5 0 5 MB
BAB VIII UPDATING ASUHAN KEGAWAT DARURATAN MATERNAL & NEONATAL
P ENG UR US P US AT IKATAN BID AN IND ONES IA
TUJUAN PEMBELAJARAN TUJUAN UMUM Setelah mengikuti sesi ini, peserta diharapkan mampu memahami tata laksana kegawatdaruratan pada kehamilan, persalinan, nifas dan BBL
TUJUAN KHUSUS
1
Tata laksana kegawatdaruratan dasar pada kehamilan, persalinan, nifas
4
Kasus kegawatan tersering pada bayi baru lahir
2
Tata laksana pada kehamilan, persalinan, nifas dengan penyulit obstetrik
5
Tatalaksana resusitasi, stabilisasi dan transportasi pada bayi baru lahir
3
Tata laksana kasus kegawatdaruratan tersering pada kehamilan, persalinan dan nifas
6
Rujukan kasus kegawatdaruratan kehamilan, persalinan, nifas dan BBL
Midwifery Update
2
MATERI POKOK & SUB MATERI POKOK
1
TATA LAKSANA KEGAWATDARURAT AN DASAR PADA KEHAMILAN, PERSALINAN, DAN NIFAS
2
TATA LAKSANA PADA KEHAMILAN, PERSALINAN DAN NIFAS DENGAN PENYULIT OBSTETRI
3
TATA LAKSANA KASUS KEGAWATDARURATAN TERSERING PADA KEHAMILAN, PERSALINAN DAN NIFAS
SUB MATERI POKOK: SUB MATERI POKOK: a. Henti jantung dan henti napas. b. Syok. c. Kejang. d. Sesak napas. e. Pingsan
a. b. c. d. e. f. g.
Hiperemesis gravidarum. Mola Hidatidosa Kehamilan ektopik terganggu. Perdarahan antepartum. Persalinan preterm. Ketuban pecah dini. Persalinan lama (kelainan His, CPD, makrosomia). h. Kelainan letak dan malpresentasi dalam persalinan. i. Distosia bahu. j. Prolaps tali pusat. k. Infeksi nifas.
Midwifery Update
SUB MATERI POKOK: a. Hipertensi dalam kehamilan, preeklampsia dan eklampsia. b. Perdarahan pasca persalinan
3
MATERI POKOK & SUB MATERI POKOK
4
KASUS KEGAWATAN TERSERING PADA BAYI BARU LAHIR
5
TATA LAKSANA KEGAWATDAR URATAN PADA BAYI BARU LAHIR
SUB MATERI POKOK:
SUB MATERI POKOK:
a. Kegawatan trauma lahir (cedera). b. Kegawatan bayi baru lahir dengan penampakan klinis (biru, pucat, kuning). c. Kegawatan saluran napas pada bayi baru lahir. d. Kegawatan saluran cerna pada bayi baru lahir. e. Kejang pada bayi baru lahir
a. Resusitasi pada bayi baru lahir. 1. Alur resusitasi dan persiapan resusitasi pada bayi baru lahir. 2. Langkah resusitasi pada bayi baru lahir. 3. Resusitasi terintegrasi.
6
RUJUKAN KASUS KEGAWATDARUR ATAN PADA KEHAMILAN, PERSALINAN, DAN NIFAS
SUB MATERI POKOK: a. Stabilisasi pasien. b. Persiapan sarana merujuk. c. Perencanaan rujukan
b. Stabilisasi dan transportasi pada bayi baru lahir pasca resusitasi. 1. Stabilisasi bayi baru lahir 2. Transportasi bayi baru lahir
Midwifery Update
4
DEFINISI KEGAWAT DARURATAN
Kegawat daruratan dapat didefinisikan sebagai situasi serius dan kadang kala berbahaya yang terjadi secara tiba-tiba dan tidak terduga sehingga membutuhkan tindakan segera guna menyelamatkan nyawa
Midwifery Update
5
KEGAWAT DARURATAN MATERNAL
Kondisi kesehatan yang mengancam jiwa yang terjadi dalam kehamilan atau selama dan sesudah persalinan dan kelahiran.
Terdapat sekian banyak penyakit dan gangguan dalam kehamilan yang mengancam keselamatan ibu dan bayinya.
