Manggala Upacara [PDF]

  • 0 0 0
  • Suka dengan makalah ini dan mengunduhnya? Anda bisa menerbitkan file PDF Anda sendiri secara online secara gratis dalam beberapa menit saja! Sign Up
File loading please wait...
Citation preview

DUDONAN NGAWEKASANG UPACARA YADNYA (Dibawakan dalam Pembinaan Pemangku dan Tukang Banten)



DIEDIT OLEH: JERO MANGKU Drs. I KETUT RUPA, S. Pd., M. Pd. H



KEMENTERIAN AGAMA KANTOR KABUPATEN BULELENG TAHUN 2021



DUDONAN NGAWEKASANG UPACARA YADNYA (Dibawakan dalam Pembinaan Pemangku dan Tukang Banten) I. Persiapan 1.1. Mempersiapkan Peralatan Nunas Tirtha a) Sangku, 2 buah b) Bija, dan gandha (air cendana) masing-masing satu tempat. Bija hendaknya dicampur dengan air cendana agar berbau harum. Bija adalah lambang benih. Dalam mantra kata akasata disertai dengan kata Kumara (Om akasata kumara bija



bhyo



namah



swaha).



Kumara adalah nama putra Dewa Siwa. Maknanya Kumara (tidak lain) adalah putra Siwa dalam bentuk bija. menghenningkan/menyucikan atau dengan demikian bija memiliki kekuatan membersihkan, mengheningkan/menyucikan atau memberikan benih kehidupan. Air cendana atau akasata atau bau harum adalah lambang amertha (kehidupan abadi). dalam mantra gandha dikaitkan dengan Siwa sebagai iswara. c) Puspa (bunga) adalam simbol suguhan, persembahan juga sebagai perwujudan perasaan dan pikiran yang dapat mendatangkan kepuasan. Puspa sebagai sarana pemujaan juga merupakan simbol Siwa yang niskala khususnya berupa bau pada puspa tersebut. Karena itu pakailah sarana bunga yang fikiran



berbau harum. Keharuman juga melambangkan kesucian



dan dan kesungguhan serta ketulusan pemujaNya. Dalam mantra puspa



dinyataka:”Om Ksamara ya namah swaha”.. Tidak lain adalah Dewa Smara Ratih atau manifestasi Dewa Siwa dalam wujud cinta kasih. Semakin baik jika dilengkapi dengn kalpika. Yaitu sebagai simbol Tri Saksi atau Tri Murti atau Siwa dalam berbagai manifestasinya. d) Pasepan. Api dengan asapnya yang harum ( untuk mengharumkan maka dipakai kemenyan), gula, kayu cendana, atau kayu majegau. Pasepan melambangkan Dewa Agni dan Dewa Sambhu. Beliaulah yang mengantarkan doa, puja dan puji mantra manusia kepada Hyang Widhi dalam berbagai ,manifestasinya sesuai dengan tujuan upacara persajian tersebut. Dalam Weda Dewa Agni merupakan Dewa pemimpin upacara. Oleh karena itu setiap upacara mesti menggunakan pasepan, karena memiliki kekuatan yang lebih jika dibandingkan dengan dupa. Agni dalam purana sering disimbolkan sebagai kekuatan yang mampu menghilangkan serta membakar habis semua mala, papa, papapataka, sebel kandel. Juga Dewa yang mampu mengusir kekuatan raksasa yang mampu mengganggu sorga, agni juga berfungsi sebagai Purohitam (manggala upacara), yang mempunyai kekuatan mengundang para dewa.



2.2. Langkah Langkah Untuk Memimpin atau Ngawekasan Yadnya 1. Penyucian diri 2. Penyucian Peralatan Upacara Pemangku 3. Nunas Panugrahan Ida Bhatara 4. Nunas Tirta Pengelukatan Banten 5. Ngelukat Diri 6. Penyucian Eteh-eteh Pareresikan yang telah disiapkan 7. Ngemargiang Pareresikan Banten muah Pelinggih Ida Bhatara 8. Ngelinggihang Ida Bhatara 9. Ngayabang Aturan/Banten dengan urutan sebagai berikut: a. Surya b. Sor Surya c. Lebuh d. Banten Piodalan (ring Ajeng) Ida Bhatara e. Sor (segehan) f. Pelinggih Sami 10. Persembahyangan bersama (mebhakti) a. Tanpa sarana sekar miwah puyung b. Sekar putih ring Siwa Raditya c. Kwangen Bhatara samodaya d. Kwangen Nunas Panugrahan e. Tanpa sarana sekar (Dewa Suksma) Di bawah ini satu persatu dari langkah-langkah di atas akan diuraikan A. Menyucikan Diri Perbuatan pembersihan diri ini meliputi : a. Sabda, bayu, idep, merupakan tiga aspek yang harus disakralkan (disucikan). Penyucian idep melalui mantra Utpathi, dan Sthiti yaitu proses menghayalkan dan pemusatan pikiran kepada Ida Bhatara. b. Pengisian/penyucian diri dengan melakukan pranayama, memohon perlindungan kepada Hyang Widhi. Proses penyucian diri ini dimulai dari mengambil tempat duduk. Bentuk penyucian diri ini berupa beberapa sikap tangan dan disertai dengan mengucapkan mantra-mantra sesuai dengan tujuannya dengan urutan sebagai berikut : 1. Mencuci tangan dengan air Ma : Om Hrahphat astra ya namah



2. Berkumur



: Om Um rahphat astra ya namah



3. Mesila pened



: Om Padmasana ya namah swaha



4. Pranayama : a. Puraka



: Om Am namah (menghisap udara)



b. Kumbhaka



: Om Um namah (menahan nafas)



c. Rechaka



: Om Mam namah (mengeluarkan) : Om hum phat astra ya namah Atma tattwatma suddhamam swaha : Om ksama sampurna ya namah swaha



5. Ngastiti Mantra



: Om SA BA TA A I NA MA SI WA YA AM UM MAM



6. Mantrani sarira (mensakralkan badan) : Om prasada sthiti sarira Siwa suci nirmala ya namah swaha 7.



Penyucian angga sarira



: Om Siwa , Sada Siwa, Parama Siwa ring bayu sabda idep suddha nirmala ya namah swaha



8.



Ngleng Patitis kayun (pemusatan pikiran)



9. Pangening kayun



: Om siddhi rastu ya namah swaha : Om Sah sapariyoga ya namah swaha



10. Ngili atma (mempertemukan atma dengan Siwa) : Om Siwa, amrtha ya namah Om Sada Siwa amrtha ya namah Om Parama Siwa amrtha ya namah B. Nunas Panugrahan 1. Ring Bhatara Siwa (Sarana bunga putih) Om awignam astu nama siddham. Nihan panugrahan sarana toya raup akna Om, Am.Um.Mam.Siwa.Sada Siwa.Parama Siwa ring bayu sabda idep suddhanta nirwignam ya namah Om siddhi swaha ya namah Idep Dewa Siwa malingga ring baunta tengen, Dewa Sada Siwa malingga ring baunta kiwa. Dewa Parama Siwa munggah ring siwadwaranta; pada nyuksma ring raga sariranta kabeh. Tunggal sira. Apupul kabeh, umungguh ring tungtunging papusuh. (Sekar sumpangang ring tengahing lelata mwah ubunubun miwah ungkur destar).



2. Nunas Panugrahan Ring Bhatara Hyang Guru : Pakulun Sanghyang Guru Reka. Sanghyang Kawiswara. Sanghyang Saraswati. Ginalima sung nugraha solah hulun ing kawenang. Lampah tanwigna paripurna ya namah swaha Om Am Um Mam. 3. Nunas Panugrahan Ring Bhatara Tiga Sakti Pakulun Paduka Bhatara Durga. Paduka Bhatara Guru. Paduka Bhatara Brahma, anyusup ring adnyaning hening. Bhatara Durga malinggih ring bongkol lidah hulun. Bhatara Guru malinggih ring madyaning lidah hulu, Bhatara Brahma malinggih ring pucuking lidah hulun. Om Tri Lingga jumeneng naneng. Om Am Um Am, Um Am Um, Am Ah. C. Menyucikan Peralatan atau Sarana Pemujaan 1. Ngamertani (membersihkan) sekar : (tangan mengambil bunga dengan sikap angranasika). Ma :



Om Siwa Sampurna ya namah (sekar ditaruh kembali)



2. Ngamertani bunga asep/kemenyan/dupa (sikap, tangan memegang dupa/bungan asep/kemenyan sambil angranasika). Ma : Om dhupam astra ya namah Om ragnir-ragnir jiotyir-jiotyir ya namah swaha 3. Mantrani pasepan yang sudah menyala. Ma : Om Am Brahma amertha dipata ya namah Om Um Wisnu amrtha ya namah Om Mang lingga Purusa dipata ya namah 4. Angisep sarining kukus arum. (tangan diasapi kemudian diraupkan ke muka). Tiga kali. Ma : Om Am Brahma amrtha dipata ya namah Om Um Wisnu amrtha dipata ya namah Om Mang lingga Purusa dipata ya namah 5. Ngastiti mantra Ngalinggihang Hyang Widhi dalam manifestasinya berupa Dasa Aksara. Pikiran dipusatkan dan membayangkan seolah-olah Ida Bhatara turun dari akasa dan malingga di parhyangan atau daksina ajeng pemangku dan berkenan memberikan panugrahan air



suci yang kita mohon dengan mengucapkan bait-bait mantra. Sikap tangan amustikarana. Sarana sekar putih. Ma: Om anantasana ya namah Om padmasana ya namah Om I Ba Sa Ta A. Om Ya, Na, Ma, Si, Wa. Om Mang, Um, Ang namah (Upatthi) Om, Sa, Ba, Ta, A, I Om. Na, Ma, Si, Wa, Ya Om, Am, Um. Mang. (Sthiti) (Sekare peletikang ke ajeng) D. Nunas Tirta a. Jika pemangku tidak memakai ghanta, maka sikap kedua tangan angransika sambil memegang bunga. Pandangan dan pikiran dipusatkan kepada bunga yang merupakan simbol Hyang Widhi/Ida Bhatara yang kita mohon tirtha. b. Jika pemangku memakai ghanta, tangan kiri memegang ghanta tangan kanan memegang bunga dengan sikap angransika. Tangan kanan yang memegang bunga setinggi ulu hati, demikian juga posisi ghanta setinggi ulu hati. c. Sebelum mengucapkan mantra bunga yang dipakai sebagai sarana mohon tirtha setiap kali memakainya hendaknya dicelupkan dulu ke dalam air cendana (gandha) agar harum baru tangan angranasika. Dan setiap selesai mengucapkan bait-bait mantra sesuai dengan nama jenis mantranya, bunga selalu dimasukkan ke dalam sangku yang berisi tirtha (air) sebagai simbolis bahwa beliau (ida bhatara) telah mengubah air itu menjadi tirtha yang kita inginkan. Dari seluruh kegiatan pemujaan, memohon air suci (tirtha) merupakan proses yang amat penting. Tirtha merupakan produk terakhir dari suatu pemujaan. Tirtha dipandang sebagai air suci yang mengandung tuah kekuatan yang berasal dari Ida Bhatara yang memberikan perasaan bersih dan terlindung serta kebahagiaan bagi yang memohonnya. Juga yang mampu menghilangkan segala mala atau kekotoran yang melekat pada semua peralatan upacara. Cara memohonnya dengan menggunakan sarana bunga yang telah dicelupkan ke dalam air cendana, bija, dan kemudian diasapi. Selanjutnya disertai dengan mengucapkan bait-bait mantra sesuai dengan tujuan. Setiap selesai mengucapkan bait-bait mantra bunga kemudian dimasukkan ke dalam sangku atau payuk tirta. Demikian seterusnya sampai



semua bait mantra selesai diucapkan sesuai dengan tujuan permohonan air suci itu. Proses mohon tirtha itu sesuai dengan urutan mantra di bawah ini. Proses Nunas Tirtha dimulai dari 1. Pasang Tunjung (meletakkan bunga di bawah sangku) Om sam namah (purwa) Om bam namah (daksina) Om tam namah (pascima) Om am namah (utara) Om im namah (madya) Om nam namah (agnya) Om mam namah (niriti) Om sim namah (wayabya) Om wang namah (ersanya) Om yam namah (madya) 2. Nyambut (mengambil) sangku (dipegang di atas dahi dengan kedua tangan) Om om namah 3. Ngaskara (membersihkan) sangku Om hrah phat. Um phat astra ya namah 4. Ukupi menyan (mengasapi) sangku di atas pasepan (dupa) Om Sam Bam Tam Am Im Nam Mam Sim Wam Yam A U M 5. Meletakkan sangku Om prtiwi prabawati dewi tattwa ya namah 6. Ngukupi (menutupi) sangku dengan kedua tangan (tangan kanan di atas) Om hrum kwaca ya namah 7. Ungkap tutupnia (tangan di balik) Om Am Um Mam Am Ah 8. Ngisinin sangku toya anyar Om hram hrim sah Parama Siwa. Ganggaamertha samplawa ya namah swaha



9. Sangkepi saha gandha, akasata, puspam, (tangan kiri memegang kalpika, tangan kanan mengambil bija, kemudian sikap mebhakti. Selesai mantra kalpika dimasukkan ke dalam sangku). Om siwa amrtha ya namah Om sri gandha suci nirmala ya namah Om kum kumara bija ya namah Om puspa dantha ya namah Om dhupam samarpayami namah swaha (kalpika dimasukkan ke dalam sangku) 10. Gurit (menulisi) ikang we dengan sesirat. Sesirat disucikan dulu dengan toyam ring sangku kemudian di asapi. Lanjut pegang dengan kedua tangan disertai mengucapkan ma : Om hram hrim sah wausat Parama Siwamrtha ya namah. Selesai itu toyam ring sangku gurit dengan menggunakan sirowista, aksara yang ditulis sbb : ANG (purwa) UNG (daksina) Mam (utara) Im (melintang dari utara ke daksina) 11. Putar ikang we ping 3 (tiga) dengan sesirat. Om Om Siwa mrtha ya namah Om Om Sada Siwamrtha ya namah Om Om Parama Siwamrtha ya namah 12. Puter balik Om ksmung Siwamrtha ya namah Om ksmung Sada Siwamrtha ya namah Om ksmung Parama Siwamertha ya namah 13. Aturakna gandha, aksata, puspam, dan dhupam Om sri gandha suci nirmala ya namah Om Kum kumara wija ya namah Om puspa dantha ya namah



Dhupam samarpayami ya namah swaha (dhupam (pasepan) diputar tiga kali di atas sangku) 14. Gelari tang arga padma (menaruh bunga di sekeliling permukaan sangku) Om Brahmi wicet swaha



(purwa)



Om Maheswari wicet swaha



(daksina)



Om Waisnawi wicet swaha



(pascima)



Om Kumari wicet swaha



(utara)



Om Warahi wicet swaha



(agnya)



Om Camundi wicet swaha



(niriti)



Om Genendri wicet swaha



(wayabya)



Om Indrani wicet swaha



(ersanya)



Om hram hrim sah wausat wicet Parama Siwa Raditya ya namah swaha (Kalpika dimasukkan ke dalam sangku) 15. Malih ngambil kalpika, sikap angranasika. Astra Mantra : Om rahphat astra ya namah Atma tattwatma suddhamam swaha Om ksama sampurna ya namah Om sripasupataye Um Phat Om sriyam bhawatu, Om sukham bhawatu, Om purnam bhawatu ya namo namah swaha. (sekare ranjingang ke sangku) Penjelasan : Mantra di atas (no 15) disebut astra mantra. Pada halaman-halaman berikutnya mantra ini sering dipergunakan pada saat maketis atau menyucikan peralatan upacara. Untuk selanjutnya akan ditulis nama mantramnya saja. Yang dimaksud adalah mantra di atas. 16. Puja mantra pangider bhuwana (nunas tirtha ring ida bhatara ngider bhuwana) Om Iswara purwa bajrantu Dupa agnya mahesora Danda Brahma daksinanca



Nirityam Rudra muksalam Om Pascimantu Mahadewa Wayabhyam angkus Sangkara Cakra Wisnu Utaram desa Ersanya Sambhu Tri Sulam Om Padma madya Siwam dewa Taya Sada Siwa stata Urdhaparam Siwasca Sarwa dewata uciate (Sekare ranjingang ke sangku) 17. Jangkep lan dewinya Om Iswara Uma dewisca Mahesora Laksmi dewi Brahma Saraswati dewi Rudra Santani dewi Om Mahadewa Saci dewi Sangkara Warahi dewi Wisnu bhatara Sri Dewi Sambhu dewa Uma dewisca Om Padma madya Sawitri Gayatri Uma Tattwa Mahadewisca Om Am, Um, Am, Um, Am, Um Om Sri Dewi Sangkara swaha 18. Sirat tirtha ke ajeng sebanyak baris mantra Om pang padya ya namah Om am argha dwaya ya namah Om yam jiwa suddha ya namah Om cam camanya ya namah Om grim Siwa griwaya namah Om dewa bhatara sampurna ya namah Om toyam gangga pawitrani ya namah



19. Sangkepi dengan gandha, akasata dan dupham. Masukkan semua unsur tersebut ke dalam sangku. Ma : Om Sri Gandhaswari byo amertha namah swaha Om Kum Kumara wija ya namah Om Puspa dantha ya namah Om Dupham samar payamai ya namah 20. Pranayama. Heningkan pikiran dan pusatkan kepada Hyang Widhi (Ida Bhatara Susuhunan) di parhyangan. Ma : Om Am namah (menarik nafas) Om Um namah (menahan nafas) Om Mam namah (mengeluarkan nafas) 21. Sirat ring kunda rahsya (ubun-ubun). Ma : Om Am Siwa amrtha ya namah Om Am Sada Siwa amrtha ya namah Om Am Parama Siwa amrtha ya namah Om Am Ksama Sampurna ya namah 22. Sirat tirtha ke ajeng : astra mantra, lan sangkepi 23. Sangkepi dengan gandha, akasata dan dhupam. Masukkan semua unsur tersebut ke dalam sangku. Ma : Om Sri Gandhaswari byo amertha namah swaha Om Kum Kumara wija ya namah Om Puspa dantha ya namah Om Dupham samar payamai ya namah Lanjut mengambil ghanta. (Apabila pemangku menggunakan ghanta dalam memuja). Sebelum mulai membunyikan gentha maka tahap-tahap di bawah ini harus diikuti. 24. Memasang sirowista pada ghanta. Sirati tirtha Sirowista. Ma: Om dewa pratistha ya namah swaha



