4 0 170 KB
Materi Bahasa Jawa Kelas 5 SD Semester 2 1. Kerata Basa Kerata basa; Kerata basa yaiku negesi tembung saka wandane( mengartikan kata dilihat dari suku katanya). Contone Gelas; yen tugel ara bisa dilas. Piring = sepine yen miring. Tebu = antebing kalbu. Cengkir = kencenging pikir. Gedhang = digeged bubar (lebar) madhang. Guru; digugu lan ditiru. Tandur; ditata kanti mundhur Wanita; wani ing tata. 2. Jenising Layang a. Jenising layang;
Layang biwara (surat kabar, surat laporan) Layang iber-iber (surat kiriman) Layang dhawuh (surat perintah) Layang lelayu (surat kematian) Layang kitir (surat singkat / cekak aos) Layang ulem (surat undangan)
b. Perangane layang
Adangiyah /adawiyah / salam taklim Papan lan titi mangsa Salam pambuka Pambuka layang Surasa layang Panutup layang Peprenah Tapak asma Asma cetha
Conto panutup layang/wasana basa; Wasana cekap semanten menawi wonten kelepatan atur kuala nyuwun pangapunten. Cukup semene dhisik layangku, aku nunggu layang balesanmu. Matur nuwun.
3. Macapat Macapat; artine maca papat-papat. Macapat ana 11:
1. Mijil: tresna marang pepadha, prihatin, pituthur 2. Kinanthi: seneng, tresna 3. Sinom: ethes 4. Asmaradana: susah, seneng 5. Dhandhanggula: luwes 6. Gambuh: sumanak, sumadulur 7. Maskumambang: nelangsa 8. Durma: nesu, mangkel 9. Pangkur: kereng, nepsu 10. Megatruh: susah, prihatin, getun 11. Pocung: gregetan, kendho Guru Gatra, Guru Wilangan lan Guru lagu tembang-tembang macapat 1. Maskumambang : 12i, 6a, 8i, 8a 2. Pucung: 12u, 6a, 8i, 12a. 3. Gambuh: 7u, 10u, 12i, 8u, 8o 4. Megatruh: 12u, 8i, 8u, 8i, 8o 5. Mijil: 10i, 6o, 10e, 10i, 6i, 6u 6. Kinanthi: 8u, 8i, 8a, 8i 7. Durma: 12a, 7i, 6a, 7a, 8i, 5a, 7i. 8. Pangkur: 8a, 11i, 8u, 7a, 12u, 8a, 8i 9. Asmaradana: 8i, 8a, 8e, 8a, 7a,8u, 8a 10. Sinom: 8a, 8i,8a, 8i, 7i, 8u, 7a, 8i, 12a 11. Dhandanggula: 10i, 10a, 8e, 7u, 9i, 7a, 6u, 8a, 12i, 7a 4. Paribasan Paribasan utawa peribahasa bahasa jawa:
Anak molah bapa kepradhah = wong tuwa melu repot amarga tumindake anake Polahe anteng kitiran; bocah akeh polahe. Becik ketitik ala ketara = sing becik bakal tinemu, sing ala bakale ketara Bathok bolu isi madu = dianggep wong lumrah nanging sugih kepinteran Sadumuk bathuk sanyari bumi = pasulayan dilabuhi toh pati Kejugrukan gunung madu = nemu kanugrahan.
5. Arane Turunan, Arane Anak Wong
Kendahana-kendhani : anak 2 lanang, wadon Kendhini, kendhaha : anak 2 wadon, lanang Ontang-anting : anak 1 lanang Unting-unting : anak 1 wadon Uger-uger lawang : anak 2 lanang Kembang sepasang : anak 2 wadon Cukil dulit : anak 3 lanang Gotong mayit : anak 3 wadon Saramba : anak 4 lanang
Sarampi : anak 4 wadon Pandhawa : anak 5 lanang Pancagati : anak 5 wadon
6. Ngudal ukara Comil
adus
kali
Jejer
wasesa
lesan
Wily
linggih
jejer
Jejer
wasesa
lesan
bolong.
7. Artine tembung
Dhuwur kenchur; cendhek banget. Nglemah bengkah; nela-nela/nyela-nyela. Gemi, nestiti lan ngati-ati. Welas asih.
--Sumber: damaruta.blogspot.com dari Edi Purnomo
Email ThisBlogThis!Share to TwitterShare to FacebookShare to Pinterest Labels: 5jawa Newer Post Older Post Home