Çözüm 3D AYT Kimya Soru Bankası [YKS 2020 ed.] 9786051943138 [PDF]

Citation preview

Bu ürünün bütün hakları ÇÖZÜM DERGİSİ YAYINCILIK SAN. TİC. LTD. ŞTİ.’ne aittir. Tamamının ya da bir kısmının ürünü yayımlayan şirketin önceden izni olmaksızın fotokopi ya da elektronik, mekanik herhangi bir kayıt sistemiyle çoğaltılması, yayımlanması ve depolanması yasaktır.



Çözüm Yayınları Grafik Birimi



Çözüm Yayınları Dizgi Birimi



2018 Ankara



Cem Veb - Ofset











Sevgili Öğrenciler ve Saygıdeğer Meslektaşlarım,



Endüstri, sanayi, teknoloji ve günlük hayatımızda önemli bir yere sahip olan kimya, aynı zamanda eğitim-öğretim sistemimizde içeriği dört yıla yayılmış önemli bir derstir. Bu özellikleri ile üniversite giriş sınavlarında kimya dersine yönelik sorular nitelikli üniversitelerin sayısal bölümlerini hedefleyen öğrencilerin başarısını doğrudan etkilemektedir. Bu durumun farkındalığı ile hazırlanan AYT 3D Kimya Soru Bankası, yirmi yıllık öğretmenlik ve eğitim yazarlığı tecrübemin bir ürünüdür. Kitap hazırlanırken Millî Eğitim Bakanlığının kimya dersi müfredatı, ünite kazanımları ve ÖSYM’nin sınav tarihi boyunca izlediği yollar detaylı bir şekilde incelenerek özgün sorular oluşturulmuştur. Aktif öğretmenlik hayatını sürdüren bir eğitimci olarak her bir kazanımı birden farklı soru tipiyle kitaba yansıtmaya özen gösterdim. Kitaptaki her bölüm, hücreleme yöntemiyle alt başlıklara ayrılmış, oluşturulan yeterli sayıda test ile konu içerikleri eksiksiz taranmıştır. Testlerdeki soruların zorluk dereceleri de kolay, orta ve zor şekilde sıralanarak her seviyedeki öğrenciye yönelik bir öğrenme-öğretme yöntemi benimsenmiştir. Her bölümün sonunda ÖSYM sınavlarındaki tüm ayrıntılara ve soru tiplerine yer verilmiştir. Ayrıca yeterli sayıda genel tarama sorularına yer verilerek önceki konuların pekiştirilmesi sağlanmıştır. Kimya dersinin dört yıla yayılmış geniş bir kapsam ve bilgi düzeyi gerektiren içeriklerine ve kazanımlarına hâkim olabilmek için doğru ve titizlikle hazırlanmış bir kaynak kullanımı ön plana çıkmaktadır. Bu gereksinimi karşılamak amacıyla hazırladığım bu kitabın sizlere hedefinize ulaşmakta yardımcı olacağına inancım sonsuzdur. Bu kitabı yazarken onlara ait paylaşım zamanlarını çaldığım aileme özveri ve fedakârlıkları için minnettarım. Kitabın hazırlanmasında yardımını esirgemeyen değerli meslektaşım Ersin Özdemir’e, inceleme aşamasındaki katkılarından dolayı değerli meslektaşlarım Rahime Bulut ve Erkan Özdemir’e şükranlarımı sunarım. Kitabın hazırlık aşamasında emeği geçen yayın ekibine, fikirleri ile desteklerini esirgemeyen meslektaşlarıma ve uygulamada yardımcı olan öğrencilerime teşekkürlerimi sunarım. Üniversiteye giriş sınavında ve hayatın her alanında başarı ve mutluluk dileklerimle… Ali DİNDAR



İÇİNDEKİLER 01. BÖLÜM: MODERN ATOM TEORİSİ Atom Modelleri.............................................................................9 Kuantum Dalga Mekaniği ve Kuantum Sayıları.......................... 11 Kuantum Sayıları ve Orbitaller...................................................13 Küresel Simetri ve Uyarılmış Atom ............................................15 Bire Bir ÖSYM...........................................................................19 Periyodik Sistemde Yer Bulma ..................................................21



04. BÖLÜM: SIVI ÇÖZELTİLER Sıvı Ortamda Çözünme Olayı...................................................87 Çözelti Derişimleri ile İlgili Hesaplamalar................................89 Koligatif Özellikler ....................................................................95 Bire Bir ÖSYM...........................................................................99 Çözünürlük ve Çözünürlüğü Etkileyen Faktörler ..................101 Bire Bir ÖSYM.........................................................................107 TÜMEVARIM - II........................................................................109



Periyodik Özellikler ....................................................................23 Elementlerin Özellikleri...............................................................27 İyon Yükleri ve Yükseltgenme Basamakları...............................31 İyonik ve Kovalent Bileşiklerde Adlandırma................................35 Bire Bir ÖSYM...........................................................................37



02. BÖLÜM: KİMYASAL HESAPLAMALAR Mol ...........................................................................................39 Temel Yasalar ...........................................................................43 Tepkime Denklemleri . ..............................................................45 Tepkime Çeşitleri........................................................................47



05. BÖLÜM: KİMYA VE ENERJİ Entalpi Değişimi ve Oluşum Entalpisi.................................... 117 Tepkime Entalpisi.................................................................... 119 Bire Bir ÖSYM.........................................................................123



06. BÖLÜM: KİMYASAL TEPKİMELERDE HIZ VE DENGE Kimyasal Tepkimelerde Hız Tepkime Hızının Ölçülmesi.....................................................125 Reaksiyon Mekanizması ve Hız Bağıntısı.............................127 Tepkime Hızının Bağlı Olduğu Faktörler . ............................129 Bire Bir ÖSYM.........................................................................133



Tepkime Problemleri...................................................................51



Kimyasal Tepkimelerde Denge



Bire Bir ÖSYM...........................................................................53



Denge Kavramı ve Denge Bağıntısı.................................... 135



TÜMEVARIM - I...........................................................................55



Dengeye Etki Eden Faktörler............................................. 139 Denge Kesri ve Hesaplamaları...............................................143 Bire Bir ÖSYM.........................................................................145



03. BÖLÜM: GAZLAR Gazların Genel Özellikleri ve Kinetik Teori..............................63 Gaz Yasaları / Boyle - Mariotte Yasası (Basınç - Hacim).......67 Charles Yasası (Hacim - Sıcaklık) - Guy Lussac Yasası (Basınç - Sıcaklık) . ..................................................................69 Dalton Kısmi Basınç Yasası (Basınç - Mol) Avogadro Yasası (Hacim - Mol)................................................71 İdeal Gaz Yasası........................................................................73 Gaz Karışımları ve Gazların Su Üstünde Toplanması ...............79 Kimyasal Tepkimelerde Gaz Basıncı ve Gaz Hacmi..................81 Gerçek Gazlar, Joule - Thomson Olayı, Faz Diyagramları.........83 Bire Bir ÖSYM...........................................................................85



Asitler ve Bazlar Asit – Baz Tanımları ve Genel Özellikleri...............................147 Suyun Oto-İyonizasyonu / pH ve pOH Kavramları...................149 Nötrleşme ve Titrasyon.............................................................151 Zayıf Asit ve Bazlar...................................................................155 Tampon Çözeltiler ve Hidroliz...................................................159 Bire Bir ÖSYM.........................................................................161



Çözünürlük Dengesi Çözünürlük Çarpımı (Kçç)........................................................163 Çözünürlüğü Etkileyen Faktörler..............................................167 İyon Kesri ve Çökelme Şartları.................................................171 Bire Bir ÖSYM.........................................................................173 TÜMEVARIM - III.......................................................................175



İÇİNDEKİLER 07. BÖLÜM: KİMYA VE ELEKTRİK



Fonksiyonel Gruplar



Redoks Tepkimeleri............................................................ 183



Alkollerin Sınıflandırılması ve Adlandırılması...........................245



Yarı Pil Potansiyelleri ve Aktiflik......................................... 185



Alkollerin Özellikleri ve Etanol Eldesi.......................................247



Elektrokimyasal Piller..............................................................187



Eterlerin Sınıflandırılması ve Adlandırılması............................251



Elektroliz ve Faraday Kanunları...............................................193



Eterlerin Özellikleri...................................................................253



Bire Bir ÖSYM.........................................................................195



Karbonilli Bileşikler...................................................................255 Karbonil Bileşiklerinin Özellikleri...............................................257 Karboksilik Asitler.....................................................................259 Esterler.....................................................................................263



08. BÖLÜM: KARBON KİMYASINA GİRİŞ



Fonksiyonel Gruplarda İzomerlik..............................................265



Organik Bileşikler ve Formül Bulma.................................... 197



Bire Bir ÖSYM.........................................................................267



Doğada Karbon................................................................. 199 Kovalent Türlerde Lewis Formülleri........................................201 Hibritleşme ve Molekül Geometrileri.........................................203 Bire Bir ÖSYM.........................................................................207



10. BÖLÜM: ENERJİ KAYNAKLARI VE BİLİMSEL



TÜMEVARIM - IV.......................................................................209



GELİŞMELER Fosil Yakıtlar...................................................................... 269 Alternatif Enerji Kaynakları................................................. 271



09. BÖLÜM: ORGANİK BİLEŞİKLER



Sürdürülebilirlik ve Nanoteknoloji........................................ 275



Hidrokarbonlar



Bire Bir ÖSYM.........................................................................277



Organik Bileşiklerin Sınıflandırılması.................................. 219



TÜMEVARIM - V........................................................................279



Alkanların Adlandırılması................................................... 221 Alkanların Özellikleri ve Kullanım Alanları.............................223 Alkenlerin Adlandırılması ve Özellikleri....................................225 Alkenlerin Tepkimeleri ve Genel Elde Edilme Yöntemleri................................................................................227 Alkinler......................................................................................231 Asetilen ve Kullanım Alanları....................................................233 Hidrokarbonlarda İzomerlik......................................................235 Aromatik Bileşiklerin Adlandırılması ve Özellikleri....................239 Bire Bir ÖSYM.........................................................................243



01



BÖLÜM 01 Test



Modern Atom Teorisi / Atom Modelleri 1.



I. Democritus



4.



I. Dalton Atom Modeli: Atomlar parçalanamaz.







II. J. Dalton







II. Thomson Atom Modeli: Atom nötrdür.







III. Aristotales











IV. Platon



III. Rutherford Atom Modeli: Pozitif yükün tamamı çekirdekte toplanmıştır.







Yukarıdaki atom modellerine ait olan görüşlerden hangileri günümüzde geçerliliğini korumaktadır?







A) Yalnız I







Yukarıdakilerden hangileri maddelerin bölünemez küçük parçacıklar olan atomlardan oluştuğu fikrini ileri sürmüştür?







A) Yalnız I







B) I ve II



D) III ve IV



C) II ve III







B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Nükleer olaylarla atom parçalanır. (Geçersiz)



E) I, III ve IV



Atom ve bölünmezlik düşüncesi ilk olarak Democritus tarafından öne sürülmüş, Dalton



ll. Atom nötrdür. (Geçerli)



ise bu fikri desteklemiştir.



lll. Çekirdekte pozitif yüklü protonlar bulunur. (Geçerli) (Cevap B)



(Cevap D)



5.



-



2. İnce berilyum levhayı a ışınları ile bombardıman ettiğinde metal



Bu çalışmayı yapan bilim insanı ve bulduğu tanecik aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Bilim insanı



Bulduğu tanecik



A)



W. Crooks



Katot ışını



B)



J.J. Thomson



Nötron



C)



W. Röntgen



X - ışınları



D)



J. Chadwick



Nötron



E)



Stoney



Elektron



J. Chadwick belirtilen çalışma ile nötron'u keşfetmiştir. (Cevap D)



Çözüm Yayınları



levhanın yüksüz, yüksek enerjili radyasyon yaydığını buldu.



-



+ yüklü küre



-



-



- - -



-







Yukarıda şekli verilen atom modelini oluşturan J.J. Thomson ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Modeline göre pozitif yükler, atomun gövdesini oluşturur.







B) Modelinde negatif yüklü elektronlar küre içerisinde homojen dağılmıştır.







C) Thomson, atomun yarıçapının yaklaşık olarak 10-8 cm olduğunu söylemiştir.







D) H+ iyonunun yükü ile kütlesi arasındaki oranı hesapladı.







E) Nötronların atom çekirdeğinde bulunan yüksüz tanecikler olduğunu belirtti.



1 1



J. J. Thomson'un oluşturduğu modelde nötronlar ile ilgili bir ifade yoktur. (Cevap E)



6.



I. Tepkimeye giren madde kütlesinin, oluşan madde kütlesine eşit olması



3. Aşağıdakilerden hangisi Dalton atom teorisinde yer alan



9







II. H2O’nun bileşimindeki H ile O kütleleri arasındaki







III. Aynı miktar C içeren CO ve CO2 bileşiklerindeki O



1 oranın her zaman olması 8



bir görüş değildir?







A) Madde, çok yoğun, bölünemez atomlardan oluşmuştur.







B) Bir elementin tüm atomları özdeştir.







C) Tepkimelerde atomların cinsleri, sayıları ve kütleleri korunur.







Yukarıdaki olaylardan hangilerinde maddenin neden böyle davrandığı Dalton Atom Teorisi ile açıklanabilir?







D) Farklı element atomlarının kütleleri aynı olabilir.







A) Yalnız I







E) Bir bileşiğe ait tüm moleküller birbirinin aynıdır.



atomlarının kütleleri arasındaki oranın her zaman 1



2



veya 2 çıkması







Dalton farklı element atomlarının boyut ve kütle olarak farklı olduğunu ileri sürmüştür. (Cevap D)



B) Yalnız II



D) I ve III



Dalton teorisini: l. (Kütlenin korunumu)



C) I ve II



E) I, III ve III



ll. (Sabit oranlar), lll. (Katlı oranlar) yasalarına dayandırır. (Cevap E)



Test 01



1. B



7.



1. 2. 3. 4.



Altın levha



+



+ +



+



3







Yukarıda Rutherford atom modelinin temelini oluşturan deney düzeneğinin şekli ve alfa ışınlarının davranışının sembolik gösterimi verilmiştir.







Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Rutherford’un bu çalışmasından çıkardığı sonuçlardan birisi değildir?



B) Atomun büyük bir kısmını boşluk oluşturur.







C) Nötronlar çekirdekte yer alır ve kütleleri proton kütlesine eşittir.







D) Atom çekirdeğinin yarıçapı yaklaşık olarak 10-14 m'dir.







E) Elektronlar çekirdek etrafında bulunur ve sayıları pozitif yük sayısına eşittir.



Atom Modeli



A) Elektronlar çekirdek dışında belirli enerji seviyelerinde bulunur.







B) Atom çekirdeğinde proton bulunur.







C) Atom içerisinde elektronun bulunma ihtimalinin yüksek olduğu yerlere orbital denir.







D) Uyarılmış elektronlar temel hale dönerken enerjisinin bir kısmını foton olarak yayınlar.







E) Çekirdeğe en yakın yörüngede bulunan elektronun enerjisi diğer yörüngelerdeki elektronlarınkinden düşüktür.



değildir?



(Cevap C)



Modele ait görüş







A) Çekirdekten uzaklaştıkça elektronların enerjisi artar.







B) n=3, temel enerji seviyesinde en fazla 18 elektron bulunabilir.







C) Temel haldeki elektronun bir üst enerji seviyesine geçerken aldığı enerji, geri dönüşünde verdiği enerjiye eşittir.







D) 2He atomunun n = 1’deki elektronlarından birisinin n = 2 enerji seviyesine geçerken alması gereken enerjiyi hesapladı.







E) Çekirdekten uzaklaştıkça birbirini takip eden enerji seviyeleri arasındaki enerji farkı azalır.



Pozitif yüklü kürede negatif yüklü tanecikler homojen dağılmıştır.



I. Thomson



a.



II. Rutherford



b. Atom parçalanamaz.



III. Bohr



c.



Elektronlar çekirdek dışında belirli enerji seviyelerinde bulunur.



IV. Dalton



d.



Pozitif yüklü tanecikler çekirdek denilen küçük bir hacimde toplanmışlardır.







Yukarıdaki atom modellerine ait görüşler hangi seçenekte doğru eşleştirilmiştir?







A) I. II. -



B) I.



-



a



b



II. -



III. -



c



IV. -



d I.



9. C 10. D 11. A



10. Aşağıdaki ifadelerden hangisi Bohr atom modeli ile ilgili



Çözüm Yayınları







D)



8. B



(Cevap C)



A) Atomun pozitif yükünün tümü çekirdek denilen küçük bir bölgede toplanmıştır.







7. C



kavramdır.



Rutherford atom modelinde nötron yer almaz.



10



6. E



Bohr atom teorisinde orbital kavramı yoktur. Orbital modern atom teorisine ait bir







a



5. E







+



ZnS sürülmüş levha



8.



4. D



değildir?



4



2



3. D



9. Aşağıdaki görüşlerden hangisi Bohr atom modeline ait



Alfa ışın kaynağı



1



2. D



C)



-



b



d



II. -



d



III. -



c



III. -



c



IV. -



b



IV. -



a







E)



-



c



-



b



II. -



a



II. -



d



III. -



d



III. -



a



IV. -



b



IV. -



c



I.



I.







Bohr yalnızca bir elektronlu taneciklerin elektron geçişini açıklayabildi. 2He ise iki elektronludur. (Cevap D)



11. Bohr Atom modeli ile ilgili,



I. Planck ve Einstein’ın kuantum kuramını dikkate alarak geliştirilmiştir.







II. Elektronların çekirdekle ve birbirleriyle etkileşimlerini açıklamıştır.







III. Atom çekirdeğinin 1. enerji düzeyindeki elektronunu yakalayarak başka bir çekirdeğe dönüşümünü açıklamıştır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







Doğru eşleştirme l - a, ll - d, lll - c, lV - b şeklindedir.



B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Bohr çalışmalarında Planck ve Einstein'ın kuantum kavramından faydalanmıştır. (Cevap B)



(Cevap A)



1. De Broglie, kendi adıyla anılan eşitliği, h λ= şeklinde ifade etmiştir. m.V



02



BÖLÜM 01 Test



Kuantum Dalga Mekaniği ve Kuantum Sayıları



3. Kuantum sayılarına matematiksel değerler verilerek elde edilen dalga fonksiyonuna orbital denir.



Bu eşitlik ile ilgili,







Orbitalleri tanımlayan kuantum sayıları ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Başkuantum sayısı (n): Atomun temel enerji seviyelerini (elektron kabukları) belirtir.







B) Açısal momentum (orbital) kuantum sayısı (,): Orbitalin şekli ve türü hakkında bilgi verir.







I. Maddesel parçacıkların da dalga gibi davranabileceğini kanıtlar.







II. Işığın hem dalga hem de tanecik özelliğini destekler.







III. Bohr atom modelindeki çizgisel yörüngeyi destekler.







yargılarından hangileri doğrudur? (λ: Dalga boyu, h: Planck sabiti, m: tanecik kütlesi, V: tanecik hızı)







C) Manyetik kuantum sayısı (m,): Orbitalin uzaydaki yönlenmesini gösterir.







A) Yalnız I







D) Bir temel enerji seviyesindeki maksimum orbital sayısı 2n2’dir.







E) Spin kuantum sayısı (ms): Elektronun kendi etrafında dönme yönünü belirtir.







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Kütleli (m), maddesel parçacıkların dalga özelliğini kanıtlar (Doğru) ll. Işığın ikili doğasını destekler (Doğru)



Bir temel enerji seviyesindeki maksimum orbital sayısı: n2 ile hesaplanır.



lll. Çizgisel yörüngeyi desteklemez. (Yanlış)



(Cevap D)



2.



Bilim insanı



Çözüm Yayınları



(Cevap C)



Görüşü



içerdiği s,p, d ve f orbitallerinin sayısı kaçtır? s



p



d



f



A)



1



3



5



7



I. Schrödinger



Bir elektronun hem hızı hem de yeri a. aynı anda belirlenemez.



B)



2



6



10



14



2



3



5



0



b.



Elektronlar çekirdek etrafında belirli yörüngelerde dolanır.



C)



II. Bohr



D)



1



3



5



0



III. De Broglie



c.



Elektronlar hem dalga hem de tanecik özelliği gösterir.



E)



1



3



0



0



IV. Heisenberg



Elektronların bulunma olasılığının d. yüksek olduğu yere orbital denir.



S: 1, p: 3, d: 5, f: 7 orbital içerir.







Atomun kuantum modelinin oluşmasına katkı sağlayan yukarıdaki bilim insanları ile bu bilim insanlarının görüşleri hangi seçenekte doğru eşleştirilmiştir?







A) I. II. -







4. Modern atom modeline göre, 4. temel enerji seviyesinin



a



B) I.



C) I.



-



c



-



d



b



II. -



b



II. -



b



III. -



c



III. -



c



III. -



a



IV. -



d



IV. -



a



IV. -



d



D) I.



-



d



E) I.



(Cevap A)



5. Aşağıda verilen kuantum sayılarından hangisi mümkün değildir?



n



,



m,



A)



1



0



0



-



b



B)



2



1



-1



II. -



a



II. -



a



C)



3



2



+2



III. -



b



III. -



d



D)



2



0



+1



IV. -



c



IV. -



c



E)



4



3



-3



n = 2 ise , = 0 veya 1'dir. , = 0 ise m, = 0'dır.



Doğru eşleştirme; l - d, ll - b, lll - c, lV - a şeklindedir. (Cevap B)



, = 1 ise p orbitalidir. m, = –1, 0, +1 olabilir. (Cevap D)



11



Test 02



1. C



6.



Z



2. B



4. A



5. D



6. D



7. C



8. C



9. D 10. A 11. D



9. 3p orbitalinde bulunan bir elektronun kuantum sayıları



Y



aşağıdakilerden hangisi olamaz? n



,



m,



ms



A)



3



1



0



+ 1 2



B)



3



1



–1



– 1 2



C)



3



1



+1



+ 1 2



D)



3



1



–2



+ 1 2



E)



3



1



–1



+ 1 2



X







Sınır yüzey diyagramı yukarıdaki gibi olan orbitalle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







A) Başkuantum sayısı (n) en az 2’dir.







B) Açısal momentum kuantum sayısı (l) 1’dir.







C) Manyetik kuantum sayısı (ml) -1’dir.







D) Spin kuantum sayısı (ms) + olan 2 elektron 2 bulundururabilir.



3p → , = 1



E) 3px orbitaline ait olabilir.



m, = –1, 0, + 1, ve ms = ∓







3. D



1



n=3



D) m, = –2 olamaz.



1 Bir orbitalde bulunan iki elektrondan birisinin spin kuantum sayısı (m5) + iken diğeri 2 1 – 'dir. 2 (Cevap D)



1 2



'dir. (Cevap D)



10. X ve Y orbitallerinin kuantum sayıları ile ilgili aşağıdaki bilgiler



7. 3d orbitalinde başkuantum sayısı (n), açısal momentum



n



,



A)



3



2



-1, 0, +1



B)



2



1



0



C)



3



2



-2, -1, 0, +1, +2



D)



3



1



-2, -1, 0, +1, +2



E)



2



Çözüm Yayınları



kuantum sayısı (l) ve manyetik kuantum sayısı (m,) aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? m,



1







veriliyor. n



,



ms



X:



2



1



+ 1 ve – 1 2 2



Y:



3



2



+ 1 2



Buna göre, X ve Y orbitalleri ve içerdekileri elektron sayıları aşağıdakilerden hangisi olamaz? X



-1, 0, +1



3d → , = 2 n=3 m, = –2, –1, 0, + 1, +2'dir. (Cevap C)



Y



A)



2p



3



3d5



B)



2p4



3d1



C)



2p4



3d3



D)



2p5



3d2



E)



2p6



3d5



X: 2p, Y: 3d



1



A) X: 2p3 durumunda 3 tane p orbitalinin msi değeri +



12



2



ya da –



1 2



olur. (Cevap A)



8. 2s, 2p, 3d ve 4f orbitallerinde bulunan elektronların,



I. Başkuantum sayısı (n)



11. Manyetik kuantum sayısı (ml) –1 olan bir orbital ile ilgili;







II. Manyetik kuantum sayısı (m,)







l. Başkuantum sayısı (n) 1 olabilir.







III. Spin kuantum sayısı (ms)







ll. Açısal momentum kuantum sayısı (l) 0 olamaz.







IV. Açısal momentum kuantum sayısı (,)







lll. En fazla 2 elektron bulundurabilir.







niceliklerinden hangileri aynı olabilir?







A) I ve II







B) I ve III



D) III ve IV



n ve l sayıları farklıdır. ml ve ms değerleri aynı olabilir.



C) II ve III







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız l







E) II, III ve IV (Cevap C)



B) Yalnız ll



D) ll ve lll



C) l ve ll



E) l, ll ve lll



p, d ve f orbitallerinde ml = –1 olan orbital bulunur. n = 1'de 1s orbitali bulunur. 1s'te ml = 0 vardır. (Cevap D)



1. Başkuantum sayısı (n) belirtilen temel enerji



4. Açısal momentum kuantum sayısı (,) 2 olan bir orbital



düzeylerinden hangisinde bulunabilecek maksimum orbital sayısı yanlış verilmiştir? Başkuantum sayısı (n)



03



BÖLÜM 01 Test



Kuantum Sayıları Ve Orbitaller



türü ile ilgili,



Maksimum orbital sayısı



A)



1



1



B)



2



2



C)



3



9



D)



4



16



E)



2



4







I. Başkuantum sayısı (n) 2 olabilir.







II. En fazla 10 elektron bulundurabilir.







III. Manyetik kuantum sayısı (m,) 0 olabilir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve III



E) I, II ve III



, = 2 ise d orbitalidir.



n = 2 ise maksimum orbital sayısı = n2 formülünden 4 orbital olmalıydı.



l. Başkuantum sayısı (n) en küçük 3 olabilir. (Yanlış)



(Cevap B)



ll. 5 orbital içerir. 10 e– (Doğru) lll. –2, –1, 0, +1, +2 olabilir. (Doğru) (Cevap D)



2.



4p



n=4



3d 4s Enerji



5.



3p



n=3



3s 2p



n=2



n=1



1s







Çok elektronlu bir atomun enerji diyagramı yukarıda verilmiştir.







Buna göre,







I. Çekirdekten uzaklaştıkça elektronun enerjisi artar.







II. Başkuantum sayısı 3 olan 9 orbital vardır.







III. 3d, 4s ve 2p orbitallerinin açısal momentum kuantum sayıları(,) birbirinden farklıdır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



Çözüm Yayınları



2s



Orbitaller



Maksimum elektron sayısı



I.



2p



3



II.



3d



10



III.



3p



6







Yukarıdaki orbitallerden hangilerinin taşıyabileceği maksimum elektron sayısı yanlış verilmiştir?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. p → 3 orbital → 6 elektron (Yanlış) ll. d → 5 orbital → 10 elektron (Doğru) lll. Doğru (Cevap A)



C) I ve II



6.



Z



Y Z



E) I, II ve III



Y



l. Doğru, ll. n2 = 32 = 9 orbital (Doğru) lll. 3d(l = 2), 4s(l = 0), 2p(l = 1) farklıdır. (Doğru)



X



(Cevap E)



3. Aşağıdaki orbitallerden hangisinin kuantum sayıları



yanlış verilmiştir?







(, = Açısal momentum kuantum sayısı, m, = Manyetik kuantum sayısı)







Orbitaller



3d



X



,



-a-



-b-



Sınır yüzey diyagramları yukarıda verilen a ve b orbitalleri ile ilgili,



m,







I. a s orbitali, b pY orbitalidir.



A)



2s



0



0







II. a bütün temel enerji düzeylerinde bulunur.



B)



2p



1



-1, 0, +1







III. b en fazla 2 elektron taşıyabilir.



C)



3d



3



-2, -1, 0, +1, +2







yargılarından hangileri doğrudur?



D)



4f



3



-3, -2, -1, 0, +1, +2, +3







A) Yalnız I



E)



3p



1



-1, 0, +1







B) Yalnız II



D) II ve III



l. a : s, b : pY orbitalidir.



, = 2 olmalıydı. (Cevap C)



C) I ve III



E) I, II ve III



ll. s orbitali bütün enerji düzeylerinde bulunur. lll. Py en fazla 2 elektron taşır. (Cevap E)



13



Test 03



1. B



pX



pY



I. başkuantum sayıları (n),







II. uzaydaki yönelişleri,







III. enerjileri







pZ



2p orbitaline ait pX, pY ve pZ orbitalleri ile ilgili,











3. C



4. D



5. A



6. E



7. D



8. D



9. C 10. C 11. C 12. A



10. X, Y ve Z elementleri ile ilgili,



7.







2. E







– Başkuantum sayıları arasında Y > X > Z ilişkisi vardır.







– Yarı dolu orbital sayıları birbirine eşittir.







bilgileri veriliyor.







Buna göre X, Y ve Z’nin atom numaraları, X



Y



Z



I.



15



23



7



yukarıdakilerden hangileri aynıdır?



II.



17



21



3



A) Yalnız I



III.



14



22



12



l. 2p



B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



n = 2 (Aynı)







yukarıdakilerden hangileri olabilir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II



ll. X, Y ve Z düzlemleri (farklı)







lll. Eş enerjilidirler. (Aynı)



l. X: .... 3s23p3,



Y: ...4s23d3,



Z: ...2s22p3



ll. X: .... 3s23p5,



Y: ...4s23d1,



Z: ...1s22s1



(Cevap D)



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. ve ll. öncül verilen koşulları sağlar. (Cevap C)



8. Madelung - Klechkowski ilkesine göre,



11. Aşağıda orbital şemaları verilen elektron dağılımlarından



– n + , değeri büyüdükçe orbitalin enerjisi artar.







– n + , değerleri eşit olan orbitallerden n sayısı büyük olan orbitalin enerjisi de büyüktür.







Bu ilke dikkate alındığında aşağıdaki orbital dizilimlerinden hangisi hatalıdır?







A) 1s 2s







B) 1s 2s 2p 3s







C) 1s 2s 2p 3s 3p







hangilerinde yapılan yanlışlık karşısında belirtilen kuralın ihlali ile açıklanamaz?



Çözüm Yayınları







Orbital şeması



Kural ihlali



A) 1



1



1



1



Aufbau



B) 1



1 1



1



Hund



C) 1



1



1



1



1



D) 1s 2s 2p 3s 3p 3d 4s



D) 1



1



1



1



11



Pauli



E) 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d



E) 1



1



1



1



1



Aufbau



1s2s2p3s3p4s3d olmalıydı. (Cevap D)



1



1



1



Pauli



C) Seçeneği bir orbital türündeki tüm orbitallere e– lar önce yarı doku olacak şekilde yerleşir. İlkesine (Hund) aykırıdır. (Cevap C)



14 9. Aşağıdaki elektron dizilimlerinden hangisi Aufbau kuralına



12. Kuantum sayıları ile ilgili,



aykırıdır?







I. n = 4 olan 11 elektronlu bir atom uyarılmış atomdur.



A) 1s22s2







II. n + l değeri 5 olan elektron 3d orbitalindedir.







B)



1s22s22p63s1







III. ml = 0 olan bir elektronun l değeri 0'dır.







C) 1s22s22p63s13p2







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I







D)



1s22s22p63s23p64s2



E)



1s22s22p63s23p64s23d5







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. 11 e– lu atomun e– dizilimi 3s1 ile sonlanmalıydı. n = 4 ise uyarılmıştır. (Kesinlikle doğru)



Aufbau kuralına göre C seçeneğinde 3s dolmadan 3p'ye geçilmez. (Cevap C)



(Cevap A)



04



BÖLÜM 01 Test



Küresel Simetri ve Uyarılmış Atom - 1 1. X element atomuna ait temel haldeki elektron dizilimi,



4. Bir X atomu ile ilgili;



1s22s22p63s1







• En yüksek başkuantum sayısı (n) 3'tür.







şeklindedir.











Buna göre X atomu ile ilgili,



• Açısal momentum kuantum sayısı (l) 1 olan orbital sayısı 3'tür.







I. En yüksek başkuantum sayısı (n) 3'tür.







II. Başkuantum sayısı(n)2 olan orbitallerdeki elektron sayısı 8'dir.







III. 3s1 orbitalindeki elektronun manyetik kuantum sayısı (ml) 0'dır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III







bilgileri veriliyor.







Buna göre X'in atom numarası aşağıdakilerden hangisi olabilir?







A) 12



B) 13



C) 14



D) 15



E) 16



l = 1 ise p orbitalidir. 3 tane p orbitali olduğuna göre elektron dağılımında p orbitali ile ilgili yalnızca 2p terimi vardır. A) 1s22s22p63s2 bu koşulu sağlar. (Cevap A)



C) I ve II



E) I, II ve III



1



l. 3s en yüksek başkuantum sayısı 3 tür. (Doğru) ll. 2s22p6, 8e– vardır. (Doğru) lll. s orbitalinin ml değeri 0'dır. (Doğru) (Cevap E)



5. Nötr bir X atomunun temel haldeki elektron dağılımında 11 tam dolu orbitali vardır.



2. Aşağıdaki atom ve iyonlardan hangisinin elektron dizilimi yanlış verilmiştir? (10Ne, 18Ar)







A) 9F : 1s22s22p5







B)



12Mg







C)



11Na







D)



17CI







E)



3+ 2 4 13AI : [Ne]3s 3p



13Al



: [Ne]3s2



+



–



: [Ne] : [Ar]



3+: 1s22s22p6 veya [Ne] şeklinde olmalıydı.



(Cevap E)



Çözüm Yayınları







Buna göre X atomu ile ilgili,







I. Atom numarası 22 olabilir.







II. n = 3 olan orbitallerdeki elektron sayısı 13 olabilir.







III. n = 3, l = 2 olan orbitallerinde 6 elektron vardır.







yargılarından hangileri yanlıştır?







(Başkuantum sayısı = n, Açısal momentum kuantum







sayısı = l)







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d6



C) I ve II



E) I, II ve III



dağılımında 11 tam dolu 4 yarı dolu orbital vardır. l. Atom numarası 26'dır. (Yanlış) ll. 3s 2 3p 6 3d 6 14'tür. (Yanlış) lll. 3d6 orbitallerinde 6e– vardır. (Doğru) (Cevap C)



15 3. Aşağıda elektron dağılımı verilen taneciklerden hangisi negatif (–) yüklüdür? a



: 1s 2s 2p 3s



b







A)



12X







B)



11Y







C)



c 16Z



D)



34



Td



E)



e 18Q



d



2



2



6



6. Aşağıda elektron dizilimleri verilen nötr atomlardan hangisi uyarılmış halde değildir?



2







A) 9F : 1s22s22p43s1



: 1s22s22p6







B)



24Cr



: 1s22s22p63s23p64s13d5



: 1s22s22p63s23p4







C)



11Na



: 1s22s22p64s1







D)



19K



–



:



1s22s22p63s23p64s23d104p6



: 1s22s22p63s23p6



: 1s22s22p63s23p64p1



2 2 6 2 6 1 2 21Sc : 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 1 5 B) 24Cr: ... 4s 3d uyarılmış değil, temel halidir.







+



D) T iyonunun e­ sayısı (36) > p sayısı (34) olduğu için –2 yüklüdür. (Cevap D)



E)



(Cevap B)



Test 04



1. E



7. X–, 10Ne ve Y+ taneciklerinin temel hal elektron dizilimleri Buna göre X ve Y ile ilgili,







I. En yüksek başkuantum sayıları







II. Elektron bulunduran p orbitali sayıları







III. Manyetik kuantum sayısı (ml) = –1 olan orbital sayıları







niceliklerinden hangileri aynıdır?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) II ve III



3. D



4. A



5. C



6. B



7. D



8. C



9. D 10. B 11. B 12. E



10. X2+ iyonunun elektron diziliminin son terimi 3d10 dur.



aynıdır.







2. E



C) I ve II



E) I, II ve III







Buna göre X ile ilgili,







I. Atom numarası







II. En yüksek kuantum sayısı







III. Açısal momentum kuantum sayısı (l) = 1 olan orbital sayısı







niceliklerinden hangileri kesinlikle bulunabilir?







A) Yalnız I







D) I ve III



9X ve 11Y'dir.



X atomunun e– dağılımı,



l. X: 1s22s22p5(2), Y: 1s22s22p63s1(3) (Farklı)



X: ... 4s23d10



ll. X'in ve Y'nin e– bulunduran orbital sayıları 3'er tanedir. (Aynı)



X: ... 4s23d104p1



lll. ml = –1 olan 2p orbitallerinden 1 tanesidir. (Aynı)



X: ... 4s23d104p2 olabilir. (Cevap D)



B) Yalnız II



C) I ve II



E) II ve III



yalnızca en yüksek başkuantum sayısı (n) = 4 olduğu bulunabilir. (Cevap B)



8. Aynı elemente ait atomlar olan X, Y ve Z'nin elektron dağılımları aşağıda verilmiştir. 2–



X : 1s22s22p63s1



11. XO 4 iyonunun elektron sayısı 58 olduğuna göre,







Y : 1s22s22p63p1







I. Bileşikteki X iyonunun elektron dizilimi 3d3 ile biter.







Z : 1s22s22p64s1







II. Bileşikteki tüm iyonlar küresel simetrik dağılıma sahiptir.







III. X atomunun temel hal elektron dizilişinde 10 tam dolu, 4 yarı dolu oldu orbitali vardır.







Çözüm Yayınları







Buna göre X, Y ve Z ile ilgili,







I. X temel halde, Y ve Z uyarılmış haldedir.







II. X'in Y'ye dönüşümü endotermiktir.







III. En kararlı ve yüksek enerjili olanı Z'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III







yargılarından hangileri doğrudur? (8O)







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



XO42– de X + 4 . 8 + 2 = 58 eşitliğinde X'in p+ sayısı 24 olarak bulunur.



C) I ve II



l. 24X+6: ... 3s23p6 ile biter. (Yanlış) ll. X+6 ve O2– soygaz e– düzenindedir. (Doğru)



E) I, II ve III



lll. 24X: ... 4s13d5 ile biter. 9 tam doğlu, 6 yarı dolu orbitali vardır. (Yanlış)



l. Y ve Z, X'in uyarılmış halidir. (Doğru)



(Cevap B)



ll. Temel halden uyarılmış hale enerji alınarak geçilir. (Doğru) lll. Kararlı olanı, düşük enerjili olan temel hali (X) dir. (Yanlış) (Cevap C)



12. Küresel simetrik özelliğe sahip olan X, Y ve Z atomlarının, X2+, Y3– ve Z taneciklerinin tam dolu orbital sayıları aynıdır.



16







9. Aşağıda verilen bazı atom ve iyonların elektron



Buna göre, X, Y ve Z'nin atom numaraları,



dizilimlerinden hangisinin son terimi yanlıştır?







A)



+ 19X







B)



+ ............................ 3d1 21Y







C)



2– 34Z



D)



T2+







29



............................ 3p6



X



Y



Z



I.



25



15



18



II.



20



17



18



III.



30



25



28



............................ 4p6







yukarıdakilerden hangileri olamaz?



3d8







A) Yalnız I



...........................



E) 26Q3+ ............................ 3d5 D) 29T: 1s22s22p63s23p64s13d10



28Z küresel değildir. lll. öncül (Yanlış)



2 elektron 4s1 ve 3d10 dan kopar.



17Y küresel değildir. ll. öncül (Yalnış)











B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) II ve III



(Cevap E)



T2+: ... 3d9 olmalıydı. (Cevap D)



1. Aşağıdaki atomlardan hangisi küresel simetri özelliği



4.



göstermez?







A) 4Be



B) 10Ne



C) 17CI



8O



elementine ait üç farklı elektron dizilimi aşağıda verilmiştir. 1s



2s



X:



1



1



1



1



1



Y:



1



1



1



1



1



Z:



1



1



1



1



1



D) 20Ca E) 24Cr



s1, s2, p3, p6, d5, d10 ile bitenler küresel simetriktir. C) 17Cl: ... 3s23p5 ile biter. (Cevap C)







2. Temel hal elektron dizilimi



1s22s22p63s23p64s23d6 olan X element atomu ile ilgili,











2p



Buna göre,







I. X, 8O atomunun temel hali Y ve Z ise uyarılmış halleridir.







II. X’in Z’ye dönüşümü endotermiktir.







III. X ve Y eş enerjili O atomlarıdır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) II ve III



I. Çekirdek yükü 26’dır.



l. X ve Y temel hali yalnızca Z uyarılmıştır. (Yanlış)







II. En yüksek başkuantum sayısı 4’tür.



ll. Temel halden uyarılmışa ısı alarak geçer. (Doğru)







III. Açısal momentum kuantum sayısı (,) 0 olan orbital sayısı 8’dir. yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Doğru ll. 4s23d6 (Doğru) lll. l = 0 ise s orbitalleri; 1s 2s 3s 4s ↓ ↓ ↓ ↓ 1+ 1+ 1+ 1 = 4 (Yanlış) (Cevap C)



C) I ve II



E) I, II ve III



lll. X ve Y eş enerjilidir. (Doğru)



5. X: Çözüm Yayınları







05



BÖLÜM 01 Test



Küresel Simetri ve Uyarılmış Atom - 2



Y: 1s22s22p63s13p1X3p2Y3p1Z







Z: 1s22s22p2X2p2Y2p1Z











(Cevap D)



1s22s22p1X2p1Y2p1Z



Yukarıda elektron dizilimleri verilen X, Y ve Z atomları ile ilgili,







I. X temel haldedir.







II. Y ve Z uyarılmış atomdur.







III. X, Y ve Z küresel simetrik dağılıma sahiptir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. X temel haldedir. (Doğru) ll. Y uyarılmış, Z ise temel haldedir. (Yanlış) lll. p3 ile biten X küresidir. (Yanlış) (Cevap A)



3. Nötr X atomunun temel haldeki elektron orbital şeması



6. Nötr X atomunun elektron dağılımının son iki terimi 4s13d5 ‘tir.











Buna göre,











17







şeklindedir.







Buna göre, X atomu ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







II. Küresel simetri özelliği gösterir.







A) Atom numarası 20’dir.







III. +1 yüklü iyonunun elektron dağılımı







B) n = 4, l = 0 kuantum sayılarına sahip 2 elektron vardır.



1s22s22p63s23p64s13d4 şeklindedir.







C) 3. enerji düzeyindeki, tüm orbitaller tam doludur.







yargılarından hangileri doğrudur?







D) Küresel simetri özelliği gösterir.







A) Yalnız I







E) +2 yüklü iyonunun elektron dağılımının son terimi 3p6’dır.



I. Uyarılmış atomdur.







B) Yalnız II



D) II ve III



l. Temel haldedir. (Yanlış)



3. enerji düzeyinde 3d orbitalleride vardır. (Cevap C)



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. Küreseldir. (Doğru) lll. +1 yüklü iyonu ... 3d5 ile biter. (Yanlış) (Cevap B)



Test 05



1. C



7. X: 1s22s22p63s2



2. C



3. C



4. D



5. A



6. B



7. C



8. D



9. C 10. C 11. C 12. E



10. Xn ve Ym tanecikleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.







Y: 1s22s22p4











Z: 1s22s22p63s23p1







X, Y ve Z element atomlarına ait elektron dizilimleri yukarıda verilmiştir.



Ym: 10 tam dolu orbitali vardır ve yarı dolu orbitali yoktur.







Buna göre, aşağıdaki taneciklerden hangileri izoelektroniktir?







A) X2– ve Y2+



B) Y2– ve Z







C) X2+ ve Z3+



D) X2+, Y ve Z3+







E) Y2– ve Z3–



12X, 8Y, 13Z dir.



Xn: 9 tam dolu, 2 yarı dolu orbitali vardır.



Buna göre, Xn ve Ym ile ilgili,







I. İzoelektroniktirler.







II. Küresel simetrik özellik gösterirler.







III. n = +2 ve m = 0’dır.







yargılarından hangileri yanlıştır?







A) Yalnız I







e– sayıları aynı olan X2+ ve Z3+ izoelektroniktir.



B) Yalnız II



D) I ve III



E) I, II ve III



Xn: ... 4s13d1 , Ym: ... 4s2



(Cevap C)



C) I ve II



l. e– dağılımları farklı olduğu için izoelektronik olamazlar. (Yanlış), ll. Ym küreseldir. (Yanlış), lll. n = +2 olsaydı 4s orbitali boş olurdu. (Yanlış) (Cevap C)



11. X atomunun temel hal elektron diziliminde 2 yarı dolu orbitali



8. Temel haldeki X atomu ile ilgili,



vardır.







- Küresel simetri özelliği gösterir.







- En yüksek enerjili orbitalinin n + , değeri ≥ 3’tür.







bilgileri veriliyor







Buna göre, X atomunun elektron dizilimi aşağıdakilerden hangisi olamaz?







(n = Başkuantum sayısı, ,= açısal momentum kuantum sayısı)







A) 1s22s22p63s2







C)



1s22s22p63s23p3







D) 1s22s22p63s23p64s23d6







E) 1s22s22p63s23p6







Çözüm Yayınları



B)



1s22s22p63s2 3p64s13d5







Buna göre X’in elektron dizilimindeki yarı dolu orbitallerde bulunan elektronların kuantum sayıları aşağıdakilerden hangisi olamaz? n



,



m,



A)



2



1



0



B)



3



1



+1



C)



3



0



0



D)



4



2



–2



E)



3



2



–1



C) n = 3, l = 0 ise 3s orbitalidir. s yalnızca 1 orbital içerir. 1 tane yarı dolu olabilir. (Cevap C)



D) 3d orbitalinde n = 3, l = 2'dir. n + l = 5 > 3'tür. Ancak küresel simetrik değildir. (Cevap D)



12. Temel haldeki X element atomunun elektron diziliminin en son orbitalindeki elektronun kuantum sayıları n = 3, , = 1, m, = –1 ve ms = +



9. Nötr X, Y ve Z atomlarının n = 4, l = 0 olan orbitallerinde 1e– bulunmaktadır.



18







Atom numaraları arasındaki ilişki Y > X > Z'dir.







Y'nin atom numarası 24 olduğuna göre,







I. X : 19K atomu olabilir.







II. Z, 11Na ise uyarılmış haldedir.







III. X ve Z uyarılmış atomlar ise temel hale dönüşte en fazla enerji yayanı X'tir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



l. 24Y: ... 4s13d5 o halde 19X: ... 4s1 olabilir.



C) I ve II



1 şeklindedir. 2







Buna göre, X element atomu ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Atom numarası 13’tür.







B) Baş kuantum sayısı (n) 2 olan elektron sayısı 8’dir.







C) Küresel simetri özelliği göstermez.







D) ,=0 ve m,=0 olan orbital sayısı 3’tür.







E) En yüksek enerjili orbitalinin sınır yüzey diyagramı Y Z şeklindedir. X



E) I, II ve III



p orbitalinin sınır yüzey diyagramları X, Y ve Z ekseni üzerinden geçer.



ll. 11Z: ... 3s1 dir. Uyarılmış ise ... 4s1 olabilir.



(Cevap E)



lll. Atom no küçük olan Z daha fazla enerji yayar. (Cevap C)



BİRE BİR



06



BÖLÜM 01 Test



1. Aşağıdaki ifadelerden hangisi Bohr atom modelinde yer



4. n= 3 ve m, = +2 kuantum sayısına sahip bir elektron ile



alan bir görüş değildir?



ilgili,







A) Elektronlar çekirdek etrafındaki yörüngelerde dairesel olarak hareket ederler.







B) Elektronların bulunduğu yörüngeler 1, 2, 3, 4, 5 gibi rakamlarla gösterilir.







I. Elektron d orbitalindedir.







II. Elektronun baş kuantum sayısı 3'tür.







C) Çekirdekten uzaklaştıkça elektronun enerjisi artar.







1 1 veya – olabilir. 2 2 yargılarından hangileri doğrudur?







D) Temel haldeki elektronun yüksek enerji düzeyine geçişine uyarılma denir.







A) Yalnız I







E) Elektronun bulunma ihtimalinin yüksek olduğu dalga fonksiyonuna orbital denir.



l. ml = +2 ise d yada f orbitalidir. n = 3 olduğuna göre yalnızca 3d orbitali olur. (Doğru)







III. Elektron için ms= +







B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III







ll. Doğru.



E) "Elektronun bulunma ihtimalinin yüksek olduğu yere orbital denir." kavramı Modern



lll. Spin kuantum (ms) = ∓



Atom Teorisine ait bir görüştür.



1 2



olabilir. (Doğru) (Cevap E)



(Cevap E)



5. Kararlı haldeki 17X elementinin elektron dizilişinde en



8O element atomunun elektron dizilimi ve elektronların orbitallere dağılımıyla ilgili,







I. Enerji düzeyi en düşük olan orbital 1s orbitalidir.







II. Başkuantum sayısı (n) 2 olan orbitallerinde 4 elektron bulunur.







III. Orbitallerin enerji düzeyi sıralaması 2p > 2s > 1s şeklindedir.







IV. Manyetik kuantum sayısı (m,) 0 olan orbital sayısı 3’tür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) I ve II







B) I ve III



D) II, III ve IV



2 2 4 8O: 1s 2s 2p



Çözüm Yayınları



2.



dıştaki (son) orbitalin başkuantum sayısı (enerji düzeyi), türü ve toplam elektron sayısı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?



En dıştaki orbitalin







Başkuantum sayısı



C) II ve III



E) I, III ve IV



Türü



Toplam elektron sayısı



A)



3



s



2



B)



3



p



5



C)



4



p



5



D)



3



p



3



E)



4



s



1



2 2 6 2 5 17X: 1s 2s 2p 3s 3p



l. En düşük enerjili orbitali 1s'tir. (Doğru)



3p5'te n = 3, p, 5e–



ll. n = 2 olan orbitallerde 6e– vardır. (Yanlış)



(Cevap B)



lll. 2p > 2s > 1s enerji sırası (Doğru) lV. ml = 0 orbitalleri 1s'te 1 tane, 2s'te 1 tane 2p'de 1 tane toplam 3 tanedir. (Doğru) (Cevap E)



19 3. Aşağıda verilen atom ve iyon çiftlerinden hangisi



6. Modern atom modeli ile ilgili olarak aşağıdakilerden



izoelektroniktir? +



– 18Ar



+



– 20Ca







A)



11Na







B)



21Sc







C)



16S







D)



24Cr







E)



12Mg



e–



2-



–



hangisi yanlıştır?



– 19K+



+



– 23V



2+



– 13Al



sayıları ve e dizilimleri aynı olan 16S



2–







A) 4. enerji düzeyinde (n=4) en fazla 32 elektron bulunabilir.







B) 2pX, 2pY ve 2pZ orbitallerinin enerji değerleri aynıdır.







C) 4d orbitallerine en fazla 10 elektron girebilir.







D) 4. enerji düzeyindeki (n=4) orbital türleri s, p, d, f dir.







E) 3. enerji düzeyinde (n=3) toplam orbital sayısı 18'dir.



n = 3'te n2 = 9 orbital vardır.



+



ve 19K iyonları izoelektroniktir. (Cevap C)



(Cevap E)



Test 06 15 X Z



7.



1. E



3. C



4. E



5. B



6. E



7. E



8. D



9. D 10. D 11. A 12. A



10. X2–, 10Ne ve Y2+ taneciklerinin temel hal elektron dizilimleri



element atomunun elektron dizilişi,



aynıdır.



1s22s22p3 dür.



2. E







Buna göre X element atomuyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



Buna göre X ve Y ile ilgili,







l. Atom numaraları







ll. Açısal momentum kuantum sayısı (l) 1 olan orbital sayısı







lll. Manyetik kuantum sayısı (ml) 0 olan orbitallerindeki elektron sayıları







A) Atom numarası (Z) 7'dir.







B) Nötron sayısı 8'dir.







C) Başkuantum sayısı 2 olan orbitallerinde 5 elektron vardır.







D) 2p orbitallerinde bulunan elektronların spin kuantum sayıları (ms) aynıdır.







niceliklerinden hangileri arasında Y > X ilişkisi vardır?







E) Manyetik kuantum sayısı (m,) 0 olan orbitallerinde toplam 4 elektron vardır.







A) Yalnız l







5e– vardır.



2 2 4 8X: 1s 2s 2p (



I. Elektronların orbital şeması







[Ar] 1







şeklindedir.







II. Küresel simetri özelliği gösterir







III. 3pY orbitalindeki elektronlarının bulunma olasılıklarının



1



1



şeklindedir.



Y Z







X



yargılarından hangileri doğrudur? (18Ar) A) Yalnız I



B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. [Ar]4s13d5 olmalıydı. (Yalnış)



Çözüm Yayınları



dağılımı



1



Y > X'tir. (Doğru) (Cevap D)















element atomuyla ilgili,



1



): 3 adet p orbitali (X = Y) (Yanlış)



lll. Her orbital türünde ml = 0 olan 1 adet orbital vardır.



(Cevap E)







): 3 adet p orbitali



2 2 6 2 12Y: 1s 2s 2p 3s (



24X



E) l, ll ve lll



ll. l = 1, p orbitalidir.



2p3 →



8.



D) l ve lll



C) l ve ll



l. 8X ve 12Y'dir. Y > X (Doğru)



E) Her orbital türüne ait 1 orbitalde m, = 0'dır. 1s2 → 2s2 →



B) Yalnız ll



11. Bir X atomu ile ilgili;



• En yüksek başkuantum sayısı (n) 3'tür.







• Elektron bulunduran p orbitali sayısı 6'dır.







bilgileri veriliyor.







Buna göre X'in atom numarası aşağıdakilerden hangisi olamaz?







A) 14



B) 15



1s22s22p63s23p3 ↓ ↓



Atom no: 15



1s22s22p63s23p6 ↓ ↓



Atom no: 18



C) 16



D) 17



E) 18



5



ll. d ile biter küreseldir. (Doğru)



Atom no 15 ile 18 aralığında olmalıdır. 14 olamaz.



lll. Doğru



(Cevap A)



(Cevap D)



20



9. Bir element atomunun, başkuantum sayısı 3 olan temel enerji seviyesindeki elektron bulunduran orbitallerinin



türü ve manyetik kuantum sayıları (m,) aşağıdakilerden hangisi olamaz?



A)



Orbital türü



m,



s



0



B)



p



–1



C)



d



+2



12. Temel haldeki elektron diziliminin en son orbitalindeki elektronun kuantum sayıları n = 4, l = 0, ml = 0 ve



D)



f



–2







mS = + 1 olan elementin atom numarası kaçtır?



E)



d



0







A) 19



n = 3 temel enerji düzeyinde s, p, d orbatilleri bulunur. f orbitali yoktur. (Cevap D)



2



B) 21



l = 0 ise s orbitalidir. ms = 1s22s22p63s23p64s1



1 2



C) 33



D) 37



E) 53



+ ise 1 elektronu vardır. 4s1 ile biter.



Atom no = 19 (Cevap A)



BÖLÜM 01 Test



Periyodik Sistemde Yer Bulma



4. Nötron sayısı 24 olan X2+ iyonu ile ilgili;



1. Temel haldeki elektron dizilimleri verilen aşağıdaki



elementlerden hangisinin karşısında belirtilen değerlik elektron sayısı yanlıştır? Elektron dizilimi



07



Değerlik elektron sayısı







• Elektron bulunduran orbitallerinin en yüksek başkuantum sayısı 3'tür.







• Açısal momentum kuantum sayısı (,) 2 olan orbitallerinde 1 elektron bulunur. bilgileri veriliyor.



A)



1s22s2



2



B)



1s22s22p3



3







C)



1s22s22p5



7







D)



1s2



Buna göre, nötr X element atomu ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



E)



1s22s22p63s23p6







A) Atom numarası 21'dir.







B) Periyodik cetvelde 4. periyot 3A grubunda bulunur.







C) Değerlik elektronları s ve d orbitallerindedir.







D) Kütle numarası 45'tir.







E) Açısal momentum kuantum sayısı (,) 1 olan orbitalleri tam doludur.



2



6



2s 2p 3s



1



1 8



B) 1s22s22p3 değerlik orbitalleri 2s 2 sp 3 'tür. Değerlik e– sayısı = 2 + 3 = 5'tir. (Cevap B)



Verilen bilgiden X2+: ...3p64s03d1 ile biter.



X: ... 3p64s23d1 yani 4. periyot 3B grubunda yer alır. (Cevap B)



2. Temel hal elektron dizilimi bilinen bir atomun, 5. Bir elementin nötr atomunun ilk 16 orbitali tam dolu, son iki



I. Kütle numarası







II. Değerlik elektron sayısı







III. Periyot numarası







IV. Grup numarası



orbitali ise yarı doludur.







niceliklerinden hangileri bulunabilir?







A) Yalnız II







B) I ve II



D) I, III ve IV



C) II ve III



E) II, III ve IV



Çözüm Yayınları











Bu element ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







A) Atom numarası 34'tür.







B) Periyodik cetvelde 4. periyottadır.







C) Bir geçiş metalidir.







D) Değerlik orbitalleri 4s ve 4p'dir.







E) Baş grup elementidir.



Tam dolu orbitallerde 16 x 2 = 32e–



Temel hal e– dizilimi bilinen bir atomun nötr haldeki e– sayısı = p+ sayısı bilinir.



2 x 1 = 2e–



ll, lll ve lV bulunabilir.



Yarı dolu orbitallerde



l. Kütle numarası için nötron sayısına ihtiyaç vardır.



X: ... 4s 2 3d104p 4 4. periyot 6A



34



(Cevap C)



(Cevap E)



6.



-1



+



2+



3. X , Y ve Z



iyonlarının üçünün de elektron dizilimi,



1s22s22p6 dır.



Buna göre X, Y ve Z atomları için,







I. Değerlik elektron sayıları arasındaki ilişki Z > Y > X şeklindedir.







II. Grup numaraları arasındaki ilişki X > Z > Y şeklindedir.







III. Periyot numaraları arasındaki ilişki Y = Z > X şeklindedir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Element



En yüksek baş kuantum sayısı (n)



Değerlik orbitalleri



X



3



s ve p



Y



4



s



Z



4



s ve d



T



3



s ve p







Yukarıdaki tabloda X, Y, Z ve T elementlerinin en yüksek başkuantum sayıları ve değerlik orbitalleri verilmiştir.







Buna göre X, Y, Z ve T elementleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Y ile Z aynı periyottadır.







B) X ile T aynı grupta olabilir.







C) Z ile T'nin tam dolu orbital sayıları aynı olabilir.







D) Y'nin atom numarası Z'ninkinden küçüktür.







E) X ile Y'nin başkuantum sayısı 3 olan orbitallerindeki elektron sayıları aynı olabilir.



X ve T aynı periyottadır. Aynı grupta olamazlar.



9X: 2. periyot 7A, Y: 3. periyot 1A



(Cevap B)



12Z: 3. periyot 2A'dır.



ll ve lll doğrudur. (Cevap D)



21



Test 07



1. B



7. XY2 iyonik bileşiğindeki iyonları 3. periyot soygazının elektron Buna göre, Y elementinin periyodik cetveldeki yeri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







A) 3. periyot 6A



B) 3. periyot 7A







C) 4. periyot 2A



D) 4. periyot 7A







E) 3. periyot 2A



3. periyot soygazı 18Ar'dir. Y– 18e– ise 17Y'dir. Y: 1s22s22p63s 2 3p 5







3. D



4. B



5. C



6. B



7. B



8. C



9. E 10. E 11. C 12. E



10. X, Y ve Z elementleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.



dizilimine sahip olan X ve Y baş grup elementleridir.







2. E



3. periyot 7A (Cevap B)







• X'in atom numarası kendisine en yakın soygaz atomundan 3 farklıdır.







• Y'nin açısal momentum kuantum sayısı (,) 3 olan orbitallerinde 2 elektron bulunur.







• Z'nin 14 tam dolu, 1 yarı dolu orbitali vardır.







Buna göre X, Y ve Z ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi kesinlikle doğrudur?







A) X, 3A grubu elementidir.







B) Y, 5. periyotta yer alır.







C) Z'nin atom numarası X'in kinden büyüktür.







D) X, 4. periyot 5A grubu elementidir.







E) Y, 3B grubu elementidir.



X: 3A; 3B, 5A olabilir. Y: l = 3 ise f orbitali f2 ile biter. ...................... 6s24f2Lantanit serisidir. Tamamı 3B grubudur. (Cevap E)



−



8. X2YZ 4 iyonunda toplam 50 elektron bulunmaktadır. Buna göre, Y nin periyodik sistemdeki yeri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?







(1X, 8Z) Periyot



Grup



A)



2



3A



B)



2



5A



C)



3



5A



D)



3



6A



E)



3



2A



Atom numaralarını yerine yazar isek, 1 X2 y



Y 8 Z4–



2 . 1 + y + 4 . 8 + 1 = 50 y = 15'tir. Y: 1s22s22p63s 2 3p 3







11. X, Y ve Z elementleri ile ilgili, Çözüm Yayınları







3. periyot 5A (Cevap C)







• X'in temel hal elektron dağılımı ns2 ile bitiyor.







• Y'nin başkuantum sayısı 3 olan enerji seviyesinde toplam 11 elektronu vardır.







• Z'nin elektron bulunan tüm orbitalleri tam doludur.







bilgileri veriliyor.







Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi kesinlikle yanlıştır?







A) X, 1. periyot elementidir.







B) Z 4. periyot 8A grubunda yer alır.







C) Y'nin değerlik elektron sayısı 2'dir.







D) X ve Z aynı grup elementleridir.







E) Z 2A grubu elementidir.



X: He veya 2A grubunda yer alan bir element. Z: Z, 2A ya da 8A grubunda yer alır. Y: 1s22s22p63s 2 3p 6 4s23d 3 n = 3 olan 11 e– vardır. Değerlik e– sayısı = 5'tir. (Cevap C)



22 9. Periyodik sistemde aynı grupta yer alan elementlerle ilgili,



I. Değerlik orbital türleri







II. En büyük başkuantum sayıları







III. Değerlik elektron sayıları







niceliklerinden hangileri farklı olabilir?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



l. 2He ve 10Ne sırasıyla 1s ve 2s2p (olabilir.)



C) I ve II



E) I, II ve III



12. 57X ve 60Y elementleri için,



I. Periyot numaraları







II. Grup numaraları







III. l = 0 olan orbitallerindeki e– sayıları







niceliklerinden hangileri aynıdır?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



57X ve 60Y Lantanit serisidirler. Periyot no, grup no (3B) ve l = 0 (s orbitali) e



ll. Periyotları farklı olduğu için farklıdır. (olabilir.)



–



sayıları



aynıdır.



lll. He'da 2, Ne'da 8 (olabilir.)



(Cevap E)



(Cevap E)



08



BÖLÜM 01 Test



Periyodik Özellikler - 1 1. Atomların büyüklüklerinin bir ölçüsü olan yarıçap ile ilgili,



I. I2 molekülünde I atomlarının çekirdekleri arasındaki uzaklığın yarısı kovalent yarıçapına eşittir.







II. Soygazlar için katı halde hesaplanan yarıçapa Van der waals yarıçapı denir.







III. Aynı cins ve komşu iki metal atomunun çekirdekleri arasındaki uzaklığın yarısına metalik yarıçap denir.



4. X



T



Q



L



Y Z







Yukarıdaki periyodik sistemde yerleri belirtilen elementler ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?







A) Atom yarıçapı en büyük olanı Y'dir.







B) Birinci iyonlaşma enerjisi en büyük olanı L'dir.



l. Kovalent bağlı atomlar arası uzaklığın yarısı kovalent yarıçaptır. (Doğru)







C) X, Y ve Z'nin metalik bağ kuvvetleri arasındaki ilişki



ll. Soygazlar için katı halde hesaplanan yarıçap Vander Waals yarıçaptır. (Doğru)











yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



lll. Aynı cins metal atomlarının çekirdekleri arasındaki uzaklığın yarısı metalik yarıçaptır. (Doğru) (Cevap E)



Y > Z > X şeklindedir.







D) Elektron ilgisi en yüksek olan Q'dur.







E) X, Y, Z, T ve L küresel simetrik özellik gösterir.



Metalik bağ kuvveti atom çapı ile ters orantılıdır. C) X, Y, Z'nin atom çapları Y > Z > X'tir. O halde metalik bağ kuvvetleri X > Z > Y olmalıydı. (Cevap C)











Buna göre, X, Y ve Z atomlarının yarıçaplarının karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) X > Y > Z







B) X > Z > Y



D) Z > Y > X



C) Y > Z > X



E) Y > X > Z



10Ne soygazı ile izoelektronik olduklarını kabul eder isek.



12X, 9Y ve 8Z'dir.



Tabloda,



Z Y



oklar yönünde atom yarıçapı artar.



X X>Z>Y (Cevap B)



Çözüm Yayınları



2. X+2, Y–1 ve Z2– iyonları aynı soygaz ile izoelektroniktir. 5. Aynı periyottaki n-1X, nY ve n+2Z atomlarından birinin soygaz olduğu bilindiğine göre,







I. Atom çapları arasındaki ilişki X > Y > Z şeklindedir.







II. Birinci iyonlaşma enerjileri arasındaki ilişki Z > Y > X şeklindedir.







III. Elektronegatiflikleri arasındaki ilişki Y > X > Z şeklindedir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Aynı periyotta atom no en büyük olan n+2Z saygazdır. X: 5A, Y: 6A, Z: 8A l. Çap sola doğru artar. (Doğru) ll. Küresel simetriden dolayı X'in iyonlaşma enerjisi Y'den büyüktür. (Yanlış) lll. Elektronegatifliği en fazla olanı Y en az olanı Z'dir. (Doğru) (Cevap D)



3. Periyodik sistemde aynı baş grupta atom numarasının



6.



I. Atom çapı







II. Değerlik elektron sayısı







III. Kimyasal aktiflik











yukarıdakilerden hangileri kesinlikle artar?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



CI−



CI+



II.



11Na



20Ca



III.



12Mg



13Al



IV.



8O



16S



(Cevap A)







Yukarıda verilen durumlardan hangilerinde taneciklerin atom yarıçapları arasında X > Y ilişkisi vardır?







A) Yalnız II



B) I ve II



D) II ve IV



l. Cl– elektron sayısı fazla (Doğru)



Yukarıdan aşağı inildikçe kesinlikle artan l. Atom çapıdır.



23











E) I, II ve III



Y



I.



arttığı yönde,







X



C) I ve III



E) I, III ve IV



lll. Aynı periyotta daha solda olan Mg'nin çapı daha büyüktür. (Doğru) (Cevap C)



Test 08 7.



1. E



İE1 (kj/mol)



R



Q



S



Y X



T



10.



M



L 11



Atom numarası







Yukarıda bazı elemetlerin 1. iyonlaşma enerjisi (İE1)− atom numarası grafiği verilmiştir.







Buna göre, grafikteki elementler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Metalik aktifliği en fazla olan L'dir.







B) X, Y, T ve M küresel simetri özelliği gösterir.







C) Q'nun 2. iyonlaşma enerjisi, T'nin 2. iyonlaşma enerjisinden büyüktür.







D) L'nin 2. iyonlaşma enerjisi M'nin 2. iyonlaşma enerjisinden küçüktür.







E) R ile



iyonlarından iyon hacmi büyük olanı



R−dir.



+ + 10M, 11L'dir. 2. iyonlaşma enerjisi için +1 yüklü iyonlarının çapları 10M > 11L 'dır. 2.



denklemler veriliyor.



+ +e 2. CI(g) + Q2 → CI(g)







3. CI(g) + e− → CI(g) + Q3







8. C



9. A 10. D 11. A 12. D



IE1 a



IE2



IE3



7300 11815



IE4



IE5



IE6



-



-



-



Y



1400 2860



4580



7500



9400



53000



Z



496



6900



9540



13400



16600



T



1314 3390



5300



7470



11000



13000



b







Yukarıda ilk 6 iyonlaşma enerjisi verilen X, Y, Z ve T elementlerinden X, Z ile aynı grupta, Y ve T ile ise aynı periyottadır.







Buna göre X, Y, Z ve T ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) X in atom numarası 3'tür.







B) a değeri 496'dan büyük 1314'ten küçüktür.







C) b değeri 2860'dan büyük 6900'den küçüktür.







D) T 8A grubu elementi olabilir.







E) Y 2. periyot 5A grubu elementidir.



(Cevap D)



–



–



Bu denklemler ile ilgili,



11. Xa, Yb ve Zc iyonlarının elektron dizilimleri T soygazının elektron dizilimi ile aynıdır.







İyon çapları arasındaki ilişki Yb > Zc > Xa şeklinde olduğuna göre,







I. İyon yükleri arasındaki ilişki a > c > b şeklindedir.







II. b < 0 ise a > 0 ve c > 0'dır.







III. Atom çapları arasındaki ilişki Y > Z > X şeklindedir.







IV. Birinci iyonlaşma enerjileri arasındaki ilişki X > Z > Y şeklindedir.







I. 1. si fiziksel, 2. ve 3. sü kimyasal olaydır.







II. Q3 elektron ilgisi, Q2 ise iyonlaşma enerjisidir.







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







III. Q3 > Q2 > Q1 dir.







A) Yalnız I







yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



E) I, III ve IV



Proton sayısı en az olan iyonun çapı en büyüktür. P+ sayıları: X > Z > Y'dir. e– sayıları eşit



olduğuna göre iyon yükleri a > c > b olmalıdır.



elementlerinin elektronegatiflikleri arasındaki ilişki Y > Z > X şeklindedir.



(Cevap C) 11Na, 12Mg



D) II ve IV



C) I ve III



12. Periyodik cetvelin 7A grubunda bulunan X, Y ve Z



ll. Q3 elektron ilgisi, Q2 ise iyonlaşma enerjisidir.



9.



B) I ve II



(Cevap A)



l. 1. si hal değişimi (fiziksel), 2. ve 3. e– alış - verişi (kimyasal)



24



7. D



T 8A grubunda olamaz.



Çözüm Yayınları



8. 3. periyot 7A grubu elementi olan CI ile ilgili aşağıdaki







6. C



Y 5A'dadır. Y ve T aynı periyatta ancak T'nin 1. iyonlaşma enerjisi daha düşüktür. O halde



(Cevap D)



1. CI2(g) → CI2(s) + Q1



5. D



Y'nin 5. ve 6. iyonlaşma enerjileri arasındaki oran çok fazladır. (3,5 kattan fazla) o halde



iyonlaşma enerjisi çap ile ters L > M şeklindedir.







4. C



İyonlaşma Enerjisi (kj / mol)



Element



Z



L+



3. A



X



3



−



2. B







ve 19K elementlerinin,



Buna göre X, Y ve Z nin,







I. Yükseltgenme potansiyelleri







I. Oksitlerinin sulu çözeltisindeki asitliği







II. Aynı koşullardaki erime noktaları







II. Hidrojenli bileşiklerinin asitliği







III. Birinci iyonlaşma enerjileri







III. Kovalent yarıçapları







niceliklerinden hangilerinin arasındaki ilişki K > Na > Mg şeklindedir?







niceliklerinden hangilerinin arasındaki ilişki X > Z > Y şeklindedir?







A) Yalnız I







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III







Periyodik sistemde en solda ve en altta olan 19K'nın e– verme isteği en fazladır.



B) I ve II



D) II ve III



C) I ve III



E) I, II ve III



Periyot no'larına göre: X > Z > Y'dir. ll. hidrojenli bileşik asitliği ve lll. kovalent yarıçap



(Cevap A)



periyat no ile orantılıdır. (Cevap D)



BÖLÜM 01 Test



Periyodik Özellikler - 2



4. X, Y ve Z atomları ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.



1



1.



09



3



2







• Atom hacmi en büyük olanı Y'dir.







• Birinci iyonlaşma enerjisi en küçük olanı X'tir.







Buna göre X, Y ve Z nin atom numaraları aşağıdakilerden hangisi olamaz? X



Y



Z



A)



13



12



8



B)



8



7



10







Periyodik sistem ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) 1 yönünde metalik aktiflik artar.



C)



7



15



18







B) 2 yönünde değerlik elektron sayısı değişmez.



D)



16



15



7







C) 3 yönünde atom hacmi artar.



E)



5



4



6







D) 1 ve 2 yönünde iyonlaşma enerjisi artar.







E) 3 yönünde elektronegatiflik azalır.



C) 7X'nin birinci iyonlaşma enerjisi çapı daha büyük olan 15Y'inkinden fazladır. (Cevap C)



1 yönünde iyonlaşma enerjisi azalırken, 2 yönünde artar. (Cevap D)



2. Baş grup metalleri olan X, Y ve Z için aşağıdaki bilgiler



• Z'nin X ile periyodu, Y ile değerlik elektron sayısı aynıdır.







• Hidroksitli (OH) bileşiklerinin bazik özellikleri arasındaki ilişki Y > Z > X şeklindedir.







Buna göre X, Y ve Z elementlerinin periyodik sistemdeki dizilişleri aşağıda verilenlerden hangisindeki gibi olabilir? A)



Y







X



B)



Y



X



Z



C)



Z



X



Y



Z D)



Y



X



E)



Z



Çözüm Yayınları



veriliyor.



5.



I. 1s22s22p6







II. 1s22s22p63s23p4







III. 1s22s22p63s13p5







IV. 1s22s22p63s23p6







16S







Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) I. ve IV. tanecikler iyon halindedir.







B) Tanecik çapı en küçük olanı I.sidir.







C) III. nün II. ye dönüşümü ekzotermiktir.







D) IV. den bir elektron kopartmak için gereken enerji 18Ar nin birinci iyonlaşma enerjisinden büyüktür.







E) III.sü uyarılmış, II. si temel hal elektron dizilimidir.



Y Z



X



Z, X ile aynı yatay sırada, Y ile aynı düşey sutunda olmalıdır. Bazik özelliği fazla olan Y alt periyotta olmalıdır.



atomunun bazı taneciklerinin elektron dizilimleri yukarıda verilmiştir.



lV. 16S2– dir. 18Ar ile e­– sayıları aynıdır. Ancak protonu fazla olan Ar'in çapı daha küçük, iyonlaşma enerjisi daha büyüktür. (Cevap D)



(Cevap C)



3.







Element



Atom yarıçapı (pm)



1H



37



3Li



152



11Na



186



12Mg



160



13Al



143



6.



X







Yukarıda verilen bilgi ile,







T



Y



9F



Z



Q R



Yandaki şekil periyodik sistemden bir kesiti göstermektedir. Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







I. Atom numarası arttıkça atom hacmi artar.







A) Atom çapı en büyük olanı T'dir.







II. Aynı grupta atom numarası arttıkça atom çapı artar.







B) Kesitteki tüm elementler aynı blokta yer alır.







III. Aynı periyotta atom numarası azaldıkça atom çapı artar.







C) Y'nin birinci iyonlaşma enerjisi Z'ninkinden büyük X'inkinden küçüktür.







D) H2Z, HQ ve HR bileşiklerinden asidik özelliği en fazla olanı HR'dir.







E) Q'nun elektron ilgisi Z ve R'den büyük F'den küçüktür.







sonuçlarından hangileri çıkarılabilir?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. Aynı grupta 3Li > 1H (Çıkarılır)



17Q: Cl'dir. Elektron ilgisi 9F'dan fazladır.



lll. Aynı periyotta 11Na > 12Mg (Çıkarılır)



(Cevap E) (Cevap D)



25



Test 09



1. D



7. X, Y, Z ve T baş grup elementlerinin iyonlaşma enerjileri aşağı-







IE1



IE2



IE3



IE4



IE5



899



1757



14850



21005



-



Y



1086



2350



4620



6220



38000



2



Z



1314



3390



5300



7470



11000



0



T



2373



5251



-



-



-



X, Y ve Z'nin aynı periyotta olduğu bilindiğine göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) X ile T nin değerlik elektron sayıları aynıdır.







B) T doğadaki en kararlı atomdur.







C) Z nin atom numarası 15'tir.







D) Y, 4A grubu elementidir.







E) X ile T küresel simetri özelliği gösterir.



5. D



6. E



Periyot numarası



A)



X







4. C



7. C



8. E



9. A 10. C 11. E



aşağıdaki grafiklerden hangisi yanlıştır?



İyonlaşma Enerjisi (kj/mol)



Element



3. D



10. Periyodik cetvelde 2. periyot elementleri ile ilgili



daki tabloda verilmiştir.



2. C



B) 8



C)



3



1 0 3



Atom Numarası



10



D)



Elektron İlgisi (kj/mol)



Değerlik e− sayısı



5 6 7 8 E)



X'in iyonlaşabilen 4 e– vardır. Atom numarası 4'tür. X, Y ve Z 2. periyot elementleridir.



Değerlik elektron sayısı



Atom Numarası



İyonlaşma Enerjisi (kj/mol)



0



3



10



Atom Numarası



Elektronegatiflik



Atom Numarası



0 7 8 9



Z'nin atom numarası 7 ile 10 arası olmalıdır.



10



• Elektron ilgisi 2. periyotta sağa doğru gidildikçe artar.



(Cevap C)



Ancak, (5A) N(g): +7kkal







ve n+2T elementlerinin birinci iyonlaşma enerjisi (IE1) ile atom numaraları (Z) arasındaki ilişkiyi gösteren grafik aşağıdakilerden hangisi olamaz?



(6A) O(g): –14kkal



nX, n+1Y



A)



IE1 X Y



B)



IE1



C) Y



T X



D)



Y



T



Z



(8A) Ne(g): > 0 şeklindedir. (Cevap C)



Z



E) IE1



IE1 X



X



T



Z



IE1



(7A) F(g): –328 kkal



Çözüm Yayınları



8.



Y



X



T



Y



T



Z



11. Xa, Yb, Zc ve Td tanecikleri ile ilgili aşağıdaki değerler verilmiştir.



Z



Atom numarası en büyük olan T'nin iyonlaşma enerjisi kendisinden önce gelen X ve Y



Elektron sayısı



Periyot numarası



Tanecik yarıçapı



Xa



10



3



r1



Yb



18



3



r2



c



Z



10



2



r3



Td



18



4



r4



atomlarından yalnızca Y'den küçük olabilir. X'ten ise büyüktür. (Cevap E)



9. Periyodik sistemin aynı periyodunda yer alan X, Y, Z ve T elementleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor:



26







• X bulunduğu periyodun en elektronegatif elementidir.







• Y nin atom çapı Z'ninkinden büyüktür.







• T nin birinci iyonlaşma enerjisi X'inkinden büyüktür.







Buna göre X, Y, Z ve T elementlerinin atom numaralarına göre büyükten küçüğe sıralanışı hangi seçenekte doğru verilmiştir?







Buna göre,







I. a > b ve d > b'dir.







II. r2 > r4 > r3 > r1ʼdir.







III. c=b ve a=d olabilir.







A) T > X > Z > Y



B) Y > Z > X > T







yargılarından hangileri doğrudur?







C) Y > T > X > Z



D) T > Y > Z > X







A) Yalnız I











E) X > T > Y > Z



B) Yalnız II



D) I ve III



l. Xa bir katyon a > 0, Yb bir anyon b < 0 (Doğru)



T: 8A, X: 7A dır. Y periyotta en solda, T ise en sağda yer alır.



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. e– .s. en fazla ve p+ . s en az olan r2 en büyüktür. (Doğru)



T>X>Z>Y (Cevap A)



lll. a > 0 ve d > 0 a = d olabilir. c < 0 ve b < 0 ve b = c olabilir. (Doğru) (Cevap E)



BÖLÜM 01 Test



Elementlerin Özellikleri - 1 1. Periyodik çizelgede aynı grupta yer alan elementler ile



4. Su ile,



ilgili,



X(k) + H2O(s) → XOH(suda)+ 1 H2(g) 2 tepkimesini gerçekleştiren X elementi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?











I. Değerlik elektron sayıları







II. En yüksek başkuantum sayıları







III. Bileşiklerindeki yükseltgenme basamakları











niceliklerinden hangileri genellikle aynıdır?







A) Yalnız I







10



B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Aynı grupta yer alan elementlerde genelde periyot numarası ve yükseltgenme basamakları aynıdır. (Cevap D)







A) Bileşiklerinde yalnızca +1 yükseltgenme basamağına sahiptir.







B) En aktif metal grubunda yer alır.







C) Oksijenle oluşturduğu X2O oksiti bazik özelliktedir.







D) Doğada X2 molekülleri şeklinde bulunur.







E) Alkali metal grubundadır.



X+OH– bileşiğinde X +1 yüklüdür. 1A grubu (alkali) metalleri su ile reaksiyon sonucu baz ve H2 gazı oluşturur. D) Metaller doğada moleküler yapıda (X2) bulunamazlar. (Cevap D)



5. 3. periyot alkali metali olan Na ile ilgili aşağıda verilen



2. Periyodik cetvel ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Aynı periyottaki elementlerin en yüksek başkuantum sayıları aynıdır.







B) Aynı gruptaki elementlerin genellikle kimyasal özellikleri aynıdır.







C) Aynı periyotta soldan sağa gidildikçe atom numarası artar.







D) Aynı gruptaki elementlerin genellikle değerlik elektron sayıları aynıdır.







E) Birinci periyot hariç diğer periyotların ilk elementi alkali metaldir.







C) 2Na(k) + O2(g) → Na2O2(k)







D) Na(k) + HCI(suda) → NaCI(suda)+







Çözüm Yayınları







tepkimelerden hangisi gerçekleşmez? (19K) 1 H2(g) A) Na(k) + H2O(s) → NaOH(suda) + 2 B) 4Na(k) + O2(g) → 2Na2O(k)







1 H2(g) 2 E) Na(k) + KOH(suda) → NaOH(suda) + K(k)



11Na'in atom yarıçapı 4. periyot 1A grubu metali olan 19K'dan küçüktür. Metalik aktifliği



fazla olanı 19K'dur. E seçeneğindeki tepkime gerçekleşmez. (Cevap E)



B) Aynı gruptaki elementlerin genellikle kimyasal özellikleri aynı değil, benzerdir. (Cevap B)



6. p bloğu elementi olan X, Y ve Z ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.



3. Elektron dizilimi ns1 ile sonlanan X elementi ile ilgili,







X: Bileşiklerinde yalnızca +3 yükseltgenme basamağına sahiptir.







Y: Değerlik elektron sayısı 4 olan bir metaldir.







Z: 9F ile oluşturduğu bileşik hariç tüm bileşiklerinde negatif (-) yükseltgenme basamağına sahiptir.







Bu bilgilere göre, X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisi olabilir?







I. s blok elementidir.



X



Y



Z







II. Alkali metaldir.



A)



AI



Sn



O







III. Bileşiklerinde yalnızca +1 yükseltgenme basamağına sahiptir.



B)



B



Si



O



C)



N



C



P



D)



AI



Pb



S



E)



AI



Sn



N







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I



ns1



B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



ile 1H ve 1A grubu metalleri olan alkali metaller sonlanır. H, bileşiklerinde +1 ve –1



yüke sahip olabilir. (Cevap A)



27



X: 13Al'tür. 3A grubu metali. Y: 14Sn'dir. 4A grubu yarımetali. Z: O'dur. (Cevap A)



Test 10



1. D



7. Yarımetaller ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi



3. A



4. D



5. E



10.



yanlıştır?



6. A



7. D



8. C



9. C 10. D 11. C 12. D



H X







A) p bloğunda yer alırlar.







B) Fiziksel özellikleri metallere benzer.







C) Kovalent bağ yapma eğilimindedirler.







D) Doğada moleküler yapıda bulunurlar.







E) Sıcaklık arttıkça elektrik iletkenlikleri artar.







Yarımetaller doğada ağ örgülü kovalent yapılar yada bileşiklerin yapısında bulunur. Amateller gibi element molekülleri şeklinde bulunmazlar. (Cevap D)



8. X, Y ve Z ile iglili, X: 4. periyodun 3. elementi,







Y: 2. periyotta birinci iyonlaşma enerjisi en büyük olan element,







Z: Elektron ilgisi en yüksek olan ametal bilgileri veriliyor.







Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) X bileşiklerinde yalnızca pozitif (+) yükseltgenme basamağına sahiptir.







B) Y oda koşullarında gaz haldedir.







C) Z tüm bileşiklerinde -1 yükseltgenme basamağına sahiptir.







D) X in değerlik orbitalleri 4s23d1'dir.







E) Z doğada moleküler yapıda bulunur.



X: Bir geçiş metalidir. Y: Bir soygazdır.



Z



Q



T



Periyodik sistemdeki bazı elementlerin yerleri yukarıdaki kesitte belirtilmiştir.







Buna göre X, Y, Z, T ve Q elementleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır ?







A) Y ve Q alkali metal, X, Z ve T toprak alkali metalidir.







B) X, Z ve T bileşiklerinde +2 yükseltgenme basamağına sahiptirler.







C) Aynı koşullardaki erime noktaları arasındaki ilişki X > Z > Y > T > Q şeklindedir.







D) X, Z ve T nin su ile tepkimesinden hidrojen gazı açığa çıkar.







E) H ile oluşturdukları bileşiklere hidrür denir.



X: 4Be'dir. Amfoter özellik gösterip su ile tepkime vermez. (Cevap D)



Çözüm Yayınları







Y















2. B



11. Geçiş metalleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?







A) Tamamı bileşiklerinde farklı pozitif değerlik alır.







B) Yalnızca iyonik bağ oluştururlar.







C) Yarı dolu d orbitali sayısı arttıkça elektrik iletkenlikleri artar.







D) Sertlikleri grupta yukarıdan aşağıya inildikçe artar.







E) Çoğunluğu elektron vererek soygaz kararlığına ulaşır.



– Geçiş metallerinden (B grubu) Sc, Zn gibi bazıları tek bir "+" değerlik alır.



Z: 17Cl'dir.



– Kovalent karakterli bağları vardır.



Z bileşiklerinde –1 ... +7 aralığında farklı değerliklere sahip olabilir. (Cevap C)



– Çoğunlukla soygaz kararlılığına ulaşmazlar. – Grupta yukarı doğru sertlikleri artar. C) Yarı dolu orbital sayıları arttıkça elektrik iletkenleri artar. (Cevap C)



28 12. 21X, 26Y, 35Z ve 57T atomları ile ilgili,



9. Lantanit ve aktinit serisi ile ilgili,



I. İç geçiş elementleridir.







II. Elektron dağılımları 4f veya 5f ile biter.







III. 5. ve 6. periyot elementleridir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II







I. Aynı periyotta yer alanlar : X, Y ve Z







II. Aynı grupta yer alanlar : X ve T







III. Ametallerle bileşik yapabilenler : X, Y ve T







verilen sınıflandırmalardan hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







E) I, II ve III



B) Yalnız ll



D) I ve II



C) Yalnız lll



E) II ve III



l. X, Y ve Z 4. periyottadır. (Doğru), ll. X: 3B ve T: 3B (Doğru) lll. X, Y, Z, T (Yalnış)



Lantonit ve aktinitler 6. ve 7. periyot elementleridir. (Cevap C)



(Cevap D)



1. Halojenlerle ilgili,



4. Aşağıda verilen özelliklerden her birisi periyodik sistemin bir grubuna aittir.







I. Ametalik aktiflikleri yüksektir.







II. Değerlik orbital türleri s ve p'dir.







III. Atom numaraları arttıkça erime ve kaynama noktaları artar.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







11



BÖLÜM 01 Test



Elementlerin Özellikleri - 2



B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III







• Bulunduğu periyodun en aktif metalleridir.







• Metallerle yaptıkları bileşiklerde -1 değerlik alırlar.







• Grubun ilk elementi alkali metallerle yaptığı bileşiklerde -1 ve -2 yükseltgenme basamağına sahiptir.







• Grubun ilk üyesi yarımetal, diğer üyeleri metaldir.







Buna göre, hangi seçenekteki grubun özelliği yukarıda belirtilmemiştir?







A) Alkali metal



B) Toprak alkali metal



C) Halojen



D) Kalkojen



l. En aktif ametal grubudur. (Doğru) ll. s2p5 (Doğru) lll. Aynı grupta aşağı yönde atom numarası ve çap artar. Moleküller arası etkileşim artar. (Doğru)







(Cevap E)



E) Toprak metal



En aktif metal: Alkali metal, –1 değerlik alanı: Halojen, alkali metallerle –1 ve –2 değerlik alanı: Oksijen (Kalkojen), İlk üyesi yarımetal olan: Bor (Toprak metal) (Cevap B)



2.



s







p



5. 2A ve 7A gruplarında atom numarasının arttığı yönde Yukarıdaki periyodik sistemde belirtilen s, p ve d blokları ile ilgili,







I. s bloğunda bulunan tüm elementler metaldir.







II. d bloğunda bulunan elementlerin değerlik elektronları s ve d orbitallerindedir.







III. p bloğundaki elementlerin tamamı ametaldir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) II ve III



Çözüm Yayınları







d



elementlerle ilgili aşağıda belirtilen özelliklerden hangisinin değişimi yanlış verilmiştir?







Değişim Özellik



C) I ve II



E) I, II ve III



lll. p bloğunda soygaz ve yarımetallerde bulunur. (Yanlış) (Cevap B)



7A



A)



Atom çapı



Artar



Artar



B)



Elektron verme eğilimi



Artar



Artar



C)



Erime ve kaynama noktası



Artar



Azalır



D)



Değerlik elektron sayısı



Değişmez



Değişmez



E)



Reaksiyon aktifliği



Artar



Azalır



l. s bloğunun ilk elementi 1H bir ametaldir. (Yanlış) ll. d bloğu elementlerinin değerlik orbitalleri s ve d'dir. (Doğru)



2A



C) 2A grubunda atom numarası arttıkça çap artar metalik bağ kuvveti ve erime noktası azalır. 7A grubunda atom numarası arttıkça çap artar moleküller arası etkileşim ve erime noktası artar. (Cevap C)



3.



X: Toprak alkali metal







Y: Halojen







Z: Soygaz







29



3. periyot elementleri olan X, Y ve Z ile ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



6. Periyodik cetvelin 4. periyodunun 6. elementi olan X ile







A) X katı ve sıvı halde elektriği iletir.







A) Atom numarası 24'tür.







B) Y oda koşullarında gaz halde bulunur.







B) İyonik bağlı bileşik oluşturur.







C) Z, doğada serbest atomik yapıda bulunur.







C) Elektrik akımını elektron hareketiyle iletir.







D) X ile Y arasında iyonik XY2 bileşiği oluşur.







D) +2 yüklü iyonun elektron dizilimi 3d3 ile sonlanır.







E) X, Y ve Z küresel simetri özelliği gösterirler.







E) Değerlik elektronları s ve d orbitallerindedir.



ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



X: 2A; Y: 7A ve Z: 8A'dır.



1 5 – 1 5 24Cr'tür. ...4s 3d ile e dizilimi sonlanır. +2 yüklü iyonu oluşurken 4s ve 3d den birer – 4 e ayrılır. 3d ile sonlanır.



X: s2 ve Z: s2p6 küreseldir. Y değildir. (Cevap E)



(Cevap D)



Test 11 7A



7.



F



1. E



4. B



5. C



6. D



7. B



8. B



9. C 10. C 11. B 12. B



aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Alkali metallerde atom numarası arttıkça metalik aktiflik artar.







B) Halojenlerin hidrojenli bileşikleri asittir.







C) Toprak metal grubundaki tüm elementler amfoter özellik gösterir.



Br I



3. E



10. Periyodik cetvelde bulunan baş grup elementleri ile ilgili



7A grubunun bazı üyelerinin yerleri yandaki kesitte verilmiştir.



CI







2. B



Buna göre,







I. Moleküllerinin aynı koşullardaki kaynama noktaları arasındaki ilişki F2 > CI2 > Br2 > I2 şeklindedir.







D) 13. grup elementlerinin değerlik orbitalleri s ve p'dir.







II. Hidrojenli bileşiklerinin asitlik kuvvetleri arasındaki ilişki HI > HBr > HCI > HF şeklindedir.







E) Soygazların tepkimeye girme eğilimleri çok düşüktür.



III. Oksitlerinin asitliği arasındaki ilişki



göstermez.







Toprak metal (3A) grubunda yer alan Bor (5B) yarı metal özelliği gösterir. Amfoter özellik (Cevap C)



I2O > Br2O > CI2O şeklindedir.



yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



l. l2 > Br2 > Cl2 > F2 olmalıydı. (Yanlış)



C) I ve II



E) I, II ve III



11.



ll. Halojen çapı arttıkça artar. (Doğru)



T X



lll. Cl2O > Br2O > l2O olmalıydı. (Yanlış)



Q



(Cevap B)



Y



Z



8. +2 yüklü iyonunun elektron dizilimi 3d10 ile sonlanan X



I. Geçiş elementidir.







II. 4. periyot elementidir.







III. Yarımetaldir.







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



Çözüm Yayınları



elementi ile ilgili,



C) I ve II



E) I, II ve III



X: ... 4s23d10; ... 4s23d104p1; ... 4s23d104p2 olabilir. (2B, 3A veya 4A) 4. periyotta







Periyodik sistemde yerleri belirtilen X, Y, Z, T ve Q elementleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) X'in kimyasal özellikleri ametallere, fiziksel özellikleri metallere benzer.







B) Y, 8O ile yalnızca Y2O bileşiğini oluşturur.







C) Z bileşiklerinde yalnızca +2 yükseltgenme basamağına sahiptir.







D) T, Y ile oluşturduğu bileşikte -1, Q ile oluşturduğu bileşikte +1 yükseltgenme basamağına sahiptir.







E) Q'nun bağ elektronlarına sahip çıkma eğilimi en yüksektir.



bulunduğu kesindir. (Cevap B)



9. Aynı periyottaki X, Y, Z ve T ile ilgili,



30







X: Alkali metal







Y: Azot grubu







Z: Geçiş elementi







T : Kalkojen







bilgileri veriliyor.







B) Y: ALkali metal olup 8O ile Y2O ve Y2O2 bileşiklerini oluşturabilir. oksit ve peroksit. (Cevap B)



12. Elektron dizilimi d orbitali ile sonlanan bir X elementi ile ilgili,



Buna göre,







I. Aynı koşullardaki erime noktası: X > Z > Y > T'dir.







II. Birinci iyonlaşma enerjisi: T > Y > Z > X'tir.







III. Atom çapları: X > Z > Y > T'dir.







I. Bileşiklerinde farklı yükseltgenme basamaklarına sahiptir.







II. Sıvı halde elektriği iletir.







III. Oda sıcaklığında ferromanyetiktir.







yukarıdaki karşılaştırmalardan hangileri yanlıştır?







yukarıdaki yargılardan hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



l. Z > X olmalıydı. (Yanlış)



C) I ve II







E) I, II ve III



B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



B grubu elementlerinin tamamı metaldir. Katı ve sıvı halde elektriği iletirler. (Cevap B)



ll. Aynı periyotta Y(5A) > T (6A)'dır. Küresel simetri dolayısıyla (Yanlış) (Cevap C)



12



BÖLÜM 01 Test



İyon Yükleri ve Yükseltgenme Basamakları - 1 1. Yükseltgenme basamağı ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Alkali metaller bileşiklerinde yalnızca +1 yükseltgenme basamağına sahiptir.







B) Bileşiklerindeki yükseltgenme basamakları +2 olan elementlerin tamamı toprak alkali metaldir.







C) Hidrojen, metallerle bileşik yaptığında -1, ametallerle bileşik yaptığında +1 yükseltgenme basamağına sahip olur.







D) Geçiş elementlerinin çoğunluğunun farklı pozitif yükseltgenme basamakları vardır.







E) Oksijen 1A ve 2A grubu elementleri ile yaptığı bileşiklerde -1 ve -2 yükseltgenme basamağına sahip olabilir.



4.



I.







II. 8O







III. 26Fe







IV. 13AI



1H







Yukarıdaki elementlerden hangileri bileşiklerinde birden farklı yükseltgenme basamağına sahip olabilir?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I, II ve III



C) II ve III



E) II, III ve IV



l. H: Metallerle –1, amatellerle +1 1 ll. O: –2, –1, – ve +2 2 lll. Fe: +2 ve +3 lV. Al: yalnızca +3 (Cevap D)



B) Geçiş metallerinden bazıları da bileşiklerinde +2 yükseltgenme basamağına sahip olabilirler. Örneğin Zn(Çinko) 8B'de yer alır. Ancak yalnızca +2 değerlik alır. (Cevap B)



5. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinde oksijen atomunun Çözüm Yayınları



yükseltgenme basamağı diğerlerinden farklıdır?



2. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinde hidrojenin yükseltgenme basamağı yanlış verilmiştir?







(6C, 8O, 11Na, 16S) Bileşik



Hidrojenin yükseltgenme basamağı



A)



H 2O



+1



B)



CH4



-1



C)



NaH



-1



D)



H2SO4



+1



E)



NaOH



+1



+1



H2O2–



,



–1



Na+H



,



+1 +6



H2SO4–2 ,







(H, Na, K: 1A, Mg, Ca: 2A, CI:7A)







A) MgO







B) Na2O2



D) CaCO3



C) HCIO4



E) KOH +1 –1



MgO, CaCO3, HClO4 ve KOH'ta Oksijen atomu –2, Na2O2 'de ise –1 yükseltgenme basamağına sahiptir. (Cevap B)



–2 +1



Na+OH



B) –4CH4 +1 , H ametallerle +1, metallerle –1 yükselgenme basamağına sahiptir. (Cevap B)



6. Aşağıda değerlik elektron sayıları belirtilen A grubu elementlerinden hangisi karşısında belirtilen yükseltgenme basamağına sahip olamaz?



3. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinde altı çizili atomun yükseltgenme basamağı pozitiftir?







(H, Na:1A, Mg:2A, N: 5A, O, S: 6A, F, CI:7A)







A) MgBr2







B) Na2S



D) NH3



C) CI2O



E) OF2



Değerlik elektron sayısı



Yükseltgenme basamağı



A)



4



+2



B)



1



–1



C)



6



–1



D)



5



+1



E)



2



+1



31



2



E) 2A grubu yalnızca +2'dir.



+1



Cl2O–2



(Cevap E) (Cevap C)



Test 12



1. B



7.



I. H3PO4







II. C2O 2-







III. CI2O7



10.



4. D



5. B



6. E



8. C



9. D 10. D 11. C 12. B



O Z Y



T



Yukarıda verilen taneciklerdeki altı çizili atomların yükseltgenme basamaklarının artış sırası hangi seçenekte doğru verilmiştir? (1H, 6C, 8O, 15P, 17CI)







A) I, II, III



B) II, I, III



D) I, III, II



Q



C) III, I, II



Yukarıdaki periyodik sistemde yerleri belirtilen elementlerden hangisinin 1H ve 8O ile oluşturdukları bileşiklerdeki yükseltgenme basamağı yanlış verilmiştir?



E) II, III, I



l. H+13PO–24: +3 + x – 8 = 0 ise x = +5 ll. Cy2O4–2 2–: 2y – 8 = –2 ise y = +3 lll. ClZ2O7–2: 2Z – 14 = 0 ise Z = + 7 Artış sırası ll, l, lll şeklindedir. (Cevap B)



8. I. C2O 2–



Bileşik



Yükseltgenme basamağı



A)



XH



+1



B)



Y2O3



+3



C)



OZ2



-1



D)



TO2



+4



E)



QO



+2



D) T bileşiklerinde yalnızca +2 değerlik alır. (2A grubu)



4



–



(Cevap D)







II. CIO3







III. AsO 3– 4



11. X, Y ve Z ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.



I



II



III



A)



+6



+7



+5



B)



+3



+5



+3



C)



+3



+5



+5



D)



+6



+6



+8



E)



+3



–5



+5



l. C2xO42– 2–



2x – 8 = –2 ise x = +3



ll. ClyO3–2 –



y – 6 = –1 ise y = +5



Çözüm Yayınları



iyonlarındaki altı çizili atomların yükseltgenme basamakları aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







X: 8O ile oluşturduğu bileşiklerde oksijen üç farklı yükseltgenme basamağına sahip olabilir.







Y: 8O ile oluşturduğu bileşikte negatif yükseltgenme basamağına sahiptir.







Z: 8O ile oluşturduğu bir bileşik iki farklı pozitif yükseltgenme basamağına sahip tanecikler içeriyor.







lll. AszsO4–2 3– z – 8 = –3 ise z = +5 (Cevap C)



Bu bilgilere göre X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisi olabilir? X



Y



Z



A)



11Na



9F



20Ca



B)



19K



6C



26Fe



C)



19K



9F



26Fe



D)



13AI



17CI



24Cr



E)



15P



9F



29Cu



X: 1A, oksit(–2), peroksit (–1) ve süperoksit (– Y: 9F(–1), O ise +2 (OF2 bileşiği)



9. Bir X elementi 8O ile,



32



7. B



X











3. C



H



4







2. B



1 2



)



Z: 26Fe (+2 ve +3), FeO ve Fe2O3







XO, X2O, XO2, X2O3 ve X2O5







kovalent bileşiklerini oluşturabiliyor.







Buna göre X elementi ile ilgili,



(Cevap C)



12. X, Y ve Z halojenlerinin X2O, Y2O ve Z2O bileşiklerindeki yükseltgenme basamakları sırasıyla +1, –1 ve +1'dir.







Buna göre,







I. Doğada X2 serbest molekülleri şeklinde bulunur.







I. Elektron ilgisi en fazla olanı X'tir.







II. Geçiş elementidir.







II. Elektronegatifliği en yüksek olanı Y'dir.







III. 12Mg ile Mg3X2 iyonik bileşiğini oluşturur.







III. Atom çapı en büyük olanı Z'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







X elementi: N'dir.



B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Y: 9F'dur. Elektronegatifliği en yüksektir.



l. N2 şeklinde bulunur. (Doğru)



(Cevap B)



lll. Mg3N2 iyonik bileşiğini oluşturur. (Doğru) (Cevap D)



1.



I.







II. 8O







III. 13AI







IV. 24Cr



13



BÖLÜM 01 Test



İyon Yükleri ve Yükseltgenme Basamakları - 2



4. Aşağıdaki ifadelerden hangisinde iyon yükü ve



3Li



yükseltgenme basamağı kavramları yanlış kullanılmıştır?







Yukarıdaki elementlerden hangileri bileşiklerinde birden farklı yükseltgenme basamağına sahip olabilirler?







A) Yalnız II







B) I ve II



D) II ve IV



C) I ve III



E) II, III ve IV







A) Na2O bileşiğindeki O atomunun iyon yükü –2'dir.







B) KCIO3 bileşiğindeki altı çizili elementin iyon yükü +5'dir.







C) SO4 iyonundaki altı çizili elementin yükseltgenme basamağı +6'dır.







D) PH3 bileşiğindeki P atomunun yükseltgenme basamağı –3'dür.







E) CaF2 bileşiğindeki Ca atomunun yükseltgenme basamağı +2'dir.



2–



l. 3Li: 1A grubu (alkali metal) Yalnızca +1



İyon yükü e– alışverişi ile oluşan bileşiklerdeki iyonların yükleri için kullanılır.



ll. 8O: –2 ... +6 aralığında birden farklı. (yanıt) lll. 24Cr: B grubu (geçiş) metali farklı pozitif değerlikler alır. (yanıt)



Yükseltgenme basamağı ise iyonik ya da kovalent tüm bileşiklerdeki elementlerin yükleri (Cevap D)



için kullanılır. B) K+ClO3– : K+ ve ClO–3 iyonlarından oluşur. ClO3– ise kovalent bağ içerir. Yükseltgenme basamağı kullanılmalıydı.



2.



X : 1s22s22p3







Y : 1s22s22p63s1







Z : 1s22s22p63s23p5







Temel hâl elektron dizilimleri verilen X, Y ve Z elementleri 8O ile aşağıdaki bileşiklerden hangisini oluşturamaz?







A) X2O



B) Y2O2



C) Z2O



D) X2O5



E) ZO2



Z: 17Cl'dir. 8C ametali ile oluşturduğu kovalent bileşikte tekli bağlar ile O atomuna bağlanarak Z2O bileşiğini oluşturabilir. Ancak ZO2 bileşiğini oluşturamaz. (Cevap E)



Çözüm Yayınları



(Cevap B)



2–



5.



I. MnO4







II. Cr2O3 ile SO3







III. CIO2 ile N2O3



ile Fe2O3



–







Yukarıdaki madde çiftlerinden hangilerinde altı çizili atomların yükseltgenme basamakları birbirinden farklıdır?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



l. Mn – 8 = –2



Cr = +3



E) I, II ve III



2Fe – 6 = 0 (Farklı)



Mn = +6 ll. 2Cr – 6 = 0



C) I ve II



Fe = +3 S – 6 = 0 (Farklı) S = +6



lll. Cl – 4 = –1 Cl = +3



2N – 6 = 0 (Aynı) N = +3 (Cevap C)



33 3.



I. HNO3







II. CIO3



6.







III. PCI5







Yukarıda azot elementinin (N) yükseltgenme basamağı artacak şekilde bileşikler sıralınırken yanlış yere yazılan bileşik aşağıdakilerden hangisidir?







A) Na3N



–







Yukarıdaki taneciklerden hangilerinde altı çizili atomun yükseltgenme basamağı +5'dir? (1H, 8O, 17CI)







A) Yalnız I



+5



+5 –2



B) Yalnız II



D) I ve III



+5 –



C) I ve II



Na3N, N2O, HNO3, N2O3, N2O4







E) I, II ve III



H+N O3–2, Cl O3 – , PC l5



–1



(Cevap E)



B) N2O



D) N2O3 +1



Na+3N , N2O–2



,



+5



+1HNO –2 3



,



+3



C) HNO3



E) N2O4 N2O3–2



+4



N2 O4–2 HNO3 sırayı bozuyor. (Cevap C)



Test 13



1. D



basamağına ulaşmış ise o oksit yanmaz. Buna göre, aşağıdaki oksitlerden hangisi yanar?







(1H, 6C, 7N, 8O, 15P, 16S)







A) H2O



B) CO2



C) SO3



D) P2O5



3. E



4. B



5. C



6. C



7. E



8. B



9. E 10. E 11. B



10. Bir tane A2B3n iyonu ile ilgili,



7. Bir ametal oksitteki ametal en yüksek yükseltgenme



2. E



E) N2O3







• Toplam elektron sayısı 58 dir.







• Bir A atomunun proton sayısı bir B atomununkinin 2 katıdır.







• İyondaki elektron sayısı(e) ile proton sayısı(p) arasındaki ilişki e = p+2 şeklindedir.



H2O'da H = +1 (en yüksek) (1A) CO2'de C = +4 (en yüksek) (4A)







bilgileri veriliyor.



P2O5'de p = +5 (en yüksek +5'dir.) (5A)







Buna göre,



N2O3 yanar.







I. n = +2'dir.







II. İyondaki A atomunun yükseltgenme basamağı +4'dür.







III. A ve B atomları aynı periyot elementleridir.



SO3'de S= + 6 (en yüksek (6A)



E) N2O3'de N = +3 (En yüksek +5'dir.) (5A) (Cevap E)







yargılarından hangileri yanlıştır?







A) Yalnız I



–



2– C2O4



8. OCN , HCOOH ve



A) +3, +2, +3



B) +4, +2, +3







C) –2, +2, –3



D) +4, +3, +2



E) I, II ve III



l. n = –2 (Yanlış) lll. 2A + 3B + 2 = 58 2 . (2B) + 3B = 5b ise B = 8 ve A = 16'dır. (Farklı periyottalar) (Yanlış) ll. 8B: O'dir. (–2) 2A – 6 = –2 ise A = +2'dir. (Yanlış)



E) +3, +2, +2



–2OCxN–3– : –2 + x – 3 = –1 ise x = +4



H+CyO–2O–2H+1: +1 + y – 2 – 2 +1 = 0 ise y = +2 2–



CZ2O4–2 : 2Z – 8 = –2 ise Z = + 3 (Cevap B)



(Cevap E)



Çözüm Yayınları







D) I ve III



C) I ve II



A = 2B, e = p + 2 ise n = –2



taneciklerindeki C atomlarının yükseltgenme basamakları sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







B) Yalnız II



11. Atom numaraları soygazlardan 3 farklı olan X, Y, Z ve T ile ilgili;



n



m



9. XO4 ve YO4 iyonları ile ilgili,



34







• Elektron sayıları birbirine eşittir.







• YO4 iyonunun proton sayısı XO4 iyonunkinden bir fazladır.



m



n







• X : bileşiklerinde yalnızca +3 yükseltgenme basamağına sahip olabiliyor.







• Y : Hem iyonik hem de kovalent bağlı bileşik oluşturabiliyor.







• Z : Amfoter özellik gösteriyor.







• T : Yarı metal özellik gösteriyor.







bilgileri veriliyor.







bilgileri veriliyor.







Buna göre,







Buna göre X, Y, Z ve T'nin atom numaraları aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







I. m = n + 1'dir.







II. Y'nin yükseltgenme basamağı X'inkinden 1 fazladır.







III. n = –3 ise m = –2'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



X



Y



Z



T



A)



3



15



21



13



B)



21



7



13



5



C)



13



15



31



14



D)



21



15



13



7



E)



13



7



21



5



X: 3A yada 3B'dir. Y: 5A olabilir.



X – n = Y – m ve Y = X + 1'dir. eşitlikler kullanılırsa l., ll ve lll (Doğru)



(Cevap E)



Z: 13Al olabilir. 31Ga olamaz (Amfoter değil) T: 14Si: olabilir. (Cevap B)



BÖLÜM 01 Test



İyonik ve Kovalent Bileşiklerde Adlandırma 1. Aşağıda formülü verilen bileşiklerden hangisi yanlış



4. Aşağıda sistematik adı verilen bileşiklerden hangisinin formülü yanlış verilmiştir?



adlandırılmıştır? Bileşik



Adı



A)



HCI



Hidroklorik asit



B)



MgBr2



Magnezyum bromür



C)



K3P



Potasyum fosfat



D)



N2O3



Diazot trioksit



E)



Na2S



Sodyum sülfür



14



C) K3P: Potasyum fosfür olmalıydı.



Bileşik adı



Formülü



A)



Amonyum nitrat



NH4NO3



B)



Kurşun (II) oksit



PbO2



C)



Potasyum iyodat



KIO3



D)



Fosfor triklorür



PCI3



E)



Sodyum asetat



CH3COONa



B) Kurşun (Pb) bileşiklerinde farklı "+" değerlik alabilen bir geçiş metalidir.



(Cevap C)



Kurşun (ll) oksit: Pb2+ ve O–2 arasında oluşan PbO'dur. (Cevap B)



5. Sanayi (piyasa) adı verilen aşağıdaki bileşiklerden hangisinin formülü yanlış verilmiştir?



2. Sodyum bikarbonat bileşiği ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) İyonik bağlı bir bileşiktir.







B) Yapısında dört farklı cins atom vardır.







C) Kovalent bağ içerir.







D) Formülü Na2CO3'tür.







+



E) Yapısındaki iyonlar Na ve



Sodyum bikarbonat: NaHCO3'tür.



HCO–3



Sanayi adı



Çözüm Yayınları







dir. (Cevap D)



Formülü



A)



Sönmüş kireç



Ca(OH)2



B)



Zaç yağı



H2SO4



C)



Fosfin



PH3



D)



Tuz ruhu



HCI



E)



Kireç taşı



CaO



Kireç taşının formülü CaCO3'tür. CaO: Sönmemiş kireç'tir. (Cevap E)



3. Aşağıda formülü verilen bileşiklerden hangisinin yaygın (piyasa) adı yanlış verilmiştir? Bileşik



6. Kükürt atomu içeren aşağıdaki bileşiklerden hangisinin adı doğru verilmiştir?



Yaygın adı



Bileşik



Adı



A)



H2O



Su



A)



CuSO4



Bakır sülfat



B)



NH3



Amonyak



B)



NaHSO4



Sodyum bisülfat



C)



HCI



Kezzap



C)



CaSO3



Kalsiyum sülfat



D)



CH4



Metan



D)



KHSO3



Potasyum sülfat



E)



KNO3



Güherçile



E)



FeS



Demir (III) sülfür



C) HCl: Tuz ruhu olmalıydı. Kezzap: HNO3'tür.



Sırasıyla; Bakır (ll) sülfat, sodyum bisülfat, Kalsiyum sülfit, potasyum bisülfit, Demir (ll) (Cevap C)



sülfür. (Cevap B)



35



Test 14



1. C



7.







Bileşik NaNO2



Sodyum nitrit



II.



KMnO4



Potasyum manganat



III.



PbO2



Kurşun (IV) oksit



IV.



CaO2



Kalsiyum oksit







B) I ve III



D) I ve IV



4. B



5. E



6. B



7. B



8. D



9. D 10. B 11. E 12. D



oluşturduğu bileşiğin formülü yanlış verilmiştir? İyonlar



Yukarıdaki bileşiklerden hangilerinin adı doğru verilmiştir? A) Yalnız II



3. C



10. Aşağıda adları verilen iyon çiftlerinden hangisinin



Adı



I.



2. D



C) II ve III



Bileşik formülü



A) Stronsiyum - Nitrür



Sr3N2



B) Merküröz - Oksit



HgO



C) Kupröz - Sülfat



Cu2SO4



D) Magnezyum - Hipoklorit



Mg(CIO)2



E) Sodyum - Peroksit



Na2O2



B) Merküröz: Hg+ Oksit: O2–



E) II, III ve IV



Hg+ O2- ise Hg2O olmalıydı.



KMnO4: Potasyum permanganat,



(Cevap B)



CaO2: Kalsiyum peroksit olmalıydı. l. ve lll. doğrudur. (Cevap B)







8. Aşağıdaki iyonlardan hangisinin adı yanlış verilmiştir? Adı



A)



H



−



Hidrür



B)



C4−



Karbür



C)



Fe2+



Ferröz



D)



Cu+



Kuprik



E)



Hg2+



Merkürik



Çözüm Yayınları



İyon



11.



Bileşik



Adı



I.



CuSO4 • 4 H2O



Bakır sülfat tetra hidrat



II.



MnO2



Mangan (IV) oksit



III.



KCIO4



Potasyum klorat



IV. ZnC2O4



D) Cu+: Kupröz olmalıydı.







Yukarıdaki bileşiklerden hangilerinin karşısında verilen adı yanlıştır?