25. Mensucikan sirowista. Ma : Om mejung wausat Siwaya sampurna ya namah swaha Om rim kawaka ya namah (Sirowista pasang ring gentha) 26. Ambil ghanta lan ketisin tirtha. Ma: Om dewa prathista ya namah swaha 27. Ghanta di asapi. Ma: Om Am dhupa astra ya namah 28. Ngastawa ghanta (Menyucikan ghanta). Tangan kiri memegang ghanta. Tangan kanan memegang kalpika. Pikiran dipusatkan pada ghanta. Ngastitiyang mangda Ida Bhatara tedun tur malingga ring bajra muah suaran bajra. Suaran bajra silih sinunggil nyasa Hyang Widhi marupa windu nada. Ma: Om Omkarah Sada Siwa sthah Jagat natha hitangkarah Abhiwada wadaniyah Ghanta sabda praksyate Gantha sabda maha srethah Om karah parikertitah Candrardha bindu nadantam Spulingga Siwa tattwanca Om ghantayur pujyante dewah Abhawya bhawya karmesu Waradah labda sandheyah Wara siddhir nirsangsayam Setelah mengucapkan mantra di atas peletik pelit ghanta ping 3. Setiap selesai meletik pelit ghanta. Tangan kanan diputar tiga kali mengitari ghanta dengan mengikuti arah jarum jam. Perilaku ini mewujudkan atau menstanakan Hyang Widhi dalam wujud Tri Aksara dalam suara nada ghanta, sekaligus menuntun pemusatan pikiran kita kepada Hyang Widhi untuk memberikan berkah kepada air suci (tirta) yang kita mohon kepada Ida Bhatara. Ma:



Peletik ping 1 : Am Peletik ping 2 : Um Peletik ping 3 : Mam Setiap selesai putaran sentuhkan bunga yang ada pada tangan kanan pada ujung ghanta sebagai simbolis menstanakan Ida Bhatara pada ghanta. 29. Membunyikan ghanta. Ma: Om Tam Tat Purusa ya namah Om Bam Bamadewa ya namah Om Am Agora ya namah Om Sam sadia ya namah Om rengkayase sirase ya namah Om bhur bhwah Swah jwalini ya namah Om Rum Kawaca ya namah 30. Sangkepi. Ma: Om gandham (siratin toya cendana bajrane) Om Akasata (mijain bajra) Om dhupam astra ya namah (asepin bajrane) Om Am Kasolkaya Iswara ya namah (wajikin tangane aji toya wajik tangan lan bajra genahang ring genahne). 31. Pengaksama. Agem gantha. Ma: Om ksama swamam Mahadewa Sarwa prani hitangkarah Mam moca sarwa papebhyah Palaya swa Sada Siwa Papo ham papa karmaham Papatma papa sambhawah Trahi mam sarwo papebhyah Kanancin mam ca raksanthu Ksantawyah kayiko dosah Ksantawyo waciko mamah Ksantawyo manaso dosah



Tat prasiddhantu ksama swamam Hinaksaram hina padam Hina mantra tathaiwa ca Hina bhaktim hina wrdhim Sada Siwa namo stute Mantram hinam kriyam hinam Bhaktinam Maheswara Ya pujitam Maha dewa Paripurnam tad astu me (sekare ranjingan ring sangku) 32. Puja Apsu Dewa : (sikap sama dengan di atas). Ma: Om apsu dewa pawitrani Gangga dewi namo stute Sarwa klesa winasanam Toyena parusddhyate Sarwa papa winasini Sarwa roga wimocane Sarwa klesa winasanam Sarwa bhogam awapnuyat Om Sri kare sapahut kare Roga dose winasanam Siwa logam maha yaste Mantre manah pape kelah Sindyan tri sandya sapala Sakala mala malahar Siwamrtha manggalan ca Nadinimdam namah siwaya 33. Pancak Saram Stuti (sikap sama dengan di atas). Ma: Om



Pancaksaram Maha tirtham



Pawitram papa nasanam Papa koti saha sranam Agadam bhawet sagaram Pancaksaram parama jnanam



Pawitram papa nasanam Mantramtham parama jnanam Siwa loka pratham subham Namah Siwaya ity evam Para Brahmatmane wandam Para saktih panca diwah Panca Rsyam bhawed Agni A-karas-ca U-karas-ca Makaro winddu nadakam Pancaksaram maya proktam Om kara Agni matrake (bila memohon tirta ini untuk keperluan sehari-hari, dalam rangka maturan canang sari atau sekar cukup sampai bait pertama saja langsung lanjutkan ke mantra no.34 di bawah). 34. Puter air (we) ring sangku ping 3 arah tengen Memutarnya pakailah sesirat tirtha. Ma: Om bhur bhwah swah maha Ganggayai tirtha pawitrani swaha Sampai disini selesailah proses nunas tirta untuk keperluan sehari-hari. Apabila pemangku ngawekasang yadnya yang agak besar (tiga bulanan, piodalan dsb.) maka proses nunas tirtha dilanjutkan kembali dengan mengikuti mantra-mantra di bawah. Untuk nunas tirta ini harus disiapkan payuk merajan berisi jinah bolong paling akedik solas, medaging benang tukelan atau tridatu. Proses nunas tirtha ring payuk merajan ini mulai dari mantra : 35. Pemendak Dewa atau Pegangaan atau Stawa Bhatara Sikap sama seperti di atas. Sarana kalpika bija. Ma : Om Pranamya bhaskaram dewam Sarwa klesa winasanam Pranamya ditya sewartham Bhukti-mukti warapradam Om Gangga Saraswati Sindhu Wipasa Kausiki nadi Yamuna maha srestha



Sarayus ca Mahanadi Gangga Sindhu Saraswati Suyamuna Godawari Narmada Kaweri Serayuh Mahendra tenaya Carmawati winuka Badra Netrawati Maha Suranadi Kyata caya gandhaki Punyah purna jalah samudra Sahitah kurwamtu te manggalam 36. Stawa Sad Gangga Om Gangga Dewi maha punye Namaste wiswa Brahmini Yamuna parama punye Namas te Parameswari 37. Sabda Dewata. Ma: Sarwa wighna winasayantu Sarwa klesa winasyatu Sarwa dukha winacaya Sarwa papam winasaya namo namah swaha 38. Tibeni kembang. Tanpa ghanta. Sarana sekar lan bija. Sikap menyembah. Ma: Om Om I A KA SA MA RA LA WA YA Um swaha Om Om Kumuda jayai yiwa sarira ksanda disime Om me yung sah wausat mrtyun jaya namah (sekar ranjingan ke tirtha ring payuk) 39. Mrtyun Jaya Stawa (Pujian kepada penakluk kematian). Pakai ghanta jika ada ghanta. Jika tidak pakai ghanta sikap angranasika. Om dhirayur bala wrdi sakti karanam Mrtyun jaya saswatam Rogadi ksaya kustha dustha kelusam Candra phraba bhaswaram Hrim mantram ca catur bhujam



Trinayana wiyalo pawitam Siwam Swetan ca mrta madyagam Sukha karam pawitram jiwa ksaya wiyansakam Swetham bhoruha karnikorpari gatam Dewasuraih pujitam Mrtyu krodabalam maha-krti mayam Karpura-renu prabham Twam wande waradaya bhakti saranam Prappyam maha prastumaih Santam sarwagatam nirantam abhawam Bhutatma kam nirganam Sraddha-bhakti krtam wimukti karanam Wyaptam jagat dharanam Mauli bandha kirita kundala dharan Caitanya dustha ksayam Wande mrtyu-jitam sayapya maraho Mantra di-dewo Harih Mukta twam jagat twam semadi satatam Catanya dustha ksayam (Sekar ranjingan ke tirtha ring payuk) 40. Mrtyun Jaya Stawa (Sabda Pemberi Restu). Ma: Om mrtyun jayasya dewasya Ye namany anukirtiayet Dirghayusyam awapnoti Sanggrama wijayi bhawet Om Atma Tattwatma Suddha mam swaha (Sekar ranjingan ke tirta ring payuk) 41. Pemarisudha. (Ketisang tirtha ring sangku ke tirtha ring payuk). Ma: Om pertama sudha, dwitya sudha, tritya sudha, caturti sudha, pancami sudha, sadmi sudha, saptani sudha. Sudha, sudha, sudha wariastu tat astu astu ya namah swaha 42. Tambah Ayu Wrdhi. Sarana sekar lan bija. Ma: Om ayur wrddhi yaso wrdhhih



Wrddhih pradnya sukha sriyam Dharma santana wrdihsyat Santu te sapta wrdaydhah Yawan mero stitho dewah Yawad gangga mahitale Candrarko gagane yawat Tawad wa wijayi bhawet Om dirghayur astu tathastu Om awighnam astu tathastu Om subham astu tathastu Om Sukham bhawatu Om Purnam bhawatu Om Sreyo bhawatu (Sekar ranjingan ke tirta ring payuk) 43. Mensakralkan tirtha. Sarana sekar lan bija. Ambil bunga setiap baris mantra lalu masukkan ke payuk. Om Siwa amrtha ya namah Om Sada Siwa amrtha ya namah Om Parama Siwa amrtha ya namah 44. Lanjut Sangkepi. Ma: Om Sri gandha suci nirmala ya namah (masukkan air cendana ke payuk) Om Kum Kumara wija byo ya namah swaha (masukkan bija ke payuk) Om om puspa dhanta ya namah swaha (masukkan puspa ke payuk) Om dhupam astraya namah swaha (putar pasepan ping 3 di atas payuk) Dengan berakhirnya mantra Ayur Wrdhi maka berakhirlah proses nunas tirtha untuk ngawekasan yadnya sang Yajamana. Kemudian dilanjutkan dengan proses ngelukat diri. 45. Ngelukat diri dengan tirtha palukatan. Sirat ubun-ubun ping 3. Ma: Om Budha maha pawitra ya namah Om dharma maha tirtham ya namah Om Sang Hyang Maha Toyam ya namah



46. Nunas Tirtha ping 3. Ma: Om Brahma pawaka ya namah Om Wisnu amrtha ya namah Om Siwa adnyana ya namah 47. Meraup muka ping 3. Ma: Om Siwa sampurna ya namah Om Sada Siwa pari purna ya namah Om Para Siwa Ksama sampurna ya namah 48. Mabija. Ma: Ambil bija dan taruh pada telapak tangan kiri, kemudian berikan mantra. Om idem bhasma param guyam Sarwa papa winasanam Sarwa raga praca manam Sarwa kelusa nasanam Raris genahang ring: Ubun-ubun



: Om Am Isana ya namah



Tengahing lelata Ma



: Om Tam Tat purusa ya namah



Ulun hati



: Om Am Agora ya namah



Ma



Bahu lengen



: Om Bam Bama Dewa ya namah



Bahu kiwa



: Om Sam Sadaya namah



Karna maka kalih



: Om Um rah Astraya namah



49. Masang sirowistha. Sirati tirtha sirowistha. Ma



: Om dewa pratistha ya namah swaha



Asepi sirowistha.



: Om dhupam astra ya namah swaha



Ma



Mantrani sirowistha. : Om sirowistham maha diwyam Pawitram papa nasanam Niryam kusagram tisthati Sidantam pratigrnati Om hrum rah phat astra ya namah Pasang sirowistha ring lelata



50. Menyuntingkan bunga ring ungkur destar. Ma: Om Sri Ksamara ya namah 51. Mesesirat ke awing-awang. Ma : pakai Astra mantra lanjut Sangkepi (lihat di depan) Selesai sudah proses nunas tirtha pengelukatan untuk dipakai ngelukat banten parhyangan Ida Bhatara mwah semua peralatan upacara. Catatan penting : proses nunas tirtha ini dari mantra nomor 1 sampai nomor 51 selalu dilaksanakan setiap akan memulai memimpin upacara yadnya apapun. Karena sebelum banten itu dipersembahkan kehadapan Hyang Widhi atau Ida Bhatara, banten tersebut terlebih dahulu harus disucikan dengan air suci yang kita mohon kehadapan Ida Bhatara. Selesai proses nunas tirtha barulah ngilenang upacara yadnya apapun namanya yang patut diselesaikan oleh Jro Mangku. E. Ngelukat atau Menyucikan Eteh-eteh Pereresikan 52. Pranayama Memusatkan pikiran kepada Ida Bhatara bayangkan beliau turun dari akasa dan malinggih ring Parhyangan atau purwaning daksina. Ma: Om Ananttha sana ya namah Om Padmasana ya namah Om I BA SA TA A OM YA NA MA SI WA OM MAM UM AM (upathi) Om SA BA TA A I OM NA MA SI WA YA OM AM UM MAM (Sthiti) 53. Siratin tirtha eteh-eteh pasuciane (Isin banyuawang, banten biakala, banten durmenggala, banten Prayascita). Kadulurin antuk astra mantra : 54. Ayabang seka siki banten eteh-eteh pareresikane kadulurin antuk Ma: a. Puja tepung tawar, segau : Om sajana aptata sastra, tepung tawar amunahi, segawu hanglungsuraken sebel kandel gagodan sang nemu sangkala, lara roga bhaktanu. Om pras bungkah tusta, tusta, trus tekeng para.



b. Puja Biakala : Pakulun Bhatara Hyang Kala-Kali, Bhatara Kala Sakti, sang Kala Petak, Sang Kala Bang, Sang Kala Jenar, Sang Kala Ireng, Sang Kala Amanca warna, Sang Kala Anggapati, Sang Kala Karogan, Sang Kala Sepetan, Sang Kala Gering, Sang Kala Pati, Sang Kala Sedahan, Sang Kala Kinabehan, aja sira anyengkala, anyengkali, manusia ngastiti dewa ring kahyangan, ring pada dharma kahyangan Sakti, reh ipun sampun angaturaken tadah saji, ring pada Bhatara Kala, puniki ta bhuktin sira kabeh, bilih belanira. Om Kala-Kali byo bhoktaya namah Om ksama sampurna ya namah Om Am sarwa Kala ksama swamam ya namah swaha c. Puja Durmenggala : Pakulun Sang Kala Purwa, Sang Kala Sakti, Sang Kala Bajra Muka, Sang Kala Ngulaleng, Sang Kala Suksma, aja sira pati papanjinga, pati paprotongi, iki tadah saji nira, penek kalawan bawang jae mwang trasi bang, iwak antiga, jinah satak lima likur, lawe satukel manawi kirang katadahan ira, aywa sira usil silih gawe, iki jinah satak salawe, wenang satukel, engone atuku ring pasar agung, wehana anak rabi, mwang putu buyut, ndah sira lunga amarah desa, aja maring kene, denpada wehana, raksa rumaksa pada sidhir astu swaha. Om Kala byo bhoktaya namah swaha Om Bhuta bhoktaya namah swaha Om Durga bhoktaya namah swaha Om Pisaca bhoktaya namah swaha d. Puja Prayascita : Om I BA SA TA A, sarwa mala prayascita ya namah Om SA BA TA A I, sarwa papa pataka, lara roga wigna parayascita ya namah Om A TA SA BA I, sarwa klesa, dasa mala geleh pateleh prayascita ya namah Om Prayascita kato yogi Catur warnam wicin tayet Catur wastram sa puspadyam Am ghong reng byas tathottaman Om am ghong rem bhyah namah swaha



Om Agnirahsya muka Mungguh bungkahing hati angeseng salwiring dasa mala Teke geseng-geseng, geseng Om prayascita subagyam astu e. Puja Isuh-isuh : Pakulun Sanghyang Taya tanpa netra, tanpa cangkem, tanpa karna, tanpa irung. Sanghyang Taya jati suci nirmala. Sira angisuh-isuhin sarwa dewata, angilangaken sarwa kala bhuta dengen, ring sarwa ta kabeh, aja kari masanetan ring manusa kabeh, nyah ta kita saking kulit, saking daging, saking walung, saking sumsum, mantuk ta kita ring jipang cempadi keeling sabrang melayu. f. Puja taluh ring biakala Om antiganing sawung anyar, pangawaking Sanghyang Gala Candu sagilingan, kalisakna lara roga mala pataka kabeh Om sah wausat namah Om Bang bamedewaya bhatara angiberaken lara roga papa klesa mala wighna sarwa dewa-dewine kabeh. Om sriyawe namo namah swaha g. Puja Lis Om sang janur kuning pangadegan nira, turun bhatara Siwa ri kebhaktianing manusa kabeh. Om ksama sampurna ya namah Om jreng jreng sabur angadeg angilangakna sarwa klesa sang lis-lisan Om sabur pita, sabur rakta, sabur swetha, sabur kresna, sabur amanca, warna sarwa karya prastistha ya suci nirmala ya namo namah swaha h. Puja Buhu-buhu : Om sweta tirthancayo nityam, pawitram papa nasanam Sarwa roghascanagasca, sarwa kali kalusa winasanam Om rakta tirthanca Om Krsna tirthanca



Om sarwa tirthanca, yawe namo namah swaha Catatan : puja a, b, c, d, e, f diucapkan atau dilakukan apabila memang telah disiapkan banten-banten tersebut di depan jro mangku. Seandainya tidak ada sarana tersebut puja tersebut tidak perlu. Langsung ngemargiang paileh pareresikan. 55. Ngemargiang pareresikan banten lan parhyangan. Urutan pemargian eteh-eteh pareresikanne sekadi ring sor : a. Toya anyar b. Isuh-Isuh c. Banyuawang d. Biakala e. Durmenggala f. Prayascita g. Lis h. Tirta pangelukatan 56. Puja ngemargiang palisan. Ritatkala para pengayah ngemargiang palisan dane jro mangku saking genah malinggih nyiratang tirtha ke awang-awang kadulurin antuk puja mantra : Om Am suklyai namah Om Am bhaktyai namah Om Am krsnyai namah Om An jambi kayai namah Om Am sarwa dewebhyo namah swaha Om Am sapta Rsibhyo namah swaha Om Am sapta pitrbhyo namah swaha Om Am saraswatyai bhyo namah swaha Om Om Siwa amrtha ya namah Om Om Sada Siwa amrtha ya namah Om om Parama Siwa amrtha ya namah Om ksmung Siwa amrtha ya namah Om ksmung Sada Siwa amrtha ya namah Om ksmung Parama Siwa amrtha ya namah Om Om gangga Amrthaya namah Om Om Candra amrthaya namah Om Siwa suddha mam swaha



Om swasti suddha mam swaha Om hram hrim sah Parama Siwa amrthaya namah Om Om ehi Surya sahasresu Tejo rase jagat pate Anukampaya bhaktiya Gerhamano Diwakara Namah namah te Om hram hrim sah Parama Siwa Aditya ya namah 57. Tambah malih antuk puja sehe : Om Sang Hyang Tiga Muti Hyang, makadi Sanghyang malingga ring bebanten, kararaban, karapuhan dinamet dening wwang, kaletikang dening wedak, kaiberaning sato, kalangkahi sona (asu), kasepunganing awu, olih tinuku ring pasar agung, parasama kalukat kalebur dening Sanghyang Tiga Murti Hyang. Om siddhir astu. Om sri yawe namo namah swaha 58. Ngelinggihang (Ngundang Ida Bhatara) 1. Pamendak Dewa. Ma: Om pranamya dewa sang linggam Dewa linggam maheswara Sarwa dewata-dewati dewanam Tasme lingga ya namah 2. Brahma Stawa: Om Namaste bhagawan Agni Namaste bhagawan Harih Namaste bhagawan Isa Sarwa bhaksa Utasana Tri warna Bhagawan Agni Brahma, Wisnu Mahesora Santikam pascikam cewam Raksanantu bicarukam Adnyana kertha lokam Subagiyam priya darsanam



Yat kincit sarwa karmani Siddhi rewa nir sangsayam Am Brahma Prajapati sresthah Swayambuh wradah guru Padma yoni catur waktra Brahma sa kaya murciate Om hram hrim sah Brahmaprajapati ya namah swaha 59. Aturi tirtha ke ajeng (sebagai penghormatan) sebanyak baris mantra : Om pam padya ya namah (toya wajik cokor) Om Am argha dewaya ya namah (wajik tangan) Om cam camanam sudha ya namah (toya raup) Om yam jihwa suddha ya namah (berkumur) Om ghrim Siwa griwya namah (membasahi kepala) Om dewa bhatara sampurna ya namah (toya raup) Om toyam Gangga pawitrani ya namah swaha (toya raup) 60. Sangkepi (Aturi gandha, akasata, puspa, dhupa) Gandha



: Om Sri gandhaswari ya amrtha ya namah swaha



Akasata



: Om Kum Kumara wija byo amrtha ya namah swaha



Puspa



: Om Puspa dantham ya namah swaha



Dhupa



: Om ragnir-ragnir, jyotir-jyotir samarpayami namah swaha



3. Susuhunan Stawa Om Wisnu-Wisnu rahade tryade Sri wisnu Prajapate ksetre Waraha kalpe pratama carane Kala yuge kala mangsa Kalatite yoga naksatra nitaya Wadhaki phalam prapti kamanaya Sarwa prayascittam karisye Sobhagyam astu, tat astu astu swaha.



