Paraf TYT 25 Fen Bilimleri Deneme Çözümleri 2018-2019 [PDF]

Table of contents :
Yukarıdaki yazıyı okumayı/anlamayı beceremeyen herkesi spam/block liste alıyorum. İsteğim çok basit, kütüphaneleri bir yere yükle, yüklediğin linki mail at. YKS'de ilk 1000'e gir, NASA'da çalış demiyorum. Zor değil, kapasiteniz var bu eylemi gerçekleştirebilecek.

Citation preview

ÇÖZÜMLER



1



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1.



3.



0



0



Isıtılan çubukların boyları uzar. L nin yeni boyu K ile M arasındaki yatay uzaklıktan daha büyük olduğu için



K



L



M



K



L



M



N



K sola, M ise sağa itilerek döner.



yatay



O1



L



O2 yatay



ìHNLO,



M



ìHNLO,, K



O4



Terazi her iki durumda da dengede olduğundan sol kefedeki toplam kütle miktarı, sağ kefedeki toplam yer



kütle miktarına eşittir.



O3



Şekil-I deki terazinin dengesinden; mK = mL + mM



Buna göre çubuklar son durumda D şıkkındaki gibi



(I. denklem)



dengede kalabilir.



Şekil-II deki terazinin dengesinden; mK + mL = mM + mN



(II. denklem)



yatay



I.denklemdeki mK değeri II.denklemde yerine yazılırsa, Prf Yayınları



mL + mM + mL = mM + mN 2mL = mN mL mN



= 1\Ş bulunur. Cevap A



Cevap D



4.



Ay tutulması sırasında Dünya’nın her yerindeki gözlemciler, bu olayı seyredemezler. Çünkü Ay tutulması gerçekleşirken ancak Dünya’nın Ay’a bakan yüzündeki insanlar Ay’ı görebilirler. Diğer yüzünde Ay’ı göremeyenler için gözlem yapmak mümkün değildir. Dünya’nın Ay’a bakan yüzündeki gözlemcilerin bir kısmı da Ay tutulmasını gözleyemezler. Çünkü Dünya’nın yüzeyi çok büyük olduğu için ancak Ay’ın tam gölgesinin ve yarı gölgesinin düştüğü yerlerdeki göz-



2.



lemciler, bu olayı gözlemleyebilir. (I. yanlış) Güneş tutulması sırasında Dünya’nın her yerindeki gözlemciler, bu olayı seyredemezler. Çünkü Güneş



L



tutulması gerçekleşirken ancak Dünya’nın Güneş’e bakan yüzündeki insanlar Güneş’i görebilirler. Diğer



P



yüzünde Güneş’i göremeyenler için gözlem yapmak mümkün değildir. (II. yanlış)



L ve P anahtarları kapatılırsa dört lamba şekildeki gi-



Güneş ve Ay tutulması olaylarının her ikisi de ışığın



bi seri bağlı olur. Böylece lambaların tümü aynı par-



doğrusal yolla yayıldığını kanıtlayan olaylardandır. (III.



laklıkta ışık verir.



doğru) Cevap E



Cevap C



133



Deneme - 1



1 5.



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 7.



Yerdeki çocuk elindeki taşı bir ilk hızla düşey yukarı



İlk olarak X ve Y nin denge durumunu inceleyelim.



fırlattığı için, başlangıçta taşın bir kinetik enerjisi var-



İkisi beraber su içinde askıda olduklarına göre, X ve



dır. Düşeyde taş yükselirken, kinetik enerjisi azalır ve



Y ye ağırlıkları toplamı kadar kaldırma kuvveti etki et-



kütle çekim potansiyel enerjisi artar. Sürtünmeler



mektedir. Cisimlerin her birinin hacmine V, V hacmi-



önemsenmediğinden cismin mekanik enerjisi ise sa-



ne etki eden kaldırma kuvvetinin büyüklüğüne de F



bittir ve değişmez.



denilirse, 2V hacim batırdıkları için X ve Y ye etki eden



Taşın hızı sıfır olduğu anda kinetik enerjisi sıfır, kütle



kaldırma kuvvetinin büyüklüğü 2F dir. Buna göre,



çekim potansiyel enerjisi ise maksimumdur.



GX + GY = 2F (I. denklem)



Taş geri düşmeye başladıktan sonra bu sefer, kütle



İkinci olarak Y ve Z nin denge durumunu inceleyelim.



çekim potansiyel enerjisi azalırken, kinetik enerjisi ar-



İkisi beraber su içinde yüzdüklerine göre, Y ve Z ye



tar. Sürtünmeler önemsenmediğinden yine mekanik



ağırlıkları toplamı kadar kaldırma kuvveti etki etmek-



enerjisi sabit kalır. Bu nedenle hiçbir enerji kaybı ol-



tedir. Bu durumda V hacim batırdıkları için Y ve Z ye



madığından taş tekrar çocuğun eline atıldığı ile aynı



etki eden kaldırma kuvvetinin büyüklüğü F dir. Buna



hız büyüklüğüne sahip olarak çarpar.



göre,



Buna göre; çocuğun yorumlarının üçü de doğrudur.



GY + GZ = F (II. denklem)



Cevap E



I. ve II. denklem birlikte çözülürse, GX + GY = 2(GY + GZ) GX + GY = 2GY + 2GZ Prf Yayınları



GX = GY + 2GZ bulunur. Cisimler eşit hacme sahip oldukları için ağırlıkları arasındaki ilişki özkütleleri arasındaki ilişkiyi verir. Buna göre, dX = dY + 2dZ dir. (I. ve II. yargılar kesinlikle doğru, III. yargı ile ilgili kesin bir şey söylenemez.) Cevap C



6.



Elektromanyetik dalgalar; en yüksek frekanslı olandan, en düşük frekanslı olana doğru aşağıdaki gibi sıralanır.



8.



Kütlece % 40 lık, 100 gram çözeltide 40 gram çözü-



Gama ışınları, X ışınları, Mor ötesi ışınlar, Görünür ışık,



nen olduğu anlamına gelir.



Kızıl ötesi ışınlar, Mikrodalga, Radyo dalgaları.



Soruda çözünmesi gereken tuz miktarı 120 gram ve-



Buna göre en yüksek frekanslı ve en çok enerjili olan



rildiğinden çözelti kütlesi;



Gama ışınlarıdır. (I. yanlış)



100 g çözeltide



40 g tuz çözünmüşse



Bu sıralamaya göre aynı zamanda, Gama ışınların-



x g çözeltide



120 g tuz çözünmüştür.



dan Radyo dalgalarına doğru gidildikçe, dalga boyu



x = 300 g çözelti



artar. Buna göre en büyük dalga boylu olan Radyo



Çözelti kütlesi = çözünen kütlesi + çözücü (su) kütlesi



dalgalarıdır. (II. doğru) Tüm elektromanyetik dalgalar, frekans ve dalga boy-



300 g = 120 g + su kütlesi



ları ne olursa olsun ışık hızı ile yayılırlar. (III. yanlış)



su kütlesi = 180 g



Cevap D



Deneme - 1



Cevap B



134



1



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 9.



12. Dünyadaki suyun büyük bir kısmı denizler ve okya-



Öğrenci isimleri element sembollerinden oluşacağına göre isimlerdeki harfleri inceleyelim.



nuslar halinde tuzlu sudur. (II. öncül doğrudur.)



Canan : Ca (kalsiyum) Na (sodyum) N (azot)



Tatlı su kaynakları ise yer altı suları, göller, akarsular



Alp : Al (alüminyum) P (fosfor)



ve buzullardır. (I. öncül doğrudur.)



Nesibe : Ne (neon) Si (silisyum) Be (berilyum)



Yeryüzündeki su buharlaşmayla gaz haline geçerken yapısındaki safsızlıklardan kurtulur. (gaz haline ge-



Kübra : K (potasyum) ü(element sembollerinde Türk-



çen madde molekül boyutunda olduğundan diğer



çe karakter bulunmaz) B (bor) Ra (radyum)



maddelerden ayrışmış olur). Daha sonra yağmur ve-



Banu : Ba (baryum) N (azot) U (uranyum)



ya kar olarak yeryüzüne tekrar döner. Bu döngü suCevap D



yun tekrar kullanılabilir olmasını sağlar.(III. öncül doğrudur.) Cevap E



13. Bir asidin kuvvetli veya zayıf olması suda çözündü-



10. Katran, mazot, LPG ve parafin petrolün damıtılması sırasında elde edilen ürünlerdendir.



ğünde iyonlaşma durumuna göre belirlenir. Suda ta-



Jips bir kalsiyum minerali olan CaSO4.2H2O dur.



mamen iyonlaşan asitler kuvvetli, kısmen iyonlaşan asitler zayıftır.



Cevap C



HCl kuvvetli asit olduğuna göre suda tamamen iyon-



11. Niels Bohr, atomlarda elektronların çekirdekten belirli uzaklıklardaki dairesel yörüngelerde bulunması gerektiğini ifade eden yörüngeli atom modelini orta-



Prf Yayınları



laşmıştır. HCl(g) ® H+(suda) + Cl–(suda) 1 mol –1 mol



+1 mol



+1 mol



1 mol HCl suda çözündüyse tamamı iyonlaşıp 1 er mol H+ (H3O+) ve Cl– iyonlarına dönüşür. (II. öncül



ya koymuştur. Tek elektronlu taneciklerde elektronların yörüngelerdeki geçişlerini, enerji alışverişlerini,



doğrudur.)



inceleyen bilim insanıdır. (I. öncül doğrudur.)



CH3COOH zayıf asit olduğuna göre suda kısmen



John Thomson atomun yapısındaki elektronların yük/



iyonlaşarak daha çok miktarda ise moleküler olarak



kütle oranını deneysel olarak bulan bilim insanıdır.



çözünmüştür. (Zayıf asit ve bazların suda çözünme



Atomdaki elektronların bir üzümlü kekteki üzümler gi-



denklemlerinde bu durumu anlatmak için çift yönlü



bi atomun yapısında dağıldığını öne sürdüğü üzüm-



ok kullanılır.) Dolayısıyla CH3COOH ın 1 molünün ta-



lü kek modelini ortaya atmıştır. (II. öncül doğrudur.)



mamı değil, bir kısmı iyonlaşır.



John Dalton atomun içi dolu küreler olduğunu, atom-



CH3COOH(suda) ƒ CH3COO–(suda) + H+(suda)



dan küçük hiçbir taneciğin olamayağını ileri süren bi-



1 mol



lim insanıdır. Kuantum atom modeli ise tüm atom mo-



–x mol



delleri sonunda bilgilerin birleştirilip geliştirildiği mo-



+x mol



+x mol



(I. öncül yanlıştır.)



dern atom modelidir. Bu model Dalton’a ait değildir.



Suda çözünme denklemleri yukarıda verildiği gibi kı-



(III. öncül yanlıştır.)



sa gösterimle yapılabilir. Veya aşağıdaki gibi açık gös-



Ernest Rutherford, yaptığı altın levha deneyiyle ato-



terimle yazılır.



mun yapısındaki pozitif yüklerin merkezde küçük bir



CH3COOH(suda) + H2O(s) ƒ



noktada (çekirdek) toplandığını bulan bilim insanıdır.



H3O+(suda) + CH3COO–(suda)



Ortaya attığı atom modeli çekirdekli atom modelidir. (III. öncül doğrudur.)



(IV. öncül doğrudur.) Cevap D



Cevap A



135



Deneme - 1



1



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



14. Kömür yapısında başlıca C, H, O, N, S elementlerini



18. Belirtilen faktörleri tek tek ele alalım.



içeren bir maddedir. Dolayısıyla kömürün yanmasın-



– Kloroplast sayısı, yaşam alanının nemli veya ku-



da bu maddelerin oksitlerinin oluşması beklenir. (I.



rak olması ile ilgili bilgi vermez.



ve III. öncüller doğrudur.) Ancak kömürün yapısında



– Yaprak ayasının genişliği bilgi verir. Örneğin ge-



Na2O bulunması beklenmez. (II. öncül yanlıştır.)



niş yaprak ayası terleme yüzeyini arttıran bir adap-



Cevap D



tasyon olup bitkinin nemli ortama uyum sağlamış olduğunun kanıtıdır. – Kütiküla tabakasının kalınlığı bilgi verir. Örneğin kütikulanın kalın olması su kaybının engellenme-



15. Renk körlüğü hastalığı X’e bağlı çekinik genle kalıtı-



sine yönelik bir adaptasyon olup bitkinin kurak



lan bir hastalıktır. Dişi bireylerde ancak homozigot



ortama uyumlu olduğunun kanıtıdır.



çekinik durumda (XrXr) hastalık ortaya çıkabilir. Bu



– Stomalar terleme ve gaz alışverişinde görevli ya-



nedenle dişi bir bireyin hasta olması için hem anne-



pılar olup stomaların az sayıda olması bitkinin ku-



sinden hem de babasından hastalık genini alması ge-



rak ortama, çok sayıda olması ise nemli ortama



rekir.



uyumlu olduğunun kanıtıdır.



Buna göre soruda verilmiş olan çaprazlamalardan



– Gövdedeki iletim demetlerinin düzenlenişi tümüy-



sadece I.sinde hem anne hem de baba çekinik gen



le genetik faktörlere bağlı olup çevresel faktörler-



(Xr) taşıdığından ancak bu çaprazlama sonucu has-



den etkilenmeyen bir özelliktir. İletim demetleri-



ta dişi bireyler oluşabilir.



nin düzenli ya da dağınık olması bitkinin dikotil ya Cevap A



şen gametogenez olayı üreme organlarında gerçek-



Prf Yayınları



16. Omurgalı hayvanlarda mayoz bölünme ile gerçekle-



da monokotil olduğunu kanıtlar ancak yaşam or-



leşir.



tamı hakkında kanıt oluşturmaz. Cevap B



19. Soruda verilmiş olan protein sentezi (I), oksijenli solunum (III) ve ATP sentezi (IV) olayları çekirdek içe-



Döllenmenin gerçekleşmesi ve embriyonik gelişme-



ren, canlı bitki hücreleri için ortaktır. Fotosentez (II)



nin ilk aşaması olan segmentasyon ise vücut içi ve-



olayı ise sadece bitkilerin kloroplast taşıyan hücrele-



ya vücut dışında gerçekleşebilir.



rinde gerçekleşebilir. Genel olarak kök hücrelerinde kloroplast bulunmadığından fotosentez yapılamaz.



Cevap D



Cevap E



20. Yaprak çekirgelerine karşı yapılan ilaçla mücadele-



17. Verilen özelliklerin tümüne sahip olan molekül vitamin-



nin bir süre sonra etkisiz kalması çekirgelerin ilaca



lerdir. Sadece düzenleyici olarak görev yapma özelliği



karşı direç kazandığını ve buna bağlı olarak zaman



soruda verilmiş olan diğer moleküllerin hiçbirisi için ge-



içerisinde ilaca duyarlılıklarının azaldığını gösterir.



çerli değildir. Bu durum aşağıdaki şemada görülmek-



Bu durumda populasyonda ilaca duyarlı bireyler or-



tedir.



tamdan kalkarken ilaca direnç kazanan bireyler yaşamaya devam edecektir. Bu durum doğal seçilime



Görevlerine göre besinler



örnek oluşturur. Yapýcý-onarýcý



Düzenleyici



Enerji verici



İlaç uygulaması genetik çeşitlilik kaybına da neden



Karbonhidrat Protein Yað Mineral



Protein Yað Mineral Vitamin



Karbonhidrat Protein Yað



olabilir. Bu durumda ilaç uygulamasının populasyondaki kalıtsal çeşitliliği artırıcı yönde etkili olması beklenmez.



Cevap A



Deneme - 1



Cevap C



136



2



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1.



4.



Teknolojideki gelişmeler sayesinde bilimsel bilgiler



Arkadaki K aracının L yi geçip 10 m yol farkı oluşturması durumu şekildeki gibi olur.



de gelişir. Örneğin parçacık hızlandırıcılarda yapılan deneyler sonucunda, bulunan yeni parçacıklar fizik bilimine yeni bilgiler kazandırmaktadır. (I. doğru)



L



Bilimsel bilgilerdeki gelişmeler sayesinde teknoloji de K L



gelişir. Örneğin ışığın yansımasını ve kırılmasını ince-



3m/s



L



5m/s



leyen bilim insanlarının elde ettiği bilimsel bilgiler, te-



K



10 m



xm



10 m



leskobun icadına neden olmuştur. (II. doğru) L aracı x yolunu alıyorsa, K aracı 20+x yolunu alır.



Bilimsel bilginin ve teknolojinin gelişmesinin günlük yaşama sağladığı faydalar olduğu gibi zararlar da var-



Buna göre; v =



dır. Örneğin atomun çekirdeğini bölen bilim insanları, bu bilgiden yola çıkarak nükleer enerji elde ettik-



K için; vK=



leri gibi, büyük yıkımlara neden olan atom bombası yapmayı da başarmışlardır. (III. doğru) Cevap E



äx formülünden; ät



20 + x = 5 m/s t



L için; vL=



x =3 m/s t



v = 5\ß =



20 + x x



2.



Kelvin termometresine göre, mutlak sıfır noktası 0 K yani – 273,15 °C olduğu için bu sıcaklık değerinin altında bir sıcaklık ölçümü yapılamaz. (I. yanlış, II. doğ-



Prf Yayınları



5x = 60 + 3x 2x = 60 x = 30 m dir. L nin hız formülünden, 30 ´ t = 10 s bulunur. 3= t



ru) Celsius ve Kelvin termometrelerindeki bölme sayısı



Cevap B



100, Fahrenheit termometresindeki bölme sayısı 180 dir. Bu nedenle Fahrenheit termometresi diğerlerine göre daha duyarlıdır. (III. doğru) Cevap E



5. 3.



Kalın yayda üretilen baş yukarı bir atma, O noktası-



Açık hava basıncının daha düşük olduğu yerlerde, su



na geldiğinde; iletilen gelenle aynı görünümlü yani



daha düşük sıcaklıkta kaynamaya ve yoğunlaşmaya



baş yukarı, yansıyan ise serbest uçtan yansımış gibi



başlarken, daha yüksek sıcaklıklarda donar ve erir.



olacağından görünümü yine baş yukarı olur. (I. ve II.



Buna göre, açık hava basıncının daha düşük olduğu



olamaz.)



yerlere gidildikçe; suyun donması ve kaynaması ko-



Kalın yayda üretilen baş aşağı bir atma, O noktasına



laylaşırken, buzun erimesi ise zorlaşır. Yüksek dağ-



geldiğinde; iletilen gelenle aynı görünümlü yani baş



ların zirvesinde yaz sıcaklıklarında bile kar gözlenme-



aşağı, yansıyan ise serbest uçtan yansımış gibi ola-



sinin nedeni budur.



cağından görünümü yine baş aşağı olur. (III. olabilir.) Cevap D



Cevap C



137



Deneme - 2



2 6.



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 8.



Karanlık ortamda bulunan bir top kırmızı ışık altında



Kimyasal değişmede madde başka maddeye dönü-



kırmızı renkte görünüyorsa, topun rengi; kırmızı, be-



şür.



yaz, magenta ve sarı olabilir.



Altının yaprak haline getirilmesi dövülerek inceltilme-



Kırmızı olabilir, çünkü ana renklerden olan kırmızı



siyle olur. Bu işlem altını başka bir maddeye dönüş-



renkli top, kendi rengini baskın olarak yansıtır ve top



türmez. (A seçeneği fiziksel değişmedir.) Işığın prizmada kırılması, bir arada bulundukları du-



kırmızı renkte görünür.



rumdan dalga boylarına göre ayrılmalarıdır. (B seçe-



Beyaz olabilir, çünkü tüm renkleri yansıtan beyaz



neği fiziksel değişmedir.)



renkli top, kırmızıyı da baskın olarak yansıtır ve top



Elma çürüdüğünde başka bir maddeye dönüşmüş-



kırmızı renkte görünür.



tür. (C seçeneği kimyasal değişmedir.)



Sarı olabilir, çünkü ara renklerden olan sarı renkli top,



Kılcal boruda sıvının yükselmesi cam boruyla sıvı ara-



kendini oluşturan renkleri (kırmızı ve yeşil) baskın ola-



sındaki zayıf etkileşimlerden (çekimlerden)kaynakla-



rak yansıtır ve top kırmızı renkte görünür.



nır. Bu sırada sıvı başka bir maddeye dönüşmemiş-



Magenta olabilir, çünkü ara renklerden olan magen-



tir. (D seçeneği fiziksel değişmedir.)



ta renkli top, kendini oluşturan renkleri (kırmızı ve ma-



Yoğurttan ayran elde etmek için yoğurda su katılır.



vi) baskın olarak yansıtır ve top kırmızı renkte görünür.



Bu durum yoğurdu farklı bir maddeye dönüştürmez.



Mavi olamaz, çünkü ana renklerden olan mavi renk-



(E seçeneği fiziksel değişmedir.)



li top, kendi rengini baskın olarak yansıtır. Kırmızı ken-



Cevap C



Cevap B



7.



Şekildeki gibi elektrik devresindeki özdeş pillerin ge-



Prf Yayınları



di rengi olmadığı için soğurur ve siyah renkte görünür. Henry Moseley X ışınları yardımıyla elementlerin proton sayılarını (atom numarası) doğru olarak tespit etmiş ve elementlerin periyodik özelliklerini belirleyen faktörün proton sayısı olduğunu öne sürmüştür. (I. öncül doğrudur.)



rilimlerine V denilirse, K



9.



1



L



2



1 2



3 4 5 6 7 8



1 2



3 4 5 6 7 8



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 V



1



V



2



V



M



Periyodik sistemin 1. periyodunda 2, 2. ve 3. periyodunda 8, 4. periyodunda 18 element vardır. Dolayı1. devre için, üretilen gerilimler toplamı tüketilen ge-



sıyla her periyotta aynı sayıda element bulunmaz. (II.



rilimler toplamına eşit olacağından,



öncül yanlıştır.)



2V = VK + VM dir.



G R



2. devre için, üretilen gerilimler toplamı tüketilen ge-



U



rilimler toplamına eşit olacağından,



P E R



İ



Y O T



2V = VL dir. Buradan, K ve L özdeş olduklarından VK ile VM birbirine eşit, VL ise en büyüktür.



Periyodik sistemde yatay sıralara periyot, düşey sü-



Buna göre, ìK = ìM < ìL bulunur.



tunlara ise grup denir. (III. öncül doğrudur.) Cevap C



Cevap D



Deneme - 2



138



2



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 10.



11. Helyum gazından normal koşullarda 1 litre alınabile-



Sýcaklýk (°C)



ceğinden bu miktar anlamlıdır. (A seçeneği doğrudur.)



78



Kaynama noktasý



5 tane He atomu anlamlı bir miktardır. (B seçeneği doğrudur.)



25 0 10 24 123 123 Kaynama Kaynamaya süresi baþlama süresi



0,05 mol atom 0,05.6,02.1023 tane demektir. Bu de38



ğer de 3,01.1022 tane atom anlamına gelir. Bu mik-



Zaman (dk)



tar anlamlı bir miktardır. (C seçeneği doğrudur.) Bir tane He atomunun kütlesi 4 akb olduğundan kütlesi 8 akb iki tane He atomuna karşılık gelir. Bu miktar anlamlı bir miktardır. (D seçeneği doğrudur.)



Saf bir sıvı ısıtılmaya başlandıktan bir süre sonra kay-



0,3 atom, 1 atomdan bile az anlamına gelir. He ato-



namaya başlar ve bu sırada sıcaklığı sabit kalır. Do-



munun 1 taneden az olması mümkün değildir. Böy-



layısıyla sıcaklığın sabit kaldığı yer sıvının kaynama



le bir miktarda He olamayacağından 0,3 atom tüm



noktasıdır. Saf X sıvısı için bu değer 78 °C dir. (A se-



maddeler için anlamsız bir miktardır. (E seçeneği yan-



çeneği doğrudur.)



lıştır.)



Kaynama süresi sıcaklığın sabit kaldığı süredir. Saf X



Cevap E



sıvısı için bu değer 24 – 10 = 14 dk dır. (B seçeneği



12. Polar kovalent bağ, elektronegatifliği birbirinden fark-



doğrudur.)



lı atomlar arasında oluşur.



Bir sıvının buhar basıncı sıcaklıkla doğru orantılı ola-



Bir element aynı atomlardan oluştuğundan yapısın-



har basıncı 25. dakikadaki buhar basıncından büyük-



da polar kovalent bağ bulunamaz. Dolayısıyla X mad-



tür. (C seçeneği yanlıştır.) Isıtılan bir maddede sıcaklık arttıkça kinetik enerji artar. Sıcaklığın sabit kaldığı hal değişim noktalarında



Prf Yayınları



rak artar. Dolayısıyla saf X sıvısının 30. dakikadaki bu-



desi element değildir. (I. öncül yanlıştır.) Kovalent bağ kimyasal bir bağdır. Elektronegatifliği farklı atomları içeren ve yapısında kimyasal bağ bu-



ise potansiyel enerji artar. Saf X sıvısı için 10. – 24.



lunan madde bileşiktir. (II. öncül doğrudur.)



dk lar arasında hal değişimi olduğundan potansiyel



Polar kovalent bağ içeren bir maddenin molekülleri-



enerjisi artar. Diğer zamanlarda sıcaklık arttığından



nin polar veya apolar olduğunu söyleyebilmek için



kinetik enerjisi artar. (D seçeneği doğrudur.)



molekülün geometrisinin bilinmesi gerekir. Bazı ge-



Bir maddenin kaynamaya başlama süresi, maddenin



ometriler, molekülü polar, bazıları ise apolar yapar.



kütlesine, ısıtıcının gücüne bağlıdır. Örneğin 1 kg su-



F



yun mutfak ocağında kaynamaya başlama süresiyle



N



B



10 kg suyun kaynamaya başlama süresi aynı değil-



F



dir. Kütlesi büyük olan durumda kaynamaya başla-



F



F F F



ma ve kaynama süresi daha fazladır. (E seçeneği



Örneğin bu geometri farklılığından dolayı polar kova-



doğrudur.)



lent bağ içeren BF3 bileşiği apolarken, NF3 bileşiği polardır. (III. öncülün kesinliği yoktur.)



Cevap C



Cevap B



13. Serum, % 0,9 (m/V) NaCl (sodyum klorür) içeren tuzlu su çözeltisidir. (I öncül doğrudur.) Tentürdiyot, kütlece % 2 iyot, kütlece % 2,5 sodyum iyodür içeren etil alkol çözeltisidir. (II. öncül doğrudur.) Limon kolonyası, hacimce % 80 etil alkol içeren etil alkol – su çözeltisidir. (III. öncül yanlıştır.) Cevap C



139



Deneme - 2



2



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



14. Bir madde gaz haline geçtiğinde tanecikler arası et-



18. Bir popülasyonun büyümesini engelleyen ekolojik



kileşimleri kırılır. Bu durumda maddenin güçlü etkile-



faktörler çevre direncini oluşturur. Rekabet, besin ye-



şimlerinin kırılması için tanecikleri arasında güçlü et-



tersizliği, parazitler, iklim koşulları, hastalıklar gibi fak-



kileşimlerin baskın olması gerekir.



törler çevre direncini oluşturur. Buna göre soruda ve-



Yemek tuzu iyonik bağlı bileşiktir ve tanecikler arası



rilmiş olan,



etkileşimleri güçlü etkileşimlerden olan iyonik bağdır.



– birey sayısı artışı faktörü populasyon yoğunluğun-



(I. öncül doğrudur.)



da artışa neden olur. Bir süre sonra tür içi reka-



Altın bir metaldir ve atomlar arası etkileşimleri güçlü et-



bet artar. Sonuç olarak birey sayısının sürekli ar-



kileşimlerden olan metalik bağdır. (II. öncül doğrudur.)



tışına bağlı çevre direnci de artar.



Su kovalent bağlı bir maddedir ve moleküller arası et-



– Avcı hayvanların ve rekabetin artışı da çevre di-



kileşimleri zayıf etkileşimlerden olan hidrojen bağıdır.



rencinde artışa neden olur.



(III. öncül yanlıştır.)



– Besin miktarı artışı ise populasyonu olumlu etki-



Cevap C



leyen bir durumdur.



15. Şekilde görüldüğü gibi K, L, M ve N bitkileri göl taba-



Cevap E



nına tutunmuş olduğu halde P bitkisi göl tabanından



19. Bakteriler prokaryot hücresel yapıya sahip oldukla-



bağımsız olup suda asılı halde yaşamaktadır (I. ifade



rından zarlı organel içermezler. Dolayısıyla bu canlı-



doğru).



larda hiçbir zaman golgi organeli ve solgı kofulu olu-



Tümüyle su içinde yaşayan bitkilerde stoma bulun-



şumu görülmez.



maz. Bu nedenle P bitkisi stoma bulundurmaz (II. ifa-



Enzimlerin temel yapısını proteinler oluşturduğundan



Bitkiler su yaşamına uyumlu olup ortamda bol miktarda su bulundurduğundan bitkiler arasında görülen gelişim hızı farklılığının ortaya çıkmasında ortamdaki su miktarının etkili olması beklenmez. (III. ifade



Prf Yayınları



de yanlış).



enzim sentezi yapan bir hücrede protein sentezi yapılacaktır. Bunun için önce DNA’dan protein sentezinde kalıp olarak kullanılacak mRNA sentezlenecek, sonra ribozomda bu mRNA şifresine uygun bir protein sentezlenecek, daha sonra da bu protein işlenerek



yanlış)



işlevsel bir molekül olan enzime dönüştürülecektir. Cevap A



Bu süreçte DNA’nın kendini eşlemesine (replikasyo-



16. Soruda verilmiş olan özelliklerden;



na) gerek yoktur. Replikasyon, hücre bölünmesi öncesinde gerçekleşir. Protein sentezi sırasında reaksi-



– I. si kuşlarda görülmez. Çünkü kuşların vücudu



yon görülmez.



kıllarla değil tüylerle kaplıdır.



Cevap A



– II. si kuşlarda görülmez. Çünkü kuşların ağzında



20. Soruda verilen bilgileri değerlendirecek olursak;



diş bulunmaz.



– A canlısında kamçı ve kloroplast organeli bulunma-



– III. sü kuşlarda görülmez. Alveol sadece memeli-



sı canlının fotosentez yapan tek hücreli ökaryot bir



lerin akciğerlerinde bulunan gaz alışverişi birim-



canlı olduğunu gösterir. Buna göre A canlısı bir alg



leridir.



ya da öglena olabilir.



– IV. sü kuşlarda dahil tüm omurgalı canlılarda gö-



– B canlısının çok çekirdekli olup saprofit beslenme-



rülen bir özelliktir.



si cıvık mantar olduğunu gösterebilir. Cevap D



– D canlısının kitinden yapılmış dış iskeleti bulunması böcekler grubunda incelendiğini gösterir.



17. Hipertonik ortama bırakılan bir hücre su kaybederek büzülür. Buna bağlı hücredeki su oranı azalırken or-



– D canlısının lignin ve suberin sentezleyebilmesi bit-



tamdaki su oranı artar. Bu duruma uygun grafik D se-



ki olduğunu gösterir. Bu maddeler hücre çeperi ya-



çeneğinde verilmiştir.



pısına katılan maddelerdendir. Cevap D



Deneme - 2



Cevap C



140



3



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1.



3.



Hacmi V, kütlesi m, özkütlesi d olan katı bir cismin kütlesi; m = d.V dir. Bu cisimden V/2 hacimli parça



X



K



oyulup, bu bölüm özkütlesi dı , kütlesi mı olan mad-



G



deyle doldurulduğunda toplam kütle mT olsun. mT =d. V/2 + dı. V/2



Y



d. V/2 = m/2 dir.



ı



mT = m/2 + m



Buna göre, mT > m/2 den büyük olacaktır. (I. kesin yanlış)



K noktasal cisminin 7 tane görüntüsü şekildeki gibidir. G noktasından aynaların uçlarına ışınlar çizilerek



dı, d den farklı olduğu için mı, m/2 den farklıdır. Bu



görüş alanı bulunur. Buna göre, gözlemci bu görün-



nedenle mT, m ye eşit olamaz. (III. kesin yanlış)



tülerden 5 ini görebilir.



mı < m/2 olursa, mT < m olur. (II. olabilir)



Cevap D



mı > m/2 olursa, m < mT olur. (IV. olabilir)



2.



Sıcaklığı 4 °C olan bir buzdolabına, farklı kütleli iki metal parçası konularak, buzdolabında yeterince bir süre bekletildiğinde, hem kütlesi büyük olan hem de



Prf Yayınları



Cevap D



4.



Deprem meydana geldiğinde yer kabuğunda kırılmalar ve yarılmalar meydana gelir. Deprem dalgaları yer kabuğunda meydana geldiğinden dolayı, plastik cetvelin çatlaması ve kırılması olayında, plastik cetvel yer



kütlesi küçük olan metal parçasının sıcaklığı 4 °C olur.



kabuğunu temsil etmektedir.



Çünkü buzdolabı metal parçalarına göre sonsuz bü-



Cevap E



yük bir ortamdır ve yeterince bir sürede içine konulan her şeyi kendi iç sıcaklığına kadar soğutur. (II. doğru) Buzdolabına konulduktan yeterli bir süre sonra me-



5.



tal parçalarının sıcaklıkları azalarak 4 °C ye düşer. Bu



Şekil - I de verilen buz eridiğinde içindeki tahta su-



olayda metal parçaları ortama ısı verdiği için iç ener-



yun içinde yüzerek dengede kalacaktır. Başlangıçta



jileri azalır. Kütlesi büyük olanın iç enerjisindeki deği-



buz ve tahta yüzüyordu, yeni durumda da yüzdükle-



şim, kütlesi küçük olanınkinden daha büyük olur. Çün-



rine göre, kaldırma kuvvetinin değişmediği söylene-



kü Q=m.c.ät formülüne göre, ortama verdikleri ısı



bilir. Bu durumda suya batan hacim de değişmeye-



(Q) hesaplanırsa; sıcaklık değişimleri (ät) ve öz ısıla-



ceğinden, h1 yüksekliği değişmez.



rı (c) aynı olan metallerden, kütlesi (m) büyük olanın



Şekil - II de verilen buz eridiğinde içindeki demir su-



iç enerjisi de fazla değişir. (I. doğru)



yun içinde dibe batarak dengede kalacaktır. Başlan-



‘Metal parçalarından kütlesi büyük olanın ısısı, kütle-



gıçta buz ve demir yüzüyordu, yeni durumda demir



si küçük olanınkinden daha çok azalmıştır.’ denile-



dibe battığına göre, kaldırma kuvvetinin azaldığı söy-



mez. Çünkü bir maddenin ısısı diye bir kavram yok-



lenebilir. Bu durumda suya batan hacim de azalaca-



tur. (III. yanlış)



ğından, h2 yüksekliği azalır. Cevap B



Cevap D



141



Deneme - 3



3 6.



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 8.



Soruda verilen devre, sadeleştirilerek aşağıdaki gibi



Elementlerin değerlik elektron sayısı genellikle grup numarasına eşittir. Örneğin 3A grubunun değerlik



çizilebilir.



elektron sayısı 3, 7A grubunun değerlik elektron sa-



i1=i



yısı 7 dir. B grubu elementlerinin tamamında bu du-



i2=2i



rum geçerli olmasa da birçoğu için geçerlidir. Buna



i



göre 3B grubu elementlerinin değerlik elektron sayısı 3 tür. Bu durumda farklı gruplarda bulunan (3A ve



i3=3i



3B grubu) elementlerin değerlik elektron sayıları aynı olabilir. (I. öncül doğrudur.) Farklı gruplardaki iki elementin periyot numaraları ay-



Dirençler özdeş olduklarından, í1= í denilirse, buna



nı olabilir yani aynı periyotta yer alabilirler. (II. öncül



paralel bağlı koldan da í akımı geçeceğinden, bu iki-



doğrudur.)



sinin toplamı olan í2= 2í olur.



3A 4A



Dirençlerin değerine R denilirse, í1 akımının geçtiği dirençteki gerilim í.R, í2 akımının geçtiği dirençteki



X Y



2. periyot



gerilim 2í.R dir. Buna göre, üretecin gerilimi, í.R + Atom numarası bir atoma ait numaradır yani atoma



2í.R = 3í.R bulunur.



özeldir. Hiçbir atomun atom numarası başka bir atom-



í3 akımının geçtiği kol tüm devreye paralel bağlıdır.



la aynı olamaz. (III. öncül yanlıştır.)



Bu koldaki direncin üzerindeki gerilimin de 3í.R olBuna göre, í1 < í2 < í3 tür. Cevap C



7.



Cevap D Prf Yayınları



ması için, geçen akımın í3= 3í olması gerekir.



M



9.



K



Anot(+) + yüklü levha S



Katot(–)



S



N



N



– yüklü levha P yer



Thomson, Crookes tüpünde yaptığı çalışmalarla elekt-



Potansiyel enerjinin formülü mgh dir. Top yerden ne



ronun (katot ışınları) yük/kütle oranını tespit etmiştir.



kadar yüksekteyse potansiyel enerjisi o kadar büyük



Atomun yapısındaki negatif yüklerin varlığını bulduktan sonra atomun nötr olması için yapısında pozitif



olur. Yerden yüksekliği en fazla olan nokta M oldu-



yüklerin de olduğunu ileri sürmüş ve bu yüklerin ato-



ğundan, bu noktada topun potansiyel enerjisi en bü-



mun kendisini oluşturduğunu negatif yüklerin ise



yüktür.



atomda üzümlü kekteki üzümlerin dağıldığı gibi da-



Kinetik enerjinin formülü 1\Ş mv2 dir. Hızın büyük ol-



ğıldığını öngörmüştür. (I. ve II. öncüller doğrudur.)



duğu yerde kinetik enerji de büyüktür. Topun hızının



Deneyde incelediği katot ışınları (elektronlar) her mad-



en büyük olduğu nokta, atıldığı seviyeye göre en aşa-



dede aynı özelliği göstermiştir. Çünkü bu ışınlar elekt-



ğıda olduğu nokta, yani P noktası olduğundan, bu



ronlar olup tüm maddelerin yapısındaki elektronlar



noktada topun kinetik enerjisi en büyüktür.



aynıdır. (III. öncül yanlıştır.) Cevap D



Deneme - 3



Cevap B



142



3



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 10.



