Tusem Biyokimya Açıklamalı Çalışma Soruları [A] [PDF]

Citation preview

)



')



n



•



•



BIYQI(IMYA 2011 © TUSEM Eğitim Sağlık Ltd. Şti Bu kitabın tamamı veya bir kısmı 5846 Sayılı yasa hükümlerine göre Tusem Eğitim Sağlık Ltd. Şti . 'nin önceden izni alınmaksızın elektronik, optik, mekanik veya herhangi bir suretle çoğaltılamaz, yayınlanamaz, depolanamaz.



Tüm haklar• Tusem



Eğitim Sağhk



Ltd.



Şti.'ne



aittir.



Ziya Gökalp Cad. Soysal iş Hanı No: 3 Kat: 5 Kızılay 1Ankara Tel: (0312) 435 60 50 • Fax: (0312) 431 74 44 www.tusem.com. tr



ISBN : 978- 975- 8777- 75 -4



Dizgi- Grafik & Kapak Tasarımı Tusem Tıbbi Yayıncılık Ferhat BEKTAŞ • ibrahim ATMACA



BASKI Özkan Matbaacılık Tel : (0312) 395 48 91



ANKARA



_)



J J



içindekiler BiYOKiMYAYA GiRiŞ ..................................................... 5 AMiNOASiTLER ......................................................... 19 KARBONHiDRAT METABOLiZMASI. ......................................... 49 LiPiT METABOLiZMASI. ................................................... 95 AZOT METABOLiZMASI ................................................. 137 NÜKLEiK ASiTLER ...................................................... 165 ViTAMiNLER .......................................................... 181 HORMONLAR ........ ." ................................................ 189 PLAZMA PROTEiNLERi. ............................................. . .... 207 AÇIKLAMAll DENEME SlNAVLARI . . ......... . ............................. 217 DENEME SlNAVLARI ................................. . .................. 289



••



••



BOLUM 1



BiYOKiMYAYA GiRiŞ



TUSEM



~



.'



Biyokimya Çalışma Soruları



BiYOKiMYAYA GiRiŞ ÇALIŞMA SORULARI



1. Prokaryotlarda hücre DNA's1nm bulunduğu organel aşag1dakilerden hangisidir? A) B) C D) E)



ücre Büyüklük



Çekirdekcik Çekirdek )Mitokondri Ribozom Sitozol



DNA, histon ve non-histon proteinler bir kompleks olarak kromozomları



luştururlar ve



ekirdeğe erleşiktirl er.



Çekirdek; ökaryotlarda bulunurken prokaryotlarda yoktur. Prokaryotlarda genetik materyal sitoplazma içinde dağm1k olarak bulunur. Bu durum prokaryotik hücrelerde ökaryotiklere göre mutasyon oran mm daha yüksek olmas/mn da bir nedenidir. Enerji metabolizması



Hücresel iskelet yapı itaplazmik kım,endositoz,



Hücre içi hareket



agositoz, mitoz e vezikül ransportu



2. Asagidakilerden hangisi eser (mikro - iz) elementtir? A) Kalsiyum B) Potasyum C) Sodyum D) Magnezyum E) Bakır



www.tusem.com .tr



~



·4



Biyokimya Çalışma Soruları



~



TUSEM



Elementler genel olarak iki gruba ayni ir 1- Makro (majör) elementler;: Başlica/an, Na, K, Ca, Mg, P, Cl, S 2- Mikro ( minörloligo/iz 1 eser) elementler; Fe, Cu, Co, Zn, Mn, Mo, Se, Cr, Br, F, 1) Eser elementler çok say1da enzim ve diğer proteinlerin yap1smda yer alirlar.



4. Hücre membranlannın yap1s1nda hangisi yer almaz? A) Kolesterol B) Kolesterol esteri C) Lesitin D) Glikoprotein E) Glikolipid



3. Biyomoleküllerde bulunan aşağıdaki fonksiyonel gruplardan hangisi kükürt atomu içerir? A) Fenil B) Karbonil C) imidazol D)Tiyol E) Sülfüdril



Hücre membranlannm başllCa bileşenleri hidrofilik özellikleri ön planda olan, fosfolipidlerdir. Aynca kolesterol, protein, glikoprotein ve g/ikolipidler de bulunur.Hidrofobik bileşikler olan; kolesterol esterleri, yağ asitleri ve triaçilg/isero//er bu yap1da yer almaz.



Glikolipid



OrganizmamiZda meydana gelen tüm biyokimyasal reaksiyonlar (enzim-substra~, hormon reseptör vd) mo/eküllerin sahip olduğu fonksiyonel grublar ve mo/eküllerin üç boyutlu yapilan sayesinde gerçekleşmektedir. Sülfüdril grubu içinde kükürt atom u içerir. Baz1 önemli fonksiyonel grublar Bileşiğin Adı



Formül



Fonksiyonel Grup



Hidroksll



Alkoller



]- Hidrofilik bölge



l



Hidrofobik bölge



1



Hldrofılik



bölge



örnek



H-{-l--



Fosfolipid



H H



Etanci



ı-c;> ·,.\c.



Aldehidler



u-t-t~ H



H



H



Propanal



Karbon il



Ketonlar



Aseton



Karboksil



·-
protein > fosfat B) protein > fosfat > bikarbonat C) fosfat > bikarbonat > protein D) bikarbonat > fosfat > protein E) fosfat > pro~ein > bikarbonat



sırasma



be-



Bikarbonat/karbonik asit, plazma tampon sisteminin en önemlisidir. Daha sonra srrasryla plazma proteinleri (özellikle albümin) ve fosfat tampon sistemi önem kazanır. Eritrosit içinde ise tamponlama kapasitesinin büyük krsmınr hemoglobin oluşturur. Kalanrndan ise 2,3difosfog/iserat sorumludur. (Tietz Fundamentals of Clinical Chemistry 4. baskı 1996 s. 527)



Kuarterner yapr yoğun bir şekilde nonkova/ent etkileşimler/e sabitlenir. Disülfid bağlar kova-



lenttir.



71. Hb S, deoksi formda diğer Hb S molekülleriyle polimerize olur. Çünkü: A) Valin, proteinin iç tarafına doğru yerleşim gösterir B) Zincirin C-terminal ucu değişmiştir C) Yüzeyde pozitif bir yük oluşmuştur ve diğer molekü llerdeki negatif yükleri çeker D) Yüzeye hidrofobik bir grubun katılımı diğer Hb S molekülleri üzerindeki diğer hidrofobik grupları çekmektedir E) Valin, güçlü bir şekilde hidrojen bağı oluş­ turur



~-



www.tusem .com.tr



TUSEM



~



Va/in güçlü hidrofobiktir ve diğer hidrofobik gruplan çeker. A: Glutamatm orijinal pozisyonu d1ş taraftadir ve şimdi va/in bu pozisyonda bulunmaktadir. B: Zincirler N-terminal uçtan itibaren numaralandlrtlmaktadlr, böylece 6. pozisyon N-terminale yakmd1r. C: Pozitif yük yoktur. E: Va/in hidrojen bağ oluşumuna katilmaz.



72. Kollajen sentezi esnasmda spesifik prolil art1klarm1n 4-hidroksilasyonunda hangisi gerekli değildir?



&



Amino Asitler



Çalışma Soruları



Herediter sferositozis, sferoidal k1rmızı küre morfo/ojisi (norma/den küçük, santral solukluğu olmayan, hemoglobin miktan yoğun eritrositler) ile karakterize genellikle (%75) otozornal dominant geçiş gösteren bir grup ka!Jtsal bozukluktur. Konjenita/ nonsferositik anemilerde ise glikolitik veya heksoz monofosfat (HMP) yolundaki enzimlerde defekt vardır. HMP yolunu ilgilendiren enzimlerden G6PD (en sık), glutatyon sentetaz, g/utatyon redüktaz, g/utatyon peroksidaz eksiklikleri ve g/ikolitik yolda görevli hemen hemen tüm enzimferin (piruvat kinaz-en sık-, heksokinaz, glukozfosfat izomeraz, fosfofruktokinaz, aldo/az, triozfosfat izomeraz, ve fosfogliserat kinaz) eksikliklerinde konjenital nonsferositik hemolitik anemi gözlenir. (Referans: Clinical Laboratory Medicine 1994 s.894)



A) Fe 2 + B) Spesifik biraminoasit dizisi C) Askorbik asit D) Süksinat E) Üçlü heliks içinde henüz toplanmamış tek u-zincirleri Burada süksinat gerekli değildir; reaksiyonda a.-ketoglutarat kul/ani/ır. Profil hidroksilaz hem 2 Fe +, hem de askorbik asite gerek duyar. Kollajen zincirindeki dizilim Gly-Pro-X şeklinde­ dir. Prolin ve /izin artıklarınin hidroksilasyonu, üçlü heliks toplanmadan önce kotranslasyone/ olarak oluşur.



73. Konjenital nonsferositik anemilerde hangi enzim yetersizliği bildirilmemiştir? A) Heksoki naz B) Transaminaz C) Aldolaz D) Fosfogliserat kinaz E) Glukoz-6-fosfat dehidrogenaz (G6PD)



www .tu se nı .co m . tr



·.



7 4. Kollajen sentezinde rol oynayan lizil oksidaz enzimi aşağ1daki bölgelerden hangisinde bulunur? A) Hücre dışı B) GER



C) Golgi D) Düz ER E) Stoplazma GER'de prokollajen zincirleri sentez/endikten sonra profil hidroksilaz ve lizi/ hidroksilaz tarafmdan yine bu bölgede hidroksillenir. Aynca GER'de hidroksilizin arttkiarına karbonhidrat birimleri ilave edilir. Üç proko/lajen zinciri bir araya gelir, go/gide paketlenir ve hücre dtşma gönderilir. Hücre dtşmda amino proteinaz ve karboksiproteinazlar tarafmdan proteolitik ytktm gerçekleşir ve kol/ajen oluşur. Lizi/ oksidaz enzimi hücre dtşmda kollajen zincirlerinden birindeki /izin amino asitinin yan zincirinde yer alan am i no grubunu akside ve deamine eder. Sonra bu akside olmuş /izin ile komşu zincirdeki normal /izin yan zincirleri kovalent çapraz bağlar yapar.



Am ino Asit ler' Çalışma Soruları



~



~



75. Kollajen sentezi esnasmda hangisi hücre içinde gerçekleşir?



A) Aminoproteinazlar tarafından proteolitik yıkım



B) Kollajen oluşumu C) Hidroksilizinin glikozillenmesi



D) Lizilin oksidasyonu E) Kovalent çapraz bağların oluşumu Kollajen sentezi esnasmda prokollajen zincirlerinin sentezi, prolin ve lizinin hidroksilasyonu, hidroksilizilin glikozilasyonu, üçlü heliks oluşumu ve uzanttlarda disülfid bağlannm oluşumu hücre içinde gerçekleşir. Diğerleri (A, B, D ve E) hücre d1şmda gerçekleşir.



76. Kollajen sentezi esnasmda ekstrasellüler olarak gerçekleşen işlemler arasmda hangisi yer almaz? A) Prolil artıklarının modifikasyonu B) Amino terminal peptid yıkımı C) Karboksi terminal peptid yıkımı D) Lizil artıklarının modifikasyonu E) Kovalent çapraz bağlanma Kollajen sentezi hücre içi ve hücre diŞI kornpartman/arda devam eden kompleks bir sentezdir. Hücre içi olaylar: GER'da preprokollajen haiinde sentez GER'de k1smi proteoliz ve prokollajen sentezi GER'de hidroksilasyon (prolin ve /izin artik/an): GER'de g/ikolizasyon: Hidroksilizin GER'de üçlü heliks haline gelme Golgide g/ikolizasyon ve hücre d1şma sekresyon Hücre diŞI olaylar: K1smi proteoliz (C ve N uç/an kesilir): Kollajen Lizin ve hidroksilizin deamine edilerek kovalent çapraz bağiann kurulmasi



TUSEM



77. Bir globüler proteinde aşağidaki amino asitlerden hangisi normalde proteinin iç tarafmda lokalizedir? A) Arginin B) Asparagin C) Glutamin D) Fenilalanin E) Serin Globüler proteinler, alfa-sarmal yap1daki proteinlerin birbiri üzerine katianmalan ve suda çözünür halde bulunmalan ile karakterizedirler. Bu tip proteinlerde hidrofilik kisimlar olan -oH gruplan yapmm d1ş tarafmda blraktlmakta, hidrofobik olan gruplar ise proteinin iç klsmmda kalmaktadir. Hidrofilik özelliklerinden do/ay1, plazma proteinleri, taŞfYICI moleküller, enzimler ve hormon/ann bir k1sm1 g/obüler yap1dad1r.



