪاﻗﻞ‬ ‫اﺗﻼف‬ ‫‪1‬‬



‫‪2‬‬



‫‪3‬‬



‫‪4‬‬



‫‪5‬‬



‫دﻳﻮار ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 8‬ﺳﺎﻧﺘﻲ‬ ‫ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 73‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از زﻣﻴﻦ‬ ‫‪ 135‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 193‬ﺳﺎﻧﺘﻲ‬ ‫ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 250‬ﺳﺎﻧﺘﻲ‬ ‫ﻣﺘﺮ(‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 29-2‬ﻧﺼﺐ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ ﺑﺮ روي دﻳﻮار ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ‬



‫در ﺷﻜﻞ ‪ 30-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن ﺑﺮاي ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ رﺳﻢ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻣﺤـﻮر‬ ‫ﻋﻤﻮدي درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﻮر اﻓﻘـﻲ ﻧﻴـﺰ زﻣـﺎن ﻃـﻲ ﺷـﺪه از آﻏـﺎز آزﻣـﺎﻳﺶ‬ ‫ﺑﺮﺣﺴﺐ دﻗﻴﻘﻪ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﺑﻄﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ در ﺣﺪود ﻇﻬﺮ اﺧﺘﻼف درﺟﻪ‬ ‫ﺣﺮارت ﻛﻒ زﻣﻴﻦ ﺑﺎ ﺳﻘﻒ ‪ 3‬درﺟﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻮدن اﻳﻦ اﺧﺘﻼف ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻮدن ﻣﻨﺎﻓـﺬ اﺗـﺎق‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻴﺮون اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻜﺘﻪ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬آن اﺳﺖ ﻛﻪ دﻣﺎي ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎي ﭼﻬـﺎرم و ﭘـﻨﺠﻢ‬ ‫ﻳﻜﺴﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ از ارﺗﻔﺎع ﻣﺸﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ درﺟﻪ ﺣـﺮارت ﺗﻐﻴﻴـﺮي ﻧﻤـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬در ﺷـﻜﻞ ‪ 31-2‬ﻧﻴـﺰ‬ ‫ﭘﺮوﻓﻴﻞ ﻣﺘﻮﺳﻂ درﺟﻪ ﺣﺮارت رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫‪64‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 30-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ در‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺣﺪاﻗﻞ اﺗﻼف‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 31-2‬ﻧﻤﻮدار ﻣﺘﻮﺳﻂ درﺟﻪ ﺣﺮارت در ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ‬



‫وﺟﻮد ﮔﺮادﻳﺎن درﺟﻪ ﺣﺮارت در ارﺗﻔﺎعﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ اﻣﺮي ﻛـﺎﻣﻼً ﻋـﺎدي و ﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﺮﻣﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪي ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻪ و ﺳـﺮﻣﺎي ورودي از ﻧﺸـﺖﻫـﺎ و درب و‬ ‫ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎ در ﻻﻳﻪﻫﺎي ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﺎز ﺑﻮدن درﻳﭽﻪ ﻛﻮﻟﺮ ﻳﺎ درﻳﭽﻪ ﺷـﻮﻣﻴﻨﻪ ﺑـﻪ ﺧـﺮوج ﮔﺮﻣـﺎ از‬ ‫ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻣﻲاﻧﺠﺎﻣﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺘﻔﺎده از اﻳـﻦ ﮔﺮادﻳـﺎن ﺑـﺮاي ردﮔﻴـﺮي رﻓﺘـﺎر ﺣﺮارﺗـﻲ‬ ‫ﻣﺸﺘﺮﻛﻴﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ 6-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ‬ ‫رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ و ﺑﺎزﺑﻮدن درب ﺗﺮاس‬ ‫در اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﭘﻨﺞ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ در ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﺟﺪول ‪ 7-2‬ﺑﺮ روي دﻳﻮار ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻗﺮار‬



‫‪65‬‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و در آﻏﺎز آزﻣﺎﻳﺶ درب ﺗﺮاس ﺑﺎز ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎي آن ﺑﺎز ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ 7-2‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‬ ‫رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ و ﺑﺎز ﺑﻮدن درب ﺗﺮاس‬ ‫‪1‬‬



‫‪2‬‬



‫‪3‬‬



‫‪4‬‬



‫‪5‬‬



‫دﻳﻮار ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 8‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 73‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 135‬ﺳﺎﻧﺘﻲ‬ ‫ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 193‬ﺳﺎﻧﺘﻲ‬ ‫ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 250‬ﺳﺎﻧﺘﻲ‬ ‫ﻣﺘﺮ(‬



‫در ﺷﻜﻞ ‪ 32-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن ﺑﺮاي ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎي اول و ﭼﻬﺎرم رﺳﻢ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ دو ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺤﻮه ﺗﻐﻴﻴﺮات درﺟﻪ ﺣﺮارت در ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﺑﺎﻻي دﻳﻮار را ﻣﺘﺄﺛﺮ از ﺑﺎز ﺑﻮدن درب‬ ‫ﺗﺮاس ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪ .‬ﻣﺤﻮر ﻋﻤﻮدي درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﻮر اﻓﻘـﻲ ﻧﻴـﺰ زﻣـﺎن ﻃـﻲ‬ ‫ﺷﺪه از آﻏﺎز آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮﺣﺴﺐ دﻗﻴﻘﻪ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫـﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜـﻪ ﻣﺸـﺨﺺ اﺳـﺖ‪ ،‬اﺧـﺘﻼف درﺟـﻪ‬ ‫ﺣﺮارت ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﺑﺎﻻي دﻳﻮار در ﺳﺎﻋﺖ ‪ 6‬ﺻﺒﺢ ﺑﻪ ﺣﺪود ده درﺟﻪ ﻧﻴﺰ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻳﻦ ﺷـﻜﻞ‬ ‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺎز ﺑﻮدن درب روي ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺗﺎ ‪ 12‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ ﻫﻢ ﭼﻨﺪان ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در ﺷﻜﻞ ‪ 33-2‬ﺗﻐﻴﻴﺮ درﺟﻪ ﺣﺮارت ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ در ‪ 30‬دﻗﻴﻘﻪ اﺑﺘﺪاي آزﻣـﺎﻳﺶ ﻧﻤـﺎﻳﺶ داده ﺷـﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ در ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﺑﺎﻻ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺎز ﺷﺪن درب در اﻳﻦ‬ ‫زﻣﺎن را ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ دو ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﺑﺨﻮﺑﻲ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﺑـﺎز ﺷـﺪن درب را‬ ‫اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﺪ و در ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 10‬دﻗﻴﻘﻪ‪ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارت آن ﺣﺪود دو درﺟﻪ اﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬ﺑـﺪﻳﻦﺗﺮﺗﻴـﺐ‬ ‫ﻗﺮار دادن ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ در اﻳﻦ ارﺗﻔﺎع ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎز ﺷﺪن دربﻫﺎ را ﺑﺨﻮﺑﻲ درك ﻛﻨﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 32-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ و ﺑﺎز ﺑﻮدن درب ﺗﺮاس‬



‫‪66‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 33-2‬ﻛﺎﻫﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻳﻮار ﻣﺘﺄﺛﺮ از ﺑﺎز ﺑﻮدن درب ﺗﺮاس‬



‫‪ 7-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ‬ ‫رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ و ﺑﺎزﺑﻮدن ﭘﻨﺠﺮه ﻫﺎل‬ ‫در ﻃﻲ اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﭘﻨﺞ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ در ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﺟﺪول ‪ 8-2‬ﺑﺮ روي دﻳﻮار ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ‬ ‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و در آﻏﺎز آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﭘﻨﺠﺮه ﻏﺮﺑﻲ ﻫﺎل ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺑﺎز ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎي آن ﺑﺎز ﺑـﺎﻗﻲ ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ 8-2‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‬ ‫رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ و ﺑﺎز ﺑﻮدن ﭘﻨﺠﺮه ﻫﺎل‬ ‫‪1‬‬



‫‪2‬‬



‫‪3‬‬



‫‪4‬‬



‫‪5‬‬



‫دﻳﻮار ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 8‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 73‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 135‬ﺳﺎﻧﺘﻲ‬ ‫ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 193‬ﺳﺎﻧﺘﻲ‬ ‫ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 250‬ﺳﺎﻧﺘﻲ‬ ‫ﻣﺘﺮ(‬



‫در ﺷﻜﻞ ‪ 34-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن در ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي ﺣﺪود ﺻﺪ دﻗﻴﻘﻪ رﺳـﻢ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺎز ﺑﻮدن ﭘﻨﺠﺮه در ﺣﺪود ‪ 30‬دﻗﻴﻘﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣـﻲﺷـﻮد و‬ ‫ﭘﺲ از آن درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮي ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﻔﺎوت اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺒﻠﻲ آن اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬ ‫در آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺒﻠﻲ درب ﺗﺮاس روﺑﺮوي دﻳﻮار ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ در اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﭘﻨﺠﺮه روﺑﺮوي دﻳـﻮار‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ و ﻛﺎﻫﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت‪ ،‬ﻛﻤﻲ ﺑﺎ ﺗﺄﺧﻴﺮ اﻧﺠﺎم ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬در ﺷـﻜﻞ ‪ 35-2‬ﺗﻐﻴﻴـﺮ درﺟـﻪ ﺣـﺮارت‬ ‫ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ در ‪ 30‬دﻗﻴﻘﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ‪ ،‬ﭘـﺲ از‬ ‫ﺣﺪود ‪ 15‬دﻗﻴﻘﻪ‪ ،‬ﺑﺎ دو درﺟﻪ ﻛﺎﻫﺶ دﻣﺎ روﺑﺮو ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬درﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﺑـﺎﻻﻳﻲ در اﻳـﻦ ﻣـﺪت ﻳـﻚ‬ ‫درﺟﻪ اﻓﺖ دﻣﺎ دارد‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ اﻓﺖ اوﻟﻴﻪ‪ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎه اوﻟﻴﻪ ﺧﻮد ﺑﺎز ﻣـﻲ‪-‬‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫‪67‬‬



‫ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ در دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻋﻠﻲرﻏﻢ ﻛﺎﻫﺶ دو درﺟﻪاي ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ ﺗﺮﻣـﻮﻣﺘﺮ‪ ،‬ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫـﺎي ﺑـﺎﻻﻳﻲ‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ اوﻟﻴﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮي ﻧﺸﺎن ﻧﺪادهاﻧﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 34-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ و ﺑﺎز ﺑﻮدن درب ﺗﺮاس‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 35-2‬ﻛﺎﻫﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻳﻮار ﻣﺘﺄﺛﺮ از ﺑﺎز ﺑﻮدن ﭘﻨﺠﺮه ﻫﺎل‬



‫اﻫﻤﻴﺖ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ در آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎز ﺑﻮدن ﻫﺮﻳﻚ از دربﻫﺎ و ﻳﺎ ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎ ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻧﺼﺐ ﺗﺠﻬﻴﺰات‬



‫‪68‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي روي ﺗﻤﺎﻣﻲ آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﻣﺸﺘﺮك ﻗﺎﺑﻞ ردﮔﻴﺮي ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ در ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻣﺼﺮف ﺳﻮﺧﺖ داﺷﺖ‪ .‬در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮارد ﻓﻌﻠﻲ در دﻧﻴﺎ‪ ،‬ﺗﺴـﻬﻴﻢ‬ ‫ﻣﺼﺮف ﺳﻮﺧﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ روش اﮔﺮﭼﻪ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ‪-‬‬ ‫دﻫﺪ اﻣﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ رﻓﺘﺎر ﺣﺮارﺗﻲ ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ ﻛﺎﻣﻼ ﺑﻲﺗﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬در ﻣـﻮاردي ﻛـﻪ از دو ﺗﺮﻣـﻮﻣﺘﺮ اﺳـﺘﻔﺎده‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻳﻚ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ درﺟﻪ ﺣﺮارت رادﻳﺎﺗﻮر و دﻳﮕﺮي درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﻮاي اﺗﺎق را اﻧﺪازه ﻣـﻲﮔﻴـﺮد و‬ ‫ﻣﻴﺰان ﺣﺮارت ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه را ﺑـﺎ آن ﻣﺘﻨﺎﺳـﺐ ﻣـﻲداﻧﻨـﺪ‪ .‬در اﻳﻨﺼـﻮرت ﺿـﺮوري اﺳـﺖ ﺗـﺎ ﺑـﺮاي ﺗﻤـﺎم‬ ‫رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪ .‬در روش اﺳﺘﻔﺎده از دو ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﻪ اﺳـﺘﻔﺎده از‬ ‫آن در ﻣﺤﻞ دﻳﮕﺮي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻢ ﻣﻴﺰان ﺣﺮارت واﺣﺪ ﻣﺴـﺘﻘﻞ از آﻧﻜـﻪ از ﭼﻨـﺪ رادﻳـﺎﺗﻮر و‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه و ﻫﻢ رﻓﺘﺎر ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻴـﺰان ﺣـﺮارت داده ﺷـﺪه ﺑـﻪ واﺣـﺪ ﺑـﺎ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ ﭼﺮا ﻛﻪ ﺣﺮارت آزاد ﺷـﺪه از ﺗﺠﻬﻴـﺰات ﺣﺮارﺗـﻲ در اﺑﺘـﺪا ﺑـﻪ‬ ‫ارﺗﻔﺎعﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺻﻌﻮد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻫﻮاي ﺳﺮد ورودي از دربﻫﺎ و ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎ‪ ،‬درزﻫـﺎ و‬ ‫ﻏﻴﺮه را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬ ‫‪ 8-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ‬ ‫رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ و ﺑﺎزﺑﻮدن درﻳﭽﻪ ﻛﻮﻟﺮ‬ ‫در اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﭘﻨﺞ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ در ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﺟﺪول ‪ 9-2‬ﺑﺮ روي دﻳﻮار ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻗﺮار‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و در آﻏﺎز آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬درﻳﭽﻪ ﻛﻮﻟﺮ ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺑﺎز ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎي آن ﺑﺎز ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ 9-2‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‬ ‫رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ و ﺑﺎز ﺑﻮدن درﻳﭽﻪ ﻛﻮﻟﺮ‬ ‫‪1‬‬



‫‪2‬‬



‫‪3‬‬



‫‪4‬‬



‫‪5‬‬



‫دﻳﻮار ﻏﺮﺑﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 8‬ﺳﺎﻧﺘﻲ‬ ‫ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﻏﺮﺑﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 73‬ﺳﺎﻧﺘﻲ‬ ‫ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﻏﺮﺑﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 135‬ﺳﺎﻧﺘﻲ‬ ‫ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﻏﺮﺑﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 193‬ﺳﺎﻧﺘﻲ‬ ‫ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﻏﺮﺑﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 250‬ﺳﺎﻧﺘﻲ‬ ‫ﻣﺘﺮ(‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫‪69‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 36-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ و ﺑﺎز ﺑﻮدن درﻳﭽﻪ ﻛﻮﻟﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ اﺗﻼف‬



‫در ﺷﻜﻞ ‪ 36-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن در ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ رﺳﻢ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬در ﺷـﻜﻞ‬ ‫‪ 37-2‬ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮاي ﺑﺎزه ﺷﺐ رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺎﻫﺶ درﺟﻪ ﺣـﺮارت ﺗﺮﻣـﻮﺗﺮ ﺑـﺎﻻﻳﻲ‬ ‫ﺣﺎﻛﻲ از ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺎز ﺑﻮدن درﻳﭽﻪ ﻛﻮﻟﺮ در ﺷﺐ ﺑﺮ روي آن دارد‪ .‬اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲرود اﻳﻦ ﻛـﺎﻫﺶ ﺑـﺎ ﻛـﻢ ﺷـﺪن‬ ‫درﺟﻪ ﺣﺮارت در ﺷﺐﻫﺎي زﻣﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻣﺤﺴﻮسﺗﺮ ﺷﻮد‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 37-2‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺎز ﺑﻮدن درﻳﭽﻪ ﻛﻮﻟﺮ ﺑﺮ درﺟﻪ ﺣﺮارت در ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ‬



‫‪70‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫‪ 9-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ‬ ‫رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ و ﺑﺎزﺑﻮدن درﻳﭽﻪ ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ‬ ‫در ﻃﻲ اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﭘﻨﺞ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ در ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﺸـﺨﺺ ﺷـﺪه در ﺟـﺪول ‪ 10-2‬ﺑـﺮ روي دﻳـﻮار ﻫـﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و در آﻏﺎز آزﻣﺎﻳﺶ درﻳﭽﻪ ﺑﺎﻻي ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ ﺑﺎز ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎي آن ﺑﺎز ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲ‪-‬‬ ‫ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪ 38-2‬ﻧﻤﺎﻳﻲ از ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در ﺷــﻜﻞ ‪ 39-2‬ﻧﻤــﻮدار درﺟــﻪ ﺣــﺮارت ﺑﺮﺣﺴــﺐ زﻣــﺎن در ارﺗﻔﺎﻋــﺎت ﻣﺨﺘﻠــﻒ رﺳــﻢ ﺷــﺪه اﺳــﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺎز ﺑﻮدن درﻳﭽﻪ ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ ﻧﻴﺰ ﻛﺎﻫﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﺑـﺎﻻﻳﻲ در‬ ‫ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﻣﻮﺟﻮد از دﻗﻴﻘﻪ ‪ 2800‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه رﻓـﺖ و آﻣـﺪ در واﺣـﺪ در ﻳـﻚ‬ ‫دوره زﻣﺎﻧﻲ ﺧﺎص ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻓﻌﻠﻲ‪ ،‬درﻳﭽﻪ ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ و ﻛﻮﻟﺮ ﺑـﺮاي ﺗﻤـﺎﻣﻲ واﺣـﺪﻫﺎ ﺑﺴـﺘﻪ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ و ﻫﻮاي ﺑﻴﺮون ﻧﻴﺰ ﭼﻨﺎن ﺳﺮد ﻧﺸﺪ ﻛﻪ ﮔﺮﻣﺎ ﺑﻪ ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻴﺪه ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﻧﺸـﺎن دادﻧـﺪ‬ ‫ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از دو ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ در ارﺗﻔﺎعﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻧﺸﺎن دادن ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻛﻮﻟﺮ وﺷﻮﻣﻴﻨﻪ را ﻧﻴﺰ دارد‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 38-2‬ﻧﻤﺎﻳﻲ از ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ در ﻣﺮﻛﺰ ﻫﺎل‬ ‫ﺟﺪول ‪ 10-2‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‬ ‫رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ و ﺑﺎز ﺑﻮدن درﻳﭽﻪ ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ‬ ‫‪1‬‬



‫‪2‬‬



‫‪3‬‬



‫‪4‬‬



‫‪5‬‬



‫دﻳﻮار ﻏﺮﺑﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 8‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﻏﺮﺑﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 73‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﻏﺮﺑﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 135‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﻏﺮﺑﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 193‬ﺳﺎﻧﺘﻲ‬ ‫ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﻏﺮﺑﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 250‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ(‬



‫‪71‬‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 39-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ و ﺑﺎز ﺑﻮدن درﻳﭽﻪ ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ‬



‫‪ 10-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ درﺟﻪ ﺣﺮارت رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ‬ ‫در اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ در ﺟﺪول ‪ 11-2‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬دو ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ در ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ دﻳﻮار ﻏﺮﺑﻲ‬ ‫ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و ﺳﻪ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﺮ روي رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻳﻚ اﺗﺎق ﺧﻮاب و دو رادﻳﺎﺗﻮر ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ و ﺟﻨﻮﺑﻲ ﻧﺼﺐ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﭘﻴﺸﺮان اﻧﺮژي ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﻣﻮﺗﻮرﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲﭘﺮدازد ﻧﻴﺰ ذﺧﻴﺮه ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬در روش اﻧﺠـﺎم ﮔﺮﻓﺘـﻪ در اﻳـﻦ آزﻣـﺎﻳﺶ‪،‬‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﻮاي ﺑﻴﺮون‪ ،‬آب رﻓﺖ ﺧﺮوﺟﻲ از دﻳﮓ‪ ،‬آب ﮔﺮم ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺧﺮوﺟـﻲ‬ ‫از ﻣﻨﺒﻊ دوﺟﺪاره و روﺷﻦ و ﺧﺎﻣﻮش ﺑﻮدن ﻣﺸﻌﻞ و ﭘﻤﭗ ﺳﻴﺮﻛﻮﻻﺳﻴﻮن ﻫﺮ ﻫﻔﺖ دﻗﻴﻘﻪ و ﻧـﻴﻢ‪ ،‬ذﺧﻴـﺮه‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ 11-2‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ درﺟﻪ ﺣﺮارت رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ‬ ‫‪1‬‬



‫‪2‬‬



‫‪3‬‬



‫رادﻳﺎﺗﻮر اﺗﺎق‬ ‫ﺧﻮاب ﻏﺮﺑﻲ‬



‫دﻳﻮار ﻏﺮﺑﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 73‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ(‬



‫رادﻳﺎﺗﻮر ﻫﺎل‬ ‫ﺟﻨﻮﺑﻲ‬



‫‪4‬‬ ‫رادﻳﺎﺗﻮر ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ‬



‫‪5‬‬ ‫دﻳﻮار ﻏﺮﺑﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 250‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ(‬



‫در ﺷﻜﻞ ‪ 40-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن ﺑـﺮاي ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫـﺎي ارﺗﻔﺎﻋـﺎت ﻣﺨﺘﻠـﻒ و ﻫـﻮاي‬ ‫ﺑﻴﺮون ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻧﻜﺘﻪاي ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان در اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﻛـﺮد‪ ،‬آن اﺳـﺖ ﻛـﻪ در ﺑﻌﻀـﻲ از‬ ‫ﻣﻮاﻗﻊ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﻠﻲ رﻏﻢ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺎﻧﺪن درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﻴﺮون‪ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارت داﺧﻞ‪ ،‬ﺑﺨﺼـﻮص‬ ‫در ارﺗﻔﺎع ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﺖ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﻣﻲﺗﻮان در ﺷﻜﻞ ‪ 41-2‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮد‪.‬‬



‫‪72‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ ﺑﺎ ﮔﺮم ﺷﺪن رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 40-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ درﺟﻪ ﺣﺮارت رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 41-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ درﺟﻪ ﺣﺮارت رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ‬



‫در ﺷﻜﻞ ‪ 42-2‬ﻋﻼوه ﺑﺮ درﺟﻪ ﺣﺮارت دو ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ در ﻫﺎل و درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﻴـﺮون‪ ،‬درﺟـﻪ‬ ‫ﺣﺮارت رادﻳﺎﺗﻮر ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻧﻴﺰ رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻋﻠـﺖ اﻓـﺰاﻳﺶ درﺟـﻪ‬ ‫ﺣﺮارت ﺑﺤﺚ ﺷﺪه در ﻫﺎل‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت رادﻳﺎﺗﻮر اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 42-2‬ﻋﻠﺖ اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ‬ ‫ﺣﺮارت رادﻳﺎﺗﻮر را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫‪73‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 42-2‬درﺟﻪ ﺣﺮارت رادﻳﺎﺗﻮر ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ‪ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارت آب ﻛﻠﻜﺘﻮر‪ ،‬آب ﻣﺼـﺮﻓﻲ ﺧﺮوﺟـﻲ از‬ ‫ﻣﻨﺒﻊ دوﺟﺪاره و روﺷـﻦ و ﺧـﺎﻣﻮش ﺑـﻮدن ﻣﺸـﻌﻞ و ﭘﻤـﭗ ﺳﻴﺮﻛﻮﻻﺳـﻴﻮن ﻧﻤـﺎﻳﺶ داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ درﺟﻪ ﺣﺮارت رادﻳﺎﺗﻮر ﻧﺎﺷﻲ از روﺷـﻦ ﺷـﺪن ﻣﺸـﻌﻞ و‬ ‫ﭘﻤﭗ و ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ آن اﻓﺰاﻳﺶ آب ﻛﻠﻜﺘﻮر اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﺖ روﺷﻦ ﺷﺪن ﻣﺸﻌﻞ و اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﺷـﺎﺧﺺ درﺟـﻪ‬ ‫ﺣﺮارت آب ﺧﺮوﺟﻲ از دﻳﮓ‪ ،‬ﻛﺎﻫﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت آب ﻣﺼﺮﻓﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛـﻪ در ﺣـﺪود‬ ‫دﻗﻴﻘﻪ ‪ 360‬ﻛﻪ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﺳﺎﻋﺖ ‪ 6‬ﺻﺒﺢ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺣﺪود ﻳﻚ درﺟﻪاي آب ﮔﺮم ﻣﺼـﺮﻓﻲ از ﺣـﺪ‬ ‫ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ‪ 42‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن آب ﺑﻪ ﺑﺎزه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﻣﺸﻌﻞ روﺷـﻦ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬روﺷﻦ ﺷﺪن ﻣﺸﻌﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت آب ﻛﻠﻜﺘﻮر و ﺳﭙﺲ آب رادﻳﺎﺗﻮر واﺣﺪ را ﻧﻴﺰ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫دﻫﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻋﻠﻲ رﻏﻢ ﺷﺮاﻳﻂ آﺳﺎﻳﺶ واﺣﺪ‪ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارت زﻳﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﭘﻴﺮوي رﻓﺘﺎر ﻣﺸﻌﻞ و ﭘﻤﭗ ﺳﻴﺮﻛﻮﻻﺳﻴﻮن از درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﻨﺒﻊ آب ﮔﺮم ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً در‬ ‫اﻛﺜﺮ ﻣﺠﺘﻤﻊﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ و ﻣﺘﻮﺳﻂ رخ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬در ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﻦ ﻣﺠﺘﻤﻊﻫﺎ آب ﮔـﺮم ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﺑـﺮاي‬ ‫رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ و ﻣﻨﺒﻊ دوﺟﺪاره ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﭘﻤﭗ ﻳﺎ ﻳﻚ ﻣﺸﻌﻞ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺠﺘﻤﻊ‬ ‫ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻓﻌﻠﻲ‪ ،‬ﻳﻚ ﭘﻤﭗ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻨﺒﻊ آب ﮔﺮم وﺟﻮد دارد اﻣﺎ اﻳﻦ ﭘﻤـﭗ ﻫـﻢ از‬ ‫ﻛﻠﻜﺘﻮر آب ﮔﺮم ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ ﭘﻤﭗ اﺻﻠﻲ ﺑﺼﻮرت ﺳﺮي ﺑـﻮده و زﻣـﺎﻧﻲ ﻣﻔﻴـﺪ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬ ‫ﭘﻤﭗ اﺻﻠﻲ روﺷﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ در ﺷﻜﻞ ‪ 42-2‬ﺑﻄﻮر ﻣﺸﺨﺺ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺮ دﻟﻴﻠﻲ آب ﮔﺮم ﻣﺼﺮف ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي ﺟﺒﺮان آن ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﺮارﺗﻲ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻛﺎر ﺧﻮاﻫـﺪ‬ ‫ﻧﻤﻮد و ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎ ﮔﺮم ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺎ دو ﻣﺸﻜﻞ روﺑﺮو اﺳﺖ‪ .‬اوﻻً ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﺗﺎقﻫـﺎ ﮔـﺮم‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ اﻳﻦ ﺣﺮارت ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺛﺎﻧﻴﺎً ﺣﺮارﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺻﺮف ﮔﺮم ﺷﺪن آب ﻣﺼـﺮﻓﻲ ﺷـﻮد‪،‬‬ ‫ﺑﺮاي ﮔﺮم ﻛﺮدن ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴـﺮد و در ﻧﺘﻴﺠـﻪ آب ﮔـﺮم ﻣﺼـﺮﻓﻲ دﻳﺮﺗـﺮ ﮔـﺮم‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺣﻞ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎده در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮﺗﻮرﺧﺎﻧﻪ ﻛﺎﻣﻼً اﻣﻜﺎن ﭘـﺬﻳﺮ ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ و ﻻاﻗﻞ از ﻣﻨﺤﻨﻲ ‪ 42-2‬ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤـﻲ در اﻧـﺮژي ﻣﺼـﺮﻓﻲ ﻣﺠﺘﻤـﻊ ﺧﻮاﻫـﺪ‬ ‫داﺷﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﻛﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﻮﺗﻮرﺧﺎﻧﻪ و ﻣﺸـﻌﻞ ﻛـﺎﻣﻼً ﺗـﺎﺑﻊ ﻣﺼـﺮف آب ﮔـﺮم ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﺨﺶ ﻛﻤﺘﺮي از اﻧﺮژي را ﺑﺨﻮد اﺧﺘﺼﺎص ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﻮده و اﻧﺮژي ﻣﺼﺮﻓﻲ واﺣﺪﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺗﺎﺑﻊ آن اﺳﺖ‪.‬‬



‫‪74‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 42-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ درﺟﻪ ﺣﺮارت رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ‬



‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ رﻓﺘﺎر رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬در ﺷﻜﻞ ‪ ،43-2‬رﻓﺘﺎر ﺳﻪ رادﻳـﺎﺗﻮر ﻣﺨﺘﻠـﻒ رﺳـﻢ ﺷـﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪاي ﻛﻪ ﻫﺮﻳﻚ از اﻳﻦ رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ در ﺷﺒﻜﻪ ﻟﻮﻟﻪﻛﺸﻲ دارﻧﺪ‪ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارتﻫـﺎي آﻧﻬـﺎ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬روش اﺗﺼﺎل ﺗﺮﻣﻮﻛﻮﭘﻞﻫﺎ ﺑﻪ رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ و ﻳﺎ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﻌـﺪاً ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﺧﻮاﻫـﺪ ﺷـﺪ ﺑـﻪ‬ ‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي آب ﮔﺮم‪ ،‬روي ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻛﺎﻣﻼً ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار اﺳـﺖ‪ .‬ﻣﻄـﺎﺑﻖ اﺳـﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ‪،‬‬ ‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺎﻳﻊ در ﺟﺮﻳﺎن درون ﻳﻚ ﻟﻮﻟﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ ،‬ﺿﺮوري اﺳـﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ درون ﻣﺎﻳﻊ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و درون اﻳﻦ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻳﻌﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ روﻏﻦ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗـﺎ‬ ‫درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺷﺪه و ﺗﺄﺛﻴﺮ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ )‪ .(DIN 43735‬ﻳﻜـﻲ‬ ‫از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺰاﻳﺎي روش ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﻳﻦ ﭘﺮوژه آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﻮده و‬ ‫ﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي درﺟﻪ ﺣﺮارت آب درون ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎ ﻧﺪارد‪.‬‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫‪75‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 43-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ درﺟﻪ ﺣﺮارت رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ‬



‫‪ 11-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ اﺟﺎق ﮔﺎز‬ ‫اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺎﻣﻞ دو ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول‪ ،‬در ﺳﺎﻋﺖ ‪ 10‬ﺻﺒﺢ ﺷﻌﻠﻪ ﺑـﺰرگ اﺟـﺎق ﮔـﺎز در‬ ‫ﺣﺎل ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ ﻣﺪت ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧـﺪ‪ .‬در آﻏـﺎز و ﭘﺎﻳـﺎن آزﻣـﺎﻳﺶ‪،‬‬ ‫رﻗﻢ ﻛﻨﺘﻮر ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺮ روي ﻟﻮﻟﻪ ﮔﺎز ورودي ﺑﻪ اﺟﺎق ﮔﺎز ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ‬ ‫ﻛﻪ ﺳﺎﻋﺖ ‪ 10:30‬آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺷﻌﻠﻪ ﺑﺰرگ اﺟﺎق ﮔﺎز در ﺣﺎل ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﺎز ﮔﺬاﺷـﺘﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد و ﻣﻴـﺰان‬ ‫ﻣﺼﺮف ﮔﺎز ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻧﺮخ ﻣﺼﺮف ﮔﺎز در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻢ‪ 0 .003 ،‬ﻣﺘﺮﻣﻌﻜﺐ ﺑﺮ دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﺎدل ‪ 1.8‬درﺻﺪ ﻛﻞ ﻣﺼـﺮف‬ ‫ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ زﻳﺎد‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﻪ ‪ 0 .0 0 6‬ﻣﺘﺮﻣﻌﻜﺐ ﺑﺮ دﻗﻴﻘﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﻜﻞ‬ ‫‪ 44-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎي ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﺑﺎﻻي ﻫﺎل رﺳﻢ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜـﻪ ﻣﺸـﺨﺺ‬ ‫اﺳﺖ ﺑﺎ روﺷﻦ ﺷﺪن اﺟﺎق ﮔﺎز در ﻃﻲ آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﺑﺎﻻي اﺗﺎق اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ذﻛﺮ اﺳﺖ از آﻧﺠﺎﻳﻴﻜﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻨﺘﻮر ﮔﺎز در ﻓﻀﺎي ﺑﺴﺘﻪ از ﻟﺤﺎظ اﻳﻤﻨﻲ ﺻـﺤﻴﺢ ﻧﻤـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬در‬ ‫ﻃﻲ آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﭘﻨﺠﺮه ﻫﺎل ﺑﺎز ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴـﻞ درﺟـﻪ ﺣـﺮارت ﺗﺮﻣـﻮﻣﺘﺮ ﭘـﺎﻳﻴﻦ ﻣﺸـﺎﺑﻪ‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي درب و ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎ اﻓﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﺮ ﻣﺒﻨـﺎي اﺧـﺘﻼف‬ ‫دﻣﺎي دو ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮان ﻣﻴﺰان ﭘﺨﺖ و ﭘﺰ ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺮ واﺣﺪ را ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد‪.‬‬ ‫در ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻠﻲ ﮔﺎز‪ ،‬ﻫﻮاﻛﺶﻫﺎي ﻧﺼﺐ ﺷﺪه روي اﺟﺎق ﮔﺎز در ﻫﺮ آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺮون‬ ‫راه ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻨﺼﻮرت واﺣﺪﻫﺎ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺮاي اﺟﺘﻨﺎب از ﮔﺎزﮔﺮﻓﺘﮕﻲ در زﻣﺎن ﭘﺨﺖ و ﭘﺰ ﻳﻜﻲ از‬ ‫ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎ را ﻧﻴﺰ ﺑﺎز ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺎز ﺑﻮدن ﭘﻨﺠﺮه روي درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺼﻮرت ﻛﺎﻫﺶ درﺟـﻪ‬ ‫ﺣﺮارت ﺑﺪﻟﻴﻞ ورود ﻫﻮاي ﺳﺮد ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﺮﻛﻴﺐ اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﺑـﺎﻻ و‬ ‫ﻛﺎﻫﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﻪ در ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎي واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﻣـﻲﺷـﻮد ﺑـﻪ‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ اﺳﺖ‪.‬‬



‫‪76‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫ﺷﻜﻞ ‪44-2‬‬



‫ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ اﺟﺎق ﮔﺎز‬



‫‪ 12-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ‬ ‫ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ ﺳﺎﻋﺖ ‪ 9‬ﺻﺒﺢ روﺷﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﭘﺲ از ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﻛـﺎر ﺷـﻮﻣﻴﻨﻪ‪ ،‬در ﺳـﺎﻋﺖ ‪ 9:30‬آزﻣـﺎﻳﺶ‬ ‫ﺷﺮوع ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻃﻲ آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارت اﺗﺎق اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻳﻚ ﻟﻮﻟﻪ‬ ‫ﭘﻴﺘﻮت‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺳﻴﺎل ﺧﺮوﺟﻲ از ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه درﺟﻪ ﺣﺮارت آن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺎﺑـﻞ ذﻛـﺮ‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در ﺷﻜﻞ ‪ 45-2‬ﺗﺄﺛﻴﺮ روﺷﻦ ﺷﺪن ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮ دﻣﺎي ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﺑﺎﻻي ﻫﺎل ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻓـﺰاﻳﺶ درﺟـﻪ‬ ‫ﺣﺮارت اﺗﺎق ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎي ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﺑﺎﻻي اﺗﺎق ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻴﺎل ﺧﺮوﺟﻲ از ﻟﻮﻟﻪ ﺷـﻮﻣﻴﻨﻪ ﺑـﺎ‬ ‫دﺑﻲ ‪ 0.07‬ﻣﺘﺮﻣﻜﻌﺐ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺧﺎرج ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺳﻴﺎل ﺧﺮوﺟﻲ درﺟـﻪ ﺣـﺮارت ‪ 43.3o C‬دارد‪ .‬اﻳـﻦ ﻣﻘـﺪار‬ ‫ﻣﻌﺎدل ﻣﺼﺮف ‪ 8.8‬ﻣﺘﺮﻣﻜﻌﺐ ﮔﺎز ﺑﺮ دﻗﻴﻘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ در ﻣﻮاردي ﻛﻪ واﺣﺪﻫﺎ ﻣﺠﻬﺰ ﺑـﻪ ﺷـﻮﻣﻴﻨﻪ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و از ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ در دودﻛﺶ‪ ،‬دوره اﺳـﺘﻔﺎده از‬ ‫ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ ﺑﺨﺸﻲ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﺮارت ﻣﺮﻛﺰي ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﻲ‪-‬‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺮژي ﻣﺼﺮﻓﻲ آن ﺗﻮﺳﻂ روشﻫﺎي ﻣﺘﺪاول ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و ﺧﺎرج از ﻃﺮح ﺗﺴﻬﻴﻢ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬



‫‪77‬‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫ﺷﻜﻞ ‪45-2‬‬



‫ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ‬



‫‪ 13-3-5-2‬ﺑﺮرﺳﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻣﺘﻔﺎوت در دو واﺣﺪ ﻣﺠﺰا‬ ‫در اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ دو واﺣﺪ ﻣﺠﺰا ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ )واﺣﺪ ﻳﻚ و واﺣﺪ ﺷـﺶ(‪ .‬ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫـﺎي‬ ‫واﺣﺪ ﻳﻚ ﻣﺸﺎﺑﻪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ ﺑﺎ ﺳﻴﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ وﻟﻲ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎي واﺣﺪ ﺷﺶ ﺑﺼﻮرت ﺑﻲﺳﻴﻢ ﻧﺼـﺐ‬ ‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ اﻳﻦ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ در ﺟﺪولﻫﺎي ‪ 12-2‬و ‪ 13-2‬آورده ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ آزﻣـﺎﻳﺶ اوﻟـﻴﻦ‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﮔﺴﺘﺮش اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﻛﻞ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺪف از آن ﺿﻤﻦ ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ درﺟـﻪ ﺣـﺮارتﻫـﺎي‬ ‫ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از دو واﺣﺪ‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺪون ﺳﻴﻢ و اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﻋﻤﻠﻜﺮد آن در روزﻫﺎي‬ ‫ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ 12-2‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ در واﺣﺪ ﻳﻚ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻣﺘﻔﺎوت در دو واﺣﺪ ﻣﺠﺰا‬ ‫‪1‬‬



‫‪2‬‬



‫‪3‬‬



‫رادﻳﺎﺗﻮر اﺗﺎق‬ ‫ﺧﻮاب ﻏﺮﺑﻲ‬



‫دﻳﻮار ﻏﺮﺑﻲ ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ )ارﺗﻔﺎع از‬ ‫زﻣﻴﻦ ‪ 73‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ(‬



‫رادﻳﺎﺗﻮر ﻫﺎل‬ ‫ﺟﻨﻮﺑﻲ‬



‫‪4‬‬ ‫رادﻳﺎﺗﻮر ﻫﺎل‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ‬



‫‪5‬‬ ‫دﻳﻮار ﻏﺮﺑﻲ ﻫﺎل ﺷﻤﺎﻟﻲ‬ ‫)ارﺗﻔﺎع از زﻣﻴﻦ ‪250‬‬ ‫ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ(‬



‫ﺟﺪول ‪ 13-2‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ در واﺣﺪ ﺷﺶ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻣﺘﻔﺎوت در دو واﺣﺪ ﻣﺠﺰا‬ ‫‪1‬‬



‫‪3‬‬



‫‪4‬‬



‫‪5‬‬



‫‪6‬‬



‫‪7‬‬



‫رادﻳﺎﺗﻮر ﻫﺎل‬ ‫ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺟﻨﺐ‬ ‫ﺗﺮاس‬



‫دﻳﻮار ﻏﺮﺑﻲ ﻫﺎل‬ ‫)ارﺗﻔﺎع از زﻣﻴﻦ ‪15‬‬ ‫ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ(‬



‫دﻳﻮار ﻏﺮﺑﻲ ﻫﺎل‬ ‫)ارﺗﻔﺎع از زﻣﻴﻦ‬ ‫‪ 2‬ﻣﺘﺮ(‬



‫اﺗﺎق ﺧﻮاب‬ ‫ﺷﺮﻗﻲ‬



‫ﻟﻮﻟﻪ آب ﮔﺮم‬ ‫رﻓﺖ ﻣﺼﺮﻓﻲ‬



‫آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ‬



‫در ﺷﻜﻞ ‪ 46-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن ﺑﺮاي ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي واﺣﺪ ﻳـﻚ رﺳـﻢ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 47-2‬ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت را ﺑﺮاي واﺣﺪ ﺷﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸـﺨﺺ‬ ‫اﺳﺖ‪ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه در ﺑﺎﻻي دﻳﻮار ﻫﺎل در واﺣﺪ ﺷﺶ ﺣﺪود ﻫﻔﺖ درﺟـﻪ ﺑﻴﺸـﺘﺮ‬



‫‪78‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫از واﺣﺪ ﻳﻚ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ واﺣﺪﻫﺎ ﻛﺎﻣﻼً ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ 48-2‬درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎي ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺮ روي رادﻳﺎﺗﻮر ﻫﺎل ﺟﻨـﻮﺑﻲ و آب ﮔـﺮم ﻣﺼـﺮﻓﻲ‬ ‫ورودي ﺑﻪ واﺣﺪ ﺷﺶ را ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻗﺒﻠﻲ در ﻣﻮرد ﻧﺤﻮه ﻛـﺎرﻛﺮد دﺳـﺘﮕﺎه‬ ‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻮﺗﻮرﺧﺎﻧﻪ ﺑﺨﻮﺑﻲ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﻛﺎﻫﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت آب ﮔـﺮم ﻣﺼـﺮﻓﻲ‪،‬‬ ‫درﺟﻪ ﺣﺮارت رادﻳﺎﺗﻮر ﺑﻄﻮر ﺷﺎﺧﺼﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪46-2‬‬



‫ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن ﺑﺮاي واﺣﺪ ﻳﻚ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮرﺳﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ‬ ‫ﻣﺘﻔﺎوت در دو واﺣﺪ ﻣﺠﺰا‬



‫ﺷﻜﻞ ‪47-2‬‬



‫ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن ﺑﺮاي واﺣﺪ ﺷﺶ در روز ﺷﻜﻞ ‪48-2‬‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫ﺷﻜﻞ ‪48-2‬‬



‫‪79‬‬



‫ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ ﺣﺮارت آب رادﻳﺎﺗﻮر و آب ﻣﺼﺮﻓﻲ ورودي ﺑﻪ واﺣﺪ ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن ﺑﺮاي‬ ‫واﺣﺪ ﺷﺶ‬



‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 48-2‬ﻫﻢ ﻣﺠﺪداً ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارت رادﻳﺎﺗﻮر ﻧﻴﺰ ﺗﺎﺑﻌﻲ از درﺟﻪ ﺣـﺮارت‬ ‫آب ﻣﺼﺮﻓﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ آب ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺳﺮد ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻮﻳﻠﺮ و ﭘﻤﭗ روﺷﻦ ﺷﺪه و ﺗﻤﺎﻣﻲ واﺣـﺪ‬ ‫را ﮔﺮم ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ در ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎي رﻓﺘﺎر ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮدش آب ﻣﻮﺟـﻮد در ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن‪،‬‬ ‫ﻧﻮﺳﺎﻧﻲ ﺑﻮدن ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ آن ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻛﺎﻣﻼً ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ‪ 5‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ رﻓﺘـﺎر ﻣـﻮرد‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺟﺪي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد اﻳﻦ ﻧﻮﺳﺎنﻫﺎ ﺑﺪﻟﻴﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻳـﻚ ﭘﺪﻳـﺪه ﻓﻴﺰﻳﻜـﻲ اﺳـﺖ ﻳـﺎ‬ ‫ﺧﻄﺎي وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ از ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﻮاي ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ و‬ ‫ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎﺗﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﺧﻄﺎي ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻧﻤـﻲ‪-‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﺸﺎﻫﺪه اوﻟﻴﻪ ﻧﻴﺰ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﭘﻤﭗﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﺸﻌﻞ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻮﺳﺎن ﻣﺮﺗﺒﻲ روﺷﻦ و ﺧﺎﻣﻮش ﻧﻤـﻲ‪-‬‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ از ﺳﻴﮕﻨﺎلﻫﺎي درﺟﻪ ﺣﺮارت و ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻃﻴﻒ آﻧﻬﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ ﻛـﻪ‬ ‫ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻏﺎﻟﺐ در اﻳﻦ دادهﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻏﺎﻟﺐ ﺑﺮاي روﺷﻦ و ﺧﺎﻣﻮش ﺷـﺪن ﭘﻤـﭗ ﺳﻴﺮﻛﻮﻻﺳـﻴﻮن‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ آن اﺳﺖ ﻛﻪ روﺷﻦ و ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪن ﭘﻤﭗ ﺳﻴﺮﻛﻮﻻﺳـﻴﻮن ﻳـﻚ ﺳـﻴﻜﻞ‬ ‫ﺣﺮارﺗﻲ در ﺳﻴﺴﺘﻢ آب ﮔﺮدﺷﻲ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻫﻢ ﻫﻤﺎن ﺳﻴﻜﻞ روي روﺷﻦ و ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪن‬ ‫ﭘﻤﭗ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬارد‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﺑﺮﺧﻲ ﺳﻴﻜﻞﻫﺎي ﺳﺮد ﻛﻪ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﭘﻤﭗ‬ ‫روﺷﻦ ﺷﻮد و ﺳﭙﺲ در زﻣﺎن ﮔﺮمﺗﺮ ﺳﻴﻜﻞ ﭘﻤﭗ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﻮد و ﺑـﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ﺳـﻴﻜﻞ ﻓـﻮق ﺗﻘﻮﻳـﺖ‬ ‫ﮔﺮدد‪ .‬از اﻳﻦ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﻌﺪاً ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺮاي ﺗﺴﻬﻴﻢ آب ﮔﺮم ﻣﺼﺮﻓﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫‪80‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫‪ 4-5-2‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ‬ ‫ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اوﻟﻴﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ زواﻳﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺟﺮاي ﭘـﺮوژه‪ ،‬در ﻣﺮﺣﻠـﻪ دوم ﻃـﺮح ﻣﻌﺮﻓـﻲ‬ ‫ﺷﺪه ﺑﺮ روي آﭘﺎرﺗﻤﺎن ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺟﺮا ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﺟﺮاي اﻳﻦ ﻃﺮح در دو ﻣﺎه ﺑﻬﻤﻦ و اﺳـﻔﻨﺪ ‪ 1388‬اﻧﺠـﺎم‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه در آزﻣﺎﻳﺶﻫـﺎي اوﻟﻴـﻪ‪ ،‬اﺑـﺰار اﺻـﻠﻲ در اﺟـﺮاي ﻃـﺮح دو‬ ‫ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ در ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﺑﺎﻻي ﻫﺎل واﺣﺪﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر از ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎي ﺑﻲﺳﻴﻢ در واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ‪ ،‬دو ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻛـﻪ در اداﻣـﻪ ﺷـﺮح داده‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي ﺑﻌﻀﻲ از واﺣﺪﻫﺎ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮ روي آب ﮔﺮم ﻣﺼﺮﻓﻲ واﺣـﺪ و ﻳﻜـﻲ از رادﻳﺎﺗﻮرﻫـﺎي‬ ‫ﻫﺎل ﻧﻴﺰ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻳﻜﻲ از واﺣﺪﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻫﺎل‪ ،‬در ﻳﻜﻲ از اﺗﺎقﻫﺎي ﺧﻮاب ﻧﻴﺰ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ‬ ‫روي دﻳﻮار ﻧﺼﺐ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﺮآﻳﻨﺪ اﺟﺮاي ﻃﺮح در دو ﻣﺎه ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ ﻳﻜﺴﺎن اﺳﺖ اﻣﺎ در آﻏﺎز ﻣﺎه اﺳﻔﻨﺪ ﺿﻤﻦ ﺗﺸﺮﻳﺢ وﺿـﻌﻴﺖ‬ ‫ﺣﺮارﺗﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در آن ﺑﺮاي ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﺮﻳﻚ از واﺣﺪﻫﺎ ﻳـﻚ دﻣﺎﺳـﻨﺞ ﻣﺠﻬـﺰ ﺑـﻪ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ داده ﺷﺪ ﺗﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻃﻼع ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ از درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪ ﺧﻮد ﺑﺮ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﻨـﻴﻢ‬ ‫)ﺷﻜﻞ ‪.(49-2‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪49-2‬‬



‫دﻣﺎﺳﻨﺞﻫﺎي ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎ‬



‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از روش دو ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ در ارﺗﻔﺎعﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬ ‫داراي ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ .1‬اﻳﻦ روش ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬رﻓﺘﺎر ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ را ﻧﻴﺰ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪ .2‬اﮔﺮﭼﻪ اﻳﻦ روش از ﻫﺮ روش ﻣﻮﺟﻮد دﻳﮕﺮ ارزانﺗﺮ اﺳﺖ اﻣﺎ ﺣﺘـﻲ در ﻫﻤـﻴﻦ ﺣﺎﻟـﺖ ﻧﻴـﺰ‬ ‫ﻫﺰﻳﻨﻪ آن ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺻﻮرﺗﺤﺴﺎب ﺑﺮاي ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ ﻛﻢ ﻣﺼﺮف ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﺳﺖ‪ .‬روشﻫﺎي دﻳﮕﺮ‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻤﮕﻲ ﭘﺮﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﻮده و ﺿﺮورﺗﺎً دﻗﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .3‬اﻳﻦ روش از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﺮارﺗﻲ ﻣﺴﺘﻘﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ در ﻣﻮاردي ﻛﻪ از ﺳﻴﺴـﺘﻢ دﻳﮕـﺮي‬ ‫ﺑﺠﺰ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﺮارت ﻣﺮﻛﺰي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪) ،‬ﺷﻮﻣﻴﻨﻪ‪ ،‬ﺑﺨﺎري ﺑﺮﻗﻲ‪ ،‬اﺳﭙﻠﻴﺖ‪ ،‬ﺑﺨﺎري ﮔﺎزي و‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫‪81‬‬



‫ﻏﻴﺮه( ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﻴﺰان ﺣﺮارت آزاد ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ دﻳﮕﺮ روشﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ودر‬ ‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ .4‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﻌﺪاً ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ روش ﺗﻮان ﻧﺸﺎن دادن رﻓﺘـﺎر ﺳـﺎﻛﻨﻴﻦ واﺣـﺪ را دارا‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﺑﻌﻠﺖ دﺳﺘﻜﺎري ﭼﻨﻴﻦ رﻓﺘﺎري ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﻗﺎﺑـﻞ‬ ‫ﺗﺸﺨﻴﺺ و ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮاردي ﻣﻲﺗﻮان ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺼﺮف ﻣﺠﺘﻤﻊ‬ ‫را ﺑﺮاي واﺣﺪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬ ‫‪ .5‬ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ روش ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در ﻛﺸﻮر اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻳﻜﻲ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي‬ ‫ﻣﺼﺮﻓﻲ‪ ،‬از درون واﺣﺪ ﺻﻮرت ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻫﻤـﻮاره ﻛﻨﺘﻮرﻫـﺎي ﻣﺼـﺮف )ﺑـﺮق‪ ،‬آب و‬ ‫ﮔﺎز( در ﺑﻴﺮون از واﺣﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﭘﻠﻤﭗ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪه اﻣﻜﺎن ﺗﺄﺛﻴﺮﮔـﺬاري روي‬ ‫دﻗﺖ ﻛﻨﺘﻮر را ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﺮاردادن ﻛﻨﺘﻮر ﻣﺼﺮف و ﻳﺎ ﺳﻨﺴﻮر آن درون واﺣﺪ ﻫﻤـﻮاره اﻳـﻦ‬ ‫ﺷﺎﺋﺒﻪ را اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎﻳﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازه‪-‬‬ ‫ﮔﻴﺮي را از ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺮﻣﺎل ﺧﺎرج ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع در زﻣـﺎن ﻣﺼـﺮف ﮔﺴـﺘﺮده ﻧﺸـﺎن داده‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺎﻳﺰ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ‪ ،‬اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ ﺧﻮد‬ ‫ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ را ﺿﺒﻂ ﻧﻤﻮده و ﻣﺴﺌﻮل ﻣﺮﺑﻮﻃـﻪ ﺑـﺎ ﻣﺮاﺟﻌـﻪ دورهاي ﺑـﻪ واﺣـﺪ ﻣﺮﺑﻮﻃـﻪ و اﺗﺼـﺎل‬ ‫دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪ ﻟﭗﺗﺎپ و ﻳﺎ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺸﺎﺑﻪ‪ ،‬ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ ﺟﻤﻊآوري ﻛﺮده و ﺳﭙﺲ ﻗـﺒﺾ ﺻـﺎدر ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي در اﻳﻦ ﭘﺮوژه‪ ،‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺮاي ﺧﺮاﺑﻲ دﺳﺘﮕﺎه و ﻳـﺎ ﺳـﺎﻟﻲ‬ ‫ﻳﻜﺒﺎر ﺑﺮاي ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺑﺎﻃﺮي ﺻﻮرت ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از دو ﺗﺮﻣـﻮﻣﺘﺮ ﻧﺸـﺎندﻫﻨـﺪه‬ ‫رﻓﺘﺎر ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه از ﻳﻜﻲ از واﺣﺪﻫﺎ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه رﻓﺘـﺎر‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻮده و ﻣﻲﺗﻮان ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺼـﺮف ﻳـﻚ واﺣـﺪ را ﺑـﺮاي آن واﺣـﺪ در ﻧﻈـﺮ‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬



‫‪ 1-4-5-2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﻬﻢ واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﺣﺮارت داده ﺷﺪه ﺑﻪ واﺣﺪ‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻗﺒﻞ ﺷﺮح داده ﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺮارت داده ﺷﺪه ﺑﻪ واﺣﺪ را ﻣﻲﺗﻮان از دﻣﺎي ﺗﺮﻣـﻮﻣﺘﺮ‬ ‫ﻧﺼﺐ ﺷﺪه در ﺑﺎﻻي دﻳﻮار ﻫﺎل ﻣﺮﻛﺰي واﺣﺪﻫﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮاي‬ ‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ‪ ،‬در اﺑﺘﺪا ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻄﺎﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ در ﺛﺒﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﺣﺬف ﺷﻮد‪.‬‬ ‫در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ دﻣﺎي ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﺑﺎﻻ ﻛﻤﺘﺮ از ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن زﻣﺎن‬ ‫ﺣﺬف ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﮔﺮ دﻣﺎي ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﺑﺎﻻ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 50‬و دﻣﺎي ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 15‬ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻴﺰ‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺣﺬف ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﭘﺲ از ﺣﺬف اﻃﻼﻋﺎت ﻧﺎدرﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد دادهﻫـﺎ ﻛﻤﺘـﺮ از‬ ‫‪ 1000‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت آن روز واﺣﺪ ﻧﺎﻣﻌﺘﺒﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و از اﻃﻼﻋﺎت روزﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺮاي ﺗﺴﻬﻴﻢ‬ ‫ﺑﻬﺎ در آن روز اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬از اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دﻣﺎ ﭘﺲ از ﺣﺬف اﻃﻼﻋﺎت ﻧﺎدرﺳﺖ‪ ،‬در ﻫـﺮ روز‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد و ﻋﺪد ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺣﺬف ﺷﺪه ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺷـﺮح داده ﺷـﺪه‬ ‫ﻳﺎ ﻗﻄﻊ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ارﺗﺒﺎط در زﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬



‫‪82‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 1-2-2‬ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷـﻮد و‬ ‫ﺑﺪﻳﻦﺗﺮﺗﻴﺐ درﺻﺪ ﺳﻬﻢ واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس درﺟﻪ ﺣﺮارت ﭘﺎﻳﺪار واﺣﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 50-2‬ﻧﻤـﻮدار درﺻـﺪ ’درﺟـﻪ ﺣـﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬روز ﻧﻬـﻢ ﺑﻬﻤـﻦ ﻣـﺎه در‬ ‫واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪ 51-2‬ﻣﻘـﺪار ’درﺟـﻪ ﺣـﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬ﻫـﺮ‬ ‫واﺣﺪ در روزﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎه ﺑﻬﻤﻦ رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﺗـﻮان ﺗﻔـﺎوت رﻓﺘـﺎر ﻣﺼـﺮﻓﻲ در‬ ‫واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد‪ .‬ﺧﻄﻮط ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه در زﻳﺮ ﺷﻤﺎره روز ﻣﻌﺮف ﺗﻌﻄﻴـﻞ ﺑـﻮدن آن روز‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪50-2‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪51-2‬‬



‫درﺻﺪ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪1‬واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در روز ﻧﻬﻢ ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎه‬



‫ﻣﻘﺪار ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ ‪ 1‬واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺗﻤﺎم روزﻫﺎي ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎه‬



‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ‪’ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه در ﺷﻜﻞ ‪ 51-2‬ﻣﺠﺪداً در دو واﺣﺪ ﻣﺠﺰا‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫‪83‬‬



‫در ﺷﻜﻞ ‪ 52-2‬رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬واﺣﺪ ﻫﺸﺖ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻌﻄﻴﻠﻲﻫـﺎي ﻣـﺎه و‬ ‫اﺣﺘﻤﺎﻻً ﻣﺴﺎﻓﺮت‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ واﺣﺪ ﺧﻮد را ﺧﺎﻣﻮش ﻣﻲﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ آن ﺷـﺪه‬ ‫ﻛﻪ ﺳﻬﻢ ﻛﻤﺘﺮي ﺑﺮاي اﻳﻦ واﺣﺪ در روزﻫﺎي ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدد‪ .‬اﺳﺎﺳﺎً ﻳﻜﻲ از اﻫـﺪاف اﺟـﺮاي اﻳـﻦ‬ ‫ﭘﺮوژه‪ ،‬ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺳﻬﻢ ﺑﻬﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ در واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و اﻳﺠﺎد اﻧﮕﻴﺰه ﺑﺮاي ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ روﺷﻨﻲ در ﺷﻜﻞ ‪ 52-2‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪52-2‬‬



‫ﻣﻘﺪار ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬دو واﺣﺪ ﻣﺨﺘﻠﻒ در روزﻫﺎي ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎه‬



‫ﭘﺲ از ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬ﺑﺮاي ﻛﻠﻴﻪ روزﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬ﻛﻞ ﻣﺎه‬ ‫ﺑﺮاي ﻫﺮ واﺣﺪ از ﻣﺠﻤﻮع ﻣﻘﺎدﻳﺮ روزاﻧﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻲﺗﻮان درﺻﺪ ﺳﻬﻢ واﺣﺪﻫﺎ در‬ ‫ﻛﻞ ﻣﺎه را ﺑﺮاﺳﺎس درﺟﻪ ﺣﺮارت ﭘﺎﻳﺪار واﺣﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﺷـﻜﻞ ‪ 53-2‬درﺻـﺪ ﻫـﺮ‬ ‫واﺣﺪ را ﺑﺮاي ﻣﺎه ﺑﻬﻤﻦ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪53-2‬‬



‫درﺻﺪ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺗﻤﺎم روزﻫﺎي ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎه‬



‫‪84‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫‪ 2-4-5-2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﻬﻢ واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﺳﺎﻳﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ‬ ‫در ﺑﺨﺶ ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺳﻬﻢ واﺣﺪﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاﺳﺎس درﺟﻪ ﺣﺮارت ﮔﺮﻣﺎي واﺣﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدﻳﺪ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي‬ ‫ﺣﺮارﺗﻲ واﺣﺪ از ﻗﺒﻴﻞ درزﮔﻴﺮي و ﻳﺎ ﺑﺎز ﺷﺪن درب و ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎ ﻟﺤﺎظ ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﻬﻢ‬ ‫واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﺳﺎﻳﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ‪ ،‬در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 2‬ﺑﻪ ﻫﻤﺎن‬ ‫ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 1-2-2‬ﺷﺮح داده ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﺳﻬﻢ ﻫﺮ واﺣﺪ را در اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ‬ ‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 2‬ﭘﺲ از ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻛﺮدن دادهﻫﺎ‪ ،‬اﺧﺘﻼف ﻣﻴﺎن دﻣﺎي ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎي‬ ‫ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ در ﻫﺮ دﻗﻴﻘﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد و اﻧﺘﮕﺮال اﻳﻦ اﺧﺘﻼف در ﻃﻲ روز ﻣﻘﺪار ’درﺟﻪ ﺣﺮارت –‬ ‫روز‘ – ‪ 2‬آن واﺣﺪ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻜﺮار اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺮاي ﺗﻤﺎم واﺣﺪﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان درﺻﺪ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت –‬ ‫روز‘ – ‪ 2‬ﻫﺮ واﺣﺪ را از ﻛﻞ ﻣﻘﺪار ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در ﻫﺮ روز ﺑﺪﺳﺖ آورد‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪-2‬‬ ‫‪ 54‬ﻧﻤﻮدار درﺻﺪ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 2‬روز ﻧﻬﻢ ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎه در واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن رﺳﻢ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪54-2‬‬



‫ﻣﻘﺪار ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 2‬واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در روز ﻧﻬﻢ ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎه‬



‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ واﺣﺪ ﻳﻚ را درﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ واﺣﺪ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻮده و در ﻃﻲ آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﺑﻄﻮر‬ ‫ﻣﺸﺘﺮك در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺠﺮﻳﺎن اﻳﻦ ﭘﺮوژه و ﻳﻚ ﮔﺮوه از ﺻﺪا و ﺳﻴﻤﺎ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ‬ ‫ﻋﻠﻲ رﻏﻢ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ واﺣﺪ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻛﻤﻲ دارد و ﺗﻨﻬﺎ ﺣﺪود ‪ 6‬درﺻﺪ از ﺳﻬﻢ ﻣﺼﺮف‬ ‫ﻣﺠﺘﻤﻊ در اﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي را دارد‪ ،‬ﺳﻬﻢ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 2‬آن ﺑﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 15‬درﺻﺪ ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫‪85‬‬



‫ﻋﻠﺖ اﻳﻦ اﻣﺮ رﻓﺖ و آﻣﺪ زﻳﺎد در اﻳﻦ واﺣﺪ و ﺑﺎز ﺑﻮدن ﻃﻮﻻﻧﻲ دربﻫﺎ و ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﭘﺲ از ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 2‬ﺑﺮاي ﻛﻠﻴﻪ روزﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 2‬ﻛﻞ ﻣﺎه‬ ‫ﺑﺮاي ﻫﺮ واﺣﺪ از ﻣﺠﻤﻮع ﻣﻘﺎدﻳﺮ روزاﻧﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻲﺗﻮان درﺻﺪ ﺳﻬﻢ واﺣﺪﻫﺎ در‬ ‫ﻛﻞ ﻣﺎه ﺑﺮاﺳﺎس ﺳﺎﻳﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ واﺣﺪ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺷﻜﻞ ‪ 55-2‬درﺻﺪ ﻫﺮ‬ ‫واﺣﺪ را ﺑﺮاي ﻣﺎه ﺑﻬﻤﻦ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪55-2‬‬



‫درﺻﺪ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 2‬واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺗﻤﺎم روزﻫﺎي ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎه‬



‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪’ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي واﺣﺪ دوم ﻧﻴﺰ در ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ واﺣﺪﻫﺎ زﻳﺎد اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﺖ اﻳﻦ اﻣﺮ اﻳﺠﺎد اﺧﻼل در ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺪازهﮔﻴـﺮي اﺳـﺖ‪ .‬در واﻗـﻊ در اﻳـﻦ‬ ‫واﺣﺪ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﭘﺎﻳﻴﻦ دﻳﻮار ﺟﺎﺑﺠﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ و درﺟﻪ ﺣﺮارتﻫﺎي اﻳﻦ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺷﻜﻞ ‪ 56-2‬دﭼﺎر‬ ‫ﺧﻄﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ در ﻣﻮاردﻳﻜﻪ دادهﻫﺎي ﻳﻚ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ در روز ﻧﺎﻣﻌﺘﺒﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ ،‬اﻋـﺪاد روز‬ ‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺮاي آن واﺣﺪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻣﻲﺷﻮد اﻣﺎ از آﻧﺠﺎﻳﻴﻜﻪ اﻳﻦ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻧـﻮﻋﻲ اﻳﺠـﺎد اﺧـﻼل در ﺳﻴﺴـﺘﻢ‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪’ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 2‬در روزﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑـﺮاي ﻛـﻞ ﻣﺠﺘﻤـﻊ ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﺷـﺪه و‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار آن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬از زﻣﺎن ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ‪ ،‬دﻣﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان درﺟـﻪ ﺣـﺮارت‬ ‫ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 2‬را ﺑﺮاي اﻳـﻦ واﺣـﺪ اﻳﺠـﺎد‬ ‫ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ از زﻣﺎن ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 2‬ﺑﺮاي اﻳﻦ واﺣـﺪ در‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬



‫‪86‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫ﺷﻜﻞ ‪56-2‬‬



‫درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎي ﻧﺼﺐ ﺷﺪه در ﻫﺎل ﻣﺮﻛﺰي واﺣﺪ دو در روز ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم‬ ‫ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎه‬



‫‪ 3-4-5-2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﻬﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻛﻠﻲ واﺣﺪﻫﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﻬﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻛﻠﻲ واﺣﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻤﻴﺖ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 3‬ﻛـﻪ ﻣﺠﻤـﻮع ﻣﻘـﺎدﻳﺮ‬ ‫’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬و ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 2‬اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻫﺮ واﺣﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬در‬ ‫واﻗﻊ ﻛﻤﻴﺖ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 3‬ﺣﺎوي ﺳـﻬﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸـﻲ ﻫـﺮ واﺣـﺪ ﺑﺮاﺳـﺎس درﺟـﻪ ﺣـﺮارت‬ ‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ واﺣﺪ و ﻣﻴﺰان ﺳﺎﻳﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي آن اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ از ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ’درﺟﻪ ﺣـﺮارت – روز‘ – ‪ 3‬ﺑـﺮاي‬ ‫ﻛﻠﻴﻪ روزﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 3‬ﻛﻞ ﻣﺎه ﺑﺮاي ﻫﺮ واﺣﺪ از ﻣﺠﻤﻮع ﻣﻘﺎدﻳﺮ روزاﻧﻪ ﺣﺴـﺎب‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻲﺗﻮان درﺻﺪ ﺳﻬﻢ واﺣﺪﻫﺎ در ﻛﻞ ﻣﺎه ﺑﺮاﺳﺎس ﺳﺎﻳﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ واﺣﺪ‬ ‫را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺷﻜﻞ ‪ 57-2‬درﺻﺪ ﻫﺮ واﺣﺪ را ﺑﺮاي ﻣﺎه ﺑﻬﻤﻦ ﻧﺸـﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ‪ .‬ﺑﺨـﺶ‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻣﺎه ﺑﻬﻤﻦ را ﻣﻲﺗـﻮان ﺑﺮاﺳـﺎس اﻳـﻦ ﻧﻤـﻮدار اﻧﺠـﺎم داد‪ .‬ﺑـﺪﻳﻦ‬ ‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻫﺮ واﺣﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ درﺻﺪ ﺧﻮد از ﻣﺼﺮف ﮔﺎز را در اﻳﻦ دوره ﭘﺮداﺧـﺖ ﻛﻨـﺪ‪ .‬ﺿـﻤﻦ اﻳﻨﻜـﻪ‬ ‫ﻋﻠﺖ زﻳﺎدﺗﺮ ﺑﻮدن ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻳﻚ واﺣﺪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ واﺣﺪﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ و اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺮاي واﺣﺪ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﮕﻴﺮي و رﻓﻊ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫اﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ ﮔﺮوه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ در روزﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪-2‬‬ ‫‪ 58‬ﻣﻘﺪار ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬ﺳﻪ واﺣﺪ ﻣﺨﺘﻠﻒ در روزﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎه ﺑﻬﻤﻦ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻘﻴﺎس‬ ‫ﺳﻤﺖ ﭼﭗ رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﻤﻮدار درﺟـﻪ ﺣـﺮارت ﻣﺘﻮﺳـﻂ ﻣﺤـﻴﻂ در ﺷـﺒﺎﻧﻪ روز ﺑﺮاﺳـﺎس‬ ‫ﻣﻘﻴﺎس ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻧﻤﻮدار رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺳﻪ ﻧﻤﻮدار ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ و ﻧﻤﻮدار درﺟﻪ‬ ‫ﺣﺮارت ﻣﺤﻴﻂ ﺣﺎﻛﻲ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﻴﺮون‪ ،‬دﻣﺎي اﻳـﻦ واﺣـﺪﻫﺎ ﻧﻴـﺰ اﻓـﺰاﻳﺶ‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﻮﺗﻮرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ ﺻﻮرت ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ در ﺑﺨﺶ ﻗﺒﻞ ﻧﻴﺰ ذﻛﺮ ﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﺿﻌﻒ ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺳﺒﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ آب رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ در ﻣﻮاﻗﻊ ﻏﻴﺮ ﺿـﺮوري ﻧﻴـﺰ ﺑﺴـﻴﺎر‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫‪87‬‬



‫ﮔﺮم ﺑﺎﺷﺪ و اﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ آن اﺳﺖ ﻛﻪ در روزﻫﺎي ﮔﺮم ﻣﺎه‪ ،‬ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﻛﺎﻫﺶ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪57-2‬‬



‫درﺻﺪ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 3‬واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در روز ﻧﻬﻢ ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎه‬



‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ذﻛﺮ ﺷﺪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ راﺑﻄﻪ واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮرﺧﺎﻧﻪ راﺑﻄﻪاي ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑـﻪ ﺑﺎﻻﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺪﻳﻦ‬ ‫ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﻫﺮﭼﻪ ﻣﻮﺗﻮرﺧﺎﻧﻪ ﺣﻜﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ در واﺣﺪﻫﺎ ﺻﻮرت ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد‪ .‬وﺟﻮد ﺗﺠﻬﻴـﺰات ﺑﺮرﺳـﻲ رﻓﺘـﺎر‬ ‫ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ آﻧﭽﻪ در اﻳﻦ ﭘﺮوژه ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺴـﻬﻴﻢ ﺑﻬـﺎ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده‬ ‫ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻣﻜﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﺳﺎﺧﺘﺎر اﻳﻦ راﺑﻄﻪ را ﻧﻴﺰ ﺑﻮﺟﻮد آورد‪ .‬اﺳـﺘﻔﺎده از درﺟـﻪ ﺣـﺮارت‬ ‫واﺣﺪﻫﺎ در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻮﺗﻮرﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺒﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي و آﺳﺎﻳﺶ ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪58-2‬‬



‫ﻣﻘﺪار ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪1‬ﺳﻪ واﺣﺪ ﻣﺠﺰا در روزﻫﺎي ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎه در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ‬ ‫درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺤﻴﻂ‬



‫‪88‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫ﭘﺲ از ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه‪ ،‬در ﺷﻜﻞ ‪ 59-2‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ در روزﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻣـﺎه‪-‬‬ ‫ﻫﺎي ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ‪ .‬ﺣﺎل ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ ﺳﺆال ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺗﻮزﻳﻊ دﻣﺎﺳﻨﺞﻫـﺎي ﻣﺠﻬـﺰ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ و اراﺋﻪ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت در ﻣﻮرد درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮي ﺑﺮ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺳـﺎﻛﻨﻴﻦ داﺷـﺘﻪ‬ ‫اﺳﺖ ﻳﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ آﻧﭽﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎ در ﻣﺎه اﺳﻔﻨﺪ‪ ،‬درﺟـﻪ ﺣـﺮارت واﺣـﺪﻫﺎ )و ﻣﺘﻌﺎﻗﺒـﺎً ’درﺟـﻪ‬ ‫ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ (1‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪59-2‬‬



‫ﻣﺘﻮﺳﻂ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺤﻴﻂ در روزﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎه ﻫﺎي ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ‬



‫در ﺷﻜﻞﻫﺎي ‪ 60-2‬اﻟﻲ ‪ 70-2‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬در ﺗﻤﺎﻣﻲ روزﻫﺎي ﻣﺎهﻫـﺎي ﺑﻬﻤـﻦ و‬ ‫اﺳﻔﻨﺪ واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺼﻮرت ﻣﺠﺰا ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪60-2‬‬



‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪1‬روزﻫﺎي ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ در واﺣﺪ ﻳﻚ‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫ﺷﻜﻞ ‪61-2‬‬



‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪1‬روزﻫﺎي ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ در واﺣﺪ دو‬



‫ﺷﻜﻞ ‪62-2‬‬



‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪1‬روزﻫﺎي ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ در واﺣﺪ ﺳﻪ‬



‫‪89‬‬



‫‪90‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫ﺷﻜﻞ ‪63-2‬‬



‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪1‬روزﻫﺎي ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ در واﺣﺪ ﭼﻬﺎر‬



‫ﺷﻜﻞ ‪64-2‬‬



‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪1‬روزﻫﺎي ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ در واﺣﺪ ﭘﻨﺞ‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫ﺷﻜﻞ ‪65-2‬‬



‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪1‬روزﻫﺎي ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ در واﺣﺪ ﺷﺶ‬



‫ﺷﻜﻞ ‪66-2‬‬



‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪1‬روزﻫﺎي ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ در واﺣﺪ ﻫﻔﺖ‬



‫‪91‬‬



‫‪92‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫ﺷﻜﻞ ‪67-2‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪68-2‬‬



‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪1‬روزﻫﺎي ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ در واﺣﺪ ﻫﺸﺖ‬



‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪1‬روزﻫﺎي ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ در واﺣﺪ ﻧﻪ‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫ﺷﻜﻞ ‪69-2‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪70-2‬‬



‫‪93‬‬



‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪1‬روزﻫﺎي ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ در واﺣﺪ ده‬



‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬روزﻫﺎي ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ در واﺣﺪ ﻳﺎزده‬



‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ از ﺷﻜﻞﻫﺎي ‪ 60-2‬اﻟﻲ ‪ 70-2‬ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در اﺳﻔﻨﺪ و ﭘﺲ از اراﺋﻪ دﻣﺎﺳـﻨﺞﻫـﺎ‬ ‫درﺟﻪ ﺣﺮارت واﺣﺪﻫﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﭘﻴﺮوي از رﻓﺘﺎر ﻣﻮﺗﻮرﺧﺎﻧﻪ در روزﻫﺎي ﮔـﺮمﺗـﺮ اﺳـﻔﻨﺪ‬ ‫ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎي واﺣﺪﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺟﺪول ‪ 14-2‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻛﻠﻲ ﺳﻪ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ در‬



‫‪94‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



‫دو ﻣﺎه ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و اﺧﺘﻼف اﻳﻦ دو ﻧﻴﺰ آورده ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜـﻪ ﻣﺸـﺨﺺ‬ ‫اﺳﺖ ﻣﻘﺪار ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬اﺳﻔﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن از ﻣﻘﺪار ﺑﻬﻤﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ 14-2‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ در ﻣﺎه ﻫﺎي ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ‬ ‫ﺑﻬﻤﻦ‬ ‫اﺳﻔﻨﺪ‬ ‫اﺧﺘﻼف‬



‫’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪1‬‬



‫’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪2‬‬



‫’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪3‬‬



‫‪5312069 .98‬‬



‫‪10 6 9 3 5 2 .5 7‬‬



‫‪6 3 8 14 2 2 .5 5‬‬



‫‪5358077 .51‬‬



‫‪8 3 117 8 .3 5‬‬



‫‪6 18 9 2 5 5 .8 6‬‬



‫‪4 6 0 0 7 .5 3‬‬



‫‪-23 8174.22‬‬



‫‪-192166.69‬‬



‫‪ 4-4-5-2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﻬﻢ واﺣﺪﻫﺎ در اﺳﺘﻔﺎده از آب ﮔﺮم ﻣﺼﺮﻓﻲ‬ ‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺗﻼش ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف آب ﮔـﺮم ﺑﻬﺪاﺷـﺘﻲ واﺣـﺪﻫﺎ ﻧﻴـﺰ ﺗﺴـﻬﻴﻢ ﺷـﻮد‪ .‬ﻧﺼـﺐ‬ ‫ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎ ﺑﺮ روي ﻟﻮﻟﻪ آب ﮔﺮم ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺗﻨﻬﺎ در ﻫﻔﺖ واﺣﺪ از ﻳﺎزده واﺣـﺪ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﺻـﻮرت ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬ ‫اﺳﺖ و اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺼﻮرت ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ روي اﻳﻦ واﺣﺪﻫﺎ اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜـﻪ در ﻓﺼـﻞ ﮔﺬﺷـﺘﻪ‬ ‫ﺑﻴﺎن ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎي ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺮ روي ورودي آب ﮔﺮم ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﻪ واﺣﺪ‪ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارت واﻗﻌﻲ آب‬ ‫را اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪ 71-2‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﺳـﺮﻳﻊ ﻓﻮرﻳـﻪ دو واﺣـﺪ ﻣﺨﺘﻠـﻒ در ﻳـﻚ روز‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺷﺪ‪ ،‬واﺣﺪي ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮ از آب ﮔﺮم اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻗﻠـﻪ‬ ‫ﺑﻠﻨﺪﺗﺮي ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪71-2‬‬



‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﺮﻳﻊ ﻓﻮرﻳﻪ داده ﻫﺎي درﺟﻪ ﺣﺮارت آب ﮔﺮم ﻣﺼﺮﻓﻲ در دو واﺣﺪ ﻣﺨﺘﻠﻒ در‬ ‫ﻫﻔﺪﻫﻢ ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎه‬



‫اﻛﻨﻮن ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف در واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﺷـﻜﻞ ‪72-2‬‬ ‫ﺑﻠﻨﺪي ﻗﻠﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻏﺎﻟﺐ در ﻣﻴﺎن ﺷﺶ واﺣﺪ ﻣﺨﺘﻠﻒ در روز ﻫﻔﺪﻫﻢ ﺑﻬﻤﻦ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮ اﻳـﻦ‬ ‫اﺳﺎس ﻣﻲﺗﻮان ﻣﻴﺎن واﺣﺪﻫﺎ ﺳﻬﻢﺑﻨﺪي ﻛﺮد‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ واﺣﺪﻫﺎي ﺑﺎ ﺑﻠﻨﺪي ﻛﻤﺘـﺮ ﺑﺎﻳـﺪ ﺳـﻬﻢ ﺑﻴﺸـﺘﺮي ﺑـﺮاي‬



‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻲ اﻟﻤﺎنﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬



‫‪95‬‬



‫ﻣﺼﺮف آب ﮔﺮم ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪72-2‬‬



‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﻠﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻏﺎﻟﺐ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﺮﻳﻊ ﻓﻮرﻳﻪ درﺟﻪ ﺣﺮارت آب ﮔﺮم ﻣﺼﺮﻓﻲ در‬ ‫واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻫﻔﺪﻫﻢ ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎه‬



‫در ﺷﻜﻞ ‪ 73-2‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﻠﻨﺪي ﻗﻠﻪ در ﻃﻮل ﻣﺎه ﺑﻬﻤـﻦ ﻣﺘﻮﺳـﻂﮔﻴـﺮي ﺷـﺪه و درﺻـﺪ‬ ‫ﺑﻠﻨﺪي اﻳﻦ ﻗﻠﻪ در ﻫﺮ واﺣﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻴﺎن ﻫﻔﺖ‬ ‫واﺣﺪ از واﺣﺪﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪73-2‬‬



‫درﺻﺪ ﺑﻠﻨﺪي ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻗﻠﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻏﺎﻟﺐ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﺮﻳﻊ ﻓﻮرﻳﻪ درﺟﻪ ﺣﺮارت آب ﮔﺮم‬ ‫ﻣﺼﺮﻓﻲ در واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎه‬



‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫‪1. Darvariu, Paul. ‘New Method and Instrument for Heat Metering and Billing’, Oiml Bulletin,‬‬ ‫‪Vol. XLV, No. 3, July 2004.‬‬ ‫‪2. Shuqin C., Nianping L., Jun G., Yanqun X., Fengmei S., Ji N., A statistical method to investigate‬‬



‫ﻓﺼﻞ دوم‬



96



national energy consumtion in the residential building sector of China, Energy and Buildings, 40 (2008), 654-665.



‫‪3‬‬ ‫ـﺎل‬ ‫ـﺎي اﻧﺘﻘـ‬ ‫روشﻫـ‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت‬



‫‪ 1-3‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ و در ﺑﺎزهﻫﺎي زﻣﺎﻧﻲ ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬ﺛﺒﺖ آﻧﻬﺎ و ارﺳـﺎل ﺑـﻪ ﭘﺮدازﺷـﮕﺮ ﻣﺮﻛـﺰي‪،‬‬ ‫ﻳﻚ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻢ از ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاي ﻳﻚ ﭘﺮوژه ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺳﻨﺴﻮري اﺑـﺰار ﻣﻨﺎﺳـﺒﻲ ﺑـﺮاي‬ ‫ﺗﺤﻘﻖ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي راهاﻧﺪازي ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪي ﺳﻨﺴﻮري ﺑـﻪ دو ﻗﺴـﻤﺖ ﺳـﺨﺖاﻓـﺰار و‬ ‫ﻧﺮماﻓﺰار ﻧﻴﺎز اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﮔﺮهﻫﺎي )اﻋﻀﺎي( ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﻗﺮار ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪،‬‬ ‫اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ زﺑﺎن واﺣﺪي اﺳﺖ ﺗﺎ ﺗﺤﺖ آن ﻫﺮ دو دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﺗﺒﺎدل اﻃﻼﻋـﺎت‬ ‫ﺑﭙﺮدازﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ و ﺑﺨﺸﻲ از ﻧﺮماﻓﺰار ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻓﺼـﻞ روش‪-‬‬ ‫ﻫﺎي ﻣﺘﺪاول ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﺴﮕﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺎﺑﻞ ﻧﺼﺐ در واﺣـﺪﻫﺎي ﻣﺴـﻜﻮﻧﻲ و‬ ‫اﻧﺘﻘﺎل داده ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه در ﻓﺼﻞ ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺳﻪ ﮔﺰﻳﻨﻪ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋـﺎت ﻣﻌﺮﻓـﻲ ﺷـﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬روش ﺳﻴﻤﻲ‪ ،‬روش ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ و روش ﻛﺎﻣﻼً ﺑﻲﺳﻴﻢ‪ .‬در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﻴﺎدهﺳﺎزي ﻳـﻚ ﺳﻴﺴـﺘﻢ‬ ‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪي ﻋﻤﻠﻲ اﺷﺎره ﺷﺪه در ﻓﺼﻞ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺮح داده ﻣﻲﺷـﻮد‬ ‫ﻛﻪ از ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪي ﺗﻤﺎم ﺳﻴﻤﻲ ﺷﺮوع و ﺑﻪ ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪي ﺗﻤﺎم ﺑﻲﺳﻴﻢ ﺧﺎﺗﻤـﻪ ﻳﺎﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬ﻻزم ﺑـﻪ ذﻛـﺮ‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻠﻴﻪي اﻳﻦ ﻣﺮاﺣﻞ در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن و ﻣﺎﻧﻴﺘﻮرﻳﻨﮓ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ داﻧﺸﮕﺎه ﺻـﻨﻌﺘﻲ اﻣﻴﺮﻛﺒﻴـﺮ‪،‬‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ و ﭘﻴﺎدهﺳﺎزي ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫‪98‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬



‫‪ 2-3‬روش ﻫﺎي ﺳﻴﻤﻲ ﺟﻤﻊ آوري اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﭘﺮوﺗﻜﻞﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺳـﻴﻤﻲ‪ ،‬ﻳﻜـﻲ از روشﻫـﺎي ﻣﻌﻤـﻮل اﻧﺘﻘـﺎل اﻃﻼﻋـﺎت در ﺷـﺒﻜﻪﻫـﺎي‬ ‫ﺳﻨﺴﻮري اﺳﺖ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺰاﻳﺎي اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ روش ارﺗﺒﺎﻃﻲ؛ ﭘﻴﺎدهﺳﺎزي آﺳﺎن و ﺳﺮﻳﻊ‪ ،‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘـﺎﻳﻴﻦ‪،‬‬ ‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﭘﻬﻨﺎي ﺑﺎﻧﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ و‪ ...‬اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ روش‪ ،‬ﺣﺴﮕﺮﻫﺎي ﻫﺮ واﺣﺪ‪ ،‬اﻃﻼﻋـﺎت ﺧـﻮد‬ ‫را روي ﻳﻚ ﺑﺎس ﺳﺮﻳﺎل ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺮﻛﺰي‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت را ﺟﻤﻊآوري و ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻨﺘﻘـﻞ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 1-3‬ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ اﻳﻦ روش را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-3‬ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ روش ﺳﻴﻤﻲ‬



‫اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ ﻋﻠﻲرﻏﻢ ﻣﺰاﻳﺎﻳﻲ ﻛﻪ دارد‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺳﻴﻢﻛﺸﻲ در داﺧﻞ آﭘﺎرﺗﻤﺎن و اﻳﺠﺎد ﻣﺰاﺣﻤﺖ ﺑﺮاي‬ ‫ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻴﺴﺖ اﻣﺎ ﺑﺮاي ﻣﺠﺘﻤﻊﻫﺎي ﻧﻮﺳﺎز ﺑﺪﻟﻴﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﻤﺘﺮ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﺟﻬﺖ ﺗﺴﺮﻳﻊ در اﻣﺮ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺮاي ﻳﻚ واﺣﺪ آﭘﺎرﺗﻤﺎﻧﻲ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻔﻴﺪ‬ ‫ﺑﻮده ﻛﻪ در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح آن ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ‪.‬‬ ‫اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از ﭘﺮوﺗﻜﻞﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺳﻴﻤﻲ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ از ﻟﺤـﺎظ وﻳﮋﮔـﻲ و ﻛـﺎرﺑﺮد‪ ،‬ﺑـﺎ ﻳﻜـﺪﻳﮕﺮ‬ ‫ﻣﺘﻔﺎوتاﻧﺪ‪ .‬در ﺟﺪول ‪ 1-3‬وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﭼﻨﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻌﺮوف و ﭘﺮﻛﺎرﺑﺮد از ﭘﺮوﺗﻜﻞﻫﺎي ارﺗﺒـﺎﻃﻲ ﺳـﻴﻤﻲ‪،‬‬ ‫ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‪ ،‬اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻧﺸﺎنداده ﺷﺪه در ﺟﺪول و ﻧﻴـﺎز در ﭘـﺮوژهﻫـﺎي‬ ‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﻧﺘﺨﺎب در زﻣﻴﻨﻪ ﭘﺮوﺗﻜﻞﻫـﺎي ﺳـﻴﻤﻲ‪ ،‬اﺳـﺘﺎﻧﺪارد ‪ [1] RS485‬اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻃـﻮر‬ ‫ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬



‫‪99‬‬



‫روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫ﺟﺪول ‪ 1-3‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺳﻴﻤﻲ‬ ‫اﻣﻜﺎن‬



‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬



‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬



‫ﻫﺰﻳﻨﻪ‬



‫ﻫﺰﻳﻨﻪ‬



‫ﺳﺮﻋﺖ اﻧﺘﻘﺎل‬



‫ﻓﺎﺻﻠﻪ‬



‫ﭘﻴﺎدهﺳﺎزي‬



‫ﻧﮕﻬﺪاري‬



‫‪R S 232‬‬



‫‪0.1Mbps‬‬



‫‪300m‬‬



‫ﻛﻢ‬



‫ﻛﻢ‬



‫ﺧﻴﺮ‬



‫‪RS485‬‬



‫‪10Mbps‬‬



‫‪1200m‬‬



‫ﻛﻢ‬



‫ﻛﻢ‬



‫ﺑﻠﻪ‬



‫‪CAN BUS‬‬



‫‪1Mbps‬‬



‫‪50m‬‬



‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬



‫ﻛﻢ‬



‫ﺑﻠﻪ‬



‫‪Ethemet‬‬



‫‪1Gbps‬‬



‫‪500m‬‬



‫زﻳﺎد‬



‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬



‫ﺑﻠﻪ‬



‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬



‫ارﺗﺒﺎط‬



‫ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﻌﻤﻮل‬



‫ﭼﻨﺪﻧﻘﻄﻪاي‬ ‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺟﺎﻧﺒﻲ‬ ‫در ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻫﺎ‬ ‫اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن و‬ ‫اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫ارﺗﺒﺎط در وﺳﺎﻳﻞ‬ ‫ﻧﻘﻠﻴﻪ‬ ‫ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ‪LAN‬‬



‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪RS485‬‬



‫ﻫﺮﮔﺎه ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ اﻃﻼﻋﺎت را در ﻓﻮاﺻﻞ ﻃﻮﻻﻧﻲ‪ -‬و اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﻧﺮخ ارﺳﺎل ﻛﻢ‪ -‬اﻧﺘﻘﺎل دﻫﻴﻢ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﮔﺰﻳﻨـﻪ‪-‬‬ ‫ﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ RS485‬اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺨﺖ اﻓﺰار و ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﻣﻮرد‬ ‫ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ RS485‬ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎده و ارزان ﻗﻴﻤﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮ ﺧﻼف اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ R S 232‬ﻛـﻪ‬ ‫اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ )‪ (Point To Point‬اﻧﺠﺎم ﻣـﻲﮔﻴـﺮد‪ ،‬در ‪ RS485‬اﻃﻼﻋـﺎت روي‬ ‫ﻳﻚ ﺑﺎس ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﺎس ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ RS485‬در ﺷـﻜﻞ ‪ 2-3‬ﻧﺸـﺎن داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺗﻌـﺪاد‬ ‫وﺳﺎﻳﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ روي ﻳﻚ ﺑﺎس ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ 32 ،‬ﻋﺪد اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺻﻮرت اﺳـﺘﻔﺎده از ﮔﻴﺮﻧـﺪهﻫـﺎي‬ ‫اﻣﭙﺪاﻧﺲ ﺑﺎﻻ )‪ (High-Impedance Receivers‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ‪ 256‬ﻋﺪد اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﻨـﺪ‪ .‬ﻫـﺮ وﺳـﻴﻠﻪ روي ﺑـﺎس‬ ‫ﻳﻚ ﮔﺮه )‪ (Node‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ارﺗﺒﺎط ﻳﻚ ارﺗﺒﺎط ﭼﻨﺪ ﻧﻘﻄﻪاي )‪ (Multipoint‬ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد؛ ﺑﻪ‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از وﺳﺎﻳﻞ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺑﺎس ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه و ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ ]‪2‬و‪.[3‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 2-3‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﺎس در‬



‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪RS485‬‬



‫ﺣﺎل ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ درﻳﺎﻓﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻮﺳـﻂ ﺳﻨﺴـﻮرﻫﺎ و اﻧﺘﻘـﺎل آﻧﻬـﺎ از ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫـﺎ ﺑـﻪ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻫـﺎي‬ ‫ﺷﺨﺼﻲ ﺗﻮﺳﻂ ارﺗﺒﺎط ﺳﻴﻤﻲ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻗﺼﺪ دارﻳﻢ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒـﺎط‬ ‫ﺳﺮﻳﺎل )‪ (Serial Communication‬ﺑﻴﻦ ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮ و راﻳﺎﻧﻪ ﺷﺨﺼﻲ )‪ (PC‬را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ ﻗـﺮار دﻫـﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﻋﻤﺪه اﻳﻦ ﺑﺤﺚ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ واﺳﻂﻫﺎي ﺳﺮﻳﺎل در ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻫﺎ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ دﺳﺘﺮﺳـﻲ و ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪرﻳـﺰي آﻧﻬـﺎ‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺎس ‪ RS485‬را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ دو ﺻﻮرت ﻧﻴﻢ دوﻃﺮﻓـﻪ )‪ -(Half Duplex‬ﻣﻄـﺎﺑﻖ ﺷـﻜﻞ ‪ 3-3‬اﻟـﻒ و ﺗﻤـﺎم‬



‫‪100‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬



‫دوﻃﺮﻓﻪ )‪ (Full Duplex‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ 3-3‬ب ﭘﻴـﺎده ﺳـﺎزي ﻛـﺮد‪ .‬در ارﺗﺒـﺎط ﺗﻤـﺎم دوﻃﺮﻓـﻪ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴـﺰات‬ ‫ارﺗﺒﺎﻃﻲ و ﺳﻴﻢﺑﻨﺪي دو ﺑﺮاﺑﺮ ارﺗﺒﺎط ﻧﻴﻢ دوﻃﺮﻓﻪ اﺳﺖ وﻟﻲ در ﻋﻮض در ارﺗﺒﺎط ﺗﻤﺎم دوﻃﺮﻓﻪ ﮔﻴﺮﻧـﺪه و‬ ‫ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن ﻋﻤﻞ ارﺳﺎل و درﻳﺎﻓﺖ را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ ]‪ 4‬و‪.[5‬‬ ‫در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ RS485‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ﺗـﺎ ‪ 1200‬ﻣﺘـﺮ و ﻧـﺮخ ارﺳـﺎل ﺗـﺎ ‪ 10‬ﻣﮕﺎﺑﻴـﺖ ﺑـﺮ ﺛﺎﻧﻴـﻪ‬ ‫) ‪ ( 10Mbps‬اﻓــﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑــﺪ‪ .‬اﻣــﺎ ﻫﻤﺰﻣــﺎن ﻧﻤــﻲﺗــﻮان ﺑــﻪ ﻫــﺮ دو آن دﺳــﺖ ﻳﺎﻓــﺖ‪ .‬در ﻋﻤــﻞ ﺑــﻪ ازاي‬ ‫ﻧﺮخ ‪ 90Kbps‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 1200‬ﻣﺘﺮ رﺳﻴﺪ؛ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮاي ﻧﺮخ ‪ 1Mbps‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗـﺎ‬ ‫‪ 120‬ﻣﺘﺮ و در ﻧﺮخ ‪ 10Mbps‬ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺎ ‪ 15‬ﻣﺘﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻓﺰاﻳﺶ اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت در ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ RS485‬ﺑـﻪ‬ ‫ﺻﻮرت آﺳﻨﻜﺮون ﺑﻮده و ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ R S 232‬ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﺑﻴﺖ آﻏﺎز‪ ،‬ﺑﺎﻳﺖ داده و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن ﻳﻚ ﺑﻴـﺖ ﺗـﻮازن‬ ‫اﺧﺘﻴﺎري و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻳﻚ ﺑﻴﺖ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬



‫)اﻟﻒ(‬



‫)ب(‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 3-3‬ارﺗﺒﺎط ﻧﻴﻢ دوﻃﺮﻓﻪ )اﻟﻒ( و ارﺗﺒﺎط ﺗﻤﺎم دوﻃﺮﻓﻪ )ب(‬



‫ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﻦ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎ اﺳـﺘﺎﻧﺪارد ‪ RS485‬ﻣـﻲﺗـﻮان از‬ ‫ﺑﻪ ‪ RS485‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬اﻣﺮوزه ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﺒﺪﻳﻞ ‪ USB‬ﺑﻪ ‪ RS485‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﺴﺘﺮده ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار‬ ‫ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ ﺗﺮاﺷﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﺒﺪﻳﻞ ‪ - UART‬در ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫـﺎ‪ -‬ﺑـﻪ ‪ RS485‬را ﻧﻴـﺰ ﻣـﻲﺗـﻮان ﺑـﻪ‬ ‫راﺣﺘﻲ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه از اﻳﻦ ﺗﺮاﺷﻪﻫـﺎ‪ ،‬آي ﺳـﻲ ‪ MAX485‬ﺳـﺎﺧﺖ ﺷـﺮﻛﺖ ‪Maxim‬‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ارﺗﺒﺎط ﻧﻴﻢ دوﻃﺮﻓﻪ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺗﺮاﺷـﻪﻫـﺎي ‪ MAX488‬و ‪ MAX489‬از‬ ‫ﻫﻤﺎن ﺷﺮﻛﺖ ﺑﺮاي ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط ﺗﻤﺎم دوﻃﺮﻓﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷـﺪهاﻧـﺪ‪ .‬ﺗﺮاﺷـﻪ ‪ MAX488‬ﺗﻨﻬـﺎ ﺑـﺮاي‬ ‫ارﺗﺒﺎط ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده اﺳﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ‪ MAX489‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ارﺗﺒﺎط ﭼﻨﺪ ﻧﻘﻄﻪ‪-‬‬ ‫اي و اﺳﺘﻔﺎده در ﺑﺎس را داراﺳﺖ‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 4-3‬ﻣﺪارات ﻛﺎرﺑﺮدي ﺗﺮاﺷﻪﻫـﺎي ﻣـﺬﻛﻮر را ﻧﺸـﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺮاﺷﻪﻫﺎي ‪ SN75LBC184‬و ‪ SN75LS180‬ﺳـﺎﺧﺖ ﺷـﺮﻛﺖ ‪ Texas Instruments‬ﺑـﻪ ﺗﺮﺗﻴـﺐ‬ ‫ﺑﺮاي ارﺗﺒﺎط ﺗﻤﺎم دوﻃﺮﻓﻪ و ﻧﻴﻢ دوﻃﺮﻓﻪ در دﺳﺘﺮس ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺒـﺪلﻫـﺎي ‪R S 232‬‬



‫‪101‬‬



‫روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 4-3‬ﻣﺪارات ﻛﺎرﺑﺮدي ﺗﺮاﺷﻪﻫﺎي ﻣﺒﺪل‬



‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪RS485‬‬



‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪RS232‬‬



‫ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ‪ ،‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ R S 232‬در ارﺗﺒﺎط ﺳﺮﻳﺎل اﺳﺘﻔﺎده ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬اﺳـﺘﺎﻧﺪارد ‪ R S 232‬در‬ ‫ﺳﺎل ‪ 1962‬و ﭘﻴﺶ از رواج اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ TTL‬ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ؛ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد از وﻟﺘﺎژ ‪ V 5‬و زﻣﻴﻦ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬ ‫ﺳﻄﻮح ﻣﻨﻄﻘﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺧﺎﺻﻴﺖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺧﻄﻮط در اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﭘﺎﻳﻴﻦ‬ ‫ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﺑﻴﻦ ‪ -V5‬ﺗﺎ ‪ -V15‬و ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﺑﻴﻦ ‪ +V5‬ﺗﺎ ‪ +V15‬ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮاي ﮔﻴﺮﻧﺪه‪V 2 ،‬‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻧﻮﻳﺰ )‪ (Noise Margin‬درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و وﻟﺘﺎژ ‪ -V3‬ﺗﺎ ‪ -V15‬ﻣﻌﺮف ﺳﻄﺢ ﭘﺎﻳﻴﻦ‬ ‫و وﻟﺘﺎژ ‪ +V3‬ﺗﺎ ‪ +V15‬ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ اﺳﺖ‪ .‬در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ R S 232‬ﺳﻄﺢ ﭘﺎﻳﻴﻦ) ‪ -V3‬ﺗﺎ ‪ ( -V15‬ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻳـﻚ‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻲ و ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ ) ‪ +V3‬ﺗﺎ ‪ ( +V15‬ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﺻﻔﺮ ﻣﻨﻄﻘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ﺑـﺎ دو ﻋﻨـﻮان ‪ Marking‬و‬ ‫‪ Spacing‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺻﻄﻼﺣﺎت‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ R S 232‬ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه ﺗﺎ ﮔﻴﺮﻧﺪه در اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ اﻳﻦ روش )اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ،( R S 232‬ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ﺗـﺎ ‪15‬‬ ‫ﻣﺘﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ‪ ،‬ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ ﻣﻴﺰان ﺑﺎود ‪ 19200‬ﺑﺮاي ارﺳـﺎل و درﻳﺎﻓـﺖ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺑـﺎ‬ ‫ﻓﺮض اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺎﺑﻞ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ ﻣﺤـﺪوﻳﺖ اﻳـﻦ اﺳـﺘﺎﻧﺪارد را ﺑـﺮاي‬ ‫ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺒﻜﻪ ﺳﻴﻤﻲ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎ( ﻧﺎﻛﺎرا ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬



‫‪ 3-3‬روش ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﺳﻴﻤﻲ و ﺑﻲﺳﻴﻢ‬ ‫اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺤﺼﻮل اوﻟﻴﻦ ﺗﻼش ﺑﺮاي ﮔﺬار ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺳﻨﺴﻮري ﺑﻲﺳﻴﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺼﻮرت ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از‬ ‫ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ RS485‬و ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﺑﻲﺳﻴﻢ ﻧﻘﻄﻪ ‪ -‬ﺑﻪ ‪ -‬ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ 5-3‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬



‫‪102‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 5-3‬ﻓﺮم ﻛﻠﻲ ﺷﺒﻜﻪي ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﺳﻴﻤﻲ و ﺑﻲﺳﻴﻢ‬



‫ﮔﺮهﻫﺎي ﺑﻲﺳﻴﻢ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه را ﺑﺮاي ﮔﺮهﻫﺎي ﺳﻴﻤﻲ ارﺳﺎل ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ ،‬ﺳـﭙﺲ ﮔـﺮهﻫـﺎي‬ ‫ﺳﻴﻤﻲ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت را ﺑﺮاي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻣﺮﻛﺰي ﻛﻪ ﺛﺒﺖ اﻃﻼﻋﺎت در آن ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ارﺳﺎل ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ روش ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻣﺸﻜﻞ ﺳﻴﻢﻛﺸﻲ را ﺣﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ اﻣﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎن روش ﻣﻄﻠﻮﺑﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬



‫‪ 1-3-3‬ﺳﺨﺖ اﻓﺰار ﺷﺒﻜﻪ‬ ‫اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ از ﺳﻪ ﻧﻮع ﻣﺎژول ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ آﻧﻬﺎ ﺷﺒﻜﻪاي از ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎ‬ ‫اﻳﺠﺎد ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ وﻇﻴﻔﻪ آن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ و اﻧﺘﻘﺎل آن ﺑﻪ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬در اداﻣﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺮﻳﻚ از اﻳﻦ ﺳﻪ ﻣﺎژول ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ‪.‬‬ ‫‪ 1-1-3-3‬ﻣﺎژول ‪End Device‬‬



‫وﻇﻴﻔﻪ اﻳﻦ ﻣﺎژول ﻛﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ آن را در ﺷﻜﻞ ‪ 6-3‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎ و ارﺳﺎل آن ﺑﻪ ﻣﺎژول‬ ‫دوم ﻳﻌﻨﻲ ‪ Coordinator‬اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 6-3‬ﻣﺎژول‬



‫‪End Device‬‬



‫روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬



‫‪103‬‬



‫اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت از ﻣﺎژول ‪ End Device‬ﺑﻪ ‪ Coordinator‬ﺑﺼﻮرت ﺑﻲﺳﻴﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و از ﭘﺮوﺗﻜـﻞ ﺑـﻲﺳـﻴﻢ‬ ‫ﻧﻘﻄﻪ ‪ -‬ﺑﻪ ‪ -‬ﻧﻘﻄﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ارﺳﺎل اﻃﻼﻋﺎت در ﻫﺮ دﻗﻴﻘﻪ ﻳﻜﺒﺎر ﺻـﻮرت ﻣـﻲﮔﻴـﺮد و اﻃﻼﻋـﺎت‬ ‫ارﺳﺎﻟﻲ در ﻣﺎژول ‪ Coordinator‬ذﺧﻴﺮه ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﮔﺮدﻧـﺪ‪ .‬اﻧـﺮژي ﻣـﻮرد‬ ‫ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﻛﺎرﻛﺮد اﻳﻦ ﻣﺎژول از ﺑﺎﻃﺮيﻫﺎي ﺟﺎﺳﺎزي ﺷﺪه در آن ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻃﺒﻖ ﻣﺤﺎﺳـﺒﺎت اﻧﺠـﺎم‬ ‫ﺷﺪه ﺑﺎ ﻫﺮ ﺑﺎر ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺑﺎﻃﺮي‪ ،‬اﻧﺮژي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﻳﻦ ﻣﺎژول ﺑﺮاي ﻣﺪت ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﻪ ﻣﺎه ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺎ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ ﻣﺎژول از ﺑﺎﻃﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ دﻣﺎ‪ ،‬وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﻃﺮي ﻧﻴﺰ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‬ ‫و ﺑﻪ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ارﺳﺎل ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺰﻳﺖ اﻳﻦ ﻛﺎر اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﺎﻃﺮي در ﺣـﺎل اﺗﻤـﺎم ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﻧـﺮم اﻓـﺰار‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه در ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﺑﻪ اﭘﺮاﺗﻮر ﭘﻴﻐﺎم ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺑﺎﻃﺮي را داده و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻗﺒﻞ از اﺗﻤﺎم ﺑﺎﻃﺮي و از‬ ‫ﻛﺎر اﻓﺘﺎدن ﺳﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺑﺎﻃﺮيﻫﺎ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺎژول ‪ End Device‬از اﺟﺰا و ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺮاي‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ آن اﺑﺘﺪا ﺑﻠﻮك دﻳﺎﮔﺮام اﻳﻦ ﻣﺎژول ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 7-4‬آورده ﺷﺪه ﺑﺮرﺳـﻲ ﻛـﺮده و ﺳـﭙﺲ اﺟـﺰاي‬ ‫اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﻣﺎژول را ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 7-3‬ﺑﻠﻮك دﻳﺎﮔﺮام ﻣﺎژول‬



‫‪End Device‬‬



‫ﻧﺤﻮه ﻛﺎرﻛﺮد اﻳﻦ ﻣﺎژول ﺑﺼﻮرت ﺳﺎده ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺮدازﻧﺪه اﺻﻠﻲ در ﻫﺮ دﻗﻴﻘﻪ دﻣـﺎ و وﻟﺘـﺎژ‬ ‫ﺑﺎﻃﺮي را اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻛﺮده و ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻲﺳﻴﻢ ارﺳﺎل ﻣﻲﻧﻤﺎﻳـﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜـﻪ در ﺑﻠـﻮك دﻳـﺎﮔﺮام‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ 7-3‬ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه از ﻗﻄﻌﺎت اﺻﻠﻲ زﻳﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬



‫‪104‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬



‫ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮوﻟﺮ ‪PIC18F46J50‬‬



‫ﭘﺮدازﻧﺪه اﺻﻠﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ از ﻳﻚ ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ‪ PIC18F46J50‬ﺗﺸـﻜﻴﻞ ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺗﺼـﻮﻳﺮ آن را در‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ 8-3‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ .‬در اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮوﻟﺮ و ﻧﺤﻮه ﻛﺎرﻛﺮد آن ﻣﻲﭘـﺮدازﻳﻢ و ﺳـﭙﺲ‬ ‫دﻻﻳﻞ اﻧﺘﺨﺎب اﻳﻦ ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮ و ﻣﺰاﻳﺎي آن را ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 8-3‬ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ‪PIC18F46J50‬‬



‫ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮ در اﺻﻄﻼح ﺑﻪ رﻳﺰﭘﺮدازﻧﺪهﻫﺎﻳﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺠـﺰ ‪ CPU‬ﺣـﺪاﻗﻞ ﺷـﺎﻣﻞ ﺳﻴﺴـﺘﻢﻫـﺎي‬ ‫ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ )‪ ،(I/o‬ﺣﺎﻓﻈﻪ و ﻣﺪارات ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺣﺎﻓﻈﻪ در داﺧﻞ ﺗﺮاﺷﻪ اﺻﻠﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻧﻴـﺎزي ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﺪارات واﺳﻄﻪ ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﺟﻬﺖ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﻲ را ﻧﺪارد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻣﻜﺎﻧـﺎت ﻫﻤـﻪ ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫـﺎ‬ ‫ﻣﺸﺎﺑﻪ و ﻳﻜﺴﺎن ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻓﻮق‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺒﺪلﻫﺎي دﻳﺠﻴﺘـﺎل ﺑـﻪ‬ ‫آﻧﺎﻟﻮگ‪ ،‬آﻧﺎﻟﻮگ ﺑﻪ دﻳﺠﻴﺘﺎل و ﻳﺎ ﺣﺘﻲ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ و اﺧﺘﺼﺎﺻﻲﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﻛـﻪ داراي ﻫﻤـﻪ ﻗﺴـﻤﺖﻫـﺎي ﺿـﺮوري ﺑـﺮاي‬ ‫ﭘﺮدازش اﻃﻼﻋﺎت و ﺻﺪور ﻓﺮﻣﺎنﻫﺎي ﻻزم اﺳـﺖ‪ .‬ﻛـﺎرﺑﺮ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻧـﺮماﻓـﺰاري ﺑـﺎ ﻧـﺎم ﻛﺎﻣﭙـﺎﻳﻠﺮ‪،‬‬ ‫ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮ را ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎ داراي ﻛﺎﻣﭙﺎﻳﻠﺮﻫﺎي ﺧﺎﺻﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺎ زﺑـﺎنﻫـﺎي‬ ‫‪ Assembly basic, C‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ دﺳـﺘﮕﺎﻫﻲ ﺑـﻪ ﻧـﺎم‬ ‫‪ ،programmer‬ﻛﻪ ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮ در آن ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﻳﻜـﻲ از درﮔـﺎهﻫـﺎي ﻛـﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ‬ ‫وﺻﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه و در ‪ Rom‬ذﺧﻴﺮه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﭘـﺮوژه از ﻛﺎﻣﭙـﺎﻳﻠﺮ ‪ CCS‬ﻛـﻪ‬ ‫ﻳﻚ ﻛﺎﻣﭙﺎﻳﻠﺮ زﺑﺎن ‪ C‬ﺑﺮاي ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮوﻟﺮﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮاده ‪ PIC‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮوﻟﺮ ‪ PIC18F46J50‬داراي ﻣﺰاﻳﺎي زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫• ﻗﻴﻤﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺒﻮه دﺳﺘﮕﺎه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫• ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﺮاي دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑـﺎﻃﺮي ﻛـﺎر ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ ﻣﻨﺎﺳـﺐ اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫)‪(nanoWatt XLP™ Technology‬‬ ‫ﻛﺎﻫﺶ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺗﺎ ‪ 105 nA‬در ﺣﺎﻟﺖ ‪sleep‬‬ ‫•‬ ‫• دو واﺣﺪ ارﺗﺒﺎط ﺳﺮﻳﺎل دارد ﻛﻪ در اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﺳﺖ‪.‬‬



‫روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬



‫‪105‬‬



‫ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮوﻟﺮ ‪PIC18F4620‬‬



‫از اﻳﻦ ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﺑﺮاي ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣـﺎژول ‪ M R F 2 4J40‬ﻛـﻪ در ﺑﺨـﺶ ﺟﺪاﮔﺎﻧـﻪاي ﺑﺮرﺳـﻲ ﺷـﺪه ﺑـﻮد‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﭘﺮدازﻧﺪه اﺻﻠﻲ ﺑﺮاي ارﺳﺎل اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺼﻮرت ﺑﻲﺳـﻴﻢ‪ ،‬اﺑﺘـﺪا اﻃﻼﻋـﺎت را ﺑـﺎ ﻓﺮﻣـﺖ‬ ‫ﺧﺎﺻﻲ ﺑﻪ ﭘﺮدازﻧﺪه ﻛﻤﻜﻲ ) ‪ ( P IC 18F 462 0‬ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﺮدازﻧﺪه ﻛﻤﻜﻲ اﻃﻼﻋﺎت را ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬ ‫ﻗﻄﻌﻪ ‪ M R F 2 4 J4 0 M A‬ﺑﺼﻮرت ﺑﻲﺳﻴﻢ ارﺳﺎل ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﻻﻳﻪﻫﺎي ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﺑﻲﺳﻴﻢ ﺑﺮ روي اﻳﻦ ﻣﻴﻜﺮو ﭘﻴﺎدهﺳﺎزي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﭽﻴـﺪﮔﻲ ﭘﺮوﺗﻜـﻞ ﻣـﻮرد‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﻣﻴﻜﺮوﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده از ﺣﺠﻢ ﺣﺎﻓﻈﻪ و ﺳﺮﻋﺖ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﻨﺪ ]‪.[4‬‬ ‫از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻣﻴﻜﺮوي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺷﺎره ﻛﺮد‪:‬‬ ‫•‬



‫داراي ﺳﻪ ﻣﺪ ﻛﺎري ‪ IDLE ،RUN‬و‬



‫•‬



‫ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻛﺮﻳﺴﺘﺎل ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﺎ ‪40MHz‬‬



‫•‬



‫‪ 64KB‬ﺣﺎﻓﻈﻪ ﻓﻠﺶ‬



‫•‬



‫‪ 3986‬ﺑﺎﻳﺖ‬



‫‪SRAM‬‬



‫•‬



‫‪ 1024‬ﺑﺎﻳﺖ‬



‫‪EEPROM‬‬



‫•‬



‫ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ درﮔﺎه‬



‫‪SLEEP‬‬



‫‪SPI‬‬



‫•‬



‫ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ‬



‫•‬



‫وﻟﺘﺎژ ﻛﺎري ‪ 2‬ﺗﺎ ‪ 5‬وﻟﺖ‬



‫درﮔﺎه ‪R S 232‬‬



‫ﺳﻨﺴﻮر دﻣﺎ‬ ‫در اﻳﻦ ﭘﺮوژه از ﺳﻨﺴﻮر دﻣﺎي ‪ D S 18B 20‬ﺳﺎﺧﺖ ﺷـﺮﻛﺖ ‪Semiconductor‬‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ آن در ﺷﻜﻞ ‪ 9-3‬ﻗﺎﺑﻞ روﻳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 9-3‬ﺳﻨﺴﻮر دﻣﺎي‬



‫‪DS18B20‬‬



‫‪ DALLAS‬اﺳـﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳـﺪه‬



‫‪106‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬



‫اﻳﻦ ﺳﻨﺴﻮر دﻣﺎ‪ ،‬ﻳﻚ ﺳﻨﺴﻮر دﻳﺠﻴﺘﺎل اﺳﺖ و از ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ One Wire‬ﺑﺮاي ارﺳﺎل اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺘﻔﺎده ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﺰﻳﺖ ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎي دﻳﺠﻴﺘﺎل ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﺎﻟﻮگ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺰ و ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﺎرﺟﻲ ﺑـﺮ روي ﻣﻴـﺰان‬ ‫دﻣﺎي ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪه اﺛﺮي ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻨﺴﻮر ﺑﺎ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﻴﻦ ‪ 3‬ﺗﺎ ‪ 5 .5‬وﻟﺖ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑـﺮاي اﻳـﻦ ﻧـﻮع‬ ‫ﭘﺮوژه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺰﻳﺖ دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺳﻨﺴﻮر آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎ در ﻣﺤـﺪوده وﺳـﻴﻊ‬ ‫دﻣﺎﻳﻲ ﻳﻌﻨـﻲ از ‪ -55‬ﺗـﺎ ‪ 125‬درﺟـﻪ ﺳـﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد را دارا ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬در ﺿـﻤﻦ دﻗـﺖ اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي اﻳـﻦ‬ ‫ﺳﻨﺴﻮر ‪ 0.625‬درﺟﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ]‪.[7‬‬ ‫ﺑﻲﺳﻴﻢ ‪MRF24J40‬‬



‫ﻣﺎژول‬ ‫از اﻳﻦ ﻣﺎژول ﻛﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﺷﺮﻛﺖ ‪ Microchip‬اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي ارﺗﺒﺎط ﺑﻲﺳﻴﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮد اﻳـﻦ ﻗﻄﻌـﻪ‬ ‫ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 10-3‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﺣﺪود ‪ 100‬ﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ]‪ 8‬و‪.[9‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 10-3‬ﻣﺎژول ﺑﻲ ﺳﻴﻢ‬



‫‪MRF24J40‬‬



‫ﺣﺎل ﺑﻪ ﻧﺤﻮه ارﺗﺒﺎط ﻣﺎژول ‪ M R F 2 4 J4 0 M A‬ﺑﺎ ﻣﻴﻜﺮوي ﺟﺎﻧﺒﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﻣﺎژول ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از آن دو ﺑﺨﺶ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 11-3‬ﻧﺸﺎن داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ ،‬ارﺗﺒـﺎط‬ ‫ﺑﻴﻦ ‪ M R F 2 4 J4 0 M A‬و ‪ MCU‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ارﺗﺒﺎط ‪ SPI‬اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛـﻪ ﺑﺴـﺘﻪﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﻗـﺮار‬ ‫اﺳﺖ ارﺳﺎل ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬روي ‪ MCU‬اﻳﺠﺎد ﺷﺪه و از ﻃﺮﻳﻖ ‪ SPI‬ﺑﻪ ﻣﺎژول ‪ M R F 2 4 J4 0 M A‬ارﺳـﺎل ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻣﺎژول ‪ MRF‬ﺑﺴﺘﻪﻫﺎ را ﺑﺮاي ارﺳﺎل‪ ،‬روي آﻧﺘﻦ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ ]‪.[10‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 11-3‬ﻧﺤﻮه‬



‫ارﺗﺒﺎط ‪MRF24J40‬‬



‫ﺑﺎ ﻣﻴﻜﺮوي ﺟﺎﻧﺒﻲ‬



‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻣﺎژول ‪: M R F 2 4 J4 0 M A‬‬ ‫•‬



‫ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه و ﮔﻴﺮﻧﺪه آن ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEE 802.15.4‬اﺳﺖ‪.‬‬



‫‪107‬‬



‫روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫•‬



‫ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ارﺗﺒﺎط ﺑﻲﺳﻴﻢ‬



‫•‬



‫داراي اﺑﻌﺎد ﻛﻮﭼﻚ ) ‪( 17.8mm * 27.9mm‬‬



‫•‬



‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻧﺼﺐ ﺳﻄﺤﻲ‬



‫•‬



‫ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ آﻧﺘﻦ ﺧﺎرﺟﻲ‬



‫•‬



‫داراي ﺗﺄﻳﻴﺪﻳﻪﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ از اﻣﺮﻳﻜﺎ )‪ ،(FCC‬ﻛﺎﻧﺎدا )‪ (IC‬و اروﭘﺎ )‪(ETSI‬‬



‫•‬



‫ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎي ﺷﺮﻛﺖ‬



‫‪ZigBee®, MiWi™, MiWi™ P2P‬‬



‫‪Microchip‬‬



‫)ﺳﺮيﻫﺎي ‪، P IC 2 4F / H ، dsPIC33‬‬



‫‪ PIC18F‬و ‪( PIC16F‬‬ ‫•‬



‫ﺑﺮد ‪ 400‬ﻣﺘﺮ)در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز و ﺑﻪ ﺻﻮرت دﻳﺪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ(‬



‫•‬



‫وﻟﺘﺎژ ﻛﺎري ‪ 2.4‬ﺗﺎ‬



‫•‬



‫ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺼﺮﻓﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ )در ﺣﺎﻟﺖ ارﺳﺎل ‪ 23‬ﻣﻴﻠﻲ آﻣﭙﺮ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﺖ درﻳﺎﻓﺖ ‪ 19‬ﻣﻴﻠﻲ آﻣﭙﺮ و ‪2‬‬



‫‪3 .6‬‬



‫وﻟﺖ و ﻣﺤﺪوده دﻣﺎي ﻛﺎري ‪ -40‬اﻟﻲ ‪ +85‬ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد‬



‫ﻣﻴﻜﺮوآﻣﭙﺮ در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻮاب(‬ ‫•‬



‫ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻛﺎري ‪ 2.405 -2.48 GHz‬در ﺑﺎﻧﺪ‬



‫•‬



‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﺮخ ارﺳﺎل‬



‫•‬



‫ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﮔﻴﺮﻧﺪه ‪94 dpm‬‬



‫‪ISM‬‬



‫داده ‪250 kbps‬‬



‫•‬



‫ﺗﻮان ﺧﺮوﺟﻲ‬



‫•‬



‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺗﻮان ﺧﺮوﺟﻲ در‬



‫•‬



‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺗﻮان ﺳﻴﮕﻨﺎل درﻳﺎﻓﺘﻲ )‪(RSSI‬‬



‫•‬



‫داراي ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ‪ CSMA-CA‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺨﺖ اﻓﺰاري و ‪ ACK‬ﺑﺼﻮرت اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ‬



‫•‬



‫ارﺳﺎل ﺑﺴﺘﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻣﻦ ) ‪( A E S - 12 8‬‬



‫•‬



‫ارﺳﺎل ﻣﺠﺪد ﺑﺴﺘﻪ ﻫﺎي ﺧﺮاب ﺷﺪه‬



‫‪+0 dpm‬‬ ‫ﻣﺤﺪوده ‪40 dpm‬‬



‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻣﺎژول ‪ M R F 2 4 J4 0 M A‬ﺑﻴﺎن ﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺎژول ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ آﻧﺘﻦ ﺧﺎرﺟﻲ ﻧﺪارد‬ ‫و آﻧﺘﻦ آن ﺑﻪ ﺻﻮرت ‪ PCB‬ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه و در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻳﻦ ﻣﺎژول ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺷـﻜﻞ ‪12-3‬‬ ‫اﻟﮕﻮي اﻧﺘﺸﺎر اﻣﻮاج آﻧﺘﻦ ﻣﺎژول را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺷﻜﻞﻫﺎي ‪ 13-3‬و ‪ 14-4‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﮔﺮدد ﺑﺮاي ﺳـﺎﺧﺖ ‪ ،End Device‬دو ﺑـﺮد اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜـﻲ‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ دو ﺑﺮد ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺮد ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﺑﺮد اﺻﻠﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﺷﻜﻞ ‪ 13-4‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ از دو ﻗﺴـﻤﺖ‬ ‫ﭘﺮدازﻧﺪه ﻛﻤﻜﻲ و ﻣﺎژول ‪ M R F 24 J40‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻠـﻮك دﻳـﺎﮔﺮام ﺑﺮرﺳـﻲ ﺷـﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮد زﻳﺮﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺮد اﺻﻠﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺗﺼﻮﻳﺮ آن در ﺷﻜﻞ ‪ 14-4‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫‪108‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 12-3‬اﻟﮕﻮي اﻧﺘﺸﺎر اﻣﻮاج آﻧﺘﻦ ﻣﺎژول‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 13-3‬ﺑﺮد ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه و ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺑﻲﺳﻴﻢ‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 14-3‬ﺑﺮد اﺻﻠﻲ‬



‫روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬



‫‪109‬‬



‫‪ 2-1-3-3‬ﻣﺎژول ‪Coordinator‬‬



‫وﻇﻴﻔﻪ اﻳﻦ ﻣﺎژول درﻳﺎﻓﺖ اﻃﻼﻋﺎت دﻣﺎ ﻛﻪ ﺑﺼﻮرت ﺑﻲﺳﻴﻢ ارﺳﺎل ﮔﺸـﺘﻪ ﺑـﻮد ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ ﻣـﺎژول‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت درﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪه از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﺒﻜﻪ ﺳﻴﻤﻲ ‪ RS485‬ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ﻗﺒﻞ در ﻣﻮرد آن ﺑﺤﺚ ﺷـﺪه ﺑـﻮد را‬ ‫ﺑﻪ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ارﺳﺎل ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺎژول ‪ Coordinator‬از اﺟﺰا و ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜـﻲ اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﻲﮔـﺮدد ﻛـﻪ ﺑـﺮاي‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ آن اﺑﺘﺪا ﺑﻠﻮك دﻳﺎﮔﺮام اﻳﻦ ﻣﺎژول ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 15-3‬آورده ﺷﺪه ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮده و ﺳـﭙﺲ اﺟـﺰاي‬ ‫اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﻣﺎژول را ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 15-3‬ﺑﻠﻮك دﻳﺎﮔﺮام ﻣﺎژول‬



‫‪Coordinator‬‬



‫در ﻫﺮ ﻃﺒﻘﻪ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻳﻚ ﻣﺎژول ‪ Coordinator‬ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ Coordinator .‬ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﺳﻂ ﺷـﺒﻜﻪ‬ ‫ﺳﻴﻤﻲ ‪ RS485‬ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ و ﺳﭙﺲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎژول راﺑﻂ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﺑـﻪ‬ ‫ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﻣﺎژولﻫﺎ ﭘﺲ از ﺟﻤﻊ آوري اﻃﻼﻋﺎت دﻣﺎي ﺳﻨﺴـﻮرﻫﺎي ﻃﺒﻘـﻪ‬ ‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮد‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﺑﻠﻮك دﻳﺎﮔﺮام ﺷﻜﻞ ‪ 15-3‬ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه از ﻗﻄﻌﺎت اﺻﻠﻲ زﻳﺮ ﺗﺸـﻜﻴﻞ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬ ‫• ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮوﻟﺮ ‪PIC18F46J50‬‬ ‫•‬ ‫ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮوﻟﺮ ‪P IC 18 F 46 20‬‬ ‫• ﻣﺒﺪل ﺷﺒﻜﻪ ‪RS485‬‬ ‫•‬ ‫ﻣﺎژول ‪M R F 2 4J40‬‬ ‫ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ‪ ،Coordinator‬دو ﺑﺮد اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺮد ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﺑﺮد اﺻﻠﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﺷﻜﻞ ‪ 16-3‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ از دو ﻗﺴـﻤﺖ‬ ‫ﭘﺮدازﻧﺪه ﻛﻤﻜﻲ و ﻣﺎژول ‪ M R F 2 4J40‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻠـﻮك دﻳـﺎﮔﺮام ﺑﺮرﺳـﻲ ﺷـﺪه‬



‫‪110‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬



‫اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 16-3‬ﺑﺮد ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه و ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺑﻲ ﺳﻴﻢ‬



‫در ‪Coordinator‬‬



‫‪ 3-1-3-3‬ﻣﺎژول راﺑﻂ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ‬ ‫ﺷﺒﻜﻪ ‪RS485‬‬



‫ﺑﻪ‬



‫ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪R S 232‬‬



‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﻛـﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ‬



‫وﻇﻴﻔﻪ اﻳﻦ ﻣﺎژول ﺗﺒﺪﻳﻞ اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻗﺒﻼً ﺑﻴﺎن ﺷﺪ ﻛﻪ ‪ Coordinator‬ﻫﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﺧﻮد را ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺒﻜﻪ ﺳﻴﻤﻲ ‪ RS485‬ﺑﻪ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ارﺳﺎل ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﺑﺼﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ‪ RS485‬را ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﺒﺪل اﺳﺖ‬ ‫ﺗﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺒﻜﻪ ‪ RS485‬را ﺑﻪ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ R S 232‬ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺎژول راﺑﻂ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ از اﺟﺰا و ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ آن اﺑﺘﺪا ﺑﻠﻮك دﻳﺎﮔﺮام اﻳﻦ ﻣﺎژول ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 17-3‬آورده ﺷﺪه ﺑﺮرﺳﻲ ﻛـﺮده وﺳـﭙﺲ اﺟـﺰاي‬ ‫اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﻣﺎژول را ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻣﺎژول از ﻗﻄﻌﺎت اﺻﻠﻲ زﻳﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬ ‫• ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮوﻟﺮ ‪PIC18F46J50‬‬ ‫• ﻣﺒﺪل ﺷﺒﻜﻪ ‪ RS485‬ﺑﻪ ‪ UART‬ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻴﭗ ‪ ADM485‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫• ﻣﺒﺪل ‪ UART‬ﺑﻪ ‪ R S 232‬ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻴﭗ ‪ M A X 2 3 2‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫‪ 2-3-3‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي راه اﻧﺪازي ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎ‬ ‫ﻫﺮ ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻛﻪ ﻳﻚ ﭘﺮدازﻧﺪه ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻛﺎر ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪرﻳـﺰي ﺷـﻮد‪ .‬اﻳـﻦ‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ زﺑﺎن ‪ C‬اﺳﺖ و ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﮕﺎه ﭘﺮوﮔﺮاﻣﺮ ﺑﺮ روي ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮوﻟﺮ رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در‬ ‫ﻳﻚ ﭘﺮوژه ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺣﺪود ‪ 8000‬ﺧﻂ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ زﺑـﺎن ‪ C‬ﺑـﺮاي ﻣـﺎژولﻫـﺎي ‪ Coordinator ،End Device‬و‬ ‫راﺑﻂ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺎژولﻫﺎي ‪ End Device‬و ‪ Coordinator‬داراي دو ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟـﺮ‬ ‫اﺻﻠﻲ ) ‪ ( PIC18F46J50‬و ﻛﻤﻜﻲ ) ‪ ( P IC 1 8 F 4 6 J2 0‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛـﻪ ﻗـﺒﻼً در ﻣـﻮرد ﻧﻘـﺶ ﻫـﺮ ﻳـﻚ و‬ ‫وﻇﺎﻳﻒ آﻧﻬﺎ ﺑﺤﺚ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟـﺮ ﻛﻤﻜـﻲ در ﻫـﺮ دو ﻣـﺎژول ‪ End Device‬و ‪ Coordinator‬داراي‬ ‫ﻳﻚ ﻧﻘﺶ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )درﻳﺎﻓﺖ اﻃﻼﻋﺎت از ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮوﻟﺮ اﺻﻠﻲ و ارﺳﺎل اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺼـﻮرت ﺑـﻲﺳـﻴﻢ ﺑـﻪ‬



‫روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬



‫‪111‬‬



‫ﻛﻤﻚ ﻣﺎژول ‪ (Zigbee‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﻳﻜﺴﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ ﺑﺨـﺶ ﺑـﻪ ﺑﺮرﺳـﻲ‬ ‫ﻛﺪﻫﺎي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮ در ﻫﺮ ﺳـﻪ ﻣـﺎژول ‪ Coordinator ،End Device‬و راﺑـﻂ ﻛـﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ‬ ‫ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 17-3‬ﺑﻠﻮك دﻳﺎﮔﺮام ﻣﺎژول راﺑﻂ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ‬



‫‪ 1-2-3-3‬ﺷﺮح ﻛﺪﻫﺎي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه در ﻣﺎژول ‪End Device‬‬ ‫ﻓﻠﻮﭼﺎرت اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺼﻮرت ﺷﻜﻞ ‪ 18-3‬اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﺲ از ﻣﻘﺪاردﻫﻲ اوﻟﻴﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ‪ ،‬آدرس‬ ‫ﺧﻮد ﻣﺎژول و آدرﺳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ارﺳﺎل ﺷﻮد ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﭘﺲ از اﻳـﻦ ﻣﺮﺣﻠـﻪ در ﻫـﺮ‬ ‫دﻗﻴﻘﻪ ﻳﻜﺒﺎر اﻃﻼﻋﺎت دﻣﺎ و وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﻃﺮي ﺑﺼﻮرت ﺑﻲﺳﻴﻢ ﺑﻪ ﻣﺎژول ‪ Coordinator‬ارﺳﺎل ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 18-3‬ﺑﻠﻮك دﻳﺎﮔﺮام ﻣﺎژول‬



‫‪End Device‬‬



‫‪112‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬



‫‪ 2-2-3-3‬ﺷﺮح ﻛﺪﻫﺎي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه در ﻣﺎژول ‪Coordinator‬‬ ‫ﻓﻠﻮﭼﺎرت اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺼﻮرت ﺷﻜﻞ ‪ 19-3‬اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﺲ از ﻣﻘﺪاردﻫﻲ اوﻟﻴﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ‪ ،‬آدرس‬ ‫ﻣﺎژول و ﺑﺎﻧﺪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎر ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ در ﻫﺮ دﻗﻴﻘﻪ ﻳﻜﺒﺎر اﻃﻼﻋـﺎت‬ ‫دﻣﺎ و وﻟﺘﺎژ درﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪه از ﻣﺎژولﻫﺎي ‪ End Device‬را از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﺒﻜﻪ ﺳﻴﻤﻲ ‪ RS485‬ﺑـﻪ ﻣـﺎژول راﺑـﻂ‬ ‫ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ارﺳﺎل ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 19-3‬ﺑﻠﻮك دﻳﺎﮔﺮام ﻣﺎژول‬



‫‪Coordinator‬‬



‫‪ 3-2-3-3‬ﺷﺮح ﻛﺪﻫﺎي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه در ﻣﺎژول راﺑﻂ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ‬ ‫ﻓﻠﻮﭼﺎرت اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺼﻮرت ﺷﻜﻞ ‪ 20-3‬اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺎژول ﻳﻚ راﺑﻂ ﺑـﻴﻦ‬ ‫اﺳﺖ و اﻃﻼﻋﺎت ﻫﺮ ﻃﺮف را ﭘﺲ از ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ارﺳﺎل ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 20-3‬ﺑﻠﻮك دﻳﺎﮔﺮام ﻣﺎژول راﺑﻂ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ‬



‫ﺷـﺒﻜﻪ ‪RS485‬‬



‫و ﻛـﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ‬



‫روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬



‫‪113‬‬



‫‪ 4-3‬روش ﻫﺎي ﺑﻲ ﺳﻴﻢ ﺟﻤﻊ آوري اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎي اﺧﻴﺮ در زﻣﻴﻨﻪ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ و ﻣﺨﺎﺑﺮات ﺑﻲﺳﻴﻢ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺖ ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎﻳﻲ را ﺑﺎ‬ ‫ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ‪ ،‬اﻧﺪازه ﻛﻮﭼﻚ‪ ،‬ﻗﻴﻤﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻛﺎرﺑﺮيﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن داده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎي‬ ‫ﻛﻮﭼﻚ ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ اﻧﺠﺎم اﻋﻤﺎﻟﻲ ﭼﻮن درﻳﺎﻓﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺤﻴﻄﻲ )ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻮع ﺳﻨﺴﻮر‪،‬‬ ‫ﭘﺮدازش و ارﺳﺎل آن اﻃﻼﻋﺎت( را دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﭘﻴﺪاﻳﺶ اﻳﺪهاي ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد و ﮔﺴﺘﺮش ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي‬ ‫ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺑﻲﺳﻴﻢ ﺳﻨﺴﻮري ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪي ﺳﻨﺴﻮري ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي ﮔﺮهﻫﺎي ﺳﻨﺴﻮر اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮده‬ ‫ﭘﺨﺶ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت از ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ‪ .‬ﻟﺰوﻣﺎً ﻣﻜﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﮔﺮهﻫﺎي ﺳﻨﺴﻮري‪،‬‬ ‫از ﻗﺒﻞ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺧﺼﻮﺻﻴﺘﻲ اﻳﻦ اﻣﻜﺎن را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲآورد ﻛﻪ ﺑﺘﻮان آﻧﻬﺎ را در ﻣﻜﺎنﻫﺎي‬ ‫ﺧﻄﺮﻧﺎك و ﻳﺎ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس رﻫﺎ ﻛﺮد‪ .‬از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺮوﺗﻜﻞﻫﺎ و‬ ‫اﻟﮕﻮرﻳﺘﻢﻫﺎي ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺳﻨﺴﻮري ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﻫﺎي ﺧﻮدﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖﻫﺎي‬ ‫ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺳﻨﺴﻮري‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻫﻤﻜﺎري و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﻴﻦ ﮔﺮهﻫﺎي ﺳﻨﺴﻮري اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﮔﺮه‬ ‫ﺳﻨﺴﻮر روي ﺑﺮد ﺧﻮد داراي ﻳﻚ ﭘﺮدازﺷﮕﺮ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺟﺎي ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻃﻼﻋﺎت ﺧﺎم ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﻳﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﮔﺮهاي ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮل ﭘﺮدازش و ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺖ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺧﻮد ﻳﻚ ﺳﺮي ﭘﺮدازشﻫﺎي اوﻟﻴﻪ و‬ ‫ﺳﺎده را روي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ آورده اﺳﺖ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ و ﺳﭙﺲ دادهﻫﺎي ﻧﻴﻤﻪ ﭘﺮدازش ﺷﺪه را‬ ‫ارﺳﺎل ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﺮ ﺳﻨﺴﻮر ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻧﺎﭼﻴﺰي دارد‪ ،‬ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺻﺪﻫﺎ ﺳﻨﺴﻮر ﻛﻮﭼﻚ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺟﺪﻳﺪي را‬ ‫ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﻗﺪرت ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺑﻲﺳﻴﻢ ﺳﻨﺴﻮري در ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮي ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي ﮔﺮهي‬ ‫ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮد ﻗﺎدرﻧﺪ ﺳﺮﻫﻢ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺷﻮﻧﺪ و در ﻣﻮارد ﻣﺘﻌﺪدي ﭼﻮن ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﺷﺮاﻳﻂ‬ ‫ﻣﺤﻴﻄﻲ‪ ،‬ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎ ﻳﺎ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﺴﺘﺮه ﻛﺎرﺑﺮي ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺑﻲﺳﻴﻢ ﺳﻨﺴﻮري ﺑﺴﻴﺎر وﺳﻴﻊ ﺑﻮده و از ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺑﻬﻴﻨﻪﺳﺎزي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي‪،‬‬ ‫ﻛﺸﺎورزي‪ ،‬ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺗﺎ ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻳﻜﻲ از ﻣﺘﺪاولﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي اﻳﻦ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي‪ ،‬ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ دور از دﺳﺘﺮس اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﻧﺸﺘﻲ ﻳﻚ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ در ﻣﺤﻴﻂ وﺳﻴﻊ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺻﺪﻫﺎ ﺳﻨﺴﻮر ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻮدﻛﺎر ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻲﺳﻴﻢ‬ ‫را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻈﺎرت ﺷﺪه و در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮوز ﻧﺸﺖ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ اﻃﻼع داده ﺷﻮد‪.‬‬ ‫در اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ ﺑﺮ ﺧﻼف ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺳﻴﻤﻲ ﻗﺪﻳﻤﻲ‪ ،‬از ﻳﻚ ﺳﻮ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﭘﻴﻜﺮﺑﻨﺪي و آراﻳﺶ ﺷﺒﻜﻪ‬ ‫ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻧﺼﺐ ﻫﺰاران ﻣﺘﺮ ﺳﻴﻢ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺑﺎﻳﺪ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻛﻮﭼﻜﻲ را در ﻧﻘﺎط‬ ‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻗﺮار داد‪ .‬ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن ﭼﻨﺪ ﮔﺮه ﮔﺴﺘﺮش ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﻲ‬ ‫ﭘﻴﻜﺮﺑﻨﺪي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ 21-3‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ اﻳﻦ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي را در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺳﺎﻳﺮ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژيﻫﺎي ﺑﻲﺳﻴﻢ ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﻧـﺮخ‬ ‫ارﺳﺎل داده و ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬



‫‪114‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 21-3‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ‪ WSN‬در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژيﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ‬



‫در ﺷﻜﻞ‪ 22-3‬ﻳﻚ ﻛﺎرﺑﺮد ‪ WSN‬در اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ )ﻣﺎﻧﻨـﺪ آب‪ ،‬ﮔـﺎز و‪ ( ...‬ﻧﺸـﺎن داده‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 23-3‬ﻳﻚ ‪ WSN‬را ﺑﺮاي ﻣﺎﻧﻴﺘﻮرﻳﻨﮓ و ﻛﻨﺘﺮل ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ دﻣﺎ‪ ،‬رﻃﻮﺑـﺖ‪،‬‬ ‫ﻧﻮر و دود و ‪ ...‬را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ در ﺷـﻜﻞ ‪ 24-3‬ﻛـﺎرﺑﺮد ‪ WSN‬ﺑـﺮاي ﻣﺎﻧﻴﺘﻮرﻳﻨـﮓ و ﻛﻨﺘـﺮل‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻳﻚ واﺣﺪ ﺻﻨﻌﺘﻲ را ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 22-3‬ﻛﺎرﺑﺮد ‪ WSN‬در اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬



‫روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬



‫‪115‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 23-3‬ﻛﺎرﺑﺮد ‪ WSN‬در ﻣﺎﻧﻴﺘﻮرﻳﻨﮓ و ﻛﻨﺘﺮل ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 24-3‬ﻛﺎرﺑﺮد ‪ WSN‬در ﻣﺎﻧﻴﺘﻮرﻳﻨﮓ و ﻛﻨﺘﺮل ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻳﻚ واﺣﺪ ﺻﻨﻌﺘﻲ‬



‫ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ذﻛﺮ ﺷﺪه‪ WSN ،‬ﻛﺎراﺋﻲ ﺧﻮد را در ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺨـﺶﻫـﺎ ﻫﻤﭽـﻮن‬ ‫ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ‪ ،‬ﻛﺸﺎورزي و ‪ ...‬ﺑﻪ اﺛﺒﺎت رﺳﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫‪116‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬



‫‪ 1-4-3‬ﻛﻼس ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻨﺪي ﺑﻲ ﺳﻴﻢ ﺑﺎ ﺑﺮد ﻛﻮﺗﺎه‬ ‫روشﻫﺎي ﭘﻴﺎدهﺳﺎزي ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺑﻲﺳﻴﻢ ﺑﺎ ﺑﺮد ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ اﺻـﻠﻲ ﺗﻘﺴـﻴﻢ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ :‬ﺷـﺒﻜﻪﻫـﺎي‬ ‫ﻣﺤﻠﻲ ﺑﻲ ﺳﻴﻢ )‪ (WLAN‬و ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻲﺳـﻴﻢ )‪ WLAN . (WPAN‬ﻫـﺎ ﺟـﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻳـﺎ ﮔﺴـﺘﺮش‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻪي ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﻣﺤﻠﻲ ﺳﻴﻢدار ﻫﻤﭽﻮن اﺗﺮﻧﺖ ) ‪ ( IEEE 802.3‬اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ وﺳـﻴﻠﻪ ﻣﺒﺘﻨـﻲ ﺑـﺮ ‪WLAN‬‬ ‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﻳﻚ ‪ LAN‬ﺳﻴﻢدار ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﻮد و وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ وﺳـﻴﻠﻪ ﻣﺒﺘﻨـﻲ ﺑـﺮ ‪ WLAN‬ﺑﺨﺸـﻲ از ﻳـﻚ‬ ‫ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺎ آن ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ وﺳﺎﻳﻞ ﺳﻴﻢدار داﺧﻞ ﺷﺒﻜﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﺪف از ﭘﻴـﺎدهﺳـﺎزي‬ ‫ﻳﻚ ‪ WLAN‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻛﺮدن ﺑﺮد و ﻧﺮخ ارﺳﺎل داده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺮﺧﻼف ‪WPAN ،WLAN‬ﻫﺎ ﺑﺮاي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ‪ WPAN .‬ﻫﺎ‬ ‫ﺑﺮاي ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط ﺑﻲﺳﻴﻢ در ﻓﻀﺎي ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺷﺨﺼﻲ )‪ (POS‬ﺑﺎ ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﻬﻴﻨﻪ و ﺑـﺪون ﻧﻴـﺎز ﺑـﻪ‬ ‫ﻫﻴﭻ زﻳﺮﺳﺎﺧﺘﻲ اﻳﺠﺎد ﺷﺪهاﻧﺪ‪ POS .‬ﻧﺎﺣﻴﻪاي ﻛﺮوي اﺳﺖ ﻛﻪ اﻃﺮاف ﻳﻚ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﻲﺳﻴﻢ را اﺣﺎﻃﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬ ‫و داراي ﺷﻌﺎﻋﻲ ﺑﻪ ﻃﻮل ‪ 10‬ﻣﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪WPAN‬ﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻪ ﻛﻼس ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ )ﺷﻜﻞ ‪WPAN .(25-3‬ﻫـﺎي ﺑـﺎ ﻧـﺮخ داده ﺑـﺎﻻ )‪، (HR‬‬ ‫‪WPAN‬ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻧﺮخ داده ﻣﺘﻮﺳـﻂ )‪ (MR‬و ‪ WPAN‬ﻫـﺎﻳﻲ ﺑـﺎ ﻧـﺮخ داده ﭘـﺎﻳﻴﻦ )‪ .(LR‬ﻧﻤﻮﻧـﻪاي از ﻳـﻚ‬ ‫‪ HR-WPAN‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEEE 802.15.3‬ﺑﺎ ﻧـﺮخ داده ‪ 11‬ﺗـﺎ ‪ 55 Mbps‬اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ ﻧـﺮخ ﺑﻴـﺖ ﺑـﺎﻻ در‬ ‫ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎﻳﻲ ﻫﻤﭽﻮن اﻧﺘﻘﺎل وﻳﺪﺋﻮ از دورﺑﻴﻦ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﻼدرﻧﮓ ﻣﻔﻴـﺪ اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻠﻮﺗﻮث ﺑﺎ ﻧﺮخ داده ‪ 1‬ﺗﺎ ‪ 3 Mbps‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﻳﻚ ‪ MR-WLAN‬اﺳﺖ و ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ دراﻧﺘﻘـﺎل ﺻـﻮت ﺑـﺎ‬ ‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻻ در ﻫﺪﺳﺖﻫﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 25-3‬ﻛﻼسﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺑﻲﺳﻴﻢ ﺑﺎ ﺑﺮد ﻛﻮﺗﺎه‬



‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEEE 802.15.4‬ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﭘﺮوﺗﻜﻞﻫﺎ و اﺗﺼﺎﻻت داﺧﻠﻲ ﮔﺮهﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪي‬ ‫ﺷﺨﺼﻲ )‪ Personal Area Network‬ﻳﺎ ‪ ( PAN‬ﺗﺤﺖ ﻣﺤﻴﻂ رادﻳﻮﻳﻲ ﻣﻲﭘﺮدازد‪.‬‬ ‫ﻳﻚ ‪ (Low Rate–Wireless Personal Area Network) LR- WPAN‬ﺷﺒﻜﻪي ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﻲ ﺳﺎده و ﻛﻢ ﻫﺰﻳﻨـﻪاي‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ارﺗﺒﺎﻃﻲ را ﺑﺮاي ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﺼﺮف ﻛﻢ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﺪف اﺻﻠﻲ ﻳﻚ ‪،LR- WPAN‬‬ ‫ﭘﻴﺎدهﺳﺎزي ﺳﺎده‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل داده ﻣﻄﻤﺌﻦ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻜﺮد در ﻓﻮاﺻﻞ ﻛﻮﺗﺎه‪ ،‬ﻛﻢ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﻮدن و ﻋﻤﺮ ﺑﺎﺗﺮي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒـﻮل‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺮﺧﻲ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪي ‪ LR- WPAN‬ﺑﻪ ﻗﺮار زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫• ﻧﺮخ دادهﻫﺎي ‪ 20 ،40 ،100 ،250‬ﻛﻴﻠﻮ ﺑﻴﺖ در ﺛﺎﻧﻴﻪ در ﻣﺤﻴﻂ ﻫﻮا‪.‬‬ ‫• ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺗﺤﺖ ﺗﻮﭘﻮﻟﻮژيﻫﺎي ﺳﺘﺎره و ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ‪.‬‬ ‫• اﺧﺘﺼﺎص آدرسﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ ‪ 64‬ﺑﻴﺘﻲ و ﻛﻮﺗﺎه ‪ 16‬ﺑﻴﺘﻲ ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ‪.‬‬



‫روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬



‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬



‫‪117‬‬



‫دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎﻧﺎل ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺷﻨﻮد ﺳﻴﮕﻨﺎل ﺣﺎﻣﻞ در ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺼﺎدم ‪.‬‬ ‫ﺗﺼﺪﻳﻖ درﻳﺎﻓﺖ ﺑﺮاي ارﺗﺒﺎط ﻣﻄﻤﺌﻦ‪.‬‬ ‫ﻣﺼﺮف ﺗﻮان ﭘﺎﺋﻴﻦ‪.‬‬ ‫آﺷﻜﺎرﺳﺎزي اﻧﺮژي‪.‬‬ ‫ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮدن ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻟﻴﻨﻚ‪.‬‬ ‫‪ 16‬ﻛﺎﻧــﺎل ﻗﺎﺑــﻞ دﺳﺘﺮﺳــﻲ در ﺑﺎﻧــﺪ ‪ 30 ، 2450 M H z‬ﻛﺎﻧــﺎل در ‪ 915 MHz‬و ‪ 3‬ﻛﺎﻧــﺎل در‬ ‫ﺑﺎﻧﺪ ‪ . 868 MHz‬دو ﻧﻮع دﺳﺘﮕﺎه در ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد وﺟﻮد دارد‪ ،‬دﺳﺘﮕﺎهﻫـﺎي ﭘـﺮ‬ ‫ﻛﺎر )‪ Full Function Device‬ﻳﺎ ‪ (FFD‬و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻛﻢ ﻛﺎر )‪ Reduced Function Device‬ﻳﺎ ‪( RFD‬‬



‫ﻳﻚ ‪ FFD‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﻪ ﺣﺎﻟﺖ زﻳﺮ ﻛﺎر ﻛﻨﺪ‪:‬‬ ‫ ‪ :Coordinator‬ﻫﺮ ﺷﺒﻜﻪ داراي ﻳﻚ ‪ Coordinator‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ وﻇﻴﻔﻪي ﻓﺮمدﻫﻲ آن را ﺑـﺮ ﻋﻬـﺪه دارد و‬‫ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﮔﺮهﻫﺎ اﺟﺎزه ﻣﻲدﻫﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ ﻣﺴﻴﺮﻳﺎب ﻳﺎ ‪ :Router‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﮔﺮه وﻇﻴﻔﻪي ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺷﺒﻜﻪ و ﻣﺴﻴﺮﻳﺎﺑﻲ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارد و‬‫اﻣﻜﺎن اﺗﺼﺎل ﮔﺮهﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ در ﺣﺪ ﻳﻚ اﺗﺎق ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ آن‬ ‫ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ وﻇﺎﻳﻒ اﺻﻠﻲ ﺧﻮد ﻳﻌﻨﻲ ﮔﺴﺘﺮش ﺷﺒﻜﻪ و ﻣﺴﻴﺮﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻋﻤﺎل ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل‬ ‫ﻳﺎ ﻣﺎﻧﻴﺘﻮرﻳﻨﮓ را ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬ ‫ ‪ :End Device‬اﻋﻤﺎل ﻛﻨﺘﺮل و ﻣﺎﻧﻴﻮرﻳﻨﮓ را اﻧﺠﺎم ﻣـﻲدﻫـﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ ﭘـﺮوژه ‪ End Device‬ﻫـﺎ وﻇﻴﻔـﻪي‬‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ و ﻫﻤﮕﻲ ‪ RFD‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ‪ FFD‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ‪ RFD‬ﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ و ‪ FFD‬ﻫﺎ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎﺷﻨﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﻳـﻚ ‪ RFD‬ﻓﻘـﻂ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ‪ FFD‬ﻫﺎ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ‪ RFD‬ﺑﺮاي ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻛﺎﻣﻼً ﺳﺎده ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻣﺜـﺎل ﻳـﻚ ﻛﻠﻴـﺪ ﭼـﺮاغ‪ ،‬ﻳـﻚ‬ ‫ﺳﻨﺴﻮر ﻣﺎدون ﻗﺮﻣﺰ ﻏﻴﺮ ﻓﻌﺎل ﻳﺎ ﻳﻚ ﺳﻨﺴﻮر دﻣﺎ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦﻃﻮر ﻧﻴﺎزي ﻧﺪارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳﺎدي از دادهﻫـﺎ را‬ ‫ارﺳﺎل ﻛﻨﻨﺪ و در ﻳﻚ زﻣﺎن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻳﻚ ‪ FFD‬در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻼوه ‪ RFD‬ﻫﺎ ﻣـﻲﺗﻮاﻧﻨـﺪ‬ ‫ﻃﻮري ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ اﺳﺘﻔﺎده را از ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﺣﺠﻢ ﺣﺎﻓﻈﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬



‫‪ 2-4-3‬ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻛﺎري و ﻧﺮخ ﻫﺎي داده‬ ‫در آﺧﺮﻳﻦ وﻳﺮاﻳﺶ ‪ IEEE 802.15.4‬ﻛﻪ در ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 2006‬اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳـﺖ ﺳـﻪ ﺑﺎﻧـﺪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴـﻲ وﺟـﻮد‬ ‫دارد‪:‬‬ ‫‪) 86 8 - 8 68.6 M H z‬ﺑﺎﻧﺪ ‪( 868 MHz‬‬ ‫•‬ ‫‪) 902 - 9 28 M H z‬ﺑﺎﻧﺪ ‪( 915 MHz‬‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫‪) 2400-2483.5 MHz‬ﺑﺎﻧﺪ ‪( 2.4 GHz‬‬ ‫ﺑﺎﻧﺪ ‪ 868 MHz‬در اروﭘﺎ ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻲ ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺑﻲﺳﻴﻢ ﺑﺎ ﺑﺮد ﻛﻮﺗﺎه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬دو‬



‫‪118‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬



‫ﺑﺎﻧﺪ دﻳﮕﺮ ) ‪ 915 MHz‬و ‪ ( 2.4 GHz‬ﺑﺨﺸﻲ از ﺑﺎﻧـﺪﻫﺎي ﻓﺮﻛﺎﻧﺴـﻲ ﺻـﻨﻌﺘﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻤـﻲ و ﭘﺰﺷـﻜﻲ )‪(ISM‬‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﻧــﺪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴــﻲ ‪ 915 MHz‬ﺑﻴﺸــﺘﺮ در آﻣﺮﻳﻜــﺎي ﺷــﻤﺎﻟﻲ ﻣــﻮرد اﺳــﺘﻔﺎده ﻗــﺮار ﻣــﻲﮔﻴــﺮد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻴﻜــﻪ‬ ‫ﺑﺎﻧﺪ ‪ 2.4 GHz‬ﻳﻚ ﺑﺎﻧﺪ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ 2-3‬ﻓﺮﻛﺎﻧﺲﻫﺎي ﻛﺎري و ﻧﺮخ داده اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬ ‫روش اﻧﺘﺸﺎر‬ ‫‪Binary‬‬ ‫‪DSSS‬‬ ‫‪Binary‬‬ ‫‪DSSS‬‬ ‫‪20-bit‬‬ ‫‪PSSS‬‬ ‫‪5 -bit‬‬ ‫‪PSSS‬‬ ‫‪16-array‬‬ ‫‪orthogonal‬‬ ‫‪16-array‬‬ ‫‪orthogonal‬‬ ‫‪16-array‬‬ ‫‪orthogonal‬‬



‫ﻧﺮخ ﺳﻴﻤﺒﻞ‬



‫ﻧﺮخ ﺑﻴﺖ‬



‫ﻧﺮخ ﭼﻴﭗ‬



‫)‪(Ksymbol/s‬‬



‫)‪(Kb/s‬‬



‫)‪(Kchip/s‬‬



‫ﻣﺪوﻻﺳﻴﻮن‬



‫‪IEEE 802.15.4‬‬



‫ﺗﻌﺪاد‬ ‫ﻛﺎﻧﺎل‬



‫ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ )‪(MHz‬‬



‫‪20‬‬



‫‪20‬‬



‫‪300‬‬



‫‪BPSK‬‬



‫‪1‬‬



‫‪868 - 868.6‬‬



‫‪40‬‬



‫‪40‬‬



‫‪600‬‬



‫‪BPSK‬‬



‫‪10‬‬



‫‪902 - 928‬‬



‫‪12.5‬‬



‫‪250‬‬



‫‪400‬‬



‫‪ASK‬‬



‫‪1‬‬



‫‪868 - 868.6‬‬



‫‪50‬‬



‫‪250‬‬



‫‪1600‬‬



‫‪ASK‬‬



‫‪10‬‬



‫‪902 - 928‬‬



‫‪25‬‬



‫‪100‬‬



‫‪400‬‬



‫‪O -Q P S K‬‬



‫‪1‬‬



‫‪868 - 868.6‬‬



‫‪62.5‬‬



‫‪250‬‬



‫‪1000‬‬



‫‪O -Q P S K‬‬



‫‪10‬‬



‫‪902 - 928‬‬



‫‪62.5‬‬



‫‪250‬‬



‫‪2000‬‬



‫‪O -Q P S K‬‬



‫‪16‬‬



‫‪2 4 0 0 - 2 4 8 3 .5‬‬



‫اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ‬



‫اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ‬



‫ﺟـــﺪول ‪ 2-3‬ﺟﺰﺋﻴـــﺎت ﺑﻴﺸـــﺘﺮي در ﻣـــﻮرد اﺳـــﺘﻔﺎده از اﻳـــﻦ ﺑﺎﻧـــﺪﻫﺎي ﻓﺮﻛﺎﻧﺴـــﻲ ﻛـــﻪ در‬ ‫اﺳـــﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEEE 802.15.4‬ﻣـــﻮرد اﺳـــﺘﻔﺎده ﻗـــﺮار ﮔﺮﻓﺘـــﻪاﻧـــﺪ را ﻧﺸـــﺎن ﻣـــﻲدﻫـــﺪ‪ .‬ﻃﺒـــﻖ‬ ‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEEE 802.15.4‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﮔﻴﺮﻧﺪهاي ﺑﺎﻧﺪ ‪ 868 MHz‬را ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﻧـﺪ ‪ 915 MHz‬را‬ ‫ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻛﻨﺪ و ﺑﺮﻋﻜﺲ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬اﻳﻦ دو ﺑﺎﻧﺪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻫﻤﺮاه ﺑﻮده و ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﺑﺎﻧـﺪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴـﻲ‬ ‫‪ 9 15 .8 6 8 M H z‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ IEEE 802.15.4‬ﺑﺮاي ﺑﺎﻧﺪﻫﺎي ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ‪ 9 15 .8 6 8 M H z‬ﻳﻚ وﻳﮋﮔﻲ اﺟﺒﺎري و دو وﻳﮋﮔـﻲ اﺧﺘﻴـﺎري‬ ‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ اﺟﺒﺎري ﺑﺮاي ﭘﻴﺎدهﺳﺎزي ﺳﺎدهﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﺮخ داده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‬ ‫) ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ 20 Kbps‬و ‪ .( 40 Kbps‬ﻗﺒﻞ از ﻣﻌﺮﻓﻲ دو ﺷﺮط اﺧﺘﻴﺎري ﺑﺮاي ﻣـﺪل ﻻﻳـﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜـﻲ ‪ PHY‬در‬ ‫ﺳﺎل ‪ ،2006‬ﺗﻨﻬﺎ راه ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻧﺮخ داده ﺑﻴﺶ از ‪ 40 Kbps‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺎﻧﺪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ‪ 2.4 GHz‬ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪن دو ﻻﻳﻪ ‪ PHY‬ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﻫﺮ دﻟﻴﻠﻲ اﻣﻜﺎن ﻛـﺎر در ﻓﺮﻛـﺎﻧﺲ ‪ 2.4 GHz‬وﺟـﻮد ﻧﺪاﺷـﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﺗﺪاﺧﻞ ﺷﺪﻳﺪ در ﺑﺎﻧﺪ ‪ ،( 2.4 GHz‬ﻳﺎ ﻧﺮخ داده ‪ 40 Kbps‬ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﺎرﺑﺮ اﻳﻦ اﻣﻜـﺎن‬ ‫را ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ﻛﻪ در ﺑﺎﻧﺪﻫﺎي ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ‪ 9 15 .8 6 8 M H z‬ﺑﻪ ﻧﺮخ داده ‪ 250 Kbps‬دﺳﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEEE 802.15.4‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻛﺎرﺑﺮي ﺑﺨﻮاﻫﺪ از ﻣﺪﻫﺎي ﻛﺎري اﺧﺘﻴـﺎري اﺳـﺘﻔﺎده ﻛﻨـﺪ‪،‬‬ ‫ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﺮخ داده ﭘﺎﻳﻴﻦ در ﺑﺎﻧﺪ ‪ 9 15 .8 6 8 M H z‬را ﻫﻢ ﭘﻴﺎدهﺳﺎزي ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬ ‫ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه و ﮔﻴﺮﻧﺪه ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛـﻪ ﺑـﻴﻦ ﻣـﺪﻫﺎي اﺧﺘﻴـﺎري و اﺟﺒـﺎري‬



‫روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬



‫‪119‬‬



‫ﺳﻮﺋﻴﭻ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﻚ ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه‪-‬ﮔﻴﺮﻧﺪه ‪ 2.4 GHz‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻧﺪ ‪ 9 15 .8 6 8 M H z‬را ﭘﺸـﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻛﻨـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ اﻳـﻦ وﻳﮋﮔـﻲ‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ‪ IEEE 802.15.4‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻮارد ﺿﺮوري ذﻛﺮ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺑﺎﻧـﺪ ‪ 868 MHz‬ﻓﻘـﻂ ﻳـﻚ ﺑﺎﻧـﺪ‬ ‫ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﺎﻧﺪ ‪ 915 MHz‬ﺗﻌﺪاد‪ 10‬ﻛﺎﻧﺎل دارد )ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎي اﺧﺘﻴﺎري(‪ .‬ﺗﻌـﺪاد ﻛـﻞ‬ ‫ﻛﺎﻧﺎل ﻫﺎ در ﺑﺎﻧﺪ ‪ 2.4 GHz‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 16‬ﻛﺎﻧﺎل اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﻧﺪ ‪ ISM‬در ‪ 2.4 GHz‬در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺎﻧﺪﻫﺎ داراي ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﺮخ داده و‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﻛﺎﻧﺎل اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺳﺎﺧﺖ ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه‪-‬ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎﻳﻲ در ﺑﺎﻧﺪ ‪ 2.4 GHz‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻌﻤﻮل ﺑـﺮاي‬ ‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل ‪ IEEE 8021.11b‬ﻧﻴﺰ در ﺑﺎﻧﺪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻛـﺎر ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و ﺣﻀـﻮر‬ ‫ﻫﻤﺰﻣﺎن آﻧﻬﺎ در ﻳﻚ ﺑﺎﻧﺪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺸﻜﻞﺳﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻧﺪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ ﺑﻬﺘﺮ اﺳـﺖ‪،‬‬ ‫زﻳﺮا در ﻓﺮﻛﺎﻧﺲﻫﺎي ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ‪ ،‬ﺳﻴﮕﻨﺎلﻫﺎ از دﻳﻮار و اﺷﻴﺎء ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻬﺘﺮ ﻋﺒﻮر ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻤﻜـﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻲ از ﻛﺎرﺑﺮان و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﺑﺎﻧﺪ ‪ 9 15 .8 6 8 M H z‬اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﻪ ﻧﻮع ﻣﺪوﻻﺳﻴﻮن در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEEE 802.15.4‬وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ :‬ﻣﺪوﻻﺳﻴﻮن ‪Binary Phase Shift ) BPSK‬‬ ‫‪ ،(Keying‬ﻣﺪوﻻﺳـﻴﻮن ‪ (Amplitude Shift Keying) ASK‬و ﻣﺪوﻻﺳـﻴﻮن ‪Offset Quadrature ) O-QPSK‬‬ ‫‪ .(Phase Shift Keying‬در ‪ BPSK‬و ‪ O-QPSK‬داده دﻳﺠﻴﺘــﺎل در ﻓــﺎز ﺳــﻴﮕﻨﺎل ﻗــﺮار دارد‪ .‬در ‪ ASK‬داده‬ ‫دﻳﺠﻴﺘﺎل در داﻣﻨﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻗﺮار دارد ]‪.[11‬‬



‫‪ 3-4-3‬ﻣﻌﻤﺎري ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺷﺒﻜﻪ‬ ‫ﻣﻌﻤﺎري اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEEE 802.15.4‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻻﻳﻪ ﻣﺴﺌﻮل اﻧﺠﺎم ﺑﺨﺸﻲ‬ ‫از اﺳﺘﺎﻧﺪارد و اراﺋﻪي ﺳﺮوﻳﺲ ﺑﻪ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺧﻮد اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي ﺑﺮاﺳﺎس ﻣـﺪل ﻣﺮﺟـﻊ ﻫﻔـﺖ‬ ‫ﻻﻳﻪاي ‪ OSI‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﺮ ﮔﺮه در ‪ LR-WPAN‬ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﻻﻳﻪي ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ )‪ (PHY‬اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻻﻳﻪ ﺧﻮد ﺷﺎﻣﻞ ﻳـﻚ ﻓﺮﺳـﺘﻨﺪه –‬ ‫ﮔﻴﺮﻧﺪه ‪ RF‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻳﻚ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺮاي آن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و دﻳﮕـﺮي ﻻﻳـﻪي )‪(Medium Access Control‬‬ ‫‪ MAC‬اﺳﺖ ﻛﻪ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎﻧﺎل ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ را ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ اﻧﻮاع اﻧﺘﻘﺎل داده ﻓـﺮاﻫﻢ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ دو ﻻﻳـﻪ‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEEE 802.15.4‬اراﺋﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 26-3‬اﻳﻦ ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي را ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮي ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ﻓﻮق ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪهاﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻻﻳﻪي ﺷﺒﻜﻪ و ﻛﺎرﺑﺮد ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﺣﻮزهي‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از وﻇﺎﻳﻒ ﻻﻳﻪي ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻲﺗـﻮان ﺑـﻪ ﺷـﻜﻞدﻫـﻲ ﺷـﺒﻜﻪ‪ ،‬ادارهﻛـﺮدن و‬ ‫ﻣﺴﻴﺮﻳﺎﺑﻲ ﭘﻴﺎمﻫﺎ اﺷﺎره ﻛﺮد‪.‬‬ ‫وﻇﺎﻳﻒ اﺻﻠﻲ ﻫﺮ ﮔﺮه )اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ ،‬ﻣﺎﻧﻴﺘﻮرﻳﻨﮓ و ‪ (...‬و ﺗﻌﺎﻣﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺷﺒﻜﻪ در ﺣﻮزهي وﻇﺎﻳﻒ ﻻﻳـﻪي‬ ‫ﻛﺎرﺑﺮد اﺳﺖ ]‪.[11‬‬



‫‪120‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 26-3‬ﻣﻌﻤﺎري ﻻﻳﻪﻫﺎ در‬



‫‪IEEE 802.15.4‬‬



‫‪ 4-4-3‬ﭘﺮوﺗﻜﻞﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮاي ﻛﺎر در ﻻﻳﻪي ﺷﺒﻜﻪ‬ ‫در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﭘﺮوﺗﻜﻞﻫﺎي ﻻﻳﻪي ﺷﺒﻜﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺰاﻳﺎي ﻫﺮﻳﻚ و ﻣﻌﺎﻳﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد ﻧﺘﻮان از‬ ‫آﻧﻬﺎ در ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﺳﻮﺧﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد را ﺑﻴﺎن ﻛﺮده و ﺗﻼش ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﺑﺎ اﻟﻬـﺎمﮔﻴـﺮي از آﻧﻬـﺎ ﭘﺮوﺗﻜـﻞ‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﻬﻴﻨﻪاي را ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻧﻮع ﭘﺮوژه ﺗﻌﺮﻳﻒ و ﭘﻴﺎده ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪.‬‬ ‫‪ 1-4-4-3‬ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪MiWi P2P‬‬ ‫ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ (Microchip Wireless Peer-to-Peer) MiWi P2P‬ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﻛﺖ ‪ Microchip‬اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳـﺖ‪،‬‬ ‫ﻓﺮم اﺻﻼح ﺷﺪهاي از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEEE 802.15.4‬را اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺎ اﺿـﺎﻓﻪ ﻛـﺮدن‬ ‫ﻓﺮﻣﺎنﻫﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮه )‪ (Handshaking‬را ﺳﺎدهﺗﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺳـﺎدهﺳـﺎزي ﺷـﺎﻣﻞ‬ ‫ﻗﻄﻊ ارﺗﺒﺎط و ﭘﺮش ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﺗﺼـﻤﻴﻤﺎت ﻛـﺎرﺑﺮدي ﻧﻈﻴـﺮ ﺗﺼـﻤﻴﻢﮔﻴـﺮي ﺑـﺮاي‬ ‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي اﻧﺮژي ﻛﺎﻧﺎل ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﮔﺮه ﭼﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺴﺘﻪي ﺧﻮد را روي ﻛﺎﻧﺎل ارﺳﺎل ﻛﻨﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻜـﻞ‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻋﻬﺪهي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺲ ﺷﺒﻜﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي اﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺷﺎره ﻛﺮد‪:‬‬ ‫• ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺧﻮاب رﻓﺘﻦ ﭘﺲ از ﺗﺒﺎدل داده ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف ﺗﻮان‬ ‫• ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺟﺴﺘﺠﻮ و اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻢﻧﻮﻳﺰﺗﺮﻳﻦ ﻛﺎﻧﺎل‬ ‫• اراﺋﻪي ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻓﻌﺎل ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﮔﺮهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﺗﺼﺎل دارﻧﺪ‬ ‫• ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ از ﻛﻠﻴﻪي روشﻫﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪IEEE 802.15.4‬‬ ‫• ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﭘﺮش ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﻳﺎ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻛﺎﻧﺎل در ﻣﻮاﻗﻊ ﺿﺮوري‬ ‫• ﺣﺠﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴﻲ ﻛﻢ‬ ‫اﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻣﺴﻴﺮﻳﺎﺑﻲ ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺤﺪودهي وﺳﻴﻌﻲ را ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷـﺶ ﺧـﻮد ﻗـﺮار‬



‫روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬



‫‪121‬‬



‫دﻫﺪ ]‪.[12‬‬ ‫‪ 2-4-4-3‬ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪MiWi‬‬ ‫‪Router‬‬



‫ﺷﺒﻜﻪاي ﻛﻪ اﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻜـﻞ را اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ داﺷـﺘﻦ ‪ 1024‬ﮔـﺮه را دارد‪ .‬ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ‪8‬‬ ‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ در ﺷﺒﻜﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد ﻓﺮزﻧﺪان ﻫﺮﻳﻚ از آﻧﻬﺎ از ‪ 128‬ﮔﺮه ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺠﺎوز ﻛﻨـﺪ‪ .‬ﻫـﺮ‬ ‫ﺑﺴﺘﻪي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ دو ﮔﺎم ﺗـﺎ ‪ Coordinator‬داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ از ‪ Coordinator‬ﻫـﻢ‬ ‫ﺑﺴﺘﻪﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ دو ﮔﺎم ﺗﺎ ﮔﺮهي ﻣﻘﺼﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ ﻋﺒﻮر از ‪ Coordinator‬ﻣـﻲﺗـﻮان‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﭼﻬﺎر ﮔﺎم در ﺷﺒﻜﻪ داﺷﺖ ]‪.[13‬‬ ‫‪ 3-4-4-3‬ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ZigBee‬‬ ‫ﻛﺎﻣﻞﺗﺮﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻜﻞ در ﺑﻴﻦ اﻳﻦ ﺳﻪ‪ ZigBee ،‬اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻜﻞ‪ ،‬ﻳﻚ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﻧﺴـﺨﻪي‬ ‫ﻧﻬﺎﻳﻲ آن در ﺳﺎل ‪ 2007‬ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي زﻳﺎدي اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎﻳﻲ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ اﻳﻦ‬ ‫ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎﻳﻲ از اﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻜﻞ را در ﺷﻜﻞ ‪ 27-3‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 27-3‬ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ ZigBee‬در دﻧﻴﺎي اﻣﺮوز‬



‫ﺑﺮﺧﻲ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪهاﻧﺪ ‪ ZigBee‬در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬ ‫• ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﻴﻨﺎن‬ ‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺑﻲﺳﻴﻢ‪ ،‬ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻣﻄﻤﺌﻨﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﻳـﻦ ﭘﺮوﺗﻜـﻞ ﻋـﻼوه ﺑـﺮ ﺑـﻪ ﺧـﺪﻣﺖ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻤﺎم اﻣﻜﺎﻧﺎت اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEEE 802.15.4‬ﻛﻪ ﻣﺨﺎﺑﺮات ﻣﻄﻤﺌﻦ را ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻮد اﻗﺪام‬ ‫ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت زﻳﺮ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫‪ o‬ﺗﺄﻳﻴﺪ درﻳﺎﻓﺖ ﺑﺴﺘﻪ در ﻫﺮ ﮔﺎم‬ ‫‪ o‬ﺟﺴﺘﺠﻮي ﺧﻮدﻛﺎر ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮه‬ ‫‪ o‬ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﻬﺎﻳﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﺑﺴﺘﻪ از ﻣﻘﺼﺪ ﺑﻪ ﻣﺒﺪأ‬ ‫‪ o‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 28-3‬ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ اﮔﺮ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪن ﻳﺎ ﺧﺎرج ﺷـﺪن ﻳـﻚ ﮔـﺮه از‬ ‫ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻗﻄﻊ ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺮ ﺷﻮد‪ ،‬ﺟﺴﺘﺠﻮي ﺧﻮدﻛـﺎر ﺑـﺮاي ﻳـﺎﻓﺘﻦ ﻣﺴـﻴﺮ ﺟﺪﻳـﺪ اﻧﺠـﺎم‬



‫‪122‬‬



‫•‬ ‫•‬



‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬



‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻫﺰﻳﻨﻪي ﭘﻴﺎدهﺳﺎزي ﭘﺎﻳﻴﻦ‬ ‫ﻣﺼﺮف ﺗﻮان ﻛﻢ ﺑﻪ وﻳﮋه ﺑﺮاي ﮔﺮهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺎﺗﺮي ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﻚ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪي ﺳﺎده ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ ﮔﺮه در ﻫﺮ ‪ 13‬ﺛﺎﻧﻴﻪ ﻳﺎ ﻛﻤﺘﺮ‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﺎر ﺗﺒـﺎدل داده‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻘﻴﻪي زﻣﺎنﻫﺎ در ﺧﻮاب ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻋﻤﺮ ﺑﺎﺗﺮي آن ﺗﺎ ‪ 5‬ﺳﺎل ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد)ﺷﻜﻞ ‪.(29-3‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 28-3‬اﻟﻒ( ﻣﺴﻴﺮ ﺑﻴﻦ ‪ 1‬و ‪ 3‬ﻛﻪ از ‪ 2‬ﻣﻲﮔﺬرد‪ .‬ب( ﻣﺴﻴﺮ ﺑﻴﻦ ‪ 1‬و ‪ 3‬ﭘﺲ از ﻗﻄﻊ ﺷﺪن ‪2‬‬



‫•‬ ‫•‬



‫اﻣﻨﻴﺖ ﺑﺎﻻي ﺗﺒﺎدل اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫ﺗﻌﺪاد زﻳﺎد ﮔﺮهﻫﺎ‬ ‫ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ ‪ 30‬ﺗﺎ ‪ 60‬ﻫﺰار ﮔﺮه‪ ،‬ﻛﻪ ﺣﺪود ‪ 10‬ﻫﺰار ﺗـﺎي آن ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﻣﺴـﻴﺮﻳﺎب ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﺗﺤـﺖ اﻳـﻦ‬ ‫ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﺴﻴﺮﻳﺎﺑﻲ در اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮدﻛﺎر اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 30‬ﮔﺎم را دارد ﻛﻪ ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 29-3‬ﻋﻤﺮ ﺑﺎﺗﺮي در ‪ ZigBee‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺪت زﻣﺎن ﺧﻮاب در ﻫﺮ ﺑﺎزهي زﻣﺎﻧﻲ‬



‫‪123‬‬



‫روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬



‫‪ ZigBee‬روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ را ﺑﺮاي ﻣﺴﻴﺮﻳﺎﺑﻲ ﺑﺴﺘﻪﻫﺎ اراﺋﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪:‬‬ ‫• ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ‪) Broadcasting‬از ﻳﻚ ﮔﺮه ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﮔﺮهﻫﺎ(‬ ‫• ﻣﺴﻴﺮﻳﺎﺑﻲ ﻣﺶ‬ ‫• ﻣﺴﻴﺮﻳﺎﺑﻲ درﺧﺘﻲ‬ ‫• ‪ :Source Routing‬ﺑﺮاي زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ‪ Data Concentrator‬ﻳﺎ درﮔﺎه ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺎ ﺻﺪﻫﺎ ﻳﺎ ﻫﺰاران‬ ‫ﮔﺮهي دﻳﮕﺮ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ ﺣﺎﻓﻈﻪي داﺧﻠﻲ آن ﺑﺮاي ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻟﻴﺴﺖ ﮔﺮهﻫﺎ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ‬ ‫ﺻﻮرت ﻳﻚ ﮔﺮه‪ ،‬ﺑﺎ ﺣﺎﻓﻈﻪي داﺧﻠﻲ زﻳﺎد )ﮔﺮانﺗﺮ(‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ذﺧﻴﺮهي ﻟﻴﺴﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر رود‪.‬‬ ‫در ﺟﺪول ‪ 3-3‬اﻳﻦ ﭼﻬﺎر روش از ﻧﻈﺮ ﺗﻌﺪاد ﮔﺎمﻫﺎ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ارﺳﺎل ﺑﻪ ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﮔﺮه‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎدهي‬ ‫ﻣﻮﺛﺮ از ﻛﺎﻧﺎل و ﻃﻮل ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺴﺘﻪﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ ]‪ 14‬و‪.[15‬‬ ‫ﺟﺪول ‪3-3‬‬



‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪي روشﻫﺎي ﻣﺴﻴﺮﻳﺎﺑﻲ در ‪ZigBee‬‬



‫‪Source Route‬‬



‫‪Tree‬‬



‫‪Mesh‬‬



‫‪Broadcast‬‬



‫‪Up to 5 hops‬‬



‫‪Up to 10‬‬



‫‪Up to 30‬‬



‫‪Up to 30‬‬



‫‪No‬‬



‫‪No‬‬



‫‪No‬‬



‫‪Yes‬‬



‫‪Multiple destinations‬‬



‫‪Yes‬‬



‫‪Yes‬‬



‫‪Yes‬‬



‫‪No‬‬



‫‪One-to-one‬‬



‫‪Multi-hop‬‬



‫‪Yes‬‬



‫‪Yes‬‬



‫‪Yes‬‬



‫‪No‬‬



‫‪Bandwidth efficient‬‬



‫‪No‬‬



‫‪Yes‬‬



‫‪Yes‬‬



‫‪Yes‬‬



‫‪Payload ettifient‬‬



‫‪Yes‬‬



‫‪Yes‬‬



‫‪Yes‬‬



‫‪No‬‬



‫‪Acknowledged‬‬



‫‪ 5-4-3‬ﻣﺸﻜﻼت ﭘﻴﺶ رو ﺑﺮاي ﻛﺎر ﺑﺎ ﺳﻪ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﻣﻮﺟﻮد‬ ‫از آﻧﺠﺎﻳﻴﻜﻪ ﺷﺒﻜﻪي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎي ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﭘﻮﺷﺶ ﻛﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺮوﺗﻜﻞﻫﺎي ‪ MiWi‬و ‪ MiWi P2P‬ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ MiWi P2P‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻣﺴﻴﺮﻳﺎﺑﻲ ﻧﺪارد ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻤـﻲﺗـﻮان آن را ﺑـﻪ ﻣﻘـﺪار دﻟﺨـﻮاه ﮔﺴـﺘﺮش داد‪.‬‬ ‫ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ MiWi‬ﻫﻢ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 8‬ﻣﺴﻴﺮﻳﺎب ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻌﺪاد ﮔﺎمﻫﺎ از ﻫﺮ ﮔﺮه ﺗﺎ ‪ Coordinator‬از‬ ‫دو ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺠﺎوز ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ ZigBee‬از ﻫﺮ ﻟﺤﺎظ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﻛﺎﻣﻠﻲ اﺳﺖ و ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﭘﺮوژهي ‪ HCA‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬ ‫اﻣﺎ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ راه اﺳﺘﻔﺎده از آن وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ‪ 3-3‬ﺑﺮاي ﻣﺴﻴﺮﻳﺎﺑﻲ درﺧﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﭘﺮوژه ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬ ‫ﻣﻴﺰان ﭘﺮش )ﮔﺎم( ﺑﻴﻦ ﮔﺮهﻫﺎ ‪ 10‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﮔﺴﺘﺮده ﻣﺸﻜﻞﺳﺎز‬ ‫ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ .2‬ﭘﺸﺘﻪ ﭘﺮوﺗﻜﻠﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﻛﺖ ‪ Microchip‬ﺑﺮ روي ﺑﺮدﻫﺎ آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻃﻲ ‪ 10‬ﻣﺮﺣﻠﻪ و ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬ﺗﺴﺖ ﺷﺪ ﻛﻪ در ‪ 9‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺷﺎﻫﺪ از‬



‫‪124‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬ ‫‪Microchip‬‬



‫ﻛﺎر اﻳﺴﺘﺎدن )ﻫﻨﮓ ﻛﺮدن( ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﭘﺸﺘﻪ راﻳﮕﺎن اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫ﺧﺎﻟﻲ از اﺷﻜﺎل ﻧﺒﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ دو راه ﺣﻞ وﺟﻮد داﺷﺖ‪ :‬اول اﺷﻜﺎلزداﻳﻲ ﭘﺸﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ‬ ‫دﻟﻴﻞ ﻋﺪم وﺟﻮد ﻣﺮﺟﻌﻲ ﻛﺎﻣﻞ و ﺣﺠﻢ و ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ زﻳﺎد ﭘﺸﺘﻪ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻧﺒﻮد‪ .‬دوم اﻳﻨﻜﻪ‬ ‫ﺧﻮدﻣﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻳﻚ ﭘﺸﺘﻪ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﺟﺪﻳﺪ اﻗﺪام ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ﮔﻔﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﭘﺸﺘﻪ ﭘﺮوﺗﻜﻠﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ‪ Microchip‬داراي ﺣﺠﻢ و ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ زﻳﺎدي اﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ در ﺣﺪود ‪ 5000‬ﺧﻂ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﺤﺖ زﺑﺎن ‪ .C‬ﺑﺨﺶ اﻋﻈﻤﻲ از اﻳﻦ ﺣﺠﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬ ‫اﻣﻜﺎﻧﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدهي ﻣﺎ در اﻳﻦ ﭘﺮوژه ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل‪:‬‬



