Transkripsi Fonetik Dan Fonemik BM [PDF]

Citation preview

TRANSKRIPSI/ 8



Unit 8 TRANSKRIPSI HASIL



PEMBELAJARAN Setelah selesai membaca unit ini, anda semestinya dapat:



1. mengenal pasti bentuk penulisan dalam transkripsi fonetik dan fonemik. 2. mengenali dan membezakan lambang-lambang yang digunakan dala transkripsi fonetik dan fonemik.



penulisan



Pengenalan Fokus huraian bab ini adalah tentang bentuk penulisan dalam transkripsi fonetik dan fonemik. Di samping itu, anda akan ditemukan juga dengan beberapa lambang yang digunakan dalam penulisan transkripsi fonetik dan fonemik bagi mewakili satu bunyi yang diucapkan.



Tahukah Anda Definisi Transkripsi? Transkripsi ialah penulisan dalam bentuk lambang-lambang fonetik daripada lambang-lambang tulisan huruf-huruf biasa. Transkripsi turut menurunkan lambang-lambang bunyi sebutan kepada bentuk lambang-lambang fonetik yang setepat mungkin mengikut sebutan sebenar penutur suatu bahasa. Dalam transkripsi fonetik, satu lambang digunakan untuk mewakili satu bunyi yang diucapkan. Transkripsi dapat dibahagikan kepada dua jenis, iaitu transkripsi fonetik dan transkripsi fonemik.



Tahukah Anda Definisi Transkripsi Fonetik? Transkripsi fonetik juga dikenali sebagai transkripsi sempit. Dalam transkripsi fonetik atau transkripsi sempit ini pengkaji cuba memberi



158



TRANSKRIPSI/ 8



lambang fonetik yang paling tepat dan sedetil-detilnya (sangat terperinci) dengan bunyi yang diucapkan atau tulisan yang diubahsuaikan kepada bentuk transkripsi fonetik tersebut. Dalam transkripsi fonetik, dimasukkan juga lambang-lambang koartikulasi ataupun artikulasi tambahan seperti ̴ w lambang pembibiran [ ], penyengauan (nasalisasi) [ ], perengkungan [L, j d, z], penglelangitkerasan [ ] dan pengglotisan (glotalisasi) [ ʔ]. Misalnya dalam tulisan atau sebutan untuk ayat ‘Buku itu di atas meja’ ditulis semula dengan terperinci segala bunyi segmental dan juga segala jenis koartikulasi dan ciri-ciri suprasegmental yang ditumpanginya dalam bentuk transkripsi fonetik seperti yang berikut: w



w



w



[ # b u ku i t u d i a t a s m ẽ ǰ a # ] Transkripsi fonetik bertujuan mencatatkan setepat mungkin semua sifat yang terdapat dalam pengucapan seseorang penutur natif. Walau bagaimanapun, dalam bahasa Melayu, tidak semua bunyi koartikulasi itu wujud, kecuali dalam kata-kata pinjaman daripada bahasa asing seperti bahasa Inggeris atau bahasa Arab.



Tahukah Anda Definisi Transkripsi Fonemik? Transkripsi fonemik juga dikenali sebagai transkripsi luas. Transkripsi fonemik mencatatkan bunyi-bunyi bahasa yang diucapkan dengan cara yang lebih luas, iaitu dengan menggunakan fonem-fonem yang terdapat dalam satu-satu bahasa itu secara umum dan mudah. Transkripsi fonemik tidak menulis lambang-lambang transkripsi fonetik dengan detail (terperinci) dan tidak menggunakan ciri-ciri koartikulasi atau ciri-ciri suprasegmental. Penulisan transkripsi fonemik bertujuan memberikan lambang-lambang bunyi dengan mudah dalam bentuk lambang bunyi segmental sahaja tanpa mencatat dengan terperinci semua sifat bunyi yang ada pada sesuatu bahasa natif itu. Misalnya, penulisan transkripsi fonemik bagi ayat ‘Buku itu di atas meja’ ditulisnya dengan mudah sebagai: / # buku itu di atas meǰa # /



15 9



TRANSKRIPSI/ 8



Transkripsi fonemik sangat mirip kepada sistem ejaan bagi satu-satu bahasa natif. Yang berikut diberikan beberapa petikan dalam tulisan rumi bahasa Melayu berserta contoh-contoh transkripsi fonetik (transkripsi sempit) dan transkripsi fonemik (transkripsi luas). Petikan 1 Bahasa ialah alat yang digunakan untuk menyampaikan fikiran dan perasaan. Segala pandangan, pendapat, rasa senang hati dan marah dapat diluahkan melalui penggunaan bahasa. Melalui bahasa juga kita berhujah untuk meyakinkan pendengar terhadap sesuatu perkara dan ini boleh mempengaruhi mereka untuk membuat keputusan sama ada bersetuju atau tidak dengan apa yang diucapkan.