78. Enzimler için yanhş ifade hangisidir? A) Enzimler substratlarına spesifite gösterirler B) Enzimler dengeye ulasilacak süreyi kısaltır C) Tepkimeden degişmeden çıkarlar D) Aktivasyon enerjisini arttırırlar E) Denge sabitini degistirmezler Enzimler bir kimyasal reaksiyonun hlZinf arttlran ve kata/izledikleri reaksiyon s1rasmda fiziksel değişim geçirmelerine rağmen reaksiyon ta- · mamland1ğmda tekrar orijinal hallerine dönen protein katalizörlerdir (çok küçük miktarlarda RNA molekülleri de katalizörlük yapabilir). Enzimler aktivasyon enerjisini düşürerek, reaksiyonun hlZinf art1nrlar ve substratlanna spesifite gösterirler.



t)



www.tusem.com.tr



~



TU SEM



79. Tripsin hangi enzim



sın1fına



aittir?



1- Oksidoredüktazlar: Oksidasyon- redüksiyon



A) Oksidoredüktaz B) Liyaz C) Ligaz D) izomeraz E) Hidrolaz H idro/azlar su ekleyerek bağlan parçalayan enzim/erdir. Bu grupta fosfataz, esteraz, g/ikozidaz ve peptidaz bulunur. Tripsin bir peptidaz olup arginin ve lizinin karbaksil tarafmdaki peptid bağ1n1 parçalar.



80. Açhkta hangi



karaciğer



Amino Asitler Çalışma Soruları



enzimi inaktiftir?



reaksiyon/ann/ etektran alarak veya vererek kata/ize ederler. Örn. Laktat dehidrogenaz 2- Transferazlar: Fonksiyonel grubu (karbon, am i no ve fosfat grup/an) bir bileşikten diğer bileşiğe transfer ederler. Örn. serin hidroksimetil transferaz 3- Hidrolazlar: Su ekleyerek bağiann kopanlmasi reaksiyonlarini kata/iz/erler. Örn. Üre-



az 4- Liyaz/ar: C-C, C-S ve C-N



bağlannin parçalanmasini katafiz ederler. Örn. Piruvat dekarboksilaz 5- izomerazlar: Molekül içi transfer ile optik veya geometrik izomerlerin birbirine dönüşümünü kata/izler/er. Örn. Metil malanil KoA mutaz 6- Ligazlar: A TP' nin y1kilmasmdan sonra oluşan enerji ile iki molekülün birleşmesini kata/izler/er. Örn. Piruvat karbaksi/az



A) Piruvat dehidrogenaz B) Fosforilaz C) Glukoz 6-fosfataz D) Piruvat karboksilaz E) Fosfoenol piruvat karboksikinaz Piruvat dehidrogenaz açl1kta karaciğerde inhibe durumdadir. Yağ asitleri açlikta yağ dokusundan karaciğere gelerek beta aksidasyana uğrar ve sonuçta asetil KoA ve NADH'Iar oluşur. Bu bileşikler de piruvat dehidrogenaz enzimini inhibe ederler. Fosfori/az enzimi g/ikojen yikimmda rol oynar ve aç/ikta aktiftir. Diğer enzimler glukoneogenezde rol oynarlar.



81. Enzim sın1fland1nlmasına girmeyen grup hangisidir? A) Oksidoredüktazlar B) Transferazlar C) C.Hidrolazlar D) D.izomerazlar E) E.Sülfatazalar



www. tu sem .com.tr



~



82. Hangi enzimin etki mekanizmasında bir serin art1ğ1 tarafından kataliz bulunur? A) Kimotripsin B) Ribonükleaz C) Laktat dehidrogenaz D) Lizozim E) SGOT Serin proteazlar: Peptid bağ/ann1 hidroliz etmek için aktive serin art1ğ1 kullanan enzimlerdir Aktif bölgelerinde serin, histidin ve aspartat bulunur Diizopropilfluorofosfat, serinin hidroksil grubuna bağlanarak enzimi inaktive eder Tripsin, kimotripsin, e/astin, plazmin, tPA, aktive p1htilaşma faktörleri



AminoAsitler Çalışma Soruları



83. Tüm serin proteazlarm aktif bölgeleri ki amino asitlerden hangisini içerir?



4 aşağida­



~



86.



TUSEM



Aşağ1daki



ifadelerden hangisi bir enzimalik reaksiyondaki Km'i en doğru şekilde tan1mlar? A) %50 inhibisyon oluşturan inhibitör konsant-



A) Asparagin B) y-karboksigl utamat



rasyonu



C) Histi~in D) Lizin veya arginin E) Treonin



B) Substratın satüre düzeylerindeki reaksiyon hızı



C) Maksimum hızın yarısı D) Maksimum hızın yarısını oluşturan substrat



Tüm serin proteazlartntn aktif bölgelerinde serin, histidin ve aspartat artiklan bulunur. Bir serin proteaZI olan tripsin arginin ve lizinin karbaksil taraftndaki peptid bağtnl parçalar.



konsantrasyonu E) Maksimum hızın yarısını oluşturan enzim miktarı



Km enzimin substrattna olan afinitesini gösterir ve matematiksel olarak maksimum h1ztn yanSini oluşturan substrat konsantrasyonu olarak



84.



tanımlan If.



Aşağ1daki



enzimlerden hangisi reaksiyon hızl­ nm substrat konsantrasyonuna karş1 çiziminde hiperbolik bir eğri çizerler? A) Aspartat transkarbamoilaz B) Fosfofruktoki naz C) Heksokinaz D) Piruvat kinaz E) Laktat dehidrogenaz Laktat dehidrogenaz gibi düzenleyici olmayan enzimler Michaelis Menten kinetiği gösterirler ve hiperbo/ik bir eğri çizer/er. Allosterik enzimler sigmoidal kinetik gösterirler.



85. Aşağ1daki enzimlerden hangisi çift yönlü reaksiyonu katalizler? A) Glukokinaz B) Karbon ik anhidraz C) Piruvat dehidrogenaz D) Piruvat kinaz E) Asetil KoA karboksilaz Karbonik anhidraz enzimi asit baz dengesinde rol oynayan önemli bir enzimdir. Kofaktörü çinkodur. + H20 B H2C03 reaksiyonunu kata/izler. Diğer reaksiyonlar ise çeşitli yollarda yer alan kontrol basamaklandlf ve irreverzibl reaksiyonlan kata/izler.



co2



87.



Aşağtdaki



enzimlerden hangisi fonksiyonel plazma enzimidir? A) Lipoprotein lipaz B) Alkalen fosfataz C) Pankreatik lipaz D) Prostatik asit fosfataz E) SGOT Fonksiyonel plazma enzimleri p/azmada fonksiyon gösteren ve plazmada, sentez/endikleri dokuya (örn. karaciğer) göre eşit miktarda veya daha fazla bulunan enzimlerdir. Örn. lipoprotein lipaz, psödoko/inesteraz, pıhtiiaşma faktörleri. Fonksiyonel olmayan plazma enzimleri ise hücre içinde fokalizedir ve hücrelerin normal y1k1mtna bağli olarak plazmada düşük miktarda bulunur. Doku ve hücre hasarlannda plazmadaki düzeyleri artar. Örn. ekzokrin sekresyonlar (pankreatik amilaz, lipaz, safra alkalen fosfataz ve prostatik asit fosfataz) ve gerçek hücre içi enzimler (SGOT, SGPT). (Harper's Biochemistry, 25. baskı , 2000 s. 83)



t). .



www.tusem.com.tr



AminoAsitler



TU SEM



88. Bir enzimin aktif bölgesinde aşağıdaki amino asitlerden hangisi en az oranda bulunur?



Çalı ş ma Soruları



90. Enzim moleküllerine fosfat grubunun bağlan­ ması genellikle hangi amino asit üzerinden ger-



A) Valin



çekleştirilir?



B) Glutamat



A) Valin



C) Serin



B) Glutamat



D) Histidin



C) Lizin D) Serin



E) Aspartat



E) Asparagi n Aktif bölgede serin, asidik ve bazi k am i no asitler bulunur. Nonpo/ar arnina asitler genelde bulunmaz. (Harper's Biochemistry, 25. baskı, 2000 s. 104)



Proteinlerin (enzim/erin) fosforilasyonu, protein kinaz/ar ad1 verilen enzimler tarafmdan seri/, treonil ve tirazil art1klannm yan zincirlerindeki hidroksil grup/anna A TP' den bir fosfor grubunun aktanlmaswla gerçekleşir. (Harper's Biochemistry, 25 . baskı , 2000, s. 119)



91. Aşağıdaki enzimlerden hangisinin yan ömrü en uzundur? 89. Aşağıdaki enzimlerden hagisinin fosforillendiğinde aktivitesi azalır?



A) Fosfofruktokinaz B) HMG-KoA redüktaz



A) Glikojen fosforilaz



C) Asetil KoA karboksilaz



B) Aset i 1 KoA karboksi laz



D) Aldolaz



C) Fruktoz 2,6-bifosfataz



E) Glikojen sentaz



D) Fosforilaz kinaz



E) Hormona duyarlı lipaz Genellikle sentez reaksiyonlannda enzimler defasfori/edir (sitrat liyaz ve fosdiesteraz hariç); y1kim reaksiyonlannda ise fosfori/edir. Fosforillendiğinde aktivitesi azalan ve defasforile halde iken aktivitesi artan bazi enzimler: Asetil KoA karboksilaz, glikojen sentaz, piruvat dehidrogenaz, HMG-KoA redüktaz, piruvat dehidrogenaz, piruvat kinaz. Fosforil/endiğinde aktivitesi artan ve defasforile halde iken aktivitesi azalan baZI enzimler: Glikojen fosforilaz, sitrat liyaz, fosfori/az kinaz, harmana duyarli /ipaz, fosfodiesteraz, fruktoz2,6-bifosfataz.



Düzenleyici enzimierin (örn. a,b,c ve e şikta­ ki/er) yan ömürleri çok k1sad1r. Aldolaz, faktat dehidrogenaz ve sitokromlann yan ömrü 100 saatin üzerindedir. Prolin, g/utamat, serin ve treaninden zengin proteinler k1sa ömürlüdür. (Ha rper's Biochemistry, Murray, 25. bask ı , 2000 s. 313)



92. Aşağıdakilerden hangisi bir enzimin kataliziediği reaksiyonun hızını etkilemez? A) Isı



B) pH



C) Substrat konsantrasyonunun Km' den çok az (Harper's Biochemistry, 25 .



baskı,



2000 s. 120 ve 621)



olması



D) Enzim konsantrasyonu E) Substrat konsantrasyonunun Km'den çok fazla olması



www.tusem.coın.tr



i~



Amino Asitler



,



Çalışma Soruları



/st, pH, enzim konsantrasyonu, substrat konsantrasyonu ve inhibitörler enzimin kataliziediği reaksiyonun htztnt etkilemektedir. Bununla beraber substrat konsantrasyonundaki değişiklikler ortamda yeterli miktarda enzim var olduğunda reaksiyonun htztnt etkilemektedir. Tüm enzimler, enzim-substrat kompleksi ile bağlt ise (substrat konsantrasyonunun Km'den çok fazla olmast, Vmax durumu), [S] artttn/mast reaksiyonun htztnt etkilemiyecektir.



TUSEM



Km, enzimin subtrata karş1 olan afinitesini gösterir. Km, saytsa/ olarak reaksiyon hiZtntn Y2 Vmax'a eşit olduğu substrat konsantrasyonudur. Yanşmalt bir inh ibitör enzimin aktif bölgesi için substratla yanştr ve sonuçta Km'i art1nct bir etki gösterir. Substrat konsantrasyonu artttnldtkça inhibitörle yanşma halindeki substrat, inhibe edici etkinin üstesinden gelecek ve sonuçta normal Vmax'a ulaştlacakttr. (Lippincott's Biochemistry 2. baskı 1994 s. 54)



(H arper's Biochemistry, Murray, 25. baskı, 2000 s. 93)



93.



Aşağıdakilerden hangisi enzimalik bir reaksiyondaki Km'i ifade eder? A) Substratın satüre düzeylerindeki reaksiyon hızı



B) %50 inhibisyon oluşturan inhibitör konsantrasyonu



95. Enzimle katalizlenen bir reaksiyonun hızı: A) Substrat konsantrasyonu arttıkça azalır B) Enzim, substratla satüre olduğunda en düşüktür



C) Vı Vmax'ta substrat konsantrasyonuyla iliş­ kilidir D) Solüsyonun pH'sından bağımsızdır E) Enzim konsantrasyonu yarıya düşürülürse etkilenmez



C) Maksimum hızın yarısı D) Maksimum hızın yarısını oluşturan enzim



1. Enzim



miktarı



Vmax



E) Maksimum hızın yarısını oluşturan substrat



- - - - ~- - - - - - - - - - -



konsantrasyon u



'2.Enzim -r, - ---.



Km, enzimin substrattna olan afinitesini gösterir ve matematiksel olarak maksimum htztn (Vmax) yanstnt oluşturan substrat konsantrasyonu olarak tantmlantr. (1 12 Vm= Km)



2. enzimin büyük Km,i enzimin substrata afinitesinin düşük olduğunu gösterir.



94. Bir enzimin yarışmalı inhibitörü olan bir ilaç: A) Km'i arttırır fakat Vmax'ı etkilemez B) Km'i azaltır fakat Vmax'ı etkilemez C) Vmax'ı artırır fakat Km'i etkilemez D) Vmax'ı azaltır fakat Km'i etkilemez E) Vmax ve Km'in ikisini de azaltır



.