A) I ve II



Kuprik: Cu2+'dir. (Cevap D)



Çinko (II) okzalat







B) II ve III



D) II ve IV



C) I ve IV



E) I, III ve IV



l. Bakır(ll) sülfat tetrahidrat ll. Doğru lll. Potasyum perklorat lV. Çinko okzalat (Cevap E)



36 9. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin adı yanlış verilmiştir? Bileşik



Adı



A)



CIF7



Klor heptaflorür



B)



OF2



Oksijen diflorür



C)



(NH4)3N



Amonyum nitrür



D)



CaCr2O7



Kalsiyum kromat



E)



Fe2(SO4)3



Demir (III) sülfat



12. Aşağıdakilerden hangisi ferröz ve kupröz iyonlarının sülfat ve permanganat iyonları ile oluşturduğu bileşiklerden birisi değildir?







A) FeSO4







B) CuMnO4



D) CuSO4



Ferröz: Fe2+, Cupröz: Cu+



D) CaCr2O7: Kalsiyum dikromat olmalıydı. (Cevap D)



C) Fe(MnO4)2



E) Cu2SO4



Cu+ SO42– : Cu2SO4 dur. CuSO4 olmaz. (Cevap D)



BİRE BİR



BÖLÜM 01 Test



1. MgO bileşiğindeki magnezyum iyonu ve oksijen iyonu



1



4.



izoelektronik olup bileşikteki toplam elektron sayısı 20'dir.



15



Buna göre,







I. Mg elementi 2. periyot 2A grubundadır.







II. O elementi 2.periyot 6A grubundadır.







III. Bileşiğin sistematik adı magnezyum oksit'tir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



2



3







Periyodik sistemde yer alan elementlerin özellikleri ile ilgili aşağıdaki genellemelerden hangisi yanlıştır?







A) Metalik özellik 1 yönünde azalırken, 3 yönünde artar.



l. Mg2+ = 10 e– ise 12Mg: 3. periyot 2A (Yanlış)







B) Atom hacmi 3 yönünde artarken, 1 yönünde azalır.



ll. 02–







C) İyonlaşma enerjisi 1 yönünde artarken 3 yönünde azalır.







D) Hidrojenli bileşiklerinin asitliği 1 ve 2 yönünde artar.







E) Ametal oksitlerin asitliği 1 ve 2 yönünde artar.







B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



–



= 10 e ise 8O: 2. periyot 6A (Doğru)



lll. MgO: Magnezyum oksit (Doğru) (Cevap D)



D) Hidrojenli bileşiklerinin asitliği 1 yönünde artar iken 2 yönünde azalır. (Cevap D)



2.



7N, 8O







A) N, O ile aynı periyotta, P ile aynı gruptadır.







B) Elektron ilgisi en büyük olanı O'dur.







C) Atom çapı en büyük olanı P'dir.







D) Birinci iyonlaşma enerjisi en yüksek olanı N'dir.







E) Elektronegatifliği en fazla olanı N'dir.



Çözüm Yayınları



ve 15P elementleriyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



5.



7N: 2. periyot 5A 8O: 2. periyot 6A daha elektronegatif alanı daha sağda bulunan 8O'dur.



(Cevap E)







11X, 12Y ve 13Z atomları ile ilgili aşağıdaki tepkimelerden hangisi yanlıştır? 1 A) X(k) + H2O(s) → XOH(suda) + H2(g) 2 B) 2Y(k) + O2(g) → 2YO(k) 3 C) Z(k) + 3H2O(g) → Z(OH)3 + H2(g) 2 D) X2O(k) + H2O(s) → 2XOH(suda) 3 E) Z(k) + 3NaOH(suda) → Na3ZO3 (suda) + H2(g) 2



13Z: 13Al'dir. Amfoter özellik gösterir. Amfoter metaller su ile tepkime vermezler.



(Cevap C)



3. Halojenlerle ilgili,



37



3–







I. Periyodik sistemin 7A grubu elementleridir.



6. XO4 iyonundaki toplam elektron sayısı 50'dir.







II. Grupta yukarıdan aşağıya inildikçe ametalik aktiflikleri artar.







Bu iyondaki nX ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi 16 yanlıştır? ( 8O )







III. Metallerle oluşturdukları bileşiklerde -1 iyon yüküne sahiptirler.







A) n değeri 15'dir.







B) Nötron sayısı 18'dir.







C) 3. periyot 5A grubu elementidir.







D) Yükseltgenme basamağı +3'dür.







E) Değerlik elektron sayısı 5'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III –



l. ve lll. öncül doğrudur. Grupta aşağı inildikçe çap artar. e­ alma eğilimi (ametalik



33



XO4–2 3–: X – 8 = –3, x = +5'dir. (Cevap D)



aktiflik) azalır. (Cevap D)



Test 15



1. D



7. Aşağıdaki bileşik çiftlerinden hangisinde verilen iki



A) FeO, Na2O2



B) CO2, CaO







C) N2O5, SO3



D) CI2O, CuO



E) CaO2, H2O2



2+



2–



3. D



4. D



5. C



6. D



7. A



8. B



9. C 10. C 11. B 12. C



10. Elektron dizilimleri :



bileşikteki oksijenin yükseltgenme basamakları birbirinden farklıdır?







2. E







I. 1s22s22p63s23p4







II. 1s22s22p63s1







III. 1s22s22p63s23p3







şeklinde olan I, II ve III elementleri için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







A) I. nin değerlik elektron sayısı 6'dır.







B) II. si bir alkali metaldir.







C) Birinci iyonlaşma enerjileri arasında I > III > II ilişkisi vardır.







D) I. ile III. arasında kovalent bağlı bileşik oluşur.







E) I. ile II. arasında oluşan bileşikte I. negatif (–) yüklüdür.



–1



A) Fe O ve Na+O2



(Cevap A)



l. 3. periyot 6A, ll: 3. periyot 1A, lll: 3. periyot 5A küresel simetriden dolayı iyonlaşma







enerjisi sırası 5A > 6A > 1A'dır. lll > l > ll olmalıydı. (Cevap C)



8.



3– 2– 2+ 7N , 8O ve 12Mg iyonlarının yarıçaplarının küçükten büyüğe doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir?







A) 8O2– < 12Mg2+ < 7N3–­







B)







C) 7N3–­ < 8O2– < 12Mg2+ 2–







D) 8O







E)



2+



< 8O2– < 7N3–­ 3–



< 7N ­ < 12Mg



2+



2+ 3– 2– 12Mg < 7N ­ < 8O



Elektron sayıları aynı olan taneciklerden proton sayısı fazla olanın çekim gücü fazladır ve yarıçapı küçüktür.



(Cevap B)



Çözüm Yayınları



12Mg



11. CaCI2 bileşiğindeki kalsiyum iyonu ve klor iyonu izoelektronik olup klor iyonunun elektron sayısı 18'dir.







Buna göre,







I. Ca elementi 3. periyot 2A grubundadır.







II. CI elementi 3. periyot 7A grubundadır.







III. Bileşikteki Ca iyonunun hacmi CI iyonunun hacminden büyüktür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



CaCl2'de Ca2+ ve Cl– 18'er elektrona sahiptirler. O halde; 20Ca ve 17Cl'dir.



l. 20Ca .... 4s2: 4. periyot 2A grubu (Yanlış) ll. 17Cl ... 3s23p5: 3. periyot 7A grubu (Doğru) lll. Proton sayısı az olan Cl– nin hacmi büyüktür. (Yanlış) (Cevap B)



38



9. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin yaygın ve sistematik adı karşısında yanlış verilmiştir?







12. Periyodik sistemde atom hacminin arttığı yönlerde,



Bileşik



Yaygın adı



Sistematik adı



A)



KNO3



Güherçile



Potasyum nitrat



B)



H2SO4



Zaç yağı



Sülfirik asit



C)



Ca(OH)2



Sönmemiş kireç



Kalsiyum oksit



D)



NH4CI



Nişadır



Amonyum klorür



E)



CuSO4



Göztaşı



Bakır (II) sülfat



C) Sönmüş kireç, Kalsiyum hidroksit







I. İyonlaşma enerjisi







II. Metalik bağ kuvveti







III. Metal oksitlerin bazlığı







niceliklerinden hangileri azalır?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Atom hacmi ile iyonlaşma enerjisi ve metalik bağ kuvveti ters orantılıdır. (Cevap C)



(Cevap C)



1.



I. 6,02.1023 tane CH4 molekülü







II. 44 gram CO2 gazı



60



III. Normal koşullarda 11,2 litre hacim kaplayan O2 gazı



40 20







5.







Yukarıda verilen maddelerden hangilerinin mol sayısı 1'dir? ( C= 12, O= 16, Avogadro sayısı: 6,02.1023)







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



(Cevap C)



0,2



1



B)



2



10



C)



0,2



0,2



D)



0,2



0,4



E)



2



6



12,04 . 1022 6,02 . 1023



2



mX



(Cevap A)



3. Avogadro sayısı kadar molekül içeren SO3 gazı ile ilgili



160



40



B)



200



40



C)



100



20



D)



200



80



E)



160



80



=



2 8



=



k 4k







II. N2O







III. N2O3 Yukarıda verilen maddelerin eşit sayıda O atomu içeren örneklerinin kütleleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) I > II > III











A) 1 mol SO3 molekülüdür.











B) 3NA tane O atomu içerir.







C) 80 gramdır.







D) Normal koşullarda 22,4 litre hacim kaplar.







E) 64 gram S atomu içerir.



B) II > I > III



D) II > III > I



(Cevap D)



7.



E) 1 mol SO3 → 1 mol S içerir. 1 mol S = 32 g



20 gram SO3(g)



4. Eşit kütleli SO3, C3H4 ve Ne gazlarının,



Yukarıdaki kapta bulunan 20 g SO3 gazı üzerine m gram X gazı eklendiğinde atom sayısı 5 katına, kaptaki gaz özkütlesi ise 4 katına çıkıyor.







Buna göre, m değeri ve X gazının formülü aşağıdakilerden hangisi olabilir?







(H: 1, C: 12, N: 14, O: 16, S : 32) m



X



A)



20



NO







niceliklerinden hangileri farklıdır?



B)



60



C3H4







(H:1, C:12, O:16, Ne:20, S:32)



C)



40



CO



D)



60



NO



E)



60



CO



B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



SO3 = 80, C3H4 = 40, Ne = 20 Eşit kütle alınırsa nSO3 = nmol / nc3H4 = 2nmol/ nNe = 4n mol (Cevap E)



m gram X(g)



(Cevap E)







E) III > I > II



ll > lll > l



N.K'da 1 mol gaz 22,4L



A) Yalnız I



C) III > II > I



l. 3(NO2), ll. 6(N2O), lll. 2(N2O3) O'ler eşit iken N atomu en fazla olanın kütlesi en fazladır.



NA = 1 mol SO3 → 1 . 3 = 3 mol O atomu = 3NA tane O atomu. SO3 = 80 g/mol.







(Cevap B)







(S: 32, O: 16, Avogadro sayısı: NA)



III. N. K. daki hacimleri



Grafik 2



} 5k = 200 ise = k = 40 ve X = 40 g/mol



I. NO2











Y kütlesi (g)



X (g/mol)



A)



6.



aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



II. Atom sayıları



16



3 mol atom içeren (1molXY2) 200 g'dır.



0,2 mol N2O3(5 atomlu) = 0,2 . 5 = 1 mol atom







12



0,3 mol atom içeren XY2 20 gram ise



= 0,2 mol



I. Molekül sayıları



8



Buna göre, XY2 bileşiğinin mol kütlesi ve X elementinin atom kütlesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



mY







0







XY2 (g/mol)



Çözüm Yayınları



n=



A)



3



XY2 bileşiğinin bileşik kütlesi - toplam atom sayısı (mol) ve bileşikteki X kütlesi - Y kütlesi değişimlerini gösteren grafikler yukarıda verilmiştir.



mol-atom sayısı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (Avogadro sayısı:6,02.1023) Mol - atom sayısı



4







2. 12,04.1022 tane N2O3 molekülünün mol sayısı ve toplam



Mol sayısı



X kütlesi (g)



Bileşik kütlesi (g)



0 0,3 0,6 0,9 Toplam atom sayısı (mol) Grafik 1



E) I, II ve III



l. 6,02 . 1023 tane = 1 mol m 44 = 1 mol ll. n = = MA 44 11,2 lll. = 0,5 mol 22,4



01



BÖLÜM 02 Test



Kimyasal Hesaplamalar / Mol - 1



Hacim sabittir, kütle 4 katına çıkarsa özkütlede 4 katına çıkar. 20 . 3 = 60g X eklenmiştir. 20 = 0,25 mol SO3(4) ⇒ 0,25 . 4 = 1 mol atomun 5 mol atom alması için 4 mol atom 80 eklenmelidir. 60 = 2 mol NO(2) ⇒ 2 . 2 = 4 mol atom D) (Cevap D) 30



39



Test 01



1. C



8.



I. Avogadro sayısı kadar atom içeren XY bileşiği 15 gramdır.







II. N.K'da 1,12 L hacim kaplayan X2Y gazı 2,2 gramdır.







Yukarıda verilen bilgilere göre X ve Y'nin atom kütleleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?



11.



2. A



3. E



4. E



Sürtünmesiz piston



5. B



6. D



7. D



8. B



Sürtünmesiz piston



XO(g)



9. C 10. B 11. A 12. D



Sürtünmesiz piston



YO2(g)



1



XY2(g)



2



3



X



Y



A)



12



16



B)



14



16







• Hacimleri arasındaki ilişki 2 > 3 > 1 şeklindedir.



C)



12



32







• Özkütleleri arasındaki ilişki 3 > 2 > 1 şeklindedir.



D)



14



8



E)



14



32







bilgileri veriliyor.







Buna göre,







l. NA tane atom = 1 mol atom,



Aynı koşullardaki XO, YO2 ve XY2 gazları ile ilgili;



nmol XY(2) → 2n = 1, n = 0,5 mol XY







m 15 ⇒ 0,5 ⇒ ise XY = 30 g/mol MA MA ll. NK'da 1,12 L'si 2,2 gram ise 22,4 L'si 44 gramdır. X2Y = 44



I. Atom sayıları arasındaki ilişki YO2 > XY2 > XO şeklindedir.







II. Atom kütleleri arasındaki ilişki Y > O > X şeklindedir.







III. Kütleleri arasındaki ilişki XY2 > YO2 > XO şeklindedir.



n=



2x + Y = 44



9.



denklemlerinden X = 14, Y = 16 bulunur. (Cevap B)



Sürtünmesiz piston



Sürtünmesiz piston



Sürtünmesiz piston



24 gram O atomu içeren SO3(g)



5 NA tane atom içeren N2O3(g)



40 NA akb C3H4(g)



I



II



III



Yukarıda verilen gazlar aynı koşullar altında bulunmaktadır.







Buna göre, gazların bulunduğu kap hacimleri arasındaki ilişki aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? (H:1, C:12, O:16, NA = Avogadro sayısı)







A) I > II > III







D) III > II > I



Aynı koşullardaki (P ve T aynı) gazların nlll = 1 mol Vll = Vlll > Vl



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



n



orantılıdır. v n2 > n3 > n1 / özkütleleri molekül kütleleri ile doğru orantılıdır. MA3 > MA2 > MA1 dir.



Aynı koşullarda







B) II > I = III











Çözüm Yayınları



X + Y = 30



l. YO2 ve XY2 3'er atomludur. Ancak YO2'nin mol sayısı fazladır. (Doğru) ll. Mol ve mol kütlelerinin gerçek değerleri gereklidir. (Kesin değil) lll. Mol ve mol kütlelerinin gerçek değerleri gereklidir. (Kesin değil) (Cevap A)



C) II = III > I



E) III > I = II n v



oranları aynıdır. nl = 0,5 mol, nll = 1 mol, (Cevap C)



12. Molekül sayıları eşit olan C3Hn ve XO3 gaz karışımının NK'da 4,48 litresi ile ilgili;







• X kütlesinin H kütlesine oranı 8'dir.







• Toplam atom sayısı 1,1 NA tanedir.







bilgileri veriliyor.







40



Buna göre,



10. Normal koşullardaki özkütlesi bilinen X bileşiği ile ilgili,







I. n=6'dır.







I. Molekül kütlesi







II. X'in atom kütlesi 32'dir.







II. 1 gramının hacmi







III. Karışımındaki XO3 kütlesi C3Hn kütlesinin 2 katıdır.







III. 1 molekülündeki atom sayısı







yargılarından hangileri doğrudur? (H: 1, C: 12, O: 16) A) Yalnız I







niceliklerinden hangileri kesinlikle bilinebilir?











A) Yalnız I







dN.K = ll. d =



B) Yalnız II



D) I ve III MA



22,4 m v



C) I ve II



E) I, II ve III



l.



yalnızca gazlar için geçerlidir. Fiziksel hali belli değil l. hesaplanamaz



4,48 22,4



B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



= 0,2 mol . 0,1 mol C3Hn ve 0,1 mol XO3 |0,3 + 0,1n + 0,1 + 0,3 = 1,1| n = 4 (yanlış)



0,1X 0,1 X = = 8 ise X = 32 (Doğru) 0,4 . H 0,4 . 1 lll. XO3 = 8 gram, C3H4 = 4g (Doğru)



ll.



'den hesaplanır. lll. Formülü belli değil (hesaplanamaz) (Cevap B)



(Cevap D)



1. Aşağıda verilen oksijen kütlelerinden hangisi en



A) 1 atom - gram oksijen







B) Normal koşullarda 1 L hacim kaplayan O2 gazı







C) Bir tane O atomu







D) 1 gram oksijen molekülü







E) NA tane atom içeren O2 gazı



C) 1 tane O atomu 1



16



. 16 =



NA



=



1



16 6,02 . 1023



Sürtünmesiz piston



SO3(g)



gramdır. (Cevap C)



Sürtünmesiz piston



CO2(g)



1



moldür.



NA



Sürtünmesiz piston



4.



küçüktür? (O : 16, NA : Avogadro sayısı)



NA



02



BÖLÜM 02 Test



Mol - 2



NO2(g)



2



3







Şekildeki kaplarda aynı koşullarda bulunan gazlar aynı sayıda O atomu içermektedir.







Buna göre,







I. Hacimleri arasındaki ilişki 2 = 3 > 1 şeklindedir.







II. Kütleleri arasındaki ilişki 2 > 3 = 1 şeklindedir.







III. Atom sayıları arasındaki ilişki 2 = 3 > 1 şeklindedir.







yargılarından hangileri doğrudur? (C:12, N:14, O:16, S:32)



2. Normal koşullardaki hacimleri eşit olan NO ve C2H6 gazları







A) Yalnız I







I. Molekül sayıları



l. 2 mol SO3 / 3mol CO2 / 3 mol NO2 eşit sayıda O içerir.







II. Kütleleri



2 = 3 > l (Doğru)







III. Atom sayıları



için,







(H:1, C:12, N:14, O:16)







A) Yalnız I



lll. 3mol CO2 = 9 mol atom / 3 mol NO2 = 9 mol atom / 2 mol SO3 = 8 mol atom (Doğru) (Cevap D)



B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



NK'da hacimleri eşit ise eşit mol sayısındadırlar. n mol C2H6(8) 8n mol atom



l ve ll aynı lll. farklıdır. (Cevap C)



3. Normal koşullardaki CO2 gazı ile ilgili çizilen, Atom sayısı (mol)



6



hangisi yanlıştır? (C : 12, O : 16, Avogadro sayısı = NA)







28 gramdır. NA B) NA akb CO molekülü 2 tane atom içerir.







C) Normal koşullarda 11,2 litresi NA tane atom içerir.







A) 1 molekülü



1 molekül-gram CO 12 gram C içerir. D) N E) 1 gramında A tane atom bulunur. 14



44



0 11,2 22,4 I



(Cevap B)



44,8 Hacim 0 3 (L)



6 II



9 Atom sayısı (mol)



Mol sayısı (mol)



6. Normal koşullardaki kütlesi m, hacmi V olan X2Y3 gazı ile



1



ilgili,



0,5 0 11



22



44



Kütle (g)







yukarıdaki grafiklerden hangileri doğrudur?







(C: 12, O: 16)







A) Yalnız I



B) Yalnız II



D) I ve III



I. Mol sayısı







III







C) I ve II



E) I, II ve III







yargılarından hangileri doğrudur? (Avogadro sayısı = NA)







A) Yalnız I







l. NK'da 22,4 L = 1 mol CO2(3) = 3 mol atom (Doğru)



n=



ll. Mol kütlesi sabittir. (Doğru) lll. 1 molü 44 gramdır. (Doğru) (Cevap E)



41



V 'tür. 22,4 II. Mol kütlesi 22,4m 'dir. V III. Atom sayısı 5NA.V mol'dür. 22,4







0,25







5. Karbon monoksit (CO) ile ilgili aşağıdaki yargılardan



NAakb = 1 g CO molekülüdür. 1 2 1 mol CO(2) → = mol = N tane atom içerir. 28 28 14 14



Mol kütlesi (g/mol)



3 1,5



Çözüm Yayınları







n mol NO(2) ve 2n mol atom



E) I, II ve III



ll. m1 = 2 . 80 > m3 = 3 . 46 > m2 = 3 . 44 (Yanlış)



niceliklerinden hangileri aynıdır?



NO = 30, C2H6 = 30



D) I ve III



C) I ve II



Aynı koşullarda mol sayısı ile hacim orantılıdır.











B) Yalnız II



v 22,4



B) Yalnız II



D) I ve III (Doğru) /



v 22,4



=



m MA



ise MA =



C) I ve II



E) I, II ve III 22,4 v



(Doğru) /



v 22,4



. 5 mol atom (Yanlış) (Cevap C)



Test 02



1. C



7.







5. B



6. C



7. D



d







B) 1 tane AxBy bileşiğindeki B kütlesi







C) 1 tane B atomunun kütlesi







D) 1 gram AxBy bileşiğindeki atom sayısı







E) 1 tane AxBy bileşiğinin kütlesi



5



7



Atom sayısı (mol)



Buna göre, X gazı ve n değeri aşağıdakilerden hangisi olabilir? (H = 1, He = 4, C= 12, N = 14, O = 16, S = 32)



Buna göre,1–



n= m



m



ise MA =



MA



n



C 3H 4



1



1 gramı n



n



B)



NO



1



C)



SO2



0,5



D)



SO3



0,5



E)



He



2



m



1–



2. 16 gram O içeren SO2 molekülü







3. 6,02.1023 akb H2 molekülündeki H atomu







Yukarıda belirtilen maddelerin mol sayıları arasında nasıl bir ilişki vardır?







(H = 1, O = 16, Avogadro sayısı = 6,02.1023)







A) n1 > n2 > n3



B) n1 = 2n2 > n3







C) 2n1 = n2 = 2n3



D) n1 = 2n2 = n3



n m



mol'dür.



. y . 12 =



12n . y m



12n . y m



= 1 gramındaki B kütlesi'dir.



= 1 gram AxBy'deki



(Cevap A)



11. N2O, N2O3 ve N2O5 gazlarının 0,5 mollük karışımı 40 gramdır.







Buna göre,



= 1 mol 6,02 . 1023 n2 = 32 g O var iken 1 mol ise 16 g O içeren SO2 0,5 mol



I. Karışımdaki N kütlesinin O kütlesine oranı







II. Karışımda 26 gram O atomu vardır.







III. Karışım oda koşullarında 11,2 litre hacim kaplar.







yargılarından hangileri doğrudur? (N=14)







A) Yalnız I



B) Yalnız II



D) I ve III



E) I, II ve III



0,5 . 2 = 1 mol N = 14 g azot bulunur.



= 1 mol H içerir. (Cevap D)



9. N2 ve C2H4'ten oluşan bir gaz karışımının molekül sayısı ve



40 – 14 = 26 gram O vardır. (Doğru) 14 26



=



7 13



'tür. (Doğru)



lll. Karışım 0,5 . 24,5 = 12,25 L hacim kaplar. (Yanlış)



kütlesi bilinmektedir.



(Cevap C)



Buna göre bu gaz karışımı ile ilgili,







I. Toplam atom sayısı







II. N2 gazının kütlesi







III. C2H4 'teki C kütlesi







C) I ve II



ll. Karışımı oluşturum formüllerde N2 ortaktır.



l.







7 'dir. 13











6,02 . 1023



1



'dir.



A kütlesi bulunur.



Çözüm Yayınları







1



n



Bu değer 1'den çıkılırsa,



1. 6,02.1023 tane O2 molekülü



n3 = 6,02 . 1023 akb = 1 g H2 ⇒



m



gramı 1 mol ise



X



8.







9. E 10. A 11. C 12. A



12.n.y değeri neyi ifade eder? (B=12) m A) 1 gram AxBy bileşiğindeki A kütlesi



E) n1 < n2 < n3



42



8. D







1 mol CH4(5) = 5 mol atom. 2 mol atom eklenmiştir. v sabit ise kütle 1 mol CH4'ün 7 = 56 grama çıktı. 56 – 16 = 40 gram X ekledik. kütlesinden (16 gram), 16 . 2 40 = 0,5 mol SO3(4) = 0,5 . 4 = 2 mol atom D) 80 (Cevap D)



n1 =



4. D



10. n mol AxBy bieşiğinin kütlesi m gramdır.



Gaz özkütlesi



Sabit hacimli bir kaptaki 1 mol CH4 gazına n mol X gazı eklenmesiyle elde edilen gaz özkütlesi - atom sayısı grafiği yukarıda verilmiştir.



A)



3. E



7d 2



0







2. C



12. Mg3N2, CaO ve N2O 'dan oluşan 0,4 mollük karışımdaki O



niceliklerinden hangileri verilen bilgilerle hesaplanamaz? (H = 1, C = 12, N = 14)







NA 'tür. 4 Buna göre, karışımdaki Mg3N2 kütlesi kaç gramdır?



A) Yalnız I







(N = 14, O = 16, Mg = 24, Ca = 40, NA : Avogadro sayısı)







A) 15







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



atomu sayısı



B) 20



C) 25



N2 = 28, C2H4 = 28 . MA'ları aynı olduğu için toplam mol hesaplanır. Ancak verilen l, ll ve



0,25 mol O vardır. 0,4 – 0,25 = 0,15 mol Mg3N2



lll hesaplanamaz.



0,15 . 100 = 15 g Mg3N2 (Cevap E)



D) 40 E) 50



(Cevap A)



1. XY2 bileşiğinin kütlece %50'si X'tir.



14



mX I. Bileşikteki kütlece birleşme oranı = 1'dir. mY



7







II. Bileşikteki elementlerin mol sayıları arasındaki oran nX 1 = 'dir. nY 2







III. X'in atom kütlesi Y'ninkinin yarısıdır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



l. ll. l.



Bileşik kütlesi (g)



4.



Buna göre,







mX



50 50



1 mol X 2 mol Y X 2.Y



B) Yalnız II



D) I ve III =



mY



=



=



50 50



0



C) I ve II



E) I, II ve III



= 1 (Doğru) 1 2 =



(Doğru) 1 1



ise



03



BÖLÜM 02 Test



Temel Yasalar



X Y



=



2 1



(Yanlış)



12



C kütlesi (g)







C ve H2 arasında gerçekleşen bir tepkimede reaksiyona giren C kütlesi ve oluşan bileşik kütlesi arasındaki grafik yukarıdaki gibidir.







Bu grafiğe göre, oluşan bileşik ile ilgili,







I. Molekül formülü







II. Tepkimeye giren H2 kütlesi







III. Molekül kütlesi







niceliklerinden hangileri bulunabilir? (H=1, C=12)







A) Yalnız I







(Cevap C)



6



B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) II ve III



l. Basit formülü bulunur molekül formülü bulunamaz. ll. 14 – 12 = 2g H2 (Bulunur.) lll. Molekül formülü belli değil. (Bulunamaz.) (Cevap B)



2. X ile Y elementleri arasında oluşan iki bileşikten I. si XY2, II. si XnY3'tür.







Eşit kütlede X ile birleşen I. bileşikteki Y'nin II. bileşikteki Y'ye oranı 4 ise n sayısı kaçtır? 3 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5



n(XY2)



1. (XnY3)



X'ler eşitlenir ise Y'ler arasındaki oran:



2n 3



=



4 3



ise n = 2



Çözüm Yayınları



5. X ve Y den oluşan iki farklı bileşiğin içerdiği X ve Y kütleleri ile ilgili aşağıdaki tablo verilmiştir.











II. Molce birleşme oranları







III. Atom kütleleri



n.Y



36



m



=



=



5



36 m



ise



ise



B) 20 X



=



Y 2 4



.



C) 36



D) 45 E) 60



24 . n 20



24 . n 20



6.



1: NO







2: N2O3







3: NO2



=



36 m



den m . n = 60 (Cevap E)



Yukarıda formülleri verilen bileşikler ile ilgili,







I. Eşit kütlelerinin molekül sayıları arasındaki ilişki







43



2 > 3 > 1 şeklindedir.



II. Kütlece azot yüzdeleri arasındaki ilişki 1 > 2 > 3 şeklindedir.



niceliklerinden hangileri bileşiğin basit formülünün bulunabilmesi için tek başına yeterlidir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II



D) I ve III



24















X2Y4



A) 12







I. Kütlece birleşme oranları



5







4Y







Y



24



Buna göre m.n değeri aşağıdakilerden hangisidir?



2X



3. X ve Y'den oluşan bir bileşiğe ilişkin elementlerin,



X



X4Yn 4.X



(Cevap B)



Element







C) I ve II



E) I, II ve III



III. 2. ve 3. bileşiklerde O elementleri arasındaki katlı oran



3 'tür. 4







yargılarından hangileri doğrudur? (N=14, O=16)







A) Yalnız I







ll. Mol sayıları oranı basit formülü verir.



B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Molekül kütleleri 2(N2O3) = 76 > 3(NO2) = 46 > 1(NO) = 30'dur. (Cevap B)



l. Mol kütleleri ile ters orantılıdır. 1 > 3 > 2 (Yanlış) 1.3 3 = (Doğru) ll. 1 > 2 > 3'tür. (Doğru) lll. 2.2 4



(Cevap D)



Test 03



1. C



7. X ve Y elementlerinin tepkimeleri sonucu elde edilen sonuçlar



6. D



7. C



8. B



9. E 10. D 11. B 12. D



Tepkime



Oluşan bileşiğin kütlesi ve formülü







1.



21



48



69 g XY2







5 X = 'tür. 4 Y Y • YZ2 bileşiğinde, kütlece birleşme oranı = 1'dir. Z bilgileri veriliyor.



2.



2,8



6



m g X2Y3







Buna göre XZ2 bileşiği ile ilgili,



X 2Y



=



21 48



ise



X Y



=



7







8



'dir. X = 7 ise Y = 8



8.



Mol sayısı



0



(Cevap C)



Grafik - 1







II. Eşit kütleli X ve Z nin tepkimesi sonucu Z'nin kütlece %20'si artar.







III. X ve Z'nin atom kütleleri arasındaki oran







yargılarından hangileri yanlıştır?







A) Yalnız I



lll.



Y X



13 Zaman



I. Mol kütlesi XY bileşiğinin mol kütlesinden büyüktür.



0



Grafik - 2



D) I ve III



5



Y



Yukarıdaki grafikler X ve Y den oluşan iki farklı bileşiğin elde edilmesi sırasında madde miktarlarındaki değişimi göstermektedir.







X'in atom kütlesinin Y'nin atom kütlesine oranı



X



=



Y



5



seçenekte doğru verilmiştir?



A)



XY



X2Y



B)



X2Y3



X3Y4



C)



X2Y



X2Y3



D)



X2Y3



XY2



E)



XY



XY3



E) I, II ve III



4



(Cevap D)







gerçekleştirilen aşağıdaki tam verimli tepkimelerden hangisinde zamanla gaz hacmi artar?



Artan madde kütlesi



•



mgX+mgY



1,5 m g XY



0,5 m g Y



•



mgY+mgZ



2 m g YZ2



–



•



mgX+mgZ



9m g X Z 2 8



7m g Z 8







Buna göre X, Y ve Z elementlerinin atom kütleleri arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir?







A) X = Y = Z



B) X = 2Y = 4Z







C) 2X = Y = 4Z



D) X = 2Y = 2Z



XY'de



9. Sabit basınç ve sıcaklıkta eşit mol sayılı reaktifler ile



Oluşan



yukarıdaki bilgiler veriliyor.







(Cevap B)



Tepkimeye giren kütle







X



=



Y



l. bileşik X0,4Y0,6 = X2Y3 / ll. bileşikte X 2 Y 8 ise X3Y4 7 2



Y



'dir. (Yanlış)



2



7 2 olduğuna göre I. ve II. bileşiklerin formülleri hangi



II



2



tepkimeler ile ilgili;







I



1



C) I ve II



11. Eşit kütleli X, Y ve Z elementleri arasında gerçekleşen



Zaman



(II. bileşik)



(I. bileşik)



B) Yalnız II



5 X = 'tür. 4 Z



= ve = = ise = dir. Y 4 2Z 1 2 Z 2 x = 5, Y = 4, Z = 2 / l. XZ2 = 9 = XY (Yanlış) X 5 = } 5'er gram alınırsa 1 gram Z(% 20'si) (Doğru) ll. 2Z 4



Kütle (g)



X Y



0,2







X



21



0,6



• XY bileşiğinde, kütlece birleşme oranı







2 . X 2 . 7 7 0,4 2,8 = = = } 2.8 + 4.8 = 7,6 g = m 2. de 3 . Y 3 . 8 12 0,4 4,8 6 – 4,8 = 1,2 g Y artar



44



5. E



Y kütlesi (g)



Buna göre oluşan X2Y3 kütlesi (m) ve artan element kütlesi ve türü hangi seçenekte doğru verilmiştir? m Artan element kütlesi ve türü A) 7,6 2,8 g Y B) 8,8 – C) 7,6 1,2 g Y D) 7,6 1,2 g X E) 8 0,8 g X



1. den,



4. B



X kütlesi (g)



Çözüm Yayınları







3. B



10. XY ve YZ2 bileşiklerindeki kütlece birleşme oranları ile ilgili,



aşağıdaki tabloda verilmiştir.



2. B



m 0,5 m



=



2 1



=



4 2



E) 2X = 2Y = 3Z ise (X = 4, Y = 2)



Y m Y 2 = ise = (Y = 2, Z = 1) 2Z m Z 1 X = 2Y = 4Z YZ2'de



(Cevap B)







A) CO2(g) + H2O(s) → H2CO3(suda)







B) 2N2(g) + 3O2(g) → 2N2O3(g)















C) CO(g) + 1 O2(g) → CO2(g) 2 D) 2Mg(k) + O2(g) → 2MgO(k)







E) CaCO3(k) + 2HCI(suda) → CaCI2(suda) + CO2(g) + H2O(s)







12. 2,4 gram X ve 0,4 gram Y2 elementlerinin artansız tepkimesi sonucu XY2 bileşiği oluşmaktadır.



Aynı koşullarda gaz mol sayısı arttıkça hacim artar. E şıkkındaki tepkimenin reaktiflerinde gaz yok iken ürünlerde CO2 gazı oluşuyor. (Cevap E)



Buna göre eşit kütleli X ve Y2 elementlerinin tam verimle tepkimesi sonucu m gram X2Y6 bileşiği oluşurken artan element kütlesi kaç m gramdır? A) 2 X



2Y



=



2,4 0,4



B) 1



C) 0,8



D) 0,6 E) 0,4



ise (X = 12 ve Y = 1)



2 . 12 4 = = } 4'er gram alınırsa 3gY artar, 5 gram X2Y6 oluşur. 6Y 6.1 1 m = 5 ise 3 = 0,6m dir. X2Y6'da



2X



(Cevap D)



1.



I. Atom sayısı ve türü



4. 2Fe(k) + 3H2O(g) → Fe2O3(k) + 3H2(g)







II. Kütle











III. Molekül sayısı







IV. Toplam yük



Sabit basınç ve sabit sıcaklıkta gerçekleştirilen yukarıdaki tepkime ile ilgili, Gaz kütlesi











Kapalı bir kapta gerçekleşen kimyasal bir tepkimede yukarıdaki niceliklerden hangileri kesinlikle korunur?







A) Yalnız I







04



BÖLÜM 02 Test



Tepkime Denklemleri



B) I ve II



D) I, II ve IV



C) II ve III



0



E) II, III ve IV



I



Katı kütlesi



Zaman 0



II



Zaman 0



Kimyasal tepkimelerde,







grafiklerinden hangileri yanlıştır?



l. Atom sayısı ve türü, ll. kütle, lll, Toplam yük kesinlikle korunur. lV. Molekül sayısı ise







A) Yalnız II



tepkimeye göre korunur ya da korunmaz.







Gaz hacmi



B) I ve II



D) II ve III



Zaman



III



C) I ve III



E) I, II ve III



l. 3 mol H2O(g)'dan 2 mol H2(g)'ına gaz kütlesi azalır. (Doğru)



(Cevap D)



ll. Katı kütlesi "O" dan başlamaz. (Yanlış) lll. 3 mol gazdan, 3 mol gaza hacim korunur. (Doğru) (Cevap A)



5. Sabit hacimli kapalı bir kapta gerçekleşen,



2. CXH5(OH)Y + 7 O2 → 3CO2 + Z H2O 2 denkleştirilmiş tepkimesinde ürünlerin katsayıları toplamı



X



Y



Z



A)



3



3



4



B)



3



5



4



C)



2



3



4



D)



3



2



4



E)



3



3



5



Çözüm Yayınları



7 olduğuna göre X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







5C(k) + 2SO2(g) → CS2(s) + 4CO(g)







tepkimesi gerçekleştikten sonra tepkime öncesi sıcaklığa dönüldüğüne göre,







I. Kaptaki gaz basıncı artmıştır.







II. Molekül sayısı azalmıştır.







III. Gaz kütlesi artmıştır.







yargılarından hangileri doğrudur? (C=12, O=16, S=32)







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



l. 2 mol gazdan 4 mol gaza geçti. Basınç artar. (Doğru)



3 + Z = 7 ise Z = 4 C sayılarını eşitlemek için x = 3 ürünlerde 3 . 2 + 4 . 1 = 10 . O atomu, girenlerde ise (Y + 7) O atomu vardır. Y + 7 = 10, Y = 3 (Cevap A)



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. C atomik. 2 mol'den 5 mol'e arttı. (Yanlış) lll. 2 . 64g SO2 = 128 g → 4 . 28 g CO = 112 g azaldı. (Yanlış)



6.







Mol sayısı



(Cevap A)



4 2



Y2 Z



1



X2



3



3.



1. Ca(k) + 2HCI(suda) → CaCI2 (suda) + H2(g)







2. N2(g) + 2O2(g) + ısı → 2NO2(g)







3. CaO(k) + H2O(s) → Ca(OH)2(suda)







Yukarıda verilen tepkimeler ile ilgili,







I. 1. tepkime heterojen fazda gerçekleşmiştir.







II. 2. tepkime gerçekleşirken ortamın sıcaklığı artar.







III. 3. tepkimede katı kütlesi zamanla azalır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



Zaman







Gaz fazında gerçekleşen bir tepkimede maddelerin mol sayılarının zamanla değişimi grafikteki gibidir.







Buna göre,



45







I. Tepkime tam verimle gerçekleştirilmiştir.







II. Tepkime denklemi,



3X2 + Y2 → 2Z şeklindedir. III. Z'nin formülü XY3'tür.



C) I ve II



E) I, II ve III







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) II ve III



E) I, II ve III



l. 1. de farklı fiziksel haller var, heterojen (Doğru)



l. X2 ve Y2 arttı. Tam verim değil (Yanlış)



ll. 2. de ısı alandır. Ortam soğur. (Yanlış)



ll. 4 – 1 = 3 mol X2, 4 – 3 = 1 mol Y2 harcandı. 2 mol Z oluştu. (Doğru)



lll. 3. de girenlerdeki katılar harcanır. (Doğru)



C) I ve II



lll. Z = X3Y'dir. (Yanlış) (Cevap D)



(Cevap B)



Test 01 04



1. D



7.



2. A



3. D



10.



5. A



6. B



N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g) + ısı tepkimesi ile ilgili,







I. Homojen fazda gerçekleşen bir tepkimedir.







II. Kaptaki gaz basıncı zamanla azalır.







9. B 10. C 11. C 12. C



CO2(g)



0,3



Sürtünmesiz pistonlu kaptaki N2(g) üzerine bir miktar H2(g) gönderilerek gerçekleştirilen,







8. D



H2O(g)



0,6







7. D



Mol sayısı 1 0,9



H2(g)



N2(g)



4. A



O2(g)



0,1



X(g)



0



Zaman







Bir tepkimede yer alan maddelerin mol sayılarının zamanla değişimi grafikteki gibidir.



III. Ekzotermik bir tepkimedir.







Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Tepkime tam verimle gerçekleşmiştir.







A) Yalnız I







B) Homojen bir tepkimedir.







C) X'in formülü C2H6'dır.







D) 2 mol X tepkimeye girerse 10 mol ürün oluşur.







E) Zamanla molekül sayısı artmıştır.







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Hepsi gaz (homojen) (Doğru) ll. Sürtünmesiz pistonlu kapta basınç sabittir. (Yanlış) lll. Isı verendir. (Doğru)



0,3 – O = 0,3X, 1 – 0,1 = 0,9O2 / 0,6CO2 ve 0,9H2O. (Harcanan ve oluşan maddelerin mol



(Cevap D)



5



3X + 9O2 → 6CO2 + 9H2O denkleminden



Mol sayısı



3



X = C2H6O'dur. (Cevap C)



X(g)



11. X2 + 3Y2 → 2Z



Y(g)







denklemine göre eşit kütleli X2 ve Y2 elementlerinin tepkimesinden artan madde Y2'dir.







Buna göre,



Zaman



0







Kapalı bir kapta gerçekleşen tepkimenin mol sayısı - zaman grafiği yukarıdaki gibidir.







Buna göre,



Çözüm Yayınları



8.



sayıları) Tam sayıya çevirirsek.







I. Mol kütleleri arasındaki ilişki Z > X > Y'dir.







II. Z'nin molce %25'i X atomudur. III. X'in atom kütlesi Y'ninkinin 3 katıdır.







I. X üç atomlu, Y iki atomlu bir gazdır.











II. Tepkime tam verimle gerçekleşmiştir.







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







III. Tepkimede X'in %40'ı harcanmıştır.







A) Yalnız I







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



5 – 3 = 2 mol X



B) Yalnız II



D) I ve III







C) I ve II



D) I ve III



E) I, II ve III



Artan Y2 olduğuna göre X2'nin 1 molü Y2'nin 3 molünden bile büyüktür. 2 mol Z ise 1 mol Y2 = 2 mol Y'den büyüktür.



E) I, II ve III



(Cevap C)



3molY



ll. X'den arttı. Tam verim değil. (Yanlış) 2 lll. . 100 = 40 % (Doğru) 5



12. 21,6 gram X ile 64 gram Y2O3'ün artansız (Cevap D)



9. Aynı koşullardaki eşit hacimli N2, H2 ve O2 gazları arasında gerçekleşen aşağıdaki tepkimelerden hangisinde artan gaz hacmi en fazladır?







A) N2 + O2 → 2NO







B) N2 + 3H2 → 2NH3







C) 2N2 + SO2 → 2N2O5







D) 2N2 + 3O2 → 2N2O3



C) I ve II



Z = XY3 molce %25'i X (Doğru)



l. 2X → 3Y ise X; 2, Y; 3 atomlu (Doğru)



46



B) Yalnız II







E) 2H2 + O2 → 2H2O Katsayıları arasındaki fark en fazla olanı







2X + Y2O3 → X2O3 + 2Y







tepkimesinin sonucu 44,8 gram Y elde ediliyor.







Buna göre X ve Y elementlerinin atom kütleleri hangi seçenekte doğru verilmiştir? (O=16) X



Y



A)



20



40



B)



24



56



C)



27



56



D)



32



64



E)



27



40



21,6 + 64 = mX2O3 + 44,8'den mX2O3 = 40,8 g



B) N2 + 3H2 → 'dir. (Cevap B)



nX = nY ise



21,6 X



=



44,8 Y



ise



X Y



=



21,6 44,8



=



27 56



(Cevap C)



05



BÖLÜM 02 Test



Tepkime Çeşitleri - 1 1. 2Ca(k) + O2(g) → 2CaO(k)



4.



I. H2(g) → 2H. (g)











II. Na(g) → Na+(g) + e−



tepkimesi ile ilgili,



1 O 2 2(g)







I. Yanma tepkimesidir.







III. H2O(s) → H2(g) +







II. Heterojen bir tepkimedir.







IV. C(k) + O2(g) → CO2(g)







III. Bazik bir oksit oluşur.







Yukarıdaki tepkimelerden hangileri endotermiktir?







A) Yalnız II







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III







C) I ve II



B) I ve IV



D) I, II ve III



C) II ve III



E) II, III ve IV



l. Bağ kopması (H – H arası) endotermik



E) I, II ve III



ll. e– koparılması ısı gerektirir endotermik



l. O2 ile yanma gerçekleşir. (Doğru)



lll. Bileşiklerin elementlerine ayrışması endotermik



ll. Katı ve gaz heterojen. (Doğru)



lV. Yanma – ekzotermik



lll. CaO (metal oksit) bazik oksittir. (Doğru)



(Cevap D)



(Cevap E)



5. Bir X maddesinin yanma ürünleri H2O ve NO2'dir.



Buna göre X maddesi ile ilgili,







I. Saf maddedir.







II. Karışımdır.







III. Bileşiminde oksijen vardır.



2. H2SO4(suda) + 2XOH(suda) → X2SO4(suda) + 2H2O(s)







yargılarından hangileri doğru olabilir?











A) Yalnız I







I. Nötrleşme tepkimesidir.







II. X, toprak alkali metaldir.







III. Elektron alış-verişi yoluyla gerçekleşir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



Çözüm Yayınları



Yukarıda denklemi verilen tepkime ile ilgili,







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



X'in yapısında N ve H elementleri kesinlikle vardır. O elementi de olabilir. Karışım yada saf madde olduğu hakkında yeterli bilgi yoktur. (Cevap E)



C) I ve II



E) I, II ve III



6.



l. Asit + Baz → Tuz + su (Nötrleşme) (Doğru)



Zn(k)



Na(k)



NaOH(k)



ll. X+OH–, X+1 yüklüdür. Alkali metal olabilir. (Yanlış) lll. Nötrleşme tepkimeleri katyon – anyon yerdeğiştirme tepkimesidir. (Yanlış)



HCI(suda)



(Cevap A)



1







3. Aşağıda denklemi verilen tepkimelerden hangisinin türü yanlış verilmiştir?



Tepkime Denklemi



Türü



A) CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g)



Analiz



B) CS2(g) + 3O2(g) → CO2(g) + 2SO2(g)



Yanma



C) MgO(k) + 2HCI(suda) → MgCI2(k) + H2O(s)



Nötrleşme



D) Fe2O3(k) + 3CO(g) → 2Fe(k) + 3CO2(g)



Redoks Çözünme çökelme



E) NH3(g) + HCI(g) → NH4CI(k) E) Asit – baz tepkimesidir.



(Cevap E)



H2SO4(suda)



H2O(s)



2



3



Yukarıdaki şekillerde verilen kaplarda bulunan maddelere üzerlerinde belirtilen maddeler eklendiğinde,







• 1. ve 3. kapta H2 gazı açığa çıkmaktadır.







• 2. kaptaki çözeltinin zamanla pH değeri artmaktadır.







değişimleri gerçekleşmektedir.







Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) 1. kapta zamanla H+ iyonu sayısı azalır.







B) 2. kapta nötrleşme tepkimesi gerçekleşmiştir.







C) 1. ve 3. kaplarda gerçekleşen tepkimenin türü redokstur.







D) 2. kapta zamanla SO42− iyonu sayısı azalır.







E) Her üç kapta da zamanla pH değeri artar.



47



2. kapta nötrleşme tepkimesi olur. H2SO4 + 2NaOH → Na2SO4 + 2H2O SO4–2 iyonu sayısı değişmez. (Cevap D)



Test 05



1. E



7. H2(g) + CI2(g) → 2HCI(g) + ısı Yukarıdaki denklemi verilen tepkime sabit hacimli ve ısıca yalıtılmış bir kapta gerçekleşmektedir.







Buna göre, I. Sentez tepkimesidir.







II. Gazların ortalama kinetik enerjisi zamanla artar.







III. Kaptaki gaz yoğunluğu değişmez.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II



D) II ve III



HCI(suda)



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Bileşik oluşumu sentezdir. (Doğru) lll. Hacim sabit, kütle korunur. özkütle değişmez. (Doğru) (Cevap E)



8. Aşağıda denklemleri verilen tepkimelerden hangilerinin



Asit - Baz



B) 2NaBr(suda) + CI2(g) → 2NaCI(suda) + Br2(s)



Yer değiştirme



Ca(k) + 2HNO3(suda) → Ca(NO3)2(suda) + H2(g) Pb(NO3)2(suda) + 2KBr(suda) → PbBr2(k) + 2KNO3(suda)



Çözüm Yayınları



Türü



A) Na(k) + H2O(s) → NaOH(suda) + 1 H2(g) 2







III. Redoks tepkimesidir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II



D) II ve III



2



3







• Z yalnızca 3. kaptaki çözelti ile tepkimeye girmiyor.







• X üç kaptaki çözeltilerin her birisi ile tepkimeye giriyor.







• Y yalnızca 2. kaptaki çözeltiyle tepkimeye giriyor.







bilgileri veriliyor.







Buna göre X, Y ve Z metalleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







A) X'in HCI(suda) ile tepkimesi sonucu H2 gazı açığa çıkar.







B) Y'nin HNO3(suda) ile tepkimesinde H+ iyonları indirgenir.







C) Z'nin elektron verme isteği H2'ninkinden fazladır.







D) X amfoter metal, Y ise soymetaldir.







E) Y ve Z'nin 2. kaptaki çözeltiyle gerçekleştirdiği tepkimeler redoks tepkimesidir.



Z: Aktif metaldir. B) Y + HNO3 tepkimesi sonucu H2O oluşur. H+ iyonları yükünü korur. (Cevap B)



11. X, Y ve Z elementlerinin oksitleri olan XO, Y2O, YO2 ve Z2O3 ile ilgili,







• HCI(suda) ile tepkimeye girebilenler: XO ve Z2O3'tür.







• H2O ile tepkimeye girebilenler: XO ve YO2'dir.







• NaOH(suda) ile tepkimeye girebilenler: YO2 ve Z2O3'tür.







bilgileri veriliyor.







Yukarıda denklemi verilen tepkime ile ilgili,



II. X, HCO3'tür.



KOH(suda)



Yanma



9. Ca2+(suda) + 2X(suda) → CaCO3(k) + CO2(g) + H2O(s)







HNO3(suda)



X, Y ve Z metallerinin 1,2 ve 3 nolu kaplardaki çözeltilerle etkileşimi ile ilgili;



(Cevap A)







9. A 10. B 11. C



Çözünme çökelme



A) Bir yer değiştirme tepkimesidir. (Alkali metallerin suda çözünmesi)



I. Heterojen bir tepkimedir.



8. A



Redoks



E) CH3OH(s) + 3 O2(g) → CO2(g) + 2H2O(s) 2







7. E



Y: Yarısoy metal (Cu,Hg, Ag)



Tepkime Denklemi







6. D



X: Amfoter'dir. (Hem asitle, hem baz ile tepkime veriyor.)



türü karşısında yanlış belirtilmiştir?



48



5. E







ll. Açığa çıkan ısı, sıcaklığı artırır. (Doğru)



D)



4. D



1







C)



3. E



10.











2. A



C) I ve II



E) I, II ve III



Buna göre X, Y ve Z elementleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? X



Y



Z



A)



Na



S



Ca



B)



Ca



Na



Al



C)



Mg



N



Al



D)



Mg



S



Zn



E)



Ca



N



Zn



XO: Metal oksit, Z2O3: Amfoter oksit YO2: Ametal oksit



l. Farklı fiziksel haller var, heterojen tepkimedir. (Doğru)



(Cevap C)



–'dir. (Yanlış)



ll. X: HCO3



lll. Yükseltgenme basamağı değişen element yoktur. Redoks değildir. (Yanlış) (Cevap A)



06



BÖLÜM 02 Test



Tepkime Çeşitleri - 2 1. Aşağıda denklemleri verilen tepkimelerden hangisinin



4. Bir bileşiğin HBr ile tepkimesinden MgBr2, CO2 ve H2O



türü karşısında yanlış belirtilmiştir? Tepkime Denklemi



oluşuyor ise bu bileşiğin yapısında,



Tepkime Türü







I. Mg



A)



C(k) + O2(g) → CO2(g)



Sentez







II. O



B)



NH3(g) + HCI(g) → NH4CI(k)



Redoks







III. C



C)



KCIO3(k) → KCI(k) +







IV. H



3



O2(g)



D)



2 Pb2+(suda) + 2I−(suda) → PbI2(k)



E)



4Fe(k) + 3O2(g) → 2Fe2O3(k)



Analiz Çökelme Yanma







yukarıdaki elementlerden hangisi kesinlikle bulunur?







A) Yalnız I







B) I ve III



D) I, II ve III



C) II ve IV



E) II, III ve IV



B) Asit + Baz tepkimesidir. Asit – baz tepkimelerinde yükseltgenme basamakları



X + HBr → MgBr2 + CO2 + H2O ise X'in yapısında Mg, C ve O elementleri kesinlikle



değişmez. Redoks değildir.



bulunur.







(Cevap B)



(Cevap D)



5. Elektron verme eğilimi H2'den düşük olan metallere soymetaller denir.



2. m H2SO4 + n Al(OH)3 → X + 6H2O Yukarıdaki denkleştirilmiş tepkime ile ilgili,







I. Nötrleşme tepkimesidir.







II. m=3 ve n=2'dir.







III. X bileşiği Al2(SO4)3'tür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



Çözüm Yayınları







C) I ve II







Buna göre aşağıdaki tepkimelerden hangisinin gerçekleşmesi beklenmez?







A) Na(k) + H2O(s) →







B) Zn(k) + KOH(suda) →







C) Hg(s) + HNO3(suda) →







D) Au(k) + H2SO4(suda) →







E) Ca(k) + HCI(suda) →



Au(altın) soy metaldir. Elekktron verme eğilimi H2'den düşüktür. Au + H2SO4 → tepkimesi gerçekleşmez.



E) I, II ve III



(Cevap D)



l. Nötrleşme (Asit - baz) tepkimesi (Doğru) ll. X tuzu asitin anyonu SO42– ile bazın katyonu Al3+ arasında oluşan Al2(SO4)3'tür. O halde m = 3, n = 2 dir. (Doğru) lll. Al2(sO4)3 (Doğru) (Cevap E)



3. Isıca yalıtılmış sabit basınçlı kaplarda gerçekleştirilen,



I. H2(g) + CI2(g) → 2HCI(g)







II. PCI3(g) + CI2(g) → PCI5(g)







III. Ca(OH)2(suda) + CO2(g) → CaCO3(k) + H2O(s)







yukarıdaki tepkimelerden hangilerinde zamanla kap hacmi kesinlikle artar?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Sentezdir. Ekzotermik. Gaz mol sayısı değişmez ancak açığa çıkan ısı, sıcaklığı ve basıncı atrırır. (Kesin) (Cevap A)



6.



I. CO







II. He







III. SO2







IV. CaO







Yukarıdaki maddelerin birbirleri ve O2 gazı ile etkileşimleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) He gazı O2'ye karşı asaldır.







B) Bazik özellikteki CaO, asidik özellikteki SO3 ile tepkimeye girer.







C) CO ile CaO arasında CO + CaO → CaCO2 tepkimesi gerçekleşir.







D) CO ve SO2 birbirlerine karşı asaldırlar.







E) SO2 ile O2'nin tepkimesi sonucu oluşan SO3 yanmaz.



CO: Nötr oksittir. Bazik oksit olan CaO ile tepkime vermez. (Cevap C)



49



Test 06 7.



1. B



Zn(k)



H2SO4(suda)



10.



Ca(k)



Cu(k)



KOH(suda)



HCI(suda)



I.



II.



III.







Yukarıdaki kaplarda bulunan çözeltilere üzerlerinde belirtilen metaller ekleniyor.







Buna göre hangi kaplarda zamanla gaz çıkışı gözlenmez?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) II ve III



E) I, II ve III



Zn: Amfoterdir. Asit ve bazla H2 gazı açığa çıkarır. ll. Ca: Aktif metaldir. Bazlarla reaksiyon vermez.



3. A



4. D



5. D



6. C



7. C



8. D



9. A 10. B 11. D 12. A



H2S(s)



NaOH(suda)



HNO3(suda)



X(k)



Y(k)



Z(k)



1. kap



2. kap



3. kap







Yukarıdaki kaplarda bulunan X, Y ve Z saf katılarına üzerlerinde belirtilen maddeler ilave edildiğinde her üç kapta da gaz çıkışı gözleniyor.







Buna göre,







I. Üç kapta da aynı gaz açığa çıkar.







II. X, Y ve Z metal ise her üç kapta da redoks tepkimesi gerçekleşir.







III. Üçüncü kapta açığa çıkan gaz asidik oksittir.



lll. Cu: Yarı soy metaldir. Oksijensiz asitlerle tepkime vermez. (Cevap C)



2. E







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I



8.



I. CI2 + SO2 → SO3 + CI−











II. Fe3+ + I− → Fe2+ + I2











III. MnO−4 + NH3 → MnO2 + NO−3



l. X bir metal ise H2, CaCO3 ise CO2 Z bir metal ise H2 veya NO2, CaO3 ise CO2 (Kesin değil)



I.



İndirgen



Yükseltgen



SO2



CI2



II.



Fe3+



III.



MnO−4



I−



NH3







yukarıdakilerden hangileri yanlıştır?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) II ve III



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. Metaller yükseltgenerek tepkimeye girer. (Kesin)



Yukarıdaki denkleştirilmemiş redoks tepkimelerinin her birisindeki indirgen ve yükseltgen özellik gösteren maddeler ile ilgili,



lll. H2 ya da NO2 yada CO2 (Kesin değil) (Cevap B)



Çözüm Yayınları







B) Yalnız II



C) I ve II



E) I, II ve III



İndirgen: Yükseltgenen, Yükseltgen: İndirgenen ll. de Fe3+ indirgenmiştir. (Yükseltgen) lll. de MnO4– deki Mn+7, Mn+4 e indirgenmiştir. (Yükseltgen) (Cevap D)



11. 2 Cr(OH)3 + 3X + 4OH− → 2CrO42− + 3CI− +5H2O



denkleştirilmiş redoks tepkimesi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Cr(OH)3 indirgen özellik gösterir.







B) X, CIO− dir.







C) CrO42− deki Cr'nin yükseltgenme basamağı +6'dır.







D) 1 mol X 2 mol elektron vererek CI ye indirgenir.







E) Tepkime bazik ortamda gerçekleşmiştir.



–



Yük ve atom denkliği sağlanır ise X ClO– dir. +1



– D) 3ClO–2 → 3Cl– ise 1 mol Cl+ → 1 mol Cl–



9. Aşağıdaki tepkimelerden hangisinin yükseltgen ve



+1 → –1'e 2 mol e– almıştır. Vermemiştir.



yükseltgenme ürünü maddeleri yanlış verilmiştir?



50



(Cevap D)



Yükseltgenme ürünü



Tepkime Denklemi



Yükseltgen



A)



Sb2S3 + NO−3 → Sb2O5 + SO42− + NO2



Sb2S3



NO2



B)



KOH + CI2 → KCIO3 + KCI + H2O



CI2



KCIO3



NO−3



SO42−



FeS + NO−3 → NO + C) SO42− + Fe2+ D)



Cr2O72− + SO32− → Cr3+ + SO42−



Cr2O72−



SO42−



E)



C + HNO3 → CO2 + NO2 + H2O



HNO3



CO2



Yükseltgen: İndirgenen (e– alan)



12.



I. KOH + CI2 → KCIO3 + KCI + H2O







II. Sb2S3 + NO−3 → Sb2O5 + SO42− + NO2







III. CaCO3 + HNO3 → Ca(NO3)2 + CO2 + H2O







Yukarıdaki tepkimelerden hangilerinde aynı madde hem indirgen hem de yükseltgen özellik gösterir?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. de Cl2– → Cl+5 ve Cl– hem yükseltgendi hem indirgendi.



A) Sb2+3S3–2 → Sb+5 ve S+6 (yükseltgenmiştir.) indirgendir.



(Cevap A) (Cevap A)



1.







5. Kapalı bir kapta bulunan bir miktar NH3 gazının %25 verimle,



2XOH + H2SO4 → X2SO4 + 2H2O



Yukarıdaki tepkime denklemine göre 28 gram XOH bileşiğinin yeterince H2SO4 ile tepkimesi sonucu 9 gram H2O oluştuğuna göre, X elementinin atom kütlesi kaçtır? (H = 1, O = 16, S = 32) A) 23



B) 24



C) 39







2NH3(g) → N2(g) + 3H2(g) tepkimesine göre ayrışması sonucu kapta 0,6 gram H2 gazının bulunduğu belirleniyor.







Buna göre tepkime sonunda kaptaki N2 ve NH3 gazlarının mol sayıları aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? (H = 1)



D) 40 E) 64



0,5 mol XOH 28 g 1 mol XOH 56 g ise x + 16 + 1 = 56



x = 39 (Cevap C)



2. KCIO3(k) → KCI(k) + 3 O2(g)







H2(g) + 1 O2(g) → H2O(s) 2 Yukarıdaki zincirleme reaksiyonlara göre 54 gram H2O elde etmek için kaç mol KCIO3 harcanmalıdır?







(H = 1, O = 16)







A) 1



nH2O =



B) 1,5



C) 2



0,2



B)



0,3



0,6



C)



0,1



0,6



D)



0,3



0,8



E)



0,2



0,4



denklemine göre reaksiyona girmesi sonucu en fazla 18,8 kkal enerji açığa çıktığına göre, hangi maddeden kaç gram artar? (C=12, O=16) A) 4g C B) 4g O2 E) 16g C D) 8g O2



C) 8g C



18,8



enerji oranından 0,2 mol C ve 0,2 mol O2 harcanmıştır. 94 0,2 mol C(12) = 0,2 . 12 = 2,4 g ve 0,2 mol O2(32) = 6,4 g'dır. 6,4 – 2,4 = 4 gram C artar. (Cevap A)



0,1 0,3



6. C2H6 ve C4H8 'den oluşan 0,6 mollük gaz karışımı tamamen yakıldığında 36 g H2O oluşuyor.



Çözüm Yayınları







Buna göre, I. Başlangıçtaki karışımın molce 1 ' ü C4H8'dir. 3 II. Tepkime sonucu 0,8 mol CO2 gazı açığa çıkar.







C(k) + O2(g) → CO2(g) + 94 kkal



0,6



(Cevap C)



54



3. Eşit kütleli C ve O2 elementlerinin,







0,1



% 25'i 0,2 mol ise artan % 75'i 0,6 mol NH3'tür.



D) 3 E) 4



(Cevap A)







A)



–0,2



= 3 mol H2O için 1,5 mol O2 ilk tepkimede 1,5 mol O2 oluşması için 1 mol 18 KClO3 harcanır.







NH3



= 0,3 mol H2 oluşmuştur. 2 2NH3 → N2 + 3H2 nH2 =



2







N2



9



= 0,5 mol H2O oluşur. 18 2 XOH → 2H2O ise



nH2O =



07



BÖLÜM 02 Test



Tepkime Problemleri







III. Karışımın yanması için harcanan hava 13 mol'dür. yargılarından hangileri doğrudur? (H = 1, O = 16, Havanın hacimce 1 'i O2'dir.) 5 A) Yalnız I







D) I ve III



36



C) I ve II



E) I, II ve III



nH2O = = 2 mol H2O 18 C2H6 + 7/2O2 → 2CO2 + 3H2O x mol 3,5x



2x



3x



C4H8 + 6O2 → 4CO2 + 4H2O ymol



6y mol



4y mol



4y mol



x + y = 0,6 ise x = 0,4 ve y = 0,2'dir. l. ve lll. öncüller doğrudur. 3x + 4y = 2



7.



4. Eşit mol sayılı reaktiflerle tam verimle gerçekleştirilen



B) Yalnız II



CaC2(k) + 2H2O(s) → Ca(OH)2(suda) + C2H2(g)



Yukarıdaki denkleme göre 16g CaC2 ve 18g H2O tam verimle reaksiyona giriyor.



aşağıdaki tepkimelerden hangisinde artan maddenin mol sayısı oluşan maddelerin mol sayısına eşittir?







Bu tepkime ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (H=1, O=16, C=12, Ca=40)







A) N2(g) + 2O2(g) → 2NO2(g)







A) 0,5 mol H2O harcanmıştır.







B) CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(g)







B) Sınırlayıcı madde CaC2'dir.







C) N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)







C) Oluşan C2H2 gazı N.K'da 5,6 L hacim kaplar.







D) C3H8(g) + 5O2(g) → 3CO2(g)+ 4H2O(g)







D) 0,25 mol CaC2 tepkimeye girmemiştir.







E) CO(g) + CI2(g) → COCI2(g)







E) Tepkime sonucu kaptaki katı kütlesi azalır.



18 = 0,25 mol . nH2O = = 1 mol 64 18 D) 0,25 mol CaC2 ile 0,5 mol H2O tepkimeye girer. 1 – 0,5 = 0,5 mol H2O artar.



nCaC2 =



C) 3'er mol X2 ve H2'nin tepkimesinden 2 mol N2 artar ve 2 mol NH3 oluşur. (Cevap C)



(Cevap D)



16



(Cevap D)



51



Test 07



1. C



8. 0,4 mol C2H4 ve 0,6 mol O2 gazları %25 verimle,



tepkimesini gerçekleştiriyor.







Buna göre,











I. 0,4 mol H2O oluşur.







II. 0,35 mol C2H4 artar.







III. Oluşan CO2 gazı N.K'da 2,24 L hacim kaplar.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) II ve III



2



= 0,4 ve



0,6 3



–0,05



–0,15



+0,1







Ca



Al



Cu



A)



0,9



0,6



0,45



B)



0,6



0,4



0,3



C)



1,2



0,8



0,6



D)



1,8



1,2



0,9



E)



6



4



3



nCa = 6n mol, nAl = 4n mol, nCu = 3n mol olsun. (6n mol H2) 2H2O



(6n mol H2) (3n mol SO2) 33,6 = 1,5 mol = 15n ise n = 0,1 22,4



(NK'da 2,24 L)



4,8 g O2(g)



Çözüm Yayınları



tam verimle gerçekleşen tepkimesi sonucu SO3 gazı oluşmaktadır. Bu tepkime ile ilgili çizilen, Kütle



Mol sayısı



6m



3n SO3



0



S



n



O2



Zaman 0



I



6m



52



SO3



2n



S O2



m







SO3 kütlesi



40 g X(k) Piston Şekildeki M musluğu açılarak piston yardımıyla 1. kaptaki O2 gazının tamamı 2. kaba aktarıldığında, X metalinin % 28'i oksitlenerek 44,8 gramlık X2O3 ve X katı karışımı elde ediliyor.







Buna göre X'in atom kütlesi kaçtır? (O = 16) A) 24



B) 39



C) 40



= 0,15 mol O2'nin tamamı tepkimeye, girmiştir. 32 28 4x + 3O2 → 2X2O3 0,2 mol X 40 . gram 100 0,2 mol 0,15 mol 1 mol X 56 g



12.



I. Ca + HNO3 →







II. Na + H2O →







III. Al + KOH → Yukarıdaki tepkimelerde harcanan HNO3, H2O ve KOH maddelerinin mol sayıları birbirine eşittir.







Buna göre,



2m



4m



6m



Harcanan S kütlesi







II. Tepkimede açığa çıkan H2 gazlarının kütleleri arasındaki ilişki ll > l = lll şeklindedir.







III. Harcanan Ca, Na ve Al'nin kütleleri birbirine eşittir.







yargılarından hangileri doğrudur?



grafiklerinden hangileri doğrudur? (S = 32, O = 16)







(Na = 23, Al = 27, Ca = 40)







A) Yalnız I







A) Yalnız I



3/2O2 → 1SO3



32 gram mS mO2



=



B) Yalnız II



D) I ve III + 32 48



48 gram =



2 nO2



C) I ve II







E) I, II ve III =



B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Ca + 2HNO3 → Ca(NO3)2 + H2



2



ll. Na + H2O → NaOH + 1/2H2



3



lll. Al + 3KOH → K3AlO3 + 3/2H2



2 3



(Cevap D)











1S



D) 56 E) 64



4,8



I. Harcanan Ca, Na ve Al'nin molleri arasındaki ilişki nNa > nCa > nAl şeklindedir.



III







M







Zaman



II



3m 0



(Cevap B)



11.



+0,1



9. Eşit kütleli S ve O2 gazlarının sabit hacimli kapalı bir kapta



5m



9. B 10. B 11. D 12. A



6n + 6n + 3n = 15n



(Cevap D)







8. D



arasındaki oranlar, n Al n Ca 3 4 = ve = 'tür. n Cu n Al 2 3



ll. ve lll. öncüller doğrudur.







7. D



Buna göre, alaşımı oluşturan metallerin mol sayıları hangi seçenekte doğru verilmiştir?



= 0,2 oranından verim yüzdesinin O2 üzerinde hesaplanacağı anlaşılır.



3O2 → 2CO2 +



6. D







E) I, II ve III



= 0,15 mol O2 harcanır. 100 0,4 0,6 C2H4 +



5. C



Bu alaşımın yeterli miktardaki derişik H2SO4 çözeltisi ile artansız tepkimesi sonucu NK'da 33,6 litre gaz karışımı elde ediliyor.



C) I ve II



25



0,6 =



4. C







1C2H4 + 3O2 → 0,4



3. A



10. Ca, Al ve Cu 'dan oluşan alaşımdaki metallerin mol sayıları



C2H4(g) + 3O2(g) → 2CO2(g) + 2H2O(g)







2. A



HNO3, H2O ve KOH eşit mol alınırsa l (Doğru) (Cevap B)



(Cevap A)



BİRE BİR 1. Normal koşullardaki kütleleri eşit olan CaO(k) ve C4H8(g)



l. Molekül sayıları







ll. Hacimleri







lll. Atom sayıları



XY2 kütlesi (g)



4.



için,



27



0







niceliklerinden hangileri aynıdır?







(H = 1, C = 12, O = 16, Ca = 40)







A) Yalnız l







08



BÖLÜM 02 Test



B) Yalnız ll



D) l ve lll



C) l ve ll



E) l, ll ve lll



m CaO = 56, C4H8 = 56 n = M is em ve MA değerleri aynıdır. l. Molekül sayıları aynıdır. A (Cevap A)



15



X kütlesi (g)



25







X ve Y2 elementleri arasında gerçekleşen bir tepkimede reaksiyonda kullanılan X kütlesi ve oluşan XY2 bileşiği kütlesi arasındaki grafik yukarıdaki gibidir.







Bu grafiğe göre,







l. Bileşikteki kütlece birleşme oranı mx = 5 'tür. mY 4







ll. Eşit kütleli X ve Y2 nin tam verimli tepkimesinde X'in kütlece % 20'si artar.







lll. 15 g X ve 6 gram Y2'nin artansız tepkimesi sonucu 21 gram XY bileşiği oluşur.







A) 0,4 mol N atomu içerir.







B) Normal koşullarda 4,48 litre hacim kaplar.







C) 1 mol N2O3 molekülüdür.







D) 15,2 gramdır.







E) 9,6 g O atomu içerir.



C) 0,2 mol N2O3(5) = 0,2 . 5 = 1 mol atom 0,2 mol N2O3 molekülüdür.



Çözüm Yayınları



aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? (N = 14, O = 16)



yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız l







2. Avogadro sayısı kadar atom içeren N2O3 gazı ile ilgili







B) Yalnız ll



D) l ve lll



C) l ve ll



E) l, ll ve lll



m 15 5 l. 27 – 15 = 12g Y mX = 12 = 4 (Doğru) Y 1 ll. Y'nin 5 'i (% 20'si) artar. (Yanlış) X = 5 X 5 5 15 lll. 2Y 4 ise Y = 2 ve 2 = 6 ise 15 + 6 = 21 g XY (Doğru) (Cevap D)



(Cevap C)



5. Normal koşullardaki eşit hacimli X2 ve Y2 gazları, X2(g) + 2Y2(g) → 2XY2(g)



3. Sabit basınçlı bir kapta bulunan eşit mol sayılı X2 ve Y3







gazları,







l. X2(g) + 2Y3(g) → 2XY3(g)







ll. X2(g) + 2 Y3(g) → 2XY(g) 3 1 lll. X2(g) + 4 Y3(g) → XY4(g) 2 3







tepkimelerinden hangilerini sabit sıcaklıkta tam verimle gerçekleştirirse kap hacmi zamanla artar?







A) Yalnız l







B) Yalnız ll



D) l ve lll



E) l, ll ve lll



C) l ve ll



5 Ürün gaz katsayısı > giren gaz mol katsayısı olmalıdır. ll. sinde nürün(2) > ngiren` 3 j (Cevap B)



denklemine göre tam verimli reaksiyona sokularak, başlangıç koşullarına dönülüyor. Buna göre, artan maddenin mol sayısını hesaplamak için,







l. Başlangıçtaki X2'nin hacmi







ll. Oluşan XY2'nin kütlesi







lll. Artan olmaması için kaç mol reaktif gerektiği







bilgilerinden hangileri tek başına yeterlidir?







A) Yalnız l







B) Yalnız ll



D) l ve lll



C) l ve ll



E) l, ll ve lll



2V 2V X2 + 2Y2 → 2XY2 l. ve lll. den hesaplanabilir. –V –2V –––––––– V



+2V (Cevap D)



53



Test 08



1. A



6. Formülü bilinmeyen bir X bileşiğinin oksijen ile yakılması



4. D



5. D



6. E



7. D



8. D



9. B 10. D 11. B 12. C



basınçlı bir kapta,



C3H4(g) + 2H2(g) → C3H8(g)



Mol sayısı







denklemine göre tam verimle reaksiyona giriyor.



H 2O







Bu reaksiyonla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



0,6



CO2







A) Zamanla kap hacmi azalır.







B) Sınırlayıcı bileşen C3H4'tür.



0,2



O2







C) Oluşan gaz molekülü sayısı artan gaz molekülü sayısına eşittir.







D) Gaz özkütlesi artar.



1 0,8



X



Zaman



0



E) H2 gazının tamamı harcanır. C3H4 + 2H2 → C3H8 tam verimde biten H2'dir. Verim H2 üzerinden hesaplanır. Sınırlayıcı bileşen H2'dir.







Bu tepkime ile ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yanlıştır?







A) Tepkime tam verimle gerçekleşmiştir.







B) Tepkime sonunda kapta 1,6 mol molekül vardır.







C) Sınırlayıcı bileşen X'tir.







D) Zamanla kaptaki molekül sayısı artar.



10. 26 gram Zn metali ile yeterince HNO3 sulu çözeltisi,







E) X'in formülü C3H8O'dur.



Zn(k) + 2HNO3(suda) → Zn(NO3)2(suda) + H2(g)



0,2 mol X + 0,8 mol O2 → 0,6 mol CO2 + 0,8 mol H2O 1X + 4O2 → 3CO2 + 4H2O X: C3H8O2







denkleştirilmemiş tepkimesine göre m gram S ve m gram O2 % 60 verimle tepkimeye giriyor.







Buna göre tepkime sonu ile ilgili;







l. S katısının % 40'ı artar.







ll. m g SO3 oluşur.







lll. 0,6 m g O2 harcanır. yargılarından hangileri doğrudur? (O = 16, S = 32)







A) Yalnız l



B) Yalnız ll



D) ll ve lll



(Cevap B)







tepkimesini artansız gerçekleştiriyor.







Buna göre tepkime sonucu açığa çıkan H2 gazının 1 atm, 0°C'deki hacmi kaç L'dir? (Zn = 65)







A) 22,4



B) 17,92



C) 11,2



D) 8,96



E) 6,72



26 65 = 0, 4 mol Zn harcanırsa 0,4 mol H2 gazı oluşur. Normal koşulda 0,4 . 22,4 = 8,96 L (Cevap D)



11. C3H4 ve CS2 gazlarından oluşan 4 mollük gaz karışımının











Çözüm Yayınları



(Cevap E)



7. S(k) + O2(g) → SO3(g)



tamamen yanması sonucu oluşan CO2 gazının hacmi oluşan SO2 gazının hacminin iki katı kadardır.



C) l ve ll



E) l, ll ve lll



m 32 2 SO3'te kütlece birleşme oranı m S = 3, 16 = 3 Verim O2 üzerinden hesaplanır. O m m 2gS + 3gO → 5gSO3 -0,4m –0,6m m ––––––––––––– 0,6 m 0,4 m ll ve lll doğrudur. (Cevap D)



54



3. B



9. Aynı koşullardaki eşit mol sayılı C3H4 ve H2 gazları sabit



tepkimesine ait mol - zaman grafiği aşağıda verilmiştir.



2. C







Buna göre karışımın yanması için harcanan O2 gazı kaç moldür?







A) 21



B) 14



C3H4 + 4O2 → 3CO2 + 2H2O –x –4x +3x CS2 + 3O2 → CO2 + 2CO2 –y –3y +y +2y



C) 10,5



D) 7



E) 3,5



3x + y mol CO2 ve 2y mol SO2 3x + y = 2 . (2y) = 4y ise x = y x = 2 ve y = 2 4x + 3y = 4 . 2 + 3 . 2 = 14



(Cevap B)



12.



l. Mg



8. KClO3(k) → KCl(k) + 3 O2(g)







ll. Na



H2(g) + 1 O2(g) → H2O(s) 2







lll. Al







Yukarıdaki metallerin 1'er mollerinin, 2 mol HCl içeren HCl sulu çözeltisi ile ayrı ayrı reaksiyona girmesi sağlanıyor.



10,8 gram H2O oluşuyor.











Buna göre KClO3 katısının kütlece % kaçı ayrışmıştır?



Buna göre açığa çıkan H2 gazların kütlelerinin karşılaştırılması hangisinde doğru verilmiştir?



(11Na, 12Mg, 13Al)







(KClO3 = 122,5)











A) 60



2







98 gram KClO3 katısı ile başlatılan zincir reaksiyonlar sonucu



B) 50



C) 40



10, 8 18 = 0, 6 mol H2O için 0,3 mol O2 harcanır. 1. tepkimede 0,3 mol O2 için 0,2 mol KClO3 harcanır. 0, 2 98 122, 5 = 0, 8 mol ise 0, 8 .100 = 25 'i



D) 25



E) 20



(Cevap D)



A) l > ll > lll







D) lll > ll > l



Mg + 2HCl → 1H2 –1 –2 l = lll > ll



B) ll = lll > l



1 mol



C) l = lll > ll



E) ll > l > lll



1 2 1 2 1 3 Na + HCl → 2 H2 Al + 3HCl → 2 H2 2 –1 –1 0,5 mol - 3 –2 1 mol (Cevap C)



TÜMEVARIM - I 1.



4. X, Y ve Z elementlerinin temel haldeki elektron dizilimindeki



I. 12 g C ile 32 g O2 nin tepkimesinden 44 g CO2 eldesi



14 N + 42a → 189F + II. 7 dönüşmesi



1 H 1



son elektronlarının kuantum sayıları aşağıdaki tabloda verilmiştir.



tepkimesi ile 14 N ün 189F'e 7







III. C ve O2 elementlerinin CO ve CO2 formülü iki ayrı bileşik oluşturması



Yukarıdakilerden hangileri Dalton atom teorisi ile açıklanamaz?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



Baş kuantum sayısı (n)



Açısal momentum kuantum sayısı ()



X:



2



1



+1



Y:



3



0



0



Z:



3



2



-2



E) I, II ve III Buna göre X, Y ve Z'nin atom numaralarının karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



ll. Yeni atom türlerinin oluşumu (çekirdek tepkimesi) (Açıklanamaz.) lll. Katlı oranlar yasası. (Açıklanır.)







(Cevap B)



A) X > Y > Z







yaptığı çalışma yanlış verilmiştir?



Bohr



C)



De Broglie



D) E)



Millikan Rutherford



Yaptığı Çalışma



5.



Y: 1s22s22p2







Z: 1s22s22p63s2







Bir elektronlu taneciklerde elektronun yüksek enerjili yörüngeye geçmesi için gereken enerjinin tespiti







Elektroliz deneyleri ile atom altı parçacıkların varlığının tahmini Yağ damlacığı deneyi ile elektronun yükünün ve kütlesinin belirlenmesi



a ışınları deneyi ile atomdaki pozitif (+) taneciklerin çekirdekte bulunduğunun belirlenmesi



E) Z > X > Y



Z: ...3d ile biter. Z > Y > X'tir.



X: 1s2



Elektronun, yük / kütle (e/m) oranının belirlenmesi



Çözüm Yayınları



B)



C) Z > Y > X



(Cevap C)



2. Aşağıda isimleri verilen bilim insanlarından hangisinin Bilim insanı



B) Y > X > Z



D) Y > Z > X



X: ... 2p Y: ...3s



Thomson



Manyetik kuantum sayısı (m)



Element



C) I ve II



l. Sabit oranlar ve kütlenin korunumu yasasıdır. (Açıklanır.)



A)



01



Test



Yukarıda temel hal elektron dağılımları verilen elementler ile ilgili, I. X ile Z aynı grup elementleridir. II. Y ile Z aralarında iyonik bileşik yapar.







III. Değerlik elektron sayıları arasındaki ilişki Y > X = Z şeklindedir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II











D) II ve III



E) I, II ve III



X: 1. periyot 8A, Y: 2. periyot 4A, Z: 3. periyot (ametal) (2A metal) l. Yanlış, ll. Metal - ametal (Doğru) lll. Y(4) > X(2) = Z(2) (Doğru)



(Cevap D)



C) De Broglie: Kütleli taneciklerin dalga modeline uygunluğunu açıklamıştır. Elektroliz deneyleri: Faraday (Cevap C)



6.



X Y Z R T



3.



11Na atomunun değerlik eletronunun kuantum sayıları aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



Baş kuantum sayısı



Açısal momentum kuantum sayısı ()



Manyetik kuantum sayısı (m)



A)



3



1



0



B)



3



0



0



C)



2



0



+1



D)



2



1



0



E)



3



0



-1



Periyodik sistemde yerleri verilen elementlerin – oluşturduğu YX4+, TZ 3 ve RZ 2– iyonlarının birer 3 taneciğindeki toplam elektron sayıları aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?







–



YX4+



TZ 3



RZ 2–



A)



10



41



40



B)



11



42



42



C)



11



41



40



D)



10



42



42



E)



10



40



42



2 2 6 1 1 11Na: 1s 2s 2p 3s Değerlik elektronu 3s dedir. Başkuantum sayısı (n) = 3 s orbitali = ,



YX4+ = 7 + 4 – 1 = 10



ve m, = 0'dır.



TZ3 = 17 + 24 + 1 = 42



3



–



(Cevap B)



RZ32– = 16 + 24 + 2 = 42 (Cevap D)



55



Test 01



1. B



7. Aşağıda formülleri verilen bileşiklerden hangisinin Adı







K3PO4



Potasyum fosfat



B)



PCI5



Fosfor penta klorür



C)



KMnO4



Potasyum manganat



D)



FeN



Demir (III) nitrür



E)



Na2O2



Sodyum peroksit



4. C



5. D



6. D



7. C



8. D



9. B 10. B 11. C 12. B



132 gram C3H8 ve 128 g O2 gazının tepkimesi sonucu 4,2 mol ürün oluşuyor.







A)



3. B



10. C3H8(g) + 5O2(g) → 3CO2(g) + 4H2O(g) denklemine göre



adlandırması yanlış yapılmıştır? Formül



2. C



C) KMnO4: Potasyum permanganat olmalıydı. Potasyum manganat K2MnO4'tür.



Buna göre,







I. Tepkime %20 verimle gerçekleşmiştir.







II. Sınırlayıcı bileşen O2'dir.







III. Tam verimle gerçekleşseydi 21 mol ürün oluşurdu.







yargılarından hangileri doğrudur? (H = 1, C = 12, O = 16)







A) Yalnız I







(Cevap C)



B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



1,8 mol CO2 + 2,4 mol H2O = 4,2 mol 132 128 = 3 mol, nO2 = = 4 mol nC3H8 = 44 32 0,8 3 mol 4 mol 3 1C3H8 + 5O2 → 3CO2 + 4H2O –0,6



–3



1,8



Sınırlayıcı bileşen O2'dir.



3 4



2,4



. 100 = 75 % verim (Cevap B)



8. 11. Saf olmayan 42 gram MgCO3 katısının %50 verimle,



R Q M T



Y







Z







Periyodik sistemde yerleri belirtilen elementler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Z ile R arasında iyonik Z2R3 bileşiği oluşur.







B) Atom çapı en büyük olanı Y'dir.







C) X'in 2. iyonlaşma enerjisi M nin 1. iyonlaşma enerjisinden büyüktür.



Çözüm Yayınları



X



MgCO3(k) → MgO(k) + CO2(g) tepkimesine göre parçalanması sonucu oluşan CO2 gazı



CO2 + 2NaOH → Na2CO3 + H2O







denklemine göre 8 g NaOH ile artansız tepkimeye giriyor.







Buna göre MgCO3 katısının saflık % si nedir?







(H = 1, C = 12, O = 16 , Na = 23, Mg = 24)







A) 10



B) 20



C) 40



D) 60



E) 80



8







D) R - Q bağının polarlığı Z – T bağının polarlığından fazladır.







E) Elektron ilgisi en yüksek olanı T'dir.



= 0,2 mol ise 0,1 mol CO2. nNAOH = 40 İlk tepkimede 0,1 mol CO2 oluşması için 0,1 mol MgCO3 = 0,1 . 84 = 8,4 g MgCO3 harcanmıştır. % 50 verim olduğu için karışımda 16,8 g saf MgCO3 vardır. 16,8 . 100 = 40 42



(Cevap C)



D) İki atom arasındaki elektronegatiflik farkı arttıkça bağ polarlığı artar. Z – T arası elektronegatiflik farkı R – Q arası elektronegatiflik farkından fazladır. (Cevap D)



12.



Fe(k)



Cu(NO3)2(suda)



56



9.



6X, 12Y ve 13T elementlerinin oksitleri olan XO, XO2, YO ve T2O3 ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) XO ve XO2 ametal oksit, YO ve T2O3 metal oksitlerdir.







B) XO ve YO nötr oksit olduğu için su ile tepkime vermezler.







C) XO2'nin su ile tepkimesi sonucu asit oluşur.







D) T2O3 hem XO2 hem de YO ile tepkime verir.







E) YO nun su ile tepkimesinden Y(OH)2 oluşur.



6X: C



(ametal)



ve







Şekildeki kapta bulunan Cu(NO3)2 sulu çözeltisine Fe çubuk daldırıldığında Fe(k) ile Cu2+ iyonları arasında,



Fe(k) + Cu2+(suda) → Fe3+(suda) + Cu(k)



denkleştirilmemiş redoks tepkimesi gerçekleşiyor.







Tepkime sonrası demir çubuğun kütlesinin 16 gram arttığı tespit edildiğine göre reaksiyonda Fe(k) kaç mol elektron vermiştir? (Fe = 56, Cu = 64)







A) 0,6



B) 1,2



C) 2



Denk tepikimeye göre, 2Fe + 3Cu2+ → 2Fe3+ + 3Cu



12Y = Mg'dir.



(metal)



CO nötr oksittir. Su ile tepkime vermez. Ancak MgO bazik oksittir. Su ile tepkime verir. (Cevap B)



mCu – mFe = 3,64 – 2.56 = 80 g ise 6 mol e– vermiştir. 16 = 0,2 ise 0,2 . 6 = 1,2 mol e­– vermiştir. 80



D) 3



E) 6



(Cevap B)



TÜMEVARIM - I 1. Temel hal elektron dizilimi 3s1 ile sonlanan atom ile ilgili,



I. Son orbitalinin baş kuantum sayısı (n) 3'tür.







II. Açısal momentum kuantum sayısı () 1 olan orbitallerinde 6 elektron bulunur.







III. 3s orbitalinin sınır yüzey diyagramı,



4. En yüksek başkuantum sayısı (n), 2 olan temel haldeki bir X atomu ile ilgili,



Z Y







şeklindedir.



yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







l. Temel enerji düzeyi sayısı 2'dir.







ll. Açısal momentum kuantum sayısı (l) 0 olan orbitallerindeki elektron sayısı 4'tür.







lll. Küresel simetrik elektron dağılımına sahiptir.







yargılarından hangileri kesinlikle hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. n = 2 ise temel enerji düzeyi sayısı 2'dir. (Kesin) (Cevap A)



B) Yalnız II



D) I ve III



l. 3s1











X



02



Test



C) I ve II



E) I, II ve III



n = 3 (Doğru)



ll. , = 1 P orbitalleridir. 1s22s22p63s1 (Doğru) lll. Doğru (Cevap E)



20X, 24Y



ve 33Z atomları ile ilgili,



5. Atom numarası 29 olan Cu element atomu ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







I. En yüksek baş kuantum sayıları (n)







II. Açısal momentum kuantum sayısı () 0 olan orbitallerindeki elektron sayıları







III. n = 3, l =1 olan orbitallerindeki elektron sayıları







yukarıdaki niceliklerden hangileri aynıdır?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



X: 1s22s22p63s23p64s2 Y: 1s22s22p63s23p64s13d5 Z: 1s22s22p63s23p64s23d104p3 l. n = 4 (Aynı); ll. s orbitallerinde e– sayıları farklıdır. lll. 3p orbitallerinde 6'şar e– vardır. (Aynı)



Çözüm Yayınları



2.







A) Temel hal elektron dizilimi [18Ar] 4s13d10 şeklindedir.







B) En yüksek baş kuantum sayısı (n) 4'tür.







C) En son orbitalindeki elektronların dizilimi







şeklindedir.







D) n +  kuralına göre 4s orbitalinin enerjisi 3d orbitalinin enerjisinden yüksektir.







E) 3d orbitalindeki elektronların manyetik kuantum sayıları (m) -2, -1, 0, +1, +2 şeklindedir.



4s



4 + 0 = 4 ve 3d



3+2=5



3d > 4s'tir. (Cevap D)



(Cevap D)



3. X Y



Z



6.



T Q



T







Periyodik sistemde yerleri belirtilen elementler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Küresel simetrik özellik gösterenler X, Y ve Q'dur.







B) Z'nin 2. iyonlaşma enerjisi Y'nin 2. iyonlaşma enerjisinden büyüktür.







C) Z amfoter özellik gösterir.







D) T ve Q nun oksitleri olan TO ve QO asidik özellik gösterir.







E) X ve Y nin Q ile oluşturduğu bileşiklerden X3Q'nun iyonik karakteri Y3Q2 nin iyonik karakterinden fazladır..



D) TO: CO'dur. Nötr oksit QO: NO'dur. Nötr oksit



(Cevap D)



Z



X



Q



Y







Periyodik sistemde belirtilen yerlerde bulunan X, Y, Z, T ve Q elementleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) X, hem asitlerle hem de bazlarla tepkimeye girer.







B) Y, elektron ilgisi en yüksek olan elementtir.







C) Z, bileşiklerinde farklı pozitif (+) yükseltgenme basamaklarına sahiptir.







D) T, su ile tepkimeye girerek H2 gazı açığa çıkarır.



E) Q'nun 8O ile oluşturduğu Q: N elementidir. N2O bir nötr oksittir.



Q2O bileşiği asidik oksittir. (Cevap E)



57



Test 02



1. E



X + 5Fe2+ + 8H+ → Mn2+ + 5Fe3+ + 4H2O



7.



10.







tepkimesi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Redoks tepkimesidir.







B) X, MnO42– 'dir.



2. D



3. D



4. A



5. D



6. E



7. B



8. A



9. C 10. A 11. B



He X Y Z



2+



'dir.







C) Yükseltgenen madde Fe







D) X'in yapısındaki Mn'nin yükseltgenme basamağı +7'dir.







E) 5 mol Fe2+ 5 mol elektron vererek Fe3+ 'e yükseltgenmiştir.



T



Atom türleri eşitlenir ise;



Periyodik sistemdeki yerleri yukarıdaki kesitte belirtilen X, Y, Z ve T elementlerinin,







I. Birinci iyonlaşma enerjileri



Yükler eşitlenir ise;







II. Elektron ilgileri



X + 5 . (+2) + 8 . (+1) = +2 + 5 . (+3)







III. Kovalent yarıçapları



X: MnO4'tür.



X = –1'dir. X: MnO4–'dir. (Cevap B)







niceliklerinden hangilerinin arasındaki ilişki X > Y > Z > T şeklindedir?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. İyonlaşma enerjisi aynı periyotta yukarı yönde artar. (Yanıt) ll. X: F, Y: Cl'dir. Cl'nin elektron ilgisi F'den fazladır. lll. Kovalent yarıçap aynı grupta aşağı yönde artar.



8. I. Ca + HNO3 → ––––––



(Cevap A)



II. Cu + H2SO4 →







H2O → III. Na + –––––



Normal koşullarda gerçekleştirilen yukarıdaki tepkimelerde altı çizili olan maddelerin eşit molleri tepkimeye giriyor.







Buna göre, aynı koşullarda tepkimelerde açığa çıkan gazların hacimleri aşağıdakilerden hangisinde doğru karşılaştırılmıştır?



Çözüm Yayınları



–––––––



11. X, Y, Z ve Q elementlerinin özellikleri ve periyodik tablodaki yerleri ile ilgili bilgiler şöyledir:







(Not: Tepkimelerde açığa çıkan ürünler yazılarak, tepkimeler denkleştirilecektir.)







• X element atomunun son orbitali olan 2p deki tüm orbitalleri yarı doludur.







A) I = II = III







• Y, X ile aynı periyotta olup bileşiklerinde yalnızca -1 yükseltgenme basamağına sahiptir.







• Z, alkali ve toprak alkali metallerle yaptığı bileşiklerde -2, -1, – 1 yükseltgenme basamaklarına sahip 2 olabiliyor.







• Q, Y ile aynı grupta olup elektron ilgisi Y'ninkinden büyüktür.







B) I > II > III



D) I = II > III



C) II > I = III



E) III = II > I



Ca + 2HNO3 → Ca(NO3)2 + H2



–2 mol



1 mol



Cu + 2H2SO4 → CuSO4 + SO2 + 2H2O



–2 mol



1 mol



Na + H2O → NaOH + 1/2H2



–2 mol



1 mol



l = ll = lll (Cevap A)



58







Buna göre X, Y, Z ve Q elementlerinin periyodik sistemdeki yerleri için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?







A)



X



Z



Q



B)



X



Z



Y Q



Y 9. 2N2(g) + 3O2(g) → 2N2O3(g)



denklemine göre 2 mol N2 ve 1,5 mol O2 gazları kapalı bir kapta reaksiyonu sokuluyor.







Reaksiyon sonucu kapta 2,75 mol gaz bulunduğuna göre tepkimenin verim % si kaçtır?



2 2N2



A) 20 +



B) 40



1,5 3O2 → 2N2O3



–2n –3n –––––––––––––– 2 – 2n 1,5 – 3n



C) 50



D) 60



Q



X







D)



E)



Z



X



X



Y



Z



Q







Y



Q X: s2p3(5A), Y:



n = 0,25 mol



Z



Y



E) 75



2 – 2n + 1,5 – 3n + 2n = 2,75 1,5 – 3n = 0,75 mol 0,75 . 100 = 50 1,5



C)



9F'dur. (7A)



Z: 8O'dir. (6A), Q: 17Cl(7A) (Cevap B) (Cevap C)



TÜMEVARIM - I 1. Sabit sıcaklık ve basınçta 50'şer litre X2 ve Y2 gazları tam



5. 1H



verimle tepkimeye girerek X2Y5 gazını oluşturmaktadır.







Tepkime sonunda kaptaki gazların toplam hacmi kaç litre olur?







A) 20



B) 30



C) 50



03



Test



T Q



X



Y



Z



D) 80 E) 100



2X2 + 5Y2 → 2X2Y5 –20 –50 ________ 30



+20



0



2.



35Br



30 + 20 = 50



atomu ile ilgili,







n







m



I.



4



1



-1



II.



3



2



+2



III.



2



0



0







yukarıdaki kuantum sayılarından hangileri mümkündür?







A) Yalnız I











Periyodik sistemde yerleri belirtilen elementler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Y bileşiklerinde yalnızca +2 yükseltgenme basamağına sahiptir.







B) Bağ elektronlarına sahip çıkma gücü en fazla olanı T'dir.







C) X+, T– ve Q nun iyonlaşma enerjileri aynıdır.







D) Z ile Y hem asitlerle hem de bazlarla tepkime verir.







E) X'in su ile etkileşimi sonucu oluşan çözeltinin pH'si 7'den büyüktür.



(Cevap C)



B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



C) X+, T– ve Q aynı e– dağılımında ancak farklı proton sayılarına sahiptirler. İyonlaşma



2 2 6 2 6 2 10 5 35Br: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p



için gereken enerjileri farklıdır.



l. n = 4, , = 1 (4p) m, = –1, 0, +1 (mümkün)



(Cevap C)



ll. n = 3, , = 2 (3d) m, = –2, –1, 0, +1, +2 (mümkün) lll. n = 2, , = 0 (2s) m, = 0 (mümkün)



(Cevap E)



3. Bir elementin nötr atomunun ilk 15 orbitali tam dolu, son 3



Bu element ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







A) Küresel simetrik özellik gösterir.







B) Değerlik orbitalleri 4s ve 4p'dir.







C) Ametaldir.







D) Atom numarası 33'tür.







E) Isı ve elektrik akımını iletir.



Çözüm Yayınları



orbitali ise yarı doludur.



Bir orbital maksimum 2e– alır.



6.



7N, 8O







A) N ie O aynı periyotta, O ile S aynı gruptadır.







B) Elektron ilgisi en büyük olanı S'dir.







C) Atom hacmi en küçük olanı O'dur.







D) Birinci iyonlaşma enerjisi en fazla olanı N'dir.







E) Elektron bulunduran katman enerji düzeyi sayısı en fazla olanı S'dir.



ve 16S elementleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



B) Elektron ilgisi periyodik sistemde,



15 x 2 + 3x1 = 33 e–



N O



1s22s22p63s23p64s23d104p3 4. periyot 5A, Arsenik (As).



S



yarımetalidir ısı ve elektrik akımını iletir. C) yarımetaldir.



yönlerinde artar. Elektron ilgisi en fazla olanı O'dur. (Cevap B)



(Cevap C)



4. Baş grup ametalleri olan X, Y ve Z için aşağıdaki bilgiler veriliyor.



• Y nin X ile periyodu, Z ile değerlik elektron sayısı aynıdır.



7. XY ve X2Y bileşiklerinden oluşan 0,5 mollük karışımın kütlesi



• Hidrojenli (H) bileşiklerinin asitlik kuvvetleri arasında Z > Y > X ilişkisi vardır.







52,8 gramdır ve bileşiklerdeki atom sayıları birbirine eşittir.







Buna göre X, Y ve Z elementlerinin periyodik sistemdeki dizilişleri aşağıda verilenlerden hangisi olabilir?







A)



Y



Z







B)



X



X



Y







C)



Z D)



Y Z







Z Y



E)



Y



X



X



Z



X



Y ile X aynı gruptadır. Periyodik cetvelde sağa ve aşağı yönlere gidildikçe asitlik artar. (Cevap B)



59



Karışımdaki Y atomlarının toplam kütlesi 8 gram olduğuna göre X ve Y nin atom kütleleri kaçtır?







X



Y



A)



40



16



B)



64



16



C)



56



32



D)



64



32



E)



40



32



0,5 mollük karışımda 0,5 mol Y vardır. 0,5 mol Y 8 gram ise 1 mol Y 16 gramdır. n mol XY = n . X + 16n | m mol X2Y = 2m . X + 16m | n + m = 0,5 ve n . x + 16n + 2m . x + 16 m = 52,8 eşitliklerinden X = 64 (Cevap B)



Test 03 8.



1. C



2. E



3. C



4. B



5. C



6. B



7. B



8. D



10.



1. CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g)



H 2O







2. CO2(g) + H2O(s) → CO(g) + H2(g)



0,6



CO2







0,2



O2 X



Mol sayısı



1 0,8



0



Zaman



9. D 10. B 11. D 12. D



Yukarıdaki zincirleme reaksiyonlar ile ilgili bilgiler şöyledir:







• 1. tepkimede kütlece %80 saflıktaki 50 gram CaCO3 katısı tam verimle ayrışıyor.







• 2. tepkime 1 mol H2O ile %25 verimle gerçekleşiyor.







Kapalı bir kapta X ve O2 ile başlatılan bir tepkimede mol sayılarının zamanla değişimi grafikteki gibidir.







Buna göre, tepkimeler sonucu oluşan H2 gazının N.K. 'daki hacmi kaç L'dir? (C = 12, O = 16, Ca = 40)







Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) 1,12







A) Tepkime tam verimle gerçekleşmiştir.







B) Zamanla kaptaki molekül sayısı artmıştır.







C) Tepkime denklemi,







D) X'in formülü C3H8'dir.







D) 11,2 E) 22,4



80 40 = 40 g CaCO3, = 0,4 mol 100 100 1. CaCO3 → CaO + CO2 –0,4 +0,4 mol 0,4 mol 1 mol 2. CO2 + H2O → CO + H2 –0,1 –0,1 +0,1 +0,1 ––––––––––––––––––––––––––––– 0,1 . 22,4 = 2,24 L H2 25 = 0,1 mol CO2 harcanır.) (tepkimesinde 0,4 . 100



E) Kaba 0,05 mol X eklenirse tepkime artansız gerçekleşir.



Tepkimede 0,2 mol X ve 0,8 mol O2 harcanmış, 0,6 mol CO2 ve 0,8 mol H2O oluşmuştur.



(Cevap B)



11. Periyodik sistemin 3. periyot 2A grubu elementi olan X,



Tepkime denklemi; X + 402 → 3CO2 + 4H2O'dur. X = C3H8O2 olmalıydı.



Çözüm Yayınları



(Cevap D)







I. X(k) + HCI(suda) →







II. X(k) + KOH(suda) →







III. X(k) + O2(g) →







yukarıdaki tepkimelerden hangilerini gerçekleştirilebilir?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



X bir toprak alkali metalidir. (AKtif metal) l. Asitlerle tepkime verir. (Yanıt)



nilk = 0,8 + 1,2 = 2 mol nson = 1,6 mol 0,8 1N2



C) 5,6



50 .



X + 4O2 → 3CO2 + 4H2O şeklindedir.







B) 2,24



ll. Bazlarla tepkime vermez.



1,2 + 3H2 → 2NH3



lll. Yanma tepkimesi verir. (Yanıt) (Cevap D)



–n –3n +2n _____________________ 0,8–n



1,2–3n



2 – 2n = (0,8 + 1,2) .



80



100 2 – 2n = 1,6 ise n = 0,2 Sınırlayıcı bileşen H2'dir. ll. Öncül Doğrudur.



lll.



vilk vson



=



4 5



ise



dilk dson



=



5 4



12. X



(Doğru)



Q



(Cevap D)







denklemine göre tepkimesi sonucu kaptaki gaz hacmi % 20 azalıyor.







Buna göre,







I. Sınırlayıcı bileşen N2'dir.







II. Tepkime %50 verimle gerçekleşmiştir.







5 katına çıkmıştır. 4 yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



III. Kaptaki gaz özkütlesi







T R



N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)











L



Z



9. Aynı koşullardaki 0,8 mol N2 ve 1,2 mol H2 gazlarının sabit basınçlı bir kapta,



60



Y



B) Yalnız II



D) II ve III



E) I, II ve III



C) I ve II







Periyodik sistemde yerleri belirtilen elementler ile ilgili,







I. X–(g) ve Y(g) den bir elektron koparmak için gereken enerjiler birbirine eşittir.







II. Q, L ve T nin birinci iyonlaşma enerjileri arasındaki ilişki T > Q > L şeklindedir.







III. Z+, T– ve R'den tanecik yarıçapı en küçük olanı Z+ 'dır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. X– ve Y nin proton sayıları farklıdır. (Yanlış) ll. T(7A) > Q(2A) > L(3A) (Doğru) lll. e– sayıları aynıdır Proton sayısı en fazla olanı Z+ dır. (Doğru) (Cevap D)



TÜMEVARIM - I 1. Cu, Zn ve Ca 'dan oluşan bir alaşımın 50 gramı sırasıyla,



I. Yeterince NaOH çözeltisi ile tepkimeye sokuluyor.







II. Sıcak ve derişik H2SO4 çözeltisi ile tepkimeye sokuluyor.



4. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinde altı çizili atomun yükseltgenme basamağı yanlış verilmiştir?







(H, Na, Li, K : 1A, C : 4A, Fe : 8B) Bileşik







işlemlerinden geçiriliyor.







I. işlem sonunda alaşımın kütlesinin 10 gram azaldığı, II. işlem sonunda normal koşullarda 8,96 litre SO2 gazı oluştuğu belirleniyor.







Buna göre, alaşımdaki Ca'nın kütlece %si nedir?







(Ca = 40, Cu = 64, Zn = 65)







A) 80



B) 64



C) 57,6



D) 44,4 E) 28,8



Yükseltgenme basamağı



A)



CH4



–1



B)



Na2O2



–1



C)



KH



–1



D)



Li2O



–2



E)



Fe2O3



–2



l. İşlemde yalnızca amfoter olan Zn tepkimeye girer. (Zn 10 gramdır.)



A) H: Metaller ile –1, ametaller ile +1 değerlik alır.



ll. İşlemde Cu + H2SO4 → tepkimesinden



CH4'te H'ın yükseltgenme basamağı +1 olmalıydı.



8,96



04



Test



= 0,4 mol SO2 açığa çıkar. Cu 0,4 moldür. 0,4 . 64 = 25,6 gram Cu



(Cevap A)



22,4 14,4 . 100 = 28,8 50 – 10 – 25,6 = 14,4 gram Ca 50



(Cevap E)



5.



Bileşik







I. Bir enerji düzeyinde bulunabilecek orbital sayısı n2 ile hesaplanır.







II. 3. enerji düzeyinde en fazla 18 e– bulunabilir.







III. 4. enerji düzeyinde s, p, d ve f orbitalleri bulunur.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Çözüm Yayınları



2. Modern atom modeli ile ilgili,







I.



PbO2



Kurşun dioksit



II.



CIF7



Klorheptaflorür



III.



Mg(CIO)2



Magnezyum klorat



IV.



ZnC2O4



Çinko(II) okzalat



Yukarıdaki bileşiklerden hangilerinin adı doğru verilmiştir? A) Yalnız I







D) II ve IV



ll. Klor heptaflorür (Doğru)



ll. 2n2 maksimum e– sayısı = 2 . 32 = 18 e– (Doğru)



lll. Magnezyum perklorat (Yanlış)



lll. n = 4'te , = 0,1 2, 3 (s, p, d, f) (Doğru)



(Cevap E)



Z T Y



B) Yalnız II



C) I ve III



E) I, II, III ve IV



l. Kurşun (lV) oksit (Yanlış)



l. n2 = maksimum orbital sayısı (Doğru)



3.



Adı



L Q



lV. Çinko okzalat (Yanlış) (Cevap B)



6. Aynı periyottaki X, Y, Z ve T elementleri ile ilgili bilgiler şöyledir:



X : Bileşiklerinde farklı pozitif yükseltgenme basamaklarına sahip olabilen bir metaldir.







Y : Bulunduğu periyodun en aktif metalidir.







Z : X ile oluşturduğu bileşikte yükseltgenme basamağı negatiftir.







T : Oda koşullarında atomik yapılı bir gazdır.



X







Periyodik sistemde yerleri belirtilen elementler ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







A) Küresel simetrik özellik gösterenleri X, Y, Z, L ve Q'dur.







B) XT bileşiğinin iyonik karakteri, Y2T bileşiğinin iyonik karakterinden fazladır.







I. Atom çapı : X > Z > Y > T







II. Birinci iyonlaşma enerjisi : T > Z > X > Y







C) Birinci iyonlaşma enerjisi en yüksek olanı L'dir.







III. Aynı koşullardaki erime noktası : X > Y > Z > T







D) X ve Y'den metalik bağ kuvveti fazla olanı X'dir.







yukarıdaki karşılaştırmalardan hangileri doğrudur?







E) Z ile T arasında oluşan bileşiklerde Z farklı pozitif değerliklere sahip olabilir.







A) Yalnız I







Buna göre X, Y, Z ve T ile ilgili,







D) Metalik bağ kuvveti metal atomlarının çapı ile ters orantılıdır.



B) Yalnız II



D) II ve III



X: Geçiş metali (B grubu), Y: 1A, Z: Ametal, T: Soygaz.



Çapları X > Y'dir. Metalik bağ kuvveti Y > X'tir.



61



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Atom çapı Y > X > Z > T'dir. (Yanlış) (Cevap D)



ll. T > Z > X > Y (Doğru), lll. X > Y > Z > T (Doğru) (Cevap D)



Test 04



1. E



7. Isıca yalıtılmış sabit basınçlı üç ayrı kapta reaksiyon öncesi



2. E



3. D



4. A



5. B



6. D



7. C



8. C



9. E 10. A 11. B 12. C



10. A gurubu elementi olan X, Y ve Z atomları ile ilgili bilgiler



gaz hacimleri birbirine eşittir.



şöyledir:







Kaplardaki tepkimeler artansız sabit sıcaklıkta gerçekleştiriliyor.







Buna göre,







● Birinci iyonlaşma enerjisi en büyük olanı X'tir.







● Atom hacmi en büyük olanı Y'dir.







Buna göre X, Y ve Z ile ilgili,







I. N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)







II. H2(g) + CI2(g) → 2HCI(g)











III. PCI5(g) → PCI3(g) + CI2(g)







II. Aynı periyotta iseler grup numarası en büyük olanı Z'dir.







III. Aynı periyotta iseler atom numarası en büyük olanı X'tir.











tepkimelerin gerçekleştiği I., II. ve III. kaplardaki hacimler arasındaki ilişki nasıl olur?







A) VI = VII = VIII



B) VI = VII < VIII







C) VI < VII < VIII



D) VI > VII > VIII



Y > Z > X şeklindedir.







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I







E) VI = VII > VIII







I. Aynı grupta iseler, atom numaraları arasındaki ilişki



B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Aynı grupta iyonlaşma enerjisi yukarı, atom hacmi aşağı yönde artar. Atom numaraları



Tepkimeler artansız olduğuna göre, katsayıları dikkate alındığında,



Y > Z > X'tir. (Kesin)



l. de 4 → 2 (Hacim yarıya düşer.)



ll. Aynı periyotta iyonlaşma enerjisi 2A > 3A ve 5A > 6A'dır. (Kesin değil)



ll. de 2 → 2 (Hacim değişmez.)



lll. Kesin değil. (Cevap A)



lll. de 1 → 2 (Hacim iki katına çıkar.) lll > ll > l



11. Periyodik sistemin aynı grubunda bulunan X2, Y2 ve Z2



(Cevap C)



8. X2 ve Y2 gazlarından oluşan 2 mollük karışımın, 2X2(g) + 3Y2(g) → 2X2Y3(g)



denklemine göre reaksiyonu sonucu kaptaki gazların toplam mol sayısı 1,4 mol oluyor.







Bu tepkime ile ilgili,







● Bulundukları periyodun en elektronegatif elementleridir.







● Oda koşullarında X2 ve Z2 gaz halde iken Y2 sıvı haldedir.







● X2 ve Z2'nin oluşturduğu X2Z bileşiğinde Z'nin yükseltgenme basamağı –1'dir.







Buna göre, X2, Y2 ve Z2'nin elektron ilgilerinin karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?







I. Tam verimle gerçekleşmiştir.







II. Sınırlarıycı bileşen Y2'dir.







A) X2 > Y2 > Z2



B) X2 > Z2 > Y2







III. Reaktiflerin molce % 50'si artmıştır.







C) Z2 > X2 > Y2



D) Y2 > X2 > Z2







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve II



C) Yalnız III



E) Z2 > Y2 > X2 X2, Y2 ve Z2 halojendir. (7A), Halojenlerde aşağı yönde erime ve kaynama nokası artar. Y2 en altta yer alır. Elektron ilgisi en azdır. Z: F, X: Cl ve Y: Br'dir. e– ilgisi en fazla olanı Cl'dir.



E) II ve III



(Cevap B)



2 –––––– 2X2 + 3Y2 → 2X2Y3 –2n –3n +2n –––––––– 2 – 5n



12. Periyodik sistemin 1A grubunda bulunan X, Y ve Z



2 –5n + 2n = 1,4 ise n = 0,2 mol



62



Çözüm Yayınları



ametalleri ile ilgili bilgiler şöyledir:



elementlerinin atom çapları arasındaki ilişki X > Z > Y şeklindedir.



2n + 3n = 5n = 5 . 0,2 = 1 mol harcandı. 2 – 1 = 1 mol artar. (Cevap C)



9. C3H8 ve CH4 gazlarından oluşan karışımın 2,1 molünü tamamen yakmak için normal koşullarda 672 litre hava gereklidir.







Buna göre karışımdaki C3H8 gazı kaç moldür?







(Havanın hacimce 1/5'i O2'dir.)







A) 1,8



672



B) 1,5



C) 1



D) 0,8



E) 0,6



134,4



= 134,4 L O2, = 6 mol O2 5 22,4 C3H8 + SO2 → ve CH4 + 2O2 → x 5x y 2y x + y = 2,1 ve 5x + 2y = 6'dan x = 0,6







Buna göre X, Y ve Z'nin,







I. Metalik bağ kuvvetleri







II. Aynı koşullardaki erime noktaları







III. Oksitlerinin sulu çözeltisindeki bazlığı







niceliklerinden hangilerinin arasındaki ilişki Y > Z > X şeklindedir?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Atom çapı ile metalik bağ kuvveti ve erime noktası ters orantılıdır. (Cevap C) (Cevap E)



BÖLÜM 03 Test



Gazlar / Gazların Genel Özellikleri ve Kinetik Teori - 1 1. Maddenin gaz hali ile iglili,



4. Aşağıda verilen basınç birimleri ile ilgili eşitliklerden







I. Basınç etkisiyle önemli ölçüde sıkıştırılabilir.







II. Bulunduğu kabın hacmini alır.







III. Maddenin en düzensiz fiziksel halidir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



01



hangisi yanlıştır?



C) I ve II



E) I, II ve III



Gazlar basınç etkisiyle sıkıştırılabilir, bulundukları kabın hacmini alırlar, en düzensiz fiziksel haldir. (Cevap E)







A) 1 torr = 1 mmHg







B) 1 cmHg =







C) 105 Pa = 1 bar







D) 101325 Pa = 1 atm







E) 76 torr = 1 atm



1 atm 76



E) 760 torr = 760 mmHg = 1 atm'dir.