61. Aturi tirtha ke ajeng (sebagai penghormatan) 62. Sangkepi (Aturi gandha, akasata, puspa, dhupa) 63. Giripati Stawa : Om Giripati dewa-dewa Loka natha Jagatpati Sakti mantam mahawiryam Adnyana wantu siwet makam Mahesora dibya caksu Maha padma namo namah Gora-gora adi suksma Adi dewa namo namah Paramasta paramesti Para marta namo namah Adi karana isanca Nakaraya namo namah Maha Rudra maha sundham Maha murti maha tattwa Sarwa papa winasanam Adi dewa ya namo namah Mahesora Sangkara ca Sambhu sarwa bhawa statha Misora Brahma Rudrasca Isana ya namo namah 64. Aturi tirtha lan sangkepi 65. Puja Pangider Bhuwana Om Iswara purwa bajrantu Dupa agyam Mahesora Danda Brahma daksinanca Niritiyam Rudra mukhsalam Pasa pascimantua Mahadewa Wayabhyam angkus Sangkara Cakra Wisnu utaram desa Ersanya Sambhu tri sulam



Padma madya Siwa dewam Taya Sada Siwa



Statha



urdhaparam Siwanca Sarwa dewanca usyate Tekeng Dewinya : Om Iswara Uma dewica Maheswara Laksmi dewi Brahma Saraswati dewi Rudra Santani dewi Mahadewa Saci dewi Sangkara Mahadewica Wisnu bhatara Sri dewi Sambhu dewa Warahi dewi Padma madya Sawitri Gayatri Uma Tattwa maha dewisca Om Am Um Am Um Am Um Om Sri dewi Sangkara swaha 66. Aturi tirtha lan sangkepi (sekadi ring ajeng) 67. Puja Istadewata. Puja ini agar disesuaikan dengan Pura yang menjadi amongannya. Untuk puja istadewata dapat dilihat dibagian halaman belakang. Silakan pilih. 68. Wusan puja istadewata malih aturi tirtha lan sangkepi. 69. Aturi pasucian : Kakrik mantra



: Om Sri Dewi Bhatrimsa Yogini namah



Kakurah mantra



: Om Um Phat astra ya namah



Keramas



: Om awregye namah. Om gagane murtaye namah



Meraup mantra



: Om waktra parisudhamam swaha



Madyus mantra



: Om acurwa sucirwapi, Swara kamo gatopiwa Cintayet dewa Isanam Sabhahya bhyatara sucin



Tigasan mantra



: Om Kaupina Brahma Samyuktah Makhala Wisnu Samsmrtah Antanwaseswaro dewah Bandham astu Sada Siwa



Mahyas mantra



: Om Semarana karanam dewam Ardanetaram mewatam Sarwa busana gunawan Sarwa dewa Siwosthawa



Tebus



: Om yang rang hang jung lang sasawat Om yang rang ngang Om ngang jung lung Om sasawat nama swaha



Minyak mantra



: Om namo budhaya swaha



Sekar mantra



: Om Sri Samara namah



70. Malih ambil pasepane. Agem tur kedulurin antuk mantra : Om Am Brahma amrthani dipata ya namah Om Um Wisnu amrtha dipata ya namah Om Mam Lingga Purusa ya namah Om Candra amrtha ya namah Om Gangga amrtha ya namah Om Siwa Sudhamam swaha Om Swasti sudhamam swaha 71. Nyembah dengan sekar Om hram hrim sah Parama Siwa amrtha ya namah Om ardha nareswari ya namah 72. Mesesirat ke sesajen. Pakai astra mantra lan Sangkepi.



73. Puja Sesayut :



Om Om sarira paritreptapta Om Om atma tattwatma pari treptapta Om Om Jiwita paritreptapta Om Om sarwa sukha paripurnapta Om Om Sobagya paripurnapta (sekare peletikan ke ajeng)



74. Tumpangnya sekar ikang sesayut : Om Om amrtha sanjiwani ya namah Om Om kurmeda ya namah Om Om sakti karana ya namah Om Om mrtyun jaya ya namah Om Om Chandra ptaba ya namah (sekare peletikan ke ajeng) 75. Kuta Sanghyang Mrtyun Jaya (penghormatan) sikap mebhakti : Om Om kumudha jaya jiwet sarira raksan dadi sime Om Om mejung sah wausat mrtyun jaya ya namah swaha 76. Puja Mertyun Jaya (Pateh sekadi ring ajeng) 77. Dharma Pengolih. Ma : Pakulun. Paduka Bhatara anangkurat, kalawan paduka bhatari pertiwi, makadi Bhatari Wisesa ring rat bhuwana kabeh, kalawan pada bhatara, hulun angaturaken saluiring tatebasan sang tinebas, apa pada dewa, pada bhatari, bhatara, asung nugraha widhi maring awak sariran ipun, ulih akna jiwitan ipun, tumungkul ipun angadegi bhuwana, katekan cokor rogoh dighayusa antuk akna, tungunem premana wisesa. Om siddhir astu ya namah swaha. (sekare peletikan ke ajeng) 78. Puja pamlaspas (panyucian) banten : Om pawititam ya namah swaha Patni Rudra tapi siddhi Dewa jatam sudha swanam Stana nugraha karanama Om Giri Uma natha swanam Rudra deha dewa siddhi Yasa swanam gunapati



Bhakti nugraha karanam Pakulun, Bhatari Tapini Sira ta dewa pradnya, dewa kedep, dewa wastu. Ingsun aminta sih kertha nugraha ring sira Bhatari, anangun widhi wedaneng hulun, asing kirang asing luput aturan ipun sang nangun yadnya, rumuhun ksama sampurna ring sira bhatari, apan ana Sang Hyang tribhuwana, maka pasubaning sarwa bebanten. Sanghyang weruh amituduh ikang sarwa pinuja. Sang siddha Rsi, Ratapana, pakulun. Om siddhir astu ya namah swaha 79. Puja Suci Guru Piduka Pakulun, Hyang Predana Purusa, Hyang Siwa, Hyang Surya Candhra, iki manusa nira magurupiduka, angaturaken pamahayu, wus katanggap den ira sang Sedahan Bhagawan Penyarikan, mwang Bhagawan Citra Gotra, Citra Gotri, manawi manusa nira ujarnira saud (saud atur) mwang linyok, sampun ta sira angadeg aken paduka, luhrahi manusa nira anuhur tirtha. Om siddhir astu ya namah swaha. 80. Puja Pangambeyan. Pakulun, kaki pengambe, nini pengambe ingsun angambe sang sinayutan sampun katangab katrima denira kaki pengambe nini pengambe Kajenengane denira Bhagawan Penyarikan. Kaki Citra Gotra nini Citragotri sami kajenangane sang sinadiyan kasengguh. Om siddhir astu ya namah swaha. (sekar peletikan ke ajeng). Sira Sanghyang Sapta Patala, Sira Sanghyang Sapta Dewata, Sira Sanghyang Bhesawarna, sira Sanghyang Tri Nadi Panca Korsika, sira Sanghyang Pramana makadi sanghyang Urip. Sira pageha ri stanan ira swang-swang, Pekenan ing hulun angawruhaken I sira aneda, raksanam ing rahayu, aneda urip waras dhirgayusan ira paripurna sang ingambe. 81. Puja Panca Maha Bhuta (Ngayabang Pengambeyan) Om prtiwi dewa sampurna Apah teja jiwat makam Bayu akasam pramanem (sekare peletikan ke ajeng)



82. Mantra Pula Gembal mwah sekar setaman Om Bhagawan Panyarikan, kaki citra gotra, paduka nira angaturaken saji pula gembal, tadah pawitra, sekar setaman, caru putih ijo, pari manem maring sumur. Manusa nira aneda nugraha anglepas kreta kang mungguling sarat, kasambut rumuhun. Manawi wenten kirang wenten luput, hampuranem ta pakulun. akedik aturaning manusa nira, agung pikolihan ipun, katekaning sinadyan ipun. Om ayur wrddhi yaso wrdhhih Wrddhih pradnya sukha sriyam Dharma santana wrdihsyat Santu te sapta wrdaydhah Om dhirgayur astu tat astu astu Om Sa Ba Ta A I Na Ma Si Wa Yan namah swaha (sekare peletikan ke ajeng) 83. Puja Tutuwan : Om kala Patu muwaning bhuwana, apang panganing jagat, hawoh amirah agodong anglungsir, ana kapopang pange mawetan, pangirid sahisining wetan. Ana kapopang pange mangidul, angirid sahisining kidul, ana kapopang pange mangulon, angered sahising mangulon. Ana kapopang pange mangalor, angirid sahisining lor, ana kapopang pange madya, angirid sahisining madya. Tambak mangko, tambak mangke angantukaken sarining tutuwan. 84. Puja Jrimpen Sumbu : Babu among babu juru, babu brongkat babu mangguh. Iki si ganjaran ira amongmong atman jiwatane ipun anutug ana tuwuh ipun ianu. 85. Angrapet kurang luput : Pakulun sanghyang dharma, deniling maring palungguh nira swang-swang, amukti sari alunga sari, teka sari. Jumeneng pakulun, angeseng ipen ala. Makadi lara roga, sot sapataka gempung moksa hilang tanpa sesa denira sanghyang siwa picatur dewa bhyuha.



86. Puja Penyeneng :



Om kaki penyeneng, nini penyeneng, kajenengane denira bhatara Brahma, Wisnu, Iswara, Surya, Candra lintang trenggana Om sriyawe namo namah swaha Malih ater antuk mantra Ayu Wrdhi 87. Puja Sorohan : Pakulun sanghyang Siwapi catur muka dewa bhyuha, sira Bhagawan Ratangkup Sira ta reko pakulun, angeseng ipen ala, makadi lara roga, sosapata, gempung moksha hilang tan pasesa, den ira sanghyang Siwapi catur muka dewa bhyuha. Om siddhir astu tat astu astu. 88. Puja Bebangkit (ring panggungan) Om arya dika maha siddhi, sarwa karya nirmala namah swaha. Pakulun bhatari Durga, Bhatara Gana, Bhatara Brahma, Sang Yama Raja, Sang kudung basur, sang pulung, sang dengen, sang raksasa, sang bhuta ulu singa, sang detya, sang wil, sang dewa yoni sakti, mapulpul ta kita kabeh, tingalin baktin ing hulun ri kita, kotang hulun luputa, ring sarwa lara, mwang kasihana den ing sarwa kabeh. Om Sang Bang Tang Ang Ing Nang Mang Sing Wang Yang. Am Um Am Paketis :



Om purwa bhuta bhandu Om daksina bhuta raksasa bandhu Om pascima bhuta sri bandhu Om uttara bhuta yaksa bandhu Om madya bhuta brahma bandhu Om Im nam kara diwya sri, sang bhuta yaksa brahbhyo bandhu Om am mam kara diwya sri sang bhuta yaksa bandhu bhyo nama swaha Om tam sim kara diwya sri sang bhuta manusa bandhu namah swaha



89. Puja Ulam Banten : Bhayara Jabung, Nini Bhatari Durga, kaki kala medi, kaki kala moha, kaki kala purwa raja, sira sang amurwaning kala kabeh, kaki kala tulak tanggal, kaki jagra satru, kaki panggel wala, kaki kala mrtyu, kaki samantara, kaki kala anyer-anyer, iki belan ira, sama sukha sira ring sang adruwe caru iki.



Om durgapati masariram, kala kingkara moksanam, kala mrtyu punah citram, sarwa wighna winasanam. 90. Ngayabang Aturan/Piodal. Ngawit saking Surya. Om pranamya Bhaskara dewam Sarwa klesa winasanam Pranamnya ditya Siwartham Mukti bhukti sarwa paradam 91. Tambah Puja Siwa Sutram, yening munggah suci ring Surya. Ma: Om Siwa sutram yadnya pawitram Prajapati yoga ayusyam Bala mastu teja guhyanam Triganam tri gunatmaka Hari, Om prakoti surya Prakasam candra koti Mantra-mantra sadaksaram sarwa dewa Pita swayambhu bhargo dewasya dimahi Om Sadaksaram maha mantra Redistam parama sadakam Sada Siwa angga ityuktam Maha pataka wigna winasanam Om toyam, gandham, akasatham, puspham. Dhupam samarpayami ya namah swaha Om Surya, jiotir-jiotir dupham samarpayami ya namah swaha 92. Yening munggah suci kekalih anggen Puja Surya Seloka 93. Yening wantah munggah banten Tegteg Daksina ajengan utawi sehetan (sorohan alit) ring surya, wusan mantra no 81 (Puja Pranamnya) langsung ke Puja Tribhuwana : Om Siwa nirmala twam guhyah Siwa tattwa para yanah Siwasya pranato nityam Candisaya namo stute Om Siwa niwedya carum dadami



Amerthamakam grham swaha nama swah Om Grham bokte laksana ya namah swaha Om Jayarti jayam apanuyat Yasarti yasam apanuti Siddhi sakalam apanuyat Parama Siwa labhati Om nama Siwaya swaha 94. Ngayabang sor surya 1. Puja Segehan (yening ring sor wantah segehan). Ma: Sang kala eka wara, sang kala dwi wara, sang kala tri wara, ndaweg manusa nira angaturaken sega, iki tadah saji nira ring jeng sang kala kabeh. Mangden sampunang kataman sisip ring jeng sang kala. Poma-poma-poma. 2. Puja Gelar Sanga (yening banten sor surya marupa gelar sanga) Pakulun sang Yama raja, iki tadah saji nira jangan sakawali mwang gelar sanga, sajeng sageci tan sinarengan tumurun sang Hyang Yama Raja, pada sukha ya namah. 3. Pabhuktian gelar sanga : Om bhuktyantu Durga katara Bhuktyantu kala mawaca Bhuktyantu sarwa bhutanam Bhuktyanti pisaca sankyam Om serdhah-serdhah rubyo namah Om mertange robhyo namah Om hrih kecarik caruke robhyo namah swaha 95. Metabuh Om Durga bucari ya namah Om bhuta bucari ya namah Om kala bucari ya namah Om pisaca bucari ya namah 96. Pabhuktian Bhuta. Ma:



Om bhuktyantu Durga katara Bhuktyantu Kala mawaca Bhuktyantu sarwa Bhutanam Bhuktyantu Pisaca sankyam 97. Ngayabang Banten Piodalan Ida Bhatara 98. Puja Pengaksama (sekadi ring ajeng) 99. Puja Siwa Sutram (sekadi ring ajeng) 100.



Puja Tribhuwana (sekadi ring ajeng)



101.



Ater malih antuk Puja Ngayab ring dewa Om dewarcanam uthpatias tu Asthiti trpti karanam Bojanam laksanam yuktham Om kara dewa tarpanam Om Bhuktyantu suksma karanam Antyesti purusa mantram Siwa amrtha anugraham Sangkara dharma laksanam namah swaha



102.



Metabuh ring dewa : Om dewa buktham maha sukham Bojanam paranam samtrham Dewa bhaksian maha tustam Boktr laksana namah swaha Om am namah



103.



Pabhuktian Bhatara (ngayabang perangkatan mwah rayunan). Ma: Om dewa mukti maha sukham Bojanam parama martam Dewa mukti maha tustam Bhokta pala ksata ya namah



Om bhuktyantu sarwato dewa Bhuktyantu tri loka nathah



Saganah sapari warah Sa wargah sa dasi dasah Mantramta batarakah Eteh-etehan sarwa dewanam Trepti yujam bhawa stute Om reng trepti laksana ya namah 104.



Puja Panugrahan ; Om anugraha manohara Dewa dattanugrahaka Hy arcanam sarwa pujanam Namah sarwanugrahaka Dewa-dewi maha siddhi Yajni katam mulat midam Laksmi siddhic ca dirghayuh Nirghna sukha wrddhitah Om grim anugraha arcanaya namo namah swaha Om grim anugraha Manoharaya namo namah swaha Om grim anugraha Paramattyestyai namo namah swaha Om antyestih parama pindam, Antyestih dewamicrita Sarwestih eka-sthance we sarwa sarwa dewasukha prada



105.



Puja Pras : Om Panca ware bhawet brahma Wisnu saptawara waca Sad wareswaro dewasca Asta ware siwo jneyah Om karam ucyate sarwa pras, pras-parisuddhaya namah swaha Om sapta wara te warna karana Aditya tu Mahadewa Soma Waisrawana tatha Anggara tu punah Sukra Budha Wisnu tathaiwa ca



Brahma Wraspati Caiwa Sukra Waruna ewa ca Saniscara Yamas caiwa Wraspati pinaka wit Soma pinaka bungkah Anggara pinaka godong Buda pinaka kembang Sukra pinaka who Saniscara pinaka kulit Aditya pinaka warna 106.