Contoh Transkripsi Fonetik j



w



w



[# bahasa i alah alat jaŋ di gunakañ un toʔ mə̃ɲampãĭkan fikeran dan pərasaʔan # səgala pandaŋañ // pəndapat // rasa sənaŋ̃ hati dan ma rah̃ w w w w w dapat di lu ahkan məlã lu i pəŋ gunãʔan bahasa #] w w



w



w



w



[#məlã lu i bahasa ǰuga kita bər huǰah un toʔ məjakenkañ pəndəŋar̃ w w w w w tərhadap sə su a tu pərkara dan ini ̃ boleh məmp̃ əŋa ̃rohi mərekã w w w w w w w un toʔ məm̃ bu at kə pu tusan samãada bərsə tu ǰu ataû tidaʔ dəŋañ w apa jaŋ di učapkan #]



Contoh Transkripsi Fonemik /# bahasa ialah alat jaŋ digunakan unto ʔ məɲampaikan fikeran dan pərasaan # səgala pandaŋan // pəndapat // rasa sənaŋ hati dan marah dapat diluahkan məlalui pəŋgunaan bahasa #/ /# məlalui bahasa ǰuga kita bərhuǰah untoʔ məjakenkan pəndəŋar tərhadap səsuatu pərkara dan ini boleh məmpəŋarohi məreka untoʔ



160



TRANSKRIPSI/ 8



məmbuat kəputusan sama ada bərsetuǰu atau tidaʔ dəŋan apa jaŋ diučapkan #/ Petikan 2 Saman hendaklah disampaikan sendiri oleh Mahkamah Rendah kepada defendan, tidak kurang daripada 14 hari sebelum hari pengembalian saman (melainkan mahkamah memerintahkan selainnya). Orang yang menyampaikan saman dikehendaki membuat catatan yang mengandungi butiran-butiran seperti tarikh dan hari saman disampaikan, di mana dan bagaimana penyampaian saman dibuat serta kepada siapa saman disampaikan. Setelah saman disampaikan dan catatan penyampaian dibuat, pendaftar harus memberi notis kepada plaintif atau peguamnya mengenai hal itu dan mengenai cara saman disampaikan. (Dipetik daripada Ahmad Ibrahim dan Ahilemah Joned, 1985. Sistem Undang-undang Di Malaysia. Kuala Lumpur, DBP, halaman 275)



Contoh Transkripsi Fonetik [ # samãn həndaʔlah disampaĭkan səndiri oleh mãhkamãh rəndah w w kəpada difendan // tida ʔ kuraŋ daripada əmpat bəlas hari səbə lom j j j pəŋəmbalĩ an samãn məlã enkan mãhkamãh məm̃ərintahkañ səla enɲã w w # ʔoraŋ jaŋ mə̃ samãn dikəhəndaki məm̃ bu at čatatan w ɲãmpaĭkan w w jaŋ məŋ̃ãn duŋĩ buteran buteran səpərti tarex samãn j dan hari w w disampaĭkan // di mãnã dan bagaĭmãnã pə ɲ ãmpaĭ an samãn di bu at j sərta kəpada si apa samãn disampaĭkan # sətəlah wsamãn disampaĭkan j w w w dan čatatan pəɲãmpaĭ wan di ha wros məmb̃əri nõtis w bu at // pəndaftar ʔ kəpada plentif atau pə gu amɲã məŋ̃ənã̃ i hal i tu dan məŋ̃ənã̃ʔi čara samãn disampaĭkan # ]



Contoh Transkripsi Fonemik / # saman həndaʔlah disampaikan səndiri oleh mahkamah rəndah kəpada difendan // tidaʔ kuraŋ daripada əmpat bəlas hari səbəlom pəŋəmbalian saman məlaenkan mahkamah məmərintahkan səlaenɲa #