(Cevap E)



5. İdeal gazlar ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



2. Zeplinler, seyahat balonları ve uçan balonlarda bir dönem



I. H2'den hafif olması,







II. yanmaya karşı asal olması,







III. genleşme katsayısının büyük olması







özelliklerinden hangileri ile açıklanabilir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. H2 daha hafiftir ll. H2 yanıcı, He ise yanmayan bir gazdır. (Açıklanır.) lll. Gazların genleşme katsayıları aynıdır.



(Cevap B)



Çözüm Yayınları



kullanılan H2 gazının yerini He gazının alması He gazının,







A) Basınç altında önemli ölçüde sıkıştırılabilirler.







B) Moleküller arası çekim kuvvetleri ihmal edilebilecek kadar küçüktür.







C) Kap hacmi yanında birim molekül hacimleri ihmal edilir.







D) Düşük sıcaklık ve yüksek basınçta gerçek gazlar ideale yaklaşır.







E) Bulundukları kabın iç çeperleri ve birbirleri ile yaptıkları çarpışmalardaki enerji kaybı dikkate alınmaz.



D) Gerçek gazlar yüksek sıcaklık ve düşük basınçta ideale yaklaşırlar.



6.



100



212



373



(Cevap D)



Suyun kaynama sıcaklığı



B A 0



3.



I. Moleküller arası çekim kuvveti







II. Miktarı







III. Sıcaklığı







Yukarıdakilerden hangileri bir gazın davranışını etkileyen niceliklerdendir?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) II, III ve IV



Bir gazın davranışını verilenlerden hepsi etkiler.











X, Y ve Z termometrelerinin ölçümlerindeki A, 77 ve B değerleri aynı sıcaklığı gösterdiğine göre A ve B sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



(Cevap E)



Z



Yukarıdaki şekilde suyun donma ve kaynama sıcaklıkları kullanılarak farklı termometre ölçüleri verilmiştir.



C) I, II ve IV



E) I, II, III ve IV



Y



273 Suyun donma sıcaklığı







IV. Molekül ağırlığı







X



77 32



A



B



A)



27



300



B)



25



298



C)



23



296



D)



30



303



E)



57



330



X: Celsius (°C), Y: Fahrenheit (°F) ve Z: Kelvin (K). °F = °C . 1,8 + 32 ve K = °C + 273 formülünden A = 25 ve B = 298 (Cevap B)



63



Test 01 7.



1. E



4. E



5. D



6. B



7. D



8. D



9. A 10. C 11. A



içerisinde dağılmalarına difüzyon denir. A B C D E X Y Yukarıdaki eşit bölmeli borunun her iki ucundan aynı anda gönderilen X ve Y gaz molekülleri ilk kez C noktasında karşılaşıyor. Buna göre X ve Y gazlarının molekül kütleleri ve sıcaklıkları aşağıdakilerden hangisi olamaz?



T1 T2 T3



200



3. E



10. Gazların boşluğa ya da ortama yayılmasına efüzyon birbirleri



Molekül sayısı







2. B



400



Molekül hızı (m/s)



600







Bir gazın üç farklı sıcaklıkta molekül hızı - molekül sayısı grafiği yukarıda verilmiştir.







Buna göre,







I. Sıcaklık arttıkça moleküllerin ortalama hızları artar.







II. Sıcaklıkları arasındaki ilişki T1 > T2 > T3 şeklindedir.







III. T3 sıcaklığındaki moleküllerin ortalama kinetik enerjisi en fazladır. yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III







MAX 2 16 20 64 32



A) B) C) D) E)



ϑX = ϑY'dir.



TX(°C) 0 727 200 127 0



200+ 273 20



MAY 4 4 80 48 64



TY(°C) 273 –23 800 27 273



800+ 273



!



80



(Cevap C)



C) I ve II



E) I, II ve III



8. Gazların kinetik teorisi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Gaz taneciklerinin her yöne doğru hızlı, sürekli, doğrusal ve zikzaklı hareketlerine Brown hareketi denir.







B) Gaz taneciklerinin birbirlerine ve kap çeperlerine yaptıkları esnek çarpışmalarda sistemdeki taneciklerin toplam enerjisi değişmez.







C) Gaz tanecikleri arasındaki itme ve çekme kuvveti önemsizdir.







D) Gaz taneciklerinin kabın her noktasında yaptığı basınçların toplamı gazın o kaptaki basıncına eşittir.







E) Gaz taneciklerinin ortalama kinetik enerjileri mutlak sıcaklıkları ile doğru orantılıdır.



D) Gaz taneciklerinin kabın birim yüzeyine yaptığı basınç gazın basıncıdır.



(Cevap D)



Çözüm Yayınları



l. Gazların sıcaklıkları arttıkça ortalama hızları ve kinetik enerjileri artar. (Doğru) ll. Molekül hızı en fazla olan T3'ün sıcaklığı en fazladır. (Yanlış) lll. Sıcaklıkları T3 > T2 > T1'dir. Ortalama kinetik enerji sıcaklık ile doğru orantılıdır. (Doğru) (Cevap D)



11.



● X'in T1 sıcaklıktaki difüzyon hızı Y'nin T2 sıcaklıktaki difüzyon hızına eşittir.







● Z'nin T3 sıcaklıktaki difüzyon hızı Y'nin T1 sıcaklıktaki difüzyon hızının 4 katıdır.



B



K



D







Yukarıdaki şekilde eşit bölmelere ayrılmış cam borularla birbirine bağlı üç kapta aynı koşullarda bulunan X, Y ve Z gazları M1, M2 ve M3 muslukları açılarak aynı anda serbest bırakıldıktan t süre sonra Y ve Z ilk kez K noktasına, X ise A noktasına ulaşıyor.







Buna göre,







I. Gazların mol kütleleri arasındaki ilişki X > Y > Z şeklindedir.







II. X ve Z ilk defa 2t süre sonunda karşılaşır.







III. Y moleküllerinin ortalama yayılma hızının 80 m/s olduğu ortamda X moleküllerinin ortalama yayılma hızı 160 m/s dir.



bilgileri veriliyor.







Buna göre, T1, T2 ve T3 ile ilgili aşağıdaki bağıntılardan hangisi doğrudur? (X = 16, Y = 32, Z = 4)







A) 2T1 = T2 = T3







B) T1 = T2 = T3







yargılarından hangileri doğrudur?







C) 2T1 = T2 = 4T3







D) T1 = 2T2 = 4T3







A) Yalnız I



B) Yalnız II























ϑX = ϑY ise ϑZ = 4ϑY ise



E) 2T1 = T2 = 2T3 T2



4



=



T1 32



. 4 ise T3 = 2T1



D) I ve III



(Cevap A)



C) I ve II



E) I, II ve III



Gazların yayılma hızı mol kütlelerinin karakökü ile ters orantılıdır. X → 1 birim, Y → 2 birim Z → 4 birim yol almıştır. ϑZ = 2ϑY = 4ϑX'tir.



ise T2 = 2T1 = 16 32 T3



Y



M3







T1



M2



Z



difüzyon hızları ile ilgili,







A







9. X, Y ve Z gazlarının T1, T2 ve T3 kelvin sıcaklıklardaki



64



M1 X



(Cevap A)



02



BÖLÜM 03 Test



Gazların Genel Özellikleri ve Kinetik Teori - 2 1. Gazların kinetik teorisi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden



4. Kapalı bir kabı dolduran ideal bir gaz ile ilgili,



hangisi yanlıştır?







A) Gaz molekülleri arasındaki itme ve çekme kuvveti ihmal edilebilecek kadar küçüktür.



I. Birim zamanda birim yüzeye çarpan molekül sayısı kabın her noktasında aynıdır.







II. Kap hacmi gazın hacmi kabul edilir.







B) Gaz tanecikleri birbirleriyle esnek çarpışmalar yaparlar.







III. Gazın kabın her noktasına yaptığı basınç aynıdır.







C) Sıcaklığı artırılan gazın ortalama kinetik enerjisi artar.







yargılarından hangileri doğrudur?







D) Sıcaklığı artırılan gaz moleküllerinin yayılma hızı azalır.







A) Yalnız I



B) Yalnız II







E) Gaz molekülleri ve gaz atomlarının hacmi kap hacmi yanında ihmal edilir.















İdeal gazlar ile ilgili seçeneklerde verilen öncüllerin tamamı doğrudur.







D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III (Cevap E)



Gazların kinetik teorisine göre sıcaklığı artırılan gazın kinetik enerjisi artar. Dolayısıyla gaz moleküllerinin yayılma hızı artar.



(Cevap D)



5. Gerçek gazlar sıkıştırıldıkça ideallikten sapar ve sıvılaşır. Günlük hayatta kullandığımız LPG ve LNG basınç ile sıvılaştırılan gazlara örnek olarak verilebilir.



2. Basınç birimlerinin birbirlerine dönüştürülmesi ile ilgili,



I. 2 atm, 152 cmHg’dır.







II. 1 torr, 76 mmHg’dır.







III. 1,013 bar, 1 atm’dir.







yukarıdakilerden hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











D) I ve III



B) Yalnız II



C) I ve II



Çözüm Yayınları







Buna göre LPG ve LNG ile ilgili;







I. LPG, sıvılaştırılmış petrol gazı, LNG, sıvılaştırılmış doğal gazdır.







II. LPG ve LNG katı fosil yakıtlara göre çevreye daha az zarar verir.







III. Her ikisi de birer gaz karışımıdır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



LPG : Sıvılaştırılmış petrol gazı (C3H8 ve C4H10 karışımı) ve LNG : Sıvılaştırılmış doğal gaz (CH4, C2H6, C3H8 ve C4H10 karışımı) birer fosil yakıttırlar.



E) I, II ve III















(Cevap E)



I. 1 atm = 76 cmHg ise 2 atm = 152 cmHg’dir. (Doğru) II. 1 torr = 1 mmHg’dir. (Yanlış) III. 1 atm = 1,013 bar (Doğru)



(Cevap D)



6.



3.



I. Deodorantların sıkıldığında içindeki sıvının gaz olarak ortama yayılması







II. İçi helyum dolu uçan balonun yükseklere çıktıkça hacminin artması







III. LPG tanklarına petrol gazının sıvılaştırılarak doldurulması







Yukarıdaki olaylardan hangileri gazların belirli koşullarda ideallikten uzaklaşmaları ile açıklanabilir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve II



C) Yalnız III



E) II ve III







Basınç (atm)



Sıcaklık (K)



I.



2P



2T



II.



2P



T



III.



P



2T



65







Yukarıda saf bir gaza ait üç ayrı basınç ve sıcaklık değerleri verilmiştir.







Buna göre bu gazın koşullarının ideale en yakından ideale en uzak olacak şekilde sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







A) I, II, III











B) II, I, III



D) III, I, II



C) II, III, I



E) III, II, I



I. ve II. örnekler gaz faza geçiş ve gaz hareketinde rahatlamayı vurgulayarak ideal’e yakınlaşmayı anlatır.



Gerçek gazlar düşük basınç (P) ve yüksek sıcaklıkta (T) İdeal’e yakınlaşırlar. III. nün



III. örnek ise gaz fazdan sıvı faza geçişi yani ideal gazdan uzaklaşmayı ifade eder. (Cevap C)



düşüktür. (ideale en uzak).



basıncı en düşük sıcaklığı ise yüksektir. (ideale en yakın). II. nin basıncı yüksek sıcaklığı ise



(Cevap D)



Test 02 7.



1. D



X(g)



Boş



68 cm



5 cm



Şekil 1



Şekil 2



Aynı koşullarda hazırlanan Şekil-1 ve Şekil-2 deki deney düzenekleri ile ilgili,







I. Dış basınç 1 atm’dir.







II. X gazının basıncı Y gazının basıncından büyüktür.







III. X gazının basıncı 71 cmHg’dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







(dHg = 13,6 g/cm3 , dsu = 1 g/cm3)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



I. Boş olan barometredeki civa yükseltisi 76 cmHg = 1 atm (Doğru)



III. PX = 71 cmHg (Doğru)



9. B 10. D 11. D



3s



2s Boş



Boş



10h



10h



cıva



su



etil alkol



1.



2.



3.



Yukarıdaki şekilde verilen barometreler ile ilgili,







I. 2. ve 3.'nün bulundukları ortamlar aynıdır.







II. 1.'nin bulunduğu ortamın basıncı 2.'nin bulunduğu ortamın basıncından yüksektir.







III. 3.'nün deniz seviyesinden yüksekliği 1. ve 2.'ninkinden fazladır.







yargılarından hangileri doğrudur?







(dciva = 13,6 g/cm3, dsu = 1 g/ cm3, detil alkol = 0,78 g/cm3)







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



dsu dHg



= 13,6 ise l. daha yüksek basınçlı ortamdır. (Doğru), lll. Doğru



(Cevap D)



h



X(g)



Y(g) Hg



Hg



Su



h



Z(g)



2h



Hg



T(g)



30°



Yukarıdaki tüplerde açık hava basıncının 3h cmHg olduğu ortamda bulunan X, Y, Z ve T gazları ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (dHg = 13,6 g/cm3, dsu = 1 g/cm3)







A) X gazının basıncı h cmHg'dir.







B) Y gazının basıncı açık hava basıncına eşittir.







C) Z gazının basıncı Y gazının basıncından fazladır.







D) T gazının basıncı X gazının basıncından 3h cmHg daha fazladır.



11.



Po H2(g)



E) Basıncı en fazla olanı X gazıdır.



PX = Po + 2h, PT = Po + 2h .



1



sin30



= Po + 2h . 2 = Po + 4h T'nin basıncı en fazladır.



Sıcaklık (°C)



X



2



273



Y



4



0



Z



4



273



cıva



2. işlem



He(g)



h1



He(g)



h4



H2(g) cıva He(g) cıva



h2







Buna göre,







I. h1 < h4'tür.







II. h1 = h2 ise h5 = h6'dır. III. 1. işlem sonucunda gazların yoğunlukları azalırken, 2. işlem sonucunda yoğunlukları artar.



Yukarıdaki tabloda çeşitli özellikleri verilen X, Y ve Z gazlarının aynı dış basınçta yayılma hızları aşağıdakilerden hangisinde doğru karşılaştırılmıştır?







yargılarından hangileri doğrudur?







A) X > Y > Z







A) Yalnız I



B) Yalnız II























D) Y > X > Z



C) X = Y > Z



E) Z > Y > X



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Gazların yayılma hızı sıcaklıkları ile doğru mol kütleleri ile ters orantılı olarak artar. Mol



Başlangıçta, gaz basınçları Po + cıva iken, 1. işlem sonucu Po – cıva, 2. işlem sonucu Po



kütlesi en küçük ve sıcaklığı yüksek olan X en hızlısı iken Y en yavaşıdır.



olur. l. ve lll. öncüller doğrudur.



(Cevap B)



Po



cıva







B) X > Z > Y



h6



Po Şekil - 1 Şekil - 2 Şekil - 3 Şekil-1'deki sisteme sırasıyla 1. ve 2. işlemler uygulanarak Şekil-2 ve Şekil-3 elde ediliyor.



içerisinde dağılmalarına diffüzyon denir. Mol kütlesi (g/mol)



1. işlem



H2(g)



9. Gazların boşluğa ya da ortama yayılmasına efüzyon, birbirleri



h5



h3



cıva



cıva



(Cevap E)



66



8. E







ll.



(Cevap D)











7. D



Çözüm Yayınları







6. D



l. Sıvı özkütleleri farklıdır. (Yanlış)



II. PX = 76 – 5 = 71 cmHg, 68.1 = hHg . 13,6 ise hHg = 5 cm Şekil –2’de yerleştirilirse PY = 76 – 5 = 71 cmHg yani PX = PY’dir. (Yanlış)



2h



5. E



h



Su



(Hg) cıva



8.



4. E



Boş



76 cm







3. C



s



10.



Y(g)



2. D



(Cevap D)



1. V A V



4. Aynı sıcaklıktaki iki kaptan birincisinde bulunan gazın mol



Yandaki şekilde 2V hacimli pistonlu kapta 1 mol He gazı bulunmaktadır.



1 mol He(g)



sayısı n1, hacmi V1’dir. İkincisinde bulunan gazın mol sayısı n2, hacmi V2’dir.



Bu iki gazın mol sayıları ve hacimleri arasında aşağıdaki ilişkilerden hangisi var ise birinci kaptaki gazın basıncı (P1), ikinci kaptaki gazın basıncından (P2) kesinlikle büyük olur?







A) n1 > n2, V1 > V2



B) n1 = n2, V1 < V2







C) n1 = n2, V1 = V2



D) n1 = n2, V1 > V2











Piston sabit sıcaklıkta itilerek A noktasında sabitlenirse,







I. He gazının basıncı







II. Gaz yoğunluğu







III. Basınç (P) x Hacim (V) çarpımı







niceliklerinden hangileri 2 katına çıkar?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



03



BÖLÜM 03 Test



Gaz Yasaları - Boyle-Mariotte Yasası (Basınç-Hacim)



C) I ve II







E) n1 < n2, V1 < V2



n1 = n2 ise P ile V ters orantılıdır. V1 < V2 ise P1 > P2’dir.



E) I, II ve III



(Cevap B)



P ve V ters orantılıdır. d ile V ters orantılıdır. (I ve II doğru). P1V1 = P2V2 (n ve T sabit) eşitliğinde P x V değeri sabittir. (III Yanlış)



5. Kapalı kaptaki X gazının miktarı ve sıcaklığı sabit tutularak



(Cevap C)



gerçekleştirilen bir işlem sonucu elde edilen basınç (P) zaman (dk) ve hacim (V) - zaman (dk) grafikleri aşağıda verilmiştir. Po Hava



h







Yukarıdaki şekilde su dolu bir kaba içinde hava bulunan şırınga batırılmıştır.







Şırınganın pistonu 1 yönünde çekilmesi ve 2 yönünde itilmesiyle şırıngadaki havanın basınç (P), hacim (V) ve kaptaki suyun yükseltisindeki (h) gerçekleşen değişiklikler ile ilgili; P



V



h



I. 1 yönünde:



Azalır



Artar



Azalır



II. 2 yönünde:



Artar



Azalır



Azalır



III. 2 yönünde:



Artar



Azalır



Artar







yukarıdakilerden hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve II



V(L)



8



Su



1 yönünde V artar, P azalır, kaptaki sıvı (h) azalır.



P(atm)







1 2



Çözüm Yayınları



2.



4



4



2



2 0



1 t1



t2



t3



Zaman (dk)



0



C) Yalnız III



E) I ve III







A) Yapılan işlem pistonlu bir kaptaki pistonun yukarı çekilmesi olabilir.







B) Başlangıçtaki P•V değeri 8 atm.L’dir.







C) 0-t2 zaman aralığında P•V değeri sabittir.







D) Gazın t2 dakikada özkütlesi t1 dakikadaki özkütlesinden büyüktür.







E) Zamanla hacim artarken, basınç azalır.



m formülüne göre hacim (V) ile ters orantılıdır. t2’de V = 4L > t1’de V = 2L ise V t2’deki özkütle küçüktür. (Cevap D)



6.



Hg Hg



25 cm



(Cevap E)



çıktıkça hacmi artar. Bu durumun nedeni ile ilgili,







I. Helyum havadan hafif bir gazdır.







II. Yükseklere çıkıldıkça dış basınç azalır.







III. Yükseklere çıkıldıkça hava sıcaklığı azalır.







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



Zaman (dk)



Bu grafiklere göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



X(g)



X(g) V2 Hg



50 cm



3. İçi helyum gazı dolu esnek bir balon açık havada yükseklere



açıklamalarından hangileri doğrudur?



t3







V1







t2



Özkütle d =



2 yönünde V azalır, P artar, kaptaki sıvı (h) artar.







t1



C) I ve II



E) I, II ve III



Esnek balonda iç basınç = dış basınç’tır. Yükseklere çıkıldıkça dış basınç azalır P1V1 = P2V2 eşitliğince Hacim (V) artar. (Cevap B)



V3 Hg



X(g)



67



25 cm







Yukarıdaki şekillerde açık hava basıncının 75 cmHg olduğu ortamda mol sayıları eşit olan X gazları cıva sıvıları ile sıkıştırılmıştır.







Buna göre gazların hacimleri V1, V2 ve V3 arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir?







A) 2V1 = V2 = 3V3



B) V1 = 3V2 = 2V3







C) 4V1 = V2 = 3V3



D) 3V1 = 2V2 = 4V3















E) V1 = V2 = 2V3



P1 = 75 + 25 = 100 cmHg, P2 = 75 – 50 = 25 cmHg, P3 = 75 cmHg 4 olursa P . V değerleri eşitlenir. (4V1 = V2 = 3V3) 3



V1 = 1, V2 = 4, V3 =



(Cevap C)



Test 03 7.



1. C



P(atm) A 9 B



6



C



y 0



x



6



V(L)



12



Bu grafiğe göre,



Pistonlu bir kaptaki bir miktar gazın sabit sıcaklıkta basınç (P) - hacim (V) değişimini gösteren grafik yanda verilmiştir.







I. x = 4, y = 3’tür.







II. A konumunda gaz molekülleri arasındaki boşluk en azdır.







III. C konumunda gazın özkütlesi en fazladır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



H2(g)







V(L)







Buna göre X, Y ve Z gazları ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) P•V değeri en büyük olanı Z’dir.







B) Mol sayıları arasındaki ilişki Z > X > Y şeklindedir.







C) Ortalama kinetik enerjileri eşittir.







D) Kütleleri aynı ise mol kütlesi en küçük olanı Y’dir.







E) Hacimleri aynı ise basıncı büyük olanı Z’dir. m ise mA ile mol ters orantılı mA (Cevap D)



6. C



7. C



3L, TK



M1



M2



Boş



8. D



9. A 10. C 11. D



1L, TK He(g)



1,5 atm



2



3



Yukarıdaki sistemde basınçları, hacimleri ve sıcaklıkları belirtilen kaplardaki gazlarla ilgili yapılan işlemler sırasıyla şöyledir:







1. işlem: M1 musluğu açılarak 1 numaralı kaptaki gaz piston yardımıyla 2 numaralı kaba aktarılıp, musluk kapatılıyor.







2. işlem: M2 musluğu açılarak 3 numaralı kaptaki gaz piston yardımıyla 2 numaralı kaba aktarılıp, musluk kapatılıyor.







E) I, II ve III



Z X Y



5. D



1



C) I ve II



Üç ayrı kapta bulunan aynı sıcaklıktaki X, Y ve Z gazlarının basınç (P) - hacim (V) grafiği yanda verilmiştir.



4. B



3 atm



Çözüm Yayınları



8.



3. B



2L, TK



10.



P.V değerleri eşittir. 9 . X = 6 . 6 = y . 12 ise x = 4, y = 3’tür. A konumunda hacim en azdır. C konumunda özkütle en azdır. I ve II doğru. (Cevap C)



P(atm)



2. E



Buna göre 1. ve 2. işlemler sonucunda 2. kaptaki gaz basıncının değeri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



A)



1. işlem sonunda 2. kaptaki gaz basıncı (atm) 3



2. işlem sonunda 2. kaptaki gaz basıncı (atm) 4,5



B)



1



2



C)



2



2,5



D)



2,5



2



E)



2



3,5



1. işlem P1V1 = P2V2, 3 . 2 = P2 . 3 ise P2 = 2 atm 2. işlem P2V2 + P3V3 = Pson . V2 ise 2 . 3 + 1,5.1 = Pson . 3 ise Pson = 2,5 atm



(Cevap C)



P.V değeri en küçük olan Y’nin mol sayısı en küçüktür. n = ve Y nin mA’sı en büyüktür.



P.V



9.



68



İdeal X gazının basınç x hacim (P.V) çarpım-zaman grafiği yanda verilmiştir.







11.







2L



4 atm X(g)



Boş



1



TK



TK



2



1 ve 2 numaralı kaplar arasındaki musluk kısa süre açılıp kapatıldığında 2. kaptaki basınç 1,2 atm oluyor.



Zaman







3L



Buna göre X gazının,







I. n . T







II. n







III. V







niceliklerinden hangileri kesinlikle sabittir?







(n = mol sayısı, T = Mutlak sıcaklık, V = hacim)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



P.V değeri n ve T ile orantılıdır. P.V değeri sabit olduğuna göre n.T kesinlikle sabittir. (Cevap A)



Buna göre,







I. 1. kaptaki gazın %20’si 2. kaba geçmiştir.







II. 1. kaptaki son basınç 3 atm’dir.







III. 1. kapta birim zamanda birim yüzeye yapılan çarpma sayısı azalmıştır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



1. kaptan 2. kaba geçen gaz için P1V1 = P2V2 uygulanırsa, P1 . 3 = 1,2 .2 P1 = 0,8 atm 0,8 .100 = 20 % (I. Doğru), 4 - 0,8 = 3,2 atm (II. Yanlış), 1. kapta gaz azalmıştır. 4 (III. Doğru) (Cevap D)



BÖLÜM 03 Test



Charles Yasası (Hacim-Sıcaklık) - Guy Lussac Yasası (Basınç-Sıcaklık) 1. Sabit basınçlı kaptaki bir miktar H2 gazının –23°C’deki hacmi



4. Sabit basınçlı kaptaki bir miktar X gazının sıcaklık (T) - hacim



200 mL’dir.







(V) tablosu aşağıda verilmiştir.



Bu gazın sıcaklığı kaç °C’ye yükseltilirse hacmi 240 mL olur?



Sıcaklık (°C)



Hacim (mL)



1.



–73



V1



A) 0



2.



T2



800



3.



27



V3



B) 27



–23 + 273 = 250K



C) 127



D) 173



E) 273



V1 V 200 240 = 2 ise = T1 T2 250 T2



T2 = 300K t(°C) = 300 – 273 = 27°C







X gazının –23 °C’de 500 mL hacim kapladığı bilindiğine göre V1, T2 ve V3 değerleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







(Cevap B)



2. İdeal davranıştaki X gazlarının eşit miktarları bulunan özdeş pistonlu kaplar aşağıda verilmiştir.







P1 = 1 atm



X(g)



X(g)



X(g)



V1 = 2 L



V2 = 1 L



V3 = 2 L



T1



T2 = 150 K



T3 = 600 K



1



2



3



V1(mL)



T2(°C)



V3(mL)



A)



400



127



600



B)



200



273



600



C)



400



27



600



D)



200



127



400



E)



300



127



200



–23 + 273 = 250K –73 + 273 = 200K = T1



27 + 273 = 300K = T3



500 V 800 V = 3 eşitliklerinden V1 = 400, T2 = 400K = 127 °­ C ve V3 = 600 = 1 = ––––––– ––––– ––––––– 300 250 200 T2







(Cevap A)



Buna göre,







I. T1 değeri 27 °C’dir.







II. P3 değeri 2 atm’dir.







III. Özkütlesi en büyük olanı 2. kaptaki gazdır.



5. İçi He gazı dolu elastik balon ile ilgili aşağıdaki yargılardan







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



Çözüm Yayınları







P3



P2 = 1 atm



04



C) I ve II



E) I, II ve III



2 1 = ’den T1 = 300K = 27°C (Doğru) T1 150 1 p II. 1. ve 3. arasında = 3 ’den P3 = 2 atm (Doğru) 300 600



hangisi yanlıştır?







A) Aynı basınçta daha soğuk bir ortama bırakılırsa hacmi azalır.







B) İçindeki He gazı aynı sıcaklıkta daha küçük hacimli bir cam kaba aktarılırsa He gazının basıncı artar.







C) Aynı sıcaklıkta havası boşaltılmış bir ortama bırakılırsa patlar.







D) Aynı sıcaklıkta daha yüksek bir ortama bırakılırsa basıncı azalır.







E) Aynı ortamda ısıtılırsa moleküller arası uzaklık azalır.



I.



III. Miktarlar eşittir. Hacmi küçük olan 2. nin özkütlesi büyüktür. (Doğru)



(Cevap E)



Esnek balon ısıtılırsa hacmi artar. Moleküller arası uzaklık artar.



(Cevap E)



3. X2(g)



6.



ti



ts







Şekilde görüldüğü gibi, pistonlu bir silindirde bir miktar X2 gazı vardır.



He



Gaz



0



273







Miktarı sabit tutarak gerçekleştirilen aşağıdaki işlemler sonucu basınç ve hacimdeki değişimler ile ilgili,



CH4



25



50



O2



–23



227



İşlem



P



V



I.



Piston serbest bırakılarak sıcaklık azaltılıyor.



Değişmez



Azalır



II.



Piston sabitlenerek sıcaklık artırılıyor.



Artar



Azalır



Artar



Azalır



III. Piston üzerine ağırlık konuyor.



yukarıdaki değerlendirmelerden hangileri yanlıştır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



I. P sabit sıcaklık azaltılırsa Vazalır (Doğru) II. Piston sabittir. Hacim de sabit (yanlış) III. Ağırlık konursa Vazalır, Partar (Doğru)



C) I ve II



E) I, II ve III



Molekül sayıları eşit olan He, CH4 ve O2 gazları yandaki tabloda belirtilen ilk sıcaklığından (ti) son sıcaklığına (ts) kadar farklı kaplarda ısıtılmaktadır.



Sıcaklık (°C)







Bu işlem sonunda gazlarda meydana gelen değişimler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Her üç gazında moleküllerinin ortalama kinetik enerjisi artar.







B) Sabit basınçta yalnızca He gazının hacmi iki katına çıkar.







C) Sabit hacimde CH4’ün basıncı artar.







D) Aynı dış basınçta sabit basınçlı kaplarda bulunan He ve O2 gazlarından He’un hacmi daha fazladır.







E) Sabit hacimli kaplarda bulunan CH4 ve O2 gazlarından son basıncı fazla olanı O2’dir.



He’un mutlak sıcaklığı 273K’den 546’e (2 katına)



(Cevap B)



O2’nin mutlak sıcaklığı 250K’den 500 K’e (2 katına) çıkmıştır. İkisinin de hacmi 2 katına çıkar.







(Cevap B)



69



Test 04



1. B



7. İdeal gazların hacmi ve basıncı ile ilgili çizilen aşağıdaki



10.



grafiklerden hangisi yanlıştır?







A)



3. B



Hacim



C)



-273 0



E)



Sıcaklık (oC)



Zaman



A



0 2



-273



T Sıcaklık (oC)



Bir miktar X gazının 1 atmosferlik sabit basınçlı bir kaptaki özkütle (d) - zaman ve hacim (L) - sıcaklık (°C) değişimleri yukarıdaki şekillerde verilmiştir.







Buna göre, I. A konumunda X gazının kütlesi 56 gramdır.







Sıcaklık (oC)



D seçeneğinde sıcaklık –273 °C’den başlamalıydı.



B



II. 2 numaralı grafikte V değeri 44,8 L’dir.



Basınç x Hacim



-273 0 (Mol sayısı sabit)



9. A 10. E 11. B











(Mol sayısı ve hacim sabit)



(Mol sayısı ve basınç sabit)



22,4



1



Basınç



8. D



Hacim (L)



B



(Mol sayısı sabit)



0



Sıcaklık (oC)



7. D



V



0



Sıcaklık (K)



D)



Hacim



6. B



Basınç x Hacim



0



(Mol sayısı ve sıcaklık sabit)



5. E



A



1,25



0



4. A



d(g/L) 2,5



B)



Basınç



2. E



III. 2 numaralı grafikte T değeri 273 °C’dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



m m I. A konumu (1 atm, 0°C) Normal koşulludur. dNK = A ise 2,5 = A den mA = 56g, 22,4 22,4 22,4L = 1 mol = 56g (Doğru)



(Cevap D)



II. A’dan B’ye özkütle yarıya düştüğüne göre hacim iki katına çıkar V = 44,8L (Doğru)



Basınç



K



III.



L



0



A







Sıcaklık(°C)



273



Grafikteki K ve L doğruları bir miktar ideal gazın farklı hacimlerde basınç-sıcaklık değişimlerini göstermektedir.







I. A noktası –273 °C (mutfak sıfır) dir.







II. 0°C’de L doğrusu daha düşük hacimde elde edilmiştir. III. Aynı sıcaklıkta K doğrusunda elde edilen özkütle L doğrusunda elde edilenden büyüktür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



9.











Yukarıdaki şekilde eşit hacimsel bölgelere ayrılmış sürtünmesiz ideal pistonlu kapta TK’de He gazı bulunmaktadır.







He gazına sırasıyla uygulanan,







1. işlem. Mutlak sıcaklığı 3T K olana kadar kap ısıtılıyor.







2. işlem: Mutlak sıcaklığı 5T K olana kadar kap ısıtılıyor. işlemler sonucu kap hacmi (V) ve gaz basıncı (P) aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



3L



27°C



27°C



A)



1. işlem sonucu



2. işlem sonucu



V1(L)



P1(atm)



V2(L)



P2(atm)



3



1



4



1



B)



3



1



4



1,25



C)



4



1



4



1,25



1



4



0,8



1



4



1



Yukarıdaki sistemde M musluğu açılıp gazlar karıştırıldığında kaptaki gaz basıncının 2 atm olabilmesi için sıcaklık kaç °C olmalıdır?



D)



3



A) –23



E)



4



B) 0



C) 273



D) 300



E) 327



1. işlem P1 = 1 atm (sabit), Mutlak sıcaklık (T) 3 katına çıkarsa hacim 3 katina çıkar.



P1V1 + P2V2 = PsVs ise 3 . 2 + 2 . 3 = Pson . 5 Pson = 2,4 atm’dir. P1 P 2,4 2 = 2 ise den T2 = 250K = 250 – 273 = –23°C = T1 T2 300 T2



Po = 1 atm



Sürtünmesiz piston







2 atm Y(g)



2L







(Cevap D)



2 M



He(g) TK



C) I ve II



E) I, II ve III



1 3 atm X(g)







O 1L A 1L B 1L C 1L D



11.



Bu grafikler ile ilgili;



A –273°C Mutlak sıfırdır. Hacmi büyük olan L’nin özkütlesi küçüktür.



70



V1 V 22,4 44,8 = 2 ise = ’den T = 546K = 546 – 273 = 273°C (Doğru) T1 T2 273 T (Cevap E)



Çözüm Yayınları



8.



(Cevap A)



V1 = 3L, P1 = 1 atm, 2. işlem sonucu engel olmasaydı P1 = 1 atm, V1 = 5L olurdu. P = ? 1 . 5 = P2 . 4 ise P2 = 1,25 atm Engel’den dolayı V2 = 4L –––––– ––––––––––– (Cevap B)



Dalton Kısmi Basınç Yasası (Basınç-Mol) - Avogadro Yasası (Hacim-mol) 1. İdeal gazlar ile ilgili,



5.







I. Sabit hacim ve sıcaklıkta gazın basıncı mol sayısı ile doğru orantılıdır.







II. Sabit basınç ve sıcaklıkta mol sayıları eşit olan gazların hacimleride eşittir.







III. Aynı kaptaki eşit mol sayılı gazların basınçları da eşittir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



T sabit



Sabit sıcaklıkta tutulan bu sisteme, aşağıdakilerin hangisinde verilen işlemler uygulandığında He gazının basıncı aynı kalabilir? Gaz alışverişi He gazı ekleme



Sabit tutma



B)



He gazı ekleme



Aşağı itme



C)



O2 gazı ekleme



Serbest bırakma



D)



H2 gazı ekleme



Sabit tutma



E)



Yok



Yukarı çekme



Buna göre, bu gazlar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







A) X gazının mol sayısı Y gazının mol sayısına eşittir.







B) X ve Z’nin kütleleri aynı ise X’in molekül kütlesi Z’ninkinin iki katıdır.







C) Y gazının mol sayısı Z’ninkinin yarısı kadardır.







D) Kütleleri aynı ise özkütleleri arasındaki ilişki dZ > dX = dY şeklindedir.







E) Ortalama kinetik enerjileri birbirine eşittir.



Sürtünmesiz piston



6.



3. 0,4 mol CO2 gazının 2 litre hacim kapladığı koşullarda, 10 litre hacim kaplayan H2 gazı kaç moldür? C) 3



D) 4



n n 0,4 n2 dan nH2 = 2 mol = P ve T sabit. 1 = 2 ise V1 V2 10 2 –––––––––



A)



m 2



B) m



C) 2m



D) 4m



E) 5m



16 m = 16 olsun. nHe = = 4 mol Vilk = 2L, Vson = 2,5L 4 nilk nson 4 nson = ise ise nson = 5mol, nHe = 5 – 4 = 1 mol CH4 = 16g = m = Vilk Vson 2 2,5



(Cevap B)



E) 5



(Cevap B)



7.



Buna göre X ve Y gazlarının basıncı (P) ve hacmi (V) ile ilgili,







I. Basınçları arasındaki ilişki PX > PY’dir.







II. P•V değeri büyük olan X’tir.







III. Birim hacimdeki molekül sayısı fazla olanı Y’dir.







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















C) I ve II



E) I, II ve III



I. Hacimleri belli değildir. (Kesin değil), II. P.V değeri n ve T ile orantılıdır. nX > nY ise PX > PY’dir. (Kesin), III. Hacimleri belli değildir. (Kesin değil)



(Cevap B)



Yandaki şekilde verilen sabit hacimli kapta T °C’de 8 gram He gazı bulunmaktadır.



8 gram He(g)



sayıları arasındaki ilişki nX > nY’dir.



D) I ve III



Bu kaba sabit sıcaklıkta kaç m gram CH4 gazı eklenirse kap hacmi 2,5 L olur? (He = 4, CH4 = 16)



m gram He(g)



4. Farklı kaplardaki sıcaklıkları aynı olan X ve Y gazlarının mol



Sürtünmesiz ideal pistonlu kapta m gram He gazı vardır.



T sabit V = 2L







B) 2



3



Pistona uygulanan işlem



A)



A) 1



2







Piston sabit tutulursa (V sabit), H2 gazı eklemek He gazının mol sayısını değiştiremez. He için n, T ve V sabit ise basıncı (P) sabit kalır. (Cevap D)







Z(g)



m Hacimler aynıdır. Kütlelerde aynı ise d = ’den özkütleleri dX = dY = dZ olmalıdır. V (Cevap D)



Çözüm Yayınları







Y(g)



Yukarıdaki şekillerde sıcaklıkları ve hacimleri aynı olan üç ayrı kapta bulunan X, Y ve Z gazlarının basınçları sırasıyla P, P ve 2P atmosferdir.



C) I ve II



Şekilde görüldüğü gibi, pistonlu bir silindirde T sıcaklığında bir miktar He gazı vardır.



He(g)



Cam kap







Piston



M



Sürtünmesiz piston



1



E) I, II ve III







Cam kap X(g)



I. n ile P orantılıdır. (Doğru), II. n ile V doğru orantılıdır. (Doğru), III. n ile P doğru orantılıdır. (Doğru) (Cevap E)



2.



05



BÖLÜM 03 Test



V, T °C



Buna göre kaptaki gaz basıncını iki katına çıkarmak için,







I. 2 mol CH4 gazı eklemek







II. 8 gram H2 gazı eklemek







III. Sıcaklığını 2T °C yapmak







işlemlerinden hangileri tek başına uygulanabilir? (H2= 2, He = 4, CH4 = 16)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



8 Kapta nHe = = 2 mol He vardır. 4



C) Yalnız III



E) I, II ve III



I. Mol sayısı 2 katına çıkarsa basınç 2 katına çıkar (Yanıt) II. si 3 katına, III. sü ise mutlak sıcaklık olmalıydı.



(Cevap A)



71



Test 05



1. E



Elastik balon



8.











Buna göre son durumda kaptaki gazlar ile ilgili,







I. 1. kaptaki hacim 2V olur.







II. 2. kaptaki basınç 2 atm olur. yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



İdeal piston







Bu olayla ilgili aşağıdaki grafiklerden hangisi yanlıştır?







A)



B)



Hacim



2V 1



P Zaman



0



C)



C) I ve II



P 2



Zaman



(V ve T sabit)



n



n



D) P



n



2 Hacim



0



Toplam gaz basıncı



P



(P ve T sabit)



1



2P



V







X gazının özkütlesi



d 2



2 1



E)



Çözüm Yayınları



C)



Zaman



d



yanlıştır? (Basınç = P, Hacim = V, mol sayısı = n, Sıcaklık = T) B) P • V



D)



Y gazının kısmi basıncı



2



1



0



P



E) I, II ve III



X gazının kısmi basıncı



2P



2



9. İdeal gazlar ile ilgili aşağıda çizilen grafiklerden hangisi P



9. B 10. B 11. B 12. C



Şekildeki ideal pistonlu kaptaki X gazına sırasıyla;



Engel



0



A)



8. C



2. işlem: Mutlak sıcaklık 2 katına çıkarılıyor.



I. Psabit n ile V doğru orantılı, (Doğru), II. Vsabit n ile P doğru orantılı (Doğru), III. 1. kapta (Cevap C) PH2 azalır, 2. kapta sabit kalır.







7. A



işlemleri uygulanıyor.



III. Her iki kaptaki H2 gazlarının kısmi basınçları aynıdır.







6. B







V







5. D



1. işlem: 1 mol Y gazı ekleniyor.







Yukarıdaki şekillerde dış basıncın 1 atm olduğu ortamda bulunan elastik balon ve cam kaptaki gazlara sabit sıcaklıkta 1’er mol He gazları eklenip musluklar kapatılıyor.



4. B



1 mol X(g)



1 mol He(g)



0oC V2 = V L



3. B



P



V



1 mol H2(g)



0oC V1 = V L







11. 2V



Cam kap



1 mol H2(g)



1 mol He(g)



2. D



2 1 Zaman



0



Başlangıçta P = PX iken 1. işlemle Y gazı eklendikçe P = PX + PY olur. PX = azalır.











P olmalıydı. PX 2 (Cevap B)



P



E)



12. Şekildeki gibi hareketli bir çeperle ayrılmış eşit hacim ve n V



(n ve T sabit) (T ve V sabit) P.V değeri n ve T ile doğru orantılıdır. P.V değeri artmalıydı.



sıcaklıktaki iki odacığın birinde n mol N2 , diğerinde 40 cmHg basınçlı O2 gazları bulunmaktadır.



1 V (Cevap B)







N2



10. H2(g)



1



Sürtünmesiz piston



He(g)



72







Şekildeki kapta H2 gazı ve elastik balon içinde He gazı vardır.







Buna göre;







I. Aynı sıcaklıkta CH4 gazı eklenmesi







II. Piston üzerine ağırlık koyulması







III. Sıcaklığın artırılması



40 cmHg O2(g) 4L



n mol N2(g) 4L



2n mol



Hareketli çeper



1 numaralı odacığa 2n mol N2, 2 numaralı odacığa 4n mol O2 gazları sabit sıcaklıkta eklenip musluklar kapatılıyor.







Buna göre son durumda 1 numaralı odacıktaki gaz basıncı (P1) ve 2 numaralı odacıktaki hacim (V2) aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? P1 (cmHg)



V2 (L)



A)



160



3



işlemlerinden hangileri elastik balondaki He gazının özkütlesini azaltır?



B)



40



3



C)



160



5







A) Yalnız II



B) Yalnız III



D)



120



5















E)



40



6



D) I ve III



E) I, II ve III



Elastik balonun içindeki basınç dış basınca eşittir. III.’de sıcaklık artışı hacmi artırır. Özkütle azalır. (Cevap B)



2











C) I ve II



4n mol O2



n1 = n + 2n = 3n mol, n2 = n + 4n = 5n mol ntoplam = 3n + 5n = 8n ve Vtoplam = 8L’dir. 8n 5n 40 cmHg . 4L P . 3L ’den V2 = 5 ve P1 için 2. odacığın hacmi (V2) için = = 1 den V2 n 3n 8L –––––– (Cevap C) P1 = 160 cmHg



BÖLÜM 03 Test



İdeal Gaz Yasası - 1 1. İdeal gaz yasaları ile ilgili aşağıda verilen grafiklerden



A)



C)



B) V



P



Basınç (atm)



4.



hangisi yanlıştır?



06



2



P



1 0,5



0



(n ve V sabit)



T(K) 0



E)



D) P



n



0



0 5,6 11,2



n 0 V (n ve T sabit) (P ve T sabit) V



(V ve T sabit)



V ile T grafiğinde sıcaklık 0 K dan başlamalıydı.











0 °C’deki XO2 gazının basınç-hacim değişimi grafiği yukarıda verilmiştir.







XO2 gazının kütlesi 23 gram olduğuna göre, X’in atom kütlesi kaçtır?







A) 12



T(K)



-273 0 (P ve n sabit)



Hacim (L)



22,4



B) 14



C) 16



D) 24



E) 32



P = 1 atm ve V = 11,2 L değerleri seçilirse T(K) = 0 + 273 = 273K. P.V = nRT’den



(Cevap E)



1 . 11,2 = n .



22,4 . m 23 ’dan 0,5 = ise mA = 46, 273 ise n = 0,5 mol n = 273 mA mA



X + 32 = 46, X = 14











5.



(Cevap B)



m gram CH4



2. 8,2 litrelik sabit hacimli bir kaptaki 1 mol He gazının 27°C’deki basıncı kaç atmosferdir?







(ideal gaz sabiti (R) = 0,082)







A) 1



B) 2



C) 3



D) 4



P . V = n.RT’den P. 8,2 = 1 . 0,082 . 300 ise P = 3 atm



E) 5



(Cevap C)



Çözüm Yayınları



m gram SO2 0 oC



44,8 L







Yukarıdaki kapta bulunan kütleleri eşit CH4 ve SO2 gazlarının toplam basıncı 1,25 atm’dir.







Buna göre kaptaki toplam kütle kaç gramdır? (CH4=16, SO2=64)







A) 80



B) 64



C) 48



D) 32



m m m m 5m = ve nSO2 = ,n + = mol’dür. 16 64 toplam 16 64 64 5m . 22,4 . 273 ise m = 32, 2m = 64 P.V = n.R.T’den 1,25 . 44,8 = 64 273



E) 16



nCH4 =



(Cevap B)



Hacim (L)



6. 0,8



3.



Basınç (atm)







Mol sayısı (mol) Sıcaklık (K)



I.



2



1



200



II.



1



2



100



III.



1



2



200



0,4



0







Yukarıda basınç, mol sayısı ve mutlak sıcaklık değerleri verilen gazların hacimleri V1, V2 ve V3 arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir?







A) I > II > III











B) II > I > III



D) II > III > I



C) III > II > I



E) III > I > II



n.T 1 . 200 2 . 100 2 . 200 V= ’den , VI = , VII = , VIII = ’dir. VIII > VII > VI’dir. P 2 1 1



73



0,2



Mol sayısı (n)



0,4







Bir X gazının 4,1 atm basınç altında hacim-mol sayısı grafiği yukarıdaki gibidir.







Buna göre, X gazının mutlak sıcaklığı kaç Kelvin’dir?







(R = 0,082)







A) 100



B) 200



C) 300



D) 400



E) 500



n = 0,2 , V = 0,4 ve P = 4,1 değerleri P.V = n . R . T’de yerine yazılırsa



(Cevap C)



4,1 . 0,4 = 0,2 . 0,082 . T’den T = 100 K











(Cevap A)



Test 06



1. E o



7. Hacmi 5,6 litre olan kapalı bir kapta 0 C’de 16 gram O2 gazı



2. C



3. C



4. B



10.



Buna göre, gazın aynı sıcaklıktaki basıncını 1 atm’ye düşürmek için kaptan kaç gram O2 gazı çıkarılmalıdır?







(O = 16)







A) 2



B) 4



P.V = n.R.T kullanılırsa 1.5,6 = n . n=



C) 8



D) 10



0°C



1



2 mol He(g)



E) 12



22,4 . 273 n = 0,25 mol olmalıdır. 273



7. C



5 mol H2(g)







8. D



9. C 10. B 11. B 12. E



M



VL 0°C



M



3 mol Ar(g)



5,6 L



m m ’dan 0,25 = , kaptaki O2’nin kütlesi m = 0,25 . 32 = 8 g’dır. mA 32



milk – mson = 16 – 8 = 8g O2 kaptan çıkarılmalıdır.



6. A



0°C



2



bulunmaktadır.







5. B



3



5,6 L







Yukarıdaki şekilde mol sayıları, hacimleri ve sıcaklıkları belirtilen gazların bulunduğu kaplar arasındaki musluklar sabit sıcaklıkta açıldığında 2 numaralı kaptaki gaz basıncı değişmemektedir.







Buna göre 2 numaralı kabın hacmi (V) kaç litredir?







A) 5,6



(Cevap C)



B) 11,2



C) 22,4



PV = nRT’den T’ler aynı ve R sabit olduğu için P değeri



D) 44,8



E) 67,2



n 5 ile orantılıdır. P2 = değeri sabit V V



ntoplam 5 = olmalıdır. ntoplam = 5 + 2 + 3 = 10 mol vson V 10 5 Vson = 5,6 + 5,6 + V = 11,2 + V = ’den V = 11,2 L 11,2 + V V kaldığına göre Pson =



m gram C3H4(g)



m gram O2(g)



V, T



m gram N2O(g)



V, T







Yukarıdaki cam kaplarda kütle, hacim ve sıcaklıkları eşit olan C3H4, O2 ve N2O gazları bulunmaktadır.







Bu gazlarla ilgili,







I. Özkütleleri eşittir.







II. Basınçları arasındaki ilişki PC H > PN O > PO 3 4 2 2 şeklindedir.







III. Birim hacimdeki molekül sayısı en fazla olanı O2’dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







(H = 1, C = 12, N = 14, O = 16)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



11. İdeal davranıştaki CO2 ve C2H6 gazlarından oluşan gaz



karışımının 28 gramı 0°C’de 11,2 litrelik kapta 1,4 atm basınç yapmaktadır.







C) I ve II



E) I, II ve III



PCO2 (atm)



PC2H6 (atm)



0,5



0,2



B)



1



0,4



C)



0,8



0,6



D)



0,7



0,7



E)



0,6



0,8



X mol CO2 ve Y mol C2H6 olsun. PV = nRT’de 1,4 . 11,2 = (X + Y) .



22,4 . 273’ten X + Y = 0,7 273



ve kütleleri mCO2 = X . 44, mC2H6 = Y . 30’dan 44X + 30Y = 28 denklemleri



n III. Mol sayısı en fazla olan O2’nin birim hacimdeki molekül sayısı ` V j en fazladır.



Buna göre gaz karışımındaki her bir gazın kısmi basıncı hangi seçenekte doğru verilmiştir? (H =1, C = 12)



A)



m I. m ve V değerleri eşit ise d = değerleri de eşittir. (Doğru) V m m m > nC3H4 = > nN2O = (Yanlış) II. Mol sayıları (n); nO2 = 32 40 44



(Doğru)



(Cevap B)



V, T



Çözüm Yayınları



8.



(Cevap D)



74



–30(X + Y = 0,7) dan X = 0,5 mol ve +–––––––––––––––– 44X + 30Y = 28 Y = 0,2 mol’dür. 0,5 PCO2 = 1,4 . = 1 atm, PC2H6 = 0,4 atm 0,7



(Cevap B)



12. Kapalı kaplarda eşit mol sayılı reaktifler kullanılarak tam



verimle gerçekleşen aşağıdaki tepkimelerden hangisinin sonucunda kaptaki gaz basıncı kesinlikle artar?







A) 1N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g) (Cam kap)







B) H2(g) + Cl2(g) → 2HCl(g) (Esnek balon)



oluşan bir karışımın 0 C ve 1 atm’deki yoğunluğu kaç







C) CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(s) (Cam kap)



g/L’dir? (H = 1, C = 12, N = 14)







D) N2(g) + O2(g) → 2NO(g) (Cam kap)







E) C(k) + O2(g) → CO2(g) (Cam kap)



9. İdeal davranıştaki 2 mol N2 ve 1 mol C4H8 gazlarından o







A) 2



B) 5 2



C) 5 D) 4 3 3



E) 1



m = n . mA’dan, mN2 = 2.28 = 56g, mC4H8 = 1 . 56 = 56g ve mtoplam = 56 + 56 = 112g, m 112 5 Vtoplam = 3 . 22,4 L’dir. d = ’den d = = g/L V 3.22,4 3



(Cevap C)



Esnek balonda basınç sabittir. C(k) + O2(g) → CO2(g) tepkimesi ısı verendir. (Ekzotermik) Gaz mol sayısı sabittir. Ancak sıcaklık arttığı için basınç artar.







(Cevap E)



1.



4.



İdeal piston 0,5 atm SO2(g)







I.



II. M



P



2 atm CH4(g)



1 atm O2(g)







V Pompa



T











A) mSO > mO > mCH



B) mCH > mO > mSO



A) 1 B) 2







C) mSO = mCH > mO



D) mO > mSO > mCH



2



2



2



4



4



2



4



E) mSO < mCH = mO



2



2



2



2



4



nCH4 =



2.2 1



= 4.16 = 64 gram



2.



(Cevap C)



Buna göre,







I. X'in miktarı sabit ise sıcaklığının en yüksek olduğu durum 1.'sidir.







II. X'in sıcaklığı sabit ise kütleleri arasındaki ilişki















III. P.V değerinin en küçük olduğu durum 3.'südür.



3 >2 > 1'dir.



yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















T=



P.V n



20







• CO2







• O2







• SO3







gazlarının,



nl nll



=



1,6n 2,4n



2



=



(Cevap B)



3







I. Molekül sayıları







II. Özkütleleri







III. Ortalama kinetik enerjileri







niceliklerinden hangileri aynıdır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



(Molekül sayıları) (Ortalama kinetik enerjileri) (Cevap D)



C) I ve II



E) I, II ve III



Basınç



6.



1



(Cevap D)



2



3



P (atm)



1







H2 He







Hacim (L) Aynı sıcaklıkta iki ayrı kapta bulunan H2 ve He gazlarının basınç - hacim grafikleri yukarıda verilmiştir.







Buna göre H2 ve He gazları ile ilgili,







I. Mol sayıları arasındaki ilişki nH > nHe şeklindedir.







II. 1 atm basınçta özkütlesi büyük olanı He'dur.







III. Ortalama kinetik enerjileri eşittir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II











D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



M







I. Aynı sıcaklıkta birim hacimdeki molekül sayısı en fazla olanı 1. sidir.







II. Aynı basınçta O2 gazının ortalama yayılma hızı en fazla olanı 3. südür.







III. M noktasındaki sıcaklık 0 Kelvindir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) I ve III



l. Birim hacimdeki molekül sayısı



P.V



Sıcaklık (°C)



0



Bir miktar O2 gazı ile yapılan üç deneyden elde edilen basınç - sıcaklık grafikleri yukarıda verilmiştir. Buna göre 1., 2. ve 3. deneyler ile ilgili,



2







l. n =



-------------



ise l. öncül doğrudur. ll. 1 > 2 > 3 olmalıydı. (Yanlış) lll. P . V = n . T (Doğru)



3.







2P . V



Aynı koşullarda hacimleri eşit olan gazları mol sayıları ve sıcaklıkları aynıdır.







D) I ve III



Çözüm Yayınları







E) 2



5. Aynı koşullarda eşit hacim kaplayan,



V



Yukarıdaki grafikte ideal X gazına ait basınç-hacim değişimleri verilmiştir.



D) 1



4



= 2n T nll = 2n + 0,4n



nll =



= 0,4n 100 nl = 2n – 0,4n = 1,6n



2n .



C) 3



3



nl = P . 2V = 2n



P



1 2 3



Buna göre son durumda I. kaptaki gaz molekülü sayısının II. kaptaki gaz molekülü sayısına oranı nedir?



2



2 4 2 P.V 0,5 . 2 1.1 'den nSO2 = mol = 1,64 = 64 gram nO2 = mol = 1.32 = 32 gram, n= T 1 1



T



Yukarıdaki sistemde sıcaklık sabit tutularak kaplar arasındaki M pompası yardımı ile I. kaptaki gazın % 20'si II. kaba aktarılarak, pompa kapatılıyor.



Buna göre, SO2, O2 ve CH4 gazlarının kütleleri arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir? (H = 1, C = 12, O = 16, S = 32)







2P



2V



2V, T V, T 2V, T Yukarıdaki şekillerde belirtilen kaplarda SO2, O2 ve CH4 gazlarının basınç, hacim ve sıcaklık değerleri verilmiştir.







07



BÖLÜM 03 Test



İdeal Gaz Yasası - 2



n







C) I ve II



E) I, II ve III



, basınç ile (P) orantılıdır. (Doğru)



ν ll. Eşit basınçta sıcaklığı fazla olan 3. sü (Doğru)



(Doğru) ll. Aynı koşulda MA ile özkütle orantılıdır. (Doğru) T lll. Sıcaklıkları eşittir. (Doğru) (Cevap E)



lll. M noktası –273°C = 0 K'dir. (Doğru) (Cevap E)



75



Test 07



1. C



7. Üç ayrı kapta bulunan belirli miktardaki H2, N2 ve He gazları



2. D



3. E



4. B



5. D



10.



6. E







27



327



He



–73



327



N2



75



150







Isıtma işlemi sonunda bu gazlardaki değişiklikler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Sabit hacimde H2'nin basıncı 2 katına çıkar.







B) Sabit basınçta He'un özkütlesi 1 'üne düşer.







n mol X(g)



V, T



4V, T







Şekildeki sistemde sabit sıcaklıkta M muslukları açılarak basınç dengesi sağlandıktan sonra musluklar tekrar kapatılıyor.







Bu işlem sonunda 2. kaptaki gaz basıncı değişmediğine göre, I. 1. kaptaki gaz basıncı zamanla artmıştır.



C) N2 gazının ortalama kinetik enerjisi 2 katına çıkar.







II. 3. kaptaki gaz basıncı zamanla azalmıştır.



D) Sabit basınçta H2'nin ortalama yayılma hızı 2 katına çıkar.







III. n = 0,5'tir.



E) Sabit hacimde He'un basıncı 3 katına çıkar.







yargılarından hangileri yanlıştır?







A) Yalnız I











katına çıkmamıştır.



(Po) 1 atm olduğu bir ortamda bulunan sürtünmesiz pistonlu kaptaki özkütlesi d olan He gazına sırasıyla uygulanan işlemler aşağıda verilmiştir:



4V 3V 2V V



(Cevap C)



Po = 1 atm



Engel



Sürtünmesiz piston 2 m gram He(g)



2. kapta basınç ise n = 0,5 P1 =



M



TK







I. İşlem : Sabit sıcaklıkta gaz kütlesi 3m gram oluncaya kadar He gazı eklenip M musluğu kapatılıyor.







II. İşlem : Kap ısıtılarak sıcaklık 2T K'e çıkarılıyor.







Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) I. işlem sonucunda birim hacimdeki molekül sayısı değişmez.







B) II. işlem sonunda gaz hacmi 4V olur.







n v



D) II ve III 'den



0,2 1



B) Yalnız II 1 5



'tür. Demekki son basınçta



(azalmıştır.) P3 =



11. Çözüm Yayınları



8. Açık hava basıncının



0,5 4



1



C) I ve II



E) I, II ve III 'tir. Pson =



5



m gram He(g)



=



nson vson



=



0,5 + 1 + n 10



(Cevap C)



8,4 L



SO2(g)



CH4(g) I.







5



(artmıştır.)



2,8 L M1



1



M2



2 atm



Sürtünmesiz piston



II.







Şekildeki sistemde 0°C'de bulunan CH4 ve SO2 gazları sürtünmesiz pistonla birbirinden ayrılmıştır. I. bölmeye m gram He gazı eklenerek musluk kapatıldığında her iki bölmedeki gazların hacimleri eşitleniyor.



C) I. işlem sonucu gaz özkütlesi değişmez.







Buna göre m kaçtır? (He = 4)



D) II. işlem sonucunda gaz özkütlesi 3d olur. 4







A) 2



atm olurdu. Ancak önce 3V den → 4V'ye artıyor.



45 cm



(Cevap E)



X(g) a Hg



X(g) 30 cm Şekil - 1



kaptaki 1 mol N2 gazına uygulanan işlemler sonucu özkütle - zaman grafiği şekildeki gibi olmaktadır.



X(g)



Şekil - 3



Şekil - 1'de cam tüp içerisine cıva ile sıkıştırılmış olan X gazının bulunduğu düzenek çevrilerek Şekil - 2 ve Şekil - 3 elde ediliyor.







Buna göre Şekil - 2'deki a değeri kaç cm'dir?







A) 120



B) 100



C) 80



D) 75



Şekil - 1 ve Şekil - 3 kullanılarak, 30 cm'de Po + 45 ise PO = 75 cmHg'dir. 48 cm'de Po Şekil - 2'de PX + 45 = 75 ise PX = 30 cmHg'dir. 75 . 48 = 30 . a a = 120



E) 70



D) 8



12. Sürtünmesiz pistonlu bir



48 cm



Hg Şekil - 2



C) 6



E) 10



22,4



. 273 ise nSO2 = 0,75 mol (8,4 L) ise 2,8L'de 273 0,25 mol CH4 vardır. n1 = nll ise vl = vll olur. 0,5 mol He(4) = 2 g eklemeli (Cevap A)



9. Hg



B) 4



P . V = n . R . T'den (ll. bölme) 2. 8,4 = n .



E) II. işlem sonucunda gaz basıncı 2 atm olur.



l. işlemde hacim 3V olur. (Basınç 1 atm) ll. İşlem sonucu hacim sabit kalsaydı basınç 2







3. kap



M







3



C) Ortalama kinetik enerji mutlak sıcaklık (K) ile doğru orantılıdır. Kelvin cinsinden iki



76



9. A 10. C 11. A 12. A



5V, T



M



0,5 mol X(g)











1 mol X(g)



1. kap



t2(°C)



H2



8. E



2. kap



aşağıdaki tabloda t1 ile gösterilen başlangıç sıcaklığından t2 ile gösterilen sıcaklığa kadar ayrı ayrı ısıtılıyor.



t1(°C)



7. C



Özkütle 2d



1



d



2



3



Zaman



Buna göre N2 gazına uygulanan 1., 2. ve 3. işlemler ile ilgili,







I. 1. işlemde sabit sıcaklıkta 1 mol CO gazı eklenmiştir.







II. 2. işlemde mutlak sıcaklık 2 katına çıkarılmıştır.







III. 3. işlemde piston sabitlenerek N2 gazı eklenmiştir. yargılarından hangileri doğru olabilir? (N2 = 28, CO = 28)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. N2 = CO = 28 (Mol kütleli aynıdır.) (Doğru) ll. Özkütle yarıya inerdi (Yanlış) (Cevap A)



lll. Piston sabitlenip gaz eklenirse özkütle artar. (Yanlış) (Cevap A)



1. Eşit kütleli X, Y ve Z gazlarının basınç (P), hacim (V) ve



4. N2 gazının 14 gramı ile ilgili,



sıcaklık (T) değerleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.



Gaz







P(atm)



V (L)



T (K)



X



2



5,6



273



Y



1



22,4



546



Z



2



11,2



273



Tablodaki değerlere göre X, Y ve Z gazlarının mol kütlelerinin karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?







A) X > Y > Z







MA



nZ =



B) X = Y > Z



D) Z > X = Y



C) Y > X > Z



E) X = Z > Y



'dan m ler aynı ise molü az alanının MA'sı fazladır. nX =



2 . 11,2 273



2 . 5,6 273



=



1 . 22,4 546



= nY ve



I. Hacmi 5,6 L olan cam bir kapta 0°C'deki basıncı 2 atm'dir.







II. Esnek bir balondaki hacmi 22,4 L, basıncı 1 atm ise sıcaklığı 273°C'dir.







III. Normal koşullardaki özkütlesi 1,25 g/mL'dir.







yargılarından hangileri doğrudur? (N = 14)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















ll. T =



nZ > nX = nY ise mAZ < mAX = MAY (Cevap B)



2.



1.







2.



M1



3.



M2



X(g)



Y(g)



4 atm, 2L



P1 atm, 1L







II. işlem : M1 musluğu açıkken M2 musluğu açıldığında sistemdeki son basınç 5 atm olarak ölçülüyor.







Buna göre P1 ve P2 değerleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



P2 2,5



B)



6



5



C)



10



3,5



D)



8



5



E)



6



8



l. 4 . 2 + P1 . 1 = 6 . 3'den



P2 = 10



ll. 6 . 3 + P2 . 2 = 5 . 5'den



P2 = 3,5



E) I, II ve III



28



lll. d =



22,4



= 1,25 (Cevap E)



2m g X(g) m g Y(g)



M2



mgY







Yukarıdaki şekilde sabit sıcaklıkta bulunan cam kap içerisindeki X ve Y gazlarının kütleleri sırasıyla 2m ve m gramdır. M1 ve M2 muslukları aracılığıyla 3m gram X ve m g Y eklendiğinde X ve Y'nin kısmi basınçları eşitleniyor.



Buna göre, cam kaptaki X ve Y'nin başlangıçtaki kısmi basınçları oranı nedir?



A) 1 B) 2



2



3



C) 4 D) 2



5



2



E) 2



Kısmi basınç eşitliği için mol sayıları eşit olmalıdır. 2m + 3m m + m X 5 = ise = X Y Y 2 2m nX 4 Başlangıçtaki mol oranları = 5 = m 5 nY 2



(Cevap C)



6. Sürtünmesiz piston (Cevap C)



SO2(g)



Po = 76 cmHg



3.



C) I ve II



Cam kap







P2 atm, 2L



I. işlem : M1 musluğu açıldığında 1. ve 2. kaplardaki basınç 6 atm olarak ölçülüyor.



4



M1



3m g X







P1



1 . 22,4 = 546K = 273 0,5 . 22,4 273



Z(g)



Yukarıdaki sistemde eşit sıcaklıkta bulunan M1 ve M2 muslukları sıcaklık değiştirilmeden sırasıyla açıldığında elde edilen sonuçlar aşağıda verilmiştir.



A)



D) I ve III



5.















0,5 . 22,4 . 273 14 273 l. = 0,5 mol N2, P = =2 5,6 28



Çözüm Yayınları



m



n=



08



BÖLÜM 03 Test



İdeal Gaz Yasası - 3



CH4(g)



10 gram XO2(g)







19 cm



Şekildeki sistemde bir miktar SO2 gazı vardır. Aynı sıcaklıkta kaptaki gaz kütlesini 2 katına çıkaracak kadar CH4 gazı



5,6L, 273°C



eklenip musluk kapatılıyor.



Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







(H = 1, C = 12, O = 16, S = 32)



Yukarıdaki şekilde belirtilen 10g XO2 gazının bulunduğu 5,6 L'lik hacimli cam kap 273°C'de açık uçlu manometreye bağlandığında manometrenin cıva seviyeleri arasındaki fark 19 cm olmaktadır.







A) Kaptaki gaz özkütlesi azalır.







B) SO2 gazının kısmi basıncı 1 'ine düşer.







C) Birim zamanda birim yüzeye çarpan tanecik sayısı artar.











D) Kap hacmi 5 katına çıkar.



Hg



Buna göre, X'in mol kütlesi kaç gramdır? (0 = 16)







A) 11 76 + 19 76



B) 14



= 1,25 atm



1,25 . 5,6 =



10 MA



.



22,4 273



C) 28



PV = nRT ve n = . 2 . 273



m MA



D) 32



E) 64



'dan



5







E) SO2 gazının P.V çarpımı artar. E) P . V değeri n . R . T'ye eşittir. SO2 gazının P.V değeri n ve T değerlerine bağlıdır. SO2'nin mol ve sıcaklığı sabittir. (Cevap E)



MA = 64 x + 32 = 64 ise x = 32 (Cevap D)



77



Test 08



1. B



7.



V



A



2L



X(g)



Y(g)



P, T



T



2. C



10.



B



3. D



4. E



1L











V



A)



0,5



1



B)



1



0,5



C)



0,8



0,5



D)



0,6



0,6



E)



0,2



1



Şekildeki sistemde 127°C'de bulunan O2 gazının bulunduğu kaba sırasıyla uygulanan I. ve II. işlemleri aşağıda verilmiştir:







I. işlem : Sabit sıcaklıkta kaba 8 gram He gazı ekleniyor.







II. işlem : Kap ısıtılarak sıcaklığı 227°C'ye çıkarılıyor.







Bu işlemler sonucu oluşan değişiklikleri gösteren aşağıdaki grafiklerden hangisi yanlıştır?







(He = 4, O = 16)



A)



I.



1







2V, T



3V, T



C) 1 0,25



Şekildeki sistemde cam kaplarda bulunan XY2 ve Y2 gazlarının atom sayıları ve kütleleri birbirine eşittir. Buna göre XY2 ve Y2 gazlarlarının niceliklerinden,







I. Aynı koşuldaki ortalama hızları







II. M musluğu açıldıktan sonraki kısmi basınçları







III. Birim zamanda birim yüzeye çarpan tanecik sayıları







hangileri arasında Y2 > XY2 ilişkisi vardır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



E) I, II ve III



(Cevap E)







78







P (atm)



sayıları eşit olan X ve Y gazlarının basınç (P) - hacim (V) değişimi grafikteki gibidir.



V (L)







I. Sıcaklıkları aynı ise mol sayıları arasındaki ilişki















II. Mol sayıları aynı ise X ve Y aynı gazın farklı sıcaklıktaki örnekleri olabilir.







III. Sıcaklıkları aynı ise mol kütlesi büyük olanı X'tir.



nX > nY'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



16



II



1,25



Gaz özkütlesi (g/L) I



4,8



II



V(L)



5V



E)



Zaman



V(L) 5 1



P(atm)



II



I



227



Sıcaklık (°C)



l. nHe =



8



= 2 mol ekle 0,5 mol 1 L 4 2,5 mol 5L = Vson ve Pson = 1 atm ll. 127°C = 400 K Pilk = 1 atm 5 = 1,25 atm 227°C = 500 K Pson = 4 B) ll. işlemde PV = n . R . T ise PV değeri sıcaklık arttığı için artmalıydı. (Cevap B)



X Y



Buna göre,



I



C) I ve II



lll. Y2 daha hızlıdır. (Var)







D)



I



0,2



P.V (atm.L) II



1



PO2 (atm)



127



2n mol XY2 ve 3n mol Y2'nin atom sayıları eşittir. ll. MA değeri kaçak olan Y2'dir. (Var)



9. Kütleleri ve atom



1 Zaman



Çözüm Yayınları







5



II



I



II. Y2(g)



B)



Gaz basıncı (atm) 1,25



M XY2(g)



M



127°C



P1V1 + P2 . V2 = Pson . Vson denklemine göre pistonun A noktası ile ilk konumu arasında bir noktada sabitlenmesi koşulunu B şıkkı sağlamaz. 1 . 0,5 + 1 . 2 = 1 . Vson ise Vson = 2,5 L olur. Piston hareket etmez. (Cevap B)



8.



9. C 10. B 11. D







aşağıdakilerden hangisi olamaz?



P



8. E



Engel



0,5 mol O2(g)







Buna göre, X gazının basıncı (P) ve hacmi (V)



7. B



Sürtünmesiz piston



Sürtünmesiz piston



hareketli piston A – B arasındaki bir noktada sabitleniyor.



6. E



Po = 1 atm



5L



Po= 1 atm



Şekildeki sistemde sabit sıcaklıkta M musluğu açıldığında



5. C



C) I ve II



E) I, II ve III



11. X2 ve Y2 gazları ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.



● 0°C sıcaklık ve 2 atm'lik basınçtaki X2 gazının özkütlesi 2,5 g/L'dir.







● 0°C sıcaklıkta 48 gram Y2 gazı 11,2 litrelik bir kapta 3 atm basınç yapmaktadır.







Buna göre X2Y3 gazının mol kütlesi kaçtır?







A) 32



B) 48



P . MA = d . RT 2 . MA = 2,5 . X2 = 28, X = 14 P . V = n . R . T 3 . 11,2 = n .



l. PX > PY ise nX > nY (Doğru)



Y2 = 32 Y = 16



ll. TX > TY ise olabilir. (Doğru)



22,4 273



22,4



273 X2Y3 = 76



C) 54



D) 76



E) 100



. 273 ise . 273 nY2 = 1,5 mol (Cevap D)



lll. nY > nX olurdu. (Yanlış) (Cevap C)



1.



1.



2.



4.



Po = 76 cmHg



M Boş











A V B V



H2O(s)







25°C



25°C'de sıvı - buhar dengesi kurulmuş olan şekildeki sistemdeki M musluğu açılarak sistemin 25°C'de yeniden dengeye ulaşması sağlanıyor.







II. Suyun buhar basıncı







III. Birim hacimdeki su buharı miktarı











niceliklerinden hangileri değişir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



lll. Birim hacimdeki buhar miktarı (buhar basıncı) değişmez. (Cevap A)



2. Şekildeki sabit hacimli kapta



YO(g) ile



V, T







II. Kısmi basınçlarının oranı



PX



2O



PYO



=



3 'dir. 2







III. Kütleleri eşit ise difüzyon hızı büyük olanı YO gazıdır. yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



2n mol X2O ve 3n mol YO nun atom sayıları eşit olur. l. Sıcaklıkları aynıdır. (Doğru) ll. Molleri ile orantılıdır kütlesi küçük olanı YO'dur. (Doğru)



Şekildeki sistemde sabit sıcaklıkta A noktasındaki piston Sistemin son durumu ile ilgili,







I. Manometrenin a kolunda civa seviyesi 50 cm azalır.







II. He gazının kısmi basıncı 192 cmHg'dir.







III. Suyun buhar basıncı 80 mmHg'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







(t°C'de suyun buhar basıncı 40 mmHg, su hacmindeki







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



3



E) I, II ve III



Hacim yarıya düştüğü için PHe = 192 cmHg (Cevap B)



5.



Po = 76 cmHg A



C) I ve II



26 cm



m g CH4(g)



B



E) I, II ve III



2



C) I ve II



Sıcaklık sabit ise Psubuharı = 4 cmHg (sabit) 100 – 4 = 96 cmHg = PHe (başlangıç)



Çözüm Yayınları



Buna göre X2O ve YO gazları ilgili, I. Ortalama kinetik enerjileri eşittir.



Hg



değişiklik ihmal edilmiştir.)



X2O(g)



bulunan X2O ve YO gazlarının atom sayıları eşittir.







b



itilerek B noktasında sabitleniyor.



l. Birinci kaptaki suyun bir miktarı buharlaşır. Su mikarı azalır. ll. Sıcaklık sabit olduğu için buhar basıncı sabit







a



t°C







I. 1. kaptaki su miktarı



24 cm



He(g) H2O(s)



Bu işlemler sonucu,







09



BÖLÜM 03 Test



Gaz Karışımları ve Gazların Su Üstünde Toplanması



m g He(g) Su t°C



(Yanlış) lll. Kütleleri eşit ise Mol (Cevap D)



3.



Sürtünmesiz piston







1 mol He(g)







Şekildeki sistemde sabit sıcaklıkta 1 mol CH4 gazı eklenerek musluk kapatılıyor.







Bu işlem sonucu sistemde gerçekleşen değişiklikler ile ilgili, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Kaptaki toplam gaz basıncı değişmez.







B) Kap hacmi artar.







C) Kaptaki gaz yoğunluğu artar.







D) He gazının kısmi basıncı azalır.







E) Birim zamanda birim yüzeye çarpan tanecik sayısı değişmez.







Şekildeki sistemde eşit kütleli CH4 ve He gazlarının bulunduğu piston sabit sıcaklıkta A noktasından B noktasına itilerek gaz hacmi yarıya indirildiğinde manometredeki cıva seviyesi farkı 126 cm oluyor.







Buna göre son durumda kaptaki CH4 ve He gazlarının kısmi basınçları aşağıdakilerin hangisinde doğru



79



verilmiştir? (He = 4, CH4 = 16)



PCH (cmHg)



PHe (cmHg)



4







E) Eklenen CH4'ün mol kütlesi kaptaki He'un mol kütlesinden fazladır. Birim zamanda



Hg







A)



44



160



B)



20



80



C)



160



40



D)



80



20



E)



40



160



m m mol CH4 = n ise mol He = 4n moldür. 16 4 PCH4 = P ise PHe = 4P'dir. Pilk = 102 = P + 4P + Psubuharı P = 2 cmHg subuharı



birim yüzeye çarpan tanecik sayısı azalır. (Cevap E)



Pson = 202 = 2P + 8P + Psubuharı PCH4 = 2P = 40 PHe = 4P = 160



(Cevap E)



Test 09 6.



1. A



1.











M1



2V



M2



60 cmHg B(g)



Boş



III. Kaptaki gazların mol kesirleri arasındaki oran d 'tür.







ısı KCIO3(k) → KCI(k) + 3 O2(g) tepkimesine göre 2



ayrıştırılıyor. Tepkime sonunda su üzerinde 47°C ve 1550 mmHg basınçta toplanan gazın hacmi 410 mL'dir.



XA 2 n XB 3







Buna göre elde edilen O2 gazı kaç gramdır?







(O = 16, 47°C'de suyun buhar basıncı 30 mmHg'dir.)







A) 1



M He(g)







Buna göre gaz karışımının özkütlesi kaç g/L'dir.







(He = 4, CH4 = 16, SO2 = 64)







A) 2,5



B) 3



C) 5



D) 7,5



10.



He(g) Po = 1 atm



mg SO2(g) H2O(s)



sonucu He gazının kısmi basıncında (PHe), suyun O)



ve cıva seviyesi farkında (h)



gerçekleşen değişimler ile ilgili,



PHe



PH O 2 Azalır



Artar



Piston sabit iken sıcaklık artırılıyor :



Artar



Artar



Artar



III. Sabit sıcakıkta piston serbest iken Azalır M musluğundan CH4 gazı ekleniyor:



a



t°C











yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II E) I, II ve III



Suyun buhar basıncı (PH2O) yalnızca sıcaklık ile değişir. l. yanlış, ll. Doğru, lll. Doğru (Cevap D)



Hg







Buna göre kaptaki CH4 ve SO2 gazlarının kısmi basınçları aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







(t°C'de suyun buhar basıncı = 20 mmHg, CH4 = 16, SO2 = 64)



Değişmez



C) I ve II



M



Şekildeki sistemde sıcaklık sabit tutularak M musluğu açıldığında manometrenin b kolunda civa seviyesi 8 cm düşüyor.



PCH (cmHg)



PSO (cmHg)



A)



64



16



B)



80



16



C)



57



19



D)



80



20



E)



64



32



4



Değişmez



b







h



Sabit sıcaklıkta piston B noktasında Artar sabitleniyor:



D) II ve III



22 cm



mg CH4(g) Hg



2



E) 8



2n = 0,4 mol CH4 ve 4n = 0,8 mol He 4n + 2n + n = 7n = 1,4 n = 0,2 mol SO2 22,4 0,2 . 64 + 0,4 . 16 + 0,8 . 4 . 273 V = 8,96 L dK = 3,5 . V = 1,4 . 273 8,96 (Cevap A)



Şekildeki sisteme uygulanan I., II. ve III. işlemler



II.



(Cevap A)



4



h







80



E) 32



He, CH4 ve SO2 gazlarından oluşan 1,4 mollük karışımın sabit



H2O(s)



I.



D) 16



2



Çözüm Yayınları



Sürtünmesiz piston



buhar basıncında (PH



C) 8



9. Mol sayıları arasındaki ilişki 4nSO = 2nCH = nHe şeklinde olan



5V – 4V = V



A







B) 4



1550 – 30 = 1520 mmHg = 2 atm = PO2 P . V = n . RT'den 2 . 0,41 = n . 0,082 . 320 1 mol O2(32) = 1 gram 32



hacimli bir kapta 0°C'deki basıncı 3,5 atm'dir.



(Cevap D)







9. A 10. A



O2(g) H2O(g)



Şekildeki düzenekte KCIO3 katısı ısıtılarak,



PA



B



8. A







XA 2 (lll) = = PB XB 3 (l) 100 . 4 = 80 . Vson ise Vson = 5V



7.



7. D







yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II P : 2 . 80 = P . 4 ise PD) I ve III E) I, II ve III A A A = 40 ve PB = 60







6. D



Su



PB



4 'tür. 3



P2 = 40 + 60 = 100



5. E



Elastik balon



4V



P II. Kaptaki gazların kısmi basınçları arasındaki oran d A n







4. B



KCIO3(k)



Şekildeki sistemde bulunan aynı sıcaklıtaki A ve B gazlarının tamamı piston yardımıyla 2. kapta toplandıktan sonra M1 musluğu kapatılıp M2 musluğu açılıyor. Buna göre, I. Son durumda elastik balonun hacmi V ise açık hava basıncı 80 cmHg'dir.







3. E



8.



2.



80 cmHg A(g)



2. D







2



Cıva seviyesi: 22 – 2 . 8 = 6 PCH4 + ↓ 4n(4P)



PSO2 + Psubuharı = 76 + 6 = 82 cmHg ↓ n(P) 2cmHg ise PCH4 = 64



PHe = 16 (Cevap A)



1. Sabit hacimli kaplarda gaz fazında gerçekleşen ve I. N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)







II. CO(g) + 1/2O2(g) → CO2(g)







III. H2(g) + CI2(g) → 2HCI(g)



0,5 mol O2(g)



tepkimelerinden hangilerinin sonucunda kaptaki gaz basıncı azalır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















C) I ve II



E) I, II ve III



l. 4 → 2 (Azalır) ll. 1,5 → 1 (Azalır) lll. 2 → 2 (Değişmez.) (Cevap C)



1



2 M



n mol X2(g)











Şekildeki sabit hacimli kaptaki 2 mol CO gazına, 0,5 mol O2 gazı eklenerek gazlar arasında;















V, T



tepkimesi tam verimle gerçekleştiriliyor.







Tepkime sonunda başlangıç sıcaklığına dönüldüğüne göre,







I. Manometrenin a kolunda civa seviyesi 12 cm yükselir.







II. Kaptaki gaz basıncı değişmez.







III. Kaptaki CO gazının kısmi basıncı 50 cmHg'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











2



0,5



5.



I. X2 ve Y2 gazları arasında tepkime gerçekleşmemiştir.







II. Gazlar arasında X2(g) + Y2(g) → 2XY(g) tepkimesi gerçekleşmiştir.







III. Gazlar arasında X2(g) + 2Y2(g) → 2XY2(g) tepkimesi gerçekleşmiştir. yargılarından hangileri doğru olabilir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















B) Yalnız II



D) II ve III



Buna göre,







2CO(g) + O2(g) → 2CO2(g)







Şekildeki sistemde M musluğu açılarak sıcaklığın sabit kalması sağlandığında her iki kaptaki basınç sabit kalmıştır.



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Başlangıçta her iki kaptaki basınç aynıdır. (Olabilir.) lll. 3mol gaz → 2 mol gaza düşüyor. (Olamaz.) (Cevap C)



nson = 2 mol Basınç değişmez 1 mol CO ve 1 mol CO2 kısmi basınçları eşittir.



2V



3V M



3. Sürtünmesiz pistonlu kapta sabit sıcaklıkta gaz fazında







Buna göre, bu tepkimenin denklemi aşağıdakilerden hangisi olamaz?







A) 2SO2(g) + O2(g) → 2SO3(g)







B) PCI5(g) → PCI3(g) + CI2(g)







D) CO(g) + CI2(g) → COCI2(g)







E) N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)



Kap hacmi azalmalıdır. Katsayıları dikkate alındığında



O2(g)







Yukarıdaki sistemde t °C'de M musluğu açılarak gazların tam verimle tepkimesi gerçekleştiriliyor.







Tepkime sonunda sistemin sıcaklığı ilk sıcaklığına getirildiğine göre sistemin son basıncı kaç cmHg'dir?







(t °C'de suyun buhar basıncı 20 mmHg'dir.)







A) 28



PO2 =







gerçekleşen bir tepkime sonucu zamanla kaptaki gaz özkütlesi artmaktadır.



(Cevap D)



20 cmHg



40 cmHg



40 . 2 5 20 . 3 5



= 16 = 12



B) 24 16



C) 12



D) 6



gazlarının sabit basınç ve sıcaklıkta Z gazını oluşturmasına ilişkin hacim - zaman değişimini vermektedir.



E) 4



12



H2 + 1/2O2 → H2O(s) –16 –8 PH2O = 2 cmHg –––––––––––– 0 4 Pson = 4 + 2 = 6



6. Yandaki grafik, X2 ve Y2



C) 2N2(g) + 3O2(g) → 2N2O3(g)



C) I ve II



E) I, II ve III



H2(g)



PH2 =



ll. 1X2 + 1Y2 → 2XY (Mol sayıları) aynıdır. (Olabilir)







b



Hg



2CO + O2 → 2CO2 –1 –0,5 1 ––––––––––––––– 1







24 cm



nilk = 2 mol



Çözüm Yayınları







n mol Y2(g)



V, T







2mol CO(g)







Tepkime katsayılarındaki değişim;



2.



M



a







D) I ve III



Po = 76 cmHg



4.



tepkime sonunda başlangıç sıcaklığına dönülen,







10



BÖLÜM 03 Test



Kimyasal Tepkimelerde Gaz Basıncı ve Gaz Hacmi



Hacim (L) 6 5 4 3 2 1



(Cevap D)



Y2



81



Z X2







Bu tepkime 0 ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Tepkime tam verimle gerçekleşmiştir.







B) Z gazının formülü X2Y3'tür.







C) Kaptaki gaz karışımının özkütlesi artmıştır.







D) Y2'nin kısmi basıncı azalmıştır.







E) Birim hacimdeki tanecik sayısı artmıştır.



Zamanile



Tepkime denklemi;



B) 1 → 2 (Hacim artar. Özkütle azalır.) (Cevap B)



2X2 + 3Y2 → 2Z katsayılar dikkate alındıığnda birim hacimdeki tanecik sayısı azalır. (Cevap E)



Test 10



1. C



7.



Po= 76 cmHg



Boş



M



N2(g) 80 cm



Hg



I.



II.



Hg







Şekildeki kaplar arasındaki M musluğu açılarak,















tepkimesi % 50 verimle gerçekleştiriliyor.







Tepkime sonunda sıcaklık başlangıç sıcaklığına döndürüldüğüne göre, I. ve II. manometrelerdeki civa seviyeleri farkı hangi seçenekte doğru verilmiştir?



PN2 = N2



I. (cm)



II. (cm)



A)



44



32



B)



68



8



C)



60



16



D)



50



50



E)



66



10



80 . 2V



= 32 cmHg 5V + 3H2 → 2NH3



–9 –27 –––––––––––– 23 27



+18







A) 4



B) 2



C) 1



X2(g) + 2Y2(g) → 2XY2(g)



tepkimesi tam verimle gerçekleştirilip sıcaklık başlangıç sıcaklığına döndürüldüğünde gaz basıncı 1,2 atm olarak ölçülüyor.



0



B)



Gaz yoğunluğu



0,8



3 atm 1L, T



C)



XY2’nin kısmi basıncı (atm)



D) 1,8



0,8



82



Gaz basıncı (atm)



Zaman



E)



0



0,8



0 2n



Zaman



2n



1X2 + 2Y2 → 2XY2



nson = 3n mol 1,2 atm ise



–n 2n +2n –––––––––––––––––– n 0 D seçeneği yanlıştır?



nilk = 4n mol 1,6 atm'dir (Cevap D)



Po= 1 atm



2L, T



Sürtünmesiz piston



(Pistonlu kaptaki aralıklar eşittir.)







A) 0 – K arasında



B) K







C) L







D) L – M arasında











E) N











n = P . V ise nX2 = 3 . 1 = 3 mol nY2 = 1 . 2 = 2 mol 23X2 + 12Y2 → X2Y –3 –1,5 +3 ––––––––––– 0,5 nson = 3,5 mol Pistonlu kalan ilk hacmi ile orantı kurulursa



11.



Boş



2V 1mol N2(g) 3mol H2(g)



I.



Hg



2 2



=



3,5 Vson







Vson = 3,5 L (Cevap D)



Po= 76 cm



2V 2mol CO(g) 2mol O2(g)



Sürtünmesiz piston



4 cm a II.



b Hg







Yukarıdaki sistemde mol sayıları belirtilen gazlar arasında,











N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)















CO(g) + 1/2O2(g) → CO2(g)







tepkimeleri tam verimle gerçekleştiriliyor.







Tepkimelerin ardından sıcaklık başlangıç sıcaklığına getirildiğinde II nolu manometrenin kollarındaki cıva seviyesinin değişimi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?







A) a kolunda 10 cm yükselir.







B) b kolunda 10 cm yükselir.







C) b kolunda 15 cm alçalır.







D) a kolunda 15 cm alçalır.







E) Değişiklik olmaz.



Zaman



Y2’nin kısmi basıncı (atm)



Y2(g)







1,2 0



(Cevap A)



P



Buna göre tepkime sonrası sıcaklık ilk sıcaklığına döndürüldüğünde piston nerede sabitlenir?



80 cm



Zaman



N



M







X2’nin kısmi basıncı (atm)



0



E) 1 4



Şekildeki sistemde M musluğu açılarak X2 ve Y2 gazlarının tam verimle X2Y gazını oluşturması sağlanıyor.



0,4 0



1 2







Zaman



L



K



M



Bu olayla ilgili aşağıdaki grafiklerden hangisi yanlıştır?



A)



D)



nson = 3 mol Tson = T



X2(g)



ll → 76 – 68 = 8



(Cevap B)







9. A 10. D 11. C











8. Sabit hacimli bir kapta eşit mol sayılı X2 ve Y2 gazları



arasında,



8. D



Tepkime sonunda kaptaki sıcaklık T K olduğuna göre, tepkimeden önceki gaz basıncının tepkime sonundaki gaz basıncına oranı kaçtır?



10.



= 54 cmHg 5V Pson = 23 + 27 + 18 = 68 l → 68



7. B



–2 –3 2 Pilk . V = 6 . R . 2T Pilk ––––––––––––––––– ––––––––––––––– ⇒ ––––– = 4 Pson 1 Pson . V = 3 . R . T



90 . 3V



PH2 =



6. E



nilk = 6 mol Tilk = 2t Vsabit,



Çözüm Yayınları







5. D







23X2 + 3Y2 → 2X2Y3



N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)







4. D



sıcaklıkta tam verimli tepkimesi sonucu X2Y3 gazı oluşuyor.



14 cm



3V, T



3. B



9. Sabit hacimli bir kapta 3'er mol X2 ve Y2 gazlarının 2T K



H2(g)



2V, T



2. C



1. tepkime sonucu soldaki kapta 2 mol, 2. tepkime sonucu sağdaki kapta 3 mol gaz 8V vardır. 5 mol gaz 4V hacim kaplarsa 2 mol gaz hacim kaplar. Soldaki kapta ilk ve son 5 80 . 2 = 4 . R . T durum P . V = nRT oranı alanırsa ise P = 50 P. 8 2.R.T (Cevap C) 5



1. Gerçek gazlar ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi A) Sıcaklıkları arttıkça ideallikten sapma miktarları azalır.







B) Basınçları ideal gaz denkleminden hesaplanan değere göre daha büyüktür.







C) Hacimleri ideal gaz denkleminden hesaplanan değere göre daha fazladır.







D) Gaz tanecikleri arasındaki çekim kuvvetleri ihmal edilmez.







E) Basınç altında sıkıştırılabilirler.



Po = 1 atm



4.



yanlıştır?







11



BÖLÜM 03 Test



Gerçek Gazlar, Joule - Thomson Olayı, Faz Diyagramları



B) Gerçek gazların basıncı ideal gaz denklemi ile hesaplanandan daha küçüktür. (Cevap B)



1 mol He



He



2L, 273°C I



1L, 0°C II



Sürtünmesiz piston



2 mol N2 2L, 0°C III







Yukarıda koşulları belirtilen I, II ve III nolu kaplardaki gazların ideale en yakından en uzağa olacak şekilde sırası aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







A) I, II, III











B) II, I, III



D) III, I, II



C) III, II, I



E) I, III, II



Yüksek sıcaklık, düşük basınçta ideale yaklaşırlar.



2.



P.V R.T



Sıcaklık: Tl > Tll = Tlll



N2 CH 4 CO2 H2



2 1,5



Basınç: Pll = Plll = Pl



Düşük P, yüksek T ve düşük MA dikkate alındığında l, ll, lll



MA = N2 > He (Cevap A)



1



5. Joule - Thomson olayı ile ilgili aşağıdaki yargılardan



0,5 200 400 600 800 1000







Yukarıdaki grafikte N2, CH4, CO2 ve H2 gazlarının birer P.V mollerinin 0°C'ta, basınca karşı değerlerinin değişimi R.T verilmiştir.







Buna göre,







I. Basınç arttıkça gazların ideallikten sapma miktarı artar.







II. İdeal'e en yakın davranış sergileyeni H2'dir.







III. İdeallikten sapma miktarı en fazla olanı CO2'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















PV RT



D) I ve III



E) I, II ve III



A) Genleşen gaz taneciklerinin kinetik enerjisi azalır.







B) Üzerindeki basıncı azaltılan gaz tanecikleri genleşerek soğur.







C) Basınçla sıkıştırılan gazların sıcaklıkları artar.







D) Buzdolabı, klima gibi soğutucularda Joule - Thomson olayından faydalanılır.







E) Sıcaklığı artırılan esnek balonun genleşmesi Joule Thomson olayı ile açıklanır.



Joule – Thomson olayı: Genleşen ve sıkıştırılan gazların sıcaklık değişimini açıklar. E) Sıcaklığın artması ile hacim değişikliğidir. (Cevap E)



(Cevap E)



P.V R.T 2



6. T3



T1 İdeal gaz







Basınç (atm)







P.V değerinin R.T basınçla değişimi yukarıdaki grafikte verilmiştir.



Bir X gazının T1, T2 ve T3 K sıcaklıklarındaki Bu grafiğe göre,







I. İdeal'e en yakın davranışı T1 sıcaklığında göstermiştir.







II. Sıcaklıklar arasındaki ilişki T3 > T2 > T1'dir.







III. Basınç arttıkça X gazının ideallikten sapma miktarı da







artar. yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



Kritik Sıcaklık (°C)



Kaynama Noktası (°C)



132,4



–33,34



He



–267,8



–268,6



N2



–147,1



–195,79



374,4



100



Gaz NH3



T2



1











= 1 iken idealdir. Grafikten l, ll ve lll öncüllerinin doğru olduğu görülür.



3.







C) I ve II



Çözüm Yayınları



0







hangisi yanlıştır?



Basınç (atm)



C) I ve II



E) I, II ve III



l. T1 ideal çizgisine en yakındır. (Doğru)



H2O







Yukarıdaki tabloda bazı maddelerin 1 atm basınçtaki kritik sıcaklıkları ve kaynama noktaları verilmiştir.







Tablodaki gazlarla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) 120 °C'de tamamı gaz haldedir.







B) –160°C'de N2 buhar halindedir.







C) 375 °C'deki H2O basınçla sıvılaştırılamaz.







D) He gazı soğutucu akışkan olarak kullanılamaz.







E) 133 °C'deki NH3 ve H2O karışımına basınç uygulanırsa yalnızca H2O sıvılaşır.



Kritik sıcaklığın üzerinde gaz haldedirler.



ll. Sıcaklık arttıkça ideale yaklaşır. T1 > T2 > T3 olmalıydı. (Yanlış)



A) H2O 100 – 374,4 sıcaklık aralığında buhardır.



lll. Grafikten basınç ile sapmanın arttığı görülür. (Doğru) (Cevap D)



(Cevap A)



83



Test 11



1. B



7.



Kritik Sıcaklık (°C)



Madde



10.



Normal Kaynama Noktası (°C)



I.



31



–78



II.



311



58



III.



–83



–164



IV.



420



–30



3. D



4. A







A) I ve II















D) I, II ve III



maddeler soğutucu akışkan olarak kullanılabilir. l ve lV (Cevap C)



9. B 10. E 11. C



I



III



Sıcaklık (°C) Karbondioksitin (CO2) faz diyagramı yukarıdaki gibidir. -57



31







Buna göre, CO2 ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







A) 31°C'nin üzerindeki sıcaklıklarda tüm basınçlarda gazdır.







B) 3 atm basınç ve 25°C'de gaz haldedir.







C) 5,2 atm basınç ve –57°C sıcaklıkta katı - sıvı - gaz dengesi şeklinde bulunur.







D) 1 atm basınç ve –78°C sıcaklıkta süblimleşir.







E) Basınç arttıkça donma noktası azalır.



C) I ve IV



Düşük kaynama noktalı ve yüksek kritik sıcaklıktaki ve oda koşullarında gaz olan



8. D



kritik sıcaklık



-78







E) II, III ve IV



7. C



II



1



Yukarıda kritik sıcaklıkları ve normal kaynama noktaları verilen maddelerden hangileri soğutucu akışkan olarak kullanılabilir?



6. A



Basınç (atm)



5,2







5. E



73







B) II ve III



2. E



Basınç



8. Aşağıdakilerden hangisi soğutucu akışkanların özellikleri arasında yer almaz?



A) Kritik sıcaklığı yüksek, kaynama noktası düşük olmalıdır.







B) Basınç etkisiyle buharlaşmalı ya da sıvılaşmalıdır.







C) Oda koşullarında gaz halinde olmalıdır.







D) Kimyasal olarak aktif olmalıdır.







E) Yanıcı ve zehirleyici olmamalı, metallerle tepkimeye girmemelidir.



Erime eğrisidir.



Çözüm Yayınları







Soğutucu akışkanlar oda sıcaklığında gaz halde kaynama noktası düşük, kritik ıcaklığı



Sıcaklık



E) Basınç arttıkça erime noktası artar. (Cevap E)



11.



Basınç (atm) 218



yüksek maddelerdir. Bunların yanında kimyasal aktiflikleri düşük olmalıdır.



kritik sıcaklık



(Cevap D)



1



I



II III



0,006 Hava



9.



1







2



3



Pompa



84



Bir bisiklet lastiğinin pompa yardımıyla şişirilmesine ait şematik gösterim yukarıda verilmiştir.







Buna göre, 1, 2 ve 3 nolu bölümlerde bulunan hava sıcaklığı T1, T2 ve T3 aşağıdakilerden hangisinde doğru karşılaştırılmıştır?







A) T1 > T2 > T3







B) T2 > T1 > T3







C) T3 > T2 > T1







D) T1 = T2 = T3











E) T2 > T3 > T1



0 0,01



100



374



Sıcaklık (°C)







Saf suyun (H2O) faz diyagramı yukarıdaki gibidir.







Buna göre, H2O ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) 1 atm basınç ve 125°C'de basınç etkisiyle sıvılaştırılabilir.







B) 1 atm basınç 0°C'de katısı, sıvısında yüzer.







C) Basınç arttıkça donma ve kaynama noktaları artar.







D) 0,006 atm basınçtan daha düşük basınç değerlerinde belirli sıcaklıklarda süblimleşebilir.







E) 374 °C'nin üzerindeki sıcaklıklarda basınç etkisiyle sıvılaştırılamaz.



C) Basınç arttıkça donma noktası azalır. Kaynama noktası artar.



Joule - Thomson olayıdır. Hacim azaldıkça sıcaklık artar.



(Cevap C)



V3 > V1 > V2 ise T2 > T1 > T3 (Cevap B)



BİRE BİR 1. İdeal gazlar ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



4.







A) Gazlar bulunduğu kabın hacmini alır.







B) Bulundukları kabın her noktasına aynı basıncı yaparlar.







C) Sabit sıcaklıkta gazın basıncı ile hacmi ters orantılıdır.











D) Sabit sıcaklık ve basınçta gazın hacmi mol sayısıyla doğru orantılıdır.











E) Sabit sıcaklık ve basınçta gazın difüzyon hızı mol kültesi ile doğru orantılıdır. T



E) Difüzyon hızı



MA doğru orantılıdır.







gazın mol kütlesinin karakökü ile ters, mutlak sıcaklığın karakökü ile (Cevap E)



2.



Po= 70 cmHg



Po= 70 cmHg X2(g)



M



V, T



V, T



I.



Civa



a II.







I. X ve Z soğutucu akışkan olarak kullanılabilir.







II. Y oda koşullarında sıvı haldedir.







III. 450 °C'deki X, Y ve Z karışımı basınçla sıvılaştırılarak ayrıştırılabilir.



D) I ve III



lll. 450°C, Z nin kritik sıcaklığından (420) yüksektir. Z basınçla sıvılaşmaz. (Cevap C)



40



1 mol O2(g)



1. kap



2. kap



1 mol CO(g)



1 mol N2(g)



(Cevap C)



3. Hacimleri eşit olan kapalı cam kaplardan birinde N2, diğerinde CO ve üçüncüsünde ise SO2 gazları vardır. Aynı sıcaklıktaki bu gazların kütleleri eşittir.



I. Özkütleleri eşittir.







II. Basınçları arasındaki ilişki PN = PCO > PSO 2 2 şeklindedir.







III. Mol sayıları eşittir.







Şekildeki gibi sürtünmesiz pistonla ayrılmış kaptaki gazların üzerine 1'er mol O2 gazı eklenip kaplarda,







CO(g) + 1/2 O2(g) → CO2(g)







N2(g) + O2(g) → 2NO(g)







tepkimeleri tam verimle gerçekleştirilerek, sıcaklık başlangıç sıcaklığına döndürülüyor.







Buna göre ilk duruma göre, basınç (P), 1. kabın hacmi (V1) ve 2. kaptaki gaz özkütlesi (d2) ile ilgili değişiklikler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



P







yargılarından hangileri doğrudur?







(C = 12, N = 14, O = 16, S = 32)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















C) I ve II



E) I, II ve III



1 mol O2(g)



Sürtünmesiz piston



Bu gazlarla ilgili,







E) I, II ve III



ll. Kaynama noktası 58 °C'dir. 25°C'de sıvı. (Doğru)



5.



→ 2XY2 +40 Pson = 40 + 30 = 70



C) I ve II



Çözüm Yayınları



E) X2(g) + 3Y2(g) → 2XY3(g)



l. d =



Kritik sıcaklıkları ve normal kaynama noktaları verilen X, Y ve Z gazları ile ilgili,



soğutucu akışkan olarak kullanılabilir. (Doğru)







D) I ve III



–29,8



Civa



D) 2X2(g) + 3Y2(g) → 2X2Y3(g)







420











= 40



Z :







C) X2(g) + 2Y2(g) → 2XY2(g)



2



58











PY2 =



311



l. Kaynama noktası düşük, kritik sıcaklığı yüksek ve oda koşularında gaz olan X ve Z



B) 2X2(g) + Y2(g) → 2X2Y(g)



X2 + 2Y2 –20 –40 –––––––– 30 0



Y :



b







80 . 1



–35



10 cm



A) X2(g) + Y2(g) → 2XY(g)



50



144



B) Yalnız II







= 50



X :



A) Yalnız I



Son durumda II. nolu manometrenin b kolunda civa düzeyi 5 cm düştüğüne göre, gazlar arasındaki tepkimenin denklemi aşağıdakilerden hangisi olabilir?



2



Normal Kaynama Noktası (°C)











100 . 1



Kritik Sıcaklık (°C)



yargılarından hangileri doğrudur?



Yukarıdaki sistemde M musluğu açılarak X2 ve Y2 gazlarının tam verimle tepkimesi gerçekleştirilerek sıcaklık başlangıç sıcaklığına döndürülüyor.



C) PX2 =



Gaz







Y2(g)



30 cm







12



BÖLÜM 03 Test







V1



d2



A)



Artar



Azalır



Artar



B)



Artar



Artar



Artar



C)



Azalır



Azalır



Değişmez



D)



Azalır



Artar



Artar



E)



Artar



Azalır



Azalır



1. kapta: 1 mol CO2 ve 0,5 mol O2



m



(m ve v aynı) (Doğru) v ll. MA'ları küçük olan N2 ve CO nun mol sayıları ve basınçları fazladır. (Doğru)



2. kapta: 2 mol NO bulunur. (Cevap C)



V2 > V1, P↑ V1 ↓ P2↑ d2↑ (Cevap A)



85



Test 12



1. E



6.



2. C



3. C



5. A



9.



Basınç (atm)



He(g)



1 KATI







SIVI



0,006



0 0,01



100



Sıcaklık (°C)



374







8. D



9. E 10. E



12. C



M2 SO2(g)



A B C D E F







(Cam boru üzerindeki aralıklar eşittir. He = 4, SO2 = 64) A) A VHe



=



MSO2



B) B =



VHe



=



64



=



C) C



D) D



E) E



4







Buna göre H2O'nun faz diyagramı ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) 1 atm basınçtaki erime noktası 0°C'dir.







B) Dış basınç arttıkça donma noktası azalır.



10. Bir gazın 273°C'de ve 1,5 atmosfer basınç altında 11,2 litresi







C) 0,006 atm basınç ve 0,01 °C sıcaklıkta katı - sıvı - gaz halleri denge halindedir.











D) 374°C'nin üstündeki bir sıcaklığa sahip olan H2O basınç etkisiyle sıvılaştırılamaz.







4 MHe VSO2 1 VSO2 VHe → 4 birim VSO2 = 1 birim E noktasında karşılaşırlar.







(Avogadro sayısı : 6,02.1023)







A) 16



B) 28



C) 30



D) 44



d(g/L)



22,4



(Cevap E)



A(P = 1 atm)



B



d 0 22,4



112



V(L)







Belirli miktar X gazının 0°C'de özkütle (d) - hacim (V) grafiği şekildeki gibidir.







A noktasında gazın basıncı 1 atmosfer olduğuna göre, X ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) B noktasındaki basıncı 0,2 atmosferdir.







B) A noktasındaki mol sayısı 1'dir.







C) d = 0,25 g/L'dir.







Çözüm Yayınları



11.







E) 56



1,5 . 546 n= mol 273 4 m 1,5 21 n= = ise , MA = 56 MA 4 MA 1,5 . 11,2 = n .



(Cevap E)



1,25



Bu gazın bir molünün kütlesi kaç gramdır?



P.V=n.R.T



E) 2 atm basınç ve 100 °C sıcaklıkta gaz haldedir.



7.



(Cevap E)



21 gramdır.



E) Grafiğe göre sıvı haldedir.



Boş 0,5 mol X2 0,5 mol Y2



60 cm a



Cam kap



b







Civa







Şekilde, 0,5 mol X2 ve 0,5 mol Y2 gazları bulunan kaptaki toplam basınç manometreden görülmektedir. Bu gazların tam verimle tepkimeye girmesi sağlanarak X2Y5 gazı oluşturuluyor.







Tepkime sonunda başlangıç sıcaklığına döndürülen sistemde X2'nin kısmi basıncı kaç cmHg'dir?



D) 1 molü 28 gramdır.







A) 18



E) B noktasındaki kütlesi 140 gramdır.



0,5 + 0,5 = 1 mol gaz 60 cmHg



A noktası → B noktasına hacim 5 katına çıkar. Basınç 0,2 atm olur. MA = 28'dir. 22,4 . 273 n = 1 mol (28 gram) 0,2 . 112 = n . 273 (Cevap E)



B) 24



2XY2(g) + ısı → X2(g) + 2Y2(g) denklemine göre ayrışmaktadır.







Başlangıçta XY2'nin % 20'sinin X2 ve Y2'ye dönüştüğü an için, I. Basınç







II. Sıcaklık







III. Molekül sayısı







niceliklerinden hangileri kesinlikle değişir?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



D) 36



E) 48



2X2



+



5Y2 → 2X2Y5



–0,1 –0,5 –––––––––––– 0,3 0



0,1



0,3 + 0,1 = 0,4 mol 1 mol 60 cmHg 0,3 mol 18 cmHg (Cevap A)



12. Aynı basınç ve aynı sıcaklıktaki eşit kütleli X ve Y gazlarının











C) 30



0,5 0,5



8. Sabit hacimli izole bir kapta bulunan bir miktar XY2 gazı, 86



11. A



Aynı basınç ve aynı sıcaklıktaki He ve SO2 gazlarının bulunduğu kaplardaki M1 ve M2 muslukları aynı anda açılırsa gazlar ilk olarak nerede karşılaşırlar?







Saf suyun (H2O) faz diyagramı yukarıda verilmiştir.



7. E







GAZ







6. E



M1



218







4. C



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Gaz mol sayısı artar. Sıcaklık azalır. (Kesin değil)



mol sayıları arasında nX > nY ilişkisi vardır.



Buna göre X ve Y gazlarının,







l. Bulundukları kapların hacimleri







ll. Difüzyon hızları







lll. Ortalama kinetik enerjileri







niceliklerinden hangilerinde X > Y ilişkisi vardır?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. n ile V doğru orantılıdır. VX > VY'dir. (Doğru)



ll. Endotermik – Sıcaklık azalır. (Kesin)



ll. n ile MA ters orantılıdır. MAX < MAY'dir. MA'si küçük olan X'in düfüzyon hızı büyüktür.



lll. 2 → 3 (Azalır – Kesin)



(Doğru)



(Cevap D)



(Cevap C)



1. Çözeltiler ile ilgili,



4.







I. Homojen karışımlardır.







II. Bileşenlerinin özelliklerini taşırlar.







III. Hacimleri, çözücü ve çözünen hacimleri toplamına eşittir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



1. H2 O



C) I ve II



– + – + + – + – – + – +



E) I, II ve III



Yukarıda çözünme denklemleri verilen A ve B çözeltileri ile ilgili,







I. Her ikisi de hidratasyon yoluyla oluşur.







II. B elektrolit bir çözeltidir.







III. A'nın oluşumunda hidrojen bağı, B'nin oluşumunda iyon-dipol etkileşimi ön plandadır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Çözücüsü H2O'dur. Hidratasyon (Doğru) ll. İyon içerir. (Doğru) lll. C2H5OH ve H2O moleküller arası hidrojen bağı içerir. Na+ – H2O ve Cl– – H2O etkileşimi dipol – iyon'dur. (Doğru) (Cevap E)



3. Aşağıda çözünen ve çözücüsü verilen çözeltilerden



hangisinde çözücü moleküllerin çözünen türü kuşatması (sarması) olayı yanlış belirtilmiştir?



Çözüm Yayınları







–



2.



+



–



+



+



–



NaCI kristali



H2O C2H5OH(suda) A: C2H5OH(s) → H2O + B: NaCI(k) → Na (suda)+CI¯(suda)







+



3.



l. Homojen karışımlara çözelti denir. (Doğru) ll. Çözeltiler bir karışım türüdür, bileşenlerinin özelliklerini taşırlar. (Doğru) lll. Çözücü ve çözünen arası boşluklar çözelti oluşumunda kısmen dolar. Genelde Vçözelti < Vçözcücü + Vçözünen'dir. (Yanlış) (Cevap C)



2.



01



BÖLÜM 04 Test



Sıvı Çözeltiler / Sıvı Ortamda Çözünme Olayı



–



– –



+ –



+



+







Yukarıdaki şekilde NaCI tuzunun suda çözünmesi şematize edilmiştir.







Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) 1. de su molekülleri birbirinde uzaklaşır.







B) 2. si ısı veren bir olaydır.







C) 3. olay hidratasyondur.







D) 3. de Na+ ve CI¯ iyonları ile H2O molekülleri arasında iyon-dipol etkileşimi kurulur.











E) 3. de H2O'nun kısmen pozitif kısmı CI¯ iyonlarını sarar. 2. olayda iyonik kristali oluşturan iyonlar birbirinden uzaklaşır. Endotermik (ısı alan) bir olaydır. (Cevap B)



5. Suda çözünmesi ekzotermik (ısı veren) olan LiBr iyonik kristalinin suda çözünmesi 3 basamakta,



1. basamak: Su molekülleri birbirinden uzaklaşır.







2. basamak: Li+ ve Br¯ iyonları birbirinden uzaklaşır.







3. basamak: Su molekülleri ile iyonlar birbirini çekerek karışır.







şeklinde ifade ediliyor.







Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) 1. basamak ısı alarak gerçekleşir.







B) 2. basamakta su molekülleri arasındaki hidrojen bağı zayıflar.







C) 3. basamakta su molekülleri ile Li+ ve Br¯ iyonları arasında iyon-dipol etkileşimi kurulur.







D) 3. basamak endotermik (ısı alan)tir.







E) LiBr'nin suda çözünmesi istemli bir olaydır.







3. basamakta su moleküllerinin ve iyonların birbirine karışması istemli bir olaydır. Isı verendir. (Ekzotermik) (Cevap D)



6.



I. C2H5OH



Çözünen



Çözücü



Olay







II. NaCI



A)



CI2



CCI4



Solvatasyon







III. CH4



B)



NaCI



H 2O



Hidratasyon







C)



CH3COOH



H 2O



Hidratasyon



D)



CH4



C 6H 6



Solvatasyon



Yukarıdaki maddelerin aynı koşullarda saf sudaki çözünürlüklerinin karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?



E)



CH3OH



H 2O



Solvatasyon







A) I > II > III











Çözücü H2O ise Hidratasyon çözücüsü su dışında bir madde ise solvatasyon'dur.



(Cevap E)



B) II > I > III



D) II > III >I



E) III > I > II



C) I > III > II



H bağı olan C2H5OH, H2O'da en iyi çözünür. İyonik bileşik olan NaCl, apolar olan CH4'ten iyi çözünür. (Cevap A)



87



Test 01 7.



1. C



NH3



NaCI



2. E



3. E



4. B



5. D



6. A



7. D



8. B



9. D 10. B 11. C 12. E



10. X, Y, Z ve T elementlerinin oluşturduğu bileşikler ile ilgili;



I2



XY3 : Suda çözünmesinde hidrojen bağı etkin rol oynar.



H2O(s)



H2O(s)



I



II



Y2Z : Çözücü olarak kullanıldığı çözeltilerde, çözünme



CCI4(s)



hidratasyon ile gerçekleşir.



III



TZ2 : Su ile etkileşimi kimyasaldır.











Yukarıda belirtilen kaplardaki çözücülerde üzerlerinde belirtilen maddeler çözülerek I, II ve III çözeltileri hazırlanıyor.







bilgileri veriliyor.







Bu çözeltiler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







Buna göre X, Y, Z ve T aşağıdakilerden hangisi olabilir?



(1H, 6C, 7N, 8O, 9F, 15P, 16S)







A) I. de NH3 molekülleri ile H2O molekülleri arasında hidrojen bağı kurulmuştur.







X



Y



Z



T



A)



S



O



N



C







B) I. ve II. de çözünme hidratasyon ile gerçekleşmiştir.



B)



N



H



O



C







C) III. de London kuvvetleri çözünme sürecinde etkili olmuştur.



C)



P



H



O



S



D)



N



F



O



C



E)



C



H



N



P







D) I. ve III. elektrolit değildir.