Ngaturang pejayan-jayan Piodalan ring Ida Bhatara (Siratang tirthane ke ajeng nyantos telas pujane). Ma : Om dhirghayur bala wrdi sakti karanam Mrtyun jaya saswatam Rogadi ksaya kustha dustha kelusam Candra phraba bhawaram Hrim mantram cacatur bhujam Trinayana wiyalo pawitam Siwam Swetan camrta madyagam Sukha karam pawitram jiwa ksaya wiyansakam Swetham bhoruha karnikorpari gatam Dewasuraih pujitam Mrtyu krodabalam maha-krti mayam Karpura-renu prabham Twam wande waradaya bhakti saranam Prappyam maha prastumaih Santam sarwagatah nirantam abhawam Bhutatma kam nirganam Sraddha-bhakti krtam wimukti karanam Wyaptam jagat dharanam Mauli bandha kirita kundala dharan Caitanya dustha ksayam Wande mrtyu-jitam sayapya maraho Mantra di-dewo Harih



Mukta twam jagat twam semadi satatam Catanya dustha ksayam 107.



Ngayabang banten ring iringan/ancangan Ida Bhatara. Ma : Segeha (sekadi ring



ajeng) 108.



Puja metabuh tuak, arak, berem. Ma: (sekadi ring ajeng)



109.



Pabuktian bhuta. Ma: (sekadi ring ajeng)



110.



Puja Ngaksama Jagatnatha. Ma: Om Ksamaswa mam jagatnatha Sarwa papa nirantaram Sarwa karyam sidham dehi Pranamami sureswaram Twam Suryas Twam Siwaskarah Twam Rudo wahni laksanah Twam hi sarwa gatatkaro Mama karyam pajayate Om ksamaswa mam maha sakte Hi astaiswarya gunatmaka Nangsayet setatam papam Sarwasmai lokam darsaya



111.



Ngayabang Banten ring Palinggih Sami. Ma: Tribhuwana (sekadi ring ajeng)



112.



Puja Nunas Tirtha kakuluh (wasuhpada Ida Bhatara). Sesampunne wusan



ngantebang banten piodalan mwah sane lian-lianan. Jro Mangku raris angredana jagi nunas wasuh pada Ida Bhatara masarana sekar tur kadulurin antuk puja Mantra : (anggen silih sinunggil puja mantra sane ring sor) a. Puja Pengradanaan : Om Hyang Siwa Sada Siwa. Parama Siwa, Brahma Wisnu Iswara, Bhatara Hyang Guru makadi Bhatara Sakti mwah………(sebut nama Susuhunan yang ada di pura amongan Jro Mangku), ndaweg manusa nira anjaluk tirtha mahening Serayu Saraswati pawitram, maka pangeleburin dasa mala, papa pataka, klesaning jadma manusa kabeh moksa hilang, angemrthani sarwa mahuripe kabeh sidha sidhi asung nugraha Hyang Mami. Om SA BA TA A I, NA MA SI WA YA Om hrah umphat astra ya namah



Om sriyam bhawatu Om sukham bhawatu Om purnam bhawatu b. Puja Sakalam Niskalam Siwa Om sakalam niskalam siwam Om karam twam siwatmakam Pancasara saptong kara Sarwa dewatma nirwanam Wisesamala salile Punye tirthe siwalaye Silambare sasinena Wyaptam sarwa jagat patim Srawa prajan ca posyate Kincit sadagatam puram Bindu candra sadagatam Candra bindu nadah siwe Kincidbhyam siwa sarwam ca Om kara siwa ucyate Sarwa wisa wimuktena Tri Sandyam yah pathem narah c. Puja Gangga drawa pryage ca Om gangga dware prayage ca Gangga sagara sanggame Sarwanggatam bhur labhate Tribhih sthanair wisessitam Papo ham papa karmaham Papatma papa sambhawah Trahinmam pundari kaksa Sa bahyabhyantara sucim Acur wa sucir wapi Sarwa kama gato piwa Cintayed dewam isana Sa bahbhyantaram sucih



d. Puja Gangga Dewi Maha Punyam Om gangga dewi maha punyam Namaste wiswa brahmini Yamuna parama purna Namaste parameswari Narmada ca dewi punyam Namaste loka ranjini Dharanyai mala harinyai Namaste tubhyam maheswari Daiwike daiwika ja twam Siwa prstha namo stute Nairanjane jagat klesa Harunyai te namo namah Mandakini sura dewi Namaste mala harini Jambhu sangkha maha dewi Dewi dewa niyogatah Meru pradaksinam krtwa Klesa Narayana priya Pawitresu maha tirtham Sisu klesan winasanam Ksireksus ca dadhi grhtam Sura yaksiwa nirmala Patu nah klesa nasaya Yusmadbyam tu namo namah e. Puja Namaste Bhagawan Gangga Om Namaste bhagawan gangga Namaste maha harini Aslila wimalam toyam Awayam bhuh tietha bhajanam Om subhiksa hastraya Dosa kilbisa nasanam Pawitresu maha tirtham



Gangga wapi maho dadhih Om wajra pani maha tirtham Papa soka winasanam Nadi puspalayam nityam Nadi tirthataya priyam Om tirtham nadi wa kumbhas ca Warna deha mahatmanam Mininam manggalastham ca Ye wapi ca diwaukasah Om sarwa wighna winasanam tu Sarwa klesa winasanam tu Sarwa dukha winasaya Sarwa papa winasaya 113.



Muspa. Kramaning sembah. Ma: Sembah I : (Tanpa sarana sekar). Ma: Ngelinggihang miwah nunggilang manah ring Ida Bhatara Om atma tattwatma sudhamam swaha Sembah II (sarana sekar putih) Nguleng ring Ida Bhatara Siwa Raditya maka upasaksi pebhaktianne Om Adityasya paranjyiotir Rakta tejo namo stute Swetha pangkaja madyastham Bhaskara ya namo stute Sembah III (sarana kwangen) Nguleng ring Ida Bhatara sane malinggih ring pura amongan krama/jro Mangku. Puja sane ka anggen Puja Istadewa. (wenten ring lepitan ring ungkur) kalanturang antuk Puja : Om namo dewaya adistanaya Sarwo wyapi siwaya Padmasana ekapratistaya Ardhanareswari yai namo namah swaha Sembah IV (Sarana kwangen) Nunas asung kertha wara nugraha ring Ida Bhatara



Om anugraha manohara Dewa dattanugrahaka Hy arcanam sarwa pujanam Namah sarwanugrahaka Dewa-dewi maha siddhi Yajni katam mulat midam Laksmi siddhic ca dirgahayuh Nirghna sukha wrddhitah Sembah V (tanpa sarana sekar) Ngaturang Dewa Suksma ring Ida Bhatara Om Dewa suksma parama cintya ya namah swaha. 114.



Dharmawacana



PENUTUP Sedurung dane jro mangku metangi saking genah malinggih dane jro Mangku mangda nguncarang : Puja Pangaksama 115.



Puja Pangaksama



116.



Puja Pralina Gantha. Agem ghantane, tur munyiang madulurang antuk puja : Om suksma suniya sangkanira. Suksma paranira. Mantram puniki uncaring wantah ring anggen kewanten (mamona). Telas mantra



suaran ganthane raris padem. Tangan tengen sane ngagem sekar entegang ring pelit gantha raris peletik ping tiga. Sabilang wusan pelit ghanta tangan tengen puter kiwa (berlawanan arah jarum jam). Ritatkala meletik pelit mangda nguncarang mantra : Peletik ping 1 : Um Peletik ping 2 : Am Peletik ping 3 : Mam Ghantane ketisin tirtha ping tiga, asepin lan sekarin. Raris sineb genahang ring wadahne. 117.



Jro Mangku mebhakti (kramaning sembah)



118.



Jro Mangku ngambil tirta kakuluh (wasupadan Ida Bhatara) ring Parhyangan



119.



Tirtha kakuluh ketisang dumun ring parhyangan lan bebanten



120.



Tirthane cakur



121.



Jro Mangku nunas tirtha (maketis ring raga)



122.



Jro Mangku nibakan tirtha kakuluh Ida Bhatara ring para pamedek sami kawantu



antuk pesutri mwah pemangku sane dados ngayah ring pura punika. 123.



Ngaturang paramasanthi. Ma: Om santi santi santi Om



124.



Ngelebar/ngeluarang banten peras punika ring jaba. Ma: Pakulun angadege Bhatara Wisnu, angeluaraken sakwehning dewa bhatara Hyang ring Kahyangan Om dewa sampurna ya namah Om sarwa klesa somya namah swaha



NYINEB IDA BHATARA 1. Upacara pepranian Sadurung Ida Bhatara masineb, keriyinin antuk pepranian. Ida Bhatara kairing ke jaba tengah jagi nyuryanin tur mapaica asung kertha wara nugraha ring pakramanne sami. Katuntun antuk rarejangan olih istri-istri. Kamanggala olih dane jro Kelihan pura mwah Jro Mangku. Wusan punika Ida Bhatara malih ngeranjing ka jeroan rasis malinggih ring bale pangaruman jagi katurang banten panyineban. 2. Upacara Penyineban. Pemargine pateh sekadi ngaturin piodalan. Uningang tur ayabang banten panyinebanne seka siki. 3. Makincang kincung (maledang-ledang). Lanang istri mangda masolah. Sane istri nyolahang canang sari, sane lanang nyolahang penawing. Jro Mangku mwah pesutri ngilenang pasepan, toya, tatabuhan arak, tuak berem. Dane Jro Mangku nguncarang puja panyineban (Ngantukang Ida Bhatara ke Swargaloka) : Ma Om am giri patim wande Loka natham jagat patim Dhanesam trana karanam Sarwa gunam mahaujasan Om maha rudram maha suddham Sarwa roga winasanam Siwam parama samyuktham Maha Bhairawi karanam



Om purwa Bharmi maha dewi Agnyo syan maheswari



Daksina Kauberi dewi Nairiti Waisnawi dewi Pascima Warahi dewi Wayabhyam Raudri tri dewi Utara Camundi dewi Airsanyam Gayatri dewi Madya Sawitri Gayatri Uma tatwa maha dewi Om Am Um, Am Um, Am Um. Om Sri dewi sangkara swaha. Paketis : Om grim dewa samsharaya namah swaha 4. Puja Marid Banten (nunas asung nugraha) Om ksama swa mam siwa dewa Jagat natha hitang kara Sarwa papa wimuktena Pranamyahan sureswaram Om anugraha manohara Dewa dattanugrahaka Hy arcanam sarwa pujanam Namah sarwanugrahaka Dewa-dewi maha siddhi Yajni katam mulat midam Laksmi siddhic ca dirghayuh Nirghna sukha wrddhitah Om grim anugrahacanaya namo namah swaha Om grim anugraha mano haraya namo namah swaha



5. Ida Bhatara tedun saking bale pengaruman raris ngider tengen ping tiga



6. Wusan ngider tengen ping tiga pralingga Ida Bhatara mangda genahang ring bale pahiasan. Salan-laning kembang mwah gegaluhan kaambil tur pendem mwah basma (pralina) ring kaja kangin. 7. Puput Beberapa puja Istadewata. Sane kaanggen ritatkala ngelinggihang/ngundang Ida Bhatara sami. 1. Pujaa ring Pura Puseh Desa Om Isanah sarwa-widyanam Iswarah sarwa bhutanam Brahmadhipatir Brahmano dhipatir Brahma Siwo me astu sa ewa Sada Siwa-Om Sadto-jatam prapadyami Sadyo-jataya wai namo namah Bhawe bhawe nati bhawe Bhawawa mam bhawed-bhawaya namah Om wawa-dewaya namo, Jyasthaya namah Sreathaya namo, Rudraya namah Kalaya namah, Kala-wikaranaya namo Balaya namo, Bala-wikaranaya namo Bala-pramathanaya namah, sarwa bhuta-damanaya namah Mancamanaya namah Om Tat-purusa widmahe, Maha dewaya dhimahi Tan no Rudrah pracodayat Aghorebhyo, aghora, aghoratarebhyah Sarwatah sarwa sarwebhyo, namaste Rudra rupebhyah 2. Puja ring Pura Puseh Om kara-astha su-dewata, sarwa-dewa-maha-sakti Parjanya santa su-dewam, lingga Pascima su-sraddham Siwa tattwa maha-sudham, Harinam paramadhikam Prasato maha-dewa siddha, prajnya-wiweka lokanam Namo Maha-dewa prasastam, praja-sauymya-jnya subhaktim Arcane dewam pranamya, prajnya-wiweka lokanam Namo Maha-dewa prasastam, praja sauymya-jnya subhaktim



Arcane dewam pranamya, na-stuti dewam Maha-dewam 3. Puja ring Pura Dalem (Durga Stawa) Om giri-putri dewa-dewi Lokasraya maha-dewi Uma Gangga Saraswati Gayatri Waisnawi dewi Catur dewa maha sakti Catur asrama Bhatari Siwa jagat pati dewi Durga masarira dewi Sarwa jagat pranamyanam Jagat wighna wimurcanam Durga bhu cara moksanam Sarwa dukha wimoksanam Anugrahamartha bhumi Wighana dosa winasanam Sarwa papa winasanam Sarwa pataka nasanam Om Dewadewi maha jnanam Sudha wighna bhwaneswari Sarwa jagat pratisthanam Sarwa dewanugrahakam 4. Puja anggen ring Pura Segara Om jala nidhi murti dewam Brahma Wisnu ma sariram Ghgoralaya ghora ghurnitam Rudra murti ghorantaram



Baruna dewa maha lingam



Naga raja ghorantaram Bujaga dewam kruranam Sarwa jagat asthityanam Kurmaraja kurma dewa Naga rajam sakti wiryam Nanta bhogam ca salinggam Sarwa jagat prawaksyanam Brahma Wisnu Iswaras ca Agni mandala pradipta Surya koti prabhawanam Jagat triya namo stute Giri pati maha sakti Ratnakara prawaksyanam Rudra murti Kala murti Sarwa jagat namo stute Naga raja Baruna dewam Wisnu ma sarira dewam Sarwa jagat wisuddhanam Sarwa wighna winasanam Om amrtha sanjiwani dewam Suddha sarira dewatam Dirghayusam jagat trayam Sarwa papa winasanam 5. Puja ring Pura Ulun Danu, nunas toya lan mangda lanus sarwa tinandur. Om Indra giri putri wiryam Sri Gangga Uma dewi ca Saraswati wiryam diwyam Amrtha bhumi sudha jiwam Narmada bhogam apnuyat Amrtha waranugrahakam Surya nadi swargatana Sarwa dewam namamy aham



Amrtha kamandalu nityam Pratistham tu sarwa jiwam Uma dewi labha bhukti Amrtha bhumi sodhanakam Sri Gangga dewi pratistha Jagra bhuwana suddha wiryam Nirmalamrtha jiwitam Sarwa roga winasanam Gangga Gauri maha wiryam Sarwa papa winasanam Roga pati Durga dewi Gangga dewi sariranam Sarwa jagat suddha nityam Amrtha bhumi nugrahakam Sarwa Kali praharanam Sarwa dukha wimoksanam 6. Puja ring Purnama-Tilem Om Candra mandala sampurna Candro yam te pranayate Candradhipa param jyiotir Namas Candra namo stute Siddhi raga namo stute Dara gopati padanam Wimsat sapta taranwita Namas Candra namo stute Karma saksi jagac caksuh Sarwabharana bhusita Sweta panca kalaruna Namas Candra namo stute Karma dkasa jagac caksuh Sarwa bhawarana bhusita Sweta panca kalaruna Namas Candra namo stute Kumodotpala hastan ca



Sarwari dipa manggalam Dharmadharmasayampasyam Namas Candra namo stute Loko’yam te prakasito Loko pija samanwita Siwa lokam Candradhipam Namas Candra namo stute Asta disarame nityam Asta dipa wasi karam Astaha kala sampurna Namas Candra namo stute Om hram hrim sah Paramasiwa Candra Amrtha ya namah Om hrum Candra dewa maha Gangga amrtha ya namah swaha. 7. Puja ring Dewi Sri (Rahina Soma Ribek/mantenin padi ring lumbung) Om Sridewimaha waktram Catur warna catur buja Pradnya wirya siradnyenyah Cintamanu kuru samretah Sri Canduli maha dewi Sri matha maha sobitem Dadi sime sika nityem Niwitam certa kencanam Sri dadia bajia twa dewam Prana tanduli sadnyikah Mani ratna tata puniyem Sarwa ratna guna nitah Sri dana dewi kebamiem Sarwa rupa wati tasia Sarwadnya kamita datiyam Sri Sri dewi namostute



8. Puja ring Sri Sedana/Rahina Soma Ribek



Om Brahma Wisnu Iswara Rudra Rudra dewa jawe nama Rudra Sangkara bupatiyam Dewa dewi namo namah Karam sada Siwa dewam Jagatam sarwa pujanam Upanam sadanam mretham Suci dewa Sri Sedanam Kawaram nugraham mretham Kania wati Siwa rupam Dando upadrawa sampurnam Kretha bhuwanam sada samretham 9. Puja Saraswati Om Saraswati namas tubyam Warade kama rupini Siddharambham karisyami Siddhir bhawatu mesada Om Pranamya sarwa dewams ca Paratmatmanam ewa ca Rupa siddhi prayukta ya Saraswatim namamy aham Padma patram wisalaksi Padma kesara warnini Nityam padmalaya dewi Sa mam patu Saraswati Brahma putri maha dewi Brahmanya Brahma nandini Saraswati samjnayani Prayanaya Saraswati Kawyam wyakaranam tarkam Weda sastra puranakam Kalpa siddhini tantrani Twat prasadat samarabet



Sulabha twam swara mantram Sirsbheyam phalakam subem Sarwa klesa winasanam Santi twam sang Gatot manam Atanirasa hasram Sarwa roga winasanam Twam nama sarwa siddhyastu Sarwa karya prasidhantam Om Sang Saraswati sweta ya namah Om Bam Saraswati Rakta warna ya namah Om Tam Saraswati pita warna ya namah Om Am Saraswati krsna warna ya namah Om Im Saraswati Wiswa warna ya namo namah swaha 10. Puja Sang Hyang Guru Kamulan Om dewi dewi tri dewanam Tri murti tri langgatmanam Tri purusa suddha nityam Sarwa klesa winasanam Om guru dewa guru rupam Guru madya guru purwam Guru pantara dewam Guru dewa sudha nityam Om brahma wisnu iswara dewah Jiwatmanam tri lokanam Sarwa jagat pratistanam Suddha klesa winasanam Sarwa roga winurcitam Sarwa wighna winasanam Wighna dosa winasanam Om sri guru paduka bhyo namah