‫‪ o‬اﻣﻜﺎن اﺗﺼﺎل دو ﺷﺒﻜﻪي ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬ ‫‪ o‬ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ از اﻧﻮاع ﺗﻮﭘﻮﻟﻮژيﻫﺎ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ از ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺗﻮﭘﻮﻟﻮژي درﺧﺘﻲ ﻧﻴﺎز دارﻳﻢ‬ ‫‪ o‬اﻣﻜﺎن ارﺳﺎل اﻃﻼﻋﺎت از ﻳﻚ ﮔﺮه ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﮔﺮهي ﺧﺎص )‪(Multicasting‬‬ ‫‪ o‬اﻣﻜﺎﻧﺎﺗﻲ در ﺟﻬﺖ ﺗﺴﻬﻴﻞ اﻣﺮ ﻓﺮﻣﺎندﻫﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﮔﺮهﻫﺎ‬ ‫اﻳﻦ ﺣﺠﻢ زﻳﺎد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ آن‪ ،‬ﻛﺎر را ﺑﺮاي اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن ﻛﺪﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻨﻄﻮر ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎ و ‪ ...‬ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪ .4‬ﺣﺠﻢ ﻛﺪ زﻳﺎد‪ ،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺷﻐﺎل ﺣﺎﻓﻈﻪي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي‬ ‫ﺧﻮد را ﻫﻢ ﺑﻪ آن اﺿﺎﻓﻪ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺣﺎﻓﻈﻪﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻴﺎز ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﻪي ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ 64 ،‬ﻛﻴﻠﻮﺑﺎﻳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎي ﺑﺎ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﻪي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻳﻌﻨﻲ ‪ 128‬ﻛﻴﻠﻮﺑﺎﻳﺖ‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﮔﺮانﺑﻮدن‪ ،‬در اﻳﺮان ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺒﻮده و واردات آن‬ ‫ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺻﺮف وﻗﺖ و ﻫﺰﻳﻨﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻼت و ﻣﺸﻜﻼت ﭘﺮوﺗﻜﻞﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﻋﺪم اﻣﻜﺎن ﻣﺴـﻴﺮﻳﺎﺑﻲ ﺑـﺎ ﺑـﻴﺶ از دو ﮔـﺎم ﻛـﻪ راه‬ ‫اﻧﺪازي ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪي ﮔﺴﺘﺮده را ﻣﺤﺪود ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺮوﺗﻜـﻞ ﺟﺪﻳـﺪي را ﻣـﻲﻃﻠﺒـﺪ ﻛـﻪ ﻋـﻼوه ﺑـﺮ داﺷـﺘﻦ‬ ‫اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﻔﻴﺪ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ ،ZigBee‬اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﻔﻴﺪ دﻳﮕﺮي ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎدهي ﺑﻬﻴﻨﻪ در ﭘﺮوژهي ‪ HCA‬در اﺧﺘﻴـﺎر‬ ‫ﺑﮕﺬارد‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻜﻞ را ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ‪ (Sensor Measurement Routing Protocol) SMR‬ﻧﺎم ﮔﺬاري ﻛﺮده ﻛﻪ‬ ‫در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ آن ﻣﻲ ﭘﺮدازﻳﻢ‪.‬‬ ‫‪ 6-4-3‬ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪SMR‬‬ ‫ﻫﻤﻪي آﻧﭽﻪ ﻣﺎ در اﺟﺮاي ﭘﺮوژهي ‪ HCA‬ﺑﻪ آن ﻧﻴﺎز دارﻳﻢ‪ ،‬ﭘﺮوﺗﻜﻠـﻲ ﺑـﺮ ﻣﺒﻨـﺎي ﺗﻮﭘﻮﻟـﻮژي درﺧﺘـﻲ‪ ،‬ﺑـﺎ‬ ‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻣﺴﻴﺮﻳﺎﺑﻲ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﻣﺴﻴﺮﻳﺎب زﻳﺎد‪ ،‬ﺳﺎده‪ ،‬ﻛﻢ ﺣﺠﻢ و ارزان اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ از ﺑﺨـﺶﻫـﺎﻳﻲ از‬ ‫ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ ZigBee‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه و در اﻳﻦ ﻛﺎرﺑﺮد ﺧﺎص ﺗﻨﻬﺎ ارﺳﺎل از ﺳﻤﺖ ﮔﺮهﻫﺎ ﺑـﻪ ‪ Coordinator‬ﺑـﻮده‬ ‫و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﺳﺎدﮔﻲ در ﻣﺴﻴﺮﻳﺎﺑﻲ ﺑﻪ آن اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪ 30-3‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ‬ ‫دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﻫﺮﻳﻚ از ﮔﺮهﻫـﺎ ﻳـﻚ رده )‪ (Rank‬اﺧﺘﺼـﺎص داده ﺷـﻮد‪ ،‬ﻛـﺎﻓﻲ اﺳـﺖ ﻫـﺮ ﮔـﺮه‪،‬‬



‫روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬



‫‪125‬‬



‫اﻃﻼﻋﺎت ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻳﻚ ﮔﺮه ﺑﺎ ﻳﻚ رده ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ و اﻳﻦ ﻛﺎر اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ‬ ‫ﺗﺎ در ﻧﻬﺎﻳﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ ‪ Coordinator‬رﺳﻴﺪه و در آن ﺟﻤﻊ آوري ﺷﻮد‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 30-3‬ﺷﺒﻜﻪي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺗﻮﭘﻮﻟﻮژي درﺧﺘﻲ‬



‫در اﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﻫﺮ ﮔﺮه ﺷﺎﻣﻞ دو ﭘﺎراﻣﺘﺮ اﺳﺎﺳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ آن را در ﺷﺒﻜﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑـﺮاي‬ ‫ﻫﺮ ﮔﺮه ﻣﻘﺪار ﺛﺎﺑﺘﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ دو ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬ ‫• رده‪ :‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ Coordinator ،31-3‬داراي ردهي ﺻﻔﺮ اﺳـﺖ‪ .‬ﻫـﺮ ﭼـﻪ ﮔـﺮهﻫـﺎ ﺑـﻪ ‪Coordinator‬‬ ‫ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬داراي ردهي ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﮔﺮهﻫﺎي واﻗﻊ ﺑﺮ داﻳﺮهي ﺧﻂ ﭼﻴﻦ ﻛﻮﭼﻚﺗـﺮ‬ ‫داراي ردهي ‪ 1‬ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﺧﺘﺼﺎص رده ﺑﻪ ﮔﺮهﻫﺎ اداﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و ﺑـﺪﻳﻬﻲ اﺳـﺖ‬ ‫ﻫﺮﭼﻪ ﺷﺒﻜﻪي ﻣﺎ ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ ردهﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬از آﻧﺠﺎﻳﻴﻜﻪ ‪ 8‬ﺑﻴﺖ ﺑﺮاي ﻣﺸـﺨﺺ‬ ‫ﻛﺮدن ردهي ﮔﺮهﻫﺎ اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬در ﻣﺠﻤﻮع ﻣﻲﺗﻮان ﺗﺎ ‪ 255‬رده داﺷﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 31-3‬ردهﺑﻨﺪي و ﻧﺤﻮهي ﻗﺮارﮔﻴﺮي ﮔﺮهﻫﺎ در ﺷﺒﻜﻪ‬



‫‪126‬‬



‫•‬



‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬



‫آدرس ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ‪ :‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﮔﺮه ﻳﻚ آدرس ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ‪ 16‬ﺑﻴﺘﻲ اﺧﺘﺼﺎص ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺷﺮح اﻳﻦ آدرسﻫﺎ ﺑﺮاي‬ ‫اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﺮه ﺑﻪ ﻗﺮار زﻳﺮ اﺳﺖ)در ﻣﺒﻨﺎي ﻫﮕﺰا دﺳﻴﻤﺎل(‪:‬‬ ‫‪; Not Used‬‬ ‫‪; Coordinator‬‬ ‫‪; Router‬‬ ‫‪; End Device‬‬ ‫‪; Broadcasting‬‬



‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2 ~ 0x7FFF‬‬ ‫‪0x8000 ~ 0xFFFE‬‬ ‫‪0xFFFF‬‬



‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ Router 32000‬و ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺗﻌﺪاد ‪ End Device‬ﻣﻲﺗﻮان داﺷﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در‬ ‫ﻋﻤﻞ‪ ،‬داﺷﺘﻦ اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﻣﺴﻴﺮﻳﺎب و ‪ End Device‬ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻴﺴﺖ اﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل آﻧﻘﺪر ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻴـﺎز‬ ‫ﭘﺮوژهﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ را ﺑﺮآورده ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻣﺘﺼﻞ )‪ (Join‬ﺷﺪن ﺑﻪ ﮔﺮهﻫﺎي ردهي ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ‪:‬‬ ‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﮔﺮهاي ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﮔﺮه از ردهي ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ را در ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ ﺧﻮد ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑـﻪ آن ﻣﺘﺼـﻞ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﭼﻨﺪ ﮔﺮه را در ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ ﺧﻮد ﺑﺒﻴﻨﺪ وﺿﻌﻴﺖ ﻓﺮق ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟـﺖ دو ﻣﻌﻴـﺎر‬ ‫ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮهي ﻣﻨﺎﺳﺐ وﺟﻮد دارد‪:‬‬ ‫• ﻣﻌﻴﺎر اﻧﺮژي ﺳﻴﮕﻨﺎل‪ :‬ﮔﺮهي ردهي ﺑﺎﻻ اﺑﺘﺪا ﻳﻚ ﺑﺴﺘﻪي داده ﺑﺮاي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺧﻮد ﺑـﻪ ﮔـﺮهﻫـﺎي ردهي‬ ‫ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ ﻣﻲ ﻓﺮﺳﺘﺪ )‪ .(Beacon Packet‬ﺑﺴﺘﻪﻫﺎي ردهي ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﻮاب ﺑﺴـﺘﻪاي از ﻫﻤـﻴﻦ‬ ‫ﻧﻮع ﺑﻪ آن ﮔﺮه ﺑﺮﻣﻲﮔﺮداﻧﻨﺪ‪ .‬اﻧﺮژي ﺳﻴﮕﻨﺎل اﻳﻦ ﺑﺴﺘﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﺳـﺨﺖاﻓـﺰاري ﺗﻮﺳـﻂ ﻻﻳـﻪي‬ ‫ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻴﺎنﻛﻨﻨﺪهي ﻓﺎﺻﻠﻪي آن ﮔﺮهي ردهي ﭘﺎﻳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﺎ ﮔﺮهي ﻣﻮردﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﻋﺪدي اﺳﺖ ﺑﻴﻦ ‪ 0‬ﺗﺎ ‪ 255‬ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ ‪ 255‬ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﺳـﻴﮕﻨﺎل ﻗـﻮيﺗـﺮ و‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ اﻳﻦ ﻋﺪد ﺑﺎﻻي ‪ 30‬ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮاي ﻣﺘﺼـﻞ ﺷـﺪن دو‬ ‫ﮔﺮه ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫• ﻣﻌﻴﺎر رده ﮔﺮه‪ :‬ﻫﺮ ﭼﻪ ردهي ﮔﺮهاي ﻛﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﺑﻪ آن ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮﻳﻢ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ‪Coordinator‬‬ ‫ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ اﺳﺖ و ﮔﺎمﻫﺎي ﻛﻤﺘﺮي ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ آن ﻻزم ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﻣﻄﻠﻮبﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ داﺷﺘﻦ اﻳﻦ دو ﻣﻌﻴﺎر از ﻣﻴﺎن ﮔﺮهﻫﺎي ﻧﺎﻣﺰد ﺑﺮاي ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪن‪ ،‬آن ﮔﺮهاي اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ردهي‬ ‫ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ و اﻧﺮژي ﺑﻴﺸﺘﺮي داﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 32-3‬ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد ﮔـﺮهي ‪ ،31‬ﮔـﺮهﻫـﺎي ‪ 21‬و ‪ 22‬از ردهي ‪ 2‬و‬ ‫ﮔﺮهي ‪ 11‬از ردهي ‪ 1‬را در ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ ﺧﻮد ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ﺟﻬـﺖ اﻳﻨﻜـﻪ ﮔـﺮهي ‪ 11‬در ردهي ﭘـﺎﻳﻴﻦﺗـﺮ و‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪي ﻛﻤﺘﺮي ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﮔﺮهي ‪ ،31‬آن را ﺑﺮاي ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪن اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﺴﺎﻋﺪ ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﮔﺮهﻫﺎي ردهي ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ‬ ‫دورﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻮﻋﻲ ﺳﺎزش ﻣﻴﺎن دو ﻣﻌﻴﺎر ﻓﻮق اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜـﺎل در ﺷـﻜﻞ‬ ‫ﻓﻮق ﮔﺮهي ‪ ،22‬ﮔﺮهي ‪ 11‬از ردهي ‪ 1‬و ‪ Coordinator‬را در ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ ﺧﻮد دارد و اﻳﺪهآل اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫‪ Coordinator‬وﺻﻞ ﺷﻮد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ‪ 11‬در ﻓﺎﺻﻠﻪي ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮي اﺳﺖ‪.‬‬



‫روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬



‫‪127‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 32-3‬ﻣﻌﻴﺎر ﮔﺮهﻫﺎ ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل‬



‫ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﻣﺘﺼﻞﺷﺪن دو ﮔﺮه ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‪:‬‬ ‫ﻓﺮض ﻛﻨﻴﻢ ﮔﺮهي ‪ A‬ﻗﺼﺪ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ را دارد و ﮔﺮهي ‪ B‬در ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ آن اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻄـﺎﺑﻖ ﺷـﻜﻞ ‪-3‬‬ ‫‪:33‬‬ ‫• اﺑﺘﺪا ﮔﺮهي ‪ A‬ﻳﻚ ﺑﺴﺘﻪ از ﻧﻮع ‪ ،Beacon-Search‬ﺣﺎوي اﻃﻼﻋﺎت ‪ Ranking‬ﺧﻮد ﺑﺮاي ‪ B‬ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﺑﺴﺘﻪ ﺧﺎﺻﻴﺖ ‪ Broadcasting‬دارد‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻤﻪي ﮔﺮهﻫـﺎي ﻫﻤﺴـﺎﻳﻪ آن را درﻳﺎﻓـﺖ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ و‬ ‫ﺑﺎﺑﺖ درﻳﺎﻓﺖ آن ‪ Acknowledgement‬ﺑﺮﻧﻤﻲﮔﺮداﻧﻨﺪ‪.‬‬ ‫• ﮔﺮهي ‪ B‬ﭘﺲ از درﻳﺎﻓﺖ اﻳﻦ ﺑﺴﺘﻪ‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﺴﺘﻪ از ﻧـﻮع ‪ Beacon-Search-Response‬ﺣـﺎوي اﻃﻼﻋـﺎت‬ ‫‪ Rank‬و اﻳﻨﻜﻪ ﺧﻮدش ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺘﺼﻞ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ‪ A‬ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺪ‪.‬‬ ‫• ﮔﺮهي ‪ A‬اﻳﻦ ﺑﺴﺘﻪ را ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ‪ B‬ﺧﻮد ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺘﺼﻞ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮔﺮهي ‪A‬‬ ‫وﺟﻮد اﻳﻦ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪي ﻧﺎﻣﺘﺼﻞ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺳﭙﺮد و در ﺟﺴﺘﺠﻮﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﻣﺠﺪداً ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي‬ ‫آن را درﺧﻮاﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 33-3‬ﻣﺮاﺣﻞ ﺟﺴﺘﺠﻮي ﮔﺮهﻫﺎي ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ‬



‫‪128‬‬



‫•‬



‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬



‫اﮔﺮ ‪ B‬ﺧﻮد ﻋﻀﻮي از ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ ردهي آن از ‪ A‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻳﺎ ﻣﺴـﺎوي ﺑﺎﺷـﺪ‪ A ،‬از آن ﺻـﺮفﻧﻈـﺮ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد و در ﻧﻬﺎﻳﺖ اﮔﺮ ‪ B‬ﻋﻀﻮي از ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ردهي ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ A‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪،‬‬ ‫ﮔﺮهي ‪ A‬آدرس آن را در ﻟﻴﺴﺖ ﮔﺮهﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ اﺗﺼﺎل‪ ،‬ﺑﺮاي ﺧﻮد ذﺧﻴﺮه ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﺳﭙﺲ از ﻣﻴﺎن‬ ‫اﻳﻦ ﻟﻴﺴﺖ آن ﮔﺮهاي را ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﺮژي ﺳﻴﮕﻨﺎل آن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬



‫ﺗﻜﺮار ﺟﺴﺘﺠﻮ‪:‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر روﺷﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﺎر ﻋﻤﻞ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﮔﺮهﻫﺎي دﻳﮕـﺮ‬ ‫را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ ﺑﺎ ﻣﺪت زﻣﺎن ﻣﺸﺨﺼﻲ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗﻜﺮار ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫• اﮔﺮ ﮔﺮه از ﻧﻮع ‪ End Device‬ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬ ‫‪ o‬در ﺻﻮرت اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮ را در ﻫﺮ ‪ 45‬دﻗﻴﻘﻪ ﺗﺎ ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ )ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﻲ(‪،‬‬ ‫ﻳﻚ ﺑﺎر اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬ ‫‪ o‬در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺘﺼﻞ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻫﺮ دﻗﻴﻘﻪ ﻳﻚ ﺑﺎر ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫• اﮔﺮ ﮔﺮه از ﻧﻮع ‪ Router‬ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬ ‫‪ o‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ‪ 5‬دﻗﻴﻘﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ o‬اﮔﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻫﺮ ﺳﻪ اﻟﻲ ﭼﻬﺎر ﺛﺎﻧﻴﻪ )ﺗﺼﺎدﻓﻲ( ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬



‫‪ 7-4-3‬ﺳﺨﺖاﻓﺰار ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ در ﺷﺒﻜﻪي ﺑﻲﺳﻴﻢ‬ ‫‪1-7-4-3‬‬



‫آيﺳﻲ ‪M R F 2 4 J 4 0‬‬



‫‪ M R F 2 4J40‬ﻳـــﻚ ﻓﺮﺳـــﺘﻨﺪه و ﮔﻴﺮﻧـــﺪهي ‪ RF‬ﺑـــﺎ ﻓﺮﻛـــﺎﻧﺲ ﻛـــﺎري ‪ 2.4 GHz‬و ﻣﻨﻄﺒـــﻖ ﺑـــﺎ‬ ‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEEE 802.15.4‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ آيﺳﻲ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ‪ MAC‬را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺠﺘﻤﻊ در ﺧﻮد‬ ‫دارد‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 34-3‬اﻳﻦ آيﺳﻲ را در ﻏﺎﻟﺐ ﻳﻚ ﮔﺮهي ﺑﻲﺳﻴﻢ‪ ،‬در ارﺗﺒـﺎط ﺑـﺎ ﭘﺮدازﻧـﺪه و آﻧـﺘﻦ ﻧﻤـﺎﻳﺶ‬ ‫ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 34-3‬آيﺳﻲ‬



‫‪MRF24J40‬‬



‫و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ آﻧﺘﻦ و ﭘﺮدازﻧﺪه‬



‫‪129‬‬



‫روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬



‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت اﻳﻦ آيﺳﻲ را ﻣﻲﺗﻮان در ﻏﺎﻟﺐ ﺳﻪدﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮد‪:‬‬ ‫• ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻛﻠﻲ‪:‬‬ ‫‪ o‬ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ اﻛﺜﺮ ﭘﺮوﺗﻜﻞﻫﺎي ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺑﻲﺳﻴﻢ ﻧﻈﻴﺮ ‪ MiWi‬و‬



‫‪ZigBee‬‬



‫‪ o‬ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮ از ﻃﺮﻳﻖ واﺳﻂ ‪ SPI‬ﭼﻬﺎرﺳﻴﻤﻪ‬ ‫‪ o‬داراي ﻣﺪارات راهاﻧﺪاز اﺳﻴﻼﺗﻮرﻫﺎي‬



‫ﻛﺮﻳﺴﺘﺎﻟﻲ ‪20M H z‬‬



‫و ‪ 32.768 kHz‬ﺑﻪ‬



‫ﺻﻮرت ﻣﺠﺘﻤﻊ‬ ‫‪ o‬ﻣﺼﺮف ﺗﻮان ﭘﺎﻳﻴﻦ‪:‬‬ ‫ƒ ‪ 19‬ﻣﻴﻠﻲآﻣﭙﺮ در ﺣﺎﻟﺖ درﻳﺎﻓﺖ‬ ‫ƒ ‪ 23‬ﻣﻴﻠﻲآﻣﭙﺮ در ﺣﺎﻟﺖ ارﺳﺎل‬ ‫ƒ ‪ 2‬ﻣﻴﻜﺮوآﻣﭙﺮ در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻮاب‬ ‫‪ o‬داراي ‪ 40‬ﭘﺎﻳﻪ در اﺑﻌﺎد ﻛﻮﭼﻚ ‪ 6×6‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫• ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺑﺨﺶ آﻧﺎﻟﻮگ)‪(RF‬‬ ‫‪ o‬ﻛﺎر در ﺑﺎﻧﺪ ‪ ISM‬در‬ ‫‪ o‬ﻧﺮخ‬



‫ﺑﺎزهي ‪2.405 -2.48 GHz‬‬



‫ﺑﻴﺖ ‪250 kbps‬‬



‫‪ o‬ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﮔﻴﺮﻧﺪه از‬



‫‪ -95 dBm‬ﺗﺎ ‪+5 dBm‬‬



‫‪ o‬ﺗﻮان ﺧﺮوﺟﻲ ‪ 1‬ﻣﻴﻠﻲوات‬ ‫‪ o‬داراي ‪ VCO‬ﻛﻢﻧﻮﻳﺰ‪ ،‬ﺳﻴﻨﺘﻲﺳﺎﻳﺰر ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ و ‪ PLL‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺠﺘﻤﻊ‬ ‫‪ o‬داراي ﻣﺪار ‪ (Received Signal Strength Indicator) RSSI/ED‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺠﺘﻤﻊ‬ ‫• ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻻﻳﻪي ‪ /MAC‬ﺑﺎﻧﺪ ﭘﺎﻳﻪ‬ ‫‪ o‬داراي ﻣﺪارات ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ‪ ،CSMA/CA‬ﺗﺄﻳﻴﺪ درﻳﺎﻓﺖ ﺧﻮدﻛﺎر و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪي‬ ‫‪ o‬داراي ﺑﺎﻓﺮﻫﺎي ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﻓﺮﻳﻢﻫﺎي‬ ‫‪ o‬ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ از ﻛﻠﻴﻪي ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ‪ CCA‬و‬



‫‪Beacon‬‬



‫‪RSSI/ED‬‬



‫‪ o‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ارﺳﺎل ﻣﺠﺪد ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ‬ ‫‪ o‬ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ از رﻣﺰﻧﮕﺎري و رﻣﺰﮔﺸﺎﻳﻲ در ﻻﻳﻪي ‪ MAC‬و ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ‬



‫‪ 2-7-4-3‬ﻣﺎژول ﺑﻲﺳﻴﻢ‬



‫‪M R F 24J40M A‬‬



‫اﻳﻦ ﻣﺎژول در ﺷﺒﻜﻪي ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪ‪.‬‬



‫‪FCS‬‬



‫‪130‬‬



‫‪3-7-4-3‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬



‫ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ‪PIC 18F26k20‬‬



‫در ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﺮهﻫﺎ از ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ‪ P IC 18 F 26k20‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮ در ﻛﻨﺎر اﻣﻜﺎﻧﺎت‬ ‫ﺧﻮﺑﻲ ﻛﻪ در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻲﮔﺬارد‪ ،‬در ﻣﺤﺪودهي وﻟﺘﺎژ ‪ 1.8‬ﺗﺎ ‪ 3 .6‬وﻟﺖ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﺎ‬ ‫دو ﺑﺎﺗﺮي ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﻛﺎر ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺣﺎﻓﻈﻪي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي اﻳﻦ ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮ از ﻧﻮع ﻓﻠﺶ و ‪ 64‬ﻛﻴﻠﻮﺑﺎﻳﺖ اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫در ﺷﻜﻞﻫﺎي ‪ 35-3‬و ‪ 36-3‬ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮ و ﻧﺤﻮهي اﺗﺼﺎل ‪ M R F 2 4 J4 0 M A‬ﺑﻪ آن ﻣﻼﺣﻈـﻪ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد ]‪.[6‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 35-3‬ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮ‬



‫‪PIC18F26k20‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 36-3‬ﻧﺤﻮهي اﺗﺼﺎل ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي ﻣﻴﻜﺮوﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﺑﻪ‬



‫‪4-7-4-3‬‬



‫ﺳﻨﺴﻮر دﻣﺎي ‪D S 1 8B 20‬‬



‫اﻳﻦ ﺳﻨﺴﻮر در ﺷﺒﻜﻪي ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬



‫‪MRF24J40MA‬‬



‫روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬



‫‪ 5-7-4-3‬ﺷﻜﻞ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮد ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﮔﺮه ﻫﺎ‬ ‫•‬



‫ﺷﻜﻞ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮدﻫﺎ‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 37-3‬ﺷﻜﻞ‬



‫ﻧﻬﺎﻳﻲ ‪Coordinator‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 38-3‬ﺷﻜﻞ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 39-3‬ﺷﻜﻞ‬



‫‪Router‬‬



‫ﻧﻬﺎﻳﻲ ‪End Device‬‬



‫‪131‬‬



‫‪132‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬



‫‪ 8-4-3‬ﻧﺮماﻓﺰارﻫﺎي ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫‪ Labview‬ﻳﻜﻲ از ﺗﻮاﻧﺎﺗﺮﻳﻴﻦ ﻧﺮماﻓﺰارﻫﺎ در زﻣﻴﻨﻪ اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن و ﺟﻤﻊ آوري داده اﺳﺖ‪ .‬در اﻳـﻦ ﺑﺨـﺶ ﺑـﻪ‬ ‫ﻃﻮر اﺟﻤﺎﻟﻲ ﻧﺮم اﻓﺰار ‪ LabVIEW‬ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪﻫـﺎي ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﺷـﺪه ﺑـﺮاي ﺟﻤـﻊ آوري‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت دﻣﺎ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ 1-8-4-3‬ﻧﺮم اﻓﺰار ‪LabVIEW‬‬ ‫در ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴﻲ ﻣﺘﺪاول ﻧﻈﻴﺮ ‪ BASIC‬و ‪ C‬ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را زﺑﺎنﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴﻲ ﻣﺘﻨـﻲ ﻧﻴـﺰ ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ ،‬از دﺳﺘﻮرﻫﺎﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺘﻨﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺗﺮﺗﻴﺐ اﺟﺮاي آﻧﻬـﺎ ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ ﻫﻤـﺎن‬ ‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦﺷﺎن در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺳـﺖ‪ .‬در ﺳـﺎل ‪ 1986‬اوﻟـﻴﻦ ﺑﺴـﺘﻪي ﻧـﺮم اﻓـﺰاري و ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻧﻮﻳﺴـﻲ‬ ‫ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ‪ LabVIEW‬ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﻛﺖ ‪ National Instruments‬اﺑﺪاع ﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺴﺘﻪ ﻧـﺮم اﻓـﺰاري‪،‬‬ ‫دو ﻣﻔﻬﻮم ﺟﺮﻳﺎن داده و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺗﺮﻛﻴـﺐ ﺷـﺪه و در ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﻳـﻚ اﺑـﺰار ﻗﺪرﺗﻤﻨـﺪ و‬ ‫ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ اﺑﺰار ﻣﺠﺎزي ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ‪ .‬اﺑﺰار ﻣﺠﺎزي در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻳﻚ ﻣﺪل ﻧﺮم اﻓﺰاري اﺳﺖ ﻛـﻪ‬ ‫اﻋﻤﺎﻟﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺟﻤﻊآوري دادهﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺮدازش و ﺑﻪ ﻧﻤـﺎﻳﺶ در آوردن ﻣﻘـﺎدﻳﺮ اﻧـﺪارهﮔﻴـﺮي ﺷـﺪه را ﻫﻤﺎﻧﻨـﺪ‬ ‫اﺑﺰارﻫﺎي واﻗﻌﻲ و ﺣﻘﻴﻘﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺟﺮﻳﺎن داده ﻳﻚ ﻣﺪل ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎده ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و دﻗﻴﻘﺎً‬ ‫ﺑﺮاي ﻧﻤﺎﻳﺶ ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﻳﻚ روش ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه‬ ‫و ﻣﻌﺮوف ﺑﺮاي ﭘﻴﻜﺮﺑﻨﺪي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ اﺳﺖ و ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻤﺎﻣﻲ زﺑﺎنﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴﻲ ﻣﺘﻨﻲ ﺟﺪﻳﺪ و اﻣـﺮوزي‬ ‫ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﺮﻛﻴﺐ اﻳﻦ دو روش ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺑﺪاع اوﻟﻴﻦ زﺑﺎن ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﻋﻤﻠﻲ‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻲ و ﻛﺎرا ﺑـﻪ ﻧـﺎم‬ ‫»‪ «G‬ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ در واﻗﻊ ﻗﻠﺐ ﻧﺮماﻓﺰار ‪ LabVIEW‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﻨﻜـﻪ »‪ «G‬ﺑﺮاﺳـﺎس اﺻـﻮل ﻋﻠﻤـﻲ‬ ‫راﻳﺎﻧﻪ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﻣﺤﺪودهي وﺳﻴﻌﻲ از اﻋﻤﺎل و وﻇﺎﻳﻒ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ را ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻗﺮار‬ ‫ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﭘﺎﻧﺰده ﺳﺎل از ﭘﻴﺪاش و ﻣﻌﺮﻓﻲ اﻳﻦ ﺑﺴﺘﻪي ﻧﺮم اﻓﺰاري ﻣﻲﮔﺬرد و ﻫﻨﻮز ﻫﻴﭻ زﺑﺎن ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ »‪«G‬‬ ‫دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺣﺘﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ LabVIEW‬ﺑﺎﺷﺪ اﺑﺪاع ﻧﺸﺪه و ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد ﺑﺮ ﺟﺎي ﺧﻮد‬ ‫ﺑﺎﻗﻲ اﺳﺖ و ﻳﻜﻪ ﺗﺎزي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬



‫ﻧﻤﻮدار ﺑﻠﻮﻛﻲ‬



‫ﻧﻤﺎﻳﻲ از ﭘﺎﻧﻞ ﻧﺮماﻓﺰار‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ 40-3‬ﺻﻔﺤﺎت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ ﻧﺮم اﻓﺰار ‪LabView‬‬



‫روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬



‫‪133‬‬



‫ﻧﺮماﻓﺰار ‪ LabVIEW‬در ﻃﻮل دﻫﻪي ﮔﺬﺷﺘﻪ رﺷﺪ ﻧﻤﻮده و ﻛﺎﻣﻞ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻫﺴﺘﻪي اﺻﻠﻲ و ﻣﻔﻬـﻮم‬ ‫و اﻳﺪه اﺳﺎﺳﻲ آن ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺛﺎﺑﺖ و ﺑﺪون ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه و ﺑﻪ ﻧﻈﺮ اﻛﺜﺮ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن‪ ،‬رﻣـﺰ ﻣﻮﻓﻘﻴـﺖ اﻳـﻦ‬ ‫ﺑﺴﺘﻪي ﻧﺮماﻓﺰاري در ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار از ﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ ﮔﺮاﻓﻴﻜـﻲ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در آن ﻛﺎرﺑﺮ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﻮرﻫﺎي ﻣﺘﻨـﻲ‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ اي از‬ ‫آﻳﻜﻮنﻫﺎ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮد )ﺷﻜﻞ ‪.(40-3‬‬ ‫ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ در ﻣﺤﻴﻂ ‪ LabVIEW‬ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ اﻟﻤﺎنﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را در دو ﺻـﻔﺤﻪي ﭘﺎﻧـﻞ و‬ ‫ﻧﻤﻮدار ﺑﻠﻮﻛﻲ ﻗﺮار داده‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺗﺮﻣﻴﻨﺎلﻫﺎ و ﮔﺮهﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺻﻔﺤﻪي ﻧﻤﻮدار ﺑﻠﻮﻛﻲ را ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ از‬ ‫ﻃﺮﻳﻖ ﺳﻴﻢ ارﺗﺒﺎط داد‪ .‬ﺑﻪ ﻛﻤﻚ اﻳﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار ﻣﻲﺗﻮان ﻧﻤﺎي ﻇﺎﻫﺮي دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي را ﺷـﺒﻴﻪ‪-‬‬ ‫ﺳﺎزي ﻧﻤﻮد‪ LabVIEW .‬ﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮره اﺳﺖ و ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ در آن‪ ،‬ﻣـﻲﺗـﻮان از آن‬ ‫ﺑﺮاي ﺟﻤﻊآوري‪ ،‬ذﺧﻴﺮه‪ ،‬ﭘﺮدازش و ﻧﻤﺎﻳﺶ دادهﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑـﺮداري ﺷـﺪه از ﺳـﺨﺖ اﻓﺰارﻫـﺎي واﻗﻌـﻲ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺑﺎرز اﻳﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار ﻋﺪم واﺑﺴﺘﮕﻲ آن ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨـﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي را در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻜﻴﻨﺘﺎش ﻧﻮﺷﺖ و آن را ﺑﺮ روي راﻳﺎﻧﻪ ﺷﺨﺼـﻲ و در‬ ‫ﻣﺤﻴﻂ ‪ Windows‬اﺟﺮا ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺷﺒﺎﻫﺖ اﻳﻦ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ ﺑﺎ دﻧﻴـﺎي واﻗﻌـﻲ‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً ﺗﻤـﺎﻣﻲ‬ ‫ﻛﺎرﺑﺮان اﻳﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار اذﻋﺎن دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﻤﻚ اﻳﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﺑﻬﺘﺮ‬ ‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ روﻧﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ ﻧﻴﺰ ﺟﺎﻟﺐﺗﺮ و ﺳﺮﮔﺮم ﻛﻨﻨﺪهﺗﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧـﺮماﻓـﺰار ‪LabVIEW‬‬ ‫آن ﭼﻨﺎن راه ﺧﻮد را در ﻃﻴﻒ وﺳﻴﻌﻲ از ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي "اﺑﺰار ﻣﺠـﺎزي" ﺑـﺎزﻛﺮده اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫ﺳﺨﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮان درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ از ﻛﺠﺎ آﻏﺎز ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛـﻪ از ﻧـﺎم اﻳـﻦ ﻧـﺮم‬ ‫اﻓﺰار ﺗﺼﻮر ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ از آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻧﺸﺄت ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻫﻢ اﻛﻨﻮن راه ﺧﻮد را در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑـﻪ‬ ‫رﺷﺘﻪﻫﺎي ﻓﻴﺰﻳﻚ ﻛﺎرﺑﺮدي‪ ،‬ﺑﺮق و ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ ﺑﺎز ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﺮاي ﮔﺴﺘﺮش ﻛﺎرﺑﺮد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي ‪ ،LabVIEW‬ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻓﺮاﮔﻴﺮ ﺑﻮدن آن در ﻣﻮاردي ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎﻳﻲ از ﻗﺒﻴﻞ دﻣﺎ‪ ،‬ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﻧﻴﺮو‪ ،‬ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ و ‪ PH‬اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﭘﺮوژه از ‪ LabVIEW‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺮم اﻓﺰار ﭘﺎﻳﻪ در اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي و‬ ‫ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬



‫‪ 2-8-4-3‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻲﺳﻴﻢ‬ ‫‪Zigbee‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 41-3‬ﺻﻔﺤﻪي ﻛﺎرﺑﺮ اﻳﻦ ﻧﺮماﻓﺰار را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺳﻤﺖ ﭼﭗ اﻳﻦ ﺻﻔﺤﻪ ﺟﺪوﻟﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم‬ ‫‪ Device Position‬وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻔﺖ ﺳﺘﻮن اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺘﻮن اول ﮔﺮهﻫﺎي ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه در ﺷـﺒﻜﻪ‬ ‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺮهﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ‪ Router ، Coordinator‬و ‪ End Device‬ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﻲ اﻳﻦ ﮔﺮهﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻓﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ DeviceList.txt‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ 42-3‬اﻧﺠـﺎم ﮔﺮﻓﺘـﻪ و ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ در‬ ‫اﺑﺘﺪاي ﻛﺎر‪ ،‬اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت را از ﻓﺎﻳﻞ ﻣﺬﻛﻮر درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣـﻲﮔـﺮدد ﻫـﺮ ﮔـﺮه‬ ‫ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ آدرس و ﻳﻚ رده ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺤﺾ درﻳﺎﻓﺖ ﺑﺴﺘﻪﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ و آﻧﺎﻟﻴﺰ آن ﺗﻮﺳـﻂ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ‪،‬‬ ‫ﻣﺴﻴﺮ ﻃﻲ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺣﺴﮕﺮ ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ‪ Coordinator‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷـﺪه و اﻳـﻦ ﻣﺴـﻴﺮ در اﻳـﻦ ﺳـﺘﻮن‬



‫‪134‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬



‫ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 41-3‬ﻧﺮماﻓﺰار ﻛﺎرﺑﺮي ﺷﺒﻜﻪ‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 42-3‬ﺷﻜﻞ ﻓﺎﻳﻞ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮔﺮهﻫﺎي ﺷﺒﻜﻪ‬



‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل اﮔﺮ ﺣﺴﮕﺮ ﺷﻤﺎره ي ‪ 8000‬اﻃﻼﻋﺎت ﺧﻮد را از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺴﻴﺮﻳﺎب ‪ 03‬و ﺳـﭙﺲ ﻣﺴـﻴﺮﻳﺎب‬ ‫‪ 02‬و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ ‪ Coordinator‬ارﺳﺎل ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ 43-3‬در ﺳـﺘﻮن اول ﻧﻤـﺎﻳﺶ داده‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬



‫روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬



‫‪135‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 43-3‬ﻧﺤﻮهي ﻧﺸﺎن دادن ﻣﺴﻴﺮ در ﺳﺘﻮن اول‬



‫ﺿﻤﻨﺎً در ﺻﻮرت ﻗﻄﻊ ﺷﺪن ﻫﺮ ﻳﻚ از ﮔﺮهﻫﺎ رﻧﮓ آن از روﺷﻦ ﺑﻪ ﺗﻴﺮه ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﺷـﻜﻞ ﻳﺎﻓﺘـﻪ و ﻛـﺎرﺑﺮ را‬ ‫ﺟﻬﺖ رﻓﻊ ﻋﻴﺐ ﻣﻄﻠﻊ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت درﻳﺎﻓﺘﻲ از ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺣﺴﮕﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﺮخ ﻳـﻚ ﻧﻤﻮﻧـﻪ در دﻗﻴﻘـﻪ‬ ‫روي ﻳﻚ ﻓﺎﻳﻞ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ 44-3‬ذﺧﻴﺮه ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 44-3‬ﻧﻤﻮﻧﻪي ﻳﻚ ﻓﺎﺑﻞ دﺧﻴﺮهﺳﺎزي اﻃﻼﻋﺎت‬



‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ ،44-3‬اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬زﻣﺎن ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري‪ ،‬دﻣﺎ و وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﺗﺮيﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﺘﻮن دوم ﺷﻜﻞ ‪ 41-3‬ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪهي ردهي ﮔﺮهﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﺘﻮن ﺳﻮم ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ اﻧﺮژي ﺳـﻴﮕﻨﺎل ارﺳـﺎﻟﻲ‬ ‫ﻫﺮ ﮔﺮه ﺑﻪ ﮔﺮهاي ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﻣﺘﺼﻞ اﺳﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺤﺪودهي ﻧﻤﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻋﺪدي ﻣﺎﺑﻴﻦ ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ‪ 255‬اﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫‪ 255‬ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﻧﺮژي اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮﭼﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪي ﮔﺮهﻫﺎي ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ از ﻫﻢ دورﺗـﺮ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬اﻳـﻦ ﻋـﺪد‬ ‫ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻋﻤﻞ اﻳﻦ ﻋﺪد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 30‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﺘﻮن ﭼﻬﺎرم ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪهي دﻣـﺎي اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي‬ ‫ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺣﺴﮕﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﺘﻮن ﭘﻨﺠﻢ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪهي وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﺗﺮي ﺣﺴﮕﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﺘﻮن ﺷﺸﻢ ﮔـﺮهي‬ ‫ﻣﺎدر را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ )ﮔﺮهاي ﻛﻪ ﮔﺮهي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﻪ آن وﺻﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ(‪ .‬ﺳﺘﻮن ﻫﻔﺘﻢ ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪهي‬ ‫آﺧﺮﻳﻦ زﻣﺎن درﻳﺎﻓﺖ اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺶ اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ 45-3‬ﺻﻔﺤﻪي اﺻﻠﻲ ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ اﻧﺘﺨـﺎب ﺣﺴـﮕﺮﻫﺎ و ﻧﻤـﺎﻳﺶ ﮔـﺮافﻫـﺎي ﺗﻐﻴﻴـﺮات دﻣـﺎ در‬ ‫ﻣﺤﺪودهي زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻮرد ﻧﻄﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺜﺎل ﻓﺎﻳﻞﻫﺎي ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ ﺳـﻪ ﺣﺴـﮕﺮ اﻧﺘﺨـﺎب و‬



‫‪136‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬



‫ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ دﻣﺎﻫﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺤﺪودهي زﻣﺎﻧﻲ ‪ 2010/5/26‬ﺗﺎ ‪ 2010/5/29‬ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ در‬ ‫ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﺑﺎ اﺑﺰارﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻲﺗﻮان ﻧﻤﺎﻳﺶ را در ﻣﺤﺪودهي ﻣﻮردﻧﻈﺮ و ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫و آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻗﺮار داد‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 45-3‬ﻧﻤﺎﻳﺶ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﺮاف‬



‫‪ 5-3‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺑﺮاي اداﻣﻪ ﻛﺎر‬ ‫در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺳﻪ روش ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت دﻣﺎ در واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ و اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬روش اول اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ 485‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﻳﻚ روش ﺳﻴﻤﻲ و ﻛﺎﻣﻼً ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬ ‫ﺷﺪه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ روش ﺑﺮاي ﻳﻚ واﺣﺪ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻃﺮاﺣﻲ و ﭘﻴﺎدهﺳﺎزي ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬ ‫روش دوم ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﺑﻮد‪ .‬در اﻳﻦ روش اﻃﻼﻋﺎت داﺧﻞ ﻫﺮ واﺣﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ﺑﻲﺳﻴﻢ در ﻳﻚ ﮔﺮه ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ ﺳﻴﻤﻲ ‪ 485‬ﺑﻪ ﺳﻴﻢ ﻣﺮﻛﺰي‬ ‫ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ روش ﻣﻤﻴﺰ ﺑﺮاي ﺳﺎﻳﺮ واﺣﺪﻫﺎي ﺗﺤﺖ آزﻣﺎﻳﺶ ﻃﺮاﺣﻲ و‬ ‫ﭘﻴﺎدهﺳﺎزي ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬ ‫در روش ﺳﻮم ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺼﻮرت ﺑﻲﺳﻴﻢ )‪ (WSN‬ﻃﺮاﺣﻲ و ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي ﮔﺮدﻳﺪ ارا ﺋﻪ‬ ‫ﻳﻚ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﺟﺪﻳﺪ در ﻻﻳﻪ ‪ application‬و ﺑﺮ روي ﭘﺮوﺗﻜﻞ …‪ IEEE‬ﺟﻬﺖ ارﺳﺎل اﻃﻼﻋﺎت دﻣﺎ و‬ ‫وﻟﺘﺎژ ﺑﺎ ﻃﺮاﺣﻲ دﻣﺎ ﺑﻪ ﮔﺮهﻫﺎي ﻣﺠﺎور و ﻣﺴﻴﺮﻳﺎﺑﻲ ﺧﻮدﻛﺎر ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﻳﻜﻲ از ﻛﺎﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر‬ ‫ارزان اﺳﺖ‪.‬اﻳﻦ ﺑﺨﺶ از ﻛﺎر ﺑﻮد‪ .‬در ﻫﻨﮕﺎم ﭘﻴﺎدهﺳﺎزي روش ﺳﻮم اﺑﺘﺪا از ﺑﺮدﻫﺎي ﺳﺨﺖاﻓﺰاري روش‬ ‫دوم اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ و ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮدﻫﺎ ﻧﻴﺰ از ﻧﻈﺮ ﺗﻌﺪاد ﻗﻄﻌﺎت و ﺑﺎﻃﺮي و ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﺑﻬﺒﻮد‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪.‬روش ﻳﻜﻢ در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه داﻧﺸﮕﺎه ﺑﻪ ﻣﺪت ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻫﻔﺘﻪ ﺗﺴﺖ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬ ‫در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺪوﻟﻬﺎي ﺣﺴﮕﺮﻫﺎ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺑﺎﻃﺮي ﺑﻮده و ﻣﺴﻴﺮ ﻳﺎبﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﻴﺎزﺑﻪ روﺷﻦ ﻣﺎﻧﺪن‬