E) II. de iyon-dipol etkileşimi gerçekleşmiştir.







Hidrojen bağı F – H, N – H, O – H bağlarını içeren moleküller arası etkileşimdir. Hidratasyon H2O ile gerçekleşir. (Y2Z = H2O) Y = H, Z = O B) X: N ise XY3 = NH3, T = C ise TZ2 = CO2'dir. CO2 + H2O → H2CO3 (kimyasal)



D) l. de NH3 (bir baz) suda iyonlaşarak çözünür. Yani l. si elektrolittir. (Elektriği iletir) Ancak lll. sü apolar moleküler yapılar arası çözünmedir. İyon içermez. Elektrolit değildir. (Cevap D)



(Cevap B)







hangisinin etkileşim türü yanlış verilmiştir? Çözücü A)







Çözünen



H2O



Etkileşim Türü



KNO3



İyon - dipol



11. XY iyonik katısının suda çözünme denklemi, +



XY(k) + H2O(s) → X (suda) + Y¯ (suda) şeklindedir.



Çözünme sürecinde gerçekleşen,



B)



C2H5OH



HCI



Hidrojen bağı



C)



HCOOH



C2H2



Dipol - indüklenmiş dipol







I. Çözünen taneciklerinin ayrılması







II. Çözücü taneciklerinin ayrılması



D)



C6H6



I2



London kuvvetleri







III. Çözücü taneciklerinin iyonları sarması



E)



H2O



HBr



Dipol - dipol







yukarıdaki olaylardan hangileri kesinlikle endotermiktir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















A) H2O(polar) – KNO3(iyonik) (Doğru) B) C2H5OH (polar) – HCl (polar) (Yanlış)



Çözüm Yayınları



8. Aşağıda çözücü ve çözüneni belirtilen çözeltilerden



Dipol – dipol olmalıydı.



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



X+Y– iyonik katısında iyonların ve H2O'da moleküllerin birbirinden uzaklaşması ısı gerektirir. Endotermik (l ve ll kesin) lll. Çözünme olayı endotermik yada ekzotermik olabilir. (Kesin değil) (Cevap C)



C) HCOOH (polar) – C2H2 (apolar) (Doğru) D) C6H6 (apolar) – l2 (apolar) (Doğru) E) H2O (polar) – HBr (polar) (Doğru) (Cevap B)



88



9.



I. MgCI2 – H2O







II. H2O – HCI



12.



I. HCI – NH3







III. CH4 – C6H6







II. CO2 – H2O







IV. CH3OH – NH3







III. Na2O – H2O







IV. I2 – CCI4







Yukarıda verilen madde çiftlerinden hangilerinin oluşturduğu karışımlarda tanecikler arası dipol - dipol etkileşimi vardır?







A) Yalnız II











B) I ve II



D) II ve IV







C) I ve III



E) II, III ve IV



Polar molekül - polar molekül arası dipol - dipol etkileşimi vardır. ll. ve lV polar moleküller arası etkileşimlerdir. (Cevap D)







Yukarıda verilen madde çiftlerinden hangilerinin birbiriyle etkileşimi kimyasal bir olaydır?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) I ve IV



l. Asit - baz, ll. CO2 + H2O → H2CO3, lll. Na2O + H2O → 2NaOH olayları kimyasaldır. lV. l2 – CCl4 fiziksel bir çözünmedir.



C) II ve III



E) I, II ve III



(Cevap E)



1. 25 g şeker ve 100 g su ile hazırlanan doymamış şeker



I. aynı sıcaklıkta şeker eklemek,







II. bir miktar suyunu buharlaştırmak,







III. aynı sıcaklıkta kütlece % 20'lik şekerli su eklemek.



mg



4. 1 ppb,







çözeltisine ayrı ayrı uygulanan,



kg çözelti



10-3mg



veya



kg çözelti



Temiz bir havada SO2 derişimi en fazla 57 ppb olmalıdır. Bu değerin üzerindeki SO2 derişimleri sağlık açısından tehdit oluşturur.







Buna göre bir fabrika bacasının çıkışından ölçülen,



işlemlerinden hangileri sonucunda çözeltinin derişimi artar?







I. 200 kg havada 6 gram SO2







A) Yalnız I



B) Yalnız II







II. 600 ppm SO2



















III. 100 kg havada 2000 mg SO2



C) I ve II



E) I, II ve III



Doymamış çözeltiye; çözünen eklemek ve suyunu buharlaştırmak ve aynı çözeltinin derişiğini eklemek işlemleri derişimi artırır. 25 125



. 100 = 20 %'liktir. lll. sü artırmaz.



2.



(Cevap C)







yukarıdaki değerlerden hangisinde SO2 derişimi kabul edilebilir düzeyin üstündedir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



3 1 4 I. 6.10 mg = 3.10 mg = 3.10 mg = 3 . 104 ppb > 57 ppb (Yanıt) 200 kg kg kg 3 II. 600 ppm = 600 mg = 600.10 mg = 600 . 103 ppb > 57 ppb (Yanıt) kg kg 3 III. 200 mg = 2 mg = 2.10 mg = 2 . 103 ppb > 57 ppb (Yanıt) 100 kg kg kg



Kütlece % derişim



1



şeklinde ifade edilir.











D) I ve III



02



BÖLÜM 04 Test



Çözelti Derişimleri ile İlgili Hesaplamalar - 1



2







(Cevap E)







Dibinde katısı bulunan bir X tuzunun sulu çözeltisine yapılan işlemler sonucu çözeltinin kütlece % derişimi - çözelti kütlesi değişimi yukarıdaki grafikte verilmiştir.







Buna göre 1 ve 2 işlemleri ile ilgili,







I. 1. işlemde aynı sıcaklıkta su eklenmiştir.







II. 2. işlemde aynı sıcaklıkta X katısı eklenmiştir.







III. 1. işlemde aynı sıcaklıkta daha seyreltik X sulu çözeltisi



Çözüm Yayınları



Çözelti kütlesi



5. X saf sıvısı ile saf suyun oluşturduğu hacimce % 10 X içeren 2000 mililitrelik sulu çözeltinin derişimi 0,4 molardır.







X sıvısının yoğunluğu 0,96 g/mL ise sıvının mol kütlesi kaç gramdır?







A) 40



2000 .



eklenmiştir.



yargılarından hangileri doğru olabilir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



m=



C) I ve II



d=



E) I, II ve III



l. Su eklendikçe dipteki katı eklenen su ile orantılı bir şekilde çözünür derişim değişmez. (Olabilir.) ll. Doygun çözeltiye X eklenmesi derişimi değiştirmez. (Olamaz.) lll. Dipteki katı çözülerek derişim sabit kalabilir. (Olabilir.) (Cevap D)



10



n=



100



n m v



nX



ise 0,96 =



m MA



C) 120



D) 180



E) 240



= 200 mL X ve 1800 mL su



ise 0,4 =



v



B) 60



ise 0,8 =



2



den nX = 0,8 mol



mX 200 192 MX



den



mX = 192 gram



den



MX = 240



(Cevap E)



89 3. Aşağıda çözünen ve çözücüsü verilen çözeltilerden hangisinin kütlece % derişimi en büyüktür?



A)



E)



40



24



15



45



C)



180



420



D)



32



68



16



24



6. Kütlece % 64 lük NH4NO3 sulu çözeltisindeki NH4NO3 ün mol kesri kaçtır?



(NH4NO3 = 80, H2O = 18) A)



mçözünen



. 100'den mçözelti . 100 = 40 . Derişimi en büyük olanıdır.



% derişim = 16



msu(g)



6



B)



E)







mÇözünen(g)



(Cevap E)



16 16 B) 25 32



C)



64 g NH4 NO3 ve 36 g H2O olsun. 64 = 0,8 nNH4NO3 = 0,8 2 80 = XNH4NO3 = 2,8 7 36 =2 nH2O = 18



1 2 D) 3 7



E)



1 4



(Cevap D)



Test 02



1. C



7. Bir akarsudan alınan 200 gramlık su için yapılan analiz Buna göre analiz edilen sudaki Fe2+ iyonu derişimi kaç ppm'dir?







A) 0,3



mgçözünen



0,2 kg



D) 6







E) 30



= ppm



kgçözücü 0,6 mg



4. E



5. E



6. D



7. C



8. B



9. D 10. D 11. B 12. B



mL'dir.







C) 3



3. E



10. Kütlece % 40'lık 300 gram MgSO4 çözeltisinin hacmi 200



sonucunda 0,6 mg Fe2+ iyonu tespit edilmiştir.



B) 1,2



2. D



= 3 ppm



(Cevap C)



Bu çözelti ile ilgili,







I. Çözeltinin özkütlesi 1,5 g/mL'dir.







II. Çözeltideki MgSO4'ün mol kesri 0,1'dir.







III. Çözeltinin derişimi 5 molardır.







yargılarından hangileri doğrudur? (MgSO4 = 120, H2O = 18)







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) I ve III



300







C) I ve II



E) I, II ve III



120 = 1,5 (Doğru) ll. 300 . = 120 g MgSO4 = 1 mol MgSO4, 200 100 120 180 1 1 = 10 mol X = 'dir. (Yanlış) lll. M = = 5 M (Doğru) 300 – 120 = 180 g H2O, 18 11 0,2 (Cevap D)



l. d =







11.



mÇözücü(g)



I.



180 g C6H12O6



144 g H2O



II.



36 g C5H12



156 g C6H6



III.



8 g CH3OH



36 g H2O



IV.



92 g C2H5OH



180 g H2O







Yukarıda çözücü ve çözünen kütleleri verilen çözeltilerden hangilerinde çözünen maddelerin mol kesirleri aynıdır?



(H2O = 18, CH3OH = 32, C2H5OH = 46, C5H12 = 72, C6H6 = 78, C6H12O6 = 180)



A) I ve II















D) I ve IV



180



l.



= 1 mol,



180 X=



lll.



8 32 X=



B) I ve III



144 18







C) II ve IV



E) II, III ve IV



= 8 mol



1 9 = 0,25 mol, 0,25 2,25



=



36 18



= 2 mol



Çözüm Yayınları



mÇözünen(g)



8.



9



(Cevap B)



Derişim (mg/kg)



90







CI–



Ca2+



K+



Na+



0,1



4,1



19



0,2



2,2



Bir kaynak suyunun 1 kilogramının analizi sonucu elde edilen derişimlerden bazıları yukarıda verilmiştir.







Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) F–







B)



iyonunun derişimi 100 ppb’dir.



CI–



iyonunun derişimi 4,1 ppm’dir. Na+



Şekildeki X sıvısı üzerine saf su eklenerek oluşturulan çözeltinin kütle - hacim değişimi yukarıdaki grafikte verilmiştir. Oluşan çözeltinin son durumdaki özkütlesi 0,96 g/mL olduğuna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



C) V değeri 625'tir.







D) Son durumda çözeltideki X'in kütlece % derişimi 40'tır.







E) Çözelti hacmi, çözücü ve çözünen hacimlerinin toplamından küçüktür.



B) nX = 3 23



240 80



= 3 mol, nH2O =



600 – 240 18



3 'dir. 20



= 20 mol



'tür. (Cevap B)



12. AB iyonik katısının su ile oluşturduğu çözeltinin kütlece % derişimi, özkütlesi ve molar derişimi bilinmektedir.



Yalnızca bu bilgiler kullanılarak AB katısının,







I. Çözeltideki mol kesri







II. Mol kütlesi







III. Çözünen kütlesi







IV. Öz kütlesi







niceliklerinden hangileri hesaplanabilir?







(dH2O = 1 g/cm3, H2O = 18) A) Yalnız II







E) Derişimi en fazla olan Ca2+ dir.



(Cevap D)



Hacim (mL)















V



B) Son durumda çözeltideki X'in mol kesri



D) 200 g suda 40 g K+ iyonu vardır.







0 300











200 g suda 0,04 mg K+ iyonu vardır.



240



A) X sıvısının yoğunluğu 0,8 g/mL'dir.



C) 100 kg suda 0,22 g



D) 1000 g suda 0,2 mg K+ iyonu var ise



X sıvısı 300 mL











iyonu vardır.



600



(X = 80 g/mol, H2O = 18 g/mol, dH2O = 1 g/mL)



X=



F–



Kütle (g) H2O(s)







1



9.



40



M=







B) I ve II



D) I, II ve III



% . d . 10 MA







C) II ve IV



E) II, III ve IV



'dan mol kütlesi (MA) hesaplanabilir. l ve ll yanıttır. (Cevap B)



1. 0,25 mol KOH katısının 2 mol H2O da tamamen



4.



çözünmesiyle oluşan çözelti ile ilgili,



Molarite mol L



I. Kütlece % 28 KOH içerir.







II. Su eklenerek hacmi 200 mL'ye tamamlanırsa derişimi 1,25 M olur.



0,2







III. Çözünme sürecinde hidratasyon gerçekleşir.



0,1







yargılarından hangileri doğrudur? (H2O = 18, KOH = 56)







A) Yalnız I



B) Yalnız II



















C) I ve II



14



. 100 = 28 (Doğru) 50 n 14/56 ise M = = 1,25 M (Doğru) ll. M = v 0,2 lll. Çözücüsü H2O'dur. (Doğru) (Cevap E)



2.



Çözelti derişimi mol L



X katı kütlesi (g)



20



B K



0



1



Hacim (L)



y



2







Bir miktar KOH katısının saf suda çözünmesiyle hazırlanan A çözeltisine su eklenmesiyle çözeltinin molar derişiminin çözelti hacmiyle değişimi yukarıdaki grafikte verilmiştir.







Buna göre,



E) I, II ve III



0,25 . 56 = 14 g KOH ve 2 . 18 = 36 g H2O l.



A



x







D) I ve III



03



BÖLÜM 04 Test



Çözelti Derişimleri ile İlgili Hesaplamalar - 2







I. x = 0,4 ve y = 4'tür.







II. Çözeltide 22,4 g KOH çözünmüştür.







III. Çözelti özkütleleri arasındaki ilişki dK > dB > dA şeklindedir.







yargılarından hangileri doğrudur? (KOH = 56)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Çözünen madde mol sayısı (n) sabittir.



0,5



n = M . V eşitliğine göre l. X . 1 = 0,2 . 2 = 0,1 . y'den x = 0,4 ve y = 4 (Doğru)







0



Zaman



400 Çözelti hacmi (mL)



0







Bir X bileşiğinin suda çözünmesiyle ilgili katı kütlesi - zaman ve çözelti derişimi - çözelti hacmi grafikleri yukarıda verilmiştir.







Buna göre X'in molekül kütlesi nedir?







A) 120



B) 92



C) 69



D) 46



n



(Cevap C)



5. 2x molar yL



y molar 3x L



x molar 4y L



A(suda)



B(suda)



K(suda)







n 'ten nX = 0,2 mol 0,4 18,4 n= dan 0,2 = 'dan MA = 92 MA MA v m



lll. Su eklendikçe özkütle azalır. dA > dB > dK'dir. (Yanlış)



E) 23



mX = 20 – 1,6 = 18,4 gram çözünmüş M=



Çözüm Yayınları



ll. 0,2 . 2 = 0,4 mol KOH(56) = 0,4 . 56 = 22,4 g (Doğru)



1,6



ise 0,5 =







Yukarıdaki çözeltilerde eşit kütlede A, B ve K tuzları çözünmüştür.







Buna göre A, B ve K'nın mol kütlelerinin karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?







A) A > B > K











(Cevap B)



B) B > A > K



D) A > K > B



C) K > A > B



E) B > K > A



nA = 2x . y, nB = y . 3x, nK = x . 4y moldür. Kütlelerinin eşit olabilmesi için n =



3.



Derişim mol L 1



2



m MA



'dan mol



değeri büyük olanın mol kütlesi küçük olmalıdır. molleri: nK > nB > nA ise



3



Mol kütleleri: A > B > K'dir. (Cevap A)







m



2m 4m



Çözünen kütlesi (g)







X katısının suda çözünmesiyle hazırlanan aynı sıcaklıktaki 1, 2 ve 3 çözeltilerinin hacimleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







A) V1 = V2 = V3



B) 2V1 = V2 = 4V3







C) V1 = 2V2 = 4V3



D) 4V1 = 2V2 = V3



6. Yoğunluğu 1,2 g/cm3 olan kütlece % 49'luk H2SO4



çözeltisinin 200 mL'sine su eklenerek hacmi 500 mL'ye tamamlanırsa molar derişimi kaç olur? (H2SO4 = 98)











E) 4V1 = V2 = 2V3 Derişim sabit olduğuna göre m ile V orantılıdır. V1 = V, V2 = 2V, V3 = 4V (Cevap D)



A) 6 % . d . 10



B) 4,8



C) 3



D) 2,4



E) 1,2



49 . 1,2 . 10



= 6M 'dan M = MA 98 M1V1 = M2V2'den 6 . 200 = M . 500 ise M = 2,4 M



M=



(Cevap D)



91



Test 03



1. E



7. 46,4 gram Na2CO3 . 7H2O bileşiğinin tamamen suda



2. B



B) 4



C) 3



D) 2



= 0,2 mol Na2CO3



232 M=



n V



den



0,2



M=



0,05



d=



m V



'den



100



2=



V







ise V = 50 mL = 0,05 L



=4



AI katı kütlesi (g)







Eklenen X2Y3 katısı(mol)



1,2



Bir miktar saf suya X2Y3 iyonik katısı eklenmesiyle hazırlanan çözeltide X2Y3 derişimi ile eklenen X2Y3'ün mol sayısı arasındaki grafik yukarıdaki gibidir. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Suda 0,8 mol X2Y3 çözünmüştür.







B) Çözelti X2Y3 katısına doymuştur.







C) Su hacmi 200 mL'dir.







D) Çözeltide X+3 iyon derişimi 8 M'dir.







E) 0,4 mol X2Y3 katısı çözünmeden kalmıştır.



M=



n



Vçözelti



den 4 =



0,8 V















VHNO



3(suda)



ise V = 0,2L = 200 mL'dir.



1



2



KNO3(suda)



Ca(NO3)2(suda)



x M, y mL



0,5 M, 200 mL







92











A)



1



200



B)



0,5



300



C)



1



300



D)



2



200



E)



0,5



200



(Cevap E)



(mL)



VNO



2(g)



A)



250



11,2



B)



200



2,24



C)



200



1,12



D)



100



1,12



E)



100



2,24



(L)



3,2



nNO2 = 2 . nCu = 2 . 0,05 = 0,1 mol = NK'da



0,1 . 22,4 = 2,24 L (Cevap E)



Buna göre x ve y değerleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? y



E) 2



= 0,05 mol nHNO3 = 4 . nCu = 4 . 0,05 = 0,2 mol 64 n 0,2 ise V = 0,1 L = 100 mL M = 'den 2 = V V nCu =



Yukarıdaki şekilde verilen 2 nolu kaptaki çözelti 1 nolu kaba – aktarıldığında NO 3 iyonları derişiminin değişmediği, K+ iyonları derişiminin ise 0,6 M olduğu belirleniyor.



x



D) 1,2



Yukarıda denklemi verilen tepkimeye göre 3,2 gram Cu katısının tamamen tepkimeye girmesi için 2 M'lik HNO3 sulu çözeltisi kullanılıyor. Buna göre tepkimede harcanan HNO3 çözeltisinin hacmi ve tepkimede oluşan NO2 gazının normal koşullardaki hacmi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (Cu = 64)



(Cevap C)



9.



C) 1



5,4



11. Cu(k) + 4HNO3(suda) → Cu(NO3)2(suda) + 2NO2(g) + 2H2O(s)



C) Su hacmi değil, çözelti hacmi 200 mL'dir.







B) 0,6



= 0,2 mol 27 Al + 3HNO3 → Al(NO3)3 + 3/2H2 –0,2 –0,6 mol n 0,6 = 2M = x M = den M = V 0,3



Çözüm Yayınları







A) 0,4



8,1 –2,7 = 5,4 g Al n =



1



Eklenen HNO3 (mL)



Şekildeki kapta bulunan AI metaline üzerinde belirtilen x M HNO3 çözeltisi tamamen eklenerek tam verimli tepkime gerçekleştiriliyor. Bu tepkimede AI katı kütlesinin, eklenen HNO3 hacmi ile değişimi yukarıdaki grafikteki gibi olduğuna göre x değeri kaçtır? (AI = 27)







4



0,8



300



0



AI(k)







X2Y3 derişimi mol L



0



9. C 10. E 11. E 12. C



2,7











8. C



E) 1



(Cevap B)



8.



7. B



8,1



Na2CO3 . 7H2O = 106 + 7 . 18 = 232 46,4



6. D



(suda)



(Na2CO3 = 106, H2O = 18) A) 5



5. A



xM 300 mL HNO3



Oluşan çözeltinin özkütlesi 2 g/mL olduğuna göre, çözeltinin molar derişimi kaçtır?







4. C



10.



çözünmesiyle 100 gram sulu çözeltisi hazırlanıyor.







3. D



2. kapta NO3– değişimi 0,5 . 2 = 1M'dır.



12.



K+ ise 1 . y = 0,6 . (y + 200) den y = 300 mL



II.



MgSO4(suda)



MgSO4(suda)



0,8 M



XM







Yukarıda verilen çözeltilerin eşit hacimleri karıştırıldığında özkütlesi 0,6 g/mL olan kütlece % 20'lik bir çözelti oluşuyor.







Buna göre II. çözeltinin molar derişimi (X) kaçtır?







(Son çözeltinin hacmi karıştırılan çözeltilerin hacminin toplamına eşittir. MgSO4 = 120)







A) 2



M=



Karıştırılınca değişmediğine göre 1. kaptaki NO3– de 1M'dır. X = 1'dir.



I.



% . d . 10 MA



B) 1,6 dan M =



20 . 0,6 . 10 120



C) 1,2



D) 0,8



E) 0,4



=1M



0,8 . V + Mll . V = 1 . 2V den Mll = 1,2 M (Cevap C)



(Cevap C)



BÖLÜM 04 Test



Çözelti Derişimleri ile İlgili Hesaplamalar - 3 1.











Mol sayısı (mol)



4.







2n mol KCI(suda)



n mol MgCI2(suda)



1,2



Br −



1



2



0,4



K+



Yukarıdaki şekilde verilen sulu çözeltilerdeki CI– iyonu molar derişimleri eşittir. 1 ve 2 nolu çözeltiler karıştırıldığında iyonlarının molar derişiminin CI– iyonlarının molar derişimine oranı kaç olur? 1 1 A) 4 B) 2 C) 1 D) E) 2 4



1. de 2n mol Cl–, 2. de 2n mol Cl– M =



n



V



ise demekki Cl– derişimlerinin eşit olması için



hacimleride eşit olmalıdır. nCl– = 2n + 2n = 4n nK+ = 2n [Cl–] =



4n 2



[K+] =



=2



2n



=1



2



(Cevap D)



2.



4.10−1



Y−n











Buna göre XnYm bileşiğinin formülü nedir?







A) XY



6 . 10–1 4 . 10–1



3



=



2



=



X+m Y–n



C) XY2



Buna göre,







I. Çözünen KBr 0,4 mol'dür.







II. Çözünen MgBr2 0,6 mol'dür.







III. Çözeltideki Mg2+ iyonlarının derişimi 0,8 M'dır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



0,4 0,5



= 0,8 M (Doğru) (Cevap D)



XnYm iyonik katısının suda çözünmesine ait iyon derişimi zaman grafiği yukarıda verilmiştir.



B) X2Y







lll. 0,4 mol MgBr2 → 0,4 mol Mg2+, M =



Zaman



0



KBr ve MgBr2 katılarının saf suda çözünmesiyle hazırlanan 500 mL'lik bir çözeltideki K+ ve Br– iyonlarının mol sayılarının zamanla değişimini gösteren grafik yukarıdaki gibidir.



ll. Yanlış



Çözüm Yayınları



6.10−1







l. 0,4 mol KBr ve 0,4 mol MgBr2 çözünmüştür. (Doğru)



Derişim (M) X+m



Zaman



0







K+



04



5. 2 M 150 mL doymamış XOH çözeltisinin suyu tamamen



buharlaştırıldığında geriye 12 gram katı madde kaldığına göre X'in atom ağırlığı nedir? (H = 1, O = 16)







n=



D) X2Y3



E) X3Y2



A) 11



B) 20



C) 23



n = M . V'den nXOH = 2 . 0,15 = 0,3 mol m MA



dan



0,3=



12 MA



D) 39



E) 64



ise XOH = 40



X + 16 + 1 = 40 ise X = 23



ise X3Y2



(Cevap C) (Cevap E)



6.



Mol sayısı a



b



3. Fe(NO3)2(suda)











2M 800 mL 1



X2Y3 iyonik katısı ile sulu çözelti hazırlanırken çözünen X2Y3 katısının mol sayısının zamanla değişimi yukarıdaki grafikte verilmiştir.



Saf su







Boş kap 2



3



Yukarıdaki şekillerde verilen 1 nolu çözeltinin yarısı boş olan 2 nolu kaba aktarılıyor. 2 nolu kapta oluşan çözeltinin hacmi su eklenerek 1 litreye tamamlanıyor. –



Buna göre son durumda 2 nolu kaptaki çözeltide NO 3 iyonları derişimi kaç M'dir? A) 4



B) 3,2



C) 2



D) 1,6



E) 0,8



Hazırlanan çözeltinin hacmi 500 mL olduğuna göre,







I. Çözelti doymuştur.







II. Çözeltinin derişimi 2(a–b) M'dır.







III. Çözeltideki X3+ iyonlarının mol sayısı 3(a–b) dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



2 nolu çözelti ilk işlem sonucu 2M, 400 mL'dir.



l. Katının hepsi çözünmemiş. Doymuş (Doğru)



2. işlem: M1V1 = M2V2'den



ll. M =



2 . 400 = M2 . 1000'den M2 = 0,8M Fe(NO3)2



Zaman



t



0



a–b 0,5



C) I ve II



E) I, II ve III



= 2(a – b) (Doğru)



lll. (a – b) . 2 olmalıydı. (Yanlış)



2 . 0,8 = 1,6 M NO3– (Cevap D)



(Cevap C)



93



Test 04



1. D



7.



2. E



3. D



4. D



5. C



6. C



7. B



8. B



9. C 10. E 11. D 12. E



10. XM 200 mL KOH(suda)



1 M 200 mL AI(NO3)3(suda)



0,8 M 300 mL Mg(NO3)2(suda)















0,8 M 300 mL Mg(NO3)2 çözeltisine 1 M 200 mL AI(NO3)3 çözeltisinin tamamı ilave ediliyor.







Bu işlem sonucunda kaptaki Mg2+ ve NO 3 derişimleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



–











Şekildeki kapta bulunan Pb(NO3)2 çözeltisine üzerinde belirtilen – KOH çözeltisinin tamamı eklendiğinde Pb2+ ve OH iyonlarının tümü birlikte çöküyor.







Buna göre son karışımdaki K+ iyonları derişimi kaç molardır? A) 0,5 B) 0,45 C) 0,3 D) 0,24 E) 0,12







–



[Mg2+]



0,1 M 300 mL Pb(NO3)2(suda)



[NO 3]



nPb2+ = 0,1 . 0,3 = 0,03 mol O halde Pb(OH)2'deki



A)



0,4



1,12



B)



0,48



2,16



C)



0,48



5,4



0,3 . 200 = M . 500'den MK+ = 0,12 M



D)



0,64



2,16



E)



0,48



1,12



11.



nOH– = 0,03 . 2 = 0,06 mol . x =



0,06 0,2



= 0,3 M



(Cevap E)



4 M, 2L NaNO3(suda)



[Mg2+]: M1V1 = M2V2'den



0,8 . 300 = M2 . 500 ise M2 = 0,48 M [NO3–]: M1V1 + M2V2 = MsonVson'dan 0,8 . 2 . 300 + 1 . 3 . 200 = Mson . 500'den Mson = 2,16M (Cevap B)



8. 24 gram NaOH katısının 200 g suda çözünmesiyle hazırlanan doymamış sulu çözelti ile ilgili,







I. Kütlece % 12'liktir.







II. Molal derişimi 3'tür.







III. Molar derişimi 3'tür.







(NaOH = 40, dsu = 1 g/mL)







A) Yalnız I



l.



94



24







C) I ve II



2



4



1



2



E) II ve III







A) Yalnız I



B) Yalnız II















[NO3–] =



224 nçözünen(mol) ll. Molar derişim = dir. nçözücü(kg) 24 = 0,6 mol nNaOH = 40 0,6 molalite = = 3 molal (Doğru) 0,2 lll. Çözelti hacmi belli değildir. Hesaplanamaz. (Yanlış)



9. Özkütlesi 0,9 g/cm3 olan kütlece % 21'lik X sulu çözeltisinin molar derişimi 3 M'dir.



Buna göre, X'in mol kütlesi kaç g/mol'dür?







A) 42 MA



'dan 3 =



21 . 0,9 . 10 MA



C) 63



D) I ve III 4+2.2 2



C) I ve II



E) I, II ve III 2 2



= 1 M, (Na+) =



4 2



= 2M



= 4M l ve lll (Doğru) ll. si 0'dan başlamalıydı. (Cevap D)



katısının artansız tepkimesi sonucu normal koşullarda 44,8 L H2 gazı oluşuyor.







Buna göre,







% . d . 10



[NO 3 ]



12. Kütlece % 49'luk H2SO4 çözeltisinin 500 mL'si ile yeterince Zn



(Cevap B)



M=



4



Eşit hacim karıştırıldığı için derişimler yarıya düşer. [Ca2+] =



. 100 ≅ 10,71 (Yanlış)



B) 56



−



[Na+]



[Ca2+]



derişimlerinin zamanla değişimini gösteren grafiklerden hangileri doğrudur?



B) Yalnız II



D) I ve III



Yukarıda şekli verilen kaba NaNO3 çözeltisinin tamamı azar azar ekleniyor.



Zaman 0 Zaman 0 Zaman I II III – Buna göre, kaptaki Ca2+, Na+ ve NO 3 iyonlarının



yargılarından hangileri doğrudur?











0











Çözüm Yayınları







2 M, 2 L Ca(NO3)2(suda)



D) 70



E) 84







II. H2SO4 çözeltisinin özkütlesi 0,8 g/mL'dir.







III. H2SO4 çözeltisinin derişimi 4 M'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















Zn



ise



MA = 63g/mol (Cevap C)



I. Tepkimede 2 mol Zn harcanmıştır.



+



D) I ve III



H2SO4 → ZnSO4 + H2 44,8 = 2 mol 2 mol 2 mol 22,4 2 49 . d . 10 M= = 4M 4= den 0,8 g/mL 0,5 98



C) I ve II



E) I, II ve III



(Cevap E)



BÖLÜM 04 Test



Koligatif Özellikler - 1 1. Deniz seviyesindeki bir miktar saf suya ayrı ayrı uygulanan 1.



4.



ve 2. işlemleri;







1. C2H5OH sıvısı eklemek,







2. NaCI katısı eklemek



0,2 M 200 mL AI(NO3)3(suda)







şeklindedir.







Bu işlemler sonucu gerekleşen değişimler ile ilgili, 1. İşlem







2. İşlem



I.



Kaynama noktası :



Artar



Azalır



II.



Donma noktası :



Azalır



Azalır



III.



Buhar basıncı :



Artar



Azalır







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



0,4 M 200 mL KNO3(suda)







C) I ve II



E) I, II ve III



C2H5OH uçucu bir sıvıdır. Kaynama ve donma noktası suyunkinden düşük, buhar basıncı ise fazladır. NaCl ise suyun kaynama noktasını arttırır iken donma noktasını ve buhar basıncını düşürür. (Cevap D)







Deniz seviyesindeki 0,4 M 200 mL KNO3 sulu çözeltisine 0,2 M 200 mL AI(NO3)3 sulu çözeltisinin tamamı ilave ediliyor.







Bu işlem sonucu kapta,







I. İyon derişimi,







II. Çözeltinin kaynamaya başlama sıcaklığı,







III. Katyon derişimi.







niceliklerinden hangileri değişmez?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



0,2 M Al(NO3)3(4i) = 0,2 . 4 = 0,8 Mi



2.



1 mol NaCI(k)



05



0,5 mol NaCI(k)



2 mol C6H12O6(k)



C) I ve II



E) I, II ve III



0,4 M KNO3(2i) = 0,4 . 2 = 0,8 Mi iyon derişimi değişmez. (Cevap C)



200 g su



2 kg su



I.



II.



III.







Deniz seviyesinde bulunan I., II. ve III. kaplarında miktarları belirtilen saf sulara üzerlerinde verilen maddeler eklenerek tamamen çözülüyor.







Buna göre I., II. ve III. nolu kaplardaki çözeltilerin kaynamaya başlama sıcaklıkları aşağıdakilerden hangisinde doğru karşılaştırılmıştır?







A) I > II > III











B) II > I > III



D) I > III > II



l: lll:



1 kgsu



= 2 molal iyon, ll:



2 mol tanecik 2kgsu



0,5 . 2 mol iyon 0,2 kgsu



E) II > III > I







8



40



= 5 molal iyon,



D.N.



A)



100,52



–1,86



B)



101,04



–3,72



C)



101,04



–1,86



D)



100,52



–3,72



E)



101,04



–9,3



= 0,2 mol NaOH(2i) = 0,4 mol iyon. molalite =



0,4 0,2



= 2 molal iyon. K.N = 100 + 2 . 0,52 = 101,04 C°



D.N = 0 – 2 . 1,86 = –3,72C° (Cevap B) (Cevap B)



I. 3 M 100 mL CaCI2







II. 2 M 300 mL AICI3







III. 3 M 200 mL NaCI







Yukarıda verilen aynı şartlardaki üç farklı sulu çözelti ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Çözeltilerdeki tuzların mol sayıları arasındaki ilişki II = III > I şeklindedir. B) Kaynamaya başlama sıcaklıkları arasındaki ilişki II > I > III şeklindedir. CI–



K.N.



= 1 molal tanecik, ll > l > lll



3.







tamamen çözünmesiyle hazırlanan sulu çözeltinin kaynamaya başlama sıcaklığı (K.N.) ve donmaya başlama sıcaklığı (D.N.) aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (H = 1, O = 16, Na = 23, Kk = 0,52 °C/m, Kd = 1,86 °C/m)



C) III > I > II



Çözeltilerin kaynama noktaları iyon derişimleri ile orantılıdır. 2 mol iyon



Çözüm Yayınları



1 kg su



5. Deniz seviyesindeki 200 g saf suda 8 g NaOH katısının



6.







NaNO3(suda)



Mg(NO3)2(suda)



AI(NO3)3(suda)



I.



II.



III.







Aynı ortamda bulunan yukarıdaki kaplarda hazırlanan sulu – çözeltilerde NO 3 iyonu molal derişimleri eşittir.







Buna göre,







I. Çözünen tuzlardan mol sayısı en fazla olanı NaNO3'tür.







II. Aynı ortamdaki donmaya başlama sıcaklığı en yüksek olanı III. südür. III. Çözelti hacimleri birbirine eşittir.







C)







D) Donmaya başlama sıcaklıkları arasındaki ilişki III > II > I şeklindedir.







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



E) Aynı sıcaklıktaki buhar basınçları arasındaki ilişki III > II > I şeklindedir.







A) Yalnız I















iyon derişimleri arasındaki ilişki I = II > III şeklindedir.



İyon derişimleri: l: 3 . 3i = 9Mi, ll: 2 . 4i = 8Mi, lll. 3 . 2i = 6Mi l > ll > lll



B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



6 molal NaNO3, 3 molal Mg(NO3)2 ve 2 molal Al(NO3)3'te NO3– molal derişimleri aynıdır.



B) Kanama noktası iyon derişimi ile doğru orantılıdır. l > ll > lll (Cevap B)



ll. 2 . 4 = 8 molal iyon ile Donma noktası en küçük olanı Al(NO3)3'tür. (Cevap B)



95



Test 05 7.



1. D



Sıcaklık (°C)



Zaman







− 3t 2







6. B



7. C



8. A



9. A 10. D 11. C 12. B



(H2O = 18, C2H5OH = 46, t °C'ta Psu buharı = 20 mmHg, t °C'ta Petil alkol = 24 mmHg)







A) 44



B) 36,4



= 0,2 mol etanol,



C) 30,4



D) 20,8



E) 16,8



14,4



= 0,8 mol H2O 18 netanol nsu 0,2 0,8 . 24 + . 20 Karışımın buharbasıncı = . Petanol + . Psu = 1 1 ntoplam ntoplam 46



X ve Y katılarının eşit mollerinin eşit kütledeki saf sularda çözünmesiyle hazırlanan sulu çözeltilerin 1 atm basınçta soğuma grafikleri yukarıdaki gibidir.







5. B



9,2



Y çözeltisi



X çözeltisi







4. C



çözeltinin t °C'deki buhar basıncı kaç mmHg'dir?



Zaman



0



3. B



10. 9,2 gram etanol ve 14,4 gram saf suyun oluşturduğu



Sıcaklık (°C)



0 −t



2. B



= 4,8 + 16 = 20,8 mmHg (Cevap D)



Buna göre, X ve Y katıları aşağıdakilerden hangisi olabilir? X A)



KCI



C6H12O6



B)



MgCI2



NaCI



C)



NaCI



MgCI2



D)



AICI3



KBr



E)







Y



NaNO3



11. Moleküler yapılı X katısının saf suda çözünmesiyle hazırlanan kütlece % 10'luk X sulu çözeltisinin t °C'taki buhar basıncı 20 mmHg'dır.



NaCI



X çözeltisinde iyon derişimi 2 ise Y çözültesinde 3'tür. X 2 iyonlu Y 3 iyonlu olmalıdır. (Cevap C)



8. 1 atm basınçta 0,3 M KNO3 sulu çözeltisinin kaynamaya







Buna göre Ca(OH)2 çözeltisinin derişimi (X) aşağıdakilerden hangisidir?







A) 0,15



B) 0,3



C) 0,45



D) 0,6



E) 0,9



0,3 M KNO3(2i) = 0,3 . 2 = 0,6 M iyon



Buna göre X katısının mol kütlesi kaçtır?







(H = 1, O = 16, t °C'ta Psu buharı = 21 mmHg)







A) 84



B) 64



Katı – sıvı çözeltilerde buhar basıncı =



Çözüm Yayınları



başlama sıcaklığı 100 + 4a °C, aynı ortamdaki X M Ca(OH)2 çözeltisinin kaynamaya başlama sıcaklığı 100 + 3a °C'dir.







nH2O = 0,25 =



90 18 10



= 5 mol .



MX



5 5 + nx



nHC) 2O



40



ntoplam



D) 38



E) 24



. Pbuhar'dır. Kütlece % 90'ı H2O'dur.



. 21 = 20 ise nx = 0,25 mol'dür.



ise x = 40 g/mol (Cevap C)



XM Ca(OH)2(3i) = x . 3 = 3X M iyon 0,6 3X



=



4a 3a



ise X = 0,15 M (Cevap A)



12.



h



Buhar basıncı (mmHg)



9. 760



Arı su



KCI



X Na2SO4 (suda)



T1, M1







96



0



100



Yukarıda arı su, KCI(suda) ve 0,6 M X(suda) maddelerinin buhar basıncının sıcaklıkla değişimini gösteren grafik verilmiştir. Buna göre, KCI çözeltisinin molar derişimi ve X bileşiğinin formülü aşağıdakilerden hangisi olabilir? KCI(suda) derişimi (M)







Sıcaklık (°C)



100+3a 100+4a



Buna göre,



X'in formülü







III. T1 > T2 ise M2 > M1'dir.







IV. Aynı ortamda donma sıcaklığı düşük olanı NaCI çözeltisidir.



0,5



KOH



C)



0,6



Na2SO4



D)



1



E)



1,2



A) 0,9 M KCl ile 0,6 M Al(NO3)3 te iyon derişimi







II. T1 = T2 ise iyon derişimi fazla olanı Na2SO4 çözeltisidir.



B)



=



Yukarıdaki düzenekte çözeltilerin derişimleri M1 ve M2 ile sıcaklıkları T1 ve T2 ile ifade edilmiştir.







AI(NO3)3



4a







I. M1 = M2 ise T2 > T1'dir.



0,9



3a



T2, M2







A)



KCl ve X çözeltilerinin iyon derişimleri oranı



NaCI(suda)



Hg







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



NaCI







A) Yalnız I



Mg(NO3)2











3



4 0,9 . 2 0,6 . 4



3 4



C) II ve III



E) II, III ve IV



ll. T1 = T2 ise iyon derişimi fazla olanı Na2 SO4'tür. Böylelikle aynı sıcaklıktaki buharbasıncı



olmalıdır. =



B) Yalnız II



D) I ve IV



düşük olur. (Kesin) 'tür.



(Cevap B) (Cevap A)



1.



4. X ve Y sıvılarından oluşan bir çözeltinin 25 °C'deki buhar basıncı 320 mmHg'dir.



X(suda)



Buna göre, çözeltideki X sıvısının mol kesri nedir?







(25 °C'deki buhar basınçları, PX = 300 mmHg,







Şekilde katısı ile denge halinde bulunan X sulu çözeltisinin çözünme denklemi,



A) 0,2



B) 0,4



C) 0,5



D) 0,6



E) 0,8



Pkarışım = XX . PX + XY . PY'dir. Y nin mol kesri = 1 – XX'tir.



X(k) → X(suda) + ısı şeklindedir.







PY = 400 mmHg)



X(k)







06



BÖLÜM 04 Test



Koligatif Özellikler - 2



320 = XX . 300 + (1 – XX) . 400



Buna göre çözeltinin sıcaklığı artırılırsa,



XX = 0,8'dir. (Cevap E)







I. derişim,







II. kaynamaya başlama sıcaklığı,







III. buhar basıncı.







niceliklerinden hangileri azalır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



5.



E) I, II ve III



Sıcaklık (°C)



l. X'in çözünmesi ısı verendir. Isındıkça çökme gerçekleşir. Derişimi azalır. ll. Derişimi



25



azaldıkça kaynama noktası azalır. lll. Derişimi azaldıkça buhar basıncı artar. (Cevap C)



x mol Mg(NO3)2(k)











y mol NaCI(k)



1 L su



2 L su



I.



II.



1 L su III.



Şekildeki kaplarda bulunan saf sulara üzerlerinde belirtilen katılar eklenerek doymamış sulu çözeltiler elde ediliyor. Oluşan çözeltilerin deniz seviyesindeki kaynamaya başlama sıcaklıkları birbirine eşit olduğuna göre x, y ve z arasında nasıl bir ilişki vardır? A) x = y = z B) 2x = 3y = 4z C) 3x = 2y = z D) 3x = y = 4z







−0,93



z mol AICI3(k)



Çözüm Yayınları



2.



E) 2x = y = z











4 gram X2Y3 katısının 400 gram saf suda çözünmesiyle hazırlanan çözelti 1 atm basınçta soğutulduğunda sıcaklık zaman grafiği yukarıdaki gibi olmaktadır.







Buna göre X2Y3 bileşiğinin mol kütlesi kaçtır?







(Kd = 1,86 °C/m)







A)20



0,93 1,86



B) 56



C) 64



D) 76



E) 100



= 0,5 molal iyon ise X2Y3 0,1 molal'dir.



nX2Y3 =



0,1 =



Kaynama noktaları eşit ise iyon derişimleri de eşittir. y l. x . 3 = 3x M iyon. ll. . 2 = y M iyon lll. z . 4 = 4z M iyon 3x = y = 4z'dir. 2



Zaman



0



4 MA



mol . molalite =



mol kgsu



ise



4 MA ve MA = 100 g/mol 0,4



(Cevap E)



(Cevap D)



6. 1 kg saf suda 2 mol Na2SO4 çözünmesiyle hazırlanan



çözeltinin oda koşullarındaki kaynamaya başlama sıcaklığı 103,12 °C'dir.



3. Normal basınçta bulunan iki sulu çözeltiden X'in kaynama



noktası 100 + a °C, Y'nin kaynama noktası 100 + 3a °C'dir.











Buna göre,



Buna göre, X ve Y çözeltileri aşağıdakilerden hangisi olabilir? X











1 M C6H12O6(suda)



1 M NaCI(suda)



B)



0,5 M KOH(suda)



2 M K2SO4(suda)



C)



2 M Mg(NO3)2(suda)



0,5 M C6H12O6(suda)



D)



0,2 M NaCI(suda)



0,4 M Mg(NO3)2(suda)



E)



0,1 M CH3OH(suda)



0,1 M Ca(OH)2(suda)



İyon derişimleri arası oran D) 0,2 M NaCl(2i) =



a 3a



0,4 Mi



0,4M Mg(NO3)2(3i) = 1,2 Mi



1 mol NaCI



0,2 mol AICI3



0,1 mol C6H12O6



0,5 kg su I.



0,4 kg su II.



0,2 kg su III.



X'in formülü



A)



= =



X Y 1 3



=



1 3



97



yukarıdaki çözeltilerden hangilerinin oda koşullarındaki kaynamaya başlama sıcaklığı 102,08 °C'dir?



'tir.



'tür. (Cevap D)



A) Yalnız I 2



B) Yalnız II



D) =I 2ve iyon = 2 molal Na2SO4(3i) . 3 III = 6 molal 1 3,12 6 = 'ten X = 4 malol iyon 2,08 x 1.2 mol iyon l. de = 4 molal iyon 0,5



C) I ve II



E) I, II ve III



(Cevap A)



Test 06



1. C



7. 0,2 M KNO3(suda)



1







0,1 M C6H12O6(suda)



2



7. D



8. E



9. C 10. D 11. A 12. B



8. Aşağıdaki kapta yarı geçirgen bir zarla ayrılmış iki ayrı







(Cevap D)



I. 1 kg su ilave etmek,







II. 0,1 mol NaCI çözmek,







III. 0,1 mol NaCI ve 2 kg su ilave etmek.







işlemlerinden hangileri uygulandığında Şekil - 2'deki grafik elde edilir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II











0,3 2 3t



Y



I.



1 M C6H12O6(suda)



1 M NaCI(suda)



II.



Saf su



0,5 M NaCI(suda)



III.



1 M KNO3(suda)



1 M AICI3(suda)











C) I ve II



E) I, II ve III



Başlangıçta 1 nolu çözelti seyretik olursa su kaybettikçe osmotik basıncı artar.



9. H2O(g) h1



h2



K2SO4(suda)



25 °C







(Cevap E)



H2O(g)



NaCI(suda)



Hg



2



III. K2SO4 çözeltisinin elektrik iletkenliği NaCI çözeltisininkinden fazladır. A) Yalnız I



B) Yalnız II











D) I ve III



1



P2



2 Yarı geçirgen zar



yM B(suda)



1 2 Buna göre, I. P1 = P2 ve osmoz olayı 1 yönünde gerçekleşiyor ise 2. kapta zamanla osmotik basınç artar. II. x = y ve P1 > P2 ise ters osmoz gerçekleşir. III. P1 = P2 ve x > y ise osmoz olayı 2 yönünde gerçekleşir.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



(Cevap A)



hazırlanan çözeltinin donmaya başlama sıcaklığı –9,3 °C'dir.











xM A(suda)







II. h1 = h2 olabilmesi için NaCI çözeltisinin sıcaklığı artırılmalıdır.







P1



12. 1 atm basınçta AI2(SO4)3 katısının 800 g suda çözünmesiyle







yargılarından hangileri doğrudur?



molar B çözeltileri yerleştirilmiştir.



lll. İyon derişimleri belli değildir. (Kesin değil)



Hg



I. NaCI çözeltisinin molar derişimi K2SO4 çözeltisininkinden daha büyüktür.







(Cevap D)



ll. İyon derişimleri belli değildir. (Kesin değil)



Şekildeki sistemde h2 > h1 olduğuna göre,







m



m = 0,1 molal olmalıdır. ise



l. Su kaybedenin osmotik basıncı artar. (Kesin)



25 °C



1



0,15



=



Çözüm Yayınları



1 2 Bir süre sonra 1 nolu kapta osmotik basınç artmaya başladığına göre X ve Y sıvıları,







E) I, II ve III



= 0,15 molal NaCl



11. Aşağıda yarı geçirgen zarla ayrılmış sisteme x molar A ve y







yukarıdakilerden hangileri olabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



l. ve lll. işlemler NaCl molalitesini 0,1 molal yaparlar.



Y







Şekil - 2







2t



X



−2t



Bu çözeltiye,







yarı geçirgen zar



Zaman



0



Şekil - 1







bölmede X ve Y sıvıları yerleştirilmiştir.



X



Zaman



−3t



II. 2 ve 3 nolu çözeltiler izotoniktir. III. Osmoz olayı 2'den 1'e ve 3'den 2'ye doğru gerçekleşir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III



D) I ve III



25



0



I. 1 nolu çözelti 2 nolu çözelti için hipertonik ortam oluşturur.







Sıcaklık (°C)



3



ll. Derişimleri farklıdır. (Yanlış) lll. Derişimi az olandan çok alana (Doğru)



98



6. A



25



l. 1., 2. den derişik (Doğru)







5. E



Sıcaklık (°C)



Şekildeki kapta yarı geçirgen zarlarla ayrılmış bölmelere











4. E



oda koşullarında soğutulduğunda sıcaklık - zaman grafiği Şekil - 1'deki gibidir.



yerleştirilmiş 1, 2 ve 3 nolu çözeltiler ile ilgili,







3. D



10. 25°C'de 2 kg suda 0,3 mol NaCI çözülerek hazırlanan çözelti 0,2 M AICI3(suda)







2. D



C) I ve II



E) I, II ve III



l. iyon derişimi az olanın buhar basıncı fazladır. (Doğru) ll. Sıcaklık arttıkça buhar basıncı artar. (Doğru) lll. 1. nin iyon derişimi daha fazladır. (Yanlış)







I. Çözünen AI2(SO4)3'ün mol sayısı 4'tür.







II. Molal derişimi 5'tir.







III. Kaynamaya başlama sıcaklığı 102,6 °C'dir.







yargılarından hangileri doğrudur? (Kk = 0,52 °C/m, Kd= 1,86 °C/m) A) Yalnız II B) Yalnız III











9,3



1,86 (Cevap C)



Bu çözelti ile ilgili,



D) I ve III







= 5 molal iyon = 1 molal Al2(SO4)3'tür. n



ise n = 0,8 mol Al2(SO4)3'tür. 0,8 l ve ll (yanlış) K . N = 100 + 5 . 0,52 = 102,6 C°



1=



C) I ve II



E) I, II ve III



(Cevap B)



BİRE BİR



BÖLÜM 04 Test



1. Aynı ortamdaki ağzı açık iki kaptan birinde arı su, diğerinde



4.



yemek tuzunun doymamış sulu çözeltisi kaynatılmaktadır.







Eklenen X’in mol sayısı (mol)



A) Suyun sıcaklığı sabit kalırken, tuzlu suyun sıcaklığı artar.







B) Buhar basınçları birbirine eşittir.







C) Tuzlu suyun derişimi artar.







D) Suyun hacmi azalır.







E) Suyun yoğunluğu artarken, tuzlu suyun yoğunluğu azalır.



C



4



Kaynama süresince gerçekleşen değişimler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







07



3



B



A



2



Çözeltinin derişimi (M) 0 0,4 0,6 Bir X tuzunun sabit sıcaklıktaki bir miktar suya eklenen mol sayısı ile oluşan çözeltinin molar derişimi arasındaki grafik yukarıda verilmiştir.







Bu çözelti ile ilgili,











I. Çözelti A konumunda doymamış, B konumunda doymuştur.



derişimi artar.







II. Çözeltinin hacmi 5 L'dir.



E) Kaynarken suyun sıcaklığı sabit olduğu için yoğunluğu sabittir. Ancak tuzlu suyun







derişimi arttığı için yoğunluğu artar.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















Kaynarken suyun sıcaklığı sabit, tuzlu suyunki artar. Aynı ortamda kaynayan sıvıların buharbasınçları açık hava basıncına eşittir. Kaynayan doymamış tuzlu suyun doyana kadar



(Cevap E)



III. C konumunda kabın dibinde 1 mol X katısı bulunur.



D) I ve III



l. B'de derişim sabit (Doğru) ll. 0,6 =



A)











10



2



B)



5



4



C)



200



0,2



D)



100



0,1



E)



50



3



n



Çözüm Yayınları







Çözelti derişimi mol c m L







Oda sıcaklığındaki bir miktar suya atılan XY2 katısının mol sayısının zamanla değişimi grafikteki gibidir.







Oluşan çözeltinin hacmi 2 litre olduğuna göre çözelti ile ilgili, X2+ derişimi(M) m−n 2



E) n = 3 . 50 = 150 mmol ile en fazladır.







I. 500 g saf su







II. 0,2 mol NaCI tuzunun 500 g sudaki çözeltisi







III. 0,3 mol şekerin 500 g sudaki çözeltisi







IV. 500 g saf etil alkol



Y− derişimi (M) m−n



3m



Zaman 0 Zaman I II III yukarıdaki grafiklerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II



l. M =



n V



D) I ve III (Doğru) ll.



m–n 2



M XY2 =







m–n



6.



2



E) I, II ve III . 2 = m – n M Y (Doğru) (Cevap C)



0,2 M NaNO3(suda)



Yukarıdaki kapta bulunan çözeltiye aynı sıcaklıkta 0,1 M AI(NO3)3 çözeltisinden eşit hacimde eklenerek karıştırılıyor.







ile ilgili aşağıdaki karşılaştırmalardan hangisi yanlıştır?







A) I. nin buhar basıncı, IV. den düşüktür.







B) II. nin donma noktası, III. den yüksektir.







C) Elektrik iletkenliği en fazla olanı II. sidir.







I. Na+ iyon derişimi 0,1 M olur.







II. NO 3 iyon derişimi artar.







D) I. si için III. sü hipertonik ortamdır.







III. Kaynamaya başlama sıcaklığı artar.







E) Uçuculuğu en fazla olan IV. südür.







İyon derişimi arttıkça K.N artar, D.N azalır, Buhar basıncı azalır. B)



0,2



= 0,4 molal NaCl(2i) = 0,8 molal iyon 0,5 0,3 = 0,6 molal şeker. ll. nin donma noktası lll. ninkinden düşüktür. 0,5



İyon derişimi (M)



3n Zaman 0



0







3. Aynı ortamda bulunan, aynı sıcaklıktaki,



Zaman



0







n = M . V'den (Cevap E)



(Cevap E)



m



verilen sulu çözeltilerden hangisinde çözünmüş madde miktarı diğerlerinden fazladır? Çözeltinin hacmi (mL)



'den V = 5L (Doğru) lll. 4 – 3 = 1 mol (Doğru)



V



Mol sayısı (mol)



5.



2. Bir X katısıyla hazırlanan ve aşağıda hacmi ile derişimi



3



C) I ve II



E) I, II ve III



Kaptaki çözeltide gerçekleşen değişimler ile ilgili, –







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Na+ için hacim 2 katına çıkar, derişi yarıya düşer. (Doğru) ll. 0,2 M NO3– üzerine 0,3 M NO3– içeren çözelti eklendi. Artar. (Doğru) (Cevap B)



(Cevap C)



99



Test 07



1. E



7. Aşağıdaki grafikte normal basınçta 1 kg suda çözünen



1



2



3



−3a −4a −5a







NaCI



7. C



8. B



9. B 10. B 11. A 12. A 13. B







A) 50 % . d . 10 MA



B) 100



C) 150



D) 200



E) 250



dır.



49 . 1,2 . 10 98



= 6M H2SO4



M1V1 = M2V2'den 6 . V1 = 2 . 300



V1 = 100 mL (Cevap B)



Buna göre X ve Y bileşiklerinin formülleri aşağıdakilerden hangisi olabilir? X



Y







A)



C6H12O6







B)



K2SO4



C)



K3PO4



C6H12O6



D)



KNO3



C6H12O6



E)



AI2(SO4)3



MgCI2







6. C



300 mL 2M H2SO4 çözeltisi hazırlamak için, kütlece % 49'luk H2SO4 çözeltisinden kaç mL alınarak hacim 300 mL'ye tamamlanmalıdır? (H2SO4 = 98)



M=



Suyun donma noktası (°C)







5. C







M=



Y



X



4. E



g/mL'dir.



Çözünen maddenin mol sayısı (mol)



−a −2a



3. B



10. H2SO4'ün sudaki kütlece % 49 luk çözeltisinin yoğunluğu 1,2



maddenin mol sayısının suyun donma noktasına etkisi verilmiştir. 0



2. E



11. 2M, 500 mL HNO3 çözeltisi hazırlamak için 5M'lık HNO3



Mg(NO3)2



çözeltisinden kaç mL alınarak hacmi su ile 500 mL'ye tamamlanmalıdır?



KOH



A) 200



B) 250



C) 300



D) 350



E) 400



M1V1 = M2V2'den 5 . V1 = 2 . 500 ise V1 = 200 mL (Cevap A)



2 molal NaCl(2i) = 4 molal iyon = 4a molal ise 3 molal Y = 3 Y = 1 (C6H12O6) (Cevap C)



8. 4,24 gram K3PO4'ün suda çözünmesiyle 500 mL sulu çözelti hazırlanıyor. K3PO4'ün sudaki iyonlaşma tepkimesi, 3–



+



Çözüm Yayınları



X'te 4 molal iyon içerir. 1 molal. X = 4 ise X : 4 iyonludur. (K3PO4) 3 molal iyon = 3a ve Y 3



K3PO4(suda) → 3K (suda) + PO 4(suda)



şeklindedir.







Buna göre hazırlanan çözelti ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? (K3PO4 = 212)







A) 0,02 mol K3PO4 çözünmüştür.







B) Çözeltideki K+ derişimi 0,06 molardır.







C) Çözeltide 0,02 mol PO 4- iyonu vardır.







Buna göre x kaçtır?







D) Çözeltideki PO 4- derişimi 0,04 molardır.







(Kaynama noktası yükselme sabiti (Kk) = 0,52 °C/molal)







E) Çözeltideki toplam iyon sayısı 0,08 moldür.







A) 1



4,24 212



12. x mol NaNO3 katısının deniz seviyesinde 500 gram suda tamamen çözünmesiyle hazırlanan çözeltinin kaynama noktası 102,08 °C'dir.



3



3



= 0,02 mol K3PO4,



0,02 0,5



B) 1,5



C) 2



D) 2,5



E) 3



102,08 – 100 = 2,08°C artış.



= 0,04 M K3PO4



2,08



B) 0,04 M K3PO4 = 0,04 . 3 = 0,12 M K+ içerir. (Cevap B)



100



0,52



= 4 molal iyon = 2 molal NaNO3'tür.



Molalite =



n kgsu



ise 2 =



X 0,5



ten



X = 1 mol (Cevap A)



9. Bağıl nem, havadaki su buharının kısmi basıncının aynı



sıcaklıktaki suyun buhar basıncına oranının yüzdesi olarak tanımlanır.







Buna göre, havadaki su buharının kısmi basıncının 18 mmHg ve suyun buhar basıncının 24 mmHg olduğu bir ortamda bağıl nem yüzdesi kaçtır?







A) 80



% Bağıl nem =



B) 75 Pkısmi Psubuharı



. 100 ise



C) 60 18 24



D) 50



E) 40



. 100 = 75 (Cevap B)



13. X'in sudaki kütlece % 30'luk çözeltisinin yoğunluğu 1,2 g/cm3 ve derişimi 9 M'dır.



M=



Buna göre X'in mol kütlesi kaç g/mol'dür? A) 24 % . d . 10 MA



B) 40 dan. 9 =



30 . 1,2 . 10 MX



C) 56



D) 64



E) 84



ise MX = 40 (Cevap B)



1. Bir X katısının 20 °C'de saf sudaki çözünürlüğü 25 g X / 100 g



4.



su'dur.







I. 20 g X ve 80 g su içeren çözelti







II. Kütlece % 20'lik çözelti







III. 20 g X ve 60 g su ile hazırlanan çözelti







A) Yalnız I



B) Yalnız II















l.



20



=



80



1 4



mx msu



, ll.



oranı 20 80



=



25 100 1 4



=



,



1 4







C) I ve II



E) I, II ve III







lll.



60



=



1 3



>



1







4



Her üç çözeltide doymuştur.



III. Pistonu O noktasında sabitleyip He gazı eklemek, işlemlerinden hangileri yapılırsa CO2 gazının çözünürlüğü artar? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III



Gazların çözünürlüğü kısmi basınçları ile doğru, sıcaklıkla ters orantılıdır.



(Cevap E)



(Cevap C)



2. AB katısının suda çözünme denklemi,



5.



–



+



Yukarıda şekli verilen sisteme, I. Soğutmak, II. Pistonu A noktasında sabitlemek,







'tür. 20



Su







yukarıdakilerden hangileri doymuş bir çözeltidir?



Doyması için



AB(k) + ısı → A (suda) + B(suda)



X çözeltisi







şeklindedir.







Belirli bir sıcaklıkta hazırlanan dibinde katısı bulunmayan AB doymuş sulu çözeltisinin sıcaklığı artırılırsa,







I. Doymamış çözelti oluşur.







II. A+ iyon derişimi artar.







III. AB'nin çözünürlüğü azalır.







IV. Çözeltinin elektrik akımı iletkenliği artar.



X(k) 25 °C



Suda çözünmesi ekzotermik olan X katısı ile suyun oluşturduğu çözelti yukarıdaki şekilde verilmiştir.



yargılarından hangileri doğru olur?







A) I ve II















D) I, II ve IV



B) II ve III



C) I ve IV



E) II, III ve IV



Kaba dipteki katının bir kısmını çözecek kadar 25 °C'deki saf su ilave edilirse,



Çözüm Yayınları











Çözeltinin sıcaklığı (°C)



0



oluşur. (Doğru) lV. İyon derişimi değişmez, ancak sıcaklık arttığı için iyon haraketi ve (Cevap C)



X



Zaman 0



A) Yalnız I



B) Yalnız II















6.



20



30



X ve Y maddelerinin sıcaklıkla çözünürlük değişimlerini gösteren grafik yukarıdaki gibidir.







Buna göre,



Zaman



III











II. Dibinde katısı olan doygun X çözeltisinin sıcaklığı artırılırsa derişimi azalır.







III. 20 °C'de X ile Y'nin sudaki çözünürlükleri aynıdır. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Çözünürlüğü ekzotermik. Dibe çöker, derişimi azalır. (Yanlış) ll. Dibindeki katı çözülür, derişim artar. (Yanlış) lll. Grafikten aynı olduğu görülür. (Doğru) (Cevap C)



(Cevap D)



Doymuş çözelti



% 25’lik doymuş çözelti



II



III



I







I. 20 °C'deki doygun Y çözeltisinin sıcaklığı artırılırsa derişimi artar.







D) I ve III



% 20’lik doymamış çözelti



Sıcaklık (°C)











II







Y







Zaman 0



I



l. Çözünme ekzotermik olduğu için sıcaklığı artar. (Doğru) ll. Sıcaklık arttıkça dibe çöker. Derişim azalır. (Yanlış) lll. Eklenmiştir. Artar. (Doğru)



Çözünürlük (g/100 g su)



0



Çözeltinin kütlesi



grafiklerinden hangileri doğru olur?



elektrik iletkenliği artar.







Çözeltinin kütlece % derişimi



25



Çözünürlüğü endotermiktir. Sıcaklık artırılırsa çözünürlüğü artar ve l. Doymamış çözelti



3.



CO2(g)



B







D) I ve III



Sürtünmesiz piston



O A



Buna göre 20 °C'de,







08



BÖLÜM 04 Test



Çözünürlük ve Çözünürlüğü Etkileyen Faktörler - 1



10gX(k)







25 °C'de 120 g suda farklı miktarlarda X tuzu çözülerek yukarıdaki çözeltiler hazırlanıyor.







Bu çözeltiler ile ilgili,







I. I. çözeltinin çözünürlüğü 25 g X/100 g su'dur.







II. III. çözeltide 40g X çözünmüştür.







III. II. çözeltiye sabit sıcaklıkta 30 g su eklenirse dipteki katının tamamı çözünür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



25°C de çözünürlük doymuş olan lll. çözeltiye göre 120 g su 40 g X'i



C) I ve II



E) I, II ve III 40gx 120g su



≅



33,3 g X 100 g su



'dır.



30 g su 10 gX'i çözer. (ll) (Cevap D)



101



Test 08



1. E



7.



25 20



50



Sıcaklık (°C)







X katısının sudaki çözünürlük - sıcaklık grafiği yukarıda verilmiştir.







Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) X'in sudaki çözünürlüğü endotermiktir.







B) 20 °C'de 40 g su ile hazırlanan doygun çözeltide 10 g X çözünmüştür.







C) 50 °C'deki 32 gram doygun çözeltinin sıcaklığı 20 °C'ye düşürülür ise 7 gram X çöker.







D) 20 °C'deki kütlece % 20'lik çözeltinin sıcaklığı 50 °C'ye çıkarılırsa kütlece % derişimi artar.







E) 50 °C'deki kütlece % 50'lik 100 gram çözeltinin sıcaklığı 20 °C'ye düşürülürse 37,5 g X çöker.











%=



8. X ve Y katılarının 20 °C ve 50 °C'de saf sudaki çözünürlükleri aşağıda verilmiştir.



X



Y



20 °C



60



20



50 °C



20



70



X ve Y'nin 20 °C'de iki ayrı kapta hazırlanan 48'er gramlık doygun çözeltilerinin sıcaklıkları 50 °C'ye çıkarılırsa, I. X katısının 2 'ü dibe çöker. 3 II. Y çözeltisinin doyması için en az 20 gram Y eklenmelidir. III. Son durumda çözeltilerdeki su kütleleri eşittir. IV. X çözeltisine 60 gram su eklenirse doymamış çözeltisi oluşur. yargılarından hangileri doğru olur? (Buharlaşma ihmal edilecektir.) A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) I, II ve III E) I, III ve IV







X: 30 g su + 18gX Y: 40 gsu + 12gY



l. (60 – 20) . ll. (70 – 20) .



9.



30



100 40 100



= 12 g çöker (



12 18



=



2 3



= 20 g Y ekle (Doğru)



(Cevap A)



a







0



25



40



Sıcaklık (°C)



X tuzunun çözünürlük - sıcaklık grafiği yukarıda verilmiştir. 25 °C'de 4 gram X tuzu ile hazırlanan doygun çözeltinin sıcaklığı 40 °C'a çıkarıldığında tekrar doyması için en az 15 gram suyun buharlaşması gerekiyor. Buna göre, X tuzunun 40 °C'deki çözünürlüğü (a) kaç g/100 gr su'dur?







16 4



4 a



=



A) 50 =



100



msu



10 100



B) 40



C) 30



D) 25



E) 20



ise msu = 25g (25°C'de) . 25 – 15 = 10gsu (40°C'de)



ise a = 40



8. A



9. B 10. B 11. C 12. D



Çözünürlük (g/100 g su)



40



20



B)



20



25



C)



50



40



D)



20



24



E)



40



30



mol



kgsu 250



1000 + 250



= 6,25 mol 1 kg suda çözünsün. 6,25 . 40 = 250 g NaOH 1kgsu = 1000 g su . 100 = 20



(Cevap B)



çözünürlük =



25 g NaOH



= 25



100g su







• Molar derişimi : 5 M







• Özkütlesi : 1,4 g/cm3







• X'in mol kütlesi : 56 g/mol







bilgileri veriliyor.







(Cevap B)



X çözeltisi ile ilgili,







I. Kütlece % 20'liktir.







II. Çözünürlüğü 25 g X/100 g su'dur.







III. 56 g X'in 200 mL suda çözünmesi ile doygun çözelti oluşur.







yargılarından hangileri doğrudur? (dsu = 1 g/cm3)







A) Yalnız I











l. M =



% . d . 10



B) Yalnız II



D) II ve III 5 . 56



C) I ve II



E) I, II ve III



= 20 (Doğru) 10 . 1,4 20 ll. Kütlece % 20'lik ise . 100 = 25 gX (Doğru) 80 MA



ise % =



lll. 200 mLsu ≠ 200 mL çözelti (Hesaplanamaz) (Yanlış) (Cevap C)



12.



Sürtünmesiz piston



n mol O2



Su Şekildeki sistemde 0 C°'ta 1 atm basınçta bulunan O2 gazının sudaki çözünürlüğü 2,5.10–4 mol/L'dir.



16







7. D



Kütlece % derişim



) (Doğru)



Çözünürlük (g /100 g su)



102



Çözüm Yayınları



Çözünürlük (g/100 g su)







6. D



11. t C°'deki doygun X sulu çözeltisi ile ilgili,



(Cevap D)



Sıcaklık °C



5. D



A)



Molalite =



D) Kütlece % derişimi değişmez. Çözünürlüğü artar.







4. C



Buna göre t C°'de doygun NaOH çözeltisinin kütlece % derişimi ve çözünürlüğü aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (NaOH = 40)







60



0



3. C



10. t C°'de doygun NaOH sulu çözeltisinin molal derişimi 6,25'dir.



Çözünürlük (g X/100 g su)







2. C



Buna göre,







I. Piston sabitlenip, kaba n mol CO2 gazı eklenirse O2 gazının sudaki derişimi 1,25.10–4 mol/L olur.







II. O2(suda) çözeltisindeki derişimin 2.10–4 mol/L olması için O2'nin kısmi basıncı 0,8 atm'ye düşürülmelidir.







III. Sistemin sıcaklığı artırılırsa sudaki O2 derişimi azalır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Piston sabit, O2'nin kısmi basıncı sabit, çözünürlüğü değişmez. (Yanlış) 2,5 . 10–4 2 . 10–4 = ll. ise PO2 = 0,8 atm (Doğru) 1 PO2 lll. Sıcaklık arttıkça çözünürlüğü azalır. (Doğru) (Cevap D)



09



BÖLÜM 04 Test



Çözünürlük ve Çözünürlüğü Etkileyen Faktörler - 2 1. X ve Y maddelerinin çözünürlüklerinin basınçla değişimi



4. Şekilde dibindeki katısı ile t C°'ta dengede bulunan NaCI sulu



aşağıdaki grafikte verilmiştir. Çözünürlük (g/100 g su)



çözeltisi bulunmaktadır.



Kütlece % X’lik 340 g NaCI(suda)



X Y



t C°



12 g NaCI(k) Aynı sıcaklıkta dipteki katıyı tamamen çözmek için en az 48 g su gerektiğine göre, I. X = 20'dir. II. t °C'ta çözünürlüğü 25 g X/100 g su'dur. III. Doymamış bir çözeltidir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III



Basınç



Buna göre,



I. X maddesi gazdır.







II. Y maddesinin doymamış çözeltisi soğutularak doygun hale getirilebilir.







III. X'in çözünürlüğü ekzotermiktir.







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



l. 48 + 12 = 60 g doymuş.



E) I, II ve III



ll. % 80 sudan



l. Gazların çözünürlüğü basınç ile artar. (Kesin) lll. Gazların çözünürlüğü ekzotermiktir. (Kesin)



5. Şekildeki grafik bir X katısının sudaki çözünürlüğünün



(Cevap D)



saf sudaki çözünürlüğü 60 g X/100 g sudur.



Buna göre, 25 C°'de 60 g su ve 30 g X ile hazırlanan sulu çözelti ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Doymamış çözeltidir.







B) Aynı sıcaklıkta 6 gram daha X çözülürse doygun hale gelir.







C) Sıcaklığı artırılırsa doygun çözelti oluşur.







D) 10 g X eklenirse 4 g X dibe çöker.







E) Aynı sıcaklıkta 10 g su buharlaştırılırsa doygun hale gelir.



msu



= oranları



60




II > III











B) I = II > III



D) III > II > I



Sıcaklığı fazla olan ve ortak iyon bulunmayan l. de en fazla çözünür. lll. de en az çözünür.



7.



l.



C) I > III > II



E) II > III > I (Cevap A)



Çözünürlük (X g /100 g su) 70



(Cevap B)



4. Aşağıdaki şekillerde X'in sulu çözeltisi ve X ile Y'nin sudaki çözünürlüklerinin sıcaklıkla değişim grafikleri verilmiştir. Çözünürlük (g/100 g su) X



Y(k)



25



X(suda)



30



10



Sıcaklık (°C)



Bir X tuzunun çözünürlük - sıcaklık grafiği yukarıdaki gibidir. 10 g X 56 g X



Y Sıcaklık (°C)



X(k)



0



Kütlece % 20’lik 30 g X(suda)



40 g su



80 g su



10 C° 1.



30 C° 2.



10 C° 3.



Buna göre katısı ile dengedeki X çözeltisi üzerine bir miktar Y katısı eklenir ise,







I. X'in derişimi







II. Dipteki X(k) miktarı







III. X'in çözünürlüğü







IV. Çözelti kütlesi







niceliklerinden hangileri artar?







A) I ve II















D) III ve IV



B) I ve III







C) II ve IV



E) I, III ve IV



Y'nin çözünmesi ısı verendir. Çözelti sıcaklığını artırır. Sıcaklık artışı;



Yukarıdaki kaplarda belirtilen sıcaklık ve miktarlarla hazırlanan 1., 2. ve 3. sulu çözeltileri ile ilgili,







I. 1. çözelti doymamış, 2. ve 3. çözeltiler doymuştur.







II. Aynı ortamdaki kaynamaya başlama sıcaklıkları arasındaki ilişki 3 > 2 = 1'dir.







III. 3. çözeltinin sıcaklığı 30 °C'a çıkarılırsa 46 g X çöker. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II











D) II ve III



1. Doymamış,



l. X'in derişimi, lll. çözünürlüğü, lV. çözelti kütlesini artırır. (Cevap E)



105



3.



70 100



=



56 80



2.



10



40 (Doymuş)



=



25



100



E) I, II ve III



(doymuş) (Cevap A)



Test 10



1. C



8. O2 gazı ile eşit miktarlarda su kullanılarak doygun çözeltiler











O2'nin kısmi basıncı (atm)



Çözelti sıcaklığı (°C)



I.



m1



1



40



II.



m2



2



20



III.



m3



2



40



A) m1 > m2 > m3



B) m2 > m3 > m1







C) m3 > m1 > m2



D) m2 > m1 > m3











6. A



7. A



8. B



9. E 10. E 11. A 12. D



Sıcaklık (°C)



t







t C'ta eşit kütlelerde X, Y ve Z katıları kullanılarak üç ayrı kapta X, Y ve Z'nin doygun çözeltileri hazırlanıyor.







Bu çözeltiler ile ilgili, I. Çözelti kütleleri arasındaki ilişki Z(suda) > Y(suda) > X(suda)







şeklindedir.



Gazların çözünürlüğü kısmi basınçları ile doğru, sıcaklık ile ters orantılıdır.







m2 > m 3 > m 1



II. Molar derişimi en küçük olanı Z çözeltisidir.







(Cevap B)



9. X katısının saf sudaki çözünürlüğünün sıcaklıkla değişimi aşağıdaki grafikte verilmiştir. Çözünürlük (g X/100g su)







5. C



Çözünürlük (g /100g su) X Y Z



E) m3 > m2 > m1







4. E



aşağıda verilmiştir.



Buna göre, çözelti kütleleri m1, m2 ve m3 arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







3. B



11. X, Y ve Z katılarının saf sudaki çözünürlük - sıcaklık grafikleri



hazırlanıyor. Bu çözeltilerin üzerindeki O2 gazlarının kısmi basınçları ve çözelti sıcaklıkları aşağıda verilmiştir. Çözelti kütlesi



2. B



III. Y çözeltisinin hacmi X çözeltisinin hacminden küçüktür.







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. t °Cta 100 g suda en fazla X, en az Z çözünür.



a



Eşit kütlelerini çözebilmek için en fazla su Z için kullanılır. Çözelti kütleleri Z(suda) > Y(suda) > X(suda) (Kesin) ll. Mol kütleleri belli değildir. (Kesin değil)



20 0



25



70







25 °C'taki 300 gram doygun X çözeltisinin sıcaklığı 70 °C'a kadar ısıtıldığında 75 gram daha X katısı çözebildiğine göre "a" değeri kaçtır?







A) 120



B) 100



C) 80



120 g çözelti



a – 20 gram çözebilir.



300 g çözelti



75



120 . 75 = 300(a – 20) ise



D) 70



Çözüm Yayınları







lll. Çözelti hacimleri ile ilgili net birşey söylenemez. (Kesin değil)



Sıcaklık (°C)



(Cevap A)



E) 50



a = 50 (Cevap E)



10. 51



12. İçinde 200 gram su bulunan bir kaba X katısı ilave edilerek,



Katı NaNO3 kütlesi(g)



karıştırılıyor. Katı X kütlesi - çözelti kütlesi değişimi aşağıdaki grafikte verilmiştir. Katı X kütlesi (g)



17



106



80 Zaman



0







Sabit sıcaklıkta 200 mL saf suya atılan NaNO3 katısının kütlesinin zamanla değişimi yukarıdaki grafikte verilmiştir.







Buna göre,







I. NaNO3'ün çözünürlüğü 17 g NaNO3 / 100 g su'dur.







II. Çözeltinin molal derişimi 2'dir.







III. Çözeltiye aynı sıcaklıkta 100 gram su eklenirse NaNO3 katısının tamamı çözünür.







yargılarıdan hangileri doğrudur? (dsu = 1 g/mL, NaNO3 = 85)







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



51 – 17 = 34 gram çözünmüştür. (200 g suda) 34



= 0,4 mol,



0,4 mol







1



0







2 250



Çözelti kütlesi(g)



300



Buna göre, X katısı ve oluşan çözelti ile ilgili,







I. X'in sudaki çözünürlüğü 25 g X / 100 g su'dur.







II. 2. aralıkta çözeltiye saf su eklenmiştir.







III. Çözeltiye 2. aralıkta aynı sıcaklıkta kütlece % 20'lik X sulu çözeltisi eklenmiştir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















l. 17 g / 100gsu (Doğru) ll.



30



l.



80 – 30



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



= 25 / 100 gsu (Doğru) 200 ll. Su eklemek katı kütlelerini azaltır. (Yanlış)



= 2 molal (Doğru)



85 0,2 kg su lll. 17 gram çöktü. 100 g su yeterli (Doğru)



(Cevap E)



lll. Çözelti % 20'liktir. (Doğru) (Cevap D)



BİRE BİR 1. 20 °C'de 50 gram su içine atılan 50 gram X tuzunun 25 gramı



4.



çözünmeden dibe çöküyor. Çözeltinin sıcaklığı 30 °C'ye çıkarılıp 50 gram saf su eklendiğinde dipteki katı kütlesinin 10 gram olduğu belirleniyor.







20 °C'de



30 °C'de



A)



25



40



B)



50



40



C)



20



30



D)



50



60



E)



25



20



(Cevap B)



2. Uçucu olmayan X katısının sudaki çözünürlüğünün sıcaklıkla değişimi grafikteki gibidir.



Çözünürlük (X g /100 g su)







27



135



A) 5







Yukarıdaki grafiklerde sırasıyla X katısının sudaki çözünürlüğünün sıcaklıkla değişimi ve aynı miktar sudaki çözünme süresince katı kütlesinin üç farklı sıcaklıkta zamanla değişimi verilmiştir.







Bu grafiklere göre,







I. Aynı miktar X'in tamamen çözünmesiyle hazırlanan doygun çözelti kütleleri arasındaki ilişki m1 > m2 > m3'tür.







II. T3 sıcaklığındaki çözünürlük en az'dır.







III. Sıcaklıklar arasındaki ilişki T1 > T2 > T3'tür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



Sıcaklık (°C)



C) 10



D) 12



Çözüm Yayınları



50



20



sıcaklıklarda hazırlanan sudaki doygun çözeltilerindeki çözünen madde miktarının sıcaklıkla değişimi grafikteki gibidir.



E) 15



0,2 . 25 = 5 g



Sıcaklık (°C) XY



80 Katı X kütlesi (g)



40 20



50



0



20







0



ZY TY



60



90







E) I, II ve III



5. Uçucu olmayan XY, ZY ve TY iyonik katılarının farklı



(Cevap A)



3.



C) I ve II



(Cevap A)



B) 7 60 – 35 = 25 g



Zaman



II. grafik



Sıcaklık arttıkça çözünürlük artar. T3 > T2 > T1, Aynı miktar X çözebilmek için en fazla su



X katısının 20 °C'de su ile oluşturduğu 27 gramlık doygun çözeltisinin sıcaklığı 50 °C'ye çıkarıldığında çözeltinin tekrar doygun hale gelmesi için en az kaç g X eklenmelidir? = 0,2



t



T1'de gerekir. m1 > m2 > m3 (l. doğru)



35 0



0



Çözünürlüğü endotermik (ısı alan)



60







Sıcaklık (°C) I. grafik



50 g X çözünür. (50)



30°C de 100 g suda 50 – 10 = 40 g X çözünür. (40)







0







20°C de 50 g suda 50 – 25 = 25 g X çözünür. 20°C de 100 g suda



Katı kütlesi



Çözünürlük (g/100 g su)



T1 T2 T3



Buna göre X′ tuzunun 20 °C'de ve 30 °C'deki çözünürlükleri (g/100 g su) aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







11



BÖLÜM 04 Test



10



20



30



Sıcaklık (°C)



X, Z ve T elementlerinin atom kütleleri arasındaki ilişki T > Z > X şeklinde olduğuna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Her üç tuzunda sudaki çözünürlüğü endotermiktir.







B) 40 °C'de aynı miktar su ile hazırlanan doygun çözeltilerden kütlesi en az olanı TY çözeltisidir.







C) 100 mL suda her bir tuzdan 0,4'er mol çözebilmek için sıcaklık 60 °C'nin üzerinde olmalıdır.







D) 60 °C'de 100 mL suda hazırlanan doygun çözeltiler 20 °C'ye soğutulursa çöken katı kütleleri arasındaki ilişki TY > ZY > XY'dir.











A) X katısının sudaki çözünürlüğü ekzotermiktir.







B) 10 °C'de hazırlanan çözelti kütlece % 20'liktir.







C) 20 °C'de çözelti doymamıştır.







D) 30 °C'de 200 gram suda en fazla 90 gram X çözünebilir.











E) 20 °C'de X katısının sudaki çözünürlüğü 35 g X / 100 g su'dur.







70 200



=



35 100



. 35 g X / 100 g su (Cevap E)



Çözünen madde miktarı (mol/100 mL su)







10 °C'deki 90 gram X katısının 10 °C'deki 200 gram suya atılarak çözünmesi sağlanıyor. Hazırlanan çözeltinin ısıtılması sonucu katı kütlesi sıcaklık grafiği yukarıdaki gibi olduğuna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi kesinlikle doğrudur?



E) 90 – 20 = 70 g X çözündü. 200 g suda



0,1 0,2 0,3 0,4



107



E) Aynı koşullarda hazırlanan doygun çözeltilerin donmaya başlama sıcaklıkları arasındaki ilişki XY > ZY > TY'dir.



B) 40°C de ZY: 0,2 mol, XY < 0,2 mol, TY > 0,2 mol çözünür. Mol sayısı ve mol kütlesi en büyük olan TY kütlesi en fazladır. (Cevap B)



Test 11 6.



Basınç (atm)



Sıcaklık (°C)



Çözünürlük (mol/L)



2



30



n1



1



30



n2



2



20



n3











1. B







A) n1 > n2 > n3



B) n2 > n1 > n3







C) n3 > n1 > n2



D) n1 > n3 > n2















en az çözünür. (Cevap C)



7. Sıcaklıkları ve hacimleri eşit olan aşağıdaki sulu



çözeltilerden hangisinin içinde KNO3 tuzu en az çözünür?



20



I. 20 °C'de aynı miktar su ile hazırlanan doygun X ve Y çözeltilerinin kütlece % derişimleri aynıdır.







II. 0 °C'de hazırlanan 36 gramlık doygun X çözeltisinin sıcaklığı 20 °C'ye çıkarılırsa 6 gram daha X çözebilir.







III. 30 °C'de 50 gram su ile hazırlanan doygun Y çözeltisinin sıcaklığı 0 °C'ye düşürülürse 25 g Y dibe çöker.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) II ve III



l. 40 g X 100 g su (Doğru)







B) 0,2 M NaBr(suda)



ll.







C) 0,2 M K2SO4(suda)







D) 0,2 M NaNO3(suda)



Çözüm Yayınları



A) 0,1 M KCI(suda)







E) 0,5 M Na2SO4(suda) Ortak iyon derişimi en çok alanda en az çözünür. K2SO4 = 0,2 . 2 = 0,4 M K+ (Ortak) (Cevap C)



8. Arı bir tuzun sudaki çözünürlüğünün sıcaklıkla değişimi











50



40



36 120



= 0,3 40 – 20 gX



5,48.10–2 mol/L'dir.







Buna göre P atm basınçta X gazının sudaki çözünürlüğü 2,74.10–1 mol/L olduğuna göre P kaçtır?







A) 0,5



5,48 . 10–2 1 atm



=



B) 1 2,74 . 10–1 Patm



III. 10 gram su eklemek



ise P = 5 atm (Cevap E)



Çözünürlük (X g/100 g su)



70







işlemlerinden hangileri yapılabilir?







A) Yalnız I







40 – 16



D) I ve III



B) Yalnız II



E) 5



120



0











D) 4



değişimi şekildeki grafikteki gibidir.



2 gram X eklemek







C) 2



11. Uçucu olmayan X katısının sudaki çözünürlüğünün sıcaklıkla



30 °C'deki bu çözeltinin doygun hale getirilmesi için,



II. 10 gram su buharlaştırmak



E) I, II ve III



0,3 . 20 = 6g X ekle (Doğru)











C) I ve III



(Cevap B)



50 °C'de hazırlanan 70 gramlık doygun tuz çözeltisi 20 °C'ye soğutuluyor. Çözünmeden kalan tuz uzaklaştırıldıktan sonra aynı çözelti 30 °C'ye ısıtılıyor.



I.







10. 0 °C'de 1 atm basınçta X gazının sudaki çözünürlüğü



aşağıda verilmiştir.



20



Sıcaklık (°C)



30











16



9. B 10. E 11. D



Buna göre,



n3 > n 1 > n 2



30



8. C



Y



0







Basıncı en fazla ve sıcaklığı en düşük olan n3 en çok, basıncı az ve sıcaklığı fazla olan n2



20



7. C



X



40 30 20



E) n3 > n2 > n1



Çözünürlük (g/100 g su)



6. C



90 80



Buna göre n1, n2 ve n3 arasında nasıl bir ilişki vardır?



Sıcaklık (°C)



5. B



Çözünürlük (g/100 g su)







C) 0,2 M



4. A



değişimi aşağıdaki grafikte verilmiştir.



Yukarıdaki çizelgede, CO2 gazının bazı basınç ve sıcaklık değerlerinde sudaki çözünürlüğü (n) verilmiştir.







3. E



9. X ve Y arı katılarının sudaki çözünürlüklerinin sıcaklıkla



Gazların çözünürlüğü kısmi basınçları ile doğru, sıcaklıkları ile ters orantılıdır.



108



2. A







C) I ve II



E) I, II ve III



m = ise m = 12 g çöker. 20 – 12 = 8 g X ve 50 gsu . 20°C'den h 30°C'ye 30°C'de 140 70 20 2 = 50 g suda 10g X çözünebilir. 2g X ekle ya da msu = 10 g su buharlaştır. 100 msu (Cevap C)







40



80



Sıcaklık (°C)



Buna göre X katısının 40 °C'de su ile oluşturduğu 34 gramlık doygun çözeltinin sıcaklığı 80 °C'ye çıkarıldığında çözeltinin tekrar doygun hale gelmesi için en az kaç g X eklenmelidir? A) 25 120 – 70 170



=



B) 20 m 34



C) 15



D) 10



E) 8



ise m = 10 g X ekle (Cevap D)



01



TÜMEVARIM - II Test 4.



1. Nötr halinin elektron dağılımı; 1s22s22p63s23p64s13d5



şeklinde olan bir element atomu ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Küresel simetrik yük dağılımına sahiptir.







B) Başkuantum sayısı 3 olan orbitallerindeki toplam elektron sayısı 13'tür.







C) +1 yüklü iyonundaki s orbitali sayısı 4'tür.







n mol



CH4(g)



Yukarıdaki sabit hacimli kaptaki 2n mol He gazının basıncı P, özkütlesi d’dir. Bu kaba sabit sıcaklıkta n mol CH4 gazı eklenip M musluğu kapatılırsa, kaptaki gaz basıncı ve gaz özkütlesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğru olur? (He=4, CH4=16)







Basınç



Özkütle



A)



2P



2d



B)



3P 2



3d



D) l = 1 olan orbitallerindeki toplam elektron sayısı 12'dir.



M



2n mol He(g)



E) Periyodik sistemde 4. periyot 6B grubunda yer alır.



C) +1 yüklü iyonu oluşurken 1 e– en yüksek enerji seviyesi olan 4s1'den koparılır. 1s, 2s, 3s orbitalleri olmak üzere 3 tane S orbitali vardır. (Cevap C)



C)



3P 2



2d



D)



3P



3d



E)



2P



3d 2



V ve T sabit.



P 3P = Pson ise Pson = dir. V sabit ise m ile d doğru orantılıdır. 2n 2 3n



2n.4 2n.4+n.16 = ise d’ = 3d d d'



5. X, Y ve Z halojenleri ile ilgili,



2. 4d alt katmanındaki orbitallerle ilgili baş kuantum sayısı







n



l



ml



A)



4



0



0



B)



4



1



–1, 0, +1



C)



4



2



–1, 0, +1



D)



4



3



–3, –2, –1, 0, +1, +2, +3



E)



4



2



–2, –1, 0, +1, +2



Çözüm Yayınları



(n), açısal kuantum sayısı (l) ve manyetik kuantum sayısı (ml) aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?



• Elektronegatifliği en fazla olan Y'dir. • Oda koşullarında X2'nin kaynama noktası, Z2'nin kaynama noktasından büyüktür. bilgileri veriliyor. Buna göre bu elementlerin hidrojen ile oluşturdukları moleküllerin polarlıklarının karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?











A) X > Y > Z











B) Y > Z > X



D) X > Z > Y



C) Z > X > Y



E) Y > X > Z



İki atom arasındaki elementronegatiflik farkı arttıkça polarlık artar. Verilen bilgilerden elementlerin tabloda;



4d → , = 2



Y Z X



n=4



d orbitalleri m, : –2 –1



0



+1



şeklinde sıralandığı görülür. Elektron negatiflik sırası Y > Z > X'tir. (Cevap B)



6.



+2



PV RT



X



(Cevap E)



1



8O, 16S











II. 1H ile oluşturdukları bileşiklerin asitlikleri arasındaki ilişki H2O > H2S > H2Se'dir.



Basınç (atm)



ve 34Se elementleri ile ilgili,



I. Birinci iyonlaşma enerjisi en yüksek olanı 8O'dur.



III. Elektron bulunduran enerji katman düzeyi sayısı en fazla olanı 34Se'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Üç elementte 6A grubundadır. l. Tabloda en üstte yer alan O'in lE'si en yüksektir. (Doğru) ll. H2O nötrdür. (Yanlış) lll. Periyot no en büyük olan 34Se'tür. (Doğru) (Cevap D)



ideal gaz



Y Z



3.



(Cevap B)







PV değeri 1'dir. Gerçek gazların koşulları RT ve özellikleri bu değere yakınlaştıkça ideallikleri artar.



1 mol ideal gazın



Yukarıdaki grafikte X, Y ve Z gazlarının basınç etkisiyle ideallikten sapmaları verilmiştir. Buna göre,







I. İdeal'e en yakın davranış sergileyen X'tir. II. Basınç arttıkça ideallikten sapma artar. III. İdeallikten en çok sapma gösteren Z'dir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II











D) I ve III







E) I, II ve III



I. İdealden en az sapma gösteren X'tir. (Doğru), II. Basınç arttıkça gazlar ideallikten uzaklaşır (Doğru), III. Z, ideale en uzak davranış sergiler. (Doğru)



(Cevap E)



109



Test 01 7.



1. C



Element atomu



Elektronegatiflik



X



0,8



Y



1,8



Z



3,5



T



4











I. XT bileşiği, YZ bileşiğinden daha iyoniktir.







II. XZ bileşiğinin kovalent karakteri ZT2 bileşiğinin kovalent karakterinden fazladır.







III. YT2 bileşiğinde kısmi pozitif yüke sahip olan T'dir.















B) Yalnız II



D) I ve III











C) I ve II



E) I, II ve III



l. X – T de atomlar arası elektronegatiflik farkı (3, 2) > Y – Z'deki elektonegatiflik farkı (1, 7) (Doğru) ll. Atomlar arası elektronegatiflik farkı azaldıkça kovalent karakter artar. (Yanlış) lll. Elektronegtaifliği az olan Y kısmi pozitiftir. (Yanlış) (Cevap A)



sayısı ve yoğun fazda moleküller arası etkileşim türü yanlış verilmiştir?



Molekül



Bağ sayısı



Moleküller arası etkileşimi



A)



N2



3



London



B)



HCOOH



5



Hidrojen bağı



C)



BF3



3



Dipol-dipol



D)



HCN



4



Dipol - dipol



CO2



4



London



E)



B



9. D 10. C 11. B 12. B



II. M



He(g) 10 cm



O2(g)



20 cm



1 litre t °C



1 litre t °C



a



b 2



Başlangıç durumu şekilde gösterilen sistemde M musluğu açıldığında; tepkimesi artansız gerçekleştirilerek, tekrar başlangıç sıcaklığına dönülüyor. Son durum ile ilgili,







I. 1 nolu manometrede cıva seviyeleri arasındaki fark 40 cm'dir.







II. 2 nolu manometrenin a kolunda cıva seviyesi 5 cm düşer.







III. 2 nolu manometrede sıkışmış olan He gazının basıncı 20 cmHg'dir.







IV. I. kapta ilk duruma göre gaz yoğunluğu artmıştır. yargılarından hangileri doğrudur? (O = 16, S = 32)







A) Yalnız I B) I ve II D) II ve IV 80



C) I ve III E) I, III ve IV



= 40 (Tepkime öncesi). Artansız ise PO2 = 20, PSO3 = 40 (Tepkime sonrası) ve l. 2 ve lll. öncül doğrudur. (Cevap C)



11. Deniz seviyesindeki 200 gram saf suda 16 gram NH4NO3 tuzunun tamamen çözünmesiyle hazırlanan sulu çözelti ile ilgili,







I. Kütlece % 8'liktir.







II. Derişimi 1 molal'dir.







III. Kaynama noktası 100,52°C'dir.







yargılarından hangileri doğrudur? (Kaynama noktası yükselme sabiti (KK) = 0,52 °C/molal, NH4NO3 = 80)







A) Yalnız I D) I ve III



B) Yalnız II C) I ve II E) I, II ve III



16



0,2 mol = 0,2 mol = 1 molal (ll. doğru) 2 molal iyon 80 0,2 kg su Kaynama noktası = 100 + 0,52 . 2 = 101,04°C (Cevap B)



molekülünde 3 bağ, ancak molekül apolar'dır. Etkin kuvvet London olmalıydı.



F F



Çözüm Yayınları



8. Aşağıdaki moleküllerden hangisinde molekül içi bağ



C)



8. C



1



PSO2 =







7. A



2SO2(g) + O2(g) → 2SO3(g)







A) Yalnız I



6. E



I.







Buna göre,







5. B



80 cm







yargılarından hangileri doğrudur?



4. B



SO2(g)



Yukarıda bazı element atomlarının elektronegatiflik değerleri verilmiştir.







3. D



10.











2. E



(Cevap C) F



12.



Çözünürlük (g /100 g su) 50 30



110 9. Kütlece % 49 saflıktaki 50 gram KCIO3 katısının,



Sıcaklık (°C)



KCIO3(k) → KCI(k) + 3 O2(g) 2 tepkimesine göre tamamen ayrışması ile oluşan O2 gazı 5,6 litrelik sabit hacimli bir kaba konuluyor.







X tuzunun sudaki çözünürlüğünün sıcaklıkla değişimi yukarıdaki grafikte verilmiştir.







Kaptaki O2 gazının 0°C'deki basıncı kaç atm'dir?











(KCIO3 = 122,5)



20 °C'deki kütlece % 20'lik 400 gram X çözeltisinin sıcaklığı 30 °C'ye çıkarılıyor.











A) 0,3



Çözeltinin aynı sıcaklıkta doygun olabilmesi için en az kaç gram su buharlaştırılmalıdır?







A) 200







50 .







49 100



B) 0,6



= 24,5 g KClO3,



PV = nRT ise P . 5,6 = 0,3 .



24,5 122,5 22,4 273



C) 0,9



= 0,2 mol KClO3'ten 0,2 .



D) 1,2 3 2



E) 1,5



= 0,3 mol O2 elde edilir.



400.



. 273'ten P = 1,2 atm (Cevap D)



0



B) 160



20



30



C) 120



D) 100



E) 80



20



= 80 g X ve 320 g su içerir. 100 50 g X 80 g X 30°C'de = ise msu = 160 g olmalıdır. 100 gsu msu 320 –160 = 160 g su buharlaştırılmalı.



(Cevap B)



02



TÜMEVARIM - II Test



4. Aşağıda üç ayrı kaptaki X,Y ve Z gazlarına ait basınç, hacim



1. X, Y, Z ve T maddelerinin sudaki çözünürlük - sıcaklık



ve sıcaklık değerleri verilmiştir.



grafikleri aşağıda verilmiştir. Çözünürlük (g /100 g su)



Gazlar



X(k) Y(k)



Basınç (atm)



Hacim (L)



Sıcaklık (ºC)



X:



2



1



0



Y:



2



2



273



Z:



1



2



273







Buna göre, gazların mol sayılarının karşılaştırılması







aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) nx > ny > nz B) nx = ny > nz



Buna göre,







C) ny > nx > nz







I. X – Y















II. Y – Z







III. X – T



nx = P.V T







IV. Z – T



0











Z(k) T(k)



Sıcaklık (°C)



E) nz > nx = ny den nx = 2.1 = 2 ; ny = 2.2 = 2 ; nz = 1.2 = 1 273



546



273



546



273



A) Yalnız I











B) I ve II



D) I, II ve IV







5. 0,4 M, 100 mL AgNO3 çözeltisi ile X M, 100 mL Na2S çözeltisi karıştırılarak Ag+ iyonlarının tamamı Ag2S(k) oluşturarak çöktürülmektedir.



C) I, II ve III



E) II, III ve IV



Ayrımsal kristallendirmede ayrılan maddelerin çözünürlük - sıcaklık değişimleri farklı olmalıdır. l, ll ve lll



2. X ve Y atomlarının temel hal elektron dağılımlarındaki son terimleri aşağıda verilmiştir. ...........4p5











X:











Y : ...........3d1







Buna göre X ve Y elementleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) X ve Y'nin en yüksek başkuantum sayıları aynıdır.







B) n = 3 l = 1 olan orbitallerindeki elektron sayıları aynıdır.







C) l = 0 olan orbitallerindeki elektron sayısı fazla olanı X'tir.







D) Y'nin tam dolu orbital sayısı 10'dur.







E) X ve Y'nin yarı dolu orbital sayıları aynıdır.



Çözüm Yayınları



(Cevap C)







Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Çözünme - çökelme tepkimesi gerekleşmiştir.







B) Son durumda çözeltideki NO3 derişimi 0,2 M'dır.







C) Tepkimenin net iyon denklemi















D) X ≥ 0,2'dir.







E) Son durumda çözeltideki Na+ derişimi, NO3 derişiminden küçüktür.



–



+



D Ag2S(k) şeklindedir. –



nAg+ = 0,4 . 0,1 = 0,04 mol



ns2– = X . 0,1 = 0,1 X mol ns2– = 0,02 = 0,1 . X



0,04 0,02 mol



X = 0,2



0,4 M NO3– ve 0,2 . 2 = 0,4 M Na+ (Cevap E)



6. X bileşiğinin yanma tepkimesinde yer alan maddelerin mol sayılarının zamanla değişimi aşağıdaki grafikte verilmiştir. Mol sayısı 5



vardır. 2



2–



2Ag (suda) + S (suda)



2Ag+ x S2– → Ag2S(k) ise



Y: ... 4s23d1 en yüksek başkuvantumları 4'tür. n = 3 ve , = 1 (3p)



C) , = 0 (s orbitalleri) e–



2



sayısı X: 4s ve Y: 4s 'ye sahiptir. Aynı olmalıydı. (Cevap C)



4



H2O



3



CO2



2



X



1



3. Aşağıdaki bileşiklerin hangisinde altı çizili elementin yükseltgenme basamağı yanlış verilmiştir? Bileşik



Buna göre,



Yükseltgenme basamağı



O2



0



Zaman







X + 4O2 → 3CO2 + 4H2O şeklindedir.



H2SO3



+4







II. X'in formülü C3H8'dir.



B)



CaC2O4



+6







III. Tepkime % 80 verimle gerçekleşmiştir.



Na2S2O3



+2







D)



K2Cr2O7



+6







yargılarından hangileri doğrudur?



E)



AIPO4



+5







A) Yalnız I











IV. Artan olmaması için kaba bir miktar X eklenmelidir. B) I ve II



D) II ve IV







C) I ve III



E) I, III ve IV



l. öncül grafiğe göre doğrudur. X = C3H8O2'dir.



+2 x B) CaC2O4–2 +2 + 2 . x + 4 . (–2) = 0



111



I. Tepkime denklemi,



A) C)



273



(Cevap B)







orbitallerinde 6 e–



D) ny = nz > nx



nx = ny > nz



madde çiftlerinin suda oluşturduğu çözeltilerden hangileri ayrımsal kristallendirme yöntemiyle bileşenlerine ayrıştırılabilir?



X: ... 4s23d104p5







x = +3'dür. (Cevap B)



lll. 3x 3 1,25x 5 1X + 4O2 → –4 –––––––––––––– 1



verim O2'ye göre hesaplanır. 4 5



. 100 = 80 (Doğru) (Cevap C)



Test 02



1. C



7. Şekildeki kapiler borunun her iki ucundan belirtilen



2. C



Y(g) T2 K







Buna göre X, Y gazları ve T1, T2 sıcaklıkları, X



T1(K)



Y



I.



H2



200



He



400



II.



CH4



400



SO2



100



T2(K)



III. NO 240 C3H4 320 yukarıdakilerden hangileri olabilir? (H2 = 2, He = 4, CH4 = 16, NO = 30, C3H4 = 40, SO2 = 64)



A) Yalnız I











ϑX ϑY



B) Yalnız II



D) I ve III mY .TX = 1 olmalıdır. l. MX .TY



=



400.2



ve lll.



240.40 320.30



6. C



7. D



8. D



9. E 10. B 11. D 12. A



bu koşulu sağlar.



10 °C



20 °C



30 °C



40 °C



50 °C



X:



24 g



30 g



40 g



64 g



80 g



Y:



64 g



56 g



44 g



30 g



10 g







Bu tabloya göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) X'in suda çözünmesi endotermiktir.







B) 20 °C'deki 39 gramlık Y çözeltisinin sıcaklığı 50 °C'ye çıkarılırsa 4 gram Y dibe çöker.







C) 50 °C'deki 36 gramlık doygun X çözeltisinin 20 gramı sudur.







D) Aynı kapta 40 C'de hazırlanan X – Y – su karışımı ayrımsal kristallendirme ile bileşenlerine ayrıştırılabilir.







E) X'in 20 °C'deki doygun çözeltisi ile Y'nin 40 C'deki doygun çözeltilerinin kütlece % derişimleri aynıdır.



C) I ve II



E) I, II ve III



200.4



5. E



çözeltilerindeki çözünmüş madde miktarlarının sıcaklıkla değişimini gösteren tablo aşağıda verilmiştir.



O







4. B



10. X ve Y katılarının 100 gram saf su ile hazırlanmış doymuş



sıcaklıklarda aynı anda gönderilen X ve Y gazları kapiler borunun tam orta noktası olan O'da ilk defa karşılaşıyorlar. X(g) T1 K



3. B



B) 20° de



(Cevap D)



20°C de



156 g çözeltide



100 g su ve 56 g Y



39 g çözeltide



25 g su 14 g Y vardır.



20°C'den 50°C'ye 100 g su ile 56 – 10 = 46 g çöker.



8. 4,5 gram NO, 4 g C3H4 ve m gram XO2 gazları karışımının



20°C'den 50°C'ye 25 g su ile 46/4 = 11,5 g çöker.



bulunduğu 5,6 litrelik sabit hacimli kapta 0 °C'deki toplam basınç 2 atm'dir.



Aynı sıcaklıkta kaba 32 gram XO2 gazı eklendiğinde kaptaki toplam basınç iki katına çıkıyor.







Buna göre XO2'nin kütlesi (m) ve X'in atom kütlesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







(H = 1, C = 12, N = 14, O = 16) m







X



A)



7



14



B)



8



12



C)



16



12



D)



16



32



E)



8



16



basınçta ağzı açık kapta ısıtılmasıyla elde edilen sıcaklık zaman grafiği aşağıda verilmiştir. Sıcaklık (°C) B C 103,25 A 102,6 25







4,5 4 . 273'ten n = 0,5 mol = + + nXO2 ise nXO2 = 0,25 moldür. 32 g XO2 273 30 40 basıncı iki katına çıkardığına göre 0,5 moldür. XO2'nin 1 molü 64, X = 32'dir.



2 5,6 = n .



11. Deniz seviyesindeki doymamış XY tuzlu su çözeltisinin sabit Çözüm Yayınları







(Cevap B)



22,4







A konumundaki çözeltide n mol çözünmüş XY ve 500 g su,







B konumundaki çözeltide ise m gram su bulunmaktadır.







Buna göre n ve m değerleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (Suyun kaynama noktası yükselme sabiti, Kk = 0,52 °C/molal) n m







(Cevap D)



9. Deniz seviyesindeki 600 g suda 0,1 mol Cu(NO3)2 çözülerek



hazırlanan sulu çözeltiye 800 g suda n mol NaNO3 çözülerek hazırlanan çözelti eklendiğinde, 0,4



112



− NO 3







iyon sayısı (mol)



A'da.



0,2



B'de.



Zaman



0



Zaman



0



A)



5



400



B)



2,5



500



C)



2



300



D)



1, 25



400



E)



5



500



2,6 0,52 3,25 0,52



= 5 molal =



2n mol iyon 0,5 kg su



= 6,25 molal =



ise n = 1,25



2 . 1,25 mol iyon m kg su



ise m = 0,4 kg = 400 g (Cevap D)



–



NO3 iyon sayısındaki değişim yukarıdaki gibi oluyor.



12. Kütlece % 42'lik 8 M XNO3 sulu çözeltisinin özkütlesi



1,2 g/cm3'tür.







Buna göre yeni oluşan çözeltinin donmaya başlama sıcaklığı kaç °C'dir? (Donma noktası alçalma sabiti (Kd) = 1,86 °C/molal)







Buna göre X'in atom kütlesi kaçtır? (N = 14, O = 16)







A) –9,3











B) –6,2



C) –3,72



0,4 –0,2 = 0,2 mol NaNO3(2i) = 0,4 mol iyon ve 0,1 mol Cu(NO3)2(3i) = 0,3 mol iyon 0,7 mol 1,4 kg su



= 0,5 molal



D) –1,86



E) –0,93



M=



A) 1 % . d . 10



B) 7



C) 23



D) 39



E) 64



42 . 1.2 . 10



ise 8 = MA MA MA = 63 = X + 14 + 48 ve X = 1



0,4 + 0,3 = 0,7 mol iyon



DN = 0 – 0,5 . 1,86 = –0, 93°C



(Cevap A) (Cevap E)



03



TÜMEVARIM - II Test 1. Temel hal elektron dizilimi, 1s2







2



6



2



6



2



4. Aşağıdaki kaplarda bulunan çözeltilerin üzerlerine X, Y ve Z maddeleri eklendiğinde her üç kapta da zamanla gaz çıkışı gözleniyor. X Y Z



7



2s 2p 3s 3p 4s 3d olan X element atomu ile ilgili,







I. Çekirdek yükü 27'dir.







II. Periyodik sistemde 4. periyot 7B grubu elementidir.







III. Açısal momentum kuantum sayısı (l) 2 olan orbitallerinde 7 elektron vardır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



HNO3(suda)



NaOH(suda)



I.



II.



HCI(suda)







C) I ve II



E) I, II ve III



III.



Buna göre X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisi olamaz?



4s 23d 7 4. periyot 8B grubu elementidir. Proton sayısı = e– sayısı = 27'dir. , = 2 (d orbitalleri) : 3d7 7e– vardır. (Cevap D)



X



Y



Z



A)



Na



Zn



Ca



B)



Fe



AI



CaCO3



C)



Zn



Cr



AI



D)



AI



K



Zn



E)



Ca



Zn



CaCO3



D) ll. kaptaki NaOH bazı ile yalnızca amfoter metaller tepkime verir. K amfoter değildir. (Cevap D)



5. 50 gramlık bir pirinç alaşımının (Cu - Zn) 400 ml, x M HCI sulu çözeltisi ile artansız tepkimesi sonucu normal koşullarda 8,96 L H2 gazı açığa çıkıyor.



Buna göre alaşımdaki Cu'nun kütlece %'si ve HCI çözeltisinin derişimi nedir? (Cu = 64, Zn = 65)







17X, 18Y







ve 19Z elementlerinin atom ve iyonları ile ilgili,



I. Atom hacimleri : Z > X > Y X–



Z+







II. Tanecik çapları :







III. İyonlaşma enerjileri : Y > Z > X



>Y>







karşılaştırmalarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











l.



B) I ve II







D) II ve III



X Y



C) I ve III



E) I, II ve III



oklar yönünde otom hacmi artar. (Doğru)



Cu'nun kütlece %'si



x (M)



54



4



A)



Çözüm Yayınları



2.



B)



48



2



C)



52



5



D)



54



2



E)



64



2



0,8 2HCl → ZnCl2 + H2 x = =2M 0,4 8,96 –0,4 mol –0,8 mol = 0,4 mol 0,4 . 65 = 26 gZn 22.4 50 – 26 . 100 = 48 (Cevap B) 50







Zn



+



6.



1



Z ll. e– sayıları aynıdır. Proton sayısı az olan X–1'nin hacmi en büyüktür. (Doğru) lll.



XY



(Cevap B)







3. Aşağıda sistematik adları verilen bileşiklerden hangisinin formülü yanlış verilmiştir? Bileşik adı A)



Potasyum siyanat



M



x mol N2(g)



oklar yönünde iyonaşma enerjisi artar. Y > X > Z olmalıydı. (Yanlış)



Z



2



VL



VL



Şekildeki sistemde M musluğu açılarak N2 ve H2 gazlarının,



N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g) tepkimesine göre tam verimli reaksiyonu gerçekleştiriyor. Tepkime sonunda başlangıç sıcaklığına dönüldüğünde, son basıncın 1 nolu kabın başlangıç basıncına eşit olduğu görülüyor. Buna göre N2 ve H2'nin mol sayıları x ve y aşağıdakilerden hangisi olabilir?



Formülü



x (mol)



y (mol)



KCN



A)



0,2



0,6



B)



0,4



0,6



C)



0,6



0,8



D)



0,6



0,6



E)



0,2



0,8



B)



Kurşun (IV) oksit



PbO2



C)



Magnezyum klorat



Mg(CIO3)2



D)



Sodyum asetat



CH3COONa



E)



Kalsiyum okzalat



CaC2O4







N2 + 3H2 → 2NH3



A) Potasyum siyanür olmalıydı. Potasyum siyanat KOCN'dir. (Cevap A)



y mol H2(g)



–0,2 –0,6 0,4 mol ––––––––––––––––––––––– 0 0



n



ise v 0,2 0,4 P1 = ve Pson = 1 2 = 0,2 P=



(Cevap A)



113



Test 03



1. D



7.



He(g)







M2







Şekildeki sistemde gerçekleştirilen değişikliklerin He gazının kısmi basıncına (PHe) ve suyun buhar basıncına (Psu buharı) etkileri ile ilgili, Değişiklik



PHe



M1 musluğunu açarak aynı sıcaklıkta su eklemek



Değişmez



Artar



II.



Sıcaklığı sabit tutarak M2 musluğunu açmak



Değişmez



Değişmez



III.



Sıcaklığı artırmak



Azalır



Artar



I.











yukarıdakilerden hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



4. D



5. B



6. A



7. D



8. B



9. A 10. E 11. C



Mol sayısı



Boş



H2O(s)







3. A



10.



Sürtünmesiz piston M1



2. B



0,9



K+



0,5



CI− Zaman



0



K2SO4 ve KCI katılarının saf suda çözünmesiyle hazırlanan 250 mL'lik bir çözeltide CI– ve K+ iyonlarının mol sayılarının zamanla değişimi grafikteki gibidir.



Psu buharı







C) I ve II



Buna göre,







I. Çözünen K2SO4 0,2 moldür.







II. Çözeltideki CI– iyon derişimi 2M'dır.







III. Çözeltideki SO 4 iyon derişimi 0,8 M'dır.



2–







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



0,5 mol KCl ve 0,2 mol K2SO4 çözünmüştür.



E) I, II ve III



(Cl–] =



Piston hareketlidir. PHe sabittir. Sıcaklık artarsa Psubuharı artar.



0,5 0,25



= 2M, (SO42–] =



0,2 0,25



= 0,8 M



(Cevap E)



(Cevap D)



11.



8. Sabit ve eşit hacimli üç ayrı kapta bulunan gaz karışımlarının sıcaklıkları ve basınçları aynıdır.



Erlen



Bu kaplarda gerçekleşen,



Çözüm Yayınları







1. N2(g) + O2(g) → 2NO(g)







2. N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)







3. PCI3(g) + CI2(g) → PCI5(g)







artansız tepkimelerinden sonra 1., 2. ve 3. kaplardaki sıcaklıklar başlangıç sıcaklığına döndürülüyor.







Buna göre kaplardaki gaz basıncı ile ilgili,







I. P1 > P2'dir.







II. P3 > P2'dir.







III. P2 = P3'tür.







IV. P3 > P1'dir.







1M, 3L KNO3 çözeltisi bulunan kaba aynı sıcaklıkta 0,8 M, 2L K2SO4 çözeltisinin tamamı azar azar ekleniyor.







Kaptaki değişiklikler ile ilgili çizilen aşağıdaki grafiklerden hangisi yanlıştır?



A)



karşılaştırmalarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I











B) I ve III



D) I, II ve III







C) II ve IV



E) II, III ve IV



9.



0,32 0,6 Zaman



0 [K+ ]



C)



2000



D)



1,24



0



480



1480



X ve saf suyun oluşturduğu çözeltinin derişimi 4M olduğuna göre, sıvının mol kütlesi kaç g/mol'dür?