12. Kaynamakta olan bir sıvıda örneğin suda ısıtma işle-



@ Y



I



Y



mi durdurulursa su ısı alamayacağından kaynaması



Y



duracaktır. (I. öncül doğrudur.)



XY3 molekülü farklı atomlardan oluştuğundan yapı-



Kaynama noktası dış basınçla orantılıdır. Yani dış ba-



sındaki kovalent bağ polardır. (I. öncül doğrudur.)



sınç arttıkça kaynama noktası artar. 1 atm de suyun



XY3 molekülü simetrik bir molekül değildir. Bu neden-



kaynama noktası 100 °C dir. Dış basınç yükselirse



le polardır. (II. öncül doğrudur.)



kaynama noktası yükselir ve su 100 °C de kaynaya-



Y nin toplamda 1 tane elektronu olduğundan (bağ ya-



maz. Dolayısıyla dış basıncın artması kaynama nok-



pımına katılan bir elektronu dışında elektronu yoktur.)



tasını yükselteceğinden kaynamayı durdurur. (II. ön-



elektron sayısı (proton sayısı) 1 dir. Bu element hid-



cül doğrudur.)



rojen olup atom numarası 1 dir. (III. öncül doğrudur.)



Bir sıvıda uçucu olmayan bir katı (tuz, şeker vb) çö-



Kimyasal türler, atom (örneğin Na), iyon (örneğin (Cl–),



zünmesi kaynama noktasını yükseltir. Bu nedenle



radikal (örneğin H.) ve moleküldür (örneğin CO2).



kaynamakta olan sıvıya böyle bir katı eklenirse kay-



XY3 atom veya iyon değildir. Radikal olması için eş-



nama noktası yükseleceğinden kaynama durur. (III.



leşmemiş elektronu bulunması gerekir. Bu durum



öncül doğrudur.)



sözkonusu değildir. XY3 birden fazla atom içeren nötr



Cevap E



bir tanecik olduğundan moleküldür. (IV. öncül doğrudur.)



Prf Yayınları



Cevap E



11. Uyarı etiketlerinin anlamı



13. Ekzotermik, ısı veren tepkimelerdir. E seçeneğindeki tepkime bir yanma tepkimesidir. Genellikle yanma tepkimelerinden ısı açığa çıkar. (ekzotermiktir.) Ancak azot bunun istisnasıdır. Azotun yanması endotermiktir. (E seçeneği yanlıştır.) Cevap E



3DWOD\ÜFÜ madde



¡HYUH\H]DUDUOÜ madde



FKM



litesi düşer. Sertlik derecesi 40 olan su oldukça tuz-



dir. Bu durumda bileşke kuvvet – x yönünde, bunu



lu bir sudur ve içim kalitesi düşüktür. (III. öncül yan-



dengeleyen FM ise +x yönündedir.



lıştır.) Cevap B



Deneme - 7



Cevap C



158



7



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 10. Gerçek gazlar, tanecikler arasındaki etkileşimlerin ve



13. XY katısı suda çözündüğünde iyon oluşturmuştur. Bu



taneciklerin öz hacimlerinin ihmal edilmediği gazlar-



iyonlarla su molekülleri (polar moleküller) arasında



dır. (II. öncül doğrudur.)



iyon – dipol etkileşimleri oluşur. Bu etkileşimler çö-



Bu gazlar basınç azaldıkça ve sıcaklık arttıkça idea-



zünmenin gerçekleşmesinde rol oynar. (I. öncül doğ-



le yaklaşır. Basınç arttıkça ve sıcaklık azaldıkça (ta-



rudur.)



necikleri birbirine yaklaştıkça ve tanecik hareketi azal-



XY katısı suda çözünürken ısı verdiğine göre çözün-



dıkça) idealden sapar ve sıvılaşırlar. (I. öncül yanlış,



me sürecinde çözeltinin sıcaklığı artar. (II. öncül yan-



III. öncül doğrudur.)



lıştır.) Cevap D



XY katısının çözünme süreci üş aşamada gerçekleşir. 1. XY katısını oluşturan taneciklerin birbirinden ayrılması yani kristal yapının parçalanması (endotermik) 2. H2O moleküllerinin bibirinden ayrılması (endoter-



mik)



3. X+, Y– iyonlarıyla H2O molekülleri arasında iyon –



dipol etkileşimlerinin oluşması (ekzotermik)



Çözünme sürecindeki olaylardan sadece 3. sü ekzo-



11. Madde sıvı ve gaz halinde, dönme, öteleme, titreşim



termiktir. (III. öncül yanlıştır.)



hareketlerinin tamamını yapar.



Cevap A



Madde katı halde ise sadece titreşim hareketi yapar. ketleri durur. Cevap E



Prf Yayınları



Buna göre, titreşim hareketi dışındaki tanecik hare-



12. Alkali metaller aktif yani bileşik oluşturma kabiliyeti



14. Karbon kimyası organik kimyadır. Dolayısıyla karbon



yüksek metallerdir. Aktifliklerinde 1. iyonlaşma ener-



temelli bileşikleri inceleyen bilim dalı organik kimya-



jilerinin düşük olması etkindir. Aktif bir metal (veya



dır.



ametal) elementel halde kalmaz. Çevresindeki bir



Biyokimya : İnsan vücudundaki biyolojik süreçleri in-



ametalle (veya metalle) tepkime vererek bileşik hali-



celer.



ne dönüşür. (I. öncül doğrudur.)



Analitik kimya : Belirli bir maddenin kimyasal bileşen-



Periyodik sistemde aşağı doğru indikçe atom çapı ar-



lerinin ya da kimyasal bileşenlerinden bir bölümünün



tacağından elementlerin elektron verme eğilimleri ar-



niteliğini ve niceliğini inceler.



tar, elektron alma eğilimleri azalır. Metalik aktiflik elektron verme eğilimine bağlı olduğundan periyodik sis-



Çevre kimyası : Kimyasalların çevreye zararını ve azal-



temde metal bulunan gruplarda aşağı doğru indikçe



tılması için gerekli önlemleri araştırır.



metalik aktiflik artar. Buna bağlı olarak metalik karak-



Polimer kimyası : Küçük moleküllerden büyük mole-



ter artar ametalik karakter azalır (II. ve III. öncüller



küllü maddeler üretme ve bu maddelerin özellikleri-



doğrudur.)



ni geliştirme alanlarında çalışır. Cevap E



Cevap B



159



Deneme - 7



7



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



15. Soruda verilen bilgilere göre böceklere karşı direnç



18. Soruda verilmiş olan önermeleri tek tek değerlendire-



geni aktarılan mısır bitkilerinde verimlilik artmıştır. Bu-



lim:



na göre biyoteknolojik yöntemlerle bitkilerin ürün mik-



I. Tek çenekli bitkilerin tümü kapalı tohumlu bitkiler



tarı (verimi) artırılabilir (I. yargıya varılabilir).



grubunda incelenir. (I. önerme yanlış)



Genetiği değiştirilmiş mısır bitkisinin tüketiminin in-



II. Çift çenekli bitkiler; tek yıllık veya çok yıllık, otsu,



san sağlığını olumsuz etkilediği bilgisi verildiği halde



çalı veya odunsu formda türler içerebilir. (II. öner-



aynı bilgi altın pirinç için vurgulanmamış. O halde ge-



me yanlış)



netiği değiştirilmiş bitkilerin tüketiminin insan sağlığı-



III. Tohumsuz bitkiler damarsız tohumsuz ve damar-



nı etkilediği söylenebilir ancak her zaman olumsuz



lı tohumsuz bitkiler olmak üzere iki grupta incele-



etkilediği söylenemez. (II. yargıya varılamaz.)



nir. Tüm damarsız bitkiler aynı zamanda tohum-



Altın pirinç bitkisinde beta karoten oluşturan enzim-



suzdur. (III. önerme doğru)



ler bulunmaktadır. Beta karoten ise insanlarda A vitaminine dönüştürülmektedir. Yani altın pirinçte A vi-



IV. Metagenez hem damarsız (örneğin kara yosunu),-



taminini beta karotene dönüştüren enzim vardır çıka-



hem de damarlı (örneğin eğrelti otu) bitki grupla-



rımında bulunulamaz. (III. yargıya varılamaz.)



rında görülebilir. (IV. önerme yanlış)



Cevap A



landırmadır. Filogenetik sınıflandırma çalışamalarında homolog organlar kullanılır. Analog organların benzerliğine göre yapılan sınıflandırma olan ampirik sı-



Prf Yayınları



16. Günümüzde kullanılan sınıflandırma filogenetik sınıf-



Cevap A



19. Tarım alanlarının oluşturulması genellikle doğal yaşam alanlarının bozulmasına neden olarak biyoçeşitliliği olumsuz etkilemektedir. Soruda da Amik Gölü’nün kurutulmasının tür kaybına neden olduğu bil-



nıflandırma günümüzde geçersizdir. Buna göre “B”



gisi verilmiştir. (I. ifade söylenemez.)



seçeneğinde verilmiş olan ifade doğru olamaz



Amik Gölü kurutulduktan sonra kuş türü ortadan kalk-



Cevap B



mış. Buna göre Amik Gölü bu kuşun yaşam alanıdır. (habitatıdır) ve yaşam alanı ortadan kalkınca tür de ortadan kalkmıştır denilebilir. (II. ifade söylenebilir.) Amik Gölü’nün kurutulmasına bağlı olarak tür kaybının görülmesi ekolojik dengenin bozulduğunun gös-



17. Su kaybını azaltan ve ısıyı koruyan vücut örtüsünün



tergesidir. (III. ifade söylenebilir.)



bulunması, boşaltım ürünü olarak üre ve ürik asit mo-



Cevap E



leküllerinin oluşturulması, vücut hareketini kolaylaştıran ve vücut ağırlığını taşıyan üyeler bulunması, embriyonun korunmasını sağlayan amniyon zarı ve yumurta kabuğunun bulunması canlının karada yaşamasını kolaylaştıran adaptasyonlardandır. Fakat difüzyon yüzeyi küçük solunum organı bulun-



20. Soruda verilmiş olan I. ve IV. eşleştirmeler doğrudur.



ması canlının oksijen alma kapasitesini düşüreceğin-



B vitamini eksikliğinde beriberi ve pellegra, K vitami-



den bu özellik canlının karada yaşamasını olumsuz



ni eksikliğinde kanın pıhtılaşmaması sorunları ortaya



etkiler.



çıkar. Buna göre II. ve III. eşleştirmeler yanlıştır. Cevap D



Deneme - 7



Cevap C



160



8



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1.



4.



Ölçmede hatanın sebeplerinden biri ölçüm yöntemi-



K – – – – –– + r –+ – ––––– +



dir. Seda’nın verdiği cevapta dediği gibi, ölçümü 1 kez yerine daha çok tekrarlamak ve bunların ortalamasını almak, hatayı azaltmaya yönelik bir eylemdir.



L



– – 2r –– – – – –



yalýtkan



yalýtkan



Benzer şekilde Sinem’in verdiği cevapta dediği gibi, 1 kez gidip gelme süresini değil 10 kez gidip gelme



(–) yüklü cisim nötr K, L kürelerine yaklaştırıldığında,



süresini ölçerek bulduğu değeri 10 a bölmek, hatayı



etki ile elektriklenme sonucunda şekildeki gibi K de



azaltmaya yönelik bir eylemdir.



(+) yük L de ise (–) yük birikir. Bu yük miktarlarının



Ölçmede hatanın sebeplerinden biri de ölçüm aleti-



büyüklükleri birbirine eşittir. Küreler birbirinden ayrıl-



dir. Gamze’nin verdiği cevapta dediği gibi, kronomet-



dığında K nin yüküne +q denilirse, L nin yüküne –q



renin doğru olup olmadığını başka kronometrelerle



denilebilir.



kıyaslayıp doğru olduğuna emin olduktan sonra öl-



L



K



çüm yapmak, hatayı azaltmaya yönelik bir eylemdir. +q



Cevap E



X



qX



Bir elektromanyetik dalganın dalga boyu, hızı ve frekansı arasındaki ilişki c = Ä.f formülü ile bulunur. 1MHz = 106 Hz



Y



qY



K, L küreleri özdeş yüksüz X, Y elektroskoplarının to-



Prf Yayınları



2.



–q



puzlarına dokundurulduğunda yük paylaşımı olur. L nin yarıçapı K ninkinden büyük olduğundan yük paylaşımı tamamlandığında L nin yük miktarı K ninkin-



6



93,75 MHz = 93,75.10 Hz dir.



den büyük olur. Bu durumda Y elektroskobunun yük



c = Ä.f



miktarı da X inkinden küçük olur. Böylece Y elektros-



3.108 = Ä.93,75.106 300.106 Ä= 93,75.106 Ä = 3,2 m dir.



kobunun yapraklarındaki açıklık X elektroskobunun yapraklarındaki açıklıktan küçük yani åY < åX olur. (I. doğru, II. ve III. yanlıştır.) Cevap A



Cevap B



5.



İvmeli hareket yapan hareketlilerin hızı zamanla değişir. Hızlanan ya da yavaşlayan hareketliler ivmeli hareket yapan hareketlilerdir. Buna göre, trafik polisini yol kenarında gören sürücünün frene basması



3.



Sıcaklık, madde içinde dönme, titreşim veya öteleme



sebebiyle yavaşlayan araba ve duraktan yolcuları al-



hareketi yapan atom ya da moleküllerin ortalama kine-



dıktan sonra hızlanan otobüs ivmeli hareket yapmak-



tik enerjisinin bir göstergesidir. Bir enerji türü değildir.



tadır. (I. ve II. örnek olarak verilebilir.)



(I. yanlış)



Saatte 650 km sabit süratle hareket etmekte olan yük-



Sıcaklık, Uluslararası Birim Sistemi’ne göre birimi Kel-



sek hızlı tren ise düzgün doğrusal hareket yani sabit



vin derece olan temel bir büyüklüktür. (II. doğru, III.



hızlı hareket yapmaktadır. Hızı değişmediğinden iv-



yanlış)



mesi sıfırdır. Cevap B



Cevap D



161



Deneme - 8



8 6.



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) X



Y



8.



Z



Bütün sulu çözeltiler su içerdiğinden H+ ve OH– iyonlarını da içerir. (I. öncül doğrudur.)



,



İndikatör, asidik veya bazik ortamda farklı rengi olan maddelerdir. Dolayısıyla kuvvetli asit ve bazlar indi-



K



L



M



N



katörlerin rengini değiştirir. (II. öncül doğrudur.)



Ortak asal eksen P



Aktif metaller asitlerle tepkime verir. Bazlar ise metaller içinde sadece amfoter metallerle tepkime verir. Amfoter metaller : Al, Sn, Cr, Zn, Pb, Be (III. öncül yanlıştır.) Cevap C



İnce kenarlı merceklerde asal eksene paralel gelen ışınlar odaktan geçecek biçimde kırılır. Buna göre, K ve N noktaları X merceğinin, M ve P noktaları Z mer-



9.



ceğinin odak noktalarıdır. Kalın kenarlı merceklerde



Kömürün ısıl değeri (yanma ısısı, kalorifik değeri) birim kütlesinin yanması sırasında açığa çıkan ısıdır. Bu



uzantısı odaktan geçecek biçimde gelen ışınlar asal



açıdan kömür türlerinin karşılaştırılması



eksene paralel kırılır. Buna göre, L ve N noktaları Y



antrasit > bitümlü kömür (taş kömürü) > alt bitümlü



merceğinin odak noktalarıdır.



kömür > linyit > turba



Buna göre, N noktasında X ve Y merceklerinin birer



şeklindedir. (I. ve III. öncüller doğrudur.)



odak noktası çakışıktır.



Kok kömürü taş kömürünün havasız ortamda ısıtıl-



Cevap A Prf Yayınları



masıyla elde edilen; metalurji, cam ve porselen sanayisinde kullanılan bir kömür türüdür. (II. öncül doğrudur.) Cevap E



10. Verilen grafik miktarı ve sıcaklığı sabit olan He gazı7.



na aittir. Bu durumda He gazının basınç . hacim de-



X ve Y nin kütleleri mX, mY; 1 kutunun kütlesi m ve V



ğeri sabittir. Buna göre grafiğin her noktasındaki P.V



hacmine etki eden kaldırma kuvvetinin büyüklüğüne



değeri aynıdır. Bu değer bilinirse herhangi bir nokta-



FK denilirse,



da yerine konularak V hacimleri bulunabilir. (I. öncül



X in denge durumu için, mX.g + 2m.g = FK



doğrudur.)



(I.denklem) Her noktadaki P.V değerleri aynı olduğuna göre,



Y nin denge durumu için, mY.g + 3m.g = 2FK



0,25.V2 = 0,20.V3 tür.



(II.denklem)



Buradan



I. ve II denklemler beraber çözülürse,



V2 V3



=



0,20 0,25



=4\á (II. öncül yanlıştır.)



mY.g + 3m.g = 2(mX.g + 2m.g)



V1 = 1 litre alındığında;



mY.g + 3m.g = 2mX.g + 4m.g



P.V1 = 1.1 = 1



mY = 2mX + m bulunur.



0,25.V2 = 1 ´ V2 = 4



0,20.V3 = 1 ´ V3 = 5



0,10.V4 = 1 ´ V4 = 10



(III. öncül doğrudur.)



Buna göre, Y nin kütlesi hem X inkinden hem de 1 kutunun kütlesinden büyüktür, X ile 1 kutunun kütle-



P1.V1 = P2.V2 ´ 0,2.V3 = 2.X



si arasında yorum yapılamaz.



X= Cevap E



Deneme - 8



162



V3



10



(IV. öncül doğrudur.) Cevap D



8



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 11. Katlı oranlar kanunu: “İki element birden fazla bileşik



14. 5 atomun kütlesi toplam 20 akb yapıyorsa bu atom-



oluşturuyorsa, bu bileşiklerde, bir elementin sabit küt-



ların her biri 4 akb ağırlığında olabileceği gibi örne-



lesiyle birleşen diğer elementin kütleleri birbirine bö-



ğin 3 tanesi 4 akb, bir tanesi 5 akb, 1 tanesi 3 akb



lününce, basit tam sayıların oranı elde edilir” şeklin-



ağırlığında da olabilir. Bundan dolayı atomların ta-



dedir. Dolayısıyla katlı oranlar kanununun söz konu-



mamen özdeş olduğu veya aralarında nükleon sayı-



su olması için iki farklı elementin birbiriyle birden faz-



sı (kütle numarası, kütlesi) farklı olanların olduğu ke-



la bileşiği olması gerekir.



sin olarak bilinemez. (A ve B seçeneklerinin doğrulu-



Flor tüm bileşiklerinde 1– yüklüdür.



ğu kesin değildir.



Krom, demir, bakır ve kükürt bileşiklerinde farklı de-



Nötr atomların kimyasal özelliğini proton (elektron)



ğerlikler alabileceğinden florla birden fazla bileşik



sayısı belirler. Tüm atomların kimyasal özellikleri ay-



oluşturabilir. (A, B, D, E seçenekleri uygundur.)



nı olduğuna göre bu atomlar kesinlikle aynı elemente ait atomlardır. Dolayısıyla başlangıçtaki madde ay-



Sodyum bileşiklerinde sadece 1+ yüklü olduğundan



nı cins atomlardan oluşan bir element yani saf mad-



flor ile sadece NaF bileşiğini oluşturabilir. Bu neden-



dedir. (C seçeneği doğru, D seçeneği yanlıştır.)



le Na ve F elementleri kullanılarak katlı oranlar kanu-



Atomların tamamının proton sayısı aynı olduğuna gö-



nu ispatlanamaz. (C seçeneği yanlıştır.)



re bir atomun proton sayısı 4 olamaz. Çünkü bu du-



Cevap C



rumda bir atomun kütlesi sadece protonlardan dolayı 4 akb yapacağından 5 atom 20 akb eder ve hiç nötron içeremez. 4 protonu olan bir atomun hiç nötron içermemesi mümkün değildir. (E seçeneği yanlıştır.)



ziksel bağlar olarak da adlandırılırlar. Bu etkileşimler;



Cevap C



Prf Yayınları



12. Zayıf etkileşimler, moleküller arası etkileşimlerdir. Fi-



1. Van der Waals etkileşimleri (Dipol – dipol, London, iyon – dipol) 2. Hidrojen bağlarıdır. Cevap E



15. Glikoliz, tüm solunum tepkimeleri için ortak olan ev-



13. Formülü verilen madde deterjanın yüzey aktif mad-



redir. Tüm canlılar solunum tepkimelerini gerçekleş-



desi olan sodyum lauril sülfattır. (I. ve II. öncüller doğ-



tirdiğinden glikoliz tüm canlılar için ortaktır.



rudur.)



Glikolizde görevli enzimler tüm canlılarda sitoplazma-



CH3 – (CH2)11 – OSO–3 Na+ bileşiği suda çözündüğünde



da bulunduğunda glikoliz tepkimeleri tüm canlıların sitoplazasında gerçekleşir. Bu tepkimeler aşağıdaki



CH3 – (CH2)11 – OSO–3 ve Na+



gibi özetlenebilir.



iyonlarına ayrışır. Bu iyonlardan temizleme görevini



Enzimler



Glikoz + 2ATP ¾¾¾¾® 2Pirüvat + 2NADH + H+ 4ATP



yapan CH3 – (CH2)11 – OSO–3 iyonudur. Bu iyon an-



2NAD+



yon (negatif yüklü iyon) formunda olduğundan anyo-



Reaksiyonların gerçekleşme biçimi ve oluşan son



nik yüzey aktif maddedir.



ürünler tüm canlılar için aynıdır, farklılık göstermez Cevap D



Cevap D



163



Deneme - 8



8



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



16. Şemadaki canlıların madde döngülerindeki rollerini



19. Sorunun daha iyi anlaşılması için hücredeki kromo-



ana hatlarıyla hatırlayacak olursak;



zomları aşağıdaki gibi gösterebiliriz.



Üreticiler (yeşil bitki) ışıklı ortamda dışarıdan inorganik maddeler alarak organik besin sentezi yaparlar. Buna göre şekildeki saksı bitkisinin ortamdan aldığı



A



A a



a



B



Bb



b



Profaz - I (Sinapsis) K. over



Homolog kromozom çifti



X ve Z inorganik maddeler olmalıdır. (Bu durumda sorudaki A, B ve C seçeneklerini elemiş oluyoruz.)



A



a



A



a



Saprofit canlılar hetorotroftur. Ortamdan organik be-



B



B b



b



sin alarak metabolizmalarında kullanıp ortama inorganik artıklar bırakırlar. Bu sırada ortamdaki organik artıkların inorganik maddelere dönüştürülmesinde rol alırlar. Buna göre Y organik artık olmalıdır. Bu açıkla-



A



a



A



a



B



B



b



b



Oluþan gametlerin taþýdýðý genler



malara uygun seçenek D’dir.



Yukarıda görüldüğü üzere gametlerin her biri farklı



Cevap D



gen kombinasyonlarına sahiptir. (I. yargı doğrudur.)



17. Soruda verilmiş olayları tek tek değerlendirecek olursak;



Mayoz bölünme sırasında normal koşullarda iki olay kalıtsal çeşitliliğe neden olur. Bunlardan homolog kro-



si çok hücreli canlılara ait bir özelliktir. Hem çiçek-



mozomların rastgele dağılımı her mayozda görülür



li bitkiler hem de memeli hayvanlarda görülür.



ancak cross-over görülmeyedebilir. Bu nedenle bir



II. Üreme ana hücrelerinin kromozom sayısının ya-



mayozda cross-over gerçekleşmese de kalıtsal çe-



rıya düşmesi mayoz ile gerçekleşir. Çiçekli bitkiler ve memelilerde gamet oluşumu sırasında mayoz bölünme ortaktır. III. Çift döllenme ile besi doku oluşumunun gerçek-



Prf Yayınları



I. Embriyo gelişiminde mitoz bölünmeler görülme-



şitlilik oluşabilir. Ancak bu olayda en fazla iki çeşit gamet oluşabilir. Bir hücreden oluşan dört gametin dördünün de birbirinden farklı olabilmesi için cross-over gerçekleşmelidir. (II. yargı yanlıştır.) Farklı gen kombinasyonlarına sahip olan gametlerin



leşmesi çiçekli bitkilere has bir olaydır. Diğer can-



döllenme olayına katılması ile farklı özelliklere sahip



lı gruplarında çift döllenme görülmez.



bireyler oluşabilir. (III. yargı doğrudur.)



IV. Erkek gamet sayılarının genelde dişi gamet sayı-



Cevap D



sından fazla olması eşeyli çoğalan canlı gruplarının çoğunda görülen bir özelliktir.



20. Melez olan ebeveyn bireyler ten rengi üzerinde etki-



Bu açıklamalara göre I, II ve IV. olaylar çiçekli bitkiler



li 4 geni de (A1, A2, B1, B2) içermektedir. Bu neden-



ve memeli hayvanlar için ortak iken III. olay sadece



le bu iki bireyin çaprazlanması sonucu olası tüm fe-



çiçekli bitkilerde görülür.



notipler ortaya çıkabilir. Dolayısıyla A1 B1 ve A1 B1



Cevap D



gametlerinin birleşmesi ile zenci, A2 B2 ve A2 B2 ga-



18. Bakteriler prokaryot hücresel yapıya sahip canlılar-



metlerinin birleşmesi ile de beyaz bireyler oluşabilir.



dır. Bu canlılarda çekirdek ve zarla çevrili organaller



(I. ifade yanlıştır)



bulunmaz. Buna göre bir bakteride mitokondri ve gol-



Zenci bir birey (A1 A1 B1 B1), iki melez bireyin çocu-



gi gibi zarlı organaller yoktur.



ğu olabilir. Yani zenci bir bireyin anne babası zenci



Ribozom, tüm canlılarda ortak olarak bulunan temel



olmak zorunda değildir. (II. ifade doğru)



organeldir. Bu nedenle tüm bakterilerde ortak olarak



Melez bireylerin anne babası melez olmak zorunda



bulunur.



değildir. Örneğin beyaz bir birey ile (A2 A2 B2 B2) zen-



ci bir bireyin (A1 A1 B1 B1) çocukları melez olacaktır.



Oksijenli solunum yapan bir bakteri ototrof ya da he-



(III. ifade yanlıştır.)



terotrof olabilir. Eğer ototrof ise klorofil bulunur. Cevap B



Deneme - 8



Cevap A



164



9



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1.



3.



K, L şişeleri özdeş olup, bu şişelerin kütlelerine mboş dersek,



piston



K nin su ile birlikte toplam kütlesi,



K ;JD]Ü



P0



P0 dır.



500 – V =440 – 0,8V



M musluğu kapalı iken PX, PY, P0 arasındaki ilişki,



60 =0,2V



PX = PY > P0 dır. M musluğu açıldığında X, Y gazlarının bulunduğu kol-



V=300 cm3 olur.



daki sular, ucu açık olan kola doğru akar. Son du-



Denklemin birinde V nin değeri yazılırsa,



rumda X gazının basıncı açık hava ve K cisminden



500 =mboş + 300



dolayı değişmez. Y gazının hacmi arttığından dolayı



mboş =200 g dır.



basıncı azalır. Cevap C Prf Yayınları



Cevap E



4.



Tüketilen elektrik enerjisi Enerji = Güç x Zaman formülünden faydalanılarak hesaplanabilir. Buna göre, Enerji = Güç x Zaman



2.



Bir ucu ıslatılan peçetede suyun yukarı doğru yüksel-



Enerji = 3,5 x 6 = 21 kWh (kilowattsaat)



mesi olayı kılcallığa örnek olarak verilebilir.



Elektrik enerjisinin 1 kWh’i 0,4 TL ise 21 kWh’i,



Rüzgarlı havalarda çamaşırların daha çabuk kuruma-



21 x 0,4 = 8,4 TL dir.



sı olayı buharlaşmaya basıncın etkisine örnek olarak



Cevap D



verilebilir. Tren raylarına kulak dayandığında çok uzaklardaki trenin sesinin duyulması olayı sesin metalde havaya göre daha hızlı yayılmasına örnek olarak verilebilir.



5.



Kaynaktan çıkan ses dalgalar halinde yayılır. Hasan,



Islak tülbente sarılan toprak testideki suyun soğuma-



fotokopi kağıdının dar kısmını kulağına koyduğunda,



sı olayı buharlaşan maddelerin ortamdan ısı soğur-



geniş kısmından giren sesleri daha iyi duyar. Çünkü



masına örnek olarak verilebilir.



sesin şiddeti hem yansımalar sonucunda artarken



Yeni ısıtılan kalorifer peteklerinden ses duyulması ola-



hem de daha çok ses dalgası toplanır. Toplanan se-



yı genleşme nedeniyle metal moleküllerin birbirinden



sin şiddeti artar. Dolayısıyla Hasan’ın duyduğu ses-



uzaklaşması sonucunda ortaya çıkar. Bu olay gen-



lerin şiddetinin büyükten küçüğe doğru sıralanışı Y,



leşmeye örnek olarak verilebilir.



X, Z dir. Cevap E



Cevap E



165



Deneme - 9



9



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



6.



8.



perde



Metaller elektron verme eğiliminde olduğundan kendi bünyelerinde elektronlarını son katmanları arasın-



P



da hareket ettirebilirler. Bu durumda hareketli elektronların oluşturduğu negatif yükle elektron kaybet-



X



miş metallerden oluşan pozitif yük arasında bir çe-



K



kim meydana gelir. Bu çekime metalik bağ denir. (A



L



seçeneği doğrudur.) Bu hareketli elektronlar metallerin elektriği iletmesi ve



R



parlak görünmesinde etkilidir. (B ve E seçenekleri doğrudur.) Metalik bağ kimyasal bağdır ve enerjisi birçok iyonik



Noktasal X ışık kaynağından K topunun üstüne ve al-



veya kovalent bağdan yüksektir. (C seçeneği yanlıştır.)



tına ışık ışını gönderilirse, L topu şekilde görüldüğü



W, Cr gibi sert metaller metalik bağın yanında elekt-



gibi K nin gölge konisinin içinde kalır. Buna göre, per-



ronlarını ortaklaşa kullanarak kovalent bağ da oluş-



dedeki P ve R noktaları arasında yalnız K topundan



turabilir. (D seçeneği doğrudur.)



dolayı aşağıdaki gibi dairesel bir gölge oluşur.



Cevap C



Prf Yayınları



Cevap E



7.



Newton’un III. yasasına göre her etkiye karşı eşit şid-



9.



İki bileşikte de X ve Y elementlerinden eşit kütlede



dette fakat zıt yönlü bir tepki vardır. Buna göre, Mert’in



alındığından 100 er gram alındığını düşünelim.Tep-



sandığa uyguladığı etki kuvvetinin büyüklüğü, sandı-



kimeler tam verimle gerçekleşiyorsa mutlaka element-



ğın Mert’e uyguladığı tepki kuvvetine eşittir. (I. doğru)



lerden biri bitmelidir. Bu durumda I. bileşikte X in % 20 si harcanıyorsa % 80 i artar. Öyleyse Y tamamen



Newton’un II. yasasına göre, net kuvvetin etkisinde-



tükenir. II. bileşikte Y nin % 40 ı artıyorsa X tamamen



ki cisimler, net kuvvet yönünde ivme kazanırlar. San-



tükenir.



dık hareket ediyorsa hareket yönünde bir net kuvvet



Buna göre, bileşiklerin içerdiği X ve Y kütleleri;



var demektir. Buna göre, Mert’in sandığa uyguladığı etki kuvvetinin büyüklüğü, sandıkla zemin arasında-



I. bileşik



II. bileşik



ki kinetik sürtünme kuvvetinden büyüktür. (II.doğru)



100 g Y, 20 g X



60 g Y, 100 g X



Newton’un II. yasasına göre, net kuvvetin etkisinde-



şeklindedir.



ki cisimler, net kuvvet yönünde ivme kazanırlar. Mert hareket ediyorsa hareket yönünde bir net kuvvet var



I. bileşikte x\Y oranı =



20 = 1\á 100



II. bileşikte x\Y oranı =



100 = 5\ß 60



demektir. Buna göre, Sandığın Mert’e uyguladığı tepki kuvvetinin büyüklüğü, Mert ile zemin arasındaki kinetik sürtünme kuvvetinden küçüktür. (III.doğru) Cevap E



Deneme - 9



166



Cevap B



9



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 10. Saf bir sıvıya içinde çözünebilen ve uçucu olmayan



13.



Atomun yapýsýndaki boþluklardan geçen ýþýnlar



bir katı ilave edildiğinde, buhar basıncı ve donma noktası düşer, kaynama noktası yükselir.



Altýn levha



Buna göre aynı ortamda (sıcaklıkta ve basınçta) bulunan saf su ve tuzlu su için;



Atomun çekirdeðinin yakýnýndan geçen Atomun çekirdeði ýþýnlar tarafýndan geri yansýtýlan ýþýnlar



tuzlu suyun buhar basıncı (I. öncül) ve donma noktası (III. öncül) düşük, kaynama noktası (II. öncül) ise yüksektir.



Yukarıda şekli verilen deneyde sapmadan karşıya geCevap B



çen ışınlar atomun yapısında boşluklar bulunduğunu ortaya koymuştur. (III. öncül doğrudur.) Alfa ışınlarını saptıracak güçte sadece pozitif yüklü tanecikler olabilir. Bunların bir tanesinin de (1 protonun) alfa ışınlarını deneydeki kadar saptırması mümkün değildir. Çünkü alfa ışını bir pozitif tanecikten (proton) 4 kat ağırdır. Dolayısıyla alfa ışınlarının sap-



11. Yapısı verilen madde sadece karbon ve hidrojen atom-



masının tek açıklaması olabilir. O da pozitif taneciklerin bir merkezde toplanmış olmasıdır. (II. öncül doğ-



cül doğrudur.)



rudur.)



Alkinler yapılarında en az bir tane üçlü bağ içeren hid-



Bu deneyde atom kütlesinin ölçülmesi sözkonusu de-



rokarbonlardır. Soruda verilen bileşik üçlü bağ içerdiğinden alkindir. Üç karbonlu (prop) alkin (in) bileşiği olduğundan adı propindir. (II. öncül doğrudur.)



Prf Yayınları



larından oluştuğu için hidrokarbon bileşiğidir. (I. ön-



ğildir. Daha önceden bilinen atom kütleleri ve atomların proton sayılarına dayanarak Rutherford bu öngörüde bulunmuştur ancak bu şekli verilen deneyin bir sonucu değildir. (I. öncül yanlıştır.)



Tüm hidrokarbonların yanma ürünleri CO2 ve H2O



dur. (III. öncül doğrudur.)



Cevap D Cevap E



14. Asit – baz tepkimesi, asidik ve bazik maddelerin karıştırılmasıyla gerçekleşir. Kostik (NaOH, KOH) baz, kezzap (HNO3) asittir. (A



seçeneğinde asit – baz tepkimesi gerçekleşir.)



12. Amonyak zayıf bir bazdır. (I. öncül doğrudur.)



Sabunlu su bazik, sirke (CH3COOH) asittir. (B seçe-



Zayıf asit ve bazların suda çözünme denklemleri çift



neğinde asit – baz tepkimesi gerçekleşir.)



yönlü ok (ƒ) ile gösterilir. NH3 ün suda çözünme-



Tuz ruhu (HCl) asit, amonyak (NH3) bazdır. (C seçe-



sinde amonyum ve hidroksit iyonları oluşur ve çözün-



neğinde asit – baz tepkimesi gerçekleşir.)



me denklemi + OH–(suda) NH3(g)+ H2O(s) ƒ NH+ 4(suda)



Mide özsuyu (HCl) asit, magnezya sütü (Mg(OH)2) bazdır. (D seçeneğinde asit – baz tepkimesi gerçek-



şeklindedir. (II. öncül doğrudur.)



leşir.)



NH3 yapısındaki azottan (N) dolayı azot içeren birçok



Limon suyu (sitrik asit) asit, sirke (CH3COOH) asit ol-



bileşiğin eldesinde kullanıldığı gibi gübre üretiminde



duğundan (E seçeneğinde asit – baz tepkimesi ger-



de kullanılır. (III. öncül doğrudur.)



çekleşmez.) Cevap E



Cevap E



167



Deneme - 9



9



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



15. K ile M ve L ile N tek yumurta ikizi ise K ile M ve L ile



18. Belirli bir karakter üzerinde etkili olan genlere alel gen



N’nin genetik yapıları birbirleri ile aynıdır.



denir ve bir karakterle bireylerde en fazla iki tane olur-



Renk körlüğü X’e bağlı kalıtılan çekinik bir özellik ol-



lar. Alel genler kromozomların karşılıklı lokuslarında



duğuna göre soyağacında renk körü olduğu belirti-



bulunurlar. Yani belirli bir karaktere ait alel genler ay-



len R bireyinin genotipi XrY olmalıdır. Erkek çocuklar



nı kromozom üzerinde bulunmazlar.



