Asta Kosala Kosali [PDF]

  • 0 0 0
  • Suka dengan makalah ini dan mengunduhnya? Anda bisa menerbitkan file PDF Anda sendiri secara online secara gratis dalam beberapa menit saja! Sign Up
File loading please wait...
Citation preview

Lontar Druwen



: Kantor Dukumentasi Budaya Bali ring Denpasar



Judul



: Asta Kosala Kosali



Nomor /Kode



: 44/1/K/Dokbud



Ukuran



: Panjang 30 cm : Lebar 3,5 cm : Tebal 59 lembar



Asal



: Griya Subagan, Karangasem



Kaalih Aksara Antuk



: I Made Subandia



Tanggal Negetik



: 7 Juni 1996



TERJEMAHAN ASTA KOSALA KOSALI



Judul



: Asta Kosala Kosali



Penerbit



: Dinas Kebudayaan Provinsi Bali



Tahun



: 2007



Disalin Oleh



: Ida Nyoman Bodha



Asal



: Geria Jlantik Baler Margi Subagan



1b. Awighnamastu



Inilah ajaran prihal pengeahuan Asta Kosala Kosali, hendaknya



Iti Asta Kosala Kosali muwah Asta Kosali



diketahui oleh barangsiapa yang bekerja dibidang keterampilan.



Iti tutur karma ring aji Asta Kosala Kosali, nga. Kawruhakna de



Urip kayu dalam dirimu.apakah yan mati ataupun yang hidup.



sang maulah gina tingkah ing urip ing kayu ring śariranta, yan



Hendaknya tepat oleh mu mengarahkan kepada dirimu. Bila



ring pati mwang ring urip, den abener juga denta amatitis



sudah selesai olehmu meresapkan dalam hati, engkau tidak akan



maring sariranta. Yan sampun puput sinuksama denta, nora



mendapatkan hasil dalam bentuk papa dan neraka.



keneng papa naraka phalanya, tan sinantun sira dening sarwwa ginawe, adi tan aji, nga, Sastra, nga.



2a. Tidak terlambat segala apa yang dikerjakan. Manakah pengetahuan itu? Itulah sastra, penyuci segala makhluk dan



2a. Prayascita ning sarwwa tumuwuh mwang maring sarwawa



terhadap apa yang dibuat, terhadap pengetahuan yang suci benar



ginawe, maring aji hening jati gumawa mraksa. Salwir ing



mengantarkan pada penguasaan segala jenis kayu. Ka. Artinya



kayu-kayu, tegesnya, ka, nga. Wit, yu, nga. buddha, ngaran



wit, asal, yu artinya Buddha yaitu budi, pikiran. Sesungguhnya



buddhi, ngaran budhi, kalingan ya, buddhin ta juga wisesa, wi,



pikiranmulah yang unggul. Wi artinya yang membakar yaitu api.



nga. Pengesengan, nga. Agni, idepakna sang hyang Agni



Bayangkan Sang Hyang Agni berada pada pusaranmu,



mungguh ring nabhinta, angesengakna lara roganta, teka geseng. Om paripurna ya namah. Nanghing urip ing kayu ulihakna ring pradhana, nga.



membakar segala jenis penyakitmu. Semua terbakar. Om



Prethiwi jati. Ya ring sarira…



semoga tiada kekurangan sesuatu. Hormat! Tetapi urip (jiwa) nya pohon kayu kembalikan kepada pradhana yaitu tanah.



2b. Pitwi dalem sarira, ungguhakna ring soring nabhi, yan ring bhuwana agung ksiti tala juga, nga prethiwi jati, kapatyaning kayu-kayu, ulihakna maring purusa. Semoga tiada rintangan. 1b. Semoga tiada rintangan Inilah Asta Kosala dan asta Kosali



2b. Kalau didalam tubuh terutama tubuh bagian dalam, tempatkan ia pada bagian bawah pusar, kalau pada Bhuwana Agung, alam raya tempatkanpada lapisan tanah yaitu bumi. Matinya pohon Yan nista daksinanya, nga. Artha, 225.



Nga, akasa, yan ring bhuwana alit, nga. Agra ring rambut. Kalingganya sira Sang Wiswakarma juga mula ring undagi ring



3a. 727 kepeng.



dewata, sira asung ta Sang Nala, abot



Kalau daksinanya besar, sesarinya 1700 kepeng dan daksina itu



Yan madhya daksinanya, ika den asangkep…



lengkap sebagai mana mestinya. Demikianlah adanya hal itu. Bila tanpa sesari, pasti engkau aka ditimpa penyakit lemah badan segala jenis penyakit engkau akan dapati, bila



3a. Gung Artha, 727. Yan uttama daksinanya, gung artha, 1.011. Muwah yang uttama ning uttama daksinanya, artha 1.700, genep. Nanghing daksina



demikian engkau harus mendapatkan prayascitta sampai pada ragamu. Engkau hendaknya membuat tirtha satu sibuh untuk I Bhuta Prong Wong, Wong. Artinya, berikan labha prayascitta.



ika den asangkep, samangkana kramanya. Yan nora asasantun, tan urung sira anemu gering anglayung muwah sarupa ning agering katemu den ta, wenang prayascita, muwang teka-maring sariranta, sira ta akaryya tirtha



3b. Dan untuk dirimu, buatkanlah tirtha satu sibuh beserta kembang



asibuh, ring I Bhuta Pring Wong-Wang, kalinganya, ika wehin



yang harum.



labha prayascita, mwang teka ....



Mantra:



3b. Maring sariranta, sira ta akaryya tirtha asibuh, sekar merik. Mantra: Om uwa kaki bhutakala wwang Om pring pati patantra, wruh aku ring kawulamu, aja siddhi gawe maring aku, kayu, kembalikan kepada purusa yaitu angkasa. Bila pada



Om uwa kaki bhutakala wwang Om pring pati patantra, wruh aku ring kawulamu, aja siddhi gawe maring aku,



bhuwana alit ia adalah ujung rambut adangan. Yan nista daksinanya, nga. Artha, 225.



Iki tadah sajinira prayascita, mwang tirtha panglukatan, sira Siwa ingsun, angilangakna lara rogan ingsung, mulihakna mulihakna maring rasa wulanan ira, ah, ah. Sang Hyang Iswaranda pikaya namah sira atepung tawar



Kesimpulannya Sang Wiswa-karmmalah perintis undaginya



rummuhun, muwang mabyakala, sabuana wija,…



para dewa Ya memberkahi Sang Nala, berat dan ringan. Kalau daksinanya kecil, sesarinya (uangnya), 225 kepeng. Kalau daksinanya menengah lengkap sesarinya…



Panarikan dan Bhagawan Sukarmma, membuat tata aturan 4a. Teher sira tinirtha.



kahyangannya yang telah sempurna olehnya untuk menurutinya.



Iti kadharman Asta Kosali nga, ala (kawruhan/nira) sang suddha dharmma, weti kinon de nira Bhatara Siwa mwang Sang Hyang Citra Gotra, makadi bhagawan Panyarikan, muwah bhagawan



Om hormat. Semoga tiada rintangan. Semoga berhasil. Inilah Asta Kosali yang suci, hendaknya diketahui oleh orang yang hendak membangun balai, janganlah lalai,



Nihan sang hyang Asta Kosali, kaweruhakna de sang mahyun angwangun yasa, away kita hima-hima, awya …



4b. jangan tertukar olehmu, menerapkan ukuran, pastikan lebih atau kurangnya. Karena, banyak yang harus dihitung. Luar dalamnya dan baik buruknya. Iu semua sepaya diperhatikan. Inilah ajaran



4b. Korup denta, aniwakna sikut, kurang lebihnya den pastyaknna juga, apan akweh winilangakna. Jaba jeronya, mwang ala ayunya, ika pada kengetakna. Iti ling ning Asta Kosali tinitahakna; ayuwa simpang. Iti sikut ing yasa, kaweruhakna de sang amangun yasa, pawitan sasaka ika, panjangnya tekeng jeber nga yeka wilangakna. Yan panjang nya, 21 rai, jebarnya 5 guli, Iki tadah sajinira prayascita, mwang tirtha panglukatan, sira Siwa ingsun, angilangakna lara rogan ingsung, mulihakna Sang Hyang Iswaranda pikaya namah. maring rasa wulanan ira, ah, ih. Terlebih dahulu supaya membersihkan diri dengan tepung tawar dan upacara nyakala, wija seperlunya, 4a. lalu diperciki tirtha. Inilah dharma AstaKosali



namanya.



Sarana



dia



yang



melaksanakan dharma yang suci, karena disuruh oleh Bhatara Siwa dan Sang Hyang Citra Gotra, terutama Bhagawan



Asta Kosali, hendaknya supaya diatur; jangan menyimpang. Ini ukuran balai, hendaknya diketahui oleh yang membangun balai, mulai dari tiang, panjang dan lebar supaya dihitung.



Panca Brahma Sandhi nga. Tuna satengah guli, Sigra Pramada.nga, …



5a. Yan petang guli. Catur Raga Jnana nga. Yanya mahurip sacaping muwang setengah rai, Sang Hyang Udhayageni muka, nga. Yanya, 20 rai, Sang Hyang Kundabyuh, nga. Yanya maurip sacaping mwang satengah rai, Sang Hyang



Bila mempunyai urip satu caping san setengah rai, Sang Hyang Udayaggenimuka, namanya. Bila 20 rai, Sang Hyang Kundabyuh namanya. Bila mempunyai urip satu caping dan setengah rai, Sang Hyang Sidana namanya. Panjangnya 22 rai, kurang lebih satu nyari, satu caping dan setengah nyari, Sang Hyang Kumaradhana namanya. Dan kaki yang pendek, hitungkah panjangya, bila dua sirang, Sang Hyang Yagada namanya. Bila tiga rai, Sang Hyang Tigasusah namanya.



Sidana, nga. Panjangnya, 22 rai, anari sawantara. Sacaping mwang satengah rai, Sang Hyang Kumaratdhana Muwah bais bawak wilangen panjangnya, yaning duwang sirang, Sang Hyang Yagada nga. Yaning telung rai, Sang Hyang Tiga susah, nga. …



5b. Butut ikang sasaka, Sang Hyang Bagarat nga. Malih ikang rongan bawak, pet ikang jro tulung bawak dadi dawa, pet pada jro, Sang Hyang Suntagimanik nga. Butul ikang sasaka, Pawit dawa nga.ika. Om awighnamastu. Tatha astu. Om dirghyur astu. Thata astu astu, Om subhamastu, tatha astu astu. Ang, ah. 3. Bila panjangnya, 21 rai (muka), lebarnya, 5 guli, Panca Brahma Sanddhi namanya. Bila kurangnya setengah guli, Sighra Pramada namanya.



5b. Tembusan tiang,Sang Hyang Bagarat namanya. Dan lagi ruangan pendek, ambilah di tengah-tengahnya, Pendek emjadi panjang, ambil sama-sama di tengah-tengah, Sang Hyang Suntagimanik namanya. Tembusan tiang itu, Pawitdawa namanya. Om awighnamastu. Tatha astu. Om dirghyur astu. Thata astu astu, Om subhamastu, tatha astu astu. Ang, ah. 3. Malih kang rongan bawak, pet ring jro nga. Sor ing lambang, luhur ing sunduk bawak, Eka Dungga, byuh ing mas pirak.



6a. Kaulabhakti, putra malarang. Pet Madhya ning leng ing sunduk dawa, Dwikaklikayogi, namanya, guna sakti, dana, putra nga Madhya. Pet pinggir ing luhur, lang ing sunduk dawa, pryama



5a. Bila empat guli, catur Raga Jnana namanya.



dustala, nga. Draslarat kanya, putra malarang, wreddhi mas.



Pet Madhya ning salmar, pancajagra … 6b.brana, namanya. Masyarakat lor banyak anak, pitra, dea semuanya sayang. Ambilah salimar. Sadpadma-nagara namanya. Bahagia banyak kekayaan, banyak



6b. Brana nga, Bhakti ikang rat. Wreddhi putra deni dewa sih, pitra dewa sih. Pet salimar,



anak, namun kemudian membawa kesedihan yang tidak putus-



sadpadma nagara nga. Ska byuh dana, putra wreddhi, wekasan



putus. Janganlah diikuti duwe dalem. Yang patut diikuti, ambilah satu



aweh kingking tan pegat, aywa pitut duwe dalem. Kang yogya pitut, pet lewih sacaping saking luhur ing salimar, Sapta nuraga sandhi, nga, mas wreddhi; jaat, kingking katemu wekasan. Yan lewih sategah rai, Sadabadaha resi nga, rajata, pirak wreddhi, … 7a. Putra



subhageng



rat,



wargga



masih.



Lewih



sarai,



sikwuummasanna nga, wreddhi putra, mwang mas pirak, telas Dan lagi ruangan yang pendek, ambil di tengah-tengahnya, dibawah lambang, diatas sunduk yang pendek, Eka Durngga, banyak memiliki mas, perak,



6a. pemantu-pembantu hormat. Ambilah di tengah-tengah lubang sunduk panjang, Dwiklikayogi



namanya.



Berwibawa,



sakti,



dermawan,



puteranya sedang-sedang. Ambilah pinggir bagian atas lubang sunduk yang panjang, Tryamadustala, namanya. Ambillah ditengah-tenah salimar, Panca jagra



caping dari atas salimar, Saptanuragasandhi namanya. Banyak mas, akhirnya menemukan kerusakan, kesedihan. Bila lebih setengah rai, sadabandharesi namanya, banyak perak, 7a. anak-anak terkenal di masyarakat, keluarga menyayangi. Bila lebih satu rai, sikuum mas namanya, anak banyak, demikian ikang sikut sapuluh wara. Kawerihakna dharma ning undagi, temuakna Sang Hyang Akasa lawan Prethiwi, Sang Hyang Aditya lawan Candra, urip ikang sarwwa tumuwuh, rasakna ring samianta. Papusuh nga, kayu, Ampru nga. gumi, Ati, nga. geni, 7b. Ungsilan nga. air. Mangkana denta umidep. Tan papilih warah ayu, nga. wera.nga. Nda. Nga, witji. Nga. sarira Ayu, nga. lewih ing undagi, kadadya, wre, nga, Siwa, nda. Nga. wit gi, nga. sarira. Muwah tingkah ing anggawe sunduk, sunduk dawa pawitanya, kayatnakna denta umidep, marepwetan, dalikakna wawayangan ikang sunduk rumaga Sang Hyang Smara, ikang sasaka rumaga Sang Hyang Ratih, parakakna petemunnya. ma.



Ang, U, Ah U, Om.



juga mas dan perak. Sudah habis yang sepuluh banyaknya. Hendaknya dipahami dharma undagi. Pertemuan Sang Hyang Akasa (langit) dengan Prettiwi (bumi), Sang Hyang Aditya



8a. Nanghing ikang sunduk lawan sasaka ika, dyusakna rumuhun, kramasakna, lingakna. Sadsadin lalang, raris wastra in sapuradeg, lanang istri, asepin. Wus mangkana lumekasa sira angekacerita den apened. Ayuwa korup. Mangkana kramanya.