16 1



TRANSKRIPSI/ 8



oraŋ jaŋ məɲampaikan saman dikəhəndaki məmbuat čatatan jaŋ məŋanduŋi buteran buteran səpərti tarex dan hari saman disampaikan // di mana dan bagaimana pəɲampaian saman dibuat sərta kəpada siapa saman disampaikan # sətəlah saman disampaikan dan čatatan pəɲampaian dibuat // pəndaftar haros məmbəri notis kəpada plentif atau pəguamɲa məŋənai hal itu dan məŋənai čara saman disampaikan # / Petikan 3



Setiap pekongsi adalah wakil bagi firma dan pekongsi-pekongsi yang lain bagi maksud perniagaan perkongsian itu dan tindakan setiap pekongsi yang melakukan apa-apa tindakan untuk menjalankan secara yang lazim jenis perniagaan yang dijalankan oleh firma itu yang dia menjadi ahli, mengikut firma dan pekongsi-pekongsinya, kecuali jika pekongsipekongsinya yang bertindak itu pada hakikatnya tidak mempunyai kuasa bertindak untuk firma dalam perkara tertentu itu, dan orang dengan siapa dia berurusan itu tahu atau percaya bahawa dia seorang pekongsi. (Dipetik daripada Shaik Mohd. Noor Alam S.M. Hussain, 1987. Undangundang Perniagaan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, halaman 27)



Contoh Transkripsi Fonetik j



w



w



w



[ #j səti ap pə koŋsi adalah wakel bagiw firmãj danw pə koŋsi pə koŋsi jaŋ w j j ʔ la en bagi mãk sud pərnĩ aga an pər koŋsi an i tu dan tindakan səti ap w w w pə koŋsi jaŋ məlã kukan j apa apa tindakan un toʔ məñ ǰalankan w j ʔ səčara lazem ǰənis̃ pərni a ̃ ga an jaŋ di ǰalankan oleh firmã i tu jaŋ di a w w w w w məñ ǰadi ahli // məŋĩ ̃kut firmã dan pə koŋsi pə koŋsiɲã kə ču ali ǰika w w w pə koŋsi pə koŋsiɲã jaŋ bərtinda ʔ i tu pada hakikatɲã tidaʔ w w w ʔ w w məm̃ puɲã i ku asa bərtinda ʔ un toʔ firmã dalam pərkara tərtən tu w j j ? w w w i tu // dan oraŋ dəŋãn si apa di a bər u rusan i tu ta hu ataû pərčaja j w w bahawa di a sə oraŋ pə koŋsi # ]



16 2



TRANSKRIPSI/ 8



Contoh Transkripsi Fonemik / # sətiap pəkoŋsi adalah wakel bagi firma dan pəkoŋsi pəkoŋsi jaŋ laen bagi maksud pərniagaan pərkoŋsian itu dan tindakan sətiap pəkoŋsi jaŋ məlakukan apa apa tindakan untoʔ mənǰalankan səčara lazem ǰənis pərniagaan jaŋ diǰalankan oleh firma itu jaŋ dia mənǰadi ahli // məŋikut firma dan pəkoŋsi pəkoŋsiɲa kəčuali ǰika pəkoŋsi pəkoŋsiɲa jaŋ bərtindaʔ itu pada hakikatɲa tidaʔ məmpuɲai kuasa bərtindaʔ untoʔ firma dalam pərkara tərtəntu itu // dan oraŋ dəŋan siapa dia bərurusan itu tahu atau pərčaja bahawa dia səoraŋ pəkoŋsi # /



Salin semula petikan-petikan di bawah dalam bentuk transkripsi fonemik. (a) Petikan 1 Kabel gentian optik mengandungi satu atau lebih media liut yang diperbuat daripada gelas atau plastik. Plastik adalah lebih murah tetapi pelemahan isyaratnya tinggi dan hanya sesuai digunakan untuk jarak yang dekat. Gelas yang sangat tulin paling baik digunakan sebagai teras tetapi mahal kosnya. Satu kabel gentian optik mempunyai bentuk silinder yang terdiri daripada tiga bahagian memusat: teras cladding dan jaket. (Dipetik daripada Saadiah Yahya & Rosilah Haji Hassan, 2003: 49)



/#kebᵊl gentian optik mengandungi satu atau lebih media liut yang diperbuat daripada gelas atau plastik. Plastik adalah lebih murah tetapi pelemahan isyaratnya tinggi dan hanya sesuai digunakan untuk jarak yang dekat. Gelas yang sangat tulin paling baik digunakan sebagai teras tetapi mahal kosnya. Satu kabel gentian optik mempunyai bentuk silinder yang terdiri daripada tiga bahagian memusat: teras cladding dan jaket.