X genlerini annelerinden aldığına göre R’nin annesi



Alel genler birbirlerinden farklı yönde etkiye sahip ola-



olan L’ de kesinlikle çekinik gen (Xr) bulunur.



bilirler. Örneğin biri sarı renkli tohum oluşumunu sağ-



L ile N tek yumurta ikizi olduğundan N’de de Xr bu-



larken diğeri yeşil renkli tohum oluşumunu sağlaya-



lunmalıdır.



bilir. Bu nedenle aynı nükleotit dizilimine sahip olmak zorunda değildirler.



Buna göre L, N ve R’de kesinlikle çekinik gen bulu-



Cevap A



nur. Ancak diğer bireyler için kesin bir ifade kullanılamaz. Cevap C



19. Hipertonik ortama bırakılan bir bitki hücresi su kaybederek büzülür. Bu sırada;



16. Soruda verilmiş olan özellikleri ayrı ayrı değerlendi-



` Merkezi koful küçülür.



relim.



` Hücre yoğunluğu artar.



– Tüm canlı hücreler ribozom organelini ortak olarak bulundurduklarından protein sentezi olayı hem



` Hücre ozmotik basıncı artar.



prokaryot hem de ökaryot hücrelerde görülebilir.



görülür. Yani sadece ökaryotlara özgü değildir. – Nişasta sentezi bitkilere özgü bir olaydır. Bitkiler ise ökaryot özellik gösterir.



` Hücrenin emme kuvveti artar. Prf Yayınları



– Oksijenli solunum olayı aerobik bakterilerde de-



` Hücrenin turgor basıncı azalır. ` Hücre zarı hücre çeperinden uzaklaşarak hücre içine doğru büzüldüğünden çeper ile zar arasındaki mesafe artar.



Buna göre sadece III. özellik bir hücrenin ökaryot ol-



Buna göre soruda verilmiş bilgiler dikkate alındığın-



duğuna kanıt olarak gösterilebilir.



da K ve M’nin hipertonik ortama konulduğu söylene-



Cevap C



bilir. Cevap D



17. Çok hücreli bir canlının normal kromozom sayısına sahip diploit bir hücresi vücut hücresi ya da üreme ana hücresi olabilir.



20. Varyasyon tür için kalıtsal çeşitliliği ifade eder. Eşey-



– Vücut hücreleri mitoz ile sayısını arttırabilir (I. özel-



li üremeye ait mayoz bölünme ve döllenme olayları



lik görülebilir.)



ile mutasyonlar, kalıtsal çeşitliliğin oluşumunda etkili olur. Mayoz bölünme sırasında cross -over gerçek-



– Üreme ana hücreleri mayoz ile yumurta veya



leşmesi ve homolog kromozomların rastgele dağılı-



sperm üretebilirler. (II. özellik görülebilir.)



mı kalıtsal varyasyonlara neden olur.



– Bir canlının tüm diploit hücreleri temelde zigotun



Mutasyonların ise varyasyona neden olabilmesi için



mitoz bölünmeleri sonucu oluştuğundan kromo-



üreme hücrelerinde görülmesi gerekir. Bu nedenle



zom sayıları ve yapıları farklı olamaz. (III. özellik



vücut hücrelerinde meydana gelen mutasyonlar ga-



görülmez.)



metlere aktarılmadığından varyasyonlara neden ol-



– Bazı vücut hücreleri (çizgili kaslar gibi) hem oksi-



maz. Modifikasyonlar ise genlerin işleyişinde görülen



jenli hem de oksijensiz solunum ile enerji ürete-



değişimler olup kalıtsal çeşitliliğe neden olan bir fak-



bilir. (IV. özellik görülebilir.)



tör değildir. Cevap A



Deneme - 9



Cevap B



168



10



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1.



4.



Dik silindir gibi hacmi ‘Taban alanı x Yükseklik’ for-



X



Y



I



mülü ile bulunabilen cisimlerin dayanıklılığı 1/h ile orantılıdır. Buna göre, K nin dayanıklılığı 1/h



fX=1 br



L nin dayanıklılığı 1/2h



asal eksen



fY=2 br



M nin dayanıklılığı 1/h dir. Buradan, DL < DK = DM bulunur.



Asal eksenleri çakışık olan X ve Y çukur aynalarından



Cevap E



X e gelen ì ışık ışını X ten yansıdıktan sonra şekildeki gibi asal eksene paralel bir yol izliyorsa, X in odağından geçerek gelmiştir. Buna göre X in odak uzaklığı 1 br dir. ì ışık ışını Y aynasına asal eksene paralel olarak geldiğinden, yansıdıktan sonra odaktan geçer. Buna göre Y nin odak uzaklığı 2 br dir.



2.



Hal değiştiren bir madde eğer bir üst hale geçiyorsa,



Buradan f = 1\Ş bulunur.



atom veya moleküllerinin bağlarından kaynaklanan



Cevap C



atom veya moleküllerinin titreşiminden kaynaklanan kinetik enerjisi de sabit kalır. Bu ikisinin toplamı (iç enerji) ise artar.(A, D ve E doğru) Hal değiştiren bir madde eğer bir alt hale geçiyorsa,



Prf Yayınları



potansiyel enerjisi artarken, sıcaklığı sabit kaldığı için



atom veya moleküllerinin bağlarından kaynaklanan potansiyel enerjisi azalırken, sıcaklığı sabit kaldığı için atom veya moleküllerinin titreşiminden kaynaklanan kinetik enerjisi de sabit kalır. (B doğru, C yanlış) Cevap C



5.



K 3



asal eksen



3.



P



R



Basit makinelerde verim % 100 ise alınan enerji, harcanan enerjiye eşit olur. Verim % 100 değilse alınan



K ışını P merceğinden geçerken aynen yoluna devam



enerji harcanan enerjiden küçük olur. Dolayısıyla alı-



edemeyeceğinden 4 ve 5 yollarını izleyemez. Işın R



nan enerji, harcanan enerjiden hiçbir zaman büyük



yakınsak merceğinden geçerken ise asal eksene pa-



olamaz. Basit makinelerde kuvvetin şiddeti, yönü ve



ralel geldiğinden odaktan geçecek biçimde kırılmalı-



bir işin yapılma süresi değiştirilebilir. Bir enerji türü



dır. Buna göre, 1 ve 2 yollarını izleyemez. K ışını şe-



başka bir enerji türüne çevrilebilir.



kildeki 3 yolunu izleyebilir. Cevap B



Cevap C



169



Deneme - 10



10 6.



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 8.



X kabından alınıp sıvıya bırakılan cisim, yüzen ya da



Kurşun kalemlerin yapısındaki kimyasallar sağlık açı-



askıda kalan cisimse, Y kabındaki sıvı yüksekliği de-



sından zararsız maddelerdir. (A seçeneği yanlıştır.)



ğişmez. Dibe batan bir cisimse, Y kabındaki sıvı yük-



Kurşun kalemlerin yazan kısmı kil ve grafit karışımı-



sekliği azalır.



dır. (B seçeneği doğrudur.)



Buna göre, sıvının yüksekliğini azalttığı için K cismi



Kurşun kalemin yapısındaki kil oranı azaldıkça (grafit oranı arttıkça) sertliği azalır ve renginin koyuluğu



dibe batan bir cisimdir.



artar. (C seçeneği doğrudur.)



dK > dsıvı



İçerdiği grafitin yapısı birbiri üzerinde kayabilen düz-



L cismi ise sıvıda yüzen ya da askıda kalan cisimdir.



lemsel katmanlar şeklindedir. (D seçeneği doğrudur.)



dL = dsıvı ya da dL< dsıvı dır. Cevap B



Kurşun kalemle kağıda yazıldığında kimyasal bağ oluşmaz. Bu sayede silgi kurşun kalem izini kağıttan çıkarabilir. (E seçeneği doğrudur.) Cevap A



Tüm anahtarlar açıkken Şekil-I deki devre oluşur. Bu durumda iki üreteç devreye ters bağlı olduğundan lambanın uçlarındaki gerilim 2V olur.



K



L



M



N



Prf Yayınları



7.



P



9.



X, Y, Z ve T halojen olduğundan dördü de 7A grubu elementidir. Bir grupta elektron içeren katman sayısı aşağı doğru artar. Buna göre X grupta en yukarıda bulunan elementtir.



Þekil - I



Elektronegatiflik bir grupta yukarı doğru artar. Bu durumda Y grupta Z nin üstünde yer almalıdır.



Verilen anahtarlardan birisi kapatıldığında lambanın



Halojenlerde moleküller arasında etkin olan kuvvet-



uçları arasındaki gerilim 2V olursa parlaklık değişmez



ler London kuvvetleridir. London kuvvetleri elektron



ve aynı olur. N anahtarı kapatıldığında devre Şekil-II



sayısıyla orantılı olduğundan elektron sayısı büyük



deki gibi olur.



olanın London kuvvetleri, dolayısıyla erime kayanama noktası büyüktür. Buna göre, aşağı doğru indikçe halojenlerde erime ve kaynama noktası yükselir.



K



L



M



N



T grubun en altında olanıdır.



P



Elementlerin gruptaki yerleşimleri; X



Þekil - II



Y Z



Bu durumda iki pil kısa devre, bir pilde ters bağlı ol-



T



duğu için lambanın uçları arasındaki gerilim 2V olur ve parlaklık ilk durumdakine eşittir.



şeklindedir. Cevap D



Deneme - 10



Cevap A



170



10



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 10. Atom bombası, atomun çekirdeğinin parçalanmasıy-



12.



Katmanlar



Elektron



la açığa çıkan enerjidir. Bu çalışma çekirdek yani nükleer kimyanın ilgi alanına girer. (A seçeneği doğrudur.)



12p



Elektroliz, bir sıvının elektrik enerjisiyle ayrıştırılması



En dýþ katman



işlemidir. Bu tür elektrokimyasal süreçler elektrokimyanın ilgi alanına girer. (B seçeneği doğrudur.) Sera etkisi, özellikle fosil yakıtların kullanımı sonucunda ortaya çıkan dünyanın ısınmasına neden olan çev-



X taneciğinin elektron içeren 3 katmanı vardır. (A se-



resel bir problemdir. Bu konu çevre kimyasının ilgi



çeneği doğrudur.)



alanına girer. (C seçeneği doğrudur.)



Son katmanında iki elektron içerir. Bileşik oluşturur-



Sporda doping kontrolü, adli olaylarda delil takibi gi-



ken bu elektronları vererek oktet kuralına uyar. Dola-



bi konular adli kimyanın çalışma alanıdır. (D seçene-



yısıyla bileşiklerinde 2+ yüklüdür. (B seçeneği doğ-



ği doğrudur.)



rudur.)



Araç motorları, enerji – iş dönüşümü yapan sistem-



Elektronlar önce en düşük enerjili katmanlara dolar.



lerdir. Bu sistemlerin çalışması fizikokimyanın ilgi ala-



Elektron dağılımında önce iç katmanlar dolduğuna



nıdır. Farmasötik kimya ilaç kimyasıdır. (E seçeneği



göre düşük enerjili katmanlar iç katmanlardır. En dış



yanlıştır.)



katmandaki elektronlar en yüksek enerjili elektronlardır.(C seçeneği yanlışıtr.)



Cevap E Prf Yayınları



Çekirdeğinde 12 proton, katmanlarında 12 elektron bulunduğundan yani proton sayısıyla elektron sayısı eşit olduğundan nötr bir taneciktir. (D seçeneği doğrudur.) Temel hal, elektronların olması gerektiği katmanlarda bulunduğu haldir. X atomunun elektronları bu du-



11. Çap karşılaştırılırken öncelikle katman sayısına bakı-



rumda olduğundan temel haldedir. Örneğin elektron



lır. Katman sayısı küçük olan atomun çapı daha kü-



dağılımı 2 – 8 – 2 şeklinde değil, 2 – 7 – 3 şeklinde ol-



çüktür. Katman sayısı aynı olan atomlarda proton sa-



saydı bir elektron ikinci katmandan 3. katmana uya-



yısı büyük olan atomun çekirdek çekimi büyük ola-



rılmış olurdu ve atom temel halde olmazdı. (E seçe-



cağından çapı küçüktür. Bu durumda katman sayısı



neği doğrudur.)



az ve proton sayısı fazla olan atom, çapı en küçük



Cevap C



olan atomdur. Bu koşulları Z sağladığından çapı en küçük olan Z dir. (A ve D seçeneği doğrudur.) X ve Y nin son katmanlarındaki elektron sayıları aynıdır. Atomların son katmanlarındaki elektron sayıları aynıysa benzer kimyasal özellikleri vardır. (B seçene-



13. Saf sıvılar bulundukları kabın doldurdukları kısmının



ği doğrudur.)



şeklini alırlar. Katıların ise kendilerine has şekilleri var-



Metalik aktiflik, elektron verme kolaylığı olarak tanım-



dır. (I. öncül saf sıvılar için doğru saf katılar için yan-



lanabilir. Son katmanındaki elektron sayısı az olan ve



lıştır.)



katman sayısı çok olan metalin elektron verme eğilimi yüksektir. X bu koşulları sağladığından Y ye göre



Saf sıvılar akışkan, katılar ise akışkan değildir. (II. ön-



daha aktif metaldir. X aktif metal olduğundan elekt-



cül saf sıvılar için doğru saf katılar için yanlıştır.)



ron en kolay X ten kopar. (C seçeneği doğru E seçe-



Tüm saf maddelerin yoğunlukları karakteristiktir. (III.



neği yanlıştır.)



öncül saf sıvılar ve katılar için doğrudur.) Cevap E



Cevap C



171



Deneme - 10



10



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



14. Demir katısı mıknatıs tarafından çekilen, kükürt katı-



18. Solunum gazlarının dış ortamdan alınıp kana geçişin-



sı ise mıknatıs tarafından çekilmeyen bir madde ol-



de akciğer alveolleri görev alır.



duğundan bu karışımın ayrıştırılması için en uygun



Akciğer alveollerindeki oksijen kana geçtiğinde alyu-



yöntem mıknatıs kullanmaktır.



var hücreleri tarafından vücut hücrelerine ulaştırılır.



Elektroliz, sıvı bileşikleri ayrıştırmada kullanılan kim-



Akyuvar hücreleri savunmada, mikrovilluslar ise sin-



yasal bir yöntemdir. Süzme; katı – sıvı heterojen ka-



dirilmiş besinlerin emilimde etkili yapılar olup solu-



rışımları, basit damıtma; katı – sıvı homojen karışım-



num gazlarının taşınmasında görev almazlar.



ları, ayrımsal damıtma; sıvı – sıvı homojen karışımla-



Cevap B



rı ayırmada kullanılan yöntemlerdir. Cevap E



15. Mitokondri organelinin rol aldığı oksijenli solunum 19. Bir besin ağında hem üretici hem de tüketici canlılar-



olayının genel denklemi aşağıda verilmiştir.



la doğrudan etkileşim içerisinde bulunan canlı grubu



C6H12O6 + 6 O2 ® 6 CO2 + 6 H2O + ATP + Isı



saprofit organizmalardır.



Buna göre mitokondri etkinliğine bağlı olarak ortam-



Buna göre sorudaki şemada X ile gösterilen canlı bir



daki CO2, H2O, ısı enerjisi ve ATP molekülü miktarı artar.



ayrıştırıcıdır. Ayrıştırıcı canlılar; ` Hücre dışı sindirim yaparlar.



leküldür. Buna göre verilen grafiklerdeki değişimlerden üç tanesi mitokondrideki solunum tepkimelerinde gerçekleşirken iki tanesindeki değişimler gerçekleşmez.



Prf Yayınları



Laktik asit oksijensiz solunumda açığa çıkan bir mo-



` Heterotrof canlılardır. ` Ökaryot veya prokaryot hücre yapısına sahip olabilirler. ` Protein yapılı organik atıkları ayrıştırarak amon-



Cevap B



yak açığa çıkarırlar. Dolayısıyla amonyak metabolik artıkları olup özümlemede kullanmazlar. Buna göre soruda verilmiş olan III. ve IV. ifadeler doğ-



16. Hücre zarının yapısında yağlar (fosfolipit ve hayvan



rudur.



hücrelerinde kolesterol) proteinler, glikolipit, glikopro-



Cevap D



tein ve lipoproteinler organik bileşikler ve bazı metal iyonları bulunur. Selüloz bitki hücrelerinde çeperin ana maddesidir. Nişasta ise yapısal bir molekül olmayıp depo karbonhidrattır.



20. Tek çenekli bitkiler de eşeyli üreme olayları sırasında



Cevap B



tohum oluşturur. Tek çenekli olup tohum üretme yeteneğini kaybeden bir bitki ancak eşeysiz olarak vejetatif yöntemler ile çoğaltılabilir.



17. Bitki gelişiminin bitiş sınırlarında yer alan, çok şiddetli soğuklar ve rüzgârlar nedeniyle toprağı donmuş



Seçeneklerde verilmiş olan çelikle üreme ve doku kül-



halde olan, toprağının çoğunlukla yosunlar, likenler



türü, vejetatif yöntemlerle üretim şekilleridir.



ve otlarla kaplı olduğu ve kutupların etrafında bir bant



Sporla üreme ise tohumsuz bitkilerde görülür; tohum-



halinde olan biyom tipi tundradır.



lu bitkilerde görülmez. Cevap E



Deneme - 10



Cevap D



172



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1.



3.



Samet, salıncağın periyodunu saniye birimi ile ifade



11



Buharlaşma olayı çevreden ısı soğurmayı gerektirir.



etmiştir. Zaman temel bir büyüklüktür. SI birim siste-



Bu nedenle buharlaşan bir maddenin olduğu yerde,



mine göre zamanın birimi saniyedir. (Samet SI biri-



ısı kaybeden yani soğuyan, serinleyen, üşüyen bir



mini kullanmıştır.)



madde vardır. (A, B, C, D örnek olarak verilebilir.)



İlyas, kamyonun süratini km/h birimi ile ifade etmiş-



İçine soğuk limonata konulan bardağın dışının terle-



tir. Sürat, uzunluk ve zaman temel birimleri kullanıla-



mesi olayı bardağa çarpan havadaki su buharının ısı



rak türetilmiş bir büyüklüktür. SI birim sistemine gö-



kaybederek yoğunlaşması nedeniyle olur. (E örnek



re uzunluğun birimi metre, zamanın birimi saniye ol-



olarak verilemez.)



malıdır. (İlyas SI birimini kullanmamıştır.)



Cevap E



Asya, evin sıcaklığını Celsius birimi ile ifade etmiştir. Sıcaklık temel bir büyüklüktür. SI birim sistemine göre sıcaklığın birimi kelvindir. (Asya SI birimini kullanmamıştır.)



Prf Yayınları



Cevap D



4.



Mercekler ışığı kırarak görüntü oluşturan optik aletlerdir. Işığı yansıtarak görüntü oluşumunu aynalar sağlar. Cevap E



2.



Dik silindir biçimindeki katı bir cisim, dairesel tabanlarından birinin üzerinde duracak şekilde yatay bir düzleme konulduktan sonra sıcaklığı artırılırsa, genleşmeden dolayı taban yüzey alanı (S) ve yüksekliği (h) artar. Cismin ağırlığı (G) ise sabittir değişmez.



5.



Soruda verilenlerden biokütle, hidroelektrik, rüzgar



Buna göre, sıcaklık artırıldığında P= G/S olduğu için



ve jeotermal enerjileri, insan ömrüne kıyasla tüken-



P azalır, basınç kuvveti F = G olduğu için değişmez,



meleri çok uzun süre süren yenilenebilir enerji kay-



kendi ağırlığına karşı dayanıklılığı D ise 1/h ile oran-



naklarıdır.



tılı olduğu için azalır. (I. yanlış, III. doğru)



Doğal gaz, fosil yakıtlardan biri olan ve insan ömrü-



Cismin sıcaklığı azaltıldığında ağırlığı yine değişme-



ne kıyasla oluşumu çok uzun süre süren yenilene-



yeceği için F de değişmez. (II. doğru)



mez enerji kaynaklarındandır. Cevap E



Cevap B



173



Deneme - 11



11 6.



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 8.



K, L, M yaylarında eşit sürelerde üretilen dalga sayı-



Organik bileşiklerde genellikle büyük olan iyon (ço-



ları sırasıyla 2, 2 ve 4 tür. Buna göre, K ile L de üretilen



ğunlukla anyon) önce yazılır. Örneğin sodyum ase-



dalgaların frekansları birbirine eşit ve frekansı en bü-



tat (CH3COO–Na+) bileşiğinde önce asetat anyonu



sonra sodyum katyonu yazılır. Dolayısıyla bileşiğin



yük olan dalgalar M yayında üretilmektedir. (D doğru)



formülü XY dir. (I. öncül yanlıştır.)



K ile L yaylarında üretilen dalgaların frekansları eşit



Katyon farklı cins atomlardan oluşuyorsa bu durum-



olduğuna göre, periyotlarıda eşittir. (C doğru)



tür. Bu iyonlardan başda katyon ya H3O+ veya NH+ 4



Dalga boyu, ardışık iki tepe ya da çukur arası uzak-



ka farklı cins atom içeren çok atomlu katyon yoktur.



lık demektir. K, L, M yaylarında üretilen dalgaların dal-



Bu nedenle katyon azot (N) veya hidrojen (H) atomu



ga boyları sırasıyla 4, 4 ve 2 bölmedir. Buna göre, K



içermelidir. (II. öncül doğrudur.)



ile L de üretilen dalgaların dalga boyları birbirine eşit



Anyon ve katyon tek atomdan oluşuyorsa örneğin



ve dalga boyu en küçük olan dalgalar M yayında üre-



Na+ ve Cl– bu durumda bileşik sadece anyon katyon



tilmektedir. (A doğru)



bileşiği olur ve kovalent bağ içermez, iyonik bağ içe-



Genlik, denge konumuna olan maksimum uzaklık de-



rir. (III. öncül doğrudur.)



mektir. K, L, M yaylarında üretilen dalgaların genlik-



Cevap D



leri sırasıyla 2, 1 ve 2 bölmedir. Buna göre, K ile M de üretilen dalgaların genlikleri birbirine eşit ve genliği en küçük olan dalgalar L yayında üretilmektedir. (B doğru) mına eşittir. K, L, M yaylarında üretilen dalgaların frekansları sırasıyla 2f, 2f ve 4f ile orantılı iken, dalga boyları 4Ä, 4Ä ve 2Ä ile orantılıdır. Buna göre, K, L, M yaylarında üretilen dalgaların üçünün de hızları birbirine



Prf Yayınları



Dalgaların hızı, frekansları ile dalga boylarının çarpı-



9.



Elementlerin elektron katman dağılımları; Na : 2 – 8 – 1 F:2–7



eşittir. (E yanlış)



şeklindedir. Cevap E



Son katmanında 1, 2, 3 elektron bulunan maddeler metal, 4, 5, 6, 7 elektron bulunan maddeler ametaldir. Buna göre, Na metal, F ametaldir. Metal ve ametal arasında oluşan bileşik iyonik bağlıdır. (A seçeneği doğrudur.) İyonik bileşiklerde ametal metalden elektron alır ve



7.



negatif yüklü hale geçer. Metal ise ametale elektron



1. şekilde alttaki (-) yüklü küre üstteki yükü kendine



verir ve pozitif yüklü hale geçer. (B ve C seçenekleri



doğru çeker. Bu durumda K dinamometresinin gös-



doğrudur.)



terdiği değer cismin ağırlığı ile yüklü kürenin çekim



Na nın oktet kuralına uyması için 1 elektron vermesi



kuvvetlerinin toplamı kadar olur.



(Na+) F nin ise 1 elektron alması (F–) gerekir. Bu du-



2. ve 3. şekildeki küreler eşit miktarda aynı cins yük-



rumda aralarında oluşan bileşiğin formülü NaF olur.



lü oldukları için birbirlerini eşit kuvvetle iterler. Bu du-



(D seçeneği doğrudur.)



rumda L ve M dinamometrelerinin gösterdiği değer-



Atomlar arası etkileşimler kimyasal etkileşimler (güç-



ler birbirine eşit ve ağırlık ile alttaki kürelerin itme kuv-



lü etkileşimler) dir. Bu bileşikte (NaF) iyonik bağdır.



vetlerinin farkına eşit olur.



Dipol – dipol etkileşimleri moleküller arası (zayıf) et-



Buna göre; TL = TM < TK dir.



kileşimlerdir. (E seçeneği yanlıştır.) Cevap A



Deneme - 11



Cevap E



174



11



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 10.



13. Bağlayıcılar boyaların bileşenlerindendir. Deterjanların böyle bir bileşeni yoktur. (A seçeneği yanlıştır.) Deterjanlar, yapılarındaki kimyasal maddelerden dolayı su ve toprak kirliliği oluştururlar. (B seçeneği doğ-



Ý Toksik (zehirli) madde



Tahriþ edici madde



rudur.)



Radyoaktif madde



Deterjanların yapısındaki yüzey aktif maddeler (alkil benzen sülfonat vb) petrol kaynaklı maddelerder. (C



HCN siyanür (CN–) içerdiğinden zehirli bir maddedir



seçeneği doğrudur.)



ve zehirli madde uyarı sembolünü içermelidir. (I. ön-



Deterjanların içerdiği yüzey aktif maddeler sert sular-



cül)



da sabuna göre daha aktiftirler ve daha iyi temizleme



HCN bir asit olduğundan tahriş edici bir maddedir ve



özelliğine sahiptirler. (D seçeneği doğrudur.)



tahriş edici madde uyarı sembolünü içermelidir. (II.



Deterjanlar yüzey aktif (suyun yüzey gerilimini değiş-



öncül) 14



tiren) maddelerdir. (E seçeneği doğrudur.)



C atomu radyoaktif olduğuna göre bu atom kulla-



Cevap A



nılarak hazırlanan HCN yi içeren bir şişede radyoaktif madde uyarısı olmalıdır. (III. öncül) Cevap E



14. pH değeri 7 den küçük olan bir sulu çözelti asidik, 7 11. Aynı kapta bulunan gazların hacimleri, sıcaklıkları ve ri aynıdır.) C3H8 in mol kütlesi 3.12 + 8.1 = 44 gram



den büyük olan bir sulu çözelti ise baziktir. Prf Yayınları



ortalama kinetik enerjileri aynıdır. (A ve C seçenekle-



CO2 nin mol kütlesi 1.12 + 2.16 = 44 gramdır.



Bu çözeltiler karıştırıldığında; Asidik bir sulu çözeltiyle bazik bir sulu çözelti karıştırıldığında nötralleşme tepkimesi gerçekleşir. (H+(suda) + OH–(suda) ® H2O(s)) (I. öncül doğrudur.)



Buna göre, bu gazlardan eşit mollerde alındıysa (ör-



Tüm sulu çözeltilerde H+ ve OH– iyonları bulunur. (II.



neğin 1 er mol) eşit kütlelerde (44 er gram) alınmış-



öncül doğrudur.)



tır. (B seçeneği aynıdır.)



Asit – baz tepkimeleri ekzotermiktir (ısı veren). (III. ön-



1 mol C3H8 3 mol C + 8 mol H= 11 mol atom içerir.



cül doğrudur.)



1 mol CO2 1 mol C + 2 mol O= 3 mol atom içerir. (D



Cevap E



seçeneği farklıdır.)



Kapalı bir kaptaki gazın basıncı, mol sayısı, sıcaklık ve kabın hacmiyle ilgilidir. (P.V=n.R.T) Bu gazların bahsedilen nicelikleri aynı olduğundan basınçları da aynıdır. (E seçeneği aynıdır.)



15. Alemden türe doğru gidildikçe; Cevap D



– canlı sayısı azalır, – protein ve gen benzerliği artar,



12. Temiz enerji kaynakları çevre kirliliğine neden olma-



– ortak özellikler artar,



yan, rezerv sorunu olmayan enerji kaynaklarıdır. LNG



– protein çeşitliliği azalır,



sıvılaştırılmış doğal gazdır. İçeriğinde propan ve bü-



– kromozom sayısı ile ilgili bir genelleme yapılamaz.



tan gazları bulunan bir fosil yakıt türüdür. Temiz ener-



Buna göre doğru grafik D seçeneğinde verilmiştir.



ji kaynağı değildir. Cevap A



Cevap D



175



Deneme - 11



11



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



16. Verilen tablo incelendiğinde belirli bir zaman aralığın-



19. Bir besin zincirinde üreticilerden son tüketicilere doğ-



da hücredeki glikoz miktarı azalırken nişasta miktarı-



ru gidildikçe biyolojik birikim artar.



nın arttığı görülmektedir. Buna göre hücrede nişasta



Buna göre, biyolojik birikimin en az olduğu grup üre-



sentezi yapılmakta olduğu çıkarımında bulunulabilir.



ticiler, en çok olduğu grup ise son tüketicilerdir. So-



Nişasta, bitkisel organizmalar tarafından üretilen de-



ruda bir besin zincirindeki biyolojik birikimin çoktan



po polisakkarittir. Mantarlar ise nişasta sentezi yapa-



aza doğru IV – II – I – III şeklinde sıralandığı bilgisi



maz. Mantardaki depo polisakkarit glikojendir.



verildiğine göre, besin zincirindeki canlıların trofik düzeyleri aşağıdaki gibi olmalıdır.



Cevap A



17.



A 1



2



3



B 4



Birincil Üçüncül Üreticiler ® tüketiciler ® İkincil ® tüketiciler tüketiciler (III) (IV) (II) (I) Bir besin zincirinde üreticilerden son tüketicilere doğ-



5



ru gidildikçe toplam biyokütle azaldığından bu besin zincirinin oluşturduğu biyokütle piramidi aşağıdaki gibi olmalıdır.



Soyağacında 1. bireyin çocuğu olan 4. birey B grubu olduğuna göre, bu birey 1. bireyden A geni alma-



® Üçüncül tüketiciler ® İkincil tüketiciler ® Birincil tüketiciler ® Üreticiler



IV II I III



mış demektir. Bu durumda 2. bireyden 4. bireye B geni aktarılmıştır. BO genotipli 4. birey çocuklarına O yada B geni aktarabilir.



Cevap B



olmalıdır. Dolayısıyla taralı bireyler II, III ve IV nolu genotiplerden birine sahip olabilirken I nolu genotipe (AA) sahip olamaz. Çünkü bu birey hem anne hem de babadan A geni almış olmalıdır. Oysaki babada



Prf Yayınları



Buna göre taralı bireylerde O ya da B geni mutlaka



(4. bireyde) A geni bulunmaz.



20.



6 molekül CO2



6 H2O



Cevap E



18. Bitkisel dokular aşağıda verilmiştir.



P



RMP’ye fosfat eklenerek RDP oluþturulur. 6 ADP



6



Bitkisel Dokular



6 CO2 molekülü RDP molekülleri tarafýndan tutulur ve sonuçta 6 tane 6 C’lu ara bileþik oluþur. Ara bileþiðin parçalanmasý ile de 12 tane 3 C’lu PGA molekülü oluþur.



P



12 molekül Fosfogliserik asit (PGA)



6 molekül Ribülozdifosfat (RDP)



P 12



ATP



6 molekül Ribülozmonofosfat (RDP) P



Kalvin Çemberi



12 ADP



12



Meristem doku



Temel doku



Örtü doku



Ýletim doku



10 molekül Fosfogliseraldehit (PGAL)



Birincil meristem Ýkincil meristem



Parankima Kollenkima Sklerenkima



Birincil meristem



Birincil meristem



Ýkincil meristem



Ýkincil meristem



12 molekül Fosfogliseraldehit (PGAL)



2 molekül Fosfogliseraldehit (PGAL)



NADPH



12 NADP+ 12 Pi



P



1 molekül glikoz oluþur.



ATP



PGA molekülleri NADPH’ýn hidrojenleri kullanýlarak ve ATP enerjisi harcanarak 12 molekül 3 C’lu PGAL’ye çevrilir.



12 PGAL’nin 2 molekülü ayrýlýr ve 6 C’lu glikozu oluþturur. Kalan 10 molekül PGAL, 6 tane 5 C’lu RMP’ye çevrilir.



14243 144444444444244444444443



Şemada da görüldüğü üzere fotosentezin ışıktan ba-



Bölünme ve farklýlaþma yeteneðinde hücrelerden oluþurlar.



ğımsız tepkimelerinde;



Normalde bölünmeyen hücrelerden oluþurlar.



– ATP tüketimi, – RuBP’nin( Diğer adıyla RDP’nin) indirgenmesi,



Bu şemaya göre soruda verilmiş olan kollenkima ve



– NADPH molekülünün yükseltgenmesi



epidermis dokuları bölünmeyen hücrelerden oluştuğundan çekirdek DNA’ları eşlenmez. Çünkü çekirdek



olayları gerçekleşir.



DNA’sı ancak bölünme öncesi kendini eşler.



Fotoliz olayı ise ışığa bağımlı tepkimelerde görülür.



Cevap E



Deneme - 11



Cevap E



176



12



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1.



4.



Nicel gözlem, ölçüm aletleri ile elde edilir ve sayısal değerler içerir. Buna göre, ‘Arabanın sürati 80 km/h dir.’ ifadesi nicel bir gözlemdir.



3i K



R



R



M



R



N



i



i



2i



L



3i



R



Havanın soğuk olması, yemeğin tatlı ya da tuzlu olması, kuşun hızlı ya da yavaş uçması, düşük ya da yüksek sesle konuşulması gibi ifadeler tanımlama



K noktasından 3i akımı geldiği kabul edilirse direnç-



amaçlı bilgiler içerirler ve kişiden kişiye değişebilirler.



lerden geçen akımlar şekildeki gibi olur.



Bu nedenle bu ifadeler nitel gözlemdir.



MN arasındaki direncin potansiyel farkı V olarak veCevap A



rilmiş.Ohm kanununa göre; V = i . R dir. KM arasındaki direncin uçlarındaki potansiyel fark; VKM = i . R = V olur.



2.



NL arasındaki direncin uçlarındaki potansiyel fark;



Bir yaya uygulanan kuvvet ile yayda meydana gelen esneme arasında doğru orantılı bir ilişki vardır.



VNL = 3i . R = 3V olur.



Buna göre, tabloda verilenlerden 10 N, 20 N ve 40 N



Buna göre, KL arasındaki toplam potansiyel fark;



uygulandığı andaki uzamalar birbiri ile doğru orantı-



VKL = VKM + VMN + VNL



lıdır. Buna göre, 40 N a kadar, yayın esneklik özelli-



= V + V + 3V = 5V olur.



ğini kaybetmediğini söylemek mümkündür. Bu deda aynı doğru orantının gözlenmesi gerekirdi. Gözlenmediğine göre 30 N a karşılık gelen uzama değeri kesinlikle yanlış olarak ölçülmüştür.



Cevap E Prf Yayınları



ğerler arasında olan 30 N luk kuvvet uygulandığında



50 N luk kuvvet uygulandığındaki uzama değeri yine 30 N da olduğu gibi öncekilerle doğru orantı göstermemektedir. Bunun iki sebebi olabilir. Bunlardan ilki uzama miktarının yanlış ölçülmesi olabilir. İkincisi ise, yaya gereğinden fazla kuvvet uygulanmış ve yay es-



5.



neklik özelliğini kaybetmiş olabilir. Buna göre, ikinci



I1



durumda ölçüm sonucu doğru olmasına rağmen yay-



K



I2



K



L



daki doğru orantı kaybolmuş olabilir.



M



Cevap C Þekil - I



Þekil - II



Şekil - I ve Şekil - II deki I1 ve I2 ışık ışınları normale



3.



Termometreler arasındaki dönüşüm formülüne göre,



yaklaşacak biçimde kırıldığından K ortamının kırıcılık



(KNX – DNX) / (X – DNX) = (100 – 0) / (C – 0) dır.



indisi hem L ninkinden hem de M ninkinden küçüktür. L ortamında I1 ışık ışını, M ortamındaki I2 ışık ışı-



Celsius termometresinin gösterdiği değere C denilirse,



nına göre daha çok kırıldığından L ortamının kırıcılık



(80 – (– 20)) / (10 – (– 20)) = (100 – 0) / (C – 0)



indisi M ninkinden büyüktür. Buna göre; K, L, M or-



100 / 30 = 100 / C



tamlarının kırıcılık indisleri nK, nL, nM arasındaki ilişki



C = 30 °C bulunur.



nL > nM > nK olur. Cevap C



Cevap C



177



Deneme - 12



12 6.



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 9.



Yüzen cisimler ağırlıkları kadar sıvının yerini değişti-



He B



rirler. Bu nedenle, K cismi hem Şekil - I de hem de Şekil - II de aynı ağırlıkta sıvının yerini değiştirir.



Br



L ve M kapları dik silindir biçiminde olduğundan için-



Os



deki sıvının ağırlığının yüzey alanına oranı, bu kapların tabanındaki sıvı basıncını verir.



Periyodik sistemde sağa ve aşağı doğru nükleon sa-



L ve M kapları özdeş olduğundan taban alanları eşit-



yısı (kütle numarası) artar. Buna göre nükleon sayısı



tir. İçlerindeki sıvıların ağırlıkları da eşit olduğundan,



en büyük olan Os dir. (I. öncül yanlıştır.)



kap tabanlarındaki sıvı basınçları da birbirine eşit ola-



Verilen maddelerden Os ve B katı, Br sıvı He gazdır.



caktır.



Bu nedenle 1 molünün hacmi en büyük olanı He dir. Cevap A



7.



(II. öncül doğrudur.)