(matahari) dengan Candra (bulan), hidupkan semua tumbuhtumbuhan, rasakan pada dirimu. Jantung adalah kayu, Empedu adalah bumi, Hati, adalah api, 7b. buah zakar adalah air. Demikianlah caramu berfikir. Bila engkau ridak memilih petunjuk yang baik, itu serampangan namanya. Nda artinya pohon, gi, artinya badan, Ayu artinya undagi yang mulia. Maka wu artinya Siwa, nda artinya pohon, gi artinya badan. Dan carannya memasukkan sunduk, mulai dengan sunduk panjang, hati-hatilah olehmu berfikir, menghadap ke timur, lihatlah bayagan matahari. Sunduk itu berpribadi Sang Hyang Smara, tiang berpribadi Sang yang Ratih. Rapatkan pertemuannya. Mantra: Ang, U, Ah, U, Om 8a. Dan sunduk dan tiang itu supaya dimandikan terlebih dahulu, dikeramas, diminyaki, seka dengan lalan, lalu dikenakan kain selengkapnya, laku, perempuan, diberi dupa. Sesudah itu, hendaknya engkau mulai memusatkan pikiran dengan santun. Telas. Kunang ikang sukat, den prayatnakna anibahakna, ayuwa pet lewih rinh sor, ala ika, bhaya kacarik nga, yan genahing wwang agering, enggal pejah. Yen pet …



Pukulan sira sang ratu ning kayu, prabhu nangka.Jangan tertukar. Demikianlah caranya. Selesai. Adapun ukuran itu 8b. Lewih ring luhur, ayu ika, citrasuddhi nga. Yan genah ing wwang agering, enggal waras. Nyan tingkah ing amelaspas yasa, lwirnya: Suci asoroh, genep sakrama ning suci kadi nguni, muwah tumpeng putih kuning, 2 bungkul. Iwaknya ayam putih siyungan, sapelaken, pinanggang. Malih tumpeng agung, 1, iwak nga itik ginuling, 1, jangan gile sakawali, sajang tan sinaringan, pangulapan, pangambeyan pada. 1. Muwah banten. 11. tanding. Peras, lis, 1. … 9a. Tulung, 7. sesayut sahanane wenang, maduluran parayascitta, penyeneng, 1. tehenan, 1. Telas mangkana. Iti mantram pamelaspas, salwir ing amelaspas, bale, lumbung, kori, kayangan, meru, salwir ing wawangunan.nga. Ma.



hendaknya engkau hati-hati memakainya. Janganlah mengambil ukuran lebih di bawah, bahaya itu, Bhaya kacarik, namanya. Kalau itu tempat tinggal orang yang sedang sakit, maka akan cepat meninggal. Bila mengambil 8b. ukuran lebih di atas, adalah baik, Citrasuddhi namanya. Bila itu tempat tinggal orang sakit, akan cepat sembuh. Inilah cara melaspas balai, yaitu: Satu paket suci, lengkap sebagai mana persyaratan suci seperti tadi. Dan tumpeng berwarna putih kuning, 2 buah Dagingnya adalah daging ayam putih siungan yang jantan dan betina, yang dipanggang. Dan tumpeng besar 1, dagingnya ialah itik yang diguling 1, sayur gile satu kuali; tuak yang tidak disaring; pengulapan, pengambeyan, masing-masing 1 buah. Dan banten, 11 tanding; peras lis 1 buah, 9a. tulung 7 buah, sesayut yang dapay dipakai, diiringi prayascitta, penyeneng 1 buah, tehenan I buah. Selesai seperti itu. Ini mantra untu melaspas, segala jenis melaspas, seperti balai, lumbung, pintu gerbang, meru, segala jenis bangunan. Mantra:



Patih jati, tumenggung ungu, rangga sentul, tekaning pucang tirisan, …



pari, dadi pipis, rarencakira dadi patik wenang inghulun, witira



9b. Sira sun patenin, Sun paksara suku ring pandi. Godong ira dadi pari, dadi pipis, rarencakira dadi patik wenang inghulun, witira dadi janma manusa, tebasan inghulun, anglukat malanta, anjanma lana sira, apager ramaroja. Apagata sira, awawa hana pwa sira, winadung ginawe lakar, sun gawe kita Bale, aja sira angadaken



krangkang-kringking.



Angadakaken



upakaren.



Pukulan Sang Hyang Eka wara, … 10a.



Saptawara, Astawara, Sangawara, radite pinaka pucukda, pucukdapinaka kawida, witda pinaka batunda, batunda pinaka anggara



pinaka



godongda,



Budha



pinaka



kambangda, Wrespati pinaka witda, sukra pinaka wohda, Saniscara



pinaka



daminda.



Pinaka



pancarda.



Astawara



anaksenin, Sri, I, Gu, Ya, … 10b.



dadi janma manusa, tebasan inghulun, anglukat malanta, anjanma lana sira, apager ramaroja. Apagata sira, awawa hana pwa sira, winadung ginawe lakar, sun gawe kita Bale, aja sira angadaken



krangkang-kringking.



Angadakaken



upakaren.



Pukulan Sang Hyang Eka wara, 10a.



Dwiwara, Triwara, Caturwara, makadi Pancawara, Sadwara,



Saptawara, Astawara, Sangawara, radite pinaka pucukda,



Dwiwara, Triwara, Caturwara, makadi Pancawara, Sadwara,



bungkahda,



9b. sira sun patenin, sun paksara suku ring pandi. Godong ira dadi



Lu, Bra, Ka, U, Sami Sangawara anakserin. Da, Ja, Gi, Na,



O, E, U, Tu, Da, Om Namaste Bhagawan Agni. Om Namaste Bhagawan Ari, Namaste Bhagawan Iccha, Pukulan sira sang ratu ning kayu, prabhu nangka. Patih jati, tumenggung ungu, rangga sentul, tekaning pucang tirisan,



pucukdapinaka kawida, witda pinaka batunda, batunda pinaka bungkahda,



anggara



pinaka



godongda,



Budha



pinaka



kambangda, Wrespati pinaka witda, sukra pinaka wohda, Saniscara



pinaka



daminda.



Pinaka



pancarda.



Astawara



anaksenin, Sri, I, Gu, Ya, 10c.



Lu, Bra, Ka, U, Sami Sangawara anakserin. Da, Ja, Gi, O, E,



U, Tu, Da, Om sami anaksenin. Namaste Bhagawan Ari, Namaste Bhagawan Isa, Sarwabhaksa utasanam, Brahma Wisnu, Maheswara, Santika pastika wera, Rahsananca bhicarukam, Suksma murti mahasratam. Siwaravi sada jnanam Om kara Namaste ya namah swaha. Om indah ta kita bhatara Sangkara,



11a.



kita kinon kita den anjanma denira Bhtara Guru mandadi po



kita kayu, tumurun ta kita ring Ibu Perthiwi mawod mabungkah, masemi ta ge lemah, Siddhir astu astu tatha astu astu//o// Iti Asta Kosali samapta,nga. payoganira Sang Hyang Swakarma, ngawetwang sikut bale ring pakarangan, ring pakubwan, bale sakapat, bale sakanem, bale bandung, bale sumanggen, bale pagambwan, bale makadi bale pancaresi, bale sangaresi, muwah, … 11b.



sarwabhaksa utasanam, Brahma Wisnu, Maheswara, Santika pastika wera, rahsananca bhicarukam, suksma murti mahasratam. Siwaravi sada jnanam, Omkara Namaste ya namah swaha. Om indah ta kita bhatara Sangkara, 11a.



kita kinon kita den anjanma denira Bhtara Guru mandadi po



kita kayu, tumurun ta kita ring Ibu Perthiwi mawod mabungkah,



Lumbung ungwa ning parika. Muwah bale utama, nemakawenang ngangge, unggwakna



masemi ta ge lemah, Siddhir astu astu tatha astu astu//. Demikianlah Asta Kosali berakhir, Yoga Sang Hyang



ring sanggar, lwirnya, bale sumanggen, gedong catu, manjangan



Swakarmma. Melahirkan sikut (ukuran), balai di pekarangan,



saluwang, taksu, bale piyasan, telas. Prathiwi ring Hyang.



seperti balai bertiang empat, balai bertiang enam, balai bandung,



Mangkana piyoganira Sang Hyang Wiswakarmma. Nggawe sikut ngwangunang sasana rumuhun.



balai sumanggen, balai tempat pementasan gambuh, dan juga balai pancaresi, balai sangaresi, dan 11b.



lumbung tempat padi. Dan balai yang utama, yang berhak dipakai, temoatkan di



sanggah yaitu balai sumanggen, gedong catu, manjangan salwang, taksu, balai tempat menghias. Terakhir: Prathiwi untuk Hyang. Demikianlah yoganya Sang Hyang Wiswakarma. Membuat sikut, memperhatikan pedoman terlebih dahulu. Sikut sasaka panjangnya, 111 rai, sikut agung,nga. drewen dalem. Hana sikut Namastubhagawan Agni. 12a. jangnya wenang mange di tani, 21 rai. Maurip aguli, madhu. Yan ing panjagnya, 20 rai, maurip aguli linjong tujuh.



Yan ning panjangnya, 19 rai, nista ika, maurip aguli linjong. Pilihakna ne wenang ingangge sikut ika makatrini, pada wenang mange di tani. Nyan tingkahing genah ing paon pilihakna anggwannya, mwang ala hayunya kengetakna, lwirnya kaya iki. Yan ring purwwa genahnya, doyan king-kingngan ala dahat. …



Sikut tiang, bila panjangnya 111, rai adalah panjangnya 100 rai, menang angge di tani. Malih sikut kan uttama, pan-… 12a.



jangnya yang dapat ditetapkan pada orang kebanyakan ialah



21 rai dengan urip satu guli madhu. Bila panjangnya 20 rai dengan urip satu guli linjong tujuh dan bila panjangnya, 19 rai nista (kecil) itu, dengan urip satu guli linjong. Pilihlah sikut yang tiga itu yang dapat dipakai yang



12b.



Yan ring gneyem unggawanya, kawos aparanya, ila ika. Yan katemu



sama-sama dapat dipakai oleh orang kebanyakan. Inilah tempat dapur, pilihlah tempatnya, dan baikburuknya.



phalanya.Yan ring neriti unggwanya, rahayu ika, bhoga katemu



Supaya diingat. Jenisnya seperti ini: Kalau tempatnya desebelah



jenek, sih amukti waras phalanya.Yan ing pascima unggwanya,



timur, sering membawa kesedihan,



ring



daksina



unggawanya,



rahayu



ika,



bhaga



ala ika, doyan kageringan phalanya. Yan ring wayabya unggwanya, ala dahat, bwat kunang tadah panemunya.Yan ring uttara unggwanya ala panemunya bwat kageringan tan pegat mapwara pejah. Mangkana kojar ing aji.



12b.



Bila tempatnya di sebelah tenggara, keras dampaknya,



bahaya itu. Bila tempatnya di sebelah selatan, itu adalah baik. Akan berakgur dengan mendapatkan makanan, Bila tempatnya disebelah barat daya itu adalah baik. Akan mendapatkan makanan yang tidak cepat habis, menikmati kesehatan sebagai akibatnya. Bila tempatnya disebelah barat, itu tidak baik, sering ditimpa penyakit sebagai akibatnya. Bila tempatnya di sebelah barat laut, sangat buruk, sering kekurangan makanan yang akan dialami. Bila tempatnya disebelah utara, akan mengalami hal yang tidak baik ditimpapenyakit terus menerus yang membawa



13a.



Mwah sikut anggawe don kori, kengetakna saparanya mtu,



lwirnya, yan metu ring pascima panjangnya, duang kuub ring arirang, maurip, 11 guli madhu, adeg Rahaden Dewi,nga. Ma: Om Sri Maha dewi ya namah svaha, siddhir astu, dyastu. 3. Yan metumu rung daksina luhurny, 2, kuwub ring arang, maurip, 11. Guli madhu, adeg Rahadyan Dewi nga. Ma Sri Dewi Mahadevi ya namah svaha, siddhir astu, dyastu. 3. Yan ring uttara, luhurnya, 2.



Om Sri Maha dewi ya namah svaha, siddhir astu, dyastu. 3. Bila arah keluarnya ke selatan, tingginya, 2 kuwub dan arirang dengan urip, 11 guli madhu, stanakan Rahaden Dewi. Mantra: Sri Dewi Mahadevi ya namah svaha, siddhir astu, dyastu. 3. Bila ke utara, tingginya 2. 13b.



kuwub dan arirang, dengan urip, 1 guli, linjong. Stanakan



“Sri Dewi” Mantra: Om “Sri Dewi ya namah Svaha, siddhir astu, dyastu, 3. Selesai demikian itu. Ini sikut jro (tengah, dalam, lubang). Hendaknya diingatoleh barang siapa yang melaksanakan pekerjaan



13b.



Kuwub ring arirang, maurip, 11. Guli linjong, adeg Sri



undagi (pertukangan) yaitu: Lubang sunduk panjang, tebah



Dewi,nga. Ma: Om “Sri Dewi ya namah Svaha, siddhir astu, dyastu, 3. Telas samangkana. Nyan sikut ing jro kengetakna de sang anglakwana undagi, lwirnya: Jro ning sunduk dawa, tebah adegan, maurip asirang, mantri sasaran, nga. Muwah, tebah adegan, maurip asirang, mwang anari kacing, duwi angkis kematian.



tiang, dengan urip satu sirang, mantra sasaran namanya. singha,nga. samalih sikut sunduk, nga. lumbangnya, 3 nari, maurip aguli madhi, madhu,… 14a.



dedel sunduk ika teleknya aguli madhu laita aguli madhu,



basaraga nga. Iti dewa Tapa nga. saluwiring ala ning papayonan, wenang kaparisuddha deya. Peten lait bale ika. Ne kaucap cacad, siluren de ning lait Dan sikut membuat daun pintu,



13a. Demikian upacara sastra suci. Muwah sikut anggawe don kori, kengetaken saparanya metu, luwirnya, yan metu ring pascima panjangnya duang kuwub ring kuwub, (bidang) dan arirang, dengan urip, 11 guli madhu. Stanakan Rahaden Dewi: Mantra:



perhatikan arah keluar pintu itu. Yaitu: Kalau arah keluarnya ke barat, panjangnya dua Wus rinajah, iki mantranya. Ma: Ang Ah prayascittanya namah.



Dan tebah tiang, dengan urip satu sirang, dan satunyari kelingking, Dewi anangkis singha namanya. Dan juga sikut sunduk lebarnya, 3 nyari, dengan urip satu guli madhu, 14b. Wus minantran, arugakna ring adegane munggwing arep. Samalih sikut suku ring sasaka, sasoring sunduk bawak,



14a.



takik sunduk itu, dalamnya satu guli madhu. Lait/pasak yang



lwirnya, 3 rai, maurip anari kacing, prabhu anakrawartti, nga.



menyebabkan tidak goyah/satu guli madhu, basaraga namanya.



Yan maurip auswan tujuh, kusumadewi, nga, bayu pageh sang



Inilah dewatapa namanya yaitu: Cemarnya tempat berteduh teges, ne mungguh ring airsanya, asiki. Iki rajah laite, ginawe



agawe umah. Yan maurip auswan linjong, Prabhu angrebut kadaton, nga. Yan kurangan ring, 3 rai, ala dahat, phalanya surud ikang kasukan, tur kingkingan, gagak usungan, nga. yan 3



silur, aksara kayeki. Ang, Mang, Ung, Ang, Ah, dadya. laut satu. Ini rajah lait yang dipakai pengganti. Aksaranya seperti ini: Ang,Mang, Ung, Ang, Ah. Setelah di rajah. Ini mantranya: Ang Ah Prayascittanya namah. 14b.



Setelah diberi mantra, masukkan kedalam tiang bagian



depan. Dan lagi sikut kaki tiang, di bawah sunduk pendek, yaitu 3 nyari, dengan urip satu nyari kelingking, prabhu anacra wartti namanya. Yang memiliki rumah itu mempunyai tenaga yang mantap. Bila mempunyai urip satu uswan linjong/jai tengah, prabhu angrebut kedaton namanya. Bila kurang dari 3 rai, amat buruk, berakibat susutnya kebahagiaan, dan mengalami rai… 15a.



mbuh aguli, gring anglayung sang mwah, wangke lima,



leyak manluh,nga. yan, 3, rai, mbuh duang nari, gering lumintu,



mwang wangke pitu, sama lawan borok sang akaryya mwang sang maumah, doyan enggal pejah, mati ngamuk, sinirating getih, leyak andepdep,nga, ala dahat ika. Nyan sikut ing sasaka, kaweruhakna de nira, geng ning sikut, jebarnya, 111 panjangnya 27 rai, maurip anari, istri asih mwang Bhatara asih phalanya.



kesedihan, gagak usungan, namanya. Bila 3 nyari, 15a.



kurang



satu



guli,



sakit



kehilangan



tenaga



orang



yangbertempat tinggal disana, wangke lima, leyak manneluh namanya. Bila, 3 rai kurang dua nyari, sakit melulu dan wangke pitu, sama dengan borok orang yang membuat dan yang menempati rumah itu. Dan sering cepat maninggal, mati



15b.



Yan mepek. 20 rai, maurip anari, ayu ika, pitra asih nga.



malih sikut suku bawak, luwirnya: Yaning, 3 rai, maurip auswan tujuh, uttama ika, kusumadewi, nga. Yan maurip anari kacing, rahayu, prabhu anakra nagara nga. Yan maurip aguli, rahayu ratu ngrebut kadaton nga.



mengamuk, diperciki darah. Leyak undepdep namanya sangat buruk itu. Ini sikut tiang, hendaknya diketahui olehmu. Besar sikut, luasnya, 111, panjangnya 21 rai, dengan urip satu nyari, akan menyebabkan istri dan Bhatara sayang. 15b.



Kalau penuh, 20 rai, tanpa urip, itu tidak baik, tu bengka



namanya, sering yang tinggal disana sakit kehilangan tenaga. 16a.