Midwifery Update
Kasus obstetri yang apabila tidak segera ditangani akan berakibat kematian ibu dan janinnya. Kasus ini menjadi penyebab utama kematian ibu janin dan bayi baru lahi
6
KEGAWAT DARURATAN OBSTETRI Kasus gawat darurat obstetri (maternal neonatal) adalah kasus obstetri yang apabila tidak segera ditangani akan berakibat pada kematian ibu dan janinnya. Kasus ini menjadi penyebab utama kematian ibu dan bayi baru lahir (Saifuddin, 2010)
Midwifery Update
7
JENIS-JENIS KEGAWAT DARURATAN MATERNAL NEONATAL
Kegawat daruratan dasar pada kehamilan, persalinan dan nifas
kehamilan, persalinan, dan nifas dengan penyulit obstetri
Midwifery Update
kegawatdaruratan tersering pada kehamilan, persalinan, dan nifas
8
01
TATA LAKSANA KEGAWATDARURATAN DASAR PADA KEHAMILAN, PERSALINAN, DAN NIFAS
Midwifery Update
KEGAWATDARURATAN DASAR PADA KEHAMILAN, PERSALINAN DAN NIFAS Henti jantung dan henti napas
Syok
Kejang
Sesak napas
Pingsan
Midwifery Update
10
02
TATA LAKSANA PADA KEHAMILAN, PERSALINAN DAN NIFAS DENGAN PENYULIT OBSTETRI
Midwifery Update
KEHAMILAN DAN PERSALINAN DENGAN PENYULIT OBSTETRI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Hiperemesis Gravidarum Kehamilan Ektopik Terganggu Perdarahan Antepartum Persalinan Preterm Ketuban Pecah Dini Persalinan Lama (kelainan His, CPD, Makrosomia) Kelainan letak dan malpresentasi dalam persalinan Distosia Bahu Infeksi Nifas Prolaps Tali Pusat Midwifery Update
12
03
TATA LAKSANA KASUS KEGAWATDARURATAN TERSERING PADA KEHAMILAN, PERSALINAN DAN NIFAS
Midwifery Update
KASUS KEGAWATDARURATAN TERSERING PADA KEHAMILAN, PERSALINAN DAN NIFAS
1
Hipertensi dalam kehamilan, Preeklampsia dan Eklampsia
2
Perdarahan Pasca Salin
Midwifery Update
14
04
KASUS KEGAWATAN TERSERING PADA BBL
Midwifery Update
KASUS KEGAWATAN TERSERING PADA BAYI BARU LAHIR Kegawatan trauma lahir (cedera) Kegawatan bayi baru lahir dengan penampakan klinis (biru, pucat, kuning) Kegawatan saluran napas pada bayi baru lahir Kegawatan saluran cerna pada bayi baru lahir Kejang pada baru lahir
Midwifery Update
bayi
16
05
TATA LAKSANA KEGAWATDARURATAN PADA BAYI BARU LAHIR
Midwifery Update
KONDISI-KONDISI KEGAWATDARURATAN NEONATAL Tetanus neonatorium .
Hipotermia
Hiperglikemia .
Penyakit-penyakit pada ibu hamil
Hiperglikemia
Sindrom gawat nafas neonatus
Midwifery Update
18
PENILAIAN AWAL KEGAWATDARURATAN PADA IBU HAMIL, BERSALIN DAN NIFAS DILAKUKAN DENGAN SEGERA LAKUKAN (QUICK CHECK) SAAT IBU TIBA
Midwifery Update
19
SEGERA MELAKUKAN PENILAIAN TERHADAP KONDISI UMUM IBU PENILAIAN TERSEBUT HARUS DILAKUKAN MELIPUTI: • Keluhan utama dan riwayat singkat yang relevan. • Segera peroleh data tanda vital secara lengkap dan akurat. • Pemeriksaan inspeksi, palpasi, dan auskultasi secara cepat dan efektif. • Temukan penyebab gawat-darurat atau ancaman keselamatan jiwa • Lakukan tindakan segera untuk stabilisasi/kolaborasi • Lakukan Rujukan Midwifery Update
20
KERJASAMA TIM DALAM PENANGANAN KASUS GAWAT DARURAT
Keadaan gawat darurat obstetri
Tidak TERDUGA
Respon tim medis yang cepat dan tepat
Tim terdiri atas Dokter, Perawat, dan Bidan
Midwifery Update
21
STRATEGI PERSIAPAN TIM
1
Memastikan
2
Tim penolong yang terampil dan pembagian
3 4
ketersediaan
Tempatkan peralatan pada troli dan pisahkan alat steril dengan tidak steril
perlengkapan,
obat-obatan, dan alat – alat emergensi
tugas yang jelas Tim penolong terdiri atas 3 orang
SOP penanganan kasus kegawatdaruratan Sistem pembiayaan tidak boleh menghambat pertolongan kegawatdaruratan
5
Transportasi yang memadai untuk membawa ibu ke RS Midwifery Update
Transfer ibu segera setelah pertolongan dasar
22
PENGATURAN TIM EMERGENSI
Dokter Midwifery Update
Komunikasi Tim
Bidan
Komunikasi Tim
Perawat 23
METODE KOMUNIKASI • Menggunakan KODE untuk mobilisasi tim emergensi • Komunikasi internal tim memakai badge/kartu berwarna
Badge merah
Badge hijau
• Masing-masing penolong memiliki tugas tersendiri Badge kuning Midwifery Update
24
PEMBAGIAN TUGAS TIM EMERGENSI
Midwifery Update
25
06
RUJUKAN KASUS KEGAWATDARURATAN PADA KEHAMILAN, PERSALINAN, DAN NIFAS
Midwifery Update
Klasifikasi kondisi ibu berdasarkan gejala yang dialami 1. Stabilisasi 2. Pemberian oksigen 3. Infus dan terapi cairan 4. Transfusi darah 5. Medika mentosa
Penatalaksanaan awal kegawatdaruratan obstetri
6. Rujukan !!
Midwifery Update
27
Midwifery Update