11. Puja ring Ibu (Dewa Hyang) : Prtiwi stawa :



Om prtiwi sariram dewi Catur dewa maha siddhi Catur bhatara asrama Siwa bumi maha siddhi Om ring purwa ksti bhasundari Siwa pati putra yoni Uma durga gangga gauri Brahma bhatari waisnawi Maheswari sang kumara Gayatri bhairawi gauri Harsa siddhi maha wari Indrani camundi dewi Om am pitara ya namah Om am pirapita ya namah Om mam pita ya namah Om mam prapita ya namah Om im pita ya namah Om im prapita ya namah Om sri sri Prajapati ya namah Om puspam, ghandan, aksatam dupam kesa siwa ya namah 12. Puja ring Kawitan (Pradnya Paramita Stawa) Om pradnya paramita dewam Jagatam tusti karanam Satwe somnya pinam mitram Mudra pranamya ta hinam Bagawati nama syami Saradi matram dewatam Kumara matranam dewam Sarwo padrawa tan hine Twam namany maha dewi Om am ah um iti mantramca Yewama subiktwa klesam Aham banda namuktaye 13. Puja Ida Bhatara Uma (ritatkala upacara biyu kukung)



Om purwa tilem nama siami Mudra patni tapa sini Daya wanten subha sada Seta nugraha karana Gorimu Manawa siami Rudra deha dewa siddi Yasa swinem gunaa watem Bhakta nugrahaka karanam Sata satam nama siami Bhawanam bhakti watulan Guwa siama ari dewi Tubhyam netya namo namah swaha 14. Puja Bhatara Semara Om Am Predana samyogaya Windu dewaya bhakti jagat Nataya dewa dewi samyogaya Om siddhir astu ya namah swaha Om anangga karpini patni Puspani mandini tata Kama dana wati patni Madani madanas tata Kama dewa suswa nisca Sri magi makara duaja Kadarpa soma watisca Sri jaye citha mam matha Kama dewa wati patni Sweri smara rare waca Atanuh mandini patni Mana sijasca tarini Om, purwa Iswara sweta Uma dewi Smara dewi Sarwa bheda Smara sweta Kama suddha pratistanam



Om daksina Brahma smara rakta Saraswati smara dewi Pascima Mahadewa smara pita Saci dewi smara dewi Om, Utara Wisnu Smara krsna Sri dewi smara dewi Madya Siwa smara wiswa Gana dewi smara wiswa Sarwa bheda samara wiswa Kama sudha pratistanam Om pranamya sanghyang smara Perabadi asta kamaste Saha smara ya dewisca Misra sandhi sukma jnanam Om hram hrim sah Parama siwaaditya Chandra smara ratih ya namah 15. Istadewata ritatkala ngemargiang Kramaning Sembah 1. Ring Pemerajan Om Brahma Wisnu Iswara dewah Jiwatmanam Tri Lokanam Om catur diwya mahasakti Sarwa jagat pratistanam Om guru paduka dipataya namah 2. Pura Dalem Om Catur asrame bhatari Siwa Jagatpati dewi Durga masarira dewi Om Catur dewi dipataya namah 3. Pura Desa Om Isanah sarwa widyanam Iswarah sarwo bhutanam Bramano dhipati Brahman Siwo astu sada Siwaya Om Siwa dipataya namah



4. Pura Puseh Om Giri murti maha wiryam Mahadewa pratista linggam Sarwa dewa pranamyanam Sarwa jagatpratistanam Om Giripati dipataya namah 5. Pura Ulun Suwi, Batur, Ulun Danu : Om sridana dewika ramyam Sarwa rupa wati tata Sarwa jnana maniscaiwa Sri Sri dewi namostute Om Sri dewi dipataya namah swaha 6. Puja Saraswati Brahma putri maha dewi Brahmanya Brahma nandini Sasrawati samjnayani Prayanaya Saraswati Omsaraswati dipata ya namah swaha Artinya : Om saraswati terpujilah engkau Engkau mengabulkan semua doa merasuk segala bentuk Dengan bantuanMU hamba mendapat sukses Semoga hamba tetap sukses untuk selama-lamanya. Setelah hamba memuja semua Dewata Setelah hamba memuja Hyang Parama-atma Hamba bersujud kepadaMU Saraswati Yang cantik cemerlang penuh kemuliaan MataMU bagaikan daun bunga padma Berwarna padma merah yang cemerlang Engkau senantiasa berdiri di atas bunga padma Tuntunlah hamba ya Saraswati



Engkau adalah Sakti Dewa Brahma, ya Mahadewi Engkau adalah pancaran kemuliaan Dewa Brahma Engkau adalah kumpulan segala kebijaksanaan Segala puja dan puji tertuju padaMU, ya Saraswati Syair-syair indah (kawya), tatabahasa (wyakarana), ajaran yoga (tarka) Weda-weda dan sastra-sastra suci, kitab-kitab purana Aturan-aturan upacara dan upakara (kalpa), ajaran tantra yang merupakan ajaran yang abadi Semoga sang Dewi yang pemurah senantiasa memberikan karunia Puja Pangider Bhuwana Kaanggen Ritakala mendak Ida Bhatara Majeng ke purwa/wetan/kangin Om Iswara purwa desanca Teja maya sweta rupam Amrtha jiwa sampurna Sarwa jagat parithistanam Om Om Padmasana ya namah Utpti Mang Ung Ang namah Om Om Dewa prasthista ya namah Sthiti Ang Ung Mang namah Tumurun Sang Hyang Iswara dewa sweta warna ya namah swaha Majeng Kidul/daksina Om Brahma daksina desanca Teja rakta maha rupam Amrtha rakta sampurna Sarwa jagat pratistanam Om Om Padma sana ya namah Utpti Mang, Ung, Ang namah Om Om Dewa prathista ya namah Sthiti Ang Ung Mang namah Tumurun…..Brahma dewa rakta warna ya namah swaha Majeng Pascima, Kauh, Kulon



Om Mahadewa pascima desanca Teja pita maha rupham Amrtha pita sampurnam Sarwa jagat prathistanam Om Om Padmasana ya namah Upti Mang Ung, Ang namah Om Om dewa prathista ya namah Sthiti Ang Ung Mang namah Tumurun…Tang Mahadewa pita warna ya namah swaha Majeng Utara, Lor/Kaler,Kaja Om Wisnu dewa utara desanca Teja krsna maha rupam Amrtha krsna sampurnam Sarwa jagat ya wicitram Om Om Padmasana ya namah. Upti Mang Ung Ang namah Om Om Dewa prathista ya namah Sthiti Ang Ung Mang namah Tumurun…..Ang Wisnu dewa krsna warna ya namah swaha



Majeng Madya, Tengah/Kangin Om Siwa dewa madya desanca Teja wiswa maha rupam Amrtha wiswa sampurnam Sarwa jagat prathistanam Om Om padmasana ya namah Om Om dewa dewa prathista ya namah sarwa warna ya namah swaha Tumurun…..Ing Iswara dewa sarwa warna ya namah swaha Mantra praline gantha Om, Om, Paramasiwa Surya Om, Om, Sada Siwa Surya Om Om Sada Rudra Surya



Om Ang Brahma Surya Om Ung Wisnu Surya Om Mang Iswara Surya Om sakalam niskalam Siwam Om karam twam Siwatmakam Pancasaram sapta Omkara Sarwa dewata nirbhanam Puja Simpen Ghanta Om sidhi pujaning hulun Malih maring gedong wesi Poma, poma, poma Tik….ning (ping tiga) Om Shanti shanti shanti



UPACARA AKAMBUHAN



1. Ngawit saking malinggih nyantos ngelukat raga pateh sekadi ring ajeng. Genah nunas tirtha beciknya ring genah banten tataban. 2. Wusan nunas tirtha kalanturang antuk ngelukat banten eteh-eteh pareresikan antuk puja : astra mantra. 3. Puja Segau, tepung tawar 4. Puja benten biya kala 5. Puja Isuh-isuh 6. Taluh ring biakala 7. Puja banten durmenggala 8. Puja banten prayascita 9. Puja Banten bayuan 10. Puja lis 11. Ngemargiang pangereresikan banten. Runtutan eteh-eteh pangeriskan banten mwah palinggih sekadi ring sor : a. Toya anyar b. Isuh-isuh c. Toya klungah (banyuawang) d. Banten biakala e. Banten Durmenggala f. Banten Prayascita g. Banten Bayuan h. Tirta Pangelukatan i. Lis 12. Jro Mangku saking genah malinggih ngetisang tirta kadulurin antuk puja pengeresikan sekadi ring ajeng



13. Jro Mangku metangi saking genah melinggih ngawekasang banten pabyakalan ring natah. Pujane pateh sekadi ring ajeng. 14. Jro Mangku istri mwah pangelingsir ring kulawarga sang yajamana ngemargiang eteh-eteh pabyakalan sekadi : a. Matepung tawar b. Ngemargiang toya anyar c. Lalang, lidi lan don pandan d. Ngerik layah antuk ngad e. Ngisuh-ngisuhin f. Base tulak. Wus punika tugel tur cemplungang kea pine g. Siratin antuk toya klungah (banyuawangan) h. Siratin antuk tirta pabyakalan ring raga i. Siratin antuk tirta pangelukatan j. Ngerik tepakan tangan antuk jinah bolong k. Matetebus (benang putih ring siwadwara, karna, benang barak jeriji tangan, benang selem ring jeriji batis) l. Ngayab banten pabyakalan. Wus ngayab jinah bolonge entungang ring apine m. Ngedengan pras tur nyelek nasi matimpuh, banten pabyakalaan mwah sekancan runtutannya. 15. Ngawekasang banten nunas tirtha pebersihan/pangelukatan ring paon. Sang rare mangde ka sarenganang. Ma : Om namos te bhagawan agni Namos te bhagawan hari Namos te sanghyang Utasana Masarira sarwa bhaksa Iki manusa nira aneda nugraha sanghyang Widhi angeseng lara roga wighna mala papa patakanne si anu……wastu geseng dadi abu. Om Agni Rudra ujwala ya namah (sekare rajingan ke toyane) 16. Ngayabang banten antuk puja Tri Bhuwana (pateh sekadi ring ajeng) 17. Ngayabang segehan lan matabuh (pateh sekadi ring ajeng) 18. Ambil tirthane ring banten, ketisang ring banten, lantur ring sang rare mwah memennya 19. Lantur ngawekasang banten ring kayehan sang rare. Nunas tirtha ring Dewi Gangga. Mantra



Om gangga sapta jiwa ya namah Om gangga mili ya namah Iki hulun aminta atmane si….anu, manawi atma ipun katepuk, kategah bhuta kala, kerem ring sumur agung, ndaweg antukakena ring raga walunan ipun, hulun anebus ring dewi gangga pati. Om sriyam bhawatu Om sukham bhawatu Om purnam bhawatu 20. Masegeh lan matabuh (mantra pateh sekadi ring ajeng) 21. Ngawekasang banten sambutan ring nyaman sang rare Pakulun, kaki prajapati, nini prajapati, kaki citra gotra, nini citra gotri ingsun aneda sih nugraha ring kita, sambuta, ulapi atmane si……manwi wenten atman ipun anganti-anganti ring pinggirin samudra, ring tengahing udadi, ndaweg ulihakna ring awaknya si…..depun tetp mandel, depun kukuh pageh aweta urip. Ater malih antuk puja Ayu Wrdhi 22. Nunas tirtha Pangelukatan ring sanggah Pakulun, sanghyang Kamareka, sanghyang Kawiswara, sanghyang Saraswati, sanghyang Brahma, Wisnu, Iswara, makadi sanghyang Surya Candra. Litang Trenggana. Hulun aneda nugraha Widhi, anglukat dasamala papa patakan ipun si anu, wastu moksa hilang lara roga, wighna, dandha upadrawan ipun. Om siddhir astu ya namah swaha 23. Masegeh lan matabuh (pateh sekadi ring ajeng) 24. Wus ngatur piuning lan nunas tirtha, mangkin sang rare natab banten ring bale. Jro Mangku malinggih ring ajeng banten tur ngewawanin ngemargiang paileh (Padmasana, pranayama, lan selantur ipun nyantos nunas panugrahan, ananta padmasana, upti lan sthiti mantra pateh sekadi ring ajeng) 25. Ngetisang tirtha ke awang-awang. Ma: astra mantra. Sekadi ring ajeng 26. Puja Pengaksama 27. Nuhur Bhatara anggen puja Puja Pranamya, Padmasana, anantasana, Puja Upthi, Sthiti Sang Hyang Guru Kamulan. Mantra (pateh sekadi ring ajeng) 28. Raris aturi tirtha lan sangkepi (pateh sekadi ring ajeng) 29. Ngalinggihang Sanghyang Tiga Wisesa. Ma:



Om Am Sanghyang jagat wisesa, metu sira ring bayu, halungguha sira ring bangkahing adnyana sandhi. Om Om sri jagat guru paduka ya namah swaha Om Um sanghyang antara wisesa, metu sira ring sabda, halungguha sira ring tengahing adnyana. sandhi. Om Om sri guru paduka ya namah swaha Om Mam sanghyang adnyana wisesa, metu sira ring idep alungguha sira ring tungtungi adnyana Sandhi. Om Om sri guru paduka ya namah swaha 30. Aturi tirtha lan sangkepi (pateh sekadi ring ajeng) 31. Malih Puja Panyepihan Pakulun, paduka Bhatara Pretiwi, paduka bhatara Brahma, Wisnu Iswara, Bhatari Saraswati, Sanghyang Jagat Karana, Sanghyang Giripati, Sanghyang Pradana Purusa, mekadi Sanghyang Tryodasa Saksi, mangko manusa nira angaturaken bhakti ring padanira. Omtumbuh ring batu, Ki Bhagawan Tumbuh ring bantang, bantangke bantang, hana tumbuh ring batu, teke wurung 3x. 32. Aturi tirtha lan sangkepi 33. Puja kawentenan bebanten luir ipun pengambeyan, penyeneng, tutuhan, sorohan, sesayut, pangrapet. (pateh sekadi ring ajeng). 34. Puja Sekar setaman : Om, sweta Uma dewiya namah Om rakta Saraswati ya namah Om pita Durga dewiya namah Om krsna Sri dewiya namah 35. Puja Pula Gembal (pateh sekadi ring ajeng) 36. Puja Sambutan Pakulun, kaki Samantara, Nini Samantara, Kaki Prajapati, Kaki Sambut, Nini Sambut, ingsun aminta kreta nugrahanira, anambuti atmanjiwitan si jabang bayi, manawi atman jiwitan ipun lunga angajar-ajar ri telenging samudra, mwang ri pinggiring udadi, lah ta sambut aktukakna ring raga walunan ipun malih. Tetep



pageh tinunggu denira Sanghyang Tunggal, kapagehanira Sanghyang Urip makadi sira Sanghyang Premana. Om siddhir astu ya namah swaha. 37. Puja Jejanganan Pakulun Kaki Among, Nini Among, Babu baklong, babu sinang, babu maranak, babu acuroni, babu anunggu rat, babu wisesa, babu dadukun sabumi, babu magedong bhyah, babu surastri, babu suparmi, miwah sakwehing ingran babu bajang. Iki tadah saji nira, sekul liwet, jangan kacang satingkeban. Amukti sari kita. Aja sire ngumet, aja sira nyedut. Asunggana raren inghulun, enak amangan enak aturu. Ameng-ameng saundah-undah tekeng jejaka, luput ring lara roga, sahut bagiya sangkalan ipun. Asing kirang asing luput sampun tan agung sinampura. Amukti sari sira lan babekelan nira kabeh. Iki jinah satak selawe atuku ta sira ring pasar agung. Wus sira amukti sari, ingsun aminta asih raksanen rare ing hulun. Amongta sunu. Mangkana pangraksan ira ring sang jabang bayi, kedep siddhi pemastunku. Om siddhir astu ya namah swaha. 38. Puja Bapa babunya ngaweh sanaknya. Ih Kaki Siwa Gotra, Nini Siwa Gotri, sira ta ngatag sanak ingsun kabeh, Prajapati, Banaspati Raja, mwah Babu lembana, babu sugyan, babu abra, babu kakepo, mwah I Salahir, I Salabir, I Makair, akona metu sira kabeh, mabresih mabyakaonan malukat mapeningan, papung lawan sanaknira denta rahayu, poma-poma-poma. 39. Puja Bebajangan Sang Korsika, Sang Garga, Sang Metri, Sang Kurusya, Sang Pratenjala, Sang malipa-malipi, makadi bapa bajang babu bajang. Bajang toya, bajang lenga, bajang kunir, bajang dodot, bajang sibuh, bajang deleg, bajang be julit, bajang yuyu, bajang sapi, bajang kebo, bajang elang, bajang kur kuta, bajang bukal, bajang kalong, bajang bungseng, bajang lalang, bajang kamumu, bajang tukad, bajang papah, bajang aha, sakwehning ingaran bajang bajang susila, bajang weking. Iki tadah saji nira den abecik. Manawi wenten kirang luput, iki jinah pitu likur benang satukel, enggone atuku ring pasar agung. Apan kita agawe ala ayu. Mangkin hulun aminta nugraha ri kita sadaya, turunang atman ing rare maring raga sarira nira malih. Wus amukti, mulih kita ring desan nira, syah-syah-syah.



Aja sira munah manih, wastu siddhi rahayu seger oger, urip waras. Embanen rahina wengi Om siddhir astu ya namah swaha. 40. Ngayabang banten tataban ring bale : Ater antuk a. Puja Pranamya b. Puja Tri Bhuwana, lan c. Puja Ayab ke Leluhur Om dewarcanam Utpathi astu Asthiti trpti karanam Bojanam laksanam yuktham Om kara dewa tarpanam Om buktyantu suksma karanam Antyesti purusa mantram Siwamrtha anugraham Sangkara dharma laksana nama swaha 41. Aturi tirta lan sangkepi 42. Pabhuktian bhatara 43. Puja anugraha lan 44. Puja Pras, pateh sekadi ring ajeng 45. Puja Ksama Jagatnatha 46. Wus punika sang rare mwah cologne ngider lesung ping tiga (3). Yan lanang ngider tengen, yan wadon ngider kiwa. Kasarengin antuk puja mantra : Pakulun Ranini Tunggul ametung, Kaki Tunggul Ametung, sira anak-anakan watu, sira anak-anakan antiga, sira anak-anakan baligo, ingsun anak-anakan wong angantosaken lesung masehen, watu kumalasa bentar pinara pitu, mangkana aweta tuwuhe sang sinambutan, akuli tebaga, uwat kawat awalung wesi Om siddhir astu ya namah swaha. 47. Raris eteh-etehin cologne ayabin banten. Mantra : Ih si bajang susila, bajang weking, eling sira ri tadah saji nira, apan kita angawe ala agawe rahayu, ulih akna atmanning janma manusa nira maring raga sarira nira malih. Aja sira munah manih. Wastu siddhi rahayu seger oger urip waras. Embanen rahina wengi.