Malih yan hana sikut, tuna ring, 3 rai,sasor ing sunduk



bawak, ala ika, tur wangke pitu, leyak maneluh nga. Yan tuna duwang



Bila 20 rai, dengan urip 1 nyari, itu baik, Pitra asih namanya. Dan lagi sikut kaki yang pendek, yaitu: Bila 3 rai dengan urip satu uswan telunjuk, itu adalah utama, Kusuma Dewi namanya. Bila uripnya satu nyari kelingking, itu adalah baik, Prabhu anacra nagara namanya. Bila uripnya satu guli, itu adalah baik, Ratu ngrebut kadaon namanya. 16a.



Dan lagi bila ada sikut, kurang dari 3 rai, dibawah sunduk



yang pendek, buruk itu dan itu Wangke pitu, leyak Maneluh nari, ala ika dahat, wangke lima nga; doyan mati kamukan phalanya siniran ing getih, tur sunduk kasukanya.



Muwah yan hana sasaka, panjangnya, 19 rai, mepek tan



tinggal dan yang membuat rumah itu, dan kekurangan makan



paurip, ala dahat, gong dosa Sang Momah mwang sang akaryya,



tiada henti-hentinya ditimpa penyakit, bhuta dengen menyakiti,



tur katunan pangan tan pegat gering kapanggih denya, bhuta



sering mengakibatkan kasih sayang tidak. Dan bila ada tiang



dengen milara, doyan kapegatan sih phalanya. Muwah yan hana sasaka



16b.



panjangnya, 19 rai dengan urip satu guli tengah menengah



itu, dapat baik atau buruk yang akan didapat. Inilah sikut balai 16b.



panjangnya, 19 rai maurip aguli linjong, Madhya ika, ala ayu



panemu nya. Nyan sikut bale bandung, gede cenik pada wenang keangga



bandung, besar kecil sama-sama boleh yang akan dipakai oleh undagi, untuk membuat rumah itu, ambilah usuk rumah itu satu sirang tiang, yang enam mengarah pada papurus di atas, lurus



Sang, undagi magawe bale ika, pet usuk-usuke, asirang sasaka,



pada pacung usuk, dengan urip satu paduraksa,kedudukan



nenemnem, ngalih ka papurus menek, ameneng ring pacung



grantang-grantang empat rainya tiang. Tegak pacung becik



usuk-usuke, maurip paduraksa, tegak grantange, grantang



namanya. Itu tempat beryoganya Bhagawan Wiswakarma, yang



petang rain sasaka, tegak pacung bedik. nga. Ika payoganira



berhak menetapkan sikut, jadi sekehendaknya



Bhagawan Wiswakarmma, wenang ngwetwang sikut, dadi saksawenang, … 17a.



maka wenangnya ginawe wenang, tan hana amingrani.



Makadi angringin. Nyan sikut karang paumahan, yan wong agung, para mantra, parabekel, wong tani,makadi brahmana, bhugangga, pandita, wiku, satrya, wesya mwang suka rupa wangsa ning janma, yan namanya. Bila kurang dari dua nyari, itu amat buruk, Wangke lima namanya, sering menyebabkan mati diamuk, diperciki darah, susut kebahagiaanya. Dan lagi bila ada tiang, panjangnya 19 nyari penuh dengan tiada urip, itu buruk sekali, besar dosanya orang yang bertempat



17a.



karena haknya di buat berhak. Itu tidak ada yang



menghukum, seperti menyakiti. Inilah sikut karang paumahan (pekarangan tempat membangun rumah bila, untuk oeang bangsawan, para mantra, majikan orang



arep magawe jero mwang umah, wilangannya, sang ginawe



dapat dipakai dan yang tidak dapat dipakai. Jangan melanggar.



umah, sikut pakarangnnya rumuhun, ika kenget akna ala



Kesimpulannya,



ayunya, kang wenang ingangge aja amurug, kalingganya



17b.



bila sikut tidak sesuai, akanberbahaya ditimpa penyakit yang



menyebabkan kematian. Demikianlah bahayanya. Bila sikut itu sesuai, amat baik. 17b.



yen nora anut sikute, ala kageringan, mapwara pejah,



mangkana alanya. Yan anut sikute, rahayu dahat. Lwir ing sikut ika,



Jenis sikut itu, panjangnya, atau depa delapan kepalan tangan yang memiliki rumah saja yang berhak (menjadi ukuran) tidak berhak orang lain. Lamanya nyikut (mengukur) lebih dahuli dari



panjangnya, adepa asta musti, kang adrewe umah juga wenang,



timur. 9 depa delapan kepalan tangan. Di utara 8 depa, delapan



nora wenang kang wwang wanehan. Tingkah anikut, ring



kepakan tangan, lembu namanya. Rumah bahmana, bhujangga,wiku, pandita berhak (untuk



purwwa rumuhun, 9 depa asta musti, ring uttara, 8 depa asta amusti, lembunga. Umah brahmana bhujangga, wiku, pandita, wenang. Yan manemu dwaja, jeroan, dewa wenang umah satrya, wesya, …



itu).



Kalau



mendapatkan



dwaja,



istana



dewa,



berhak



mendapatkan dwaja, istana dewa, berhak mendapatkan dwaja, istana dewa, berhak rumah satriya, wesya 18a. sebanding dengan rumah besar Dan rumah rakyat, orang kebanyakan setiap orang berhak. Dan



18a. tula dangka agung. Muwah umah wang tani, soroh pratakjana, sapara para wenang. Malih kengetakna pamikute kaja kelod, mwang kangin kawuh, luwirnya, kangin kauh, 14 depa asta samusti, kaja kelod, 15 kebanyakan, seperti brahmana, bhujangga, pandita, wiku, satriya, wesya, dan segala bentu wangsa orang, bila ingin membuat jro atau umah, hitung terlebih dahulu sikut pekarangan orang yang akan dibuatkan rumah. Ingatlah baik buruknya yang



supaya diingat cara nyikut utara, selatan, dan timur, barat yaitu: timur barat, 14 depa, 8 kepalan tangan. Utara selatan 15 depa, 8 kepalan tangan, semuanya baik, lembu gajah namanya. depa asta samusti layu, lembu gajah,nga. Umah brahmana bhujangga, pandita, wiku pada wenang. Yening 14, kaja kelod 13, kangin kawuh, dwaya nga. Jeroan dewa, sanggah, paryyangan, pada wenang. Yaning 12 kaja …



18b. kelod, 11 kangin kawuh, ala ika, wreksa nga. Umah prebali,



Rumah brahmana, bhujangga, pandita, wiku, sama-sama boleh.



prabekel, pande, wang tani, pakatik pada wenang. Yaning, 11



Kalau 14 utara, selatan 13, timur barat, dewanya namanya. Istana



kaja kelod, 10 kangin kauh, rahayu ika, gajah nga. Umah brahmana wenang yaning, 10 kaja kelod, 9 kangin



desa sanggah, paryangan sama-sama boleh. Bila 12 utara,



kauh, rahayu ika, dwaja nga, Jero dewa wenang, yaning 9 kaja kelod, 8 kangi kawuh, rahayuika, singha nga. Umah satriya wenang, yaning 8 kaja kelod, 7 kangin kauh,



18b.



Selatan11, timur barat, buruk itu, Wreksa namanya. Rumah



prebali, prabekel, pande, orang kebanyakan, tukang kuda, sama-



19a. rahayu ika, wreksa nga. Umah prabali wenang. Telas



sama boleh. Bila 11 utara, selatan, 10 timur, barat, itu baik



semangka. Kunang yan sira arep anglarakan sikut iki, pada wenang



Gajah namanya. Rumah brahmana boleh bila 10 utara selatan, 9 timur barat,



tuna lewihan. Yan arep ne agengan, tikelakna aniwakaken



ituadalah baik, Dwaja namanya. Istana dewa boleh, bila 9 utara



sikut. Yan arep nealitan, sapisan tiwakakna. Mawah yan kirangan pakarangan, wenang atutang ring uriping



selatan , 8 timur barat, itu baik Singha namanya. Rumah satriya boleh, bila 8 utara selatan, 7 timur barat,



wawaran ika. Muwah hana pawilangan sesa, purwa ning sikut, adepa asta samusti, (sang) kaning ada sasukat, kadyasya sukat, ika …



19a.



itu



baik,



Wreksa



namanya.



Rumah



prabali



boleh.



Demikiankah hal ini sudah selesai. Bila engkau akan memakai sikut ini, sama-sama boleh ditambah atau dikurangi. Bila angin yang lebih besar lipatkanlah penerapan pemakaian sikut itu. Bila ingin lebih kecil, sekali saja penerapannya. Dan bila kekurangan pekarangan, dapat disesuaikan dengan urip wawaran. Dan ada perhitungan sisa, awal sikut 1 depa 8



kepalan tangan. Ada ukuran misalnya ukuran 9, 19b. ukur akna karinya rumasuk sesa, luwirnya Ssa 1, unggwaning ratu. Ssa2, umahing wong adagang ss3, trisingha nga. Panca negara, mantra wenang. Ssa 4, catur sona, nga. umah breteh mwang dagang wenang. Sesa 5, panca goh,nga. umah ing wong sudra, pande wenang. Ss6, umah ing bandega, mwang wang parmesan wenang. Sesa 7, umah ing tani wenang. Sesa 8, umah ing dagang wenang. Yan tan pasesa kasilibing wangke



20a. nga. wenang umah ing wang kedi, wang salah para, salah ujar, wong pataka. Telas pawilangan ika. Iti pengembak pameyu, lawang kengetakna saparanya metu tinggah ing anikut, saking jaba mbatang tali, kengetakna sapar ning ala ayu nga. Yaning arep mangetan, saking pinggir lor denya maikut 1,



19b. itu ukurlah yang tertinggal yang termasuk menjadi sisa jenis. Sisa 1, tempat raja Sisa 2, rumah pedagang Sisa 3,trisingha namanya, boleh untuk panca Negara, mantri Sisa, 4 catur sona namanya, boleh untuk rumah breteh dan pedagang Sisa 5, Panca goh namanya, boleh untuk rumah sudra, pande Sisa 6, boleh untuk rumah tukang perahu, dan wang parmesan (tukang cuci) Sisa 7, boleh untuk rumah tani Sisa 8, boleh untuk rumah dagang Bila tidak bersisa, kasilibing Wangke 20a.



namanya, boleh untuk rumah wang kedi, wang nalah para,



salah ucap, wang pataka (orang berdosa). Demikianlah perhitungan itu telah selesai. Inilah pembuka pintu keluar pintu ingatlah jalannya keluar. Caranya nyikut, bentangkan tali dari luar, ingatlah segala prihal



ahasng prih, nga 2, kinabhakten nga. 3, wreddha guna,nga. 4



baik buruknya. Bila menghadap ke timur dari pinggir utara tempatnya



Mina teka nga. 5, Brahmasthanana,nga. 6, dana wreddhi, nga.



mengukur, maka: 1. Usaha kuat, 2. Dihormati, 3.kepandaian bertambah, 4. Kekayaan datang, 5. Istana brahma, 6. Kekayaan 20b. 7 (….nwm), nga. 8. Istri jaat nga. 9 dirgha yusa nga. yan arep mangidul, saking pinggir wetan denya mangikut. 1. Bhaya agung nga. 2. Tan paanak nga. 3. Suka magong, nga.



4. Udan mas, nga. 5. Bramastra, nga. 6. Dana wreddhi, nga. 7. Sugih bhaya, nga. 8. Teka wreddhi, nga. 9. Kapaten, nga. Yan marep mangulon, saking pinggir kidul denya anikut, 1. Bhaya agung, nga. 2. Musuh akweh, nga.



21a. 3. Wreddhi mas, nga. 4. Wreddhi guna, nga. 5. Danawan, nga. 6. Brahmastana, nga.



bertambah,



20b.



7 (…nwm), 8. Istri nakal, 9. Panjang umur Bila menghadap



ke selatan dari pinggir timur tempatnya mengukur. 1. Bahaya besar 2. Tidak mempuyai anak 3. Banyak kesenangan 4. Hujan mas 5. Istana brahma 6. Kekayaan bertambah banyak 7. Banyak bahaya 8. Yang datang bertambah banyak 9. Ditimpa kematian Bila menghadap ke barat, dari pinggir selatan tempatnya mengukur, adalah: 1. Bahaya besar 2. Banyak musuh



21a. 3. Mas bertambah banyak 4. Kepandaian bertambah 5. Dermawan 6. Tempat brahma 7. Dihormati 7. Kinabhakten, nga. 8. Utangan, nga. 9. Karogan, nga. Yan marep mangalor, saking pinggir kulon dening anikut. 1. Karogan, nga, 2. Tan adrewe putra, nga. 3. Wyapara, nga. 4. Nwan, nga.



5. Panganen, nga, 6. Brahm-astana, nga. 7. Sukha magong, nga. 8. Kasyasih, nga. 9. Kaangen, nga. Kunang tingkahing anikut. Saking … 21b. jaba mbatin tali, ika pinarah sanga. Kengetakna ala ayunya, ika pilihakna kang wenang ingangge malih sikut pangalap ing lemah, lumaku manyikut saking purwwa maring pascima, dening awilang, 20 tampak, maurip atampak ngandang, asing mange ayu; ika wenang angge palemahan, etangakna kang sesa, lwirnya: Sesa 1, uttama, Sesa 2, Madhya, Sesa 3, teka prih,



8. Berhutang 9. Kesakitan Bila menghadap ke utara dari pinggir barat, tempatnya mengukur, maka: Kesakitan 1. Tidak mempunyai anak 2. Kacau 3. Nwan 4. Dimakan 5. Istana brahma 6. Kesukaan yang besar 7. Melarat 8. Terpikir Adapun cara mengukur dari



21b.



luar rentangkan tali, itu dibagi 9, ingat baik burukya. Itulah



pilihan yang dapat dipakai. Dan lagi sikut untuk mengambil tanah pekarangan, caranya mengukur ialah dengan berjalan dari timur menuju ke barat dengan menghiting 20 tampak, dengan urip 1 tampak ngandang. Setiap yang memakai adalah baik itu dapat dipakai pekarangan. Hitunglah sisanya yaitu: Sisa 1, utama Sisa 2, madya Sisa 3, teka prih Sesa 4, akweh bhakti, Sesa 5, lewih guna, 22a. Sesa 6, akweh pirak, Sesa 7, kabrahman, Sesa 8, lewih dana, Sesa 9, rahayu, Sesa 10, istrinya jaat karunya,



Sesa 11, strinya wikalpa, Sesa 12, raja bhawa, Sesa 13, akweh saru, Sesa 14, sugih mas, Sesa 15, lewih guna, Sesa 16, dananing wong lyan, Sesa 17, kalabwibrahma, Sesa 18, kweh bati, Sesa 19, akweh utang, Sesa 20, gering karogan, Muwah ingetang uttara, … 22b. daksina saking uttara ngawilang: Sesa 1, teka gering, Sesa 2, tan adrewe putra,



Sisa 4, banyak yang bhakti Sisa 5, amat berkualitas



22a. Sisa 6, banyak perak Sisa 7, kebrahman Sisa 8, banyak kekayaan Sisa 9, baik Sisa 10, istri nakal Sisa 11, istrinya guncang pikirannya Sisa 12, bertabiat seperti raja Sisa 13, banyak musuh Sisa 14, kaya mas Sisa 15, amat berkualitas Sisa 16, kekayaan orang lain Sisa 17, jatuh kedalam api Sisa 18, banyak untung Sisa 19, banyak hutang Sisa 20, sakit Dan ingatlah utara



22b. Selatan menghitung: Sisa 1, sakit Sisa 2, tidak mempunyai anak Sisa 3, amat bahagia Sesa 3, lewih suka, Sesa 4, sugih mas, Sesa 5, kabrahman , Sesa 6, lewih dana, Sesa 7, sugih kageringan, Sesa 8, akweh tika jenek, Sesa 9, gering mapwara pejah, Sesa 10, kageringan, Sesa 11, tan adrewe putra,



Sesa 12, jaat wikara, Sesa 13, nora rahayu, Sesa 14, doyan kowos, Sesa 15, kalabuwi brahma, … 23a. Sesa 16, lewih suka, Sesa 17, kakingkingan, Sesa 18, gering sagrengan, Sesa 19, tan pegat gering, Sesa 20, tan drewe putra, Sesa 21, lewih suka, Uttara ring daksina, 21, sukat tampaknya, uripnya atampak ngandang. Muwah yan arep agengan, tikelaksa sukat ika, asing para ning ayu, ika wenang ingangge.