A) 60



n=



n v m



MA



ise 4 = ise 8 =



n 2



D) 160



E) 200



den n = 8 mol X = 480 gram



480 MX



den X = 60



0



Zaman



Kaynamaya başlama sıcaklığı



E)







C) 120



Zaman



0



Kütle (g)



Saf X sıvısının üzerine saf su eklenmesiyle hacim - kütle değişimi yukarıda verilmiştir.



M=



İyon derişimi (M)



2







B) 80



Zaman



2,16



600







0



(Cevap B)



Hacim (mL)



114



[SO42−]



B)



[NO3 ]



1



1. de mol sayısı 2 katına çıkar, 2. de yarıya düşer, 3. de yarıya düşer. Basınçları mol sayıları ile orantılıdır. l. P1 > P2 ve P2 = P3 doğrudur.



1 M 3L KNO3(suda)











0,8 M 2L K2SO4(suda)



0



Zaman



C) K+ derişimi M1V1 + M2V2 = Mson.Vson'den 1 . 3 + 0,8 . 2 . 2 = [K+] . 5'ten [K+] = 1,24 M'dir. Ancak başlangıçta kapta K+ vardır. Grafik "0" dan başlamaz. (Cevap C)



(Cevap A)



04



TÜMEVARIM - II Test



4. İdeal gazlarla ilgili aşağıdaki grafiklerden hangisi yanlıştır?



1. Kararlı haldeki 15X elementinin elektron diziliminde en



dıştaki (son) orbitalinin başkuantum sayısı (n), orbital türü ve toplam elektron sayısı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? n



Orbital türü



Toplam elektron sayısı



A)



3



s



2



B)



2



p



3



C)



3



p



3



D)



4



d



5



E)



3



p



2



(Basınç=P, Hacim=V, mol sayısı = n, Sıcaklık(K) = T, Sıcaklık (ºC)=t)







A)



B) V



P



0



n (V ve T sabit)



0



T(K) 0



(P ve n sabit)



P



D)



P.V



C)



P (n ve T sabit)



1 V



E)



2 2 6 2 3 15X: 1s 2s 2p 3s 3p



3 3p



-273



p 3e– n=3



• Elektron bulunduran orbitallerinin en yüksek başkuantum sayısı 3'tür.







• Açısal momentum kuantum sayısı (l) 2 olan orbitallerinde 6 elektron bulunur. Çözüm Yayınları



A) Atom numarası 26'dır.







B) Değerlik elektronları s ve d orbitallerindedir.







C) Periyodik sistemin 4. periyot 8B grubu elementidir.







D) Bileşiklerinde yalnızca +2 yükseltgenme basamağına sahip olabilir.







E) Kütle numarası 54'dır.



X



Tepkime sonunda sıcaklık başlangıç koşullarına getirildiğine göre,







I. Gaz özkütlesi artar.







II. Kaptaki molekül sayısı azalır.







III. Oluşan gaz molekülü sayısı, artan gaz molekülü sayısına eşittir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















4 mol



D) I ve III



6



: ..... 3d ise 26X: ... 4s 3d



X 4. periyot 8B grubudur. (Fe) +2 ve +3 yükseltgenme basamağına sahip olabilir. (Cevap D)



C) I ve II



E) I, II ve III



4 mol



1C3H4 + 4O2 → 3CO2+ 2H2O



, = 2 ise d orbitali 3d6



2



5. Oda koşullarında sabit basınçlı bir kapta eşit molekül sayılı







6



(Cevap E)



C3H4 ve O2 gazları tam verimle tepkimeye sokuluyor.



Buna göre, nötr X element atomu ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



2+



(n ve T sabit)



E) PV = nRT'ye göre n ve T sabit ise P.V değeri sabittir.



2. Nötron sayısı 28 olan X2+ iyonu ile ilgili bilgiler şöyledir:



PV



0



(V ve n sabit) (Cevap C)







t (oC)



0



nilk = 8 mol



–1 –4 +3 +2 –––––––––––––––––––––––– 3 0



nson = 8 mol



l. Oluşan H2O sıvıdır. Hacim azalır. MA'sı büyük CO2 oluşur. Özkütle artar. (Doğru) ll. 8 = 8 sabit (Yanlış) lll. 3 mol CO2 oluştu = 3 mol C3H4 arttı. (Doğru) (Cevap D)



3. 1A ve 7A gruplarında kimyasal aktifliğin arttığı yönlerde aşağıda belirtilen özelliklerden hangisinin karşısındaki değişimler yanlış verilmiştir?



6. Sabit hacimli bir gaz karışımını oluşturan XO2 ve Y2O



Değişim Özellik



1A



gazlarının oksijen atom sayıları ve XO2 ile Y2O gaz kütleleri birbirine eşittir.



7A



A)



Atom hacmi



Artar



Azalır



B)



Değerlik elektron sayısı



Değişmez



Değişmez



C)



İyonlaşma enerjisi



Azalır



Azalır



D)



Elektron verme eğilimi



Artar



Azalır



E)



Erime ve kaynama noktası



Azalır



Azalır







1A'da aktiflik aşağı, 7A'da ise yukarı doğru artar.



Bu gaz karışımındaki XO2 ve Y2O ile ilgili,







I. Kısmi basınçları arasındaki ilişki PXO = 2PY2O'dur.







II. X'in atom kütlesi Y'nin atom kütlesinin 4 katıdır.







III. Ortalama kinetik enerjileri birbirine eşittir.



2







yargılarından hangileri yanlıştır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



1 mol XO2 ve 2 mol Y2O'da 2 şer mol O varır.



C) İyonlaşma enerjisi ise yukarı yönde artar. (Cevap C)



l. nY2o = 2nXO2'dir. (Yanlış) ll. X + 32 = 2 . (2Y + 16)'dan X = 4Y (Doğru) lll. Sıcaklıkları eşit (aynı kaptalar) (Doğru) (Cevap A)



115



Test 04



1. C



7. Sabit hacimli bir kapta eşit mol sayılı X2 ve Y2 gazlarının,



tepkimesi tam verimle gerçekleştirilip, sıcaklık başlangıç sıcaklığına döndürüldüğünde gaz basıncı 1,6 atm olarak ölçülüyor.











Bu olay ile ilgili, I. Başlangıçta Y2 gazının kısmi basıncı 1,2 atm'dir. II. Tepkime sonunda kapta sadece X2 ve XY3 gazları bulunur. III. Tepkime sonunda kaptaki XY3 ün kısmi basıncı 0,8 atm'dir. yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











D) I ve III



3 mol



3 mol



X2



3Y2 → 2XY3



+



–1 –3 –––––––––––– 2 0







6. A



7. E



8. D



9. E 10. B 11. B 12. E







Buna göre, çözeltideki su kütlesi kaç gramdır?







(H = 1, O = 16, Na = 23, Kd = 1,86 °C/m)







A) 100



B) 200



C) 500



D) 800



E) 1000



3,72



8 = 2 molal iyon, = 0,2 mol Na+OH– (2i) 1,86 40 mol ise 0,2 . 2 = 0,4 mol iyon molalite = kgsu 0,4 2= dan msu = 0,2 kg = 200 g msu



(Cevap B)



C) I ve II



E) I, II ve III



nY2 = 3 mol



1,2 atm



nXY3 = 2 mol 0,8 atm



11.



(Cevap E)



Kritik sıcaklık (°C)



Normal kaynama sıcaklığı (°C)



I.



32



–78



II.



–80



–170



III.



425



–32



Madde



5. D



nson = 4 mol 1,6 atm ise



+2



8.







B) Yalnız II



4. E



katısının tamamen çözünmesiyle oluşan çözeltinin donmaya başlama sıcaklığı –3,72 °C'dir.



A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Soğutucu akışkanların kaynama sıcaklıkları düşük ve kritik sıcaklıkları yüksek olmalıdır. Ayrıca oda koşullarında gaz olmalıdırlar.



Zaman



0 −t2



KCI çözeltisi



Ca(NO3)2 çözeltisi







3 mol KCI katısının m1 gram saf suda ve 2 mol Ca(NO3)2 katısının m2 gram saf suda çözünmesiyle hazırlanan deniz seviyesindeki iki ayrı çözeltinin soğuma grafikleri yukarıda verilmiştir.







3t1 = 2t2 olduğuna göre, m1 ve m2 aşağıdakilerden hangisi olabilir?



(Cevap D)



şekildeki gibidir.



Çözünürlük (g/100 g su) X



80



Zaman







9. X ve Y katılarının saf sudaki çözünürlük - sıcaklık grafiği



100



Sıcaklık (°C)



−t1



Yukarıda kritik sıcaklıkları ve normal kaynama sıcaklıkları verilen maddelerden hangileri soğutucu akışkan olarak kullanılabilir?







Sıcaklık (°C)



0



Çözüm Yayınları







3. C



10. Deniz seviyesindeki bir miktar saf suda 8 gram NaOH



X2(g) + 3Y2(g) → 2XY3(g)







2. D







m1



m2



A)



100



200



B)



300



200



C)



200



300



D)



200



200



E)



100



300



3t1 = 2t2 ise t1 = 2t ve t2 = 3t olsun. 6 ve m1 6 dir. 2mol Ca(NO3)2 (3i) = 6 mol iyon. 3t = m2 2t . m1 = 6 = 3t . m2 ise



40



3 mol KCl(2i) = 6 mol iyon 2t =



20 10



116







0



Y 10



20



Sıcaklık (°C)







Bu grafiğe göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) X'in çözünürlüğü endotermiktir.







B) Doygun Y çözeltisi ısıtılırsa çökelme başlar.







C) 10 °C'de hazırlanan doygun X ve Y çözeltilerinin kütlece yüzde derişimleri birbirine eşittir.







D) 0 °C'deki 48 gramlık doygun X çözeltisinin sıcaklığı 20 C'ye çıkarılırsa 32 gram daha X çözebilir.







E) 20 °C'deki doygun Y çözeltisinin sıcaklığı 10 C'ye düşürülür ise bir miktar Y dibe çöker.



m1 m2



=



3 2



dir. m1 = 300 ve m2 = 200 olabilir. (Cevap B)



12. Kütlece % 46'lık etilalkol sulu çözeltisinin 50 gramının t °C'deki buhar basıncı kaç mmHg'dir?



(H2O = 18, C2H5OH = 46, t °C'de Psu buharı = 20 mmHg, Petil alkol = 24 mmHg)



E) Y nin çözünürlüğü ekzotermik (ısı veren). soğudukça çözünürlüğü artar, çökmez. (Cevap E)



50 .



A) 42 46 100



B) 38



C) 36



23



27



= 23 g C2H5OH,



Pkarışım = 24 .



0,5 2



+ 20 .



46



1,5 2



= 0,5 mol ve



18



D) 28



E) 21



= 1,5 mol H2O



= 21 mmHg (Cevap E)



1. I. 2N2(g) + 3O2(g) → N2O3(g) + II. H (suda)



+



– OH(suda)



01



BÖLÜM 05 Test



Kimya ve Enerji / Entalpi Değişimi ve Oluşum Entalpisi



1 → H2O(g) O 2 2(g) H2O(s) → H2O(g)



4. H2(g) +



→ H2O(s)



∆H = –243,6 kJ/mol ∆H = +44,1 kJ/mol







III. Cu(k) + 1/2O2(g) → CuO(k)











IV. SO2(g) + 1/2O2(g) → SO3(g)







I. H2O(g) nın ısı kapsamı H2O(s) nın ısı kapsamından fazladır.



Yukarıda verilen tepkime denklemlerine göre,







Yukarıdaki tepkimelerden hangilerinin entalpisi ürünlerin standart oluşum entalpisine eşittir?







II. H2O(g) nın molar oluşum ısısı –243,6 kJ/mol'dür.







A) Yalnız I







III. H2O(s) nın molar oluşum ısısı –287,7 kJ/mol'dür.











B) I ve III



D) I ve IV







C) II ve III



E) I, III ve IV



Standart koşullarda elementlerin oluşum entalpileri "0" dır. l. ve lll. tepkimenin girenleri elementtir. Tepkime entalpisi ürünlerin oluşum entalpisine eşittir. (Cevap B)







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Endotermik tepkimelerde ürünlerin ısı kapsamı girenlerin ısı kapsamından fazladır. (Doğru) ll. 1. tepkimeye göre doğrudur. (Doğru) lll. H°H2O(g) = –243,6 ve 2. tepkimede 44,1 = –243,6 – H°H2O(s)'dan H°H2O(s) = –287,7



(Cevap E)



2. Serbest sürtünmesiz pistonlu kaplarda artansız gerçekleştirilen,



5.



I. C(k) + O2(g) → CO2(g)



∆H1 = –94 kkal



I. CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(g)







2. 2N2(g) + 5O2(g) → 2N2O5(g)



∆H2 = –120 kkal







II. CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g)







3. N2(g) + O2(g) → 2NO(g)



∆H3 = +140 kkal







III. H2(g) + Cl2(g) → 2HCI(g)











IV. N2(g) + 2O2(g) → 2NO2(g)







yukarıdaki tepkimelerin hangilerinde kap hacmi zamanla artar?







A) Yalnız I











B) I ve II







C) II ve IV



Çözüm Yayınları







Yukarıda verilen oluşum tepkimeleri ile ilgili,







I. Molar oluşum entalpisi en küçük olanı CO2'dir.







II. Tepkimelerde eşit mol O2 gazı harcanırsa en fazla ısı 2. de açığa çıkar.







III. NO gazının molar oluşum entalpisi +70 kkal'dir.







yargılarından hangileri yanlıştır?



P . V = n.RT'ye göre P sabit olduğu için gaz mol sayısı ve sıcaklık artışı hacmi artırır. l. si







A) Yalnız I



B) Yalnız II



ekzotermik, ll. si gaz oluşumu var, lll. ekzotermik olduğu için cevaptır.















D) I, II ve III



E) I, III ve IV



(Cevap D)



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Molar oluşum entalpisi en küçük olanı (–94) CO2'dir. (Doğru)



ll. 5'er mol O2 harcanır ise en fazla ısı 5 . 94 = 470 kkal ile 1. de açığa çıkar. (Yanlış) 140 = 70 kkal'dir. (Doğru) lll. NO gazının molar oluşum entalpisi 2 (Cevap B)



3. Aşağıdaki değişimlerin hangisinde değişime eşlik eden entalpi türü yanlış verilmiştir? Değişim







Entalpi türü



A)



I2(k) → I2(g)



Süblimleşme entalpisi



B)



C3H8(g)+5O2(g) → 3CO2(g) +4H2O(s)



Yanma entalpisi



C)



HCI(suda) + NaOH(suda) → NaCI(suda) + H2O(s)



Nötrleşme entalpisi



D)



CO(g) +



E)



NaNO3(k) → Na (suda) + NO3(suda)



Oluşum entalpisi



1 → CO2(g) O 2 2(g) +



–



Çözünme entalpisi



117 6. Standart koşullarda 0,2 mol CH4 gazının,



tepkimesine göre tamamen yanması sonucu 178 kJ ısı açığa çıkmaktadır.







Buna göre CH4(g)'ün standart molar oluşum entalpisi kaç kJ'dür?



(∆H°ol [CO2(g)] = –394 kJ/mol, ∆H°ol [H2O(g)] = –285 kj/mol)



A) 786



(Cevap D)



B) 148



C) 74



D) –148



E) –74



1



= –890 kj 0,2 –890 = (–394 + 2 . (–285)) – HCH4 ise HCH4 = –74 ∆H = –178 .



D) CO bir bileşiktir. Oluşum tepkimelerinde girenler element olmalıdır.



CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(g)



(Cevap E)



Test 01



1. B



7.



2. D



3. D



4. E



5. B



6. E



10.



Potansiyel enerji (kkal)



7. D



8. E



9. E 10. E 11. C 12. B



Zn(k)



90 1M Cu(NO3)2(suda)



20 Tepkime koordinatı



0



1 → X2Y3(g) tepkimesine ait Y 2 2(g) potansiyel enerji - tepkime koordinatı grafiği verilmiştir.



Şekilde, 2XY(g) +







Buna göre,







I. Tepkimenin entalpisi –70 kkal'dir.







II. XY'nin molar oluşum entalpisi 90 kkal'dir.







III. NK'da 22,4 L hacim kaplayan Y2 gazı tepkimeye girdiğinde 140 kkal ısı açığa çıkar.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) I ve III



90







C) I ve II



E) I, II ve III



= 45 (Yanlış) 2 lll. 0,5 mol Y2 ile 70 kkal ise 1 mol Y2 ile 140 kkal'dir. (Doğru) l. ∆H = 20 – 90 = –70 (Doğru), ll.



8.



A) Her iki tepkimede de ürünlerin ısı kapsamı girenlerin ısı kapsamından azdır.







B) 1 mol H2O sıvısının elementlerine ayrışması için 68 kkal ısı gereklidir.







C) 22 gram CO2 gazının elementlerinden oluşumunda 47 kkal ısı açığa çıkar.







D) Eşit kütlede O2 gazı kullanıldığında II. tepkimede açığa çıkan ısı daha fazladır.







E) I. tepkimede oluşan CO2 sıvı fazda olsaydı tepkime entalpisi (∆H) –94 kkal'den büyük olurdu.



E) l. tepkimede CO2(g) yerine CO2(s) oluşsaydı.







denklemine göre gerçekleşen tepkime sonucu katı kütlesinde 0,2 gramlık azalma gerçekleşiyor.







Buna göre,







I. Tepkimede açığa çıkan ısı 19,2 kJ'dür.







II. Cu(NO3)2 çözeltisinin 200 mL'si harcanmıştır.







III. Zn katısının 13 gramı tepkimeye girmiştir.







yargılarından hangileri doğrudur? (Cu = 64, Zn = 65)







A) Yalınz I











tepkimesinden dolayı daha fazla ısı açığa çıkardı. Ancak entalpi değeri "–" olduğu için ∆H = –94'ten büyük değil küçük olurdu.



B) I ve II



D) II ve III







C) I ve III



E) I, II ve III



(Cevap E)



11. Mg(k) + 2HCI(suda) → MgCI2(suda) + H2(g)



∆H = –96 kJ







tepkimesine göre 500 mL HCI çözeltisi yeterince Mg metali ile tepkimeye sokulduğunda 24 kJ ısı açığa çıkmaktadır.







Buna göre,







I. HCI'nin derişimi 1M'dir.







II. Harcanan Mg 6 gramdır.







III. Normal koşullarda 11,2 L H2 gazı oluşmuştur.







yargılarından hangileri doğrudur? (Mg = 24)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















24



CO2(g) → CO2(s) + ısı



∆H = –96 kJ



0,2 g azalma 0,2 mol Zn ve 0,2 mol Cu2+ tepkimeye girmiştir. n l. 0,2 . 96 = 19,2 (Doğru), ll. M = 'dir. v 0,2 1= ise V = 0,2L = 200 mL (Doğru) V lll. 0,2 . 65 = 13 g (Doğru)



(Cevap D)



I. C(k) + O2(g) → CO2(g) + 94 kkal 1 II. H2(g) + → H2O(s) + 68 kkal O 2 2(g) Yukarıda verilen denklemlere göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (H = 1, C = 12, O = 16)



2+



Zn(k) + Cu (suda) → Zn (suda) + Cu(k)



mzn = mcu = 65 – 64 = 1 g azalma (1 mol Zn tepkimeye girdiğinde)



Çözüm Yayınları







2+







D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



= 0,25 mol Mg harcanmıştır. 96 0,5 0,25 . 24 = 6 g (ll. doğru), 0,5 mol HCl harcanmıştır. M = = 1 M (l. doğru) 0,5 lll. 0,25 . 22,4 = 5,6 L H2 oluşur. (Yanlış)



(Cevap E)



(Cevap C)



118 12. 500 gram camdan yapılmış kalorimetre kabında 900 gram su vardır. Bu kalorimetre kabında,



9.



C2H4(g) + 3O2(g) → 2CO2(g) + 2H2O(g) + 300 kkal



C3H6(g) + H2(g) → C3H8(g)







tepkimesine göre 2,8 gram C2H4 gazı yakılıyor.







Buna göre, başlangıçta oda sıcaklığında bulunan kalorimetredeki suyun son sıcaklığı kaç °C dir?







tepkimesine göre 0,5 mol C3H8 gazının oluşması sırasında 144 kj ısı açığa çıkıyor.







C3H6'nın molar oluşum ısısı –102 kj/mol olduğuna göre, C3H8'in molar oluşum ısısı kaç kj/mol'dür?



(Csu = 1 kal/g°C, Ccam = 0,2 kal/g °C, H = 1, C = 12)







A) 390







B) 246



C) 186



D) –186



E) –390



1 mol C3H8 oluşumunda 288 kj ısı açığa çıkar. ∆H = –288'dir. –288 = HC3H8 – (–102) ise HC3H8 = –390



A) 40



B) 55



C) 65



D) 70



E) 80



2.8



(Cevap E)



= 0,1 mol C2H4 harcanmıştır. 0,1 . 300 = 30 kkal 28 30.000 kal ısı açığa çıkar. 30.000 = 500.0,2 . ∆t + 900 . 1 . ∆t ise ∆t = 30 ve tson = 25 + 30 = 55 (Cevap B)



1.











4. C2H4(g) + 3O2(g) → 2CO2(g) + 2H2O(s)



Potansiyel enerji



0



Tepkime koordinatı



a



1



b



2



c



3







Standart koşullarda gerçekleşen yukarıdaki tepkimenin tepkime ısısı (∆H°) kaç kJ'dür?







(∆H°ol [C2H4] = +52 kJ/mol, ∆H°ol [CO2(g)] = –394 kJ/mol, ∆H°ol [H2O(s)] = –286 kJ/mol)







A) –1412



B) –1360



∆H = Hü – Hg



C) +782



D) –684



E) +1024



∆H° = [2 . (–394) + 2 . (–286)] – [+52]



Aynı maddenin farklı fiziksel hallerinin standart koşullarda elementlerinden oluşumuna ait potansiyel enerji tepkime koordinatı grafikleri yukarıda verilmiştir.



∆H° = –1412 (Cevap A)



Buna göre,







I. 1 nolu madde katı haldedir.







II. 3. nün oluşumunda açığa çıkan enerji en fazladır.







III. 2. nin 1. ye dönüşümü endotermik, 3. ye dönüşümü ekzotermiktir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) II ve III



Potansiyel enerji (kJ)



5.







C) I ve III



E) I, II ve III (Cevap D)



2. Standart koşullarda gerçekleşen, 1. C(k) + H2O(s) → CO(g) + H2(g)



∆H = +x kJ



2. C(k) + H2O(g) → CO(g) + H2(g)



∆H = +y kJ



tepkimelerine göre,







I. x > y'dir.







II. H2O(g) → H2O(s) tepkimesinin entalpisi y – x'dir.







III. Her iki tepkimedeki ürünlerin potansiyel enerjileri toplamları birbirine eşittir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















l. Isı + H2O(s) → H2O(g) endotermiktir. X > Y (Doğru)



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. 1. tepkime ters çevrilir ise –X, 2. tepkime aynen kalırsa +y'dir. (Doğru) lll. Doğru (Cevap E)



3.



Potansiyel enerji



Çözüm Yayınları







D) I ve III



−340











Tepkime koordinatı



0



l. Potansiyel enerjisi en fazla olanı (1) gazdır. (Yanlış) ll. Doğru, lll. Doğru







02



BÖLÜM 05 Test



Tepkime Entalpisi - 1







X2 + Y2 → 2XY







tepkimesinin standart koşullarda potansiyel enerji-tepkime koordinatı grafiği yukarıda verilmiştir.







Buna göre,







I. XY bileşiğinin oluşum entalpisi 340 kJ/mol'dür.







II. X2 ve Y2'nin oluşum entalpileri 0'dır.







III. Tepkime ısısı (∆H) –170 kJ'dür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



340



= –170 kj/mol'dür. (Yanlış) 2 ll. Doğru



l. –



lll. Tepkime ısısı (∆H) = –340 kj'dür. (Yanlış) (Cevap B)



231 kJ



Tepkime koordinatı



119



2H2S(g) + SO2(g) → 2H2O(s) + 3S(k)







tepkimesine ait potansiyel enerji – tepkime koordinatı grafiği yukarıda verilmiştir.







Bu tepkime ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Tepkime entalpisi –231 kJ'dür.







B) Başlayan tepkimenin devam edebilmesi için ısı gereklidir.







C) 1 mol H2O(s) oluştuğunda çevreye 115,5 kJ ısı salınır.







D) Aynı koşullarda ürünler, girenlerden daha kararlıdır.



E) Oluşan H2O katı fazda olsaydı daha fazla ısı açığa çıkardı. B) Ekzotermik tepkimeler başlatıldıktan sonra kendiliğinden gerçekleşir. Isıya ihtiyaç duymazlar. (Cevap B)



6. Genel formülü CnH2n olan bir bileşiğin 2,8 gramının



yakılmasıyla açığa çıkan ısı 0°C'deki 400 gram buzu eritebiliyor.







Bileşiğin molar yanma entalpisi –640 kkal/mol olduğuna gören "n" değeri aşağıdakilerden hangisidir?







(Lbuz = 80 kal/g, H = 1, C = 12)







A) 1



B) 2



C) 3



32 = 0,05 400 . 80 = 32000 kal = 32 kkal ise 640 2,8 0,05 = ise CnH2n = 56 MA 12n + 2n = 14n = 56 n=4



D) 4



E) 5



(Cevap D)



Test 02



1. D



7. Bir kalorimetre sisteminde 1,1 gram C3H8 gazının tamamen C3H8 gazının molar yanma entalpisi 560 kJ/mol olduğuna göre kalorimetrenin ısı sığası kaç J/°C'dir? (H = 1, C = 12)







A) 1120



C3H8 = 44



1,1



B) 840



C) 560



D) 280



3. B



4. A



5. B



6. D



7. D



8. B



9. C 10. D 11. C 12. C



10. CO, H2 ve CO2 gazlarından oluşan bir karışımdaki gazların



yakılması sonucu sistemin sıcaklığı 50°C artıyor.







2. E







mol kesri sırasıyla 1 ; 2 ; 2 'tir. 5 5 5 Standart koşullardaki bu gaz karışımının O2 ile tam olarak yanması sonucu 118 kJ ısı açığa çıkıyor.



E) 56







= 0,025 mol C3H8



Buna göre tepkime sonunda kapta kaç mol CO2 gazı bulunur?



44 0,025 . 560 = 14 kj ısı açığa çıkar.



(∆H°ol [CO(g)] = –284 kJ/mol, ∆H°ol [CO2(g)] = –394 kJ/mol,



50°C için 14 kj ise 32 = 0,28 kj = 280j/°C 1°C için 640



∆H°ol [H2O(g)] = –240 kJ/mol)



(Cevap D)



A) 0,1



B) 0,2



C) 0,4



D) 0,6



E) 0,8



n mol CO, 2n mol H2 ve 2n mol CO2 olsun. CO + 1/2O2 → CO2 için ∆H = –394 – (–284) = –110 kj ve n = 110 n kj'dür. H2 + 1/2O2 → H2O için ∆H = –240 kj ve 2n . 240 = 480 n kj 110n + 480n = 590n = 118 ise n = 0,2 mol ilk tepkimeden n mol CO2 oluşur. 2n + n = 3n = 3 . 0,2 = 0,6 mol CO2 (Cevap D)



8. 22 gram C3H8(g)'nın oksijen ile tamamen yakılması sonucunda 1105 kJ ısı açığa çıkmaktadır.







Çözüm Yayınları



H2(g) 1 O2(g) → H2O(s) + 285 kJ 2 C(k) + O2(g) → CO2(g) + 390 kJ tepkimelerine göre;







3C(k) + 4H2(g) → C3H8(g)







tepkimesinin entalpi değişimi (∆H) kaç kJ'dür?







(H = 1, C = 12)







A) –140



B) –100



C) +80



D) +100



E) +140



44 gram (1 mol) C3H8'in yanma entalpisi = 2 . 1105 = –2210 kj'dür. C3H8 + 5O2 → 3CO2 + 4H2O tepkimesine göre,



11. Molar yanma ısısı –342 kkal/mol olan C2H4 gazının x



gram bakırdan yapılmış ve içinde 2000 gram su bulunan kalorimetrede 0,2 molünün yakılmasıyla suyun sıcaklığı 25°C'den 45°C'ye çıkıyor.







Buna göre bakır kalorimetrenin boş kütlesi (x) kaç kilogramdır? (Csu = 1 kal/g.°C, Cbakır = 0,1 kal/g.C)







A) 7,8



B) 11



C) 14,2



D) 16,4



E) 18,2



0,2 . 342 = 68,4 kkal ısı açığa çıkar.



–2210 = [3.(–390) + 4 . (–285)] – [HC3H8]



∆t = 45 – 25 = 20



HC3H8 = –100 (Cevap B)



Q = m . c . ∆t'den



X . 0,1 . 20 + 2000 . 1 . 20 = 68400 X = 14,2 g (Cevap C)



120



9. C(k) + 2H2(g) → CH4(g)







∆H = –75 kJ/mol



H2O(g) → H2(g) + 1 O2(g) ∆H = +240 kJ/mol 2 C(k) + 1 O2(g) → CO(g) ∆H = –110 kJ/mol 2 Bazı tepkimeler ve entalpi değerleri yukarıda verilmiştir.



12. X(k) + O2(g) → XO2(g) + 298kJ











denklemlerine göre artansız gerçekleşen tepkimeler sonucu 0,8 mol gaz oluşurken 267,5 kJ ısı açığa çıkıyor.







Buna göre X'in yüzde kaçı XO2 gazına dönüşmüştür?







A) 82



Buna göre,







CH4(g) + H2O(g) → CO(g) + 3H2(g)







tepkimesinin entalpi değişimi (∆H) kaç kJ'dür?







A) –425



B) –250



C) +205



D) +55



E) +125



1. tepkime ters çevrilir ise ∆H1 = +75 75 + 240 + (–110) = +205 (Cevap C)



X(k) + 3/2O2(g) → XO3(g) + 395 kJ



B) 75



C) 62,5



D) 48



E) 36



n mol XO2 ve m mol XO3 oluşsun. n + m = 0,8 298n + 395m = 267,5 0,5 . 100 = 62,5 0,8



denklemlerinden n = 0,5 ve m = 0,3 tür.



(Cevap C)



1.







girenlerin ısı kapsamından büyüktür?



X+Y



Z



b







4. Aşağıdaki olaylardan hangisinde ürünlerin ısı kapsamı



Entalpi (kJ) a



Tepkime koordinatı



0



Yukarıda verilen tepkime diyagramına göre, I. Tepkime ekzotermiktir.







II. 2Z → 2X + 2Y tepkimesinin entalpi değişimi (∆H)







2(a – b) kJ'dür.







III. Tepkimede ürünler girenlerden daha kararlıdır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II



















A) H2(g) → 2H(g)







B) H2O(g) → H2O(k)







C) CI(g) + e– → CI (g)







D) H (suda) + OH (suda) → H2O(s)



–



+



–



E) N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g) Endotermik (ısı alan) tepkimelerde ürünlerin ısı kapsamı büyüktür.







D) I ve III



03



BÖLÜM 05 Test



Tepkime Entalpisi - 2



A) H2 → 2H tepkimesi bağ kopmasıdır. Endotermiktir. (Cevap A)



5.



Potansiyel enerji (kJ)



C) I ve II



E) I, II ve III



0



l. a > b ise b – a < 0'dır. (Doğru)



Girenler



ll. Tepkime ters çevrilip, 2 ile çarpılırsa (a – b) . 2'dir. (Doğru) lll. Ürünlerin enerjisi daha azdır. (Doğru)



Ürünler Tepkime koordinatı



(Cevap E)



2.



I. H2(g) + CI2(g) → 2HCI(g)







II. KCIO3(k) → KCI(k) + 3/2O2(g)







III. H2O(k) → H2O(g)







IV. CO2(g) + H2O(s) → H2CO3(suda)



Çözüm Yayınları







Potansiyel enerji - tepkime koordinatı grafiği yukarıda verilen tepkimenin denklemi,







I. C(grafit) + O2(g) → CO2(g)







II. N2(g) + 1 O2(g) → N2O(g) 2 III. SO2(g) + 1 O2(g) → SO3(g) 2







2+







–



IV. Pb (suda) + 2CI(suda) → PbCI2(k)







yukarıdaki olaylardan hangilerinde toplam entalpi artar?







yukarıdakilerden hangileri olabilir?







A) I ve II











A) Yalnız I











D) I, II ve III











B) II ve III



C) I ve IV



E) II, III ve IV



Endotermik tepkimelerde toplam entalpi artar. ll. ve lll. tepkimeler endotermiktir. (Cevap B)



B) I ve II



D) I, II ve III







C) II ve IV



E) II, III ve IV



Grafiğe göre girenler element olmalı ve tepkime ekzotermiktir. l. olabilir. ll. de girenler element ancak tepkime endotermiktir. (Cevap A)



6. Aşağıda bazı tepkimelerin standart koşullardaki entalpi değişimleri (∆H) verilmiştir.



3. Bir tepkimenin entalpi değişimi (∆H),



C(k) + O2(g) → CO2(g)



∆H° = –395 kJ/mol



2H2O(s) → 2H2(g) + O2(g)



∆H° = 570 kJ/mol



2C(k) + H2(g) → C2H2(g)



∆H° = 225 kJ/mol







I. Tepkimedeki maddelerin fiziksel haline







II. Tepkimede kullanılan madde miktarına







III. Tepkime ortamının basınç ve sıcaklığına



C2H2(g) + 5 O2(g) → 2CO2(g) + H2O(s) 2







IV. Tepkimenin izlediği yola











yukarıdakilerden hangilerine bağlıdır?







A) I ve II















B) II ve III



D) II, III ve IV







Buna göre,



tepkimesine göre N.K'da 11,2 L CO2 gazı eldesinde kaç kJ ısı açığa çıkar?



C) I, II ve III



E) I, II, III ve IV



∆H: Fiziksel hal, madde miktarı ve ortam basınç, sıcaklık değerlerine bağlıdır. İzlenen yola bağlı değildir. (Cevap C)







A) 1300



B) 975



C) 650



D) 325



E) 210



1. tepkime 2 ile genişletilip, 2. tepkime ters çevrilip 2 ye bölünür ve 3. tepkime ters çevrilir 11,2 = 0,5 mol ve entapiler toplanır ise –790 – 285 – 225 = ∆H = –1300'dür. 22,4 2mol CO2 için 1300 ise 0,5 mol CO2 için 325 (Cevap D)



121



Test 03



1. E



7.



X + Y → Z



Z







Tepkime koordinatı Bu grafiğe göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?











5. A



6. D



7. D



8. B



9. E 10. E 11. D 12. C











Buna göre,







I. Tepkimeye girenlerin başlangıç kütleleri toplamı 19,2 gramdır.







II. X'in atom kütlesi 24 g/mol'dür.







III. Tepkime ile katı kütlesi 6,4 g artmıştır.







yargılarından hangileri doğrudur? (O = 16)



A) Tepkime ekzotermiktir.







A) Yalnız I



B) Yalnız II







B) İleri tepkimenin aktivasyon enerjisi 160 kJ'dür.



















C) Tepkime entalpisi (∆H)–60 kJ'dür.







D) Tepkimeye giren X ve Y birer elementtir.







E) Aktifleşmiş kompleksin enerjisi 180 kJ'dür.







−10 −30



Tepkime koordinatı



X(g)



Y(g)



Tepkime koordinatı



Z(g)



Eşit kütleli üç farklı gazın oksijenle tamamen yakılması süresince potansiyel enerji - tepkime koordinatı grafikleri yukarıdaki gibi olmaktadır. X, Y ve Z gazlarının mol kütleleri arasındaki ilişki Y > X > Z şeklindedir.







Buna göre aynı koşullardaki X, Y ve Z gazlarının birer litresinin yanması sonucu açığa çıkan ısılar arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir?







A) X > Y > Z











B) Y > X > Z



D) X > Z > Y



C) Z > X > Y



E) Y > Z > X



Mol sayıları MA ile ters orantılıdır. nZ > nX > nY'dir. Açığa çıkan enerjiler. Y > X = Z'dir. Eşit



molde en fazla enerji Y de çıkar. Y > X > Z'dir.







Ortalama bağ enerjisi (kJ/mol)



C=C



610



C–C



345



C–H



415



H–H



435







denklemine göre eşit mol sayılı CS2 ve H2O gazları, tam verimle tepkimeye girdiğinde 8 kJ ısı açığa çıkıyor.







Buna göre,







I. Başlangıçta 0,4 mol CS2 gazı vardır.







II. Tepkime sonucu kapta N.K'da 13,44 L gaz bulunur.







III. Tepkimede girenlerin ısı kapsamı ürünlerin ısı kapsamından fazladır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



lll. Ekzotermik tepkimelerde Hgiren > Hüründür. (Doğru) (Cevap D)



C2H4 + H2 → C2H6







tepkimesine göre 6 gram C2H6 oluşurken gerçekleşen ısı değişimi aşağıdakilerden hangisinde doğru ifade edilmiştir?







A) 130 kJ ısı alınır.







B) 130 kJ ısı açığa çıkar.







C) 65 kJ ısı açığa çıkar.







D) 26 kJ ısı alınır.







E) 26 kJ ısı açığa çıkar.



12. Bir kalorimetre kabı içerisinde, NaOH(suda) + HCI(suda) → NaCI(suda) + H2O(s)



∆H° = –58 kJ/mol







denklemine göre 0,2 M NaOH çözeltisinin 250 mL'si ile 0,4 M HCI çözeltisinin 100 mL'si tam verimle tepkimeye sokuluyor.







Tepkime sonucu kalorimetre sisteminin sıcaklığı 20 °C arttığına göre kalorimetrenin ısı sığası kaç J/C°'dir?







A) 180



B) 152



C) 116



D) 58



E) 29



0,2 . 0,25 = 0,05 mol NaOH ve 0,4 . 0,1 = 0,04 mol HCl ise 0,04 . 58 = 2,32 kj = 2320j



∆H = Bağ kopması - bağ oluşumu'dur.



∆H = (610 + 4 . 415 + 435) – (345 + 6 . 415) = –130kj 6 = 0,2 mol ise 0,2 . 130 = 26 kj ısı açığa çıkar. 30



= 0,2 mol CS2 ve 0,4 mol H2O tepkimeye girmiştir. 0,4 – 0,2 = 0,2 mol CS2 artmıştır. (l. 40 doğru) ll. oluşan 0,2 mol CO2, 0,4 mol H2S ve artan 0,2 mol CS2 ise toplam 0,8 mol gaz = 0,8 . 22,4 = 17,92 L (Yanlış)



Yukarıdaki tabloda bazı bağların ortalama bağ enerjileri verilmiştir.







∆H = –40 kJ/mol



8



(Cevap B)



Bağ türü



E) I, II ve III



11. CS2(g) + 2H2O(g) → CO2(g) + 2H2S(g) Tepkime koordinatı







9.



D) I ve III



0



15 0 −10



0 −20



(Cevap D) Potansiyel enerji



Potansiyel enerji



Potansiyel enerji



Çözüm Yayınları



8.



240



C) I ve II



3,2 = 0,4 mol X ve 0,2 mol O2 tepkimeye girmiştir. = 0,1 mol O2 arttığına göre 600 32 başlangıçta 0,2 + 0,1 = 0,3 O2(32) = 9,6 g O2 ve 9,6 g X vardır. (l. öncül doğru) 9,2 = 24 (Doğru). lll. O2 nin bir kısmı XO(k) na katılmıştır. (Doğru) ll. 0,4 (Cevap E)



D) Standart koşullarda elementlerin oluşum entalpileri "0" dır.



122



4. A



X(k) + 1 O2(g) → XO(k) ∆H = –600 kJ 2 Tepkimesine göre eşit kütlede X elementi ve O2'nin tam verimli tepkimesi sonucu 3,2 g O2 gazı artarken 240 kj ısı açığa çıkıyor.



Potansiyel enerji (kJ) 180



−40



3. C



10.



tepkimesine ait standart koşullardaki potansiyel enerji tepkime koordinatı grafiği aşağıda verilmiştir.



20 X+Y 0



2. B



açığa çıkar. 2320 = 116 20 (Cevap E)



(Cevap C)



BİRE BİR



04



BÖLÜM 05 Test



1. 3C(k) + 4H2(g) → C3H8(g)



∆H = –100 kj/mol



H2O(s) → H2(g) + 1 O2(g) 2



4.



∆H = + 285 kj/mol







C(k) + O2(g) → CO2(g)



∆H = –390 kj/mol







Bazı tepkimeler ve entalpi değerleri yukarıda verilmiştir.







Buna göre,



3+



Tepkimesinde AI2(SO4)3 çökmesi sonucu standart tepkime entalpi değişimi (∆H°) kaç kJ'dir? 3+



C3H8(g) + 5O2(g) → 3CO2(g) + 4H2O(s)



tepkimesinin entalpi değişimi (∆H) kaç kj'dür?







A) +2400



B) +1870



C) –1620



D) –1870



2–



2Al(suda) + 3SO 4(suda) → AI2(SO4)3(k)







E) –2210



Hc3H8 = –100 kj/mol,



AI (suda)



için



∆H°ol = –531 kJ/mol



2 SO 4-(suda)



için



∆H°ol = –909,3 kJ/mol



AI2(SO4)3(k)



için



∆H°ol = –3441 kJ/mol



A) –3215,3 B) –743,2 C) –215,1 D) +178,6 E) +348,9



∆H° = Hü – Hg



HCO2 = –390 kj/mol,



∆H° = –3441 – (2 . (–531) + 3 . (–909,3)



HH2O = –285 kj/mol



∆H° = +348,9



∆H = Hürün – Hgiren = [3 . (–390) + 4 . (–285)] – [–100]



(Cevap E)



= –2210 kj (Cevap E)



2. Aşağıdaki tepkimelerden hangisinin entalpi değişimi (∆H) yanlış belirtilmiştir?







A)



CO(g) + 1 O2(g) → CO2(g) 2



∆H < 0



B)



PCI5(g) → PCI3(g) + CI2(g)



∆H > 0



C) NH3(g) + HCI(g) → NH4CI(k)



∆H > 0



D) CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(s)



∆H < 0



E)



N2O4(g) → 2NO2(g)



∆H > 0



5. Çözüm Yayınları



Entropi değişimi



Tepkime



(CH3)2CO(s) + 4O2(g) → 3CO2(g) + 3H2O(s) (CH3)2CO(s)



için ∆Hol° = –216 kJ/mol



CO2(g)



için



∆Hol° = –394 kJ/mol



H2O(s) için ∆Hol° = –286 kJ/mol







Yukarıda verilen tepkimenin standart tepkime ısısı (∆H°) kaç kJ'dür?







A) +1824 B) +1280 C) +742



D) –816



E) –1824



∆H° = H°ürün – H°giren ∆H° = [3 . (–394) + 3 . (–286)] – [–216] = –1824



C) NH3(g) + HCl(g) → NH4Cl tepkime asit - baz tepkimesidir. Ekzotermiktir yani ∆H < 0



(Cevap E)



olmalıydı. (Cevap C)



3. Aşağıdaki tabloda, bazı atomlar arasındaki bağ enerjileri



123



verilmiştir. Bağ



Bağ enerjisi (kJ/mol)



C=C



C–C



C–H



H–H



610



345



415



435



6. C3H8 gazının standart molar oluşum entalpisi



Buna göre,







(∆H°ol) –104 kJ/mol'dür. C2H4 + H2 → C2H6







tepkimesinin entalpi değişimi kaç kJ'dir?







A) +260



B) +220



C) +160



D) –130



E) –260







Buna göre standart koşullarda 2,2 gram C3H8 gazı oluşurken açığa çıkan ısı kaç kJ'dir? (C3H8 = 44 g/mol)







A) 57



∆H = kopan bağ – oluşan bağ



2,2



∆H = (610 + 4 . 415 + 435) – (345 + 6 . 415) = –130



4,4 (Cevap D)



= 0,05 mol



B) 20,8



C) 10,4



D) 5,2



E) 2,2



0,05 . 104 = 5,2 (Cevap D)



Test 04



1. E



2. C



3. D



4. E



5. E



6. D



7. E



8. D



9. D 10. B 11. D 12. C



7. Sabit basınçlı bir kapta gerçekleşen,



10.











tepkimesine göre 8 gram X gazı tepkimeye girdiğinde 30 kj ısı açığa çıkıyor.







Z'nin molar oluşum ısısı –280 kj/mol olduğuna göre, X'in molar oluşum ısısı kaç kj/mol'dür?



Isı + X2(g) + 2Y2(g) → 2XY2(g) tepkimesi ile ilgili,







l. Ürünlerin ısı kapsamı girenlerin ısı kapsamından büyüktür.







ll. Isı alan (endotermik) bir tepkimedir.







lll. Zamanla kap hacmi azalır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız l



B) Yalnız ll















D) ll ve lll



X + 2Y2 → Z



(Y2 bir elementtir. X = 40 g/mol)



A) –150 8



C) l ve ll



40



E) l, ll ve lll



B) –130



C) –65



D) +130



E) +150



= 0,2 mol X için –30 ise 1 mol X için –150 kj = ∆H



∆H = Hü – Hg ise



l. ∆H > 0 dır. Hürün > Hgiren (Doğru)



–150 = –280 – HX



ll. Endotermik, ısı alandır. (Doğru)



HX = –130



lll. Gaz mol sayısı azalır, ısı alan olduğu için ortam sıcaklığı azalır. Hacim azalır. (Doğru)



(Cevap B)



(Cevap E)



Potansiyel enerji (kj)



11.



120 0



8. Eşit mol sayılı X2 ve Y2 gazlarının X2Y3 gazı oluşturmak







Buna göre,







I. X2Y3 bileşiğinin molar oluşum entalpisi –900 kJ/mol'dür.







II. X2 + 3 Y2 → X2Y3 tepkimesinde ∆H = –450 kJ'dir. 2 III. Düşük sıcaklıklarda ürünler girenlerden kararlıdır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







3n







B) Yalnız II



D) II ve III



3n



C) I ve II



E) I, II ve III



2X2 + 3Y2 → 2X2Y3 –2n –3n 2n ––––––––––––––––– n 0



n = 0,2 mol



2n = 0,2 . 2 = 0,4 mol X2Y3 için –180 kj ise



−280 Çözüm Yayınları



üzere gerçekleştirdiği tam verimli tepkime sonucu 0,2 mol X2 gazı artmış ve 180 kJ ısı açığa çıkmıştır.



Tepkime koordinatı











X2 + 2Y2 → 2XY2







tepkimesinin standart koşullarda potansiyel enerji - tepkime koordinatı grafiği yukarıda verilmiştir.







Buna göre,







I. İleri aktivasyon enerjisi 120 kj dir.







II. XY2'nin oluşum entalpisi –280 kj/mol dür.







III. X2 ve Y2 birer elementtir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Girenlerden eşik enerjisine kadar gereken enerji (Eai) = 120 (Doğru)



1 mol X2Y3 için –450 kj



ll. 2 mol – XY2 için –280 ancak 1 mol XY2 için –140'tır. (Yanlış)



(l. öncül yanlıştır.) (ll. öncül doğrudur.)



lll. Elementlerine oluşum entalpisi sıfırdır. (Doğru)



Ekzotermiktir sıcaklık düştükçe ürün kararlılığı artar. (Doğru) (Cevap D)



(Cevap D)



124 9. Etanolün yanma tepkimesi aşağıda verilmiştir. C2H5OH(s) + 3O2(g) → 2CO2(g) + 3H2O(g) + 1160 kj



23 gram C2H5OH sıvısı yakıldığında açığa çıkan ısı deniz seviyesindeki 0°C'de bulunan 5 kg buza veriliyor.







Buna göre suyun son sıcaklığı kaç °C'ye çıkar?



23 46



12. C(k) + O2(g) → CO2(g) ∆H= -94 kkal



tepkimesine göre 18 gram C katısı ile 64 gram O2 gazının tam verimli tepkimesinden kaç kkal ısı açığa çıkar?



(C2H5OH = 46 g/mol, Lbuz = 80 kal/g, Csu = 1 kal/g.°C)







(C : 12, O : 16)



A) 90







B) 75



C) 60



D) 36



E) 25



= 0,5 mol. 0,5 . 1160 = 580 kkal



A) 47 18



B) 94



C) 141



D) 188



E) 235



64



= 1,5 mol nO2 = = 2 mol . 1,5 mol C ve 1,5 mol O2 tepkimeye girer. 12 32 1,5 . 94 = 141



nc =



580 = 5 . 80 + 5 . 1 . ∆t ise ∆t = 36 (Cevap D)



(Cevap C)



Kimyasal Tepkimelerde Hız ve Denge / Tepkime Hızının Ölçülmesi 1. Kimyasal tepkimelerin gerçekleşebilmesi için,



4.



P.E(kj)







I. Reaktifler uygun geometride çarpışmalıdır.



70







II. Çarpışan tanecikler yeterli aktivasyon enerjisine sahip olmalıdır.







III. Reaktifler gaz fazda olmalıdır.



40 20 0











koşullarından hangileri gereklidir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



01



BÖLÜM 06 Test







C) I ve II



75 40 30 1



40 20 -20



0



T.K



P.E(kj)



P.E(kj)



T.K



T.K



2



3



Yukarıda 3 ayrı reaksiyonunun potansiyel enerji (P.E) – tepkime koordinatı (T. K) grafikleri verilmiştir.



E) I, II ve III



l. ve ll. si gereklidir. lll. farklı fazda reaktiflerde reaksiyon gerçekleştirebilir. (Cevap C)







Buna göre, aynı şartlarda gerçekleşen reaksiyonlar ile ilgili,







I. Aktifleşmiş kompleks enerjisi en fazla olanı 2. sidir.







II. Tepkime hızları arasındaki ilişki 3 > 1 > 2 şeklindedir.







III. Geri aktivasyon enerjisi en az olanı 1. sidir.







yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II











D) I ve III







C) I ve II



E) I, II ve III



l. 75 kj ile en fazla olan 2. sidir. (Doğru) ll. İleri aktivasyon enerjileri: 3 > 1 > 2 1. de 70 –20 = 50, 2. de 75 – 30 = 45, 3. de 40 – (–20) = 60



2.



Tepkime hızları 2 > 1 > 3'tür. (Yanlış)



N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)



tepkimesindeki hız eşitliği aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (r : tepkime hızı)







A) rN2 = 3rH2 = 2rNH3







B) 3rN2 = 2rH2 = rNH3







C) 6rN2 = 2rH2 = 3rNH3







D) 2rN2 = 3rH2 = 6rNH3







E) rN2 = rH2 = rNH3



rN2 =



1 3



rH2 =



1 2



rNH3 ise 6rN2 = 2rH2 = 3rNH3 (Cevap C)



–



2+ 3. I. Zn(suda) + 2CI(suda) → ZnCI2(k)







II. 2HCI(g) → H2(g) + CI2(g) (Hacim ve sıcaklık sabit)







renksiz renksiz renkli







III. 2N2O5(g) → 4NO2(g) + O2(g) (Basınç ve sıcaklık sabit)











(Cevap A)



5. C3H8(g) + 5O2(g) → 3CO2(g) + 4H2O(g)



tepkimesinin hızı için aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? (r : Tepkime hızı)







A) rC







C)











E) –



3H8



=



–∆[C3H8] ∆t



B) rCO2 =



–3∆[O2] +5∆[CO2] = ∆t ∆t E)



3∆[C3H8] ∆t



=



∆[CO2] ∆t



3∆[C3H8] = ∆t



∆[CO2] ∆t



D) 3rH2O = 4rCO2 ∆[CO2] ∆t



olmalıydı. (Cevap E)



Yukarıda verilen tepkimelerin hızlarını belirlemek için hangi yöntemler kullanılabilir?











lll. Geri aktivasyon enerjisi en az olanı 3. südür. 40 – 20 = 20 (Yanlış)



Çözüm Yayınları







I



II



III



A)



İletkenlik azalması



Renk değişimi



Hacim artışı



B)



Basınç artışı



Basınç artışı



Hacim artışı



İletkenlik C) azalması



Renk değişimi



Hacim azalması



D) Hacim artışı



Hacim azalması



Renk değişimi



Basınç artışı



Basınç artışı



E)



İletkenlik artışı



l. İletkenlik azalması ll. Renk değişimi lll. Hacim artışı ile ölçülebilir.



125



6. Sabit basınç ve sıcaklıkta gerçekleşen aşağıdaki



tepkimelerden hangisinin tepkime hızı hacimdeki artış izlenerek ölçülebilir?







A) CO(g) + H2O(g) → CO2(g) + H2(g)







B) CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(s)







C) N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)







D) 2SO3(g) → 2SO2(g) + O2(g)







E) CO2(g) + H2O(s) → H2CO3(suda)



D) 2SO3 → 2SO2 + O2 tepkimesinnde gaz mol sayısı 2 den 3'e artığı için sabit basınçta (Cevap A)



hacim artar. (Cevap D)



Test 01



1. C



7.



4. A



5. E



6. D



7. B



8. C



9. E 10. B 11. C



katısı,



6 4



Y2



2



Z X2



20



KCIO3(k) → KCI(k) + 3 O2(g) 2 tepkimesine göre tamamen ayrışarak O2 gazı elde ediliyor.











Zaman (s)







0,5 litrelik sabit hacimli bir kapta gaz fazında gerçekleşen bir tepkimedeki maddelerin mol sayısı - zaman grafiği yukarıda verilmiştir.







Buna göre,







3. A



9. Kütlece % 50 saflıktaki 97,6 gram potasyum klorat (KCIO3)



Mol sayısı



0



2. C











Tepkime 2 dakika sürdüğüne göre, O2 gazının oluşma hızı NK'da kaç L/dk'dır? (KCIO3 ≅ 122)







A) 22,4



B) 16,8



C) 11,2



D) 8,96



E) 6,72



48, 8 50 3 97,6 . 100 = 48,8 g, 122 = 0,4 mol KClO3 harcandığından 0,4 = 2 = 0,6 mol O2 oluşur. 0, 6.22, 4L = 6, 72 L 2dk dk



(Cevap E)



I. Tepkime denklemi



3X2 + Y2 → Z şeklindedir. II. Y2'nin ortalama harcanma hızı 0,2 M 'dir. s III. Z'nin ortalama oluşma hızı X2'nin ortalama harcanma hızının üç katıdır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) II ve III







C) I ve III



E) I, II ve III



2FeO(k) + 1 O2(g) → Fe2O3(k) 2 2 litrelik sabit hacimli bir kapta gerçekleşen yukarıdaki tepkimede 20 dakika içerisinde kaptaki katı kütlesi 9,6 gram artıyor.



10.



l. Tepkimede 6 mol X2, 2 mol Y2 harcanırken 2 mol Z oluşmuştur. (Doğru) 4M M 2mol ll. 0, 5L = 4 mol, 205 = 0, 2 S 'dir. (Doğru)



(Cevap B)







Buna göre tepkimede O2'nin harcanma hızı kaç M 'dir? dk (O = 16, Fe = 56)







A) 8.10–3















B) 7,5.10–3



D) 2.10–2



C) 2,5 .10–3



E) 1.10–2



9, 6 Katı kütlesindeki artış = Harcanan O2 kütlesi 32 = 0,3 mol O2 harcanmıştır. 0, 3 mol M -3 = 2L.20dk 7, 5.10 dk



T’nin molaritesi



8.



Çözüm Yayınları



lll. X2'nin ortalama oluşma hızı Z'ninkinin 3 katıdır. (Yanlış)



1,88 1,8 1,6



(Cevap B)



1,25 0



1



2



3



4



Zaman (s)



2X(g) + Y(g) → Z(g) + 3T(g)



tepkimesinin oluşumunda T'nin molaritesinin zamanla değişim grafiği yukarıda verilmiştir.



126







Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) T'nin ortalama oluşma hızı 0,47 M 'dir. s B) 0 – 3 zaman aralığında X'in ortalama hacranma hızı 0,4 M 'dir. s C) Zamanla T'nin oluşma hızı azalırken, Y'nin harcanma hızı artar.







D) Y'nin 2. saniyedeki harcanma hızı Z'nin 2. saniyedeki oluşma hızına eşittir.







E) Tepkime hızının en fazla olduğu aralık 0 – 1 zaman aralığıdır.



C) Zamanla tepkimedeki hem oluşma hem de harcanma hızları azalır. (Cevap C)



11.



2AI(k) + 3H2SO4(suda) → AI2(SO4)3(suda) + 3H2(g)







tepkimesinde 10,8 gram AI metali ile 800 mL'lik H2SO4 çözeltisinin artansız tepkimesi 30 saniyede gerekleşiyor.







Buna göre, I. H2 gazının N.K'da oluşma hızı 0,448 L 'dir. s M II. H2SO4(suda)'ün harcanma hızı 0,025 'dir. s III. AI katısının 20. saniyedeki harcanma hızı 10. saniyedeki harcanma hızından büyüktür.







yargılarından hangileri doğrudur? (AI = 27)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



10, 8 3 27 = 0, 4mol Al ve 0, 4. 2 = 0, 6mol H2SO4 harcanmıştır. 0,6 mol H2 oluşur. l.



0, 6.22, 4L 0, 6mol = 0, 448 LS (Doğru). ll. 0, 8L.30S = 0, 025 M 30S S (Doğru) (Cevap C)



1. Tek basamakta gerçekleşen bir tepkimede maddelerin mol



4.



sayısı - zaman grafiği aşağıda verilmiştir.







Mol sayısı 8 6 4 0







X2(g) Z(g) Y2(g)



A) k . [X2] . [Y2]2







B) k . [X2] . [Z]2







C) k . [X2] . [Y2]3







D) k . [X2]







E) k . [X2]2 . [Y2]



X(g) + 3Y(g) → XY3(g)



tepkimesinin mekanizması;







I. X(g) + 2Y(g) → XY2(g)



∆H < 0







II. XY2(g) + Y(g) → XY3(g)



∆H > 0







şeklindedir.







Buna göre bu tepkimenin potansiyel enerjisi (P.E) – tepkime koordinatı (T.K) grafiği,



Zaman



P.E



Bu grafiğe göre tepkimenin hız bağıntısı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







02



BÖLÜM 06 Test



Reaksiyon Mekanizması ve Hız Bağıntısı



P.E



T.K



1



2 mol X2 ve 6 mol Y2 harcanmıştır.



P.E



T.K



2







yukarıdakilerden hangileri olabilir?







A) Yalnız 1



B) Yalnız 2















D) 2 ve 3



T.K



3 C) 1 ve 2



E) 1, 2 ve 3



l. basamak ekzotermik. ll. basamak endotermik olanlar 2. ve 3. grafiklerdir.



X2 + 3Y2 → ise TH = k . [X2]1 . [Y2]3



(Cevap D) (Cevap C)



5.



4HCI(g) + O2(g) → 2H2O(g) + 2CI2(g)



şeklindedir.







tepkimesinin mekanizması aşağıda verilmiştir.



Buna göre, tepkimenin girenleri,











HCI + O2 → HOOCI











HOOCI + HCI → 2HOCI



(hızlı)











2HOCI + 2HCI → 2H2O + 2CI2



(çok hızlı)







Buna göre,







I. 2X(g) + Y(g) →







II. 2X(suda) + Y(suda) + T(katı) →







III. 2Y(g) + X(suda) →



Çözüm Yayınları



2. Tek basamaklı bir tepkimenin hız bağıntısı k. [X]2 . [Y]







yukarıdakilerden hangileri olabilir?







A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III



l. ve ll. tepkimenin girenleri hız bağıntısını sağlar.



(Cevap C)







(yavaş)







I. Tepkime moleküleritesi 5'tir.







II. Tepkimenin hız bağıntısı k. [HCI] . [O2]'dir.







III. HOOCI ve HOCI birer ara üründür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. 4 HCl + 1 O2 = 5 (Doğru) ll. Yavaş basamağın girenlerine göre (Doğru). lll. Önce üründe



3.



Potansiyel enerji (kJ)



sonra girende bulunur. (Doğru)



c







b







a 0 Potansiyel enerji - tepkime koordinatı grafiği yukarıda verilen tek basamaklı,



X2(g) + 2Y2(g) → 2XY2(g)



aX2(g) + bY2(g) → 2Z(g)



tepkimesi ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.







Tepkime koordinatı







(Cevap E)



6. Tek basamakta gerçekleşen,



– X2'nin derişimi sabit tutulup Y2'nin derişimi 2 katına çıkarıldığında tepkime hızı 4 katına çıkıyor.







– Tepkime kabının hacmi 2 katına çıkarıldığında tepkime hızı 1 'ine düşüyor. 8 Buna göre,







tepkimesi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







I. Tepkimenin hız bağıntısı k . [X2] . [Y2]2 şeklindedir.







A) İleri aktivasyon enerjisi (Eai) c – b kJ'dir.







II. Sabit basınçlı kapta tepkime hızı hacim azalması ile







B) Tepkime hız bağıntısı k. [X2] . [Y2]2'dir.







C) Geri aktivasyon enerjisi (Eag) c – a kJ'dir.







D) Tepkime entalpisi (∆H) a – b kJ'dir.







E) Tepkimenin moleküleritesi 4, derecesi ise 3'tür.



ölçülebilir.



III. Z'nin formülü X2Y'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



İlk bilgiden [Y2]2 ve ikinci bilgiden tepkimenin 3. dereceden olduğu yani [X]1 bilgisi edinilir.



Molekülerite: 1 X2 + 2 Y2 = 3 tür. (Cevap E)



a = 1 ve b = 2 dir. l. ve ll. öncüller doğrudur. (Cevap C)



127



Test 02



1. C



7. Aşağıda gaz fazda gerçekleşen bir tepkimenin potansiyel



10.



enerji - tepkime koordinatı grafiği verilmiştir.







Potansiyel enerji (kj) I. 110 II. 70 40







Tepkime koordinatı



Z







5. E



6. C



7. D



8. D



9. C 10. B 11. E 12. A



0,1



0,2



0,2



Başlangıçtaki tepkime hızı ( M ) s 8.10–4



0,2



0,1



0,1



1,6.10–3



0,2



0,3



0,2



4,8.10–3



0,1



0,2



0,1



8.10–4



[Y] (M)



[Z] (M)



Bu deney sonuçlarına göre,







Bu tepkime ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Toplam tepkime ekzotermiktir.







I. Tepkimenin hız bağıntısı k.[X] . [Y]2'dir.







B) Tepkime iki basamakta gerçekleşmiştir.











C) Hız bağıntısı k . [Z] dir.







L2 'dir. mol2.s III. Tepkime 2 basamakta gerçekleşmiştir.







D) Tepkimenin yavaş basamağı I.'sidir.







E) Net tepkimenin entalpi değişimi ∆H = –70 kJ'dir.







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I











D) Eai'si 70 – (–50) = 120 olan (büyük) ll. basamak yavaştır. (Cevap D)



8.







[X]



[Y]



[Z]



(M)



(M)



(M)



0,2



0,2



0,4



Başlangıçtaki tepkime hızı ( M ) s 2.10–3



0,2



0,4



0,4



4.10–3



0,4



0,4



0,4



4.10–3



0,2



1.10–3



0,2



0,4



Bu deney sonuçlarına göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Tepkime mekanizmalıdır.







B) Hız bağıntısı k. [Y] [Z]2 şeklindedir. L2 'dir. C) Hız sabiti k'nın birimi mol2.s D) Hız sabiti k'nın değeri 1 'dir. 8 E) X, Y ve Z'nin başlangıç derişimleri 1'er molar olsaydı tepkime hızı 1 M olurdu. 16 s







Deneylerden T.H = k . [Y] . [Z]2 dir.



2 . 10–3 = k . [2 . 10–1] . [4 . 10–1]2 ise k =



1 16



. 101 dir. (Cevap D)











tepkimesi iki adımda gerçekleşmektedir. Hızlı olan 2. adımın denklemi



XY(g) + ZY2(g) + Y2(g) → XY2(g) + ZY3(g)



Y(g) + ZY2(g) → ZY3(g) şeklindedir.



Buna göre,







I. Tepkimenin hız ifadesi k. [XY] . [Y2] şeklindedir.







II. Y(g) ara üründür.







III. 1. adımın aktivasyon enerjisi 2. adımın aktivasyon enerjisinden küçüktür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



(Cevap B)







11.



2X(g) + 3Y(g) + Z(g) → T(g) + L(g)



reaksiyonu için;







• X'in derişimi sabit tutulup, Y ve Z'nin derişimleri 2'şer katına çıkarılırsa tepkime hızı 8 katına çıkıyor.







• Y'nin derişimi sabit tutulup, X ve Z'nin derişimleri yarıya







düşürülürse tepkime hızı 1 'üne düşüyor. 4 bilgileri veriliyor. Buna göre reaksiyonun hız sabitinin birimi,



L2 I. mol2.s



II.







III.



L3 mol3.s L4 mol4.s







yukarıdakilerden hangileri olabilir?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



eksiğidir.



(Cevap E)



12. 2 litrelik bir kapta 0,8 mol X ve 0,5 mol Y gazları ile başlatılan











C) I ve II



E) I, II ve III



Verilen bilgilerden tepkime derecesi 3, 4 veya 5'tir. k'nın derecesi tepkime derecesinin 1



9. Gaz fazında gerçekleşen







B) Yalnız II



D) II ve III



8 . 10–4 = k .(10–1)2 . (2 . 10–1) ise k = 4 . 10–1 (ll. kesin)



tepkimesi ile ilgili yapılan çeşitli deneylerdeki reaktif derişimleri ve tepkime hızı aşağıdaki tabloda verilmiştir.







II. Hız sabiti k'nın değeri 4.10–1



Hız bağıntısı k . [X]2 . [Y]'dir. (l. yanlış)



2X(g) + 3Y + 2Z(g) → T(g) + L(g)



Çözüm Yayınları







128



4. D



2X(g) + 3Y(g) + 2Z(g) → T(g) + 2L(g)



[X] (M)



T+L



−50



3. E



tepkimesi için belirli bir sıcaklıkta farklı reaktif derişimleri ile gerçekleştirilen deney sonuçları aşağıda verilmiştir.



X+Y



0 −30



2. C



C) I ve II



E) I, II ve III



tek basamaklı,







tepkimesinin başlangıç hızı 1,6.10–1 M 'dir. s







0. saniye ile 10. saniye arasında X'in ortalama harcama







hızı 3.10–2 M olduğuna göre aynı sıcaklıkta tepkimenin s 10. saniyedeki hızı kaç M 'dir? s B) 2.10–3 C) 1,2.10–3 A) 4.10–3 –4 –4 D) 8.10 E) 6.10



0,5 ]2 . [ ] ise k = 4'tür. 2 2 3 . 10–2 . 2 = 6 . 10–2 mol ise 6 . 10–2 . 10 = 0,6 mol X ve 0,3 mol Y harcanmıştır. 0,8 – 0,6 = 0,2 mol X ve 0,5 – 0,3 = 0,2 mol Y vardır. 0,2 0,2 TH = 4 . ( )2 . ( ) = 4 . 10–3 2 2 1,6 . 10–1 = k . [



Yavaş olan 1. adım XY + Y2 → Y + XY2'dir. l. ve ll. öncüller doğrudur. (Cevap C)



2X(g) + Y(g) → Z(g) + T(g)







0,8



(Cevap A)



1. Aynı koşullarda gerçekleşen, + Ag (suda)



+



– CI(suda)



5. Ca(k) + 2HNO3(suda) → Ca(NO3)2(suda) + H2(g)



→ AgCI(k)







I.







II. CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(g) 2+



2+



3+



+



Fe (suda) + Cu(suda) → Fe (suda) + Cu (suda) III.



IV. C3H8(g) + 5O2(g) → 3CO2(g) + 4H2O(g)







yukarıdaki tepkimelerin hızları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







A) I > II > III > IV



B) II > IV > III > I







C) III > I > II > IV



D) I > III > II > IV















E) III > IV > I > II



l > lll > ll > lV



2. Katalizörler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi







B) Tepkime mekanizmasını yalnızca katalizörler değiştirir.







C) Tepkime hız sabiti (k)'nin değerini azaltırlar.







D) Tepkimenin aktivasyon enerjisini değiştirirler.







E) Tepkime ısısı (∆H)'nı değiştirmezler.



IV. Etkin çarpışma sayısı







niceliklerinden hangileri sıcaklık arttıkça artar?







A) I ve II















D) I, III ve IV



B) I ve III



Verilen niceliklerin tamamı sıcaklık ile artar.



4.



(Cevap C)



II. 2M 500 mL HNO3 çözeltisi ilavesi







III. Toz halinde 4 gram Ca ilavesi







hangilerinin ayrı ayrı uygulanması H2 gazının hem miktarını hem de çıkış hızını artırır? (Ca = 40 g/mol)







A) Yalnız I



B) Yalnız II











D) I ve III



E) I, II, III ve IV (Cevap E)



N2(g)



denklemine göre reaksiyona giriyor.







Sabit sıcaklıkta, piston B noktasına getirilirse,







II. Hız sabiti (k)







III. Etkin çarpışan tanecik sayısı







İki ayrı kapta (1. ve 2.) aynı sıcaklıkta gerçekleştirilen















tepkimesinde oluşan H2 gazının mol sayısının zamanla değişimini gösteren grafikler yukarıda verilmiştir.







Buna göre,



Zn(k) + 2HCI(suda) → ZnCI2(suda) + H2(g)







I. 1. kapta H2 gazının oluşma hızı daha fazladır.







II. Her iki kapta harcanan Zn miktarı aynıdır.







III. HCI(suda) derişimleri eşit ise 1. deki Zn'nin temas yüzeyi daha fazladır.







IV. Zn tanecik boyutları aynı ise 2. deki HCI çözeltisi daha derişiktir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) I ve II















D) I, II ve III



B) II ve III



C) I ve IV



E) II, III ve IV



(Cevap D)



7.











niceliklerinden hangileri artar?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



Zaman



lll. Daha hızlıdır. Temas yüzeyi hızı artırır. (Doğru)







I. Reaksiyon hızı



(Cevap B)



Oluşan H2(g)’nin mol sayısı



N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)







E) II ve III



l. Doğru, ll. Eşit miktar H2 oluşmuş (Doğru).



H2(g)



Yukarıdaki pistonlu kapta sabit sıcaklıkta N2 ve H2 gazları,







C) I ve II



= 0,3 mol Ca ve 1 . 0,4 mol HNO3 tepkimesinden Ca artar. ll. öncül hem oluşan H2'yi



C) II ve IV



A B















0



Çözüm Yayınları







I. Sıcaklığın artırılması



2



3. Gaz fazında gerçekleşen bir kimyasal reaksiyonda,



III. Hız sabiti (k)







1



C) Katalizörler hız sabitinin değerini artırır.







Buna göre,



6.



A) Tepkimede oluşan ürün miktarını değiştirmezler.



II. Reaksiyon hızı







40 hemde hızı artırır.



(Cevap D)











Yukarıdaki denkleme göre 12 gram Ca katısı üzerine 1 M 400 mL HNO3 çözeltisi ilave ediliyor.



12



yanlıştır?



I. Difüzyon hızı











Zıt yüklü iyonlar arası tepkimeler en hızlı, büyük moleküllerin tepkimeleri ise yavaştır.







03



BÖLÜM 06 Test



Tepkime Hızının Bağlı Olduğu Faktörler - 1



E) I, II ve III



lll. Çarpışan tanecik sayısı artar.



V1 = 2L



V2 = 3L



Şekil - 1



Şekil - 2



129



X2(g) + 2Y2(g) → 2XY2(g)







Buna göre 1. kaptaki tepkime hızının (r1), 2. kaptaki r tepkime hızına (r2) oranı 1 nedir? r2







A) 5



r2 = k . ( (Cevap D)



0,6 mol Y2



Tek basamaklı tepkimesi aynı sıcaklıkta 2L ve 3L lik iki ayrı kapta gerçekleştiriliyor.



r1 = k . (



ll. k hacme bağlı değildir.



0,05 mol X2



0,2 mol Y2







C) I ve II



l. Derişim artar. Reaksiyon hızı artar.



0,4 mol X2



0,4



).(



2 0,05 3



0,2



).(



B) 4



2 0,6 3



C) 3



D) 2



E) 1



)2 )2



=3 (Cevap C)



Test 03 8.



1. D



10.



Tanecik sayısı Ea2



2. C



3. E



4. D



5. B



6. D



7. C



8. B



9. E 10. A 11. D



Molekül sayısı



Ea1



T1 T2



T1 T2







Grafik bir tepkimenin tanecik sayısı - kinetik enerji dağılımını göstermektedir.







Buna göre,







I. En hızlı tepkime Ea2 aktivasyon enerjisinde ve T2 sıcaklığında gerçekleşendir.







II. Sıcaklıklar arasındaki ilişki T1 > T2 şeklindedir.







III. Tepkimenin hız sabitleri arasındaki ilişki k1 = k2'dir.







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



Tek basamakta gerçekleşen, X2(g) + 2Y2(g) → 2XY2(g)







yargılarından hangileri doğrudur?







Kinetik enerji



Ea1 Ea2 Ea3



Kinetik enerji







tepkimesi için farklı koşullarda çizilen grafik yukarıda verilmiştir.







Buna göre, aşağıda verilen aktivasyon enerjisi (Ea) ve sıcaklıklardan hangisinde reaksiyon hızı en büyüktür?



C) I ve II







E) I, II ve III



Grafiğe göre T1 > T2 ve Ea1 > Ea2'dir. l. En hızlı tepkime yüksek sıcaklık (T1) ve düşük aktivasyon enerjili (Ea2)'de gerçekleşir.



Aktivasyon enerjisi (Ea)



Sıcaklık



A)



Ea1



T1



B)



Ea2



T2



C)



Ea3



T1



D)



Ea1



T2



E)



Ea2



T1



En hızlı reaksiyon düşük Ea'da ve yüksek sıcaklıkta gerçekleşir.



(Yanlış)



Ea3 > Ea2 > Ea1 ve T1 > T2'dir.



ll. T1 > T2 (Doğru)



Ea1 ve T1'de gerçekleşen tepkime en hızlıdır.



lll. T1 > T2 olduğu için k1 > k2'dir. (Yanlış)



9. Potansiyel enerji (P.E.) - tepkime koordinatı (T.K) grafikleri verilen tepkimeler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? P.E



130



P.E



P.E



c



c



c



b



b



b



a



a



a



0



0



0



1



T.K



2



T.K







A) 1. ve 2. tepkimede oluşan ürünler aynıdır.







B) En hızlı gerçekleşen tepkime 3.'südür.







3



T.K



C) 3. tepkime 1. tepkimenin ters yönde katalizörle gerçekleştirilmiş halidir.



Çözüm Yayınları



(Cevap A) (Cevap B)



11. Tepkime hız bağıntısı, k . [X]2 . [Y] şeklinde olan tepkime ile ilgili olarak;







Sıcaklık (°C)



1.



0,1



0,2



25 C°



2.



0,2



0,1



50 C°



3.



0,1



0,2



50 C°



bilgileri veriliyor.







Buna göre, tepkime hızları (r) ve hız sabitleri (k) arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







E) 1. ve 2. tepkimelerin aktivasyon enerjileri aynıdır.



(Y) mol/L











D) 1. ve 2. tepkimelerin aktifleşmiş kompleks enerjileri aynıdır.



(X) mol/L







Hız (r)



Hız sabiti (k)



A)



r1 > r2 > r3



k1 > k2 > k3



B)



r2 > r3 > r1



k2 > k3 > k1



C)



r3 > r2 > r1



k2 = k3 > k1



D)



r2 > r3 > r1



k2 = k3 > k1



E)



r2 > r1 > r3



k2 > k3 > k1







Sıcaklığı ile hız sabiti k orantılıdır. k2 = k3 > k1 ve X derişimi fazla olan 2. de hız en fazladır.



E) 1. nin aktivasyon enerjisi C – a iken 2. nin C – a'dan küçüktür.



(Cevap E)



r2 > r3 > r1'dir. (Cevap D)



1. Sabit hacimli kapalı bir kapta gerçekleşen bir tepkimenin



4.



sıcaklığı bir miktar artırıldığında aşağıdakilerden hangisi değişmez?







A) Tepkimenin gerçekleşmesi için gereken aktivasyon enerjisi







B) Hız sabiti (k)







C) Birim zamanda eşik enerjisini aşan tanecik sayısı







D) Tepkime entalpisi (∆H)







E) Tepkime hızı



Kinetik enerji



Ea1 Ea2 Yukarıda T1 ve T2 sıcaklığında tanecik sayısı - kinetik enerji grafiği verilen reaksiyon ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? (Ea : Aktivasyon enerjisi) (Cevap A)



2. Bir reaksiyona uygulanan, I. Katalizör ilavesi







II. Sıcaklık artışı







III. Girenlerin derişiminin artırılması



Aktifleşmiş kompleks sayısı I ve II



B)



I, II ve III







C)







D)



II ve III



E)



I, II ve III



A) T1 sıcaklığında oluşan ürün miktarı daha fazladır.







B) T2 sıcaklık, Ea2 aktivasyon enerjisinde tepkime hızı daha fazladır.







C) T1 sıcaklık ve Ea2 aktivasyon enerjili reaksiyonun hız sabiti daha büyüktür.







D) Ea2 aktivasyon enerjili tepkimede aktifleşmiş kompleksin enerjisi daha fazladır.







E) Ea1 aktivasyon enerjisinde sıcaklık T1'den T2'ye getirildiğinde tepkime hızı artar.



Yüksek sıcaklık (T1) ve düşük aktivasyon enerjisi (Ea2) ile gerçekleşen tepkime hızlıdır. (Cevap C)



5.



işlemlerinden aktifleşmiş kompleks sayısını ve hız sabitini artıranlar hangi seçenekte doğru verilmiştir?



A)







Çözüm Yayınları







Tanecik sayısı



T1 T2



Aktivasyon enerjisi yalnızca katalizör ile değişir.







Hız sabiti (k) I ve II I ve II



I



II ve III I ve III I



Uygulanan işlemlerin tamamı aktifleşmiş kompleks sayısını artırır. Hız sabiti k'yı ise katalizör ve sıcaklık artırır. (Cevap B)



2 mol



2 mol



2 mol



Çinko levha



Çinko tozu



Çinko levha



1M2L HCI(suda)



2M1L HCI(suda)



2M2L HCI(suda)



I







tepkimesine,







I. Uygun katalizör kullanılması







II. Sabit sıcaklıkta Y ve T gazlarının derişimlerinin artırılması







III. Sıcaklığın artırılması







IV. X katısının toz haline getirilmesi



III



Şekildeki kaplarda eşit sıcaklıkta bulunan HCI çözeltilerine 2'şer mol çinko metali yukarıda belirtilen şekillerde eklenerek,















tepkimesi tam verimle gerçekleştiriliyor.







Buna göre her bir kapta oluşan H2 gazının miktarının ve H2 gazının oluşma hızının karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?



3. Tek basamaklı, X(k) → 2Y(g) + Z(k) + T(g)



II







Zn(k) + 2HCI(suda) → ZnCI2(suda) + H2(g)



H2(g) miktarı







04



BÖLÜM 06 Test



Tepkime Hızının Bağlı Olduğu Faktörler - 2



H2(g) oluşma hızı



A)



I = II = III



II = III > I



B)



III > I = II



II > III > I



C)



II > III > I



I = II = III







D)



III > II > I



II > III > I







E)



lll > l = ll



II = III > I



En fazla H2 harcanan HCl ve Zn'nin en fazla olduğu lll. südür. Oluşma hızı ise derişimi fazla







olan ve toz halinde olan ll. sidir.



(Cevap B)



6. Tepkime hızına etki eden faktörler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Tepkimeye giren tanecik sayısı arttıkça etkin çarpışma sayısı artar.







işlemlerinden hangileri uygulanırsa reaksiyon hızı artar?







B) Katalizör, birim zamanda oluşan ürün miktarını artırır.







C) Sıcaklık ileri yöndeki aktivasyon enerjisini düşürür.







A) I ve II







D) Tepkimenin mekanizmasını yalnızca katalizör değiştirir.







E) Gaz fazlı gerçekleşen tepkimenin kap hacmi artırılırsa tepkime hızı azalır.















B) I ve III



D) I, III ve IV



C) II ve IV



E) II, III ve IV



ll. Y ve T üründür. Reaksiyon hızını etkilemezler. Diğer öncüller reaksiyon hızını arttırır. (Cevap D)



Sıcaklık aktivasyon enerjisini değiştirmez. Katalizör değiştirir.



(Cevap C)



131



Test 04



1. A



7. Aşağıdakilerden hangisi hız sabiti k'nın değerini



2. B



3. D



4. C



A) Sıcaklık



X2(g)







B) Katalizör



Y2(g)







C) Tepkimeye girenlerin fiziksel hali







D) Tepkimeye girenlerin derişimi







8. D



9. B 10. A 11. B



E) Temas yüzeyi



10 cm b



a Piston



D) Tepkimeye girenlerin derişimi hız sabiti k'yı etkilemez. (Cevap D)







Şekildeki kapta gerçekleştirilen tepkimenin mekanizması,











2NO(g) + 2H2(g) → N2(g) + 2H2O(g)



tepkimesi üç basamakta gerçekleşmektedir ve hızlı olan 1. ve 2. basamak sırasıyla,



NO(g) + NO(g) → N2O2(g) (1. basamak) N2O2(g) + H2(g) → N2O(g) + H2O(g) (2. basamak)



şeklindedir.







Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







A) Aktivasyon enerjisi en büyük olanı 3. basamaktır.







B) N2O2 ve N2O ara ürünlerdir.







C) N2O'nun derişimi iki katına çıkarılırsa tepkime hızı iki katına çıkar.







D) Kap hacmi yarıya düşürülürse tepkime hızı 8 katına çıkar.







E) Tepkimenin moleküleritesi 4'tür.



X2(g) + 2Y2(g) → X2Y2(g) + Y2(g) (yavaş) X2Y2(g) + X2(g) → 2X2Y(g) (hızlı)







şeklindedir. Piston ok yönünde itilerek aynı sıcaklıkta manometrenin b kolunda cıva seviyesinin 30 cm yükselmesi sağlanıyor.







Buna göre son durumdaki tepkime hızının ilk durumdaki tepkime hızına oranı nedir?







A) 8



B) 9 2



D) 7 2



C) 4



E) 3



Pilk = 70 – 10 = 60 cmHg. Manometredeki değişiklik = 30 + 30 = 60 ise Pson = 60 + 60 = 120 Kap hacmi yarıya düştü. Derişim 2 katına çıkar. Hız = k . [X2] . [Y2]2 yani 3. derecedir. T. hızı = 23 = 8 katına çıkar.



yavaş basamaktır. Hızı belirler.



Çözüm Yayınları



(Cevap A)



D) 3. basamak: H2 + N2O → N2 + H2O



11.



1. kap



Tepkime derecesi 2'dir Hacim yarıya düşerse derişim 2 katına ve hız 22 = 4 katına çıkar. (Cevap D)



9. Aşağıda bir tepkimeye giren maddelerin molar derişimlerinin



3. kap



2 M HNO3(suda)



1 M HNO3(suda)



1 M HNO3(suda)



V1 L T1ºC



V2 L T2ºC



V3 L T3ºC



H2(g)’nin mol sayısı







Tepkime hızı



1. kap



2



3. kap



1



X







2. kap







tepkime hızına etkileri grafiklerde gösterilmiştir.



Y



7. D



Po = 70 cm Hg











6. C



10.



değiştirmez?



8.



5. B



2. kap



Z Zaman



0



132







Derişim



0











Buna göre,











I. Tepkimenin hız bağıntısı,







k . [X]2 . [Y] . [Z]'dir.







II. Z bir katalizördür.







III. Z'nin fiziksel hali katıdır.







yargılarından hangileri doğru olabilir?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. Z'nin hıza etkisi yoktur. Katalizör olabilir. (Doğru)



Yukarıda üç farklı kapta bulunan HNO3 çözeltilerine aşırı miktar Zn katısı ilave edilmesi sonucu açığa çıkan H2 gazının mol sayısı - zaman grafiği verilmiştir. Buna göre,







I. T1 > T2 > T3'tür.







II. V1 = V2 < V3'tür.







III. H2 gazının oluşma hızı r1 > r3 > r2'dir.







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? (Tepkime hızı = r)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Derişimler farklıdır. Sıcaklıklar hakkında birşey söylenemez. (Cevap B)



ll. n1 = n3 = 2n2 ise 2 . V1 = 1 . V3 = 2 . 1 . V2 ise V1 = V2 < V3 tür. (Doğru) (Cevap B)



BİRE BİR Molekül sayısı



4.



1 2XY2(g) 2 Yukarıda verilen tepkimenin potansiyel enerji diyagramı aşağıdaki gibidir.



1.



05



BÖLÜM 06 Test X2(g) + 2Y2(g)



T2 T1



Potansiyel enerji 100kJ X2+2Y2



80 kJ



Ea1



XY2











Tepkime koordinatı







Kinetik enerji



Ea2



Yukarıda bir tepkimenin molekül sayısı - kinetik enerji dağılımı verilmiştir. Bu grafiğe göre, aktivasyon enerjisi Ea2'den Ea1'e ve sıcaklık T1'den T2'ye değiştirildiğinde,







Buna göre, bu tepkime ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







I. Tepkime hızı







A) Mekanizmasız bir tepkimedir.







II. Aktifleşmiş kompleks oluşturabilecek tanecik sayısı







B) İleri tepkimenin (1) tepkime ısısı (∆H) –80 kJ'dir.







III. Hız sabiti k'nın değeri







C) Geri tepkimenin aktivasyon enerjisi –180 kJ'dir.







niceliklerinden hangileri artar?







D) İleri tepkimenin aktivasyon enerjisi 100 kJ'dir.







A) Yalnız I







E) Geri tepkime (2) endotermiktir.











C) Geri tepkimenin aktivasyon enerjisi 100 + 80 = 180 kj



B) I ve II







D) II ve III



C) I ve III



E) I, II ve III



Ea1 < Ea2'dir. Ea2'den Ea1'e aktivasyon azalır. Tepkime hızı artar. T2 > T1'dir. T1'den T2'ye



(Cevap C)



sıcaklık artar. l., ll. ve lll. öncüller cevaptır. (Cevap E)



2. 1. X2(g) + YX(g) → YX2(g) + X(g) (yavaş)



2. ZX2(g) + X(g) → ZX3(g)







Mekanizması yukarıda verilen tepkime ile ilgili,



5. Zn(k) + 2HCI(suda) → ZnCI2(suda) + H2(g) Çözüm Yayınları







(hızlı)



I. Net tepkime denklemi



X2(g) + YX(g) + ZX2(g) → YX2(g) + ZX3(g)'dir.







denklemine göre 0,1 mol Zn çubuk ile 1M 400 mL HCI sulu çözeltisinin tepkimesinden H2 gazı elde edilmektedir.







Diğerleri aynı kalmak koşulu ile,







I. 0,1 mol Zn tozu eklemek







II. X ara üründür.







III. Hız bağıntısı k . [ZX2] [X]'dir.







II. 2M 200 mL HCI(suda) eklemek







IV. 2. tepkimenin aktivasyon enerjisi, 1. tepkimeninkinden büyüktür.







III. Sıcaklığı artırmak







IV. Katalizör eklemek







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) I, II ve IV











işlemlerinden hangileri tek başına uygulandığında hem tepkime hızını, hem de oluşan H2 gaz miktarını artırır?







A) Yalnız I











C) II ve III



E) II, III ve IV



l. 1. ve 2. tepkimeler toplanır ise elde edilir. (Doğru) ll. X önce ürün, sonra girende yer alır. Net tepkimede bulunmaz. (Doğru) (Cevap B)



B) Yalnız II



D) I ve IV



C) II ve III



E) I, III ve IV



0,1 mol Zn ile 1 . 0,4 = 0,4 mol HCl'nin tepkimesinde 0,2 mol HCl artar.



l. Toz halinde ve biten Zn'den eklemek hem oluşan H2 miktarını hemde hızını artırır. (Cevap A)



6. 3.



H2O2(suda) + 2HI(suda) → 2H2O(s) + I2(k)







tepkimesi iki basamakta gerçekleşmektedir.







Bu tepkimenin hızlı basamağı







HIO(suda) + HI(suda) → H2O(s) + I2(k)







olduğuna göre, tepkimenin hızı aşağıdakilerden hangisine eşittir?







A) k . [H2O2] . [HI]



B) k . [H2O2]2 . [HI]







C) k . [HIO] . [HI]



D) k . [HI]2















E) k . [HIO]2 . [HI]



Isı + X2(g) + Y2(g)



1 2



2XY(g)







Tek basamaklı tepkimesi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) İleri yöndeki aktivasyon enerjisi (Eai), geri yöndeki aktivasyon enerjisinden (Eag) büyüktür.







B) Ürünlerin ısı kapsamı, girenlerin ısı kapsamından fazladır.







C) Sıcaklığın azaltılması ile geri yöndeki tepkimenin hız sabiti (k2) artar.







D) Katalizör kullanılması ile her iki yönde tepkime hızı artar.







E) Tepkime bimolekülerdir.



C) Sıcaklığın azaltılması hız sabiti k1 ve k2 değerlerini azaltır.



Verilenlere göre yavaş basamak;



(Cevap C)



H2O2 + Hl → HlO + H2O dur. TH = k . [H2O2] . [Hl] (Cevap A)



133



Test 05



1. C



7.



5. A



6. C



7. E



[Y] (mol/L)



Başlangıçtaki tepkime hızı (mol/L.s)







A) CaO(k) + H2O(s) → Ca(OH)2(suda)







B) NO(g) + CI2(g) → NOCI2(g)







C) N2O3(g) + O2(g) → N2O5(g)



Deney



[X] (mol/L)



1



0,2



0,1



2.10–3







D) CO2(g) + H2(g) → CO(g) + H2O(g)



2



0,1



0,2



1.10–3







E) CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g)



3



0,2



0,05



1.10–3



Gaz mol sayısının arttığı



4



0,4



0,1



8.10–3







A) Hız bağıntısı k . [X]2 . [Y]'dir.







B) X'e göre tepkime derecesi 2'dir.







L2 'dir. C) Hız sabiti k'nın birimi mol2.s







D) X ve Y'nin derişimleri 1 mol/L alındığında tepkimenin başlangıç hızı 5.10–1 mol olur. L.s E) Hız sabiti k'nın değeri 2.10–1'dir.



([X]2) T.Hızı = k . [X]2 . [Y] dir. E) 2 . 10–3 = k . (0,2)2 . (0,1) ise k = 0,5'tir. (Cevap E)



8. 80 70



Potansiyel enerji (kJ) I II



40



−20



B







C A B



50 40 10







T. K



Potansiyel enerji - tepkime koordinatı verilen mekanizmalı tepkime ile ilgili,







I. Toplam tepkimenin entalpi değişimi 25 kj dir.







II. En hızlı basamak B'dir.







III. En yavaş basamak C'dir.







yargılarından hangileri yanlıştır?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve III



E) I, II ve III



ll. Eai Değeri en küçük olan (90 – 50 = 40) A basamağı en hızlıdır. (Yanlış) lll. Eai değeri en büyük olan (75 – 10 = 65) B basamağı en yavaşıdır. (Yanlış)



K



20 A 0



P. E 100 90 75



2.10–3



= 2'dir. 1.10–3 0,2 1 2.10–3 1 = iken hız oranı ([Y]1) 1. ve 4. deneylerde Y sabit. X derişimleri oranı = tür. 0,4 2 8.10–5 4 0,05



(Cevap E)



10.



= 2 iken hız oranı



9. E 10. D 11. B



E) CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g)



Buna göre, tepkime ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



0,1



8. C



tepkimesinde basınç artışı ile ölçülebilir.







1. ve 3. deneylerde X sabit Y derişimleri oranı



134



4. E



aşağıdaki tepkimelerden hangisinin hızı basınç artışı gözlenerek ölçülebilir?



tepkimesi sabit sıcaklıkta ve kapalı bir kapta gerçekleşmektedir. Bu tepkime ile ilgili yapılan deneylerin sonuçları aşağıda verilmiştir.











3. A



9. Sabit hacimli kaplarda sabit sıcaklıkta gerçekleştirilen



aX(g) + bY(g) → cZ(g) + dQ(g)



Çözüm Yayınları







2. B



(Cevap D)



Tepkime koordinatı



11. 2X(g) + 3 Y(g) → Z(g) + T(g) tepkimesine ait deney sonuçları aşağıda verilmiştir.







Potansiyel enerji - tepkime koordinatı grafiği yukarıda verilen tepkime ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) I. basamağın geri aktivasyon enerjisi 100 kJ'dir.







B) Toplam tepkimenin entalpi değişimi 20 kJ'dir.







C) Tepkime hızını I. basamak belirler.







D) Katalizör II. basamağın aktivasyon enerjisini düşürür.







E) A → B tepkimesinin entalpi değişimi –40 kJ'dir.







Deney



[X]



[Y]



Başlangıç hızı ( M ) s



1.



0,01



0,02



2.10–3



2.



0,02



0,02



8.10–3



3.



0,02



0,04



1,6.10–2







Buna göre, 1M X ve 0,5 M Y ile başlatılan tepkimenin başlangıç hızı kaç M/s'dir?







A) 1000



B) 500



C) 200



D) 100



E) 20



Deneylere göre hız bağıntısı = k . [X]2 . [Y]'dir.



C) Eai değeri büyük olan ll. basamak hızı belirler. 70 – (–20) = 90 (Cevap C)



2 . 10–3 = k . (10–2)2 . 2 . 10–2 ise k = 1000'dir. TH = 1000 . 12 . 0,5 ise TH = 500 (Cevap B)



BÖLÜM 06 Test



Denge Kavramı ve Denge Bağıntısı - 1 1. Aşağıdaki tepkimelerden hangisinin maksimum



5. Sabit hacimli kapalı bir kapta gerçekleştirilen,



düzensizlik eğilimi ürünler yönündedir?







A) 2NO(g) + O2(g)







B) CO2(g) + H2(g)







C) 3O2(g)







D) CO2(g)











2NO2(g)







CO(g) + H2O(g)



2O3(g)



denge tepkimesinin ileri ve geri tepkime hızlarının zamanla değişimi aşağıdaki gibidir. Tepkime hızı υi



CO + 1/2O2 tepkimesinde ürünlerde gaz mol sayısı fazladır.



υg



(Cevap D)



2. COCI2(g) + ısı



ileri Y2(g) + 3Z2(g) geri



2X(g)



CO(g) + 1 O2(g) 2 E) N2(g) + 3H2(g) 2NH3(g)



D) CO2



06



CO(g) + CI2(g)



0







tepkimesi ile ilgili,



Zaman



t







I. Minimum enerji eğilimi girenler yönündedir.











II. Maksimum düzensizlik eğilimi ürünler yönündedir.







I. Başlangıçta tepkime yalnızca ileri yönde gerçekleşir.







III. Tersinir bir tepkimedir.







II. t anında kapta X gazı yoktur.







III. t anından sonra tepkime dengededir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I D) I ve III



B) Yalnız II C) I ve II E) I, II ve III



l. Isının olduğu yön minimum enerji eğilimi (Doğru) ll. Mol sayısı ürünlerde fazladır. (Doğru) lll. Min. enerji ile max. düzensizlik zıt yönlü (Doğru)







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I D) I ve III



B) Yalnız II C) I ve II E) I, II ve III



(Cevap E)



3. Bir tepkimede denge kurulabilmesi için,



l. Başlangıçta ϑg = O'dır. (Doğru)



I. Tepkime kapalı ortamda gerçekleştirilmelidir.



ll. Denge anında X, Y2 ve Z2 vardır. (Yanlış)







II. Sistemin sıcaklığı sabit olmalıdır.



lll. t anı denge anıdır. ϑi = ϑg (Doğru)







III. Tepkime tersinir olmalıdır.







IV. Tepkime homojen fazda gerçekleşmelidir.







yukarıdakilerden hangileri gereklidir?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) I, II ve III







Çözüm Yayınları







Buna göre,



(Cevap D)



C) II ve III



6. Sabit sıcaklıkta kapalı bir kaptaki X2, Y2 ve Z gazlarının



E) I, III ve IV



tepkime sonucunda derişimlerinin zamanla değişimini gösteren grafik aşağıdaki gibidir.



l., ll. ve lll. koşullar denge için gereklidir. (Cevap D)



4.



Derişim (M)



Potansiyel enerji



4



Tepkime koordinatı



3



X2



2



Z



1



Y2 Zaman







Potansiyel enerji - tepkime koordinatı grafiği yukarıdaki gibi olan















denge tepkimesi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Ekzotermik bir tepkimedir.







II. t anında tepkime dengeye ulaşmıştır.







B) Homojen bir denge tepkimesidir.







III. t anında ileri ve geri hızlar arasında







C) n > m'dir.







D) Maksimum düzensizlik eğilimi ürünler yönündedir.







E) Girenlerin ısı kapsamı ürünlerin ısı kapsamından daha fazladır.







nX(g) + Y(g)



Z(g) + mT(g)







0



t



Buna göre,



135



I. Tepkime denklemi,



X2 + 2Y2



2Z şeklindedir.



ki . [X2] . [Y2]2 = kg . [Z]2 eşitliği vardır.



Min. enerji ürünler lehinedir. Max. düzensizlik girenlerde olmalıdır. n > m'dir.



yargılarından hangileri doğrudur?







(ki : ileri hız sabiti, kg = geri hız sabiti)







A) Yalnız I D) I ve III



B) Yalnız II C) I ve II E) I, II ve III



l.Grafiğe göre doğrudur. (Cevap D)



ll. Derişimler sabit, dengededir. (Doğru) lll. Denge anında ϑileri = ϑgeri (Doğru) (Cevap E)



Test 06



1. D



7.



X(k) + 2Y(suda)







I. ki . [X] . [Y]2 = kg . [Z] . [T]







II. Denge sabiti (Kc) =



ki kg











III. Denge sabiti (Kc) =



[Z] . [T] [Y]2















A) Yalnız I















B) Yalnız II



D) II ve III



lll. Kc =



(giren)



=



[Z] . [T] [Y]2



5. D



C) I ve II



E) I, II ve III



I. 2X2 + Y2



6. E



7. D



8. C



9. B 10. D 11. E 12. B



2X2Y



II. X2 + Y2 2XY 1 III. XY + X2Y X2 2 tepkimelerinin Kc değerleri aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? I II III



l. X katıdır. Denge bağıntısında yer almaz. (Yanlış) ki ll. Kc = 'dir. (Doğru) kg (ürün)



4. D



10. X2Y(g)



Yukarıda denklemi verilen tepkimenin denge anı için verilen,



eşitliklerden hangileri doğrudur?



3. D



X2(g) + 1 Y2(g) Kc = 4 2 X2Y(g) + 1 Y2(g) Kc = 1 2XY(g) 16 2 Yukarıda verilen tepkimelere göre, aynı sıcaklıktaki,



Z(suda) + T(g)







2. E



dir. (Doğru) (Cevap D)



A)



16



8



1 2



B)



4



1



1 8



C)



2



4



1



D) E)



1 16 1 16



1 8 1 8



4 8



1 1 1 1 1 1 l. ( )2 = ll. . 16 = 4 lll. . = 4 16 4 8 16 4



8.



I. CaCO3(k)















II. H2S(g)



Kc = [CO2]



11. Kc = Çözüm Yayınları



H2(g) + 1 S2(g) 2 1



PH PS 2 2. 2 Kp = PH 2 S 2+



3+



III. 3Sn(suda) + 2Bi (suda)







(Cevap D)



CaO(k) + CO2(g)



4+



3Sn(suda) + 2Bi(k)



[Sn4+]3 . [Bi]2 Kc = [Sn2+] 3 . [Bi+3]2



Yukarıdaki tepkimelerden hangilerinin denge bağıntısı doğru yazılmıştır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



(ürün) ve katı ve sıvılar yer almaz. (giren) l. ve ll. öncüller doğrudur.



C) I ve II



E) I, II ve III



Kc =



(Cevap C)



[NO2]2 . [F2]







Gaz fazında gerçekleşen mekanizmalı bir tepkimenin denge bağıntısı yukarıdaki gibidir.







Tepkimenin hızlı olan 2. adımı,







NO2(g) + NO2F2(g)



2NO2F(g)



şeklinde olduğuna göre,











[NO2F]2



I. Tepkime derecesi 3'tür.







II. NO2 katalizördür.







III. İleri yöndeki tepkime hızı (r) = ki . [NO2] . [F]2







bağıntısı ile hesaplanır.







yargılarından hangileri yanlıştır?







A) Yalnız I











Yavaş adım. NO2 + F2



B) Yalnız II



D) I ve III NO2F2'dir.







C) I ve II



E) I, II ve III



l., ll. ve lll. öncül yanlıştır. (Cevap E)



12. 136



9. Kısmi basınçlar cinsinden denge sabitinin (Kp) birimi atm2– olan bir denge tepkimesi ile ilgili, I. Kc'nin birimi







L2 'dir. mol2



Kp – Kc ilişkisi yukarıdaki gibi olan bir denge tepkimesi ile ilgili,



I. Denge anında ürünlerdeki gazların mol sayısı, girenlerdeki gazların mol sayısından 2 mol eksiktir.







II. Sabit hacimli kapta sabit sıcaklıkta tepkime ürünler lehine hızlanır ise gaz basıncı artar.







III. Gaz fazında gerekleşen homojen bir tepkimedir.



(RT)2–'dir.







II. Kp = Kc .







III. Minimum enerji eğilimi ürünler lehinedir.







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Ürün gaz mol sayısı, giren gaz mol sayısından 2 eksiktir. ll. Kp = Kc (RT)2– dir. (Kesin) (Cevap B)



Kc = Kp . (RT)–2







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



Kp = Kc . (RT)2 dir. nü > ng'dir.



C) I ve II



E) I, II ve III



Mol sayısı bilinemez. ll. ürün gaz mol sayısı fazladır. (Kesin) (Cevap B)



1. Sabit hacimli kapalı bir kaptaki saf suyun buhar basıncı zaman grafiği şekildeki gibidir. Buhar basıncı (mmHg)



Buna göre



0



t1







H2O(s) ← → H2O(g)







tepkimesi ile ilgili,



4.



I. SiO2(k) + 3C(k)







II. N2O4(g)







III. H2(g) + CI2(g)







SiC(k) + 2CO(g) Kp = Kc . (RT)2



2NO2(g)



Kp = Kc . (RT)–1



2HCI(g) Kp = Kc







Yukarıdaki denge tepkimelerinden hangilerinde kısmi basınçlar türünden denge sabiti (Kp) ile derişimler türünden denge sabiti (Kc) arasındaki ilişki doğru verilmiştir?







A) Yalnız I D) I ve III



Zaman



t2



07



BÖLÜM 06 Test



Denge Kavramı ve Denge Bağıntısı - 2



B) Yalnız II C) I ve II E) I, II ve III



Kp = Kc . (RT)∆n ve ∆n = nü – ng (gazlar) l. de ∆n = 2 – 0 = 2 (Doğru) ll. de ∆n = 2 – 1 = 1 (Yanlış)







I. t2 anında sıvı - buhar dengesi kurulmuştur.







II. t1 anında buharlaşma hızı, yoğunlaşma hızından büyüktür.







III. t2 anında buharlaşma durmuştur.



lll. de ∆n = 2 – 2 = 0 (Doğru) (Cevap D)







yargılarından hangileri doğrudur?



5. 1. 2NO2(g)







A) Yalnız I D) I ve III







2. 2NO(g) + O2(g)







Yukarıda 1. ve 2. nolu tepkimelerin derişimler cinsinden denge sabitleri verilmiştir.







Buna göre, aynı sıcaklıkta aşağıdaki tepkimelerden hangisinin denge sabiti (Kc) yanlış verilmiştir?







A) 2NO2(g)







B) 2N2O4(g)







C) 2NO(g) + O2(g)







D) NO2(g)



NO(g) + 1 O2(g) 2



1 K2







E) N2O4(g)



2NO(g) + O2(g)



1 K1. K2



B) Yalnız II C) I ve II E) I, II ve III



l. t2'de sıvı buhar basıncı sabitlenmiştir. (Doğru) ll. t2 anına kadar buhar basıncı artıyor. (Doğru) lll. t2 anında buharlaşma ve yoğunlaşma aynı hızla devam eder. (Yanlış) (Cevap C)



2. Dengedeki kimyasal bir reaksiyon ile ilgili aşağıdakilerden



Çözüm Yayınları



hangisi yanlıştır?



A) Sıcaklık sabittir.







B) İleri tepkime hızı (υi) = Geri tepkime hızı (υg)'dir.







C) Tepkimenin tüm bileşenlerinin derişimi sabittir.







D) Tepkime kabında yalnızca ürünler bulunur.







E) Tepkime her iki yönde devam eder.



D) Denge anında kapta tepkimenin hem giren hem de ürünleri bulunur. Çünkü tepkime her iki yönde aynı hızla devam eder. (Cevap D)



6



X



5



Y



1







N2O4(g)



2



K1



K1 + K2



C) 1. ve 2. tepkime toplanır ise denklem elde edilir. Kcdeğerleri ise çarpılmalıydı. K1 . K2



4



Z



3



T



yapan N2O4 gazı konuluyor ve N2O4(g)



Zaman



t







Buna göre, bu tepkimenin denge bağıntısı aşağıdakilerden hangisi olamaz? [Z]2



[T]3/2



. [X] C) Kc = [Z]2 . [T]3/2



A) Kc =







4NO2(g)



6. 1 L'lik sabit hacimli bir kaba belirli bir sıcaklıkta 2 atm basınç



Sabit hacimli 1 L'lik kapalı bir kapta gerçekleştirilen bir tepkimedeki maddelerin mol sayısı - zaman grafiği şekildeki gibidir.







1 K2



2NO(g) + O2(g)



(Cevap C)











2NO2(g) Kc = K2



8



0







Kc = K1



olmalıydı.



Mol sayısı



3.



N2O4(g)







E) Kc =



B) Kc = [T]3/2 [Z]2 D) K = c [X] . [Y]



[T]3/2 [X]



2NO2(g)







tepkimesine göre denge kuruluyor.







Tepkime dengede iken kaptaki toplam basınç bilindiğine göre,







I. Dengedeki NO2'nin mol sayısı







II. Kısmi basınçlar türünden denge sabiti (Kp)







III. N2O4'ün ayrışma yüzdesi







IV. NO2 gazının kısmi basıncı







niceliklerinden hangileri hesaplanabilir?







A) Yalnız I B) I ve II C) II ve IV D) II, III ve IV E) I, III ve IV 2 atm



D) Y tepkimede harcanmayan madde yani katalizördür. Dengede yer almaz. (Cevap D)



N2O4



2NO2



– Patm + 2Patm –––––– ––––––– 2 – P 2P



2 – P + 2P = değeri biliniyor. P hesaplanır.



l. sıcaklık belli değil mol sayısı hesaplanamaz. Diğer öncüller hesaplanır.



(Cevap D)



137



Test 07



1. C



7. 2 L'lik sabit hacimli bir kapta t C°'de 0,2 mol NO, 0,4 mol O2 2NO2(g)







tepkimesine göre denge durumundadır.







Buna göre tepkimenin t C°'deki denge sabiti (Kc) nedir?







A) 160



Kc = Kc =



B) 80 (



[NO2]2



[NO]2 . [O2] 0,4 . 0,4 0,1 . 0,1 . 0,2



dir. Kc = ( = 80



0,2 2



0,8 2



C) 40



D) 20



0,4 2



4. D



5. C



6. D



7. B



8. C



9. E 10. B 11. B 12. E



kg = 5.10–2



2CO2(g)







2. 2SO3(g)







3. SO2(g) + CO2(g)



2SO2(g) + O2(g) SO3(g) + CO(g)



Kc = 1 1 16 Kc2 = 1 2



Yukarıda t °C'de bazı tepkimelerin denge sabitleri (Kc) ve 1.







tepkimenin geri yöndeki hız sabiti verilmiştir.



E) 10



)2



)2 . (



3. D



10. 1. 2CO(g) + O2(g)



ve 0,8 mol NO2 gazları,



2NO(g) + O2(g)



2. D



)







t °C'de 1 L'lik kapalı bir kapta 0,2 mol CO, 0,5 mol O2 ve bir miktar CO2 gazı 1. tepkimeye göre dengededir.







Buna göre, 1. tepkimenin geri yöndeki hızı (υg) kaç mol 'dir? L.s







(Cevap B)







A) 8.10–2











B) 6,4.10–2



D) 1,6.10–1



C) 4.10–2



E) 10–1



2. tepkime ters çevrilir ve 3. tepkime ters çevrilip, 2 ile çarpılırsa elde edilen tepkimelerin 1 1 toplamı 1. tepkimeyi verir. 1. tepkimenin Kc'si = . dir. Kc1 Kc22 Kc = 16 . 22 = 64 [CO2]2



[CO2]2



ve [CO2]2 = 1,28 [0,2]2 . 0,5 υg = kg . [CO2]2 ise υg = 5 . 10–2 . 1,28 = 6,4 . 10–2



Kc =



[CO]2 . [O



2]



ise



64 =



(Cevap B)



8. CO2(g) + H2(g)



CO(g) + H2O(g)



tepkimesinin 2 litrelik kapta t °C'de denge sabiti (Kc) 4'tür.







Denge durumunda kapta 1M H2(g), 2M CO(g) ve 4M H2O(g) bulunmaktadır.







Buna göre denge anında kaptaki CO2 gazı kaç mol'dür?







A) 8



Kc =



[CO2]. 1



M=



C) 4



D) 3



E) 2



PCI5(g) ile başlatılan,















tepkimesi sabit sıcaklıkta dengeye ulaştığında kapta toplam 0,625 mol gaz bulunmaktadır.







Buna göre tepkimenin kısmi basınçlar cinsinden denge sabiti (Kp) kaçtır?







A) 7



[CO2][H2] 2.4



4=



B) 6



[CO][H2O]



11. 2 litrelik sabit hacimli bir kapta 0 °C'de 4,2 atm basınç yapan Çözüm Yayınları







n V



ise [CO2] = 2M



ise 2 =



n 2







PCI5(g)



B) 5,6



PV = nRT ise 4,2 . 2 = n . 0,375



den n = 4 mol (Cevap C)



PCl5



PCl3 + Cl2



–n



+n



22,4 273



Kp =



1,4



9.



X(g) + 2Y(g)



Z(g) + 2T(g)







tepkimesi 1L'lik kapta 3 mol X(g) ve 5 mol Y(g) ile başlatılıyor.







İleri yöndeki tepkime verimi % 40 olduğunda sistemin dengeye ulaştığı gözleniyor.







Buna göre tepkimenin derişimler cinsinden denge sabiti (Kc) kaçtır?



5.



A) 2 40 100



= 2 mol



C) 3 5



B) 1 3



5



X



2Y



Z



–2



+1



–1 2 mol



+



D) 1 4 Kc =



+ 2T +2



3 mol 1 mol 2 mol



Denge



Kc =



1.2



2



E) 2 9



9 (Cevap E)



n = 0,25 mol ––––––––––––––––––––– 0,375 mol 4,2 atm



n 0,25 (2,8 atm)



= 5,6



0,125 mol



1,4 atm



0,25 mol



2,8 atm (Cevap B)



2CO(g)



∆H = –220 kJ



2 litrelik sabit hacimli bir kapta 48 gram C(k) ve bir miktar O2(g) ile başlatılan tepkime yukarıda verilmiştir.







Sistem aynı sıcaklıkta dengeye ulaştığında 110 kJ ısı açığa çıkıyor.







Dengeye ulaşana kadar kaptaki gaz basıncı % 20 arttığına göre, tepkimenin derişimler türünden denge sabiti (Kc) kaçtır? (C = 12)







A) 2



B) 1



48



110



C) 3 4



D) 1 2



E) 1 4



= 4 mol C = 0,5 mol O2 ve 1 mol C tepkimeye girmiştir. Gaz mol sayısı 5n ise nc = 12 220 6n olmuştur.



5n 2CO



–0,5 +1 –––––––––––––––– 5n – 0,5 1



2



E) 2







2C(k) + O2



2 . 32



D) 2,8



0,375 – n + n + n = 0,625



+n



12. 2C(k) + O2(g) 138



C) 4



. 273 ve n = 0,375 mol



Denge: 0,375 – n n 0,125 0,25 (1,4 atm) (2,8 atm) 2,8 . 2,8



PCI3(g) + CI2(g)



5n – 0,5 + 1 = 6n n = 0,5 1 2 [CO] = ve O2 = = 1 2 2 1 2 ( ) 1 Kc = 2 = 1 4



(Cevap E)



1. Dengedeki bir sisteme uygulanan,



Derişim (M)



4.







I. Katalizör ilave etmek



HCI(g)







II. Sıcaklığını azaltmak



H2(g)







III. Kap hacmini artırmak



CI2







IV. Reaktif eklemek



0







işlemlerinden hangileri hem denge durumunu hem de denge sabitini (Kc) değiştirir?











A) Yalnız I















B) Yalnız II



D) II ve IV



C) I ve II







E) II, III ve IV



Denge sabiti (Kc) yalnızca sıcaklık etkisiyle değiştirilebilir.







Zaman



t2



ısı + 2HCI(g)



H2(g) + CI2(g)



denge tepkimesine t1 ve t2 anında yapılan etkiler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? t1



NH4NO3(k)



t1



Yukarıda derişim - zaman grafiği verilen,



(Cevap B)



2.