Manawi kirang katadahan nira, iki harta gawenan ring pasar agung, amulihana sakabelanira, siga anumbasa. Om siddhir astu ya namah swaha. 48. Puput ngayabin cologne, raris ayunin, (etegang ring sang rare, maka cihna atman sang rare ngranjing ring ragan sang rare) saha praline, Um Am Mang. Wus punika bubusin penganggo cologne, jwanga (serahang) ring sang rare. 49. Sane mangkin sang rare dyusin (kayehin/siramin) ring pane duur lesunge, saha mapayas. 50. Rarisang rarene eteh-etehin : (Pujane pateh sekadi ring ajeng) a. Tepung tawarin b. Bersihin antuk toya anyar c. Gosokin segau d. Lukat antuk toya klungah nganggen buhu e. Lisin f. Lukat antuk tirtha pangelukatan g. Ayabin banten payascita durmenggala h. Tatebusin i. Bhaktiyang rarene antuk kramaning sembah Sembah kaping tiga (nganggen kewangen ka ater antuk puja) : Pakulun Bhatara Siwa, Sada Siwa, Parama Siwa, nguniweh Sanghyang Trayodasasaksi, sekadi Bhagawan Penyarikan, Nini Bhagawan Bhesawarna, iki manusa nira angaturaken bhakti pangubaktin ipun angaturaken caru penyambutan wong



rare,



akedik



ipun



angaturaken,



agung



denira



amalaku,



amalaku



kadirghayusania, kaparipunaning awak sariram ipun aweta urip. Om siddhir astu, tat astu, Om sukham bhawatu, Om Purnam bhawatu, Om dhirgayum bhawatu, Om Sapta wrdhi astu, Om awighnam astu. Muspa kaping 4 mwah kaping 5 sekadi ring ajeng (Puja Pretiwi) 51. Wus punika Sang rare lan meme bapane malukat lan majaya-jaya di ajeng banten tataban ring bale.



52. Puja malukat lan pajaya-jayaan a. Maketis ping tiga Om budha maha pawitra ya namah Om dharma maha tirtha ya namah Om Sanghyang maha toya ya namah b. Nunas tirtha ping 3 Om brahma pawaka ya namah Om Wisnu amrtha ya namah Om Iswara adnyana ya namah c. Maraup ping 3 Om Siwa sampurna ya namah Om Sada siwa pari purna ya namah Om Parama Siwa ksama sampurna ya namah swaha 53. Sang rare lan meme bapane mabija : Ambil bija, genahang ring tangan kiwa. Pujain antuk mantra sekadi ring sor. Kasarengin antuk muter bija antuk jari tengah ping 3 Om idham bhasma param guhyam Sarwa papa winasanam Sarwa roga praca manam Sarwa kelusa nasanam 54. Ngenahang bija ring rare mwah meme bapane. Pujane pateh sekadi puja masang bija ring ajeng. 55. Masang sirowistha a. Sirati sirowistha. Ma : Om dewa pratistha ya namah b. Puja sirowistha. Ma : Om mejung sah wausat siwaya sampurna ya namah swaha Om hrum kawaca ya namah c. Pasang sirowistha 56. Ambil sekar pujain antuk Ma : Om sri ksmara lawa ya namah Raris sumpangang ring rare



57. Sang rare muspa antuk kramaning sembah Sembah kaping 3 nganggen kwangen ka ater antuk puja : Om prtiwi sariram dewi Catur dewa maha dewi Catur bhatari asrama Siwa bhumi maha siddhi Om sri dewi bhawa ya namah swaha Sembah sane lianan pateh sekadi ring ajeng 58. Rarene ngayab banten tataban. Ma : Pakulun sang prajapati, sang citra gotra, hulun aneda sih nugraha ri kita, ndaweg sambup ulapi atmane si anu….,manawi wenten atman ipun anganti-anganti ring pinggiring udadi, ring tengahing samudra, ndaweg antukakna ri ragan sariran ipun, tetep kukuh, pageh aweta urip. 59. Ater malih antuk puja Ayu Wrdhi (Puja pateh sekadi ring ajeng) 60. Mali ater antuk Puja Pras (Puja pateh sekadi ring ajeng) 61. Mali ater antuk Puja Panugrahan (Puja pateh sekadi ring ajeng) 62. Puja Penyeneng lan Ayu Wrdhi (Puja pateh sekadi ring ajeng). Penyenenge ayabang lan entegang ping ring sang rare 63. Puja tatebus (Puja pateh sekadi ring ajeng) 64. Ngemargiang tatebus ring rare (carane pateh sekadi ring ajeng) 65. Nunas labaan tan nganggen puja 66. Nunas tirtha kakuluh (Puja nunas tirtha pateh sekadi ring ajeng) 67. Ngeluar mwah segehan (Puja pateh sekadi ring ajeng) 68. Puja Jagatnatha (Puja pateh sekadi ring ajeng) 69. Puja Pengaksama (Puja pateh sekadi ring ajeng) 70. Puja Pralina gantha (Puja pateh sekadi ring ajeng) 71. Ngaturang daksina pemangku Pakulun bhatara Wisnu, malingga haneng sesantun ing hulun, kayogyana bhatara Guru, asung panugrahan saluiring pinuja. Dening hulun teka purna jati tan pamirudeha. Om siddhir astu ya namah swaha. 72. Pemangku ngayab banten daksina pemangku Om sri mili maha mrtha, suksma parama siwa ya namah



73. PUPUT



UPACARA TIGANG SASIH 1. Ngawit saking Padmasana, pranayama, nunas tirtha, ngelukat raga, mabija, mwah masirat ke awang-awang pemargiane pateh sekadi ring ajeng. 2. Ngelukat banten eteh-eteh pareresikan antuk tirtha palukatan kadulurin antuk puja : astra mantra. 3. Puja banten pareresik, nganutin kawentenan banten pareresikan (Puja Biakala, isuh-isuh, taluh ring biakala. Durmenggala, Prayascita, Bayuan, mwah lis). 4. Ngemargiang pangeresikan ring banten ayaban/aturan sami mwah palinggih. Runtutan eteheteh pareresikane pateh sekadi ring ajeng mwah nganutin kawentenan saran pangeresikane. 5. Jro Mangku saking genah malinggih nguncarang puja pangelukatan pateh sekadi ring ajeng. 6. Puja Mendak/nuhur Bhatara/dewa, Ngawit saking : a. Puja Pengaksama b. Puja Pranamya c. Puja Anantha sana, Padmasana (Upthi lan Sthiti) d. Puja Bhatara Brahma (Brahma Stawa) e. Puja Sanghyang Tiga Wisesa f. Puja Snaghyang Guru Kamulan g. Puja Smara Kumara Om Kama dewa pita warna Guru dwayam stila sanam Skala hiapati sanam Singgasana mahotama Sarwa papa haret sindi Dewa Kumara rajasca Sarwa roga praharanam Sarwa rastu winapanam Om hram hrim sah Hyang Kumara ya namah swaha



7. Aturi tirtha (wajik tangan, wajik cokor, raup) lan sangkepi 8. Ngilenang (ngemargiang paileh)upakara/upacara. Becikne Jro Mangku tetep malinggih ring genah mamuja. Sane kasad-kisid ngilenang mwah ngayabang bantenne sang yajamana (madruwe yadnya). Puja ngayabang banten ngawit saking : 8.1. Puja Pranamya 8.2. Ngayabang banten ring Ida Bhatara Hyang Guru (Kamulan). Puja Pranamya, Tri Bhuawana, Pabhuktian Dewa, panugrahan, lan Pras. Pateh sekadi ring ajeng. 8.3. Puja ngayab banten sambutan ring natar sanggah Pakulun, kaki sambut nini sambut, tan edanan sambut agung, tan edanan sambut alit, yan lunga mangetan, mangidul, mangulon, mangalor mwang mari tengah atmane si jabang bayi, tunutute dening prewatek dewata, pinayungan kala cakra, pinageri wesi, sambut ulihakna atma bayu pramana si jabang bayi maka satu kutus, amepeki raga sasriran ipun. Om siddhir astu ya namah swaha. Wus punika ayabin sang rare. 9. Magogoan ring paso. Pasone maisi, udang, yuyu, kayu-kayuan, be nyalian, gelang, kalung, pusuh sane merajah. Eedan upacarane. Payasan pusuhe lus tur genahang ring pasone maisi yeh lan yuyu, udang selantur ipun Sang rare kagamel olih bapan sang rare, lantas katukarang teken pusuh sane kagamel olih memene sang rare. Tangan sang rare kacelebang ke tengah pasone lantas ngambil gelang, kalung muah sane lian-lianan, raris kaasanggen ring rarene. Suksmannya sang rare mangkin mangda tan malih kaempu olih sang kanda pat rare. Mangkin kaempu olih sang Guru Rupaka, Sang Guru Rupaka mangda ngemargiang swadharmane makadi guru rupaka inggih punika. Sesampune sang rare uning ring raga mangda sepekaryanne stata mapikolih marupa artha brana anggen pangupajiwa. 10. Sang Rare Mahias 11. Jro Mangku malinggih ring ajeng banten tataban ring bale. Ngawit malih saking padmasana, nyantos nunas panugrahan Ida Bhatara Siwa/Bhatara Guru. Wusan punika wawu ngemargiang paileh. 12. Sirati tirtha (pawitrani) banten ring bale : Puja astra mantra. 13. Puja kawentenan banten 1. Puja banten suci 2. Puja Banten Pula Gembal



Pakulun bhagawan penyarikan, kaki citra gotra, paduka nira angaturaken saji pula gembal, tadah pawitra, sekar setaman, caru sedah putih ijo, parimanem maring sumur. Manusa nira aneda nugraha, anglepas kreta kang mungguling sarat kasambut rumuhun. Manawi wenten kirang, wenten luput ipun ampuranem ta pakulun. Den ipun ageng rna, akedik aturananing manusa nira, agung pikolih ipun, katekaning sinadyan ipun. 3. Puja Banten jejanganan. Pateh sekadi ring ajeng 4. Puja Banten Pengambeyan Sira sanghyang Sapta Patala, sira sanghyang Sapta Dewata, sira Sanghyang Besa warna, sira Sanghyang Tri Nadi Panca Korsika, sira Sanghyang Pramana, makadi Sanghyang Urip. Sira pagehe ri stanan ira swang-swang, pakenan ing hulun angwruhaken I sira aneda raksanen ing rahayu, aneda urip, waras dirgayusan ira paripurna sang ingambe. Pakulun, kaki pengambe nin pengambe, ingsun angambe sang sinayutan, sampun katangab katrima dening kaki pengambe, nini pengambe, kajenengane bhagawan penyarikan, kaki citra gotra, nini citra gotri. Sami kajenangane sang sinadyan kasengguh. Om siwa ya namah swaha. 5. Puja Banten Sorohan 6. Puja Banten Penyeneng. Pateh sekadi ring ajeng 7. Puja Banten Sambutan 14. Puja Ngayab ka leluhur : 1. Puja Pranamya 2. Puja Tri Bhuawana 3. Puja Ayab kaleluhur. Sekadi ring ajeng 4. Puja Matabuh 5. Puja Pabhuktian Dewa 6. Puja Anugraha 7. Puja Pras 15. Sang Rare majaya-jaya 16. Sang Rare mabija 17. Masang kembang ring rare 18. Puja sirowista. Raris masang sirowista ring rare



19. Muspa. Kramaning sembah. Sembah kaping 3 (nganggen kwangen), ater antuk puja Pretiwi. Sembah selantur ipun pateh sekadi ring ajeng. 20. Ambil panyenenge raris ayabang ring rare. Ater antuk puja panyeneng. Wusan punika entegang ring siwadwaran sang rare. Raris ambil tatebusane. 21. Ambil benange (tetebus) ater antuk puja tetebus. Raris pasang ring siwa dwara. Karna lan pagelangan tangan sang rare. Suksmannya mangda sanghyang atma ngranjing ke raga sarira sang rare, tur tetep mandel, tetep pageh tuwuh dirghayusan. 22. Natabin rare banten. Ater antuk puja : Pakulun kaki prajapati, nini prajapati, kaki citra gotra, nini citra gotri, ingsun aneda sih nugrahane ring kita, sambuta, ulapi atmane si……manawi wenten atma ipun anganti-anganti ring pinggiring samudra, ring tengahing udadi, ndaweg ulihakna ring awaknya si…..depun tetep mandel, depun kukuh pageh aweta urip. 23. Ater malih antuk Puja Ayu Wrdhi 24. Malih ater antuk Puja Pras 25. Malih ater antuk Puja anugraha 26. Puja Pangaksama Jagatnatha 27. Sang Rare malabaan. Lan nunas tirtha wasupada 28. Sang Rare tuun tanag. Genahe becikne ring natar sanggah. Kaangkat ring natar umah. Utawi ring genah natab banten. Ater antuk : 1. Puja Pretiwi Om Pretiwi sariram dewi Catur dewi maha dewi Catur bhatara asrama Siwa bhumi maha siddhi Hrim purwa ksiti bhasumdari Siwa patni putra yoni Uma durga gangga dewi Brahma bhatari waisnawi Maheswari sang kumara Gayatri bhairawi dewi Harsa siddhi maheswari Indrani camundi dewi 2. Ater malih antuk pangredanaan (sehe)



Pakulun kaki citra gotra, nini citra gotri, ingsun aminta nugraha, amuit anurunaken rare, ameng-ameng ring lemah, turun ayam ameng-ameng sarwa kencana, ratna sri sedana, katur ring bhatari anungkurat, bhatari wastu, bhatari kedep, makadi kaki citra gotra, nini citra gotri, iki aturan ipun saha atos, amet ta urip waras, dirghayusa, tan keneng geget wewedian asunggana awet ta urip, teguh timbul, akulit tembaga, awalung wesi, aotot kawat, mulih maring raga walunane si jabang bayi, den kadi langgengan ira sanghyang surya candra, mangkana langgengane urip si jabang bayi. Om siddhir astu ya namah swaha. Rarene raris turunang/entegang ring tanah ping tiga. 29. Ngelebar 30. Puja segehan 31. Pralina Gantha 32. Ngayabang daksina pemangku 33. Ngayab daksina pemangku



UPACARA OTONAN 1. Nunas tirtha (ngawit saking panyucian raga ngantos maketis ke awang-awang pateh sekadi ring ajeng) 2. Ngelukat/pawitrani banten eteh-eteh pareresikane sami (nganutin kawentenan banten pangeresikane) sekadi : biakala, isuh-isuh, durmenggala, prayascita, lis mwah sane lianan antuk puja Astra Mantra sekadi ring ajeng. 3. Puja swang-swang banten eteh-eteh pareresikan (nganutin kawentenan banten). Pateh sekadi ring ajeng. 4. Ngemargiang pareresikan ring banten sinamian mwang palinggih kawantu olih sang yajamana. Kairingin antuk puja olih Jro Mangku saking genah malinggih. Eedan pareresikane pateh sekadi ring ajeng. Puja pengater ngemargiang pangereresikan pateh sekadi ring ajeng. 5. Puja Pengaksama 6. Puja mendak dewa/nuur Ida Bhatara ngawit saking a. Puja Pranamya linggam b. Puja ananthasana, padmasana, Upthi, Sthiti c. Brahma Stawa d. Puja Smara Kumara e. Puja Sang Hyang Tiga Wisesa 7. Aturi tirtha/toya wajik tangan, wajik cokor, raup selantur ipun lan sangkepi (toya cendana/wangi-wangian, bija, sekar, asep menyan) 8. Ngayab banten ring sanggah ater antuk : a. Puja Pranamya b. Puja Tri Bhuawana c. Puja metabuh ring dewa , lantur puja pabhuktian dewa 9. Puja segehan 10. Puja metabuh ring segehan lan pamogpog



11. Puja kawentenan banten ring bale : Pateh sekadi ring ajeng 12. Ngayabang banten ring dewa/leluhur Om, dewa dewi tri dewanam Tri murti tri lingganam Tri puruso sudha nityam Sarwa jagat pratisthanam Guru dewa guru rupham Guru madyam guru purwam Guru pantharam dewa Guru dewa sudha nityam Brahma wisnu iswara dewah Jiwatmanam trilokanam Sarwa jagat pratisthanam Sudha klesa winasanam 13. Malih ater antuk puja Tri Bhuawana 14. Ater malih antuk puja matabuh ring dewa 15. Ater malih antuk puja pabhuktian dewa 16. Ater malih puja panugrahan 17. Ater malih antuk puja pras 18. Puja masegeh 19. Puja matabuh ring segehan 20. Puja pabhuktian bhuta 21. Puja pamogpog 22. Sang rare raris kononkon ri harepta, magunting. Jro Mangku ngambil sekar tunjung lan sehetmimang, rujit ring siwadwaranta sang rare. Kadulurin antuk puja : Om sreyam bhawatu. Om sukham bhawatu. Om purnam bhawatu. 23. Amet ta bungkung masoca mirah, gunting lan sheet miming a. Puja panyucian gunting : Om yata way sakelpanem suci. Iksu maha nidhi papa klesa winasyat. Bhangkara mantra utama b. Puja panyucian bungkung : Om am tejo sakelpanam suci katri maha nidhi papa klesa winasyat. Takara mantra utama.



c. Puja panyucian seetmimang : Om kusa sri kusa widnyanam pawitra, papanasanam, papa klesa winasyat. Mam kara mantra utama. 24. Puja paguntingan rambut. a. Ring ajeng/harep



: Om sam sadya ya namah. Hilanganing papa klesa pataka



b. Ring tengen



: Om bam bamadewa ya namah. Hilanganing lara roga



wighna c. Ring kiwa



: Om Am hagora ya namah. Hilanganing gering sab merana



d. Ring ungkur



:



Om Tat purusa ya namah. Hilanganing gagodan satru



musuh e. Ring tengah



: Om Im hinasana ya namah. Hilanganing sebel kandel sang



penetik Guntingan rambute mangda kewadahin kulit bantal/ketipat, raris pendem ring samping ariarine. 25. Ngelukat rare (mejaya-jaya) 26. Masang bunga ring rare 27. Masang bija ring rare 28. Masang sirowistha ring rare 29. Sang rare muspa ring sanggah. Ater antuk puja kramaning sembah. Sembah kaping tiga nganggen kwangen ater antuk Puja Pretiwi lan Puja Samodaya. Selanturnya pateh sekadi ring ajeng. 30. Sang rare ngayab penyeneng. Puja pengayab pateh sekadi ring ajeng. Pemarginne pateh sekadi ring ajeng. 31. Sang rare matetebus. Puja matetebus pateh sekadi ring ajeng 32. Sang rare natab banten ring bale. Puja ngayab banten pateh sekadi ring ajeng 33. Puja Pangaksama Jagatnatha 34. Nunas labaan 35. Nunas tirtha kakuluh/wasupada Ida Bhatara 36. Ngeluarang banten ring lebuh 37. Puja Pangaksama 38. Puja pralina gantha 39. Ngater daksina pemangku 40. Ngayab daksina pemangku 41. Puput.