Sisa 4, kaya mas Sisa 5, kepanasan Sisa 6, banyak kekayaan Sisa 7, kaya kesakitan Sisa 8, banyak yang datangberempat tingga Sisa 9, sakit lalu meninggal Sisa 10, kesakitan Sisa 11, tidak mempunyai anak Sisa 12, nakal dan rusak Sisa 13, tidak selamat Sisa 14, sering boros Sisa 15, jatuh dalam api



23a. Sisa 16, amat bahagia Sisa 17, kesedihan Sisa 18, sakit Sisa 19, tiada henti-hentinya sakit Sisa 20, tidak mempunyai anak Sisa 21, amat bahagia Utara dengan selatan 21 ukuran tampaknya dengan urip 1 tampak ngandang. Dan lagi jika ingin yang lebih besar,lipatlah ukuran itu. Setiap yang dilaksanakan adalah baik dan semua itu dapat dipakai. Bila tidak demikian, yang memiliki rumah itu akan mendapat Yan tan samangkana, ala kang adreweumah ika kengetakna kojaraning aji. Muwah pangalap ing … 23b. kuwunira sang adrewe umah, mwang kayangan sanggar kunang, mwang alupa luwir kuwu ngaran. Pagenahan, rijungutnya magenah, ingaranan paduraksa, padunga. Ingatep, raksa nga. tambak, magenah ring jungut, bucu.



Muwah ne magenah ring airsanya, sang sira raksa nga. ne



bahaya. Maka iu ingatlah ajaran sastra suci. Dan pengambilan,



magenah rinf gneyan, sang aji raksa nga. Magenah ring neriti, sang mudraraksa nga. ne magenah ring bayabya, sang kalaraksa, nga. Ika makapangukuh karang … 24a. paumahan, yan sampun manut ring sikut ika, sama apangan wak bhatara, phalanya landuh ika, pomahan mwang murah salwirnya, makadi tan rerep ikang kasukan, ingon-ingonnya waras. Muwah yan nora anut sikute, Sama apangawak Kala bhuta Dengen phalanya, enggal pejah sang momah ring karang



23b. bangunan rumah pemilik rumah, tempat tinggal dan kayangan, sanggah dan dhupa. Semuanya kuwu, tempat tinggal yang berada pada sudutnya disebut paduraksa. Padu artinya disambung, raksa artinya dihadang. Itu bertempat di jungutatau sudut. Dan yang bertempat di timur laut, Sang Singa Raksa namanya. Yang bertempat di tenggara, Sang Aji Raksa namanya. Yang bertempat di barat daya Sang Rudreraksa namanya. Yang bertempat di Barat Laut, Sag Kalaraksa namanya.



ika, tur kasukanya enggal rurud, telung turunan sang momah ring karang ika, panas bara, pinangan dening Kala bhuta …



24a. Itulah penguat pekarangan perumahan bila sudah sesuai dengan sikut, sama-sama merupakan raga Bharata Buahnya, makmur yang berhubungan dengan rumah itu dan segala sesuatu tidak mahal, terutama keahagiaan itu tidak susut, binatang ternaknya sehat-sehat. Dan bila tidak sesuai sikut itu, sama dengan berbadan Kala Bhuta Dengen jadinya. Orang yang berumah dipekarangan itu akan cepat meninggal dan kebahagiannya cepat menyusut. Orang yang berumah di pekarangan itu tiga keturunan akan amat panas, (menderita) disantap oleh Kala Bhuta



24b. Dengen. Yan anut ring sikute Dewa, Bhatara ngukuhin karang ika, sang sariraksa atemahan Bhatara Sri, Sang



Ajiraksa matemahan Bhatara Bhatara Guru, Sang Rudraraksa,



24b. Dengen. Bila sikut itu sesuai, Dewa Bhatara akan menjaga



Matemahan Bhatara Rudra, Sang Kala Raksa matemahan



menjadi mantap pekarangan itu. Sang Sariraksa menjadi



Bhatari Uma, tanganya membat, ingaranan tambak, sarwwa



Bhatara Sri, Sang Ajiraksa menjadi Bhatara Rudra, Sang



murah tan kurang pangan kinum, mangkana rasa ning aksara



Kalaraksa menjadi Bhatari Uma, tangannya lentur lembut



iki.



disebut tampak (yang menghadang), semua serba murah. Yan anikut karang pomahan wanglangnya adepa asta



samusti, nanghing depaning sang adrewe…



Tidak kekurangan pangan, dan minuman. Demikian isi sastra ini. Bila



25a. umah juga angangge, nora wenang wonglen, iki ayu nga juga kang winilang, luwir: 15, depa manggelari, pangeretnya 15 depa, ayu ika, gajah. 10 paglaranya 9 depa panggeretnya, ayu ika dwaya nga. 13 depa Panglaranya, 12 depa pangaretnya, ayu ika, singhamrasa nga. 12 depa panglarannya, 11 depa pangaretnya, ayu ika, gajah nga. 11 depa panglaranya, 10 depa pangeritnya, ayu ika, gajah nga.



mengukur



pekarangan



rumah,



wanglangnya



(panjangnya)1 depa 8 kepalan tangan, dan depa orang memiliki,



25a. rumah saja dipakai, tidak boleh orang lain. Tentang hal ini baiknya saja yang akan dihitung yaitu: Panjang 15 depa, lebar 15 depa, itu baik, gajah namanya 10 panjangnya, 9 depa lebarnya, itu baik, dwaya namanya 13 depa panjangnya, 12 lebarnya, itu adalah baik, singamraksa namanya 12 depa panjangnya, 11 depa lebarnya, itu adalahbaik, gajah namanya 11 depa panjangnya, 10 depa lebarnya, itu adalah baik, gajah namanya.



25b. 10 panglaranya, 9 depa pangaretnya, ayu ika dwaya nga. 9 depa panglarannya,



8 depa pangaretnya, ayu ika, singha nga. 8 depa panglaranya, 7 depa pangaretnya, ayu ika. Mraksa nga. Telas. //o// Nihan sikut ing pangalah, wilangakena de ning tampak saking batu (r) ring patwon, teka ring batur ing patengahan, mapangurip atampak ngandang. Luwir ing pawilangan, bale banu, bwat datengan sang aderwe umah. Sanggar nwaringin, kawuban dening kadang wargga, …



25b. 10 panjangnya, 9 depa lebarnya, itu adalah baik, dewaya namanya 9 depa panjangnya, 8 depa lebarnya, itu adalah baik, singha namanya 8 depa panjangnya, 7 depa lebarnya, itu adalah baik, mraksa namanya. Selesai. Inilah sikut pangalah (pengurangan untu penyesuaian), hitunglah dengan tampakan (tapak), dari batur di tempat tidur sampau pada batur di tengah-tengah dengan urip satu tampak



26a. sang maumah. Gedong simpen



rahayu



dahat



sang



mumah.



Gajah



panglesungan, mapaumahan agelis dadi sang maumah, nanging sering kaparan maling. Macan pancuran, tan pegat pisuna teka, ring sang mumah. Wara kaweruhan, doyan matukar apa? Kala sang adwere umah. Gedang punggul, doyan enggal mati sang adwere umah. Mangkana kojaring aji. Telas.//o// Iki sikut sasakan meru mwang sasakan jineng muwah



ngandang. Jenis perhitungan adalah: Bale banyu, senang didatangi orang pemilik rumah sangar waringin, dijadikan tempat belindung oleh sanak saudara,



26a. pemilik rumah. Gedong simpen amat baik.



Orang berumah disana. Gajah



panglesungan, orang yang menempati rumah itu cepat berkembang namun sering didatangi oleh pencuri. Macan pancuan, tiada putus-putus fitnah datang pada orang yang berumah di sana. Wura karewuh, sering bertengkar kala pemilik rumah itu Gedong punggul, sering cepat meninggal pemilik rumah itu. Demikianlah diajarkan oleh sastra suci selesai. kelumpu, jebarnya samusti, uttama temen, …



26b. yan asangga Madhya ika, yan satus solas, nista ika. Muwah



Muwah pangalaping suka bawak, sasta soring lait, maurip 8



panjangnya, woluwelas rai, maurip aria kacing, uttama ika,



guli, guli, yan aguli wenang. . Resinga. Yan maurip 9 guli



Bhatara asih, nga. Yanya maurip aguli madya atelek, Madhya ika, yan tan



Inilah sikut tiang meru dan tiang jineng (lambang besar) dan kelumpu (lumbung kecil), luasnya 1 musti. Itu adalah utama.



paurip,nista ika, buwat manglaranin, muwang tan sihing hyang. Muwah panjang nya, 16 rai, marep aguli, uttama ika, Bhatara amasang lungguh, nga. Yan maurip anari,Madhya ika tan sih ing hyang, Yan tan paurip, nista, …



26b. Bila assangga itu menengah. Bila seratus sebelas, itu adalah kecil. Dan panjangnya delapan belas rai kelingking, itu adalah utama, Bhatara Asih namanya. Bila uripnya satu guli satengah tetik itu adalah menengah. Bila tanpa urip, itu adalah kecil, cenderung membawa



27a. Ika Bhatara angrebat lungguh, nga. Muwah panjangnya, 14 rai,maurip aguli linjong, uttama ika, Bhatara amasang kertti,nga. Yan maurip anari linjong, Madhya ika, sihing Dewa,nga. Yan tan paurip nista ika, doyan lali ring kayangan, kasusupan Bhuta Kala Dengan.



penyakit dan tidak dikasihi oleh Tuhan. Dan panjangnya 16 rai, dengan urip 1 guli, itu adalah utama, Bhatara Umasang lungguh namanya. Bila uripnya 1 nyari, itu adalah menengah, Tuhan tidak menaaruh kasing sayang. Bila tanpa urip, itu adalah kecil,



27a. Bhatara Angrebut Lungguh namanya. Dan panjangnya 14 rai, dengan urip satu guli jari tengah, Bhatara Amasang Kertti namanya. Bila uripnya 1 nyari jari tengah, itu adalah menengah, sihing Dewa namanya. Bila tanpa urip itu adalah kecil, sering lupa pada tempat pemujaan, disusupi Bhuta Kala Dengen. Dan pengambilan kaki pendek, satu hasta dibawah lait, dengan urip 8 guli, bila 1 guli boleh Resi namanya.



dewanawa kanda, …



Bila uripnya 11 guli, Sang Hyang Ekadasa Rudra namanya. Semua itu adalah utama, akan dikasihi keluarga buahnya,



27b. nga. Yan maurip 10 guli, Sang Hyang Ekadasa Resi, nga. Yan maurip, 11 guli, Sang Hyang Dasarudra, nga. Ika sami pada mauttama, sihing kadang phalanya, ingoningonan gelis dadi, nanghing guli letlet ikang wenang angge, yadin anari kacing pada wenang. Muwah sasaka ika, dum pinarah tiga, kang sabagi anggen



binatang ternak akan cepat berkembang, tetapi guli letlet yang harus dipakai, walaupun 1 nyari kelingking sama-sama boleh, dan tiang itu dibagi 3 yang 1 bagian untuk uka, 1 bagian untuk pinggang, 1 bagian untuk pengadeg (kaki). Dan lagi satu guli dibagi 3, dan pengambilan,



muka, sabagi anggen bangkyang, sabagi pangadil nga, sama dangan. Muwah saguli dum pinarah tiga, kirma dhamawancak Muwah pangalap ing … 28a. Kapit udang, atengah sasaka, lewih satengah. Maurip aguli, mwang asampel. Muwah pangalap ing sumaya, petir satengah sasaka ika, muwah petir pinarah tiga, sabagi anggen manglewihin, muwah aguline asampel. Samalih bucunya anut sakadi sunan ika, jawaning, pupurus , tekeng papung wenang, ika palihakna. Muwah tingkah ing ronganya sunan ika, pinarah empat, nora



28a. kapit udang. Setengah tiang lebih menengah, dengan urip satu guli dan satu sampel. Dan pengambilan susunannya (penopang atas), ambilahsetengah tiang itu, dan ambilah yang dibagi tiga, satu bagian untuk menambahkan, dan 1 guli itu satu sampel. Dan sudutnya, ambilah seperti susunan itu, kecuali papurus, sampai dengan papurus boleh, itu dibagi. Dan perihal ruang susunan itu dibagi empat. Dua bagian dipakai lubang sunduk pendek,



bagi angge jero ning sunduk bawak,… 28b. nanging pada galah ka jero pada marai aneh anggen genah sasaka, nghing saduur langki, anggen nukatin rain sasaka ika, Bila uripnya 9 guli, Dewa Nawa Kanda,



28b. tetapi sama-sama mengalah ke dalam masing-masing satu rai menyebelah. Untuk tempat tiang, tetapi diatas langki. Untuk den amet pangalahe ka jero, ika padedel sunduk. Muwah rongan dawa, amet pangemped sunan ika, anggen pangemped pangiring, nanghing apang pasti kadi linging



27b. namanya. Bila uripnya 10 guli, Sang Hyang Ekadasa Resi namanya.



aksara iki, kengetakna genah ing sasaka kadi nguni, ika anggen dedel sunduk dawa.



mengukur rai tiag itu, ambilah pengurangan itu ke dalam. 29a. Muwah pangalap ing kapit udang, pet jaba ning sasaka kang genah ing sunduk, muwah pangalaping ring jawa umah, ring



Itulah penakik sunduk. Dan ruangan panjang, ambil pengemped susunan itu, dipakai



Madhya ning sasaka aneh, ika anggen kapit udang. Mangkana



pengemped pengiring, tetapi supaya tepat seperti apa yang



denya ngalap sikut, rahayu ika, tumpang mesi nga. Muwah pangalap ing iga-iga, sasoring



diajarkan oleh ajaran ini. ingatlah tempat tiang itu seperti tadi.



patitisakna.



Tembang



samadhya



ninglangki,



lambang, yan



Itu dipakai dedel (takik) sunduk panjang.



nora



samangkana, ala dahat. Kagenit bangkenya. Samalih genahing lilit ika, kengetakna, kang bubunan ika



29a. Dan pengambilan kapit udang, ambilah bagian luar tiang tempat sunduk itu, dan pengambilan padabagian luar sebelah.



pinaro sowing, lewih mingduhur sarai, mangesor tuna sarai,



Pada tengah-tengah tiang pada sebelah lain. Itu yang dipakai



ika anggen genah kapit …



kapit udang. Demikianlah caranya mengambil sikut, itu adalahbaik, tumpang Mesi namanya.



29b. udang. Yan manglewehin, yadin ngurangin, raringen ring sariranta, telas samangkana ikang sikut jineng. Muwah yan hana jineng sampun puput ring kuna, yan mantuk ring idep jinengnya, yan magong tur brabah, ayuwa



Dan pengambilan iga-iga, dibawah lambang, tujukan tembung padatengah-tengah langki. Bila tidak demikian, bahaya sekali, kajengit bangke namanya. Dan tempat lilit itu, hendaknya diingat bubun itu masingmasing dibagi 2, lebihkan keatas satu rai kurangi satu rai ke bawah. Itu dipakai tempat kapit, 29b. udang. Bila melebihkan atau mengurangi, sesuaikan dengan ukuran dirimu. Demikianlah sikut jineng sesuai. Dan bila ada jineng sudah selesai pada waktu lampau bila cocok dalam hati jineng itu, bila besar dan berubah, janganlah lagi mengubah muwah ngwah mamunggelin. Ala ika, amoratang, nga. doan enggal pejah sang ngwahin, muwah surud ikang kasukan sang adrewe jineng phalanya. Yan arep manglewehin, pituwi hyun



mangajengin,



yadin



ngaweweken



sasaka,



ika



maka



wenangnya, rahayu, 30a. ika, bhoga tinumpuk ing pirak,nga. doyan enggal suka sang adrewe jineng. Mangkana kojar ing aji, ayuwa hima-hima. Sukat sasaka iki, meru, jineng muwah kelumpu, tunggal kramanya, kadi ne kocap ring arep. Iti sikut sasakan meru, muwang sasakan sanggah. Yan jebarnya 3 guli, Tri Hyang Gana nga. Panjangnya, 15 rai, Hyang Gana nga. Arai away tara, satengah rai, Hang Indra nga. Telas ikang sikut sanggah. Yan sikut sasakan lumbung, …



dengan memotong. Itu berbahaya, amaratung namanya. Sering orang yang mengubah itu cepat meninggal dan susut kebahagiannya. Pemilik jineng itu sebagai akibatnya. Bila ingin



melebihkan



ataupun



ingin



memperbesar



atau



menambahkan tiang, itu boleh-boleh saja. Itu adalah baik, 30a. Bhoga tinumpuk ing pirak namanya. Sering pemilik jineng itu cepat bahagia. Demikianlah yang diajarkan oleh sastra suci, jangan gegabah. Sukat (ukuran tiang ini), meru, jineng, dan kelumpu satu sama sifatnya seperti tersebut di depan. Inilah sikut tiang meru, dan tiang sanggah. Bila tebalnya tiga guli, Tri Hyang



30b. mwang sasakan jineng, lwir. Yan jebarnya alangkat, sriteka nga, rahayu ika, yang tuna aguli, Sri labha nga. utama dahat ika. Mwah panjangnya 13 rai, sri tumpuk nga. utama temen. Asari away tara satengah rai, sri guna nga, rahayu ika. Samalih sikut sasakan gelebeg mwang kelingking lwir: Yan jebarnya alangkat ring anari, sri tumpuk nga. Yan panjangnya 19 rai, sri ulan nga.