TRANSKRIPSI/ 8



___________________________________________________________ ___________________________________________________________



(b) Petikan 2 Bakteria laktobasilus ialah bakteria yang bersifat gram positif, tidak membentuk spora dan berkembang biak dengan baik dalam keadaan mikroaerofilik. Bakteria ini kebanyakan ditemui di dalam mulut bayi dan mewakili satu peratus daripada flora mulut. Populasinya tergantung kepada pengambilan makanan dan dipengaruhi oleh kebiasaan memakan sesuatu. Tempat yang paling disukainya adalah pada lesi dentin yang dalam. Bakteria laktobasilus telah dilaporkan sebagai bakteria yang cukup penting dan terbanyak, semenjak Millre mengemukakan teori kemoparasitnya. (Dipetik daripada Rahimah Abdul Kadir, 1989: 37)



___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________



16



4



TRANSKRIPSI/ 8



___________________________________________________________ ___________________________________________________________



(c) Petikan 3 Dasar fizikal atau dasar belanjawan ialah cara pengurusan pendapatan dan perbelanjaan kerajaan dengan tujuan untuk mempengaruhi tingkat pendapatan negara. Dengan perkataan lain, dasar fizikal ialah dasar yang dijalankan dalam soal perundangan dan peraturan yang berhubung dengan pencukaian, hutang kerajaan dan perbelanjaan awam untuk menghasilkan tingkat guna tenaga penuh dan mengawal inflasi dengan sesebuah ekonomi bergantung kepada tingkat permintaan agregat berbanding dengan kemampuan ekonomi untuk memenuhinya. (Dipetik daripada Siti Rohani, 1985: 34) ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________



16 5



TRANSKRIPSI/ 8



(b) Petikan 4



Globalisasi ialah keadaan perhubungan yang tidak terbatas dan tidak dikongkong oleh sempadan geografi, bahasa, budaya dan ideologi politik. Fenomena ini menjadikan dunia kelihatan mengecil dari segi perhubungan manusia disebabkan kepantasan teknologi maklumat. Perubahan ini dapat dirasakan di Malaysia dengan adanya teknologi maklumat dan komunikasi yang hampir seiring dengan negara maju seperti Amerika Syarikat, Jepun dan Singapura. (Dipetik daripada Siti Hadijah Che Mat, Fauzi Hussin dan Mohd. Razani Mohd. Jali, 2003: 179) ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________



166



TRANSKRIPSI/ 8



(c) Petikan 5 Kimia organik bermula sebagai kimia benda hidup. Sebutan organik bermaksud diterbitkan daripada organisma hidup. Pada asalnya, kimia organik terlibat dengan kajian sebatian yang diekstrak daripada benda hidup seperti tumbuh-tumbuhan, haiwan dan mikroorganisma. Hal ini membezakan sebatian organik dengan sebatian tak organik yang merangkumi hampir semua sebatian yang tidak mengandungi karbon dan didapati daripada batuan dan mineral. Contoh sebatian organik semula jadi termasuklah sebatian yang mempunyai struktur ringkas seperti etena, etanol dan asid oksalik hinggalah sebatian yang berstruktur kompleks seperti karpain, sejenis alkaloid, kolestrol dan koenzim yang terdapat dalam tisu, terutama dalam jantung, hati, buah pinggang dan pankreas. (Dipetik daripada Kamaliah Mahmood, 2004: 1-2) ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________