Bir dalganın hızı, frekansı ve dalga boyu arasındaki



Bu maddelerin oda koşullarındaki durumları dikkate



ilişki v = .f formülü ile hesaplanır. Kaplanın ve ke-



alınacağına göre Os, B ve He atomik Br2 moleküler



yapılıdır. Maddelerden 1 er mol alındığına göre Os,



dinin çıkardığı ses hava ortamında aynı hızla yayılır.



B ve He nin atom sayısı 6,02.1023 tane (1 mol), Br2 nin atom sayısı ise 2.6,02.1023 tane (2 mol) dür. Do-



Kaplanın çıkardığı sesin frekansı kedininkinden küçük olduğundan, kaplanın çıkardığı sesin dalga bo-



layısıyla B nin atom sayısı en fazla değildir. (III. öncül



yu, kedininkinden büyük olur. Bir sesin şiddeti gen-



yanlıştır.)



likle doğru orantılıdır. Şiddeti büyük olan sesin gen-



Os hem metal hem atom kütlesi en büyük olduğu için



dığı ses dalgalarının gösterimi “C” seçeneğindeki gibi olur. Cevap C



Prf Yayınları



liği de büyüktür. Bu durumda kedi ve kaplanın çıkar-



8.



özkütlesi en büyük olandır. (IV. öncül doğrudur.) Cevap C



10.



Çözünürlük (g/100 g su) 50 20 0



Sembolü zararlı madde anlamına gelir.



10



40 Sýcaklýk (°C)



Bu maddelerin özellikleri;



Grafiğe göre, 10 °C de 100 gram su en fazla 20 gram



“Zehirli, patlayıcı, yanıcı, yakıcı ve aşındırıcı bir etkisi



X katısı çözmektedir. Buna göre 30 gram X katısını



olmamakla birlikte, (I. öncül doğrudur.) örneğin cilt-



çözmek için 150 gram su kullanılır ve çözelti 180 gram



teki yağları çözdüğü için veya aşırı nem çekici oldu-



olur. (I. öncül doğrudur.)



ğu için hafif ve ikincil zararlı etkileri olan maddelerdir.



Sıcaklık arttıkça çözünürlük değeri arttığından X in



Bu maddelerin cilt ve özellikle göz ile temas etmeme-



çözünürlüğü endotermiktir. (II. öncül doğrudur.)



sine dikkat edilmeli, (II. öncül yanlıştır.) böyle mad-



40 °C de 100 gram su en fazla 50 gram X katısı çöz-



deleri solumaktan ve yutmaktan kaçınılmalıdır. Böy-



mektedir. Bu durumda doygun çözelti 150 gram olur.



le maddeler iyi havalandırılan ortamlarda kullanılma-



150 g çözeltide



50 g çözünen varsa



mas etmesi hâlinde temas eden vücut kısımları bol



100 g çözeltide



x g çözünen vardır



su ile yıkanmalıdır.”



x = % 33,3



şeklindedir.



(II. öncül doğrudur.)



lıdır. (III. öncül doğrudur.) Bu maddelerin vücuda te-



Cevap C



Deneme - 12



Cevap E



178



12



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 11. Asit ve bazları 1 er mol kabul ederek çözüm yapıla-



12. Newlands : Oktavlar kuralı



bilir.



Mendeleev : Atom kütlelerine göre periyodik sistem CH3COOH + KOH ® CH3COOK + H2O



oluşturma



1 mol



1 mol



Döbereiner : Triadlar kuralı



Harcanan/ –1 mol Oluşan



–1 mol



Başlangıç



Artan/ oluşan



–



–



De Chancourtois : Bir silindir üzerinde düşey sütun-



+1 mol +1 mol



lara elementleri, kendi geliştirdiği kütle formülüne gö-



0



0



1 mol



re yerleştirerek periyodik sistem oluşturma



1 mol



Bilim insanlarının periyodik sistem çalışmaları yukarıdaki gibidir. Markovnikov organik reaksiyonların me-



Ca(OH)2 + H2SO4 ® CaSO4 + 2H2O Başlangıç



1 mol



1 mol



Harcanan/ –1 mol Oluşan



–1 mol



Artan/ oluşan



0



–



kanizmaları üzerine çalışmalar yapan bir bilim insa-



–



nıdır. Periyodik sistemle ilgili çalışmasıyoktur.



+1 mol +2 mol



0



1 mol



Cevap B



2 mol



13. Bir maddenin ısı etkisiyle parçalandığı tepkimeler ter-



HBr + NH3 ® NH4Br 1 mol



doğrudur.)



–



Harcanan/ –1 mol –1 mol Oluşan



+1 mol



Artan/ oluşan



1 mol



0



0



Katalizörler, tepkime hızını etkileyen, tepkimeye girdiği gibi çıkan, tepkimenin girenlerinde ve ürünlerinde yer almayan genellikle okun üzerine veya altına



2NaOH + H2SO4 ® Na2SO4 + 2H2O Başlangıç



1 mol



Harcanan/ –1 mol Oluşan Artan/ oluşan



0



1 mol



–



–0,5 mol



–



Prf Yayınları



Başlangıç 1 mol



mal bozunma tepkimesi olarak adlandırılır. (I. öncül



+0,5 mol +1 mol



0,5 mol



0,5 mol



1 mol



Harcanan/ –1 mol Oluşan Artan/ oluşan



0



1 mol



–



1 mol



Tepkimede katı madde parçalanıp yerine bir gaz oluştuğu için kaptaki gaz miktarının artışı basınç artışına Cevap E



1 mol



14. Elementlerin mol kütlelerinin oranlarını bularak çözüm yapabiliriz.



–



–1 mol +1 mol +1 mol 0



dür. (II. öncül doğrudur.)



neden olur. (III. öncül doğrudur.)



HCl + LiOH ® LiCl + H2O Başlangıç



yazılan maddelerdir. MnO2 bu tepkimenin katalizörü-



XY2 bileşiğinde kütlece birleşme oranı; X = Ò/ú 2Y



1 mol



ise bir tane X in kütlesinin bir tane Y nin kütlesine oranı;



D seçeneğindeki tepkimede asit arttığı için son çözeltinin pH değeri 7 den küçüktür. B, C ve E seçenek-



x\Y = 1\Ş dir.



lerinde oluşan tuzlar asidik veya nötr olduğundan son çözeltinin pH değeri 7 veya 7 den küçüktür. A seçe-



Bu oran X4Y3 bileşiğinde de geçerlidir.



neğinde oluşan tuz ise bazik bir tuz (kuvvetli asit ile



4X 2a = 3Y 12



zayıf bazın tepkimesinden oluştuğundan) olduğundan son çözeltinin pH değeri 7 den büyüktür.



4.1 2a = 3.2 12



Cevap A



a = 4 bulunur. Cevap C



179



Deneme - 12



12 15.



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 18. Mantarlarla ilgili verilen bilgileri değerlendirelim:



2



1 Ana toplardamar



Akciðer toplardamarý



I. Tamamı çok hücreli değildir. Bira mayası gibi tek hücreli türleri de bulunur.



Sol kulakçýk



Sað kulakçýk



3



4



Sað karýncýk



II. Ototrof beslenen türleri bulunmaz. Tüm türleri heSol karýncýk



terotrof (saprofit ya da parazit) beslenir.



Şekilde görülen 1 nolu yapı akciğer atardamarı, 2 no-



III. Hücre dışı sindirim yapabilirler. Saprofit beslen-



lu yapı ise aorttur. (I. bilgi doğru)



me şekline sahip türler hücre dışına gönderdikle-



Kalbin sağ kısmında kirli (CO2 bakımından zengin),



ri sindirim enzimleri ile hücre dışı sindirim yapa-



lunur. Bu nedenle 3 nolu kısım kirli (O2’ce fakir, CO2’ce



da görev alırlar.



sol kısımda ise temiz (O2 bakımından zengin) kan bu-



rak ortamdaki organik maddelerin ayrıştırılmasın-



zengin), 4 nolu kısım ise temiz (O2’ce zengin, CO2’ce



IV. Ekmek, peynir, ilaç ve alkol yapımında mantarlar



fakir) kan taşır. (II. bilgi doğru, III. bilgi yanlıştır.)



ve ürettikleri çeşitli enzimler yaygın olarak kulla-



1 nolu yapı kanı akciğer atardamarına 2 nolu yapı ise



nılmaktadır.



kanı aorta pompalar. (IV. bilgi doğrudur).



Buna göre III. ve IV. bilgiler doğrudur.



Cevap D



Cevap D



ra karıştığında ortamdaki bazı bitkisel organizmaların özellikle su yosunlarının doğal büyüme dengesi bozulur. Kısa sürede aşırı miktarda çoğalan su yo-



19. Sınırlı besine sahip bir ortamda bakteri sayısı önce Prf Yayınları



16. Azot ve fosfor içeriği bakımından zengin atıklar sula-



sunları su yüzeyini kaplar. Ötrofikasyon adı verilen bu



artar ve sonra besin yetersizliği görüleceğinden bakteri sayısı azalır. Buna göre 0 - t1 aralığında bakteri



sayısı önce artıp sonra bir miktar azalmalıdır. t1 anın-



da oluşturulan mutasyonla ortamdaki atıkları kullanmaya başlayan bakterilerin sayısı tekrar artmaya baş-



olay sonrasında sular yeşil ve bulanık bir hal alır, za-



layacaktır. Ancak bu bakterilerin sayısı arttıkça oluş-



manla sudaki çözünmüş oksijen oranı azalır, sudaki



turdukları atık miktarıda artacak ve bakteri üremesini



canlılar oksijensiz kalır ve canlı sayısında azalma gö-



olumsuz etkileyecektir. Bu nedenle t1 anından sonra



rülür. Ölümler sonucu oluşan organik biyokütle su-



da bakteri sayısında önce bir miktar artış sonra azal-



yun dibine çöker ve çürüyerek kokuşmaya neden



ma görülmelidir. Bu duruma en uygun grafik B seçe-



olur.



neğinde verilmiştir.



Cevap E



Cevap B



20. Beslenme yoluyla vücuda alınan maddeler sındirim



17. Akıcı mozaik zar modeline göre hücre zarı karbon-



organları tarafından sindirme uğrayarak yine bu or-



hidrat, protein ve yağ moleküllerinden oluşmuştur.



ganların epitel hücreleri tarafından sindirim boşluğun-



Bu moleküllerin zarda bulunma miktarı bakımından



dan kan veya lenf damarlarına aktarılırlar. Bu sırada



çoktan aza doğru sıralanışı protein > yağ > karbon-



besinler sırasıyla: ağız, yutak, yemek borusu, mide,



hidrat şeklindedir. Buna göre zar yapısında en az



ince bağırsak ve kalın bağırsaktan geçerler. Besin



oranda bulunan molekül çeşidi proteinler değil kar-



maddelerinin karaciğere gidebilmesi için önce kana



bonhidratlardır. Yani C seçeneğindeki bilgi yanlıştır.



geçip kan ile karaciğere taşınması gerekir. Bu neden-



Diğer seçeneklerde verilmiş olan bilgiler doğrudur.



le besinler kana geçmeden karaciğere uğramazlar.



Cevap C



Deneme - 12



Cevap D



180



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1. O1



X



Z



3.



Z



X



O



O3 O1



Kaldırma kuvveti derinlikle ilgili değildir. Cisimler öz-



Y



O2



deş olduğu için bunlara uygulanan kaldırma kuvveti



O2



ìHNLO,



Bir cisme etki eden sıvı kaldırma kuvveti cismin batan hacmi, sıvının özkütlesi ve yer çekimine bağlıdır.



O3



Y



13



de eşittir. (I. doğru)



ìHNLO,,



Cisimler özdeş oldukları için sıvı kaldırma kuvvetleri



Bir çubuğun boyundaki uzama miktarı ilk boyuna, sı-



ve ağırlıkları, dolayısıyla da ip gerilme kuvvetleri eşit-



caklık değişimine ve boyca uzama katsayısına bağ-



tir. (II. yanlış)



lıdır. Çubukların ilk boyları ve sıcaklık değişimleri eşit



Cisimlerin potansiyel enerjisi yerden yükseklik ile doğ-



olduğundan çubukların uzama miktarları uzama kat-



ru orantılıdır. L cismi K ye göre yerden daha yüksek-



sayısıyla doğru orantılıdır.



te olduğu için K nin yere göre potansiyel enerjisi L



Şekil - I ve Şekil - II ye baktığımızda çubuklar ısıtıldı-



ninkinden küçüktür. (III. doğru)



ğında X ve Z nin son durumda boyları yine birbirine



Cevap E



eşittir. Buna göre X ve Z nin uzama katsayıları birbirine eşittir. (I doğru) Y çubuğunun uzama miktarı bilinmediğinden Y nin uzama katsayısı X ve Z ile karşılaştırılamaz. (II. ve III. Cevap A



Prf Yayınları



kesin değil)



4.



Bir yüzeydeki toplam ışık akısı, f= 4ãì formülü ile bulunur. Buna göre, f= 4ãì ´ 640ã = 4ãì ´ ì = 160 cd bulunur. Cevap D



2.



1



2



3



4



5



saat



saat



saat



saat



saat



X



350



350



350



350



350



sporcusu



cal



cal



cal



cal



cal



Y



500



500



50



500



50



sporcusu



cal



cal



cal



cal



cal



5.



L dişlisinin şekilde verilen konuma gelmesi için 2 yö-



Soruda verilen bilgilere göre X ve Y sporcularının 5



nünde 1/4 devir ya da 1 yönünde 3/4 devir dönmesi



saat içinde her 1 saatlik süre sonucunda tükettiği



gerekir.



enerji miktarları yukarıdaki tablodaki gibi olur.



Buna göre, yarıçapı L nin yarısı kadar olan K nin, L



Her saatin sonunda tüketilen enerjiler kontrol edilir-



nin devir sayısının 2 katı ve ters yönde dönmesi ge-



se; 3 saatlik sürenin sonunda hem X in hem de Y nin



reklidir.



tükettiği toplam enerjinin birbirine eşit ve 1050 calo-



Buna göre, K dişlisi; 1 yönünde 1/2 devir ya da 2 yö-



ri olduğu görülür.



nünde 3/2 devir dönmelidir. Cevap C



Cevap D



181



Deneme - 13



13 6.



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 8.



K çukur aynasına gönderilen ì ışık ışını asal eksene



Petrolün rafinasyonunda elde edilen ürünler yapılarındaki karbon sayısına göre rafinasyon kulesinin fark-



paralel geldiği için odaktan geçecek şekilde yansır. Buna göre, çukur aynanın odak uzaklığı 5 birim dir.



lı bölgelerinde toplanırlar. Karbon sayısı çok olan



Bu nedenle, aynadan 10 birim öteye konulan X cis-



ürünler alt kısımlarda az olan ürünlerse üst kısımlar-



mi, aynanın merkezinde bulunmaktadır.



da elde edilir. Buna göre, bu ürünlerin rafinasyon kulesinde elde edildikleri yerleri hatırlayarak karbon sa-



Çukur aynanın merkezindeki bir cismin görüntüsü;



yıları çıkartılabilir.



merkezde, ters, gerçek ve aynı boyda oluşur.



Petrol gazlarý



Buna göre, soruda verilen görüntülerden T, cismin aynadaki görüntüsüdür.



Benzin



Cevap B



Jet yakýtý Mazot Fuel oil



Zift (Asfalt)



7.



X



Y



Y



Rafineride en üstte elde edilen petrol gazları (LPG)



Prf Yayınları



K anahtarý açýkken; kýsa devre



karbon oranı en düşük olan ürünlerdir. Cevap A



Y Y



X



K anahtarý kapalýyken; X



X Y



X



9.



Çeşitli kimyasallar içeren yapay gübreler yağmur sularıyla çözünerek yeraltı sularına ve diğer su kaynak-



X



larına ulaşıp su kirliliğine neden olur. (A seçeneği) Y X



Y



Doğal gaz, hem gaz fazında olduğundan hem suda



Y



çözünmediğinden su kirliliğine neden olmaz. (B seçeneği)



K anahtarı şekildeki gibi açık iken yanan lamba sayı-



Evsel ve endüstriyel atıklar, arıtılmadıkları takdirde çe-



sı n1 = 1 dir.



şitli yollarla su kaynaklarına karışır ve suları kirletirler. (C ve D seçenekleri)



K anahtarı şekildeki gibi kapalı iken yanan lamba sa-



Asit yağmurları doğrudan deniz, göl, nehir vb su kay-



yısı, bütün lambalar X ve Y arasına bağlı olduğu için



nakları üzerine yağdığından bu kaynakları asidikleş-



n2 = 3 tür.



tirerek canlıları tehdit eder ve su kirliliğine neden olur.



Buna göre, n = 1\ß tür.



(E seçeneği) Cevap D



Deneme - 13



Cevap B



182



13



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 10. Gay Lussac kanununa göre miktarı ve hacmi sabit



12. Kimyasal değişmede madde başka maddeye dönü-



olan gazların basıncı mutlak sıcaklıkla doğru orantı-



şür.



lıdır. (P1/T1 = P2/T2) Buna göre, ideal bir gaz sabit hacimli bir kapta bulunuyorsa sıcaklığı artırıldığında



Şekerin suda çözünmesi, naftalinin süblimleşmesi,



basıncı artar. (I. öncül doğrudur.)



tuz ve suyun ayrıştırılması işlemlerinde maddelerin



Sabit sıcaklıktaki bir gazın birim hacmine düşen ta-



cinsi değişmez. (A, C, D, E seçenekleri fizikseldir.)



necik sayısı (mol sayısı) arttıkça yaptığı basınç artar.



Kabuğu soyulan elmanın kararması yapısındaki mad-



(II. öncül doğrudur.)



delerin havadaki oksijenle tepkime vermesindendir.



n/V oranı birim hacimdeki tanecik sayısını verir. Bu



Bu tepkime sonucunda elmanın kararan kısmı baş-



oran artarsa basınç artar. Ancak bunun yanında sı-



ka bir maddeye dönüşür ve olay kimyasaldır.



metallerin tel ve levha haline getirilmesi, tuzlu sudan



caklık azaltılırsa basınç azalır. Dolayısıyla bu iki deği-



Cevap B



şimin miktarına göre son durumda basıncın azaldığı



13. Yüzey gerilimi moleküller arası etkileşimlerle ilgili bir



veya arttığı söylenebilir. (III. öncül bilinemez.) [2. yol olarak sorunun çözümünü ideal gaz denkle-



kavramdır. Etkileşimleri yüksek olan maddelerin ge-



minden de yapabiliriz.



nelde yüzey gerilimi yüksek olur. Bal, birçok bileşenin yanında yüksek oranda şeker



P.V =n.R.T



ve bir miktar su içeren bir karışımdır. En yüksek yü-



n, R, V sabitken sıcaklık (T) artarsa basınç artacaktır.



zey gerilimine sahip olması, suda yüksek miktarda



(I. öncül doğrudur.)



şeker çözülmesinin yüzey gerilimini artırdığını göste-



R ve T sabitken birim hacimdeki tanecik sayısı yani olur. (II. öncül doğrudur.) n\V oranının artması basıncı artırır, ancak sıcaklığın azaltılması basıncı azaltır. Bu durumda son basınçla



Prf Yayınları



n\V değerinin artması yine basıncın artmasına neden



rir. (I. öncül çıkarılabilir.) % 10 luk etanol – su karışımının yüzey geriliminin % 40 lık etanol – su karışımınınkinden yüksek olması sudaki etanol oranı arttıkça yüzey geriliminin düştüğünü gösterir. Bu durumda etanolün yüzey geriliminin



ilgili tam sayısal değerler bilinmeden yorum yapıla-



suyunkinden düşük olduğu söylenir. (II. öncül çıka-



maz. (III. öncül bilinemez.)]



rılamaz.) Sabunlu suyun yüzey geriliminin en düşük olması da



Cevap C



sabunun suyun yüzey gerilimini düşürdüğünün göstergesidir. Çünkü etanol – su karışımlarının yüzey ge-



11. 2CH3•(g) ® C2H6(g) + Q kJ/mol



rilimi suyunkinden düşüktür. (Etanolün yüzey gerili-



Yukarıda verilen olay iki radikalden (CH3•(g)) bir mo-



mi suyunkinden düşük olduğuna göre etanol – su ka-



lekül (C2H6(g)) oluşumudur. İki tane radikal kovalent



rışımının yüzey gerilimi de suyunkinden düşüktür) Bu



bağla bir moleküle dönüşmüştür. Kovalent bağ kim-



durumda sabunlu suyun yüzey gerilimi de suyunkin-



yasal bağ olduğundan olaydaki enerji değişimi (Q)



den düşük olacaktır. (III. öncül çıkarılabilir.)



40 kJ/mol den büyüktür. (I. öncül doğrudur.)



Cevap D



Moleküller, radikallerden daha kararlıdır. Ayrıca başka bir açıdan ele alındığında, olay ısı vererek gerçek-



14. Kimyasal tepkimelerde toplam kütle korunur. Buna



leştiğinden ürünün daha kararlı olduğu söylenebilir.



göre tepkimeye giren ve tepkimeden çıkan madde-



(düşük enerjili maddeler daha kararlıdır.)(II. öncül



lerin kütleleri toplamı aynı olmalıdır.



doğrudur.)



4NH3 + 5O2 ® 4NO + 6H2O



taneciği eşleşmemiş elektron içerdiğinden raCH3• (g)



3,4 g



dikaldir. İyonlar + veya – yüklü taneciklerdir. CH3• (g)



8g



maddesi nötr olduğundan iyon olma durumu yoktur.



3,4 + 8 = 6 + x



(III. öncül yanlıştır.)



x = 5,4 g Cevap C



6g



xg



Cevap A



183



Deneme - 13



13



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



15. Grafikteki maddelerden X; proteinleri, Y; fosfolipitle-



19. Soyağacındaki verilere göre bireylerin kan grubu ge-



ri, Z; karbonhidratları, T; kolesterolü ifade eder.



notipi tahmin edilebilir.



Y (fosfolipit) hücre zarında çift sıra halinde bulunur.



OO



X molekülü (proteinler) ribozomda sentezlenir. Dola-



0



AO



I. Aile



A



AB



II. Aile



AO



A 7 AO veya AA



AB



A



yısı ile tüm öncüllerdeki bilgiler doğrudur? Cevap E



A



A



0



0



B



AB



1 AO



2 AO



3 OO



4 OO



5 BO



6 AB



16. Enzimler biyolojik katalizörlerdir. Bir reaksiyonun aktivasyon enerjisini düşürerek reaksiyonları hızlandı-



Buna göre soruda verilmiş olan seçenekleri değer-



ran ve değişime uğramadan reaksiyondan çıkan mo-



lendirelim:



leküllerdir.



I. 1. birey AO, 7. birey AO veya AA olabilir. Buna gö-



Enzimlerin etki ettiği maddeye substrat denir. Enzim-



re çocuklarının O grubu olma olasılığı da vardır.



ler substratların ürüne dönüşümünde görev alırlar.



(I. ifade yanlıştır.)



Enzimler temelde protein yapılı olup hücre içinde üre-



II. Tek yumurta ikizlerinin genetik bilgisi aynıdır. Bu



tildikten sonra hücre içinde ya da dışında etkili olabi-



nedenle kan grupları ve göz rengi gibi sadece ka-



lirler. Buna göre sorudaki I., II. ve IV. ifadeler yanlış



lıtımla belirlenen özellikleri farklı olamaz. (II. ifade



verilmiştir.



yanlıştır.) Prf Yayınları



Cevap D



17. Şemadaki olaylardan,



III. Yukarıdaki soyağaçlarında görüldüğü üzere 5. çocuğun genotipi BO dır. Yani heterozigottur. (III. ifade doğrudur.) IV. 4. birey OO, 5. birey BO genotiplidir. Bu bireyle-



X ® replikasyon,



rin çaprazlanması sonucu oluşabilecek kan grup-



Y ® transkripsiyon,



ları BO veya OO olabilir. Buna göre bir çocuğun O kan gruplu olma olasılığı 1/2, kız olma olası-



Z ® translasyondur.



lığı 1/2 olduğundan O kan gruplu ve kız olma



Her üç olay da canlı hücrelerde gerçekleşen biyosen-



olasılığ 1/2. 1/2 =1/4 tür. (IV. ifade yanlıştır.)



tez olayları olup bu olaylar sırasında enerji kullanılır,



Cevap A



enzimler görev yapar ve su açığa çıkar. I. III. ve IV. olaylar ortaktır. Ancak nükleotit tüketimi I. ve II. olaylarda görülürken III. olayda aminoasitler tüketilir. IV



20. Bitkilerde terleme olayı bitkideki suyun buhar halin-



olay ortak değildir.



de dış ortama verilmesidir. Bu şekilde bitkideki fazla



Cevap E



suyun atılmasını sağlayarak boşaltımda etkili olur. Su sıvı halden gaz hale geçerken ortamdan ısı soğruduğundan bitkinin aşırı ısınmasının engellemesinde et-



18. Omurgalı canlılardan bazıları yumurta ile çoğalabilir.



kilidir. Su kaybeden yaprakların emme kuvvetinin art-



Akciğer solunumu balık hariç diğer omurgalılarda gö-



ması ksilemdeki suyun yukarı doğru çekilmesine ne-



rülür. Terlemeyi sağlayan deri yalnızca memelilerde



den olarak bitkide su ve minerallerin taşınmasında



görülür. Değişken vücut ısılı olma kuş ve sürüngen-



etkilidir.



lerde görülmez. İç iskelet bunması ise tüm omurga-



İnsanların aksine bitkilerde terleme tuz ve mineral atık



lılarda bulunan ortak bir özelliktir.



boşaltımında rol almaz. Cevap D



Deneme - 13



Cevap D



184



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1.



3.



S



14



Düzgün, türdeş bir levha ısıtıldığında genleşir. Genleşme sanki kağıt üzerine çizilmiş bir şeklin büyütül-



h



müş fotokopisi çektirilmiş gibi gerçekleşir. Yani gö-



dY olduğu için X inki



4.



3m den büyüktür.



ları için Y ve Z nin yükleri de – q dur. Buna göre son



Dolayısıyla M oranı 1\ß ten küçük olmalıdır. Buna



durumda toplam yük, – 3q dur.



göre cevap seçeneklerde verilenlerden 1\à olabilir.



Dokunma ile elektriklenme olayında toplam yük ko-



Cevap A



runur. Buna göre, kürelerin yükleri toplamı başlangıçta da – 3q olmalıdır.



Prf Yayınları



2.



Son durumda X in yükü – q ise küreler özdeş olduk-



Buradan, qX + 3q – 4q = – 3q ´ qX = – 2q dur. Cevap B



5.



Batimetre, denizlerin derinliğini basınç farkından fay-



X ve Y dalga leğenlerindeki su dalgalarının dalga boyları incelendiğinde, X teki dalga boyunun 1 birim, Y



dalanarak ölçen bir alettir.



dekinin ise 2 birim olduğu görülür. Buna göre, X teki



Altimetre, bir yerin deniz seviyesinden yüksekliğini



dalgaların dalga boyu Y dekilerden küçüktür. (I. doğ-



basınç farkından faydalanarak ölçen bir alettir.



ru)



Manometre, kapalı kaplardaki gazların basıncını U



Dalgaların frekansları soruda eşit olarak verildiğinden



borusunda meydana getirdiği basınç farkından fay-



v = Ä.f formülüne göre, dalga boyu büyük olanın hı-



dalanarak ölçen bir alettir.



zı da büyüktür. Buna göre, X teki dalgaların hızı Y de-



Pirometre, temassız sıcaklık ölçümü yapan alettir.



kilerden küçüktür. (II. yanlış)



Barometre, bir yerdeki açık hava basıncını cam bo-



Su dalgalarının hızı derinliğe bağlıdır. X teki dalgala-



ruda meydana getirdiği basınç farkından faydalana-



rın hızı Y dekilerden küçük olduğuna göre, X teki su



rak ölçen bir alettir.



derinliği Y dekinden azdır. (III. yanlış) Cevap D



Cevap E



185



Deneme - 14



14



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



6.



8.



Hýz



Maddenin ortak özellikleri; kütle, hacim, eylemsizlik ve tanecikli yapıdır. (IV. öncül doğrudur.)



2v



Bu özellikler madde miktarına bağlı özelliklerdir. Maddenin miktarı artırıldığında kütlesi, hacmi ve eylem-



v



sizliği artar. (I. öncül yanlışıtır.)



0



Ortalama hız vort =



2t



Dx Dt



3t



Bu özellikler maddeleri ayırt etmekte kullanılamaz.



Zaman



Örneğin kütlesi 100 gram olan madde hangisidir? sorusunun cevabı her madde olabilir. Ama ayırt edici



formülü ile bulunur.



özellikler böyle değildir. Örneğin yoğunluğu 1 g/mL olan madde hangisidir? sorusunun cevabı “su” dur.



Hız-zaman grafiğinde alan yer değiştirmeyi (Dx) verir.



(II. öncül yanlıştır.)



Dx = 2v . 2t + v . t = 5v.t



Bu özelliklerden biri örneğin kütle değişirse diğeri ör-



Buna göre aracın ortalama hızı;



neğin hacim de değişir. (III. öncül doğrudur.)



5v . t = 5\ßv vort = 3t



Cevap D Cevap D



Prf Yayınları



9.



Soruda verilen maddelerin içerdiği temel bileşikler aşağıdaki gibidir. Tebeşir : CaCO3 Salyangoz kabuğu : CaCO3 Mermer sütun : CaCO3 Lehim : Pb – Sn Alçı heykel : CaSO4 Cevap D



7.



Yakınsak mercekler üzerine gelen ışınları asal ekse-



10. Atomun yapısındaki elektronların bulunduğu katman-



ne yaklaştıracak biçimde kırarken, ıraksak mercekler



lar belirli sayıda elektron alabilir. Bu sayı çekirdeğe



üzerine gelen ışınları asal eksenden uzaklaşacak bi-



yakın katmanlarda küçük, uzak katmanlarda büyük-



çimde kırar. Buna göre, L ışınının izlediği yol kesin-



tür. (I. öncül doğrudur.)



likle yanlış çizilmiştir.



Katmanın alabileceği elektron sayısı 2n2 bağıntısıyla L



K



asal eksen



bulunur. Burdaki n katman numarasıdır. (II. öncül doğ-



M asal eksen



rudur.)



asal eksen



Çekirdeğe en yakın katman K katmanı (1. katman) dır. Bu katman en az elektron (2) alan katmandır. (III.



Þekil - I



Þekil - II



Þekil - III



öncül yanlıştır.)



Cevap B



Deneme - 14



Cevap C



186



14



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 11. Atomun yapısındaki proton ve nötronun kütleleri eşit



13. 100 gram su 25 gram tuz çözebiliyorsa çözelti 125



bunlardan birinin kütlesi bir elektronun kütlesinin 1840



gram olur.



katıdır. Bir elektronun kütlesi 1 akb kabul edilirse 1



125 g çözeltide



proton ve nötronun kütlesi 1840 akb olur. proton + nötron sayýsý proton sayýsý = elektron sayýsý



25 g tuz çözünmüşse



100 g çözeltide



x g tuz çözünmüştür.



x = % 20 liktir. 4



Cevap D



He



2



Buna göre, He atomunun yapısında 2 proton, 2 nötron, 2 elektron bulunduğundan kütlesi: 2. 1840 + 2.1840 + 2.1 = 7362 akb Cevap A



14. Bakır(II) nitrat : Cu(NO3)2



12. Modern periyodik sistem elementlerin proton sayıla-



Prf Yayınları



Sodyum florür : NaF Bakır(II) florür : CuF2 Net iyon denklemi çöken maddenin iyonlarının çöken katıyı oluşturma denklemidir. + 2F–(suda) ® CuF2(k) Cu2+ (suda) Cevap C



rına göre yerleştirilmesiyle oluşmuştur. (A seçeneği doğrudur.) Periyodik sistemde erime noktası gruptaki maddelerle ilgilidir. Gruptaki maddeler metal ise metalik bağ dikkate alınır. Metalik bağ çap büyüdükçe etkisi azalan bir bağ olduğundan grupta yukarı doğru çıkıldıkça (çap küçüldüğünden) erime noktası yükselir. Gruptaki maddeler örneğin soygaz ise bu durumda etkin olan kuvvetler London kuvvetleridir. London kuvvetleri elektron sayısı arttıkça artar. Bu nedenle grupta aşağı doğru inildikçe erime noktası yükselir. (B seçeneği yanlıştır.)



15. Hayvanlar genellikle diploit hücrelerden oluşan ge-



Bir periyotta sağa doğru gidildikçe ametalik özellik



lişmiş yapılı organizmalardır. Ancak partenogenez



artar. (C seçeneği doğrudur.)



görülen hayvanlarda haploit bireyler görülebilmekte-



Kütle numarası bir periyotta sağa doğru bir grupta



dir.



aşağıya doğru artar. (D seçeneği doğrudur.)



Ayrıca diploit bir canlının mayoz sonucu oluşturduğu



Geçiş metallerinin bir çoğu bileşiklerinde birden faz-



gametleri haploit yapılıdır. Buna göre bir hücrenin



la yükseltgenme basamağına (değerlik) sahiptir. Bir



haploit kromozom sayısına sahip olması özelliği bu



kısmı ise tek değerlik alır. (E seçeneği doğrudur.)



hücrenin hayvan hücresi olmadığını ispatlayamaz.



Cevap B



Cevap A



187



Deneme - 14



14



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



16. Akciğerler kanın oksijen bakımından zenginleşme-



19. Eşeysiz üreme olayı temel olarak mitoz bölünmeye



sinde etkili organlardır. Bu nedenle akciğer kılcalla-



dayalı bir üreme şeklidir. Bu nedenle bir canlınan



rından geçmekte olan kandaki oksijen miktarı artar.



eşeysiz yolla oluşturduğu tüm bireyler birbirleriyle ve



Akciğer hücrelerinde oluşan atıklar da kana verilerek



atalarıyla aynı kalıtsal yapıya sahiptir. Bazı canlılar sa-



hücrelerden uzaklaştırılır. Buna göre sorudaki II. ve



dece eşeysiz olarak çoğalırken bazı canlılar ise hem



IV. maddeler akciğer hücrelerinden kana geçerken I.



eşeyli hem de eşeysiz olarak çoğalabilir. Eşeysiz üre-



ve III. maddeler kandan akciğer hücrelerine geçer.



me olayı tüm canlı alemlerinde görülebilen bir olaydır. Buna göre soruda D seçeneğinde verilmiş olan



Cevap D



ifade doğrudur. Cevap D



17. Doğal kaynakların yenilenebilme kapasitesine göre kenebilen doğal kaynaklar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Buna göre soruda verilmiş olan fosil yakıtlar (petrol, kömür gibi) yenilenebilir doğal kaynaklar arasında yer almaz.



Prf Yayınları



gruplandırılması, tükenmeyen doğal kaynaklar ve tü-



Cevap E



20. Soruda verilmiş olan, I. grafikte hücredeki CO2 miktarının azaldığı görülü-



yor. Kloroplast organeli fotosentez tepkimelerinde karbondioksit kullanır. Bu nedenle de hücrede CO2 miktarının azalmasına neden olur.



II. grafikte ATP miktarının arttığı görülüyor. ATP sentezi kloroplast, mitokondri ve sitoplazmada gerçekleşir. III. grafikte su miktarı artışı görülüyor. Dehidrasyon



18. Mayoz bölünme mayoz I ve mayoz II olmak üzere iki



sentezi tepkimelerinde su açığa çıkar. Buna göre en-



aşamada gerçekleşir. Her iki aşamada sırasıyla; pro-



doplazmik retikulum, golgi, lökoplast ve ribozom or-



faz, metafaz, anafaz, telofaz evreleri görülür. Ayrıca



ganelleri bu değişime neden olabilir. Ayrıca Oksijen-



mayoz I’den önce bir interfaz evresi gerçekleşir.



li solunum sırasında da su açığa çıkar. Bu nedenle



Soruda verilmiş olaylardan I.si anafaz II’ye, II.si pro-



mitokondri de bu değişime neden olabilir.



faz I’e, III.sü profaz I’e, IV.sü interfaza, V.si anafaz I’e



Buna göre seçeneklere bakıldığında I. grafikteki de-



aittir. Tetrat oluşumu cross-overden önce olduğu için



ğişime kloroplast, II. grafikteki değişime mitokondri,



belirtilen olayların gerçekleşme sırası IV - II - III - V - I



III. grafikteki değişime ribozom organeli neden olmuş



şeklinde olmalıdır.



olabilir. Cevap D



Deneme - 14



Cevap A



188



15



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1.



4.



Elektrik alan çizgileri pozitif yüklerden negatif yüklü



FK



cisimlere doğru çizilen ve gerçekte var olmayıp, elekt-



K



riksel kuvvetin taşıyıcısı olan elektriksel alanı model-



FL



G



lemek için kullanılan çizgilerdir. (I. ve II. doğru)



FM M



L



Yüklü iletken bir kürenin yükleri dış yüzeyinde bulu-



su



nur. Bu nedenle içinden elektrik alan çizgisi geçmez.



G ip G



Bundan faydalanılarak Faraday kafesi yapılmıştır. (III. Yüzen ve askıda kalan cisimlerde kaldırma kuvveti-



doğru)



nin büyüklüğü cismin ağırlığına eşittir. Cisimlerin küt-



Cevap A



leleri eşit olduğundan FK = FL = G dir. M cismi için kuvvet dengesi yazılırsa,



2.



FM = G + Tip



M



FM > G olduğundan FK, FL, FM arasındaki ilişki, FK = FL < FM olur.