08



BÖLÜM 06 Test



Dengeye Etki Eden Faktörler - 1







N2O(g) + 2H2O(g) ∆H > 0



tepkimesine göre dengede olan sistemde N2O(g) derişimini artırmak için,



t2



A)



H2 gazı çekmek



Hacmi artırmak



B)



Sıcaklığı artırmak



CI2 eklemek



C)



Hacmi artırmak



Sıcaklığı azaltmak



D)



Sıcaklığı azaltmak



Hacmi azaltmak



E)



Hacmi artırmak



Sıcaklığı artırmak



t1 anında tüm maddelerin derişimi azalmıştır. (Hacmi artırmak) t2 anında HCl derişimi azalmıştır. (Sıcaklığı artırmak)



(Cevap E)







I. NH4NO3 katısı eklemek







II. Sıcaklığı artırmak







III. Kaba N2O(g) eklemek







2. Sb2S3(k) + 3H2(g)







IV. Kaptan H2O(g) çekmek







3. 2NO(g) + O2(g)







Yukarıda denklemleri verilen denge durumundaki 1., 2. ve 3. reaksiyonlarında hacim değişikliğinin denge durumuna etkisi ile ilgili,







işlemlerinden hangileri ayrı ayrı uygulanabilir?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve IV



C) I ve IV



E) II, III ve IV



l. Katıların dengeye etkisi yoktur. ll. Endotermik tepkimelerde sıcaklık artarsa denge



Çözüm Yayınları



5. 1. H2S(g) + I2(k)



Tepkime



ürünler lehine kayar. (Cevap) lll. N2O eklemek N2O derişimini artırır. (Cevap) lV. Sistem azalan H2O'yu artırmak için ürünler lehine kayar. (Cevap) (Cevap E)



anında yapılan bir etki sonucu maddelerin molar derişimlerinin zamanla değişimi grafikteki gibidir. Derişim (M)



2Sb(k) + 3H2S(g) 2NO2(g)



Hacim değişikliği



Denge durumu Ürünler lehine bozulur.



I.



1



Hacmin artırılması



II.



2



Hacmin azaltılması



Denge bozulmaz.



Hacmin artırılması



Girenler lehine bozulur.



III.



3. Gaz fazında gerçekleşen ekzotermik bir denge tepkimesine t1



2HI(g) + S(k)



3







hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Hacim artarsa gaz mol sayısının çok olduğu yöne, azalırsa az olduğu yöne denge bozulur. (Cevap E)



X Y



6.



Z



0



t1



t2



aX(g)







Zaman







Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) 0 - t1 zaman aralığında sistem dengededir.







B) Sıcaklık artırılmış ise X ve Z girenlerdedir.











bY(g)















Yukarıdaki denge tepkimesine uygulanan çeşitli işlemler ve sonuçları ile ilgili bilgiler aşağıdaki gibidir.



renksiz renkli







– Sıcaklık artırıldığında renk koyulaşmaktadır.







– Kap hacmi azaltıldığında Y'nin mol sayısı azalmaktadır.







Buna göre,







I. Sıcaklık azaltılırsa denge sabiti (Kc) azalır.



C) Sıcaklık azaltılmış ise denge sabiti (Kc) artmıştır.







II. a > b'dir.







D) Sıcaklık artırılmış ise tepkimede Y'nin harcanma verimi azalmıştır.







III. Denge anında Y'nin mol sayısı X'inkinden fazladır.







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







E) t1 - t2 zaman aralığında taneciklerin ortalama kinetik enerjileri değişkendir.







A) Yalnız I



B) Yalnız II















B) Ekzotermik tepkimede sıcaklık artışı dengeyi girenler lehine bozar. Girenlerdeki maddelerin derişimi artar. X ve Z grafikte azalmış. (Cevap B)



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Sıcaklık artışı dengeyi ürünler lehine bozdğu için endotermiktir. Hacim azaldığında mol sayısının az olduğu (girenlere) yöne denge bozulur. (b > a) (Cevap A)



139



Test 08



1. B



7. Sabit hacimli kapalı bir kapta t °C'de PCI3(g) + CI2(g)











denklemine göre dengede olan tepkimeye t1 anında bir miktar CI2(g) ekleniyor.







Tepkime t2 anında yeniden dengeye ulaştığına göre, bu olay ile ilgili çizilen, Hız



PCI5 0







t1 t2 Zaman 0 I



t1



t2 Zaman



III



grafiklerden hangileri doğrudur?



(υi = ileri hız, υg = geri hız)



A) Yalnız I



B) Yalnız II















CO(g) + CI2(g) COCI2(g) + ısı dengesinin kurulması sağlanıyor. Dengedeki sisteme; 1. Sıcaklığı artırmak 2. Piston üzerine ağırlık koymak 3. He gazı eklemek







etkileri ayrı ayrı uygulanıyor.







Bu etkiler sonucu kaptaki COCI2 gazı derişimi, denge sabiti (Kc) ve kaptaki toplam molekül sayısı değişimleri ile ilgili,



E) I, II ve III



t2 anında υileri = υgeri olmalıydı (ll. grafik yanlış) Kaptaki toplam derişim önce artar, sonra azalır. (lll. grafik doğru)



2 Artar Değişmez Artar







yukarıdakilerden hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Çözüm Yayınları



(Cevap C)



10. Sabit sıcaklıkta 1 L'lik kapalı bir kapta, CO(g) + Cl2(g)



COCI2(g)















denklemine göre, 2 şer mol CO ve CI2 gazları ile 4 mol COCI2 gazı sabit sıcaklıkta dengededir.







Kaba sabit sıcaklıkta 6 mol COCI2 gazı eklenip tekrar denge kurulduğunda kapta kaç mol CI2 gazı bulunur?







A) 5



4



B) 4



C) 3



D) 2,4



E) 2



= 1 Denge girenler lehine bulur. Yeni dengede



2,2 COCl2 = 4 + 6 – n CO = 2 + n Cl2 = 2 + n 10 – n n = 1 değeri sağlar. Kc = 1 = (2 + n) (2 + n) 2 + n = 2 + 1 = 3 mol



Derişim (M)



3 Azalır Değişmez Değişmez



lehine bozar. Kc'yi yalnızca sıcaklık etkiler.



Kc =



11.



(Cevap C)



Mol sayısı a



X(g)



6 3 2



Y(g) Z(g) t



b 1,2 0,6



NO(g)



0,4



Zaman







Kapalı bir kapta gaz fazında gerçekleşen endotermik bir denge tepkimesinde maddelerin zamanla molar derişimlerinde gerçekleşen değişiklikler yukarıdaki grafikte verilmiştir.







Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) 0 - t zaman aralığında gaz basıncı artmıştır.







B) Derişimler türünden denge sabiti (Kc)= 3'tür.







C) Sabit hacimli kapta sıcaklık düşürülürse kaptaki gaz mol sayısı azalır.







D) Sabit sıcaklıkta kap hacmi azaltılırsa toplam basınç azalır.







E) Yüksek sıcaklıkta Y ve Z gazları X gazından daha kararlıdır.



D) 2X(g)



1 Azalır Azalır Artar



Sıcaklık artışı dengeyi girenler lehine basınç artışı ürünler lehine, hacim artışı girenler



(Cevap D)



140



9. C 10. C 11. D







I. COCI2 derişimi II. Kc III. Molekül sayısı



artar (l. grafik doğru)



0



8. D



Şekildeki sürtünmesiz hareketli pistonlu kaba belirli bir sıcaklıkta CO ve CI2 gazları konularak,







C) I ve II



[PCl3] azalır. [Cl2] önce artar, sonra azalır ancak derişimi ilk dengeden fazla olur. [PCl5]



8



7. D







Denge anında Cl2 eklenir ise sistem artan Cl2'yi azaltmak için ürünler lehine hareket eder.



8.



6. A



CI2(g)



Derişim (M)



t1 t2 Zaman 0 II



D) I ve III



5. E



CO(g)



υi υg



PCI3



4. E



Piston



PCI5(g)







Derişim (M) CI2



3. B



9.











2. E



2Z(g) + 3Y(g) tepkimesinde hacim azaltılırsa toplam basınç artar.



(Cevap D)



N2(g), O2(g) Zaman t1 2NO(g) N2(g) + O2(g) 1 L'lik bir kapta denklemine göre dengedeki reaksiyona t1 anında yapılan bir etki sonucu mol sayısı - zaman grafiği yukarıdaki gibi oluyor. Buna göre, a ve b değerleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? a b A) 2 1,6 B) 2,2 1,8 C) 3 2 D) 3,4 1,8 E) 4 2 0



0,4 . 0,4 4 Kc = = 0,6 + x 0,4 0,4 0,6 . 0,6 9 N2 + O2 2NO –1,6 +0,8 +0,8 –––––––––––––––– x – 1 1,2 1,2 (1,2)2 4 b = x – 1 = 1,8 2 = ise x = 2,8 a = 2,8 + 0,6 = 3,4 9 (x – 1)



(Cevap D)



1. Aşağıdaki reaksiyonların hangisinde madde miktarı



5.



sabit kalmak koşuluyla sabit sıcaklıkta basınç değişimi dengenin yönünü değiştirmez?







N2O4(g)







A) 2NO2(g)







B) CaCO3(k)







C) H2(g) + CI2(g)



2HCI(g)







D) N2(g) + 3H2(g)



2NH3(g)







E) NH3(g) + HCI(g)



X(g) + Y(g)



2Z(g) + T(g)



denge tepkimesine t1 anında uyulanan bir etkinin tepkime hızına etkisi aşağıdaki grafikte verilmiştir. Tepkime hızı (mol/s)



CaO(k) + CO2(g)



ri rg



ri = rg



NH4CI(k)



Giren gaz katsayıları = ürün gaz katsayıları ise denge bozulmaz.



2.



2X(g)



09



BÖLÜM 06 Test



Dengeye Etki Eden Faktörler - 2



(Cevap C)



Y2(g) + Z2(g)







Tepkimesinin sıcaklığı arttıkça denge sabiti büyümektedir.







Buna göre,



0







t1



Zaman



t2



Buna göre,







I. İleri aktivasyon enerjisi, geri aktivasyon enerjisinden büyüktür.







I. t1 anında sıcaklık artırılmıştır.







II. t2 anındaki denge sabiti t1 anındakinden büyüktür.







II. Düşük sıcaklıkta girenler daha kararlıdır.







III. Endotermik bir tepkimedir.







III. Sıcaklık arttıkça ileri hız sabiti (ki) artarken geri hız sabiti (kg) azalır.







yargılarından hangileri doğrudur?







(ri = ileri yönlü hız, rg = geri yönlü hız)







A) Yalnız I



B) Yalnız II



















yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II











D) I ve III







C) I ve II



E) I, II ve III



Tepkime endotermiktir. l. Eai > Eag (Doğru). ll. Sıcaklık azaldıkça girenlere doğru tepkime



yönlenir. (Doğru)







artışı Kc'yi artırır. ll. ve lll. öncüller doğrudur.



• 10 °C'deki Kc'si 4 • 30 °C'deki Kc'si 1 'dir. 2 Buna göre,







I. Tepkime ekzotermiktir. II. Sıcaklık arttıkça molekül sayısı azalır.







III. Düşük sıcaklıkta CH3OH gazı CO ve H2 gazlarından daha kararlıdır. yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II



















D) I ve III



E) I, II ve III



artar. (Yanlış) lll. Düşük sıcaklıkta tepkime ürünlere yönelir. CH3OH daha kararlı (Doğru)







X2(g) + 2Y2(g)



6.



(Cevap D)



2XY2(g) + ısı



Boş



Y2(g)



h



XY2(g)







PCI5(g) Şekil-1



tepkimesi belirli bir sıcaklıkta şekildeki sistemde dengededir. X2(g)







(Cevap E)



C) I ve II



Sıcaklık arttıkça Kc azalmıştır. (Ekzotermik) l. doğru ll. tepkime girenlere kayar. Mol sayısı



4.



göre tepkime ürünler lehine hızlanmıştır. Entotermiktir. Endotermik tepkimelerde sıcaklık



CH3OH(g) tepkimesinin, Çözüm Yayınları







E) I, II ve III



l. Hem rileri, hem de rgeri arttığına göre sıcaklık artmıştır. (Doğru) rileri daha çok arttığına



(Cevap C)



3. CO(g) + 2H2(g)



D) I ve III



C) I ve II



PCI5(g) t1 °C



Şekil-2



t2 °C







Şekildeki eşit hacimli kaplara eşit mol sayısında PCI5 gazı konuluyor. Şekil-1'de t1 °C'de, Şekil -2'de t2 °C'de,















denklemine göre denge kuruluyor.



PCI3(g) + CI2(g)



ısı + PCI5(g)



141



t1 > t2 olduğuna göre denge anında,



Buna göre dengedeki sisteme,







I. Derişimler türünden denge sabiti (Kc)







I. Sıcaklığı artırmak







II. PCI3 derişimi







II. Sabit sıcaklıkta kaba X2 gazı eklemek







III. Sabit sıcaklıkta kaptan XY2 gazı çekmek







III. PCI5 molekülleri sayısı







işlemlerinden hangileri uygulanırsa "h" yüksekliği artar?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III







niceliklerinden hangileri 1. kapta daha büyüktür?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) II ve III







C) I ve III



E) I, II ve III



l. Endotermik tepkimelerde sıcaklık arttıkça Kc artar. (Doğru)



l. Sıcaklığı artırılırsa denge girenler lehine bozulur. Gaz mol sayısı artar. (Doğru)



ll. Sıcaklığı büyük olan t1'de ürünler lehine oluşum hızı daha fazladır. (Doğru)



ll. Gaz mol sayısı artar. Basınç artar. (Doğru) (Cevap C)



(Cevap B)



Test 09



1. C



7.



Z Zaman



t2







Şekildeki derişim - zaman grafiği t1 anına kadar dengede olan bir kimyasal tepkimeye aittir.







Bu grafiğe göre,







I. X katı ya da sıvıdır.







II. Y ve Z tepkimenin aynı tarafında yer alır.







5. E



6. B



7. E



8. C



9. A 10. C 11. C 12. B



yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II



















H2(g) + CI2(g)















denklemine göre dengededir. Dengedeki sisteme sabit sıcaklıkta 1 mol HCI gazı ekleniyor.







Yeni kurulan dengede kapta kaç mol gaz bulunur?







A) 7







2HCI(g)



B) 6



2HCl



H2



C) 5



+



Cl2



Denge: 2 mol



1 mol



1 mol



Etki:



+1mol



–



–



Tepki:



–2n



+n



+n



D) 4



E) 3



1 1 . 1 Kc = 2 2 = 4 1.1



2n mol azalıp 2n mol arttı. Yani başlangıçta 4 mol gaz vardı. 1 mol ekledik. 5 mol gaz



III. t1 anında kaptan bir miktar Z çekilmiştir.







D) I ve III



4. C



CI2 gazları



X Y



t1



3. D



10. 2 litrelik sabit hacimli bir kapta 2 mol HCI, 1 mol H2 ve 1 mol



Derişim (M)



0



2. C



bulunur. (Cevap C)



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Derişimi sabittir. (Doğru) ll. Değişikliğe verdikleri tepki aynıdır. (Doğru) lll. Doğru (Cevap E)



11. 1 litrelik kapalı kapta sabit sıcaklıkta



8. Şekildeki derişim - zaman grafiği katı ve gaz fazda gerçekleşen bir tepkimeye aittir. Derişim (M) X Çözüm Yayınları



Y Z 0







Zaman



t2



t1



Dengedeki sisteme t1 anında uygulanan işlem ve tepkime denklemi, Uygulanan işlem







I.



Hacmi artırmak



II. III.



Tepkime denklemi X(k) + Z(g)



Y(g)



Kaptan, Y ve Z çekmek



X(k) + Y(g)



Z(g)



Hacmi artırmak



X(k) + Y(g)



2Z(g)







yukarıdakilerden hangileri olabilir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III







1,2 mol COCI2, 0,2 mol CO ve 1,2 mol CI2 gazları,







COCI2(g)







denklemine göre dengededir.







Buna göre, dengede 1,4 mol CI2 gazı olması için kabın hacmi kaç litre olmalıdır?







A) 1,4



Kc =



0,2 . 1,2 1,2



1,2



B) 2



CO + Cl2



1 mol 0,4 mol 1,4 mol 0,4 1,4 . Kc = V V = 0,2 ise V = 2,8 L 1



Derişim (M) 12. C) I ve II



8 6



9. Belirli bir sıcaklıkta 1 litrelik kapta bulunan 0,8 mol N2, 0,6 mol 2NO2(g)



4







Sistemin sıcaklığı artırılıp, yeniden denge kurulduğunda kaptaki gazların toplam mol sayısı 1,6 oluyor.







Buna göre, son denge sabitinin ilk denge sabitine oranı kaçtır?







A) 48



C) 16 D) 9 3 2



E) 3 8



1 0,4 . 0,4 = 0,8 0,6 0,4 Kc1 = 0,8 . 0,6 . 0,6 1,8 N2 + 2O2 2NO2 –n –2n +2 0,8 – n 0,6 – 2n 0,4 + 2n 0,8 – n + 0,6 – 2n + 0,4 + 2n = 1,6 (0,6) (0,2) (0,8) n = 0,2 16 Kc 16 1 0,8 . 0,8 / = 48 = 2 = Kc2 = Kc1 0,6 1,8 0,6 . 0,2 . 0,2 0,6 (Cevap A)



HCI(g) H2(g), CI2(g)



0







denklemine göre dengededir.



B) 16



(Cevap C)



V



(Cevap C)







E) 4



+0,2 +0,2



E) I, II ve III



O2 ve 0,4 mol NO2 gazları, N2(g) + 2O2(g)



D) 3,2



= 0,2'dir. Cl2 nin mol sayıs ıarttığına göre sistemi ürünler lehine hareket etmiştir.



lll. Tepkimede giren gaz katsayısı, ürün gaz katsayısına eşit değildir. (olamaz)



142



C) 2,8



0,2 1,2



COCl2 –0,2



CO(g) + CI2(g)



t1



Zaman



t2



2HCI(g)



H2(g) + CI2(g)







denge reaksiyonuna t1 anında sabit sıcaklıkta yapılan bir etki sonucunda zamanla derişimdeki değişiklik yukarıdaki grafikte verilmiştir.







Buna göre yeni dengede H2 derişimi kaç M'dır?







A) 2,5



Kc =



4.4



1



B) 7 2



4



1



(4 – n)2



4 8.8



4



2HCl



H2 + Cl2







+2n



–n



–n



n = 0,5 mol







6 + 2n



4 – n



4 – n



H2 = 4 – 0,5 = 3,5



4



=



E) 1



8 – 2



=







D) 4 3



C) 2



(6 + 2n)2



ise



(Cevap B)



BÖLÜM 06 Test



Denge Kesri ve Hesaplamaları 1.



X(k) + 2Y(g)



4.



XY2(g)



2SO2(g) + O2(g)



10



2SO3(g)







denklemine göre sabit hacimli bir kapta bir miktar X katısı ve Y gazı ile başlatılan tepkime t anında dengeye ulaşıyor.







tepkimesinin t°C'deki kısmi basınçlar cinsinden denge sabiti (Kp) 12'dir.







Tepkimenin dengeye ulaşma süreci ile ilgili çizilen,







Aynı sıcaklıkta, sabit hacimli bir kapta bulunan SO2, O2 ve SO3 gazlarının kısmi basınçları sırasıyla 0,4, 1 ve 1,6 atm'dir.







Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Sistem dengede değildir.







B) Dengede kaptaki toplam basınç 3 atm'den fazladır.







C) Zamanla SO3'ün mol sayısı artar.







D) Reaksiyon girenler yönünde ilerler.







E) Dengedeki O2'nin kısmi basıncı 1 atm'den fazladır.







X’in mol sayısı



Y’nin derişimi (M)



XY2’nin derişimi (M)



2m 0



t



Zaman



0



t



I



m Zaman



0



II



Zaman



III







grafiklerinden hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



t



lll. XY2 başlangıçta yoktu. "O" dan başlamalıydı.



C) I ve II



E) I, II ve III



Qp = azalır.



(Cevap C)



2.



1,6 . 1,6 0,4 . 0,4 . 1



= 16 ve Qp > Kp sistem girenler lehine kayar. Zamanla SO3'ün mol sayısı (Cevap C)



NO2(g) N2O4(g)



Mol sayısı (mol)



5.



6



t °C







Şekildeki sabit hacimli kapta bulunan bir miktar NO2 ve N2O4 gazları 2NO2(g) ısı + N2O4 denklemine göre dengeye ulaşana kadar sistemin sıcaklığında artış gözleniyor. Buna göre, I. Başlangıçta denge kesri (Qc) ile denge sabiti (Kc) arasında Qc > Kc ilişkisi vardır.







II. Dengeye ulaşana kadar NO2 derişimi artar.







III. Başlangıçta ileri yöndeki hız, geri yöndeki hızdan büyüktür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



Sıcaklık artışının sebebi tepkimenin 2NO2



C) I ve II



E) I, II ve III N2O4 + ısı yönünde gerçekleşmesidir.



Qc > Kc'dir. (Cevap A)



3.



X(g) + Y(g)



Z(g) + T(g)



tepkimesinin t°C deki denge sabiti (Kc) 1'dir.







Aynı sıcaklıkta 1 litrelik sabit hacimli bir kaba a mol X, b mol Y, c mol Z ve d mol T gazları konuluyor.







Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) a = c ve d > b ise sistem girenler yönünde ilerler.







B) a . b = c . d ise sistem dengededir.



D)



a.b







N2(g) + 2O2(g)







Zaman



t1



1 litrelik sabit hacimli bir kapta 6 mol O2 ve 4 mol N2'nin t °C'deki tepkimesine ait mol - zaman grafiği yukarıda verilmiştir. 2NO2(g)



denge tepkimesinin t °C'de denge sabiti (Kc) 4 olduğuna göre,







I. Tepkime t1 anında dengeye ulaşmıştır.







II. Tepkime ürünler yönünde ilerleyerek dengeye ulaşır.







III. Dengeye ulaştığında kaptaki toplam mol sayısı 8 molden küçüktür.







yargılarından hangileri yanlıştır?







A) Yalnız I











öncül yanlıştır.



42 2.22



B) Yalnız II



D) I ve III =



1 2







C) I ve II



E) I, II ve III



dir. Qc < Kc dengede değildir ve tepkime ürünler lehine hızlanır. l. (Cevap A)



6. 2 litrelik sabit hacimli bir kapta 800 gram CaCO3 katısı



C) c.d < 1 ise başlangıçta geri tepkime hızı daha fazladır. a.b c.d > 1 ise zamanla Z'nin kısmi basıncı artar. D) a.b E) Sistem dengeye ulaşana kadar kaptaki toplam basınç değişmez. c.d



0



t1 anında Qc =







NO2



N2



2 Çözüm Yayınları







O2



4







bulunmaktadır. Denge sabiti (Kc) 1 olan 2 CaO(k) + CO2(g) CaCO3(k) + ısı







tepkimesine göre CaCO3 katısının sabit sıcaklıkta % kaçı ayrışırsa sistem dengeye ulaşır? (CaCO3 = 100)







A) 80



Kc = [CO2]'dir. [CO2] =



= Qc > Kc = 1 ise sistem girenler lehine hızlanır ve Z nin kısmi basıncı azalır. (Cevap D)



B) 50



1 2



olmalıdır. M =



kurulur. 1 mol CaCO3 = 100 g harcanmıştır.



C) 25



n



V



ise



100 800



1 2



=



n 2



D) 12,5



E) 6,25



den n = 1 mol CO2 oluşunca denge



. 100 = 12,5 (Cevap D)



143



Test 10



1. C



7. CO(g) + H2O(g)



Aynı sıcaklıkta 1 litrelik kapta 0,6 mol CO, 0,4 mol H2O, 0,8 mol CO2 ve 0,5 mol H2 gazları bulunuyor.







Buna göre, I. Reaksiyon dengededir.







II. Dengeye ulaştığında toplam mol sayısı değişmez.







III. Dengeye ulaşana kadar ileri yöndeki hız, geri yöndeki hızdan büyüktür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III







t °C'de 1 L'lik sabit hacimli bir kapta 1 mol X(g), 2 mol Y(g) ve 4 mol Z(g) bulunmaktadır.







Buna göre sistemin aynı sıcaklıkta dengeye ulaşabilmesi için,







II. 2 mol Z çekilmeli







III. 6 mol Y eklenmeli







yukarıdaki işlemlerden hangileri uygulanabilir?







A) Yalnız I



l.







42



22 . 2



B) Yalnız II



D) I ve III = 2



ll.



22



12 . 2







= 2



lll.



42 1.8



C) I ve II



E) I, II ve III (Cevap E)



9. 1 litrelik sabit hacimli kapta 2 mol X, 0,4 mol Y ve 1,6 mol Z gazları, X(g) + Y(g)



Z(g)







tepkimesine göre t °C'de denge halindedir.







Sabit sıcaklıkta kaba 0,4 mol Y ve 0,4 mol Z aynı anda ekleniyor.







Bu işlem ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



144



nCI2



nHCI



A)



2



2



4



B)



1,5



1,5



6



C)



2,5



2,5



5



D)



1,5



1,5



3







A) Denge sabiti (Kc) 2'dir.







B) Sistemin dengesi ürünler lehine bozulur.







C) Dengedeki Y'nin derişimi 0,8 M'den büyüktür.







D) Dengedeki Z'nin derişimi 2M'den büyüktür.







E) Kaptaki toplam mol sayısı 4'ten büyük, 4,8'den küçüktür.



2



2



2



3



3 H2



+



–n







3 – n



3 → 2HCl



–n



+2n



3 – n



3 + 2n



2CO(g) + O2(g)



= 16 ise n = 1,5 (3 – n)2 nH2 = 1,5 nCl2 = 1,5



nHCl = 6



(Cevap B)



2CO2(g)



Aynı sıcaklıkta bu tepkime için birer litrelik üç farklı kapta bulunan CO, O2 ve CO2'nin mol sayıları tabloda belirtilmiştir. Tepkime kabı







nCO(mol)



nO2(mol)



nCO2(mol)



I.



5



4



4



II.



4



1



8



III.



2



4



8







Bir süre sonra üç tepkime kabında da aynı sıcaklıkta sistem dengeye ulaşıyor.







Buna göre dengedeki gaz basınçları aşağıdakilerden hangisinde doğru karşılaştırılmıştır?







A) I = II = III











Qll =



42



=



52 . 4 82



4 25



B) II > I > III



D) III > II > I



C) III > I > II



E) II > III > I



< Kc (ürünler lehine gider ve basınç azalır.)



= 4 = Kc (dengede basınç sabit)



42 . 1 82 22 . 4



= 4 = Kc (dengede mol sayısı ll. den fazla)



12.



X2(g) + Y2(g)



lll > ll > l



(Cevap D)



2XY(g)







tepkimesinin t °C'de denge sabiti (Kc) = 16'dır. 2 litrelik sabit hacimli bir kapta 0,7 mol X2, 0,7 mol Y2 ve 1,6 mol XY gazları bulunan sistem aynı sıcaklıkta bir süre sonra dengeye ulaşıyor.







Bu sistemin dengeye ulaşma süreci ile ilgili çizilen, X2 derişimi (M)



XY’nin mol sayısı (mol)



0,35



2



0,25



1,6



0



Zaman



Tepkime hızı ϑileri ϑgeri



0



Zaman



I



grafiklerinden hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















(0,8)2



0,35 . 0,35



0



II







Qc =



1,6 1,6 + 0,4 = 2 Qc = = 1,25 Qc < Kc'dir. 2 . 0,4 2 . (0,4 + 0,4) Denge ürünler lehine hareketlenir. Y deriximi 0,8 M'dan az olur.



(3 + 2n)2



3 Cl2



tepkimesi için t °C'de Kc = 4'tür.







Kc =



5







Qlll =







nH







Ql =



=2



2HCI(g)



Bu sistem dengeye geldiğinde her bir gazın mol sayısı kaç olur?



11.



Çözüm Yayınları



reaksiyonunun t °C'deki denge sabiti (Kc) 2'dir.



9. C 10. B 11. D 12.C







= 1 < Kc 32 sistem ürünler lehine hızlanır.



2Z(g)







I. 1 mol X eklenmeli



H2(g) + CI2(g)



8. E



dengesi için t °C'de denge sabiti Kc = 16'dır.



Qc =



(Cevap D)



7. D



1 litrelik kapta 3'er mol H2, CI2 ve HCI gazları bulunmaktadır.



C) I ve II



5 < Kc'dir. Dengede değil. Ürünler lehine hızlanır. Giren ve ürün gaz katsayısı = 0,6 . 0,4 3 aynıdır. Mol sayısı değişmez. ll. ve lll. doğru



6. D







E)



0,8 . 0,5







5. A











E) I, II ve III



2X(g) + Y(g)



4. C



2







8.



3. D



10.



CO2(g) + H2(g)



tepkimesinin t °C'deki denge sabiti (Kc) 4'tür.



Qc =



2. A



D) I ve III



t Zaman III



C) I ve II



E) I, II ve III



< 16 = Kc sistem ürünler lehine kayar.



l. ve ll. grafikler doğrudur. (Cevap C)



(Cevap C)



BİRE BİR



BÖLÜM 06 Test



1. Aşağıdaki grafik, bir tepkimede bulunan X, Y, Z ve T



4. 2X(g)



maddelerinin tepkime boyunca derişimlerinin zamanla değişimini göstermektedir. Derişim (mol/L)



8



X



6



Y



Y(g)







tepkimesinin t °C'deki denge sabiti Kc = 2,5'dir.







Buna göre dengede 0,6 mol X(g) ve 0,4 mol Y(g) bulunması için tepkimenin yer aldığı kabın hacmi kaç litre olmalıdır?







A) 5,5



B) 4,2



Z



4



C) 2,5



D) 2,25



E) 1,75



0,4 Kc =



T



2 0



11



4



8



[X]2



2,5 =



(



V 0,6



V 0,4V = 2,5 V = 2,25 L 0,36



Zaman (dakika)



12



[Y]



)2



ise



(Cevap D)







Buna göre X, Y, Z ve T maddeleri ve tepkime ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







A) X ve T tepkimeye giren, Z ise üründür.







B) Y bir katı olabilir.







C) X'in tükenme hızı T'ninkinden düşüktür.







D) Tepkime 12. dakikada dengeye ulaşmıştır.















E) Tepkimenin denge sabiti (Kc) 9 'dir. 8







şeklindedir.







Dengedeki bu sisteme aynı sıcaklıkta uygulanan aşağıdaki işlemlerden hangisinin karşısında işlemin dengeye etkisi yanlış verilmiştir?



T'nin harcama hızı =



12



4–2 12



2.



=



= 1 6



1 3



hacimde denge tepkimesi,



M/dk



M/dk



2N2(g) + O2(g)



–1



A) 5.10











–2



B) 2,5.10



D) 3.10–2



Kp = Kc . (RT)∆n



∆n = nü – ng (gaz)







∆n = 2 – 3 = –1



Kp = 1,12 . (



22,4 273



–2



C) 4.10



E) 10–2



. 546)–1 ise Kp = 2,5 . 10–2



1 CO2(g) + H2(g) 2



İşlem



2N2O(g)



tepkimesinin 273 °C'de Kc değeri 1,12 olduğuna göre, aynı sıcaklıktaki Kp değeri nedir?







CO(g) + H2O(g)



(Cevap C)



Çözüm Yayınları



8–4



C) X'in harcama hızı =



5. Belirli bir sıcaklıkta CO, H2O, CO2 ve H2 gazlarının sabit



(Cevap B)



Dengeye etkisi



A)



Bir miktar CO(g) ekleme



Dengeyi 1 yönünde kaydırır.



B)



Bir miktar CO2(g) ekleme



Dengeyi 2 yönünde kaydırır.



C)



Ortamdan bir miktar H2O(g) çekme



Dengeyi 2 yönünde kaydırır.



D)



Ortamdan bir miktar H2 çekme



Dengeyi 2 yönünde kaydırır.



E)



Ortamdan bir miktar CO2(g) çekme



Dengeyi 1 yönünde kaydırır.



D) Ortamdan H2 gazı çekilirse azalan H2 derişimini artırmak için denge ürünler yönüne



3.



I. SO2(g) + 1/2 O2(g)







II. CO(g) + 1/2 O2(g)







III. SO2(g) + CO2(g)



SO3(g) CO2(g)



∆H = –198 kJ, Kc = 8



SO3(g) + CO(g)



Yukarıdaki I. ve II. tepkimelerde verilen bilgilere göre, III. tepkimenin ∆H ve Kc değerleri aşağıdakilerden hangisidir?







(Tepkimeler aynı sıcaklıktadır.)



A)



Kc



–478



16 x 8



B)



+82



8 16



C)



–82



8 16



D)



+82



16 8



E)



+478



1 1 8 = 16 16



6. CS2(g) + 4H2(g)



CH4(g) + 2H2S(g)



145







denge tepkimesinde ∆H < 0 olduğuna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







A) İleri yönlü tepkime ekzotermiktir.







B) Kap hacmi azaltılırsa denge, ürünler yönüne kayar.







C) Tepkimede Kp = Kc (RT)2'dir.







D) Sıcaklık artırılırsa denge girenler yönüne kayar.







E) Sabit hacim ve sıcaklıkta kaptan H2S gazı çekilirse toplam basınç azalır.



C) Kp = Kc . (RT)∆n



ll. tepkime ters çevrilip, l. tepkime ile toplanır ise lll. tepkime elde edilir. ∆H = –198 + 280 = +82kj Kc = 8 .



(Cevap D)



∆H = –280 kJ, Kc = 16







∆H(kJ)



(1) kayar.



∆n = nü – ng ∆n = 3 – 5 = –2



Kp = Kc . (RT)–2 olmalıydı. (Cevap B)



(Cevap C)



Test 11



1. C



7. 3 mol N2 ile 2 mol H2 gazları 1 litrelik bir kapta t °C'de, N2(g) + 3H2(g)







2. B



3. B



4. D



5. D



6. C



7. D



8. A



9. E 10. E 11. E 12. C



10. 2 litrelik bir kapta t ºC' de, 0,6 mol X2, 0,4 mol Y2 ve 1,2 mol XY2 gazları,



2NH3(g)







denklemine göre tepkimeye girmektedir. Sistem dengeye ulaştığında toplam mol sayısı 3,8 mol oluyor.



X2(g) + 2Y2(g)







tepkimesine göre dengededir.



2XY2(g)







Buna göre, tepkime dengede iken aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







Buna göre bu tepkimenin tºC'deki denge sabiti (Kc) kaçtır?







A) N2'nin derişimi 2,4 M'dir.







A) 0,6







B) NH3'ün derişimi 1,2 M'dir.







C) Kc'nin sayısal değeri 75







D) Kp = Kc'dir.







E) Vileri = Vgeri'dir.



D) Kp = Kc



(RT)∆n ve ∆n = n



L2 'dir. mol2



Kc = Kc =



ü – ng = 2 – 4 = –2



[XY2]2



[X2][Y2]2



B) 2 (



ise Kc =



0,6 . 0,6 0,3 . 0,2 . 0,2



(



0,6 2



C) 8



1,2 2



D) 16



E) 30



)2



).(



0,4 2



)2



= 30 (Cevap E)



Kp = Kc . (RT)–2 dir.



V 8. X2Y3(g) i X2(g) + 3/2 Y2(g) Vg denge tepkimesi ile ilgili aşağıdaki değerler verilmiştir.



Sıcaklık (K)







Denge sabiti (Kc)



450



5.10–2



11. 1. X2 + 1 Y2



700



3,2.101











Bu değerlere göre,







I. Tepkime ısısı (∆H) > 0'dır.







II. Sıcaklık düştükçe gaz mol sayısı artar.







III. Sıcaklık arttıkça ileri yönlü hız artar, geri yönlü hız azalır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



X2Y



2



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Sıcaklık artışı ile Kc arttığı için endotermik (Doğru) ll. Tepkime girenlere yönelir. Azalır. (Yanlış) lll. Her iki yönde tepkime hızı artar. (Yanlış)



Çözüm Yayınları







(Cevap D)



Kc = 8 1



1 Kc = 2 Y 2 2 2 Yukarıda denge tepkimeleri ve denge sabitleri verilen 1. ve 2. tepkimelerine göre, 2. X2Y2



X2Y +







2X2 + 2Y2







denge tepkimesinin denge sabiti (Kc) kaçtır?



A)



1 4



2X2Y2



B)



1 2



C) 4



D) 8



E) 16



1. tepkime 2 ile genişletilip, 2. tepkime ters çevrilerek 2 ile genişletildiğinde elde edilen tepkimeler toplanırsa 3. tepkimeye elde edilir. 1 1 Kc3 = Kc21 . = 82 . = 16 Kc22 22



(Cevap E)



(Cevap A)



9. Sabit sıcaklıkta hacmi bir litre olan kapalı bir kapta X ve Y



gazları tepkimeye girerek Z ve T gazlarını oluşturmaktadır. Tepkimedeki maddelerin derişimlerinin zamanla değişimi grafikteki gibidir. Derişim (mol/L) 1 0,6 0,4



146



Y







Z



0,2



12. X2(g) + 2Y2(g)



X



T



0



Zaman







Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







A) Tepkime denklemi



2X(g) + 2Y(g)



2Z(g) + T(g)'dir.







B) Dengede T'nin derişimi 0,2 M'dır.







C) Dengeye ulaşıncaya kadar 0,4 mol Y harcanmıştır. D) Denge sabiti Kc'nin değeri 20 'dur. 9 E) Sistem dengeye ulaşana kadar gaz basıncı artar.







E) 2X + 2Y



2Z + T denklemine göre dengeye ulaşana dek ürünler lehine olan tepkimede



gaz mol sayısı azalır ve basınç azalır. (Cevap E)



2XY2(g)



tepkimesine dengede iken yapılan bir etkinin sonuçları aşağıda verilmiştir.







• Denge sabiti (Kc) değişmedi.







• Tepkimenin aktivasyon enerjisi azaldı.







Buna göre bu etki aşağıdakilerden hangisidir?







A) Sıcaklık







B) X2 eklemek







C) Katalizör







D) Kap hacmini artırma







E) XY2 eklemek



Tepkimenin aktivasyon enerjisini yalnızca Katalizör degiştirir. (Cevap C)



12



BÖLÜM 06 Test



Asitlet ve Bazlar / Asit - Baz Tanımları ve Genel Özellikleri –



–



1. X, Y ve Z çözeltileri ile ilgili olarak aşağıdaki bilgileri veriliyor.



4.







• X mavi turnusolu kırmızıya çeviriyor.



II. + H2O(s) SO 3(suda)







• Y çözeltisinde H+ iyonu sayısı OH– iyonu sayısından azdır.



III. H 2 PO 4 (suda) + H 2 O (s)







• Y ile Z nötrleşme tepkimesi veriyor.







Yukarıdaki tepkimelerden hangilerinde H2O asit özelliği göstermiştir?







A) Yalnız II



B) Yalnız III























HCN(suda) + OH (suda)



2



-



HSO 3 (suda) + OH (suda) 2-



-



Buna göre, bu çözeltiler için aşağıdaki sınıflandırmalardan hangisi doğrudur? Asit



I. CN (suda) + H2O(s)



Baz



D) I ve III



HPO 4 (suda) + H 3 O + (suda)



C) I ve II



E) II ve III



+



l. de H2O, H veren yani asit



A)



X ve Z



Y



B)



X



Y ve Z



C)



Z



X ve Y



D)



Y ve Z



E)



Y



ll. de H2O, H+ veren yani asit lll. de H2O, H+ alan yani baz özellik gösterir. (Cevap C)



X X ve Z



Asitler mavi turnusolu kırmızı yapar. (X asit) Baz çözeltilerinde OH– iyon sayısı > H+ iyon sayısıdır. (Y baz) Baz olan Y ile nötrleşme tepkimesine giren Z asit. (Cevap A) 2



5. H2S(suda) + CO 3-(suda)



hangisi yanlıştır?



Çözüm Yayınları



2. Asit ve baz tanımları ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden



HCO HS 3 (suda) + (suda)



2



-



2



HS CO 3(suda) + (suda)







HCO 3 (suda) + S (suda )







Tepkimelerine göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) H2S, HS– nin konjuge asididir.







B) S2–, baz özellik gösterir.







C) CO







A) Arrhenius tanımına göre nötr çözeltinin OH– iyonu derişimini artıran madde bazdır.







B) Bronsted – Lowry tanımına göre H+ iyonu alan madde baz, veren madde asittir.







C) Aralarında H+ iyonu kadar fark olan asit - baz çiftine konjuge asit - baz çifti denir.







D)







E) S2–, HS– nin konjuge bazıdır.







D) Lewis tanımına göre elektron çifti alan madde bazdır.



l. tepkimede CO32– H2S'den H+ almıştır. yani baz özellikleri gösterir.







E) Arrhenius tanımına göre sulu çözeltilere H+ iyonu veren madde asittir.



2– hem asit hem de baz özellik gösterir. 3 – 2– HCO3 ve CO konjuge asit - baz çiftidir. 3



ll. tepkimede CO32­– HS–1'den H+ almıştır. yani baz özellik gösterir. (Cevap C)



D) Lewis asit - baz tanımına göre e– çifti veren madde baz, alan madde asittir.



(Cevap D)



3. HF(suda) + H2O(s)



–



+



F (suda) + H3O (suda)



6. Aşağıda verilen konjuge (eşlenik) asit - baz çiftlerinden



denge tepkimesi ile ilgili,







hangisi yanlıştır?



I. HF ve



F–,



konjuge asit - baz çiftidir.



O+,



F–



ye proton vermiştir.



Konjuge asit



Konjuge baz







II. H3



A)







III. H2O baz davranışı gösterir.



H3



B)



H2SO3







yargılarından hangileri doğrudur?



HSO3



C)



NH4



NH3







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III







O+



+



D)



– NO2



E)



HCOOH



H2O



–



HNO2 HCOO–



Aralarında H+ kadar farkı olan maddeler konjege asit - baz çiftidir. (l. doğru)



Aralarında H+ kadar farklı olan maddeler konjuge asit baz çiftidir.



ll. H3O+, F– ye H+(proton) vermiştir. (Doğru)



D) NO2– – HNO2'den H+ sayısı fazla olan HNO2 konjuge asittir.



lll. HF asit, H2O baz davranışı gösterir. (Doğru)



(Cevap D) (Cevap E)



147



Test 12



1. A



2. D



3. E



4. C



5. C



6. D



7. D



8. C



9. C 10. D 11. C 12. B



7. Aşağıda reaktifleri verilen kimyasal tepkimelerden



10. Na, C ve AI katılarının oluşturduğu,







A) Zn(k) + KOH(suda) →



Na2O, CO, CO2 ve AI2O3 oksitlerinin aşağıda verilen tepkimelerden hangisini gerçekleştirmesi beklenmez?







B) Na(k) + HCI(suda) →







A) Na2O(k) + H2O(s) → NaOH(suda) + 1/2H2(g)







C) Ca(k) + HCI(suda) →







B) CO(g) + H2O(g) → CO2(g) + H2(g)







D) Cu(k) + HNO3(suda) →







C) CO2(g) + 2KOH(suda) → K2CO3(suda) + H2O(s)







E) AI(k) + H2SO4(suda) →



hangisinde H2 gazı açığa çıkmaz?







D) AI2O3(k) + 3H2O(s) → 2AI(OH)3(k)



Zn ve Al amfoterdir, asit ya da bazla, Na ve Ca ise aktif metallerdir asitlerle H2 gazı açığa







çıkarırlar.



E) AI2O3(k) + 2NaOH(suda) → 2NaAIO2(suda) + H2O(s)



D) Al2O3(k) amfoter oksittir. Amfoter oksitler asit ve baz çözeltileri ile tepkime verirken,



D) Cu ise yarı soymetaldir. HNO3 ile NO2 gazı açığa çıkarır.



H2O ile tepkime vermezler.



(Cevap D)



(Cevap D)



8. X, Y ve Z sulu çözeltileri ile ilgili,



11.



X : Tesir değerliği bir olan kuvvetli bir elektrolit







Y : Metallerle ve Z ile tepkime vermezken, X ile nötürleşme tepkimesi verir.







Z : Na ile tepkime vermezken, AI ile H2 gazı açığa çıkarır.







bilgileri veriliyor.







Buna göre, X, Y ve Z ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? (Na : 1A)







A) X, HCI (suda) olabilir.







B) Y, zayıf bir bazın sulu çözeltisidir.







C) Z, NH3 çözeltisi olabilir.







D) 1 mol X'in 1 mol Na ile tam verimli tepkimesinden 0,5 mol H2 gazı oluşur.







E) Y ve Z'nin sulu çözeltilerinde fazladır.



Zn(k)



CaCO3(k)



I







sayısı



,H+



Eşit hacim ve derişimli X, Y ve Z sulu çözeltilerine üzerlerinde belirtilen maddeler ilave edildiğinde her üç kaptada gaz açığa çıkmaktadır.







Buna göre, X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisinde verilen gibi olamaz?



X: HA türü bir asit. Y: Zayıf bir baz çözeltisi. Z: Kuvvetli bir baz KOH gibi. (Cevap C)



III







sayısından



C) Z: NH3 zayıf bir baz çözeltisidir. Zayıf baz çözeltileri amfoter olan Al ile tepkime vermez.



Z(suda)



II



X



OH–



Cu(k)



Y(suda)



X(suda)



Çözüm Yayınları











A)



HCI



B)



KOH



C)



NH3



D)



HNO3



E)



NaOH



Y



Z



HNO3



H2SO4



HCI



HNO3



H2SO4 HCI



HCI H2SO4



HNO3



HNO3



Zn: amfoterdir. Asit ve kuvvetli baz ile, CaCO3: Baziktir. Asitlerle, Cu(k): Yarısoy metaldir.



Yapısında oksijen bulunan asitlerle tepkime verir. C) X: NH3, zayıf baz ve Z: HCl, oksijensiz asit



148 9. Aşağıda denklemleri verilen reaksiyonlardan hangisinin



12.



I. Zn(k) + KOH(suda) →







II. Na(k) + HCI(suda) →







III. Al(k) + H2SO4(suda) →



(Cevap C)







Yukarıdaki tepkimelerde x M, 400 mL KOH, y M 600 mL HCI ve z M 200 mL H2SO4 çözeltileri tamamen harcanmıştır.











A) Mg(OH)2 + 2HBr → MgBr2 + 2H2O







B) SO3 + H2O → H2SO4







Tepkimelerde açığa çıkan H2 gaz miktarları birbirine eşit olduğuna göre x, y ve z arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir? A) x = y = z B) 2x = 3y = 2z







C) CO + Ca(OH)2 → CaCO3 + H2







C) x = 3y = 2z







D) K2CO3 + 2HNO3 → 2KNO3 + CO2 + H2O















E) Zn + NaOH → Na2ZnO2 + 1 H2 2



gerçekleşmesi beklenmez?



C) CO: Nötr oksittir. Nötr oksitlerin asit ve baz çözeltileri ile tepkime vermesi beklenmez. (Cevap C)



D) 2x = y = 3z



E) 3x = y = 2z



l. Zn + 2KOH →1H2 0,4X







0,2X



0,2x = 0,3y = 0,2z 2x = 3y = 2z



Na + HCl → 1/2H2 0,6y



0,3y



2Al + 3H2SO4 → 3H2 0,2Z



0,2Z



(Cevap B)



–



+



1. Isı + 2H2O(s) → H3O (suda) + OH(suda)



4.



İyonlaşma denklemi yukarıda verilen saf su ile ilgili,



HA(suda)



XOH(suda)



YOH(suda)



1 M, 1L



1 M, 2L



II



III







I. Sıcaklık arttıkça iyonlaşma yüzdesi artar.



1 M, 1L







II. İyonlaşma sabiti (Ksu) = [H3O+] . [OH–]'dir.



I







10–14'tür.



III. 25 °C'de Ksu =



+



IV. 50 °C'de [H3O ] > [OH ]'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) I ve II















D) I, II ve III



B) II ve III



C) I ve IV



E) I, II ve IV



l. Sıcaklık artışı dengeyi ürünler (iyonlar) yönüne kaydırır. (Doğru) ll. Doğru ll. 25°C de [H+] = 10–7M, [OH–] = 10–7M ise Ksu = 10–7 . 10–7 = 10–14 (Doğru) lV. Saf su için her sıcaklıkta [H3O+] = [OH–]'dir. (Yanlış) (Cevap D)



25 °C







Buna göre,







I. HA çözeltisinin pH'si 0'dır.







II. Çözünmüş maddelerin mol sayıları arasındaki ilişki III > I = II'dir.







III. XOH kuvvetli bir baz iken YOH zayıf bir bazdır.







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



2 mol (Doğru)



B



0







25 °C 0,01 M HX C



10−10 10−7 10−4



[OH−] (mol/L)



[H+



–



25 °C'deki A, B ve C sulu çözeltilerinin ] ve [OH ] molar derişimleri yukarıdaki grafikte verilmiştir.







Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







A) A çözeltisi asidik, C çözeltisi baziktir.







Çözüm Yayınları



10−10







pH = 2



pH = 12



25 °C 0,1 M HY



25 °C 0,01 BOH



Yukarıdaki kaplarda bulunan asit ve baz çözeltileri ile ilgili,







I. HX kuvvetli, HY zayıf asittir.







II. Eşit hacimli HX ve BOH çözeltileri karıştırılırsa pH = 7 olur.







III. BOH çözeltisinin hacmi su eklenerek iki katına çıkarılırsa pH'si 6 olur. yargılarından hangileri doğrudur?



B) A, B ve C çözeltilerinde [H+] . [OH–] = 10–14'tür.







C) A çözeltisine yeterince saf su eklenirse C çözeltisi elde edilebilir.



A) Yalnız I D) I ve III



l. 10–2 M H+ ise pH = 2 % 100 iyonlaşma HX kuvvetli, HY zayıf (Doğru) ll. HX ve BOH'ın H+



B) Yalnız II C) I ve II E) I, II ve III



ve OH– derişimleri eşittir. (Doğru) lll. Su eklenerek baz çözeltisi asidik yapılamaz. (Yanlış) (Cevap C)



D) C çözeltisinin pH'si 10'dur.







E) A, B ve C çözeltilerinin birer litresi karıştırılırsa pH = 7 olur.



A asidik, C ise bazik çözeltilerdir. C) Asidik çözeltiye su eklenerek derişimi azaltılır. Ancak hala asittir. Su eklenerek baza dönüştürülemez. (Cevap C)



6. 25 °C deki 0,1 M 100 mL NaOH çözeltisine sırasıyla;



1. 25 °C'de su eklenerek hacmi 1L'ye tamamlanıyor.







2. 25 °C'de 3,6 g NaOH katısı eklenerek, çözülüyor.







işlemleri uygulanıyor.







Bu işlemler ile ilgili çizilen, 13



3. Oda koşularında hazırlanan sulu bir çözelti ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



12



A) [H+] . [OH–] = 10–14'tür. [H+]



[OH–]







B)







C) pH > pOH ise çözelti asidiktir.







D) [OH–] > 10–7 M ise pH > 7'dir. pH = 2,5 ise pH = 10'dur. E) pOH



>



1. 2.



1







C) Asidik çözeltilerde pH < 7 ve pOH > 7'dir. Yani pOH > pH'tır. (Cevap C)



0



I



Zaman



Ksu 2.



0,2



1.



0,1



ise pOH > 7'dir.



149



[OH−]



pH







(Cevap B)















E) I, II ve III ll. HA'da 1 mol, XOH'da 1 mol, YOH'da



lll. İkisi de zayıf olabilir.



pH = 2



A



10−7



C) I ve II



5.



[H+] (mol/L) 10−4



25 °C



Şekildeki kaplarda belirtilen HA, XOH ve YOH çözeltilerinin pH değerleri arasındaki ilişki II > III > I'dir.



l. HA zayıf asit olabilir. (H+) = 1M olmayabilir.



2.



25 °C







–







13



BÖLÜM 06 Test



Suyun Oto-İyonizasyonu / pH ve pOH Kavramları



0



10−14



II Zaman



0



1.



2.



III







grafiklerinden hangileri doğrudur? (NaOH : 40)







A) Yalnız I D) I ve III



Zaman



B) Yalnız II C) I ve II E) I, II ve III



1. 0,1 . 100 = [OH]– . 1000 ise [OH]– = 10–2, pOH = 12 ve pH = 2 3,6 0,1 2. = 0,09 mol ekleniyor. 0,01 + 0,09 = 0,1 = 10–1M OH– pOH = 1 ve pH = 13 40 1 (Cevap D)



Test 13



1. D



7.



pH = 12







0,1 M XOH



pH = 13 0,1 M YOH



2. C



3. C



4. B



5. C



6. D



7. E



8. C



10.



X : 0,1 M 20 mL H2SO4 sulu çözeltisi







Y : 0,1 M 40 mL NaOH sulu çözeltisi







Z : 0,2 M 20 mL HCI sulu çözeltisi



9. E 10. B 11. E 12. A



I. 1L II. 1L Şekildeki kaplarda bulunan XOH ve YOH çözeltileri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







X, Y ve Z'nin 25 °C'deki çözeltileri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (log2 = 0,3, NaOH = 40)







A) pH değerleri arasında Y > X = Z ilişkisi vardır.







A) I. kaptaki iyon derişimi, II. kaptakinden azdır.







B) Çözünen XOH ve YOH bazlarının mol sayıları eşittir.







B) X'e 180 mL su eklenirse pH'si 2 olur.







C) XOH zayıf bir baz, YOH kuvvetli bir bazdır.







C) Y ve Z'de çözünmüş maddelerin mol sayıları eşittir.







D) XOH çözeltisindeki H+ derişimi YOH çözeltisindekinden fazladır.







D) Z'nin pH'si 0,7'dir.







E) Y'de 0,16 gram çözünmüş NaOH vardır.







E) YOH çözeltisine 1 litre su eklenirse pH'si 12 olur.



B) 0,1 M H2SO4'te 0,2M H+







M1V1 = M2V2 ise 0,2 . 20 = [H+] . 200'den



XOH zayıf baz ve YOH kuvvetli bazdır. E) pH = 12 ise pOH = 2 ve [OH–] = 10–2M olmalıdır. M1V1 = M2V2'den 0,1 . 1 = M2



[H+] = 2 . 10–2M



. 2 ise [OH–] = 0,05 M olur ve pH = 12 olamaz.



pH = –log2 . 10–2 (Cevap E)



pH = –log [H+] ve pH = 2 – log2 = 2 – 0,3







1,7'dir. (Cevap B)



8. X(suda)







11. 25 °C'de x gram Ca metali ile 0,2 M'lık HNO3 çözeltisinin 2



Şekildeki kaplarda bulunan X ve Y sulu çözeltilerine uygulanan işlemler ve sonuçları aşağıda verilmiştir.



litresi,



Sonuçlar



I.



II.







Uygulanan İşlemler



X çözeltisinde



Y çözeltisinde



Saf su eklemek



pH artıyor.



pOH'ı artıyor.



Zn katısı eklemek



[H+] derişimi azalıyor.



[H+] derişimi değişmiyor.



Buna göre, X ve Y aşağıdakilerden hangisi olamaz? X A)



Y



HCI



B)



NH3



HF



KOH



D)



CH3NH2



HNO3











denklemine göre tam verimle tepkimeye giriyor.







Tepkimede oluşan H2 gazının 273 °C'de 5,6 L'lik kaptaki basıncı 0,8 atm olduğuna göre,



Ca(k) + 2HNO3(suda) → Ca(NO3)2(suda) + H2(g)







I. x = 4'tür.







II. Son durumda çözeltinin pH'si 1'dir.







III. 0,2 mol H+ iyonu H2 gazına dönüşmüştür.







yargılarından hangileri doğrudur? (Ca = 40)







A) Yalnız I











Ca



+



0,1mol



B) Yalnız II D) I ve III 22,4







C) I ve II E) I, II ve III



. 546 nH2 = 0,1 mol



273 2HNO3 → Ca(NO3)2 + H2



0,2mol



0,1mol



0,1mol Ca = 0,1 . 40 = 4 g = x (l. doğru) 0,2 mol H+ → H2'ye dönüştü. (lll. doğru)



E) H2SO4 NH3 X: Su eklendiğinde pH'ı arttığı için asittir.







Y: Su eklendiğinde pH'ı azaldığı için bazdır ve amfoter olan Zn ile tepkimeye girmediği için



150







P . V = nRT 0,8 . 5,6 = n .



AgOH



C) CH3COOH



Çözüm Yayınları







Y(suda)



zayıf bazdır.



0,2 . 2 = 0,4 mol HNO3'ten 0,2 molü harcandı. 0,2 mol HNO3 kaldı. 0,2 mol –1 + = 10 M H ise pH = 1 (ll. doğru) 2L



(Cevap E)



C) KOH kuvvetli bir bazdır. (Cevap C)



9. 25 °C'de 4,44 gram Ca(OH)2 katısının suda çözünmesiyle hazırlanan 400 mL'lik sulu çözeltiye aynı sıcaklıkta su eklenerek hacmi 600 mL'ye tamamlanıyor.







Buna göre, oluşan yeni çözeltinin pH'si kaçtır?



12. Kütlece % 5,04'lük HNO3 çözeltisinin yoğunluğu 1,25 g/cm3'tür.







(Ca(OH)2 = 74, log2 = 0,3)











A) 0,7



4,44 77 0,12



0,6



B) 1



C) 1,3



D) 12,7



E) 13,3



–



= 0,06 mol Ca(OH)2 de 0,12 mol OH



(HNO3 = 63) M=



= [OH–] = 2 . 10–1M ise pOH = –log 2 . 10–1 den



Buna göre, bu sıcaklıkta çözeltinin pH'si kaçtır?



A) 0



% . d . 10 MA



B) 1



ise M =



5,04 . 1,25 . 10 63



C) 2



D) 3



E) 4



=1M



1 M H+ = 100M H+ ise pH = O'dır.



pOH = 1 –0,3 = 0,7



(Cevap A)



pH = 14 – 0,7 = 13,3 (Cevap E)



14



BÖLÜM 06 Test



Nötrleşme ve Titrasyon - 1 1. Eşit hacim ve eşit derişimli H2SO4 ve NaOH çözeltileri



4. Molar derişimleri ve hacimleri eşit olan HNO3, Ba(OH)2 ve







I. H2SO4(suda) + 2NaOH(suda) → Na2SO4(suda) + 2H2O(s)



















I. Baziktir.







II. Tam nötrleşme gerçekleşir.







II. [OH ] = [NO3] > [K+]'dır.







III. Oluşan karışımda pH > pOH'tır.







III. [OH ] > [H+] = [Ba2+]'dir.







yargılarından hangileri doğru olur?







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II







A) Yalnız I























karıştırıldığında,



KNO3 çözeltileri sabit sıcaklıkta karıştırılıyor.



tepkimesi gerçekleşir.



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Oluşan bu karışım ile ilgili, –



–



–



B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Nötrleşme tepkimesi gerçekleşir (Doğru)



l. M.V = n ise mol sayıları eşittir. 2HNO3 + Ba(OH)2 → tepkimesine göre Ba(OH)2



ll. Eşit hacim ve eşit derişimli çözeltilerin mol sayıları eşittir. 2 mol NaOH'a karşılık 1 mol



bazından artar. Ortam baziktir. (Doğru) ll. Derişimi en fazla alanı NO3– dir. (Yanlış)



H2SO4 harcanır ve 1 mol H2SO4 artar. Tam nötrleşme değildir. (Yanlış)



lll. [Ba2+] > [H+]'dır. (Yanlış)



lll. H2SO4 arttığı için asidiktir. pH < pOH (Yanlış)



(Cevap A)



(Cevap A)



5. pOH'sı 1 olan 2 litrelik NaOH çözeltisi ile ilgili,



2. 0,4 M 500 mL H2S sulu çözeltisi ile 22,4 gram XOH katısı



(H = 1, O = 16)







A) 19



B) 23



C) 39



D) 40



E) 64



nH+ = nOH– olmalıdır. + = 0,4 . 0,5 . 2 = 0,4 mol H+



nH



nOH– = 0,4 mol OH– n =



m



MA



ise 0,4 =



22,4 MA



MA = 56 ve X + 16 + 1 = 56 ise X = 39 (Cevap C)



Çözüm Yayınları



tamamen nötrleştiğine göre, X'in atom kütlesi kaçtır?







I. 8 gram NaOH çözülerek hazırlanmıştır.







II. 0,1 M, 2 L H2SO4 çözeltisi ile tam nötrleşir.







III. Su eklenerek hacmi 4 litre yapılırsa pH'si 12 olur.







yargılarından hangileri doğrudur? (NaOH = 40)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. pOH = 1 ise [OH–] = 10–1M'dır. n = M . V ise n = 0,1 . 2 = 0,2 mol NaOH = 0,2 . 40 = 8 g (Doğru) ll. 2NaOH + H2SO4 tepkimesinde 0,2 mol NaOH ile 0,1 mol H2SO4 tam nötrleşir. 0,1 mol H2SO4 artar. (Yanlış) lll. Su eklenerek hacmi 20 litre yapılırsa pH = 12 olur. (Yanlış) (Cevap A)



6. 3. 0,1 M 100 mL H2SO4(suda)



0,2 M 200 mL KOH(suda)



3L, 2M Ca(OH)2(suda)



4L, 3M HnA(suda)



25 C°



25 C°







25 ºC A çözeltisi 25 ºC B çözeltisi Şekildeki A ve B çözeltileri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (NaOH = 40)







Şekildeki kaplarda belirtilen çözeltiler 25 °C'de karıştırıldığında, karışımın pH'si 7 oluyor.







Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







A) A çözeltisinin pH'si B çözeltisinin pOH'sine eşittir.







A) Tam nötrleşme gerçekleşmiştir.







B) A ve B çözeltilerinin 100'er mL'si karıştırılırsa pH = 7 olur.







B) Asidin tesir değerliği 1'dir.







C) A çözeltisine 0,8 gram NaOH katısı eklenirse pH = 7 olur.







C) n = 2'dir.







D) A çözeltisine saf su eklenirse pH'si artar.







D) A'nın yükseltgenme basamağı –1'dir.







E) A ve B çözeltileri karıştırılırsa tam nötrleşme gerçekleşir.







E) Karışımda [A–] > [Ca2+]'dir.







E) H2SO4 + 2KOH → tepkimesine göre nKOH = 2 . nH2SO4 olmalıdır. nKOH = 0,2 . 0,2 = 0,04



nH+ = nOH– ise pH = 7'dir.



nH2SO4 = 0,1 . 0,1 = 0,01



3 . 4 . n = 2 . 3 . 2 ise n = 1'dir. (Cevap E)



151



(Cevap C)



Test 14



1. A



7. H2S : Zayıf asit



2. C



10.



5. A



6. C



7. C



8. B



7







KOH : Kuvvetli baz







Yukarıda bazı asit ve bazların kuvvetli ya da zayıf olma özellikleri belirtilmiştir.



x 0



Asit



V



1000







Buna göre hangi seçenekte belirtilen asit ve baz arasında tam nötrleşme gerçekleşmez? Baz



Eklenen KOH(suda) hacmi(mL)







0,1 M 100 mL H2SO4 çözeltisinin 1 M'lık NaOH çözeltisi ile titrasyon eğrisi yukarıda verilmiştir.







Buna göre,



A)



0,2 M 100 mL H2S



0,2 M 200 mL KOH



B)



0,5 M 200 mL HCIO4



0,1 M 1000 mL NH3







I. x = 1'dir.



C) 2 M 300 mL H2S



0,3 M 200 mL KOH







II. V = 20'dir.







D) 0,4 M 250 mL HCIO4



0,5 M 200 mL KOH







III. y değeri 14 olabilir.







E)



2 M 500 mL NH3







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











1,25 M 400 mL H2S



Tam nötrleşmede asit yada baz çözeltisinden artma olmamalıdır. C) H2S



+



2 . 0,3



9. A 10. B 11. D 12. D



y



NH3 : Zayıf baz







4. A



pH



HCIO4 : Kuvvetli asit







3. E



2KOH → ise nKOH = 2H2S olmalıdır. 0,3 . 0,2



B) Yalnız II



D) I ve III







l. 0,1 M H2SO4 = 2 . 10–1MH+



0,6 mol 0,06 mol



C) I ve II



E) I, II ve III



pH = –log2 . 10–1 ise pH = 1 – log2 (Yanlış)



ll. nH+ = nOH– ise 0,1 . 2 . 0,1 = 1 . V ise V = 0,02 L



(Cevap C)







V = 20 mL (Doğru)



lll. 1M OH– için pH = 14'tür. Ancak 0,1 M H2SO4 ile nötrleştiği için pH = 14 olamaz. (Yanlış)



8. 0,2 M 300 mL HCI(suda)







0,2 M 100 mL NaOH(suda)



I



II



III



11. Oda koşullarındaki 4.10–3 M 2,5 L H2SO4 çözeltisi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



Şekilde belirtilen kaplardaki maddelerden I. ve II. sinin karıştırılması ile oluşan çözeltinin pH'si pH1 ve I., II. ve III.'nün karıştırılması ile oluşan çözeltinin pH'si pH2'dir.







(H2SO4 = 98, NaOH = 40)







A) Tesir değerliği 2'dir.







B) Eşdeğer sayısı 2.10–2 olan KOH çözeltisi ile tam nötrleşir.



Buna göre, pH1 ve pH2 hangi seçenekte doğru verilmiştir? (KOH = 56)







C) Eşdeğer kütlesi 49'dur.







D) Eşdeğer kütlesi 20 olan NaOH katısının 0,4 gramı ile karıştırılırsa pH'si 7 olur.







E) pH değeri 3–log8'tür.



pH1







2,24 g KOH(k)



Çözüm Yayınları



(Cevap B)



pH2



A)



7



10



B)



1



7



C)



0



12



D)



10



4



E)



1



10



D) NaOH'ın eşdeğer kütlesi 40'dır. (Cevap D)



pH1 için nH+ = 0,2 . 0,3 = 0,06 mol nOH– = 0,2 . 0,1 = 0,02 mol



152



0,06 – 0,02 = 0,04 mol H+



[H+] =



0,04



= 10–1MH+ ve pH1 = 1 0,4L 2,24 = 0,04 mol nOH– = 0,02 + 0,04 = 0,06 mol pH2 için nH+ = 0,06 mol 56 nH+ = nOH– olduğu için pH2 = 7 (Cevap B)



9. 0,1 M 300 mL H2SO4 çözeltisine hacim değişmeksizin



kaç gram NaOH katısı eklenirse oluşan çözeltinin pH'si 1 olur? (NaOH = 40)







A) 1,2



B) 1,6



nH+ = 0,1 . 0,3 . 2 = 0,06 mol



C) 2



D) 4



12. 3M 200 mL H2SO4 çözeltisini nötrleştirmek için özkütlesi



1,2 g/mL olan kütlece % 28'lik KOH çözeltisinden kaç mL gereklidir? (KOH = 56)



E) 8



nOH– = X mol son durumda H+ mol sayısı = 10–1 . 0,3 = 3 . 10–2 mol



M=



0,06 – X = 0,03 ise X = 0,03 mol 0,03 . 40 = 1,2 g (Cevap A)



A) 600 % . d . 10 MA



ise M =



B) 400 28 . 1,2 . 10 MA



C) 300



D) 200



E) 100



=6M



nKOH = 2nH2SO4 olmalıdır. 6 . V = 2 . 3 . 200 ise



V = 200 mL



(Cevap D)



BÖLÜM 06 Test



Nötrleşme ve Titrasyon - 2 1. 0,1 molarlık 100 mL HNO3 çözeltisi üzerine,



I. 0,2 molar 100 mL HCI çözeltisi







II. Saf su







III. 0,1 molar 100 mL NaOH çözeltisi







hangileri ilave edilirse pH değeri artar?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



15



4. 0,06 M 100 mL KOH çözeltisi ile x M 100 mL HNO3 çözeltisi karıştırıldığında karışımın pH'si 12 oluyor.







Buna göre HNO3 çözeltisinin başlangıç derişimi (x) kaç mol/L'dir?







A) 0,2



B) 0,1



C) 0,06



D) 0,04



pH = 12 ise pOH = 2 ve [OH–] = 10–2M'dır.



E) 0,02



nOH– = 10–2 . 0,2 = 2 . 10–3 mol



C) I ve II



nOH – nH+ = 2 . 10–3 ise 0,06 . 0,1 – x . 0,1 = 2 . 10–3



E) I, II ve III



x = 0,04



pH değerinin artması için H+ derişiminin azalması gereklidir.



(Cevap D)



l. de H+ derişimi artar. ll. Hacim artar. H+ derişimi azalır.



5. Bir indikatör asidik ortamda sarı, bazik ortamda mavi ve nötr



lll. Eklenen baz ile nötrleşme gerçekleşir. H+ derişimi azalır.



ortamda yeşil renk veriyor. İçine bu indikatörden damlatılmış olan 20 mL 0,1 M HNO3 çözeltisine azar azar 0,2 M KOH çözeltisinden ekleniyor.



(Cevap D)







Buna göre, eklenen baz çözeltisinin hacmi,







I. 10 mL







II. 8 mL







III. 20 mL







olduğu I., II. ve III. durumlarında kaptaki çözeltinin rengi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



2. pOH'ı 2 olan 1 litre KOH çözeltisine,



I



II



III



A)



Sarı



Mavi



Yeşil







II. 5.10–3 M 2L HNO3 çözeltisi



B)



Yeşil



Mavi



Sarı







III. pOH'ı 12 olan 500 mL H2SO4 çözeltisi



C) Mavi



Sarı



Yeşil







hangileri ayrı ayrı ilave edilirse pH'si 7 olur?



D) Sarı



Sarı



Yeşil







A) Yalnız I



B) Yalnız II



E)



Sarı



Mavi















D) I ve III



C) I ve II



Yeşil



n H+ = 0,1 . 20 = 2 mmol



l. nOH– = 0,2 . 10 = 2mmol = nH+ (Yeşil)



E) I, II ve III



ll. nOH– = 0,2 . 8 = 1,6 mmol nH+ > nOH– (Sarı)



pH = 7 için nH+ = nOH– olmalıdır. pOH = 2 ise [OH–] = 10–2M



Çözüm Yayınları



I. 0,2 M, 1 L HCI çözeltisi







lll. nOH– = 0,2 . 20 = 4 mmol nOH– > nH+ (Mavi)



nOH– = 10–2 . 1 = 10–2 mol



(Cevap E)



l. nH+ = 0,2 . 1 = 0,2 mol nH+ > nOH– pH < 7 +



ll. nH = 5 . 10



–3



. 2 = 10



–2



mol



+



–



nH = nOH pH = 7



lll. pOH = 12 ise pH = 2 ve [H+] = 10–2M nH+ = 10–2 . 0,5 = 5 . 10–3 mol nOH– > nH+



pH



6. pH > 7 (Cevap B)



7 1 0



3. Oda koşullarında 0,2 M 300 mL H2CO3 zayıf asit çözeltisi ile



300 mL KOH kuvvetli baz çözeltisi tamamen nötrleşmektedir.







Buna göre,







I. Oluşan çözeltinin pH'si 7'dir.







II. KOH çözeltisinin derişimi 0,4 molardır.







III. KOH çözeltisinin eş değer sayısı 0,12'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



l. Kuvvetli baz + zayıf asit → Bazik çözelti (Yanlış)



C) I ve II



E) I, II ve III



Eklenen Ba(OH)2(suda) hacmi(mL)



V







Şekildeki grafik 200 mL HCI çözeltisinin 0,2 M Ba(OH)2 çözeltisi ile titrasyonuna aittir.







Buna göre,







I. HCI çözeltisinin derişimi 0,1 M'dir.







II. Grafikteki V değeri 100'dür.







III. Ba(OH)2 çözeltisinden 200 mL eklendiğinde OH– iyonu derişimi H+ iyonu derişimine eşit olur.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



l. pH = 1 is e[H+] = 0,1 M (Doğru)



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. nH+ = nOH– ise pH = 7'dir. 0,1 . 200 = 0,4 . V



ll. nKOH = 2nH2CO3 olmalı. M . 300 = 2 . 0,2 . 300 ve M = 0,4 (Doğru)



V = 50 (Yanlış)



lll. 0,4 . 0,3 = 0,12 (Doğru) (Cevap D)



lll. nOH– > nH+ olur. (Yanlış) (Cevap A)



153



Test 15 7.



1. D



Büret



x



H2SO4(suda)



10.



pH







7



0



Şekil -1











y Şekil -2











y



I.



13



1000



II.



12



100



III.



14



10







A) Yalnız I



B) Yalnız II















E) I, II ve III







ll. pH = 12 ise pOH = 2 ve [OH–] = 0,01 M'dır. 0,01 . 2 . 100 = 0,01 . 200'dür. (olabilir.) lll. pH = 14 ise pOH = 0 ve [OH–] = 1M'dir. 0,01 . 2 . 10 ≠ 1 . 200 (olamaz.) (Cevap C)



8. Oda koşullarında 500 mL 0,14 M KOH çözeltisi ile 500 mL 0,12 M HCI çözeltisi karıştırılıyor.



154







II. Karışımdaki H+ derişimi 0'dır.







III. Karışımdaki K+ derişimi CI– derişiminden fazladır.



A)



1



63



2



63



C)



3



21



D)



2



31,5



E)



3



63



13



(Cevap C)



pH



yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II







x(mol/L)



y(mol/L)



V(mL)



A)



10-13



10-1



400



B)



10-1



2.10-1



800



C)



2.10-1



2.10-1



400



D)



10-1



10-1



800



E)



10-1



1



600



pH = 13 ve pOH = 1 ise [OH–] = 0,1M = X, pH = 7 için nH+ = nOH– ise 0,1 . 400 = y . 200 ve















E) I, II ve III



lll. nK+ = 0,14 . 0,5 = 0,07 mol nCl– = 0,12 . 0,5 = 0,06 mol nK+ > nCl–'dir. (Doğru)



(Cevap D)



9. 0,015 M 500 mL Ba(OH)2 sulu çözeltisi ile 0,01 M 500 mL HNO3 sulu çözeltisinin karıştırılmasıyla 25 °C'de elde edilen çözeltinin pH'si kaçtır?



nOH– – nH+ = 0,015 . 2 . 0,5 – 0,01 . 0,5 = 0,01 mol OH– 10–2 [OH–] = mol = 10–2 M OH– ve pOH = 2, pH = 12 1L



0,2 M HXA(suda)



0,2 M B(OH)y(suda)



100 mL



100 mL



25 C° I.



25 C° II.



C) I ve II



l. nH+ = 0,12 . 0,5 = 0,06 mol nOH– = 0,14 . 0,5 = 0,07 mol nOH– – nH+ = 0,7 – 0,06 = 0,01 mol OH– 0,01 mol = 10–2M [OH–] = pOH = 2 ve pH = 12 dir. 1L ll. Sulu çözeltilerin tamamında H+ ve OH– vardır. (Yanlış)



C) 7







Eklenen HCI(suda) hacmi(mL) x M 400 mL KOH çözeltisinin y M HCI çözeltisi ile titrasyon grafiği yukarıda verilmiştir. Bu grafiğe göre, x, y ve V değerleri hangi seçenekte doğru verilmiştir? V



200



12.







B) 5



Eşdeğer kütle



(Cevap B)



I. pH'si 12'dir.



A) 2



9. E 10. C 11. B 12. E



y = 0,2 = 2 . 10–1 V = 0,8 L = 800 mL



Buna göre, oluşan karışım ile ilgili,











Çözüm Yayınları



0,01 . 2 . 1000 = 0,1 . 200'dür. (olabilir)



D) I ve III



8. D



Tesir değerliği



1 0



C) I ve II



l. pH = 13 ise pOH = 1 ve [OH–] = 0,1 M'dir.







7. C



7



yukarıdakilerden hangileri olabilir?



D) I ve III



6. A



B)



11.







pH = 7 ise nH+ = nOH– dir.



5. E



3 te N +5 ve NO da N +2 3e– indirgenmiş tesir değerliği 3'tür. HNO 63 = 21 = eşdeğer kütle HNO3 = 63 3



Buna göre, grafikteki x ve y, x



4. D



denklemine göre HNO3'ün tesir değerliği ve eşdeğer kütlesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (H = 1, N = 14, O = 16)



Eklenen H2SO4(suda) hacmi(mL)



Şekil-1'deki titrasyon düzeneğinde erlende bulunan 200 mL KOH çözeltisine büretten damla damla 0,01 M lık H2SO4 çözeltisi ekleniyor. Şekil-2'de bu olaya ait titrasyon grafiği verilmiştir.



3. D



3Cu + 8HNO3 → 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O



Erlen KOH(suda)



2. B



D) 10



E) 12







Şekildeki kaplardaki asit ve baz çözeltileri 25°C'de karıştırılıyor.







Buna göre, oluşan karışım ile ilgili,







I. x > y ve pH > 7 ise I. nin iyonlaşma yüzdesi II. ninkinden azdır.







II. x = y ve pH = 7 ise iyonlaşma yüzdeleri eşittir.







III. x = y ve pH > 7 ise II. kaptaki çözeltinin elektrik iletkenliği I.'ninkinden fazladır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. x = y ve pH = 7 ise iyonlaşma %'leri eşit (Doğru) l. x > y ve pH > 7 ise baz olan ll. nin iyonlaşma yüzdesi fazladır. (Doğru) (Cevap E)



lll. Doğru (Cevap E)



1.



4. Yapısında - COOH (karboksil) grubu taşıyan organik



H+ CI− H+ CI−



HF



HF



HF



H+



HF HF



HF HF



HF HF H+ F−



CI−



H+



CI−



H+ CI− H+ CI− 25 C° , 1L Şekil - 1



16



BÖLÜM 06 Test



Zayıf Asit ve Bazlar - 1



asitlerin asitlik kuvvetlerinin karşılaştırılması ile ilgili,



25 C° , 1L Şekil - 2



25 C°'de birer mol HCI ve HF asitlerinin suda çözünmeleri yukarıdaki şekillerde şematize edilmiştir. Buna göre,







I. C2H5COOH > CH3COOH > HCOOH







II. CHCI2COOH > CH2CICOOH > CH3COOH







III. CH2 (COOH)2 > C2H5COOH







yukarıdakilerden hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III







I. HCI kuvvetli, HF zayıf asittir.



l. COOH grubu taşıyan asitlerde C sayısı azaldıkça asitlik artar. (Yanlış)







II. HF çözeltisini tamamen nötrleştirmek için 1 mol NaOH katısı yeterlidir.



lll. Aynı C sayısılı asitlerde COOH grubu sayısı arttıkça asitlik artar. (Doğru)







III. HCI çözeltisinin pH'si HF çözeltisininkinden büyüktür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



ll. Elektronegatif halojen (Cl) sayısı arttıkça asitlik artar. (Doğru) (Cevap D)



C) I ve II



E) I, II ve III



l. % 100'e yakın iyanlaşan HCl kuvvetli, az iyonlaşan HF zayıftır. (Doğru) ll. 1 mol HF ile 1 mol NaOH nötrleşir. (Doğru) lll. Zayıf olan HF'nin pH'si büyüktür. (Yanlış)



5. 0,1 M HA zayıf asit çözeltisinin 25 °C'de pH'si 3'tür.



(Cevap C)



2. Periyodik cetvelin 7A grubu elementleri olan X, Y ve Z'nin atom çapları arasındaki ilişki;







X > Z > Y şeklindedir.







Buna göre X, Y ve Z ile ilgili,







I. Hidrojenli bileşiklerinin asitlik kuvvetleri arasındaki ilişki HX > HZ > HY şeklindedir.







II. Oksitlerinin sudaki asitlikleri arasındaki ilişki







Y2O > Z2O > X2O şeklindedir.







III. Oksi asitlerinin asitlikleri arasındaki ilişki











HYO > HZO > HXO şeklindedir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



Çözüm Yayınları











Buna göre, HA asiti ile ilgili,







I. Suda, HA(suda) + H2O(s)















II. Suda yüzde 1'i iyonlaşır.







III. İyonlaşma sabiti (Ka) 10–5'tir.



+



–



H3O (suda) + A



(suda)



iyonlaşma dengesini kurar.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. İyonlaşma denklemi doğrudur. (Doğru)



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Halojenlerde atom çapının arttığı yönde asitlik artar. (Doğru)



ll. pH = 3 ise [H+] = 10–3 M 10–3 . 100 = 1 (Doğru) 0,1 [H3O+] . (A–) 10–3 . 10­–3 = = 10–5 (Doğru) lll. Ka = [HA] 10–1



ll. Halojenlerin oksitlerinin asitliği atom çapı ile ters yönde artar. (Doğru)



(Cevap E)



lll. Elektro negatifliği fazla olan Y'nin oksi asit kuvveti fazladır. (Doğru)



3.



(Cevap E) 1H



N O F Mg K Ca







CI



Şekildeki periyodik sistemde yerleri belirtilen elementlerin oluşturduğu bileşiklerin asitlik ve bazlık kuvvetliliği ile ilgili,







I. Bazlık kuvveti : KOH > Ca(OH)2 > Mg(OH)2







II. Asitlik kuvveti : HCI > HF > H2O > NH3







III. Asitlik kuvveti : HCIO2 > HCIO > HCI







yukarıdaki karşılaştırmalardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II



D) I ve III







l.



oklar yönünde bazlık artar. (Doğru)



ll.



oklar yönünde asitlik artar. (Doğru)



E) I, II ve III



6. HX için Ka = 2.10–9



HY için Ka = 10–5







BOH için Kb = 10–5







Eşit hacim ve eşit derişimli HX, HY ve BOH sulu çözeltilerinin iyonlaşma sabitleri yukarıda verilmiştir.







Bu çözeltiler ile ilgili,







I. pH'leri arasındaki ilişki BOH > HY > HX şeklindedir.







II. HY çözeltisinin pH'si, BOH çözeltisinin pOH'sine eşittir.







III. HX'in iyonlaşma yüzdesi HY'ninkinden fazladır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Baz olan BOH'ın pH'si en büyük ve iyonlaşma sabiti büyük olan HY asitinin pH'si en küçüktür. BOH > HX > HY (Yanlış) ll. HY ve BOH'ın iyonlaşma yüzdeleri ve H+ ile OH– derişimleri eşittir. (Doğru)



lll. Oksiasitlerde O sayısı arttıkça asitlik artar. (Doğru) (Cevap E)



(Cevap B)



155



Test 16



1. C +



7. H2S(suda) + 2H2O(s)



2–







İyonlaşma sabiti 2.10 olan H2S asidinin suda çözünme tepkimesi yukarıdaki gibidir.







Buna göre, pH'si 4 olan 400 mL çözelti hazırlamak için kaç gram H2S kullanılmalıdır? (H = 1, S = 32)







A) 68



–



pH = 4 ise [H+] = 10–4M



4. D



5. E



6. B



7. B



8. C



D) 3,4



E) 1,7







Bu işlem sonucu çözelti ile ilgili,







I. OH– derişimi 5.10–4 M'dır.







II. İyonlaşma yüzdesi > 1'dir.







III. pH'si 10,3 ile 11 arasında bir değerdir.



H2S + 2H2O(s)



2H3O+ + S2–







yargılarından hangileri doğrudur?



X M 10–4



0







(KbNH3 = 10–5, log5 = 0,3)







A) Yalnız I











2



Ka =



+10–4 +







[H3O+]2(S2–) [H2S]



0 10–4 2



= 2 . 10–3 =



(10–4)2 . X



10–4 2 ise



0,2 M, 100 mL HX(suda)



0,1 M, 200 mL HY(suda) II. 25 °C



lll. OH– derişimi:



III. 25 °C







Şekillerde belirtilen çözeltilerden HX zayıf bir asit, HY ise kuvvetli bir asittir. Buna göre,







I. pH : II > III > I







II. İyonlaşma yüzdeleri : II > I = III







III. Tamamen nötrleştirmek için gereken











NaOH mol sayıları : II = III > I



CH3COOH



M=



l. HX zayıf HY kuvvetli ise pH'ı küçük olan HY'dir. l > lll > ll olmalıydı (Yanlış) ll. Kuvvetli olan HY nin iyonlaşma yüzdesi en fazladır. Derişim azaldıkça zayıf asitlerin



(Cevap D)



B) 4



C) 5



O



O



+10+3



+10+3



% . d . 10–3 MA







D) 10



E) 12



CH3COO– + H+



XM



E) I, II ve III



< OH– < 10–3 dir. (Doğru)



A) 2



Ka = 2,5 . 10–6 =







2







A) Yalnız I D) I ve III



10–3



pH = 3 ise [H+] = 10–3M'dır.











= 10–5



(H = 1, C = 12, O = 16, CH3COOH için Ka = 2,5.10–6)



–10–3







10–1







yukarıdaki karşılaştırmalardan hangileri yanlıştır? C) I ve II



Kb =



özkütlesi 1,2 g/cm3 olduğuna göre, sirke içerisinde kütlece yüzde kaç asetik asit bulunur?







B) Yalnız II



E) I, II ve III x2



11. pH'si 3 olan sirke çözeltisinin (asetik asit çözeltisi) Çözüm Yayınları







C) I ve II



–x +x +x ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 10–3 ise x = 10–3M OH– iyonlaşma % si = . 100 = 1 –3 0,1 10 l. OH– derişimi 'den fazla olur çünkü su eklenince denge ürünler lehine kayar. (Yanlış) 2 ll. Zayıf bazdır. Su eklenince iyonlaşma % si artar ve % 1'den büyük olar. (Doğru)



8.



I. 25 °C



D) II ve III



0,1



(Cevap B)



0,1 M, 100 mL HX(suda)



B) Yalnız II



NH3 + H2O(s) → NH4+ + OH–



X = 2,5 M 2,5 . 0,4 = 1 mol H2S = 3 4 gram







9. D 10. D 11. A 12. B



eklenerek hacmi iki katına çıkarılıyor.



–13



C) 6,8



3. E



10. 25 °C'de 0,1 M 100 mL NH3 çözeltisine aynı sıcaklıkta su



2H3O (suda) + S (suda)



B) 34



2. E



10–3. 10–3 x ise 0,4 =



ise X = 0,4 M



% . 1,2 . 10 60



ve % = 2'liktir. (Cevap A)



iyonlaşma %'si artar. ll > l > lll olmalıydı. (Yanlış) lll. nl = 0,1 . 0,1 = 0,01 mol nll = 0,1 . 0,2 = 0,02 mol nlll = 0,2 . 0,1 = 0,02 mol (Cevap C)



HCN sulu çözeltisi yukarıdaki denkleme göre dengededir.







Dengedeki HCN sulu çözeltisine,



BOH çözeltisinin 100 mililitresi ile 0,1 molar 200 mililitre HCI çözeltisi tam nötrleşmektedir.







Buna göre, BOH bazının iyonlaşma sabiti (Kb) kaçtır?







A) 5.10–5











B) 2.10–5



D)



5.10–6







E)



C) 10–5 2.10–6



0,1 . 200 = MBOH . 100 ise MBOH = 0,2 M pH = 11 ise pOH = 3 ve [OH]– = 10–3 M



Kb =



[B+] . [OH–] [BOH]



=



10–3 . 10–3 0,2



İyonlaşma yüzdesi



İşlem



9. Oda koşullarındaki BOH zayıf baz çözeltisinin pH'si 11'dir.



H3O (suda) + CN(suda)











156



–



+



12. HCN(suda) + H2O(s)



ll = lll > l (Doğru)







pH



I.



NaOH(k) ekleme :



Artar



Artar



II.



NaCN(k) ekleme :



Azalır



Azalır



III.



H2O(s) ekleme :



Artar



Artar







uygulanan yukarıdaki işlemlerden hangilerinde gerçekleşen değişimler yanlış verilmiştir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. H+ azalır. pH artar ve denge ürünlere kayarak iyonlaşma %'si artar. ll. CN– artar. Denge girenlere kayar. İyonlaşma azalır. H+ azalır. pH artar. (Yanlış). lll. Su eklemek iyonlaşması



= 5 . 10–6 (Cevap D)



artırır. Hacim arttığı için (H+) azalır. pH artar.



(Cevap B)



+



4.



2



1.



I. H2SO4(suda) → 2H (suda) + SO 4-(suda)







II. NH3(g) + H2O(s)



+



NH 4 (suda) + OH –







III. CH3COOH(suda)







IV. HNO3(suda) → H (suda)+ NO 3 (suda)







17



BÖLÜM 06 Test



Zayıf Asit ve Bazlar - 2



CH3COO +



(suda)







– +



-



İyonlaşma denklemleri yukarıda verilen maddelerin eşit mol sayılı örnekleri ile eşit hacimli sulu çözeltileri aynı sıcaklıkta hazırlanıyor.



–



H (suda) + F(suda) + ısı



Suda iyonlaşma denklemi verilen 25 °C'deki HF sulu çözeltisine,



(suda)



+ H (suda)



+



HF(suda)







I. Sıcaklığı artırmak







II. NaOH katısı eklemek







III. Saf su eklemek







işlemleri ayrı ayrı uygulanıyor.







Bu işlemler sonucu gerçekleşen değişimler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) I. işlem, asitlik sabitinin değerini (Ka) düşürür.







B) II. işlem, iyonlaşma yüzdesini artırır.







C) III. işlem, çözeltide H+ mol sayısını azaltır.







D) I. işlem sonucu Ksu > 10–14 olur.



l. ve lV. kuvvetli asittir. l. de H+ derişimi en fazladır. pH'si en küçük olanı l. dir. ll. Zayıf bir







E) II. ve III. işlemler pOH'ı azaltır.



bazdır. pH'si > 7'dir. En fazla olanı ll. dir.



lll. işlemle hacim artar. İyonlaşma % si artar ve oluşan H+ mol sayısı artar.







Bu çözeltilerin pH değerlerinin karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







A) I > II > III > IV







B) II > III > IV > I







C) III > II > I > IV







D) IV > III > I > II











E) I > IV > III > II



lll. sü zayıf asittir. Asitlerin arasında pH'si en yüksek olandır.



(Cevap C)



ll > lll > lV > l'dir.



5. t °C'de dengede bulunan 0,1 M'lık 50 mL HF sulu çözeltisine,



(Cevap B)



hacmi iki katına çıkaracak kadar saf su ekleniyor.



Bu işlem sırasında çözeltideki değişimler ile ilgili çizilen, [H+]



Sulu çözelti



Çözeltinin pH'si



I.



0,1 M HX :







II.



0,1 M BOH :



12







III.



0,01 M HY :



2







2



10−5



5.10−4 0



50 I



Yukarıda molar derişimleri ve pH değerleri verilen asit ve bazların iyonlaşma yüzdeleri arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir?







A) I = II > III











B) II > I = III



D) I > II > III



l. de [H+] = 10–2M ll. de [OH l. de [H



+] = 10–2M



10–2 0,1 10–2 0,1



+] = 10–2M



10–2 10–2



Ka



10−3



Çözüm Yayınları



2.



Hacim (mL)



100



nH+(mol)



50 100 II



Hacim (mL)



10−4 5.10−5



C) III > I > II



E) III > I = II



0



. 100 = 10 %



0



50







100 III



Hacim (mL)







yukarıdaki grafiklerden hangileri doğrudur?



. 100 = 10 % . 100 = 100 % (Cevap E)







(HF için Ka = 10–5)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. H+ derişimi yarı değerinden biraz fazla olur. Çünkü iyonlaşma arttı. (Doğru). ll. Yalnızca



3. Oda koşullarındaki 0,1 M'lık HA zayıf asit sulu çözeltisinin pH'si 5'tir.







I. Asitlik sabiti (Ka)







II. İyonlaşma yüzdesi







III. Kaç mol NaOH ile tamamen nötrleşeceği







niceliklerinden hangileri hesaplanabilir?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) II ve III



pH = 5 ise [H+] = 10–5 ve[A–] = 10–5'tir. Ka =



[H ][A ] [HA]



formülünde Ka ve



–5



10



0,1



Bu çözelti ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (CH3COOH için Ka = 5.10–6, CH3COOH = 60)







–



(Cevap C)



6. 25 °C'de 0,4 mol CH3COOH ile 2 litre sulu çözelti hazırlanıyor.



Bu bilgiler kullanılarak HA'nın,



+



sıcaklık Ka'yı değiştirir. (Doğru) lll. nH+ artar ancak iki katına çıkmaz. (Yanlış)







C) I ve III



E) I, II ve III







A) Çözünen CH3COOH 24 gramdır.







B) 10–3 M H+ iyonu içerir.







C) pOH'ı 11'dir.







D) İyonlaşma yüzdesi 0,5'tir.







E) Su eklenerek hacmi 4 litre yapılırsa H+ derişimi 5.10–4 M olur.



E) Ka = 5 . 10–6 =



X.X



ise X = [H+] = 10–3M'dir. 0,2 Hacim iki katına çıkınca denge iyonlaşma lehine bozulur ve nH+ artar. [H+] değeri 10–3 ile 5 .



. 100'den iyonlaşma % si hesaplanır. (Cevap B)



10–4 arasındadır. (Yanlış) (Cevap E)



157



Test 17



1. B



7. Zayıf bir asit olan H2CO3'ün sulu çözeltisindeki iyonlaşma +



HCO 3 (suda) + H2O(s)







şeklindedir.







-



2



H3O+(suda) + CO 3(suda)



2–



I. H2CO3, HCO3 ve CO 3 nin iyonlaşma sabitleri 2–



II. Yukarıdaki denklemlerde







III. Eşit hacim ve derişimli H2CO3 ve HCO3 çözeltilerinden



8. B



9. C 10. D 11. C



(Ka = 5.10–9)



–







7. E







arasındaki ilişki H2CO3 > HCO3 > CO 3 şeklindedir. – HCO3



6. E



Çözeltinin pH'si 3 olduğuna göre asidin mol kütlesi kaçtır?



Buna göre, –



5. C







–



4. C



sulu çözeltisi hazırlanıyor.



H3O (suda) + HCO 3 (suda)



-







3. B



9. İki değerli zayıf bir asidin 1,24 gramı ile 25 C°'de 200 mililitre



tepkimeleri;



H2CO3(suda) + H2O(s)



2. E



A) 20



B) 34



H2A



2H+



X 10–3 2



+10–3



C) 62



A2–



+



0 +



D) 78



E) 92



10–3 (10–3)2 . 2 ise Ka = 5 . 10–9 = X X = 0,1 M ve 0,1 . 0,2 = 0,02 mol



0 10–3 2



0,02 =



amfoter özellik gösterir.



1,24 MA



ise MA = 62



(Cevap C)



–



– HCO3



nin pH'si daha büyüktür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. doğru ll. HCO3– 1. de H+ alan (baz), 2. de H+ veren (asit) (Doğru) lll. H2CO3 daha kuvvetli



asittir pH'si küçüktür. (Doğru)



(Cevap E)



10. 25 °C'de HCIO bileşiğinin eşlenik bazının bazlık sabiti (Kb) 5.10–5'dır.



Çözüm Yayınları







25 °C'de 0,5 M HCIO sulu çözeltisi ile ilgili,







I. İyonlaşma yüzdesi 0,2'dir.







II. pH'si 5'tir.







III. Asitlik sabiti (Ka) 2.10–10'dur.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



HClO ile eşlenik bazının iyonlaşma sabitleri çarpımı. Ka . Kb = 10–14 tür. Ka . 5 . 10–5 = 10–14 ise Ka = 2 . 10–10 (lll. doğru)



8. Şekildeki grafikte H2X asidinin suda iyonlaşması ile H2X,



H+ ve X2– taneciklerinin molar derişiminin zamanla değişimi verilmiştir.



H++ ClO–



HClO 0,5 –x



+x



2 . 10–10 =



+x 10–5 0,5



1



158







b



H+



a



X− Zaman



11. HX ve HY asitlerinden pKa değeri daha büyük olanı HX'tir.







I. a = 0,01, b = 0,02'dir.







II. H2X'in iyonlaşma yüzdesi 0,1'dir.







III. H2X'in iyonlaşma sabiti (Ka) 4.10–6'dır.







IV. Çözeltinin pH'si 2'dir. yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) I ve III



D) I, II ve IV 2H+ + X2– 0 0 +0,02 +0,01



(2 . 10–2)2 . 10–2 1



= 4 . 10–6







C) II ve IV



E) II, III ve IV



l ve lll doğru







I. HX daha kuvvetli asittir.







II. pH'ları arasında HY > HX ilişkisi vardır.



0,01 1



III. Asitlik sabitleri arasında (Ka) HY > HX ilişkisi vardır.







yargılarından hangileri yanlıştır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



pKa = –log Ka'dır. Ka'sı büyük olanı HY'dir.



a = 0,01 ve b = 0,02 iyonlaşma% =



Aynı sıcaklıktaki eşit derişimli HX ve HY sulu çözeltileri ile ilgili,











Ka =



(Cevap D)







Buna göre,



H2X 1 –0,01



. 100 = 2 . 10–3 % (l. yanlış)



H 2X



0







ise x = H+ = 10–5 M



pH = 5 (ll. doğru)



Derişim (mol/L)



0,99



x2 0,5



l. HY daha kuvvetlidir. (Yanlış)



. 100 = 1



ll. HX'in pH'si büyüktür. (Yanlış) (Cevap B)



(Cevap C)



BÖLÜM 06 Test



Tampon Çözeltiler ve Hidroliz 1.



I. HF(suda) – NaF(suda)







II. NH3(suda) – NH4CI(suda)







III. HNO3(suda) – NaNO3(suda)







IV. CH3COOH(suda) – CH3COONa(suda)



18



4. t °C'de 0,4 mol HCIO ve 0,1 mol NaCIO suda çözülerek 1 litre sulu çözelti hazırlanıyor.







Yukarıda verilen madde çiftlerinin oluşturduğu çözeltilerden hangileri asidik tampondur?







A) I ve III















D) I, II ve III



B) I ve IV







Buna göre çözeltinin pH'si kaçtır?







(HCIO için Ka = 2,5.10–7)







A) 3



B) 4



C) 5



D) 6



E) 8



0, 4 0, 1 – 1 = 0, 4 M HClO ve 1 = 0, 1 M ClO­



C) III ve IV



HClO  H+ + ClO– 0,4M –x



E) II, III ve IV



Zayıf asit ve anyonu ile oluşan tuzun oluşturduğu çözeltiler asidik tampondur.



O +x



0,1M +x



ihmal



ihmal x . 0, 1 0, 4 ise x = H+ = 10–6M ve pH = 6



l. de HF zayıf asit ve lV. de CH3COOH zayıf asittir.



Ka = 2,5 . 10–7 =



(Cevap B)



(Cevap D)



2. H2CO3(suda)



tepkimesine göre dengede olan H2CO3 sulu çözeltisine sabit sıcaklıkta NaHCO3 tuzu eklenirse,







I. Tampon çözelti oluşur.







II. HCO3 derişimi artar.



–



III. H2CO3'ün iyonlaşma yüzdesi azalır.







yargılarından hangileri doğru olur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



5. 100 mL 0,4 M CH3COOH çözeltisi ile 100 mL 0,8 M Çözüm Yayınları







–



HCO3 + H+



C) I ve II



E) I, II ve III



H2CO3 zayıf asittir. NaHCO3 tuzundan gelen HCO3– iyonu ile H2CO3 tampon çözelti oluşturur. (l. doğru) ll. doğru. HCO3– derişimi artar ve denge girenler lehine bozulur. İyonlaşma azalır. (lll. doğru)



CH3COONa çözeltisinin karıştırılmasıyla oluşan yeni çözeltinin pH'si kaçtır? (CH3COOH için Ka = 2.10–5)







A) 6



B) 5



C) 4



D) 3



E) 2



0, 4 . 100 CH3COOH = 500 = 0, 08M CH3COONa'dan gelen 0, 8 . 100 500 = 0, 16M



CH3COO– =



CH3COOH  CH3COO– + H+ 0,08 –x



0,16 +x



O +x



ihmal



ihmal



2 . 10–5 =



0, 16 . x + –5 0, 08 ise x = H = 10 M ve pH = 5 (Cevap B)



(Cevap E)



3. Birisi asit, diğeri baz çözeltisi olduğu bilinen X ve Y sulu çözeltilerinin eşit hacimde karıştırılması ile bazik tampon çözelti oluşmaktadır.



6. Aşağıdaki asit-baz çiftlerinden hangilerinin tam



Buna göre X ve Y aşağıdakilerden hangisi olabilir? X



159 nötrleşmesiyle oluşan tuz hidroliz olmaz?



Y



Asit



Baz



A)



0,5 M KOH(suda)



0,2 M HF(suda)



A)



H2S



NaOH



B)



1 M H2S(suda)



1 M KOH(suda)



B)



HF



NH3







C)



0,4 M NH3(suda)



0,1 M H2SO4(suda)



C)







0,2 M CH3COOH (suda)



0,1 M NaOH (suda)



HNO3



AgOH



D)



D)



E)



0,5 M HCI (suda)



0,4 M KOH (suda)



H2CO3



Ca(OH)2



E)



HCI



KOH



Zayıf baz ve kuvvetli asit tepkimesinde zayıf bazdan artma gerçekleşirse bazik tampon



Asidik tuz ve bazik tuz hidroliz olur. E şıkkında verilen kuvvetli asit ve kuvvetli baz



oluşur.



nötrleşmesiyle oluşan KCl nötr tuzdur. Hidroliz olmaz. (Cevap C)



(Cevap E)



Test 18



1. B



7. 0,2 M NH4CI sulu çözeltisi ile ilgili,



I. Asidik tuz çözeltisidir.







II. Hidroliz olur.







III. pH'si 5'tir.







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



HCl + NH3 → (kuvvetli asit) (zayıf baz)







0,2



5. B



6. E



7. E



8. D



9. D 10. E 11. E 12.E







(HCN için Ka = 5.10–6, NaOH = 40, Katı eklenmesinin çözelti hacmine etkisi ihmal edilecektir.)







A) 4



0,6 M



C) I ve II



E) I, II ve III



B) 2



C) 1,6



D) 1,2



E) 0,8



XM



HCN + NaOH → NaCN + H2O



HCN  H+ + CN+



–XM –XM +XM –––––––––––––––––––––– 0,6 – XM XM



0,6 – X



10–5 X



-5 6H+@6CN-@ = 5.10-6 = 10 -.x ise x = 0,2 ve 0, 6 x 6HCN@



Ka =



l. dorğu. ll. Asidik tuzdaki NH4+ iyonu H2O ile hidroliz olur (Doğru). NH4+ + H2O(s) → NH3 + H3O+



4. D



için 0,6 M 100 mL HCN çözeltisine kaç gram NaOH katısı eklenmelidir?



NH4Cl (Asidik tuz)







3. C



10. Oda koşullarında pH'si 5 olan tampon çözelti hazırlamak



yargılarından hangileri doğrudur? (NH3 için Kb = 2.10–5)







2. E



M . V = n = 0,2 . 0,1 = 0,02 mol 0,02 . 40 = 0,8 g NaOH (Cevap E)



–x



+x



+x



ihmal 10-14 = x 2 Kh = ise x = 10–5 ve pH = 5 2.10-5 0, 2 (Cevap E)



11. 0,4 M 100 mL HCN sulu çözeltisi ile 0,1 M 400 mL NaOH sulu çözeltisi karıştırılıyor.



8. Eşdeğer sayıları aynı olan NH3 ve HNO3 çözeltileri sabit







Buna göre, 25 °C'de oluşan yeni çözeltideki H+ iyonu derişimi kaç molardır? (HCN için Ka = 8.10–10)







Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







(NH3 için Kb = 2.10–5)







A) 5.10–8







A) Tam nötrleşme ve hidroliz olayı gerçekleşir.















B) Ortamın pH'si 7'den küçüktür.







C) Oluşan NH 4'nın Ka'sı 5.10–10'dur.







D) Hidroliz sabiti (Kh) = 2.10–5'tir.







E) Hidroliz denklemi NH 4 + H2O şeklindedir.



Çözüm Yayınları



sıcaklıkta tamamen karıştırılıyor.



+



+



NH3 + H3O+



Eşdeğer sayıları aynı olan NH3 ve HNO3 tepkimesi sonucu oluşan NH4NO3 tüm hidroliz olur. k 10-14 = D) Kh = Ksu = 5.10-10 'dur. b 2.10-5



B) 2.10–8



D) 1,25.10–9



C) 2,5.10–9



E) 10–11



b_ 0, 4.100 MHCN = 500 = 0, 08M bbb bb `b Tam nötrleşme gerçekleşir. bb 0, 1.400 b MNaOH = 500 = 0, 08M bb a HCN + NaOH → NaCN + H2O –0,08 –0,08



+0,08M



CN– hidroliz olur. CN– + H2O  HCN + OH– 0,08 –x +x +x ihmal Kh =



10-14 = x 2 – –3 + –11 8.10-10 0, 08 ise OH = 10 ve H = 10 M



(Cevap D)



(Cevap E)



12. 0,1 M HA(suda) V1 L



160



9. Aşağıda verilen tuzlardan hangisinin hidrolize uğrayan iyonları yanlış verilmiştir? Tuz



İyon



A)



CH3COONa



CH3COO–



B)



NH4F



NH 4 ve F–



C)



K3PO4



PO 4



D)



BaCO3



Ba2+



E)



NaCN



CN–



+







pH = 3



25 C°



25 C°



Şekildeki kaplarda belirtilen çözeltilerin birbirleri ile karıştırılması sonucu,







I. x = 0,1 ve V1 = V2 ise pH > 7'dir.







II. x < 0,1 ve V1 = V2 ise tampon çözelti oluşur.







III. x = 0,1 ve V1 = V2 ise A– iyonunun hidroliz sabiti (Kh) 10–9'dur.



3-



Asidik tuzlarda katyonlar, bazik tuzlarda anyonlan hidrolize uğrar.



x M NaOH(suda) V2 L







yargılarından hangileri doğru olur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. HA zayıf asit, NaOH kuvvetli bazdır. (Doğru), ll. nHA > nNaOH olur. Zayıf asitten artar.



D) BaCO3 bazik tuzdur. CO32 hidrolize uğrar.



Tampon çözelti oluşur. (Doğru). lll. Doğru (Cevap D)



(Cevap E)



BİRE BİR



19



BÖLÜM 06 Test



1. Aşağıda verilen konjuge (eşlenik) asit-baz çiftlerinden



5.



hangisi yanlıştır?



I. H2CO3(suda) + H2O(s) -



Konjuge asit



II. HCO 3 (suda) + H2O(s)



Konjuge baz



+



HCO 3 (suda) + H3O (suda) Ka1 + 2CO3(suda) + H3O (suda) Ka2







Yukarıda denklemleri verilen I ve II tepkimeleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







A) I.'de H2CO3'ün konjuge bazı HCO3– dir.







B) I. ve II. de H2O baz gibi davranmıştır.







C) HCO3 , I. de baz gibi, II. de asit gibi davranmıştır.



Aralarında H+ kadar fark olan asit ve baz iftine konjuge denir.







D) Ka1 > Ka2'dir.



B) H+ sayısı fazla olan HClO asit, ClO– baz olmalıydı.







E) II. de H3O+, HCO3 'nin konjuge bazıdır.



A)



–



H2CO3



B)



CIO–



C)



H3



O+



D)



NH 4



E)



HCOOH



HCO3 HCIO H2O



+



NH3 HCOO–



(Cevap B)



–



–



Aralarında H+ kadar farklı olan asit ve baz çiftlerinden H+ sayısı fazla olanı konjuge asittir. E) ll. de HCO3– nin konjuge bazı CO32– dir. (Cevap E)



H3



+



– F(suda)



+ ısı Ka =



6.10–4







Zayıf bir asit olan HF'nin suda iyonlaşma denklemi ve 25 °C'deki iyonlaşma sabiti (Ka) yukarıda verilmiştir.







Buna göre, HF'nin sudaki çözeltisi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Bronsted - Lowry tanımına göre, H2O'nun eşlenik asidi H3O+'dır.







B) 40 °C'de Ka > 6.10–4







C) HF'nin konjuge bazı F–'dir.







D) Saf su eklenirse HF'nin iyonlaşma yüzdesi artar.







E) NaF tuzu eklenirse H3O+ derişimi azalır.



HF ile F– ve H3O+ ile H2O konjuge asit - baz çiftidir. Tepkime ekzotermiktir. Sıcaklık



arttıkça Ka < 6 . 10–4 olmalıydı. (Cevap B)



3. Zayıf bir baz olan NH3'ün 0,1 M'lik sulu çözeltisinin pH'si 11'dir.







Buna göre NH3'ün ayrışma (iyonlaşma) yüzdesi nedir?







A) 5



B) 2



C) 1



D) 0,2







I. HBr > HCI > HF







II. HCIO4 > HCIO3 > HCIO2







III. HOBr > HOCI > HOF







yukarıdaki karşılaştırmalardan hangileri doğrudur?



(9F, 17CI, 35Br)



A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



(Cevap C)



4. 25 °C'deki bir sulu çözelti ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?



E) I, II ve III



ll. Halojlenlerin oksijenli asitlerinde oksijen sayısı arttıkça asitik kuvveti artar. (Doğru) lll. Okso asitlerde halojenin periyot no arttıkça asitliği azalır. (Yanlış) (Cevap C)



7. 0,1 mol HCN ve 0,1 mol NaCN kullanılarak 25 °C'de 1 litrelik sulu çözelti hazırlanıyor.



Buna göre hazırlanan çözelti ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? (HCN için Ka = 10–4)







A) Tampon çözeltidir.







B) Çözeltide [CN–] = [H+]'dir.







A) Çözelti bazik ise







B) Çözeltide, pH > pOH ise çözelti asidiktir.







C) OH– derişim 10–10 molardır.







C) Çözeltide [H+] . [OH–] = 14'tür.







D) Çözeltinin pH'si 4'tür.







[OH–







E) Çözeltide [H+] . [OH–] = 10–14'tür.







D) Çözeltide



derişimi sıfırdır.



–10



] = 1.10



E) Çözelti nötr ise



[H+]



=



M ise pH = 4'tür.



[OH–]



= 0'dır.



HCN zayıf asidi ve NaCN tuzu tampon çözelti oluşturur. 6H+@ . 6CH-@ 6H+@ .0, 1 = 0, 1 ise H+ = 10–4 M ve CN– = 0,1M'dır. 10-4 = 6HCN@



25°C de [H+] . [OH]– = 10–14 tür. D) [H+] . 10–10 = 10–14 ise H+ = 10–4 M ve pH = 4 (Cevap D)



C) I ve II



l. Halojenlerde periyot no arttıkça hidrojenli bileşiklerinin asitliği artar. (Doğru)



E) 0,1



pH = 11 ise pOH = 3 ve OH– = 10–3 M'dir. NH3 + H2O(s)  NH4+ + OH– 0,1 +10–3 +10–3 –10–3 10-3 denklemine göre 0, 1 . 100 = 1% iyonlaşır.



H+



6. Asitlik kuvvetiyle ilgili,



Çözüm Yayınları



2. HF(suda) + H2O(s)



O+



(Cevap B)



161



Test 19



1. B



8. HX için pKa = 4,7



3. C



4. D



5. E



6. C



7. B



8. C



9. C 10. B 11. D 12. D 13. A



10. 0,08 M 100 mL HCI sulu çözeltisi ile 0,06 M 100 mL NaOH sulu çözeltisi 25 ºC'de karıştırılıyor.







HY için pKa = 5,3







Oda sıcaklığındaki HX ve HY asitlerinin pKa değerleri yukarıda verilmiştir.







2. B



I. HX'in iyonlaşma yüzdesi daha büyüktür.







II. HY'nin pH'si daha büyüktür.







III. HX daha zayıf asittir.







A) 1



B) 2



C) 5



D) 10



E) 13



nOH– = MOH– . VOH– = 0,06 . 0,1 = 6 . 10–3 mol nH+ – nOH– = 8 . 10–3 – 6 . 10–3 = 2 . 10–3 mol H+ 2.10-3 mol = -2 [H+] = 10 M ve pH = –log10–2 den pH = 2 2.10-1 L (Cevap B)







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



Buna göre oluşan yeni çözeltinin 25 ºC'deki pH'si kaçtır?



nH+ = MH+ . VH+ = 0,08 . 0,1 = 8 . 10–3 mol



Bu asitlerin oda sıcaklığındaki eşit derişimli sulu çözeltileri ile ilgili,











C) I ve II



11. 0,1 M'lık HA zayıf asit çözeltisinin 25 ºC'de iyonlaşma sabiti



E) I, II ve III



(Ka) = 10-5'tir.



pKa = –log Ka'dır.







Buna göre 25 ºC'de HA çözeltisinin pOH'si kaçtır?



vardır.







A) 3



l. Daha kuvvetli olan HX'in iyonlaşma %si fazladır. (Doğru)







ll. H+ derişimi daha az olan HY nin pH'si daha büyüktür. (Doğru)







0,1



0



0



lll. Ka'sı küçük olan HY daha zayıf asittir. (Yanlış)







–x



+x



+x



HX için Ka = 10–4,7 ve HY için Ka = 10–5,3 tür. Asitlik kuvvetleri arasında HX > HY ilişkisi



(Cevap C)



B) 5



C) 9



D) 11



E) 13



HA  H+ + A–



ihmal x2 Ka = 10–5 = 0, 1 ise



Çözüm Yayınları



x = H+ = 10–3M pH = 3 ve pOH = 11 (Cevap D)



12. 0,4 M 100 mL HF ve 0,2 M 100 mL NaOH çözeltilerinin karıştırılması ile oluşan çözelti ile ilgili,



pH



9. 7 1 0



162



V



Eklenen KOH hacmi(mL)







I. Tampon çözeltidir.







II. Tam nötrleşme gerçekleşir.







III. pH'si 5 tir.







yargılarından hangileri doğrudur? (HF için Ka = 10–5)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Zayıf asit HF artar ve NaF tuzu oluşur. (Doğru) ll. Artanlı tepkimedir. (Yanlış) .



X M 200 mL HNO3 sulu çözeltisinin, 0,2 M'lık KOH sulu çözeltisi ile titrasyonuna ait grafik yukarıda verilmiştir.







Bu titrasyon grafiğine göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







A) HNO3 çözeltisinin başlangıç derişimi 0,1 molardır.







B) V = 100 mL'dir.







C) 200 mL KOH çözeltisi eklendiğinde eşdeğerlik noktasına ulaşılmıştır.



Ka =



6H+@ . 6NaF@ 6H+@ .0, 1 10–5 = den H+ = 10–5 ve pH = 5 (Doğru) 0, 1 6HF@



(Cevap D)



13. 500 mL H2SO4 kuvvetli asidinin sulu çözelisi 0,4 M KOH







D) 80 mL KOH çözeltisi eklendiğinde pH < 7'dir.







E) 100 mL KOH çözeltisi eklendiğinde çözeltideki H+ iyonu sayısı OH– iyonu sayısına eşittir. – dir.



C) pH = 7 iken nH+ = nOH



HNO3'ün başlangıç pH'si = 1 ise H+ = 0,1 M ve x = 0,1'dir. 0,1 . 200 = 0,2 . V ise V = 100 mL (Cevap C)



çözeltisi ile titre ediliyor.







Titrasyonda dönüm noktasına ulaşmak için 250 mL KOH çözeltisi harcandığına göre H2SO4'ün molar derişimi kaçtır?