' '



. " .



. "-'



,·:·"'' .. ~ .·,· '



1. enzimin küçük Km 'i enzimin substrata afinitesinin yüksek olduğunu gösterir.



~~t!J'



~



'"..J



!!: . . .



(';~



.



.



. www.tusenı.coın.tr



~



TU SEM



Enzimferin kataliziediği reaksiyonun htzt ortamda bulunan substrat konsantrasyonu yükseldikçe artar. Htz, enzimin substratla satüre olduğu durumda en yüksek düzeydedir. Km, saytsal olarak reaksiyon htztntn Y2 Vmax'a eşit olduğu substrat konsantrasyonudur. Oolaytstyla htz Km'e bağtmfidtr. Enzimler maksimum aktivite gösterdiği optimal bir pH'ya sahiptir. Reaksiyonun htzt tüm [ 5]'/annda [E] ile doğru oranttftdtr. Örn. enzim konsantrasyonu yanya düşürülürse, reaksiyonun başlangtç htzt da yan yanya aza/tr. (Lippincott's Biochemistry 2. baskı 1994 s. 51-53)



Amino Asitler



Çalışma Soruları



Koenzimler transfer ettikleri gruplara göre stntflandtnlabilirler: Tiamin pirofosfat (a/dehid), piridoksal fosfat (amino), Jipaik asit (hidrojen ve açil grubu), koenzim Q (hidrojen), fo/at ve meti/kobalamin (1 karbon/u birimler), biotin (CO), koenzim A (açi/) gruplan nt transfer ederler. (Lehninger Principles of Biochemistry, Nelson 3. baskı , 2000 s. 245)



98.



Aşağ1daki moleküllerden hangisinin koenzim veya kofaktör fonksiyonu yoktur?



A) Metaller B) NAD



96.



C) Lipoikasit D) Asetil KoA



Aşağ1da



verilen koenzimler ve yapt1klan transfer işlemleri verilmiştir. Yanhş olan eşleştirme hangisidir? A) Tiamin pirofosfat



(aldehid)



B) Pridoksal fosfat



(amino grubu)



C) Folat koenzimleri



(tek karbonlu bileşikler)



D) Biotin



(karbondioksit)



E) NADPH



(alkil grup l arı)



E) B12 Vitamini Kofaktörler, bir metal iyonu veya koenzim adt verilen organik bir molekul olabilir. Apoenzim (inaktif) + koenzim = Holoenzim (aktif enzim molekü/ü). 2 2 2 inorganik kofaktörler Fe + , Mg+ , Mn + gibi metal iyonlandtr.



CoA-SH (açil grubu) Şeker fosfatlar (fosfat)



Tiamin pirofosfat (a/dehid) Pridoksal fosfat (amino grubu) Fo/at koenzim/eri (tek karbon/u bileşikler) Biotin (karbondioksit) Kobamid (8-12) koenzimleri (al kil grup/an) Lipoik asit (açil grubu)



99.



Aşağ1daki



oksidoredüktaz enzimlerinden hangisi hidrojen peroksid (H 2 0 2) üretimine yol açar? A) Dehidrogenazlar B) Oksidazlar C) Oksijenazlar D) Peroksidazlar



97.



Aşağ1daki



koenzimlerden hangisi tek karbon metabolizmasmda rol oynar? A) Tiamin pirofosfat B) Piridoksal fosfat C) Lipoik asit D) Koenzim E) Folat



www.tusem.com.tr



Q



~



Oksidazlann bir çoğu vericiden oksijene iki e/ektron transfer ederek H 20 2 üretimine yol açar/ar. A: Dehidrogenazlar redükte piridin veya flavin koenzim/eri üretir. C: Oksijenaz/ar substrata bir veya iki oksijen atomu ilave ederler. 0: Peraksidaı/ar H 2 0z'yi parçalar/ar.



Amino Asitler Çalışma Soruları



4



i)



100. Tüm enzimlerde aktif bölge:



Enzimierin hücresel/okalizasyonlan: Sitozol: Glikoliz, pentoz fosfat yolu, g/ikojen metabolizmasi, üronik asit yolu, yağ asit sentezi Mitokondri: TCA siklusu, yağ asidi oksidasyonu, pirüvatm dekarboksilasyonu, yağ asidierinin zincir uzamas1, aminoasit oksidasyonu Lizozom; Proteaz, glikozidaz, asit maltaz Nukleus: DNA ve RNA sentezi enzimleri Go/gl: Glikozilasyon ve sulfatasyon reaksiyonIann m enzimleri



A) Substrat bağlayıcı bölge içerir B) Substrat bağlayıcı bölgeye çok yakındır C) Substrat bağlayıcı bölgeden çok uzaktır D) Prostetik grup olarak bir metal iyon u içerir E) Reaksiyonun katalizinde rol oynayan arnino asit yan zincirleri içerir Aktif bölge reaksiyonun katalizinde rol oynayan amino asit yan zincirleri içerir. A-D Şikla­ nndaki bilgilerin hepsi mümkündür fakat şart değildir.



101.



Enzim aktivitesinin fizyolojik düzenleyicileri arasmda hangisi yer almaz?



A~ağ1daki



103.



koenzimlerden hangisi hidrid iyo-



nu ta~1r?



A) Kovalent modifikasyon



A) FAD



B) Enzim sentez hızında değişiklikler



B) NADP



C) Allosterik aktivasyon



C) Lipoik asit



D) irreversibl inhibisyonu



D)FMN



E) Yarışmalı inhibisyon



E) Koenzim Q



irreversibl inhibitörleri bazen ilaç olarak kullanilmaktadir fakat inhibisyon irreverzibl olduğu için düzenleyici mekanizma olarak kullanlimasi uygun olmamaktadir. A: Kova/ent modifikasyon arasmda zimojen aktivasyonu ve proteinin fosfo-defosfo çevrimi bulunmaktadir. B: Enzim düzeyleri Sikiikla hormonlar tarafmdan kontrol edilebilmektedir. C: Allosterik aktivasyon s1kt1r. E: Bir reaksiyonun veya reaksiyon dizisinin son ürünleri kompetitif inhibisyonla kendi oluşumunu inhibe edebilir.



)



TUSEM



NAD ve NADP hidrid iyonu (iki elektron ve bir proton içeren hidrojen iyonu) taş1r; diğer­ leri hidrojen atomu taş1r.



Çe~ it li



can h türlerinde a~ağ1daki reaksiyonlarm hangisinde NADH kullamlarak NAD +



104.



olu~maz?



A) Piruvat ~ Laktat B) Asetaldehid ~ Etanol C) Dihidroksiaseton fosfat~ Gliserol 3-fosfat D) Fruktoz ~ Mannitol E) Gliseraldehid 3-Fosfat ~ 1,3- bifosfogliserat



102.



Glikozilasyon reaksiyon enzimleri hücrenin hangi kompartmanmdadır?



Glisera/dehid 3-fosfat g/ikolizde yer alan bir ~ ara bileşiktir, g/iseraldehid 3-fosfat dehidrogenaz enzimi tarafmdan 1,3-bifosfog/iserata dönüşür. Bu reaksiyonda NAD kullanilarak NADH üretilir. Diğer reaksiyonlarda ise NADH kullaniiir.



A) Sitozol B) Mitokondri C)Golgi D) Nukleus E) Lizozom



\'. ,~



www . tusenı.conı . tr



.



.



TUSEM



105.



Aşağidaki



da



~·



·.



enzimlerden hangisi protein yapi-



insülin taraftndan fosforlanarak aktive edilen sitrat liyaz ve fosfodiesteraz enzimleri hariç sentez reaksiyon/artnda rol alan enzimler fosforile durum/artnda inaktifitr. Ytktm reaksiyon/artnda rol alan enzimler (fosforilaz, harmana duyarlt lipaz vb) ise fosforile durum/artnda aktiftir. Glikolizle g/ukozun karaciğer ve yağ dokusunda asetil KoA'ya kadar ytktmt sentez reaksiyonlartdtr. Çünkü yağ asiti ve steroidlerin prekürsörlerini sağ/amaktadtr.



değildir1



A) Pi ruvat ki naz B) NADH dehidrogenaz C) Ribozim D) Laktat dehidrogenaz E) Süksinat dehidrogenaz Ribozimler RNA üzerindeki fosfodiester bağ­ /annt parçalayan RNA yaptstnda enzimlerdir. RNA yaptstnda ayrtca peptidil transferaz ve ribonükleazlar bulunur. Diğerleri protein yaptdadtr.



108. 106.



Aşağ1daki



Aşağ1daki



enzimlerden hangisi oksidasyonredüksiyon reaksiyonlarmda rol oynamaz1



enzimlerden hangisinin etki mekanizmasında metal iyonlan rol oynamaz1



A) Ksantin oksidaz



A) Karbon ik anhidraz



B) Mitokondriyal gliserol 3-fosfat dehidroge-



B) Piruvat karboksilaz



naz



C) Alanin am i no transferaz



C) Katalaz



D) Pi ruvat ki naz



D) Homojentizat dioksijenaz



E) Alkol dehidrogenaz



E) Serin hidroksimetil transferaz



Etki mekanizmalarmda metal iyonlartntn rol



Oksidoredüktazlar 4 gruba ayrtltr: Oksidaz/ar (örn. sitokrom oksidaz, ksantin oksidaz), dehidrogenaz/ar, hidroperoksidaz/ar (örn. peroksidazlar, kata/az) ve oksijenaz/ar (örn. sitokrom P 450 monooksijenaz, homojentizat dioksijenaz, triptofan pirolaz).



oynadtğt enzimlerden baztlart: histidin dea-



minaz, kinazlar, liyazlar, piruvat dekarboksilaz, karbonik anhidraz, piruvat karboksilaz, karboksipeptidaz, alkol dehidrogenaz, fosfotransferazlar, hemoproteinler. Alanin aminotransferaz koenzim olarak piridoksal fosfatt kullan tr.



107.



Amino Asitler Çalışma Soruları



Aşağ1daki



enzimlerden hangisinin fosforilasyonu aktivitesini artt1nr1



109.



Sitozolik süperoksid dismutazm kofaktörleri nelerdir1



A) Asetil KoA karboksilaz



A) Bakır ve çinko



B) Fosfor i laz



B) Dem ir ve mangan



C) Glikojen sentaz



C) Magnezyum ve potasyum



D) Piruvat dehidrogenaz



D) Kobalt ve demir



E) HMG-KoA redüktaz



E) Molibden ve demir



www.tusem.com.tr



Amino Asitler



~



Çalışma Soruları



Süperoksid dismutaz (500) ronu kata/izler:



aşağtdaki



TUSEM



reaksi-



SOO sitazalde bulunabilir ve kofaktör olarak baktr ve çinko kullantr. Mitokondrial o/ant ise mangan içerir.



11 o., Hangisi aç il gruplarm ı transfer eder?



A) Tiamin pirofosfat B)ATP



C) NADH D) FADH E) Lipoamid



Lipoamid asetil gruplannt KoA gibi transfer eder fakat katalitik etkisini bir enzim kompleksi (örn. piruvat dehidrogenaz, a-ketog/utarat dehidrogenaz) içinde gerçekleştirir. )



f)



www.tusem.conı.tr



TU SEM



www.tusenı.com.tr



·~



Amino Asitler Çalışma Soruları



••



••



BOLUM 3



KARBONHiDRAT METABOLiZMASI



TU SEM



.



)~ ~ -~·=---~-='



. ·.. ; . loat---;:i Sük>OIK~ e~ 4



NADH



Metilmolonll KoA



t



Hem sentezi



Volln -.._. Blolin rco2 lzolösln Proplonll KoA -



Tek zfnclıfl yağ asiilen



(Harper's Biochemistry 25 . baskı 2000 s. 186)



Sitrik asit döngüsü metabolizmada önemli bir rol oynar. Glukoneogenez, transaminasyon, deaminasyon ve yağ asitisentezi TCA döngüsüyle yakmdan ilişkilidir. Fakat pentoz fosfat yoluyla bir ilişki içinde değildir.



) 46. Pantotenik asitin eksikliği hangi enzim tarafın­ dan katalizlenen reaksiyonu etkiler? A) Sitrat sentaz



(Harper's Biochemistry 25 . baskı 2000 s.187)



B) izositrat dehidrogenaz C) Süksinat dehidrogenaz D) Fumaraz E) Malat dehidrogenaz



~



www. tu sem.com. tr



TUSEM



~



48. Aşağıdaki TCA döngüsü enzimlerinden hangisi diğer metabolik yollarda kullanılmaz?



A) Sitrat B) Fumarat C) izositrat D) a.-ketogl utarat E) Oksaloasetat



A: Sitrat, sitoplazmik asetil CoA 'nın bir kaynağı olarak kulilanılmak üzere mitokondri dışına taşınır. B: Fumarat; feni/alanin ve tirazinin yıkımı esnasında oluşur. D: a.-Ketoglutarat, glutamattan oluşabilir. E: Oksaloastat piruvat karbaksilaz tarafından üretilir ve glu.koneogenezde kullanılır. TCA döngüsü ara maddelerinden bir çoğu vücutta çeşitli rol/ere sahiptir.