Guru namanya. Panjagnya 15 rai, Hyang Gana namanya. Aria away tara setengah rai, Hyang Indra namanya. Demikianlah sikut sanggah selesai. Inilah sikut tiang lumbung, 30b. dan tiang jineng, yaitu: Bila tebalnya 1 langkat Sri teka namanya. Itu adalh baik, bila kurang 1 guli, Sri labha, namanya itu amat utama. Dan panjangnya 13 rai Sri tumouk namanya. Itu amat utama. Setengah rai, Sri Guna namanya. Itu adalah baik. Dan sikut tiang gelebeg dan kelingking adalah: Bila tebalnya 1 jengkal dan 1 nyari Sri Tumpuk namanya. utama ika, asari awya tara … 31a. aguli.mwang satengah rai, sri labha pari nga. utama dahat, sugih padi phalanya sang adrewe gelebeg.



Muwang pangalaping sakan jineng, yan sahasta, rahayu ika, srigana nga. Yan maurip aguli atengah, rahayu ika. Sri dasa nga. Muwah pangalap ing sukun gelebeg mwang kelingking luwir: Yan sahasta rahayu ika, sri jenek nga. Yan maurip 10 guli, sanghyang sri dasa asih nga. Utama dahat, lewih suka aneu bhoga phalanya nga. sang … 31b. adrewe. Samalih pangalap ing sunduk dawanya, abah adengan ring tengah maurip atengah rai. Mwang aguli, srigati nga. Rahayu ika, rajata mwang pirak wreddhi. Yan abah adegan. Ring pah



Bila panjangnya 19 rai Sri Ulam namanya. Itu adalah utama. Asari away tara, 31a. satu guli dan setengah rai Srii Labha Pari namanya. Itu amat utama: akan kaya padi sebagai akibatnya bagi pemilik gelebeg itu. Dan pengambilan kaki jineng bila sehasta itu baik Sri Dasa Sriguna namanya.



Bila uripnya 1 setengah guli. Itu



adalah baik, Sri Dasa Asih namanya. Dan pengambilan kaki gelebeg dan kelingking adalah: Bila sehasta itu adalah baik, Sri Jenek namanya. Bila uripnya 10 guli, Sang Hyang Sri Dasa namanya, itu amat utama dan amat bahagia, mendapatkan makanan hasilnya,



tiga yan ambil abagi, mahurip atengah rai, ring aguli sang hyang sri Bhumi nga. Rahayu ika, wreddhi mas pirak sang adrewe. Ikang sunduk bawak. Pinarah pat, duwa bagi anggen jro, duwa bagi pangencot, dadyang duwang aneh. Iti tutur karma ning Asta …



31b. bagi pemilik. Dan pengambilan sunduk panjangnya, arah tiang ditengah dengan urip setengah rai dan 1 guli Srigati namanya. Itu adalah baik. Emas dan perak menjadi banyak. Bila abah tiang dibagi menjadi 3, ambil 2 bagian dengan urip setengah rai dan 1 guli, Sang Hyang “Sri Bhumi namanya. Itu adalah baik, emas dan perak bagi pemilik rumah itu bertambah. Sunduk yang pendek dibagi empat, 2 bagian untuk jro dan 2 bagian untuk pangencat dijadikan 2 bagian sebelah menyebelah.Ini ajaran tentang Asta, 32a. Kosali nga. kawerukakna denira sang maulah gina, Tingkah ing urip ing kayu ring sariranta, yan ring pati, yan ring urip patitisakna mne ring sariranta, yan sampun anuksma denta, nora sira keneng papa naraka, tan kawighan sira dening



dasamala, alih ing sarwwa ginawe, Ndi ta aji, nga. sastra,



32a. Kosala namanya, hendaknya diketahui oleh ia yang bekerja



maka ya prayascitta ring sarwwa tumuwuh muwah ring



dibidang keterampilan. Inilah prihal urip (hidup) kayu di



sarwwa ginawe, maring ati jati gumawang. Wreksa nga. Salwir ing kayu-kayu. Iti tegesnya, …



dalam badamnu, apakah yang mati maupun yang hidup, tunjukkan sekarang pada dirimu, bila sudah selesai olehmu menyusupkan ke dalam hari engkau tidak akan ditimpa oleh



32b. ka, nga, wit; yu, nga. buddhi. Kalinganya buddhinta ngawisesa.wi, nga. pangesengan, sesa, nga. gni. Idepaksa Sang Hyang Agni nemunggah ring titiling ing a ajnananta, ika idepanggen anggesengsalwir ing kayu-kayu, bhasminen ring idep tan matemahan awu iti payoganya. Ma: Ong Sang Hyang Agnirahasya, mungguh sira rung bungkahing nabhingku, ang gesengaken lara rogangku tika geseng, 3. Ong paripurna mrtaya namah. Anghing uriping kayu-kayu ika …



papa neraka, tidak mendapat kesusahan karena dasa mala. Manakah pengetahuan suci itu? Itulah sastra sebagai penyucian segala makhluk dan segala yang dikerjakan, terhadap pikiran yang benar-benar gemilang. Wreksa ialah segala macam kayu. Ini maksudnya: 32b. ka artinya pohon. Yu artinya budi. Maksudnya budimulah yang unggul. Wi artinya pembakar, sesa artinya api. Banyakan dalam pikiran api berada di tengah-tengah batinmu, anggap di pakai membakar segala jenis kayu, bakar dalam pikiran menjadi abu, ini yoganya: Mantra: Ong Sang Hyang Agnirahasya, mungguh sira rung bungkahing nabhingku, ang gesengaken lara rogangku tika geseng, 3. Ong paripurna mrtaya namah. Dan urip kayu itu,



33a. ulihakna maring pradhana, nga. prathiwi jati, yan ring sariranta, unggwanya agung ring sititala juga ngganya. Muwah kapatya ning kayu-kayu kabeh, ulihakna maring purusa. Purusa nga. akasa. Yan ring sariranta, mungguh ring



agra ring roma, kalingannya yan Sang Wiswakarmma juga mula ning undagi ning dewata, sira asuta sang nala ngaranya. Sang Nala ika, masarira agni murub, mangkana …



33a. kembalikan kepada pradhana yaitu bumi. Bila dalam badanmu tempatnya dibawah pusar. Bila di bhuawa agung di bumi pula tempatnya. Dan matinya kayu-kayu semua, kembalikan kepada



33b. ulahing sang Wiswakarmma, magawe tingkah ing undagi.



purusa. Purusa adalah angkasa. Bila dalam badanmu, berada di



Nyan tingkah ing pradaksina ne maka wenangnya salwir ing



dalam ujung rambut. Kesimpulannya Sang Wiswakarma saja



ginawe,



awal undaginya dewata. Ya berputra yang bernama Sang Nala. Sang Nala berbadan api yang berkobar-kobar.



nanghing



tangakna



gawene



abot



dangan,



luwirnya,nista, Madhya uttama. Muwah uttama ning umah, yatika etangakna sarwwa nya. Yan nista gawenya, daksina ika



33b. Demikianlah perihal Sang Wiswakarma membuat aturan



arthanya, 225. Yan ing Madhya gawene artha ning daksina ika,



bertingkah laku para undagi. Inilah perihal daksina yang sesuai



727.



dengan segala yang dikerjakan, dan timbanglah berat



34a. Yan ing uttama gawene artha ning daksina 1700. Yan ing uttama ning uttama gawene, artha ning daksina ika, kwehnya. 10.100. Nghing daksina ika, den sangkep sarwwa ungkulan, away ngirangin bijanya. Mangkana undaning daksina ika, keget akna denta. Makapanukun jiwanta maring I bhuta Ung Wang Pring.



ringannya pekerjaan itu yatu nista, Madhya, uttama. Dan rumah yang paling utama patut diperhitungkan semuanya. Kalau pekerjaan nista maka uang daksinanya adalah 225. Kalau pekerjaan Madhya uang daksina itu 727. 34a. Bila pekerjaan itu uttama uang daksina itu 1700. Bila pekerjaan itu lebih utama dari yang utama, maka uang daksina itu banyaknya 10100. Dan daksina itu supaya genap serba berlebihan. Jangnlah mengurangi isinya.



Demikian tingkatan daksina itu,



hendaknya diingat olehmu. Sebagai pembeli jiwamu terhadap I Bhuta Uang Wang Pring.



Yan nora samangkana tan urung sira gering aglayung, muwang mawenes arum asegem tur tuli



Bila tidak demikian tiada urungengkau sakit tanpa tenaga dan perut pasi asegem dan tuli, bungkuk,



ungkuk , … 34b. mwang walikaten, borok cekehan, dekah angangsur, sabran



34b. dan kejang otot, borok, batuk-batuk, asma, nafas, terengah-



niwang konya lara. Mangkana geringnya yan nora tinawuran.



engah. Demikianlah penyakit itu bila tidak dibayar. Adapun



Maka panawurnya prayascitta apan I Bhuta Pring Ung Wang anyaluk labha maring sira. Kalingganya I Bhuta Pring Ung Wang, wehin labha prayascitta muwah teka maring sira, wenang sira agawe tirtha prayascitta asibuh, iki mantranya Ma. Om dewa (dewa) kaki bhuta kala Wang Ung Pring. Pati patante, wruh aku ring kamulanmu,



pembayaran ialah prayascitta, karena I Bhuta Pring Ung Wang meminta upah kepadamu. Kesimpulannya I Bhuta Pring Ung Wang, berikan upah prayascitta dan juga untukmu. Engkau patut membuat tirtha prayascitta satu sibuh. Ini mantranya: Om dewa (dewa) kaki bhuta kala Wang Ung Pring. Pati patante, wruh aku ring kamulanmu,



35a. aja sira sidigawe marig aku, iki tadah sajinira prayascitta,



35a. aja sira sidigawe marig aku, iki tadah sajinira prayascitta,



mwang tirtha hening panglukatan, sira muwang ingsun,



mwang tirtha hening panglukatan, sira muwang ingsun,



pamulihakna sira maring rasa walunanira. Ah, ih, Sang Hyang



pamulihakna sira maring rasa walunanira. Ah, ih, Sang Hyang



Swarandha pitra laksmaya namah. Sira atepung tawar dumun,



Swarandha pitra laksmaya namah. Engkau supaya atepung tawar dan abyakala terlebih dahulu



tur abyakala sabuhana wija, teher sira siratin tirtha pring, 3. Muwah sira angayab. Nyen teges ing sipat siku-siku mwang patitis, lwir sipat,nga pataka ning sarwwa ginawe, yan ring sariranta …



taburkan biji beras, lalu percikan dirimu ari suci 3x dan ngayab. Ini arti sepat siku-siku dan patitis yaitu: Sipat artinya petaka, segala apa yang dibuat, bila pada dirimu 35b. mala ning idepta. Siku-siku nga. walik yan ring sarira, ala ayu ning idepta. Patitis nga. pamener ring sarwwa, yan ring sarira pamener ring pati lawan urip, kalingnya manah ta



winangun ayu wrwddhi, ika rinengen juga, yan sira weruh ring



itu adalah,



phala widyaning sarwwa ginawe, pasuk wetwakena ala ayunya mwang patiurip. Yan ika bandhagina maring sariranta mwang yan sira weruh ring wiwiddhyana, dasamala wenang mulih maring ayu,



35b. kotoran pikiranmu. Siku-siku artinya kebalikan.bila pada dirimu,baik buruk pikiramnu. Patitis srtinya pelurus pada segala apa yang dikerjakan. Kalau dalam diri pelurus dalam hidup



dan



mati.



Maksudnya,



untukmengembangkan



kebajikan.



pikiranmu Itulah



dibangun



yang



patut



36a. ayu mulih maring urip, urip mulih maring ati, mangkana



diperhatikan bila engkau memahami hasil pengetahuan akan



sepaning sariranta. Muwah wuwus ikang pati, mulih maring pranawa, pranawa



semua apa yang dikerjakan. Bolak balik baik buruknya dan



alingga manusa, tegesnya manu. Nga. manah, sanga. Tunggal, ika sangka ning maharani manusa sakti, ya ta wenang maka



hidup matinya, bila hal ini aktor dalam dirimu dan bila engkau mengetahui aturannya maka dasamala dapat kembali kepada kebaikan,



siddhi ning idep, caritanya, manusa wenang malambah pati. Muwah makadi bhatarane idatan pawarana tan paswara tingkah ida setata aparek ring sariranta, 36b. nanghing tan keneng sambut, apan ida tatan, keneng papa, satata ida lila awasana. //o//



36a. kebaikan kembali kepada hidup, hidup kembali kepada hati. Demikianlah pertanda dirimu. Dan ceritakan tentang mati, kembali kepada pranawa, pranawa berwujud manusia, artinya: Manu artinya pikiran, sa artinya tunggal, itulah sebabnya bernama manusia sakti. Ialah dapat sebagai



pencapaian



pikiran.



Ceritanya,



manusia



harus



mengalami kematian. Dan Bhatara ia tak berwarna, tidak bersuara, adanya selalu dekat dengan dirimu, 36b. tetapi tidak kena papa, ia selalu tentram bebas tidak terhalangi apa-apa. Iti hana idep maha tinget, wenang anggen angeseng salwiring lara wighnata kabeh, ma:



Om Sang Hyang Agni Cakra sahasa munggwing tungtung ing



Om Sang Hyang Cakra Naga Bhumi Natta, munggwing



lidahku, angeseng salwir ing jara marama. Om Sang Hyang Cakra Dharma Suddha Aji Jati, munggwing



pamadhya telu ning,



maring lidahku, angiripaken bayu sabda idep. Om Sang Hyang Cakra Naga Bhumi Natas, munggwing pamadhya telu ning ... 37a. awod lidahku, angentaksana salwir ing papa narakangku kabeh, wastu sira pranawa waluya jati, mulih maring raga walunanira nguni. Teka waras, bresih, 3. Telas. Sa: Weh ning sekar merik. Samsam wija kuning, sesagi den asangkep. Arthanya, 1700, asep menyan, wus pinuja, tibakna ring salwir ing ginawe ne mabwat, samalih ring sariranta. Pamargine, masirat ping 3, tahap ping 3, raup. Ping 3. Telas. … 37b. Kunang yan sira umalaping sukun paryangan, luwirnya, yan catur guli, nagaranya. Nawa telung guli, bayu nga. Ini pikiran yang amat keramat, dapat dipakai membakar segala penyakit yang mencelakakan engkau. Mantra: Om Sang Hyang Agni Cakra sahasa munggwing tungtunging lidahku, angeseng salwiring jara marama, Om Sang Hyang Cakra Dharmma Suddha Aji jati, munggwing maring lidahku, anguripaken bayu sabda idep.