L X



Cevap B



45 45



K



lem aynalarından yansıdıktan sonra tekrar X noktasına geri gelmesi için izleyeceği yol şekildeki gibidir. Buna göre, ışının K, L, M düzlem aynalarına gelme



Prf Yayınları



X noktasal ışık kaynağından çıkan ışının K, L, M düz-



5.



Frekansı (yüksekliği) büyük olan sesler ince, küçük olan sesler ise daha kalındır.



açısı birbirine eşit ve 45 dir.



Sesin inceliğine göre sıralama yapıldığında, yarasanın sesi en ince dolayısı ile frekansı en yüksek, köpe-



Cevap A



ğin sesi en kalın, dolayısıyla frekansı en küçüktür. Buna göre kedinin sesinin frekansı bu ikisinin arasın-



3.



dadır.



Denge sıcaklığı, Tdenge = Tdenge =



m1c1T1 + m2c2T2 + m3.c3T3 m1c1 + m2c2 + m3c3



Cevap D



dir.



m.c(–2) + 2m.2c.6 + m.2c.3 = 4 °C mc + 2m.2c + m.2c



X sıvısının sıcaklığı,



6.



DT = Tson – Tilk ´ DT = 4 – (–2) = 6 °C artmıştır.



İlk olarak cisimle yüzey arasındaki kinetik sürtünme kuvvetinin değeri bulunursa,



Y sıvısının sıcaklığı,



FS = k.N ´ FS =0,4.8.10 ´ FS = 32 N dur.



DT = Tson – Tilk



Sürtünme kuvveti tarafından yapılan iş, harekete ters



DT = 4 – 6 = –2 °C dir. Yani 2 °C azalmıştır.



yönde olduğu için negatiftir ve W = FS.x formülü ile



Z sıvısının sıcaklığı,



bulunur. Buna göre,



DT = Tson – Tilk ´ DT = 4 – 3 = 1 °C artmıştır.



W = FS.x ´ – 640 = (– 32).x



Buna göre, E seçeneği doğrudur.



x = 20 m bulunur. Cevap E



Cevap D



189



Deneme - 15



15 7.



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 9.



Grafik incelendiğinde,



Benzenin formülü C6H6 dır. Bu bileşiğin yanma denk-



0 - 2t aralığında kaptaki kütle artışı 2m, 2t - 3t aralı-



lemi:



ğında kaptaki kütle artışı 2m, 3t - 4t aralığında kapta-



C6H6 + 15/2O2 ® 6CO2 + 3H2O + ısı



ki kütle artışı 3m dir.



şeklindedir. 1 mol benzenin yanması için 15/2 mol O2 gerekir. Ya-



0 - 2t aralığında süre iki kat uzun olmasına rağmen



ni 15 tane değil 7,5 mol O2 molekülü gerekir. (denk-



2t - 3t aralığındakine eşit kütle artışı olduğuna göre, 0 - 2t aralığında akan sıvının özkütlesi 2 kat küçük ol-



lem katsayıları maddelerin tepkimeye giren mol sa-



malıdır. Buna göre, 0 - 2t zaman aralığında yalnız K



yıları oranını verir.) (I. öncül yanlıştır.) Tepkimede 6 mol CO2 ve 3 mol H2O oluşur. (II. ön-



musluğu açık iken, 2t - 3t zaman aralığında yalnız L musluğu açıktır. (I. ve II. doğru)



cül doğrudur.)



3t - 4t aralığında kaptaki kütle artışı olan 3m nin m



Tepkime yanma tepkimesidir ve ısı açığa çıktığından ekzotermiktir. (III. öncül doğrudur.)



kütlesi K den 2m kütlesi de L den gelmektedir. Buna



Cevap D



göre, 3t - 4t zaman aralığında K ve L muslukları birlikte açılmıştır. (III. doğru)



Prf Yayınları



Cevap E



8.



10. Oksijen gazı O2, ozon gazı O3 tür. 1 mol O2 nin kütlesi 1 mol O3 ün kütlesinden küçük-



tür. Buna göre iki maddeden aynı kütlede alınırsa (48 gram) mol sayısı çok olan O2 olur. Soruda O nun



Bir taneciğin son katmanındaki elektron sayısı azal-



atom kütlesi verilmemiştir. Sorunun çözümü için O



dıkça ve çapı büyüdükçe bu tanecikten elektron ko-



nun atom kütlesinin bilinmesine gerek yoktur. Çün-



parmak kolaylaşır. Soruda verilen taneciklerin son



kü O nun atom kütlesine herhangi bir sayı verilerek



katmanlarındaki elektron sayıları eşit olduğundan çap-



aynı sonuca ulaşılabilir. Örneğin O nun atom kütlesi



ları karşılaştırılmalıdır. Çap karşılaştırması için önce-



4 kabul edilse bu durumda 1 mol O2 8 gram, 1 mol



O3 12 gram olur. 48 er gram O2 ve O3 ün mol sayıla-



likle katman sayısına sonra proton sayısına bakılır. Katman sayıları aynı olduğundan proton sayılarına



rı sırasıyla 6 mol ve 4 mol olur.



bakılmalıdır.



1 mol O2



2 mol atom içerirse



proton sayısı = yük + elektron sayısı



6 mol O2



x mol atom içerir.



(taneciklerin üçünün de elektron sayısı 10 (2 – 8) dur.)



x = 12 mol



–



X için proton sayısı = –1 + 10 = 9 2+



Y



için proton sayısı = +2 + 10 = 12



+



Z için proton sayısı = +1 + 10 = 11



1 mol O3



3 mol atom içerirse



4 mol O3



x mol atom içerir.



x = 12 mol



Proton sayısı en büyük olanın çapı en küçük olur ve



Bu maddeler aynı atomdan (O) oluştuğundan eşit sa-



bu tanecikten elektron koparmak en zordur yani ve-



yıda proton içerirler. (I. ve II. öncüller aynıdır.)



rilmesi gereken enerji en yüksektir.



Ancak bu maddelerin mol sayıları farklı olduduğun-



Buna göre, elektron koparmak için gereken enerjiler



dan normal koşullardaki hacimleri farklı olur. (III. ön-



Y2+ > Z+ > X– (II > III > I) şeklindedir



cül farklıdır.) Cevap A



Deneme - 15



Cevap B



190



15



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 11. CO2 (4O::C::O5) farklı ametal atomları içerdiğinden



13. Simyacıların en büyük hayalleri başka maddeleri al-



polar kovalent bağ bulundurur ancak molekülü simet-



tına çeviren filozof taşı, ölümsüzlük iksiri (Ab–ı hayat)



rik olduğundan apolardır. (A seçeneği yanlıştır.)



gibi maddeleri elde etmektir. Ancak bunların hiçbiri-



HCl (H:Ì:) farklı ametal atomları içerdiğinden polar



ni başaramamışlardır. (I. öncül yanlıştır.)



kovalent bağ bulundurur ve molekülü simetrik olma-



Simyacılar bu çalışmaları sırasında birçok madde ve



dığından polardır. (B seçeneği doğrudur.)



yöntem keşfetmişlerdir. Bu keşifleri kimya bilimine



N2 (:N;;N:) aynı ametal atomları içerdiğinden apolar



katkıda bulumuştur. (II. öncül doğrudur.)



kovalent bağ bulundurur ve molekülü simetrik oldu-



Simyacılar olağanüstü güçlere sahip değildir. (III. ön-



ğundan apolardır. (C seçeneği doğrudur.)



cül yanlıştır.) Cevap B



H2O ( O ) farklı ametal atomları içerdiğinden poH H lar kovalent bağ bulundurur ve molekülü simetrik olmadığından polardır. (D seçeneği doğrudur.) I2 (:¾:¾:) aynı ametal atomları içerdiğinden apolar ko-



valent bağ bulundurur ve molekülü simetrik olduğundan apolardır. (E seçeneği doğrudur.) Cevap A



Prf Yayınları



14. Benzoik asit yapısında benzen halkası ( ¤ ) içerdiğinden aromatik bir bileşiktir. (I. öncül doğrudur.) Gıdalarda antioksidan olarak kullanılır. (II. öncül doğrudur.) Ancak renklendirici olarak kullanılmaz. (III. öncül yanlıştır.) Cevap C



12. Elektroliz, bir sıvının elektrik enerjisiyle parçalanması olarak tanımlanabilir. Elektrolizde bir bileşiği örneğin CaCl2 sıvısını elektro-



liz ederek bileşikteki Ca ve Cl elementlerini Ca katısı



ve Cl2 gazı olarak elde etmek mümkündür. (A, B ve



C seçenekleri doğrudur.)



Elektriği ileten CaBr2 sıvısı elektroliz edildiğinde Br2



15. Soruda verilmiş olan sistemlerden;



sıvısı elde edilir. Bu sıvı elektriği iletmez. (E seçeneği doğrudur.)



– Boşaltım sistemi üretra ile,



Ancak bir bileşik elektroliz edildiğinde bu bileşiğin ya-



– Üreme sistemi dişilerde vajina erkeklerde üretra ile,



pısında olmayan bir elementin elde edilmesi müm-



– Solunum sistemi burun ile,



kün değildir. Elektroliz kimyasal bir işlemdir ve bu iş-



– Sindirim sistemi anüs ile dış ortama açılır.



lemde elektroliz olan maddede hangi elementler varsa ürün maddelerde de aynı elementler yer alır. (D



Buna karşılık dolaşım sistemi doğrudan vücut dışına



seçeneği yanlıştır.)



açılan bir kanal içermez. Cevap D



Cevap C



191



Deneme - 15



15



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



16. Prokaryot hücrelerde çekirdek ve zarlı organeller bu-



19. Soruda verilmiş olan temel görevleri gerçekleştiren



lunmaz. Buna göre III yerine “yok” yazılmalıdır.



sistemler şu şekilde eşleşir:



Bitki hücreleri ökaryot yapıya sahip olup çekirdek ve



` Atmosferdeki oksijenin vücuda kazandırılması



zarlı organel bulundururlar. Buna göre granüllü en-



® Solunum sistemi,



doplazmik retikulum zarlı bir organel olduğundan II



` Polimer haldeki besinlerin vücut boşluğunda mo-



yerine “var” yazılmalıdır.



nomerlerine ayrıştırılması ® Sindirim sistemi,



Hayvan hücrelerinde hücre çeperi ve merkezi koful



` Tüm organ ve sistemlerin uyumlu bir şekilde ça-



yoktur. Hayvan hücrelerindeki kofullar küçüktür. Bu-



lışmasının düzenlenmesi ® Sinir sistemi ve en-



na göre I ve IV yerine “yok” yazılmalıdır.



dokrin sistem,



Cevap A



` Akciğerden kana geçen oksijenin dokulara kadar taşınması ® Dolaşım sistemi Buna göre boşaltım sisteminin temel görevi verilmemiştir. Cevap D



17. Çimlenmekte olan bir tohumda gerekli enerji ihtiyacının karşılanması için solunum tepkimeleri gerçekleşir. Solunumda enerji kaynağı olarak tohumdaki deBuna göre bir tohumda nişasta veya yağ miktarının azalması beklenir. Çimlenme sırasında mitoz bölünmeler ile hücre sayısı artışı olduğundan, toplam DNA miktarı ve hücre za-



Prf Yayınları



polanmış nişasta, yağ veya proteinler kullanılabilir.



rı yapımında kullanılan fosfolipit miktarı artar. Cevap B



20. Bir besin piramidinin belirli bir basamağındaki canlı sayısının artışı genel kural olarak kendinden daha yukarıda yer alan canlıların sayısında artışa neden olur-



18. Soruda verilmiş olan şekiller dikkatli incelenirse,



ken bir canlı grubunun sayısının azalması ise kendi-



– I.sinde homolog kromozomlar birbirlerinden ay-



sinden daha yukarıdaki basamaklarda bulunan can-



rılarak zıt kutuplara hareket ettiğinden bu şekil



lıların sayısında azalmaya neden olur. Bir popülasyonda doğum ve içe göç olaylarının görülmesi birey



anafaz I’e aittir.



sayısı artışına neden olurken, ölüm, dışa göç ve re-



– II.sinde aynı sitoplazmayı paylaşan dörder kro-



kabet olaylarının görünmesi birey sayısında azalma-



mozomlu 2 çekirdek bulunduğundan bu şekil te-



ya neden olur.



lofaz II’ye aittir.



Bu açıklamalara göre C basamağındaki canlılarda



– III.sünde kardeş kromatitler birbirlerinden ayrıla-



ölüm, dışa göç ve rekabet olaylarının görülmesi bi-



rak zıt kutuplara hareket ettiğinden bu şekil ana-



rey sayısında azalmaya neden olacağı için bu durum



faz II’ye aittir sonucuna ulaşılır.



B ve A canlılarının birey sayısında da azalmaya neden olur.



Buna göre evrelerin gerçekleşme sırası I - III - II dir. Cevap B



Deneme - 15



Cevap E



192



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1.



3.



Anlam kazanabilmesi için sayı ve birimle beraber yön



16



Yalnız birbirleriyle ısı alış verişi yapan K ve L sıvıları-



bilgisine de ihtiyaç duyulan büyüklüklere vektörel bü-



nın ilk sıcaklıkları verilmemiş. Buna göre, ısı veren K,



yüklükler denir. Buna göre,



ısı alan L olabileceği gibi, ısı alan K ısı veren L olabi-



Kuvvet vektörel bir büyüklüktür. (I. doğru)



lir.



Sıcaklık skaler bir büyüklüktür. (II. yanlış)



Soruda iki sıvının da sıcaklığının değişmediği söylenmiş. Buna göre, iki sıvı da hal değiştirmiştir.



Kinetik enerji skaler bir büyüklüktür. (III. yanlış)



Buradan, eğer ısı veren K, ısı alan L ise; K donmak-



Cevap A



ta, L kaynamaktadır. (II. doğru olabilir.) Eğer ısı alan K ısı veren L ise; K kaynamakta, L donmaktadır. (I. doğru olabilir.) Sıvıların ikisinin de kaynaması için dışardan başka bir ısı kaynağına ihtiyaç vardır. (III. doğru olamaz.) Cevap C



2. buz



Prf Yayınları



gaz tahta



su



4.



ì ışık ışını saydam K ortamından L ortamına geçerken, dik gelmemesine rağmen doğrultusunu değiştirmiyor. Buna göre, K nin ışığı kırma indisi L ninkine eşittir. (nK = nL) ì ışık ışını saydam L ortamından M ortamına geçer-



Buzun özkütlesi suyunkinden küçük olduğu için buz



ken, tam yansımaya uğruyor. Buna göre, M nin ışığı



eriyip suya dönüştüğünde hacmi azalmış olur. Buz



kırma indisi L ninkinden küçüktür. (nM < nL)



erimeden önce kaptaki maddelerin toplam hacmi;



Buradan, nM < nK = nL bulunur.



VToplam = VSu + VTahta + Vbuz + Vgaz dır.



Cevap A



Buz eridikten sonra kaptaki maddelerin toplam hacmi; VToplam = VSu + VTahta + Verime + Vgaz dır. Kabın iç hacmi sabit olduğundan eriyen buzun hacminin azalması gaz hacminin artması anlamına gelir.



5.



Bu durumda Pgaz azalır. Tahtanın üzerindeki buz ağır-



Doğrusal bir yolda sabit hızlarla hareket eden K, L, M



lığı olmadığından tahta biraz yukarı çıkacak ve etki



araçları ilk konumlarından geçtikten eşit süre sonra



eden kaldırma kuvveti FK azalacaktır.



P hizasına geliyorlar. Bu sürede, K nin aldığı yol 2d, L ninki d, M ninki ise d dir.



Buz tahtayı kendi ağırlığı ile orantılı olarak batırdığından eridiğinde, tahta, buzun batırdığı kadar yukarı çı-



Sabit hızlı hareket ettikleri için eşit sürede daha fazla



kacak ve bu boşluğu su dolduracaktır. Yani su sevi-



yol alanın hızı büyüktür.



yesi dolayısıyla Psu değişmeyecektir.



Buna göre, vK > vL = vM dir. Cevap C



Cevap D



193



Deneme - 16



16 6.



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 8.



Su dalgalarının yayılma hızı, frekansı ve dalga boyu



LPG (likit -sıvı- petrol gaz) petrolün rafinasyonunda rafinasyon kulesinin en üstünde elde edilen petrol



arasındaki ilişki v = Ä.f formülü ile hesaplanır. Frekansı değişmeyen bir kaynak tarafından üretilen doğ-



gazlarının basınçla sıvılaştırılması sonucunda elde



rusal su dalgalarının frekansı sabittir. Su dalgalarının



edilir. (I. öncül doğrudur.)



yayılma hızı derinliğe bağlıdır. Suyun derinliği arttık-



Benzin petrolün rafinasyonunda sıvı olarak elde edi-



ça su dalgalarının yayılma hızı da artar.



len bir maddedir. (II. öncül yanlıştır.)



v = Ä.f formülüne göre, frekans sabit olduğundan



Çakmakta yakıt olarak kullanılan gaz çoğunlukla bütan gazıdır. Bu gaz basınç altında sıvılaştırılarak çak-



ve suyun derinliği giderek arttığından dolayı su dal-



maklara doldurulur. (III. öncül doğrudur.)



galarının hızı ve dalga boyu artar. Buna göre dalga-



Cevap D



ların üstten görünümü E seçeneğindeki gibi olur. Cevap E



KL noktaları arasındaki eşdeğer direnç, aşağıdaki basamaklar izlenerek bulunabilir. K



3W



3W 6W



6W L



K



3W



3W



K



3W



2. H2O(k) + Q2 kJ/mol ® H2O(g) 1. olayda sıvı su enerji alarak gaz haline geçmiştir.



2. olay buzun gaz haline geçmesidir. Bu olay sıvının 3W



gaz haline geçmesinden daha fazla ısı gerektirdiğin-



3W luk dirençler seri baðlýdýr. Eþ deðeri 6W dur.



den Q2 değeri Q1 değerinden büyüktür. (B seçene-



ği doğrudur.)



6W



H2O nun erime ısısı katı halden sıvı hale geçişindeki



ısı değişimidir. Katıdan gaza geçişi Q2, sıvıdan gaza



6W L



1. H2O(s) + Q1 kJ/mol ® H2O(g)



doğrudur.)



3W 6W



3W



6W luk dirençler paralel baðlýdýr. Eþ deðeri 3W dur.



9.



Bu olay buharlaşma olarak adlandırılır. (A seçeneği



3W



L



6W



Prf Yayınları



7.



6W



geçişi Q1 ise katıdan sıvıya geçişi Q2 – Q1 dir. Çün-



6W luk dirençler paralel baðlýdýr. Eþ deðeri 3W dur.



kü katıdan gaza geçiş kendi içinde katı ® sıvı ve sı-



vı ® gaz geçişlerini içerir. Bu ikisinin toplamı Q2 (katı ® gaz) değeridir. Bu değerden sıvı ® gaz (Q1) çı-



3W



3W



karılırsa geriye katı ® sıvı değeri kalır ki bu da erime K



ısısıdır. (C seçeneği doğrudur.)



3W 3W



L



3W luk dirençler seri baðlýdýr. Eþ deðeri 9W dur.



2. olayda madde katı halden gaz hale geçtiğinden bu olay süblimleşmedir. (D seçeneği doğrudur.) Q1 değeri ısı değeridir sıcaklık değeri değildir. Dola-



3W



yısıyla bu değerden suyun kaynama sıcaklığı söyle9W



nemez. (E seçeneği yanlıştır.) Cevap D



Deneme - 16



Cevap E



194



16



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 10. Ayrımsal damıtma işleminde toplama kabında öncelik-



13. Ca : 40 ifadesinin anlamı



le kaynama noktası düşük olan en son ise kaynama



1 tane Ca atomunun kütlesi 40 akb



noktası en yüksek olan madde (destilat) toplanır. Bu-



1 mol Ca atomunun kütlesi 40 gram dır.



na göre sıvıların toplanma sırası Y, Z, X şeklindedir.



Buna göre, 40 gram Ca 1 moldür. (III. öncül doğrudur.)



Cevap E



Ca metali atomlardan oluşur. 1 mol olduğu için N tane atom içerir. (I. öncül doğrudur.) Oda koşullarında bulunan 1 mol gazın hacmi 24,5 litredir. Ca metali katı olduğundan hacmi gazın hacminden yani 24,5 litreden çok küçük olacaktır. (II. öncül yanlıştır.) Cevap A



11. Yağlar yağ asitleriyle gliserinin tepkimesinden oluşan maddelerdir ve hidroliz olduklarında tekrar bu maddelere dönüşürler. Proteinler hidroliz olduklarında aminoasitlere dönüşür. (I. öncül yanlıştır.) neğin şeker) kullanır. Bu maddelerin eksik olması durumunda enerji üretimi için yağlar devreye girer. (II. öncül doğrudur.)



14. Çözeltiye su ilave edildiğinden ve bu su dipteki katıPrf Yayınları



Vücut enerji üretimi için öncelikle karbonhidratları (ör-



Yağların enerji üretiminde verdikleri enerji, karbon-



dan da bir miktar çözdüğünden çözelti kütlesi artmıştır. (I. öncül doğrudur.) Dipteki NaBr katısından bir miktar çözüldüğü için ortama yeni Br– iyonları gelmiştir. (II. öncül doğrudur.) Çözeltinin seyrelmesi çözücü/çözünen oranının art-



hidrat ve proteinlerden daha yüksektir. (III. öncül yan-



masıyla olur. Burda ilave edilen çözücü miktarı ile



lıştır.)



orantılı olarak bir miktar da katı çözdüğünden çözü-



Cevap B



cü/çözünen oranı değişmez. (III. öncül yanlıştır.) Cevap B



15. Y kromozomunun homolog olmayan bölgesinde taşınan özellikler sadece erkek bireylerde görülür ve



12. Verilen maddelerden kullanım alanı yanlış olan NaOH



daima babadan oğula aktarılır. Dişi bireylerde Y kro-



dir. Pas giderme işlemleri asidik maddelerle yapılır.



mozomu bulunmadığından bu özellikler dişilerde gö-



NaOH ise bazik bir maddedir ve bu amaçla kullanıl-



rülmez. Buna göre soyağacındaki 1, 3 ve 6 numara-



maz. Daha çok yağ çözücü, lavabo açıcı olarak kul-



lı bireyler dişi olduğundan bu özelliğe kesinlikle sa-



lanılır.



hip olamazlar. Cevap C



Cevap C



195



Deneme - 16



16



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



16. Soruda verilmiş olan bilgiler dikkate alındığında; I. ifa-



19. Virüsler nükleik asit ve proteinden oluşan çok basit



de söylenebilir. Çünkü farklı bitkiler farklı pH değer-



yapılı varlıklardır. Hücresel yapıya sahip olmadıkla-



lerinde optimum gelişim gösterebilir.



rından hücre zarı, hücre çeperi ve sitoplazma gibi



II. ifade söylenemez. Ortanca bitkisi ortamın pH de-



hücresel yapıları bulundurmazlar.



ğerini etkilemez, tersine ortamın pH değerinden etki-



Virüsler, beslenme, solunum, boşaltım gibi temel me-



lenir.



tabolik olayları da gerçekleştiremezler.



III. ifade söylenemez. Ortanca bitkisi asidik toprakta



Virüsler ancak canlı hücrelerin içerisinde çoğalabil-



mavi mor renkli çiçek açar.



diklerinden bağımsız yaşam döngüleri yoktur.



IV. ifade söylenemez. Atlas sediri bazik ortamda iyi



Buna göre virüslerde sadece IV. özellik bulunur.



gelişir. Ortamın pH değeri düşerse asitlik artar. Bu ise



Cevap A



atlas sederinin gelişimini olumsuz etkiler. Cevap D



üretiminde kullanılabilir. Ancak adenin nükleotit, deoksiriboz şekeri içerdiğinden ATP sentezinde kullanılamaz. Cevap B



Prf Yayınları



17. DNA hidrolizi sonucu oluşan adenin ve fosfat ATP



20. Zorunlu anaerob bakteriler oksijensiz solunum yaparlar. Bu bakterilere oksijen zehir etkisi yapar. L kabına bağlı tüpteki karaciğer kaynatılmış olduğundan yapısındaki enzimler bozulmuştur bu nedenle H2O2 parçalanamaz ve oksijen oluşamaz. Bu durum-



da L kapındaki bakterilerde hızla çoğalma gözlenebilir.



18. Canlıların bulundurduğu ortak protein sayısı arttıkça



M kabındaki bakteriler ise kıyılmış karaciğerden sal-



benzerlik oranı da artar.



gılanan bol miktardaki enzimler sayesinde üretilen



– 1. canlı ile en fazla ortak proteini olan canlı 3 tür.



çok miktardaki oksijeninin etkisiyle çoğalamazlar.



Buna göre 3’ün 1’e benzerliği diğerlerinden daha



Kuşbaşı halindeki karaciğerin bulunduğu K kabında-



fazladır denilebilir.



ki serbest enzim miktarı kıyılmış karaciğere göre daha azdır. Bu nedenle H2O2‘in parçalanma hızı daha



– 2. canlı ile 4. canlı sadece A proteinini ortak olarak bulundurmaktadır. Bu durumda yakın akraba



düşük olur ve birim zamanda üretilen oksijen mikta-



olmadıkları düşünülebilir.



rı daha az olur. Bu durumda K kabındaki bakteriler



Organ nakillerinin başarılı olması için protein benzer-



daha az zarar görür ve bir miktar çoğalma şansı bu-



liğinin fazla olması gerekir. Çünkü nakil yapılan can-



lur.



lılarda yabancı proteinlere karşı bağışıklık tepkisi olu-



Buna göre bakteri sayısı bakımından karşılaştırmanın



şur. Buna göre III. yorum yapılamaz.



L > K > M şeklinde olması beklenir. Cevap B



Deneme - 16



Cevap E



196



17



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1.



4.



Peçetenin suyu emmesi, kılcallık etkisi ile gerçekle-



P



şir. (I. yanlış) Demir iğnenin su üstünde kalması, kohezyon nede-



Y



niyle oluşan yüzey gerilimi sayesinde gerçekleşir. (II. doğru) R



Su damlasının küresel biçim alması, su moleküllerinin birbirini tutmasını sağlayan kohezyon sayesinde M



gerçekleşir. (III. doğru) Cevap D



X



2.



Y çubuğunun yalnız PR kesiminin aydınlatılması için



K ve L cisimlerinin ikisinin de tüm hacminin yarısı su-



ışık kaynağı şekildeki gibi M noktasına konulmalıdır.



ya batmış. Bu durumda, özkütleleri birbirine eşit ve



Cevap B



sıvının özkütlesinin yarısı kadardır. (I. yanlış) Yüzen bir cismin sıvıya batırdığı hacimle ağırlığı doğru orantılıdır. K nin batan hacmi 2V, L ninki ise V ol-



K sıvıya 2V hacim, L ise V hacim olmak üzere ikisi beraber sıvıya 3V hacim batırabiliyor. İkisi üst üste konu-



Prf Yayınları



duğundan, K nin ağırlığına 2G denilirse, L nin ağırlığı G dir. (II. doğru)



lursa yine toplamda 3V hacim batırabilirler. (III. yanlış) Cevap B



3.



–3q



K



+q



K



qM



K



5.



Destek öyle bir noktaya konulmalıki, basit makinelerdeki ‘kuvvet x kuvvet kolu = yük x yük kolu’ prensibinin eşitliği sağlansın. F = 20 N



Üç elektroskop topuzlarından birbirine dokunduru60 N



lup ayrıldığında yaprakları açık olduğuna göre, son



K



durumda elektroskoplar elektrikle yüklüdür. Buna gö-



L



M



N



re toplam yük sıfır olamaz. Toplam yükü sıfır yapan



P



Destek



durum yazılırsa, qtoplam = 0 –3q + q + qM = 0



Buna göre, destek şekildeki gibi N noktasına konu-



qM = +2q olamaz.



lursa, F.6 = P.2 ´ 20.6 = 60.2 eşitliği sağlanır. Cevap D



Cevap B



197



Deneme - 17



17 6.



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 9.



Ses dalgalarının yayılma hızı, içinde ilerledikleri ortaları aynı ortamda ilerlediğinden, farklı frekanslı bu ses



ppb derişim biriminin formülü mçözünen ppb = 109 mçözelti



dalgalarının hızları kesinlikler eşittir.



şeklindedir.



ma bağlıdır. Her iki diyapozondan yayılan ses dalga-



Formülde kütle birimleri aynı olmalıdır.



Cevap B



4 L çözeltinin kütlesi 4 kg = 4.106 mg mI– 60 = 109 4.106 mI– = 0,24 mg Cevap D



7.



K, L ve P maddelerinin üçü de t - 2t zaman aralığında sıvı haldedirler. Özdeş ısıtıcılarla ısıtıldıkları için bu



10. Maddelerin erime/kaynama noktası moleküller arası



zaman aralıklarında aldıkları ısılar birbirine eşittir.



etkileşimlerin kuvvetiyle ilgilidir. Öncelikle maddele-



Q = m.c.DT formülüne göre,



rin moleküller arası etkileşimlerinin tespit edilmesi ge-



K için, Q = m.c.DT ´ Q = mK.c.T



rekir. Prf Yayınları



mK = Q/c.T ´ mK = m olsun. L için, Q = m.c.DT ´ Q = mL.2c.T mL = Q/2c.T ´ mL = m/2 dir.



Parafin (hidrokarbon); apolar yapılı bir madde olduğundan molekülleri arasında London etkileşimleri baskındır. Cıva; metal olduğundan tanecikleri arasında metalik



P için, Q = m.c.DT ´ Q = mP.c.2T



bağ baskındır.



mP = Q/c.2T ´ mP = m/2 dir.



Yemek tuzu (NaCl); iyonik bağlı madde olduğundan



Buna göre, mK > mL = mP bulunur.



tanecikleri arasında iyonik bağ baskındır. Cevap B



Galyum; metal olduğundan tanecikleri arasında metalik bağ baskındır. Tungsten; metal olduğundan tanecikleri arasında metalik bağ baskındır. Sorudaki maddelerde verilen bağlardan en zayıfı London etkileşimidir. İyonik, metalik ve kovalent bağlar güçlü etkileşimler olup bulundukları maddenin türüne göre kuvvetleri değişir. Bu durumda maddelerin kullanım alanları, verilen görüntüdeki bilgileri vb dik-



8.



kate alınarak çözüm yapılabilir. Cıva oda koşullarınProtein ve DNA canlı vücudunda yer aldığından bi-



da sıvı, galyum elde eriyecek kadar erime noktası dü-



yokimyayla, polimer madde olduğuklarından polimer



şük bir maddedir. Parafin mum ısısında eriyebildiği-



kimyasıyla ilgilidir. (I. ve II. öncül)



ne göre onun da erime noktası düşükür. Yemek tu-



Teflon polimer bir madde olduğundan polimer kim-



zu ve tungstenden, yüksek sıcaklıklara kadar erime-



yasıyla ilgilidir. Ancak canlıların yapısında yer alma-



den kaldığı için lamba yapımında kullanılan tungste-



dığından biyokimyayla ilgili değildir. (III. öncül)



nin erime noktası en yüksektir.



Cevap D



Deneme - 17



Cevap E



198



17



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 11. Genellikle bazı zayıf asitler gıda katkı maddesi olarak



14. Charles yasası miktarı ve basıncı sabit bir gazın mut-



kullanılır. Kuvvetli asitlerin gıda katkı maddesi olarak



lak sıcaklığıyla hacminin değişimini ortaya koyan ya-



kullanılması tehlikelidir. H2SO4 ve HNO3 kuvvetli bir



sadır. (II. öncül doğrudur.)



asit olduğundan gıda katkı maddesi olarak kullanıl-



Bu yasaya göre mutlak sıcaklıkla hacim doğru oran-



maz. (B ve E seçenekleri)



tılıdır. Dolayısıyla ısıtılan bir gazın hacmi artar yani



HF ve HCOOH zayıf asit olmalarına karşın gıdalarda



genleşir. (I. öncül doğrudur.)



kullanılan katkı maddeleri değildir. (A ve D seçenek-



Oda koşulları 25 °C, normal koşullar 0 °C dir. Bu du-



leri)



rumda oda koşulları daha sıcak olduğundan bu ko-



Gıdalarda çoğunlukla kullanılan (örneğin gazlı içe-



şullardaki bir gazın hacmi daha büyüktür. (III. öncül



ceklerde) katkı maddesi fosforik asit (H3PO4) tir.



doğrudur.)



Cevap C



Cevap E



12. KClO3 katısı ısıtıldığında KCl katısı ve O2 gazı oluştuğundan kaptaki katı kütlesi azalmıştır. (I. öncül doğTepkimedeki maddelerin tamamı aynı fiziksel halde olmadığından heterojen bir tepkimedir. (II. öncül doğrudur.)



Prf Yayınları



rudur.)



Kimyasal tepkimelerde toplam kütle korunduğundan parçalanan KClO3(k) ün kütlesi oluşan KCl(k) ve O2(g)



nin kütlesinin toplamı kadardır. (III. öncül doğrudur.) Cevap E



15. Hücre zarı ile hücre duvarı arasındaki mesafenin arttığı bir hücre için, I. “Kendisinden daha yoğun bir ortama bırakılmıştır.” ifadesi doğrudur. Çünkü Hücre duvarı ile hücre zarı arasındaki mesafenin artması için hücrenin su kaybetmesi gerekir. Bir hücre ancak ken-



13. Demir bir metaldir. Katı türü metalik kristaldir. (A se-



disinden daha yoğun bir ortama bırakılırsa su kay-



çeneği yanlıştır.)



beder.



NaBr iyonik bağlı maddedir. Katı türü iyonik kristaldir. (B seçeneği doğrudur.)



II. “Hücre içi su miktarı artmaktadır.” ifadesinin yan-



C6H12O6 kovalent bağlı bir moleküldür. Katı türü mo-



lış olduğu I. öncülün açıklamasından anlaşılmak-



Tereyağı ve plastik belirli geometrik şekli olmayan ka-



III. “Merkezi koful küçülmektedir.” ifadesi doğrudur.



tılardır. Katı türü amorf katıdır. (D ve E seçenekleri



Çünkü hücre su kaybettiğinde merkezi kofulan-



doğrudur.)



daki su da azalır.



tadır.



leküler katıdır. (C seçeneği doğrudur.)



Cevap A



Cevap C



199



Deneme - 17



17



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



16. Eşeysiz üremenin temelinde mitoz bölünme olayı bu-



19. Enerji verici ve yapıcı onarıcı olarak görev yapma özel-



lunur. Bu nedenle eşeysiz yolla çoğalan canlıların ka-



likleri karbonhidrat protein ve yağlar için ortaktır.



lıtsal yapısı birbirleri ve ataları ile aynıdır. Eşeyli üre-



Enzim yapısına katılma ve DNA şifresine göre üretim



menin temelinde ise mayoz ve döllenme olayları bu-



özellikleri ise sadece proteinlere aittir.



lunur. Bu olaylar kalıtsal çeşitliliğe katkı sağlayarak



Cevap B



türün adaptasyon yeteneğini arttırıcı yönde etkili olur. Bu bilgilere göre sorudaki I. ve III. özellikler eşeysiz, II. ve IV. özellikler ise eşeyli üremeyle ilgilidir. Cevap B



20. DNA molekülü çok sayıda nükleotitten meydana gelen çift zincirli polinükleotit yapılı bir moleküldür. metabolik atık atılması tüm omurgalırda görülmez.



nur. Buna göre aynı sayıda nükleotit içeren iki DNA’nın



Örneğin balıklarda akciğer, sürüngenlerde ise deri ile boşaltım yapılamaz. Böbrek ise tüm omurgalı sınıflarında boşaltım organı



Prf Yayınları



17. Boşaltımla ilgili verilen yapılardan akciğer ve deri ile



DNA’da nükleotit sayısı kadar şeker ve fosfat buluşeker sayısı farklı olamaz. Bir DNA’nın iki zinciri birbirini tamamlayıcı özelliğe sahiptir. Bu nedenle de her DNA’da, Adenin = Timin,



olarak işlev görür.



Guanin= Sitozin



Cevap C



Toplam pürin = Toplam pirimidin eşitlikleri gölülür. Buna göre eşit sayıda nükleotit içeren iki DNA’nın toplam pürin sayısı farklı olamaz. DNA zincirleri bir araya gelirken A ile T ikili, G ile C arasında üçlü hidrojen bağı kurulur. Bu nedenle aynı sayıda nükleotitten oluşan iki DNA’nın eğer içerdikleri nükleotit çeşitlerinin sayısı farklı ise içerdikleri zayıf hidrojen bağı sayısı ve yüksek ısıya dayanma dereceleri farklı olabilir. Bir DNA’nın içerdiği hidrojen bağı sayısı ne kadar fazla ise ısıya dayanma derece-



18. Av olan türün birey sayısının;



si de o kadar yüksek olur.



– Av yasağı olduğunda artması



Bir DNA’nın toplam nükleotit sayısının bilinmesi bir zincirindeki nükleotit çeşitlerinin sayısının bilinmesi



– Aşırı avlanma durumunda azalması



için yeterli değildir. Sonuç olarak eşit sayıda nükleo-



– Dengeli avlanma durumunda önemli ölçüde de-



tit içeren iki DNA’nın hidrojen bağı sayısı, bir zincirin-



ğişmemesi beklenir.



deki pirimidin bazı sayısı, yüksek ısıya dayanma de-



Buna göre doğru eşleştirme E seçeneğidir.



recesi özellikleri farklı olabilir. Cevap E



Deneme - 17



Cevap C



200



18



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) X



Y



2.