49. TCA döngüsü enzimlerinden hangisi iç mitokondri membranmda lokalizedir?



~



Karbonhidrat



Metabolizması Çalışma Soruları



TCA döngüsünün regülasyonu başlıca sitrat sentaz tarafından yapılır. A TP ve uzun zincir/i yağ açil KoA'Iar enzimi al/osterik olarak inhibe eder. Ayrıca döngünün kontrolü piruvat dehidrogenaz, izositrat dehidrogenaz ve a.-ketoglutarat dehidrogenaz basamaklarında da yapılır. Tüm bu dehidrogenazlar kas kasıl­ ması esnasında konsantrasyonu artan Ca 2 + tarafından aktive edilir. A TP ve NADH konsantrasyonunun artması bu enzimleri inhibe eder. ADP ve NAD'nin artışı ise enzimleri aktive eder. TCA döngüsü beyinde başlıca PDH ile kontrol edilir. Süksinat tiokinazın döngünün regülasyonunda rolü yoktur. (Harper's Biochemistry 25. baskı 2000 s. 189)



51. Süksinat dehidrogenaz,



aşağıdaki hangi özelli-



A) Sitrat sentaz



ği ile TCA'daki diğer enzimlerden farklıdır?



B) Süksinat dehidrogenaz



A) Mitokondri iç zarına yerleşiktir.



C) a.-Ketoglutarat dehidrogenaz



B) Bir kinaz ile regüle edilir.



D) izositrat dehidrogenaz



C) FAO'yle bağ yapar.



E) Malat dehidrogenaz



D) Fe-S merkezleri içerir. E) NADH tarafından inhibe edilir.



TCA döngüsü enzimleri süksinat dehidrogenaz hariç mitokondri matriksindedir. Süksinat dehidrogenaz ise iç mitokondri membranının iç yüzeyine bağlı halde bulunur.



Süksinat dehidrogenaz iç mitokondri zarına yerleşik olan tek TCA enzimidir. Diğerleri mitokondri matriksinde yer alırlar.



(Harper's Biochemistry 25 . baskı 2000 s. 186)



50. TCA döngüsü hangi basamakta kontrol edilmez?



A) Süksinat tiokinaz B) Piruvat dehidrogenaz C) Sitrat sentaz D) izositrat dehidrogenaz E) a.-Ketoglutarat dehidrogenaz



www.tusem.com.tr



(i



52. Aşağıdaki moleküllerden hangisi çok yüksek enerjili bileşik olarak kabul edilir? A) Glukoz1-P B) ADP C) Fosfokreatinin D) AMP E) Fruktoz6-P



Karbonhidrat



Çok YOksek Enerjili



B ileşikler



DOşOk



1,3-Bifosfogliserat



1



\ ,\



~



Fosfoenolpiruvat



Enerjili



Bileşikler



--?



G "-'



zararh etkisi hangi enzim tarafmdan önlenir?



SOksinil KoA



A) Katalaz B) Süperoksid dismutaz



Gliserol3-fosfat



~L aı"""&""'" ~



TUSEM



54. Süperoksit serbest radikalinin dokulara olan



Diğer fosforilasyon işlemleri



Kreatin fosfat Oksidatif fosforilasyon



~



Metabolizması Çalışl'!"a Soruları



C) G 1utatyon peroksidaz D) Oksidaz



Glukoz 1,6- bifosfat



E) Miyeloperoksidaz



Karbomcil fosfat•



~l~~ :~~::~inde rol oynamazlar)



Süperoksid serbest radikali oksijen toksisitesinden sorumlu olabilir. Süperoksid dismutaz enzimi ise aerobik organizmalan süperaksidin potansiyel zararli etkilerinden korumaktad1r. Enzim sitazalde (Cu 2 + ve Zn 2 + içerir) ve mitokondride (Mn 2 + içerir) bulunur. Enzim 0 2 .- + 0 2 .- + 2H + ~ H 2 0 2 + 0 2 reaksiyonunu kata/izler. Kata/az, peraksizamlarda oksidaz etkisiyle oluşan hidrojen peraksidin y1k1mmdan sorumludur. Selenyum içeren glutatyon peroksidaz, redükte g/utatyonu (CSH) kullanarak H 2 0 / yi parçalar; sonuçta akside glutatyon ve H 2 0 oluşur. Myeloperoksidaz, nötrofillerde bulunur; NADPH oksidaz ve SOO etkisiyle oluşan H 2 0/yi parçalayarak bakterisid~l etkiye sahip HOCI• (hipokloröz asit) ve OH • radikallerinin oluşumuna yol açar.



Bir molekülün çok yüksek enejili olarak ad/andJrtlmasJ için parça/andiğmda 7,3 kca/ enerji aç1ğa Çikarmasi gerekmektedir. Seçeneklerde verilen bileşiklerden sadece fosfokreatinin molekülü bu özelliği taş1maktad1r.



53.



Aşağidakilerden hangisi yüksek enerjili fosfat bileşiklerinden değildir?



A) B) C) D) E)



Fosfoenolpiruvat Karbarnail fosfat Glukoz 6 fosfat Kreatin fosfat 1,3-bifosfogl iserat



Standart serbest enerji (ıl.GO) değeri A TP'nin ıl.GO'değerinden (7.3 kcal/mo/) daha yüksek olan bileşik/ere çok yüksek enerjili fosfatlar ad1 verilir. Bunlar arasmda fosfoenolpiruvat (14.8 kcal/mo/), karbamaif fosfat (12.3 kca/1 mo/), 1,3-bifosfog/iserat (11.8 kcal/mo/) ve fosfoguanidinler (örn. kreatin fosfat, arginin fosfat -10.3 kcal/mo/-) bulunur. Aynca yüksek_ enerjili bileşikler olarak sm diandin/an ve biyolojik önemi olan bileşikler arasmda koenzim A, S-adenozilmetionin, üridin difosfat glukoz, PRPP (5-fosforibozi/-1-pirofosfat), ADP ve pirofosfat yüksek enerjili fosfat gruplan (ıl.GO değe­ ri 4.0 kcal/mol'ün üzeri) içerir.



(Harper's Biochemistry, 25. bask ı , 2000 s. 135)



55.



Aşağidaki enzimlerden hangisi iç mitokondri



membranmm d1ş yüzeyinde bulunur?



A) Gliserol 3-fosfat dehidrogenaz (mitokondri(Harper's Biochemistry, 25 . baskı , 2000 s. 126)



yal) B) Süksinat dehidrogenaz C) 3-Hidroksibütirat dehidrogenaz D) Kreatin kinaz E) Açil CoA sentetaz



&



.



www.tusenı.coın.tr



~



TU SEM



iç mitokondri membranmm d1ş yüzünde gliserol 3-fosfat dehidrogenaz (gliserofosfat şanti), iç mitokondri membranmm iç yüzünde süksinat dehidrogenaz (TCA döngüsü) ve 3-hidroksibütirat dehidrogenaz (keton cisimlerinin sentez i), mitokondri iç ve d1ş membranlan arasmda kreatin kinaz, d1ş mitokondri zannda açi/ KoA sentetaz (yağ asiti aktivasyonu), matrikste TCA döngüsü ve ~-oksidasyon enzimleri ve iç mitokondri membranmda kardiyolipin bulunur.



56.



Ka rbonhidrat



Metabolizması Çalışma Soruları



Aşağ1daki ifadelerden hangisi mitokondriyal elektron transportu için yanhştlr?



A) Mitokondri membranı



NADH molekülü



için geçirgen değildir. B) Elektronlar redüksiyon potansiyeli dü~ük



alandan yükseğe doğru akarlar. C) Kompleks 1- IV, elektron transportunda görevli olup matrikse yerle~im gösterirler D) Oksijen elektronların son alıcısıdır. E) Sitokromların tümü hem içerir.



(Harper's Biochemistry, 25. baskı, 2000 s. 137)



NADH mitokondrial membrani direkt olarak geçemez, geçebilmesi için mitokondri membranmm her iki yakasmda .spesifik dehidrogenaz/ann bulunmasi gereklidir. Bu sistemlere şant ya da mekik sistemleri denir ve en belirgin şantlar gliserofosfat ile ma/at aspartat şantland1r. Mitokondri membranİ kompleks 1, ll, lll, IV ve V olmak uzere 5 ayn enzim kompleksine sahiptir. Kompleks /-IV e/ektron transport zincirini olarak adlandiniirken, kompleks V ise A TP sentezini kata/izleyen bölgedir. Elektronlar redüksiyon potansiyeli düşük olan bölgeden yüksek olan bölgeye dogru 1. 1 voltluk bir potansiyel fark1 ile akar/ar. Elektron transferi s1rasmda intermembranöz ara!Jğa kompleks 1,111 ve IV'den proton pompalanmas1 olur. Oksijen e/ektronlann son aiicisidir.



r11+ gliserol 3P



intermembranal alan



,



DHAP



iç



rH+_____ _



···· ....



.



mitokondri memram



NADH (2e-) Oksaloasetat



~



+ Süksinat



+



- "1--NAD+ Mal at



Yağ



+



açil KoA ADP+ Pi



Mitokondri Matriksi



www.tusem.com.tr



,4



ATP



.,__A_T-=-P_ _ _ H+~--~, sentaz Proton geçişi



Karbonhidrat Metabolizması Çalışma Soruları



TU SEM



57. Elektron transport zincirinde yapısal olarak D ve A vitaminine benzeyen bileşik hangisidir? A) FMN B) Koenzim



Mitokondri içinde oluşan ATP, iç mitokondri membranmda bulunan adenin nükleotid taşi­ YIClSI ile membrarHar aras1 boşluğa geçer. Burada yüksek enerjili fosfat grubu kreatine, kreatin kinaz enzimi araCJ!JğJ ile aktan/ir. Oluşan kretain fosfat d1ş mitokondri membranmdaki protein porlardan sitozole geçer.



Q



C) Sitokrom b D) Sitokrom c E) Sitokrom oksidaz



(Harper's Biochemistry, 25. baskı, 2000 s. 148)



Ubikinon (koenzim Q) mitokondride aerobik ortamda akside kinon ve anaerobik ortamda redükte ki no/ şeklinde bulunur. Koenzim Q'nin yap1s1 K ve E vitaminlerine çok benzer. Tüm bu bileşikler po/iizoprenoid yan zinciri içerir. Koenzim Q, solunum zincirinin hareketli bir bileşenidir. Sabit flavoprotein komplekslerden indirgeyici eşdeğerleri sitokromlara aktanr. (Harper's Biochemistry, 25. baskı, 2000 s. 139)



59.



Aşağıdaki



oksidatif fosforifasyon inhibitörlerinden hangisi diğerlerinden farklıdır? A) Rotenon B) Siyanür



C) CO D) Antimisin A E) 2,4 dinitrofenol



58. Yüksek enerjili fosfatın mitokondriden sitozole geçişi hangi mekanizmayla gerçekleşir?



1- Elektron transport sistem inhibitorleri: A- Kompleks 1 inhibitörleri: Rotenon, amyta/, piericidin A B- Kompleks ll inhibitörleri: Karboxin ve bir demir şelatlayJcJ ajan olan UFA ve Malanat (kompetif olarak), süksinat DH'dan koenzimQ'ya e/ektron transferini önler. C- Kompleks lll'ün inhibitörleri: BAL ve antimisinA D- Kompleks IV inhibitörleri: Siyanür (CN), CO, sodyum azid, H 25 bilesikleri; sitokrom oksidazi inhibe eder. BAL (di-merkapto/), antimisin A; Sitokrom b'den c'ye elektron taşmJmlnJ bloke eder



A) Gliserofosfat şantı B) Malat şantı C) Kreati n fosfat ş antı D) Adenin nükleotid taşıyıcı sistemi E) ATP'nin bir taşıyıcıya gerek duymadan doğ­ rudan sitozole geçişi ATP



Kreatin



ADP



.....ı:..::....-_'-:,_~_L.:::;..... __)Iı~



Kreatin-P



®



2- Oksidatif fosforifasyon in h ibitörleri (A TP ATP



sentaz inhibitorleri): 0/igomisin, venturisidin; Hem oksidasyon hem de fosforilasyanu inhibe olur.



ADP



3- Adenin nukleotid translokaz inhibitorleri: Atraktilozid, bangkroik asit



t)



www.tusem.com.tr



TUSEM



.4



Karbonhidrat



Valinomisin antibiyotiği mitokondri membrant boyunca K+ 'un geçişine izin vererek iç ve dt ş mitokondri membrani arasindaki membran potansiyelini ortadan kaldtnr. Nigerisin de H+'le değişme/i olarak K' için bir iyonofor gibi davrantr. Sonuçta membran boyunca pH gradiyenti ortadan kalkar. Valinomisin ve nigerisin varltğinda membran potansiyel i ve pH gradiyenti ortadan kalkar ve bu nedenle fosforifasyon tamamen inhibe olur.