16 7



TRANSKRIPSI/ 8



2. Salin semula petikan-petikan di bawah dalam bentuk transkripsi fonetik. (a) Petikan 1 Sifat Termodinamik ialah sebarang ciri makroskop yang tercerap untuk sistem. Terdapat lapan sifat yang biasa digunakan: tekanan, suhu, isi padu, tenaga-dalam, entalpi, entropi, ketersediaan dan rangkap Gibb. Tiga sifat pertama merupakan kuantiti-kuantiti yang boleh diukur secara langsung sementara yang lainnya diterbit. Akan kita tunjukkan nanti betapa tenaga-tenaga dalam merupakan natijah langsung daripada Hukum Termodinamik Pertama sementara entropi dihasil daripada Hukum Termodinamik Kedua. (Dipetik daripada Mohd. Zaki Abdul Muin, 1987: 3) ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________



16 8



TRANSKRIPSI/ 8



(b) Petikan 2 Dengan keintelektualan bahasa dimaksudkan bahasa itu harus mempunyai keupayaan menyampaikan buah fikiran dan hujah dengan tepat dan berkesan, iaitu mengungkapkan kesinambungan dan kerumitan fikiran. Mengikut Havranek, kemuncak pencapaian taraf keintelektualan bahasa ialah penggunaan laras saintifik yang berusaha menghasilkan bentuk bahasa yang tepat yang mencerminkan kejelasan pemikiran yang logik. Keintelektualan bahasa dicapai, terutamanya melalui perbendaharaan kata dan sebagainya melalui sistem tatabahasa. (Dipetik daripada Abdul Hamid Mahmood, 2002: 80) ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________



16 9



TRANSKRIPSI/ 8



(c) Petikan 3 Strata hutan dimaksudkan sebagai lapisan tumbuhan yang silaranya mempunyai ketinggian yang berbeza-beza dalam julat tertentu. Strata pokok dapat membentuk silara yang bersambungan atau terputus-putus. Jika sesebuah hutan mengandungi hanya beberapa spesies, lapisan silaranya lebih mudah dilihat. Hal sebaliknya pula, jika hutan berkenaan mengandungi banyak spesies dengan setiap spesies hidup rapat-rapat antara satu sama lain. Struktur yang lazim, hutan hujan tropika mengandungi tiga strata utama, iaitu pokok, semak samun dan herba. Stratafikasi silara hutan dan kaitannya dengan struktur hutan terangkum dalam apa yang disebut sebagai sinusia. (Dipetik daripada Abdul Hamid Mar Iman, 2000: 8)



___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________



17



0



TRANSKRIPSI/ 8



(c) Petikan 4 Taun ialah sejenis penyakit cirit-birit yang amat berbahaya. Ia disebabkan oleh sejenis bakteria yang dipanggil vibrio cholerae. Bakteria ini boleh berada di mana-mana sahaja termasuk dalam air dan dalam makanan. Ia dibawa oleh lalat dan boleh membiak dengan cepat. Apabila kuman vibrio cholerae masuk ke badan manusia, ia memerlukan masa antara satu hingga lima hari untuk menunjukkan ciri-ciri taun. Antara ciri penyakit taun ialah cirit-birit yang berterusan dan diikuti oleh keadaan kekeringan badan kerana kehilangan air. Dalam keadaan cirit-birit, air dikeluarkan dengan banyak bersama najis dan akibatnya badan akan kekurangan air. Keadaan ini boleh dikawal dengan meminum banyak air. Orang-orang yang diserang taun mestilah diasingkan supaya penyakit ini tidak berjangkit. Segala najis, air liur, air kencing dan muntah pesakit ini mestilah dibuang dengan teliti supaya ia dimusnahkan dengan cara yang betul. (Dipetik daripada Mustafa Ali Mohd, 1987: 49)



___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________



17 1



TRANSKRIPSI/ 8



(e) Petikan 5



Salah satu peninggalan material daripada peradaban Melayu tradisi ialah naskhah tulisan tangan atau manuskrip. Sebahagian besarnya tersimpan di perpustakaan termasuk di luar rantau ini. Kehadiran katalog yang menyenaraikan pegangan manuskrip ini pada perpustakaan itu memberi gambaran seolah-olah kegiatan mengumpul atau mengutipnya sudah berlalu dan segala yang pernah terhasil, sudah terkumpul. Ini tidak benar kerana pengesahan simpanan manuskrip Melayu, pengumpulannya, serta pengajian dan penerbitannya masih berjalan dengan rancak. Jika dahulu kita banyak bergantung kepada sarjana Barat dari segi pengetahuan kita terhadap alam manuskrip Melayu, kini tidak lagi. Sarjana dan golongan intelektual tempatan semenjak berpindahnya pusat pengajian Melayu ke rantau ini sejak tahun 60-an, memberi perhatian penuh terhadap khazanah peninggalan peradabannya. (Dipetik daripada Mohd. Taib Osman, 2004: 155) ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________