Z



Tam dalga



hava yatay



su K



L



M



su P



Ä yer



Bir tam dalganın görünümü şekildeki gibidir. Tam dalganın uzunluğu Ä ya eşittir.



M musluğu kapalı iken K ve L noktalarındaki toplam



Buna göre d5 = Ä dır.



basınçlar birbirine eşit ve P noktasındaki toplam ba-



Cevap A



sınçtan büyüktür. Akışkanlar basıncın büyük olduğu yerden küçük olduğu yere doğru akacağından musluk açıldığında X ve Y kollarındaki sular, Z koluna doğru hareket eder. Suyun hareketi K, L, P noktalarındaki toplam basınçlar eşit oluncaya kadar devam eder. Buna göre kabın içindeki suyun yeni denge durumu aşağıdaki gibi olur.



3. X



Y



Z



hava



Suyun hacminin en küçük olduğu sıcaklık +4 °C dir. Buna göre,



Musluk kapalý iken yatay çizgi



Prf Yayınları



1.



Şekil - I de suyun sıcaklığı +2 °C den +4 °C ye çıkarıldığında, suyun hacmi azalacağından h1 azalır. Şekil - II de suyun sıcaklığı +4 °C den +6 °C ye çıkarıldığında, suyun hacmi artacağından h2 artar.



K



L



P



Şekil - III de suyun sıcaklığı +3 °C den +1 °C ye dü-



yer



şürüldüğünde, suyun hacmi artacağından h3 artar. Cevap C



Bu durumda K, L noktalarındaki toplam basınç azalırken, P noktasındaki toplam basınç artmıştır. X kolundaki su seviyesi azaldığından havanın hacmi artmıştır. P.V = sabit olduğundan havanın basıncı Ph azalmıştır. Musluk kapalı iken K noktasındaki su basıncını hesaplarken, Y kolundaki açık havaya temaz eden suyun yerden yüksekliği alınır. Y kolundaki su yüksekliği de azaldığından K noktasındaki su basın-



4.



cı PK azalmıştır. Cevap B



Şekildeki üç anahtar kapatılırsa tüm lambalar ışık verir. Cevap B



201



Deneme - 18



18 5.



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 8.



Yatay KLMN yolunun K noktasından v hızıyla atılan cismin hızı yolun sürtünmesiz olduğu bölümlerde de-



nükleon sayýsý (proton + nötron) sayýsý



ğişmezken, sürtünmeli olduğu LM bölümünde aza-



nötron sayýsý



lır. Buna göre cisim,



proton sayýsý (elektron sayýsý, atom numarasý)



K noktasından v



23 12Na 11



Elementin sembolü (sodyum)



L noktasından v1 = v



Cevap A



M noktasından v2 < v N noktasından v2 = v3 < v hızlarıyla geçer. Buradan, v1 > v2 = v3 bulunur.



9.



Cevap B



1. Ýyonlaþma enerjisi (kJ/mol) 8A T 5A Y



6.



Newton’un ikinci yasasına göre, Fnet = m.a dır. Bu-



X



rada birimler yerlerine yazılırsa, Fnet = kg. m/s2 olarak kuvvetin birimi elde edilir.



3A Q 1A Proton sayýsý p+6



Bir periyotta 1.İE sıralaması



yüklükleri kullanılarak türetilmiştir.



1A < 3A < 2A < 4A < 6A < 5A < 7A < 8A Prf Yayınları



ğundan, kuvvet; kütle, uzunluk ve zaman temel büCevap D



7.



7A



4A Z 6A



p



kg, kütlenin; m, uzunluğun; s, zamanın birimi oldu-



Küresel simetri özelliðine sahip



Grafikteki elementlerin bu sıralamayla uyum içinde olması için elementlerin grup numaraları yukarıdaki gibi olmalıdır. Buna göre, X elementi 3A yani 13. grup



I ışık ışını K merceğinden geçtikten sonra asal ekse-



elementidir. (A seçeneği doğrudur.)



ne paralel olarak gittiği için P noktası K nin odakla-



Y elementi küresel simetri özelliği gösterdiğinden ken-



rından biridir. (I. doğru) K



şeklindedir.



disinden sonra gelen elementten iyonlaşma enerjisi yüksektir. (B seçeneği doğrudur.)



L



Z elementinin atom numarası 16 olsa T ninki 18 olur a



dolayısıyla Z nin atom numarası T ninkinden 2 küçük-



yatay



tür. (C seçeneği doğrudur.)



I P



a



a



f



f



asal eksen



T elementi 8A grubundadır. Ondan sonra gelen Q



yatay



elementi bir alt periyotta 1A grubunda olmalıdır. (D seçeneği doğrudur.) Örnek periyodik sistem kesiti X



Y Z



T



Q



I ışık ışını K merceğine asal eksene paralel olarak geldiği için uzantısı odaktan geçecek biçimde kırılır. à



Elementler bileşik oluştururken elektron dizilimlerini



açıları eşit olduğundan L nin odak noktası K nin op-



soygazlara benzetirler. Q bir soygaz olmadığı için Z



tik merkezi ile şekildeki gibi çakışıktır. (II. yanlış, III.



elementi bileşiklerinde Q ya benzemez. (E seçeneği



doğru)



yanlıştır.) Cevap E



Deneme - 18



Cevap E



202



18



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 10. Bir maddenin hidrojen bağı içermesi için yapısında



13. İlaçlar çoğunlukla karışım halindeki maddelerdir. (I.



H ile F, O, N elementlerinden en az birisinin bulunma-



öncül doğrudur.)



sı ve bu elementle H nin bağ yapmış olması gerekir.



Solunum rahatsızlıklarında genellikle aerosol (sprey)



A seçeneğindeki madde H içermesine rağmen F, O,



türü ilaçlar kullanılır. (II. öncül doğrudur.)



N elementlerinden herhangi birini içermediğinden



İlaçlar belirli zaman aralıklarında belirli şekillerde (aç,



hidrojen bağı yapamaz.



tok) kullanılmak üzere dozajı ayarlanarak üretilir. (III. Cevap A



öncül doğrudur.) Cevap E



11. Bir ortamda yağış olması için bağıl nemin % 100 olması veya aşması gerekir.



Bağıl nem (%) =



Atmosferdeki suyun kısmi basıncı Suyun denge buhar basıncı



14. Güherçile KNO3 bileşiğidir.



.100



KNO3 bileşiği; Geçiş metali içermez. K elementi 1A grubu elementi



Bağıl nemin % 20 olduğu ortamda yağış olmaz. (A seçeneğinde yağış olmaz.)



yani alkali metaldir. (A seçeneği olamaz.)



Yağış olması için sıcaklık bilgisi yeterli değildir. (B se-



İyonik bağlı olduğundan katı haldedir. (B seçeneği olamaz.)



Sıcaklığın 20 ° C olduğu ve atmosferdeki su buharının kısmi basıncının 23,76 mmHg olduğu ortamda bağıl nem % 100 ü aşmıştır. Çünkü bu sıcaklıkta su-



Prf Yayınları



çeneği için yorum yapılamaz.)



KOH kuvvetli bazıyla, HNO3 kuvvetli asidinden oluş-



tuğundan nötr karakterlidir. (C seçeneği olamaz.)



İyonik katılar kristal yapılı katılardır. (D seçeneği ola-



yun buhar basıncı 17,52 mmHg dir. Bu durumda ya-



bilir.)



ğış olması beklenir. (C seçeneğinde yağış olur.)



Sistematik adı potasyum nitrattır. (E seçeneği olamaz.)



Sıcaklığın 10 ° C olduğu ve atmosferdeki su buharı-



Cevap D



nın kısmi basıncının 4,58 mmHg olduğu ortamda bağıl nem % 100 ün altındadır. Çünkü bu sıcaklıkta suyun buhar basıncı 9,20 mmHg dir. (D seçeneğinde yağış olmaz.) Yağış olması için atmosferdeki suyun buhar basıncı bilgisi yeterli değildir. Bunun yanında sıcaklık veril-



15. Hücre duvarı bulundurma ve tek hücreli olma özellik-



meli veya bağıl nem bilgisi tek başına söylenmelidir.



leri prokaryot ve ökaryot canlılar için ortak olabilen



(E seçeneği için yorum yapılamaz.)



özelliklerdendir. Tüm prokaryotlar tek hücrelidir ve



Cevap C



çoğunda hücre duvarı bulunur. Buna karşılık ökaryot canlılardan oluşan protista alemindeki bazı türler tek hücrelidir. Ayrıca bitkiler ve mantarlarda da çeper bulunur. Ancak çekirdek ve zarlı organeller bulundurma sadece ökaryotlara özgüdür.



12. Taş kömürünün havasız ortamda ısıtılmasıyla elde edilen madde kok kömürüdür. Tüvenan, briket, lave,



Hücre duvarı bulunan canlılarda yalancı ayak oluş-



toz kömür, kömürün tanecik boyutuna göre sınıflan-



turma özelliği görülmez. Dolayısıyla bu özellik de sa-



dırılmasındaki kömür çeşitleridir.



dece ökaryotlarda görülebilir. Cevap A



Cevap D



203



Deneme - 18



18



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



16. Renk körlüğü karakterinin kalıtım prensipleri ile ilgili



18. Soruda verilmiş olan özelliklerden;



tablo aşağıda verilmiştir. Cinsiyet



Diþi



Erkek



– yavru bakımı kuş ve memelilerde,



Genotip



Fenotip



X R XR



Normal



X R Xr



Taþýyýcý



Xr Xr



Renk körü



XR Y



Normal



r



– alyuvar bulundurma tüm omurgalılarda, – bilateral simetriye sahip olma tüm omurgalılarda, – yavruların sütle beslenmesi ve vücudun kıllarla kaplı olması özellikleri ise sadece memelilerde bulunur.



Renk körü



X Y



Cevap B



Tablodaki bilgilere göre soyağaçlarındaki bireylerin genotipleri tahmin edilebilir. K ailesi X rXr



L ailesi



XRY



XrY



19. Bir canlının belirli bir çevrede yaşama ve üreme şan-



M ailesi



XRXr



sını arttıran kalıtsal özelliklerin tümüne adaptasyon



X rY



denir. Genel kural olarak kalıtsal çeşitlilik arttıkça adaptas-



1. çocuk X RXr



2. çocuk XrY



1. çocuk X rX r



2. çocuk XRY



1. çocuk XrY



yon yateneği de artar. Buna göre sorudaki I., III. ve



2. çocuk XRXr



IV. ifadeler doğrudur. Adaptasyonda mutasyonların önemli bir etkisi vardır. Mutasyonlarda genlerin yapısında değişim meydana



kek çocuklarına da daima hastalık genini aktaraca-



gelir. Genlerin işleyişinde değişim meydana gelmesi



ğından bu ailenin tüm erkek çocukları hasta olacak-



ise modifikasyon olup sadece bireyin kendisini ilgi-



tır. Dolayısıyla E seçeneğindeki ifade yanlıştır. Cevap E



Prf Yayınları



Buna göre K ailesinde anne hasta olduğundan ve er-



lendirir ve bir sonraki nesle aktarılmaz. Dolayısıyla II. öncüldeki ifade yanlıştır. Cevap E



20. İnsanlarda nişasta sentezleme özelliği yoktur. Bu yüzden nişasta ancak bitkisel besinlerin tüketimi ile dışarıdan alınabilir. Nişasta büyük yapılı bir molekül olduğundan ancak sindirim boşluğunda monomerlerine kadar parçalandıktan sonra hücre içine alınabilir. (A seçeneği yanlıştır)



17. Şekli dikkali incelediğimizde iki kromozomun açık



Nişasta hidrolizi sonucu oluşan glikozlar karaciğer ve



renkli diğer ikisinin koyu renkli, ayrıca aynı renkte



kas hücrelerinde glikojene dönüştürülerek depolana-



olanların büyüklüklerinin de aynı olduğunu görüyo-



bilir. Ancak glikozun glikojene dönüşümü olayı ener-



ruz. Buna göre açık renkte olan iki kromozom birbi-



ji gerektirir ve sadece hücre içinde gerçekleşebilir. (B



rinin homoloğu iken koyu renkli olan iki kromozom



seçeneği yanlıştır)



da birbirinin homoloğudur.



İnsan hücrelerinde depolanan glikojen yine bu hüc-



Cross-over(Krossing over) olayı homolog kromozom-



relerin içinde parçalanarak glikoza dönüştürülebilir.



ların kardeş olmayan kromatitleri arasında gerçekleşir.



Ancak aynı zamanda beslenme yoluyla da alınabilir.



Şekle göre 1 ile 2 kendi arasında, 3 ile 4 kendi arasın-



Beslenme yoluyla alınan glikojen sindirim boşluğun-



da kardeş kromatit olarak adlandırılır. Buna göre so-



da hücre dışı ortamda parçalanır. (C ve E yanlıştır)



ruda verilmiş olan kromatit çiftlerinden sadece 1 ile 3



Karaciğerde hem glikojen sentezi hem de glikojen



arasında krossing over gerçekleşir.



sindirimi görülebilir. (D seçeneği doğrudur) Cevap A



Deneme - 18



Cevap D



204



19



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1.



3.



Sorudaki cümlede geçen ‘deneysel yöntemlerden



Kap eşit debili ve birbiri ile karışmayan d, 2d özküt-



daha çok rasyonel düşünceden faydalanmıştır.’ ifa-



leli sıvılarla doldurulduğunda görünümü şekildeki gi-



desi bilimsel bilgiye ulaşmak için kullanılan deney ve



bi olur.



akıl yürütme yolları gibi iki farklı yöntemi ortaya koy-



d



maktadır. (I. doğru)



2d



L Z



K



Sorudaki cümlede geçen ‘özel görelilik kuramını oluştururken’ ifadesi, Einstein’in çalışmalarının amacının



X



bilimsel bilgiye ulaşmak olduğunu ortaya koyar. (II.



d



doğru)



2d



‘Teknolojinin gelişmesi, bilimsel bilginin de gelişme-



Y



sine katkı sağlar.’ ifadesi doğru fakat sorudaki cümBuna göre, X noktasındaki sıvı basıncı;



leden çıkarılabilecek bir sonuç değildir. (III. yanlış) Cevap D



PX = h.d.g Y noktasındaki sıvı basıncı; PY = 2h.d.g + h.2d.g = 4h.d.g dir. Buradan p = 1\à bulunur.



2.



Prf Yayınları



Cevap C



L



K



M



4.



A



A



A



N



Þekil - I



L



Şekil - I deki kare çerçevenin T sıcaklığında dikdört-



B



gen çerçeveye dönüşmesi için Şekil - II deki gibi K ile



B



M



B



B N



B



B



Pilin bir ucu A diğer ucu B ile harflendirilirse eş po-



M nin boyları birbirine eşit, L ile N nin de boyları bir-



tansiyelli noktalar şekildeki gibi olur. İki ucuna aynı



birine eşit olmalıdır. Fakat K, M nin boyları L, N nin



harf yazılan N lambası kısa devre olur ve ışık vermez.



boylarından farklıdır.



K, L, M lambalarının uçlarına A ve B yazıldığı için bu



L



lambaların üçü birbirine paralel bağlıdır. Paralel bağ-



L K



B K



M



ya da



K



lı olan bu lambaların uçları arasındaki potansiyel farM



kı eşittir.



N



Bir lambanın parlaklığı gücü ile orantılıdır. V2 Güç, P = R formülü ile hesaplanabilir. Lambalar özdeş olduğun-



N



Þekil - II



Bu durumda M nin uzama katsayısı N ninkine eşit ola-



dan ve paralel bağlı olduğu için V leri eşittir. Buna gö-



maz.



re; K, L, M lambalarının parlaklıkları eşittir. Cevap D



Cevap E



205



Deneme - 19



19 5.



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 7.



Yayda 1 ve 2 yönlerinde titreştirildiğinde oluşan dalgalar enine olurken, 3 ve 4 yönlerinde titreştirildiğinde oluşan dalgalar boyuna olur. İster enine isterse



hK = 3a



boyuna olsun, dalgalar aynı yayda aynı hızlarla hareket ederler. (v1 = v2)



a



v = Ä.f formülüne göre, v ile f aynı olduğu için Ä da



a



hL = 3a



K a



a a



a



L a



a



aynıdır. (l1 = l2) Cevap E M a



a



hm =



a



3 a 2



a



Işık kaynağından çıkan ışınların perdede oluşturduğu gölgenin uzunlukları benzerlik kuralından şekildeki gibi olur. Gölgelerin boyları arasındaki ilişki hK = hL > hM dir.



6.



Prf Yayınları



Cevap B



N



Buna göre, 14 gram X kullanılırsa buna karşılık 16 gram Y kullanılmalıdır. Soruda 19 gram Y alındığından 3 gram Y artar. Bileşik 14 gram X 16 gram Y içerdiğinden toplam 30 gramdır.



M



K



Kütlece birleşme oranı bileşikte her 7 gram X e karşılık 8 gram Y bulunduğunu anlatır.



h



m yatay



8.



Cevap D



h yatay



L



9.



K noktasından serbest bırakılan cisim L noktasında



Hg(NO3)2(aq) + 2NaI(aq) ® HgI2(k) + 2NaNO3(aq)



durduğuna göre, cisim K noktasında iken yere göre



Soruda verilen tepkime suda çözünmüş iyonların su-



potansiyel enerjisi, sürtünmeden dolayı ısı enerjisine



da çözünmeyen bir katıya dönüşmesidir. Dolayısıyla çözünme-çökelme tepkimesidir. (I. öncül doğrudur.)



dönüşmüştür.



Verilen olay iyonlarla yazılırsa;



Buna göre, iki nokta arasında ısıya dönüşen enerji



+ 2NO–3(aq)+ 2Na+(aq) + 2I–(aq)® Hg2+ (aq)



mgh kadardır. Cisim K noktasından mgh kadar bir kinetik enerji ile



HgI2(k) + 2Na+(aq) + 2NO–3(aq)



atılırsa M noktasına çıkamaz. Çünkü cismin M nokta-



şeklindedir. Tepkime öncesi ve sonrasında aynı olan maddeler sadeleştirilirse net iyon denklemi elde edilir.



sına çıkması demek, ısıya dönüşen enerjinin 2mgh olması demektir. Bunun için cisim K noktasından



+ 2I–(aq)® HgI2(k) (aq : suda) Hg2+ (aq)



2mgh lik kinetik enerji ile atılması gerekir. Buna göre



(III. öncül doğrudur.)



cisim en fazla L ile M noktaları arasında bir yere çıka-



Net iyon denkleminde yer almayan Na+ ve NO3– iyonları seyirci iyonlardır. (II. öncül doğrudur.)



bilir. Cevap B



Deneme - 19



Cevap E



206



19



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 10. Doğal gazın temel bileşeni metan gazıdır. (A seçene-



13. Sorudaki bileşikler apolar yapılı hidrokarbonlardır.



ği doğrudur.)



Apolar maddelerin yapısında baskın olan kuvvetler



Metan evlerde kullanılan doğal gazdır ve oda koşul-



London kuvvetleridir. (II. öncül doğrudur.)



larında gaz halinde bulunur. (B seçeneği doğrudur.)



Bu kuvvetler elektron sayısı arttıkça, maddenin po-



Yeryüzünde metanojenler tarafından oksijensiz or-



larlanabilirliği arttıkça kuvvetlenir. X ve Y maddeleri-



tamda bitki ve hayvan kalıntılarının parçalanması ile



nin içerdiği C ve H atomu sayısı yani toplam elektron



oluşur. (C seçeneği doğrudur.)



sayısı aynıdır. Bu durumda maddelerin polarlanabilirlikleri dikkate alınır. Düz yapılı hidrokarbonlar, dal-



Metan bileşiği bir alkandır. Alkenlerin ilk üyesi eten



lanmış hidrokarbonlara göre daha çok polarlanabilir-



(etilen) dir. (Alkenlerin genel formülü CnH2n dir.) (D



ler. (III. öncül doğrudur.) Bu nedenle Y nin molekül-



seçeneği yanlıştır.)



ler arası çekimleri dolayısıyla kaynama noktası daha



Molekül yapısı düzgün dörtyüzlü adı verilen



büyüktür. (I. öncül doğrudur.)



H



Cevap E



I



C I



H H H geometrisindedir. (E seçeneği doğrudur.) Cevap D



14. Atmosfer, dünyayı dış etkilerden koruyan bir gaz tabakasıdır. (A seçeneği doğrudur.) Atmosferin % 78 i azot, % 21 i oksijen, % 0,9 u argon



lardan çözdüğü tuzlardan kaynaklanır. (II. öncül doğrudur.) Suyun arıtılması sırasında bu iyonlar sudan ayrıştırı-



ve % 0,1 i diğer gazlardır. (B seçeneği doğrudur.) Prf Yayınları



11. Sularda sertlik yapan iyonlar suyun topraktan, kayaç-



N2O, NO2, N2O5, SO2, SO3 gibi azotlu ve kükürtlü



gazlar atmosferde asit yağmurları, sera etkisi gibi olumsuz etkiye sahiptir. (C seçeneği doğrudur.)



Atmosferde en çok bulunan soygaz argon gazıdır. (D



lır. Yağmur sularının yapısında bu iyonlar bulunmaz.



seçeneği yanlıştır.)



(I. ve III. öncül yanlıştır.)



Fosil yakıtların yanmasıyla atmosfere birçok gaz ve



Cevap B



toz kirleticiler yayılır. (E seçeneği doğrudur.) Cevap D



12. Element sembolünün sol alt köşesine yazılan değer proton sayısını, sol üst köşesine yazılan değer nük-



15. Soruda verilmiş olan I., III. ve IV. özellikler birer adap-



leon sayısını belirtir. Buna göre, Ge elementinin pro-



tasyondur. Çünkü bu özellikler canlıların kalıtsal ya-



ton sayısı 32 dir. (I. öncül yanlıştır.)



pısında bulunduğundan dolayı, çevresel faktörlerde-



Ge elementinin elektron katman dağılımı yapılırsa



ki değişimler canlıların bu özelliklerini değiştirmez.



2 – 8 – 18 – 4 bulunur.



II’deki olayda ise çevresel bir faktördeki (besin çeşi-



Elektron dağılımında son katmandaki elektron sayısı



dindeki) değişimin canlının cinsiyetini etkilemesi du-



grubu verir. Ge elementi 4A grubu yani 14. grup ele-



rumu söz konusudur. Yani bireyin cinsiyeti çevresel



mentidir. (II. öncül doğrudur.)



etkene göre ortaya çıkmıştır. Oysa develer kutuplara



Bu atom 2 elektron verdiğinde elektron dağılımı



da götürülseler yine yağ depo etmiş olan hörgüçle-



2 – 8 – 18 – 2 olacağından elektron içeren katman sa-



re sahip olurlar. Çevresel faktördeki değişim devede-



yısı 4 tür. (III. öncül yanlıştır.)



ki bu özelliği etkilememektedir. Cevap B



Cevap D



207



Deneme - 19



19



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



16. Fotosentez olayı genel ifadesiyle ışık enerjisi kullanı-



18. DNA molekülü nükleotit adı verilen yapı birimlerinden



larak inorganik maddelerden organik besin sentezi-



oluşur.



dir. Organik besinlerin yapısında C, H ve O element-



Bir nükleotidin yapısında azotlu organik baz (adenin,



leri bulunduğundan, kullanılan inorganik maddeler



guanin, sitozin veya timin), 5 karbonlu şeker (deok-



bu elementleri içermektedir.



siriboz) ve fosfat grubu (H3PO4) olmak üzere 3 birim



Buna göre fotosentez için;



bulunur. Buna göre bir DNA’nın yapısında ATP, urasil bazı ve amino asit bulunmaz.



– ışık



Cevap D



– ışığın soğrulmasını, dolayısıyla da kullanılabilmesini sağlayan pigment, – C, H ve O kaynağı zorunludur. Kloroplast ise zorunlu değildir. Kloroplast zarlı bir or-



19.



ganel olup prokaryot canlılarda bulunmaz. Fotosentez olayı prokaryotlarda sitoplazmada gerçekleşir. Cevap D



Soyağacında verilen özellik otozomal baskın olamaz. Çünkü otozomal baskın özelliğe sahip bir bireyin an-



17. Bir besin zincirini oluşturan elemanlar aşağıda görülmektedir. Güneþ ýþýðý



Prf Yayınları



ne veya babasınında en az bir tanesinde bu özellik görülmelidir. Soyağacında bu duruma uymayan bireyler bulunmaktadır. Verilen özellik Y’ye bağlı olamaz. Çünkü Y’ye bağlı özellikler daima babadan oğula aktarılır ve baba hasta ise çocuk, çocuk hasta ise baba mutlaka hasta olÜreticiler



Birincil tüketiciler



Ýkincil tüketiciler



Üçüncül tüketiciler



malıdır. Soyağacında bu duruma uymayan bireyler bulunmaktadır. Buna göre verilen özellik X’e bağlı çekinik yada otozomal çekinik olabilir, ama otozomal baskın ya da Y’ye bağlı olamaz.



Ayrýþtýrýcýlar



Cevap C



Besin zincirinde enerji akışı K ® L ® M şeklindedir. (A seçeneği yanlıştır) Ayrıştırıcılar ortamdaki organik artıkları inorganik maddelere ayrıştırarak organik madde miktarında azal-



20. Bir hücrede madde geçişine bağlı olarak zar yüzeyi-



maya neden olurlar (B seçeneği yanlıştır)



nin küçülmesi hücrenin endositoz yaptığını gösterir.



Tüketiciler etçil, otçul ya da hepçil beslenme biçimi-



Endositoz olayında ATP harcandığından ancak can-



ne sahip olabilir (C seçeneği yanlıştır)



lı hücrelerde gerçekleşebilir. Buna göre B seçeneğin-



Rekabet ekolojik nişleri benzer organizmalar arasın-



de verilen özellik bir hücrenin canlı olduğunu kanıt-



da ortaya çıkar. K ve L’nin ekolojik nişleri farklıdır. (D



lar ancak soruda verilmiş olan diğer seçeneklerdeki



seçeneği yanlıştır)



ifadeler pasif geçişe ait olabilir. Pasif geçiş canlı ve



Ekosistemlere cansız ortamdan enerji transferi üreti-



cansız ortamlarda görebildiğinden canlılığı kanıtla-



ciler aracılığı ile olur. (E seçeneği doğrudur)



mak için yeterli veri oluşturmaz. Cevap E



Deneme - 19



Cevap B



208



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1.



3.



K küresi M ve N yi ittiğine göre, bu üç küre aynı işa-



20



Boş bir fincana konulan madeni paranın belli bir nok-



retlidir. M küresi L yi çektiğine göre, M ile L zıt işaret-



tadan görünmediği halde, fincanın içine su doldurul-



lidir. Buna göre K ile L zıt işaretli olduğundan K, L yi



duğunda görünmesi ışığın hava ve su arasında ge-



çeker. (I. doğru)



çişteki kırılmanın sonucudur. (I. kırılma ile açıklanır.)



L ile N zıt işaretli olduğundan L, N yi çeker. (II. doğru)



İçi su dolu bardağa konulan kalemin kırık ve biraz ka-



M ile N aynı işaretli olduğundan M, N yi iter (III. doğru)



lın görünmesi sudan havaya geçen ışınların normal-



Cevap E



den uzaklaşacak biçimde kırılmasının sonucudur. (II. kırılma ile açıklanır.) Beyaz yüzeyler tüm ışığı yansıttığı için göze gelen fazla ışık gözü kamaştırır, beyaz olmayan cisimler ise ışığın bir kısmını absorbe edip, bir kısmını yansıtarak göze gönderir.Bu durumda göz kamaşmaz. Bu kamaşma olayı göze gelen ışığın çokluğu ile ilgili olup kırılma olayı ile açıklanmaz. (III. kırılma ile açıklanmaz.)



2.



X Suyun kaynama QRNWDVÜ



Prf Yayınları



Cevap C



Y 200



200



92



Y



20



40



4.



Şekil - I de K cismi tamamen X sıvısının içine batmış ve dibe çökmeden askıda olarak dengede kaldığı için, özkütlesi X inkine eşittir. (dX = dK) Şekil - II de K cismi tamamen X ve Y sıvılarının içine batmış ve dibe çökmeden askıda olarak dengede kalmaktadır. Buna göre, hem Şekil - I deki hem de Şe-



Suyun donma QRNWDVÜ



kil - II deki kaldırma kuvvetleri birbirine eşit ve K nin ağırlığı kadardır. Her iki durumda da K nin batan hacmi eşit olduğundan X ve Y sıvılarının özkütleleri de birbirine eşittir. (dX = dY)



X ve Y termometreleri arasındaki ilişki;



Buradan dX = dY = dK bulunur.



X – 20 Y – 40 = eşitliği ile sağlanır. 200 – 20 200 – 40



Cevap B



92 – 20 Y – 40 = 180 160 72 Y – 40 = 180 160



5.



2 Y – 40 = 5 160



Dalganın yalnız frekansı artırılırsa, yayıldığı ortam aynı olduğundan hızı değişmeyecektir. Buradan, v = Ä.f formülüne göre f arttığı için Ä aza-



320 = 5Y – 200



lır. Soruda verilen x uzunluğu Ä/2 ye eşit olduğun-



5Y = 320 + 200



dan, x azalır. Soruda verilen y uzunluğu dalganın gen-



5Y = 520



liğidir. Genlik kaynağa bağlıdır ve frekansın değişmesiyle değişmez.



Y = 104 Cevap C



Cevap A



209



Deneme - 20



20 6.



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 8.



Öğrencinin şişmanlaması için, yediklerinden elde et-



Bir periyotta iyonlaşma enerjisi sağa doğru artar. 1.



tiği enerjinin harcadığı enerjiye göre daha fazla olma-



iyonlaşma enerjisi en yüksek element periyodun soy-



sı gerekir. Buna göre,



gazıdır. X : 8A Bir periyotta atom çapı sola doğru artar. Atom çapı



500 g X, 200 g Y, 100 g Z ´



en büyük element periyodun alkali metalidir. Y : 1A



500+160+120 = 780 kcal ´ öğrenci zayıflar.



Bir periyotta elektron ilgisi sağa doğru artar. (soygaz-



200 g X, 400 g Y, 500 g Z ´



lar hariç) Elektron ilgisi en yüksek element periyodun



200+320+600 = 1120 kcal ´ öğrenci zayıflar.



halojenidir. Z : 7A



500 g X, 500 g Y, 500 g Z ´



Cevap A



500+400+600 = 1500 kcal ´ öğrenci ne zayıflar ne şişmanlar. 300 g X, 600 g Y, 800 g Z ´ 300+480+960 = 1740 kcal ´ öğrenci şişmanlar.



9.



Dalton; “atomlar bölünemez taneciklerdir 1” (yanlış, nükleer tepkimelerle atomlar bölünebilir.)



400 g X, 400 g Y, 400 g Z ´



Thomson; “atomda negatif yüklü tanecikler vardır 2



400+320+480 = 1200 kcal ´ öğrenci zayıflar.



(doğru) ve atomun kendisi pozitif yüklüdür 3” (yan-



Cevap D



lış) Rutherford; “atomun yapısındaki pozitif yükler çekirPrf Yayınları



dek denen küçük bir hacimde toplanmıştır 4” (doğru) Bohr; “elektronlar ancak çekirdekten belirli uzaklıklardaki çembersel bölgelerde bulunabilir 5” (yanlış, elektronların bulunma ihtimali bulunan bölgelerden -orbital- bahsedilebilir.) Cevap D



7.



10. Elementler ilk çağlarda genellikle fiziksel özelliklerine göre seçilmiş işaretlerle sembolize ediliyordu. Örneğin; altın :



Su damlasının bir öğrencinin parmağında şekildeki



(güneş), gümüş :



(ay) (I. öncül



doğrudur.)



görünümü alması olayında, damlanın parmağa yapı-



Elementlerin modern sembolizasyonunda her ele-



şarak düşmesini adezyon kuvveti engeller. (I. doğru)



mentin sembolü birbirinden farklıdır. (II. öncül doğ-



Damlanın alt yüzeyinin yuvarlak olması yani küresel



rudur.)



bir şekil alması, su moleküllerinin birbirini tutmasını



Elementlerin Latince isimlerinde yer alan harflerle



sağlayan kohezyon kuvvetinin etkisiyledir. (II. doğru)



sembolize edilmesini ilk defa Berzelius uygulamıştır.



Su damlasının bir öğrencinin parmağında şekildeki



(III. öncül doğrudur.)



görünümü alması olayında, su parmağı ıslattığı için



Element sembollerinde sadece bir tane büyük harf



adezyon kuvveti kohezyon kuvvetinden büyüktür. (III.



bulunabilir. Her büyük harf başka bir elementi anla-



yanlış)



tır. (IV. öncül yanlıştır.) Cevap C



Deneme - 20



Cevap D



210



20



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 11. Solvasyon, bir maddenin su dışındaki bir madde için-



14. 1 katıdan sıvıya geçme yani erime olayıdır ve tane-



de çözünürken çözücü molekülleriyle sarılmasına de-



cikler arası uzaklık artar. (A seçeneği doğrudur.)



nir.



2 sıvıdan katıya geçme yani donma olayıdır. Kırağı-



Çözünen etil alkol, çözücü metil alkol olması durumun-



laşma, gazdan katıya geçiştir. (B seçeneği yanlıştır.)



da bu maddeler arasında hidrojen bağı oluşabilir. (I.



3 sıvıdan gaza geçme yani buharlaşma olayıdır. Sıvı-



öncül doğrudur.)



lar her sıcaklıkta buharlaşır. (C seçeneği doğrudur.)



CS2 ve CCl4 gibi apolar iki madde birbiri içinde çözü-



4 gazdan sıvıya geçme yani yoğuşma olayıdır ve LPG



nüyorsa bu maddeler arasında London etkileşimleri



nin petrol gazlarının sıvılaştırılmasıyla elde edilmesin-



oluşur. (II. öncül doğrudur.)



de bu dönüşümden yararlanılır. (D seçeneği doğru-



Polar bir madde ve bu maddede iyonlaşarak çözünen



dur.)



bir madde arasında iyon – dipol etkileşimleri oluşur.



5 katıdan gaza geçme yani süblimleşme olayıdır ve



(III. öncül doğrudur.)



kuru buz (katı CO2), naftalin vb maddeler bu olayı gerçekleştirebilir. (E seçeneği doğrudur.)



Cevap E



Cevap B



12. 1 mol N2 nin kütlesi (2.14) 28 gram 1 mol CO nun kütlesi (12 + 16) 28 gramdır. Eşit kütlelerde CO ve N2 28 er gram olarak alınırsa



N2 ve CO birer moleküldür. Bu moleküllerden 1 er



mol yani 6,02.1023 er tane vardır. Dolayısıyla mole-



kül sayıları 6,02.1023 tanedir. (I. öncül eşittir.) N2 (2 tane N atomu) ve CO (1 tane C, 1 tane O) iki-



Prf Yayınları



ikisi de 1 er mol olur. (III. öncül eşittir.)



şer atomdan oluşmuştur. Her iki molekülün molekül



sayıları eşit, her molekülde de 2 atom olduğundan atom sayıları da eşittir. (II. öncül eşittir.) Cevap E



13.



2NaOH + H2SO4 ® Na2SO4 + 2H2O



Başlangıç



0,5 mol



0,5 mol



–



15. Protein sentezi olayı çok sayıda amino asitin peptit



–



bağları kurularak bir araya getirilmesi ile bir polime-



Harcanan/ –0,5 mol –0,25 mol +0,25 mol +0,5 mol Oluşan



re dönüşümü sürecini içerir. Bu sırada enerji harca-



Artan/ oluşan



su da açığa çıkar. Buna göre protein sentezi olayına



0



0,25 mol



0,25 mol



nır ve enzimler görev alır. Peptit bağları kurulurken



0,5 mol



bağlı olarak; – Peptit bağı sayısı artar



Tepkimede 0,25 mol H2SO4 artmıştır. (III. öncül doğ-



rudur.)



– Oluşan su miktarı artar



Asit ve bazın sulu çözeltileri karıştırıldığı için gerçek-



– Kullanılan enerji miktarı artar



leşen tepkime nötralleşme tepkimesidir. (I. öncül doğrudur.)



– Hücredeki serbest amino asit miktarı azalır



Son çözeltide artan asit bulunduğundan çözeltinin



Bu açıklamaya göre grafikteki X yerine I., II. ve III. fak-



pH değeri 7 den küçüktür. (II. öncül yanlıştır.)



törler yazılabilir.



Cevap C



Cevap D



211



Deneme - 20



20



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



16. Soru metninde verilen ifadeye göre deney tüpünde-



19. Deney tüplerindeki çoğalma durumlarına göre;



ki A maddesinin B ve C’ye dönüştüğü ve bu olayın D



– I nolu tüpteki bakterinin geçici aerob,



tarafından gerçekleştirildiği söylenebilir.



– II nolu tüpteki bakterinin geçici anaerob,



Buna göre;



– III nolu tüpteki bakterinin zorunlu anaerob oldu-



A + D ® AD kompleksi ® B + C + D



ğu anlaşılmaktadır. Çünkü geçici aerob veya ana-



şeklinde bir reaksiyon denklemi yazılabilir.



erob bakteriler bir deney tüpünün tüm kısımların-



Reaksiyonda A; substrata, D; enzime, B ve C ise ürün-



da çoğalabilirken, zorunlu anaerob bakterilere ok-



lere karşılık gelmektedir.



sijen zehir etkisi yaptığından bu bakteriler ancak



A’dan B ve C maddeleri oluştuğuna göre A molekü-



oksijence fakir kısımlarda yaşar.



lü B ve C’den daha büyüktür denilebilir.