4- Aynştirıci!ar (uncoup/er): Proton/ann mitokondriye sizmasina neden olurlar ve proton gradiyentini bozar/ar. Böylece proton gradiyenti oluşamaz ve A TP sentezi gerçekleşmez. Bu olay so/unumu uyanr, çünkü sistem proton gradiyentlerini duzeltmek igin daha fazla yakiti okside eder ve daha fazla proton mitokondriye pompa/anir. Oksidasyon devam eder.ancak fosforifasyon inhibe olur. 2,4 dinitrofenol Termogenin Pentaklorofenol ve p-krezol gibi koruyucu ve anti-mikrobik ajanlar da membranda hidrojen iyonu taş1y1c1SI olarak davranir ve kenetlenmeyi bozar. 5- iyonoforlar; Spesifik katyonlada kompleks olus-turabiten ve bu yolla biyolojik membranlardan transportunu kolaylaşti­ ran molekutlerdir. En belirgin özellikleri lipofilik karaktertasjmasidir. VaHnomisin mitokondriyal membrandan K iyon gegisini kolay/aşt1rarak mitokondrinin ig ve dtştaki mem-bran potansiyelini değiştirir. Nigerisin'de K iyonlan igin iyonofordur ancak berabe-rinde H iyonlanni da etkiler. Bu nedenle membranda ki pH gradiyentinde de degisiklik yapar. Valinomisin ve Nigerisin beraber bulundugunda membran potansiyeli ve pH gradiyenti bozuldugundan fosforifasyon tamamen inhibe edilmiş olur. Diger iyonoforlar; Çramisidin A, Karbonil siyanid, m-klorofenil hidrozon.



60. Aşağ1daki ikili bileşiklerden hangisi membran potansiyelini ve pH gradiyentini ortadan kaldirarak fosforilasyonu inhibe eder?



A) Piericidin A-Rotenon B) Valinomisin-Nigerisin C) Dimerkaprol- AntimisinA



D) CO-H 2 S E) Karboksin-TTFA



www.tusem.com .tr



~



Metabolizmas ı Çalı ş ma Soruları



(Harper's Biochemistry, Murray, 25. baskı, 2000 s. 146)



61.



Aşağ1daki bileşiklerden hangisi mitokondri iç



membramnda adenin nükleotid transport sistemini inhibe ederek A TP üretimini durdurur?



A) B) C) D) E)



Oligomisin Siyanür Dinitrofenol Atrakti lozid Karbonmonoksid



(j



Karbonhidrat Metabolizması Çalışma Soruları



~



TUSEM



Malanat



Kompleks ll FAO



Süksinat~



FeS



Karbaksin ITFA



8



Kompleks lll



Kompleks 1 NADH



..,.11(:-----•• ayıranlar



Q...



FMN, FeS



Eşleşmeyi --~::.-1\t:



1



A) Karaciğer yağlanmasına yol açar



Bağ1rsakta triaçilgliserol sindiriminde son ürün hangisidir?



B) Lipogenezi ve kolesterol sentezini arttırır



A) Lizolesitin



C) TCA döngüsünü hızlandırır



B) 1-monoaçi 1 gl iserol



D) Yağ asiti oksidasyonunu azaltır



C) 2-monoaçil gliserol



E) Ürik asit ekskresyonunu azaltır



D) 1,2-diaçil gliserol



47. Hangisi etanolün etkileri arasmda yer almaz?



50.



ba~hca



E) Gliserol



Etano/, alkol dehidrogenaz enzimi araciliği ile asetaldehide dönüşür. Bu reaksiyonda NAD+'den NADH elde edilir. NADH fazlafiği TCA döngüsünü yavaşlat1r.



Pankreatik lipaz tarafmdan triaçilgliseroldeki 2. ester bağmm hidrolizi zor olduğu için triaçilgliserolün sindirimi terminal (1 ve 3) yağ asitlerinin kaldinlmaswla gerçekleşir. Sonuçta bağir­ sak epitel hücresine giren 2-monoaçi/g/isero/ oluşur. Az miktarda da serbest yağ asitleri ve g/iserol oluşarak hücre içine katil1r.



)



)



48. Yağ asiti oksidasyonundaki enzimierin kahtsal defekti sonucu hangisi gözlenmez? A) Hipoglisemi



51. Tek karbon say1h yağ asitlerinin oksidasyonu sonucu ortaya ç1kan 3 karbonlu propionil KoA, TCA döngüsüne hangi bile~iğe dönü~erek katlhr?



B) Yağlı karaciğer



C) Kas ta güçsüzlük D)Koma E) Ketoasidoz



A) Fumarat



~-oksidayon enzim/erindeki kaiitsal defektler



ketotik olmayan hipoglisemi, kaslarda güçsüzlük, yağ/i karaciğer ve komaya yol açabilir.



B) a-Ketogl uta rat



C) izositrat D) Süksinil KoA E) Sitrat



49. Hangisi çok uzun zincirli eder?



yağ



asitlerini okside



A) Peroksizom B) Nükleus C) Hücre iskeleti



D) ER E) Golgi Yağ asiti oksidasyonu mitokondride oluşmakta­ dir, fakat çok uzun zincir/i yag asitlerinin oksidasyonunda peraksizamlar görev almaktadir.



Tek karbon sayiii yağ asitlerinin oksidasyonundan arta kalan propionil KoA, propioni/-KoA karbaksi/az tarafmdan metilma/onii-KoA'ya dönüştürülür. Bu reaksiyonda biotin kul/ani11r. Meti/malonil KoA, B 12 vitamininin kul/anildiği bir reaksiyonla süksinil KoA'ya çevrilerek TCA döngüsüne kati/Ir. Böylece tek karbon sayiii yağ asitlerinden elde edilen propionil kalmtiSI, yağ asİtlerinin g/ikojenik olan yegane parçasidir. (Harper's Biochemistry 25. baskı 2000 s. 240)



~



www .tusem.com.tr



TUSEM



52.



~



-



Yağ dokusundan yağ asitlerinin sahmm1n1 azaltan hormon hangisidirl



A) insülin B) Glukagon C) Tiroksin D) Epinefrin



Lipit Metabolizması Çalışma Soruları



F)



Tek saytft yağ asitlerinin oksidasyonunda son üç karbon/u bileşik propionil KoA'dtr, bu da süksinil KoA 'ya dönüşerek TCA döngüsüne katt/tr. Oksidasyon esnasmda herhangi bir enerji harcanmaz. Elde edilen asetil KoA'Iar kalp ve iskelet kastnda TCA döngüsüne girer, karaciğerde keton cisimlerine dönüşür.



E) ACTH (Harper's Biochemistry 25. baskı 2000 s. 240)



insülin, serbest yağ asitlerinin yağ dokusundan saliverilmesini inhibe eder. insülin "lipogenezi" ve "açilgliserol sentezini" artttnr. Yağ dokusundan yağ asitlerinin saftntmt hormona duyarlt lipaztn etkisiyle gerçekleştirilir. Bu enzimin aktivasyonu adeni/at siklaz enzimi üzerinden gerçekleştirilir. insülin'in yağ dokusundaki temel işlevi, Hormona duyarft lipazt inhibe etmektir.Böylece, Sadece serbest yağ asitlerini değil gliserol saftntmtnt da azafttr.



54. Karnitinle ilgili



aşağ1daki



bilgilerden hangisi



yanhşt1rl



A) Kas hücresinde bol miktarda bulunur B) Karaciğer ve böbrekte lizin ve metionin am i no asitlerinden sentezlenir C) Karnitin açil transferaz 1malonil KoA tarafın­ dan inhibe edilir D) Tüm uzun ve kısa zinciri i yağ asitleri karnitine bağımlı olarak mitokondri içine taşınır E) iskelet kasında karnitin açil transferazın konjenital eksikliği egzersiz sonrası güçsüzlüğe yol açar



53.



Yağ



asitlerinin f3-oksidasyonu ile ilgili kilerden hangisi yanhşt1rl



aşağida­



A) Bir mol palmitatın eksidayonu sonucu net



ATP AMP+PPi



Malonill KoA



129 mol ATP sentezlenir B) Tek sayılı yağ asitlerinin oksidasyonu ile



D



asetil KoA ve propionil KoA molekülü elde



MiTOI< M EMI



edilir C) Oksidasyon esnasında GTP harcanır D) NADH ve FADH 2 elde edilir E) Kas dokusunda asetil KoA'Iar TCA döngüsüne girer 16 karbon/u palmitat 7 kez oksidasyona girer, her dönüşte bir NADH ve bir FADH 2 sentezlenir. Bunlar oksidatif fosfori/asyana girer ve (7 X 5 = 35 A TP) oluşur. Aynca 8 asetil KoA molekülü TCA döngüsüne katti tr ve (8 X 12 = 96 A TP) elde edilir. Palmitatm aktivasyonu ile harcanan 2 A TP'yi çtkanrsak toplam 129 ATP kazantftr.



www.tusem.com.tr



iç MiTOKO MEMBI



Açilkarnitin



4



Lipit ~etabolizması Çalışma Soruları



Karnitin kas dokusunda bolca bulunur, karaci/izin ve metioninden sentezlenir. Uzun zincir/i yağ asitleri sitazalde aktive olarak açil KoA 'ya dönüşür. Bun/ann ~-oksidasyona girebilmesi için mitokondri içine taşınmalan gerekir. Bunun için dış mitokondri membranında karnitin/e reaksiyona girerek açilkarnitin haline gelir. Reaksiyonu karnitin açil transferaz 1(karnitin palmitoil transferaz 1) enzimi katafizler ve bu enzim yağ asiti sentezinde bir ara ürün olan ma/on il KoA tarafından inhibe olur. Bu nedenle sitazalde yağ asiti sentezi olduğunda maJonil KoA bunların mitokondriye transportunu inhibe eder. Açilkarnitin iç mitokondri membranını bir taşıyıcı aracılığıyla geçer ve KoA ile karnitin açil transferaz ll enzimi aracılığıyla reaksiyona girer. Mitokondri matriksinde açil KoA yeniden oluşur ve karnitin serbestleşir. K1sa zincir/i yağ asitlerinin mitokondri içine taşınmaları karnitinden bağimSizdır.



~



56.



Yağ



asiti zincirinin uzamasi hücrenin hangi organelinde gerçekleşir?



ğerde



(Harper's Biochemistry 25. baskı 2000 s. 239)



TUSEM



başhca



A) Golgi B) Sitozol C) Endoplazmik retikulum D) Peroksizom



E) Lizozom Yağ asitleri sitazalde sentezlenir. Sentez sonunda oluşan 16 karbon/u satüre palmitik asit zincirlerinin uzaması veya desatürasyonu endoplazmik retikulumda gerçekleşir. (Harper's Biochemistry 25. baskı 2000 s. 235)



57.



Karaciğer ve yağ dokusuyla ilgili gilerden hangisi doğrudur?



aşağ1daki



bil-



A) Yağ dokusu hücreleri gl iserol kinaz içerir B) Karaciğer hücreleri hormona duyarlı lipaz



içerir



55.



)



Aşağ1daki enzimlerden hangisi aktivasyonunu sağlar?



yağ



asitlerinin



C) Yağ dokusu hücreleri glukoz için insülin tarafından



A) Aset i 1 KoA karboksi laz B) Tiokinaz



C) Karnitin palmitoil (açil) transferaz 1 D) Aç i 1 KoA dehidrogenaz E) Tiolaz



D) Karaciğer hücreleri kan insülin düzeyleri düşük olduğunda



lipoproteinleri salgılar E) Yağ dokusu hücreleri kan insülin düzeyleri yükseldiğinde lipoprotein lipazı salgılar Yağ



Yağ



asitleri katabolize olmadan önce ATP ve koenzim A varlığında açil KoA sentetaz (tiokinaz) enzimi tarafından açil KoA'ya dönüşerek aktive olurlar. Asetil KoA karboksilaz, yağ asiti sentezinde; karnitin palmitoil transferaz 1, karnitin ve açil KoA'y1 birleştirerek açilkarnitine dönüşümünde; açil KoA dehidrogenaz ve tiolaz, yağ asitlerinin ~-oksidasyonunda fonksiyon görürler. (Harper's Biochemistry 25 . baskı 2000 s. 238)



regüle olmayan bir taşıyıcı sisteme



sahiptir



dokusu hücrelerinde gliserol kinaz bulun-



maz fakat hormona duyarlı /ipaz bulunur. Yağ



dokusu ve iskelet kası hücrelerindeki glukoz taş1ma sistemi insülin tarafından uyarı/If. insülin düzeyleri yükseldiğinde, karaciğer hücreleri çok düşük dansiteli lipoproteinleri (VLDL) salgılar ve yağ dokusu hücreleri şilomikronlar/n ve VLDL'nin triaçi/g/iserollerini parçalayan lipoprotein lipazı sa/gılar. (Harper's Biochemistry 25. baskı 2000 s. 274)'



~



www.tusenı.conı.tr



4



TUSEM



58. Hormona duyarlı lipaz, aşağidakilerden hangisinin yüksekliğinde aktive olur? A) cAMP B) ADP C) İnsülin D) Apoprotein Cil E) ATP



Lipit



60. Diyetle alman lipidlerin sindirimi ve emilimi için aşağ1daki işlemlerden hangisi gereklidir? A) Bağırsakta çok düşük dansiteli lipoproteinlerin sindirimi B) Safra kesesinde safra tuzlarının sekresyonu C) Triaçilgliserollerdeki ester bağlarının hidrolizi D) Sağırsak epitel hücrelerindeki gliserol



Yağ dokusundaki hormona duyarlt lipaz, g/ukagon tarafından cAMP araetiiği ile aktive edilir. Apoprotein lipoprotein JipaZin aktivatörüdür.