UPACARA PAWIWAHAN 1. Ngawit saking malinggih nyatos ngelukat raga pateh sekadi ring ajeng 2. Masirat ke awang-awang : Puja astra mantra 3. Pranayama 4. Ngelukat/pawitrani banten eteh-eteh pareresikan kadulurin antuk puja : astra mantra. 5. Puja banten pareresikan nganutin kawentenane (Isuh-isuh, biakala, taluh ring biakala, durmenggala, prayascita, bayuan, lis, pateh sekadi ring ajeng). 6. Ngemargiang pareresikan banten. Runtutan eteh-eteh pareresikan pateh sekadi ring ajeng. Kadulurin antuk puja pareresikan saking genah malinggih pateh sekadi ring ajeng. 7. Puja Pengaksama 8. Puja Pranamya linggam 9. Puja anantasana, Padmasana, Upthi, Sthiti. 10. Puja/ngastawa Bhatara Siwa Raditya : Pakulun Bhatara Sanghyang Siwa Raditya, Paduka Bhatara Jagatpati, panghuluning manusa bhatara angaturi bhakti pangubaktin ipun ianu, anyenengana paduka bhatara ring sanggar pamujan, dening sopakaraning daksina, manusa bhatara pinaka nghulun, anyaksining puja kretin ipun, amarisudhakna asing kamalan, camah mwang campur letuhing sopakaraning ipun. Katur ring sarwa dewa sarwa pinuja pinuja gehe dening hulun. Om Yang namo namah swaha. 11. Aturi tirtha lan sangkepi (toya wajik tangan, raup lan wajik cokor) 12. Puja ngastawa Sang Hyang Tryodasa saksi : Pakulun, ingsun anuwur prawatek dewata nawasanga, makadi Sanghyang Tryodasa saksi ring loka, pretiwi, apah, teja, bayu, akasa, Surya Chandra, wintang trenggana, gni, banyu, angina, mwah sira Sanghyang Embun, sama sira anak seni. Sira Sanghyang Iswara, Sanghyang Brahma, Sanghyang Rudra,



Sanghyang



Mahadewa, Sanghyang Sangkara, Sanghyang Wisnu, Sanghyang Sambhu,



Sanghyang Siwa Guru, samadaya sira angaksi, anyenenga pakulun, manusa ira ipu anu, anemokaken catur karman ipun, wetinuduh denira Sanghyang Kamajaya, Kama Ratih, oga bhatara sama asung nugraha, enaking alaki rabi, anutugaken karman ipun ngaweyaken putra putu kula Santana, den amanggihaken sukha sadhya rahayu, tan kahalangan, tan kabancanan, dening sarwa Kala, mwang Bhuta Dengen, lawan skriyopayaning wwang hala, apan sampun padha Bhatara angadeg anakseni, kunang sira pangantyan, asing alpa ulahe idepe, bhaya kneng soda de bhatara, swati-swasti astu ya namah swaha. Om sm, bam. Tam am, im, nam, mam, sim wam, yam. Am Um Mam. 13. Puja Sanghyang Kama Ratih. Pateh sekadi ring ajeng 14. Aturi tirtha lan sangkepi 15. Puja Madyus. Pateh sekadi ring ajeng 16. Puja Aturi Tigasan. Pateh sekadi ring ajeng 17. Puja Mahyas. Pateh sekadi ring ajeng 18. Puja Aturi Minyak. Pateh sekadi ring ajeng 19. Puja Aturi sekar. Pateh sekadi ring ajeng 20. Puja kawentenan banten. Pateh sekadi ring ajeng 21. Caru eka sata Ih ninim Bhagawati aja wineh wadu carunira sadaya, anglarani janma manusa, apan manusa, apan manusa kinamulanira Bhatara Guru Sakti, iki tadah sajinira. Om Durgapati masarira Kala kingkara muksanam Kala Mrtyu punah citra Sarwa wigna winasanam 22. Gelar Sanga : Pakulun sanghyang Yamaraja, iki tadah saji nira gelar sanga, jangan sakawali sajeng sageci tan sinarengan, tumurun Sang Yamaraja, pada sukha ya namah. Om Am Durgaloka bhyo namah Om Am Kalalokebhyo namah Om Am Bhutalokebhyo namah 23. Ngayabang Caru ring Ida Bhatara maka upasaksi ater antuk Puja Tribhuwana



24. Pawitrani (ngetisin) banten; Puja Astra Mantra utawi : Om asucirwa sucirwapi Sarwa kama gatopiwa Cintayet Dewa Isanam Sabahya byantara suci Apawitram pawitrowa Sarwa ganggho gatopiwa Jametri pundarikahsah Sabahya byantara suci 25. Puja Pabhuktian (maktyang caru) : Om dewa bhuktam maha sukham Bhojanam parama smrtham Dewa bhaksyam maha tustam Bhoktra laksana karana swaha. 26. Puja Pengaksama Jagatnatha 27. Puja Nunas anugraha 28. Sang Penganten natab banten. Ater antuk Puja Pras 29. Sang Penganten maileh ping tiga (3) ring genah banten. Sane istri nyuwun sok pedagangan, sane lanang matetegenan saha nanjung sambuk ping 3 ritakala ngilehin banten. Ater antuk puja : Ih nora kosyantu anyentula bhaya pakewuh, ri salaku selwanira tut adulur alaki rabi anyuntala bhagya sadhya rahayu angamluga phala bhogapabhoga siddhir astu ya namah. 30. Raris penganten nglambuk (nomplok) ikang lawe (benang medaging jinah bolong) ping tiga, iniket dening carang dapdap bilang tanggu. 31. Sang penganten raris negakin sambuk saha madagang, saha nigas (nusuk) tikeh, kadulurin antuk puja : Om idepku anigas gulune satru musuhkune, pada musna ilang. 32. Sang penganten ngerurag bale-balean, ngremes gelar sanga 33. Raris Penganten nandur ubi, kladi, tekaning entikan kunyit, andong ring duluning sanggar kamulan, utawi duluning karang paumahan. 34. Puja Pras



35. Puja Pralina ghanta 36. Puja Daksina pemangku 37. Puja ngelebar daksina pemangku.



NATABIN PENGANTEN BANTEN OTONAN RING BALE 1. Ngawit pateh sekadi ring ajeng (Padmasana, pranayama, Ngstiri mantra, nunas panugrahan) 2. Pawitrani bantene antuk tirtha pangelukatan 3. Puja Pengaksama 4. Puja Pranamya sang linggam 5. Puja Anantasana, Padmasana, Upthi lan Sthiti. 6. Puja Sanghyang Guru ring Kamulan 7. Aturi tirtha lan sangkepi 8. Puja kawentenan banten 9. Puja Panyepian 10. Ngayabang banten ring Ida Bhatara, ater antuk puja Pranamya 11. Ater malih antuk puja Tribhuwana 12. Ater malih antuk puja ayab ring leluhur 13. Ater malih antuk puja Pabhuktian dewa 14. Ater malih antuk puja Pengaksama Jagatnatha 15. Puja nunas panugrahan 16. Puja Pras 17. Puja Pengaksama 18. Puja Pralina Genta 19. Puja Daksina Pemangku 20. Puja Ngayab banten daksina pemangku



NGERUAK KARANG 1. Nunas tirtha. Ngawit saking padmasana, pranamaya lan selantur ipun, nyantos mabija pateh sekadi ring ajeng. 2. Masirat ka-awang-awang. Anggen puja Astra Mantra 3. Sirati banten eteh-eteh (sarana) pangeresikan sane wenten ring ajeng Jro Mangku sakadi : kala hyang, durmenggala, prayascita, isuh-isuh, taluh ring kala hyang; mwah bayuan (nganutin kawentenan banten), antuk tirtha palukatan banten. Anggen puja astra mantra. 4. Puja kawentenan banten (nganutin kawentenan banten) Pemargine pateh sekadi ring ajeng. 5. Ngemargiang paileh pangeresikan banten mwah palinggih sami. Eedan eteh-eteh (sarana) pangeresikanne pateh sekadi ring ajeng lan nganutin kawentenan sarana pangeresikanne. 6. Dane Jro Mangku saking genah malinggih ngemargiang pangeresikan antuk tirtha ring sangku. Puja pateh sekadi ring ajeng. 7. Puja pengaksama 8. Puja ngelinggihan/nuhur Ida Bhatara (pranamya, linggam, upthiti, sthiti). 9. Aturi toya wajik tangan, wajik cokor, lan raup. 10. Lan sangkepi antuk toya, gandha, aksata, dhupam, puspa. 11. Nunas tirtha pangelukatan ring sanggar surya : Om Om ehi I surya saha sresu Tejo rase jagat pate Anukanpaya baktiya Grhamano Diwakara Namah namah te Om hram hrim sah Parama siwa raditya ya namah swaha Om ang, ung mang, serayu parama swatiyam Tiga adnyanam ya namah swaha



Om thirthayam tirtha pawitram Gangga ranu toyam ganggam Sarwa karya prasiddhantham Om dewa pratitista ya namah. 12. Nunas tirtha caru ring sanggar surya masarana antuk sekar bang. Anggen puja peganggaan lan mrtyun jaya. 13. Ngayabang banten ring surya (puja pranamya, puja tribhuwana, puja pabhuktian dewa). 14. Ngayabang banten ring sor surya. Segehan utawi gelar sanga mwah sane lianan. Puja nganutin kawentenan banten. Sekadi ring ajeng. 15. Metabuh ring bhuta 16. Pabhuktian bhuta 17. Dasaaksara OM SANG; OM BANG; OM TANG; OM ANG; OM ING; OM NANG; OM MANG; OM SING; OM WANG; YANG; Tawur ka purwa : (agem gantha lan sekar): Pakulun, mundura sira kaki gumalang-gumiling ring lemah, undura sira sang ana ring lemah sanggar, lemah mendek, mundura kaki pulung darah, manawi sira kadekan, kalangkahan, saka sanding, saka sampat, saka pacul, kaki sira mwang dengen sanak, lunga sira kidul kulon, kidul wetan, reh genah iki enggonira agawe… (parhyangan, gerya, umah) ing kene. Om kaki yama raja, kaki brahma raja, kaki banaspati raja, kaki dharma raja, undura bela nira kabeh, kaki wong dengen sanak. Sira weruhe redai, ingsun weruhing sira Sira asiheng reku, ingsun asiheng nira Sira asahing reku, ingsun asahing nira Sira asehing reku, ingsun asanak asehing sang adruwe caru. 18. Puja ngayabang banten ring bambang (nganutin kawentenan banten ring bambang utawi genah ruakane). Sekadi : puja Kala Hyang, puja durmenggala. Puja prayascita. 19. Lantur puja caru ayam brumbun :



Sang buta tiga sakti, teka sira maring tengah, iki tadah saji nira ayam brumbun, yan wus kita amuktiyang caru muliha sira maring kahyangan ira swang-swang, arerana urip waras, abujana kulit, akulit tembaga, otot kawat, mangkana denira, wehana nugraha ring sang adruwe caru. 20. Ngemargiang paileh pangeruakan. Sarana carang kayu dapdap mecanggah tiga. Medaging jinah satakan (mekadi singkel), lan benang tukelan. Panyugjug wastannya. Muncukne lanyingin. Cawan anggen ngerukin tanah. Sarana punika pamrayascitaan (ayabin banten parayascitaan sane kaanggen ngeresikin palinggih mwah banten, lantur siratin tirtha pangelukatan). Sane nyugjugin sang yajamana lanang, ngawit saking bucu kaja kangin ngider tengen, kasarengin olih sang yajamana wadon, ngerukin tanahne antuk cawan. Laksanayang ping tiga. Wusan punika wau ngenahang batu dasar wangunan. Yening ngewangun parhyangan paling beten bata merajah mewastra kain putih, diduurne batu bulitan merajah badawang nala, paling beduur kelungah nyuh gading merajah mewastra kain putih lan muncukne medaging kwangen majinah bolong 33. 21. Wus punika sang yajamana raris muspa (kramaning sembah, sembah kaping tiga anggen pretiwi stawa, sane lianan pateh). Wusan muspa, dane tukang ngelanturang pekaryane nyantos puput. 22. Nunas wasupada Ida Bhatara 23. Puja Ksamajagatnatha 24. Puja Pangaksama 25. Pralina gentha 26. Ngayabang daksina pemangku 27. Pemangku ngayab daksina 28. Pengeluar 29. Puput.



MECARU 1. Nunas tirtha 2. Masirat ke awang-awang 3. Pawitrani banten pangeresikanne antuk puja astra mantra 4. Puja kawentenan banten pangeresikan. Pateh sekadi ring ajeng 5. Ngemargiang paileh pangeresikan banten mwah palinggih sami. Eedan eteh-eteh pangeresikan pateh sekadi ring ajeng, nganutin kawentenan sarana pangeresikan. 6. Jro Mangku nyiratang tirtha saking genah malinggih. Pateh sekadi ring ajeng 7. Puja Pengaksama 8. Nguntap/nuhur Ida Bhatara. (Puja pranamya linggam, puja brahma) lan 9. Puja Durgapati : Om ksemung skala maha dewi Berawi preta laksmi Bhagawati tuhe tasi Durga dewi namo namah Skala niskala matwam Rudramam somia darayat Sarwa dewa tuhe tasi Durga dewi namo namah 10. Kala stawa : Om bijaktwa raksasa rupanca Wibaksya wanca ya namah Somia rupam mawapnote Wandeham wradah Ang Ung Mang Om kerure raksasa rupanca



Wyaktale raktelo canam Prapenoti santa rupatwam Tamandi tri parantakam 11. Aturi toya wajik tangan, wajik cokor lan raup 12. Sangkepi gandha, akasata, puspa, dupa 13. Nunas tirtha pabersihan ring surya masarana sekar putih. Pateh sekadi ring ajeng 14. Nunas tirtha cari ring surya, masarana sekar bang. Pateh sekadi ring ajeng 15. Ngayabang banten ring surya. a. Puja pranamya b. Puja tri bhuwana c. Puja pabhuktian dewa 16. Ngayabang banten ring sor surya. Nganutin kawentenan banten. Pateh sekadi ring ajeng. 17. Matabuh tuak, arak lan berem 18. Pabhuktian bhuta 19. Dasa aksara : pateh sekadi ring ajeng 20. Puja pranamya 21. Puja Durgapati (Durgapati Stawa) Om durgapati masariram Kala kingkara muksanam Kala mrtyu punah citram Sarwa wighna wisanam Om Nidiana sarwa bhutam Amrtha tatmaka graham swaha Sarwa wiadi kala bhaktiyam Siwa dwija prasidhantam Om durga, Uma, Pertiwi ya namah swaha. 22. Sirati tirtha, wajik tangan, wajik cokor lan raup. Pateh sekadi ring ajeng. 23. Sangkepi. Sekadi ring ajeng. 24. Ngayabang Caru ring bhuta. a. Purwa (ayam putih) Pakulun, sira sang bhuta jangitan, ring purwa desan kita, umanis pancawaran kita, bhatara Iswara dewan kita, ngadeg ta sira ring natar kahyangan iki, sang tinggalin bhaktin hulun ri kita, penek putih maiwak ayam putih mulus, kang



winolah winangun urip sami den agenep kadi iki, ajaken lanang wadon kalan ira amangan anginum. Ri wus sira amangan anginum kemit sira ring natar kahyangan iki. Aja sira maweh girang lara roga wisia wighna. Yan sira tan marep anunggu kadi iki, pada muliha sira ring kahyangan sira swang-swang. Sang bhuta limang atus, limang dasa, limang puluh. Om sriyawe nama siwaya. Om sang namah.



b. Daksina (ayam bang) Pakulun, sang bhuta langkir, daksina desan kita, paing pancawaran kita, bhatara Brahma dewan kita, ngadeg ta sira ring natar kahyangan iki, sang tinggalin bhaktin hulun ri kita, penek bang maiwak ayam biying kang winolah winangun urip sami den agenep kadi iki, ajaken lanang wadon kalan nira, amangan anginum. Riwus sira amangan anginum kemit sira ring natar kahyangan iki. Yan tan amarep kadi iki, pada muliha sira ring kahyangan iki swang-swang, sang bhuta sangang atus, sangang dasa, sangang puluh. Om sriyawe nama siwaya. Om bang namah. c. Pascima (ayam kuning) Pakulun, sang bhuta lembukania, pascima desan kita, pon pancawaran kita, bhatara Mahadewa dewan kita, ngadeg ta sira ring natar kahyangan iki, sang tinggalin bhaktin hulun ri kita, penek kuning kang winolah winangun urip sami den agenep kadi iki, ajaken lanang wadon kalan nira, amangan anginum. Riwus sira amangan anginum kemit sira ring natar kahyangan iki. Yan tan marep anunggu kadi iki, pada muliha sira ring kahyangan iki swang-swang. Sang bhuta pitung atus, pitung dasa, pitung puluh. Om sriyawe nama siwaya. Om tang namah. d. Utara (ayam selem) Pakulun, sang bhuta taruna, utara desan kita, wage pancawaran kita, bhatara Wisnu dewan kita, ngadeg ta sira ring natar kahyangan iki, sang tinggalin bhaktin hulun ri kita, penek ireng maiwak ayam selem kang winolah winangun urip sami den agenep kadi iki, ajaken lanang wadon kalan nira, amangan anginum. Riwus sira amangan anginum kemit sira ring natar kahyangan iki. Yan tan marep anunggu kadi iki, pada muliha sira ring



kahyangan iki swang-swang. Sang bhuta petang atus, petang dasa, petang puluh. Om sriyawe nama siwaya. Om ing namah. e. Madia (ayam brumbun) Pakulun, sang bhuta tiga sakti, ring madia desan kita, kliwon pancawaran kita, bhatara siwa dewan kita, ngadeg ta sira ring natar kahyangan iki, sang tinggalin bhaktin hulun ri kita, penek brumbun maiwak ayam brumbun kang winolah winangun urip sami den agenep kadi iki, ajaken lanang wadon kalan nira, amangan anginum. Riwus sira amangan anginum kemit sira ring natar kahyangan iki. Yan tan amarep kadi iki, pada muliha sira ring kahyangan iki swang-swang. Sang bhuta ulung atus, ulung dasa, ulung puluh. Om sriyawe nama siwaya. Om ing namah. f. Pengrambed Pakulun, sang bhuta jangitan, saking purwa, sang bhuta langkir saking daksina, sang bhuta lembu kania saking pascima, sang bhuta teruna saking utara, sang bhuta tiga sakti saking madia, mapupul ta kita kabeh, amangan anginum, yan wus sira amangan anginum, mantuka sira, angarerana urip waras, teguh timbul, abujana kulit, akulit tembaga otot kawat, mangkana denira wehana nugraha ring sang adruwe caru. Om siddhir astu ya namah swaha. g. Bebek belang kalung (genahne kaja kangin, utawi natar sanggah) : Pakulun, sang bhuta rsi wisesa, tumurun sira saking ersanya, panugrahan Ida bhatara sambhu, ngadeg ta sira ring natar kahyangan iki, sang tinggalin bhaktin hulun ri kita, penek manca warna, maiwak itik belang kalung kang winolah winangun urip sami den agenep kadi iki. Ajaken lanang wadon kalan ira, amangan anginum. Ri wus amangan anginum kemit sira ring natar kahyangan iki, yan tan marep anunggu kadi iki, pada muliha sira ring kahyangan iki swang-swang. Sang bhuta enem atus, enem dasa, enem puluh. Om sriyawe nama siwaya. Om nang namah. 25. Puja jagra Maya : Ih kita jagra maya, marupa panca warna, kita retuning bhuta kala dengen, mianak I pemali, pulung raksa, undar-andir, eka dasa ruang nira, kita agawe