I ve II nolu bakterilerin her ikisi de oksijenli yapabildi-



Bu açıklamalara göre sorudaki I. ve III. ifadeler doğ-



ğinden CO2 oluşturabilirler. Bakterilerde oksijenli so-



rudur.



lunum mezozomda bulunan ETS mekanizmasının akCevap C



tivitesi ile gerçekleştiğinden bu bakterilerde mutlaka mezozom bulunur. Dolayısıyla A, B ve C seçenekleri doğrudur.



17. Popülasyon; aynı türe ait canlılardan oluşan ekolojik



III nolu bakteri ise oksijensiz solunum sırasında etil



birimlerdir. Sorudaki grafikte bir ekosistemin içerdiği



alkol fermantasyonu yapıyor ise CO2 oluşturabilir. Bu



popülasyon sayısının (yani tür sayısının) zamana bağ-



yüzden D seçeneğindeki ifade yanlıştır.



lı değişimi verilmiş. Ancak bu popülasyonların içerdi-



Bakteriler prokaryot hücre yapısına sahip oldukların-



le de popülasyonlardaki birey sayılarının artış veya azalmasıyla ilgili yorum yapılamaz. Buna göre E seçeneğindeki yargı yanlış olup diğer seçeneklerdeki yargılar doğrudur.



Prf Yayınları



ği birey sayısı hakkında bilgi verilmemiş. Bu neden-



dan mitokondrileri yoktur ve solunum reaksiyonları sitoplazmada gerçekleşir. (E seçeneği doğrudur) Cevap D



Cevap E



18. Insanlarda ABO kan grubu karakterine ait genotip ve



20. Seçeneklerde verilen bilgileri değerlendirelim:



fenotip durumları aşağıdaki tabloda görülmektedir. Genotip çeþitleri



Fenotip çeþitleri



AA AO



A



A antijeni



Anti - B



BB BO



B



B antijeni



Anti - A



AB



AB



A ve B antijenleri



Antikor içermez



OO



O



Antijen içermez



Anti - A ve Anti - B



Nötr maddeler iyon halindeki maddelere göre zardan



Alyuvar yüzeyindeki Kan plazmasýndaki antijen çeþitleri antikor çeþitleri (Aglutinojen) (Aglutinin)



daha kolay geçer. (A yanlıştır) Ozmotik basıncın turgor basıncına eşit olduğu durumlarda hücreler osmoz yapılamasa da, suda çözünmüş diğer maddeler difüzyon veya aktif taşıma ile alınabilir. (B yanlıştır) Bitki hücreleri çeperli olduğundan dış ortamdan endositoz ile besin alamazlar. Çeperli hücrelerde endositoz görülmez. (C doğrudur)



Buna göre bir bireyin kanında antikor yoksa kesinlikle



Tüm madde geçişi yöntemleri sıcaklık değişimlerin-



AB kan grubuna sahiptir denilebilir.



den etkilenir. (D yanlıştır)



Seçeneklerinde verilen diğer özellikler ise sadece AB



Aktif taşıma için maddelerin yağda çözünmesi şartı



kan grubuna sahip bireylere ait olmayıp diğer kan



yoktur. Çünkü aktif taşımada geçiş, taşıyıcı protein-



gruplarına sahip bireylerde de görülmektedir.



ler aracılığı ile sağlanır. (E yanlıştır)



Cevap A



Deneme - 20



Cevap C



212



21



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1.



4.



Güneş sistemindeki gezegenler Güneş’e en yakın



Hız-zaman grafiğinin altında kalan alan yer değiştir-



olandan en uzak olana göre aşağıdaki gibi sıralanır.



meyi verir. Buna göre, K nin yer değiştirmesi;



Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jupiter, Satürn, Uranüs,



DxK = 20.6 = 120 m



Neptün.



L nin yer değiştirmesi;



Buna göre, Güneş ile Dünya arasındaki gezegenler



DxL = –10.6 = –60 m dir.



Merkür ve Venüs’tür.



Buna göre, eğer K ile L başlangıçta yan yana olsayCevap B



dı, aralarındaki uzaklık, ters yönlerde hareket ettiklerinden 120 + 60 = 180 m olurdu. K aracı başlangıçta L aracından 100 m geride oldu-



2.



Şekil-I deki çubukların Şekil-II deki görünümleri ince-



ğundan, son durumda aralarındaki uzaklık;



lendiğinde XY çiftinde X in kısaldığı Y nin uzadığı, ZU



180 – 100 = 80 m olur.



çiftinde ise Z nin uzadığı U nun kısaldığı anlaşılıyor.



Cevap C



İlk sıcaklığı büyük olan ısı verip kısalacağı için, X in sıcaklığı Y den, U nun sıcaklığı Z den büyüktür. (TX > TY ve TU > TZ dir.) Şıklarda buna uygun verilen tek durum D seçeneğinCevap D



Prf Yayınları



dedir. Buna göre, TX > TU > TY > TZ olabilir.



5.



0



0



3. K



L N



K



Y



L



K N



L M



OY M



O



Þekil - I



Þekil - II



Şekil - I deki terazide K nin kütlesi L ve M nin kütlele-



X



rinin toplamından büyüktür. (III kesin doğru) OX



L + N < K dir.



O daki gözlemcinin aynalardaki görüntüsünün yerle-



Şekil - II deki terazide



ri şekildeki gibi OX ve OY noktalarıdır.



K + N < L + M dir.



OX ten X aynasının uçlarına, OY den de Y aynasının



İki eşitsizlik alt alta yazılarak toplanırsa,



uçlarına teğetler çizerek görüş alanları bulunabilir. Gözlemciler bu alanların içindeki cisimlerin görüntü-



2N < M bulunur.



leri görülür.



Buna göre M nin kütlesi N ninkinden büyüktür. (I. ke-



Buna göre; X aynasında K ve M noktaları, Y aynasın-



sin doğru)



da K, L noktaları görülen noktalardır. Hem X hemde



Şekil - I ve Şekil - II deki terazilerde M ile L nin kütle-



Y de görülen nokta K dir.



leri karşılaştırılamaz. (II. kesin değil) Cevap A



Cevap C



213



Deneme - 21



21 6.



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) Y



Y



8.



Y



ferde suyla tepkimesi sonucunda oluşur. Bu olay hal



N M



değişimi değil bir kimyasal tepkimedir. P



X



Y



Su döngüsü yeryüzünde suyun hal değişimidir. (II. R



öncül doğrudur.)



L Z



Küresel ısınma CO2, N2O gibi gazların güneş ışınla-



Z



rını dünya üzerinde hapsedip dünyanın ısınmasına neden olması durumudur. Bu durumun suyun hal de-



Yukarıdaki gibi harflendirilerek devre yeniden düzen-



ğişimiyle ilgisi yoktur. (III. öncül yanlıştır.)



lendiğinde görünümü aşağıdaki gibi olur.



X 3i



M



i



N



(I. öncül



yanlıştır.)



Y



K



i



Asit yağmurları, SO2, NO2 gibi asidik oksitlerin atmos-



Cevap B



R



2i



3i



Z



Y P



i



i



K



9.



L



Mg(OH)2 bileşiğinin sulu çözeltisine magnezya sütü denir. (I öncül doğrudur.)



Zayıf bir baz olduğundan asit kaynaklı mide yanmalarının giderilmesinde ilaç olarak kullanılır. (II öncül



3i



Üreteçten geçen 3i akımı şekildeki gibi dağılır. Buna göre M, N, P, K, L lambaları üzerinden aynı akım geçtiği için 5 lamba aynı parlaklıkla yanar. Cevap D



Prf Yayınları



doğrudur.) 332 °C de Mg(OH)2(k) + ısı ® MgO(k) + H2O(g) tepkimesini verdiğinden yanmayı geciktirici madde olarak kullanılır. (III. öncül doğrudur.) Cevap E



10. Maddelerin formülleri yazılırsa: Karbon tetraklorür : CCl4 Potasyum klorür : KCl



7.



Kalsiyum bromür : CaBr2 Yüzey alanı 3S olan piston dengede olduğuna göre,



Sodyum asetat : CH3COONa



yukarıya iten 6F kuvvetine karşılık aşağıya iten 6F bü-



Propan : C3H8



yüklüğünde sıvı basınç kuvveti olmalıdır.



İki madde arasında hidrojen bağının oluşması için;



Sıvı basınç kuvveti Fsıvı = P.S formülü ile bulunur. Buna göre, 3S yüzeyine etki eden sıvı basınç kuvveti,



1. maddelerden birinde H nin F, O, N elemetlerinden en az biriyle bağ yapmış olması 2. diğer maddede ise F, O, N elementlerinden en az



Fsıvı = P.S ´ 6F = (f\S + 2hdg).3S



birisinin olması gerekir.



6F = 3F + 6hdgS ´ 3F = 6hdgS



Su 1. kuralı sağlar, buna göre ikinci kuralı sağlayan



F = 2hdgS bulunur.



sadece sodyum asetat bileşiğidir. Cevap B



Deneme - 21



Cevap D



214



21



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 11.



Li Be



H 2A



1. periyot 2. periyot



B C N O F Ne



Na Mg



3. periyot



Al Si P S Cl Ar



14. Gazların basınç – hacim değişimi Boyle – Mariotte ka-



He



nunundan bulunur. P1.V1 = P2.V2



K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Ra Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe



4.10 = È/é .V2



Cs Ba * Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra ** *



L A N T A N



İ



V2 = 12 L



T L E R



İlk hacim 10 litredir. 12 litre olması için % 20 oranın-



**



da artırılması gerekir.



Birçok periyotta metalden sonra yine metal gelir. (A



Cevap E



seçeneği yanlıştır.) Lantanitler 6. periyot elementleridir. (B seçeneği doğrudur.) 4. periyotta hem A grubu hem B grubu elementleri bulunur. (C seçeneği doğrudur.) 2A grubu toprak alkali metalleridir ve tamamı metal-



15. Ekvatoral bölgelere yani nemli ve sıcak ortam koşul-



dir. (D seçeneği doğrudur.)



larına uyumlu canlılarda vücut yüzeyi hacme oranla daha fazla olup vücut çıkıntıları (terlemeyi artırmak



elektron sayısıdır. Çoğunlukla elementlerin grup nu-



için) büyüktür. Bunun aksine kutuplara yakın yani so-



marasıyla değerlik elektron sayısı örtüşür. (E seçene-



ğuk iklim koşullarına uyumlu canlılarda vücut hacmi



ği doğrudur.)



yüzeye oranla fazla olup vücut çıkıntıları (ısı kaybını Cevap A



Prf Yayınları



Değerlik elektron sayısı, atomun son katmanındeki



azaltmak için) küçüktür. Ayrıca vücut ısısının korunması amacıyla deri altında bol miktarda yağ depo edilir ve kalın bir posta sahiptirler. Bu bilgilere göre iri vücut yapısı yani hacmin yüzeye nispeten fazla olduğu vücut yapısı soğuk ortamlara uyumlu canlılarda (soruya göre B bölgesine uyumlu canlılarda) görülür.



12. Maddenin katı halinin kendine özgü şekli vardır. (I.



Cevap C



öncül doğrudur.) Maddenin en düzenli hali katı halidir. (II. öncül doğrudur.) Amorf katıların belirli bir erime sıcaklığı yoktur. Bir sıcaklık aralığında yumuşarlar. Dolayısıyla katı maddenin belirli (karakteristik) bir erime noktası varsa bu madde amorf katı değildir. (III. öncül doğrudur.) Cevap E



16. DNA eşlenmesi sırasında; – Ortamdaki serbest nükleotitler kullanılır. – ATP harcanır. – DNA polimeraz enzimi görev alır. Amino asitler proteinlerin yapı taşıdır. DNA yapısına



13. Aşamaları verilen olay kağıdın üretilmesidir.



katılmazlar. Cevap C



Cevap E



215



Deneme - 21



21



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



17. Antibiyotiklerin bakterilere zarar verme oranı bakımın-



20.



dan sıralanışı Z > X > Y şeklindedir. Buna göre bak-



Karanlýk ortam



Karanlýk ortam



Karanlýk ortam Iþýk



terilerin en duyarlı olduğu antibiyotik Z, en dirençli olmika



duğu antibiyotik ise Y’dir. Bu nedenle de bu bakteri-



Oksin emdirilmiþ agar



lerin neden olduğu hastalığın tedavisinde Z kullanılmalıdır.



I



Cevap A



Iþýk geçirmeyen kýlýf



II



III



IV



Tropizma hareketinin temelinde oksin hormonunun homojen olmayan dağılımı bulunur. Oksin, bitkinin uç kısımlarında yoğun olarak üretilir ve uçtan geriye doğru iletilir. Eğer oksin homojen dağılım gösterirse bitkide yönelme olmaz. Ancak belirli bir bölgede yoğunlaşacak şekilde heterojen dağılım gösterirse yönelme ortaya çıkar.



18. Nükleotitler nükleik asitlerin (DNA ve RNA’nın) yapı



Buna göre;



taşlarıdır. Kromozomlar DNA ve proteinden oluştuğu için DNA içerir. Fosfolipitler fosfat ve yağdan, glikopro-



I. Koleoptilin sol yarısının üstünde uç bölgesi bu-



teinler glikoz ve proteinden oluşur. Buna göre, soru-



lunduğundan koleoptilin sol kısmında oksin da-



da verilmiş olan kromozom ve ribozomal RNA nükle-



ğılımı olurken sağ kısmın üstünde oksin üreten



ik asit yapılı olduğundan hidrolizi sonucu nükleotit



bölge olmadığından sağ kısmında oksin üretilme-



açığa çıkarken fosfolipit ve glikoprotein molekülleriCevap C



Prf Yayınları



nin hidrolizi sonucu nükleotit açığa çıkmaz.



yecektir. Bu durumda oksinin bulunduğu sol taraf hızla büyüyecek ve koleoptil sağa doğru yönelecektir. II. Koleoptilin sol üst kısmına yerleştirilen mika oksine geçirgen değildir. Bu nedenle uç kısımda üretilen oksin sol yarıya dağılamayacak ancak sağ yarıya dağılacaktır. Bunun sonucunda oksin bulunduran sağ yarı hızla büyüyecek ve koleoptil sola doğru kıvrılacaktır.



19. Bir özelliğin, herhangi bir canlının sınıfının tesbit edilmesinde tek başına yeterli olabilmesi için o özelliğin



III. Uç kısmı kesilmiş olan koleoptilin üzerine yerleş-



sadece tek bir omurgalı sınıfında görülmesi gerekir.



tirilen agar bloktaki oksin aşağı doğru yayılacaktır. Ancak koleoptilin sadece sol yarısının üzerinde



Soruda verilen özellikler ve bu özelliklerin ergin bi-



agar blok olduğundan sol yarıda oksin yayılışı gö-



reylerde görüldüğü omurgalı sınıfları aşağıda eşleş-



rülürken sağ yarıda oksin bulunmayacak ve ko-



tirilmiştir.



leoptil I. koleoptil gibi sağa doğru yönelecektir.



I. Kapalı dolaşım görülmesi - Tüm omurgalılar



IV. Koleoptil normal bir koleoptildir. Ancak uç kısmı



II. Solungaç solunumu yapılması - Balıklar



ışık geçirmeyen kılıfla kaplanmıştır. Normal bir ko-



III. İç iskelet bulundurması - Tüm omurgalılar



leoptil şekildeki gibi belli bir yönden ışık alacak olursa ışığa doğru yönelir. Çünkü ışık faktörü ok-



IV. İç döllenmenin görülmesi - Sürüngen, kuş ve me-



sinin dağılımını etkiler ve yönelmeye neden olur.



meliler.



Ancak koleoptilin ışığa duyarlı olan kısmı uç kıs-



Buna göre, I, III ve IV. özellikler sadece belirli bir omur-



mıdır. Uç kısım ışık geçirmeyen kılıfla kaplanırsa



galı sınıfına özgü olmayıp bir canlının sınıfının tesbit



ışık algılanamaz ve oksin homojen dağılım gös-



edilmesinde tek başına yeterli olmaz.



terir. Sonuçta yönelme olmaz. Cevap E



Deneme - 21



Cevap B



216



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1.



4.



Ölçme olayı bir ölçme aleti ile yapılır.



22



Düzlem ayna önündeki cismin yeri değişmedikten



Buna göre, radarla hız tesbitinde bir arabanın sürati



sonra aynadaki görüntüsünün yeri de değişmez. Göz-



alet kullanılarak ölçülmektedir. (I. doğru)



lemcinin bulunduğu yer cismin düzlem aynada oluşan görüntüsünün yerini etkilemez. Buna göre, iki göz-



Bir cismin kütlesini hacmine oranlama, bir ölçme ola-



lemci de görüntüyü aynı yerde (N noktasında) görür.



yı değil, hesaplama işlemidir. (II. yanlış)



Cevap C



Su dolu bir bardağın üstünü tam kapatacak şekilde kağıt koyup ters çevirme bir ölçme olayı değil, deney sırasında yapılan bir işlemdir. (III. yanlış) Cevap A



5.



yüzerdi. K nin özkütlesi sıvınınkine eşit olabileceği giIsıl denge sağlandığında, kaptaki K sıvısının bir kısmı



bi, sıvının özkütlesinden büyük de olabilir. (I. kesin



katılaştığına göre, bu sıvı L katısına ısı vermiştir.



değil)



K sıvısı hal değiştirme sıcaklığında ve katılaşıyorsa sı-



İp kesilirse, K ve L küpleri yukarıya doğru hareket



caklığı değişmez. (A doğru olabilir.)



eder. Bu durumda K, L küplerinden birinin özkütlesi



K sıvısı hal değiştirme sıcaklığından daha yüksek bir sıcaklıktaysa, ısı verirken önce soğur, sonra katılaşabilir. (B doğru olabilir.)



Prf Yayınları



2.



K nin özkütlesi sıvınınkinden küçük olsaydı, K sıvıda



sıvınınkinden küçük olmalıdır. K nin özkütlesi sıvınınkinden küçük olmadığını bulmuştuk. Buna göre, L nin özkütlesi sıvınınkinden küçüktür. (II. doğru)



L katısının kütlesi değişmeden, ısı alıyorsa kesinlikle



İp kesilirse, M küpü dibe çöker. Dibe çöken cisimle-



sıcaklığı artar. (C kesin doğru, D ve E yanlıştır.)



rin özkütlesi sıvınınkinden büyüktür. (III. doğru)



Cevap C



3.



Cevap E



Depremin şiddetinin herhangi bir ölçüm aleti yoktur. Bilim adamlarının yaptığı hasar tespit çalışmaları ile



6.



belirlenerek Mercalli ölçeğiyle I ile XII arasındaki Ro-



Dünya’nın Güneş etrafında dönmesi, temas gerektir-



ma rakamları ile ifade edilir. Depremin şiddeti, yıkı-



meyen kütle çekim kuvvetinin etkisinde olur. (I. örnek



mın fazla olduğu depremin merkez üssünde fazladır.



olarak verilemez.)



Buradan uzaklaştıkça depremin şiddeti azalır.



Pusulanın N kutbunun manyetik güneyi göstermesi,



Sismografla ölçülüp, Richter ölçeği ile ifade edilen



temas gerektirmeyen manyetik kuvvetin etkisinde



depremin büyüklüğüdür. Depremin büyüklüğü ölçüm



olur. (II. örnek olarak verilemez.)



aletleriyle tespit edildiğinden merkez üssünde ya da



Rüzgarın bir poşeti uçurması, temas gerektiren kuv-



uzak olan başka bir yerde de aynı ölçülür, değişmez.



vetlerin etkisinde olur. (III. örnek olarak verilebilir.)



Cevap C



Cevap D



217



Deneme - 22



22 7.



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



Yüklü M küresinin yükü negatif alınırsa; K, L, N, P ci-



10. Element sembolleri Latince veya İngilizce gibi diller-



simleri üzerindeki yük dağılımları şekildeki gibi olur.



deki isimlerinden türetilir. Dolayısıyla bu semboller-



K r r



L



M r rr



+ r + rr



+ r + r + rr +



de bu dillerde yer almayan Türkçe karakterler (ş) bu-



N



P



lunmaz.



r r r r



Si, Bi, Ni ... (silisyum, bizmut, nikel) Tc, Ac.. (teknesyum, aktinyum) F, Fr... (flor, fransiyum) W : Wolfram (tungsten)



K ile L kendi aralarında kutuplanmış ve L den K ye – yük geçmiştir. Bu durumda iken ayrıldıklarında K nin



Cevap A



yükü L ninkine eşit ve zıt işaretli olur. (I. yanlış) N ile P nin her biri kendi içinde kutuplanmış ve N den P ye yük geçişi olmamıştır. Bu durumdayken ayrıldıklarında hem N hem de P nötr olur. (II. yanlış, III. doğru)



8.



Elektrokimya, elektrokimyasal süreçleri (kimyasal enerjinin elektrik enerjisine dönüştürülmesi süreçle-



Prf Yayınları



Cevap B



ri) inceleyen kimya alt dalıdır. Pil üretimi ve özelliklerinin geliştirilmesi gibi (II – a) Analitik kimya, maddelerin nicel ve nitel analizlerini



11. I. C(k) + O2(g)® CO2(k)



yapan kimya alt dalıdır. Cevherlerin yapısındaki elementlerin tespiti gibi (I – b)



II. HF(suda) + NaOH(suda) ® NaF(suda) + H2O(s)



Adli kimya, sporda doping, adli vakalarda delil ince-



III. 2N(g) ® N2(g) + 942kJ/mol



lenmesi gibi alanlarda çalışan kimya alt dalıdır. (III – c)



I. olayın girenlerinde O2 olduğundan yanma tepkime-



sidir. (A seçeneği doğrudur.)



Cevap B



II. olay sulu çözeltide bir asit ve baz arasındaki tepkimedir. Bu tepkimeler nötralleşme (nötrleşme) tepkimesidir. (B seçeneği doğrudur.) III. olayda N atomları N2 moleküllerine dönüşmüştür.



(C seçeneği doğrudur.)



III. olayda ametal olan N atomları arasında kovalent



9.



A, B, C ve D seçeneklerindeki bilim insanları karşıla-



bağ oluştuğundan meydana gelen bağlar kimyasal



rında verilen bağlarla ilgili çalışma ve açıklamalar yap-



bağlar yani güçlü etkileşimlerdir. (D seçeneği yanlış-



mıştır. Berzelius ise elementlerin sembolize edilme-



tır.)



sinde Latince isimlerinde yer alan harflerin kullanıl-



Olayların üçü de (yanma, nötrleşme, kovalent bağ



masını öneren bilim insanıdır.



oluşumu) kimyasaldır. (E seçeneği doğrudur.) Cevap E



Deneme - 22



Cevap D



218



22



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 12. Ham petrolün rafinasyonunda ayrımsal damıtma iş-



14. Bileşikteki toplam atom sayısı 12 denildiğinde kaç ta-



lemiyle birlikte katalitik kraking (büyük moleküllü hid-



nesinin C, kaç tanesinin H olduğu bilinemez. Örneğin C4H8 de C6H6 da 12 atomlu bir hidrokarbondur.



rokarbonların ısıyla küçük moleküllü hidrokarbonlara parçalanması) gibi kimyasal işlemler de gerçek-



(I. öncül yanlıştır.)



leştirilir. (I. öncül doğrudur.)



Kütlece hidrojen yüzdesi verilirse (örneğin % 20), bi-



Ayrımsal damıtma işleminde buharlaştırılan petrol bi-



leşikte hidrojenden başka karbon olduğundan kar-



leşenleri damıtma kulesinin farklı sıcaklıklardaki bö-



bonun yüzdesi de (% 80) bulunmuş olur. Bu bilgiler



lümlerinde kaynama noktalarına göre sıvılaşarak ay-



zaten kütlece birleşme oranıdır (20/80). (II. öncül doğ-



rıştırılır. (II. öncül doğrudur.)



rudur.)



Rafinasyonda ana işlem ayrımsal damıtmadır, katali-



100 gram bileşikteki C kütlesi kütlece C % anlamına



tik kraking (büyük molekülleri küçük moleküllere par-



gelir ki II.öncülle aynı sonucu verecektir. (III. öncül



çalama) değildir. (III. öncül yanlıştır.)



doğrudur.) Cevap D



Prf Yayınları



Cevap C



13. Saf bir sıvıda uçucu olmayan bir katı çözüldüğünde



15. Şemaya göre;



sıvının kaynama noktası yükselir. Kaynama noktasın-



– Yumurta mayoz, spermler mitoz sonucu oluşur.



daki yükselme sıvıda çözülen maddenin miktarıyla



(A seçeneğindeki ifade yanlıştır.)



orantılıdır. Bu durumda kaynama noktası en yüksek



– Kraliçe ve işçi arılar dişi bireylerdir.(B seçeneğin-



olan tuzlu su çözeltisinin içerdiği tuz oranı yani kütl-



deki ifade yanlıştır.)



ce % derişimi en yüksek olmalıdır. Kaynama noktası en düşük olan çözeltinin de kütlece % derişimi en kü-



– Erkek arılar mayoz sonucu oluşan yumurtalardan



çük olmalıdır. Bu şartları sağlayan E seçeneğidir.



geliştiklerinden kalıtsal yapıların aynı olması bek-



Cevap E



lenmez. (C seçeneğindeki ifade yanlıştır.) – Zigotlar kraliçe ya da işçi arılara dönüşebilir. (D seçeneğindeki ifade yanlıştır.) – Kraliçe arılardan oluşan üreme hücrelerinden (Yumurtalardan) döllenme olmadan partenogenez ile yeni bireyler oluşabilir. (E seçeneğindeki ifade doğrudur.) Cevap E



219



Deneme - 22



22



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



16. Bir glikojeni oluşturan monomerler arasındaki bağ



18. – Fosfolipit tabaka aracılığı ile madde geçişi difüz-



glikozit bağıdır.



yon,



Seçeneklerde verilen;



– Taşıyıcı protein aracılığı ile madde geçişi ise kolaylaştırıcı düfüzyon veya aktif taşıma içerisinde



– Maltozun yapısındaki glikoz molekülleri arasında,



incelenir.



– Adenozinin yapısındaki baz ve şeker arasında,



– K ve L’nin birleşmesiyle oluşan M makromolekü-



– Nükleotitin yapısındaki baz ve şeker arasında,



lü ise ekzositoz ile dışarı verilir.



– Nişastanın yapısındaki glikoz molekülleri arasın-



Cevap B



da glikozit bağı bulunur. Pürin bazı ise monomer yapılı bir molekül olup glikozit bağı içermez. Cevap A



19. Verilmiş olan şekil metafaz evresine aittir. Bu evredeki hücrede, – 2 kromozom – 2 sentrozom Prf Yayınları



17.



– 2 sentromer – 4 DNA – 4 kromatit – 4 sentriol bulunmaktadır. Buna göre C seçeneğindeki kıyaslama doğrudur.



Soyağacında verilmiş olan karakterin kalıtımı;



Cevap C



I. X’e bağlı baskın genlerle sağlanıyor olamaz. Çünkü X’e bağlı özellikler erkek çoçuklara anne tarafından aktarılır. Buna göre erkek çocuğu hasta olan bir anne kendisi de baskın geni taşıdığından hasta olmalıdır. II. Otozomal çekinik genlerle aktarılıyor olabilir. III. Y’ye bağlı genlerle aktarılıyor olamaz. Eğer Y’ye



20. – Omurilik soğanı solunumu ve sindirimi düzenler.



bağlı kalıtılıyor olsa idi özellik sürekli olarak babadan oğula geçtiği için soyağacındaki tüm erkek



– Beyincik vücudun dengesini sağlar.



bireyler hasta olmalıydı.



– Omurilik refleks olaylarını düzenler.



IV. X’e bağlı çekinik genlerle aktarılıyor olabilir. Taşı-



– Çevresel sinir sistemi merkezi sinir sistemi ile vü-



yıcı bir dişi (XAXa) hasta olmamasına rağmen ta-



cut yapıları arasında bağlantıyı sağlar.



şıdığı çekinik geni erkek çocuklarına aktarırsa erkek çocuklar hasta olur. Soyağacı bu duruma uy-



Buna göre D seçeneğinde verilmiş olan eşleştirme



gunluk göstermektedir.



doğrudur. Cevap C



Deneme - 22



Cevap D



220



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1.



K



3.



L



.ÖWOH



23



K ve L cisimlerinin arasındaki gergin ip kesildiğinde L cismi dibe batarken, K cismi ise biraz daha suyun



5m



dışına çıkarak yüzmeye devam eder. 3m



Buna göre, K nin batan hacmi azaldığından K ye etki eden kaldırma kuvveti FK azalır. L cisminin batan 0



t



3t



hacmi değişmediğinden L ye etki eden kaldırma kuv-



Zaman



veti FL değişmez.



K, L muslukları 0–t zaman aralığında kabı doldurdu-



Cevap B



ğunda kapta biriken sıvı kütlesi şekildeki grafiğe göre 3m dir. Buna göre, mK + mL = 3m dir. t–3t zaman aralığında yalnız K musluğu açıkken şekildeki grafiğe göre kaba 2m kütleli sıvı akmıştır. Buna göre, t sürede K den akan sıvının kütlesi mK = m olur.



4.



mK + mL = 3m



Sürat ve hız kavramlarının birimleri aynı olmasına rağmen, sürat skaler bir büyüklük, hız ise vektörel bir bü-



m + mL = 3m



yüklüktür. Doğrusal yolda ve sürekli aynı yönde ha-



Buna göre, m =



VdK VdL



´



m =d ´ 2m



d = 1\Ş olur. Cevap B



reket eden bir araç için sürat, hız vektörünün büyükPrf Yayınları



mL = 2m dir.



lüğüne eşittir. Kuvvet ve ivme kavramlarının birimleri farklıdır. Bir cisme kuvvet uygulandığında cisim ivme kazanır ve cismin hızı bu ivme ile değişir. Kuvvet, ivmeyi doğuran etkidir. Bu nedenle kuvvet ile ivme arasında sürat ile



2.



2V



2V



hız arasındakine benzer bir ilişki yoktur.



2V



2V



Alınan yol ve yer değiştirme kavramlarının birimleri



X



V 2V



aynı olmasına rağmen, alınan yol skaler bir büyük-



Z



Z V



2V Y



Þekil - I



lük, yer değiştirme ise vektörel bir büyüklüktür. DoğY



rusal yolda ve sürekli aynı yönde hareket eden bir



2V



araç için alınan yol, yer değiştirme vektörünün büyüklüğüne eşittir. Bu nedenle alınan yol ve yer değiş-



Þekil - II



tirme arasında sürat ile hız arasındakine benzer bir



Devrenin görünümü, K anahtarı açıkken Şekil - I de-



ilişki vardır.



ki gibi, kapalıyken Şekil - II deki gibi çizilebilir.



Ortalama sürat ve ortalama hız kavramlarının birim-



Başlangıçta üretecin gerilimine 2V denilirse; X in ge-



leri aynı olmasına rağmen, ortalama sürat skaler bir



rilimi V, Y ninki V, Z ninki 2V olur.



büyüklük, ortalama hız ise vektörel bir büyüklüktür.



Şekil - II de X lambası kısa devre olduğu için bu lam-



Doğrusal yolda ve sürekli aynı yönde hareket eden



ba söner. Üretecin gerilimi 2V olduğundan; Y nin ge-



bir araç için ortalama sürat, ortalama hız vektörünün



rilimi 2V, Z ninki 2V olur.



büyüklüğüne eşittir. Bu nedenle ortalama sürat ve or-



Buna göre, sadece Y nin üzerindeki gerilim arttığın-



talama hız arasında sürat ile hız arasındakine benzer



dan, yalnız Y lambasının parlaklığı artar.



bir ilişki vardır. Cevap B



Cevap E



221



Deneme - 23



23 5.



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 7.



¡XNXUD\QD



Su kütlesinin zamana göre değişim grafiğine bakıldığında (0-t) zaman aralığında suyun kütlesi artmış, (t-2t) zaman aralığında ise değişmemiştir. Buna gö-



T1 T F



M



I1



re buzun kütlesi (0-t) zaman aralığında azalmış, (t-2t)



Asal eksen



zaman aralığında değişmemiştir. Bu durum I ve II grafiklerinde gerçekleşirken, III. grafikte gerçekleşmemiştir. Cevap B



ìHNLO,



Şekil - I deki ì1 ışık ışını odaktan geldiği için asal eksene paralel yansır. Bu durumda å1 = å olur.



8.



¡XNXUD\QD



T2



I2 E



T F



M



Asal eksen



Basit damıtma tuzlu su gibi bileşenlerin kaynama nok-



ìHNLO,,



sır. İki iç açının toplamı bir dış açıyı vereceğinden å2 + á = å dır. Bu durumda å > å2 olur.



taları arasında büyük bir fark olan çözeltilere örneğin



Prf Yayınları



Şekil - II deki ì2 ışık ışını odak ile merkez arasından geldiği için merkezin dışından geçecek biçimde yan-



bileşenlerden birinin katı diğerinin sıvı olduğu karışımlara uygulanır. Bileşenlerin ikisi de sıvı olursa işlem ayrımsal damıtma olur. (I. öncül doğrudur.) Basit damıtma, kaynama noktası farkına dayalı bir ay-



Buna göre; å2 < å1 = å dır.



rıştırma yöntemidir. (III. öncül yanlıştır.) Dolayısıyla karışım homojendir. Yani bileşenleri birbiri içinde çö-



Cevap C



zünür. (II. öncül doğrudur.) Cevap D



6.



9.



Üzerinden akım geçen bir telin etrafındaki manyetik



Döbereiner, oluşturduğu periyodik sistemde elementlerin 3 erli gruplar halinde incelendiğinde atom küt-



alanın yönü sağ el kuralına göre bulunur. Bu kurala



leleri arasındaki periyodikliği fark ederek triadlar ku-



göre, sağ elimizle sayfa düzleminden dışarıya doğru



ralını geliştirmiştir. (I. öncül doğrudur.)



olan teli, baş parmağımız akımın yönünü gösterecek



Newlands, elementler arasındaki periyodikliğin her 8



şekilde kavradığımızda, diğer dört parmağın göster-



elementte bir olduğunu ortaya koymuş ve müzik no-



diği yön manyetik alanın yönüdür. Buna göre, telin



talarına benzettiği bu periyodikliği oktavlar kuralı ola-



etrafındaki manyetik alanın yönü, saat yönüne ters



rak açıklamıştır. (II. öncül doğrudur.)



yöndedir.



Mendeleev’in hazırladığı periyodik sistemde bir ku-



Bir pusula daima N kutbu manyetik alan yönünde ola-



rallar dizisi yoktur. Elementleri atom kütlelerine göre



cak biçimde yönelir. Buna göre, K, L, M ve T nin yö-



düzenleyerek periyodik sistemi oluşturmuştur. (III.



nelimleri doğru, P ninki yanlıştır



öncül yanlıştır.) Cevap D



Deneme - 23



Cevap C



222



23



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 10. Elde edilecek çözelti 400 gram olduğuna göre, karış-



12. Tepkime ekzotermik olduğundan tepkime süresince



tırılacak çözeltilerden % 50 lik olanın kütlesine m gram



ısı açığa çıkar ve buna bağlı olarak sıcaklık artar. (I.



dersek % 10 luk olanın kütlesi 400 – m gram olur.



grafik doğrudur.)



Tepkime olmayan çözelti karıştırılmalarında,



Tepkimenin girenlerinin tamamı gaz, ürünlerin ise bir



%son.mson = %1.m1 + %2.m2



kısmı gaz bir kısmı sıvıdır. Bu durumda gaz kütlesi azalacaktır. (II. grafik yanlıştır.)



formülü kullanılır.



Tepkimenin katsayıları tepkimedeki maddelerin mole-



20.400 = 50.m + 10.(400 – m)



kül sayıları arasında oran kurulmasına yardımcı olur. Bu-



8000 = 50m + 4000 – 10m



na göre, tepkimeye giren molekül sayısı 1 + 13/2 = 7,5,



4000 = 40m



ürün molekül sayısı 4 + 5 = 9 dur. Bu durumda top-



m = 100



lam molekül sayısı artmıştır. (III. grafik yanlıştır.) Cevap A



% 50 lik olanın kütlesi 100 gram % 10 luk olanın kütlesi 300 gram olmalıdır. Cevap B



13. 11,2 litre sadece gazlara has bir hacim değeri değilği miktarı çözmüştür. Bu miktardan daha fazla miktarda çözünen eklenmesi doygun bir çözelti oluşturmakla birlikte bir miktar maddenin de çökmesine ne-



dir. Herhangi bir maddenin hacmi 11,2 litre olabilir. Prf Yayınları



11. Doygun çözeltilerde çözücü maksimum çözebilece-



den olur. Daha az miktarda çözünen eklenmesi ise



(Ancak 0,5 molünün hacmi 11,2 L olan sadece normal koşullardaki gazlardır.) (A seçeneği) Bileşiğin bir molekülünde 2 tane C atomu, 1 tane O atomu bulunur. Bu oran hiçbir zaman değişmez. (Çünkü bu oranın değişmesi başka bir bileşiğin oluşması



doymamış çözelti oluşturur.



anlamına gelir.) Dolayısıyla her miktarında C atomu-



X maddesinin çözünürlüğü sıcaklık arttıkça azaldığı-



nun sayısı O atomunun sayısının iki katıdır. (C seçe-



na göre 100 gram suda 20 °C den yüksek sıcaklıklar-



neği)



da 25 gramdan daha az, 20 °C den düşük sıcaklık-



Bileşiğin molekül sayısı 100 olsun, bu durumda B se-



larda 25 gramdan daha çok çözünür.