3-fosfatın varlığı



E) İntrensek faktörün salınımı



en



Safra tuz/an, karaciğerde ·sentez/enir ve safra kesesi tarafından sekrete .edilir. Bağ1rsakta ester bağlan içeren triaçilgliserolü emülsifiye eder. Bu ester bağlan pankreatik lipaz tarafından hidroliz edilerek yağ asidieri ve 2-monoaçilg/iseroller ortaya ç1kar. Bu ürünler bağ1rsak epitel hücreleri tarafından absarbe edilerek hücre içinde tekrar triaçilgliserollere dönüşerek (bu dönüşümde glisero/ 3-fosfat gerekmez) şifamikran halinde lenf kanallanna salınir. VLDL, karaciğerde sentezlenir. intrensek faktör B 12 vitamininin emi/imi için gereklidir.



(Harper's Biochemistry 25. baskı 2000 s. 281)



59.



Aşağ1daki



hormonlardan hangisi fosfodiesteraz enzimini aktive ederek yağ dokusundan yağ asitlerinin serbestleşmesini inhibe eder? A) TSH B) Glukagon C) Büyüme hormonu D)ACTH E) İnsülin Yağ dokusunda ACTH, TSH, glukagon, epinefrin, büyüme hormonu ve tiroid hormonlan adenil si k/az enzimini aktive ederek A TP' nin cAMP'ye dönüşümünü sağlar/ar. cAMP ise cAMP-bağimli protein kinazi aktive eder, bu da inaktif hormona duyarli Jipazi fosforiller ve aktif/eştirir. Hormona duyarli lipaz, yağ dokusundaki triaçilg/iserolü parçalayarak yağ asitlerini serbestleştirir. insülin ise bir taraftan adenil siklaZI inhibe ederek ATP'den cAMP oluşumu­ nu önler, diğer taraftan cAMP'yi parçalayan fosfodiesteraZI aktive ederek cAMP'nin etkisini önler ve sonuçta Jipo/izi engeller. (Harper's Biochemistry 25. baskı 2000 s. 281)



www.tusem.coın.tr



4



Metabolizması Çalı ş ma Soruları



(Lippincott's Biochemiştry 2. baskı 1994 s. 165)



61.



Karaciğerde yağ asiti sentaz kompleksinin ürünü aşağidakilerden hangisine dönüşebilir? A) Stearik asite uzayabii ir B) Oleik asit formuna indirgenebilir C) Araşidonik asite dönüşebilir D) Düşük dansiteli lipoproteinlere çevrilerek kana salınabii ir E) Palmitik asite doğrudan okside olabilir Yağ asiti sentaz kompleksinin ürünü 16 karbon/u doymuş yağ asiti olan palmitatt1r (16:0). Stearik asit (18:0) oluşturmak için iki karbon/a uzayabi/ir veya palmito/ei k as ide (16: 1) akside olabilir. Stearat, o/e ik asite (18: 1) akside olabilir.



Lipit



~



Metabolizması Çalışma Soruları



Araşidonik asit (20:4), esansiyel yağ asidi olan



TUSEM



Sitokrom P450 bir hem proteinidir; başitea karaciğer ve ince bağtrsaklarda olmak üzere tüm dokularda bulunur. Karaciğer hücresi içinde başitea düz endoplazmik retikulumda, adrenalde ise mitokondri ve endoplazmik retikulumda bulunur. Çeşitli izoformlan vardtr. Reaksiyonlannda NADPH'yt (NADH deği/) kullantrlar. Fonksiyon/an: 1. Terapötik ajaniann inaktivasyonu ve aktivasyonu; 2. Kimyasaliann hücre hasan, hücre ölümü veya mutasyonlara yol açabilen reaktif moleküllere dönüşümü; 3. Steroid hormonlan üretimi; 4. Yağ asitleri, prostaglandinler, lökotrienler ve retinaid/erin metabolizmast; 5. Enzim inhibisyonu veya indüksiyonu.



linoleattan (18:2) sentezlenebilir. Palmitattan üretilemez. Karaciğerde sentezlenen yağ asitleri triaçilgliserollere dönüşür, çok düşük dansiteli lipoproteinler içinde paketlenir ve kana saim tr. (Lippincott's Biochemistry 2. baskı 1994 s. 179)



62. Sitozolik sitrattan de novo yağ asiti sentezi ile igili aşağidakilerden hangisi doğrudur? A) indirgeyici eşdeğerleri sağlamak için NADH gerekir B) Kan glukagon/insülin oranı yüksek olduğun­ da maksimum hızdadır C) Biotin içeren bir enzim tarafından düzenleD) Son ürün stearik asittir E) CO 2 gerekmez



A) COP-kolin



Yağ asiti sentezi insülin düzeylerinin yükseldiği beslenme durumunda maksimum düzeyde-



)



dir. Glukoz, sitrata dönüşür, bu da mitokondriden sitaza/e geçer ve burada aksalaasetat ve asetil KoA'ya parçalantr. Düzenleyici enzim asetil KoA karboksilaz; biotin, C0 2, ATP ve NAOPH'ya gerek duyar ve asetil KoA'yt malonil KoA'ya dönüştürür. MaJonil KoA, yağ asiti sentaz kompleksi taraftndan yağ açil zincirinin uzamast için iki karbon sağlar. Sentez sonunda başitea ürün palmitatttr.



64.



Aşağ1daki bileşiklerden



hangisi hem triaçilgliseroller hem de fosfogliserollerin sentezinde anahtar ara maddedir?



nir



B) Fosfatidat C) Triaçilgliserid D) Fosfatidil serin E) CDP-diaçilgliserol



Fosfatidat gl iserolün birinci ve ikinci karbonunda yağ asiti ve üçpncü karbanunda fosfat grubu içeren bir bileşiktir. Triaçilg/iserol sentezinde ·önce defasforile olur ve sonra yağ açil KoA eklenir. Fosfolipid sentezinde ise önce CTP ile aktive olarak CDP-diaçilg/iserol oluşur.



(Harper's Biochemistry 25. baskı 2000 s. 230-231)



63. Hangisi sitokrom P450'nin fonksiyonlan arasmda yer almaz?



65. 12 saatlik açlık sonrasi normal bir kişide plazma kolesterolüne hangisinin katk1s1 daha belirgindir?



A) Steroid hormonların sentezi



A) VLDL



B) Bazı kimyasalların mutajenlere dönüşümü



B) HDL



C) Bir am i no asitin hidroksilasyonu



C) Şilomikron



D) Bazı hidrofobik ilaçların inaktivasyonu



D) Şilomikron kalıntıları



E) Yağ asiti türevlerinin metabolizması



E) Yağ hücresi lipid damlacıkları



www.tusem.coın.tr



TUSEM



4



"\\lSfAfı



l -~~\ ~'""8/NA'IIt.tl



Yemek sonras1 kanda şi/omikron ve VLDL olmakla birlikte 12 satlik aç/ik sonras1 normalde kan kolesterolü başlica LDL tarafmdan sağlanir. HDL de aç/ik kolesterolüne katk1da bulunur.



66. Gliserofosfolipidler hangisinin türevi olarak kabul edilir? A) B) C) D) E)



lipit



~ ~:



Gliserol Fosfatidil kolin Fosfatidik asit Fosfatidil gliserol Triaçilgliserol



Metabolizması Çalışma Soruları



-------------



68. Plazmada ester kolesterolün taşmmas1nda rol oynayan lipoprotein aşağidakilerden hangisidir? A) B) C) D) E)



Şilomikron



VLDL lDL LDL HDL



Bileşen



Şllomikron



VLDL



lDL



LDL



HDL



Triaçilgliserol



%85



%55



%26



%10



%8



Protein Apoprotein türü



%2



%9



% 11



% 20



%45



A , 848 , Cil, E



B,oo, Cil, E



B,oo, E



B,oo



A., cil , E



Kolesterol



%1



%7



%8



%10



%5



Kolesterol ester



%2



% 10



%30



%35



%15



Fosfolipid



%8



%20



%23



%20



%25



G/iserofosfolipidler fosfatidik asit türevi olup fosfat gr~bu uygun bir alko/ün -OH grubuyla



Kaynak



Bağırsak



Karaciğer



VLDL



VLDL



esterleşmiştir.



Dansite



< 0:95



0.951006



1006 1019



1019 1063



Bağırsak, Karaciğer



1063 1210



LDL esas olarak kolesterol esterlerini perifer doku/ara taş1maktad1r.



67. Prostaglandinlerle ilgili hangisi



doğrudur?



A) Araşidonik asit prekürsörleridir B) Fosfolipaz A etkisiyle araşidonik asiti membranlardan serbestleştirirler C) Uterus kontraksiyonuna ve kan basıncı düşüklüğüne yol açarlar D) Bir çok organda bulunmakla birlikte sadece prostat ve seminal veziküllerde sentezlenirler E) Lipoksijenazla lökotrienlere çevrilebilirler Prostaglandinler trombosit agregasyonu, düz kas kontraksiyonu, vazadi/atasyon ve uterus kontraksiyonuna yol açar. Araşidonik asitten sentez/enirler. Anjiyotensin ll, epinefrin, bradikinin ve trombin fosfolipaz A2'yi aktive eder ve membran lipidlerinden araşidonik asiti serbestleştirirler. Araşidonik asit siklooksijenazla halkalaş1r ve prostaglandinler oluş ur. Araşido­ nik asitaynca Jipoksijenaz/ann etkisiyle lökotrienlere okside olabilir.



www.tusem.com.tr



~



69. Fosfolipit ve protein içeriği yüksek olan lipoprotein aşağidakilerden hangisidir? A) B) C) D) E)



HDL LDL lDL VLDL Şilomikron



70. Plazma lipoproteinlerinin yap1smda hangisi bulunmaz? A) B) C) D) E)



Kolesterol Kolesterol esteri Triaçilgliserol Lesitin Hiçbiri



Lipit Metabolizmas ı Çalı ş ma Soruları·



.



Şifamikran veya VLDL gibi tipik bir /ipoprote-



in içinde nonpo/ar triaçilgliserol ve ko/esteril esteri bulunur. Bunları tek bir yüzey tabakasi halinde amfipatik fosfolipid ve kolesterol mo/ekülleri çevreler. Hücre membranmdaki major fosfolipid lesitindir. Ayrıca lipoproteinde apolipoprotein ad1 verilen bir protein parças1 da bulunur. HDL'de bu protein miktarı % lO'e kadar Çikarken şifamikronda % 1 kadard1r.



72. VLDL ve nativ şilomikronlar aşağ1daki dokulardan hangisinde belirgin olarak metabolize olmaz? A) Kalp B)



Karaciğer



C) Yağ dokusu D) Akciğer E) Dalak



VLDL ve şilomikronlardaki triaçi/g/iseroller, lipoprotein lipaz tarafmdan hidroliz olur. Bu enzim kalp, yağ dokusu, dalak, akciğer, renal medulla, aorta, diyafragma, süt veren meme bezinde kapiller endotel yüzeyinde heparan sülfata bağlt halde bulunur. Yetişkin karaciğe­ rinde aktif değildir. Hepari n enjeksiyonu lipoprotein lipaz1 heparan sülfattan serbestleştirerek /ipemiyi temizler.



(Harper's Biochemistry 25. baskı 2000 s. 270)



71. HDL'nin hücre yüzeyindeki reseptörlere lanmasi hangisi arac1hğ1 ile olur?



TUSEM



bağ­



(Harper's Biochemistry 25. baskı 2000 s. 272)



A) Apo E B) Apo C ll C) Apo A 1 D) ApoAll E) Apo D



Apo A-1; HDL ve şifamikronda bulunur. Fonksiyonu: ters kolesterol transportu, fesitin kolesterol açiltransferaz aktivatörü, HDL reseptörü için ligand. Apo C-ll; VLDL, HDL ve şilamik­ ronda bulunur. Fonksiyonu: lipoprotein /ipaz aktivatörü. Apo E; VLDL, lDL, HDL, şifamikran ve şifamikran kalmttlarında bulunur. Fonksiyonu: tip lll hiperlipoproteinemide apo E-2 allelliği bulunur, karaciğerde şifamikran kalmt1s1 ve LDL reseptörleri için ligand. Apo A-ll; HDL ve şifamikronda bulunur. Apo D; HDL subfraksiyonu, kolesterol ester transfer protein ·olarak da bilinir. Apo B-100; LDL, VLDL ve lDL'de bulunur. Fonksiyonu: karaciğerden VLDL sekresyonu, LDL reseptörü için /igand. Apo B-48; şiio­ mikron/arda bulunur. Fonksiyonu: bağ1rsaktan şifamikran sekresyonu.