37a. wod lidahku, angentasakna salwir ing papa narakangku kabeh, wastu sira pranawa waluya jati, mulih maring raga walnanura nguni. Teka waras, bresi,3. Selesai. Sarana: Persembahkan bunga yang harum, samsam, bija kuning. Sasagi selengkapnya, uangnya 1700, dupa, kemenyan. Sesudah dipuja, supaya disampaikan kepada semua apa yang dibuat yang penting-penting, dan juga pada dirimu. Caranya ialah memercikan air suci 3x, minum 3x dan cuci muka 3x, selesai. 37b. Adapun bila engkau mengambil kaki paryangan, yaitu bila empat guli. Nagara namanya. 9 dan 3 guli, bayu namanya. 9 nawa saguli. Teja nga. Kunang pwasira, amalap ing panjang dupa paryyangan, luwirnya yan sahasa uncul ing urip … 38a. teka ning urip ring bhuwana agung lawan bhuwana alit, yan tan sakarika panglaranya, ala dahat, doyan tan sih ring hyang phalanya, doyan samben ing akaryya. Kunang yan sira amalapi urip, agya angunculi urip ing anikut, urip ing bhuwana agung lawan bhuwana alit, engetakna kang urip, luwirnya, yan saguli kumba ngaran, yan



rongguli, candra, nga. yan tri guli, raditya nga. Yan ring bhuwana agung, sahasta, guli, apah nga, nawa guli, bayu nga,



dan 1 guli, teja namanya. Adapun bila engkau mengambil pandang depa tempat memujaan, yaitu bila sehasta penonjolan uripnya, 38a. sampai dengan urip bhuawa agung dan bhuawa alit, bila



38b. sapuluh guli. Teja.nga; sawelas guli, taya nga. Yan sira amalap ing sesa, sapagunya angge sikut kang apamara, karinya pinaka urip. Iti Asta Kosali, iti sikut rongan dawa, kengetakna, lwirm yan atengeh sasaka, maurip tigangrai, asirang ngemet, mantra asasan nga. Yan ing atengah sasaka, maurip asirang ring anari kacing, dewi anangkil nga, ayu sang momah. Yan ing atengah sasaka, maurip dwang …



tidak dari sana pemanjangannya, maka itu adalah tidak baik, akibatnya Dewa sering tidak menatuh kasih sayang, dan serung mengakibakan tidak bersemangat bekerja. Adapun bila engkau mengambil urip, tergesa-gesa menonjolkan urip waktu mengukur urip bhuwana agung danbhuwana alit, hendaknya diingat urip itu yaitu bila, 1 guli, Kumba namanya, kalau 2 guli, Candra namanya, bila 3 guli Raditya namanya. Bila pada bhuwana agung sehasta dan 1 guli Apah namanya, 9 guli Bayu namanya, 38b. 10 guli Teja namanya, 11 guli Taya namanya. Bila engkau mengambil sisa, batas tertingginya dipakai sikut yang apamara sisanya sebagai urip. Ini Asta Kosali, ini sikut ruangan panjang, hendaklah diingat, bila setengah tiang, dengan urip 3 rai, dan 1 sirang, Mantri Asasan namanya. Bila setengah tiang, dengan urip satu sirang dan satu nyari kelingking, Dewi Anangkil namanya. Orang yang tinggal di rumah itu akan bahagia.



39a. nari acaping mantra wijaya nga. yan ing atengah sasaka, maurip dwang rai ring tigang nari, jiwamreta nga. Ayu waras sang momah, nghing away katekan de ning wing campur. Atengah sasaka, pauripnya tuna ring asirang, ala ika, doyan matana kabetbet. Yan ing atengah sasaka, maurip dwang sirang ngemet, rahayu ika, Sang Hyang Tiga Rwang Muttiring rat nga. mantra asih, sang monah enggal sugih. Yan ing atengah sasaka, …



Bila setengah tiang, dengan urip 2, 39a. nyari 1 caping, Mntri Wijaya namanya. Bila setengah tiang, dengan urip dua rai tiga nyari, Jiwamreta namanya. Orang yang tinggal berumah disana selamt dan sehat, tetapi jangan didatangi orang-orang yang dalam keadaan cemar. Setengah tiang uripnya kurang dari satu sirang, itu tidak baik. Sering nememukan kesusahan. Bila setengah tiang, dengan urip semampu-mampunya dua sirang itu adalah baik, Sang Hyang Tiga Rwang Murti di dunia namanya. Mantra akan sayang, orang yang tinggal di



39b. maurip tigang rai, lewih atelek, Sang Hyang Tiga Akusah,



rumh itu akan cepat kaya. Bila setengah tiang,



nga. Ala ika, rigetageting sang momah satata kurang pangan, kinum, tur wikara nem. Yan ing atengah sasaka, lewih abates bawak ring atengah caping ala ika, kalika macani nga. Putek ati sawandhu wargganga, awedi awub ring sang momah, tur sering kadalih mangleyak, nanghing kasukannya magong, tan samari samanya, pisuna tan pegat teka. Yan ing atengah suwaka, lewih satengah …



39b. dengan urip tiga rai lebih satu telek Sang Hyang Tiga Akusah namanya. Itu tidak baik, orang yang tinggal berumah disana kacau, panas hatinya. Selalu kekurangan makanan dan minuman dan cacat. Bila setengah tiang lebih sebatas kaki pendek dan setengah caping. Itu tidak baik kalika macani namanya. Seluruh sanak saudara hatinya keruh yang tinggal berumah disana diliputi tasa takut dan suram, dan sering dituduh melakukan ilmu hitam, tetapi kesenangnnya besar, tiada bandingan, fitnah tiada henti-hentinya datang. 40a. leng suku bawak. Maurip acaping rahayu ika, Sang Hyang Durgga Asanti Murtti nga. Awedi ikang bala phalanya tur



siddhi ngucap, sakti tan kewuh, mas makweh, nghing gelis putung sang momah. Muwah pangalap ing rongan, peten jero ning sunduk bawak pinaro kalih, anggen jerosabagi, tebahakna ping tiga, anggen jeroning sunduk dawa , pet pada jero, Ika ngaran Suntagi Manik, rahayu ika, phalanya bohin pipis sang momah. Ingon-ingonang …



Bila setengah tian, lebih setengah, 40a. leng, kaki pendek dengan urip satu caping. Itu anak baik Sang Hyang Durgga Assanti Murtti namanya. Bila berakibat kekuasaan akan takut dan apa yang diucapkan bertuah, sakti tiada yang diusahakan, emas banyak, tetapi cepat tidak mempunyai keturunan, yang berumah disana. Dan pengambilan ruangan ambilah bagian dalam dalam sunduk yang pendek, dibagi 2. Sebagian untuk bagian dalam



40b. gelis dadi uttama ika. Telas pitata ning sikut, kengetakna den prayatna, aja hima-hima den ta amasang sikut. Nyan cacakan taru, kang wenang mange ring parhyangan,



ukur 3x tebah, untuk dipakai bagian dalam sunduk yang panjang, ambil sama-sama bagian dalam. Itu bernama Suntagi Manik. Itu adalah baik berakibat mudah mendapatkan uang yang tinggal serumah disana, ternaknya,



mwang ring sanggar, lwir, Prabhu candana, patih manengon, aryya campaka. Demung kwanitan, tumenggung majegau, rangga suren. Muwah kang wenang mange ring, lwinya, Prabhu nangka, patih jati. tumenggung timbul. Muwah prabhu Aryya benda, rangga sentul, demung sukun, Muwah prabhu kwanitan,



40b. Cepat berkembang. Itu adalah uttama. Aturan tentang sikut telah selesai hendaknya diingat dan berhati-hati. Janganlah lengah memakai sikut. Inilah perhitungan jenis kayu yang dapat dipakai paryangan, dan sanggah, yaitu: Cendana adalah prabhu (raja) Manengen adalah patih Cempaka adalah arya Kwanitan adalah demung Majegau adalah tumenggung luwirnya, …



41a. Prabhu klapwak, patih juret, rangga roni, aryya gentinum, demung bulwan, tumenggung kaliasem. Muwah kang wenang mange ring jineng mwang pawon, luwirnya, prabhu wangkal, patih kutat, aryya blayu, demung endep, tumenggung buu. Mwah yan hana taru mawon tanpakembang. Tan wenang



Suren adalah rangga. Dan yang dapat dipakai untuk bale yaitu: Nangka adalah prabhu, jati adalah patih, benda adalah arya, sentul adalah rangga, sukun adalah demung, timbul adalah tumenggung dan prabhu Kwanitan. Yaitu:



anggen papawonan, yan mawoh saking kembang ika wenang



41a. Klampwak adalah prabhu, juwet adalah patih, roni adalah



anggen papawonan, wreksa ngaranya. Yan angesongin salwir ing songin, salwiring papayon,



rangga, gentimun adalah arya, bulwan adalah demung,



salah …



41b. para songnya, borok wong, nga. Ala ika, phalanya nora pegat amanggih gering, berung, busul, budasa, borok. Mmangkana geringnya sang manggawe wawangunan, muwah sang manongosin, kengetakna aja lupa.



kaliasem adalah tumenggung. Dan yang dapat dipakai untuk jineng dan dapur yaitu: Wangkal adalah prabu, kutat adalah patih, blayu adalah arya, endep adalah demung, buu adalah tumenggung. Dan bila ada kayu berbuah tanpa bunga, tidak boleh dipakai dapur. Bila berbuah yang berasal dari bunga, tidak boleh dipakai dapur, Wreksa namanya. Bila membuat lubang segala yang dilubangi pada semua bangunan tempat berteduh, 41b. lubangnya salah sasaran maka lubang itu tidakboleh dipakai, borok wong namanya. Itu tidak baik, akibatnya tidak putisputusnya ditimpa penyakit seperti luka, bisul, budas (radang), borok. Demikianlah penyakitnya orang yang membuat bangunan itu, dan orang yang menempatinya. Ingatlah jagan Iti pangurip kayu, Ma: Ih sang kayu, du kita bawu meletik, I bhuta Kakapa aran kita, du kita bawu madaun. Ki Bhuta Wilis aran kita, du kita bawu macarang, Ki Bhuta Pamanggahan aran kita, …



42a. du kita bawu mabungha KiBhuta Pramasari aran kita, Du kita bawu mawoh, Ki Bhuta Slamrettha aran kita, pejahpwa kita, mangka uripwa kita. Rupa kayu iki, aja sira anglaranin ingsum, apan ingsun weruk ring kadaden kita, iki tawasta sira awiji saji. Poma, 3. Sa, toya anar, sekar merik. Nyan wawilangan yan angwagun babataran, wilangakna trapanya, lowirnya, candi, watu, … 42b. sagara, gunung rubuh. Yan anuju candi, ring sanggar mwang kayangan wenang. Yan anuju watu, ring pumahan wenang. Yan anuju sagara wenang ring talaga mwang semer.



lupa. Ini pangurip (memberi jiwa) kayu. Mantra: Ih sang kayu, du kita bawu meletik, I bhuta Kakapa aran kita, du kita bawu madaun. Ki Bhuta Wilis aran kita, du kita bawu macarang, Ki Bhuta Pamanggahan ran kita, 42a. du kita bawu mabunga, Ki Bhuta Pramasari aran kita, du kita kawu mawoh, Ki Bhuta Siamreta aran kita pejahpwa kita, mangka uripwa kita. Rupa kayu iki, aja sira anglaranin ingsum, apan ingsun weruk ring kadaden kita, iki tawasta sira awiji saji. Poma, 3. Sarana: air segar, bunga harum inilah perhitungan bila membuat babataran (lantai), hitunglah trapannya yaitu candi, watu, 42b. sagara, gunung, rubuh. Kalau kebetulan candi, boleh untuk sanggah dan kayangan. Kalau kebetulan watu, boleh untuk perumahan. Kalau kebetulan sagara, boleh untuk elaga dan sumur. Yan anuju gunung rubuh, tan wenang ingangge, ala dahat. Muwah wawilangan likah, luwirnya, likah, wangke, wangkong. Yan anuju lingkah rahayu. Yan anuju wangke, ala. Yan anuju wangkong, ala, doyan lara wang kong. Aja ngiwangin wawilangan iki.



Malih wawilangan anggawe …



Bila kebetulan gunung rubuh, tidak boleh dipakai, sangat



44a. iga-iga, liwirnya, Sri, wreddhi, hyang, naga, mas, pirak. Yan anuju sri, ring jineng wenang. Yan nuju wreddhi ring pawon wenang Yan anuju hyang ring sanggar ayu. Yan anuju naga ring kori wenang. Yan anuju mas, ring paturon ayu. //o// Nyan tingkahing



amuranaken



pustaka,



yanya



pinggang. Janganlah mengurangi perhitungan ini. Dan perhitungan membuat,



sampun



magebogan, sampun mapasupati. Raris katuronin, ring sampunnya puput pakagwiakna pali-pali, luwirnya. Banten saraswati 44b. 1, pamlaspas 1, sasayut siddha kayya 1, sasayut prayascitta 1, pangambyan 1, pras lis 1, peneneng 1, daksina ageng, canang



buruk. Dan perhitungan likah yaitu likah wangke, wangkong. Bila kebetulan likah itu adalah baik. Bila kebetuan wangke,itu buruk. Bila kebetulan wangkong, sering membawa penyakit



43a. iga-iga (rusuk) rumah yaitu: Sri, werddhi. Hyang, naga, mas, pirak. Kalau kebetulan”Sri, boleh untuk jineng Kalau kebetulan Wreddhi boleh untuk dapur Kalau kebetulan Hyang baik untuk sanggah Kalau kebetulan Naga baik untuk kori Kalu kebetukan mas baik untuk tempat tidur Inilah cara menyalin pustaka Bila pustaka itu sudah disatukan sudah dipasupati, lalu disalin. Bila sedah selesai disalin, harus dubuatkan pula-pali (upacara) yaitu: Banten Saraswati 43b. 1, pamlaspas 1, sasayut sidahha karya 1, sasayut prayascitta 1, pangambyan 1, pras lis 1, paneneng 1, daksina ageng 1, canang prabhu 1, kelapa muda yang dikasturi. Uang daksina prabhu 1, kelungah kinasturi 1, maka artha ning daksina ika. Yaning pustaka Weda, mwang tutur kamoksan, tuwi kawitan pamancangah, arthanya, 1500. Yan ing pustaka wisada katuronin twi kawitan wariga, arthanya. 4700. Yan ing kidung kakawin tunuronan, …



Iti Pangurip. Sa. Toya anar mawadah sibuh cemeng, itu, bila 44a. kewela puput bebantenya, bantenya saraswati, sasayut



pustaka. Weda dan tutur kamoksan pun pula pamancangah



siddhakarya muwang pamlaspas, pras, lis, peneneng, daksina,



leluhur, uangnya 1500. Bila pustaka usada yang disalin pun pula asal usul wariga, uangnya



canag pada 1. Arthanya 1725, wenang kalap bungkah desang madruwe binya. Kunang ikang usada, bininya tekeng sutanya, pada



4700, bila kidung kakawin yang disalin,



wenang gelaraken pasupati mantra mwang pangurip mantra, paingkup mantra. Pangurip karyya, yan tan samangkana, phalanya. Nirguna Sang Hyang Saraswati, campah ikang mantra, …



44a. cukup bantennya selesai, yaitu: Banten saraswati, sasayut siddhakarya, dan pamlaspas, pras lis, paneneng daksina 1725, dapat diambil dibuka oleh orang yang mempunyai istri. Adapun usada, istrinya dan putranya sama-sama boleh melaksanakan pasupati mantra dan penghidup mantra,



44b. muwang pangurip mantra, paingkup mantra, pangurip karyya. Yan tan samangkana, phalanya, nirgunaning Sang



penyalin mantra, penghidup karya, bila tidak demikian, akibatnya sia-sia Sang Hyang Saraswati, hambar mantra itu,



Hyang Saraswati, campah ikang mantra, tamu bininya tekeng sutanya, mwang ila hestu sang gumawayaken aksara, mangkana kramanya, Telas. 44b. dan menghidup mantra itu panyatuan mantra, penghidup karya. Selesai. Kalau tidak demikian, pahalanya, tiada gunanya Sang Hyang Saraswati, tidak bertuah mantra itu, menjadi malas si istri sampai pada anaknya, dan kualat si penulis aksara, demikianlah perihalnya. Selesai. Inilah pangurip: sekar madori putih, Ma:



Om Sang Hyang Kuda meles angurip mantranku, asing mati sira bangun padha urip, teka urip 3x Wus mantra, siratin sastra ika, …



Sarana: Air bersih dalam sibuh cemeng (bejana dari tempurung kelapa), bunga manori putih, sekar madori putih, Ma: Om Sang Hyang Kuda meles angurip mantranku, asing mati sira bangun padha urip, teka urip 3x Wus mantra, siratin sastra ika,



44b. padha ping 9. Om awighanam astu ya namah awaha. Iti cacakan sikut Wadah, kawruhaken katattwaning cacakan ika, yan tan wruh away ngawe wadah. Yan sampun sira wruh ring Katattwan iki, kawasa ngawe wadah, naghing prayatnakena, ahating ila-ila. Mangkana kajarnya. Iti pinugran tukang. Ma: Om Sang Hyang Aditya, magenah ring madhyaning ati, Sang Hyang Purnnamasada magenah ring bungkahing ari, Sang Hyang Rahinasada magenah ring tungtunging ati, …