A) 0,1



B) 0,2



C) 0,4



D) 0,5



E) 1



Dönüm noktasında nH+ = nOH–'dür. MH+ . VH+ = MOH– . VOH– X . 2 . 500 = 0,4 . 250 ise X = 0,1 M (Cevap A)



4. t °C'de saf sudaki çözünürlüğü 10–6 mol/L olan CaBr2



1. Suda az çözünen CaCO3 katısının saf suya atılması ile şekildeki görüntü oluşuyor.



katısının aynı sıcaklıktaki çözünürlük çarpımı (Kçç) kaçtır?



2− CO3(suda)



2+ Ca(suda)



20



BÖLÜM 06 Test



Çözünürlük Dengesi / Çözünürlük Çarpımı (Kçç) - 1







A) 10–20











Çözünürlüğü (x) = 10







B) 4.10–18



D) 10–12







–6M



C) 4.10–12



E) 10–9



CaBr2(k)  Ca2+ + 2Br– Kçç = x . (2x)2







–x +x +2x Kçç = 4x3 = 4 . (10–6)3



CaCO3(k)







Kçç = 4 . 10–18



Bu çözelti ile ilgili,







I. Doymuş çözeltidir.







II. Katısı ile iyonları arasında, 2+



CaCO3(k) kurulmuştur.



doygun sulu çözeltisindeki iyon derişiminin zamanla değişimi grafikteki gibidir. Derişim (mol/L)



2–



Ca (suda) + CO 3(suda) dengesi



III. Çözeltideki Ca2+ derişimi







2– CO 3 derişimine







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



eşittir.



C) I ve II



E) I, II ve III







ll. Doğru ll. Katsayıları eşittir. (Doğru) (Cevap E)



3x



Am+



2x



Bn−







Çözüm Yayınları



İyon derişimi (M)



Zaman



0



Suda az çözünen AnBm iyonik katısının suda çözünme sürecinde iyon derişimlerinin zamanla değişimi grafikteki gibidir.







Buna göre, AnBm katısının Kçç değeri aşağıdakilerden hagnisidir?







A) x2



C) 27x4



D) 64x5



Y−m



2.10−3



X+n Zaman



0



Buna göre XmYn bileşiği ile ilgili,







I. Formülü X2Y'dir.







II. 25 °C'deki çözünürlüğü 6.10–3 M'dır.







III. 25 °C'deki çözünürlük çarpımı (Kçç) 8.10–6'dır.







yargılarından hangileri yanlıştır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III







Ag2S çözeltisi



E) 108x5



Ag2S(k)



(Cevap E)



3.



Bileşik I.







Şekildeki kapta belirli bir sıcaklıkta katısı ile dengede olan Ag2S sulu çözeltisi bulunmaktadır.







Bu çözeltiye aynı sıcaklıkta azar azar su eklenmesi işlemi sırasında, gerçekleşen değişiklikler ile ilgili,



Çözünürlük (mol/L)



Çözünürlük



10–6



XY



II.



AB2



2.10–4



III.



Z3T



3.10–3



Yukarıda t °C'de saf sudaki çözünürlükleri verilen bileşiklerin aynı sıcaklıktaki çözünürlük çarpımları (Kçç) hangi seçenekte doğru karşılaştırılmıştır?







A) I > II > III











2







2x Kçç = 108x5



3x



B) II > I > III



D) II > I = III



–6 2



–12



l. Kçç = x ise Kçç = (10 ) = 10



C) III > II > I



E) III > I = II



(Cevap E)



6.



Grafiğe göre AnBm = A3B2'dir. A3B2(k)  3A2+ + 2B3– Kçç = (3x)3 . (2x)2



C) I ve II



E) I, II ve III



X +n 2.10-3 = 1 l. -m = 2 XY2 olmalıydı (Yanlış) Y 4.10-3 ll. Çözünürlüğü 2 . 10–3M'dır. (Yanlış)



lll. Kçç = 4x3 = 4 . (2 . 10–3)3 = 32 . 10–9'dur. (Yanlış)







B) 4x3



4.10−3







l. Dibinde katısı olan çözelti doymuştur. (Doğru)



2.



(Cevap B)



5. Suda az çözünen XmYn iyonik katısının 25 °C'de hazırlanan







0



I



Zaman 0



II



Eklenen 0 su hacmi







grafiklerinden hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



ll. Kçç = 4x3 ise Kçç = 4 . (2 . 10–4) = 32 . 10–12



l. Sıcaklık sabit, çözünürlük sabittir. (Doğru)



lll. Kçç = 27x4 ise Kçç = 27 . (3 . 10–3)4 = 81 . 27 . 10–12



ll. Su, dipteki katıyı çözer (Doğru)



163



S2− derişimi



Katı kütlesi



III



Eklenen su hacmi



C) I ve II



E) I, II ve III



lll. Dipteki katı bitene kadar S2– deişimi sabittir. Su eklemeye devam edilirse azalır. (Doğru)



lll > ll > l (Cevap C)



(Cevap E)



Test 20



1. E



7. İki ayrı kapta t °C'de suda az çözünen XY ve XY2 katılarının



XY(mol) 3.10



1.10







-4



-4



0



Zaman 0



Grafik - 1



Grafik - 2



4. B



5. E



6. E



7. A



8. E



9. D 10. D 11. E 12. E



(Kçç) 3,2.10–11 dir. Bu sıcaklıkta hazırlanan üç çözeltide kullanılan Mg(OH)2 nin mol sayısı ve çözeltilerin hacimleri aşağıda verilmiştir.



XY2(mol) 3.10



3. C



10. Mg(OH)2 katısının belirli bir sıcaklıktaki çözünürlük çarpımı



saf suda çözünürken mol sayılarının zamanla değişimi Grafik-1 ve Grafik-2'de verilmiştir. −4



2. E



Zaman



Çözeltilerin hacmi 100'er mL olduğuna göre,



Çözelti



Mg(OH)2 mol sayısı



Hacim (L)



I.



8.10–4



4



II.



5.10–4



5



III.



2,5.10–3



10







Buna göre bu çözeltiler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







I. t C°'de XY'nin çözünürlüğü 2.10–3 M'dir.







II. t C°'de her iki çözeltide doymuştur.







A) I. çözelti dibinde katısı olmayan doygun çözeltidir.







III. t C°'de XY'nin Kçç değeri XY2'ninkinden büyüktür.







B) II. çözelti doymamıştır.







C) III. çözeltide 5.10–4 mol katı dibe çökmüştür.







D) II. çözelti 10–3 mol daha Mg(OH)2 katısı çözebilir.







E) II. ve III. çözeltiler karıştırılırsa dibinde katısı olmayan doygun çözelti elde edilir.







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



2.10-4 mol = l. 3 . 10–4 – 10–4 = 2 . 10–4 mol ve 2.10-3 M 10-1 L ll. XY2 için grafik –2'den bir miktar daha çözünüp - çözünmeyeceği anlaşılamaz. (Kesin



Kçç = 4x3 = 32 . 10–12 ise x = çözünürlük = 2 . 10–4M



D) ll. çözelti için n = M . V = 2 . 10–4 . 5 = 10–3 mol çözünen var ise doymuştur.



değil)



10–3 – 5 . 10–4 = 0,5 . 10–3 mol çözebilir.



lll. XY2 için çözünürlük belli değildir. (Kesin değil)



(Cevap D)



(Cevap A)



8. Belirli bir sıcaklıkta MgF2 katısının çözünürlük çarpımı



5.10–10'dur.







Buna göre, aynı sıcaklıkta hazırlanan MgF2 çözeltileri ile ilgili,



Çözüm Yayınları



11. t C°'de 2.10–4 molar 10 litrelik XY2 tuz çözeltisini doygun



hale getirmek için en az 3.10–3 mol daha XY2 tuzu çözmek gerekiyor.







t C°'de XY2'nin doygun çözeltisi ile ilgili,







I. Litresinde 1,5.10–2 mol iyon vardır.







II. Çözünürlüğü 3,2.10–3 mol/L'dir. III. XY2'nin çözünürlük çarpımı (Kçç) 2,5.10–10'dur.







I. 100 L doygun çözeltisinde 3,1 gram MgF2 çözünmüştür.











II. 62 mg MgF2'nin tamamen çözünmesiyle hazırlanan doygun çözeltinin hacmi 2 litredir.







yargılarından hangileri yanlıştır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II







III. Doygun çözeltisinde 1,5.10–3 M iyon vardır.



















yargılarından hangileri doğrudur? (MgF2 = 62)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



E) I, II ve III



n = M . V = 2 . 10–4 . 10 = 2 . 10–3 mol XY2 çözünmüştür. 2 . 10–3 + 3 . 10–3 = 5 . 10–3 mol 5.10-3 M = 10 = 5.10-2 M (Çözünürlük) l. 5 . 10–2 . 3 = 1,5 = 10–1mol iyon (Yanlış) ll. Çözünürlüğü = 5 . 10–2M'dır. (Yanlış)



MgF2 için Kçç = 4x3 = 5 . 10–10 ise çözünürlüğü (x) = 5 . 10–4M



lll. Kçç = 4x3 = 4 . (5 . 10–2)3 = 5 . 10–4 (Yanlış)



l. n = M . V ise 5 . 10–4 . 100 = 0,05 mol MgF2 = 0,05 . 62 = 3,1 gram (Doğru) n ll. 5 . 10–4M = 2 ise n = 10–3 mol MgF2 = 62 mg (Doğru)



(Cevap E)



12. 25 C°'de 9,8 mg X(OH)2 katısının suda tamamen



çözünmesiyle hazırlanan 10 litrelik doygun çözeltinin pH'si 9'dur.



lll. 0,5 . 10–3M Mg2+ ve 10–3M F– = 1,5 . 10–3 M (Doğru)



164



D) I ve III



C) I ve II



(Cevap E)







Bu çözelti ile ilgili,







I. Çözünürlüğü 10–5 mol/L dir.







II. X'in atom kütlesi 64 g/mol'dir.



CaCO3 bulunmaktadır.







III. X(OH)2'nin Kçç'si 4.10–15'tir.







Buna göre aynı sıcaklıkta doymuş CaCO3 çözeltisinin sertlik derecesi kaç olur?







yargılarından hangileri yanlıştır? (H = 1, O = 16)



(CaCO3 için Kçç = 9.10–8, CaCO3 = 100)







A) Yalnız I



B) Yalnız II























A) 1



9. Sertlik derecesi 1 olan suyun litresinde 3 mg çözünmüş



B) 2



C) 4



CaCO3 için Kçç = x2 = 9 . 10–8 ise x = 3 – 10–4M Ca2+



D) 10



E) 12



1 litresinde 3 . 10–4 mol . 100 g/mol = 0,03 g = 30 mg CaCO3 3mg CaCO3 sertlik derecesi 1 ise 30 mg CaCO3'ün sertliği 10'dur. (Cevap D)



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



pH = 9 ise pOH = 5ve OH– = 10–5M'dır. 10-5 10-5 x = 2 M 'dir. l. 2 M 'dir. (Yanlış) 9, 8.10-3 10-5 10 4 m 10-4 ll. 2 .10 = 2 mol n = M = 2 = x + 34 ten x = 158'dir. (Yanlış) A 2 10-5 lll. 2 . ^10-5h = 5.10-16 'dır. (Yanlış) (Cevap E)



1.



İyonik katı







4. Mg(OH)2 katısının t C°'deki çözünürlük çarpımı (Kçç)



Çözünürlük (mol/L)



I.



XY2



10–4



II.



XY



2.10–4



III.



XY3



10–3



2,56.10–10'dur.



Buna göre, doygun Mg(OH)2 çözeltisindeki Mg2+ ve OH– iyon derişimleri kaç molardır?



Oda koşullarındaki çözünürlükleri yukarıda verilen iyonik katıların çözünürlük çarpımları arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir?



Mg2+ (mol/L)



OH– (mol/L)



A)



2.10–5



4.10–5



B)



3.10–4



6.10–4



C)



4.10–4



8.10–4



l. Kçç = 4x3 = 4 . (10–4)3 = 4 . 10–12



D)



–4



1.10



2.10–4



ll. Kçç = x2 = (2 . 10–4)2 = 4 . 10–8



E)



4.10–5



8.10–5







A) III > II > I











21



BÖLÜM 06 Test



Çözünürlük Çarpımı (Kçç) - 2



B) II > III > I



D) II > I > III



C) I > II > III



E) III > I > II



Mg(OH)2  Mg2+ + 2OH–



lll. Kçç = 27x4 = 27 . (10–3)4 = 27 . 10–12







ll > lll > l



x



2x



Kçç = x . (2x)2 = 4x3 = 256 . 10–12 ise



(Cevap B)



x = 4 . 10–4M = Mg2+ ve OH– = 2x = 8 . 10–4M (Cevap C)



2.



5. t C°'de 500 mL saf suda en fazla 22,4 mg CuBr2 katısı



İyon derişimi (mol/L) 2.10−4



F−



1.10−4



Ca2+







CaF2 katısının saf suda çözünmesi sırasında suya verdiği Ca2+ ve F– iyonlarının derişim - zaman grafiği yukarıda verilmiştir.







Buna göre CaF2 katısının aynı sıcaklıkta saf sudaki çözünürlüğü (mol/L) ve çözünürlük çarpımı (Kçç) kaçtır? Kçç



–4



10



B)



2.10–4



4.10



4.10–8



C)



10–4



4.10–9



D)



2.10–4



32.10–12



E)



10–4



4.10–16



10–4



Kçç = (10 ) . (2 . 10 ) = 4 . 10







D) 3,2.10–11



22, 4.10 22,4 mg = 22,4 . 10–3 gram n = 64 + 160 = 10-2 mol 10-4 = -4 M = 0, 5 2.10 M = çözünürlük = x CuBr2(k)  Cu2+ + 2Br– Kçç = x . (2x)2 x 2x Kçç = 4x3 Kçç = 4 . (2 . 10–4)3



–12







1. Doygun hale getirecek kadar XY2 katısı ekleme,







2. Bir miktar su buharlaştırma







işlemleri sırası ile uygulanıyor.







Buna göre, Çözelti kütlesi 1



3. XY3 katısının t C°'deki çözünürlük çarpımı (Kçç) 4,32.10–14'tür.







XY3 katısının t C°'deki doymuş çözeltisinde kaç molar



Y– iyonu vardır?











B) 6.10–4



D) 2.10–3



XY3(k)  X3+ + 3Y– ise Kçç = X . (3x)3 = 27x4



C) 10–3



E) 6.10–3



[Y ] = 3x = 6 . 10



I



İyon derişimi



Çözünürlük



2



1



Zaman 0



II



Zaman







grafiklerinden hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



2



1



0 III



Zaman



C) I ve II



E) I, II ve III



1. işlem çözelti kütlesi ve derişimini arttırır. Sıcaklık sabit oluduğu için çözünürlüğü değiştirmez. 2. işlem çözelti kütlesini azaltır, doyduğu için derişimi değiştirmez. l ve ll



27x4 = 432 . 10–16 ise x = 2 . 10–4 –



2



0







A) 2.10–4



E) 1,6.10–8 -3



(Cevap A)







C) 6,4.10–12



çözeltisine sabit sıcaklıkta;



[Ca2+] = çözünürlük = 10–4M –4 2







B) 1,8.10–14



6. Suda az çözünen XY2 iyonik katısının doymamış sulu



2 . 10–4 ise



–4



A) 4.10–15



(Cevap D)



CaF2(k)  Ca2+ + 2F–







Kçç = 3,2 . 10–11



–12



A)



Çözüm Yayınları







Çözünürlük



Buna göre, CuBr2'nin t C°'deki çözünürlük çarpımı (Kçç) kaçtır? (Cu = 64, Br = 80)



Zaman



0







çözünmüştür.



doğrudur.



–4



(Cevap B)



(Cevap C)



165



Test 21



1. B



7. Sabit sıcaklıkta 53,6 mg AgCN katısı ile dibinde katısı



11.



olmayan doygun çözelti hazırlanıyor.



AgCN'nin çözünürlük çarpımı (Kçç) 10–8 olduğuna göre çözeltinin hacmi kaç L'dir? (AgCN = 134 g/mol)







A) 15



B) 10



53,6 mg = 53,6 . 10–3g n =



53, 6.10 134



C) 8 -3



D) 5



t C°



= 4.10-4 mol



4. C



5. D



6. C



7. E



8. B



9. D 10. E 11. C 12. B



300 mL CaF2(suda) t C°



m gr CaF2(k) I



II







Belirli bir t sıcaklığında çözünürlük çarpımı (Kçç) 4.10–12 olan CaF2 katısı ile hazırlanan iki ayrı çözelti yukarıdaki şekillerde verilmiştir.







I. ve II. kaplardaki çözeltiler boş bir kapta karıştırıldığında dibinde katısı olmayan t °C'de 500 mL'lik doygun bir çözelti elde ediliyor.



Buna göre doygun CaSO4 çözeltisinin sertlik derecesi kaçtır? (CaSO4 için Kçç = 2,5.10–5, CaSO4 = 136 g/mol)







Buna göre,







I. m değeri



A) 5







II. II. çözeltinin başlangıç molar derişimi







III. CaF2'nin t C°'deki çözünürlüğü



(Cevap E)



8. 500 mL'sinde 68 mg çözünmüş CaSO4 içeren çözeltinin sertlik derecesi 0,8'dir.







3. B



200 mL CaF2(suda)



E) 4



Kçç = x2 = 10–8 ise x = 10–4M 4.10-4 = n M = V ise V = 4L 10-4







2. A



B) 4



C) 3



D) 2,5



CaSO4 için Kçç = x2 = 25 . 106 ve x = 5 . 10–3M 68mg = 68 . 10–3g n = 5.10-4 M = 0, 5 = 10-3 M iken s . d = 0,8 ise 5 . 10–3M iken 4'tür.



E) 2



68.10-3 = 5.10-4 136







yukarıdakilerden hangileri hesaplanamaz?







(Ca = 40, F = 19)



9. 5 litre saf suya sabit sıcaklıkta 5 gram AgOH katısı ekleniyor.







A) Yalnız I



B) Yalnız II



















(Cevap B)



A) 1



B) 1,2



C) 2,5



D) 4



E) 4,25



AgOH için Kçç = x2 = 256 . 10–8 ise x = 16 . 10–4M n M = V den n = 16 . 10–4 . 5 = 8 . 10–3 mol 8 . 10–3 . 125 = 1 gram çözünebilir. 5 – 1 = 4 gram çöker. (Cevap D)



10.



Kçç



Çözüm Yayınları







Buna göre, AgOH katısının kaç gramı çözünmeden kalır? (AgOH için Kçç = 2,56.10–6, AgOH = 125 g/mol)



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



= 4 . 10–12 = 4x3 ise x = 10–4M = çözünürlük n = M . V ise 10–4 . 0,2 = 2 . 10–5 mol l. de



çözünen miktar. n = M . V ise 10–4 . 0,5 = 5 . 10–5 mol son durumda çözenendir. m gram katı ve ll. çözeltide çözünmüş katının toplamıdır. Bu bilgilerle yalnızca lll hesaplanır. (Cevap C)



Molar derişim 3.10−6



Ca2+



1,5.10−6 2.10−6 1.10−6 0







166



PO43− 5



15



Eklenen su hacmi (L)



12. Doygun XY2 çözeltisinin 5 litresinde t °C'de 3.10–4 mol iyon



Grafik dibinde katısı bulunan doygun Ca3(PO4)2 çözeltisine sabit sıcaklıkta su eklendiğinde iyon derişiminin değişimini göstermektedir.







Çözeltinin aynı sıcaklıktaki çözünürlüğü 1,8 mg/L olduğuna göre, XY2'nin mol kütlesi ve t °C'deki Kçç'si aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



Buna göre,







bulunmaktadır.



I. Başlangıçtaki çözeltinin hacmi 5L'dir. –6



mol katı diptedir.







II. Başlangıçta 5.10







III. Ca3(PO4)2'nin Kçç'si 1,08.10–28'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



Mol kütlesi



C) I ve II



E) I, II ve III



Kçç



A)



60



4.10–12



B)



90



3,2.10–14



C)



100



10–15



D)



90



4.10–15



E)



60



8.10–12



10–4mol X+2 ve 2 . 10–4 mol Y– içerir.



l. 3 . 10–6M . (V + 5) = 1,5 . 10–6 . (V + 15) ise V = 5L (Doğru) 3.10-6 = -6 ll. çözünürlüğü = 10 M M . V = n ise 10–6 . 5 = 5 . 10–6 mol (Doğru) 3



10-4 = 2.10-5 M, Kçç = 4x3 = 4 . (2 . 10–5) = 3,2 . 10–14 5 litresi 10–4 mol XY2 ve 1,8 5 9.10-3 m . 5 = 9 mg = 9 . 10–3 g ise n = M dan 10–4 = M ve MA = 90 A A (Cevap B)



[X2+] =



lll. Kçç = (3 . 10–6)3 . (2 . 10–6) = 1,08 . 10–28 (Doğru) (Cevap E)



1.







–



X2+(suda) + 2Y(suda) + ısı



XY2(k)



4.



Suda çözünme denklemi yukarıda verilen, XY2 iyonik bileşiğinin katısı ile dengede olan sulu çözeltisine,







I. Aynı sıcaklıkta saf su eklemek







II. Sıcaklığı azaltmak







III. Bir miktar daha XY2 katısı eklemek







işlemlerinden hangileri yapılırsa XY2'nin sudaki çözünürlüğü artar?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



22



BÖLÜM 06 Test



Çözünürlüğü Etkileyen Faktörler - 1



C) I ve II



–



AI3+ + 3OH(suda) (suda)



AI(OH)3(k) + ısı







çözünme tepkimesi dengede iken sıcaklık artırılıyor.







Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Çözünme hızı artar.







B) Çözünürlük çarpımı (Kçç) değeri artar.







C) AI(OH)3 katı miktarı azalır.







D) AI(OH)3 katısının çözünürlüğü artar.







E) AI3+ derişimi değişmez.



Sıcaklık arttıkça denge ürünler lehine bozulur ve Al3+ derişimi artar.



E) I, II ve III



(Cevap E)



Çözünürlük ayırt edici özelliktir. Çözücü / çözünen cinsi sıcaklık ve ortak iyon etkisi çözünürlüğü değiştirir. Ekzotermik tepkimelerde sıcaklık arttıkça çözünürlük azalır. (Cevap B)



2. Suda az çözünen iyonik XY katısının saf sudaki çözünürlük -







sıcaklık grafiği aşağıda verilmiştir.



Artar



Azalır



4.10−3



II.



Sıcaklığı düşürme



Artar



Artar



10−3



III.



Na2SO4(k) ekleme



Azalır



Değişmez



10



Sıcaklık (C°)



20



Bu grafiğe göre,







II. 10 C°'de hazırlanan 100 L doygun çözeltinin sıcaklığı 20 C°'ye çıkarılırsa 0,3 mol XY2 dibe çöker. III. 20 C°'deki Kçç değeri 10 C°'dekinden büyüktür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



l. Sıcaklık arttıkça çözünürlük azalıyor. (Doğru)



Çözüm Yayınları



0



I. XY'nin sudaki çözünürlüğü ekzotermiktir.







işlemlerin hangilerinde Ca2+ derişimi ve çözünürlük çarpımı (Kçç) değişimleri doğru verilmiştir?







A) Yalnız I











D) II ve III



6. Suda az çözünen PbI2 katısının doymuş sulu çözeltisine t anında sabit sıcaklıkta NaI katısı ilave edilirse Pb2+ ve I– iyonlarının derişimlerinin zamanla değişimini gösteren grafik aşağıdakilerden hangisidir?



C) I ve II



E) I, II ve III



A)



∆H > 0







III. Sıcaklık artırılırsa X2Y(k)'nin çözünürlük çarpımı (Kçç) artar.











X2Yk)



 2X+



B) I ve II



D) II ve III +



Zaman



Derişim mol L – I



D)



167



Pb2+



II. Sabit sıcaklıkta su eklenirse çözünürlük artar.







t



Pb2+







A) Yalnız I



0



Zaman



Derişim mol L – I



C)



I. X+ iyon derişimi X2Y(k)'nin çözünürlüğüne eşittir.







–



I



Pb2+ t



0







ifadelerinden hangileri yanlıştır?



Derişim (mol/L)



–



şeklinde olan X2Y çözeltisi katısıyla dengededir. Buna göre,







B)



I



Yukarıdaki kapta çözünme denklemi,



X2Y(k)







Derişim (mol / L) Pb2+



X2Y(k) 2– Y (suda)



E) I, II ve III



(Cevap D)



X+ 2Y X+



+ 2X (suda) +



C) I ve II



derişimi artar. Kçç artar. (Doğru) lll. İşlemde SO42– derişimi artar, Ca2+ azalır, Kçç değişmez.



(Cevap C)



3.



B) Yalnız II



l. İşlemde Ca2+ derişimi artar. Kçç değişmez. ll. İşlemde denge ürünler lehine bozulur. Ca2+



ll. 4 . 10–3 – 10–3 = 3 . 10–3 ve 3 . 10–3 . 100 = 0,3 mol (Doğru)







Kçç



Ca(NO3)2(k) ekleme











[Ca2+]



İşlemler I.











2-



Ca(suda) + SO 4(suda) + ısı



çözünme tepkimesi dengede iken uygulanan,



Çözünürlük (mol/L)







2+



5. CaSO4(k)



0



t



0



Zaman E)



t



Zaman



Derişim (mol/L) I– Pb2+



C) I ve III E) I, II ve III







Y2– çözünürlük = XM



PbF2(k)



2x M xM



0



t



Zaman



 Pb2+ + 2l– Nal eklenirse l– artar, denge girenler lehine bozulur ve Pb2+ azalır. (Cevap D)



l. yanlış, ll. çözünürlük ayırt edicidir, su miktarı ile değişmez. (yanlış). lll. Endotermiktir, sıcaklık arttıkça Kçç artar. (Doğru) (Cevap B)



Test 22



1. B



7.



5. D



6. D



7. A



8. E



9. D 10. D 11. C 12. C



–



2+



X (suda) + 2Y(suda)



XY2(k)







şeklindedir.







Bu katının 20 °C ve 30 °C deki çözünürlük çarpımı değerleri aşağıdaki gibidir.







Sıcaklık



Buna göre,



Kçç



20 °C



4.10–9



30 °C



1,08.10–10







I. Ag3PO4 katısının çözünme tepkimesi,















şeklindedir.







I. XY2(k)'nın çözünürlüğü endotermiktir.







II. Sıcaklık arttıkça çözeltinin derişimi artmıştır.











III. Ag3PO4 katısının 40 °C'deki Kçç'si 20 °C'dekinden büyüktür.



II. 20 °C'deki 100 litrelik doygun XY2 çözeltisinin sıcaklığı 30 °C'ye çakırılır ise 0,07 mol XY2 dibe çöker.







III. 30 °C'de doygun çözeltinin litresinde 6.10–4 mol Y– iyonu bulunur.



+



Ag3PO4(k)



3–







3Ag (suda) + PO 4(suda) + ısı







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Sıcaklık 25°C'den 40°C ye arttığında çözünürlük azalır. Çözünmesi ekzotermiktir. (Doğru) ll. Çöktüğü için derişim azalır. (Yanlış)



sıcaklık grafikleri aşağıda verilmiştir. XY2



2+ X(suda)



XZ



−



Y(suda) −



XY2(k)



Grafik - 1



t °C



Şekil - 1



Şekil -1'de verilen sisteme sıcaklığı t °C olan XZ katısı eklenirse,







I. X2+ iyonu molar derişimi







II. XY2 katısının Kçç'si







III. Kaptaki toplam iyon derişimi







niceliklerinden hangileri artar?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



30°C 108 . 10–12 = 4x3 ise x2 = 3 . 10–4M ve 3 . 10–4 . 100 = 0,03 mol 0,1 – 0,03 = 0,07 mol çöker) (Doğru) lll. 3 . 10–4 mol XY2 de 6 . 10–4 mol Y– (Doğru) (Cevap D)



11. Suda az çözünen Pb(OH)2 iyonik katısının sudaki çözünürlüğü endotermiktir.



Y(suda)



Sıcaklık (°C)



t



yargılarından hangileri doğrudur?



ll. 20°C 4 . 10–9 = 4x3 ise x1 = 10–3M ve 10–3 . 100 = 0,1 mol



Çözüm Yayınları



8. Suda az çözünen XY2 ve XZ iyonik katılarının çözünürlük -



0







l. Çözünürlüğü ekzotermiktir. (Yanlış) (Cevap A)



Çözünürlük



Buna göre,



20°C de Kçç değeri > 30°C Kçç değeridir.



lll. 20°C de Kçç daha fazladır. (Yanlış)



168



4. E







Şekildeki kapta 25 °C'de Ag3PO4 tuzunun doymamış sulu çözeltisi bulunmaktadır. Sıcaklık 40 °C'ye çıkarıldığında kabın dibinde bir miktar Ag3PO4 katısı oluşuyor.







3. B



10. XY2 katısının suda çözünme tepkimesi Ag3PO4(suda)







2. C







Buna göre,







I. 10 °C'de 0,2 M NaOH çözeltisinde







II. 20 °C'de 0,1 M Pb(NO3)2 çözeltisinde







III. 10 °C'de 0,1 M Pb(NO3)2 çözeltisinde







Pb(OH)2 katısının yukarıdaki çözeltilerdeki çözünürlüklerinin karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?







A) I > II > III











B) I = III > II



D) III > II > I



C) II > III > I



E) II > I > III



Sıcaklığı en fazla olan ve ortak iyon derişimi az olan (0,1M Pb2+) ll. de en fazla, sıcaklğı en



C) I ve II



ll > lll > l



E) I, II ve III



XZ çözünürken ortama ısı verir ve XY2 daha iyi çözünür. l. X



2+



az olan ve ortak iyon derişimi çok olan (0,2M OH–) l. de en az çözünür. (Cevap C)



derişimi artar. ll. XY2



endotemik çözünür, sıcaklık arttıkça Kçç artar (Doğru). lll. İyon derişimi artar (Doğru). (Cevap E)



9. Ag2S katısının çözünürlük çarpımı (Kçç)



4.10–11



dir.



12. AgOH katısının 0,1 M'lık NH3 çözeltisindeki çözünürlüğü 3.10–7 M ise AgOH katısının çözünürlük çarpımı (Kçç) kaçtır?







Buna göre, Ag2S katısının aynı sıcaklıkta 0,2 molarlık AgNO3 çözeltisindeki çözünürlüğü kaç mol/L'dir?







(NH3 için Kb = 1.10–5)







A) 4.10–8







A) 3.10–8



















Ag2S(k)



 2Ag+ + S2–



–x 4 . 10–11



B) 2,5.10–8



D) 10–9







C) 10–8



E) 2.10–10



2



0,1



+x



= (0,2) . x ise x = 10







NH3 + H2O  NH4



0,2M 0 +2x



D) 10–11



+ + OH–



B) 5.10–8



–9



(Cevap D)



+x



+x



–x x2 10–5 = ise x = OH– = 10–3M (2. denklemde 10-1 yerine yazalım.)



C) 3.10–10



E) 3.10–12



AgOH(k)  Ag+ + OH– –3 . 10–7



10–3M



+ 3 . 10–7 + 3 . 10–7



Kçç = 3 . 10–7 . 10–3 = 3 . 10–10 (Cevap C)



BÖLÜM 06 Test



Çözünürlüğü Etkileyen Faktörler - 2 1. Suda az çözünen Fe(OH)2 katısının,



4. Belirli bir sıcaklıkta MgF2 katısının çözünürlük çarpımı (Kçç) 4.10–11'dir.







I. Saf sudaki







II. 0,1 molarlık NaOH çözeltisindeki











III. 0,1 molarlık Fe(NO3)2 çözeltisindeki







I. 0,1 M NaF çözeltisindeki







II. 0,1 M Mg(NO3)2 çözeltisindeki







çözünürlüklerinin karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







A) I > II > III











B) II > I > III



D) I > III > II







C) I > II = III



Buna göre, aynı sıcaklıkta MgF2 katısının,



çözünürlükleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



E) III > II > I



l. saf suda en fazla çözünür.



I (mol/L)



Ortak iyon derişimi arttıkça çözünürlük azalır. (Cevap D)



2. XY2(k)



–



X (suda) + 2Y(suda) + ısı



Çözünme denklemi verilen XY2 tuzunun katısıyla dengedeki sulu çözeltisi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Çözünürlük çarpımı (Kçç) = [X2+] . [Y–] 2'dir.







B) Y– molar derişimi X2+ molar derişiminin iki katıdır.







C) Sıcaklık düşürülürse hem çözünürlüğü hem de çözünürlük çarpımı artar.







D) Çözeltiye Na2X katısı eklenirse X2+ derişimi artar, Y– derişimi azalır.







E) Dipteki katının tamamını çözmeyecek kadar aynı sıcaklıkta su eklenirse iyon derişimi azalır.



İyon derişimi değişmez. (Cevap E)



XY(suda)



XY(k)



Şekildeki kapta belirli bir sıcaklıkta katısı ile dengede XY çözeltisi bulunmaktadır.







XY katısının suda çözünme tepkimesi, XY(k) + ısı







şeklinde veriliyor.







Buna göre,



1 2



+



2.10–5



A)



10



B)



2.10–9



10–5



C)



–9



4.10



10–5



D)



4.10–9



4.10–10



E)



10–9



10–5



l. de 4 . 10–11 = x . (10–1)2 ise x = 4 . 10–9 ll. de 4 . 10–11 = 10–1 . (2x)2 ise x = 10–5 (Cevap C)



E) Dipten çözünen katı ile eklenen su arasındaki oran dipteki katı bitene kadar sabittir.



3.



II (mol/L)



–9



Kçç = [Mg2+] . [F–]2



5. Çözüm Yayınları







2+



23



XY2(k)



–



2+



X (suda) + 2Y(suda) + ısı



Suda çözünme denklemi yukarıda verilen XY2 iyonik katısı için;



t1 °C'de Kçç = 5.10–10 t2 °C'de Kçç = 4.10–12



bilgisi veriliyor.







Buna göre,







I. t1 > t2'dir.







II. 1000 litrelik doygun çözeltinin sıcaklığı t1'den t2'ye getirilirse 0,4 mol XY2 katısı dibe çöker.







III. t2 C'deki çözünürlüğü 10–4 mol/L'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) II ve III







C) I ve III



E) I, II ve III



l. t1'deki Kçç daha büyüktür. Tepkime ekzotermik olduğu için düşük sıcaklıkta Kçç büyüktür.



–



t2 > t1'dir. (Yanlış)



X (suda) + Y(suda)



t1 de 5 . 10–10 = 4x3 ise x = 5 . 10–4M t2de 4 . 10–12 = 4x3 ise x = 10–4M (lll. doğru)



169



5 . 10–4 – 10–4M ve 4 . 10–4 . 1000 = 0,4 mol (ll. doğru)







I. Bir miktar XY(k) eklenirse denge 1 yönüne kayar.







II. Çözelti soğutulursa dipteki katı miktarı artar.







III. Çözeltide sabit sıcaklıkta bir miktar XNO3 tuzu çözülürse denge 2 yönüne kayar.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



(Cevap D)



6. t °C'de 200 mL'lik doygun çözeltisinde 8.10–6 mol iyon içeren AgCI katısının 0,2 M'lık NaCI çözeltisindeki çözünürlüğü kaç mol/L'dir?



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Katının dengeye etkisi yoktur. (Yanlış)







A) 10–8







B) 2.10–9











D) 10–6







C) 4.10–7



E) 4.10–6



4 . 10–6mol Ag+ ve 4 . 10–6mol Cl– içerir. 4.10-6 4.10-6 [Ag+] . [Cl–] = Kçç = 0, 2 . 0, 2 = 4.10-10



ll. Denge 2 yönüne bozulur ve katı kütlesi artar. (Doğru) lll. X+ derişimi artar, sistem azaltmak için 2 yönünde hızlanır. (Doğru) (Cevap D)



4 . 10–10 = x . 0,2 ise x = 2.10–9 (Cevap B)



Test 23



1. D



Ag2CrO4 katısı çözünebilmektedir. Buna göre, Ag2CrO4 katısının t °C'de saf sudaki çözünürlüğü kaç mol/L'dir? (Ag2CrO4 = 332)







A) 2.10











–2







B)



4.10–3



D) 2.10–4



C)



10–3



E) 10–4



Saf suda Kçç



–10–4



2.10–4



s1 c mol m L



CuBr(k)



Suda az çözünen ve çözünürlüğü endotermik olan CuBr katısının doygun çözeltisine,







1. Aynı sıcaklıkta bir miktar Cu(NO3)2 katısı ekleme,







2. Sıcaklığı artırma







işlemleri sırasıyla uygulanıyor.







Bu işlemlerin sebep olduğu değişiklikler ile ilgili,



0 I



Kçç



Zaman 0



Zaman



II



2



1



2



0







yukarıdaki grafiklerden hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



III



10–4



2.10–5



B)



2.10–4



2.10–9



–4



10



D)



2.10–4



2.10–5



E)



–4



4.10–8



2.10



t1°C'de 4 . 10–8 = S12 ise S1 = 2 . 10–4M t2°C'de 0,25M SO42– ortak iyonuyla, 5 . 10–10 = S2 . 0,25 ise S2 = 2 . 10–9M'dır. (Cevap B)



Zaman



C) I ve II



Derişim mol L



11. 1



kütlesini azaltır. Kçç'yi yalnızca 2. işlem sıcaklık artırır.



10−4



(Cevap D)



Kçç = 10–10







2. PbI2(k)



Kçç = 4.10–12







170



x







t1



Zaman



t2



Şekildeki grafikte doygun MgF2 sulu çözeltisine sabit



sıcaklıkta n mol Mg(NO3)2 katısının eklenmesiyle Mg2+ derişiminin zamanla değişimi verilmiştir.



Buna göre,







I. t1 anına kadar çözeltideki F– derişimi 2.10–4' M dır.



A)



s1 = s2



x1 > x2







B)



s1 > s2



x1 = x2



II. t1 anında çözeltiye 1 mol Mg(NO3)2 eklenmiştir.



C)



s1 < s2



x1 > x2







III. t2 anında MgF2'nin çözünürlüğü 10–6 molardır.



D)



s1 > s2



x2 > x1



E)



s1 < s2



x2 = x1



10–10 = S12 ise S1 = 10–5 ve 4 . 10–12 = 4S23 ise S2 = 10–4M S1 < S2'dir. 10–10 = x1 . 10–1 ise x1



Mg2+



0



Yukarıda aynı sıcaklıktaki çözünürlük çarpımları verilen 1. ve 2. katılarının saf sudaki çözünürlükleri (s) ve 0,1 M'lık NaI çözeltisindeki çözünürlüklerinin (x) karşılaştırılması ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? s



10–8



C)



E) I, II ve III



1. AgI(k)



s2 c mol m L



A)



1. işlem Cu2+ derişimini artırır, Br– derişimi azalır. 2. işlem Cu2+ derişimini artırır, katı



9.



9. C 10. B 11. D



Çözüm Yayınları



1



8. D



Buna göre, PbSO4 katısının t1 °C'de saf sudaki çözünürlüğü (s1) ve t2 °C'de 0,25 molarlık Na2SO4 çözeltisindeki çözünürlüğü (s2) aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



Kçç = 4 . 10–9



CuBr katısı(g)



7. C







CuBr(suda)



Cu2+ derişimi mol L 2 1



6. B



PbSO4 katısının t1 ve t2 °C'deki çözünürlük çarpımları (Kçç) değerleri yukarıda verilmiştir.



(Cevap C)



8.



5. D







Kçç = (2 . 10–4)2 . 10–1



0,1



= 4x3 = 4 . 10–9 ise x = 10–3M



4. C



t2 °C'de Kçç = 5.10–10



-3 664.10-3 gram = 2.10-3 mol ve çözünürlük(x) = 2.10 20 332 Ag2CrO4  2Ag+ + CrO32–



x = 10–4M



3. D



10. t1 °C'de Kçç = 4.10–8



7. t °C'de 0,1 M'lık 20 litre Na2CrO4 çözeltisinde en fazla 664 mg



2. E



= 10–9M ve 4 . 10–12 = x



2



. (10–1)2 ise x



2



= 4 . 10–10M x



1 > x2 dir.



(Cevap C)







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



l. 10–4 . 2 = 2 . 10–4M F–C (Kesin)



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. Belirlenemez lll. Kçç = 10–4 . (2 . 10–4)2 = 4 . 10–12 ise t2'de 4 . 10–12 = 1 . (2x)2 ise x = 10–6M (Kesin) (Cevap D)



1. t °C'deki çözünürlük çarpımı 2.10–8 olan PbSO4 katısının aynı



4. 2.10–4 M Mg(NO3)2 çözeltisine sabit sıcakılkta eşit hacimde



sıcaklıkta bir litrelik sulu çözeltisindeki çözünmüş iyonlarının toplam mol sayısı 2.10–8'dir.







Na2CO3 çözeltisi ekleniyor.



Buna göre PbSO4 çözeltisi ile ilgili,







I. Dengededir.







II. [Pb2+] . [SO 4 ] < 2.10–8'dir.







III. Bir miktar daha PbSO4 katısı çözebilir.



2–







Çökelme olmaması için Na2CO3 çözeltisinin başlangıç derişimi en fazla kaç molar olmalıdır?







(MgCO3 için Kçç = 1.10–10)







A) 5.10–6











B) 2.10–6



D) 2.10–10



yargılarından hangileri yanlıştır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















[Mg2+] derişimi hacim iki katına çıktığı için yarıya düşer. (Mg2+] = x XM Na2CO3'ten 2 M CO32– gelir. x 2– 2+ [Mg ] . [CO3 ] = 10–4 . 2 = Kçç = 10–10 ise x = 2 . 10–6M



C) I ve II



E) I, II ve III



PbSO4(k)  Pb2+ + SO42– 10–8mol 10–8mol



C) 5.10–8



E) 4.10–10



Çökelme sınırı Qi = Kçç'dir.







D) I ve III



24



BÖLÜM 06 Test



İyon Kesri ve Çökelme Şartları



2.10-4 = -4 10 M 2



(Cevap B)



Qi = 10–8 . 10–8 = 10–16 Qi < Kçç olduğu için doymamıştır. l. Dengede değildir. (yanlış) ll. Qi < Kçç (Doğru) lll. Doymamıştır. (Doğru) (Cevap A)



5. x molar Cu(NO3)2 çözeltisi ile y molar Na2S çözeltilerinin eşit hacimleri karıştırıldığında bir miktar CuS katısı dibe çöküyor.







Buna göre x ve y değerleri, x



2.10–5'tir.











Aynı sıcaklıkta 0,2 M 100 mL K2SO4 çözeltisi ile en az kaç M'lık 400 mL Ba(NO3)2 çözeltisi karıştırılırsa çökelme başlar? A) 5.10–2



D)



B) 2,5.10–2 6,25.10–4



E)



C) 1,25.10–3



Çözüm Yayınları



2. Belirli bir sıcaklıkta BaSO4 katısının çözünürlük çarpımı (Kçç)



I.



0,1



0,02



II.



2.10–6



4.10–3



III.



2.10–4



4.10–6







yukarıdakilerden hangileri olabilir? (CuS için Kçç = 2.10–9)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



Çökelme şartı Qi > Kçç'dir.



2,5.10–4



y



C) I ve II



E) I, II ve III



Qi = [Cu2+] . [S2–] ve eşit hacimde karıştırıldığı için derişimler yarıya düşer. 0, 1 0, 02 l. 2 . 2 = 5.10-3 > 2.10-9 (Çöker) 2.10-6 4.10-3 = ll. 2.10-9 = Kçç (Çökmez) 2 . 2 -4 -6 2.10 4.10 -10 < Kçç (Çökmez) lll. 2 . 2 = 2.10



BaSO4 katısının çökelmeye başlama durumu Qi = [Ba2+] . [SO42–] = Kçç'dir. 0, 2.100 [SO42–] = 500 = 0,04M x.400 [Ba2+] = 500 = 0,8xM 0,04 . 0,8x = 2 . 10–5 = Kçç ise x = 6,25 . 10–4



(Cevap A)



(Cevap D)



3. 0,2 molar Pb(NO3)2 çözeltisi ile 0,4 molar KI çözeltisi eşit



6. Aynı sıcaklıktaki 0,2 M 100 mL NaCI çözeltisi ile 0,2 M 100 mL AgNO3 çözeltisi tamamen karıştırılıyor.



hacimde karıştırılıyor.











Bir süre sonra dengeye ulaşan çözelti ile ilgili,



171



Buna göre,







I. AgCI katısı oluşur.



II. [NO3 ] = [I–]'dir.







II. Dengeye ulaşan sistemde Ag+ derişimi 2.10–5M'dır.



III. [K+] > [NO3 ]'dir.







III. Na+ derişimi 0,1 M'dir.







I. [Pb2+] . [I–]2 = Kçç'dir.







–



–







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III







yargılarından hangileri doğrudur? (AgCI için Kçç = 4.10–10)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Qi = [Ag+] . [Cl–] = 10–1 . 10–1 = 10–2 > Kçç çöker. (Doğru)



l. Dengede iyon çarpımları = Kçç'dir. (Doğru) 0, 2.2 ll. [NO3–] = 2 = 0, 2M ancak l– çöker ve derişimi 0,2M'den azdır. (Yanlış) + – lll. K = NO3 dir. (Yanlış) (Cevap A)



ll. x2 = 4 . 10–10 ise x = 2 . 10–5M (Doğru) 0, 2.100 lll. [Na+] = 200 = 0, 1M (Doğru) (Cevap E)



Test 24



1. A



7. AgCI(k)



–



+



2. D



3. A



4. B



5. A



6. E



7. D



8. E



9. B 10. C 11. E 12. C



10. Oda koşullarında 4.10–2 molar Ca(NO3)2 çözeltisi ile 2.10–2



Ag(suda) + CI(suda)



molar Na2SO4 çözeltisi eşit hacimde karıştırılıyor.



denklemine göre katısı ile denge halinde bulunan AgCI çözeltisine sabit sıcaklıkta bir miktar AgNO3 katısı ekleniyor.







Buna göre, dengeye ulaşan çözelti ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (CaSO4 için Kçç = 10–6)







Bu olay ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Ag+ iyon derişimi artar.







A) [Ca2+] . [SO 4] = 10–6 dır.







B) CI– iyon derişimi azalır.







B) NO3 derişimi 4.10–2 M dır.







C) Denge girenler lehine bozulur.







C) SO 4 derişimi 4.10–8 M dır.







D) AgCI katısının çözünürlüğü artar.







D) Ca2+ derişimi 0,01 M dır.







E) AgCl katı kütlesi artar.



2–



–



2–



E) Bir miktar CaSO4 katısı dibe çökmüştür. Hacim 2 katına çıkar ve derişimler yarıya düşer. 4.10-2 2.10-2 = Qi = [Ca2+] . [SO42–] = 2.10-4 Qi > Kçç çöker. 2 . 2 Ca2+ + SO42–  CaSO4(k)



D) Katısı ile dengedeki çözeltiye ortak iyon içeren (Ag+) AgNO3 eklendiğinde denge girenler



lehine bozulur ve çözünürlük azalır. (Cevap D)



2 . 10–2



10–2



–10–2 –10–2 ––––––––––––––– 10–2 0 +x +x



–x



ihmal edilir. 10–2 . x = Kçç = 10–6 ise x = 10–4M (Cevap C)



11. 0,2 molar 100 mL Pb(NO3)2 çözeltisi ile 1 molar 100 mL NaI çözeltisinin sabit sıcaklıkta karıştırılması ile



8. 0,6 M Pb(NO3)2 çözeltisi ile 0,4 M Nal çözeltisi eşit hacimde







karıştırılıyor.







(Pbl2 için Kçç = 8 . 10–9)







A) 0,1







B) 2 . 10–2











D) 10–4







C) 10–2



E) 2 . 10–4



Qi > Kçç'dir. Çöker. Eşit hacim karıştırıldığı için derişimler yarıya düşer. [Pb2+] = 0,3 M, [l–] = 0,2 M Pb2+ + 2l–  Pbl2(k) 0,3



0,2



–0,1



0,2



Çözüm Yayınları







Bir süre sonra dengeye ulaşan çözeltide l– derişimi kaç M'dır?











Pb2+(suda) + 4l–(suda)  Pbl2– 4(suda)



kompleks oluşum dengesi kuruluyor. Buna göre, I. 0,1 molar [PbI4]2– kompleksi oluşur.







II. Pb2+ derişimi 5.10–2 M'dır.







III. I– derişimi 0,1 M'dır.







yargılarından hangileri doğrudur?







([PbI4]2– için oluşum sabiti (Kol) 2.104'tür.)







A) Yalnız I D) I ve III



[Pb2+] =



8 . 10–9 = 0,2 . (2x)2



0, 2.100 1.100 – 200 = 0, 1M [l ] = 200 = 0, 5M



0,2M 0



ise X = 10–4M



Pb2+ + 4l–  [Pbl4]2–



+x



[l–] = 2x = 2 . 10–4M



0,1 0,5



+2x



–x



ihmal edilir.



(Cevap E)



B) Yalnız II C) I ve II E) I, II ve III



0



–0,1 –0,4 +0,1M (Doğru) –––––––––––––––––– 0 0,1 –x +x



+4x



0, 1 ise x = Pb2+ = 5 . 10–2M (ll. doğru) x. ^0, 1h4 [l–] = 0,1M (lll. doğru) Kol = 2 . 104 =



(Cevap E)



172 12. 1.10–2 molar Mg2+ ile 1.10–5 molar Fe2+ iyonlarını bulunduran çözeltiye sabit sıcaklıkta yavaş yavaş KOH katısı ilave ediliyor.



9. 4.10–6 molar Pb(NO3)2 çözeltisi ile eşit hacimde NaCI çözeltisi sabit sıcaklıkta karıştırılıyor.



Buna göre, çökelme olmadan PbCI2'nin doygunluğa ulaşması için NaCI çözeltisinin derişimi kaç molar olmalıdır? (PbCI2 için Kçç = 5.10–11)







Buna göre, Mg2+ iyonları çökmeye başladığı anda çözeltideki Fe2+ iyonları derişimi kaç molardır?







(Mg(OH)2 için Kçç = 1.10–6, Fe(OH)2 için Kçç = 2.10–15)







A) 5.10–3







A) 5.10–12























B) 10–2



D) 5.10–2







C) 2.10–2



E) 2.10–1



Qi = [Pb2+] . [Cl–]2 = Kçç olmalıdır. Qi =



4.10-6 ` x j2 = 5.10-11 ise x = 10–2M 2 . 2



D) 10–10



B) 4.10–11



C) 2.10–11 E) 2.10–8



Mg(OH)2 için 1.10–6 = 10–2 . [OH–]2 ise [OH–] = 10–2M'dir. Fe(OH)2 için 2 . 10–15 = [Fe2+] . [10–2]2 ise [Fe2+] = 2.10–11M (Cevap B)



(Cevap C)



BİRE BİR 1. Sabit sıcaklıkta XmYn katısının suda çözünürken verdiği



4. 0.4 M Pb(NO3)2 çözeltisinin 0,5 litresi ile 0,6 M NaI çözeltisinin



iyonların derişimi grafikteki gibi değişmektedir.



0,5 litresi bir kapta karıştırıldığında bir çökelek oluşmaktadır.



Molar derişimi 3.10−4



Y−m



2.10−4



X+n Zaman



0







Bu grafiğe göre XmYn katısı ile ilgili,







I. Formülü X2Y3'tür.







II. Çözünürlüğü 2.10–4 M'dır.







III. Çözünürlük çarpımı (Kçç) 1,08.10–18'dir.







(XmYn suda çok az çözünen bir katıdır.)



A) Yalnız I D) I ve III



l.



X+n = 2.10-4 = 2 3 ve X2Y3 (Doğru) Y -m 3.10-4



(PbI2 için Kçç = 2.10–11)







A) PbI2 için iyon derişimleri çarpımı (Ki), Kçç'ye eşittir.







B) NO3 derişimi 0,4 molardır.







C) I– derişimi 2.10–5 molardır.







D) Pb2+ derişimi 0,2 molardır.







E) Bir miktar PbI2 katısı çökmüştür.



–



0, 6 0, 4 – 2 = 0, 2M ve l = 2 = 0, 3 M'dır.



X+n = 2.10-4 = -4 10 M 'dir. (Yanlış) 2 2



–8



4.10 'dir.



Buna göre, aynı sıcaklıkta, arı su ile hazırlanmış 100 litre sulu çözeltide en fazla kaç gram çözünmüş CuSO4 bulunur? (CuSO4 = 160) B) 16



C) 6,4



D) 3,2



= x2 olsun. x2 = 4 . 10–8 ise x = çözünürlük = 2 . 10–4 M'dır.



CuSO4 için Kçç n n M = V den 2 . 10–4 = 100 ise n = 0,02 mol CuSO4 = 0,02 . 160 = 3,2 gram



E) 1,6



5. AgNO3 ve Na2CrO4 iyonik katılarının oluşturduğu 0,4 Çözüm Yayınları



2. CuSO4 katısının belirli bir sıcaklıktaki çözünürlük çarpımı (Kçç)



A) 32







(Cevap D)



(Cevap D)







Buna göre, tepkime sonunda kaptaki maddelerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



ihmal [Pb2+] = 0,05M'dır.



B) Yalnız II C) I ve II E) I, II ve III



lll. Kçç = [X+n]2 . [Y–m]3 = (2 . 10–4)2 . (3 . 10–4)3 = 1,08 . 10–18 dir. (Doğru)











Eşit hacim karıştırıldığı için Pb2+ = Ki > Kçç'dir. Pb2+ + 2l–  Pbl2(k) 0,2 0,3 –0,15 –0,3 ––––––––––– 0,05 0 +x +2x –x



yargılarından hangileri doğrudur?



ll. Çözünürlüğü



25



BÖLÜM 06 Test



molarlık sulu çözeltilerin eşit hacimleri karıştırılarak bir çözelti oluşturulmuştur.







Bu çözelti ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (Ag2CrO4 için Kçç = 2,4.10–12)







A) Karışımdaki Ag+ ve CrO 4 iyonlarının başlangıç derişimleri çarpımı (Ki) > Kçç'dir.







B) Çözeltideki Na+ derişimi 0,4 molardır.







C) Ag2CrO4 çöker.







D) Net iyon denklemi,



2–



2Ag +



(suda)



(Cevap D)







2– 4(suda)



+ CrO



Ag2CrO4(k)'dır.



E) Çökelmeden sonra Ag+ derişimi 0'dır.



Eşit hacim karıştırıldığında deişimler yarıya düşer. [Ag+] = 0, 4 [CrO42–] = 2 = 0, 2 M'dır. 2 Ki = (0,2) . 0,2 = 8 . 10–3 ise Ki > Kçç'dir.



0, 4 2 = 0, 2M ve



Yani çöker ve denge kurulur. E) Dengede iyon derişimleri sıfırlanmaz! (Cevap E)



6. 5.10–2 M Na2CO3 çözeltisinin 1 litresinde kaç mol



3. Bakır (II) hidroksitin pH'si 10 olan KOH çözeltisindeki



kalsiyum karbonat (CaCO3) çözünebilir?



çözünürlüğü kaç mol/L'dir?







(Bakır (II) hidroksit için Kçç = 2.10–26'dır.)







A) 2.10–18











B) 4.10–18



D) 2.10–6



pH = 10 ise ortak iyon alan [OH–



–4



C) 5.10–12



E) 10–4 –26



] = 10 M Cu(OH)2'de 2 . 10



–4 2



–18



= x . (10 ) ise x = 2 . 10



M



(Cevap A)







(CaCO3 için Kçç = 2.10–9)







A) 2,5.10–7











B) 10–7



D) 2,5.10–9



5 . 10–2







C) 4.10–8



E) 10–9



2– iyonu ortaktır.



M CO3



Kçç = 2 . 10–9 = x . 5 . 10–2 ise x = 4 . 10–8M (Cevap C)



173



Test 25



1. D



7. Ag3PO4 suda az çözünen bir tuzdur ve çözünmesi



I. sıcaklığı yükseltme,







II. aynı sıcaklıkta bir miktar AgNO3 ekleme,







işlemlerinden hangilerinin tek başına uygulanması, Ag3PO4'nin çözünürlüğünün azalmasına neden olabilir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



5. E



6. C



7. C



8. B



9. E 10. B 11. C 12. D







Buna göre, aynı sıcaklıkta doymuş CaCO3 çözeltisinin sertlik derecesi kaçtır?







(CaCO3 = 100, CaCO3(k) için Kçç = 4.10-8'dir.)







A) 1



B) 2



C) 3



D) 4



E) 5



10 mg = 10 . 10–3g = 10–2 gram 10-2 10-4 n = 100 = 10-4 mol M = 1 = 10-4 M



III. arı su ekleme



Ag3PO4(k)  3Ag+ + PO33– + ısı



4. D



CaCO3 içermektedir.



Buna göre belirli sıcaklıkta Ag3PO4'nin sudaki doygun çözeltisine,







3. A



10. Sertlik derecesi 1 olan suyun litresi 10 miligram çözünmüş



ekzotermiktir.







2. D



Kçç = CaCO3 ) [Ca2+] . [CO32–] = x2 x2 = 4 . 10–8 ise x = 2 . 10–4M 10-4 = 1 s.d ise s . d = 2 2.10-4



C) I ve II



(Cevap B)



E) I, II ve III



l. Tepkime girenler lehine hızlanır ve çözünürlük azalır. ll. Ag+ derişimi artar, sistem girenler lehine hızlanır ve çözünürlük azalır. lll. İyon derişimi azalır ve sistem ürünler lehine hızlanır. Çözünürlük artar. (Cevap C)



8. Sertlik derecesi 1 olan suyun litresi 12 miligram çözünmüş



Aynı sıcaklıkta doymuş MgSO4 çözeltisinin sertlik derecesi kaçtır? (MgSO4 = 120, MgSO4 için Kçç = 9.10–6)







A) 45



B) 30



C) 15



D) 9



E) 3



12.10-3 gram 10-4 mol = -4 = 10–4mol ve 10 mol 1L 120 Kçç = 9 . 10–6 = x2 ise x = 3 . 10–3M



Çözüm Yayınları



MgSO4 içermektedir.



11. PbI2 katısının t ºC' de çözünürlük çarpımı (Kçç) 4.10-9'dur.



t ºC' de 1000 litrelik doygun PbI2 çözeltisinde kaç mol çözünmüş iyon vardır?







A) 1



Pbl2(k)  Pb2+ + 2l–



10-4 = 1 s.d ise s . d = 30 3.10-3



(Cevap B)



Kçç



x



B) 2



C) 3



D) 4



E) 5



2x



= x . (2x)2 = 4x3 = 4 . 10–9 ise x = 10–3M



n n M = V den 10–3 = 1000 ise n = 1 mol Pbl2 ve 3 mol iyon içerir.



(Cevap C)



9. XY katısının çözünürlük çarpımı değerleri,



174







10 °C'de Kçç = 1.10–10







25 °C'de Kçç = 4.10–10







şeklindedir.







Buna göre XY katısı için, +



–



X (suda) + Y(suda) + ısı







I. Çözünme denklemi, XY(k)















II. 25 °C'deki çözünürlüğü 2.10–5 mol/L'dir.







III. 25 °C'deki 1 litre doymuş çözeltisinin sıcaklığı 10 °C'ye düşürülür ise 10–5 mol XY katısı dibe çöker.



şeklindedir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve II



12. XY katısının belirli sıcaklıklardaki çözünürlük çarpımı (Kçç) değerleri aşağıda verilmiştir .







25 ºC'de



Kçç = 1.10-6







40 ºC'de



Kçç = 4.10-6







Buna göre XY katısı ile 40 ºC'de hazırlanan 3000 litrelik doygun çözeltinin sıcaklığı 25ºC'ye düşürülür ise kaç mol XY katısı dibe çöker?







A) 0,5



C) Yalnız III



E) II ve III



l. Çözünürlüğü sıcaklık ile doğru orantılıdır. Endotermik. (Yanlış)



B) 1



C) 2



D) 3



E) 4



40°C de 4 . 10–6 = x2 ise x = 2 . 10–3M



ll. 4 . 10–10 = x2 ise x = 2 . 10–5 (Doğru)



25°C de 1 . 10–6 = x2 ise x = 10–3M



lll. 10–10 = x2 ise x = 10–5 ve 2 . 10–5 – 10–5 = 10–5 (Doğru) (Cevap E)



(2 . 10–3 – 10–3) . 3000 = 3 mol çöker. (Cevap D)



01



TÜMEVARIM - III Test 1. Temel haldeki orbital şeması,



4.



1H







şeklinde olan X element atomu ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







A) Atom numarası 13'tür.







B) Paramanyetiktir.







C) Periyodik sistemde 3. periyot 3A grubunda yer alır.







D) Bileşiklerinde yalnızca +3 değerlik alır.







E) l = 1 olan orbitallerinde toplam 6 elektron vardır.



T



Atom no 13'tür. Yarı dolu orbitalinden dolayı paramanyetiktir. 1s22s22p63s23p1 3. periyot 3A grubu. Toprak metaldir. Yalnızca +3 değerlik alır.



(Cevap E)



8O



R L







Periyodik sistemde yerleri belirtilen elementler ve oluşturdukları bileşikler ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







A) Bileşiklerinde farklı yükseltgenme basamağına sahip olanlar : H, Z ve L'dir.







B) Y2O3 hem asitle, hem de bazla tepkimeye girer.







C) OR2 bileşiğinin sulu çözeltisinin asitliği L2O bileşiğininkinden fazladır.







D) Asit çözeltileri ile etkileşerek H2 gazı çıkartanlar: Y, Z ve T'dir.







E) H, T ve Z atomları küresel simetrik yük dağılımına sahiptirler.



E) l = 1, p orbitalidir. 2p6 ve 3p1 yani toplam 7e– vardır.



Z



Y



H: +1 ve –1, L: –1 ... +7 aralığında değerlik alır. Ancak Z:Zn (Çinko)'dir. Yalnızca +2 alır. (Cevap A)



2. Kararlı haldeki 21Sc elementinin elektron diziliminde e–



bulunduran en dıştaki (son) orbitalin baş kuantum sayısı (n), açısal momentum kuantum sayısı (l) ve manyetik kuantum sayısı (ml) aşağıdakilerden hangisi olabilir? n



l



ml



A)



4



2



0



B)



3



1



–1



C)



4



2



+2



D)



3



2



+1



E)



3



2



–3



Çözüm Yayınları



5. P(k) + HNO3(suda) + H2O(s) → H3PO4(suda) + NO(g)



Denkleşmemiş redoks tepkimesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







A) Tepkime en küçük katsayılarla denkleştirilirse ürünlerin katsayıları toplamı 8 olur.







B) HNO3 bileşiğindeki N'nin yükseltgenme basamağı +5'dir.







C) 0,1 mol P atomu 0,5 mol e– alarak yükseltgenmiştir.







D) HNO3 yükseltgen özellik gösterir.







E) 0,3 mol P harcandığında normal koşullarda 11,2 litre NO gazı açığa çıkar.



C) P elektron vererek yükseltgenmiştir. (Cevap C)



6.



2 2 6 2 6 2 1 1 21Sc: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d ise dizilimde en dış orbital 3d dir. 1 → l = 2 ve ml: –2, –1, 0, +1, +2



He(g) CH4(g) SO2(g)



3d







(Cevap D)



n=3



V, T



3. Aşağıda verilen iyonlardaki altı çizili atomlardan



hangisinin yükseltgenme basamağı yanlış verilmiştir? İyon



Yükseltgenme basamağı



A)



CIO–



–1



B)



SO 3



2–



+4



C)



CrO 4



+6



D)



MnO4



+7



E)



NH 4



–3



2– –



+







Yukarıdaki şekilde verilen sabit hacimli kapta eşit kütlede He, CH4 ve SO2 gazları bulunmaktadır.







Buna göre,







I. Mol sayısı en büyük olanı He'dur.







II. Kısmi basıncı en az olanı SO2'dir.







175







III. CH4 'ün ortalama yayılma hızı SO2'nin 2 katı, He'nin yarısı kadardır. yargılarından hangileri doğrudur? (He=4, CH4=16, SO2=64) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II











D) I ve III







E) I, II ve III



I. Kütleleri 64'er gram alınırsa, nHe = 64 = 16 mol, nCH4 = 64 = 4 mol ve 4 16 nSO2 = 64 = 1 mol (Doğru) 64 II. Mol sayısı en az olanı SO2'dir. (Doğru)



A) (ClxO–2)–: x – 2 = –1 ise x = +1 (Cevap A)



III. Mol kütlelerinin karekökü ile yayılma hızı ters orantılıdır. VHe =



1 = 1 , V = 2 CH4 4



1 = 1 , VSO2 = 4 16



1 = 1 (Doğru) 8 64



(Cevap E)



Test 01 7.



1. E



Gaz



Kritik sıcaklık (°C)



X



–82,4



–164



Y



374,4



100



Z



31,2



–78







I. Oda koşullarında X ve Y soğutucu akışkan olarak kullanılamaz.







II. Z, 31,2 °C'nin üzerindeki sıcaklıklarda tüm basınçlarda gaz halde bulunur.







III. 120 °C'deki X, Y ve Z karışımına yüksek basınç uygulandığında karışımdan yalnızca Y sıvı olarak ayrılır. yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



5. C



6. E



7. E



8. B



9. C 10. E 11. B 12. D



tepkimesine göre standart koşullarda kaç mol CH3OH'ın tamamen yanması sonucu 146 kj ısı açığa çıkar?







(CH3OH(s) ∆Hol° = –236 kj/mol, CO2(g) ∆Hol° = –394 kj/mol







H2O(s) ∆Hol° = –286 kj/mol) A) 0,8



B) 0,6



C) 0,5



D) 0,25



E) 0,2



∆H = Hü – Hg = [–394 + 2 . (–286)] – [–236] = –730 146 730 = 0, 2 mol



(Cevap E)



11. Gaz fazında gerçekleşen bir tepkimenin potansiyel enerji (P.E) - tepkime koordinatı (T.K) grafiği aşağıda verilmiştir. P.E. I.



II.



X+Y



T+L Z



C) I ve II



E) I, II ve III



T.K.







l. Soğutucu akışlanlar oda koşullarında gaz olmalı, kaynama sıcaklıkları düşük kritik sıcaklıkları yüksek olmalı (Doğru)







Grafiğe göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



ll. Kritik sıcaklıklığın üzerindeki sıcaklıklarda gaz (Doğru)







A) Tepkime iki adımda gerçekleşir.







B) I. adım yavaştır.







C) Z ara üründür.







D) İleri aktivasyon enerjisi büyük olanı II. adımdır.







E) Toplu tepkime ekzotermiktir.



lll. Y'nin kritik sıcaklığı 374,4'tür. 120°C de sıvılaşır. (Doğru)



8.



M



1,2 atm CH4(g)



2 atm O2(g)



t °C V



t °C V



Çözüm Yayınları



(Cevap E)



B) Aktivasyon enerjisi (Eai) daha büyük olan ll. basamak yavaştır. (Cevap B)



12.







Şekildeki sistemde M musluğu açılarak gazlar,















tepkimesini tam verimle gerçekleştiriyorlar.







Tepkime sonrası sıcaklık başlangıç sıcaklığına döndürüldüğünde kaptaki toplam basınç 48 cmHg olduğuna göre, oluşan suyun t °C deki buhar basıncı kaç mmHg'dir?







A) 32



B) 24



C) 18



D) 6



E) 3,2



1



CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O(s) –0,5 –1 –––––––– 0,1 0



+0,5 Pbuhar



Pson = 0,1 + 0,5 + Pbuhar = 0,6 . 76 cmHg + Pbuhar = 48 Pbuhar = 48 – 45,6 = 2,4 cmHg = 24 mmHg (Cevap B) 3



9. Özkütlesi 1,2 g/cm olan kütlece % 49'luk 120 mL H2SO4 çözeltisine su eklenerek hacmi 600 mL yapılıyor.







Buna göre yeni çözeltinin molar derişimi kaçtır?



(H2SO4 = 98)



A) 2



B) 1,5



C) 1,2



D) 0,8



CH3COO−



10−7



E) 0,4



%.d.10 = 49.1, 2.10 = 6M ve 120mL 98 MA M1V1 = M2V2 den 6 . 120 = M . 600 ise M = 1,2M M=



(Cevap C)



OH−



10−12



Zaman



0







2 mol CH3COOH sıvısının 25 °C'deki saf suda çözünmesiyle oluşan 500 mL'lik sulu çözeltideki iyon derişimlerinin zamanla değişimi grafikteki gibidir.







Buna göre,



PcH4 = 0,6 atm ve PO2 = 1 atm 0,6



İyon derişimi (mol/L) 10−2



CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(s)



Musluk açılınca hacim iki katına çıkar ve kısmi basınçlar yarıya düşer.



176



4. A











Yukarıda kritik sıcaklığı ve kaynama sıcaklığı verilen X, Y ve Z gazları ile ilgili,







3. A



10. CH3OH(s) + 3/2 O2(g) → CO2(g) + 2H2O(s)



Kaynama sıcaklığı (°C)







2. D







I. CH3COOH'nin iyonlaşma yüzdesi 0,25'tir.







II. Dengedeki çözeltiye CH3COONa tuzu eklenirse pH'si artar.







III. Çözeltinin pH'si 12'dir.







IV. CH3COOH'un iyonlaşma sabiti (Ka) 2,5.10–5'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) I, II ve IV







C) II ve IV



E) II, III ve IV



2 – + 0, 5 = 4M CH3COOH. CH3COOH  CH3COO + H 4 0 0 +10–2 +10–2 –10–2 10-2 l. 4 .100 = 0,25 (Doğru)



ll. (H+) azalır (Doğru) 10-2 .10-2 = lV. 2, 5.10-5 4



(Cevap D)



02



TÜMEVARIM - III Test 1. Atom numarası 24 olan Cr element atomu ile ilgili



4. SO2 gazı oluşum tepkimesine ait potansiyel enerji (P.E) -



aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







A) Temel haldeki elektron dizilimi [18Ar]4s13d5 şeklindedir.







B) En yüksek başkuantum sayısı (n) 4'tür.







C) n = 3 olan orbitallerdeki elektron sayısı 13'tür.







D) Periyodik cetvelin 4. periyot 6B grubu elementidir.







E) Manyetik kuantum sayısı (ml) –2 olan elektron sayısı 5'tir.



tepkime koordinatı (T.K) grafiği aşağıda verilmiştir. P.E (kj) 0



T.K



2 2 6 2 6 1 5 5 24Cr: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d yada [18Ar]4s13d 1 En yüksek başkuantum sayısı 4s , n = 4'tür.



a



n = 3 te 3s23p63d5 yani 2 + 6 + 5 = 13 e–







4s13d5 ise 4. periyot 6B grubu E) ml = –2 d orbitaline ait 1 orbitaldir. ml = –2 olan 1 e– vardır. –2 –1



0 +1 +2



(Cevap E)



SO2 gazının molar oluşum entalpisi –300 kj/mol olduğuna göre,







I. SO2(g) → S(k) + O2(g) tepkimesinin entalpisi















II. a = –300'dür.







III. S katısının molar yanma entalpisi –300 kj/mol'dür.



+ 300 kj/mol'dür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Oluşumun tersidir. (Doğru) ll. –300'dür. (Doğru) lll. S(k) + O2(g) → SO2(g) 1 mol S(k)'nin



2. Periyodik sistemde elementlerin özelliklerinin değişimi ile



yanmasıyla 300 kj ısı açığa çıkar. (Doğru)



ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?



(Cevap E)



A) Aynı grupta yukarıdan aşağıya inildikçe iyonlaşma enerjileri artar.







B) Aynı periyotta soldan sağa gidildikçe elementlerin hidroksitli bileşiklerinin asitlik özelliği artar.







C) CI, Br, I elementlerinin oksitlerinin sulu çözeltilerinin asitlik kuvveti I2O > Br2O > CI2O şeklindedir.







D) Metal oksitlerinin bazlık kuvveti aynı grupta yukarıdan aşağıya inildikçe azalır.







II. KOH'un molar nötrleşme entalpisi –54 kj/mol'dür.







III. Tepkimede 22,4 gram KOH katısı kullanılmıştır.







E) Geçiş metallerinin tamamı bileşiklerinde birden farklı pozitif değerlik alabilirler.







yargılarından hangileri doğrudur? (KOH = 56)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















B) Aynı periyotta soldan sağa gidildikçe elementlerin hidroksitli bileşiklerinin asitliği artar. (Cevap B)



Çözüm Yayınları







5. Oda koşullarında 0,5 molar 400 mL H2SO4 çözeltisinin yeterince KOH ile tepkimesi sonucu 21,6 kj ısı açığa çıkmaktadır.







Buna göre,







I. Tepkimenin net iyon denklemi,



H+(suda) + OH– (suda) → H2O(s) dır.



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Nötrleşme net iyon denklemidir. (Doğru) ll. nKOH = 2nH2SO4 = 0,5 . 0,4 . 2 = 0,4 mol 21, 6 0, 4 = - 54 (Doğru) lll. 0,4 . 56 = 22,4 g (Doğru) (Cevap E)



6. H2O2 + 2Br– + 2H+ → 2H2O + Br2



tepkimesi iki adımda gerçekleşmektedir.







Bu tepkimenin hızlı olan 2. adımı;



177



H+ + Br– + HBrO → H2O + Br2



3. Ca(k) + 2HNO3(suda) → Ca(NO3)2(suda) + H2(g)



Ca katısı ile 500 mL HNO3 çözeltisi artansız olarak yukarıdaki denkleme göre tepkime vermektedir.







Tepkime sonunda N.K.'da 4,48 L H2 gazı oluştuğuna göre kullanılan HNO3 çözeltisinin molar derişimi kaçtır?







A) 2



B) 1,6



C) 1,2



D) 1



E) 0,8



4, 48 22, 4 = 0, 2 mol H2 için 0,4 mol HNO3 harcanır. 0, 4mol M = 0, 5L = 0 , 8M







olduğuna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Tepkime derecesi 3'tür.







B) HBrO katalizördür.







C) Hız bağıntısı k.[H2O2] . [Br–] [H+]'dır.







D) 1. adımın denklemi,



H2O2 + Br– + H+ → H2O + HBrO şeklindedir.



E) Tepkime moleküleritesi 5'tir.



H2O2 + Br– + H+ → H2O + HBrO (1. adım) H+ + Br– + HBrO → H2O + Br2 (2. adım)



B) HBrO önce üründe sonra girende yer alır. Yani ara üründür. (Cevap E)



(Cevap B)



Test 02



1. E



7. Gaz fazında gerçekleşen



2. B



3. E



9.



X + 2Y + Z → T tepkimesinde,







● X ve Y'nin derişimleri 2'şer katına çıkarılınca tepkime hızı 4 katına çıkıyor.







● Y ve Z'nin derişimleri yarıya düşürüldüğünde tepkime hızı yarıya düşüyor.







● Kap hacmi yarıya düşürüldüğünde tepkime hızı 8 katına çıkıyor.







Buna göre tepkimenin hız denklemi aşağıdakilerden hangisi olabilir?







A) k. [X].[Y]2







C) k. [X]2.[Z] D) k. [X].[Y]2.[Z]















B) k. [X].[Y].[Z]



E) k. [Y]2.[Z]



4. E



5. E



6. B



xA(g) + yB(g)



7. C



ileri geri



8. C



zC(g)







tepkimesine göre maddeler kapalı bir kapta dengededir.







Dengedeki sistem ile ilgili,







● Kap hacmi küçültüldüğünde zamanla C gazının mol sayısı artıyor.







● Sıcaklık artırıldığında denge sabiti Kc'nin değeri azalıyor.







bilgileri veriliyor.







Buna göre,







I. x + y > z'dir.







II. Tepkime ekzotermiktir.







III. Sistem soğutulursa ileri tepkimenin hız sabiti (ki) artar.



1. bilgiden; (X + Y)2 derece toplamı 2'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?



2. bilgiden; (Y + Z)1 derecede toplamı 1'dir.







A) Yalnız I











3. bilgiden; (x + Y + Z)3 tepkime derecesi 3'tür.



9. B 10. E 11. D 12. B



B) I ve II



D) II ve III







C) I ve III



E) I, II ve III



Y'nin derecesi 1 yada 0



l. Hacim azalırsa gaz mol sayısının az olduğu yöne tepkime ilerler. x + y > z'dir.



Z'nin derecesi 1 yada 0 olabilir.



ll. Ekzotermik tepkimelerde sıcaklık arttıkça Kc azalır.



X'in derecesi 2 olabilir.



lll. Sıcaklık azalırsa tepkime hızı azalır. (Yanlış)



C) k[X]2 . [Z] olabilir.



(Cevap B) (Cevap C)



Çözüm Yayınları



10. PCI5(g)



denklemine göre 2 litrelik sabit hacimli bir kapta 2,5 mol PCI5 gazı ile başlatılan tepkime % 40 verimle gerçekleşerek dengeye ulaşıyor.







Buna göre tepkimenin denge sabiti (Kc) kaçtır?







A) 2,5



2,5



0,8



0



178



Zaman



t



1 litrelik kapalı kapta sabit sıcaklıkta, CO(g) + CI2(g)











tepkimesinde maddelerin derişim - zaman grafiği yukarıda verilmiştir.







Buna göre,







COCI2(g)



+n



2,5 – n



n



0,1 M 100 mL Ba(OH)2 çözeltisi ile 100 mL HA çözeltisi artansız tepkimeye girmektedir.







Buna göre, HA asidinin iyonlaşma sabiti (Ka) kaçtır?







A) 10–5



B) 2.10–6



C) 10–8



D) 5.10–8







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



ll. Denkleme göre artar. (Doğru) 0, 2.0, 2 2 lll. Kc = 0, 6 = 30 'dur. (Yanlış)



E) 10–9



0, 02 nHA = 2 . 0,1 . 0,1 = 0,02 mol M = 0, 1 = 0, 2M HA  H+ + A– 10-4 .10-4 = 0,2 0 0 ise Ka = 5.10-8 0, 2 –4 4+ –4 –10 +10 10 (Cevap D)







l. Derişimler sabitlenmiş. Dengededir. (Doğru)



(Cevap E)







I. Sistem t anında dengeye ulaşmıştır. II. Zamanla kaptaki gaz basıncı artmıştır. 20 III. Derişim cinsinden denge sabiti (Kc) 3 'tür. yargılarından hangileri doğrudur?







2,5 . 40 = 1 = n 100 +n 1 1 . 1 n Kç = 2 2 = 1, 5 3 2



nHA = 2nBa(OH)2 olursa nH+ = nOH– olur.















0



E) 1 3



11. Oda koşullarında HA zayıf asit çözeltisinin pH'si 4'tür.



CO ve CI2



0,2



0



–n



COCI2



0,6



C) 3 D) 2 2 5



B) 2



PCl5  PCl3 + Cl2



Derişim (mol/L)



8.



PCI3(g) + CI2(g)



12. 2.10–2 molar Ca(NO3)2 çözeltisi ile eşit hacimde sabit



sıcaklıkta en fazla kaç molar NaOH çözeltisi karıştırılmalı ki çökelme olmasın? (Ca(OH)2 için Kçç = 4.10–8)



C) I ve II







A) 2.10–3



B) 4.10–3



C) 2.10–4



D) 4.10–4 E) 5.10–4 Qi = Kçç olmalıdır. Eşit hacim karıştırıldığı için derişimler yarıya düşer.







E) I, II ve III



x 2.10-2 = -2 10 M XM NaOH'tan 2 M OH– gelir. 2 2 x 4 . 10–8 = 10–2 . ` 2 j ise x = 4 . 10–3M



(Ca2+) = (Cevap C)



(Cevap B)



03



TÜMEVARIM - III Test 1. Mg3N2(k) + 6H2O(s)



4. Deniz seviyesindeki 200 gram suda 0,1 mol AI(NO3)3



3Mg(OH)2(k) + 2NH3(g)



çözülerek hazırlanan sulu çözeltinin kaynama noktası ve donma noktası kaç °C'dir?



denklemine göre 25 gramlık Mg3N2 örneğinin yeterince H2O ile tepkimesinden açığa çıkan NH3 gazı 273 °C'de 5,6 litrelik sabit hacimli bir kapta 1,6 atm basınç yapmaktadır.







Buna göre Mg3N2 örneğinin saflık %'si kaçtır?







(N = 14, Mg = 24)







A) 25



B) 40



C) 50



D) 60



(Kk = 0,52 molal/°C, Kd = 1,86 molal/°C)







E) 80



22, 4 P . V = n . R . T den 1,6 . 5,6 = n . 273 .546 ise nNH3 = 0,2 mol 0,2 mol NH3 oluşması için 10 0,1 mol Mg3N2 = 0,1 . 100 = 10 gram 25 .100 = 40 (Cevap B)



Kaynama noktası (°C)



Donma noktası (°C)



A)



100,52



–1,86



B)



101,04



–3,72



C)



100,52



–3,72



D)



101,56



–5,58



E)



101,04



–1,86



0, 1 mol = 0, 5 molal Al(NO3)3(4 iyonlu) = 2 molal iyon 0, 2 kg KN = 100 + 2 . 0,52 = 101,04 C° DN = 0 – 2 . 1,86 = –372 C° (Cevap B)



2. X, Y ve Z elementleri ile ilgili, X : Değerlik elektron sayısı 2'dir.







Y : Bileşiklerinde farklı yükseltgenme basamaklarına sahip olabilir.







Z : Hem asit, hem de baz çözeltisi ile etkileşerek H2 gazı açığa çıkarır.







bilgileri veriliyor.







Buna göre bu elementlerle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi kesinlikle doğrudur?







A) X toprak alkali metal grubunda yer alır.







B) Y bir ametaldir.







C) Z bir geçiş metalidir.







D) Y'nin oksitinin sulu çözeltisi asidik özellik gösterir.







E) X ile Z birbirlerine karşı asaldırlar.



5.



I. H2 + 1/2O2 → H2O



∆H = –286kj







II. 2NO → N2 + O2



∆H =–140kj







III. NH3 → 1/2 N2 +3/2 H2



∆H = +46kj







tepkimeleri ve entalpileri verildiğine göre,



2NH3 + 5/2 O2 → 2NO + 3H2O Çözüm Yayınları











tepkimesinin entalpisi kaç kj'dir?







A) 814



B) 626



C) –626



D) –814



E) –918



l. tepkime 3 ile genişletilirse ∆H1 = –858 kj ll. tepkime ters çevrilirse ∆H2 = +140 kj lll. tepkime 2 ile genişletilirse ∆H3 = +92 kj ∆H1 + ∆H2 + ∆H3 = –626 kj (Cevap C)



X: 2A yada He(8A), Y: Geçiş metali ya da ametal, Z: Amfoter metal. E) X metal ya da soygaz, Z ise amfoter metaldir. Metal – metal ile ve metal - soygaz ile reaksiyon vermez. (Cevap E)



6. Deney



[X] (mol/L)



[Y] (mol/L)



Tepkime Hızı (mol/L.s)



1



0,2



0,1



4.10–5



2



0,4



0,1



8.10–5



3



0,1



0,2



8.10–5







3. Serbest pistonlu bir kapta t °C'de bir miktar C3H4 gazı vardır. Bu kaba aynı sıcaklıkta gaz kütlesi iki katına çıkana kadar SO3 gazı ekleniyor.







Bu sistemdeki gazların özelliklerine ilişkin,



2X(g) + 3Y(g) → 3Z(g) tepkimesine göre sabit sıcaklıkta gerçekleştirilen deney sonuçları yukarıdaki gibidir.







I. Atom sayıları arasındaki ilişki C3H4 > SO3 şeklindedir.











II. Kısmi basınçları arasındaki ilişki C3H4 = SO3 şeklindedir.







I. Hız bağıntısı k.[X] . [Y]2







II. Tepkime hızı sabiti(k) 0,02'dir.







III. Özkütleleri arasındaki ilişki SO3 > C3H4 şeklindedir.







III. Sabit sıcaklıkta tepkime kabının hacmi yarıya düşürülürse tepkime hızı iki katına çıkar.







yargılarından hangileri doğrudur?







(H = 1, C = 12, O = 16, S = 32)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Buna göre,







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) II ve III







C) I ve III



E) I, II ve III



1. ve 2. deneylerden tepkime hızına X'in etkisinin 1. dereceden, 2. ve 3. deneylerden Y'nin



C3H4 = 40, SO3 = 80 l. 2 mol C3H4 üzerine 1 mol SO3 eklenirse gaz kütlesi iki katına çıkar. Atom sayısı fazla olanı C3H4'tür. (Doğru) (Cevap A)



etkisinin 2. dereceden olduğu görülür. l. doğru, ll. 4 . 10–5 = k . 0,2 . (0,1)2 ise k = 0,02 (Doğru) (Cevap B)



179



Test 03



1. B



7. Mg(k) + 2HCI(suda) → MgCI2(suda) + H2(g)



2. E



3. A



4. B



5. C



6. B



7. A



8. C



9. B 10. E 11. E 12. D



10. Oda koşullarındaki 0,2 M 100 mL HA zayıf asit çözeltisi ile ilgili,



9,6 gram Mg katısı ile 2 molar 200 mL HCI çözeltisinin tepkimesi tam verimle 20 saniyede gerçekleşmektedir.







I. pH'sı 3'tür.



Buna göre,







II. İyonlaşma yüzdesi 0,5'tir,







III. 0,1 M 200 mL KOH çözeltisi ile tam nötrleşir.



I. Mg katısının ortalama harcanma hızı 10–2 mol/s'dir.







L II. H2 gazının NK'daki ortalama oluşma hızı 4,48 'dir. s III. HCI'nin ortalama harcanma hızı 1 mol/L.s'dir.







yargılarından hangileri doğrudur? (Mg = 24)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III







yargılarından hangileri doğrudur? (HA için Ka = 5.10–6)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



l. HA  H+ + A– 0,2 –x +x +x



C) I ve II



C) I ve II



E) I, II ve III



x2 ise 5 . 10–6 = 0, 2 ve x = H+ = 10–3M yani pH = 3'tür. (Doğru)



10-3 ll. 0, 2 .100 = 0, 5 (Doğru)



E) I, II ve III



lll. 0,2 . 100 = 0,1 . 200'dür. (Doğru)



9, 6 l. nMg = 24 = 0,4 mol, 2 . 0,2 = 0,4 mol HCl 0,2 mol Mg ve 0,4 mol HCl kullanılır. 0, 2 mol -2 20S = 10 mol/s (Doğru) ll. 0,2 mol . 22,4 = 4,48LH2 oluşur.



(Cevap E)



4, 48L L 20S = 0, 224 s (Yanlış) lll.



2 molar = -1 10 M/s (Yanlış) 20S



8.



(Cevap A)



PCI5(g)



11.



PCI3(g) + CI2(g)



2+



PbBr2(k)



–



Pb (suda) + 2Br (suda)







Saf suya 7,34 milgram PbBr2 katısı eklenerek 2 litrelik çözelti hazırlanıyor. Buna göre, oluşan çözelti ile ilgili,



tepkimesinin 273 °C'deki derişimler cinsinden denge sabiti (Kc) 0,25'dir.











Bu tepkime ile ilgili,







I. Bir miktar daha PbBr2 çözebilir.







II. Çözeltideki iyonların çarpımı (iyon kesri)















I. Aynı sıcaklıktaki kısmi basınçlar cinsinden denge sabiti (Kp) 11,2'dir. II. Geri hız sabiti (kg) ile ileri hız sabiti (ki) arasındaki ilişki kg = 4ki'dir.







III. [PCI3] . [CI2] > [PCI5]'tir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











D) I ve III



B) Yalnız II



C) I ve II



Çözüm Yayınları











[Pb2+] . [Br–]2 = 4.10–15'tir.



III. 1800 mL su buharlaştırılır ise doygun olur.







yargılarından hangileri doğrudur?







(PbBr2=367, PbBr2 için Kçç = 4.10–12)







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III -3



C) I ve II



E) I, II ve III



7, 34.10 gram -5 – –5 = 2.10-5 mol ve [Pb2+] = 2.10 2 = 10 M ve [Br ] = 2 . 10 M'dır. 367 –5 –5 2 –15 Ki = 10 . (2 . 10 ) = 4 . 10 < Kçç yani doymamıştır.



E) I, II ve III



22, 4 l. Kp = Kc . (RT) ise Kp = 0,25 . a 273 .546 k = Kp = 11,2 (Doğru) k 1 ll. Kc = k i = 0, 25 = 4 (Doğru) g 1



-5



l. doğru. ll. doğru. lll. 2000 – 1800 = 200 mL 4 . 10–12 = 4x3 ise x = 10–4M n = M . V n = 10–4 . 0,2 = 2 . 10–5mol (Doğru)



6PCl5@ = 1 tür. (Yanlış) lll. 6PCl3@ . 6Cl2@ 4



(Cevap E) (Cevap C)



9. Eşit mol sayılı X ve Y maddelerinin % 50 verimle tepkimeleri sonucu kaptaki maddelerin toplam mol sayısı 1 oranında 3 azalıyor.



180







Buna göre bu tepkimenin denklemi aşağıdakilerden hangisi olabilir?







A) X + 2Y → 2Z







B) 2X + 3Y → Z







C) 2X + Y → Z



12. Aşağıdaki konjuge asit - baz çiftlerinden hangisinde hata yapılmıştır?



Konjuge asit A)







D) X + 3Y → 2Z



B)







E) 2X + 5Y → 2Z



C)



B) 3mol 2X



+



3mol 3Y



→ Z



–1 –1,5 +0,5 ––––––––––––––––––––––– 2mol 1,5 mol 0,5 mol n



tepkimesinde



verim



Y



üzerinden hesaplanır.



HCIO + NH 4



H2CO3



Konjuge baz CIO– NH3



–



HCO3



D)



H2O



H3O+



E)



HS–



S2–



Aralarında H+ kadar fark olan maddelerden H+ sayısı fazla olanı konjuge asittir.



Y'nin % 50'si 1,5 molü



D) H3O+ konjuge asittir.



harcanır.



ilk = 3 + 3 = 6 mol



(Cevap D)



nson = 2 + 1,5 + 0,5 = 4 mol (Cevap B)



04



TÜMEVARIM - III Test 1. Temel hal elektron dizilimi, 2







4. 10



[18Ar] 4s 3d 4p



1







olan element atomu için aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) En büyük başkuantum sayısı (n) 4'tür.







B) Küresel simetri özelliği göstermez.







C) l = 2 olan orbitallerinde toplam 10 e– vardır.







D) n = 4 olan enerji seviyesinde 3e– bulundurur.







E) ml = –2 olan orbitallerinde 6 elektron vardır.



Sıcaklık (°C)



Çözünürlük (g/100g su)



10



25



25



40



40



64







XY2 iyonik katısının sabit basınçta farklı sıcaklıklarda çözünürlük değerleri tabloda verilmiştir.



Buna göre,







I. XY2'nin çözünürlüğü endotermiktir.



1s22s22p63s23p64s23d104p1







II. 10 C'deki doygun çözeltisi kütlece % 20'liktir.



ml = –2 d ve f orbitallerinde vardır.







III. 40 °C'deki 41 gramlık doygun çözeltisi 25 °C'ye soğutulursa 6 gram XY2 dibe çöker.



3d10 :



da ml = –2 olan 2e– vardır. –2 –1



0 +1 +2



(Cevap E)



2. IUPAC sistemine göre 17. grup elementleri ile ilgili,



I. Doğada serbest elementel halde bulunurlar.







II. Bulundukları periyodun en yüksek elektronegatiflik değerine sahip elementlerdir.







III. Hidrojenli bileşiklerinin oda koşullarındaki sulu çözeltilerinin pH'si 7'den büyüktür.







IV. Tamamı bileşiklerinde yalnızca –1 değerlik alır. yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) I, II ve III







C) II ve IV



(Cevap B)



Po = 76 cmHg V A V



H2O(g) He(g) H2O(s)



B) Yalnız II















D) I ve III







C) I ve II



E) I, II ve III



∆H = +92 kj/mol



Yukarıda denklemi ve tepkime entalpisi verilen tepkime ile ilgili,







I. Minimum enerji eğilimi ürünler lehinedir.







II. NH3(g)'ün molar oluşum entalpisi –92 kj/mol'dür.







III. 8,5 gram NH3(g)'nın harcandığı tepkimede 23 kj ısı alınır.







yargılarından hangileri yanlıştır? (N = 14, H = 1)







A) Yalnız I











B) I ve II



D) II ve III



l. Min. enerji ısının olduğu yönelir. (Yanlış)



16 cm a



A) Yalnız I



5. 2NH3(g) → N2(g) + 3H2(g)



l. Cl2, Br2 gibi (Doğru) ll. En elektronegatif gruptur. (Doğru)



3.







(Cevap E)



E) II, III ve IV



17. grup = 7A = Halojenler.



yargılarından hangileri doğrudur?



l. Sıcaklıkla çözünürlük orantılı artıyor. (Doğru) 25 ll. 100 + 25 . 100 = 20'lik (Doğru) 41 1 lll. 164 = 4 yani 25 g su ve 16 g XY2 içerir. 100 g su ile 64 – 40 = 24 g çökerse 25 g su ile 6 g çöker. (Doğru)



Çözüm Yayınları















C) I ve III



E) I, II ve IV



ll. 2 mol için –92,1 mol için –46 (Yanlış) 0, 5 8, 5 x lll. 17 = 0, 5 mol , 2 = 92 ise x = 23 (Doğru)



b



t °C



(Cevap B)



Hg







Şekildeki pistonlu kapta sıcaklık değiştirilmeden piston A noktasında sabitlenerek gaz hacmi yarıya düşürüldüğünde manometrenin a kolunda cıva seviyesi 45 cm düşüyor. Buna göre, He gazının ilk durumdaki basıncı (PHe) ve suyun t °C'deki buhar basıncı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? PHe(cmHg) A)



80



6.



X2(g) + Y2(g) → 2XY(g) + ısı



Tek basamakta gerçekleşen yukarıdaki tepkiye uygulanan,



181







I. Sıcaklığı artırmak,







II. X2 gazı eklemek,



2,5







III. Katalizör kullanmak







işlemlerinden hangileri birim zamanda oluşan XY(g) miktarını artırırken, hız sabitini (k) değiştirmez?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















Psubuharı (cmHg)



B)



92



2



C)



90



2



D)



80



2,4



E)



92



2,5



Pilk = 76 + 16 = 92 cmHg 45 . 2 = 90 cmHg'lik basınç artışı olmuştur. Pson = 92 + 90 = 182 cmHg PHe + Psubuharı = 92 ve 2PHe + Psubuları = 182 denklemleri çözülürse PHe = 90 ve Psubuharı = 2 (Cevap C)



D) I ve III



C) I ve II



E) II ve III



Hız sabiti k'yi sıcaklık, katalizör ve temas yüzeyi değiştirir. (Cevap B)



Test 04



1. E



7. Kimyasal bir tepkimeye ait farklı sıcaklıklardaki tanecik sayısı







0







Ea



Kinetik enerji



Grafiğe göre,







I. Etkin çarpışma sayısı







II. Oluşan ürün miktarı







III. Hız sabiti (k) niceliklerinden hangileri T1 sıcaklığında T2 sıcaklığından daha büyüktür?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















8. C



9. C 10. A 11. B



NO2(g) + SO2(g)







Dengedeki tepkimeye sabit sıcaklıkta 3 mol SO3 gazı eklenirse, yeni denge ile ilgili,







I. Kaptaki toplam mol sayısı 20'dir.







II. Derişimler cinsinden denge sabiti (Kc) = 9'dur.







III. NO2 derişimi 4,5 M'dır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III (Cevap C)



10. Aşağıdaki şekilde 0,4 M 200 mL H2SO4 çözeltisi ile x M NaOH



C) I ve II



çözeltisinin titrasyon grafiği verilmiştir. pH 13 xM NaOH(suda) 7



E) I, II ve III



Çözüm Yayınları



0,4 M 200 mL H2SO4(suda)







0



400



V



Eklenen NaOH hacmi (mL)



Buna göre x ve V değerleri aşağıdakilerden hangisidir? x



P.E



A



7. D



denklemine göre 4 mol NO, 1 mol SO3, 6 mol NO2 ve 6 mol SO2 gazları dengededir.



(Cevap D)



I



6. B







Grafiğe göre aktivasyon enerjisini aşan tanecik sayısı T1 daha fazladır. Yani T1 > T2'dir. Sıcaklık artışı l. ve lll. artırır.



8.



5. B



6.6 l. Ürün gaz katsayısı = giren katsayısı (Doğru) ll. 4.1 = 9 (Doğru)







D) I ve III



4. E



NO(g) + SO3(g)



Tanecik sayısı







3. C



9. 2 litrelik sabit hacimli bir kapta sabit sıcaklıkta,



- kinetik enerji dağılımı grafikte verilmiştir.



T1 T2



2. B



II



B



V



A)



0,4



600



B)



0,2



500



C) 0,4



800



D) 0,2



1800



E)



1800



0,4



x . 400 = 0,4 . 200 . 2 ise x = 0,4'tür. 0,4 . V – 0,4 . 200 . 2 = 0,1 . (V + 200) eşitliğinden V = 600



0



182



(Cevap A)



T.K



Sabit sıcaklıkta gerçekleşen kimyasal bir tepkimeye uygulanan bir işlem sonucu potansiyel enerji (P. E) - tepkime koordinatı (T. K) A eğrisinden, B eğrisine dönüşmüştür. Buna göre,



11. 0,6 M 200 mL Pb(NO3)2 çözeltisi ile 0,4 M 200 mL Na2SO4 çözeltileri tamamen karıştırılıyor.











I. Katalizör kullanılmıştır.







II. Tepkime mekanizması değişmiştir.







III. I nolu adım, II nolu adımdan daha hızlı gerçekleşir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Aktivasyon enerjisini yalnızca katalizör değiştirir. Katalizör mekanizmayıda değiştirir. Aktivasyonu büyük olan l. si yavaştır. (Cevap C)



Buna göre,







I. Bir miktar PbSO4 çöker.







II. Dengeye ulaşan çözeltide SO 4 derişimi 2.10–10 M'dır.







III. NO3 derişimi 1,2 M'dır.



2–



–







yargılarından hangileri doğrudur?







(PbSO4 için Kçç = 2.10–11)







A) Yalnız I











B) I ve II



D) II ve III







C) I ve III



E) I, II ve III



0, 6.200 0, 4.200 l. 400 . 400 > Kçç çöker. (Doğru) ll. Pb2+ + SO42–  PbSO4(k) 2 . 10–11 = x . 10–1 0,1 0 +x +x –x x = 2 . 10–10 (Doğru)



(Cevap B)



1. Aşağıdaki tepkimelerden hangisi elektron alış-verişi



4. KCIO3 + SO2 + H2O → KCI + H2SO4



yoluyla gerçekleşen bir tepkime değildir?







A) Zn + 2KOH → K2ZnO2 + H2







B) C3H8 + 5O2 → 3CO2 + 4H2O







C) CaCO3 → CaO + CO2







D) CO + H2O → CO2 + H2







E) PCI5 → PCI3 + CI2



01



BÖLÜM 07 Test



Kimya ve Elektrik / Redoks Tepkimeleri







tepkimesi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur? (Tepkime denkleştirilecektir.)



A, B, D ve E seçeneklerinde serbest element yada serbest element molekülü vardır. Redoks değildir. C) Seçeneğinde elementlerin yükseltgenme basamakları değiştirmemiştir. (Cevap C)







A) KCIO3'teki CI'nin yükseltgenme basamağı +7'dir.







B) SO2 indirgenen maddedir.







C) KCIO3 indirgen özellik gösterir.







D) Tepkime en küçük tam sayılarla denkleştirilir ise ürünlerin katsayıları toplamı 4 olur.







E) 1 mol KCIO3 4 mol e– alarak KCI'ye indirgenir.



6e– indirgendi +5 ←→ –1 +6 +4 KClO3 + SO2 + H2O → KCl + H2SO4 3/2e– yükseltgendi



KClO3 + 3SO2 + 3H2O → KCl + 3H2SO4 (Cevap D)



2. Aşağıdaki bileşik ve iyonlardan hangisinde altı çizili atomun yükseltgenme basamağı yanlış verilmiştir? Bileşik ya da iyon A)



Yükseltgenme basamağı



Na2O2



-1



+



B)



NH4



+3



C)



KMnO4



+7



D)



C2O4



+3



E)



2–



2– HPO4



Çözüm Yayınları







+5



B) NxH4+ iyonunda H +1'dir. x + 4 . (+1) = +1 ise x = –3 olmalıydı. (Cevap B)



5.



I. CI2 → CI– + CIO3–







II. FeS + NO3– → NO + SO4 + Fe3+







III. ICI4– → I2 + IO3– + CI–







IV. P + NaOH + H2O → PH3 + NaH2PO2



2–







Yukarıdaki redoks tepkimelerinden hangilerinde bir reaktif hem yükseltgen hem de indirgen özellik gösterir?







A) Yalnız II







B) I ve II



D) I, III ve IV



C) I ve III



E) I, II, III ve IV



l. de Cl2: Cl– ve Cl+5'e ll. de F+2S–2: S+6O42– ve Fe3+'e yalnızca yükseltgenmiştir. lll. de l+3Cl4–: l20 ve l+5O3–'ye lV. de P0: P–3H3 ve NaH2P+1O2'e (Cevap D)



3. C + 2H2SO4 → 2SO2 + CO2 + 2H2O



6. Asidik ortamda Mn2O7 ve SO2 bileşiklerinin tepkimesinde –



Mn2+ ve HSO4 iyonları oluşmaktadır.



denkleşmiş tepkimesi ile ilgili,







I. İndirgenme - yükseltgenme (redoks) tepkimesidir.







II. H2SO4'teki S atomunun yükseltgenme basamağı +6'dır.







III. 1 mol C atomu 4 mol e– alarak indirgenir.







IV. H2SO4 yükseltgen madde, SO2 ise indirgenme ürünüdür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) I ve II



D) I, II ve IV







C) II ve III



E) II, III ve IV



l. Redokstur. (Doğru) ll. 2. (+1) + S + 4 . (–2) = 0 ise S = +6 (Doğru). lll. 1 mol C atomu 4 mol e– vererek yükseltgenir. (Yanlış) lV. Doğru (Cevap D)



183



Buna göre en küçük tam sayılarla denkleştirilmiş tepkimede H+ iyonu ve H2O katsayıları kaç olur? H+



H2O



A)



1



3



B)



5



3



C)



2



4



D)



6



5



E)



1



4 5/2e– verdi.



+7



+4



+6



2+ – 3H+2O+Mn2O7 + 5SO2– → 2Mn + 5HSO4 ++ 10e aldı. H 0 yük l – 1 yük



(Cevap A)



Test 01



1. C –



–



7. CIO– + S2O32 → CI– + SO42



Bazik ortamda gerçekleşen tepkime ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







A) CIO– yükseltgen özellik gösterir.







B) Yükseltgenme yarı tepkimesi,



8OH– +



→



2– 2SO4



5. D



6. A



7. B



8. A



C) 1 mol CIO 2 mol e almıştır.







D) İndirgenme yarı tepkimesi,







Buna göre tepkime ile ilgili,







–



→ H2S + 4H2O



şeklindedir. –







II. 1 mol Br2 5 mol e vererek yükseltgenir.







III. En küçük tamsayılarla denkleştirildiğinde H2O'nun kat sayısı 4 olur.



H2O + 2e– + CIO → CI + 2OH–







yargılarından hangileri doğrudur?











A) Yalnız I



şeklindedir. 2–







E) S2O3 yükseltgenen B) Yükseltgenme yarı tepkimesi +2



9. B 10. D 11. D 12. E



I. İndirgenme yarı tepkimesi, –



+ 4H2O + 8e







tepkimesi asidik ortamda gerçekleşiyor.



HSO4– + 9H+ + 8e



–



–



–



4. D











şeklindedir. –



3. D



10. HSO4– + Br2 → BrO3– + H2S







2– S2O3



2. B







maddedir.



B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. 1 mol Br2 → 2Br+5O3– O dan 2. (+5) = +10'a 10 mol e– vererek yükseltgenir. (Yanlış)



+6



10OH–+S2O32– → 2SO42– + 8e– + 5H2O şeklindedir.



(Cevap D)



Çözüm Yayınları



(Cevap B)



–



8. PbO2 + CI– → CIO– + Pb(OH) 3



tepkimesi bazik ortamda gerçekleşmektedir.







Bu tepkime en küçük tam sayılarla denkleştirilirse H2O'nun kat sayısı kaç olur?







A) 1



B) 2



H2O +1 +2 1OH–+ PbO2 + Cl– → ClO– + Pb(OH)3– – 2e aldı.



C) 3



D) 4



tepkimesi bazik ortamda gerçekleşmektedir.







Buna göre tepkime ile ilgili,







I. İndirgenme yarı tepkimesi, –



E) 5



2e– verdi. yük denkliği için girenlere 1OH– eklenir ve H denkliği için girenlere 1H2O eklenir. (Cevap A)



–







CI2 + 2e



+4



–



–



11. CrI3 + CI2 → CrO42 + IO 3 + CI



–



→ 2CI şeklindedir.







II. CrI3 hem indirgen, hem yükseltgen özellik gösterir.







III. 1 mol CrI3, 21 mol elektron verir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



+3 +6 ll. Crl3 → CrO42– yükseltgenir. – +5 Crl3 → lO3– yükseltgenir. (Cevap D)



184



–



–



9. Bazik ortamda C2O42 ve MnO4 iyonlarının tepkimesinden Mn2+



ve CO2 bileşiği oluşuyor.







Buna göre, bu tepkimenin yükseltgenme yarı tepkimesi aşağıdakilerden hangisidir?







A) MnO4 + 5e + 4H2O → Mn2+ + 8OH







–



–



–



–



2-



12. MnO 4(suda) + C2 O 4 (suda)→ MnO2(k) + CO2(g)



– 2– B) C2O4 → 2CO2 + 2e – – 2– C) C2O4 + 2OH → 2CO2 + 4e – – – D) MnO4 + 2OH → Mn2+ + 5e + H2O – 2– E) C2O4 + 4H+ → 2CO2 + 2e + 2H2O







Yükseltgenme yarı tepkimesi C2O42– → 2CO2 + 2e– (Cevap B)



–



denklemine göre 0,2 molar 200 ml MnO4 çözeltisi ile yeterince C2O42- çözeltisi asidik ortamda artansız reaksiyona giriyor.







Tepkimede açığa çıkan H2O kaç gramdır? (H=1, O=16)







A) 3,6



B) 2,7



C) 2,16



D) 1,8



E) 1,44



8H+ + 2MnO4– + 3C2O42– → 2MnO2 + 3CO2 + 4H2O 0,2 . 0,2 = 0,04 0,08 mol mol mol 0,08 . 18 = 1,44 gram (Cevap E)



1. X(k) → X+(suda) + e–



Eº =+2,71 V



2+ Y(k) → Y (suda) + 2e– + Z(k) → Z (suda) + e–







4.



E =+1,18 V Eº =–0,8 V



ZSO4(suda)



2+ (suda) → + II. Y(k) + Z (suda) → + III. Z(k) + X (suda) →



I. X(k) + Y











tepkimelerinden hangilerinin kendiliğinden gerçekleşmesi beklenir?







A) Yalnız I







Y



º



Yukarıda yükseltgenme yarı pil potansiyelleri verilen X, Y ve Z metallerinin,







02



BÖLÜM 07 Test



Yarı Pil Potansiyelleri ve Aktiflik



B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Yükseltgenme potansiyelleri: X > Y > Z'dir. O halde l. ve ll. kendiliğinden gerçekleşir. (Cevap C)



X







X metalinden yapılmış bir kaptaki ZSO4 sulu çözeltisine Y metal çubuğu şekildeki gibi batırıldığında zamanla kapta bir aşınma olmazken Y çubuğunun kütlesi azalıyor.







Buna göre,







I. Z + X2+ → Z2+ + X







II. Y + Z2+ → Z + Y2+







III. X + Y2+ → X2+ + Y







tepkimelerinden hangileri kendiliğinden gerçekleşir?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve II



C) Yalnız III



E) II ve III



X kabı aşınmadığına göre yükseltgenme potansiyeli Y > X ve Z > X'tir. Y aşındığına göre Y > Z'dir. Y > Z > X l. ve ll.



–



Zn2+ (suda) + 2e 2H+(suda) + 2e







Eº =+0,8 V







Eº =–0,76 V







Eº = 0 V



→ Ag(k) → Zn(k)



–



→ H2(g)



5.



Cu(NO3)2(suda)







Yukarıda verilen indirgenme yarı tepkimeleri ve yarı pil potansiyellerine göre aşağıdakilerden hangisinin potansiyeli, (Eº) yanlış verilmiştir?







A) 2Ag+(suda) + 2e → Ag(k)







B) Zn(k) → Zn (suda) + 2e







C) Zn(k) + 2Ag+(suda)



Zn (suda) + 2Ag(k)







D) 2Ag+(suda) + H2(g)



2Ag(k) + 2H+(suda)







E) Zn(k) + 2H+(suda)



Zn (suda) + H2(g)



–



2+



C) Zn → Zn+2 + 2e– e



– + Ag+ → Ag



–



Eº =+0,8 V



Eº =+0,76 V 2+



2+







Eº =+2,36 V Eº =+0,8 V Eº =+0,76 V







E° = 0,76 V E° = 0,8 V



Alt alta potansiyelleri toplanır ise 1,56V (Cevap C)



2+



2X+(suda) + Y(k)



Eº = + 0,6 V



Z+(suda) + X(k)



Eº = + 0,5 V



3. 2X(k) + Y (suda) Z(k) + X+(suda)



I. 2Z(k) +



Y2+



2Z+(suda)



(suda)



+ Y(k) tepkimesinin



standart pil potansiyeli (Eº) 1,6 volttur.



II. Yükseltgenme potansiyelleri arasındaki ilişki Z > X > Y şeklindedir.







III. Y(k) + 2H+(suda)







tepkimesi istemlidir.



Y2+(suda) + H2(g)







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



l. de E°pil = 0,6 + 0,5 = 1,1V'dur.







Şekildeki kapta bulunan Cu(NO3)2 çözeltisine demir çubuk batırıldıktan bir süre sonra metal çubuğun kütlesi artarken çözeltideki iyon derişimi azalmıştır.







Bu olay ile ilgili,







I. Redoks tepkimesi gerçekleşmiştir.







II. Fe metalinin yükseltgenme potansiyeli Cu metalininkinden büyüktür.







III. Kapta Fe(k) + Cu2+ → Cu(k) + Fe2+ tepkimesi gerçekleşir.







IV. Cu2+'nın indirgenme potansiyeli Fe3+'ün indirgenme potansiyelinden küçüktür.







yargılarından hangileri doğrudur?







(Fe = 56, Cu = 64)







A) Yalnız I



B) I ve II



D) I ve IV



C) II ve III



E) II, III ve IV



l ve ll doğrudur. lll. Fe → Fe3+ oluşturursa iyon derişimi azalır. lV. Cu+2 nin indirgenme potansiyeli Fe3+'den büyüktür. (Cevap B)



6. X2, Y2 ve Z2 halojenlerinin,



tepkimelerine göre,







Çözüm Yayınları



–



2. Ag+(suda) + e



(Cevap D)



Fe(k)



C) I ve II



E) I, II ve III







2NaX + Z2 → 2NaZ + X2







2NaZ + Y2 → 2NaY + Z2







tepkimeleri kendiliğinden gerçekleşmektedir.







Buna göre, X2, Y2 ve Z2 ile ilgili,







I. Birinci iyonlaşma enerjileri arasındaki ilişki Y > Z > X'tir.







II. Z2, X2'den daha iyi yükseltgendir.







III. İndirgenme potansiyeli en yüksek olanı X2'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II



D) I ve III



e– alma isteği: Y > Z > X'tir. Periyodik tabloda



ll. İlk tepkimeden X > Y ve ikinci tepkimeden Z > X ise Z > X > Y (Kesin) (Cevap B)



185



C) I ve II



E) I, II ve III



Y Z X



şeklinde sıralanırlar l ve ll doğrudur.



(Cevap C)



Test 02



1. C



7.



3. B



4. D



5. B



6. C



10.



Y



Z2+







Bu metallerin yükseltgenme potansiyelleri arasındaki ilişki Y > Z > X şeklinde olduğuna göre, I. Zamanla X metali aşınır.







II. Çözeltide Y katyonları oluşur.







III. Çözeltideki Z2+ iyonları yükseltgenir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II



D) I ve III



8. C



9. D 10. E 11. D 12. C



CuSO4(suda)



Yukarıdaki şekilde X metalinden yapılmış kapta Z2+ iyonları içeren bir çözelti konulmuş ve bu çözeltiye Y metali daldırılmıştır.







7. B



K



X











2. C







C) I ve II



Şekildeki sistemde katı kütlesi 2,8 gram azaldığı an ile ilgili,







I. Potasyum (K) metalinin 15,6 gramı K+ iyonuna dönüşmüştür.







II. 0,2 mol Cu katısı oluşmuştur.







III. Kapta, Cu2+(suda) + 2K(k) → Cu(k) + 2K+(suda) redoks tepkimesi gerçekleşmiştir.







yargılarından hangileri doğrudur? (K=39, Cu=64)







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



E) I, II ve III



2K + Cu2+ → Cu + 2K+ –78 g +64 g (1 mol Cu) 78 – 64 = 14 g azaldığında 78 g K



E) I, II ve III



ll. Aktifliği en fazla olan Y e– verir ve katyonları oluşur. (Doğru) (Cevap B)



C) I ve II



2,8 g azaldığında 15,6 g K (0,2 mol Cu) (Cevap E)



8. X, Y, Z metalleri ile H2 gazının yükseltgenme potansiyelleri arasındaki ilişki;



X > Z > H2 > Y şeklindedir.







Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) X + ZNO3 → XNO3 + Z tepkimesi kendiliğinden gerçekleşir.







B) Elektron verme isteği en fazla olanı X metalidir.







C) Y'den yapılmış bir kapta HCI çözeltisi saklanamaz.







D) Y + ZCI → YCI + Z tepkimesi istemsizdir.







E) X ve Z alkali metaller ise X'in atom hacmi daha büyüktür.



Çözüm Yayınları







11.



X : H2O ile etkileşerek H+ iyonunu H2'ye indirgiyor.







Y : KOH çözeltisinde yükseltgeniyor.







Z : H2SO4 çözeltisinden SO2 gazı açığa çıkartıyor.