çeneğindeki bilgiyi doğru kabul edersek mol sayısı



10 °C de 25 gramdan fazla çözüneceğine göre 30



100N (100.6,02.1023) olur. Bir maddenin mol sayısı



gram tuzla doymuş olabilir. (A seçeneği)



asla molekül sayısından fazla olamaz. (B seçeneği



30 °C de 25 gramdan az çözüneceğine göre 20 gram



yanlıştır.) Örneğin molekül sayısı 6,02.1023 tane olan



(100 gram suya denk gelen değer) tuzla doymuş ola-



bir maddenin mol sayısı sadece 1 dir. (6,02.1023 >



bilir. (B seçeneği)



1, molekül sayısı > mol sayısı)



20 °C de 25 gram çözüneceğine göre 30 gram tuzla



Bileşiğin bir molekülünde 2 tane C atomu (2.12 = 24



(100 gram suya denk gelen değer) kesinlikle doy-



akb) 6 tane H atomu (6.1 = 6 akb) bulunur. Yani C



muştur. (bir miktarı da çöker.) (C seçeneği)



atomunun kütlesi H atomunun kütlesinin 4 katıdır. Bu



25 °C de 25 gramdan az çözüneceğine göre 50/3



oran hiçbir zaman değişmez. (D seçeneği)



gram tuzla (100 gram suya denk gelen değer) doy-



Bileşiğin bir molekülünde 2 tane C atomu 6 tane H



muş olabilir. (D seçeneği)



atomu bulunduğundan C atomu sayısı H atomu sa-



15 °C de 25 gramdan fazla çözüneceğine göre 20



yısının üçte biri kadardır ve bu oran hiçbir zaman de-



gram tuzla kesinlikle doymamıştır. (E seçeneği)



ğişmez. (E seçeneği)



Cevap E



Cevap B



223



Deneme - 23



23



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



14. Saf katıların kütleleri sabitken sıcaklıkları artırılırsa



17. İnsanda vücut ısısı düştüğünde tekrar normal seviye-



1 kg buz : 0,95 L



ye getirilmesi için metabolizmayı hızlandırıp vücuttaki ısının korunmasına yönelik değişimler olur. Bu sırada deriye giden kılcallar büzülürken vücudun iç kısmına giden kılcallar genişler. Böylece ısı, vücut içine hapsedilmiş olur. Kılların dikleşmesi ise bu yapıların dikleşmesini sağlayan kıl kökü kaslarının çalışması ve buna bağlı olarak ısı üretilmesi demektir. Buna göre sorudaki II. ve III. olaylar vücut ısısının korunması-



2 kg buz : 1,9 L



na yardımcı olur.



genleşirler ve hacimleri artar. (I. öncül yanlıştır.) Özkütle ayırt edici bir özelliktir. Madde miktarına bağlı değildir. Örneğin aynı sıcaklıkta kaç litre su alınırsa alınsın suyun özkütlesi 1 dir. Saf bir katının özkütlesini sadece sıcaklık değiştirir. Sıcaklık sabit olduğu sürece özkütle sabittir. (II. öncül doğrudur.)



Cevap B



Saf katıların sabit sıcaklıkta kütleleri artırılırsa hacimleri de artar. (III. öncül doğrudur.)



18. Soruda verilmiş olan;



Cevap A



– ekzositoz olayı, ATP harcanarak gerçekleşen bir aktif geçiş yöntemidir.



15. Tüm polisakkarit çeşitleri glikoz monomerlerinin bir-



– Glikozdan enerji eldesi olayı, glikozun solunum tepkimelerinde parçalanarak enerji üretimi yapılmasıdır. Bu olayın başlangıcında glikozun aktivasyonu için ATP harcanır.



leşmesiyle oluşmuştur. Glikozların birbirine bağlanma biçiminin farklı olması polisakkaritlerin birbirinden farklı özelliklere sahip olmasını sonuç verir. Soruda verilmiş olan;



– Canlıya özgü moleküllerin sentezlenmesi, protein sentezi, glikojen sentezi, yağ sentezi gibi biyosentez tepkimelerini ifade eder. Biyosentez tep-



– Çeper yapısına katılma özelliği selüloz ve kitine, – Hayvan hücreleri tarafından sindirilebilme nişasta ve glikojene,



Prf Yayınları



– Lökoplastta sentezlenme özelliği nişastaya,



– Depo karbonhidrat olarak görev yapma nişasta



kimelerinin gerçekleşmesi için de ATP kullanılır. Cevap E



19. Odunsu bitkilerin olgunlaşan kök ve gövde kısımları



mineralleri topraktan değil de üzerinde yaşadığı ko-



yapısal olarak benzerlik gösterir. Kök ve gövde için kambiyum bulundurma ve bu sayede enine büyüme, yerçekimine bağlı olarak tropizma hareketi gerçekleştirme, iletim demetleri sayesinde madde iletimini sağlama, uç meristem bulundurma ve bu sayede boyuna doğru uzama özellikleri ortaktır. Emici tüyler ise sadece köklerde bulunan yapılardır. Bitkiler gövde-



naktan alan bitkilere yarı parazit bitkiler denir. Bunun



leri ile ortamdan doğrudan su ve mineral almazlar.



ve glikojene aittir. Cevap C



16. İnorganik maddeleri kullanarak fotosentez ile organik besin sentezi yapabilen ancak gerekli olan su ve



için emeçlerini konağın ksilem elemanlarına uzatırlar.



Cevap D



Kloroplast içermediği için fotosentez yapamayan, bu



20. Tüm ökaryot canlılarda ribozom ve mitokondri bulu-



nedenle de ihtiyaçları olan inorganik ve organik tüm



II. si tam parazit bitkilere, III. sü ise yarı parazit bitki-



nur. Ancak hareket kamçı ile sağlanabileceği gibi sil ya da yalancı ayakla da sağlanabilir. Kontraktil koful ise ancak tatlı sularda yaşayan türlerde bulunur. Hücre duvarı ise Ökaryot tek hücreli canlılardan sadece alglerde bulunur. Diğer ökaryotik tek hücreli canlı gruplarında hücre duvarı yoktur. Bu nedenle yer değiştirebilen ökaryot tek hücreli bir canlıda ribozom ve mitokondrinin bulunduğu kesin olarak söylenebilirken kamçı, kontraktil koful ve hücre duvarı bulunma-



lere aittir.



yabilir.



maddeleri üzerinde yaşadığı konaktan alan parazit bitkilere de tam parazit bitkiler denir. Bu bitkiler konağın hem ksilem hem de floem elemanlarına emeçlerini uzatarak besin ihtiyaçlarını karşılarlar. Her iki gruptaki bitkiler de tohumlu bitkiler grubunda incelenirler. Buna göre, soruda verilmiş olan özelliklerden I ile IV yarı parazit ve tam parazit bitkiler için ortak iken



Cevap B



Deneme - 23



Cevap C



224



24



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1.



3.



Deney düzeneği incelendiğinde, araştırmacının tasarladığı deneyde; uyguladığı kuvveti sabit tutarak,



h



cismin kütlesini değiştirdiğini görebiliriz. Bu durum-



h



da, bağımsız değişken cismin kütlesidir. Araştırmacı



K



X sývýsý d Piletilen



L



Y sývýsý 2d



h



deneyde kütleyi değiştirerek ivmeyi ölçtüğü için, ba-



h



ğımlı değişken cismin ivmesidir.



yer (yatay)



Buna göre, araştırmacının hipotez cümlesi, ‘Kütle artarsa, ivme de artar.’ olabilir.



K noktasındaki sıvı basıncı; PK = h.d.g



Hipotez cümlesinin doğru olma şartı yoktur. Deney



L noktasındaki sıvı basıncı



sonucunda elde edilen verilere göre, doğrulanabilir



PL = PY + Piletilen



ya da yanlışlanabilir.



= h.2d.g + 2h.d.g= 4h.d.g Cevap C



Buna göre, p =



h.d.g = 1\à bulunur. 4h.d.g



2.



Isıca yalıtılmış bir kapta bulunan 80 °C sıcaklığındaki



Prf Yayınları



Cevap C



4.



Güneş tutulması olayı Ay’ın gölgesinin Dünya’ya düş-



100 gram suyun sıcaklığı 0 °C ye düşürülürse dışarı-



mesi nedeniyle gerçekleşir.



ya vereceği ısı enerjisi,



Ay tutulması olayı Dünya’nın gölgesinin Ay’a düşme-



Q = m.c.DT ´ Q = 100.1.80



si nedeniyle gerçekleşir.



Q = 8000 cal dir.



Gelgit olayı kütle çekim kuvveti nedeniyle Ay’ın Dün-



Bu kadar ısıyı kaba atılan buz alacaktır. Buna göre,



ya’daki suları yükseltmesi olayıdır.



C seçeneğindeki – 10 °C sıcaklığında 100 g buzun sı-



Hacivat ve karagöz gösterisinde figürlere arkadan ışık



caklığının 0 °C olması için gereken ısı,



vurularak gölgelerinin perdeye düşmesi sağlanır. Sıcak günlerde sokak hayvanlarının araba ya da ağaç



Q = m.c.DT ´ Q = 100.0,5.10



altlarında durmayı tercih etmelerinin nedeni araba ve



Q = 500 cal



ağaç gölgelerinin serin olmasıdır.



Buzun tamamen erimesi için gereken ısı,



Cevap C



Q = m.Le ´ Q = 100.80 ´ Q = 8000 cal Toplam gereken enerji, Q = 500 + 8000 = 8500 cal dir. Su dışarıya ancak 8000 cal verebileceği için kaba atıldığında buzun ancak bir kısmını eritebilir. Son durumda kapta su-buz karışımı olacağından, denge sıcaklığı da 0 °C olur. Cevap C



225



Deneme - 24



24 5.



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 7.



Maddelerin elektrik enerjisinin iletimine karşı göster-



Ersin



diği zorluk olan direnç,



Ses kaynaðý



Aylin



R = ˆ.l\S formülü ile bulunur. yatay



Soruda direnci en küçük olan tel sorulduğundan formüle göre, boyu küçük ve kesit alanı büyük tellere bakmak gerekir. Buna göre, bu özelliğe sahip iki tel



t = 0 anında Ersin ve Aylin ses kaynağına eşit uzak-



B ve C seçeneklerindeki bakır ve nikle-krom tellerdir.



lıkta olduğundan üretilen bir sinyal sesini her ikisi de aynı anda duyar. t anında üretilen sinyal sesini Ersin,



Soruda nikel-krom telin direncinin bakır telden daha



Aylin’den daha önce duyduğuna göre, Ersin ile ses



büyük olduğu bilgisi verilmiş. Buna göre, B seçene-



kaynağı arasındaki uzaklık, Aylin ile ses kaynağı ara-



ğinde verilen bakır telin direnci C seçeneğinde veri-



sındaki uzaklıktan küçüktür. Bu olayın gerçekleşme-



len nikel-krom telinkinden küçüktür.



si için Ersin’in kaynağa doğru yaklaşması ya da Ay-



Cevap B



lin’in kaynaktan uzaklaşması gerekir. (I. yanlış, II. ve III. doğrudur.)



Prf Yayınları



Cevap E



8.



Asetik asit (CH3COOH) zayıf bir asit olmasına rağmen derişik çözeltisi koroziftir. (I. öncül doğrudur.) Organik maddeler yanıcı maddelerdir. Asetik asit de yüksek sıcaklıklarda patlayıcı özelliktedir. (II. öncül doğrudur.) Asetik asit zayıf bir asittir. (III. öncül yanlıştır.) Cevap C



6.



9.



Sürtünmenin önemsenmediği ortamda cismin meka-



sıvılaştırılmasıyla LPG (likit -sıvı- petrol gaz) elde edi-



nik enerjisi korunur. Buna göre, cisim çıkabileceği en



lir. (I. öncül doğrudur.)



yüksek noktaya ulaştığında hızı sıfır olduğu için kine-



Sıcak hava balonlarının temel çalışma prensibi: “ısı-



tik enerjisi de sıfır olacaktır. Bu, cismin başlangıçtaki



tılan gaz genleşir, genleşen gazın yoğunluğu azalır,



kinetik enerjisinin tamamının potansiyel enerjiye dö-



yoğunluğu azalan gaz yükselir” şeklindedir. (II. ön-



nüştüğü anlamına gelir.



cül doğrudur.)



Cismin çıkabileceği en yüksek noktanın yerden yük-



Klima ve buzdolaplarında basınçla sıkıştırılan bir ga-



sekliğine h denilirse,



zın hızla genleştirilmesi sonucunda gazın soğumasından yararlanılarak soğutma işlemi gerçekleştirilir.



EK = EP ´ 200 = mgh ´ 200 = 2.10.h



(III. öncül doğrudur.)



h = 10 m bulunur. Cevap D



Deneme - 24



Petrolün rafinasyonu sonucu oluşan petrol gazlarının



Cevap E



226



24



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 10. Katman elektron dizilimi kuralları:



13. KOH kuvvetli bir bazdır. Derişik sulu çözeltisinin pH



1. Elektron dizilimi yapılırken katmanların alabileceği



değeri 10 dan yüksektir. Bu çözeltiye fenolftalein dam-



maksimum elektron sayısı;



latılırsa renk pembe olur. (I. öncül doğrudur.)



2 – 8 – 18 – 32 şeklindedir.



NaCl nötr bir tuzdur. Bu çözeltiye metil oranj damlatılırsa renk sarı olur. (II. öncül doğrudur.)



2. Bir atomun son katmanında en fazla 8 elektron bu-



HNO3 asit olduğundan pH değeri 7 den küçük, NaCl



lunmalıdır.



nötr olduğundan pH değeri 7 dir. Her iki çözeltide de



Seçenekler incelendiğinde K atomunun son katma-



fenolftalein renksiz durumdadır. (III. öncül yanlıştır.)



nında 9 elektron bulunduğu görülür. Bu durum ku-



Cevap B



rallara aykırıdır. Doğru dizilim 2–8–8–1 şeklindedir. Cevap A



11. Kozmetik ürünler içerdikleri birçok kimyasal nedeniy-



Deri, tırnak, saç gibi vücudun dış yüzeyindeki kısımlarını temizleme, güzelleştirme vb amaçlar için uygu-



Prf Yayınları



le çeşitli zararlı etkileri olan maddelerdir. (I. öncül yanlıştır.)



lanırlar. (II. öncül doğrudur.) Kepek şampuanı ve diş macunu gibi ürünler hem güzelleştirme hem sağlıklı hale getirme işlevleri olduğundan kozmetik ve ilaç olarak düşünülebilirler. (III. öncül doğrudur.) Cevap D



14. Bir taneciğin + yüklü durumundan elektron koparmak nötr durumuna göre daha zordur. Çünkü + yük – yüklü elektronu çeker ve ayrılması için daha fazla enerji gerektirir. (I. öncül doğrudur.) Bir taneciğin + yüklü durumunun elektron aldığında açığa çıkan enerjisi nötr durumuna göre daha fazladır. Çünkü + yük, – yüklü elektronu çeker ve daha fazla enerji çıkmasına neden olur. (II. öncül doğrudur.)



12. Enzim üretilmesi, vücudun su dengesinin korunma-



Bir taneciğin nötr halinin çapı + yüklü halinin çapın-



sı, kasların beslenmesi, hormon üretilmesi proteinle-



dan büyüktür. Çünkü atom elektron verdikçe (+ yük-



rin görevlerindendir.



lü oldukça) birim elektron başına düşen çekirdek çe-



Vücudun enerji ihtiyacının birincil olarak karşılanma-



kim kuvveti artar ve elektronlar çekirdeğe yaklaşır.



sı ise karbonhidratların görevidir.



(III. öncül doğrudur.) Cevap D



Cevap E



227



Deneme - 24



24 15.



1



3



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 18. Ökaryot hücrelerde fotosentez ve hücresel solunum



2



ile enerji üretilebilir. Bu olaylardan; 4



– fotosentez tepkimeleri kloroplast organelinde,



5 6



– oksijenli solunum tepkimeleri sitoplazma ve mito-



7



kondride, – oksijensiz solunum tepkimeleri ise sitoplazmada gerçekleşir.



Hemofili hastalığı X’e bağlı çekinik özellik gösterir.



Buna göre, ökaryot bir hücrede sitoplazma, mitokond-



Hasta bir erkek X’e bağlı geni daima annesinden ala-



ri ve kloroplast dışındaki herhangi bir yapıda enerji



cağından anne (6. birey) taşıyıcı (XHXh) veya hasta



üretimi görülmez.



(XhXh) olmalıdır.



Cevap B



Buna göre 6. bireyin homozigot baskın genotipli olamayacağı kesin olarak söylenir. Cevap E



19. – Sitozin ribonükleotitin yapısında; tek halkalı sitozin bazı, riboz şekeri ve fosfat molekülü bulun-



16. İğ iplikleri kromozomların kutuplara çekilmesinde et-



Prf Yayınları



maktadır.



kili olurlar. İğ ipliklerinin tahrip olması durumunda kardeş kromatitler birbirinden ayrılarak zıt kutuplara doğ-



– Sitozin deoksiribonükleotitin yapısında, tek halkalı sitozin bazı, deoksiriboz şekeri (riboz şekere göre bir oksijen atomu eksiktir) ve fosfat molekülü bulunur. – Sitozin deoksiribonükleozitte ise, tek halkalı sito-



ru hareket edemezler.



zin bazı ve deoksiriboz şekeri bulunmaktadır. FosCevap E



fat molekülü bulunmaz. – Guanin ribonükleotitte ise, çift halkalı guanin molekülü, riboz şekeri ve fosfat molekülü bulunur. Buna göre, bu moleküllerin ağırlıkları bakımından küçükten büyüğe doğru sıralanması III - II - I - IV şeklinde olacaktır. Cevap E



17. Dolaşım sistemi taşıma, düzenleme, savunma ve korumada görevlidir. Buna göre soruda verilen I., II., III. ve IV. olaylar dolaşım sistemi tarafından gerçekleştirilir. Sindirim enzimleri ise kana verilmeyip doğrudan sin-



20. Bitkilerin yaprakları ile gövdelerinin genç kısımların-



dirim boşluğuna boşaltılır. Örneğin pankreasta üreti-



da yer alan stomalar ile çok yıllık bitkilerde kök ve



len sindirim enzimlerinin ince bağırsağa taşınmasın-



gövdenin odunsu kısımlarında yer alan lentiseller sa-



da özel bir kanal olan Virsung kanalı görev alır.



yesinde gaz alış verişi yapılabilmektedir.



Cevap A



Deneme - 24



Cevap E



228



25



fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1.



3.



Şekil - I deki ì1 ışık ışını K ortamından M ortamına ge-



Fizikle uğraşan bilim insanları bilimsel bilgiye ulaş-



çemeyip tam yansıma yaptığına göre, K ortamının ışı-



mak için çeşitli yollar kullanırlar. (A doğru)



ğı kırma indisi M ninkinden büyüktür. ì1 ışık ışını K or-



Bilim tarihini incelediğimizde Aristo’nun gözlemi, Ga-



tamından L ortamına geçerken normale yaklaşacak



lileo’nun gerçek ve düşünce deneylerini, Newton’un



biçimde kırıldığına göre, K ortamının ışığı kırma indi-



ise deneyler yanında matematiği de kullanmış oldu-



si L ninkinden küçüktür. Buna göre, ortamların kırıcı-



ğunu görürüz. (D doğru, E yanlış)



lık indisleri arasındaki ilişki; nM < nK < nL dir.



Bilim tarihinde de açıkça görüleceği üzere tek bir bilimsel yöntem tarifi yapmak doğru olmayacaktır. (B



K



I1



doğru) M



Bilim insanları yaptıkları araştırmaları çeşitli yöntemler kullanarak gerçekleştirirler. Kullanılan yöntemler



L



bazen bir sonuç vermezken bazen beklenmeyen keşiflere yol açabilir. (C doğru)



Þekil - I



Cevap E



L den M ye gelen ì2 ışınının hem gelme açısı büyük, hem de L ortamının kırılma indisi büyük olduğundan ışık M ye geçişte tam yansıma yaparak Şekil-II deki



4.



yolu izler.



Hal değiştiren bir maddeyi oluşturan atom ya da moleküllerin hareketlerinden kaynaklanan kinetik enerjileri, hal değişimi süresince sabittir ve değişmez. Ki-



Prf Yayınları



K M L



netik enerji aynı zamanda sıcaklığın da göstergesi olduğundan, hal değiştirme süresince maddenin sıcaklığı da sabit kalır. (I. ve III. sabittir, değişmez.) Madde içindeki atom veya moleküllerin bir arada dur-



I2



masını sağlayan kimyasal bağlardan kaynaklanan



Þekil - II



potansiyel enerji, ısı alarak hal değiştiren bir madde



Cevap D



için artar. Çünkü bir üst hale geçen maddenin moleküllerini bir arada tutan bağlar zayıflar. (II. artar.) Cevap B



5.



Gözlük numarasının – işaretli olması, gözlüğün yapıldığı merceğin kalın kenarlı olduğu yani ıraksak özellik gösterdiği anlamına gelir. (I. doğru)



2.



Gözlük numarasına yakınsama denir ve diyoptri cin-



Şekildeki kapta musluk açıldığında Y sıvısının tama-



sinden ifade edilir.



mı boşalır. Bu durumda K, L, M cisimleri X sıvısı için-



Buna göre, Yakınsama = 1\F formülünden,



de kalacak biçimde dengede kalır. K, L cisimlerinin özkütlesi X sıvısınınkinden küçük olduğundan bu ci-



0,2 = 1\F ´ f =



simler X sıvısında yüzerler. M cisminin konumu de-



1 0,2



´ f = 5 m dir. (II. doğru)



ğişmez. Buna göre, cisimlerin denge konumu “C” se-



Uzağı iyi göremeyen kişilerdeki göz problemi miyoptur.



çeneğindeki gibi olur.



Bu problem ıraksak merceklerle düzeltilir. (III. doğru) Cevap C



Cevap E



229



Deneme - 25



25 6.



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 8.



Soruda verilen çizelgeden faydalanılarak, hareketli-



C



lerin sürati bulunabilir. X in sürati, vX =



H Na



120 Alınan yol = = 30 m/s dir. 4 Geçen süre



F Cl



Sc Cs



96 Alınan yol = = 30 m/s dir. Y nin sürati, vY = 3,2 Geçen süre



Kovalent bağ ametal atomları arasında oluşur. Peri-



Buna göre, X ve Y nin süratleri aynıdır. (I. kesinlikle



yodik sistemde yerleri verilen elementlerden H, C, F



doğru.)



ve Cl ametaldir. Dolayısıyla C seçeneğinde verilen C



X ve Y araçlarının hareket yönleri hakkında bir bilgi



ile Cl elementleri arasında kovalent bağlı bileşik olu-



verilmemiş, bu nedenle vektörel bir büyüklük olan ve



şur. Diğer seçeneklerde ise iyonik bağlı bileşik oluşur.



yön bilgisi de içeren hız hakkında yorum yapılamaz.



Cevap C



(II. ve III. ile ilgili kesin bir şey söylenemez.)



Prf Yayınları



Cevap A



9.



Grafikteki değerlere göre 35 gram X elementiyle 8 gram Y elementi birleşmiştir. Bu durumda X2Y bileşiğinde kütlece x\Y birleşme oranı 2X = Í/î dir. Burdan bir tane X in kütlesinin bir tane Y Y nin kütlesine oranı



7.



Şekil - I deki devrede üreteçlerden birisi ters bağlı ol-



x\Y = Í/ö olarak bulunur.



duğu için eşdeğer gerilim, V1 = V + V – V = V dir.



XY2 bileşiğindeki kütlece x\Y birleşme oranı



Buna göre, devredeki tek lamba olan K lambası V ge-



X 35 = = Í/ò dir. 2Y 2.16



rilimi altında ışık verir.



Yani 35 gram X elementine karşılık 32 gram Y ele-



Şekil - II deki devrede üreteçlerin 4 ü de seri ve düz



menti içerir.



bağlı olduğu için eşdeğer gerilim,



35.3 105 = 32.3 96



V2 = V + V + V + V = 4V dir. Buna göre, devredeki seri bağlı olan L ve M lamba-



105 gram X alınırsa (35.3) 96 gram (32.3) Y gerekir.



ları özdeş olduklarından 4V lik gerilimi eşit paylaşa-



Bu miktarda Y olmadığından işlem Y üzerinden ya-



rak 2V gerilimi altında ışık verirler.



pılmalıdır.



Özdeş lambalardan üzerindeki gerilim fazla olan lam-



64 gram Y (32.2) alınırsa 70 gram X (35.2) alınmalı-



ba daha parlak yanar.



dır. (105 – 70 = 35 gram X artar.) Oluşan bileşik 134



Buna göre, PK < PL = PM dir.



gram olur. Cevap E



Deneme - 25



Cevap D



230



25



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 10. Sudkostik formülü NaOH olan kuvvetli bir bazdır. (I.



14. Eşit kütlelerde etil alkol ve saf su alındığında yoğun-



öncül doğrudur.)



luğu büyük olan sıvının hacmi daha küçük olacaktır.



Baz olduğu için asidik bir oksit olan CO2(g) yi tutar. (II. öncül doğrudur.)



(d = m\V) Bu durum yoğunluğu büyük olan sıvının (saf



Beyaz sabun, yağların NaOH ile tepkimesinden elde



lamına gelir. (I. öncül doğrudur.)



suyun) moleküllerinin birbirine daha yakın olması an-



edilir. (III. öncül doğrudur.)



Her iki madde de molekülleri arasında baskın etkileCevap E



şim türü olarak hidrojen bağı içerir. Maddelerden kaynama noktası büyük olan su olduğundan yapısındaki hidrojen bağlarının kuvveti etil alkolünkinden yük-



11. Temiz enerji kaynaklarının genelde kurulum ve/veya



sektir. (II. öncül doğrudur.)



üretim maliyetleri yüksektir. (I. öncül yanlıştır.) Bu enerji kaynakları ham madde bağımlısı değildir.



London etkileşimleri elektron sayısı veya mol kütle-



Ham maddeleri rüzgar, güneş, su gibi doğal kaynak-



siyle orantılı olarak düşünülür. Mol kütlesi (veya elekt-



lardır. (II. öncül doğrudur.)



ron sayısı) büyük olan etil alkol olduğundan yapısındaki London etkileşimleri büyük olan da etil alkoldür.



Çevreye zararları oldukça az olduğundan temiz ener-



(III. öncül yanlıştır.)



ji kaynağı olarak adlandırılırlar. (III. öncül doğrudur.)



Cevap B



Cevap A



12. Cabir bin Hayyan çeşitli damıtma işlemleriyle kral sutir. Dolayısıyla damıtma işleminde kullanılan imbik Cabir bin Hayyan’la bağdaştırılmalıdır. (I. öncül) Michael Faraday bilim dünyasında elektroliz deneyleriyle tanınır. Bu nedenle elektrik üreten bataryayla



Prf Yayınları



yu, nitrik asit, sülfürik asit gibi maddeleri keşfetmiş-



bağdaştırılmalıdır. (II. öncül) Antonie Lavoisier kütlenin korunumu kanununu bu-



15. Canlılarda gerçekleşen hücresel solunum, kemosen-



lan bilim insanı olduğundan teraziyle bağdaştırılma-



tez ve fotosentez olayları sırasında ATP üretimi yapı-



lıdır. (III. öncül)



lır. Buna göre, seçeneklerde verilmiş olan olaylara



Cevap A



13. Periyodik sistemin bu bölgesinde led yapýmýnda kullanýlan yarý metaller (Si) bulunur.



Periyodik sistemin bu bölgesinde metaller bulunur ve sývý halde deðildirler.



I. CO2 ve H2O’dan glikoz sentezlenmesi olayı foto-



Periyodik sistemin bu bölgesinde moleküler yapýlý ametaller (F2, Cl2 ..) bulunur.



sentez veya kemosentez olup ATP sentezi de görülür.



II. Amino asitlerden protein sentezlenmesi sırasında ATP sadece tüketilir. 5



3 1



bakacak olursak,



2 Periyodik sistemin bu bölgesinde metaller bulunur ve tel haline getirilebilirler.



III. Glikozdan pirüvik asit oluşması solunum olayının



4



glikoliz evresinde görülür ve bu olayda ATP sentezlenir.



Periyodik sistemin bu bölgesinde lambalarýn yapýsýnda kullanýlan soygazlar yer alýr.



IV. Proteinlerden amino asit oluşması sindirim olayı olup ATP üretilmez. Buna göre I. ve III. olaylar sırasında ATP sentezi yapılabilir.



Cevap A



Cevap B



231



Deneme - 25



25



fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER)



16. Soyağacındaki özelliğin kalıtımı otozomal çekinik (ör-



18. Kök enine kesiti aşağıda görülmektedir.



neğin; aa) olabilir. Bu durum aşağıda gösterilmiştir.



Ksilem Emici tüy Epidermis



Floem



Korteks



Endodermis



Şekilde de görüldüğü gibi topraktaki suyun ksileme ulaşıncaya kadar izlediği yol;



– X’e bağlı baskın olamaz. Çünkü baskın bir özel-



Emici tüy ® Epidermis ® Korteks ® Endodermis



lik çocukta ortaya çıktı ise en azından anne veya A



babadan birinde baskın gen (X ) bulunmalıdır.



® Ksilem



Bu durumda anne ve babadan biri özelliği feno-



şeklindedir.



tipinde göstermelidir. Ancak soyağacındaki has-



Cevap C



ta dişinin anne ve babasında bu özellik görülmemiştir. – Y’ye bağlı özellikler sadece erkek bireylerde görülür, dişi bireylerde görülmez. Oysa soy ağacındaki iki dişinin hasta olduğu görülmektedir. bir karakterde hasta bir dişinin (XaXa) tüm erkek çocukları hasta olur. Ayrıca hasta bir dişinin babası mutlaka hasta olmalıdır. Soyağacı bu duruma uygunluk göstermemektedir.



Prf Yayınları



– X’e bağlı çekinik olamaz. Çünkü X’e bağlı çekinik



Cevap A



19. Tomurcuklanma eşeysiz üreme yöntemlerinden biri olup temelinde mitoz bölünme olayı bulunur. Bu nedenle de tomurcuklanma sonucu oluşan bireyler arasında normalde kalıtsal çeşitlilik görülmez. Ancak, eğer çevresel koşullar etkisiyle mutasyon ortaya çıkarsa yavru bireyler arasında kalıtsal farklılıklar oluşabilir. Cross-over ve konjugasyon ise eşeyli üreme ile ilgili olaylardır. Cevap A



17. Deniz ekosistemlerinde yaygın olan üreticiler alglerdir. Alger hem tek hücreli hem de çok hücreli canlı türlerini içerir. Ayrıştırıcılar ise bakteriler gibi tek hücreli ya da mantarlar gibi çok hücreli olabilir. Buna gö-



20. Bir DNA molekülünü oluşturan yapısal birimler olan



re bir deniz ekosistemindeki üretici ve ayrıştırıcılar tek



nükleotitler; azotlu organik baz (adenin, guanin, sito-



hücreli canlılarda oluşabilir. Ancak balıkçıl kuşlar et-



zin veya timin), beş karbonlu şeker(deoksiriboz) ve



çil canlılardır. Balık, kurbağa, böcek gibi çeşitli hay-



fosfat grubundan (H3 PO4) oluşur. Bir ATP molekülü ise adenin bazı, riboz şekeri ve üç tane fosfat grubun-



vanlarla beslenir. Hayvanlar çok hücreli organizmalar olduğundan hayvanlar üzerinden beslenen balık-



dan oluşur. Buna göre DNA’nın hidrolizi sonucu olu-



çıl kuşların besin kaynağını oluşturan ikincil tüketici-



şan azotlu organik baz(adenin) ve fosforik asit mole-



lerin tek hücreli olması düşünülemez.



külleri ATP sentezi sırasında kullanılabilir. Cevap B



Deneme - 25



Cevap D



232



CEVAP ANAHTARI



cevap cevap anahtarları



anahtarları



Deneme - 1 1-A



2-E



3-D



4-C



5-E



16-D



17-A



18-B



19-E



20-C



6-D



7-C



8-B



9-D



10-C



11-D



12-E



13-A



14-D



15-A



6-B



7-D



8-C



9-C



10-C



11-E



12-B



13-C



14-C



15-A



6-C



7-D



8-D



9-B



10-E



11-A



12-E



13-E



14-A



15-A



6-E



7-D



8-C



9-C



10-E



11-E



12-D



13-B



14-E



15-E



6-B



7-A



8-D



9-E



10-D



11-C



12-B



13-B



14-E



15-A



Deneme - 2 1-E



2-E



3-D



4-B



5-C



16-D



17-D



18-E



19-A



20-C



Deneme - 3 1-D



2-B



3-D



4-E



5-D



16-B



17-D



18-C



19-A



20-D



Deneme - 4 1-B



2-D



3-B



4-C



5-A



16-A



17-C



18-B



19-E



20-E



Deneme - 5 1-E



2-C



3-B



4-C



5-A



16-D



17-A



18-E



19-D



20-D



235



cevap anahtarları



Deneme - 6 1-E



2-C



3-D



4-E



5-C



16-B



17-E



18-A



19-D



20-C



6-E



7-D



8-C



9-A



10-B



11-C



12-E



13-D



14-A



15-C



6-C



7-B



8-C



9-C



10-D



11-E



12-E



13-A



14-B



15-A



6-A



7-E



8-C



9-E



10-D



11-C



12-E



13-D



14-C



15-D



6-E



7-E



8-C



9-B



10-B



11-E



12-E



13-D



14-E



15-C



6-B



7-D



8-A



9-A



10-E



11-E



12-C



13-C



14-E



15-B



Deneme - 7 1-D



2-D



3-E



4-C



5-B



16-B



17-D



18-A



19-E



20-C



Deneme - 8 1-E



2-B



3-B



4-A



5-D



16-D



17-D



18-B



19-D



20-A



Deneme - 9 1-C



2-E



3-E



4-D



5-E



16-C



17-A



18-A



19-D



20-B



Deneme - 10 1-E



2-C



3-B



4-C



5-C



16-B



17-E



18-B



19-D



20-D



236



cevap anahtarları



Deneme - 11 1-D



2-E



3-E



4-E



5-B



16-A



17-E



18-E



19-B



20-E



6-E



7-A



8-D



9-E



10-E



11-D



12-A



13-A



14-E



15-D



6-A



7-C



8-C



9-C



10-E



11-A



12-B



13-E



14-C



15-D



6-B



7-D



8-A



9-B



10-C



11-C



12-B



13-D



14-A



15-E



6-D



7-B



8-D



9-D



10-C



11-A



12-B



13-D



14-C



15-A



6-D



7-E



8-A



9-D



10-B



11-A



12-D



13-B



14-C



15-C



Deneme - 12 1-A



2-C



3-C



4-E



5-C



16-E



17-C



18-D



19-B



20-D



Deneme - 13 1-A



2-C



3-E



4-D



5-D



16-D



17-E



18-D



19-A



20-D



Deneme - 14 1-A



2-D



3-E



4-B



5-E



16-D



17-E



18-D



19-D



20-A



Deneme - 15 1-A



2-A



3-E



4-B



5-D



16-A



17-B



18-B



19-D



20-E



237



cevap anahtarları



Deneme - 16 1-A



2-C



3-C



4-A



5-D



16-D



17-B



18-B



19-A



20-E



6-E



7-D



8-D



9-E



10-E



11-B



12-C



13-A



14-B



15-C



6-B



7-B



8-D



9-D



10-E



11-C



12-E



13-A



14-E



15-C



6-D



7-E



8-A



9-E



10-A



11-C



12-A



13-E



14-D



15-D



6-B



7-B



8-D



9-E



10-D



11-B



12-B



13-E



14-D



15-D



6-D



7-C



8-A



9-D



10-D



11-E



12-E



13-C



14-B



15-D



Deneme - 17 1-D



2-B



3-D



4-B



5-B



16-B



17-C



18-E



19-B



20-C



Deneme - 18 1-B



2-A



3-C



4-B



5-B



16-E



17-A



18-B



19-E



20-D



Deneme - 19 1-D



2-D



3-C



4-E



5-E



16-D



17-E



18-D



19-C



20-B



Deneme - 20 1-E



2-C



3-C



4-B



5-A



16-C



17-E



18-A



19-D



20-C



238



cevap anahtarları



Deneme - 21 1-B



2-D



3-A



4-C



5-C



16-E



17-A



18-C



19-E



20-B



6-D



7-B



8-B



9-E



10-D



11-A



12-E



13-C



14-E



15-C



6-D



7-B



8-B



9-E



10-A



11-D



12-C



13-E



14-D



15-E



6-D



7-B



8-D



9-C



10-B



11-E



12-A



13-B



14-A



15-C



6-D



7-E



8-C



9-E



10-A



11-D



12-D



13-B



14-E



15-E



6-A



7-E



8-C



9-D



10-E



11-A



12-A



13-A



14-B



15-B



Deneme - 22 1-A



2-C



3-C



4-C



5-E



16-A



17-C



18-B



19-C



20-D



Deneme - 23 1-B



2-B



3-B



4-E



5-C



16-B



17-B



18-E



19-D



20-C



Deneme - 24 1-C



2-C



3-C



4-C



5-B



16-E



17-A



18-B



19-E



20-E



Deneme - 25 1-D



2-C



3-E



4-B



5-E



16-A



17-B



18-C



19-A



20-D



239



NOTLARIM



.......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................................................