44b. padha ping 9. Ya Tuhan semoga tidak ada halangan. Inilah keterangan hitungan sikut wadah, hendaknya diketahui filsafatnya hitungan itu, kalau tidak tahu janganlah membuat wadah. Kalau anda sudah tahu dengan filsafatnya ini, bolehlah anda membuat wadah, tetapi hendaknya berhati-hati, sangat berbahaya. Demikianlah disebutkan Inilah anugrah kepada tukang. Mantra: Om Sang Hyang Aditya, magenah ring madhyaning ati, Sang Hyang Purnnamasada magenah ring bungkahing ati, Sang Hyang Rahinasada magenah ring tungtunging ati, 45a. Bhatara Kala magenah ring bungkahing lidah, sira anugrahin ingsun, wenang ingsun anambut saraja karyya kabeh, pada tanmamirudha ring awak sariranku. Ang Ah 3 x Ang Ung Mang Ah 3 x Iti pinugraha nangget sikut, Ma:



Om Cek sundarya namah swaha, swaha 3 x Iti sasa tukang mawisesa Ma: Ang Ang aku dewasatoyani, Ang A aku dewa arupa kaya, … 45b. Ah Ih aku. Iti sas tukang mawisesa, Ma: Ang Ang aku dewa watoyani, Ang Ah aku dewa arupa taya, Ah Ih dewa, tan parupa. Om Ang Ung mang, Aku sas ya namah swaha, aku yogya saraja karyya kabeh, Ang Ong Ug Mang 3 x Iti piyoganira, Bhagawan Swakarmma, angewetwang gagulak wadah, anggawe gagulak, tur manang getnangget, Ma: 45a. Bhatara Kala magenah ring bungkahing lidah, sira anugrahin ingsun, wenang ingsun anambut saraja karyya kabeh, pada tanmamirudha ring awak sariranku. Ang Ah 3 x Ang Ung Mang Ah 3 x Ini anugrah membuat sikut, Mantra: Om Cek sundarya namah swaha, swaha 3 x Inilah kekuatan tukang yang sudah mahir: Mantra: Ang Ang aku dewasatoyani, Ang A aku dewa arupa kaya, 45b. Ah Ih aku. Inilah intisari tukang yang sudah mahir, Mantra:



Ang Ang aku dewa watoyani, Ang Ah aku dewa arupa taya, Ah Ih dewa, tan parupa. Om Ang Ung mang, Aku sas ya namah swaha, aku yogya saraja karyya kabeh, Ang Ong Ug Mang 3 x Inilah yoganya Bhagawan Swakarmma, menciptakan gagulak Wadah, membuat gagulak, lalu membuat canget (takik) Mantra: Om Wana giri taru, Teka suddha suddha 3 x Iti mantranya salwiing karyya kabeh, Ma: 46a. Om Iddhep Bhatara Iswara mitu dah, Idhep Bhatara Brahma magawe, Idhep Bhatara Mahadewa nelehin, idhep Bhatara Siwa manugrahin. Iti kaidhepanya Sang Pring. Ih Sang Pring duk sira wawu maletik, maharani I Cili Mareka, Sang Bhuta Kakapa araniram, … duka wawu macaran, Sang Bhuta Wilis aranira, duka mabunga, Sang Bhuta Pramasari aran ira, …



47a. Duke wawu mawoh, Sang Bhuta Si Amreta, aranira pejah sira mangke, malih sira mahurip. Ang Ah 3x. Iti mantran Mamakuh Wadah, Ma:



Pukulun mangeka mangupakng, mangasukang lawutang katuktuk, magawe pahubanda, daganda, pinaka godongda, buwahda, bunganda, pinaka isin da.



Daksina genep, arthannya 1725. Iti mantran Daksina, Ma: Ih sang prabhu, …



Om Wana giri taru, Teka suddha suddha 3 x Inilah mantranya segala kerja, Mantra:



47b. ingsun angwehin sira rahayu , maka daksinanya, nuh pinaka ulu, taluh, pinaka terong, ketan injin pinaka bayu sabda idhep, pinaka caling, srembeng pinaka kulit, saput pinaka lamba, biu



46b. Om Iddhep Bhatara Iswara mitudah, Idhep Bhatara Brahma



pinaka angg, benang pinaka iwat, gula pinaka ati, beras pinaka



magawe, Idhep Bhatara Mahadewa nelehin, idhep Bhatara Siwa



galih, jinah pinaka raga, sampun sira mapraragan, mulih sira



manugrahin. Inilah mengheningkan cipta kepada Sang Pring, Mantra: Ih Sang Pring duk sira wawu maletik, maharani I Chili Mareka, Sang Bhuta Kakapa araniram, duka wawu macaran, Sang Bhuta Wilis aranira, duka mabunga, Sang Bhuta Pramasari aranira,



ring ibu prathiwi, aja lali, poma 3x Om Ang, Ung, Mang, Ah, Ang, Ah, 3x, … 48a. Iti Pamlaspas Wadah ring palebwan, Ma: Om pring putih, pring abang, pring kuning, pring ireng, ireng pangadege Sang Hyang Wisnu, Warna putih, pangadege Sang Hyang Iswara, warna abang, pangadege Sang Hyang Brahma, warna kuning, pengadege Sang Hyang Mahadewa, warna



47a. duke wawu mawoh, Sang Bhuta Si Amreta, aranira pejah sira mangke, malih sira mahurip. Ang Ah 3x. Inilah mantra mamakuh Wadah, Mantra: Pukulun mangeka mangupakng, mangasukang lawutang katuktuk, magawe pahubanda, daganda, pinaka godongda, buwahda, bunganda, pinaka isin da. Om, Sa, Ba, Ta, A, I, Na, Ma, Si, Wa,Ya, An Ah 3x.



amanca warna, pangadege Sang Hyang Siwa, pepek tadhah wahanya, rubuh kita magetan, bhujangga panca prajurit, panca mayanta, Bhatara Brahma sabdanta, …



Om, Sa, Ba, Ta, A, I, Na, Ma, Si, Wa,Ya, An Ah 3x. Daksinanya lengkap, uangnya 1725 kepeng. Inilah manta daksina, Mantra: Ih sang prabhu,



dereng tumitis, yening wwang tumitis, manawi kita tumitis, sedeng kita rumaja putra, rumaja putrid, mamara kita mamari ring ingsun, magawe yannya lakar sarwwa santun, pinaka pagawarnna roji, angunduraken satru musuhku, samya suddhamalanta, …



47b. ingsun angwehin sira rahayu , maka daksinanya, nuh pinaka ulu, taluh, pinaka terong, ketan injin pinaka bayu sabda idhep, pinaka caling, srembeng pinaka kulit, saput pinaka lamba, biu pinaka angg, benang pinaka iwat, gula pinaka ati, beras pinaka galih, jinah pinaka raga, sampun sira mapraragan, mulih sira ring ibu prathiwi, aja lali, poma 3x Om Ang, Ung, Mang, Ah, Ang, Ah, 3x,



49a. padha tan pamirudha ring awak sariran ingulun. Om ya de namo namah swaha 3 x Iti dharmmaning tukang, kawruhakena, kadadening tukang, Ma: Om Sang Korsika magenah ring kulit, Sang Gargga magenah ring daging, Sang Maitri magenah ring otot, Sang Kursya magenah ring walung, Sang Pratanjala magenah ring sumsum,



48a. Inilah Pamlaspas Wadah pada waktu upacara ngaben,



ika ngaran Windhu pitu. Ika Sang Kemit tuuh ngaran, astan



Mantra:



dane Sang Ika Sang Kemit tuuh ngaran, astan dane Sang



Om pring putih, pring abang, pring kuning, pring ireng, ireng



Apwinatraya, magenah ring sancak ne istri I Niti Sang Purnna



pangadege Sang Hyang Wisnu, Warna putih, pangadege Sang



astan dane…



Hyang Iswara, warna abang, pangadege Sang Hyang Brahma, warna kuning, pengadege Sang Hyang Mahadewa, warna amanca warna, pangadege Sang Hyang Siwa, pepek tadhah wahanya, rubuh kita magetan, bhujangga panca prajurit, panca mayanta, Bhatara Brahma sabdanta, 48b. rubuh kita mangulon, banwaji kabeh kabuyutan, panca, mayanta, bhatara Siwa “Sabdanta, wastu siddhi sabdanta, yan suddha malanta, samono ng denta, seger tunitis, yen ingsun



48b. rubuh kita mangulon, banwaji kabeh kabuyutan, panca,



Om Pring I Luh Gading, candi nunggu setra, mulih ring ndi



mayanta, bhatara Siwa “Sabdanta, wastu siddhi sabdanta, yan



lara rogha, putus ikang Wadah, candi raksangendur sunya, iki



suddha malanta, samono ng denta, seger tunitis, yen ingsun



namya ngaran. Putus ikang Wadah. Iti mantran ngamretanin, Ma: Ih Cai naman beli, dugas beline kaungguhan baan I meme,



dereng tumitis, yening wwang tumitis, manawi kita tumitis, sedeng kita rumaja putra, rumaja putrid, mamara kita mamari ring ingsun, magawe yannya lakar sarwwa santun, pinaka



nguyak beli getih, sisigina beli,…



pagawarnna roji, angunduraken satru musuhku, samya suddhamalanta,



50a. tepung tawarina beli, ambuhina beli, apunina beli, baanga



49a. padha tan pamirudha ring awak sariran ingulun. Om ya de



beli nasi, baanga beli yeh, Ih cai naman beli, nguyak cai getih, sisigina beli cai, tepung



namo namah swaha 3x Inilah kewajiban tukang, hendaknya diketahui untuk menjadi



tawarina beli cai, ambuhina beli cai, apunina beli cai,



tukang, Mantra: Om Sang Korsika magenah ring kulit, Sang Gargga magenah ring daging, Sang Maitri magenah ring otot, Sang Kursya magenah ring walung, Sang Pratanjala magenah ring sumsum,



sasedepina beli cai, baanga beli cai nasi, baanga beli cai yeh, cai mulih ring imeme, apang cai tetep ditu, beli mulih ring I meme, apang beli awet urip, awet tuwuh, teka urip 3x Ang Ah 3x Iti mantran Carune beten,



ika ngaran Windhu pitu. Ika Sang Kemit tuuh ngaran, astan dane Sang Ika Sang Kemit tuuh ngaran, astan dane Sang Apwinatraya, magenah ring sancak ne istri I Niti Sang Purnna astan dane, 49b. magenah ring Lemah Tulis, mulih ring sari-sari, wenang angraksa jiwa, anake Sang Mpu Bradhah, anake Sang Mpu Bahula, ngadeg aku Sang Hyang Snawisesa.



49b. magenah ring Lemah Tulis, mulih ring sari-sari, wenang angraksa jiwa, anake Sang Mpu Bradhah, anake Sang Mpu Bahula, ngadeg aku Sang Hyang Snawisesa. Om Pring I Luh Gading, candi nunggu setra, mulih ring ndi lara rogha, putus ikang Wadah, candi raksangendur sunya, iki namya ngaran. Putus ikang Wadah. Inilah mantra memberi jiwa, Mantra:



Ih Cai naman beli, dugas beline kaungguhan baan I meme, nguyak beli getih, sisigina beli, 50a. tepung tawarina beli, ambuhina beli, apunina beli, baanga beli nasi, baanga beli yeh, Ih cai naman beli, nguyak cai getih, sisigina beli cai, tepung tawarina beli cai, ambuhina beli cai, apunina beli cai, sasedepina beli cai, baanga beli cai nasi, baanga beli cai yeh, cai mulih ring imeme, apang cai tetep ditu, beli mulih ring I meme, apang beli awet urip, awet tuwuh, teka urip 3x Ang Ah 3x Inilah mantra caru yang dibawah,



Mantra Lis, Ma: Om Sang Hyang Janur Kuning, buwatang malane Sang anglansir, anudaken ring sagara agung. Om siddhir astu ya namah awaha. Swaha 3x, Ang Ah 3x Mantran misbis Pasuud, Ma: Om Prastad wruh paparan, 50b. daging karangan, nasisebakul. Daging bebakaran, lengkap dengan tetabuhan (tuak, arak, berem), segehan gedhe, Mantra: Ih Sang Bayu Akasa, iki tadah sajinira, bekarangan, nasi sokan, bebakaran, tabuh-tabuh jangkep, wusan siramukti sari, alwaran sira, angingetin tungguh, aja lali, poma 3x. I Bhuta Putih, teka saka wetam]n, Bhuta Abang,teka saka



50b. bekarangan, nasi sokan, bebakaran, tabuh-tabuhan genep, Segehan gedhe, Ma: sajinira, bekarangan, nasi sokan, bebakaran, tabuh-tabuh jangkep, wusan siramukti sari, alwaran sira, angingetin tungguh, aja lali, poma 3 x I Bhuta Putih, teka saka wetan, Bhuta Abang,teka saka kidul, Bhuta Kuning, teka saking kulon, Bhuto Jreng, teka saka lor, Bhuta Amancawarnna, teka saking tengat, … 51a. iki tadhah sajinira, be karangan, nasi soka, bebakaran, segehan gedhe, tetabuhan jangkep, wusan siramukti sajinira, alwaran sira, angingetin Lungguh, mangingetin nggon, padha sira tan pamipudha ring awak sariran I nghulun, poma 3x



kidul, Bhuta Kuning, teka saking kulon, Bhuto Jreng, teka saka lor, Bhuta Amancawarnna, teka saking tengat, 51a. iki tadhah sajinira, be karangan, nasi soka, bebakaran, segehan gedhe, tetabuhan jangkep, wusan siramukti sajinira, alwaran sira, angingetin Lungguh, mangingetin nggon, padha sira tan pamipudha ring awak sariran I nghulun, poma 3x Mantranya Lis, Mantra: Om Sang Hyang Janur Kuning, buwatang malane Sang anglansir, anudaken ring sagara agung. Om siddhir astu ya namah awaha. Swaha 3x, Ang Ah 3x Mantran misbis Pasuud,



Ma: Om Prastad wruh paparan, 51b. aku wruh tekeng paran, paran iki. Ang Ah 3x Mantran salwiring ngawisyanig Pamlaspas, Ma: Om Sang Bhasaspatiraja, metu saking prathiwi, mulih saking prathiwi, aja sira salah ulihan, apan kita pawehan inghulum, aja lali kita mulih, poma. Om siddhir astu ya namah swaha, swaha 3x Iti mantran Pangesengan, Ma: Om Manektek, mangamat yang, manguripang, malih geseng, tambunang luunanne, lautang aba ka setra, memeneng, … 52a. idhep angeseng ping pucuking lidah, dening tekeng paranparan iki, Ang Ah 3x Yan angrancang Wadah, Ma: Om Wana giri taru wana suddha, giri, suddha, sarwa tumuwuh suddha, Ang Ung Mang Ah Ang Ah 3x Nakepang lawut ngawugang, 51b. aku wruh tekeng paran, paran iki. Ang Ah 3x Mantranya segala yang menodai Pamlaspas, Mantra:



Om Sang Bhasaspatiraja, metu saking prathiwi, mulih saking prathiwi, aja sira salah ulihan, apan kita pawehan inghulum, aja lali kita mulih, poma. Om siddhir astu ya namah swaha, swaha 3x Inilah mantranya untuk membakar, Mantra: Om Manektek, mangamat yang, manguripang, malih geseng, tambunang luunanne, lautang aba ka setra, memeneng, 52a. angeseng ping pucuking lidah, dening tekeng paran-paran iki, Ang Ah 3x Kalau merancang Wadah, Mantra: Om Wana giri taru wana suddha, giri, suddha, sarwa tumuwuh suddha, Ang Ung Mang Ah Ang Ah 3x Nakepang lawut ngawugang, Ma: Ma: Om Ang Ung Mang, dewa dewi, manurasaya namah, Ang Ah 3 x Mantran nalinin, Ma: Om Naga mawilet ya namah, Om Purnna purnnam, Sabastani ya namah, Om Kama pleket, teka leket diwyabhyo namah swaha, … 52b. swaha 3x Ya anaputin,



Ma: Om mengep apantasan, kaya Iswaraya namah swaha, Swaha



Om Bhuni suddha, warnna suddha, suddha wariwastu ya namah swaha, swaha 3x Malih ma: Om Ala bhumibhyo namah swaha. Om Paripurnna wastu ya namah swaha, …



3x Mantran masangamh raab, mwang masangan raab Bade, Ma: Om Gagana murddhabhya namah swaha, Om ngungang jati, lungha jati, jati, sarupa warnni wewangunan ingsun amenggep. Mantran pamarisuddha, Ma: Om Bhuni suddha, warnna suddha, Om Ang Ung Mang, dewa dewi, manurasaya namah, Ang Ah 3 x



53a. Om Ang Ling Mang Ah, Om Dibyaya namah tuste, Ang Ah 3x Iti kalingan cacakan sikut Wadah, sane ngawetwang palih ika Ida Sang Hyang Siwa, wetu saking lungayanira. Hana palih pahe, palih sancak, gula sele, gula takep, palih Wadah, muwang kabang, ika metu saking lungayanira. Inan jarijinira



Mantranya mengikat dengan tali, Mantra: Om Naga mawilet ya namah, Om Purnna purnnam, Sabastani ya namah, Om Kama pleket, teka leket diwyabhyo namah swaha,



dadi palih wadah, tujuhida dadi palih pahe, lonjongida dadi palih sancak, lekida dadi palih gula sela, kacingida …



53b. 52b. swaha 3x Kalau memberi selimut, Mantra: Om mengep apantasan, kaya Iswaraya namah swaha, Swaha 3x Mantra memasang atap dan memasang atap Bade, Mantra: Om Gagana murddhabhya namah swaha, Om ngungang jati, lungha jati, jati, sarupa warnni wewangunan ingsun amenggep. Mantranya mensucikan, Ma:



dadi palih gula takep, gulining jrijinida dadi bacem,



ngaran rarancangan, lepa lepaning tanganida, dadi bacem, bacem ngaran kabang. Ida ngawetwang, maka araning Wadah sami, lwirya, Bade Agung, Wadah, Babataran, Babaturan, Tetanceban, kalinganya, menek tinjeh, ngaaran, tetanceban mabale-baleyan, ngaran babataran, sapu telu, babaturan suddha wariwastu ya namah swaha, swaha 3x Lagi mantra: Om Ala bhumibhyo namah swaha. Om Paripurnna wastu ya namah swaha



kadaden anukangin, yan tan wruh ri kadaden tukang, away 53a. Om Ang Ling Mang Ah, Om Dibyaya namah tuste, Ang Ah 3x Ini keterangan hitungan sikut Wadah, yang menciptakan



anukkangin,



ila-ila



dahat.