73. Hangisi karaciğer taratmdan triaçilgliserol sentezini ve VLDL sekresyonunu artt1rmaz? A) Tokluk durumu B) Karbonhidrattan zengin beslenme C) Alkol alımı D) Plazma serbest yağ asitlerinin azalması E) Kan insülin düzeylerinin yükselmesi Karaciğer tarafmdan triaçilgliserol sentezini ve VLDL sekresyonunu arttf(an faktörler arasmda plazma serbest yağ asitlerinin artmasi (azalmaSI değil) da bulunur (Harper's Biochemistry 25. baskı 2000 s. 276)



(Harper's Biochemistry 25. baskı 2000 s. 270)



t)



www.tusenı.com.tr



Lipit



JUSEM



74.



E) E)Şilomikron Lipoprotein a: LDL'nin yap1sma benzer, fark1 apo/ipoprotein a ve Apo B iç·ermesidir. Elektroforezde pre-beta mobilitesi gosterir. Plazminojen/e yapisal benzerlik gösterir. Bu nedenle trombojenik etkilidir ve kalp krizi ataklarini tetikler. Postmenapozal hormon replasman tedavisi ile Lp(a) düzeyi aza/ir. Nikotinik asit d1şmdaki /ipit düşürücü ilaçlar plazma Lp(a) düzeyini etkilemez. Lipoprotein X: Obstruktif karaciger hastaliklan ve LCA T eksikliginde görülen anormal lipoproteindir. LDL'ye benzer. Bas/ica apoproteinleri Apo A ve Apo C'dir. Az oranda Apo D ve Apo E taş1r. BaşllCa Jipidi kolesterol ve fosfolipitlerdir.



A~ağ1daki



apoproteinlerden hangisi lipoprotein lipaz (LPL) enziminin kofaktörü olarak görev yapar? A) ApoE B) ApoC-ll C) ApoB-48 D) ApoC-lll E) ApoB-100 ApoC-11, LPL'nin aktivatörüdür. ApoC-l ll, LPL'm aktivitesini inhibe eder. ApoE, çeşitli /ipoproteinlerin LDL reseptörüne bağ­ lanmasmda ligand olarak görev alir. ApoB-48, şilomikronlarm toplanmasi ve sekresyonu; ApoB-1 00 ise, VLDL'nin sekresyonu için gereklidir.



75.



A~ağ1dakilerden



hangisi lipoproteinler ile



Metabolizması Çalı ş ma Soruları



ta~l­



namaz? A) Triaçilgliserol B) Ester kolesterol



77.



C) K vitamini



hangisi sekresyonunu artt1rmaz?



karaciğerden



VLDL



A) A)Tokluk



D) E vitamini



B) B)Karbohidrattan zengin beslenme C) C)Aikol alımı



E) Konjuge bilirubin Lipoproteinler; triaçilgliserol, ester ve serbest kolesterol, fosfolipit yani s1ra E ve K vitaminlerinin transportunda da yer alirlar. Konjuge bilirubinin ise plazmada taşiyiC/ya ihtiyaci yoktur.



76. Prematür koroner kalp hastahğmdan bağ1ms1z bir risk faktörü olarak tan1mlanan lipoprotein a~ağ1dakilerden hangisidir? A) HDL B) B)LDL C) C)Lipoprotein a D) D)Lipoprotein X



www.tusem.com .tr



A~ağ1dakilerden



:~



D) D)Yüksek glukagon düzeyi E) E)Sukrozlu diyet VLDL toklukta karaciğerde diyetle alman karbonhidratlardan sentezlenir. Sentezi arttiran faktörker; Tokluk - Karbohidrattan zengin beslenme (sukroz ve fruktozdan zengin diyet) - Dolaş1mdaki yüksek serbest yağ asidi düzeyi - Etanal almimJ ve Yüksek insülin, düşük g/ukagon düzeyleri



Lipit Metabolizmasi



78.



Çalişma



~-



Sorulan



Aşağidakilerden



hangisi aterojenik olan bir lipoproteindir? A) VLDL B) B)LDL C) C)IDL D) D)HDL E) E)Şilomikron



özelliği



79. VLDL (Çok düşük dansiteli lipoprotein) nin başhca lipid bileşeni hangisidir? A) Triaçilgliserol B) Fosfolipid C) Ester kolesterol D) Serbest kolesterol E) Serbest yağ asiti Dört büyük grup plazma lipoproteini vard1r: Şilomikron, VLDL, LDL (düşük dansiteli lipop-



rotein) ve HDL (yüksek dansiteli /ipoprotein). Şilomikron ve VLDL'de en fazla bulunan lipid



TUSEM



Karaciğerde hepatik lipaz enzimi HDL2'deki fosfo/ipidi ve triaçilgliserolü hidrol iz ederek bir k1S1m kolesterol, kolesterol esteri ve fosfolipid/erin karaciğer tarafmdan a/mmasma yol açar. Sonuçta HDL3 oluşur. (Harper's Biochemistry 25 . baskı 2000 s. 276)



81. Hangi lipoproteinin uzun süreli kanda yüksekliği ateroskleroza yol açmaz? A) B) C) D) E)



Şilomikron kalıntısı



VLDL lDL HDL LDL



HDL kolesterol ile ateroskleroz arasmda ters bir ilişki vard1r. HDL kolesterol yüksekliği aterosklerotik kalp hastafiği ris~ini azaltmaktadir. (Harper's Biochemistry 25 . baskı 2000 s. 294)



triaçilgliserol, LDL'de sirasiyla kolesterol esteri ve fosfolipid, HDL'de ise fosfolipid ve kolesterol esteridir. (Harper's Biochemistry 25 . baskı 2000 s. 269)



80. HDL metabolizmas1yla ilgili hangisi yanhştır? A) Lesitin kolesterol açil transferaz (LCAT) aktivitesi plazma kolesteril esterinin tümünden sorumludur B) LCAT aktivitesi apo A-1 içeren HDL ile ilişki­ lidir C) Kolesteril ester transfer protein (apo D), kolesteril esterini HDL'den diğer lipoproteinlere aktarır D) Karaciğerde lipoprotein li paz enzimi HDL'yi parçalar E) Dokulardaki kolesterolün karaciğere transportunu sağlar



82. Trigliseridden zengin HDL ve VLDL kalintilanmn birikmesi hangi bozuklukta gözlenir? A) Wolman hastalığı , B) Hepatik lipaz eksikliği C) Ailesel LCAT eksikliği D) Ailesel hiperalfalipoproteinemi E) Tip lll hiperlipoproteinemi Wolman hastafiğmda (ko/esteril ester depo hastaliğ1) fibrob/ast gibi hücrelerin lizozomla-



nnda kolesteril ester hidrolaz eksikliği vard1r, LDL klerensi aza/miştir. Hepatik lipaz enzimi karaciğerde büyük ve kolesterolden zengin HDL2'deki fosfolipid ve triaçilgliserolleri hidrolizederek kolesterol esterlerinin karaciğerde tutulmasma yol açar. Sonuçta daha küçük ve daha az kolesterol içeren HDL3 oluşur. Hepatik lipaz eksikliğinde büyük, triaçilgliserolden zengin HDL ve VLDL kalmtilan birikmektedir. Ailesel LCA T eksikliğinde ters kolesterol taşi­ nimmda blok vard1r, anormal LDL fraksiyonu (/ipoprotein X) bulunur.



~:.



www.tusem.com.tr



~



Lipoprotein X, kolestazda da gözlenir. Ailesel hiperalfalipoproteinemide, HDL yüksekliği ve uzun yaşam gözlenir. Tip lll hiperlipoproteinemide (geniş beta hasta/iğl) apo E2 allelliği vard1r ve kalmtJ!ar temizlenememektedir. Lipoprotein (a) fazlafiği ateroskleroza yol açar, plazminojen ile yap1sal benzerliği vard1r.



Lipit Metabolizması Çalışma Soruları



84. HMG KoA'nm mevalonik asite dönüşümü: A) NADH ve H + gerektirir . B) izopren birimlerini içeren bileşiklerin sentezinde anahtar bir reaksiyondur C) Kolesterol tarafından uyarılır D) Keton cisimlerinin sentezinde bir basamaktır



E) insülin tarafından inhibe edilir



(Harper's Biochemistry 25. baskı 2000 s. 296)



83. Kolesterol aşağ1daki prekürsörü değildir? A) B) C) D) E)



bileşiklerden



hangisinin



Safra asidieri Kortikosteroidler Prostaglandinler Aldosteron Östrojen ve androjenler



insanda kolesterol tüm dokularda bulunur ve birçok hücre (eritrosit hariç) kolesterol sentezleyebilir. Kolesterol iki şekilde bulunur: serbest alkol veya uzun zincir/i yağ asitleriyle esterleş­ miş halde (kolesterol esterleri). Serumda kolesterolün %75-85'i ester halde bulunur. Kolesterolün başlica iki fonksiyonu vard1r: 1. Hücre membranlannm major bileşenlerinden biridir. 2. Steroid hormon/ann prekürsörü olma/an. Örneğin kadm ve erkek seks hormonlan (östrojen ve androjenler), adrenal kortikosteroidler (a/dosteron ve kortikosteron). Aynca günde yaklaş1k 0.5 gram kadar kolesterol safra asitlerine dönüşerek bağ1rsağa at11Ir. Trigliserid ve fosfolipid/erin aksine insan vücudu kolesterolü metabolize edecek enzimfere sahip değildir. Prostaglandinler ise başl1ca araşidonik asit olmak üzere yağ asitlerinden türemişlerdir. (Lippincott's Biochemistry 2. baskı 1994 s. 185)



www.tusenı.com.tr



.



-· i.tv.,



Lipit Metabolizması Çalışma Soruları



Aseti! KoA +



Asetoasetil KoA



~ cooı c~



~



TU SEM



.



C00 ı



2 NADPH



2ATP ATP



C Hı \.. ı \ • CH -h-oH CH -C-OH HMG-KoA 3 ı C Hı



C=O ı



CHı



fe



•



r:



~\1-1,



Pı



ı



redlıktoz



ı



• \



t-CH ı 3 c~ ı



CH2



ı



CHıOH



ı



o-®-o-®



kolesterol



SKoA



Mevalonat



izopentenil pirofosfat



=



HMG-KoA



(Cs izopren birimi)



2 izopren



1



birleşir



Dolikol



Geranil pirofosfat



LC5 (izopren birimi)



~



Koenzim Q (Ubikinon)



Farnezil pirofosfat (Cıs)



Prenile Proteinler Hem a



2 farnezil pirofosfat



1



birleşir



......



Lanosterol



••--•t--siklaz



Skualen (C30)



HO



Kolesterol Karaciğr



Sofra tuzları



~ndokrin dokular



Steroid hormonlar



Kolesterol sentezinde HMG KoA, NADPH + H+ taratmdan meva/onik asite indirgenir. Reaksiyonu kata/izleyen enzim HMG KoA redüktazd1r ve_ kolesterol sentezinde kontrol basamağm1 oluşturur (kolesterol ve satra tuzlan taratmdan inhibe edilir ve insülin taratmdan uyan!Jr). Mevalonik asit, kolesterol (ve türev/eri), ubikinon, dolikol ve 1.25-dihidroksiko/eka/sifero/ sentezi için izopren birimlerini sağlayan izopentenilpirotostata çevrilir. (Harper's Biochemistry 25. baskı 2000 s. 286)



85. Kan kolesterolü yüksek olan bir hasta lovastatin ile tedavi edilmiştir. ilaç aşağidakilerden hangisini inhibe ederek kolesterol düzeyini düşürmektedir? A) Diyetle alınan kolesterolün absorpsiyonu B) Yağ dokusundaki lipoprotein lipaz C) Karaciğerdeki sitrat 1iyaz D) Karaciğer ve periferik dokulardaki HMG KoA redüktaz E) Karaciğer tarafından VLDL ekskresyonu



if



www.tusem.com.tr



4



TUSEM



Statinler olarak bilinen ilaç smif1 (örn. Lovastatin), kolesterol biyosentezinde bir anahtar düzenleyici enzim olan HMC KoA redüktaZJ inhibe ederek kan kolesterol düzeylerini düşür­ mektedir.



~



A) Kolesterol sentez yolunun ara ürünleri, vücut için gerekli diğer bileşiklerin sentezinde gereklidir B) Lovastatin karacigerde birikir ve hepatik hücre olumune yol acar C) Lovastatin yagda eriyen bir maddedir ve uzun sureli kullanimda beyne geeerek noropati yapar D) Kolesterol sentezinin azalmasina bağlı olarak safra asitelerinin sentezi bozulur ve hiperbilirubinemi ortaya cikar E) Kolesterol normal membran stabilitesi için gerklidir. Sentez azalmasi sonucu membranlarda kolesterol azalir ve membran transportu bozularak hucre olumu oluşur,.



86. Kolesterol sentezindeki h1z k1s1tlay1C1 basamak hangisidir? A) As~til CoA'nın asetoasetil CoA ile ~-hidroksi ~-metil glutarii-CoA'ya (HMG-CoA) kondenzasyonu.