kapanjingan hyang lalah, kasandering gelap, katiban amuk, kasiratan rah, mati magantung, saluiring cuntaka bajra kapunah denira sang bhuta jigra mangsa. Om ang ksama sampurna ya namah Om sa; ba; ta; a; I; na; ma; si; wa; ya; ang; ung; mang; 26. Sirati toyam lan sangkepi 27. Ater malih antuk puja pengayab caru : Pakulun, kaki bhatara kala, paduka kaki bhatara durga, ri kaki bhatara gana, sanghyang panca muka, aja sira anyengkala karyan ipun si anu, apan ipun sampun angaturaken caru abyakala, amukti sari sira ring sang adruwe caru, teka wara, teka ware, teka wara. Om bhuktiyantu durga katara Bhuktiyantu kala mawaca Bhuktiyantu sarwa bhutanam Bhuktiyantu pisaca sangkiem Om durga loke bhakta ya namah Om bhuta loke bhakta ya namah Om kala loke bhakta ya namah Om pisaca loke bhakta ya namah 28. Metabuh : pateh sekadi ring ajeng 29. Ngelukat bhuta : Om, lukat ira bhuta dengen, sumurup maring bhuta kalika, lukat ira bhuta kalika, sumurup maring bhatari durga, lukat ira bhatari durga, sumurup maring bhatari uma, lukat ira bhatari uma, sumurup maring bhatara guru, lukat ira bhatara guru, sumurup maring sanghyang tunggal, lukat ira sanghyang tunggal, sumurup maring tan paran, sira juga sangkaning paran sira juga prasiddha angelukat mala, papa petaka kabeh. Om, ksama sampurna ya namah 30. Muspa. 31. Ngider caru (praswya utawi ngider kiwa) : ping 3 Eedan upakara pangideran caru :



a. Prakpak b. Sampat c. Kulkul d. Kepwakan e. Tulud f. Tirtha caru g. Ajengan caru h. Tirtha pangelukatan bhuta i. Telas 32. Pralina caru : Ritakala pakraman utawi sang yajamana ngider caru, jro mangku saking genah malinggih mamuja madulurang antuk ngetisang tirtha ke ajeng. Pujane : Om triyo kabuktiyo ya namah Om Panca rsi kabutiyo ya namah Om sapta rsi kabuktiyo ya namah Om namo wighna byo namah Om suksma hyang Taya ya namah Om Bayu, pretiwi, apah, tejo, akasa, ya namah Om windu ya namah Om sanghyang sunya ya namah 33. Puja nyomia dewa : Durga manadi dewati Kala manadi dewata Ardhanareswari malinggih ring kahyangan sakti. 34. Pengaksama Jagatnatha 35. Pengaksama 36. Pralina gantha 37. Ngayabang daksina pemangku 38. Pemangku ngayab daksina 39. Puput.



MELASPAS WANGUNAN



1. Nunas tirtha ; sekadi ring ajeng 2. Masirat ke awang-awang; pateh sekadi ring ajeng 3. Pawitrani kawentenan banten pangeresikan antuk tirtha pangelukatan maduluran antuk puja astra mantra 4. Ngemargiang eteh-eteh pangeresikan ring banten mwah palinggih sami, pateh sekadi ring ajeng 5. Puja Pengaksama 6. Nuhur/nguntap Ida Bhatara (pranamya linggam, upathi, sthiti, Brahma stawa, Durgapati stawa). Pateh sekadi ring ajeng 7. Aturi toyam lan sangkepi. Pateh sekadi ring ajeng 8. Ngayabang banten ring surya. Pateh sekadi ring ajeng 9. Ngayabang banten sor surya (nganutin kawentenan banten) Pateh sekadi ring ajeng 10. Metabuh 11. Dasaaksara 12. Ngayabang caru. Nganutin kawentenan caru 13. Metabuh 14. Ngelukat bhuta 15. Ngider caru (ngider kiwa) 16. Pralina caru 17. Nyomia dewa 18. Puja dharma pingolih 19. Puja kawentenan banten (puja pengambeyan, penyeneng, lan selantur ipun). Pateh sekadi ring ajeng 20. Puja panca maha bhuta. Pateh sekadi ring ajeng



21. Puja Pangulapan : Pakulun, sang hyang teja pangulapan wulatakna salwiring kayu rebah angadeg ring wewangunan ing hulun, amangunang ayu siddhir astu ya namah swaha. Om ibu sanghyang pretiwi jati, makadi sanghyang akasa, sanghyang surya candra lintang tranggana, makadi sanghyang panca dewata, nawa dewata, hulun aneda kreta nugraha ri padan ira pakulun, manusa nira angadeg akna wewangunan arca, meru, arcana, panghyang-hyangan ira sang hyang tri sandya, maka hulun ing janapada. Om sang; bang; tang; ang; ing; nang; mang; sing; wang; yang; 22. Puja pemakuhan : sirati tirtha sarana pemakuhane makadi pahat, palu, mwah banten pemakuhan. Maduluran antuk puja Om, dewa adiyus ya namah swaha wiswakarma prajoyanem ayu wrdhi ya namah bhuwana kertha ya namah 23. Ngemargiang paileh pamakuhan : a. Sirati wewangunane antuk toya kumkuman b. Sirati malih antuk toya klungah nyuh gading (banyuawangan) c. Sirati antuk toya cendana d. Sirati antuk tirtha pangelukatan e. Aturi samsam, bija kuning f. Raris ayabin banten pemakuhan g. Pahatin sunduk mwah adegan wewangunan ping tiga h. Getok antuk palu ping 3 Suksmane wewanguna sane melakar antuk taru kasucian antuk pareresikan, mwah banten pemakuhan, wawu pahat tur getok mangda sambungan kayune kuat.Puput ngadeg sampun wangunan punika. 24. Puja sarana pangurip-urip a. Sirati sarana pangurip-uripe antuk tirtha maduluran puja astra mantra b. Puja sarana pangurip-urip Om sa; ba; ta; a; I; na; ma; si; wa; ya; Om wiswakarma prajoyanem



kertha janem ayu wrdhi ya namah bhuwana kertha ya namah



25. Puja nunas toya pemlaspas (sarana sekar warna warni, miwah kalpika medaging bija) Om, bhumi tinawe bumi, sudha bhumi, sudha ayu, sudha nirmala, dewa metu ilang cobenem, sudha mala neher sarira tuwuh. Om, sarwakarya prasiddha ya namah swaha.Dulurin malih antuk Puja Ayu Wrdhi (sekar genahang ring tirtha). 26. Salwiring pemlaspas (sarana pateh sekadi ring ajeng). Om, ang, mang, hyang parama wisesa mukti saktem, angurip sarwa tinuwuh, angurip bhuwana kabeh, wetan, geniya, daksina, nereti, pascima, wayabya, utara, ersaniya, madia, sor, luhur. Pada urip denira sanghyang parama wisesa mukti saktem, mapupul dadi sawiji matemahan sanghyang ayu narawati, asri apasang amerth bhumi wana urip jeng. Om, sri bagya ya namah, ang-ah 27. Ngemargiang sarana pangurip-urip a. Wewangunane pinih utami sabilang saka colekin pangurip-urip (getih, utawi toya cendana yen anggen wewangunan parhyangan, pamor, lan adeng sambuk utawi adeng lalang); b. Wus punika siratin tirtha pamlaspas c. Ayabin banten pras daksina, ajengan lan bayuan (banten pangurip-urip). 28. Puja ngayabang banten pemlaspas : Pakulun, sira hyang dewa, ingsun angaturaken pamlaspas, ya suddha parisuddha malan ta. Om ung mang tri dewatam, mukti saktyam, Prama jnanam, maha mrtham, Bhukti-mukti maha siddhadyam, Sarwa karya prasidhantu. Ang ah byaktha nama suddha ya namah swaha (sekare peletikan ke ajeng)



29. Malih ater antuk puja pras : Om, panca wara bhawed brahma Wisnu sapta wara wanca Sad wareswaro dewasca Atsa ware siwo jneyah Om, karam usyate sarwa pras pras pari sudhaya swaha namah swaha. (sekare peletikan ke ajeng) Om, sapta ware te karana, Aditya tu maha dewa, Soma waisrawana tatha, Anggara tu punah sukra Budha wisnu tathaiwaca Brahma wraspati caiwa Sukra waruna ewaca Caniscara yamas caiwa Wraspati pinaka wit Soma pinaka bungkah Anggara pinaka godong Budha pinaka bunga Sukra pinaka buah Saniscara pinaka kulit Redite pinaka warna (sekare peletikan ke ajeng) 30. Sirati tirtha ke ajeng, maduluran antuk puja : Om sryam bhawatu Om sukham bhawatu Om purnam bhawatu Om pang padya ya namah Om ang argha dewa ya namah Om jang jiwa suddha ya namah



Om cang camanam ya namah Om grim griwaya ya namah 31. Puja sedeng ring alas (Sarana sekar) : Om, sedeng nira mareng alas tera latha inarantha, sinempal sinempil sang kala gena ina ratha, prapta maring umah, angadegaken kuri umah, jineng, sanggar parhyangan, maniron. Kasunen sanghyang ayu warantha, bhuta banaspati raja, pamulih maring wana, sang bhuta titi jati, praline lemoksa. Teke-lepas 3x Om, omsarwa karya prasiddhantam 32. Pamuspaan. Kramaning sembah. Sembah kaping 3 ater antuk puja pretiwi lan puja samodaya. 33. Puja Pengaksama jagatnatha 34. Puja Pengaksama 35. Puja pralina gentha 36. Ngayabang daksina pemangku 37. Pemangku ngayab banten daksina pemangku 38. Nunas tirtha kakuluh (wasupadan) Ida Bhatara Surya. 39. Puput.



UPACARA MEMANGGUH (NGANTUKANG BHATARA SRI) 1. Nunas tirtha 2. Ngalukat raga 3. Masirat ka awang-awang : Puja Astra Mantra 4. Sirati tirtha banten sarana pareresikane kadulurin antuk : Puja Astra Mantra 5. Puja kawentenan banten pareresikan : a. Puja Kala Hyang b. Puja Durmenggala c. Puja Prayascita d. Puja Isuh-isuh e. Puja Lis 6. Ngemargiang pareresikan banten masarana antuk : a. Toya anyar b. Isuh-isuh c. Banyuawang d. Kala Hyang e. Durmenggala f. Prayascita g. Lis h. Tirtha pangelukatan/pabersihan 7. Ngalukat/ngaresikan banten ngawit saking : a. Surya b. Sor surya/pretiwi



c. Banten ayaban Bhatara Sri d. Palinggih ring sanggah/mrajan (yening sampun wenten sanggah/mrajan) e. Caru f. Banten pemirakan 8. Nyokot tanah nyatur desa pakarangan, wadahin don dapdap tis, raris kaput antuk kain putih, genahang ring samping daksina linggih bhatara sri. Nyokot tanah nganutin urip : a. Ring purwa ping 5 b. Ring daksina ping 9 c. Ring pascima ping 7 d. Ring utara ping 4 e. Ring madya ping 8 9. Nuur/ngalinggihang Ida Bhatara Upasaksi : a. Puja Pranamia linggam b. Puja Padmasana, anantasana c. Puja Upthi, Sthiti d. Surya Stawa e. Aturi toyam (tirtha) lan sangkepi 10. Ngayabang banten upasaksi ring sanggar surya/tawang; Ma : a. Puja Pranamia b. Siwa Sutram utawi Tribhuwana Stawa c. Puja Pras d. Metabuh 11. Ngayabang banten ring sor surya. Ma : a. Puja Prtiwi b. Puja Tribhuwana c. Puja Pras 12. Ngayabang segehan 13. Matabuh tuak arak berem 14. Nuur/ngalinggihang bhatara ring sanggah (yening sampun wenten sanggah)



a. Puja Pranamia linggam b. Puja Padmasana, Anantasana c. Puja Upthi, Sthiti d. Susuhunan Stawa e. Brahma stawa f. Bhatara Guru Stawa 15. Ngayabang banten ring mrajan/sanggah antuk. Ma: a. Puja Pranamia b. Puja Tribhuwana c. Puja ngayab ring dewa d. Puja metabuh ring dewa e. Puja Panugrahan f. Puja Pras g. Puja ngayabang segehan h. Puja metabuh 16. Ngayabin banten ring palinggih sami (Taksu, sedahan karang). Eedan ring ajeng puniki (nomor 1 lan 15) memargi yening upacara mamangguh puniki kamargiang sesampunne suwe nongosin pekarangane tur sampun maduwe sanggah mwah palinggih sane lian-lianan. Yening upacara mamangguh puniki sinarengan mlaspas wewangunan, mwah wawu jagi ngranjing magenah ring pekarangan/paumahan sane wawu puput eedan sekadi ring ajeng (nomor 14 lan 15) tan mamargi. 17. Ngalinggihang Bhatara Sri ring daksina linggih mwah banten Bhatara Sri a. Puja Pranamia b. Puja Upti lan Sthiti c. Puja Bhatara Sri d. Aturi toyam lan sangkepi 18. Nuur Bhatara Pertiwi/Durga, maka upasaksi caru. Ma: a. Puja Pranamia b. Puja Dewi Durga (durga stawa) sekadi ring ajeng c. Aturi tirtha (toyam) lan sangkepi



19. Ngayabang banten caru ke dewa-dewi Durga utawi ke sanggah crukcuk, sinarengan ring purwa, daksina, pascima, utawa mwah madya. Pengayabe munggah/menek ring sanggar crukcuk. Ma: a. Puja Pranamia b. Puja Pengayab Dewa c. Puja Pabhuktian dewa d. Puja Pras e. Matabuh 20. Nepak kulkul ping tiga, mwah enyitin tatimpuge mangda masuara, kadulurin antuk puja ngundang bhuta ngawit saking purwa ngider tengen. Ma sekadi ring ajeng. 21. Ngayabang caru. Carune ayabang sinarengan maka lima ke teben utawi ka tengah (berlawanan arah dengan sanggar crukcuk). Ma: a. Puja pengrambed b. Puja ngayabang caru c. Puja paketis 22. Puja Pabhuktian bhuta 23. Puja Ngayabang segehan 24. Puja Matabuh ring bhuta 25. Ngupahin/ngayabin I Pemali. Nunasang wusan amukti mangda magingsir mantuk ka genah swang-swang, mwah ngiringang bhatata Sri mantuk ka Pura Subak/Bedugul. 26. Ngayabang banten pemangguhan ring Bhatara Sri a. Puja kawentanan banten b. Puja Pranamia c. Puja Tribhuwana d. Puja pabhuktian dewa e. Puja matabuh ring dewa f. Puja Panugrahan g. Puja Pras 27. Puja Pengaksama Jagatnatha 28. Puja pengaksama



29. Ngaturang bakti (kramaning sembah). Sembah kaping 3 anggen puja prtiwi/Sri lan Samodaya 30. Pralina gantha 31. Ngayabang banten pemangku 32. Nunas kakuluh Ida Bhatara. Ketisang ring banten raris ring dane jro mangku lantur ke krama sinamian (sang yajamana) 33. Ngider caru. Sadurung ngider mangda tirtha-tirtha sane wenten ring sanggar crukcuk mwah ring caru kacakur dadosang asiki ring genah swang-swang. Nasi tawur (ajengan caru mwah olahan caru kacakur dados asiki) wadahin tamas. Eedan pemargi ngider caru sekadi ring sor: a. Toya mumbul paketisne masarana antuk don kayu tulak b. Toya segara c. Prakpak d. Kulkul e. Kapuakan f. Sampat g. Sepit anggen nuduk luwu h. Penarak/sok luwu anggon wadah luwu i. Nasi tawur j. Tirtha caru k. Lis lan banyuawang l. Tirtha sane tunas ring Parhyangan sami m. Tirtha pengelukatan bhuta 34. Ngideran pemangguhan Suksmania, nguningang ring Ida Bhatara Sri ngawit saking mangkin genahe puniki nenten malih kari dados carik, sampun kapirak kadadosang pekubuan. Mangda Ida Bhatara Sweca mapaica karahayuan ring sang adruwe pakubonan. Eedan pamirakan sampun kamargiang ritatkala wusan ngelinggihang Bhatara Sri (nyakan utawi mulang beras, ngaru tur ngangkid nasi kawadahin sok kasi).Santukan nasine sanine mewadah sok sareng kaiderang. Paideran memangguh masarana antuk sarana sekadi ring sor ngawit saking : a. Tategenanan b. Umah-umahan c. Tenggala d. Lampit e. Lesung



f. Nasi wadah sok kasi lan ngiyu g. Jantra h. Mwah sarana petani sane lian-lianan Sarana ring ajeng maider ring genah banten pemangguhan, ngider ping tiga. Wusan punika wawu kaiderang ring palemahan pekarangan pakubonane. Ri wus punika sarana ring ajeng magenah malih ring banten pemangguhanne jagi ka antukang ring pura Bedugul ngiringan bhatara sri. 35. Ngerarung caru lan ngantukang Bhatara Sri 36. Sarana ngantukang Bhatara Sri. Sarana sane kabakta sekadi : 1) Daksina 2) Tanah sane kajokot nyatur desa pakarangane 3) Kucit 4) Ayam 5) Bebek 6) Banten suci mwah 7) Perabot petunia/makarya ring carik mwah ring jumahan Sarana daksina linggih lan tanahe sane mawadah don dapdap makaput kai putih genahang ring palinggih Ida Bhatari Sri. Rauh ring pura dan Jro Mangku nguningang tatujonne tangkil ring Ida Bhatara inggih punika jagi ngantukang Ida Bhatara Sri kairingan antuk bala wadwan ida bhatara (pemali, lan sekancan bhutane mwah sane lian-lianan) mwah nguliang/ngantukang perabot wwang tani sekadi tenggala, lampid, tambah, mwah sane lianlianan malarapan antuk sarana banten suci lan runtutannya. Santukan tanah carik pecak dwen Ida Bhatari sampun kapirak kadadosang genah pakubonan, mangda sampunang malih kelingan ring ida bhatari. Wus punika kalanturang antuk ngemargiang pebaktian.Wus pebaktian tur nunas tirtha kakuluh Ida Bhatari raris kelanturang antuk eedan ngelebang kucit, bebek mwah ayame ring natar parhyanganne. Macihna wala badwan ida bhatara sampun mantuk. 37. Puput.