Mangkana



kojaranya



dadi



tukang. //o// Iti Surat Langlungguh upakara Pamukuran, …



palih itu yaitu Ida Sang Hyang “Siwa, tercipta dari tangan beliau, ada Palih Pahe, Palih Sancak, Palih Gula Tangkep, Palih Wadah, dan Kabang, itu tercipta dari tangan beliau. Ibu jari beliau menjadi Palih Wadah, telunjuk beliau menjadi Palih Pahe, jari tengah beliau manjadi Palih Sancak, jari manis beliau menjadi Palih Gula Sele,



54b.



matatakan ya



dalwang kayu, masimpen ring



soksokan lontar. Iti suratnya: Ring airsanya, candra ring purwwa, suryya ring ghneyan, bajra ring daksina, cakra ring neriti, moksala ring pascima, pasa ring wayabhya, dwaja ring uttaran, trisula ring



Kelingking beliau,



maddhya, padma. Maka suratnya Dasaksara, Triyaksara, 53b.



menjadi Palih Gula Tangkep, ruas jari beliau menjadi



Bacem, yaitu yang bernama Rarancangan, telapak tangan beliau menjadi Baem Beliau yang menciptakan semua nama Wadah, seperti, Badhe Agung, Wadah,Bebataran, Babaturan, Tetanceban, yaitu, naik Tinjeh, yang disebut Tetanceban ngaran. Yaning masasari, Batur Sari ngaran, mapacacira, masancak, magula sele, magula takep, …



54a.



mapangloh,



mabadawangnala,



managa



bandha,



matumpang solas, ,abade agung ngaran. Yaning matumpang juga Bade ngaran, yan tan matumpang Wadah



ngaran.



Maka



wenang-wenang



ingange.



Ika



kengetakena de sang mahyun manukangin, apang wruh ri



Ang, Ung, Mang, Rwa Bhineda Ang, Ah, Ongkaramretha.



mebalai-balai, yaitu Bebetaran, Sapu Telu, Bebaturan



55a. Sekar Taman, Pulagembal, Ibu Sugih, Banten Sorohan,



namanya. Kalau memakai sesari, Batur Sari namanya, memakai palih



Daksina gede 1, muwah Sesayut Pangambyan, Jrimpen,



papacira, Palih Sancak, Palih Gula Sele, Palih Gula Takep, 54a.



memakai



Pangloh,



memakai



maguling, mangayah, Rantasan saparadeg, lawe petang tukel, klapa petang bungkul, antiga baksasem rateng 6 bungkul,



Badawangnala,



antiga matah 6 bungkul, sami antiga itik, sami mawadah



memakai Naga Bandha, atap bersusun sebelas, Bade Agung



tamas. Sorohanika taler ngawa taluh sapatut ika. Ulam



namanya. Kalau memakai tumpang Bade namanya, kalau tidak



sorohan, guling bebek 1, …



memakai tumpang wadah namanya. Itu boleh-boleh saja dipakai, itu hendaknya diperhatikan oleh orang yang ingin menjadi tukang, supaya tahu tentang perihal menjadi tukang, kalau tidak tahu tentang perihal menjadi tukang, sangat berbahaya. Demikianlah perihal untuk menjadi tukang. Inilah surat lalungguh, untuk perlengkapan upakara Pamukuran, 54b.



beralaskan kertas kayu, disimpan dalam bakul daru



daun lontar. Inilah gambarannya: Di timur laut (bulan). Di timur suryya (matahari), di tenggara bajra, diselayan cakra, di barat daya moksala, di barat laut dwaja, di utara trisula, di tengah padma. Sebagai aksaranya yaitu Dasaksara. Tri Aksara yaitu Ang, Ika maka surating Lalungguh. Muwah upakara Wadah, ika sami lwirya, …



55b. Pras Sesayut, maulam ayam padha masiki, muwah daksina pemlaspas 1, taluh 1, lawe satukel, klapa 1. Arthanya, etangakena myunya; Yan mu sawelas, artha 11525. Yan mu sangha, artha 9525, Yan mu 7, artha 7525, Yan mu 5, artha 5525, Yan mu 1, artha 1100, dening maka araning Wadah lalimasan. Yan panganggen Ida Sang Hyang Siwa, …



Ung, Mang, Rwa Bhineda Ang Ah, Ongkaramretha itu sebagai



Iti Pralinna, Lungha ta sira, ingsun kariya, aweta urip 3x



tulisan pada lalaungguh. Lagi sesajen untuk pamlaspas Wadah, keseluruhannya yaitu:



kedhep mandhi mantran ku. Dulurana Dasaksara, Triyaksara,



55a. Sekar Taman, Pulagembal, Ibu Sugih, Banten Sorohan,



Ruwa Bhineda, Ongkara Tunggal.



Daksina Gede 1, dan Sasayut Pengambyan, Jrimpen, daging guling, Gayah, Rantasan lengkap, benang 4 tukel, kelapa 4 butir, telur bakasem matang 6 butir, telur mentah 6 butir, semuanya



telur



itik,



seluruhnya



berwadahkan



tamas.



Sorohannya semua memakai telur selengkapnya. Daging sorohan, daging guling itik 1, 55b. pras sesayut, daging ayam masing-masing 1, dan lagi daksina pamlaspas 1, telur 1, benang 1 tukel, kelapa 1. Ulang sesarinya dihitung menurut tumpangannya. Kalau tumpang 11, uangya 11525 kepeng Kalau tumpag 9 , uangnya 9525 kepeng Kalau tumpag 7, uangnya 7525 kepeng Kalau tumpag 5, uangnya 5525 kepeng Kalau tumpag 3, uangnya 3525 kepeng Kalau tumpag 1, uangnya 1100 kepeng, sebab disebutkan wadah lalimasan. Kalau untuk busananya Sang Hyang Siwa, 56a. artha 1725, dening Ida Wruh ring pasuk wetunta. Muwah yan ring Wadah Babaturan, muwah Tetanceban, artha 3650. Kunang yan ring Badhe Agung, artha 99990.



56b. Iti Wastan Wadah mauttama, ngaran, Padmasana, Padmasari, Padmanglayang. Padmasana malengkyang maileh, macandi raras, Padmanglayang ngaran. Iti Pamlaspas Bukur, Ma: Om Jur bhuwana bhumi, lukat malan inghulun, Suddha lukat malan inghulun, hana rare cili, angadeg tengahing bangawan, mantra andadi taman, lebur ka taman, mantra andandi kadaton, mantra andandi kang swargan, dadi prawatek kabeh, ngadeg, Sang Hyang Banawa, muruncut 3x Hana meru …



56a. uangnya 1725 kepeng, sebab beliau tahu tentang hidup matimu. Dan kalau untuk Wadah Bebaturan, juga Tetanceban, uangnya 3650 kepeng. Adapun kalau untuk Bade Agung, uangnya 99990 kepeng. Itu hendaknya diketahui oleh sang catur tukang, sebab sang catur tukang tidak tahu tentang hidup matimu. Inilah Pralina, mantra: Lungha ta sira, ingsun kariya, aweta urip 3x kedhep mandhi



Ong ya namah swaha. Ang Ung Mang Ah. Ang Ah 3x. Iti eteh-eteh banten Pamlaspas, sakadi sane sampun, ngalintangin Sesayut Pawintenan, maka wastan Sesayut, Sesayut Panca /rsi, maiwak ayam lelima, siyap putih syungan, putih tulus, biying, selem, suddhamala. Sesayut Rsi …



mantran ku. Dilegkapi dengan tulisan Dasaksara, Tri Aksara, Rwa Bhineda, Ongkara Tunggal.



57b. gana, maulam bebek putih, Sesayut Pageh Urip, mabe batutu syap, Sesayut Ratu Kasilih, Sesayut Pabresihan, mabe syap,



56b. Inilah nama Wadah yang utama, yaitu: Padmasana,



Sesayut Prayascitta lewih, Sesayut Siddhakaryya, Sesayut



Padmasari, Padmanglayang, Padmasana yang sekelilingnya



Durmanggala, Sesayut Durmanggita. Malih hana kasihnya, wenang glarakena de sang tukag,



ramping, memakai candi raras, Padmanglayang namanya. Inilah Pamlaspas Bukur, Mantra: Om Jur bhuwana bhumi, lukat malan inghulun, Suddha lukat malan inghulun, hana rare cili, angadeg tengahing bangawan, mantra andadi taman, lebur ka taman, mantra andandi kadaton, mantra andandi kang swargan, dadi prawatek kabeh, ngadeg, Sang Hyang Banawa, muruncut 3x Hana meru, 57a.



mas masasaka winten, angadeg duwuring duwur,



hana meru mas tumpang sanga, ika genahing alungguh, kalawan pangeran,



yan sira kipwenpwen desang angingu, awehakena Sanakta kabeh, lwirnya, Ma: Ang Anggapati, Mrajapati, Banaspati, …



mas masasaka winten, angadeg duwuring duwur, hana meru



Wehin sanaktamretha, ring Windhu rahasya muka, sesapan



mas tumpang sanga, ika genahing alungguh, kalawan



ngamet mretha, Ma: Ah ngwehin mreta, iti tadah sajinira, bantu mahamreta,



pangeran, Ong ya namah swaha. Ang Ung Mang Ah. Ang Ah 3x. Inilah perlengkapan sesajen pamlaspas, seperti yang sudah



alungguh sira ring bawu kiwa tengen, muwah ring lalata, mwang ring nghulun panggung. Mangkana Swaranya, yan karasa …



disebutkan tadi, ditambah Sesayut Pawintenan, juga nama Sesayut, yaitu Sesayut Panca Reci, dagingnya daging ayam 5 ekor, yam putih siungan, ayam putih halus, ayam biying, ayam hitam, ayam suddha mala. Sesayut Resi, 57a. gana Pageh Urip, Sesayut Ratu Kasilih, Sesayut Pabresihan. Dagingnya daging ayam, Sesayut Prayascitta Lewih, Sesayut Siddhakaryya, Sesayut Durmanggala, Sesayut Durmanggeta. Lagi ada anugerah yang semestinya dilaksanakan oleh situkang, kalau kamu disuguhi makanan, hendaknya disuguhi semua sanak saudaramu semuanya, Mantra: Ang Anggapati, Mrajapati, Banaspati,



58a. Banaspatiraja, atag rowang ira ne kangin, ne kawu, nekaja, nekelod, atag makejang, dini malungguh di Wadahe, teked di semane mulih cai, beli ngupahin cai segehan, poma 3x



57b. denta padmane ring sarira, apanga nunggal, paddha ring raga, wenang sira amantra akidik, padma. Ngaran ring jaba ika rasanin de sang anukangin Bade. Yan ngawugang sanan dawa, ika dumun awugang, nghing mataled Ma: Om bhumi suddha, wana suddha, suddha, suddha wariwastu ya namah swaha. Raris awugin sanan bawak, Ma: Om Ala bhumibhyo namah swaha. Om Paripurnna wastu ya namah swaha,



58a. Banaspatiraja, atag rowang ira ne kangin, ne kawu, nekaja, nekelod, atag makejang, dini malungguh di Wadahe, teked di semane mulih cai, beli ngupahin cai segehan, poma 3x Suguhkan saudaramu air kehidupan, yang bertempat di Windhurahasyamuka (titik kekosongan yang rahasia), ucapan mengambil air kehidupan, Mantra: Ah ngwehin mreta, iti tadah sajinira, bantu mahamreta, alungguh sira ring bawu kiwa tengen, muwah ring lalata, mwang ring nghulun panggung. Demikianlah ucapannya, kalau sudah terasa, 58b. oleh mu Padma yang ada dalam tubuh, supayamenyatu, sama dalam tubuh, boleh lah kamumengucapkan mantra sedikit, itu Padma di luar, itu yang patut dirasakan oleh di tukang Bade. Kalau mulai memasang sanan yang lebih panjang, itu yang lebih dahuli dipasang, tetapi hendaknya didahului mengucapkan mantra: Om bhumi suddha, wana suddha, suddha, suddha wariwastu ya namah swaha. Kemudian memasang sanan yang pendek, Mantra: Om Ala bhumibhyo namah swaha. Om Ang Ung Ong dibyaya namah stute. Mangkana Kalingganya, aja sira hima-hima angrasanani tata iki, apaan dahating sengka genahnya. Telas.



Om Paripurnna wastu ya namah swaha, Om Ang Ung Ong dibyaya namah stute. Demikianlah tujuan disampaikan, janganlah lalai untuk merasakan tata cara ini, sebabsangat sulit keberadaannya. Selesai.



Kesimpulan: Dalam Lontar Asta Kosala Kosali berisi tentang uraian, bahwa seseorang yang bekerja dibidang ketrampilan (pertukangan) harus mengetahui Asta Kosala Kosali. Beberapa inti pokok yang terdapat dalam Lontar Asta Kosala Kosali yaitu: 1. Bhatara Wiswakarma adalah perintis undagi para Dewa. 2. Jenis-jenis daksina (nista, madya, uttama) beserta penyakit yang menimpa undaginya bila tidak melaksanakan aturan-aturan daksina, 3. 4. 5. 6. 7. 8.



cara untuk menyempuhkan penyakit yang menimpa undagi. Macam-macam perhitungan sikut pada saat membangun bale. Tata cara mlaspas Bangunan beserta banten dan mantranya. Perhitungan sikut tiang Aturan penempatan dapur menurut arah mata angin beserta dampak yang ditimbulkannya. Ukuran sikut daun pintu Aturan sikut karang paumahan, dimana pada sikut karang paumahan ini sebaiknya disesuaikan dengan status pemulik rumah



(brahmana, satriya, pandita, dll) 9. Cara mengukur sikut karang paumahan 10. Uraian-uraian paduraksa beserta nama-nama paduraksa 11. Sikut pengalah beserta jenis perhitungannya 12. Ukuran kapit udang, sunan, iga-iga, liit dalam hubungan membuat jineng 13. Sikut tiang meru, tiang sanggah, tiang lumbung, tiang jineng, tiang gelebeg 14. Uraian tentang hubungan seseorang undagi dengan pekerjaannya serta kewajiban-kewajibannya terhadap yang Maha Kuasa 15. Jenis Kayu beserta penggunaannya dalam bangunan, mantra pangurip kayu dan sarananya 16. Sikut wadah, nama-nama wadah, mantra dalam memakuh, dan pamlaspas wadah, serta sesajinya 17. Mantra memasang sanan Terkait dengan filosofi : Dalam Lontar Asta Kosala Kosali ini membahas tentag penempatan dapur serta kebaikan dan keburukan berdasarkan arah mata angin dimana terdapat arah-arah khusus dalam penempatan dapur agar tidak menimbulkan penyakit maupun penderitaan bagi penghuninya. Selain itu juga terdapat uraian mengenai paduraksa, jenis-jenis kayu yang baik digunakan sesuai dengan fungsi bangunannya, serta mantramantra dalam penguripan kayu.