Kolesterol sentezinde önemli öncü/ izoprenoid birimleride oluşur. lzoprenoid birimleri kolesterol sentezine ek olarak dolikol sentezine (N-bağ/1 glikoprotein sentezi için önemlidir), koenzim Q sentezine ve membrana bağ/1 proteinlerin lipid modifikasyonunada aktif olarak katll1r. Bu nedenle uzun süreli kolesterol sentezinin baskdanmasi taksisite oluşturur. Cevap



B) HMG-CoA'nın mevalonat'a indirgenmesi



C) Mevalonatın 2 tane aktif izoprene ~önüşü­ mü D) Farnesil pirofosfatın oluşumu E) Altı tane aktif ·izopren halkasının skualen için kondenzasyonu



HMC-CoA'nm mevalonat'a indirgenmesi, HMC-CoA redüktaz (düz ER'da bulunan) tarafmdan kata/izlenen basamakta gerçekleşir. HMC-CoA redüktazm aktivitesi, S1k1 kontrol altmdadir ve denova kolesterol sentezinin h1z kJsJtlayJcJ basamağm1 kata/izler.



Metabolizması Çalışma Soruları



87. Kolesterol sentez inhibitorleri ile ( lovastatin gibi) uzun sureli tedavide toksisile izlenmesinin en olasi mekanizma aşağidakilerden hangisidir?



(Lippincott's Biochemistry 2. baskı 1994 s. 21 O)



oluşturmak



Lipit



88.



Aşağ1daki bileşiklerden



desi kolesterol A) B) C) D) E)



hangisinin öncü mad-



değildir?



D vitamini Kalp glikozidleri Aldosteron Tromboksan Safra asitleri



Kolesterol, biyomedikal öneme sahip bir çok bileşiğin prekürsörüdür. Bunlar arasmda safra



asitleri, adrenokortikal hormonlar, seks hormon/an, D vitamini, kalp g/ikozidleri ve baZI alkaloidler bulunur. Tromboksanlar 20 karbonlu araşidonik asit türevleridir. (Harper's Biochemistry 25. baskı 2000 s. 167)



www.tusenı.conı.tr



i



lipit



Metabolizması Çalışma Sorulan



~



~



TUSEM



Asetil KoA keton cisimlerinin, yağ asitlerinin ve kolesterolün sentezine katrltr. Kolesterolden steroid hormonlar (O vitamini bir steroid prohormondur) sentezlenir. Aynca yağda çözünen vitaminler de asetil KoA'dan sentezlenen izopren türevleridir. Koenzim A ise adenin, riboz 3-fosfat, pirofosfat, pantoik asit, f3-alanin ve tioetanolaminden oluşmuştur.



89. Hidroksimetilglutaril KoA: A) Valinin katabolizması sonucu oluşur B) Asetat ve asetoasetil KoA'ya yıkılarak keton cisimlerini yükseltir C) Stoplazmada mevaJonik asite indirgenir D) HMG KoA sentetazın doğrudan etkisiyle glutamik asitten sentezlenir E) Kolesterolün prekürsörüdür



(Harper' s Biochemistry 25 . baskı 2000 s. 175 ve 632)



HMC KoA, asetil KoA ve asetoasetil KoA'dan sentezlenir. Aynca kasta lösinin (va/in deği/) ytktmwla da oluşur. Asetil KoA ve asetoasetata ytktltr. Kolesterol biyoseritezinde endoplazmik retikulumda mevalonik asite indirgenir. (Lippincott's Biochemistry 2. baskı 1994 s. 207)



90.



Aşağ1daki bileşiklerden



hangisi izopren birimi



içerir? A) .Koenzim A B) Prolaktin C) Ubikinon D) Askorbik asit E) Kobalamin



HMC KoA kolesterol ve keton cisimleri sentezinde ara bileşik olup 3 adet asetil KoA'nrn birleşmesi sonucu oluşur. Kolesterol sentezi bir çok memeli dokusu hücresinin sitozolünde gerçek/eşirken keton cisimlerinin sentezi sadece karaciğer hücrelerinin mitokondrisinde gözlenir.



Poliizoprenoidler olan do/i kol ve ubikinon (Koenzim Q) farnezil difosfattan köken altr. Hücre membranlannda bulunan bazt CTP bağlay/Ct proteinler de farnezil artrk/anyla prenile durumdadrr.Aynca yağda çözünen vitaminler ve hemada izopren birimleri içerir.



91. Asetil KoA hangi bileşiğin öncüsü A) Palmitik asit B) Kolesterol C) 3-Hidroksibütirat D) Koenzim A E) D vitamini



92. Hidroksimetil glutaril KoA (HMG KoA) sentezi nerede gerçekleşir? A) Tüm memeli dokularında sadece mitokondride B) Tüm memeli dokularında sadece sitozolde C) Tüm memeli dokularında sadece endoplazmik retikulumda D) Sitozol ve mitokondride E) Lizozom larda



değildir?



93. Kolesterol sentezi ile ilgili aşağ1daki bilgilerden hangisi yanhşt1r? A) Sentez, endoplazmik retikuJum ve sitozolde gerçekieşi r B) Kolesteroldeki tüm karbon atomlarının kaynağı asetil KoA'dır C) Hidroksimetilglutaril KoA (HMG KoA) redüktaz, kolesterol sentezinde hız sınırlayıcı basamağı katalizler D) Mevalonat, önce fosforillenir sonra dekarboksile olur ve sonuçta aktif i~oprenoid birimlere dönüşür E) Delikol ve ubikinon gibi diğer izoprenoidlerin sentezinde dalianma noktası skualendir



~



....



www.tusem.com.tr



~



TU SEM



Dolikol, hem a, ubikinon gibi izopren bileşik­ leri içeren yapilarm sentezinde dalianma noktasi farnezil difosfattlr.



Metabolizması Çalışma Soruları



96. Hangisi HMG KoA redüktaz1 aktive eder? A) Tiroid hormonu B) Glukagon C) Kortizol D) Kol ik asit E) Mevastati n



(Harper' s Biochemistry 25. baskı 2000 s. 287)



Kolesterol sentezinin regülasyonu HMG KoA redüktaz basamağmda olur. Enzimin fosforilasyonu enzimi inhibe eder, defosforilasyonu aktive eder. insülin ve tiroid hormonu verilmesi enzimi aktive ederken g/ukagon veya g/ukokortikoidler inhibe ederler. Enzimi inhibe edenler arasmda aynca mevalonat, statinler, kolesterol, safra asiti ve aç/tk da bulunur.



94. Hidroksimetil glutaril KoA (HMG KoA) sentezi nerede gerçekleşir? · A) Tüm memeli dokularında sadece mitokond-



ride B) Tüm memeli dokularında sadece sitozolde C) Tüm memeli dokularında sadece endoplazmik retikulumda D) Sitozol ve mitokondride E) Lizozom larda HMG KoA kolesterol ve keton cisimleri sentezinde ara bileşik olup 3 adet asetil KoA'n1n birleşmesi sonucu oluşur. Kolesterol sentezi bir çok memeli dokusu hücresinin sitozolünde gerçek/eşirken keton cisimlerinin sentezi sadece karaciğer hücrelerinin mitokondrisinde gözlenir.



Lipit



(Harper's Biochemistry 25 . baskı 2000 s. 289)



97.



Aşağ1daki bileşiklerden



hangisi izopren birimi



iç ermez? A) Ubikinon B) Dolikol C) Hem b



D) K vitamini E) ~-Karoten



95. Lipoproteinlerden hücrelere giren kolesterol esterlerinin hidrolizi hangi hücre kampartman 1nda gerçekieşi r?



A) B) C) D) E)



Sitoplazma Golgi kompleksi Endoplazmik retikulum Mitokondri Lizozom



Reseptör araelli endositozla hücre içine alman LDL, endozomlar halinde lizozomlara dahil olur. Burada lizozomal enzimler ile molekül y1ki1Ir ve "koles~erol" aç1ğa ç1kar. Bu kolesterol, hücre içi kolesterol metabolizmasm1 düzenler.



www.tusem.com.tr



~



Beş karbon/u izopren birimleri kolesterol sentezinde ara maddeler olup çeşitli bileşiklerin (Örn. ubikinon, dolikol, hem a, yağda eriyen vitaminler ve ~-karoten) sentezine kat1ltr. Hem a, sitokrom a'nm yap1smda bulunur ve izopren birimi içerir. Hem b, hemog/obin, miyoglobin ve sitokrom b'nin yap1smda bulunur ve izopren birimi içermez. Hem c, sitokrom c'nin yapismda bulunur ve porfirin halkasmm iki atomu - SH gruplanyla proteine bağiidir. (Harper's Biochemistry 25 . baskı 2000 s. 169)



lipit Metabolizması Çalışma Soruları



98.



A~ağıdaki



leri



4



dokulardan hangisinde keton cisim-



i)



100.



kullanılmamaktadır?



TUSEM



Eikozanoidlerle ilgili hangisi yanh~tır?



a~ağıdaki



bilgilerden



A. Yağ dokusu



A) Eikozanoidler 20 karbonlu paliansatüre



B. iskelet kası C. Böbrek D. Karaciğer E. Kalp kası



yağ asitlerinden sentezlenir B) Farmakolojik olarak aktif bileşiklere (pros-



taglandinler, tromboksanlar, lökotrienler ve lipoksinler) dönüşürler C) Araşidonik asit, eikozopentoenoik asittir



Normal koşullarda beyinin en önemli metabolik yaktti g/ukozdur. Normal koşullarda asetoasetatt aktive eden enzim bulunmadtğt için beyin taraftndan keton cisimleri kullantlmamaktadtr. Keton cisimlerinin karaciğer dtştnda­ ki dokularda kul/antiabilmesi için asetoasetat ve 3-hidroksibutirata çevri/meleri gerekmektedir. Açltğtn 4. gününden sonra uyanlmaya başlayan (3-hidroksibütirat dehidrogenaz, (3-hidroksibütirattn asetoasetata çevri/mesini htzlandtrmaktadtr. Uzun süren açltkta beyinin enerji gereksinmesinin %40-70 kadan keton cisimlerden sağ/anmaktadtr.



D) Araşidonik asit, membran fosfolipidlerin-



den fosfolipaz A2 aracılığı ile sentezlenir E) Eikozanoidler, C-proteinleri aracılığı ile lokal hormonlar olarak fonksiyon gösterir



99. Kasta asetoasetatm C0 2 ve H2 0'ya tamamen okside olması için ne gerekir? A) i.nsülin düzeylerinin yükselmesi B) Tiamin pirofosfat C) HMG KoA sentetaz



D) Biotin E) Molekülün aktivasyonu için sitozolik ATP



Asetoasetat, aç/tk esnastnda kanda insülin düzeyleri düşük iken karaciğerde sentezlenir. HMG KoA sentetaz, oksidasyon için değil sentez için düzenleyici anahtar bir enzimdir. Asetoasetat, kas gibi doku/ara taşmarak mitokondride süksinil KoA (ATP deği/) taraftndan aktive olarak iki adet asetil KoA'ya parçalantr ve bunlar da trikarboksilik asit (TCA) siklusunda okside olu/ar. Bu oksidasyonda a-ketoglutarat dehidrogenaztn bir kofaktörü olan tiamin pirofosfata gerek duyulur, biotine ihtiyaç yoktur. (Harper's Biochemistry 25. baskı 2000 s. 245 ve Lippincott's Biochemistry 2. baskı 1994 s. 107)



~



www.tuseın.coın.tr



&



~,



TUSEM



Lipit Metabolizması Çalışma Soruları



o ll



Lino.leat (diyet) --+ --+



(esansiyel yağ asiti)



Araşidonik



o{oc-R1 ll



asit ---+ R2C



0 _O) _ Koli n



Membran fosfotipidi



ı coo- • i;PokSiien~-' c::::::;:::;.



Epoksidler



....,



'



p



' , ,450



9 ~



fosfolipaz A2. @ Glukokortikoidler



sit



-



coo-



-



Araşidonik



asit



(C20:4,_.5,8, 11,14)



! !



siklooksijenaz



Glutamat



LTC4



@ Aspirin ve diğer NSAiD



Glisin



L. LTD



4



_i_. LTE



4



PGG2 peroksidaz



~0~!:: :~o~~H2 'o~TXA2 Tromboksanlar



/ /



~ ~



PGI 2



(Prostasiklin)



1



Prostaglandinler



Eikozanoidler, araşidonik asit ve diğer bazı C20'Iu yağ asitlerinden sentezlenir. Bu yağ asitleri ya diyet yoluyla alınır veya linoleik asit ve a-linolenik asitten sentezlenir. Araşidonik asit, eikozotetraenoik asit (dört çift bağ içerir)'tir. (Harper's Biochemistry 25. baskı 2000 s. 255)



101. Anaflaksinin



yavaş



A) Lökotrienler B) Lipoksinler C) Tromboksanlar D) Prostaglandinler E) Prostasiklinler



www.tusem.com.tr



reaksiyona giren maddesi (SRS-A), eikozanoidlerin hangi



sımfma



aittir?



~\)$f,Afı



lipit



t _?"~1>\



Metabolizması Çalışma Soruları



TU SEM



------------------ \~~ ________________________ ,..----------'