17 2



TRANSKRIPSI/ 8



Rujukan Abdul Hamid Mahmood (1995). Ejaan bahasa Melayu terkini. Masa Enterprise. Abdul Hamid Mahmood (2002). Guru dan bahasa Melayu. Kuala Lumpur: City Reprographic Services. Abdul Hamid Mahmood dan Nurfarah Lo Abdullah (2007). Linguistik fonetik dan fonologi bahasa Melayu. Kuala Lumpur: Aslita Sdn. Bhd. Abdul Hamid Mar Iman (2000). Hutan pengurusan dan penilaian. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Ahmad Ibrahim & Ahlilemah Joned (1985). Sistem undang-undang di Malaysia. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Barnhart, C.L. & Barnhart, R.K. (Ed.) (1981). The world book of encyclopedia volume two. Toronto: World Book Inc. Bright, W. (Ed) (1992). International encyclopedia of linguistics. New York: Oxford University Press. Clark, J. & Yallop, C. (1995). An introduction to phonetics and phonology (second edition). USA: Blackewell. Crystal, D. (1986). A Dictionary of Linguistics and Phonetics. Oxford: Basil Blackwell Ltd. Davenport, M. & Hannahs, S.J. (1998). Introducing phonetics & phonology. Auckland: Arnold. Harimurti Kridalaksana (1983). Kamus linguistik. Jakarta: Penerbit P.T. Gramedia Jakarta.



17 3



TRANSKRIPSI/ 8



Jones, D. (1958). An outline of English phonetics. London: Heffer. Kamaliah Mahmood (2004). Kimia organik awalan. Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors. Sdn. Bhd. Kamus Dewan Edisi Keempat (2005). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Ladefoged, P. (1973). Preliminaries to linguistic phonetics. Chicago: University of Chicago Press. Ladefoged, P. (1993). A course in phonetics (3rd. Ed). New York: Harcourt, Brace and Jovanovich. Ladefoged, P. (2005). Vowels and consonants (second edition). Australia: Blackwell Publishing. Ladefoged, P. (2006). A course in phonetics (fifth edition). Boston, MA: Thomson Wadsworth. Laver, J. (1993). Principles of phonetics. New York: Cambridge University Press. Lyons, J. (1981). Noam Chomsky. New York: Penguin Modern Master University Press. Malmberg, B. (1963). Phonetics. New York: Denver. Mangantar Simanjuntak (1991). Neurolinguistik dan Afasiologi: Satu kewujudan kerjasama yang saling menguntungkan. Dewan Bahasa, 35(2). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Marsono (1986). Fonetik. Yogyakarta: Gadjah Mada University Press. Martin, J.B. & Rahilly, J. (1999). Phonetics the science of speech. London: Arnold.



17 4



TRANSKRIPSI/ 8



Mohd. Taib Osman (2004). Budaya dan bahasa Melayu masalah dan harapan. Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Malaya. Pike, K.L. (1947). Phonetics: A critical analysis of phonetic theory and a technique for the practical description of sounds University of Michigan Press. Rahimah Abdul Kadir (1989). Ilmu pergigian: pencegahan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Rahmat Sato, H. (1998). Pengenalan fonetik dan fonologi. Kuala Lumpur: Fakulti Bahasa dan Linguistik, Universiti Malaya. Roach, P. (2001). Phonetics. United Kingdom: Oxford University Press. Saadiah Yahya & Rosilah Haji Hassan (2003). Komunikasi data dan telekomunikasi. Selangor: Venton Publishing. Shaik Mohd. Noor Alam S.M. Hussain (1987). Undang-undang Perniagaan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Siti Hadijah Che Mat, Fauzi Hussin & Mohd. Razani Mohd. Jali (2003). Ekonomi Malaysia. Pahang: PTS Publications. Siti Rohani (1985). Konsep asas ekonomi. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. The Penguin Dictionary (2004). London: Penguin Books. Verhaar, J.W.M. (1983). Pengantar linguistik. Yogyakarta: Gadjah Mada University Press.



17 5