‫‪137‬‬



‫روشﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬



‫از ﺑﺮق ﺷﻬﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ روﺷﻬﺎي ﻫﻤﭽﻮن ﻫﻤﺰﻣﺎن ﻛﺮدن زﻣﺎﻧﻲ ﺗﻤﺎم‬ ‫ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﺴﻴﺮﻳﺎبﻫﺎ را ﻧﻴﺰ ﻣﺠﻬﺰ و ﻳﺎ ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ‬ ‫ﻋﺪم ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ دﻗﻴﻖ ﻗﺮارﮔﻴﺮي ﻣﺴﻴﺮﻳﺎبﻫﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺳﻴﻢﻛﺸﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮق رﺳﺎﻧﻲ‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻻ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﻟﺬا اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﺑﺮق ﻣﺴﻴﺮﻳﺎبﻫﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎرﺑﺮد ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻒ ﭼﻨﺪاﻧﻲ‬ ‫ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﻲﮔﺮدد‪.‬‬ ‫در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮﺑﺨﺶ ﺟﻤﻊآوري و ذﺧﻴﺮه ﺳﺎزي اﻃﻼﻋﺎت دﻣﺎ و ﺑﺨﺶ آﻧﺎﻟﻴﺰ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﻫﻢ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در آﻳﻨﺪه اﻳﻦ دو ﺑﺨﺶ در ﻫﻢ ادﻏﺎم ﺷﻮﻧﺪ ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺮﮔﻪﻫﺎي‬ ‫ﺻﺪور ﻗﺒﺾ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﻫﺮ واﺣﺪ در اﺧﺘﻴﺎر ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ واﺣﺪﻫﺎ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬ ‫در ﭘﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻛﻠﻴﻪ روﺷﻬﺎي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﻗﻄﻌﺎت ﺑﻜﺎر رﻓﺘﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن‬ ‫زﻳﺎدي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻟﺬا ﺗﻬﻴﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻗﺎﻋﺪﺗﺎٌ ﻛﺎر دﺷﻮاري ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺑﺨﺶ در‬ ‫روﺷﻬﺎي ﺑﻲﺳﻴﻢ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﻣﺪولﻫﺎي ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه و ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﭘﺮوژه از ﺷﺮﻛﺖ ‪Micro chip‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺮدﻳﺪ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ‪ WSN‬ﻫﺮروز ﺑﺮ ﺗﻌﺪاد ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن اﻳﻦ ﻗﻄﻌﺎت اﻓﺰوده ﺷﺪ‬ ‫ﻟﺬا اﻣﻜﺎن ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻛﺮدن ﻫﻤﻴﺸﻪ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﻪ ﺑﻴﺎن ﺳﺎدهﺗﺮ ازآﻧﺠﺎﻳﻴﻜﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎﻣﻼٌ داﺧﻞ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ وﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻻزم در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺳﺨﺖاﻓﺰار و ﻧﺮماﻓﺰار ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬ ‫ﺑﺪون ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻧﮕﺮاﻧﻲ از واﺑﺴﺘﮕﻲﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫‪" .٣‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ"‪ ،‬اﻣﻴﺮﺣﺴﻴﻦ رﺿﺎﻳﻲ و ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ذﻫﺎﺑﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺶ ﻧﮕﺎر‪.1386 ،‬‬ ‫‪11 " .۴‬ﭘﺮوژه ﺑﺎ ‪ ،"AVR‬ﺳﻴﺪ ﻣﻬﺪي ﺣﺴﻴﻨﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات آﻓﺮﻧﮓ‪.1388 ،‬‬ ‫‪10 " .۵‬ﭘﺮوژه ﺑﺎ ‪ ،"AVR‬ﻣﻬﺪي ﻛﺎﻇﻢ ﻟﻮ‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﻣﻬﺪي ﺣﺴﻴﻨﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات آﻓﺮﻧﮓ‪.1388 ،‬‬ ‫‪6. Microcontrollers in practice, Marian Mitescu, Ioan Susnea, Springer; 1 edition (2005).‬‬ ‫‪7. www.bb-elec.com/bb-elec/literature/tech/485appnote.pdf‬‬ ‫‪8. “PIC18F2525/2620/4525/4620 28/40/44-Pin” , http://www.microchip.com‬‬ ‫‪9. “DS18B20 Programmable Resolution 1-Wire Digital Thermometer”, www.maxim-ic.com‬‬ ‫‪10. “MRF24J40: IEEE 802.15.4™ 2.4 GHz RF Transceiver”, http://www.microchip.com‬‬ ‫‪,‬‬



‫”‪Module‬‬



‫‪Transceiver‬‬



‫‪RF‬‬



‫™‪802.15.4‬‬



‫‪Std.‬‬



‫‪IEEE‬‬



‫‪11. “MRF24J40MA: 2.4 GHz‬‬ ‫‪http://www.microchip.com‬‬ ‫‪12. Website: www.zigbee.org/‬‬



‫‪13. “IEEE 802.15.4™ Specification”, http://www.ieee.org‬‬ ‫‪14. “MiWi P2P App Note_AN1204” , http://www.microchip.com‬‬ ‫‪15. “MiWi Application Note_AN1066” , http://www.microchip.com‬‬ ‫‪16. “ZigBee2006 Application Note AN1232A” , http://www.microchip.com‬‬ ‫)‪17. Zigbee Wireless Networking, Drew Gislason, Newnes; Pap/Pas edition (2008‬‬



‫‪4‬‬ ‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧـﺮژي‬ ‫در ﺳــﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑــﻪ‬ ‫ﻛﻤﻚ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‬ ‫)ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺤﻤﺪ ﻛﺮﻣﻲ زﻳﺎراﻧﻲ(‬



‫‪ 1-4‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫اﻣﺮوزه ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي ﺟﻬﺖ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ اﻧﺮژي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ‬ ‫ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎ رﻓﺘﺎر دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ ﻟﺤﺎظ ﻛﺮدن ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻌﻤـﺎري‪ ،‬ﺗﺄﺳﻴﺴـﺎت ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن و‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻴﺰان اﻧﺮژي ﺧﻮرﺷﻴﺪي ﺟﺬب ﺷﺪه و ذﺧﻴﺮه ﺷﺪه در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺼﻮرت ﻟﺤﻈﻪاي ﺷـﺒﻴﻪﺳـﺎزي‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي اﻧﺮژي اﺑﺰار ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪي ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و رﻓﺎه ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ از‬ ‫ﻟﺤﺎظ ﺣﺮارﺗﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺮوزه ﺗﻌﺪاد ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدي از اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ در دﺳﺘﺮس ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛـﻪ از ﺟﻨﺒـﻪﻫـﺎي‬ ‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﻔﺎوت دارﻧﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوتﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﺪل ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه‪،‬‬ ‫واﺳﻂﻫﺎي ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻫﺪف ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺒﺎدﻟﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺷﺒﻴﻪﺳـﺎزي اﺷـﺎره‬ ‫ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻏﻠﺐ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي اﺻﻄﻼﺣﺎً ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮر ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻓﺎﻳـﻞﻫـﺎي ورودي و‬ ‫ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺖ ﻣﺘﻦ‪ ،‬اﻣﻜﺎن ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺑﺎ ﺟﺰﺋﻴﺎت را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ اﻟﮕﻮرﻳﺘﻢﻫﺎي‬ ‫رﻳﺎﺿﻲ و ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻛـﺎر ﻣـﻲروﻧـﺪ‪ .‬ﻣﺴـﺌﻠﻪ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮاﻫﻤﻴﺖ ﺑﺮاي ﻛﺎرﺑﺮد ﻋﻤﻠﻲ اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬واﺳﻂ ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﺎﻳـﻞ‪-‬‬ ‫ﻫﺎي ورودي و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺮوﺟﻲﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ را ﺗﺴﻬﻴﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد‪ ،‬واﺳﻂﻫﺎي ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﺑﺎ ﻛﺎرﺑﺮد‬ ‫آﺳﺎن‪ ،‬ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻧﺮژي را ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﺘﺎﻳﺞ واﻗﻌﻲ و ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤـﺎد‪،‬‬ ‫آﮔﺎﻫﻲ از ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻓﻬﻢ ﻛﺎﻓﻲ از ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ﺣﺮارﺗـﻲ ﻻزم و ﺣﻴـﺎﺗﻲ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬



‫‪140‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬



‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ‪ ،‬واﺳﻂﻫﺎي ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ در ﻫﺪف ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﻔﺎوت دارﻧﺪ و اﻏﻠﺐ آﻧﻬﺎ ﻣﻮﺗـﻮر ﺷـﺒﻴﻪ‪-‬‬ ‫ﺳﺎزي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻧﻤﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً اﻳﻦ اﺑﺰار ﺑﺮاي ﺑﻜـﺎرﮔﻴﺮي در ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﻃﺮاﺣـﻲ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺗﻮﺳﻌﻪ داده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺒﺎدﻟﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑـﺎ ‪ CAD‬ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ اﻳـﻦ اﺑﺰارﻫـﺎ را در ﻣﺮﺣﻠـﻪ‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﺎرآﻣﺪ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻛـﻮﭼﻜﻲ از ﻫﻤـﻪ‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻣﺮوزه وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ .‬ﻟﻴﺴﺖ ﺟﺎﻣﻌﻲ از اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ دﭘﺎرﺗﻤﺎن اﻧﺮژي آﻣﺮﻳﻜـﺎ‬ ‫)‪ (Building Energy Software Tools Directory , U.S. DOE 2007‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪﻫـﺎي ﻣﻌﺮﻓـﻲ‬ ‫ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي دو ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎهﻫـﺎي ﻣﻠـﻲ ﻟـﻮرﻧﺲ ﺑﺮﻛﻠـﻲ‬ ‫)‪ (LBNL‬ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ دو ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ‪ DOE‬و‪ EnergyPlus‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻫﻤﻴـﺖ اﻳـﻦ دو ﻣﻮﺗـﻮر‬ ‫ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي در اﺳﺘﻔﺎده ﻓﺮاوان و ﮔﺴﺘﺮده از آﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪.‬‬



‫‪ 2-4‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺻﻠﻲ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي اﻧﺮژي‬ ‫اﺑﺰارﻫﺎي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي اﻧﺮژي‪ ،‬ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻧﺮژي و آﺳﺎﻳﺶ ﺣﺮارﺗﻲ ﺳﺎﻛﻨﺎن را ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨـﻲ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ اﻳﻦ اﺑﺰارﻫﺎ ﻓﻬﻢ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﻴﺎرﻫـﺎي ﻣﺸـﺨﺺ را‬ ‫اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ و اﻣﻜﺎن ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣـﺮوزه ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً‬ ‫ﻫﻤﻪ اﺑﺰارﻫﺎي از اﻳﻦ دﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎﻳﻲ روﺑﺮو ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﻓﻬﻢ ﻗﻮاﻋﺪ ﭘﺎﻳﻪاي ﺷـﺒﻴﻪﺳـﺎزي اﻧـﺮژي‬ ‫ﺿﺮوري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫دﻗﺖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻫﺮ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ دﻗـﺖ دادهﻫـﺎي ورودي اﺳـﺖ‪ .‬ﻫﻤـﺎن ﻃـﻮر ﻛـﻪ در ﺷـﻜﻞ ‪1-4‬‬ ‫ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ورودي ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﺪه ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎرﻫـﺎي داﺧﻠـﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺴـﺘﻢﻫـﺎي‬ ‫ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻄﺒﻮع و اﺟﺰاي آن‪ ،‬دادهﻫﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫـﺎي زﻣـﺎﻧﻲ ﻋﻤﻠﻜـﺮد و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎي ﻣﺨﺼـﻮص‬ ‫ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻧﻮع ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي اﻧﺮژي ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻣﻌﺎدﻻت‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻓﺮﺿـﻴﺎت ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨـﺎﻣﻴﻜﻲ ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻫﺴـﺘﻨﺪ و ﺗـﺎ ﺑـﻪ اﻣـﺮوز ﻫـﻢ ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻛﺎﻣـﻞ‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‪ ،‬ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺎ روشﻫﺎ و ﻣﻌﺎدﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﺻﺤﺖ آﻧﻬﺎ‬ ‫ﺑﻪ اﺛﺒﺎت رﺳﻴﺪه ﺗﻘﺮﻳﺐ ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا اﮔﺮ ﻓﺮﺿﻴﺎت ﻣﻌﻴﻨﻲ در ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺑﺮﻗﺮار ﻧﺒﺎﺷـﻨﺪ و ﻳـﺎ ﺑـﺎ واﻗﻌﻴـﺎت‬ ‫ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ داراي ﺧﻄﺎي زﻳﺎدي ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﺑﺰارﻫﺎي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي اﻧﺮژي ﻣﺘﺸﻜﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ از ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي و ﻳﻚ واﺳﻂ ﮔﺮاﻓﻴﻜـﻲ‪ .‬روشﻫـﺎي‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﺎر ﻓﻀﺎﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤـﻪ اﺑﺰارﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ‬ ‫اﻣﺮوزه در دﺳﺘﺮس ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﺪلﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ ﻛـﻪ داراي ﺑـﺎزهﻫـﺎي زﻣـﺎﻧﻲ ﻳﻜﻨﻮاﺧـﺖ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫درﺣﺎﻟﻴﻜﻪ اﻳﻦ ﺑﺎزهﻫﺎ ﺗﺎ ﺣﺪي ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻼً ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﺑﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮات رخ داده ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزيﻫﺎي اﻧﺮژي در ﻫﻤﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﻋﻤﺮ ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨـﺪ ﺑـﻪ‬ ‫ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﻣﺮﺣﻠﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣـﺎ‬ ‫اﺑﺰارﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺑﺰار ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻋﻤﺪﺗﺎً روي ﻃﺮاﺣﻲ ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن از ﻣﻨﻈﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺗﻬﻮﻳـﻪ‬ ‫ﻣﻄﺒﻮع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻓﺮﺿﻴﺎت ﭘﺎﻳﻪاي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ‪-‬‬



‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‬



‫‪141‬‬



‫ﻫﺎي ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺮاﺣﻞ ﺳﻴﻜﻞ زﻧﺪﮔﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را ﻣﺤﺪود ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬اﺑﺰارﻫـﺎي ﻃﺮاﺣـﻲ ﺑـﺮاي ﺗﻌﻴـﻴﻦ اﺑﻌـﺎد‬ ‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻄﺒﻮع در ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ‬ ‫ﻗﺮار ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬اﺑﺰارﻫﺎي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻛﻠﻲﺗﺮي را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ ﺑﺮﻧـﺪ و ﻟـﺬا در ﻫـﺮ ﻓـﺎز از‬ ‫ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻛﺎر روﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮرد اﺧﻴﺮ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﺧﺮوﺟـﻲ ﺗﻮﻟﻴـﺪ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ )ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺳﺎل( ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮد واﻗﻌﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر روﻧﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-4‬داده ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ]‪[1‬‬



‫اﻣﺮوزه اﺑﺰارﻫﺎي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻧﺮژي اﺳﺎﺳﺎً ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت ﻳﻚ ﺑﻌﺪي ﺑﻴﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﺮارﺗﻲ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺮض‪ ،‬دادهﻫﺎي ورودي ﻫﻨﺪﺳﻲ را ﺷﺪﻳﺪاً ﺳﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ و زﻣﺎنﻫﺎي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي را ﻛﻮﺗـﺎهﺗـﺮ‬ ‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬درﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﻓﺮض اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت دو ﺑﻌﺪي و ﻳﺎ ﺳﻪ ﺑﻌﺪي دﻗﺖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ‪-‬‬ ‫دﻫﺪ‪ ،‬اﻣﺎ زﻣﺎن ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪه و ورودي ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﭘﻴﭽﻴﺪهﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬



‫‪ 3-4‬ورودي ﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺑﺮاي ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي‬ ‫اﺻﻠﻲﺗﺮﻳﻦ ورودي ﺑﺮاي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي اﻧﺮژي‪ ،‬ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘـﻪ ﺑﺴـﻴﺎر ﺿـﺮوري‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺪل ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ آرﺷﻴﺘﻜﺖ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﺪﻟﻲ ﻛﻪ ﺑـﺮاي ﺷـﺒﻴﻪﺳـﺎزي اﻧـﺮژي‬ ‫ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﺳﺖ ﺗﻔﺎوت وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻣﻮرد اﺧﻴﺮ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً از آن ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﺪل ﺣﺮارﺗﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻳـﺎد ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﺷﻮد‪ ،‬اﺳﺎﺳﺎً ﻣﺪل ﺳﺎده ﺷﺪهاي از ﻣﺪل ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺗﻔﺎوت اﻳﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻓﻀـﺎﻫﺎي‬ ‫ﻣﻌﻤﺎري ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﺪه و ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ را ﺑﺪﻫﻨﺪ و ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻣﻌﻤﺎري ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻓﻀﺎي ﺣﺮارﺗﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ و ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻓﻀﺎﻫﺎ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻔـﺎﻫﻴﻢ ﺣﺮارﺗـﻲ ﺑـﻮده و‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ داراي وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻛﺮد و ﺑـﻪ ﻳـﻚ ﻣﻨﻄﻘـﻪ‬ ‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي اﻧﺮژي‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮزﻫﺎ ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﺷـﻮﻧﺪ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﻣﺮزﻫـﺎ‬



‫‪142‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬



‫ﻟﺰوﻣﺎً دﻳﻮارﻫﺎﻳﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻣﺪل ﻣﻌﻤﺎري وﺟﻮد دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 2-4‬ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬دﻳﻮارﻫﺎي ﻣﻨﻔﺮد ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳـﻮار‪ ،1‬در ﻣـﻮاﻗﻌﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺎ‬ ‫ﻓﻀﺎﻫﺎي ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ در ﺗﻤﺎس ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺮزﻫﺎي ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ )ﻣﺮز ‪ 1‬و ﻣﺮز ‪.(2‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 2-4‬ﺗﻔﺎوت ﺑﻴﻦ دﻳﻮار و ﻣﺮز ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺣﺮارﺗﻲ‬



‫ﻣﺮزﻫﺎي ﻓﻀﺎﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻌﺮف ﻓﺼﻞ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻴﻦ ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺣﺮارﺗﻲ و ﻣﺮزﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ آن را در ﺑﺮﻣﻲﮔﻴـﺮد‬ ‫و در ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﻌﺎدل ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ رود‪ .‬ﻟﺬا ﻓﻘﻂ آن ﻗﺴﻤﺖ از دﻳﻮار ﻛـﻪ ﻧﺸـﺎن دﻫﻨـﺪه ﻳـﻚ ﻣـﺮز‬ ‫واﻗﻌﻲ اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آن ﻓﻀﺎ ﻧﺴﺒﺖ داده ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم‪ ،‬ﻣﺤـﻞ ﺑﺮﺧـﻮرد دو دﻳـﻮار ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ‬ ‫ﻓﺮض اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت ﻳﻚ ﺑﻌﺪي در ﻣﺪل ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي اﻧﺮژي ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛـﻪ ﻣـﺪل ﺑـﺮ‬ ‫ﻣﺒﻨﺎي اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت دو ﺑﻌﺪي ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ از دﻳﻮار ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬ ‫ﺳﺘﻮنﻫﺎ و دﻳﻮارﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺧﻮد آزاداﻧﻪ اﻳﺴﺘﺎدهاﻧﺪ‪ ،‬در اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد در ﻣﺪل ﺣﺮارﺗﻲ ﻣـﻲﺗﻮاﻧﻨـﺪ ﻧﺎدﻳـﺪه‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ آﻧﻜﻪ ﺗﻔﺎوت دﻣﺎﻳﻲ ﺑﻴﻦ ﺳﻄﻮح ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻓﻀـﺎ ﻫﺴـﺘﻨﺪ و‬ ‫ﺧﻮد ﻓﻀﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﻟﺬا اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارﺗﻲ ﻫﻢ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬اﻣﺎ در ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﻛﻪ وزن ﺣﺮارﺗﻲ اﻳﻦ دﻳﻮارﻫـﺎ‬ ‫و ﺳﺘﻮن ﻫﺎ اﺛﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي دارد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺟﺮم ﺣﺮارﺗـﻲ ﻣـﺪل‬ ‫ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺷﻜﻞ ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻣﺸﺨﺼﻲ ﻧﺪارﻧﺪ اﻣﺎ داراي ﺳﻄﺢ اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫دال ﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ و دﻳﻮارﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﻀﺎي ﺧﺎﺻﻲ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺗﻌﻠﻖ ﻧﺪارﻧﺪ و ﻳﺎ ﺧﺎرﺟﻲ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪ ،‬از ﻧﻈـﺮ‬ ‫اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﮔﺮ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﻳﺠﺎد ﺳﺎﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺣﺘﻤﺎً ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪ ﻧﻈـﺮ‬ ‫ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻛﻪ اﻳﺠﺎد ﺳﺎﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﺨﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤﻲ از ﻣﺪﻟﺴـﺎزي اﻧـﺮژي در‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎرﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ درﻳﺎﻓﺘﻲ از ﺧﻮرﺷﻴﺪ را ﺑﻪ ﺷﺪت ﻛﺎﻫﺶ دﻫﻨﺪ‪.‬‬ ‫درﺣﺎﻟﻴﻜﻪ در ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﻴﻪ ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﻣﺪلﻫﺎي ﻣﻌﻤﺎري و ﺣﺮارﺗﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻳﻜﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗـﺪرﻳﺞ‬ ‫ﺗﻔﺎوت آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻳﻚ ﻣﺪل ﺣﺮارﺗﻲ از ﻳﻚ ﻣﺪل ﻣﻌﻤﺎري ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻳﻜﻲ از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﭼﺎﻟﺶ‬ ‫ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ در ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﻣﺪلﻫﺎي ‪ CAD‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﻛـﻪ‬ ‫آﻳﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﺮف ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ در ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﻮﻧﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬اﻳﻦ ارزﻳـﺎﺑﻲ‬ ‫را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺎ ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﻣﺘﻨﺎوب ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن از ‪ CAD‬ﺑﻪ اﺑﺰار ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي اﻧﺮژي و ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ و ﺗﺼـﺤﻴﺢ‬ ‫ﺧﻄﺎﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد اﺟﺮا ﻧﻤﻮد‪.‬‬



‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‬



‫‪143‬‬



‫اﻃﻼع از ﺑﺎرﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺮاي اﻋﻤﺎل ﻣﻮازﻧﻪ اﻧﺮژي روي ﻓﻀﺎﻫﺎ ﻻزم اﺳـﺖ‪ .‬ﺑﺎرﻫـﺎي‬ ‫ﺧﺎرﺟﻲ ﺷﺪﻳﺪاً ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ وﺿﻌﻴﺖ آب و ﻫﻮاﻳﻲ ﻗﺮاردارﻧﺪ‪ ،‬ﻟﺬا دادهﻫـﺎي وﺿـﻌﻴﺖ آب و ﻫـﻮاﻳﻲ ﺑﺎﻳـﺪ‬ ‫ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت آﻣﺎري ﻣﺪلﺳﺎزي ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ در ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻧﺮژي ﺑﻪ ﻛـﺎر روﻧـﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﺎﻳﻞﻫﺎي وﺿﻌﻴﺖ آب و ﻫﻮاﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ اﺧﺘﺼﺎص ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﺎل ﺧﺎﺻﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫ﺻﻮرت آﻣﺎري ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻴﺎن ﮔﺮ ﻧﻮع آب و ﻫﻮاﻳﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ در آن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺣـﺎﻛﻢ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑﺎرﻫـﺎي‬ ‫داﺧﻠﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺑﺎر ﺣﺎﺻﻞ از اﻓﺮاد‪ ،‬روﺷﻨﺎﻳﻲﻫﺎ و ﺗﺠﻬﻴـﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜـﻲ و اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜـﻲ ﻣﻮﺟـﻮد در ﻓﻀـﺎﻫﺎ‬ ‫ﺷﺪﻳﺪاً ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻧﻮع رﻓﺘﺎر ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ و ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻔﺎده از آن ﻓﻀـﺎ دارﻧـﺪ‪ .‬واﺿـﺢ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺮاي ﻣﻘـﺪار‬ ‫ﺑﺎرﻫﺎي داﺧﻠﻲ در ﻳﻚ ﻓﻀﺎي ﻣﺸﺨﺺ ﻻزم اﺳﺖ ﻓﺮﺿﻴﺎﺗﻲ اﻋﻤﺎل ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻄﺒﻮع و اﺟﺰاي ﺗﺸﻜﻴﻞدﻫﻨﺪه آن‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪهاي از دادهﻫﺎي ورودي ﺑﺮاي ﻣﺪلﻫـﺎي‬ ‫ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮي ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي و واﺳﻂ ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫ﻛﺎرﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺪل ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎزﺗﺎﺑﻲ از ﺳﻴﺴﺘﻢ واﻗﻌﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اراﺋﻪ ﻳﻚ ﻣﺪل ﻗﺎﺑـﻞ ﻗﺒـﻮل از‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻄﺒﻮع در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮاﻗﻊ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﭼﺎﻟﺶ ﺑﺮاﻧﮕﻴـﺰ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﻟـﺬا ﻣﻮﺗﻮرﻫـﺎي‬ ‫ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺟﺪﻳﺪﺗﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ EnergyPlus‬اﻳﻦ اﻣﻜﺎن را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺪلﺳﺎزي ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺗﻌﺮﻳﻒ اﺟﺰاي‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد و ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲﺗﺮ ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي از ﭘﻴﺶ ﺗﻌﺮﻳﻒ‬ ‫ﺷﺪه ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ را ﻧﺪارد‪ .‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻣﺪلﺳﺎزي ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻄﺒﻮع ﻣﺪرن ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ از ﻛﻒ و ﺳﺮﻣﺎﻳﺶ از ﻛﻒ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻬﻤﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﻪ آن ﺗﻮﺟـﻪ ﺷـﻮد‪ .‬ﻋـﻼوه ﺑـﺮ‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ و اﺟﺰاي اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ‪ ،‬اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﻻزم ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ورودي ﺑﺮاي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‬ ‫ﻻزم اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً ﻫﺮ اﺑﺰار ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي اﻧﺮژي ﺑﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي وﻳﮋه ﺷﺒﻴﻪﺳـﺎزي ﻧﻴـﺎز دارد؛ ﺑـﺮاي ﻣﺜـﺎل ﺗﻠـﻮراﻧﺲﻫـﺎي‬ ‫ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ ﺑﺮاي ﻣﺪل ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻻزم ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ رﻓﺘﺎر ﻋﺪدي ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي را ﺗﺤﺖ ﺗـﺄﺛﻴﺮ‬ ‫ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎزهﻫﺎي زﻣﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﻗﺖ ﻣﻮرد ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬



‫‪ 4-4‬ﻓﺮﺿﻴﺎت در ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي اﻧﺮژي‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﻫﻢ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ ،‬ورودي ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه دادهﻫﺎي آب و ﻫﻮاﻳﻲ و ﺑﺎرﻫﺎي‬ ‫داﺧﻠﻲ‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻓﺮﺿﻴﺎت ﻫﺴﺘﻨﺪ؛‪ .‬ﻛﺎرﺑﺮان ﺑﺎﻳﺪ از اﻳﻦ ﻓﺮﺿﻴﺎت آﮔﺎﻫﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻗـﺎدر ﺑﺎﺷـﻨﺪ ﻛـﻪ‬ ‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻣﺠﺎز ﺑﻪ اﻳﻦ ﻓﺮﺿﻴﺎت ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜـﺎل ﺑﺴـﻴﺎري از اﺑﺰارﻫـﺎي ﺷـﺒﻴﻪﺳـﺎزي‬ ‫اﻧﺮژي ﻓﺮض ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛـﻪ داراي دﻣـﺎي‬ ‫ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﻓﻀﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺮض ﺑﺮاي اﻛﺜﺮ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻳﻚ ﻃﺒﻘﻪ ﻓﺮض درﺳﺘﻲ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﻣﺎ ﻫﺮ ﭼﻘﺪر ﻛﻪ ارﺗﻔﺎع ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ﻓﺮض ﻛﻤﺘﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﺑﺮاي ﻻﺑﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺗﺎ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ اﻣﺘﺪاد ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻓﺮض ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻓﺮض درﺳﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ و در ﭼﻨﻴﻦ ﻓﻀـﺎﻫﺎﻳﻲ دﻣـﺎ‬ ‫ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ارﺗﻔﺎع ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬



‫‪144‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬



‫‪ 5-4‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﭘﺎﻳﻪ اﺑﺰار ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي‬ ‫اﻏﻠﺐ اﺑﺰارﻫﺎي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺘﺸﻜﻞ از دو ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي و واﺳﻂ‬ ‫ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﺑﺮاي ﻛﺎرﺑﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺆﺳﺴﻪ داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﻳﺎ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎﺗﻲ‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪ داده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي در ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﻫﻤـﻪ ﻣﻔـﺎﻫﻴﻢ ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨـﺎﻣﻴﻜﻲ در ﻗﺎﻟـﺐ ﻣﻌـﺎدﻻت و‬ ‫روﺗﻴﻦﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬واﺳﻂﻫﺎي ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﻧـﺮم اﻓـﺰاري ﺗﻮﺳـﻌﻪ داده ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ‪ ،‬ورود‬ ‫دادهﻫﺎ و ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻧﺘﺎﻳﺞ را ﺗﺴﻬﻴﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 3-4‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺑﺰارﻫﺎي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي اﻧﺮژي‬



‫ﺟﺮﻳﺎن ﻛﻠﻲ دادهﻫﺎ ﺑﻴﻦ ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي و واﺳﻂ ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ در ﺷﻜﻞ ‪ 3-4‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻮﺗـﻮر‬ ‫ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‪ ،‬ﻳﻚ ﻓﺎﻳﻞ ﻳﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﻓﺎﻳﻞﻫﺎ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺖ ﻣﺸﺨﺺ را درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻌـﺮف ورودي‪-‬‬ ‫ﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ذﻛﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي اﻳﻦ ورودي‪ ،‬ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻳﻚ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي را اﺟﺮا ﻣﻲ‪-‬‬ ‫ﻛﻨﺪ وﺧﺮوﺟﻲ آن را در ﻗﺎﻟﺐ ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻓﺎﻳﻞ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺎﻳﻞﻫﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺣﺎوي ﻧﺘـﺎﻳﺞ‬ ‫ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﭘﻴﻐﺎمﻫﺎي اﺧﻄﺎر ﻳﺎ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ وروديﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫واﺳﻂﻫﺎي ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ در ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻛﺎرﺑﺮ را ﻗﺎدر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﺎﻳﻞﻫﺎي ورودي‬ ‫را آﺳﺎنﺗﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺮده‪ ،‬ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي را آﻏﺎز و ﻓﺎﻳﻞﻫﺎي ﺧﺮوﺟﻲ را ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻛﺮده و ﻧﺘﺎﻳﺞ را ﺑﻪ ﻓـﺮم‬ ‫ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ دو ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻛﻪ ﻫﺮ دو ﺗﻮﺳﻂ آزﻣﺎﻳﺸـﮕﺎه ﻣﻠـﻲ ﻟـﻮرﻧﺲ ﺑﺮﻛﻠـﻲ ‪ LBNL‬ﺗﻮﺳـﻌﻪ‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ دو ﻣﻮﺗﻮر‪ ،‬ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ در دﺳﺘﺮس ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺗﻮﺳـﻂ‬ ‫ﻣﺤﻘﻘﺎن ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ ]‪.[2‬‬



‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‬



‫‪145‬‬



‫‪ 1-5-4‬دي او اي ‪2‬‬ ‫ﻳﻜﻲ از ﭘﺮﻛﺎرﺑﺮدﺗﺮﻳﻦ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي اﻧﺮژي ﻛﻪ اﻣﺮوزه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬دي او اي )‪ (DOE‬اﺳـﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻧﺮژي ﻛﻞ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻗﺪﻣﺖ ‪ 30‬ﺳﺎﻟﻪ‪،‬‬ ‫ﭼﻨﺪﻳﻦ واﺳﻂ ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻮﺗﻮر ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﻛـﻪ از ﻣﻬـﻢﺗـﺮﻳﻦ آﻧﻬـﺎ ﻣـﻲﺗـﻮان ﺑـﻪ‬ ‫‪ RUISKA‬و ‪ eQUEST‬اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻣﻬﻢ اﻳﻦ دو واﺳﻂ‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪﻫـﺎي ‪ CAD‬ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ 1-1-5-4‬ﻋﻤﻠﻜﺮد و ﺳﺎﺧﺘﺎر‬ ‫دي او اي‪ 2-‬ﻗﺎدر اﺳﺖ ﺗﺎ رﻓﺘﺎر ﺣﺮارﺗﻲ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎرﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫اﻧﺮژي درﻳﺎﻓﺘﻲ از ﺧﻮرﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎر ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜـﻲ‪ ،‬ﺑـﺎر اﻓـﺮاد‪ ،‬ﺑـﺎر ﺣﺎﺻـﻞ از روﺷـﻨﺎﻳﻲ و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺗﻬﻮﻳﻪ را ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﺪﺳﻪ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز از ﺳﺎدهﺳﺎزي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﻨﺪﺳﻪ واﻗﻌﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ‬ ‫دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن ﻛﻠﻲ دادهﻫﺎ ﺑﺮاي دي او اي‪ 2-‬در ﺷﻜﻞ ‪ 4-4‬ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ .‬ورودي ﻛﺎرﺑﺮ ﺑﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟـﻮد‬ ‫ﺑـﺮاي ﻣـﻮاد و ﻣﺼـﺎﻟﺢ ﺗﺮﻛﻴـﺐ ﺷـﺪه و ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ورودي ﺑـﻪ ﭘﺮدازﻧـﺪه ‪Building Description ) BDL‬‬ ‫‪ (Language‬وارد ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭘﺮدازﻧﺪه ‪ ،BDL‬اﻃﻼﻋﺎت ورودي را ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺘﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺧﻮاﻧﺪن ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺮﻣﺖ ﺳﭙﺲ ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻬﺎر زﻳﺮﺑﺮﻧﺎﻣﻪ )ﻣﺎژولﻫﺎي ﺷﺒﻴﻪﺳـﺎزي( ﻳﻌﻨـﻲ ‪،LOADS‬‬ ‫‪ PLANT ،SYSTEMS‬و ‪ ECONOMICS‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬زﻳﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪ LOADS‬اﻳﻦ ﻓﺎﻳﻞ ‪ BDL‬را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه‬ ‫دادهﻫﺎي آب و ﻫﻮاﻳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺗﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺗﻼف و درﻳﺎﻓﺖ ﺣﺮارت ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺑﺎرﻫﺎي‬ ‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺳﺮﻣﺎﻳﺶ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ را در ﻳﻚ دﻣﺎي ﻓﻀﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻫﺮ ﮔﺎم زﻣﺎﻧﻲ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ‪ ،‬اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬زﻳﺮ‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ دوم ﻳﻌﻨﻲ ‪ SYSTEMS‬اﺗﻼف و درﻳﺎﻓﺖﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺗـﺎ ﻧﻴﺎزﻫـﺎي‬ ‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺳﺮﻣﺎﻳﺶ ﻣﺎزاد ﺑﺮاي ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ ﻓﻀﺎﻫﺎ در دﻣﺎﻫﺎي ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه را ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﻛﻨـﺪ‪ .‬ﺳـﭙﺲ زﻳـﺮ‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪ PLANT‬ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻧﺮژي ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ‪ HVAC‬را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮآورده ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً زﻳﺮﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪ ECONOMICS‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻧﻴﺎز اﻧﺮژي و ﺳﻮﺧﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﻗﻴﻤـﺖ اﻧـﺮژي ﻣﺼـﺮﻓﻲ را‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫دي او اي‪ 2-‬در اﺑﺘﺪا ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎرﻫﺎي داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ را در ﻧﻈﺮ ﻣـﻲﮔﻴـﺮد و ﺑﺎرﻫـﺎ را ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي اﺧﺘﻼف دﻣﺎ ﺑﻴﻦ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻣﺠﺎور‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارتﻫﺎ ﺑﺎ روﺷﻲ ﻛﻪ ﻓﺎﻛﺘﻮر وزﻧﻲ ﻧﺎﻣﻴـﺪه ﻣـﻲﺷـﻮد‪،‬‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ورودي ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي‬ ‫‪ HVAC‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺗﻼش ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗـﺎ در ﺻـﻮرت اﻣﻜـﺎن ﺑـﺎ ﺳﻴﺴـﺘﻢﻫـﺎي‬ ‫‪ HVAC‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎرﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه را ﺑﺮآورده ﻛﻨﺪ‪ .‬از ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ‪ HVAC‬ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺎر ﻓﻀﺎﻫﺎ ﻫﻴﭻ ﻓﻴﺪﺑﻜﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﺟﺮﻳﺎن دادهﻫﺎ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻓﺮض ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در‬ ‫ﻫﺮ ﮔﺎم زﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺑﺎرﻫﺎ در ﻫﻤﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎ ﺑﺮآورده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﻣﻜـﺎن ﺑـﺮآورده ﻛـﺮدن ﺑﺎرﻫـﺎ ﺑـﺎ‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬دﻣﺎﻫﺎي ﻓﻀﺎﻫﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺧﻮاﻫﻨـﺪ ﻛـﺮد ﻛـﻪ ﺑـﺮ ﻗـﺪمﻫـﺎي ﺑﻌـﺪي‬



‫‪146‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬



‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 4-4‬ﺟﺮﻳﺎن دادهﻫﺎ در ﻣﻮﺗﻮر دي او اي‪2-‬‬



‫‪ 2-1-5-4‬روش ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺎر ﻓﻀﺎﻫﺎ‬ ‫روﺷﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ دي او اي‪ 2-‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت ﺑﻴﻦ ﻓﻀﺎﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﺻـﻄﻼﺣﺎً‬ ‫روش ﻓﺎﻛﺘﻮر وزﻧﻲ ﻓﻀﺎ )‪ (Space Weighting Factor Method‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ دﻳﻮارﻫﺎ ﺑﺮاي‬ ‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺿﺮاﻳﺒﻲ ﻛﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت ﺑﻴﻦ ﻓﻀﺎﻫﺎ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اوﻟﻴـﻪ ﺑـﺎر‬ ‫ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻓﻀﺎي ﻣﻌﻴﻦ‪ ،‬اﻳﻦ ﺿﺮاﻳﺐ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﺮخ اﻧﺘﻘﺎل ﺣـﺮارت واﻗﻌـﻲ ﺑـﻴﻦ دو ﻓﻀـﺎ را ﺑـﺮ‬ ‫ﻣﺒﻨﺎي اﺧﺘﻼف دﻣﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي اﻳﻦ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎ ﻗﺒﻞ از اﺟﺮاي‬ ‫ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ اﻳﻦ روش ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌـﺎدﻻت ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨـﺎﻣﻴﻜﻲ ﻧﻴﺴـﺖ و‬ ‫اﻳﻦ ﻳﻜﻲ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮﺿﻴﺎﺗﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در دي او اي‪ 2-‬ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ 3-1-5-4‬ﻣﺒﺎدﻟﻪ داده ﻫﺎ‬ ‫ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي دي او اي ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﻣﺒﺎدﻟﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺜﻼً وارد ﻛﺮدن ﻫﻨﺪﺳـﻪ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن از ‪ CAD‬ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣـﺎ دو واﺳـﻂ ﮔﺮاﻓﻴﻜـﻲ دي او اي ﻳﻌﻨـﻲ ‪ RUISKA‬و ‪ eQUEST‬ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ‬ ‫ﻣﺒﺎدﻟﻪ اﻃﻼﻋﺎت را دارﻧﺪ‪ .‬ورودي ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺑﺮاي دي او اي‪ 2-‬را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺗﻮﺳـﻂ ﺳـﺮوﻳﺲ ﺷـﺒﻜﻪ ‪GBS‬‬ ‫)‪ (Green Building Studio‬ﻳـﺎ ﺗﻮﺳـﻂ ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ ‪ IFC‬ﻛـﻪ در واﺳـﻂ ‪ RUISKA‬وﺟـﻮد دارد‪ ،‬ﻓـﺮاﻫﻢ ﻧﻤـﻮد‪.‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از واﺳﻂ ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ‪ eQUEST‬ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد و از ﻳﻜﻲ از ﻓﺎﻳﻞﻫـﺎي ﺧﺮوﺟـﻲ آن ﻛـﻪ‬ ‫داراي ﻓﺮﻣﺖ ‪ INP‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ورودي ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫‪ 4-1-5-4‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎ‬ ‫ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي دي او اي‪ 2-‬داراي ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬اوﻟـﻴﻦ ﻣـﻮرد آن ﻧﺒـﻮدن ﻫﻴﭽﮕﻮﻧـﻪ‬ ‫ﻓﻴﺪﺑﻜﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺎژولﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي را ﻣﺤﺪود ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺨﺼﻮﺻـﺎً ﺷـﺮاﻳﻂ‬



‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‬



‫‪147‬‬



‫ﻓﻀﺎﻫﺎ داراي دﻗﺖ ﻛﻤﺘﺮي ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد و ﻟﺬا ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ ﺑـﺮاي آﺳـﺎﻳﺶ ﺣﺮارﺗـﻲ ﺳـﺎﻛﻨﻴﻦ و ﻣﺼـﺮف‬ ‫اﻧﺮژي ﺧﻴﻠﻲ دﻗﻴﻖ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ دﻳﮕﺮ ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ذﻛﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺮض دﻣﺎي ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ در‬ ‫ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﻳﻚ ﻓﻀﺎي ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ .‬اﺿﺎﻓﻪ ﻧﻤﻮدن و ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮدن ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎ و اﺟﺰاي ﺟﺪﻳﺪ در ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ‬ ‫ﺑــﺎ ﻣﻮﺗﻮرﻫــﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴــﺮ ‪ EnergyPlus‬ﺑﺴــﻴﺎر ﻣﺸــﻜﻞﺗــﺮ ﻣــﻲ ﺑﺎﺷــﺪ‪ .‬دي او اي‪ 2-‬ﺗﻮاﻧــﺎﻳﻲ ﻣــﺪل ﺳــﺎزي‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪ HVAC‬ﻣﺪرن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮزﻳﻊ ﻫﻮا در ﻛﻒ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را ﻧﺪارد‪ .‬اﻣﻜﺎن آن وﺟﻮد ﻧـﺪارد ﻛـﻪ ﻳـﻚ‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎ اﺟﺰاي اﺧﺘﻴﺎري را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻮد‪ .‬دي او اي‪ 2-‬اﻳﻦ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ را ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺗﻮاﺑﻊ‬ ‫وﻳﮋه ﺟﺪﻳﺪ را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﻼش ﻓﺮاوان و ﻓﻬﻢ دﻗﻴﻖ دي او اي‪ 2-‬اﺣﺘﻴﺎج‬ ‫دارد‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﻛﺎرﺑﺮان ﻣﺠﺮب ﻗﺎدر ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﺗﻮاﺑﻊ ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ دﻗﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬



‫‪ 2-5-4‬ﺑﻼﺳﺖ‬ ‫ﺑﻼﺳﺖ )‪ (Building Loads Analysis and System Thermodynamics‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺟﺎﻣﻌﻲ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮاي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي اﻧﺮژي و ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻗﺘﺼﺎدي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫـﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ رود‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ زﻳﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻋﻤﺪه ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺑﺎر ﻓﻀﺎﻫﺎ‪ ،‬ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻫـﻮا‬ ‫و ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬زﻳﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺑﺎر ﻓﻀﺎﻫﺎ‪ ،‬ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از دادهﻫـﺎي آب و‬ ‫ﻫﻮاﻳﻲ و وروديﻫﺎي ﻛﺎرﺑﺮ ﻛﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را از ﻟﺤﺎط ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﺑـﺎر‬ ‫ﺣﺮارﺗﻲ ﻓﻀﺎﻫﺎ در ﺳﺎﻋﺖ را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﺳﺎس ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺑـﺎر ﻓﻀـﺎﻫﺎ‪ ،‬ﺑـﺮ ﻣﻮازﻧـﻪ ﺣﺮارﺗـﻲ ﺑـﺮ روي‬ ‫ﻓﻀﺎﻫﺎ اﺳﺘﻮار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺘﻲ ﻛﻪ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻳﻚ ﻣﻮازﻧﻪ ﺣﺮارﺗـﻲ‬ ‫ﺑﺮ روي ﻫﺮ ﺳﻄﺢِ ﻫﺮ ﻓﻀﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻳﻚ ﻣﻮازﻧﻪ ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﺮ روي ﻫﻮاي ﻣﻮﺟـﻮد در‬ ‫آن ﻓﻀﺎ را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬زﻳﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻫﻮا ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺎر ﺣﺮارﺗﻲ ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﺷـﺪه‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ زﻳﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻗﺒﻠﻲ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دادهﻫﺎي آب و ﻫﻮاﻳﻲ و وروديﻫـﺎي ﻛـﺎرﺑﺮ ﻛـﻪ ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﺗﻬﻮﻳـﻪ‬ ‫ﻣﻄﺒﻮع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ آب ﮔﺮم‪ ،‬ﺑﺨﺎر‪ ،‬ﮔﺎز‪ ،‬آب ﺳـﺮد و اﻟﻜﺘﺮﻳﺴـﻴﺘﻪ را‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺮژي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺮﻛـﺰي‬ ‫ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺷﻮﻧﺪ ﺗـﺎ ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﻧﻬـﺎﻳﻲ ﺳـﻮﺧﺖ و اﻟﻜﺘﺮﻳﺴـﻴﺘﻪاي را ﻛـﻪ در‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺮﻳﺪاري ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬زﻳﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺗﺠﻬﻴـﺰات ﻣﺮﻛـﺰي ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬ ‫دادهﻫﺎي آب وﻫﻮاﻳﻲ‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺠﻲ ﻛﻪ از زﻳﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻫﻮا ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣـﺪهاﻧـﺪ و ورودي‬ ‫ﻫﺎي ﻛﺎرﺑﺮ ﻛﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺮﻛﺰي ﺑﺮاي ﺷﺒﻴﻪﺳـﺎزي ﺑﻮﻳﻠﺮﻫـﺎ‪ ،‬ﭼﻴﻠﺮﻫـﺎ و ﺳـﺎﻳﺮ ﺗﺠﻬﻴـﺰات ﺗﻮﻟﻴـﺪ اﻧـﺮژي‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﻮﺧﺖ و اﻟﻜﺘﺮﻳﺴﻴﺘﻪ ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎﻧﻪ و ﺳـﺎﻟﻴﺎﻧﻪ در ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﻣﻲﭘﺮدازد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻧـﺮژي در ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎنﻫـﺎي ﺟﺪﻳـﺪ و ﻳـﺎ‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ راه ﻛﺎرﻫﺎي ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺎر رود‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت‬ ‫ﺑﺎر ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ )ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻻزم ﻫﺴﺘﻨﺪ(‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮاي ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ‬ ‫اﻧﺮژي در ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﺠﻬﻴـﺰات ﻣﺮﻛـﺰي ﺗﻮﻟﻴـﺪ اﻧـﺮژي در‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ارزﻳﺎﺑﻲ ﺑﻮدﺟﻪﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺨﺶ اﻧﺮژي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺿﺮوري ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬



‫‪148‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬



‫‪ 3-5-4‬اﻧﺮژي ﭘﻼس‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك دو ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻳﻌﻨﻲ دي او اي‪ 2-‬و ﺑﻼﺳﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑـﻪ ﻇﻬـﻮر ﻳـﻚ‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮاي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺮژي ﭘﻼس )‪ (EnergyPlus‬ﻧﺎﻣﻴﺪه‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬روﺷﻲ ﻛﻪ ﺑﻼﺳﺖ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻮازﻧﻪﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻛﺎﻣﻼً ﺑﺮ ﻣﺒﻨـﺎي ﻣﻌـﺎدﻻت‬ ‫ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻟﺬا از دي او اي‪ 2-‬ﻛﻪ روش ﺿﺮاﻳﺐ وزﻧﻲ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ ﺑﺮد‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ دﻗﻴﻖﺗـﺮي‬ ‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ 1-3-5-4‬ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﻋﻤﻠﻜﺮد‬ ‫روﺷﻲ ﻛﻪ اﻧﺮژي ﭘﻼس ﺑﺮ آن اﺳﺘﻮار اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻫﻢ زﻣﺎن ﺑﺎرﻫﺎ و ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑـﻪ‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻬﺘﺮ و دﻗﻴﻖﺗﺮي در ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ دﻣﺎﻫﺎ و ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎً ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺑﻬﺘﺮ ﺳﺎﻳﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨـﺪ آﺳـﺎﻳﺶ ﺣﺮارﺗـﻲ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺑﺎر ﻣﺒﻨﺎي روش ﻣﻮازﻧﻪ ﺣﺮارﺗﻲ ‪ ASHRAE‬اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺗـﻮر ﺷـﺒﻴﻪﺳـﺎزي ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‬ ‫داراي ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي رﻃﻮﺑﺖ در ﻓﻀﺎﻫﺎ و اﺛﺮ ﻧﻔﻮذ رﻃﻮﺑﺖ در اﻧﺘﻘﺎلﺣﺮارت ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ‪-‬‬ ‫ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل واﻗﻌﻲﺗﺮ ﺑﺮاي ﺗﺠﻬﻴﺰات ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ و ﺗﻬﻮﻳـﻪ ﻣﻄﺒـﻮع و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻣـﺪلﺳـﺎزي ﺳﻴﺴـﺘﻢﻫـﺎي‬ ‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﺗﺎﺑﺸﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻏﻠﺐ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ و ﺳﻴﺴﺘﻢﻫـﺎ‪ ،‬ﻧﺘـﺎﻳﺞ‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ دﻗﻴﻖﺗﺮ و ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎدﺗﺮ از دي او اي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻣﺮوزه ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي اﻧﺮژي ﺑﺎ اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻓﺎﻳﻞﻫﺎي ورودي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ داراي ﻓﺮﻣﺖ ﻣﺘﻨﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻃﺎﻗﺖ ﻓﺮﺳﺎ ﺑﻮدن وارد ﻛﺮدن دادهﻫﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ روش‪ ،‬ﭼﻨﺪﻳﻦ واﺳـﻂ ﮔﺮاﻓﻴﻜـﻲ ﺑـﺮاي اﻳـﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي ﻫﻢ در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪﺗﺮﻳﻦ واﺳﻂ ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬ ‫دﻳﺰاﻳﻦ ﺑﻴﻠﺪر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺪلﺳﺎزي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﻢ از اﻳﻦ واﺳﻂ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ 5-4‬ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﺟﺮﻳﺎن ﻛﻠﻲ داده ﻫﺎ در اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻮازﻧﻪ ﺟﺮم و ﺣﺮارت ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺷـﺒﻴﻪ‪-‬‬ ‫ﺳﺎزي ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻟﺬا ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻫﻤﻮاره دﻗﻴﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﺴﺘﻘﻞ از اﻳﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﺮارﺗﻲ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﻳﺎ ﻧﻪ )ﺑﺮ ﺧﻼف دي او اي ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﺗـﺄﻣﻴﻦ ﻧﺸـﺪن‬ ‫ﺑﺎر ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‪ ،‬دﻣﺎي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻣـﻲﻛـﺮد(‪ .‬ﻋـﻼوه ﺑـﺮ اﻳـﻦ‪ ،‬ﻣـﺎژولﻫـﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴـﺮ ‪ SPARK ،COMIS‬و‬ ‫‪ TRANSYS‬ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺗـﺎ ﺟﻨﺒـﻪﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺷـﺒﻴﻪﺳـﺎزي اﻧـﺮژي در‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ ،(Conjunction Of Multizone Infiltration Specialists) COMIS‬ﻳﻚ ﻣﺪل ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺟﺮﻳﺎن ﻫﻮا اﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬اﻟﮕﻮﻫﺎي ﺟﺮﻳﺎن ﻫﻮا در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را ﺷﺒﻴﻪ ﺳـﺎزي ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬ ‫‪ ،(Simulation Problem Analysis and Research Kernel) SPARK‬ﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺣﻞ‬ ‫ﻣﻌﺎدﻻت ﺟﺒﺮي و دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻞ را اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻛـﺎرﺑﺮد اﺻـﻠﻲ آن در ﺣـﻞ ﻣﻌـﺎدﻻت ﻓﺮآﻳﻨـﺪﻫﺎي‬ ‫ﺣﺮارﺗﻲ در ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ ،(TRaNsient SYstem Simulation program) TRANSYS .‬ﻳـﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ‬ ‫ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ﮔﺬرا ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و اﺳﺎﺳﺎً ﺑﺮاي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ‪ HVAC‬ﺑـﻪ ﻛـﺎر ﻣـﻲرود‪ .‬در‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ دي او اي‪ EnergyPlus ،‬ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻄﺒﻮع ﻣﺪرنﺗﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬



‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‬



‫‪149‬‬



‫ﻫﻮارﺳﺎﻧﻲ از ﻛﻒ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ‪ EnergyPlus ،‬داراي دو ﻣﺪل ﺗﻮزﻳـﻊ دﻣـﺎ در ﻓﻀـﺎﻫﺎ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‬ ‫)ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺪل ﺗﻮزﻳﻊ دﻣﺎي ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ( ﻛﻪ اﻳﻦ دو ﻣﺪل ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪ Mundt‬و ‪.UCSD‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 5-4‬ﺟﺮﻳﺎن دادهﻫﺎ در‬



‫‪EnergyPlus‬‬



‫‪ 2-3-5-4‬روش ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺎرﻫﺎي ﻓﻀﺎﻫﺎ‬ ‫روش ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺎرﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ روش ‪ ASHRAE‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ روش ﺑـﺮ ﻣﺒﻨـﺎي‬ ‫ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و از روش ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در دي او اي دﻗﻴـﻖﺗـﺮ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ‬ ‫ﭘﻴﭽﻴﺪهﺗﺮ ﺑﻮدن‪ ،‬زﻣﺎن اﺟﺮاي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻃﻮﻻﻧﻲﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روش ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي اﺧـﺘﻼف دﻣـﺎ‬ ‫ﺑﻴﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺟﻨﺲ ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻣﻮادي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺮز اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ 3-3-5-4‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ارﺗﺒﺎط‬ ‫دو واﺳﻂ ‪ (Industry Foundation Classes) IFC‬ﻳﻌﻨﻲ ‪ ،(Geometry Simplification Tool) GST‬ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه‬ ‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﻓﺎﻳﻞ ‪ IDF‬و واﺳﻂ ‪ IFC‬ﺑﺮاي ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي‪ ،HVAC‬ﻛﺎرﺑﺮ را ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط ﻣﺤﺪود ﺑﺎ‬ ‫اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ IFC .‬ﻳﻚ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺮاي ﻣﺒﺎدﻟﻪ داده و اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺆﺳﺴﻪ ‪ (International Alliance for Interoperability) IAI‬ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎﻛﻨﻮن اﻳﻦ ﻣﺆﺳﺴـﻪ‬ ‫ﺗﻼشﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺮ روي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻛﺮده اﺳﺖ و زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬ ‫‪ HVAC‬در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ 4-3-5-4‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎ‬ ‫اﻣﺮوزه ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺖ اﻧﺮژي ﭘﻼس‪ ،‬ﻋﺪم وﺟﻮد ﻳﻚ واﺳﻂ ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪي ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﻫﺎي‬ ‫اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ را در ﺑﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ دﻳﺰاﻳﻦ ﺑﻴﻠﺪر ﭼﻨﺪﻳﻦ واﺳﻂ ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ در ﺣﺎل ﺗﻮﺳـﻌﻪ‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﺳﺘﺮاﺗﮋيﻫﺎي ﺳﺎده ﻛﻨﺘـﺮل و ﺳﻴﺴـﺘﻢﻫـﺎي ‪ HVAC‬ﻛـﻪ اﻳـﺪهآل ﻓـﺮض ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ ،‬از دﻳﮕـﺮ‬



‫‪150‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬



‫ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ دو واﺳﻄﻪ ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ اي ﻛﻮﺋﺴﺖ و دﻳﺰاﻳﻦ ﺑﻴﻠﺪر ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬



‫‪ 4-5-4‬اي ﻛﻮﺋﺴﺖ‬ ‫اي ﻛﻮﺋﺴﺖ )‪ (eQUEST‬اﺑﺰاري ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳـﻂ ﺟﻴﻤـﺰ ﻫﻴـﺮش و ﻫﻤﻜـﺎران در ﻛﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴـﺎي‬ ‫ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي آﺧﺮﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪي دي او اي ﻳﻌﻨﻲ دي او اي‪ 2.2-‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻔﺎوت‪-‬‬ ‫ﻫﺎي اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ ﺑﺎ ﻧﺴﺨﻪ ﻗﺒﻠﻲ در ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ارﺗﻘﺎء ﻳﺎﻓﺘـﻪﺗـﺮ و ﺳﻴﺴـﺘﻢ‬ ‫‪ HVAC‬ﺟﺪﻳﺪﺗﺮ ﻛﻪ داراي اﺟﺰاء و وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ واﺳﻂ ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﺑﺎ ﺟﺰﺋﻴـﺎت‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ در زﻳﺮ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ 1-4-5-4‬ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﻋﻤﻠﻜﺮد اﺑﺰار‬ ‫‪DDW‬‬



‫اي ﻛﻮﺋﺴﺖ داراي دو اﺑﺰار ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛـﻪ اﺻـﻄﻼﺣﺎً ‪ (Schematic Design Wizard) SDW‬و‬ ‫)‪ (Design Development Wizard‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ دو اﺑﺰار در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﻗـﺪم ﺑـﻪ ﻗـﺪم ﺑـﺎ اراﺋـﻪ‬ ‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﭘﻴﺶ ﻓﺮض ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻃﺮاﺣﻲ را ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 6-4‬اﺑﺰارﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ در ايﻛﻮﺋﺴﺖ‬



‫ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 6-4‬ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﻜﺎن ﺗﺒﺪﻳﻞ اﺑﺰارﻫـﺎ ﺑـﺎ ﺟﺰﺋﻴـﺎت ﻛﻤﺘـﺮ ﺑـﻪ ﺗﻮﺻـﻴﻒ ﺑـﺎ‬ ‫ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻳﻜﻲ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻋﺎﻟﻲ در اي ﻛﻮﺋﺴﺖ‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ‬ ‫ﺑﺎ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﻤﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﺮﻳﻒ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺧﻮاﻫﻨـﺪ ﺑـﻮد‪ .‬اﺑـﺰار‬ ‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي اﻧﺮژي )‪ (Energy-Efficiency Measures‬ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﻫﺎي اﻳﻦ واﺳﻂ ﮔﺮاﻓﻴﻜـﻲ ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺳﺮﻳﻊ ﺑﻴﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ورودي را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺑﺰار ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮ اﻳـﻦ اﻣﻜـﺎن را‬ ‫ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﻮﺟﻮد را ﺗﻐﻴﻴﺮ داده و اﺛﺮ آن را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺗﻮﺟـﻪ ﻛـﺮد‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ اﺑﺰارﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬اﻣﻜﺎن ورود ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﻪ ﺑﻌـﺪي وﺟـﻮد ﻧـﺪارد‪ .‬ﺟﺮﻳـﺎن‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻲ دادهﻫﺎي ورودي در ‪ SDW‬در ﺷﻜﻞ ‪ 7-4‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫‪151‬‬



‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 7-4‬ﺟﺮﻳﺎن ﻋﻤﻮﻣﻲ دادهﻫﺎ در اﺑﺰار ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻤﺎﺗﻴﻚ‬



‫‪SDW‬‬



‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬آب و ﻫﻮا‪ ،‬ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬ﻧﻮع ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﻧﻮع و ﻧﺤﻮه ﻣﺼﺮف از ﻓﻀﺎﻫﺎ و ﺳﻴﺴـﺘﻢ‪-‬‬ ‫ﻫﺎي ‪ HVAC‬و اﺟﺰاي آن از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ وروديﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از اﺑﺰارﻫـﺎي‬ ‫ﻣﻔﻴﺪ در اي ﻛﻮﺋﺴﺖ‪ ،‬اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي اﻧﺮژي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺑﺰار ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮ اﻳـﻦ ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ را ﻣـﻲدﻫـﺪ ﻛـﻪ‬ ‫ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻃﺮاﺣﻲ را ﻛﻪ از ﺗﻐﻴﻴﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ‬ ‫اﺑﺰار ﻣﻲﺗﻮان اﺛﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺑﺮ ﻣﺼﺮف اﻧـﺮژي و آﺳـﺎﻳﺶ ﺳـﺎﻛﻨﺎن ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﻧﻤـﻮد‪ .‬اي‬ ‫ﻛﻮﺋﺴﺖ داراي اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻴﺴﺘﻢ و اﺟﺰاي ‪ HVAC‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧـﻪاي از آن در ﺷـﻜﻞ ‪ 8-4‬آﻣـﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 8-4‬ﻣﺜﺎﻟﻲ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻫﻮاي ﻣﻄﺒﻮع‬



‫‪152‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬



‫‪ 2-4-5-4‬ﻣﺒﺎدﻟﻪ داده ﻫﺎ و ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻛﺎرﺑﺮد‬ ‫اي ﻛﻮﺋﺴﺖ ﺑﺮاي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن از ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪ ،CAD‬از دو روش اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ‬ ‫ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻓﺮﻣﺖ ‪ DWG‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و دﻳﮕﺮي ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻓﺮﻣﺖ ‪ .gbXML‬در ﺷﻜﻞ ‪ 9-4‬اﻳـﻦ دو روش ﻧﺸـﺎن‬ ‫داده ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 9-4‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎي ايﻛﻮﺋﺴﺖ ﺑﺮاي ﻣﺒﺎدﻟﻪ اﻃﻼﻋﺎت‬



‫ﻓﺮﻣﺖ ‪ DWG‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻓﺮﻣﺖ ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺮاي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود‪ .‬در اﻳﻦ روش ﻛﺎرﺑﺮ‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻜﻞ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را رﺳﻢ ﻛﺮده و در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﺮارﺗﻲ را ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺮآﻳﻨـﺪ ﻣﻌﻤـﻮﻻً‬ ‫ﭘﺮ زﺣﻤﺖ و زﻣﺎنﺑﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻣﻜﺎن اﺳﺘﻔﺎده از ﻫﻤﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﻫﺎي اﺑﺰارﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﻓﺮاﻫﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑـﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻳﻚ ﻓﺎﻳﻞ ‪ DWG‬ﺣﺎوي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﭘﻼن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻟﺬا ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ‬ ‫ﺑﺮﺧﻲ از اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺎزاد را ﺣﺬف ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ﻋﻤﺪه آن اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻓﺮﻣﺖ ‪ DWG‬ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ﻳﻚ ﭘﻼن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را ﻣﻲﺗﻮان ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﻟﺬا ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ ﻫﻨﺪﺳﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪهﺗﺮ ﻣﺜﻼً ﺑﺎ ﭘـﻼن ﻣﺘﻔـﺎوت‬ ‫در ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺑﺎ اﻳﻦ روش ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻣﺪل ﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﮔﺰﻳﻨﻪ دوم ﺑﺮاي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮﻣﺖ ‪ gbXML‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ gbXML .‬ﻓﺮﻣﺘﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬ ‫در اﺑﺘﺪا ﺑﺮاي ﻣﺒﺎدﻟﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ دي او اي ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرﻓﺖ و ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﻚ اﻓﺰوﻧﻪ راﻳﮕﺎن ﻛﻪ در ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ‪ CAD‬وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺮوﻳﺲ ‪ (Green Building Studio web service) GBS‬ﺑﺎرﮔﺬاري ﻧﻤﻮد و ﺳﭙﺲ آن را ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺖ ورودي‬ ‫ﺑﺮاي دي او اي و ﻳﺎ اﻧﺮژي ﭘﻼس ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ روش‪ ،‬ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳـﻪ ﺑﻌـﺪي‬ ‫ﻣﻲﺗﻮان ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﻮد‪ ،‬در ﻋﻮض ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﻫﺎي اﺑﺰارﻫﺎي دﻳﮕﺮ اي ﻛﻮﺋﺴﺖ در دﺳﺘﺮس ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑـﻪ‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ‪ Detailed Mode‬ﺑﺴﻨﺪه ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫‪ 3-4-5-4‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎ‬ ‫اي ﻛﻮﺋﺴﺖ ﻳﻚ واﺳﻂ ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﻗﻮي ﺑﺮاي ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي دي او اي‪ 2-‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ داراي وﻳﮋﮔـﻲ‪-‬‬ ‫ﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻔﻴﺪي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺖ اﻳﻦ واﺳﻂ ﻛﺎرﺑﺮي‪ ،‬ﻋﺪم وﺟﻮد ﻳـﻚ روش ﺳﺮراﺳـﺖ‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن از ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪ CAD‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن‪ ،‬اي ﻛﻮﺋﺴﺖ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي دي او اي‬



‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‬



‫‪153‬‬



‫ﺑﻨﺎ ﻧﻬﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻟﺬا ﻫﻤﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي آن را دارد‪.‬‬



‫‪ 5-5-4‬دﻳﺰاﻳﻦ ﺑﻴﻠﺪر‬ ‫دﻳﺰاﻳﻦ ﺑﻴﻠﺪر )‪ (DesignBuilder‬ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ و ﺟﺎﻣﻊﺗﺮﻳﻦ واﺳﻂ ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﺑﺮاي اﻧﺮژي ﭘﻼس ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ‬ ‫اﻣﺮوزه در دﺳﺘﺮس اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ 1-5-5-4‬ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﻋﻤﻠﻜﺮد‬ ‫روﻧﺪ ﻛﻠﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد دﻳﺰاﻳﻦ ﺑﻴﻠﺪر ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 10-4‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ آن‪ ،‬دادهﻫﺎي آب و ﻫﻮاﻳﻲ از ﻳﻚ ﻓﺎﻳـﻞ آب و ﻫـﻮا ﺑـﺎ ﻓﺮﻣـﺖ ‪Energy Plus ) EPW‬‬ ‫‪ (Weather‬آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ از آن ﻣﺪل ﺣﺮارﺗﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ واﺳـﻄﻪ ‪ CAD‬ﻛـﻪ در ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ وﺟـﻮد دارد‪،‬‬ ‫اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﺠﺎد ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻲﺗﻮان از ﻃﺮﻳﻖ ﻳﻚ ﻓﺎﻳـﻞ ﺑـﺎ ﻓﺮﻣـﺖ ‪ DXF‬ﻧﻴـﺰ ﭘـﻼن‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻟﮕﻮﻫﺎي از ﭘﻴﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷـﺪهاي ﺑـﺮاي اﻧﺘﺨـﺎب ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬ ‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬اﻟﮕﻮﻫﺎي ﺳﻜﻮﻧﺖ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎرﻫـﺎي داﺧﻠـﻲ‪ ،‬دربﻫـﺎ و ﭘﻨﺠـﺮهﻫـﺎ‪ ،‬روﺷـﻨﺎﻳﻲ و‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ‪ ،HVAC‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻛﺸﻮر و ﻧﺎﺣﻴﻪاي ﻛﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در آن واﻗﻊ اﺳﺖ در دﺳﺘﺮس ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي دﻳﺰاﻳﻦ ﺑﻴﻠﺪر‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اراﺋﻪ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮ در ﺣﻴﻦ اﺳـﺘﻔﺎده از آن ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ آن ﻛﺎرﺑﺮ ﺗﺎزهﻛﺎر ﻗﺎدر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ درك ﺑﻬﺘﺮي از ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻣﺪلﺳﺎزي ﺣﺮارﺗـﻲ ﭘﻴـﺪا‬ ‫ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻛﺎرﺑﺮد ﻛﻠﻲ اﻳﻦ واﺳﻂ در ارزﻳﺎﺑﻲ ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬آﻧﺎﻟﻴﺰ روﺷـﻨﺎﻳﻲ‪،‬‬ ‫ﭘﻴﺎدهﺳﺎزي ﻃﺮح ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﺗﺎﺑﺶﻫﺎي ﺧﻮرﺷﻴﺪي‪ ،‬ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺣﺮارﺗﻲ ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻃﺒﻴﻌـﻲ و ﺗﻌﻴـﻴﻦ‬ ‫اﻧﺪازه ﺗﺠﻬﻴﺰات و اﺟﺰاي ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ HVAC‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 10-4‬ﺟﺮﻳﺎن ﻋﻤﻮﻣﻲ دادهﻫﺎ در دﻳﺰاﻳﻦ ﺑﻴﻠﺪر‬



‫‪154‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬



‫‪ 2-5-5-4‬ﻣﺒﺎدﻟﻪ داده ﻫﺎ‬ ‫ﻧﺴﺨﻪ ﻣﻮﺟﻮد دﻳﺰاﻳﻦ ﺑﻴﻠﺪر ﻗﺎدر اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺎﻳﻞﻫﺎي ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺖ ‪ DXF‬را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﻼن ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن درﻳﺎﻓـﺖ‬ ‫ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻣﻜﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﭘﻼنﻫﺎي ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ وﺟﻮد دارد و ﻣﻲﺗﻮان ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﺑﺎ ﻫﻨﺪﺳﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪهﺗـﺮ‬ ‫را ﻣﺪل ﻛﺮد ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲاي در ايﻛﻮﺋﺴﺖ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ اﻣﻜـﺎن ﺗﺒـﺎدل ﻫﻨﺪﺳـﻪﻫـﺎي‬ ‫ﺳﻪﺑﻌﺪي و اﻣﻜﺎن وارد ﻛﺮدن ﻓﺎﻳﻞﻫﺎي ورودي اﻧﺮژي ﭘﻼس وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺎﻳﻞﻫﺎﻳﻲ را‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﺮوﺟﻲ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫‪ 3-5-5-4‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎ‬ ‫در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ اﺳﺘﻔﺎده از دﻳﺰاﻳﻦ ﺑﻴﻠﺪر آﺳﺎن اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﺴﺨﻪ ﻣﻮﺟـﻮد ﻫﻤـﻪ ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲﻫـﺎي اﻧـﺮژي ﭘـﻼس را‬ ‫ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ‪ HVAC‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﺸﺮده )‪ (Compact‬ﻫﺴـﺘﻨﺪ را‬ ‫ﻣﺪل ﻧﻤﻮد و ﻟﺬا اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺰﺋﻲ ﺗﺮ در ﻣﻮرد اﺟﺰاي اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ و وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻨﺪﺳﻲ آن ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺪلﺳـﺎزي‬ ‫ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬



‫‪ 6-4‬ﻣﺪل ﺳﺎزي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ ‫ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي واﺣﺪ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي اﻧﺮژي ﭘﻼس و ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از واﺳـﻂ‬ ‫ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ دﻳﺰاﻳﻦ ﺑﻴﻠﺪر اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻧﻤﺎﻳﻲ از اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در ﺷﻜﻞ ‪ 11-4‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 11-4‬ﻧﻤﺎﻳﻲ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در دﻳﺰاﻳﻦ ﺑﻴﻠﺪر‬



‫در اﺑﺘﺪا ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑـﻪ ﻛـﺎر ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه در ﻗﺴـﻤﺖﻫـﺎي‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ‪ HVAC‬ﺑﻪ ﻛـﺎر ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ زﻣـﺎﻧﻲ و ﻧﺤـﻮه‬



‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‬



‫‪155‬‬



‫اﺳﺘﻔﺎده ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺟﺰء ﺳﺎﻳﺮ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ورودي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻣﻲﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬داده‪-‬‬ ‫ﻫﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﻓﺎﻳﻞ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺖ ‪ EPW‬ﻫﺴﺘﻨﺪ و از وب ﺳﺎﻳﺖ ‪ EnergyPlus‬ﺗﻬﻴﻪ‬ ‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻜﻤﻴﻞ اﻃﻼﻋﺎت ورودي ﻣﻲﺗﻮان ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي را آﻏﺎز ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ دﺳـﺖ‬ ‫ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬ ‫واﺳﻂ ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي اﻧﺮژي ﭘﻼس ﻳﻌﻨﻲ ﻧﺮم اﻓﺰار دﻳﺰاﻳﻦ ﺑﻴﻠﺪر اﻳـﻦ ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ را دارد ﺗـﺎ ﺑـﺎ‬ ‫درﻳﺎﻓﺖ ﻣﺪل ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬ﺟﻨﺲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت رﻓﺘﺎري ﺳﺎﻛﻨﺎن‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‪،‬‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻄﺒﻮع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و داده‪-‬‬ ‫ﻫﺎي آب و ﻫﻮاﻳﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن‪ ،‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻛﺎﻣﻠﻲ از ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن اراﺋـﻪ دﻫـﺪ‪ .‬ﮔﺰﻳﻨـﻪﻫـﺎي‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از اﻳـﻦ ﻧـﺮم اﻓـﺰار ﺷـﺎﻣﻞ ﻃﺮاﺣـﻲ ﺣﺮارﺗـﻲ ﺑـﺮاي‬ ‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻃﺮاﺣﻲ ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﺮاي ﺳﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﺑﺮاي ﻳﻚ دوره زﻣـﺎﻧﻲ ﻣﺸـﺨﺺ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ ﻃﺮاﺣﻲ ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﺮاي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻧﺮم اﻓـﺰار ﺷـﺮاﻳﻂ آب و ﻫـﻮاﻳﻲ ﻣﺤـﻴﻂ ﺑﻴـﺮون )ﻛـﻪ‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاي ﺳﺮدﺗﺮﻳﻦ زﻣﺴﺘﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ( را درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده و ﻣﻘﺪار اﻧﺮژي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺨـﺶﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دﻣﺎي ﺗﻨﻈﻴﻤﻲ ﺑﺮاي ﻓﻀﺎﻫﺎي داﺧﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ ﻃﺮاﺣـﻲ ﺣﺮارﺗـﻲ‬ ‫ﺑﺮاي ﺳﺮﻣﺎﻳﺶ ﻧﻴﺰ وﺿﻌﻴﺖ ﻛﻤﺎﻛﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺎﻟﺖ ﻗﺒﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ اﻳـﻦ ﺗﻔـﺎوت ﻛـﻪ ﺷـﺮاﻳﻂ آب و ﻫـﻮاﻳﻲ‬ ‫ﺑﻴﺮون ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاي ﮔﺮمﺗﺮﻳﻦ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي‪ ،‬ﻧـﺮم‪-‬‬ ‫اﻓﺰار‪ ،‬دادهﻫﺎي آب و ﻫﻮاﻳﻲ و ﻣﺸﺨﺼـﺎت ﺳـﺎﺧﺘﺎري ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن و رﻓﺘـﺎر ﺳـﺎﻛﻨﺎن را درﻳﺎﻓـﺖ ﻛـﺮده و‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و دﻣﺎي ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در آن را ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬دادهﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮزﻳﻊ دﻣﺎي‬ ‫ﻫﻮا در واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺪل ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓـﺰار دﻳـﺰاﻳﻦ‬ ‫ﺑﻴﻠﺪر ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ دادهﻫﺎي دﻣﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ورودي درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ دﻣﺎي ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫روزاﻧﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻴﺮون از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻨﺘﺮل ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﻣﻮﺗﻮرﺧﺎﻧﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ دﻣﺎﻫﺎ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻳﻚ روزﻫﺎي ﻣﺎه ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ و اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﺰﻳﻨﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺣﺮارﺗـﻲ ﻛـﻪ‬ ‫در ﻧﺮم اﻓﺰار ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﻫﺮ ﻳﻚ از واﺣـﺪﻫﺎ را ﺑـﺮاي ﺑﺮﻗـﺮاري دﻣﺎﻫـﺎي وارد‬ ‫ﺷﺪه )ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ورودي( و ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮاي آن روز ﺧﺎص ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﺪلﺳﺎزي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن از واﺳﻂ ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ دﻳﺰاﻳﻦ ﺑﻴﻠﺪر اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻤـﺎي ﻛﻠـﻲ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﻣﺪل ﺷﺪه در ﺷﻜﻞ ‪ 11-4‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﻫﻢ در اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣـﻲﺷـﻮد‬ ‫ﻛﻪ در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﺮطﻣﺮزي آدﻳﺎﺑﺎﺗﻴﻚ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﭘﻼﻧـﻲ از‬ ‫ﻣﺪل )ﺑﺮاي ﻃﺒﻘﺎت( در ﺷﻜﻞ ‪ 12-4‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻣﺸـﺨﺺ اﺳـﺖ‪،‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از واﺣﺪﻫﺎ دو ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺣﺮارﺗﻲ ﻣﺠﺰا در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷـﺎﻣﻞ ﻫـﺎل و اﺗـﺎقﻫـﺎي‬ ‫ﺧﻮاب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﭘﻼن ﻛﻠﻲ‪ ،‬ﻧﺮم اﻓﺰار ﺑﻪ وروديﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﻧﻴﺎز دارد ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ آﻧﻬـﺎ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت رﻓﺘﺎري ﺳﺎﻛﻨﺎن‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬دربﻫـﺎ و ﭘﻨﺠـﺮهﻫـﺎي‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬وﺿﻌﻴﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ روﺷﻨﺎﻳﻲ و ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﺳـﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺗﻬﻮﻳـﻪ ﻣﻄﺒـﻮع در‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﺷﺎره ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺷﺮح ﻫﺮ ﻳﻚ از آنﻫﺎ در اداﻣﻪ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬



‫‪156‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬



‫اﻟﮕﻮي رﻓﺘﺎري ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻛﺎرﺑﺮي آن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷـﻮد و‬ ‫ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻨﺎﻃﻖ از اﻟﮕﻮﻫﺎي ﭘﻴﺶ ﻓﺮﺿﻲ ﻛﻪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣـﺜﻼً ﺑـﺮاي‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺣﺮارﺗﻲ ﻫﺎل از اﻟﮕﻮي ﻛﻠﻲ )‪ (Dwell_DomeLounge‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﻧﺮم اﻓـﺰار اﻳـﻦ ﮔﻮﻧـﻪ‬ ‫ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻟﮕﻮي رﻓﺘﺎري ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺳﻜﻮﻧﺖ در ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻲ‪-‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺳﺎﻛﻦ در ﻫﺮ ﻳﻚ از واﺣﺪﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﭘﺮﺳﺶ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺣﻴﻦ اﺟـﺮاي ﻋﻤﻠﻴـﺎت‬ ‫ﺛﺒﺖ دادهﻫﺎ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ورودي ﺑـﻪ ﻧـﺮم اﻓـﺰار وارد ﺷـﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﻜﻪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺗﺄﺳﻴﺴﺎﺗﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ در اﺧﺘﻴﺎر ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻇﻬﺎر ﻧﻈـﺮ ﻗﻄﻌـﻲ‬ ‫در ﻣﻮرد ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻮاﻫﺪ اﻣﺮ و اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﻣﺴـﺌﻮﻟﻴﻦ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﺮ آن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ اﻟﮕﻮي ﻛﻠﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﻧﺮم اﻓﺰار ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺎزه ﺑﺎ وزن‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ و ﻓﺎﻗﺪ ﻋﺎﻳﻖﺑﻨﺪي اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد و ﺑﺮاي دﻳﻮارﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺘﺪاول ﻳﻌﻨﻲ دﻳﻮار آﺟﺮي ‪20‬‬ ‫ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮي ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﭘﻮﺷﺶ ﮔﭻ در داﺧﻞ و ﺳﻨﮓ ﮔﺮاﻧﻴﺖ )در ﻧﻤﺎ( اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﻔـﻮذ‬ ‫ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﻮا از ﻃﺮﻳﻖ درزﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻴـﺰ ﻣﻄـﺎﺑﻖ ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﭘﻴﺸـﻨﻬﺎدي در‬ ‫ﻛﺘﺎب ﻣﺮﺟﻊ ‪ ASHRAE‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬وﺿﻌﻴﺖ درب ﻫﺎ و ﭘﻨﺠﺮه ﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ ﻇـﻮاﻫﺮ اﻣـﺮ و‬ ‫ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺑﺎ ﭘﻴﺶ ﻓﺮضﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﺮم اﻓﺰار ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 12-4‬ﭘﻼن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ در دﻳﺰاﻳﻦ ﺑﻴﻠﺪر‬



‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﻠﻲ ﻣﺪل ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺷﺪ‪ ،‬ﺳﺎﻳﺮ ﺟﺰﺋﻴـﺎت ورودي ﺑـﻪ ﻧـﺮم اﻓـﺰار در اﻳـﻦ‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ‪ 1-4‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬



‫‪157‬‬



‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‬ ‫ﺟﺪول ‪ 1-4‬ﺟﺰﺋﻴﺎت ورودي ﺑﻪ ﻧﺮم اﻓﺰار ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ‬ ‫واﺣﺪ‬



‫ﻣﻘﺪار‬



‫ﻓﻀﺎ‬



‫‪ACH‬‬



‫‪0 .5‬‬



‫راﻫﺮو‬



‫‪ACH‬‬



‫‪0.4‬‬



‫ﺳﺎﻳﺮ ﻓﻀﺎﻫﺎ‬



‫ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺑﺮ ﻧﻔﺮ‬



‫‪8‬‬



‫ﻫﺎل‬



‫ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺑﺮ ﻧﻔﺮ‬



‫‪8‬‬



‫اﺗﺎق ﺧﻮاب ﻫﺎ‬



‫‪ACH‬‬



‫‪0 .5‬‬



‫ﻧﻮرﮔﻴﺮ و ﺣﻴﺎط ﺧﻠﻮت‬



‫‪ACH‬‬



‫‪1‬‬



‫راﻫﺮو‬



‫ﭘﺎراﻣﺘﺮ‬ ‫ﻧﺮخ ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﻮا‬



‫ﻧﺮخ ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻃﺒﻴﻌﻲ‬



‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار و ﻣﻄﺎﺑﻖ روﻧﺪي ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ذﻛﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ روزﻫﺎي ﻣﺎه ﺑﻬﻤﻦ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺻﻮرت‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﺮاي ﺗﻤﺎم روزﻫﺎي ﻣﺎه ﺑﻬﻤﻦ اﻳﻦ ﻛﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﻮد و ﺳﭙﺲ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦﮔﻴﺮي ﺑﺮ روي آﻧﻬﺎ‬ ‫اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي واﺣﺪﻫﺎ در ﻣﺎه ﺑﻬﻤـﻦ ﻣﻄـﺎﺑﻖ ﺷـﻜﻞ ‪ 13-4‬ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ دﻣﺎي واﺣﺪﻫﺎ در ﻣﺎه ﺑﻬﻤﻦ‪ ،‬ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻫﺮ ﻳﻚ از آن ﻫـﺎ در ﻣـﺎه ﺑﻬﻤـﻦ و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺟﻤﻌﻴـﺖ‬ ‫ﺳﺎﻛﻦ در ﻫﺮ ﻳﻚ از واﺣﺪﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ‪ 2-4‬اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 13-4‬ﻧﻤﻮدار ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي واﺣﺪﻫﺎ در ﻣﺎه ﺑﻬﻤﻦ‬



‫ﺟﺪول ‪ 2-4‬ﻣﺘﻮﺳﻂ دﻣﺎي واﺣﺪﻫﺎ در ﻣﺎه ﺑﻬﻤﻦ و ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺳﺎﻛﻦ‬



‫‪158‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬



‫ﻳﺎزده‬



‫ده‬



‫ﻧﻪ‬



‫ﻫﺸﺖ‬



‫ﻫﻔﺖ‬



‫ﺷﺶ‬



‫ﭘﻨﺞ‬



‫ﭼﻬﺎر‬



‫ﺳﻪ‬



‫دو‬



‫ﻳﻚ‬



‫‪2 4 .8‬‬



‫‪23.5‬‬



‫‪28.0‬‬



‫‪2 3 .7‬‬



‫‪26.9‬‬



‫‪2 6 .1‬‬



‫‪26.0‬‬



‫‪2 6 .7‬‬



‫‪2 4 .7‬‬



‫‪2 5 .7‬‬



‫‪2 1.1‬‬



‫‪2‬‬



‫‪4‬‬



‫‪4‬‬



‫‪5‬‬



‫‪5‬‬



‫‪1‬‬



‫‪4‬‬



‫‪4‬‬



‫‪6‬‬



‫‪4‬‬



‫‪5‬‬



‫‪10.51‬‬



‫‪11.02‬‬



‫‪12.64‬‬



‫‪9.04‬‬



‫‪8.71‬‬



‫‪8.64‬‬



‫‪7.77‬‬



‫‪8.64‬‬



‫‪9.45‬‬



‫‪8.41‬‬



‫‪5.16‬‬



‫واﺣﺪ‬



‫دﻣﺎي‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ در‬ ‫ﻣﺎه ﺑﻬﻤﻦ‬



‫ﺟﻤﻌﻴﺖ‬ ‫ﺳﺎﻛﻦ‬



‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ در‬ ‫ﻣﺎه ﺑﻬﻤﻦ‬



‫در ﻣﻮرد واﺣﺪﻫﺎي ﻫﻔﺖ و ﻧﻪ ﻋﻠﻲرﻏﻢ اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻔﺎوت دﻣﺎي ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 4%‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ اﺧـﺘﻼف‬ ‫ﺑﻴﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺶ از ‪ 30%‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬واﺣﺪ ﭼﻬﺎر ﺑﺎ آن ﻛﻪ داراي دﻣﺎي ﻣﺘﻮﺳﻄﻲ ﺑـﻴﺶ از‬ ‫واﺣﺪﻫﺎي ﻫﺸﺖ‪ ،‬ده و ﻳﺎزده ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ داراي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻳﻦ ﺳـﻪ‬ ‫واﺣﺪ ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬واﺣﺪ دوم ﺑﺎ آن ﻛﻪ از ﻟﺤﺎظ ﺗﻌﺪاد ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺳﺎﻛﻦ ﻣﺸﺎﺑﻪ واﺣﺪ ده ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ و دﻣـﺎي‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ آن ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ‪ 2.2‬درﺟﻪ ﺳﻠﺴﻴﻮس )ﺑﻴﺶ از ‪ ( 8%‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از دﻣﺎي آن واﺣﺪ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ داراي‬ ‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ‪) 2.6%‬ﺑﻴﺶ از ‪ 2 3 %‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﺴﺒﻲ( ﻛﻤﺘﺮ از آن واﺣﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫واﺣﺪ ﺳﻪ ﻛﻪ از ﻟﺤﺎظ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻗﺮارﮔﻴﺮي ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻣﺸﺎﺑﻪ واﺣﺪ دو ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺳـﺮدﺗﺮ از آن واﺣـﺪ‬ ‫اﺳﺖ اﻣﺎ داراي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي آن واﺣﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﺖ اﻳﻦ اﻣﺮ را ﻣﻲ ﺗﻮان‬ ‫اﻳﻦ ﻃﻮر ﺗﻮﺿﻴﺢ داد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺪلﺳﺎزي در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻓﺮض اﻳﻦ ﺑﻮده ﻛﻪ ﻧﺮخ ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺗـﺎﺑﻊ ﻧﻴـﺎز‬ ‫اﻓﺮاد ﺑﻪ ﻫﻮاي ﺗﺎزه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و از آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺳﺎﻛﻦ واﺣﺪ ﺳﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از واﺣﺪ دو ﺑﻮده ﻟﺬا ﺳﺎﻛﻨﺎن‬ ‫آن واﺣﺪ ﺑﺮاي آﺳﺎﻳﺶ ﺣﺮارﺗﻲ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻫﻮاي ﺗﺎزه ﺑﻴﺸﺘﺮي اﺣﺘﻴﺎج دارﻧـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺎر ﺣﺮارﺗـﻲ ﺑﻴﺸـﺘﺮي را‬ ‫ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫از ﻃﺮﻓﻲ واﺣﺪ ﺳﻪ از ﻃﺒﻘﻪ زﻳﺮﻳﻦ ﺧﻮد ﻣﺸﺮف ﺑﻪ ﻓﻀﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛـﻪ ﻓﺎﻗـﺪ ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ ﺑـﻮده و‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﺘﺎً داراي اﺗﻼف ﺣﺮارت ﺑﻴﺸﺘﺮي از ﻛﻒ ﺧﻮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ واﺣﺪ ﻣﺸﺎﺑﻪ )ﻛﻪ از ﻛﻒ ﻣﺸﺮف ﺑـﻪ ﻓﻀـﺎﻳﻲ‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ داراي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ اﺳﺖ( ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬واﺣﺪﻫﺎي ﭘﻨﺞ و ﺷﺶ ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ داراي دﻣﺎي ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً‬ ‫ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻋﻠﻲ رﻏﻢ اﻳﻨﻜﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ واﺣﺪ ﺷﺶ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﻛﻤﺘﺮ از واﺣﺪ ﭘﻨﺞ ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ )و ﺑـﺎر‬ ‫ﺣﺮارﺗﻲ ﺗﺤﻤﻴﻠﻲ ﺑﻪ آن ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﻧﻴﺎز ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺑﻪ ﻫﻮاي ﺗﺎزه و ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻛﻤﺘـﺮ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ( اﻣـﺎ داراي‬ ‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻧﺴﺒﻲ ‪ 10%‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از آن واﺣﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻋﻠﺖ ﺑـﺎرز آن ﻧﻴـﺰ وﺟـﻮد‬



‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‬



‫‪159‬‬



‫دﻳﻮار ﺷﺮﻗﻲ در واﺣﺪ ﺷﺶ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﺎﻣﻼً در ﻣﻌﺮض ﺑﻮده و ﺑﺎﻋﺚ اﺗﻼف ﺣﺮارت ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬ ‫واﺣﺪ ﭘﻨﺞ )ﻛﻪ ﻛﺎﻣﻼً از ﻃﺮﻳﻖ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪﻫﺎي ﺧﻮد ﻣﺤﺼﻮر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ( ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﻤـﺎﻣﻲ اﻳـﻦ ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﻧﺸـﺎن‪-‬‬ ‫دﻫﻨﺪه ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ و رﻓﺘﺎر ﺳﺎﻛﻨﺎن واﺣﺪﻫﺎ در ﺳﻬﻢ ﻣﺼﺮﻓﻲ آﻧﻬﺎ از ﻛﻞ ﺣﺮارت ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه اﺛﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻋﻤﺪه در ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ و رﻓﺘﺎر‬ ‫ﺳﺎﻛﻨﺎن را در ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﻧﺮم اﻓﺰار ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﻣﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺑﺮاي آﺳﺎﻳﺶ ﺧﻮد اﻧﺘﺨﺎب‬ ‫ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد اﻓﺮاد ﺳﺎﻛﻦ در ﻫﺮ ﻳﻚ از واﺣﺪﻫﺎ و ﻧﻮع ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻮم ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﻳﺎ ﭼﻪ ﻣﻘﺪار ﺣﺮارت ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﺑﺮﻗـﺮار ﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳـﻦ ﻣﺤﺎﺳـﺒﺎت‬ ‫ﻛﺎﻣﻼً ﺑﺮ اﺻﻮل ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ و اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت اﺳﺘﻮار ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫واﺣﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ داراي ﺳﻄﺢ در ﻣﻌﺮض ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻃﺒﻴﻌﺘﺎً داراي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﺑﻴﺸـﺘﺮي ﻧﻴـﺰ ﺧﻮاﻫﻨـﺪ‬ ‫ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﻤﺎ اﻳﻨﻜﻪ در ﻣﻮرد واﺣﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻃﺒﻘﺎت ﭘﻨﺠﻢ و ﺷﺸﻢ واﻗﻊ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪-4‬‬ ‫‪ 14‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 14-4‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬



‫‪ 7-4‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ روش ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ و ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫از ﻧﺮم اﻓﺰار‬ ‫ﻣﻲﺗﻮان ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﻧﺮم اﻓﺰار را ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮي ﻛﻪ از روش ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘‬ ‫ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪهاﻧﺪ را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪ 15-4‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ از اﻳﻦ دو ﺷﻴﻮه ﺑﺎ ﻫـﻢ ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ‬ ‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬



‫‪160‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 15-4‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ از ﺷﻴﻮه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬



‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪهاﻧﺪ‪ ،‬در ﺑﻴﺸﺘﺮ واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺮ ﻫﻢ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻣﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ و ﻣﻘﺎدﻳﺮ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴـﺮد‪ ،‬ﻣﻼﺣﻈـﻪ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ اﺧﺘﻼف وﺟﻮد دارد‪ .‬دﻟﻴﻞ اﺧﺘﻼف ﻫﻢ ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮﺑـﻮط‬ ‫ﺑﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﻮه رﻓﺘﺎر ﺳﺎﻛﻨﺎن و اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارتﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﺑﻴﻦ واﺣﺪﻫﺎ ﻣﻲﺷـﻮد ﻛـﻪ در روش‬ ‫’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮان روش ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 3‬را ﻧﻴـﺰ‬ ‫ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﻧﺮم اﻓﺰار ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬در ﺷـﻜﻞ ‪ 16-4‬ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪاي ﺑـﻴﻦ ﻣﻘـﺎدﻳﺮ‬ ‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﻧﺮم اﻓﺰار و روش ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 3‬ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در واﺣﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻓﺮاد ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺧﺘﻼف ﺑﻴﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬـﺎي ﺣﺎﺻـﻞ از روش‬ ‫’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ و ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺎﺻﻞ از ﻧﺮم اﻓﺰار ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬



‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‬



‫‪161‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 16-4‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ از ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬



‫‪ 8-4‬ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﺑﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ‬ ‫ﻳﻜﻲ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺒﺐ ﺗﻤﺎﻳﺰ در ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ واﺣﺪﻫﺎ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﻫـﻢ ﺷـﻮد‪،‬‬ ‫ﻣﻴﺰان در ﻣﻌﺮض ﺑﻮدن آﻧﻬﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎد اﺳﺖ‪ .‬واﺣﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ داراي ﺳﻄﺢ ﺑﻴﺸﺘﺮي در ﻣﻌﺮض ﺑـﺎد‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬داراي اﺗﻼف ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﻣﺤﻴﻂ ﺑـﺮ‬ ‫روي آﻧﻬﺎ ﺿﺮاﻳﺐ اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ و اﺗﻼف ﺣﺮارت ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬ﺑـﺮاي‬ ‫ﻧﺸﺎن دادن اﺛﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﺑﺮ روي اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت از واﺣﺪﻫﺎ و ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان از ﮔﺰﻳﻨـﻪ‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﺮم اﻓﺰار ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﻣﺤﻴﻂ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ داﺧﻠﻲ واﺣﺪﻫﺎ از ﻧﻈﺮ دﻣﺎ را‬ ‫ﻳﻜﺴﺎن ﻛﺮده و دﻣﺎي داﺧﻠﻲ ﻫﻤﻪ آن ﻫﺎ را ﺑﺮ روي ﻣﻘﺪار ‪ 22‬درﺟﻪ ﺳﻠﺴﻴﻮس ﺛﺎﺑﺖ ﻣـﻲﻧﻤـﺎﻳﻴﻢ‪ .‬ﻣﺰﻳـﺖ‬ ‫اﻳﻦ ﻛﺎر در آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ داﺧﻠﻲ واﺣﺪﻫﺎ ﻳﻜﺴﺎن ﺑﻮده و ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻐﻴﻴﺮات ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺧـﺎرﺟﻲ ﺑـﺮ‬ ‫روي واﺣﺪﻫﺎ را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﻣﺤﻴﻂ را از ‪ 0‬ﺗﺎ ‪ 20‬ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴـﻪ ﺗﻐﻴﻴـﺮ داده و ﺑـﻪ ازاي‬ ‫دﻣﺎﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻴﺮون‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻘـﺪار ﻣﺼـﺮف اﻧـﺮژي در واﺣـﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي واﺣﺪﻫﺎ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻧﻤﻮدار ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺼـﺮف ﻛﻠـﻲ اﻧـﺮژي‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد و دﻣﺎي ﺑﻴﺮون ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ 17-4‬اﺳﺖ‪.‬‬



‫‪162‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 17-4‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد و دﻣﺎي ﺑﻴﺮون‬



‫ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ در دﻣﺎﻫﺎي ﺳﺮد ﺑﻴﺮون‪ ،‬ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و از ﻧﻤـﻮدار ﻣﺸـﺨﺺ‬ ‫اﺳﺖ در روزﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﻮا ﺳﺮدﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺛﺮ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺳـﺮﻋﺖ ﺑـﺎد ﺑـﺮ ﻣﺼـﺮف اﻧـﺮژي ﻣﺤﺴـﻮسﺗـﺮ‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﻫﺮ ﻳﻚ از واﺣﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺠﺰا ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي را ﻣﻮرد ﻣﻼﺣﻈـﻪ ﻗـﺮار دﻫـﻴﻢ‪،‬‬ ‫روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻜﻞ ‪ 17-4‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻧﻤﻮدار ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي‬ ‫در واﺣﺪ ﻧﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ 18-4‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ راﺑﻄﻪ ﻋﻜﺲ‬ ‫دارد و در روزﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﻮاي ﺑﻴﺮون ﺳﺮدﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﻣﺤﺴﻮسﺗـﺮ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫اﻣﺎ در ﻣﻮرد ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي واﺣﺪﻫﺎ‪ ،‬دﻳﮕﺮ روﻧﺪ ﻓﻮق ﺣﺎﻛﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در ﺑﺮﺧﻲ واﺣﺪﻫﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺗﺴـﻬﻴﻢ ﺑﻬـﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺎﺑﻌﻲ ﺻﻌﻮدي از ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در ﺑﻴﺮون ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و در ﺑﺮﺧﻲ واﺣﺪﻫﺎ ﺗﺴـﻬﻴﻢ ﺑﻬـﺎ ﺑـﺎ‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ در واﺣﺪ ﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي ﺑـﺎ ﺳـﺮﻋﺖ‬ ‫ﺑﺎد و ﺑﻪ ازاي دﻣﺎﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻴﺮون ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺻﻌﻮدي اﺳﺖ و ﻧﻤﻮدار آن ﻣﻄـﺎﺑﻖ ﺷـﻜﻞ ‪-4‬‬ ‫‪ 19‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬



‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‬



‫‪163‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 18-4‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي واﺣﺪ ﻧﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد و دﻣﺎي ﺑﻴﺮون‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 19-4‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي واﺣﺪ ﻧﻪ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد و دﻣﺎي ﺑﻴﺮون‬



‫ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻘﺪار ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ در اﻳﻦ واﺣـﺪ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﺻـﻌﻮدي‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺪار ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد‪ ،‬ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي واﺣﺪ ﻧﻴﺰ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑـﺪ‪ .‬اﻣـﺎ در ﻣﻘﺎﺑـﻞ واﺣـﺪي‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ واﺣﺪ ﻫﺸﺖ داراي وﺿﻌﻴﺘﻲ ﻛﺎﻣﻼً ﺑﺮﻋﻜﺲ اﻳﻦ واﺣﺪ ﺑﻮده و ﻧﻤﻮدار ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺗﺴـﻬﻴﻢ ﺑﻬـﺎي آن ﺑـﺎ‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﺰوﻟﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 20-5‬ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد‬ ‫ﻣﺤﻴﻂ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻳﻦ واﺣﺪ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ازاي دﻣﺎﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻴﺮون‪ ،‬روﻧـﺪ‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺗﻔﺎوت ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎي دﻣﺎﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮ ﻫﻢ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ‬ ‫دو ﺷﻜﻞ ‪ 19-4‬و ‪ 20-4‬در ﻣﻘﻴﺎس ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ رﺳﻢ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻴﺰان ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬـﺎ‬ ‫ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﭼﻨﺪان ﻣﺤﺴﻮس ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬در ﺷﻜﻞ ‪ 21-4‬ﻧﻤـﻮدار ﺗﻐﻴﻴـﺮات ﺗﺴـﻬﻴﻢ‬



‫‪164‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬



‫ﺑﻬﺎي واﺣﺪ ﻫﺸﺖ در ﻣﻘﻴﺎس ﻳﻜﺴﺎن رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 20-4‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي واﺣﺪ ﻫﺸﺖ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد و دﻣﺎي ﺑﻴﺮون‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 21-4‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي واﺣﺪ ﻫﺸﺖ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد و دﻣﺎي ﺑﻴﺮون‬



‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﺷﺮاﻳﻂ داﺧﻠﻲ واﺣﺪﻫﺎ ﻳﻜﺴﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪار درﺻﺪ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي واﺣﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻴﺰان ﻧﺒﻮده‬ ‫و اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺧﻮد دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ اﺳﺖ‪ .‬از ﻃﺮﻓﻲ از اﺷﻜﺎل ‪ 20-4‬و ‪21-4‬‬ ‫ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد و دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ اﺛﺮ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﺑﺮ درﺻﺪ ﻣﺼﺮف‬ ‫اﻧﺮژي ﻫﺮ ﻳﻚ از واﺣﺪﻫﺎ ﻧﺪارﻧﺪ و ﻳﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ در دو ﻣﺤﺪوده ﺳـﺮﻋﺖ ‪ 10-0‬و ‪20-11‬‬ ‫ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻴﺰان ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻫﺮ ﻳﻚ از واﺣﺪﻫﺎ ﻧﺎﭼﻴﺰ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬از اﻳـﻦ واﻗﻌﻴـﺖ ﻣـﻲﺗـﻮان‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد و ﺗﻔﺎوت ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ واﺣﺪﻫﺎ را ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﺿـﺮاﻳﺒﻲ ﺑﻴـﺎن ﻧﻤـﻮد و از اﻳـﻦ ﺿـﺮاﻳﺐ ﺟﻬـﺖ‬ ‫ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ ]‪ [3‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪﻧﺪ اﺳـﺘﻔﺎده ﻧﻤـﻮد‪ .‬در‬



‫‪165‬‬



‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‬



‫ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪي ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬



‫‪ 9-4‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬ ‫ﻧﺮم اﻓﺰار‬ ‫در ﺑﺨﺶ ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺗﻔﺎوت ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬ﻣﻼﺣﻈـﻪ‬ ‫ﺷﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺷﺮاﻳﻂ داﺧﻠﻲ واﺣﺪﻫﺎ از ﻟﺤﺎظ دﻣﺎ ﻳﻜﺴـﺎن ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬درﺻـﺪ ﺗﺴـﻬﻴﻢ ﺑﻬـﺎ در ﻫـﺮ ﻳـﻚ از‬ ‫واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺗﻔﺎوت ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﻛﻪ در ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷـﻮد‬ ‫ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻔﺎوت در ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ واﺣﺪﻫﺎ و رﻓﺘﺎر ﺳﺎﻛﻨﺎن )ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮدن ﺟﻤﻌﻴـﺖ ﺳـﺎﻛﻦ در ﻫـﺮ‬ ‫ﻳﻚ از آﻧﻬﺎ( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻲﺗﻮان از درﺻﺪﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬـﺎ ﻛـﻪ در اﻳـﻦ ﺣﺎﻟـﺖ ﺑـﻪ‬ ‫دﺳﺖ آﻣﺪهاﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد و ﻣﻴﺰان ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ واﺣﺪ و رﻓﺘﺎر ﺳﺎﻛﻨﺎن آن ﺑـﺮ ﺗﺴـﻬﻴﻢ ﺑﻬـﺎ را ﻣﺸـﺨﺺ‬ ‫ﻧﻤﻮد‪ .‬در دو ﻣﺤﺪوه ﺳﺮﻋﺖ ‪ 0-10‬و ‪ 11-20‬ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺑﺮاي ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد از ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﻣﺘﻮﺳـﻂ‪-‬‬ ‫ﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ از واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان واﺣﺪ ﭘﺎﻳـﻪ اﻧﺘﺨـﺎب ﺷـﻮد و ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻣﻨﻈـﻮر واﺣـﺪ ﭘـﻨﺞ‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ از ﻃﺒﻘﺎت ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺧﻮد ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎﻳﻲ ﻣﺤﺼﻮر اﺳﺖ ﻛﻪ داراي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸـﻲ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ و از ﻃﺮﻓﻴﻦ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎي ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﻣﺤﺼﻮر اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪار ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﺳﺎﻳﺮ واﺣـﺪﻫﺎ ﻛـﻪ‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂﮔﻴﺮي ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻳﻦ واﺣﺪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد ﻫﺮ ﻳﻚ از واﺣـﺪﻫﺎ از‬ ‫ﻟﺤﺎظ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ و رﻓﺘﺎر ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺑﺎ اﻳﻦ واﺣﺪ ﭘﺎﻳﻪ ﭼﻪ ﻣﻘﺪار ﺗﻔﺎوت دارﻧﺪ‪ .‬ﺿﺮاﻳﺒﻲ ﻛﻪ در اﻳـﻦ ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ را ﻣـﻲﺗـﻮان ﺑـﺮ ﻣﻘـﺎدﻳﺮ‬ ‫’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ ﺑﺮاي واﺣﺪﻫﺎ ﻛﻪ از آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣـﺪهاﻧـﺪ‪ ،‬اﻋﻤـﺎل ﻧﻤـﻮد و‬ ‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ را ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﻲﺗﻮان ادﻋﺎ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫از درﺟﻪ ﺣﺮارت‪ -‬روزﻫﺎي واﺣﺪﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﺗﺴـﻬﻴﻢ ﺑﻬـﺎ ﺑـﻪ ﺷـﻴﻮه‬ ‫’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺷﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺷﺪه ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻗـﺒﻼً ﻗﺎﺑـﻞ در‬ ‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﻧﻴﺰ در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻟﺤﺎظ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ واﺣﺪﻫﺎ و رﻓﺘﺎر ﺳـﺎﻛﻨﺎن ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ در ﺷﻴﻮه ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻗﺎدر ﺑﻪ در ﻧﻈـﺮ ﮔـﺮﻓﺘﻦ اﺛـﺮ آن ﻫـﺎ در ﺗﺴـﻬﻴﻢ ﺑﻬـﺎ‬ ‫ﻧﺒﻮدﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ‪ 3-4‬ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ 3-4‬ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺑﺮاي روش درﺟﻪ ﺣﺮارت‪ -‬روز‬ ‫ﻳﺎزده‬



‫ده‬



‫ﻧﻪ‬



‫ﻫﺸﺖ‬



‫ﻫﻔﺖ‬



‫ﺷﺶ‬



‫ﭘﻨﺞ‬



‫ﭼﻬﺎر‬



‫ﺳﻪ‬



‫دو‬



‫ﻳﻚ‬



‫ﺷﻤﺎره واﺣﺪ‬



‫‪11.49‬‬



‫‪12.56‬‬



‫‪9 .86‬‬



‫‪10.6 0‬‬



‫‪7.7 3‬‬



‫‪7.8 2‬‬



‫‪7.3 2‬‬



‫‪7.4 2‬‬



‫‪9.82‬‬



‫‪7 .3 9‬‬



‫‪7.9 9‬‬



‫ﻣﻘﺪار ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ‬



‫‪1.57‬‬



‫‪1.72‬‬



‫‪1.35‬‬



‫‪1.45‬‬



‫‪1.06‬‬



‫‪1.07‬‬



‫‪1.0 0‬‬



‫‪1.0 1‬‬



‫‪1.34‬‬



‫‪1.0 1‬‬



‫‪1.09‬‬



‫ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ‬



‫‪166‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬



‫ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺟﺪول ﻓﻮق را ﺑﺮ روي ﻣﻘﺎدﻳﺮ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬و ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ –‬ ‫‪ 3‬ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه و ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﻣﺎﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣـﺪه‪-‬‬ ‫اﻧﺪ‪ ،‬اﻋﻤﺎل ﻛﺮده و ﻣﻘﺎدﻳﺮ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬و ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 3‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺷﺪه ﺑﺮاي‬ ‫واﺣﺪﻫﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺷﺪه ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﻫﺮﻳـﻚ از واﺣـﺪﻫﺎ‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان درﺻﺪﻫﺎي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ’درﺟﻪ ﺣـﺮارت – روز‘ ﺗﺼـﺤﻴﺢ ﺷـﺪه ﻣﻌﺮﻓـﻲ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪ 22-4‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار و ﺑﻪ دو ﺷﻴﻮه ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻛـﻪ در ﺑﺨـﺶ‬ ‫ﻗﺒﻞ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪﻧﺪ در ﻛﻨﺎر ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ’درﺟﻪ ﺣـﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬و ’درﺟـﻪ ﺣـﺮارت –‬ ‫روز‘ – ‪ 1‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺸﺎن داده ﺷـﺪه‪-‬‬ ‫اﻧﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 22-4‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از درﺟﻪ ﺣﺮارت‪ -‬روز‪ 1‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺷﺪه ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ روشﻫﺎ‬



‫ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻫﻢ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ’درﺟﻪ ﺣـﺮارت –‬ ‫روز‘ – ‪ 1‬را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻘﺎدﻳﺮي ﺑﺮاي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﻪ‬ ‫دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﻧﺮم اﻓﺰار دارﻧﺪ‪ .‬ﻣﻲﺗـﻮان ﺑـﺮاي‬ ‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 3‬ﻧﻴﺰ ﻛﻪ ﻗـﺒﻼً ﻣﻌﺮﻓـﻲ ﺷـﺪﻧﺪ اﻳـﻦ ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ را اﻧﺠـﺎم داد و آن را ﺑـﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ﺷﻜﻞ ‪ 23-4‬اراﺋﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻄﺎﺑﻘـﺖ ﺑـﻪ ﺧـﻮﺑﻲ ﺷـﻴﻮه ’درﺟـﻪ‬ ‫ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺷﺪه ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬



‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‬



‫‪167‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 23-4‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از درﺟﻪ ﺣﺮارت‪-‬روز‪ 3‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺷﺪه ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ روشﻫﺎ‬



‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻴﻮه ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي )ﻧﺮخ ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻃﺒﻴﻌﻲ‪ :‬ﻫﺸﺖ ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺑـﺮ‬ ‫ﺷﺨﺺ( ﺑﺎ روش ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺷﺪه ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب ﺑﻴﻦ آنﻫﺎ را ﺗﺎﺋﻴﺪ ﻣﻲ‪-‬‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در ﺷﻴﻮهي ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار‪ ،‬ﻓﺮض ﺑـﺮ آن اﺳـﺖ ﻛـﻪ در ﺗﻤـﺎﻣﻲ واﺣـﺪﻫﺎ ﺗﻬﻮﻳـﻪ‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻴﺎز ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺑـﻪ ﻫـﻮاي ﺗـﺎزه ﺻـﻮرت ﻣـﻲﮔﻴـﺮد‪ .‬در روش ’درﺟـﻪ ﺣـﺮارت – روز‘ – ‪1‬‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‪ ،‬ﺻﺮﻓﺎً از دﻣﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻜﻲ از ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮﻫﺎي ﻧﺼﺐ ﺷﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬در‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ 24-4‬اﻳﻦ دو ﺷﻴﻮه ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﻣﻮرد ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺧﻮﺑﻲ ﻛﻪ ﺑـﻴﻦ آﻧﻬـﺎ وﺟـﻮد‬ ‫دارد‪ ،‬ﻣﺸﻬﻮد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 24-4‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده ازﺷﻴﻮه ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي )ﻧﺮخ ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻃﺒﻴﻌﻲ‪ :‬ﻫﺸﺖ ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺑﺮ‬ ‫ﺷﺨﺺ( و درﺟﻪ ﺣﺮارت‪ -‬روز‪ 1‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺷﺪه‬



‫‪168‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬



‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﺗﻮان ادﻋﺎ ﻛﺮد ﻛﻪ روﺷﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺼﺤﻴﺢ روش ’درﺟـﻪ ﺣـﺮارت – روز‘ – ‪1‬‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬روش ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺎﺻﻞ از ﻧﺮم اﻓﺰار ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫از ﻧﺮم اﻓﺰار ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ واﺣﺪﻫﺎ و رﻓﺘﺎر ﺳﺎﻛﻨﺎن در ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ ﻣﻮرد ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪاﻧـﺪ و‬ ‫روش ’درﺟﻪ ﺣﺮارت – روز‘ – ‪ 1‬ﻧﻴﺰ ﻛﻪ اﻛﻨﻮن ﺗﺼـﺤﻴﺢ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ ،‬ﻗـﺎدر ﺑـﻪ در ﻧﻈـﺮ ﮔـﺮﻓﺘﻦ اﻳـﻦ‬ ‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺷﺎﻳﺪ ﻧﻴﺎز ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﻫﺮ ﻳﻚ از واﺣﺪﻫﺎ دو ﺗﺮﻣـﻮﻣﺘﺮ ﻧﺼـﺐ ﻧﻤـﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ‬ ‫ﻧﺼﺐ ﻳﻚ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﻛﻔﺎﻳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻳﻚ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ’درﺟـﻪ ﺣـﺮارت – روز‘‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻣﻲﺗﻮان آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮي ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﻧﻤـﻮد ﻛـﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎي‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ واﺣﺪﻫﺎ و رﻓﺘﺎر ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻧﻴﺰ در آن ﻫﺎ ﻟﺤﺎظ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬـﺎ را اﻧﺠـﺎم‬ ‫داد‪.‬‬



‫‪ 10-4‬ﺑﺮرﺳﻲ اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت ﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﺑﻴﻦ واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار‬ ‫ﻳﻜﻲ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻬﻢ در ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارتﻫﺎي داﺧﻠـﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻴﻦ واﺣـﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن داﺷﺘﻪ و ﺳﺒﺐ اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺮژي ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ از واﺣﺪﻫﺎي ﮔﺮمﺗﺮ ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎي ﺳـﺮدﺗﺮ ﭘﻴﺮاﻣـﻮن ﺧـﻮد و‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از واﺣﺪﻫﺎي واﻗﻊ در ﻃﺒﻘﺎت ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎي ﻃﺒﻘﺎت ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑـﺮاي ﺑﺮرﺳـﻲ اﻳـﻦ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع از ﮔﺰﻳﻨﻪ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﻧﺮم اﻓﺰار اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮان ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸـﻲ‬ ‫واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺧﺎﻣﻮش ﻛﺮده و اﺛﺮ آن را ﺑﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﺳﺎﻳﺮ واﺣـﺪﻫﺎ ﺑﺮرﺳـﻲ‬ ‫ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﻴﺎري از ﻣﻴﺰان اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت ﺑﻴﻦ واﺣﺪﻫﺎ از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤـﻮد‪ .‬ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻧﻤﻮﻧـﻪ در‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ 25-4‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺎﻣﻮش ﻧﻤﻮدن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﻫﺮ ﻳﻚ از واﺣﺪﻫﺎي ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﺑﺎﻋﺚ ﭼﻪ ﻣﻘﺪار ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي واﺣﺪ اول ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺧﺎﻣﻮش ﻧﻤﻮدن ﺳﻴﺴﺘﻢ‬ ‫ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ واﺣﺪ دوم ﻛﻪ ﺑﺎﻻي اﻳﻦ واﺣﺪ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ اﻧﺮژي ﻣﺼﺮﻓﻲ واﺣـﺪ اول ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﻘﺪار ﺑﻴﺶ از ‪ %13‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻌﻤﻮل اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﻛﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﺎﻳﺮ واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ واﺣـﺪ‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﺛﺮ ﺧﺎﻣﻮش ﻧﻤﻮدن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي اﻳﻦ واﺣـﺪ ﻛﻤﺘـﺮ ﻣـﻲ‪-‬‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺧﺎﻣﻮش ﻧﻤﻮدن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ واﺣﺪﻫﺎي واﻗﻊ در ﻃﺒﻘﺎت ﭘـﻨﺠﻢ‬ ‫و ﺷﺸﻢ اﺛﺮي ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي واﺣﺪ اول ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي واﺣﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻃﺒﻘﺎت ﺑﺎﻻﺗﺮ واﻗﻊ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻴﺶ از واﺣﺪﻫﺎي ﻃﺒﻘﺎت ﭘـﺎﻳﻴﻦ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ‬ ‫ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺠﺎور ﺧﻮد ﺣﺴﺎس ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﺷـﻜﻞ ‪-4‬‬ ‫‪ 26‬اﺛﺮ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي واﺣﺪ ﻧﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ واﺣﺪ ﻳﺎزدﻫﻢ ﻛﻪ ﻣﺎﻓﻮق اﻳﻦ واﺣﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي واﺣﺪ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﺑﻴﺶ از ‪ %22‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻟﻴﻮ و ﻫﻤﻜـﺎران ]‪[4‬‬ ‫ﻣﻘﺪار اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي واﺣﺪﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺗﺤﺖ اﺛـﺮ ﺧـﺎﻣﻮش ﺷـﺪن واﺣـﺪﻫﺎي ﻣﺠـﺎور را ‪20‬‬ ‫اﻟﻲ‪ %30‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ در اﻳﻦ ﻣﺤﺪوده واﻗﻊ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪن‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ واﺣﺪ ﻫﻔﺘﻢ ﻛﻪ در زﻳﺮ اﻳﻦ واﺣﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷـﻮد ﺗـﺎ ﻣﺼـﺮف اﻧـﺮژي‬



‫ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎي اﻧﺮژي در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‬



‫‪169‬‬



‫واﺣﺪ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ‪ %10‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﺼـﺮف اﻧـﺮژي ﻫـﺮ ﻳـﻚ از واﺣـﺪﻫﺎ ﺑـﻪ‬ ‫ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ واﺣﺪﻫﺎي ﻣـﺎﻓﻮق ﺧـﻮد ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻣﻮش ﺷـﺪن ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﮔﺮﻣـﺎﻳﺶ‬ ‫واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺠﺎور و زﻳﺮﻳﻦ ﺧﻮد ﺣﺴﺎسﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 25-4‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي واﺣﺪ اول ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﺳﺎﻳﺮ واﺣﺪﻫﺎ‬



‫ﺷﻜﻞ ‪ 26-4‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي واﺣﺪ ﭘﻨﺠﻢ ﻏﺮﺑﻲ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫واﺣﺪﻫﺎ‬



‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬



170



‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ 18. Simulating T. Maile, M. Fischer & V. Bazjanac, Building Energy Performance Simulation Tools - a Life-Cycle and Interoperable Perspective, CIFE (Center for Integrated Facility Engineering) at Stanford University 19. D. B. Crawley et al, Contrasting the Capabilities of Building Energy Performance Simulation Programs, US Department of Energy, Washington, 2005. 20. Degree-Days: Theory and application, The Chartered Istitution of Building Services Engineers, 222 Balham High Road, London, 2006 21. Y. Yao, S. Liu, Z. Lian, Key technologies on heating/cooling cost allocation in multifamily housing, Energy and Buildings 40 (2008) 689–696.



‫‪5‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺰﻳﻨـﻪﻫـﺎي‬ ‫ﻻزم ﺑــﺮاي اﺟــﺮاي‬ ‫ﻃﺮح ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ‬ ‫‪ 1-5‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ اﺟﺮاي ﻃﺮح ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﺠﺘﻤﻊ آﭘﺎرﺗﻤﺎﻧﻲ و ﺑﻄﻮر ﺧﺎص ﻫﺮ واﺣﺪ‪ ،‬ﻣﻨﻮط ﺑﻪ ﻳـﻚ‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري اوﻟﻴﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي اﺟﺮاي اﻳﻦ ﻃﺮح اﻫﻤﻴـﺖ دارد‪ .‬اﻳـﻦ ﻧـﻮع ﺗﺤﻠﻴـﻞ‬ ‫اﻗﺘﺼﺎدي ﭘﻴﺶ از اﺟﺮاي ﻫﺮ ﭘﺮوژهاي ﻛﻪ در راﺳﺘﺎي ﺑﻬﻴﻨﻪﺳﺎزي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺿـﺮورت‬ ‫دارد‪ .‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ [1] VDI 2067‬اﺻﻮل ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻗﺘﺼﺎدي در اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﭘﺮوژهﻫﺎ را ﺷﺮح ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري اوﻟﻴﻪ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻳﻚ ﭘﺮوژه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻋﻤﻠﻜﺮد )ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه‬ ‫در ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي( ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻮد ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﻬﺒﻮد رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ و ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ‬ ‫از آن در ﻳﻚ ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻮد و ﺑﺎ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري اوﻟﻴﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮاي ﭘـﺮوژهاي ﻛـﻪ از ﻧﻈـﺮ‬ ‫اﻗﺘﺼﺎدي ارزﺷﻤﻨﺪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺰﻳﻨﻪ اوﻟﻴﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮ از ﻣﺠﻤﻮع درﻳﺎﻓﺘﻲﻫﺎي ﻧﺎﺷـﻲ از ﺻـﺮﻓﻪﺟـﻮﻳﻲ در دوره‬ ‫ﺣﻴﺎت ﭘﺮوژه )‪ (Life time‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫دوره ﺣﻴﺎت ﻳﻚ ﭘﺮوژه اﻏﻠﺐ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎل اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﭘـﻮل ذﺧﻴـﺮه ﺷـﺪه و‬ ‫ﻣﺼﺮف ﺷﺪه در دوره ﺣﻴﺎت ﭘﺮوژه ﺑﻄﻮر ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﻮد‪ .‬درواﻗﻊ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﭘﻮل در آﻏﺎز ﻳﻚ ﺳﺎل‪ ،‬ﻛﻢ‬ ‫ارزشﺗﺮ از اﻧﺘﻬﺎي ﺳﺎل اﺳﺖ و ﺑﺪﻳﻦﺗﺮﺗﻴﺐ ﻗﺪرت ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮي در اﻧﺘﻬﺎي ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎل ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﭘﺲ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬ ‫در اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬ذﺧﻴﺮه و ﻣﺼﺮف ﻣﻘﺪاري از ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ در ﻳﻚ ﭘﺮوژه‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺎﻟﻲ )‪ (Cash flow‬ﻧﺎﻣﻴﺪه‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪي ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ در دوره ﺣﻴﺎت ﻳﻚ ﭘﺮوژه‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺑـﻪ ﻳـﻚ ﺗﺤﻠﻴـﻞ اﻗﺘﺼـﺎدي در‬



‫‪172‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬



‫ﻃﻮل دوره اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬روش ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﺮح داده ﻣﻲﺷﻮد و در‬ ‫ﺑﺨﺶﻫﺎي ﺑﻌﺪي‪ ،‬اﻳﻦ روش ﺑﺮاي ﻃﺮح ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬



‫‪ 1-1-5‬روش ﻫﺎي ارزﻳﺎﺑﻲ اﻗﺘﺼﺎدي‬ ‫ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ ﺑﺎزده اﻗﺘﺼﺎدي اﺟﺮاي ﻳﻚ ﭘﺮوژه‪ ،‬ﭼﻨﺪﻳﻦ روش درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﻲ ﺗﻤﺎم‬ ‫اﻳﻦ روشﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎن ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺎﻟﻲ ﺧﺎﻟﺺ در اﺟﺮاي ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻃﻮل دوره ﺣﻴﺎت ﭘﺮوژه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﭼﻬﺎر روش ﻣﺘﺪاول ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ اﻗﺘﺼﺎدي ﻳﻚ ﭘﺮوژه وﺟﻮد دارد ]‪2‬و‪:[3‬‬ ‫•‬



‫ارزش ﻓﻌﻠﻲ ﺧﺎﻟﺺ )‪(Net Present Worth‬‬



‫•‬



‫ﻧﺮخ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ )‪(Rate of Return‬‬



‫•‬



‫ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻮد ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ )‪(Benefit-Cost Ratio‬‬



‫•‬



‫دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ )‪(Payback Period‬‬



‫در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از دو روش ارزش ﻓﻌﻠﻲ ﺧﺎﻟﺺ و دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ اﻗﺘﺼـﺎدي اﺟـﺮاي‬ ‫ﭘﺮوژه ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ اﻣﺎ ﭘﻴﺶ از ﺷﺮح روش ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬ﻻزم اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﭼﻨـﺪ ﭘـﺎراﻣﺘﺮ‬ ‫اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﻪ در اﻳﻦ روشﻫﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬



‫‪ 2-1-5‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي‬ ‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮ اﻗﺘﺼﺎدي وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﺮ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي ﺑﺮاي آﻏﺎز ﻳﻚ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري ﺗﺄﺛﻴﺮﮔـﺬار اﺳـﺖ‪،‬‬ ‫در زﻳﺮ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﺨﺘﺼﺮي راﺟﻊ ﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬ ‫•‬



‫ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه )‪(Interest Rate‬‬



‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﻣﻘﺪاري ﭘﻮل ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن ﻫﺰﻳﻨﻪي اوﻟﻴﻪي ﻳﻚ ﭘﺮوژه ﻗﺮض ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷـﻮد‪ ،‬ﻣﺒﻠﻐـﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳﺘﻔﺎده از آن ﭘﻮل درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺒﻠﻎ ﺑﻬﺮه ) ‪ ( I‬و ﻣﻘﺪار ﭘﻮل ﻗﺮض ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﺷﺪه‪ ،‬اﺻﻞ ) ‪ ( P‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻘﺪار ﺑﻬﺮه ﺑﻪ ﻣﻘﺪار اﺻﻞ و ﻃﻮل زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﻮل ﻗـﺮض ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻬﺮه ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺼﻮرت درﺻﺪي از اﺻﻞ ﭘﻮل ﺑﻴـﺎن ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬اﻳـﻦ درﺻـﺪ‪،‬‬ ‫درﺻﺪ ﺑﻬﺮه ) ‪ ( i‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬ ‫‪I‬‬ ‫)‪(1-5‬‬ ‫=‪i‬‬ ‫‪P‬‬ ‫• ﻧﺮخ ﺗﻮرم )‪(Inflation Rate‬‬ ‫ﺑﻬـﺮه ‪i‬‬



‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﻴﻤﺖﻫﺎ و ﻛﺎﻫﺶ ﻗﺪرت ﺧﺮﻳﺪ ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن را ﺗﻮرم ﻣﻲﻧﺎﻣﻨﺪ‪ .‬درﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﻧﺮخ‬ ‫ﻣﻌﺮف ارزش ﭘﻮل اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺮخ ﺗﻮرم ‪ λ‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪي ﻛﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت را اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻬﺎي ﻳﻚ ﻛﺎﻻ در آﻳﻨﺪه )‪ (FC‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺑﻬﺎي ﻓﻌﻠﻲ آن )‪ (PC‬اﺳﺖ‪:‬‬ ‫) ‪FC = PC (1 + λ‬‬ ‫)‪(2-5‬‬



‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻃﺮح ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ‬



‫‪173‬‬



‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪي اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻛﻪ ﺗﻮرم ﻗﺪرت ﺧﺮﻳﺪ ﭘﻮل را ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﻴﻤﺖ ﻛﺎﻻﻫﺎ ﻛـﺎﻫﺶ‬ ‫ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻧﺮخ ﺑﻬﺮهي ﻣﺮﻛﺐ ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬ ‫‪i−λ‬‬ ‫=‪θ‬‬ ‫)‪(3-5‬‬ ‫‪i+λ‬‬ ‫• ﻧﺮخ ﻣﺎﻟﻴﺎت )‪(Tax Rate‬‬ ‫ﺑﻬﺮهاي ﻛﻪ از ﻳﻚ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮد در ﻣﻌﺮض ﻣﺎﻟﻴﺎت ﻗـﺮار ﻣـﻲﮔﻴـﺮد‪ .‬اﮔـﺮ اﻳـﻦ‬ ‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﻧﺮخ ‪ t‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻳﻚ ﺑﺎزهي ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﺑﺎزهي ﺑﻬﺮه‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮاﺑﺮ ‪ T‬ﻣﻲﺷـﻮد‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ راﺑﻄﻪي زﻳﺮ ﺑﺎ ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه ‪ i‬از ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ‪ P‬ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬ ‫)‪(4-5‬‬ ‫‪T = tip‬‬ ‫ﻧﺮخ ﺑﻬﺮهي ﻣﺮﻛﺐ ﻛﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (3-1‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺮخﻫـﺎي ﺗـﻮرم و‬ ‫ﺑﻬﺮه ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪:‬‬ ‫)‪(5-5‬‬



‫‪(1 − t )i − λ‬‬ ‫‪1+ λ‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪي ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺎﻟﻲ در ﻳﻚ ﭘﺮوژه‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺑـﻪ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫـﺎﻳﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺗﺮﻛﻴـﺐ‬ ‫ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ رخ داده در ﺑﺎزهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ را درﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴـﺮد‪ .‬در ﺑﺨـﺶ ﺑﻌـﺪ راﺟـﻊ ﺑـﻪ اﻳـﻦ‬ ‫ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎ ﺑﻄﻮر ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺑﺤﺚ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬



‫=‪θ‬‬



‫‪ 3-1-5‬ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﺗﺮﻛﻴﺐ‬ ‫ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ اﻗﺘﺼﺎدي ﭘﺮوژهﻫﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗـﺮار ﻣـﻲﮔﻴﺮﻧـﺪ‪ .‬در‬ ‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ از ﻳﻚ ﻧﺮخ ﺗﻨﺰل )‪ (Discount rate‬ﭘﻮل ‪ d‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ درواﻗﻊ ﻳﻚ ﻧﺮخ ﺑﻬـﺮه اﺳـﺖ‬ ‫ﻛﻪ اﺛﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺗﻮرم و ﻣﺎﻟﻴﺎت را ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫•‬



‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻳﻜﺒﺎره )‪(Single Payment‬‬



‫در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻳﻚ ﭘﺮداﺧﺖ اوﻟﻴﻪ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﭘﺮوژه ﺑﺎ ﻗﺮض ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﻮل ‪ P‬ﺻﻮرت ﻣـﻲﮔﻴـﺮد‪ .‬اﮔـﺮ‬ ‫اﻳﻦ ﭘﻮل ﺑﺎ ﻧﺮخ ﺗﻨﺰل ‪ d‬ﺑﻬﺮه ﻛﺴﺐ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﭘﺮداﺧﺖ ‪ P‬ﭘﺲ از ‪ N‬ﺳﺎل از راﺑﻄﻪي زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ‬ ‫ﻣﻲآﻳﺪ‪:‬‬ ‫‪N‬‬ ‫)‪(6-5‬‬ ‫‪F = FN +1 = (1 + i ) P‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ‬



‫‪F/P‬‬



‫اﻏﻠﺐ ﻓﺎﻛﺘﻮر ﺗﺮﻛﻴﺐ ﭘﺮداﺧﺖ ﻳﻜﺒﺎره‬



‫)‪ (SPCA‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻓﺎﻛﺘﻮر ‪ SPCA‬ﺗﺎﺑﻌﻲ از ‪ i‬و‬



‫)‪Payment Compound-amount Factor‬‬ ‫‪N‬‬



‫اﺳﺖ‪:‬‬



‫‪(Single‬‬



‫‪174‬‬



‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬



‫‪F‬‬ ‫‪= (1 + d ) N‬‬ ‫‪P‬‬



‫)‪(7-5‬‬



‫= ) ‪SPCA(d , N‬‬



‫ﻣﻌﻜﻮس ﺿﺮﻳﺐ ﺑﺎﻻ ﻳﻌﻨﻲ ‪ P/F‬اﻳﻦ اﻣﻜﺎن را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﺳﺎزد ﻛﻪ ﻣﻘـﺪار ﺟﺮﻳـﺎن ﻣـﺎﻟﻲ ‪ P‬ﻣـﻮرد ﻧﻴـﺎز‬ ‫ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻘﺪار ﻣﺸﺨﺺ از ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺎﻟﻲ ‪ F‬ﭘﺲ از ‪ N‬ﺳﺎل ﻣﺸـﺨﺺ ﮔـﺮدد‪ .‬ﻧﺴـﺒﺖ ‪P/F‬‬ ‫ﻓﺎﻛﺘﻮر ارزش ﻓﻌﻠﻲ ﻳﻜﺒﺎر ﭘﺮداﺧﺖ‪ (SPPW) 1‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬



‫‪P‬‬ ‫‪= (1 + d ) − N‬‬ ‫‪F‬‬



‫)‪(8-5‬‬ ‫•‬



‫= ) ‪SPPW (d , N‬‬



‫ﭘﺮداﺧﺖ ﺳﺮيﻫﺎي ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ )‪(Uniform-Series Payment‬‬



‫در اﻛﺜﺮ ﭘﺮوژهﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻮدﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺼﻮرت ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ ﺗﺨﻤﻴﻦ زده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﭘﺲ از ﻳﻚ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ‪-‬‬ ‫ﮔﺬاري اوﻟﻴﻪي ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪ .‬اﻣﻴﺪ ﻣﻲرود ﻛﻪ در ﻃﻮل دورهي ﺣﻴﺎت ﭘﺮوژه‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮع ﺗﻤﺎم‬ ‫ﺳﻮدﻫﺎي ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ از ﺳﺮﻣﺎﻳﻪي اوﻟﻴﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻘﺪار ﭘﻮل‬ ‫ي اوﻟﻴﻪ درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و‬



‫‪A‬‬



‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺒﻠﻎ درﻳﺎﻓﺘﻲ ﻛﻪ در ﻫﺮ ﺳﺎل ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد و در واﻗﻊ‬



‫ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ ﻣﺎﻟﻲ ﻧﺎﺷﻲ از اﺟﺮاي ﭘﺮوژه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ روش‪ ،‬ﻣﻘﺪار‬ ‫دورهي ﺣﻴﺎت ﭘﺮوژه ﻳﻜﺴﺎن درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ‬ ‫ﻫﺎي ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ‬



‫)‪Capital Recovery Factor‬‬



‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺼﻮرت ﺗﺎﺑﻌﻲ از‬



‫‪A/ P‬‬



‫‪A‬‬



‫ﺑﺮاي ﺗﻤﺎم ﺳﺎلﻫﺎ در ﻃﻮل‬



‫ﻓﺎﻛﺘﻮر ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺳﺮي‪-‬‬



‫‪ (USCR) (Uniform-Series‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺎﻛﺘﻮر‬



‫ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ اراﺋﻪ ﺷﻮد‪:‬‬



‫‪A‬‬ ‫‪d‬‬ ‫=‬ ‫‪P 1 − (1 + d )− N‬‬ ‫ﻓﺎﻛﺘﻮر ارزش ﻓﻌﻠﻲ ﭘﺮداﺧﺖ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ )‪Present WorthFactor‬‬



‫= ) ‪USCR(d , N‬‬



‫)‪(9-5‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ‬



‫‪d‬‬



‫و‬



‫‪N‬‬



‫‪P‬‬



‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ‪-‬‬



‫‪P/A‬‬



‫‪(Uniform-Series‬‬



‫)‪ (USPW‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬ ‫)‪(10-5‬‬



‫‪P 1 − (1 + d )− N‬‬ ‫=‬ ‫‪A‬‬ ‫‪d‬‬



‫= ) ‪USPW (d , N‬‬



‫‪ 4-1-5‬ارزش ﻓﻌﻠﻲ ﺧﺎﻟﺺ‬ ‫ﭘﺎﻳﻪي اﺻﻠﻲ اﻳﻦ روش‪ ،‬ارزﻳﺎﺑﻲ ارزش ﻓﻌﻠﻲ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻃـﻮل دورهي ﺣﻴـﺎت ﭘـﺮوژه‬ ‫رخ داده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺠﻤﻮع ﺗﻤﺎم ارزشﻫﺎي ﻓﻌﻠﻲ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺎﻛﺘﻮر ارزش ﻓﻌﻠﻲ‬ ‫ﻳﻜﺒﺎر ﭘﺮداﺧﺖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه در راﺑﻄﻪ ‪ 8-5‬ﺑﺪﺳﺖ آﻳﺪ‪:‬‬



‫‪Single Payment Present Worth‬‬



‫‪1‬‬



‫‪175‬‬



‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻃﺮح ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺎ‬ ‫‪N‬‬



‫)‪(11-5‬‬



‫) ‪NPW = −CF0 + ∑ CFK * SPPW ( d , k‬‬ ‫‪k =1‬‬



‫ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎص اﻣﺎ ﻣﺘﺪاول‪ ،‬درآﻣﺪ ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳـﻦ ﺣﺎﻟـﺖ‪ ،‬ارزش ﻓﻌﻠـﻲ ﺧـﺎﻟﺺ از‬ ‫راﺑﻄﻪي زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪:‬‬ ‫)‪(12-5‬‬ ‫) ‪NPW = −CF0 + A *USPW (d , N‬‬ ‫ﺑﺮاي ﭘﺮوژهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ اﻗﺘﺼﺎدي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺪاوم ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ارزش ﻓﻌﻠـﻲ ﺧـﺎﻟﺺ ﺑﺎﻳـﺪ ﻣﺜﺒـﺖ ﺑﺎﺷـﺪ و در‬ ‫ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺪار آن ﺻﻔﺮ اﺳﺖ ) ‪.( NPW = 0‬‬



‫‪ 5-1-5‬دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ‬ ‫در اﻳﻦ روش‪ ،‬ﺑﺎزهي ‪ Y‬ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز )ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﺳـﺎل ﺑﻴـﺎن ﻣـﻲﺷـﻮد( ﺑـﺮاي ﺑﺎزﻳـﺎﺑﻲ ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪي اوﻟﻴـﻪ‬ ‫ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻘﺪار ‪ Y‬از ﺣﻞ راﺑﻄﻪي زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪:‬‬ ‫‪Y‬‬



‫)‪(13-5‬‬



‫) ‪CF0 = ∑ CFK * SPPW (d , k‬‬ ‫‪K =1‬‬



‫اﮔﺮ دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ‪ Y‬ﻛﻤﺘﺮ از دوره ﺣﻴﺎت ﭘﺮوژه ﺑﺎﺷﺪ )‪ ،(Y