X, Y, Z metalleri ile ilgili yukarıdaki bilgiler veriliyor.







Buna göre, X, Y ve Z'ye verilen örnekler aşağıdakilerden hangisi olamaz?







Y'nin aktiflii en azdır. (Soymetaldir.) HCl ile reaksiyon vermez. Y'den yapılmış kapta HCl saklanabilir. (Cevap C)



X



Y



Z



A)



Na



Zn



Cu



B)



Ca



Sn



Ag



C)



Li



Al



Cu



D)



K



Ca



Pb



E)



Ba



Zn



Ag



X: H2O ile 1A, 2A metalleri H2 açığa çıkarır. Y: KOH ile amfoter metaller tepkime verir. Y: Ca olamaz. Z: Yarısoy metal olmalıdır. Pb aktif metaldir.



X



9. 186











Y



Z2+ (suda)



X2+ (suda)



I.



II.



(Cevap D)



Y 2+



T(suda)



12. Ca, Cu ve Zn'den oluşan 13,8 gramlık bir alaşım ile ilgili;



III.



Şekildeki kaplardan I. ve II. ye batırılan metal çubuklar zamanla aşınırken, III. ye batırılan çubukta ise bir değişiklik olmadığı gözleniyor. Buna göre, X, Y, Z ve T metallerinin yükseltgenme potansiyellerinin artış sırası hangi seçenekte doğru verilmiştir? A) X, Y, Z, T







B) Y, Z, X, T



D) Z, X, Y, T



C) T, Y, X, Z



E) Y, X, Z, T



l. de X > Z ll. de Y > X lll. de T > Y yükseltgeme potansiyelleri: T > Y > X > Z artış sırası ise Z, X, Y, T (Cevap D)







• Derişik KOH çözeltisinden geçirildiğinde kütlesi 2,6 gram azalıyor.







• Derişik HCI çözeltisinden geçirildiğinde normal koşullarda 1,344 litre H2 gazı açığa çıkıyor.







bilgileri veriliyor.







Buna göre, karışımda kaç gram Cu vardır?







(Ca = 40, Cu = 64, Zn = 65)







A) 6,4



B) 8



C) 10,4



D) 16



E) 32



2, 6 1, 344 KOH ile Zn(anfoter) tepkime verir. Zn = 2,6 g 65 = 0, 04 mol Zn ve 22, 4 = 0, 06 mol H2 için 0,06 – 0,04 = 0,02 mol Ca, 0,02 x 40 = 0,8g Ca 13,8 – 2,6 – 0,8 = 10,4 gram (Cevap C)



03



BÖLÜM 07 Test



Elektrokimyasal Piller - 1 1. Elektrokimyasal hücreler ile ilgili aşağıdaki yargılardan



4.



hangisi yanlıştır?



V



Tuz köprüsü



Ag







A) İstemli ve istemsiz redoks tepkimelerinin oluştuğu sistemlere denir.







B) İstemli redoks tepkimeleri ile elektrik enerjisi üretilen hücrelere pil denir.







C) İstemsiz redoks tepkimelerinin elektrik akımı ile gerçekleştirildiği hücrelere elektroliz denir.







D) Pillerin tamamında elektrot olarak metaller kullanılır.







E) Elektrik enerjisi verilerek galvanik hücrelerdeki tepkimenin tersine çevrilmesiyle oluşan hücrelere elektrolitik hücre denir.



Xn



Ym



1 M AgNO3(suda) –



Fe



1 M Fe(NO3)2(suda)







Ag+(suda) + e







Fe2+(suda) + 2e







Yukarıda verilen pil sistemi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Fe elektrot anot'tur.







B) Pilin başlangıç potansiyeli (Eº)=1,24 V'tur.



V







C) Elektron dış devrede Ag elektrottan, Fe elektrota doğru akar.



Tuz köprüsü







D) Tuz köprüsündeki iyonların yükleri n > 0 ve m < 0'dır.







E) Pil çalıştıkça Ag+ derişimi azalır, Fe2+ derişimi artar.



Bazı pillerde metal dışında grafit ve benzeri materyaller elektrod olarak kullanılabilir.



(Cevap D)



2.



Cu elektrot



Zn elektrot



Eº = + 0,8 V



→ Ag(k) –







→ Fe(k)



Eº = - 0,44 V



İndirgenme potansiyeli büyük olan Ag elektrod katod, Fe elektrod ise anottur. Elektron dış devrede anottan (Fe) katoda (Ag) akar. (Cevap C)



1 M ZnSO4(suda)



1 M CuSO4(suda) 2



–







Zn → Zn2+ + 2e







Cu → Cu2+ + 2e– Eº = - 0,34 V







Yukarıda şekli verilen elektrokimyasal pil ile ilgili,



Eº = + 0,76 V







I. Daniell hücresidir.







II. Net pil denklemi,







Zn + Cu2+



Çözüm Yayınları



1



Zn2+ + Cu şeklindedir.







III. Standart başlangıç pil potansiyeli (Eº) + 1,1 volttur.







IV. Zamanla 1 nolu kapta katyon derişimi azalırken, 2 nolu kapta katyon derişimi artar.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) I ve II



D) I, II ve III



5.



V



X



C) II ve IV



Y



E) II, III ve IV



lV. 1 nolu kapta yükseltgenme gerçekleşir. Katyon derişimi artar. (Yanlış)



(Cevap D)



1 M XNO3



3. Elektrokimyasal bir pilde,



1 M Y(NO3)2



Yukarıdaki pil çalışırken elektronlar dış devrede X elektrodundan Y elektroduna doğru gittiğine göre,







I. Elektrot türü







I. X+ derişimi







II. Sıcaklık







II. Y2+ derişimi







III. Elektrot kütlesi







III. Pil potansiyeli







IV. Elektrolit derişimi







IV. Y elektrod kütlesi







yukarıdakilerden hangileri hücre gerilimine etki eder?







niceliklerinden hangileri zamanla artar?







A) Yalnız I







A) Yalnız I







B) I ve II



D) I ve IV



C) II ve III



E) I, II ve IV







B) I ve II



D) II ve IV



187



C) I ve IV



E) I, III ve IV



X anot, Y katoddur. Anotta yükseltgenme olur, l. X+ derişimi artar. Katodda indirgenme



lll. Elektrot kütlesinin pil potansiyeline etkisi yoktur. (Yanlış) (Cevap E)



olur. Y+ azalır, lV. Y artar. (Cevap C)



Test 03



1. D



6.







Pil



Standart Pil Gerilimi (Eº)



X-Y



2,51



Z-Y



1,8



Y-T



0,54



2. D



3. E



4. C



8.



5. C



6. D



8. D



9. D 10. C



V



Tuz köprüsü



Cr(k)



Cu(k)



1M Fe2+



1M Cr3+







Yukarıda bazı pillerin standart pil potansiyelleri verilmiştir.







Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



Fe2+(suda) + 2e







A) X-Y pilinde X metali yükseltgenmiştir.



Cu







B) Z-Y pilinde Y elektrodunun kütlesi zamanla artar.











C) X-Z pilinin gerilimi 0,71 volttur.











D) Z-T pilinin gerilimi X-T pilinin geriliminden büyüktür.







E) X-Y ve Z-Y pillerinin birbirine seri bağlanmasıyla oluşan sistemin potansiyeli 4,31 volttur.



–



Z–Y gerilimleri toplanır ise D) Y–T Z – T pilinin E° = 2,34V X–Y gerilimleri toplanır ise Y–T X – T pilinin E° = 3,04V olarak bulunur.



7. B



–



2+ + 2e (suda) – 3+ Cr (suda) + 3e



→ Fe(k)



Eº = –0,44 V



→ Cu(k)



Eº = + 0,34 V



→ Cr(k) Eº = - 0,74 V



Yukarıda verilen pil sistemi ile ilgili,







I. Standart pil potansiyeli (Eº pil) + 1,08 Volttur.







II. Fe2+ iyon derişimi zamanla azalır.







III. Cu elektrod, Fe ile kaplanır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Net pil denklemi 2Cr + 3Fe2+  2Cr3+ + 3Fe şeklindedir. E°pil = 0,74 – 0,44 = 0,30 volttur.



(Cevap D)



(Cevap D) 2+



+



9. Zn(k) | (1M) Zn (suda) || (1M) Ag(suda) | Ag(k) Çözüm Yayınları







Pil şeması yukarıdaki gibi olan pil ile ilgili,







I. Net pil denklemi, Zn + 2Ag+



Zn2+ + 2Ag şeklindedir.







II. Pil potansiyeli 2,36 Volttur.







III. Zamanla Zn2+ derişimi artarken, Ag+ derişimi azalır.







yargılarından hangileri doğrudur?







(Zn ve Ag metallerinin yükseltgenme potansiyelleri



EºZn/Zn2+ = 0,76 V, EºAg/ Ag+ = – 0,8V)



7.







V



B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. Epil = 0,76 + 0,8 = 1,56V



Tuz köprüsü



Ag



A) Yalnız I



(Cevap D)



1 atm H2(g)



10. Nikel (Ni) ve gümüş (Ag) çubuklarının 1'er molarlık 1 M AgNO3(suda)



1 M HCI(suda)



1. kap



188











–



Ag+(suda) + e



+ 2H (suda)



çözeltilerine batırılmasıyla oluşan pilde standart gerilim 1,05 volttur. Bu pilde anot yarı tepkimesi ve potansiyeli



Pt



–



Ni(k) → Ni2+(suda) + 2e



2. kap →



–







Eº = + 0,8 V







Eº = 0 V



Ag(k)



+ 2e → H2(g)







Eº = 0,25 volttur.



Buna göre,







I. Katot yarı tepkimesi ve potansiyeli,







–



Eº = 0,8 volttur.



Ag+(suda) + e → Ag(k)







Yukarıda verilen pil sistemi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







II. Nikel elektrodun kütlesi 29 gram azaldığında, Ag elektrodun kütlesi 108 gram artar.







A) Ag elektrot katottur.







III. Pil şeması,







B) Zamanla 2. kaptaki çözeltinin pH'si artar.







2Ag(k) | 2Ag+(suda) || Ni2+(suda) | Ni(k) şeklindedir.







C) Başlangıç pil potansiyeli 0,8 volttur.







yargılarından hangileri doğrudur? (Ni=58, Ag=108)







D) Ag elektrodun kütlesi zamanla artar.







A) Yalnız I







E) Zamanla 2. kaptaki H+ derişimi artar.







2. kapta yükseltgenme, yani;



B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



lll. Pil şeması Ni | Ni2+ || 2Ag+ | Ag şeklindedir.



H2 → 2H+ + 2e– tepkimesi gerçekleşir, zamanla H+ artar pH azalır.



(Cevap C) (Cevap B)



BÖLÜM 07 Test



Elektrokimyasal Piller - 2 –







1. Cu2+(suda) + 2e → Cu(k) Zn2+ (suda) Ni2+



–



+ 2e



(suda) +



2e



–



–



Eº = 0,34 V







4.



V



º



E = –0,76 V



→ Zn(k)



Eº =



→ Ni(k)







Tuz köprüsü



Ag



Ag+(suda) + e



Eº = 0,8 V







Yukarıda bazı elementlerin indirgenme yarı pil potansiyelleri verilmiştir.







Buna göre, hangi elementler arasında oluşacak pilin gerilimi en büyüktür?



2H+(suda) + 2e →







A) Zn - Cu







→ Ag(k)



B) Ni - Ag



D) Ni - Cu



1 M Cu2+(suda)



E) Cu - Ag



(yükseltgenme potansiyeli en yüksek) (Zn) arasında oluşan pilin gerilimi en büyüktür. (Cevap C)



V



Y –



K



NO3 1M + X(suda)



→ –



+



Eº = 0 volt Eº = 0,8 volt







Cu2+(suda) + 2e →







Yukarıdaki pil sistemine göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







A) 1. kapta yükseltgenme gerçekleşir.







B) Zamanla 2. kaptaki çözeltinin pH'si azalır.







C) Standart pil potansiyeli (Eº) 0,34 volttur.







D) 1. kapta zamanla Cu2+ derişimi azalır.



E) 2. kapta H2 gaz basıncı Net pil denklemi, H2(g) + Cu2+  2H+ + Cu(k) şeklindedir.



Tuz köprüsü X



–



Ag+(suda) + e



H2(g) Ag(k) Cu(k)



Eº = 0,34 volt



artırılırsa pil potansiyeli artar.



A) 1. kapta Cu2+ iyonu Cu(k) olarak indirgenir. (Cevap A)



1M



2+ Y(suda)



2. kap



1. kap + 2X (suda)



Çözüm Yayınları







2. kap



–



C) Zn - Ag



Pt



+ 1 M H(suda)



1. kap



İndirgenme potansiyeli en yüksek olan (Ag) ile indirgenme potansiyeli en düşük olan



2.



1 atm H2(g)



–0,25 V











04







2X(k) + Y2+(suda)







Net pil denklemi verilen yukarıdaki pil sistemi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Sıcaklığı artırılırsa pil gerilimi azalır.







B) Pil tepkimesinin denge bağıntısı Kpil=







C) 1. kaba saf su eklenirse pil gerilimi artar.







Ag(k) → Ag+(suda) + e







D) Elektron dış devrede X elektroddan Y elektroda doğru akar.







Yukarıda Ni ile Ag'nin yükseltgenme yarı pil potansiyelleri verilmiştir.







E) 2. kaba Y(NO3)2(k) eklenip çözülürse pil gerilimi azalır.







Buna göre, bu metallerden yapılmış bir pille ilgili çizilen aşağıdaki grafiklerden hangisi yanlıştır?



+ Y(k)



[X+]2 [Y2+]



–



5. Ni(k) → Ni2+(suda) + 2e



'dır.



E) 2. kaba Y(NO3)2 eklenirse dengede Y2+ derişimi artar. Sİstem artan Y2+ yi azaltmak için ürünler lehine hızlanır, ve E°pil artar. ↑Y2+  →







Eº = +0,25 volt



–



A)



Eº = –0,8 volt



B)



Ni(k) kütlesi



Ag+ derişimi (M)



(Cevap E)



Zaman



0



C) 3. 2Al(k) + 3Ni2+(suda) Ni(k)



Eº = 0,25 V



Ni2+(suda) + 2e



0



Yukarıda verilen tepkimeler ve pil gerilimine göre, –



D)



yarı tepkimesinin pil gerilimi (Eº) kaç volttur?







A) +3,32



B) +1,66



D) -1,66



Zaman



189



0



Zaman



Ni2+ derişimi (M)



E)



Al(k)











Ag(k) kütlesi



2Al3+(suda) + 3Ni(k) Eº = 1,41 V –



Al3+(suda) + 3e



Pil potansiyeli (V)



Zaman



0



C) -0,83 0



E) -3,32



Net pil denklemi, Ni(k) + 2Ag+  Ni2+ + 2Ag(k)



Verilen tepkimeler alt alta toplanır ise Al(k)  Al+3+ 3e– E°pil = +1,66V



Zaman E°pil = 1,05V



C) Epil zamanla azalır.



Al3+ + 3e–  Al(k) E°pil = –1,66V (Cevap D)



(Cevap C)



Test 04



1. C



6. Net pil denklemi,



5. C



6. D



7. B



8. D



9. B 10. C



V



Tuz köprüsü



Au



İşlemler



Cu



Pil potansiyeli (Eº)



Sıcaklığı azaltma



Artar



II.



Elektrot yüzeyini artırma



Değişmez



III.



Ni2+



Azalır



çözeltisine su ekleme



Al3+



çözeltisine Al(NO3)3 katısı ekleyip çözme



Artar



işlemlerinden hangilerinde pil potansiyelindeki değişiklik doğru verilmiştir? A) Yalnız I







B) I ve II



D) I, II ve III



1 M H+ 1M Ag+



1 M Fe3+



I.



IV.







2Al3+(suda) + 3Ni(k)



4. A



şeklinde olan standart pile ayrı ayrı uygulanan,











3. D



9.



2Al(k) + 3Ni2+(suda)



2. E



C) II ve IV



E) II, III ve IV



l.  + ısı sıcaklığı azaltmak sistemi ürünler lehine yöneltir, E°pil artar. ll. Elekrod miktarı ve yüzeyi Epil'i değiştirmez.







Şekildeki pilde elektronlar dış devrede Cu elektrottan Au elektroda akmaktadır.







Buna göre pilde, I. Cu(k) → Cu2+(suda) + 2e







II. Fe3+(suda) + e







III. H2(g) → 2H+(suda) + 2 e







IV. Ag(k) → Ag+(suda) + e



(Cevap D)



–



→ Fe2+(suda) –



–







yukarıdaki yarı pil tepkimelerinden hangileri gerçekleşmiştir?







A) Yalnız I



lll. [Ni2+] azalır, sistem girenlere yönelir, Epil azalır. lV. Al+3 artar. Sistem girenlere yönelir, Epil azalır.



–











B) I ve II



D) I ve IV



C) II ve III



E) I, II ve IV



Cu elektrod bölmesinde (anot) yükseltgenme tepkimesi l. Cu(k) → Cu2+ + 2e– –



7. Zn(k) → Zn2+(suda) + 2e



ll. Fe3+ + e– → Fe2+ gerçekleşmiştir.



–



Cu2+(suda) + 2e Eº = –0,34 V



Cu(k) →



–



Ni(k) → Ni2+(suda) + 2e



Eº = +0,25 V







Yarı pil gerilimlerine göre, standart elektrod olarak hidrojen yerine eğer Ni standart elektrod olarak kabul edilirse, Zn-Cu pilinin gerilimi kaç volt olurdu?







A) 0,85



B) 1,1



C) 1,35



D) 1,6



(Cevap B)



Çözüm Yayınları







Au elektrod bölmesinde (katod) indirgenme tepkimesi



Eº = +0,76 V



E) 1,85



E°Zn – Zn2+ = 0,76 – 0,25 = 0,51V E°Cu – Cu2+ = –0,34 – 0,25 = –0,59V E°Cu2+– Cu = + 0,59V E°Zn – Cu = 0,51 + 0,59 = 1,1V (Cevap B)



10. –



8. Ag+(suda) + e → Ag(k)



190



2+



+ 2e



–



Eº = + 0,8 Volt Eº =



→ Mg(k)



Zn



Mg







Mg-Ag pilinde, dış devrede anottan katoda 0,1 mol elektron geçtiği andaki Ag ve Mg elektrod kütlelerindeki değişim aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (Mg=24, Ag=108) Ag



Mg



21,6 g azalır.



2,4 g artar.



A)



Ag



– 2,37 Volt







(suda)



V



Tuz köprüsü



0,1 M



0,01 M



2+



Ag+(suda)



Zn (suda) 100 mL 1. kap



200 mL 2. kap –



Zn(k) → Zn2+(suda) + 2e –







Eº = + 0,76 V



B)



10,8 g artar



2,4 g azalır.







Ag(k) → Ag+(suda) + e



C)



21,6 artar.



1,2 g azalır.



D)



10,8 g artar.



1,2 g azalır.







Şekildeki elektrokimyasal pilin potansiyeli kaç volttur? (Nerst denklemindeki 0,059 sabiti yerine 0,06 kullanınız.)



E)



5,4 g artar.



4,8 g azalır.







A) 1,65



Ag+ + e– → Ag(k) 0,1 0,1 mol 0,1 . 108 = 10,8 gram artar.



Mg(k) → Mg2+ + 2e– 0,05 mol



0,1 mol



B) 1,56







C) 1,47



Eº = - 0,8 V



D) 1,24



E) 0,82



EpilZn – Ag = 0,76 + 0,8 = 1,56V 0, 06 10-1 2 . log ^10-2h2 Epil = 1,47V



Epil = 1,56 –



0,05 . 24 = 1,2 g azalır. (Cevap D)



(Cevap C)



1.



4.



V



Tuz köprüsü



Cu



xM Cu(NO3)2(suda)



X



Cu



Y



0,1 M X2+



2. Kap



Şekildeki sistem ile ilgili,







I. x=1 ise potansiyel üretmez.







II. x > 1 ise 2. kapta zamanla Cu2+ derişimi artar.







III. x < 1 ise 1. kaba saf su eklendiğinde pil gerilimi artar.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







V



1M Cu(NO3)2(suda)



1. Kap



05



BÖLÜM 07 Test



Elektrokimyasal Piller - 3



B) Yalnız II



D) I ve III



1M Y+







Şekildeki pil sisteminde elektronlar dış devrede X elektrottan, Y elektroda doğru akmaktadır.







Pilin başlangıç potansiyeli (Epil) 1,3 volt olduğuna göre, X-Y pilinin standart pil potansiyeli (Eºpil) kaç volttur? (Nerst denkleminde 0,059 yerine 0,06 kullanınız.)







A) 1,48



B) 1,36



C) 1,33



D) 1,27



E) 1,18



0, 06 Epil = E°pil – n . logQ ise 0, 06 10-1 1,3 = E°pil – 2 . log 2 ise 1



C) I ve II



E) I, II ve III



Elektrodlar aynı cinstir. Derişimler farklı ise derişim pilidir. Derişimi küçük olan anottur.



1,3 = E°pil + 0,03 ve E°pil = 1,27V



Derişim farkı arttıkça Epil artar.



2.



Tuz köprüsü



Ag



(Cevap D)



(Cevap E)



V



Ag



5. 0,1 M Ag+(suda)



0,2 M Ag+(suda)







Ag



100 mL 2. kap



Şekildeki pil sistemi ile ilgili,







I. Dış devrede elektron 2. kaptan, 1. kaba doğru akar.







II. 2. kaba saf su eklenerek çözelti hacmi 200 mL yapılırsa pil çalışmaz.







III. Pil şeması,







Ag(k) / Ag+(suda) (0,2M) // Ag+(suda) (0,1 M) / Ag(k)







şeklindedir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız II







B) I ve II



D) II ve III



C) I ve III



E) I, II ve III



Derişimi küçük olan 1. kap anottur. ll. 2. kaba su eklenerek hacmi 200 mL yapılırsa derişimler eşitlenir ve pil çalışmaz. (Doğru) (Cevap A)



3. Pil şeması,



Ag



1M Ag+



0,01 M Ag+



1. kap



2. kap



Yukarıdaki elektrokimyasal pil ile ilgili,







I. 1. kaba su eklenirse pil potansiyeli azalır.







II. Epil = 0,12 Volttur.







III. 1. ve 2. kaptaki Ag+ derişimleri eşit olana kadar pil çalışır.







yargılarından hangileri doğrudur? (Nerst denkleminde 0,059 yerine 0,06 kullanınız.)







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Derişimi küçük olan 2. kap anot, 1. kap katod'dur. l. Katot kabına su eklenirse Epil azalır. 0, 06 10-2 ll. Epil = 0 - 1 . log 1 = 0, 12V



Ni(k) | Ni2+(suda) (1 M) || Cu2+(suda) (0,5 M) | Cu(k)



şeklinde olan pilin standart potansiyeli (Eº pil) 0,59 volttur.







Bu sistem ile ilgili,



lll. Derişimler eşit olana kadar pil potansiyel üretir. (Cevap E)







I. Pil potansiyeli (E pil) > 0,59 volttur.







II. Ni2+ çözeltisine su eklenerek hacmi iki katına çıkarılırsa Epil = 0,59 volt olur.







III. Çözelti hacmi sabit kalmak koşuluyla çözünmüş Cu2+ iyonu mol sayısı iki katına çıkarılırsa Epil=0,59 volt olur.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







Çözüm Yayınları



100 mL 1. kap



V



Tuz köprüsü



B) Yalnız II



D) II ve III



+



6. Cr(k) | Cr3+(suda) (0,01 M) || Ag (suda) (1 M) | Ag(k)



Pil şeması yukarıda verilen pilin potansiyeli (Epil) kaç volttur? (Eº Cr / Cr+3 = 0,74 V, Eº Ag / Ag+ = -0,8 V, Nerst denkleminde 0,059 yerine 0,06 kullanınız.)







A) 1,42



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Katod derişimi azaldıkça Epil azalır. (Yanlış)



B) 1,48



C) 1,5



D) 1,54



E) 1,58



E°pilCr – Ag = 0,74 + 0,8 = 1,54



ll. ve lll. derişimleri eşitler, Epil = 0,59 V olur. (Doğru) (Cevap D)



Epil = 1,54 –



0, 06 10-2 3 . log 1 3 = 1, 58V (Cevap E)



191



Test 05



1. E



Tuz köprüsü



Pb



4. D



Fe



(suda)



300 mL



1. kap







I. 1. kaptaki Pb2+ iyonlarının 0,09 molünü çöktürecek kadar NaCI katısı eklemek







9. D 10. C



2+ Zn(suda)



100 mL



100mL 2. kap







8. D



0,1 M



0,2 M



Yukarıdaki pil sisteminin gerilimini sıfır yapmak için,



7. C



Zn



2+ Fe(suda)



Pb2+



1. kap



6. E



Tuz köprüsü



0,1 M



100mL



5. E



V



Pb



1M Pb2+(suda)







3. D



9.



V



7.



2. A



2. kap



Şekildeki elektrokimyasal pil çalışırken Fe2+ iyon derişimi 0,1 M' a düştüğü anda,







I. Fe elektrod kütlesi 0,56 gram artar.



II. 2. kaptaki çözeltinin hacmi 10mL olana kadar suyunu buharlaştırmak







II. Fe elektroddan Zn elektroda doğru 0,02 mol elektron dış devreden geçmiştir.







III. 2. kaba 1 M, 100 mL Pb(NO3)2 çözeltisi eklemek







III. Zn elektrod kütlesi 0,65 gram azalmıştır.







işlemlerinden hangileri sabit sıcaklıkta uygulanabilir?







yargılarından hangileri doğrudur? (Fe = 56, Zn = 65)







(PbCI2 suda çok az çözünür.)







A) Yalnız I







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III







C) I ve II



E) I, II ve III



0, 01 l. 1 . 0,1 = 0,1 mol Pb2+ nin 0,09 molü çökerse 0,01 molü yani kalır ve M = 0, 1 = 0, 1M olur. (Yanıt) 1 ll. 2. kapta hacim 10 'una düşerse derişim 10 katına çıkar ve 1M olur. (Yanıt)



1M 2+ Mn(suda)



ll. 0,02 mol e– Zn'den Fe'ye (Yanlış)











Ag(k)



→



+ Ag(suda)



Eº = 1,18 V



H2(g)



+ → 2H(suda) + 2e



Zn



–



Fe



Şekildeki kapta belirtilen katyonların bulunduğu çözeltiye Zn ve Fe metal çubukları batırılıyor. Sistemdeki maddelerin indirgenme yarı pil potansiyelleri aşağıdaki gibidir. –



+ 2e



–



Mn(k)



10.



Mn2+ + 2e → Mn







+e



0,02 mol (Cevap D)







Eº = –0,8 V



→ Mn2+ (suda)



0,01 mol



Mn2+, H+, Ag+



100 mL 2. kap –



lll. Zn(k) → Zn2+ + 2e– 0,01 . 65 = 0,65g (Doğru)



Ag 1M HCI(suda)



100 mL 1. kap



E) I, II ve III



l. 0,01 . 56 = 0,56 g (Doğru)



Çözüm Yayınları



Tuz köprüsü



Mn



C) I ve II



Devreden 0,01 . 2 = 0,02 mol e– geçer.



(Cevap C)



V



D) I ve III



1. kapta Fe2+ + 2e– → Fe 0,2 . 0,1 = 0,02 mol 0,02 – 0,01 = 0,01 mol 0,1 . 0,1 = 0,01 mol Fe2+ harcandı.



Derişim pilidir. Derişimler her iki kapta eşit olunca pil gerilimi sıfır olur.



8.



B) Yalnız II



Eº = 0 V



–



2H+ + 2e



–



Ag+ + e



º



E =-1,18 V º



→ H2



E =0V



→ Ag



E = +0,8 V



–



Zn2+ + 2e → Zn



º º



E = - 0,76 V







Yukarıdaki elektrokimyasal pil ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



Fe2+ + 2e → Fe







(Nerst denkleminde 0,059 yerine 0,06 kullanınız.)



Fe3+ + 3e → Fe







A) Pil şeması,







Buna göre, kapta aşağıdaki tepkimelerden hangisinin gerçekleşmesi beklenmez?







A) Zn + 2Ag+



192



– –



Mn(k) | Mn2+(1M) || H+(suda) (1 M) | H2(g) şeklindedir.



º



E = -0,4 V



Zn2+ + 2Ag







B) Standart pil potansiyeli 1,18 volttur.







C) 1. kaba 900 mL saf su konulursa pil potansiyeli yaklaşık 1,21 volt olur.







B) Fe + 2H+







C) Mn + Fe2+



Mn2+ + Fe







D) Ag elektrod kütlesi zamanla artar.







D) Fe + 3 Ag+



Fe3+ + 3Ag







E) 2. kaba NaOH katısı eklenirse pil gerilimi azalır.







E) Zn + 2H+



Net pil denklemi: Mn(k) + 2H+  Mn2+ + H2(g)



º



E = -0,44 V



Fe2+ + H2



Zn2+ + H2



C) Kapta Mn katısı yoktur. Dolayısıyla Mn + Fe2+  Mn2+ + Fe tepkimesi gerçekleşmez.



D) 2. kapta H2 gazı açığa çıkar. Elektrod kütlesi artmaz. (Cevap D)



(Cevap C)



BÖLÜM 07 Test



Elektroliz ve Faraday Kanunları 1. Suyun elektrolizi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi



4.



yanlıştır?







üreteç Tuz köprüsü



A) İstemsiz redoks tepkimesi elektrik enerjisi yardımıyla gerçekleştirilir. + – 1 B) Anotta, H2O(s) → O2(g) + 2H (suda) + 2e 2 tepkimesi gerçekleşir.







C) Suyun elektrolizini hızlandırmak için az miktar H2SO4 suya karıştırılabilir.







D) Katotta H2 gazı, H2(g) → 2H (suda) + 2e



+



Zn



H2 oluşur. (Cevap D)



Pt



I. elektrot



II. elektrot



2. kap



–







Cu(k) → Cu2+(suda) + 2e Eº = - 0,34 V







Yukarıdaki elektrolitik (elektroliz) düzeneği ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? (Cu=64, Zn=65)







A) E üreteç > 1,1 volttur.







B) Zamanla Cu elektrot aşınır.







C) Dış devrede elektronlar Cu'dan Zn'ye akar.







D) 1. kapta zamanla Zn2+ derişimi artar.







E) Anotta 12,8 gram Cu aşındığında, katotta 13 gram Zn birikir.



Bağlanan üreteç ile Zn elektrod katod olmuştur. Zn2+ derişimi azalır.



NaCI(s)



(Cevap D)







Ergimiş NaCI tuzunun elektroliz şeması yukarıda verilmiştir.







Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







A) Katot, I. elektrottur.







B) Elektronlar II. elektrottan I. ye göçer.







C) I. elektrotta Na+ + e → Na



_



5.



tepkimesi gerçekleşir.



+



Pt I. elektrot



Çözüm Yayınları



–







1M Cu2+(suda) –



tepkimesine göre yükseltgenir.



Pt



1M Zn2+(suda)



Zn(k) → Zn2+(suda) + 2e Eº = 0,76 V







2.



Cu



1. kap



–



E) Anotta 0,5 mol O2 oluştuğu an, katotta 1 mol D) Elektrolizde katodda indirgenme gerçekleşir. 2H+ + 2e– → H2



06



Pt II. elektrot



NaBr(s) CuCI(s)







D) II. elektrotta CI2 gazı açığa çıkar.











E) t süre sonunda anot ve katot elektrodlarda açığa çıkan Na ve CI2'nin mol sayıları eşittir.



Yukarıdaki elektroliz düzeneğinde I. ve II. elektrot çevresinde sırasıyla hangi maddeler toplanır?







(Elektron verme eğilimleri: Na > Cu > Br > CI )



Devreden geçen e– ortaktır.



2Na+ + 2e– → 2Na Açığa çıkan Na'nın molü Cl 'nin molünün 2 katıdır. 2 2Cl– → Cl2 + 2e– –



3. X(k) → X+ + e



–



2T



–



(suda)



–



(Cevap E)



Eº = - 0,18 V







Y(k) → Y2+ + 2e



–



Eº = 1,18 V –



→ T2 (g) + 2e



Eº = -1,36 V



–



Eº = -2,87 V



I. elektrot



II. elektrot



A)



Na, Cu



CI2, Br2



B)



CI2, Br2



Cu, Na



C)



Cu, Na



Br2, CI2



D)



Na, Cu



Br2, CI2



E)



Cu, Na



CI2, Br2



–



e– verme eğilimleri: Na > Cu > Br– > Cl–







2Q







X, Y, T ve Q ' nin yükseltgenme potansiyelleri yukarıda verilmiştir.







Buna göre XQ ve YT2 iyonik sıvı karışımının elektrolizinde anot ve katotta öncelikle hangi maddeler toplanır?



6.



•







•







Buna göre, X, Y ve hidrojen (H)'in yükseltgenme potansiyellerinin karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?







A) H > X > Y B) X > Y > H C) Y > X > H D) H > Y > X E) X > H > Y







(suda)



→ Q2 (g) + 2e



–







–



Anot



Katot



A)



T2



X



B)



Y



Q2



C)



T2



Y



D)



Q2



X



E)



Q2



Y



↓



↓



Anyonlar



Katodda Cu Br2 Anotta (Cevap C)



Erimiş XCI ve YCI tuzlarının aynı kapta elektrolizi yapıldığında çözeltideki Y+ derişimi azalıyor. YCI sulu çözeltisi elektroliz edildiğinde çözeltinin pH'si artıyor.



Yükseltgenme potansiyellerine göre;



Birinci bilgiden e– verme eğilimi X > Y ikinci bilgiden e– verme eğilimi Y > H



Y > X > T – > Q– dir. Anotta T2, Katodda X



X>Y>H (Cevap A)



(Cevap B)



193



Test 06



1. D



7.



2. E



3. A



4. D



5. C



6. B



7. E



8. C



9. E 10. D 11. C 12. D



10. Erimiş CaBr2 tuzunun elektrolizinde devreden 96500 Pt



coulombluk yük 19300 saniyede geçiriliyor.



Pt



I. elektrot



Na+



II. elektrot



NO3−







Bu elektroliz olayı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







A) Devreden geçen elektrik yükü 1 Faradaydır.







B) 5 amperlik akım uygulanmıştır.



Yukarıda verilen kapta NaNO3 ve AgNO3 tuzlarının sulu çözeltileri elektroliz edilmektedir.







C) Katotta 1 eşdeğer gram Ca birikir.







D) Anotta 1 mol Br2 açığa çıkar.







Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







E) Devreden 1 mol e geçmiştir.







(Elektron verme eğilimleri: Na > H2 > Ag > OH– > NO3)







A) II. elektrot anottur.







B) I. elektrotta öncelikle Ag metali toplanır.







C) II. elektrot çevresinde O2 gazı açığa çıkar.







D) Elektron dış devrede II. elekrottan, I elektrota doğru akar.







E) Kaptaki çözeltinin pH'si zamanla artar.



Ag+



H 2O



–



Na > H2 > Ag > OH– > NO3– ↓ ↓ Katotta Ag O2 Anotta



–



96500 C = 1 mol e– Anotta 2Br– → Br2



0,05 mol 1 mol (Cevap D)



11. Standart koşullardaki 1 molar 200 mL KCI çözeltisi bir süre elektroliz edildiğinde pH'si 12 olmaktadır.



Bazlık azalır. pH azalır.







(Cevap E)



8. Erimiş CuBr2 tuzu 9,65 amperlik akımla 10 dakika elektroliz



Buna göre,







I. Devreden geçen yük miktarı 193 coulomb'tur.







II. Katotta normal koşullarda 22,4 mL H2 gazı açığa çıkmıştır.







III. Anotta 5.10–4 mol O2 gazı açığa çıkmıştır.







Buna göre, anotta ve katotta toplanan madde miktarı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?







(Cu = 64, Br=80)







Anotta toplanan madde (gram)



Katotta toplanan madde (gram)



A)



9,6



3,84



B)



3,2



1,28



C)



4,8



1,92



D)



6,4



2,56



E)



1,6



0,64



Çözüm Yayınları



ediliyor.







+ 2e–







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







D) II ve III



pOH = 2 OH– = 0,01M 0,01 . 0,2 = 2 . 10–3mol



0,06



9.



–



2 . 10–3 mol e– = 2 . 10–3 . 96500 = 193C Anotta Cl2 gazı açığa çıkar. (Cevap C)



0,03 . 64 = 1,92 g



0,03 0,06



+ –



E) I, II ve III



2 . 10–3 10–3 mol = 10–3 . 22,4 L = 22,4 mL



+



12.



2Br– → Br2 + 2e– 0,03 . 160 = 4,8 g



C) I ve II



2H+ + 2e– → H2



Q = l. t = 9,65 . 10 . 60 = 5790C 5790 – 2+ – 96500 = 0, 06 mol e Cu + 2e → Cu







B) Yalnız II



(Cevap C)



+



–



Ag



Demir (Fe) Kaşık AgNO3(suda)



XNO3(s)



194



1. kap



MgCI2(suda)







2. kap







Yukarıdaki seri bağlı elektroliz düzeneğinde 1. kapta erimiş XNO3 2. kapta ise MgCI2 sulu çözeltisi vardır.







Devreden bir süre elektrik akımı geçirildiğinde 1. kabın katotunda 21,6 gram madde toplandığı an 2. kabın katotunda 0,1 mol madde açığa çıkıyor.







Buna göre, X'in atom kütlesi kaçtır?







A) 23 B) 39 D) 93 E) 108



2. kapta



X+ + e– → X







0,2 mol 0,2 mol 21, 6 0,2 = M ise MA = 108 A



–







I. Katotta Fe2+(suda) + 2e gerçekleşir.







II. Demir kaşık, gümüş (Ag) metali ile kaplanır.







III. Devreden 0,01 Faradaylık yük geçtiğinde kaşık kütlesi 1,08 gram artar.



→ Fe(k) tepkimesi







yargılarından hangileri doğrudur? (Fe=56, Ag=108)







A) Yalnız I







1. kapta



2H+ + 2e– → H2 0,2 mol 0,1 mol



C) 64



Şekildeki elektroliz sistemi ile ilgili,



B) Yalnız II



D) II ve III



l. Katotta Ag+ + e– → Ag tepkimesi gerçekleşir.



C) I ve II



E) I, II ve III (Cevap D)



(Cevap E)



BİRE BİR



BÖLÜM 07 Test



1. Cu2+(suda) + 2e



–



Mn2+(suda) + 2e



–



Cu(k)



Eº = + 0,34 V



→ Mn(k)



Eº = -1,18 V



→



–



Ca2+(suda) + 2e +



–







Ag







Yukarıda verilen indirgenme yarı tepkimeleri ve bu tepkimelerin standart potansiyellerine göre, aşağıdaki tepkimelerden hangisi gerçekleşmez?



(suda)



+ 2e



(suda)



+e



+



→ H2(g)



–



→



Eº = + 0,8 V



Ag(k)







A) Mn(k) + Cu2+(suda) → Mn2+(suda) + Cu(k)







B) 2Ag+(suda) + H2(g) → 2Ag(k) + 2H+(suda)







C) Ca2+



(suda) + Cu(k) → Ca(k) + (suda) + D) 2Ag (suda) + Cu(k) → 2Ag(k) + Cu2+(suda) E) Ca(k) + 2H+(suda) → Ca2+(suda) + H2(g) C) Yükseltgenme potansiyeli büyük olan Ca'dir.



A) CrO2– 'de Cr nin yükseltgenme basamağı +3'tür.







B) CIO– 'de CI nin yükseltgenme basamağı +1'dir.







C) 1 mol CrO2– 3 mol e– alır.







D) CIO–' deki CI yükseltgen özelliktedir.







E) En küçük tam sayılarla denkleştirildiğinde H2O'nun katsayısı 1 olur.



3/2e– aldı.



(Cevap C)



5. Mg, Fe, H, Cu ve Ag elementleriyle ilgili standart indirgenme







olarak verilen bir hücre ile ilgili,







I. Standart hücre potansiyeli (Eº) başlangıçta 1,09 volttur.







II. Epil = 1 volttur. çözeltisi bulunan hücreye su eklenirse Epil artar.







yargılarından hangileri doğru olur?







(EoCo2+/Co = –0,29 volt, EoAg+/Ag = 0,8 volt, Nerst denkleminde 0,059 yerine 0,06 kullanınız.)







A) Yalnız I



B) Yalnız II



D) I ve III



E) I, II ve III



E°pil = 0,29 + 0,8 = 1,09 V (Doğru) 0, 06 10-1 = Epil = 1,09 – 2 . log 1V (Doğru) ^10-2h2 Derişim farkı artar Epil artar. (Doğru)



3.



C) I ve II



Çözüm Yayınları



Co(k) | Co2+ (0,1 M) || Ag+ (0,01 M) | Ag(k)







Eº Ag+/ Ag > Eº Cu2+/ Cu > Eº H+ / H2 > Eº Fe2+ / Fe > Eº Mg2+ / Mg







şeklindedir.







Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







A) AgNO3 çözeltisine batırılan Fe çubuk Ag+ iyonlarını indirger.







B) Mg çubuk batırılan HCI çözeltisinden H2 gazı açığa çıkar.







C) Cu(k) + 2Ag+(suda) → Cu2+(suda) + 2Ag(k) tepkimesi istemsizdir.







D) Cu çubuk batırılan Fe(NO3)2 çözeltisinde değişiklik olmaz.







E) Fe çubuk, Cu(NO3)2 çözeltisine daldırıldığında Cu2+ derişimi azalır.



C) İndirgenme potansiyelleri Ag+ > Cu2+ dir. Kendiliğinden gerçekleşir. İstemlidir. (Yanlış) (Cevap C) (Cevap E)



V



Tuz köprüsü



Zn 1M



ZnSO4(suda)







potansiyellerinin (Eº) sıralanışı











Bu redoks tepkimesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



CrO2– e– verir.



2. Hücre diyagramı



III. Co







2/3e– verdi.



(Cevap C)







–



Zn2+(suda) + 2e → +



(suda) +



–



e



Ag 1M



6. Hücre diyagramı,



Ag2SO4(suda) Zn(k) Eº = - 0,76 V











olarak verilen elektrokimyasal pil ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



º



Ag(k) E = + 0,8 V



Cr(k) | Cr3+ (1 M) || Ni2+ (1 M) | Ni(k)











Ag







Şekildeki elektrokimyasal hücre ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







(EºCr3+ / Cr = - 0,75 volt , EºNi2+ / Ni = –0,25 volt)







A) Galvanik bir hücredir.







A) Ag elektrodun bulunduğu yarı hücre, katottur.







B) Hücre potansiyeli 0,5 volttur.







B) 25 ºC'de voltmetrede okunan başlangıç potansiyeli 1,56 volttur.







C) Hücre tepkimesi,







C) Dış deverede elektron akımı, Zn elektrottan Ag elektroda doğru olur.











D) Hücre tepkimesi,



→



Zn(k) + 2Ag+(suda)



–



– +3 – +1 – +6 – 2OH + 2CrO2 + 3ClO → 2CrO4 + 3Cl + H2O



Cu2+



2+



–



iyonlarını oluşturmaktadır.



Eº = 0 V



2H



–



–



4. Bazik ortamda CrO2 ile CIO tepkimeye girerek CrO42 ve CI



→ Ca(k) Eº = -2,87 V







07



Zn2+(suda) + 2Ag(k)'dır.



E) Pil çalıştıkça Ag elektrot kütlesi azalır.



2Cr(k) + 3 Ni2+(suda)



195



2Cr3+(suda) + 3Ni(k)'dır.







D) Dış devreden 0,6 mol e– geçişi olduğunda katotta 0,2 mol Ni toplanır.







E) Hücre potansiyelinin değeri zamanla azalır.



Katod tepkimesi;



Net pil denklemi Zn(k) + 2Ag+  Zn+2 + 2Ag(k) pil çalıştıkça Ag(k) kütlesi artar. (Cevap E)



Ni2+ + 2e– → Ni(k) 0,6 mol



0,3 mol (Cevap D)



Test 07



1. C



I. Zn2+ / Zn



Eº= -0,76 V







II. Cu2+ / Cu



Eº= +0,34 V







III. Sn2+ / Sn



Eº= -0,136 V











4. C



5. C



6. D



7. D



8. B



9. C 10. A 11. E 12. E



10. NO3 → NO2 indirgenme yarı tepkimesi asidik ortamda en



küçük tam sayılarla denkleştirildiğinde H2O nun kat sayısı kaç olur?



Bu hücrenin,







3. E



–



7. Ag+ / Ag yarı hücresinin indirgenme potansiyeli +0,8 volttur.



2. E







A) 1



B) 2



+5 – +4 e– + NO3 → NO2 –2 yük |



C) 4



D) 5



E) 6



O yük



Yük denkliği için girenlere 2H+ eklenir. H denkliği için ürünlere 1 H2O eklenir.



yukarıdaki hücrelerle oluşturduğu I., II. ve III. galvanik hücrelerin potansiyellerinin karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?



2H+ + e– + NO3– → NO2 + 1H2O (Cevap A)



A) I > II > III B) II > I > III C) III > I > II D) I > III > II E) III > II > I



l. E°Zn – Ag = 0,76 + 0,8 = 1,56V



ll. E°Cu – Ag = –0,34 + 0,8 = 0,46V lll. E°Sn – Ag = 0,136 + 0,8 = 0,93V l > lll > ll (Cevap D)



8.



11. Pt



V



X



NaBr(suda) CuCI(suda)







Yukarıdaki elektroliz kabında, anotta ve katotta öncelikle hangi maddelerin açığa çıkması beklenir?







(Elektron verme eğilimi: Na > H2 > Cu > Br > CI ) Anot



Katot



A)



Na



Cl2



B)



Br2



Cu



C)



Cl2



Na



D)



Br2



H2



E)



Cl2



Cu



–



Çözüm Yayınları



Pt



–



Tuz köprüsü



Y



0,1 M



1M



X+(suda)



–



X+(suda) + e



2+



Y (suda) Eº = - 1,3 V



→ X(k)



Y2+(suda) + 2e



–



→ Y(k)



Eº = + 0,7 V







Yukarıda standart indirgenme potansiyelleri verilen X-Y pilinin pil potansiyeli (Epil) kaç volttur? (Nerst denkleminde 0,059 yerine 0,06 kullanınız.)







A) 1,94



B) 1,97



C) 2



D) 2,03



E) 2,06



E°pil = 1,3 + 0,7 = 2 volt







(X – Y)



Epil = 2 –



^10-1h 0, 06 = 2, 06 volt 2 . log 1 2



(Cevap E)



Na > H2 > Cu > Br– > Cl– ↓ ↓ Katotta Cu Br2 anotta (Cevap B)



196



9. CaBr2 sıvısı 9,65 amperlik akım ile 5 dakika elektroliz ediliyor.



Bu elektroliz olayı ile ilgili;







I. Elektrotlarda toplam 3 gram madde açığa çıkar.







II. Devreden 0,03 faradaylık yük geçer.







III. Katotta 2,4 gram Ca birikir.







yargılarından hangileri doğrudur? (Ca = 40, Br = 80)







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) II ve III



Q = l . t = 9,65 . 5 . 60 = 2895C 0, 03 2895 – 96500 = 0, 03 mol e mca = 40 . 2 = 0, 6 gram (0,03 Faraday) 0, 03 nBr2 = 160 . 2 = 2, 4 gram mtoplam = 3 gram



C) I ve II



E) I, II ve III



12. 96500 Coloumbluk yük miktarı ile ilgili,



I. 1 Faradaylık yüke eşittir.







II. Erimiş CaBr2 tuzundan 20 gram Ca biriktiren yük miktarıdır.







III. 1 mol elektron geçişi sağlayan yük miktarıdır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I







B) Yalnız II



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



96500C = 1 mole– = 1 Faraday (Doğru) 20 = 2+ – 40 0, 5 mol Ca Ca + 2e → Ca (Doğru) 1 mol 0,5 mol 1 mol e– = 96500 C (Doğru) (Cevap C)



(Cevap E)



Karbon Kimyasına Giriş / Organik Bileşikler ve Formül Bulma



BÖLÜM 08 Test



1. Organik ve anorganik bileşikler ile ilgili aşağıdaki



4. Basit formülü CH2 olan bir organik bileşiğin yarı açık



ifadelerden hangisi yanlıştır?



formülü aşağıdakilerden hangisi olamaz?







A) Organik bileşiklerin ana kaynağı canlı organizmalar, kömür, petrol ve doğal gaz gibi maddelerdir.







A) CH3



CH







B) Anorganik bileşiklerin yapısında karbon elementi bulunmaz.







B) CH2



CH2







C) CH3



CH2







C) Organik bileşiklerin tepkimeleri genelde yavaş ve çok basamaklıdır.



H 3C D)



C



D) Organik bileşiklerin erime ve kaynama noktaları genelde anorganik bileşiklerin erime ve kaynama noktalarından düşüktür.



E) CH2



CH











01



CH2 CH3 CH2



CH3 CH



CH3



CH3 C) C3H8'dir. Basit formülü de C3H8'dir.



(Cevap C)



E) Anorganik bileşik sayısı organik bileşik sayısından daha azdır.



Bazı organik bileşiklerde de C atomu bulunabilir. CO, CO2, CaCO3, HCN ... gibi



(Cevap B)



5. Bir X organik bileşiğindeki C, H ve O atomlarının mol sayıları arasındaki oran;



2.



I. H2CO3







II. CH3COOH







III. HCN







IV. C3H4







Yukarıdaki bileşiklerden hangileri organiktir?







A) Yalnız II











B) I ve II



D) II ve IV







Çözüm Yayınları







C) I ve III



Bileşiğin 1 molünde 16 mol atom bulunduğuna göre bileşiğin basit formülü ve molekül formülü aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?







Basit formülü



(Cevap D)



Molekül formülü



A)



CH2O



C4H8O4



B)



CH3O



C2H6O2



C)



C2H5O



C4H10O2



D)



C2H3O



C4H6O2



E)



E) II, III ve IV



C elemenetinin oksitleri, siyanürleri (CN–), siyanotları ve karbonatları (CO32–) anorganiktir. l. ve lll. anorganik, ll. ve lV organiktir.



nC 2 nH 5 ' dir. nH = 5 ve nO = 1



CH2O



C3H6O3



Atom sayılarına göre,



16 Basit formül: C2H5O'dur ve 8 atomludur. 8 = 2 (C2H5O) . 2 = C4H10O2



(Cevap C)



6. Aşağıda yarı açık formülleri verilen bileşikler basit



formülü aynı olanlar ile eşleştirilirse hangi seçenekteki bileşik açıkta kalır?



3. H



H



O



C



C



O



H



H



C



C



O H



A) CH3



H H H Açık yapılı formülü yukarıda verilen molekül ile ilgili,







I. Kapalı formülü C4H8O2'dir.







II. Basit formülü C2H4O'dur.







III. Organik bir bileşiktir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



Verilenlerin tamamı doğrudur.



C) I ve II



E) I, II ve III



C



H



197



O



B) CH3



CH2



C) CH3



C



C



O



CH3



O OH



O



D) CH3



C



E) CH2



CH



OH (Cevap E)



CH2



CH3 CH



CH2 OH



A ve D'de C3H6O, B ve E'de C4H8O2 iken C'de C2H4O2'dir.



(Cevap C)



Test 01



1. B



7. Yalnızca C ve H içeren organik bir bileşiğin kütlece %90'ı



4. C



5. C



6. C



7. E



8. B







I. Basit formülü C3H4'tür.



Buna göre X, Y ve Z organik bileşiklerinin formülleri; X



Y



Z



I.



C2H5OH



C 2H 6



C2H4(OH)2



II.



C3H6



C3H7OH



C2H5COOH



III.



C4H8O



C 4H8



C3H7COOH











II. Mol kütlesi 80 g/mol ise molekül formülü C6H8'dir.







III. Yanması sonucu açığa çıkan CO2'in mol sayısının H2O'nun mol sayısına oranı 3 'dir. 2 yargılarından hangileri doğrudur? (H = 1, C = 12)







yukarıdakilerden hangileri olabilir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II







A) Yalnız I



B) Yalnız II



























90 10 nC = 12 nH = 1 90 10 C 12 H 1 = C3H4'tür.



D) I ve III



9. E 10. D 11. C 12. B



gereken O2 miktarları arasındaki ilişki Y > X > Z 'dir.



Buna göre,







3. E



10. X, Y ve Z organik bileşiklerinin birer mollerinin yanması için



C'dir.







2. D



C) I ve II



E) I, II ve III



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Organik bileşiktki C ve H sayısı arttıkça yanma için gereken O2 miktarı artarken O sayısı arttıkça yanma için gereken O2 azalır. l. de C ve H'ler aynı iken O'ni en az olan Y'dir. lll. de C ve H'ler aynı iken O'ni en az olanı Y'dir.



C3H4 = 40 ise 40 . n = 80 n = 2



(Cevap D)



(C3H4) . 2 = C6H8



nCO 3 C3H4 + 402 ⇒ 3CO2 + 2H2O n 2 = 2 H2 O



(Cevap E)



11. Bir X organik bileşiğinin 0,2 molü 5 mol hava ile artansız



8. Basit formülleri aynı olan iki organik bileşik için, I. Mol kütleleri







II. Elementlerin kütlece birleşme oranları







III. Gerçek formülleri







yargılarından hangileri kesinlikle aynıdır?







A) Yalnız I











yanarak 14,4 gram H2O ve normal koşullarda 17,92 L CO2 gazı açığa çıkıyor.



Çözüm Yayınları











Buna göre X bileşiğinin basit formülü ve gerçek formülü aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?







(H = 1, C = 12, O = 16, Havanın hacimce 1/5'i O2'dir.)







Basit formül



Molekül formülü



A)



CH2



C4H8



Molekül formülleri farklı olabilir. Mol kütleleri ve gerçek formülleri farklı olabilir.



B)



CH2O



C3H6O3



ll. Elementlerin kütlece birleşme oranları kesinlikle aynıdır.



C)



C 2H 4O



C4H8O2



D)



C 3H 8O



C3H8O



B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



(Cevap B)



E) CH2O C4H8O4 14, 4 5 5 = 1 mol O2 nH2O = 18 = 0, 8 mol 17, 92 nCO2 = 22, 4 = 0, 8 mol 0,2 mol X + 1 mol O2 → 0,8 mol CO2 + 0,8 mol H2O 1 mol X + 5 mol O2 → 4 mol CO2 + 4 mol H2O X = C4H8O2 Basit formül = C2H4O



9.



H



198



H



H



O



C



C



C



H



OH



OH



12. Basit formülleri aynı olan X ve Y hidrokarbonları için,



Yukarıda açık yapı formülü verilen bileşik ile ilgili,







I. Basit formülü CH2O'dur.







II. Kütlece %40'ı karbondur.







III. Mol kütlesi 90 g/mol'dür.



(Cevap C)







I. Eşit mollerinin yanması için gereken O2 miktarı







II. Yanmaları ile oluşan CO2 ve H2O molekülleri arasındaki mol oranı







III. 1 moleküllerindeki atom sayıları







yargılarından hangileri doğrudur? (H=1, C=12, O=16)







niceliklerinden hangileri kesinlikle aynıdır?







A) Yalnız I







A) Yalnız I



B) Yalnız II























B) I ve II



D) II ve III



E) I, II ve III



Kapalı formülü = C3H6O3, Basit formülü = CH2O (Doğru). 3.12 90 . 100 = 40 (Doğru)



C3H6O2 = 3 . 12 + 6 . 1 + 16 . 3 = 90 (Doğru)



C) I ve III



D) I ve III



C) I ve II



E) II ve III



Molekül formülü farklı olabilir. ll. Yanmaları ile oluşan CO2 ve H2O mol oranı aynıdır. (Cevap B) (Cevap E)



1.



6C







atomu ile ilgili,



4. X: H



I. Değerlik elektronları 2s ve 2p orbitallerindedir.







II. Organik bileşiklerin oluşumunda hep 4 bağ yapar.







III. Yalnızca sigma (σ) bağı ile diğer atomlara bağlanır.







02



BÖLÜM 08 Test



Doğada Karbon



A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



l. 6C: 1s22s22p2 (Doğru)



H



C



C



C



H



H



H



Y: H C



C



C



H



H



H



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. C organik kimyada 4 bağ yapar. (Doğru) lll. C = C, C ≡ C yapılarda pi bağı da yapar. (Yanlış)



H



H



H HHCH H



yargılarından hangileri doğrudur?







H



H



H



Z: H



C



C



H



H



C



C



H



H



H



(Cevap C)







H



X, Y ve Z hidrokarbonlarının 1'er molleri ile ilgili,







I. X düz zincirli, Y dallanmış zincir yapılıdır.







II. Halkalı yapıdaki Z ile X'in H atom sayıları eşittir.







III. Toplam bağ sayıları arasındaki ilişki, Y > Z > X'tir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. doğru ll. X: C3H8 Z: C4H8 (Doğru) lll. X: 10 bağ Y: 13 bağ



atomuna bağlanma biçimi aşağıdakilerden hangisi olamaz?



A)



C B)



C C) C D)



C E) C



C atomu C bağını oluşturamaz. İki atom arasında en fazla 3'lü (≡) bağ kurulabilir.



Çözüm Yayınları



Z: 12 bağ



2. Organik bileşiklerde C atomunun bir başka karbon



Y > Z > X (Doğru)



(Cevap E)



(Cevap E)



5. Karbon atomunun allotropları olan elmas, grafit ve fulleren ile ilgili,







3.



I. C2H4







II. C3H4







III. C3H8







Yukarıdaki bileşiklerden hangilerinde C atomları arasında çoklu bağ (pi bağı) bulunur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. C = C ll. –C ≡ C– de pi bağı bulunur.



Karbon allotropu



Özellikleri



I.



Elmas



Düzgün bir kristal yapıya sahiptir. Yapıdaki bir C diğer dört C ile düzgün dörtyüzlü geometri oluşturur.



II.



Grafit



Yapısındaki C atomlarının oluşturduğu altıgen halkalar arasında zayıf etkileşimler vardır.



III.



Fulleren



Yapay bir C allotropu olup nanometre boyutunda ve sağlam bir yapıya sahiptir.







yukarıda belirtilen özelliklerden hangileri doğrudur?







A) Yalnız I D) I ve III



B) Yalnız II C) I ve II E) I, II ve III



C'nin allotropları ile verilenlerin tamamı doğrudur. (Cevap C)



(Cevap E)



199



Test 02



1. C



2. E



3. C



4. E



5. E



6. C



7. E



8. B



9. D 10. D 11. E 12. D



6. Fulleren bileşikleri ile ilgili,



10. Grafit ile ilgili,







I. Karbonun grafit allotropundan elde edilirler.







I. Düzgün dörtyüzlü geometriye sahiptirler.







II. Tamamı altıgen yapılardan oluşur. III. Nanometre boyutundaki fulleren tüplerin elektronik sanayisinde kullanımı nanoteknolojiyi ortaya çıkarmıştır.







II. Yapısındaki halkalar içi bağlar kuvvetli iken halkalar











yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I B) I ve II D) II ve III



ll. Küre, silindir, elips şekillerinde de olabilirler. (Yanlış)



arası bağları zayıftır.



C) I ve III E) I, II ve III (Cevap C)



III. Yapısındaki altıgen tabakalar birbiri üzerine kayar.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



l. Altıgen yapılar ve düzlemsel geometridedir. (Yanlış)



C) I ve II



E) I, II ve III (Cevap D)



7. Aşağıdakilerden hangisi fulleren tüplerinin gelişimi ile



ortaya çıkan nanoteknolojinin kullanım alanlarından birisi değildir?







A) Boya sanayisi











B) Hidrojen yakıt pilleri üretimi







C) Su geçirmez kumaş üretimi







D) İlaç sanayi



I.



Elmas



Küre, silindir ve elips şeka. linde bulunabilir.







E) Gıda katkı maddesi üretimi



II.



Grafit



b. Bilinen en sert maddedir.



11.



E) Gıda katkısı olarak kullanılmazlar.



III.



Çözüm Yayınları



(Cevap E)



8. Karbonun allotropları olan elmas ve grafit ile ilgili,



I. Molekül geometrileri







II. Fiziksel özellikleri







III. Yanma ürünleri



Karbon allotropu







yukarıdakilerden hangileri farklıdır?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) II ve III







c.



Pilde ve endüstriyel elektroliz işlemlerinde elektrot olarak kullanılır.



Yukarıdaki karbon allotropları ile özellik eşleştirilmesi hangi seçenekte doğru verilmiştir?



A) I.



a



B) I.



b



C) I.



c



II.



b



II.



a



II.



a



III.



c



III.



c



III.



b











Fulleren



Özellikleri



C) I ve III



D) I.



a



E) I.



b



II.



c



II.



c



III.



b



III.



a



l- b, ll- c, lll- a



E) I, II ve III



(Cevap E)



l. Elmas düzgün dörtyüzlü, grafit altıgen ve düzlemsel yapıdadır. (Farklı) ll. Allotropların fiziksel özellikleri (Farklı) lll. Yanma ürünleri CO2'dir. (Aynı) (Cevap B)



9. Karbonun allotropları ile ilgili, 200







I. Kimyasal aktifliği en az olanı grafittir.







II. Fullerenler uygun sıvı çözücülerde çözünebilirler.







III. Elmas ve grafit elektrik akımını iletirler.







IV. Fullerenler ilk defa lazerle buharlaştırılan grafitten



12. Fulleren, elmas, grafit, ve karbon nanotüpler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Elmas üç boyutlu, grafit iki boyutlu yapıdadır.



oluşan C buharlarının yoğunlaştırılması ile elde







B) Elmasta C atomları sp3 hibritleşmesine sahiptir.



edilmiştir.







C) Grafit ve karbon nanotüpte C atomları sp2 hibritleşmesine sahiptirler.







D) Fullerenler iki boyutlu yapılar olup en az 20 atomludurlar.







E) Fullerenler grafitin buharlaştırılmasıyla elde edilebilir.







yukarıdakilerden hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) II ve IV







C) I ve III



E) I, III ve IV



l. Kimyasal aktifliği en fazla olanı grafittir. (Yanlış)



D) Fullerenler üç boyutlu küre, silindir ve elips şekillerine sahiptir.



lll. Grafit iletir, elmas iletmez. (Yanlış)



(Cevap D) (Cevap D)



1.



4. CH3CHO molekülü ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi



H H C C O H O H







03



BÖLÜM 08 Test



Kovalent Türlerde Lewis Formülleri



yanlıştır?







Yukarıda Lewis formülü verilen organik bileşik ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (6C)







A) Ortaklanmamış elektron çifti sayısı 4'tür.







B) Bileşikte toplam 7 tane sigma (σ) bağı vardır.







C) Ortaklanmış elektron çifti sayısı 7'dir.







D) Bileşiğin formülü CH3COOH'tur.







E) C atomlarının değerlik elektronlarının tamamı bağa katılmıştır.







A) Moleküldeki C atomları oktetini tamamlamıştır.







B) Moleküldeki C = O grubunda bağ derecesi 2'dir.







C) Molekülde 6 sigma, 1 pi bağı vardır.







D) Bağlayıcı elektron çifti sayısı 7'dir.







E) Molekülde ortaklanmamış elektron yoktur.



H – H C C O 2 çift ortaklanmamış e vardır. H H



(Cevap E)



7 sigma, 1 pi bağı toplam 8 bağ vardır.



H H–C–C=O H O–H



Bağ sayısı = ortaklanmış e­– çifti sayısı = 8 (Cevap C)



Lewis formülü



C2H2



II.



CH3CHO



H C C H H H C C O H H



III.



5. Bir CH3COOH molekülündeki sigma (σ) ve pi (π) bağları sayısı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







O H C O H



HCOOH







Yukarıdaki moleküllerden hangilerinin karşılarında verilen Lewis formülleri doğrudur? (1H, 6C, 8O)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve II



C) Yalnız III



E) II ve III



l. H C C H H ll. H C C O H H



Çözüm Yayınları



Molekül I.



2.



σ bağı sayısı



π bağı sayısı



A)



7



1



B)



7



2



C)



6



0



D)



5



3



E)



6



2



H O H–C–C–O–H H (Cevap C)



bağında 1 tane pi vardır.



8 bağın 7 tanesi sigma, 1 tanesi pi (Cevap A)



3.



H H N H H



+



6.



H C H



H



H C H



O



H



201







Lewis formülü verilen tanecik ile ilgili,











I. Bağlayıcı elektron çifti sayısı 4'tür.







I. Bağlayıcı elektron çifti sayısı 8'dir.







II. N atomunun değerlik elektron sayısı 4'tür.







II. C - H grubunda bağ derecesi 4'tür.







III. N atomu oktetini, H atomu dubletini tamamlamıştır.







III. Sudaki çözünürlüğünde hidrojen bağı etkindir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



ll. N atomunun değerlik elektron sayısı 5'tir.



C) I ve II



E) I, II ve III (Cevap D)



Yapı formülü yukarıda verilen molekül ile ilgili,







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



ll. C – H bağ derecesi 1'dir. (Yanlış)



C) I ve II



E) I, II ve III (Cevap D)



Test 03



1. C



2. C



3. D



4. E



5. A



6. D



7. C



8. B



9. B 10. C 11. A 12. D



7.



I. C2H2



10. X taneciği ile ilgili;







II. HCN







• 2 çift ortaklanmamış elektronu vardır.







III. HCOOH







• Pi bağı içerir.







IV. NH4+







bilgileri veriliyor.







Yukarıdaki taneciklerden hangilerinin Lewis formülünde ortaklanmamış elektron çifti bulunur? (1H, 6C, 7N, 8O)











A) I ve II







A)











D) II ve IV



B) I ve III







C) II ve III



Buna göre, X taneciğinin Lewis formülü aşağıdakilerden hangisi olamaz?



E) II, III ve IV



H H C O



B)



Ortaklanmamış eletktron çitfi = Bağa katılmamış elektron çifti







ll. H – C ≡ N lll.



O H–C–O–H



(Cevap C)



D)



H O H C) H N H C O H C C C H H N H H H



H O E) H C C H H O H C C H H



C) H – N – H 4 çift ortaklanmamış elektron bulundurur. C=O H–N–H



8. Molekül











Bağlayıcı – e çifti sayısı



Doğrultu sayısı



I.



CH2O



4



8



3



II.



C2H2



0



5



2



III.



CH3COOH



4



7



0



Yukarıdaki moleküllerden hangileri için verilen bilgiler doğrudur? (1H, 6C, 8O)



l.



Ortaklanmamış – e çifti sayısı



A) Yalnız I



B) Yalnız II











H H–C=O



lll.



D) I ve III



4e– ortaklanmamış = 2 çift e– (yanlış)



H O



E) I, II ve III



Doğrultu sayısı O olamaz. (Yanlış)



H (Cevap B)



202 I. H2O







II. CH4







III. CO2







2. C2H5NH2







3. CH3CHO







Yukarıdaki 1., 2. ve 3. maddeleri ile ilgili,







I. Bağlayıcı e çifti sayısı: 2 > 1 > 3







II. Pi (π) bağ sayısı: 1 > 3 > 2







III. Ortaklanmamış e çifti sayısı 1 > 2 = 3







karşılaştırmalarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















–



–



D) I ve III



H H H H H O H–C–C–O–HH–C–C–N–H H–C–C=O H







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



H H H (2)



(1)



H



C) I ve II



E) I, II ve III



(3)



l. Doğru ll. ve lll. yanlıştır. (Cevap A)



12.



• O3







• CO 2-







• CH2O







• NH3







• HCOO



3



C) I ve II



E) I, II ve III



l. H – O – H ve lll. O = C = O bağa katılmayan elektronlar vardır. (Cevap B)



–







Yukarıda belirtilen taneciklerin merkez atomda – ortaklanmamış e çifti bulunduranları ve rezonans yapıya sahip olanları hangi seçenekte doğru eşleştirilmiştir?







(1H, 6C, 7N, 8O)







Yukarıdaki moleküllerden hangilerinde değerlik elektronlarının tamamı bağ yapımına katılmıştır? (1H, 6C, 8O)







1. CH3COOH



C) I ve II



H–C–C–O–H



9.



Çözüm Yayınları



(Cevap C)



11.



Merkez Atomda – ortaklanmamış e çifti bulunduranlar –



Rezonans Yapıya Sahip Olanlar –



A)



O3, NH3 ve HCOO



O3, CH2O ve HCOO



B)



CO 2–, CH2O



CH2O, CO 2– ve HCOO



3



3



–



–



C) O3 ve NH3



O3, NH3, HCOO



D) O3 ve NH3



O3, CO 2– , HCOO



– 3 – – E) CO 2– ,HCOO ve CH2O O3, CO 2– , HCOO 3 3 (O3) (NH3) merkez atomda ortaklanmamış e– çifti bulundurur. NH3 O N O H O H rezanans göstermez. H



(Cevap D)



H



1.



C C



4.



H



H H Lewis nokta formülü verilen molekül ile ilgili,







I. 1 tane pi, 5 tane sigma bağı vardır.







Molekül



VSEPR gösterimi



Merkez atomun hibritleşme türü



C2H4



AX3



sp2



I. II.



AX3E



sp3



II. C atomlarının her ikisininde 3 doğrultusu vardır.



NH3



III.



CH2O



AX3



sp2







III. Merkez atomun hibritleşmesi sp2'dir.



IV.



CH4



AX4



sp3







yargılarından hangileri doğrudur? (1H, 6C)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















H H



D) I ve III



C=C



04



BÖLÜM 08 Test



Hibritleşme ve Molekül Geometrileri - 1







Yukarıda verilen moleküllerden hangilerinin VSEPR gösterimi ve merkez atomunun hibritleşme türü doğru verilmiştir?







(1H, 6C, 7N, 8O)







A) I ve II















D) I, II ve IV



C) I ve II



E) I, II ve III



H 1 pi, 5 sigma



H 1 2 (Doğrultu sayısı) C 3 C = C yapısı Sp–2 hibritleşmesi



H H



(Cevap E)



C=C



H H



H H–C–H H



H



N H



B) I ve III H



H



H







C) II ve IV



E) I, II , III ve IV



C=O



(Cevap E)



5.



: C



2. H C C H



: O



Yukarıda yapı formülü verilen C2H2 molekülü ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Molekül geometrisi doğrusaldır.







B) Karbon atomlarının hibritleşmeye katılmayan p orbitallerinin örtüşmesiyle 2 tane pi bağı oluşmuştur.







C) Merkez atomunun hibritleşmesi sp'dir.







D) Molekülde bağlayıcı elektron çifti sayısı 10'dur.







E) Karbonun sp hibrit orbitalleri ile hidrojenin s orbitalleri örtüşerek C H sigma bağını oluşturmuştur.



D) 5 bağ = 5 çift bağlacı elektron (Cevap D)



:H Çözüm Yayınları







Top çubuk modeli yukarıda verilen molekül ile ilgili,







I. Lewis gösterimi, H H C O H H şeklindedir.



II. Merkez atomu sp3 hibritleşmesi yapmıştır.







III. VSEPR gösterimi AX5 şeklindedir.







yargılarından hangileri doğrudur? (1H, 6C, 8O)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



VSPER gösterimi AX4'tür.



C) I ve II



E) I, II ve III (Cevap C)



6. Elektron orbital şeması, 1H 1H



1C



3. H3



2CH



3CH



4C



6C:



5CH



6C:



Yukarıda verilen molekülde numaralandırılmış C atomlarının hibritleşme türleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







sp



sp2



sp3



A)



1



2 ve 3



4 ve 5



B)



4 ve 5



2 ve 3



1



C)



2 ve 3



4 ve 5



1



D)



4 ve 5



1 ve 3



2



E)



2 ve 3



1



4 ve 5



3 2 C sp C = C sp C ≡ C sp







1H 1H şeklinde olan molekül için,



203



I. C atomlarının hibritleşme türü sp3 tür.











II. C atomlarının hibritleşmeye katılmayan p orbitallerinin örtüşmesi ile 1 tane pi bağı kurulmuştur.







III. Molekül şekli düzlem üçgendir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



H (Cevap B)



H hibritleşme türü sp2'dir. C=C H H (Cevap D)



Test 04



1. E



2(sp2)1



2(sp2)1



2(sp2)1



2p1z















• Y molekülünde merkez C atomunun hibritleşmeye katılmayan p orbitali yoktur.















bilgileri veriliyor.



Buna göre X ve Y molekülleri aşağıdakilerden hangisi olamaz?







X



Y



5. C



6. D



7. C



8. E



9. C 10. E 11. D 12. A







I. VSEPR gösterimi







II. Atom sayısı







III. Geometrik şekli







IV. Bağ açısı







yukarıdakilerden hangileri belirlenemez?







A) Yalnız II











B) II ve III



D) I, II ve IV



C) III ve IV



E) I, II, III ve IV



sp3: VSEPR gösterimi



A)



CH2O



CH4



B)



C2 H 4



CH3 OH



C) C2H2



CO2



D) HCOOH



CH3CI



E)



CH3OH



CH2O



4. E



ile ilgili,



• X moleküllerinde merkez atomun hibritleşme durumundaki elektron dizilimi 1s2



3. B



10. Merkez atomunun hibritleşme türü sp3 olan bir molekül



7. X ve Y molekülleri ile ilgili;



2. D



AX4 ve ––– S atomlu Düzgün dört yüzlü 109,5°



AX3E olabilir. –––– 4 atomlu Üçgen piramit 107° (Cevap E)



X sp2 hibritleşmesi, Y sp3 hibritleşmesi C) H – C ≡ C – H O = C = O sp sp (Cevap C)



8. Aşağıda VSEPR gösterimleri verilen moleküllerden hangisinin molekül geometrisi yanlış verilmiştir? Molekül geometrisi



A)



AX3E



Üçgen piramit



B)



AX2E2



Açısal



C)



AX2



Doğrusal



D)



AX6



Üçgen-çift piramit



E)



AX3



Düzgün dört yüzlü



Çözüm Yayınları



VSEPR gösterimi







AX3 A Düzlem üçgen Düzgün dört yüzlü A AX4



11.



1. HCHO







2. HCN







3. CH3OH







Yukarıdaki 1., 2. ve 3. moleküller ile ilgili,







I. Bağ açısı: 2 > 1 > 3







II. Hibritleşmeye katılmayan p orbitali sayısı: 3 > 1 > 2







III. Merkez atomun doğrultu sayısı: 3 > 1 > 2







karşılaştırmalarından hangileri doğrudur? (1H, 6C, 8O)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



(Cevap E) l.



H C = O (120°) H – C ≡ N (180°) H – C – O – H (Doğru) H H (109,5°)



H



ll. sp2, sp, sp3 (yanlış) lll. 3, 2, 4 (Doğru)



9. Elektron dizilimleri,



204







X: 1s22s22p1







Y: 1s22s22p3







Z: 1s22s22p4







(Cevap D)



12. 2. periyot elementleri olan X, Y, Z ve T'nin oluşturduğu XY2 ve ZT3 molekülleri ile ilgili,



şeklinde olan X, Y ve Z elementlerinin 1H ile oluşturdukları XH3, YH3 ve H2Z molekülleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







I. Anorganik bileşiklerdir.







II. XY2'de merkez atomun hibritleşme türü sp'dir.







III. ZT3 apolar bir moleküldür. IV. XY2 doğrusal, ZT3 düzlem üçgen geometriye sahiptir.







A) XH3 apolar, YH3 ve H2Z polar moleküllerdir.











B) X - H bağ açısı 120º'dir.







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







C) YH3'te Y nin hibritleşme türü sp2'dir.







A) Yalnız I











–







D) H2Z'de ortaklanmamış e çifti sayısı 2'dir.







E) YH3 ve H2Z'de merkez atomları oktetini tamamlamıştır.



C)



H



Y H



H



VSEPR AX3E hibritleşme sp3



(Cevap C)



B) I ve II



D) I , II ve III







C) II ve IV



E) II, III ve IV



2. periyot elementleri arasında yalnızca anorganik bileşik oluşur. (Cevap A)



1.



Merkez atomun hibritleşme türü



Bileşik I.



CO2







4. Organik bir bileşiğin 1 molekülü ile ilgili;







sp



II.



HCOOH



sp2



III.



PH3



sp2



(1H, 6C, 8O, 15P)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve II



C) Yalnız III



E) II ve III



O = C = O sp O H – C – OH sp2 P H H sp3 H



–







• Ortaklanmamış e çifti sayısı 4'tür.







• Merkez atomunun hibritleşme türü sp2'dir















Yukarıda verilen bileşiklerden hangilerinin merkez atomunun hibritleşme türü yanlış verilmiştir?



05



BÖLÜM 08 Test



Hibritleşme ve Molekül Geometrileri - 2



(Cevap C)



bilgileri veriliyor.



Buna göre;







I. CH3CHO







II. HCOOH







III. CH3OH







bileşiğinin formülü yukarıdakilerden hangileri olabilir?







(1H, 6C, 8O)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



O ll. H – C – O – H 4 çift ortaklanmamış e– içerir. Merkez atom C'nun doğrultusu (3) hibritleşmesi sp2 dir. (Cevap B)



5. Organik bir bileşlik ile ilgili; Molekül







VSEPR gösterimi



I.



NH3



AX3



II.



CH3OH



AX4



III.



H2S



AX2E



IV.



BeH2



AX2



Yukarıda formülleri verilen moleküllerden hangilerinin VSEPR gösterimi yanlış verilmiştir?



(1H, 4Be, 6C, 7N, 8O, 16S)







A) Yalnız II











l. H N H AX3E H lll. AX2E2 S H H



B) I ve III



D) II ve IV







C) I ve IV



E) II, III ve IV



(Cevap B)



Çözüm Yayınları



2.







• C atomlarından bir tanesinin hibritleşme türü sp2'dir.







• Basit formülü CH2O'dur.















bilgileri veriliyor.



Buna göre;







O C



I. CH3







OH O II. CH2 CH C H OH OH O III. CH3 CH C OH OH bileşiğinin formülü yukarıdakilerden hangileri olabilir?







(1H, 6C, 8O)







A) Yalnız I



B) Yalnız II























D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



O – C – yapısına sahip olanlar sp2 hibrit. Hepsinin basit formülü CH2O'dur. (Cevap E)



3. HCN, CH2O ve CH4 molekülleri ile ilgili,



6. VSEPR gösterimi AX3E şeklinde olan bir tanecik ile ilgili,







I. Toplam bağ sayıları aynıdır.







I. Merkez atomunun hibritleşmesi sp3'tür.







II. pi bağı sayısı en fazla olanı HCN'dir.







II. Merkez atomunda bir çift e– bağa katılmamıştır.







III. Bağ açıları arasındaki ilişki CH4 > CH2O > HCN'dir.







III. Molekül şekli üçgen piramittir.







IV. Merkez atomu 5A grubu elementidir.







yukarıdaki karşılaştırmalardan hangileri doğrudur?



(1H, 6C, 7N, 8O)



A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



H H – C ≡ N (4 bağ) H – C = O (4 bağ) H – C – H (4 bağ) H H (2pi) H (1pi) 180° 120° 109,5°



C) I ve II



E) I, II ve III







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I











D) I, II ve III



O N H XH H (N: 5A) H H X H (O: 6A) lV. kesin değildir. X



(Cevap C)



A



B) I ve II







C) II ve IV



E) II, III ve IV



+



(Cevap D)



205



Test 05 7.



1. C



Molekül I.



HCN



180º



II.



PH3



120º



III.



H 2O



104,5º



IV.



CH4



90º



10.







Bağ açısı



A) Yalnız II











B) I ve II



D) III ve IV







C) II ve IV



E) I, II ve III



O H COH



O C O



II.



III.







Yukarıda bazı bileşiklerin Lewis formülleri verilmiştir.







Buna göre;











Bileşik



Bağ açısı



Molekül şekli



I.



sp2



120º



Düzlem üçgen



II.



3



sp



120º



Düzgün dötyüzlü



III.



sp



180º



Doğrusal



hangi bileşikler ile ilgili verilen bilgilerin tamamı doğrudur? A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



(Cevap D)



9.



I. CH3OH







II. C2H4







III. CH2O



H



H F B



–



F + F →



H N



F



F



9. E 10. E 11. D 12. A +



H



–



F







Yukarıda gerçekleşen 1. ve 2. olaylar ile ilgili,







I. NH3 ve F Lewis baz özelliği gösterirler.







II. 1. de merkez atomun hibritleşme türü değişmez iken 2.de değişir.







III. Her iki olay sonucu oluşan taneciklerin geometrisi düzgün dörtyüzlüdür.







IV. 1. de bağ açısı 107,3°'den 109,5°'ye çıkarken 2.de bağ açısı 120º'den 109,5º'ye düşmüştür.



–







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) I, II ve III







C) II ve IV



E) I, II, III ve IV







A) I > II > III











verilenlerin tümü doğrudur.



(Cevap E)



11. CH3OH, HCOOH ve CH2O ile ilgili,



I. Merkez atom hibritleşme türü aynı olanlar:















II. Bağ açılarının yaklaşık değerleri aynı olanlar:















III. Toplam bağ sayısı aynı olanlar: CH3OH ve HCOOH



CH3OH ve CH2O HCOOH ve CH2O







yukarıdaki sınıflandırmalardan hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



H O H H–C–O–H H–C–O–H C=O H (sp2) H 2 (sp ) (120°) (sp3) (120°) (109,5°) (5 bağ) (4 bağ) (5 bağ)



(Cevap D)



12. 4 atomlu bir organik molekülde oluşan bağlar,



Yukarıdaki organik bileşiklerin birer moleküllerindeki C atomlarının hibritleşmeye katılmayan p orbitali sayıları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? B) II > I > III



D) I > III > II C=C sp2



F B



H + H+ →



8. D



lV. Bağ açılarındaki değişim doğrudur.



Merkez atom hibritleşme türü



– C – OH sp3



H



7. C



lll. Düzgün dörtyüzlüdür.











N



6. D



ll. 2. de sp2 den sp3'e değişir.



O ll. H – C – O – H sp2 hipritleşmesi yapar ve düzlem üçgen geometriye sahiptir.



206



5. E



l. e– veren NH3 ve F– Lewis bazıdır.



Çözüm Yayınları







2. F



(Cevap C)



H H C C H H I.



4. B



1.







ll. H P H üçgen piramit 107,3° H H C lV. H H düzgün dörtyüzlü 109,5° H



8.



3. C



H



Yukarıdaki moleküllerden hangilerinin bağ açısı yanlış verilmiştir? (1H, 6C, 7N, 15P, 8O)



2. B



C) III > II > I



E) II = III > I







sp2 ― s, sp2 ― p, p ― p örtüşmeleri ile gerçekleşmektedir.







Buna göre,







I. Atomlardan birisi H'dir.







II. Molekülde toplam üç bağ vardır.







III. Ortaklanmamış e çifti yoktur.



–







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



l. sp2 – S örtüşmesine s H atomuna aittir. (Kesin)



C=O sp2



hipritleşmeye katılmayan p orbitali sayısı ll = lll > l (Cevap E)



C) I ve II



E) II ve III (Cevap A)



BİRE BİR



BÖLÜM 08 Test



1. C2H4 molekülü ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi



4. VSEPR gösterimleri verilen aşağıdaki moleküllerden hangisinin merkez atom hibritleşme türü yanlış verilmiştir?



yanlıştır? (1H, 6C)







A) 1 tane pi, 5 tane sigma bağı içerir.







B) C atomları sp2 hibritleşmesi yapmıştır.







C) Bağ açısı 120º'dir.







D) Ortaklanmamış elektron çifti sayısı 2'dir.







E) Bağ yapımına katılan elektron sayısı 12'dir.



H H



C=C







VSEPR gösterimi



Merkez atom hibritleşme türü



A)



AX3



sp2



B)



AX2E2



sp3



C)



AX2



sp2



D)



AX3E



sp3



E)



AX4



sp3







H H



1 pi,. S sigma, sp2 hibitleşmesi, bağ açısı 120°, 6 bağ = 12e– D) Ortaklanmamış = bağa katılmayan e– yoktur.



06



X – A – X hibritleşme türü sp dir.



(Cevap D)



(Cevap C)



2. Asetik asit (CH3COOH) molekülündeki sigma (σ) ve pi



(π) bağlarının sayısı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



σ bağ sayısı



π bağ sayısı



A)



5



2



B)



6



1



C)



6



2



D)



7



1



E)



7



2



5. NH3 molekülü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? (1H, 7N) Çözüm Yayınları







H O H–C–C–O–H H







A) Merkez atomun hibritleşme türü sp2'dir.







B) Bağa katılan elektron çifti sayısı 3'tür.







C) Bağ açısı 107,3º 'dir.







D) VSEPR gösterimi AX3E'dir.



H



1 tane pi bağı 7 tane sigma bağı



3. Basit formülü (CH2O)n olan organik bileşiğin mol kütlesi 60'dır. I. n=2'dir.







II. Molekül formülü CH3COOH'tur. –



III. Ortaklanmamış 2 çift e bulundurur. yargılarından hangileri doğrudur? (H = 1, C = 12, O = 16)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



H merkez atom hibritleşme türü sp3 tür.



1CH



(Cevap A)



C) I ve II



E) II ve III



2



CH



2



C



C – CH2 – 3CH3



Yukarıda belirtilen molekülde numaralandırılmış C atomlarının hibritleşme türü hangi seçenekte doğru verilmiştir?



















Bu molekül ile ilgili,







H



(Cevap D)



6.







E) Molekül geometrisi üçgen piramittir. N



1



2



3



A)



sp2



sp3



sp3



B)



sp2



sp



sp3



C)



sp



sp2



sp



D)



sp2



sp2



sp2



E)



sp2



sp



sp2



C = C (sp2) C ≡ C (sp) C – C (sp3)



(CH2O)n ) (12 + 2 + 16) . n = 60 ise n = 2, (CH2O) . 2 = C2H4O2 = CH3COOH O CH3 – C – O – H 4 çift ortaklanmamış e– var. (Cevap C)



(Cevap B)



207



Test 06



1. D



O



10.



7. H C CI



2. D



Yukarıda verilen molekül bağ oluşumunda,







I. s – s







II. sp2 – s







III. p – p







IV. sp2 – p



3. C



CH3



4. C



CH2



5. A



6. B



O C O



7. A



8. C



9. E 10. D 11. A 12. E 13. B



H







Yukarıda verilen molekülde ortaklanmamış kaç çift elektron bulunur? (1H, 6C , 8O)







A) 1



B) 2



C) 3



Ortaklanmamış = Bağa katılmaya O –C–O–H



D) 4



E) 5



4 çift e– vardır.







orbital örtüşmelerinden hangilerini gerçekleştirmemiştir? (1H, 6C , 8O , 17CI)







A) Yalnız I











B) I ve III



D) I, II ve III



Molekül AX3'tür. sp2 hibritleşmesi vardır.







(Cevap D)



C) II ve IV



E) II, III ve IV



l. s – s H – H arasında gerçekleşir.



11. 6C: 1s22s22p2



ll. C – H (sp2 – s)







1H:



1s1



lll. p – p (C = O) daki pi bağı







8O:



1s22s22p4







elementlerinden oluşan CH2O organik molekülünün Lewis nokta gösterimi;







H C O şeklindedir. H Bu molekülün geometrik şeklinin adı nedir?







A) Düzlem üçgen







B) Düzgün dört yüzlü







C) Kırık doğru







D) Üçgen piramit







E) Doğrusal



lV. sp



2 – p (C = O) daki sigma bağı ve (C – Cl) deki sigma bağı



(Cevap A)



yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Elmasta C atomları arası düzgün dörtyüzlü geometri vardır.











B) Grafit elektrik akımı iletir.







C) Nanotüpler iletken özellik göstermezler.







D) Fullerenlerin geneli C60 moleküllerine sahiptir.







E) Elmas bilinen en sert maddedir.



Çözüm Yayınları



8. Karbon atomunun allotropları ile ilgili aşağıdaki



H H



C = O VSEPR gösterimi AX3 ve molekül şekli düzlem üçgendir. (Cevap A)



C) Nanotüpler ve fullenen tüpler grafitten elde edilir ve elektriği iletirler. (Cevap C)



12.



CH3



O C



O



O C



CH3







molekülünde kaç çift elektron bağ yapımına katılmıştır?







A) 8



B) 9



C) 10



Bağ sayısı = Bağ sayısına katılan e– çifti sayısı O H H O H – C – C – O – C – C – H 14 çift e– = 14 bağ H



208



D) 12



E) 14



H



(Cevap E)



9. Aşağıda formülleri belirtilen moleküllerden hangisinin molekül geometrisi yanlış verilmiştir?







Molekül







H



N H



Molekül Geometrisi



A)



H2O



Açısal



B)



HCN



Doğrusal



C)



CH2O



D)



CH4



Düzgün dörtyüzlü



E)



NH3



Düzlem üçgen



13. Yalnızca C ve H içeren organik bir bileşiğin 1 molünün yeterince O2 ile yanması sonucu 3 mol CO2 ve 4 mol H2O açığa çıkıyor.



Düzlem üçgen







Buna göre bu bileşiğin 1 molekülünde kaç tane atom vardır?







A) 10



B) 11



C) 12



D) 13



E) 14



CnHm + O2 → 3CO2 + 4H2O



H üçgen piramit olmalıydı. (Cevap E)



n = 3 ve m = 4 . 2 = 8



11 tane atom içerir. (Cevap B)



TÜMEVARIM - IV Test



01



1.



26Fe element atomu ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) 4. periyot 8B grubu elementidir.







B) Değerlik orbitalleri s ve d'dir.



4. Kapalı bir kapta bulunan eşit mol sayılı CO ve O2 gazları % 40 verimle, 1 O2(g) → CO2(g) CO(g) + 2 tepkimesine göre 0,8 mol CO2 gazı oluşturuyorlar.







C) +2 yüklü iyonunun l = 0 olan orbital sayısı 3'tür.











D) Elektron diziliminde en dış orbitalinin ml = +2 olan orbitali boştur.







E) n = 3, l = 1 olan orbitallerinde toplam 6 elektron bulunur.



Buna göre tepkime sonunda kaptaki CO ve O2 gazlarının mol sayıları aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?



1s22s22p63s23p64s23d6 3d6:



–2 –1 0 1 2



ml = +2 olan orbital boş değildir. (Cevap D)



CO



O2



A)



0,8



0,4



B)



0,2



0,6



C)



1,2



1,6



D)



2



1,6



E)



0,4



0,8



Verim CO'ya göre hesaplanır. CO



+



n



2. Periyodik tabloda A grubu elementleri olan X ve Y aynı







bilgileri veriliyor.







Buna göre, X, Y ve Z elementlerinin atom numarası aşağıdakilerden hangisi olamaz? X



Y



Z



A)



8



9



17



B)



8



7



15



C)



17



12



24



D)



5



4



E)



1



2



n



–0,8



–0,4



+0,8



nCO = 2 – 0,8 = 1,2



n – 0,4



0,8



nO2 = 2 – 0,4 = 1,6



P0 = 1 atm 1,2 mol N2(g) 4,8 mol H2(g)



Sürtünmesiz piston











N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)







tepkimesi tam verimle gerçekleşiyor. Tepkime sonunda başlangıç sıcaklığına dönüldüğüne göre, son durumda gaz hacmi kaç litre olur?



12







A) 1



10



1,2 + 4,8 = 6 mol gaz 5L



6 mol



SL ise



1,2 4,8



3,6 mol



X



N2 + 3H2 → 2NH3



x = 3L







3. Aşağıdaki bileşiklerin hangisinde oksijenin yükseltgenme basamağı yanlış verilmiştir? (H, Na, K : 1A, C : 4A, O : 6A, F, CI : 7A)



B) 2



C) 3



D) 4,5



E) 6



–1,2 –3,6 +2,4 –––––––––––––––––– 0 1,2 2,4



6.



(Cevap C)



HCN(suda)



+



–



H (suda) + CN(suda)



Suda iyonlaşma denklemi verilen 25 °C'deki HCN sulu çözeltisine,







I. Saf su eklemek







II. NaCN katısı eklemek







III. KOH katısı eklemek







işlemleri ayrı ayrı uygulanıyor.



Oksijenin yükseltgenme basamağı







Bu işlemler sonucu gerçekleşen değişimler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) I. işlem, H+ iyonu mol sayısını artırır.







B) II. işlem, iyonlaşma yüzdesini artırır.







C) III. işlem, çözeltinin pH'sini artırır.







D) III. işlem H+ derişimini azaltır.







E) III. işlemde KCN bazik tuzu oluşur.



A)



CO2



–2



B)



HCIO4



–2



C)



Na2O2



–1



D)



KO2



–2



E)



OF2



+2



KO2'de K: +1 +1 + 2 . x = 0 1 x = - 2 dir.



(Cevap C)



5 L, T K Şekildeki sistemde yer alan N2 ve H2 gazları arasında;



(Cevap C)



Bileşik



ise



n – 0,8



C) 17X: 3. periyot 7A Y: 2. periyot 2A 1. iyonlaşma enerjisi büyük olanı X'tir.







0



5.



Çözüm Yayınları







periyotta Y ve Z aynı grupta yer almaktadır. Bu atomlar için, • Birinci iyonlaşma enerjisi en büyük olanı Y'dir. • Atom numarası en büyük olanı Z'dir.



n . 40 = 0, 8 100 n = 2 mol



1/2O2 → CO2



(Cevap D)



209



NaCN eklenirse [CN–] artar.  CN– ← denge girenlere kayar ve iyonlaşma azalır. (Cevap B)



Test 01



1. D



7.







5. C



6. B



7. B



8. C



9. B 10. C 11. E



(Kçç) 4.10–12'dir.







Buna göre, t °C'de doygun CaF2 çözeltisinin 500 litresindeki Ca2+ ve F– iyonlarının mol sayıları kaçtır?



NaNO3(k)



Ca2+(mol)



Şekildeki kapta katısı ile dengede bulunan NaNO3 çözeltisine







I. Dipteki katıyı çözecek kadar su ekleniyor.







II. Çözelti hacmini iki katına çıkaracak kadar 0,2 M NaCI(suda) ekleniyor.







işlemleri yapılıyor.







Bu işlemlerin etkisi ile ilgili çizilen,



0,2 0,1



1



(M)



1



0,2



2



Zaman 0



I



0,4



2



0,1



0



İyon derişimi (M)



[NO3 ] (M)



0,2 Zaman 0



II







grafiklerden hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



l. işlem [NO–3] ve [Na+] yı değiştirmez.



1



C) I ve II



E) I, II ve III



[NO3–]: 0,2 . V = M . 2V ise 0,1 M olur. (Cevap B)



P.E



8.







5.10–2



10–1



C)



10–1



2.10–1



D)



4.10–2



2.10–2



E)



5.10–2



2,5.10–2



(Cevap B)



Eo = +0,8 V



2+



Zn(suda) + 2e– → Zn(k) Eo = –0,76 V







AI(suda) + 3e– → AI(k)



Eo = –1,66 V







2H+(suda) + 2e– → H2(g)



Eo = 0 V







Mg(suda) + 2e– → Mg(k) Eo = –2,37 V







Yukarıda verilen standart indirgenme potansiyellerine göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Zn - Ag pilinde Ag elektrot katottur.







B) Mg - Zn pilinin standart pil potansiyeli (Eo) 1,61 volttur.







C) AI - H2 standart pilinde zamanla katot elektrotun bulunduğu kaptaki çözeltinin pH'si azalır.







D) Standart pil potansiyeli en yüksek olan pil Mg - Ag pilidir.







E) AI - Zn standart pilinin pil şeması



3+



2+



2+



3+



AI(k) | AI(suda) (1M)| | Zn(suda) (1M)| Zn(k) şeklindedir.



2e– + 2H+ → H2(g) gerçekleşir. [H+] azalır. pH'si artar.



Z+T



X(g) + Y(g)



(Cevap C)



T.K



0



11. VSEPR gösterimi, AX3 olan bir molekülün Lewis nokta gösterimi,



Z(g) + T(g)



I. H H







denge tepkimesinin Kc'si 4'tür.







Bu tepkime ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







A) Tepkime entalpisi (∆H) < 0'dır.







B) İleri aktivasyon enerjisi (Eai) Geri aktivasyon enerjisinden (Eag) küçüktür.







C) İleri yönlü hız sabiti (ki) < Geri yönlü hız sabitidir (kg).







D) Denge anında [Z] . [T] > [X] . [Y]'dir.







E) Sıcaklığı artırılır ise Kc değeri azalır.



ki C) Kc = kg = 4 yani > O'dır.



B)



C) Al – H2 pilinde katodda



Potansiyel enerji (P.E) – tepkime koordinatı grafiği şekildeki gibi olan,







8.10–2







X+Y



4.10–2



10. Ag+(suda) + e– → Ag(k)



Zaman



ll. işlemde [Na+]: 0,2 . V + 0,2 . V = [Na+] . 2V ise 0,2 M (değişmez.)



A)



4 . 10–12 = x . (2x)2 = 4x3 ise x = 10–4M n 10–4 = 500 ise nCa2+ = 5 . 10–2 nF– = 2 . 5 . 10–2 = 10–1



2



III



F–(mol)



CaF2(k)  Ca2+ + 2F– x 2x



Çözüm Yayınları



[Na+]



210



4C







sırasıyla;







3. D



9. Doygun CaF2 katısının t °C'deki çözünürlük çarpımı 0,2 M NaNO3(suda)







2. C







C C



H H



II. H



C O H III. O H C OH yukarıdakilerden hangileri olabilir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



Tamamı AX3 gösterime sahiptir. (Cevap C)



C) I ve II



E) I, II ve III (Cevap E)



TÜMEVARIM - IV Test 1. Ca(k) + 2HNO3(suda) → Ca(NO3)2(suda) + H2(g)



4. Sabit sıcaklıkta 1 litrelik sabit hacimli kaptaki X2, Y2 ve Z



gazlarının denge tepkimesinde mol sayısı - zaman grafiği aşağıdaki gibidir.







tepkimesine göre 8 gram Ca metali ile 1 M 500 mL HNO3 çözeltisinin tam verimli tepkimesi 20 saniyede gerçekleşmiştir.







Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (Ca = 40)



4







A) 0,2 mol Ca metali harcanmıştır.



3



Mol sayısı



B) HNO3 çözeltisinin ortalama harcanma hızı 0,8 M 'dir. s C) Normal koşullarda 4,48 L H2 gazı açığa çıkmıştır. mol D) Ca katısının ortalama harcanma hızı 102– s 'dir. E) Kaba aynı boyutta 0,1 mol Ca(k) eklenirse oluşan H2(g)'nin



Y2



2



Z



1



X2



Zaman 0 t t anına kadar toplam 320 kj ısı açığa çıktığına göre,



mol sayısı artar.



0, 4 mol 8 nCa = 40 = 0, 2 mol nHNO3 = 2 . nCa = 0,4 mol 0, 5 L . 20S = 0, 04 M/s







(Cevap B)



I. Tepkime denklemi



2X2 + Y2



2.



0,1 M 100 mL AI(NO3)3(suda)



0,1 M 100 mL NaCI(suda)



h



1. kap 25 °C



02



2. kap 25 °C



2Z şeklindedir.







II. Z gazının molar oluşma entalpisi –320 kj/mol'dür.







III. Tepkimenin denge sabiti (Kc) 4'tür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. Z nin molar oluşma ısısı –160 kj/moldür.







Hg







Şekildeki sistemde aynı sıcaklıktaki iki ayrı kapta bulunan çözeltilerin arasına bağlanan cıva manometresinin yükselti farkı belirtilmiştir. Manometredeki cıva düzeyinin her iki kolda eşitlenebilmesi için,







I. 1. kaba aynı sıcaklıkta saf su ekleyerek çözelti hacmini 400 mL yapmak







II. 2. kaptaki çözeltide 0,01 mol NaCI katısı daha çözmek







III. Çökelme olmadan 2. kaptaki çözeltinin hacmi 50 mL olana kadar suyunu buharlaştırmak







işlemlerinden hangileri uygulanabilir?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



İyon derişimileri eşitlenmeleridir. ll ve lll uygulanabilir.



C) I ve II



E) I, II ve III (Cevap D)



3. Sabit basınçlı üç ayrı kapta, aynı koşullarda ve aynı sıcaklıkta eşit mol sayıda gaz bulunmaktadır. Bu gazların gerçekleştirdiği artansız, 1. N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g) 1 2. CO(g) + O2(g) → CO2(g) 2 3. PCI5(g) → PCI3(g) + CI2(g)







ileri geri



(Cevap A)



2X2Y(g)







tepkimesinin t °C'deki derişimler cinsinden denge sabiti (Kc) 8'dir.







Aynı sıcaklıkta, 1 litrelik sabit hacimli bir kapta bulunan X2, Y2 ve X2Y gazlarının mol sayıları sırasıyla 2, 0,8 ve 1,6'dır.







Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Reaksiyon ürünler lehine ilerler.







B) Zamanla X2'nin mol sayısı azalır.







C) Dengede kaptaki toplam mol sayısı 4,4'ten azdır.







D) Dengede X2Y'nin mol sayısı, Y2'nin mol sayısının iki katıdır.







E) Dengeye ulaşana kadar ileri yöndeki tepkime hızı, geri yöndeki tepkime hızından büyüktür.



^1, 6 h2 = 0, 8 < Kc = 8'dir. 2 2 . 0, 8 Denge ürünler lehine bozulur ve nX2Y > 2 nY2 < 0,8



Denge kesri Qc =



(Cevap D)



2. 10–4 molardır.



tepkimeleri sonucu başlangıç sıcaklığına dönülüyor.







Buna göre,











I. 1. ve 2. kaplarda gerçekleşen tepkimeler sonucu kaptaki gaz özkütlesi artar.







II. Son durumdaki hacimleri arasında V3 > V1 > V2 ilişkisi vardır. III. Başlangıçta mol sayısı en az olanı N2'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



2X2 + Y2(g)



6. Ag2SO4 katısının 0,2 M'lik Na2SO4 çözeltisindeki çözünürlüğü











22 = 4 3 'tür. 1 2 .3



5. Çözüm Yayınları







lll. Kc =



C) I ve II



E) I, II ve III



l. 1. ve 2. de mol kütlesi büyük gazlar oluşur. Özkütle artar. (Doğru) lll. 1'e 3 orandan dolayı mol sayısı en az olanı N2'dir. (Cevap D)



Ag2SO4 katısının aynı sıcaklıkta saf su ile hazırlanan 200 litrelik doygun çözeltisi ile ilgili,







I. Derişimi 2.10–3 molardır.







II. 8.10–4 mol Ag+ iyonu içerir.







III. Ag2SO4'ün Kçç'si 3,2 . 10–8'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



Ag2(SO4(k)  2Ag+ + SO24



C) I ve II



E) I, II ve III







2



(2x)2 . 0,2 = Kçç ise Kçç = 3,2 . 10–8 saf suda 4x3 = 32 . 10–9







+x



ise x = 2 . 10–3 M



+2x







x = 2 . 10–4



(Cevap D)



211



Test 02



1. B



7. Oda koşullarında 0,2 M 300 mL KOH çözeltisi ile x M H2CO3



H2CO3 çözeltisinin iyonlaşma sabiti (Ka) 4.10–8 olduğuna göre, X ve H2CO3 çözeltisinin başlangıç pH'si kaçtır?







(log 2 = 0,3) x



H2CO3(suda)'ün pH'si



A)



0,2



2,7



B)



0,1



3



C)



0,2



4



D)



0,4



3



E)



0,1



H2CO3  2H+ + CO32–



^2x h2 .x



5. D



6. D



7. E



8. D



9. D 10. C 11. C 12. E



+



Pb(k) | Pb(suda) (0,1 M)||Ag (suda) (1 M)| Ag(k)







Pil şeması yukarıda verilen pilin potansiyeli (Eo pil) 0,93 volttur.







Buna göre şeması verilen derişim pilinin potansiyeli kaç volttur?







(Nerst bağıntısında 0,0592 yerine 0,06 kullanınız.)







A) 0,87



B) 0,90



C) 0,96



D) 0,99



E) 1,02



Epil = 0,96V -8



(Cevap C)



x = 10–3m



0,1



0, 1 = 4.10 [H+] = 2x ) 2 . 10–3 ise



–x



pH = 2,7



+2x +x



4. A



0, 06 10-1 Epil = E°pil - 2 . log 2 1 0, 06 Epil = 0,93 - 2 . log 10-1



2,7



0,2 . 300 = x . 2 . 300 ise x = 0,1 M



3. D



2+



10.



çözeltisinin 300 mL'si tamamen nötrleşmektedir.



2. D



(Cevap E)



8. Asidik ortamda gerçekleşen, –



Sn2+ + NO3 → Sn4+ + NO2







11.



I. CH3OH







tepkimesi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







II. CH2O







(Not : Tepkime denkleştirilecektir.)







III. HCOOH







A) Sn2+ indirgen özellik gösterir.







Yukarıdaki bileşikler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (1H, 6C, 8O)







A) CH3OH molekülünde C atomunun hibritleşmesi sp3'tür.







B) CH2O molekülünde bağ açısı 120°'dir.







C) HCOOH molekülünde ortaklanmamış elektron çifti sayısı 2'dir.







D) CH2O molekülü düzlem üçgen geometriye sahiptir.







E) Sigma bağ sayısı en fazla olanı CH3OH'tir.



N'nin yükseltgenme basamağı +5'dir.







B)







C) İndirgenme yarı tepkimesi,















D) En küçük katsayılarla denkleştirilmiş olan tepkimede H2O'nun katsayısı 3'tür.







E) 1 mol Sn2+ 2 mol elektron vererek yükseltgenmiştir.



–



2H+ + NO3 + e– → NO2 + H2O şeklindedir.



Sn2+ + 2NO3– + 4H+ → Sn4+ + 2NO2 + 2H2O



9.



(Cevap D)



V



Çözüm Yayınları



– NO3'deki



HCOOH molekülünün Lewis gösterimi O H C O H 4 çift ortaklanmamış e– vardır.



(Cevap C)



Tuz köprüsü X



Y



1 M X2+



1 M Y+



1. kap



2. kap







212



12.



O || CH3 –– CH2 –– C –– OH







Şekildeki elektrokimyasal pilin net pil denklemi, +



X(k) + 2Y(suda)



2+



X(suda) + 2Y(k)



Eopil = 1,2 volt







şeklindedir.







Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) X elektrot anot, Y elektrot katotdur.







B) Dış devrede elektron X elektrottan Y elektroda doğru akar.







C) 1. kaba saf su eklenirse pil gerilimi (Epil) > 1,2 volt olur.







D) 2. kapta zamanla Y elektrot kütlesi azalır.







E) Zamanla 1. kaptaki X2+ derişimi artar.



X anot, Y katot elektroddur. Y'nin kütlesi zamanla artar. (Cevap D)







O || CH2 –– CH2 –– C –– H | OH



(X)



(Y)



Yukarıda yapı formülleri verilen X ve Y molekülleri için,







I. Kapalı formülleri







II. Basit formülleri







III. sp3 hibritleşmesi yapan C atomu sayıları







niceliklerinden hangileri aynıdır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. C3H6O2 (aynı) ll. C3H6O2 (aynı) lll. C – C – C 1 2 nolu C lar sp3 yapar.



(Cevap E)



03



TÜMEVARIM - IV Test 1.



17 ZX



Buna göre, X element atomu ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







A) Atom numarası (Z) 9'dur.







B) Nötron sayısı 8'dir.







C) Başkuantum sayısı (n) 2 olan orbitallerinde 7 elektron vardır.



N2(g) + 3H2(g)



2



İşlem



D) 2p orbitallerinde bulunan elektronların her birisinin spin 1 kuantum sayısı (ms) + 'dir. 2 E) Açısal momentum kuantum sayısı (l) 0 olan orbitallerinde toplam 4 elektron vardır.



Dengeye etkisi



A)



Kaba N2(g) eklemek



Dengeyi 2 yönüne kaydırır.



B)



Sıcaklığı artırmak



Kc değerini artırır.



C) H2 gazı çekmek



N2 derişimini artırır.



Kap hacmini D) küçültmek



Toplam mol sayısını artırır.



E)



Dengeyi bozmaz.



Katalizör kullanmak



D) Kap hacmi küçültülürse denge gaz mol sayısının az olduğu 2 yönünde kayar ve toplam mol sayısı azalır.



D) 1s22s22p5



(Cevap D)



1 en az 2 tane - 2 sp in kuantum sayısına sahip e– vardır.



(Cevap D)



5. m gram SO2(g)



2.







X L Y







T Q



Z







A) X'in T ve Q ile oluşturduğu XT ve XQ bileşiklerinin sulu çözeltisi asidiktir.







B) Y ile L arasında yalnızca Y2L bileşiği oluşur.







C) Z bileşiklerinde yalnızca +2 yükseltgenme basamağına sahiptir.







D) YT bileşiğinin iyonik bağ sağlamlığı, YQ bileşiğinin iyonik bağ sağlamlığından daha fazladır.







E) LT2 bileşiğinde L'nin yükseltgenme basamağı +2'dir.



B) Y: 1A yalnızca +1 değerlik alır.



Çözüm Yayınları



Periyodik sistemde yerleri belirtilen elementler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



V L t °C







Tepkime sonrası başlangıç sıcaklığına döndürülen



SO2(g) +



sistemdeki değişiklikler ile ilgili,



I. Yoğunluğu 0,8 d olur.







II. O2 gazının kısmi basıncı 0,6 P olur.







III. Gaz hacmi 2V olur.







yargılarından hangileri doğrudur? (O = 16, S = 32)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



m = 64 g olsun. 1 2 nSO2 = 1 mol SO + 1/2O → SO 1 mol v ise 2 2 2 nO2 = 2 mol 2,5 mol 2,5v –1 –0,5 1,5



C) I ve II



E) I, II ve III 2m d = 2 , 5V = 0, 8d 1 1 , 5 . 2 , 5 = 0 , 6P



(Cevap C)



6. Yoğunluğu 1,2 g/cm3 olan kütlece % 25,2'lik HNO3 çözeltisinin 100 mL'sine,



L3– ise Y3L olmalıydı. (Cevap B)



3. Aşağıda sistematik adları belirtilen bileşiklerden



hangisinin Lewis nokta gösterimi yanlış verilmiştir?







m gram O2(g)



1 O2(g) → SO3(g) 2 tepkimesi tam verimli gerçekleştiriliyor.



L: 5A metallerle –3 değerlik alır.



Bileşik adı



M



Sürtünmesiz piston



Şekildeki sistemde yoğunluğu d, basıncı P olan m gram SO2 gazı üzerine m gram O2 gazı eklenerek,











Y+



∆H > 0



Yukarıdaki denkleme göre dengede olan sisteme uygulanan aşağıdaki işlemlerden hangisinin dengeye etkisi yanlış verilmiştir?











1



4. 2NH3(g)



element atomunun elektron dizilimi, 1s22s22p5'dir.







1. 300 mL su ekleme







2. 3 M'lik 200 mL HNO3 çözeltisi ekleme







işlemleri ayrı ayrı uygulanıyor.







Buna göre bu işlemler sonucu oluşan HNO3 derişimleri kaç M'dir? (HNO3 = 63)



Lewis nokta gösterimi



A) Demir (II) oksit



Fe2+[ O ]2−



B) Karbon dioksit



O C O



C) Kalsiyum hidroksit



−[H



D) Hidroklorik asit



H+[ CI ]−



E) Oksijen diflorür



FOF



O



]Ca2+[



1.



2.



1,2



3,6



B)



2



2,5



C)



2,4



2



D)



1,2



2,4



E)



2



3



A) O



H]−



213



1, 2.25, 2.10 = 4, 8M 4,8 . 100 = M . 400 M= 63 M = 1,2M



D) HCl kovalent bileşiktir. H Cl olmalıydı. (Cevap D)



4,8 . 100 + 3 . 200 = M . 300 M = 3,6



(Cevap A)



Test 03



1. D











tepkimesine göre reaksiyonları sonucu 1,2 mol ürün oluştuğunda 356 kj ısı açığa çıkmaktadır.







Buna göre, CH4 gazının standart molar oluşum entalpisi kaç kj'dir?







C) 74



5. C



6. A



7. A



8. B



9. C 10. A 11. D 12. A



D) 148







A) 10–4











B) 5.10–5



D) 10–6







C) 2.10–5



E) 2.10–6



Eşit hacim karıştığı için derişimler yarıya düşer. [Ca2+] = 10–3M X X M K2CO3'ten [CO32–] = 2 M x –3 –8  Qi = Kçç 10 . 2 = 5 . 10 is ex = 10–4



E) 786



1, 2 mol 356 1 mol CO2 ve 2 mol H2O = 3 mol ürün 3 mol = TH ise ∆H = 142,4 kj 142,4 = (–394 + 2 . (–285) – (HCH4) ise HCH4 = –74 kj/mol



Çökelme olmaması için K2CO3 çözeltisinin başlangıç derişimi en fazla kaç molar olmalıdır?



(CaCO3 için Kçç = 5.10–8)



(∆H°ol [CO2(g)] = –394 kj/mol, ∆H°ol [H2O(g)] = –285 kj/mol) B) –148



4. D



K2CO3 çözeltisi ekleniyor.



CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(g)







A) –74



3. D



10. 2.10–3 M Ca(NO3)2 çözeltisine sabit sıcaklıkta eşit hacimde



7. Standart koşullarda CH4 ve O2 gazlarının,







2. B



(Cevap A)



(Cevap A)



11. Şekildeki elektrokimyasal hücrenin pil şeması, +



X(k) | X (suda) | |T2+(suda)|T(k)







şeklindedir.



V Tuz köprüsü



8. 2,8 litrelik sabit hacimli bir kapta 0°C'de 0,5 mol X2, 0,25 mol



X



Y2 ve 0,5 mol Z gazları,



2X2 + Y2











2Z



denklemine göre dengededir. Buna göre, tepkimenin 0 °C'deki derişimler cinsinden denge sabiti (Kc) ve kısmi basınçlar cinsinden denge sabiti (Kp) hangi seçenekte doğru verilmiştir? Kc



Kp



A)



5,6



2



B)



11,2



0,5



C)



1,4



1



D)



5,6



3



E)



11,2



2



0, 5 0, 5 2, 8 $ 2, 8 Kc = 0, 5 0, 5 0, 25 = 11, 2 2, 8 $ 2, 8 $ 2.8



1. kap







Buna göre pil sistemi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) X elektrot anot, Y elektrot katottur.







B) Elektron dış devrede X elektrottan Y elektroda akar.







C) 2. kaptaki çözeltide T2+ derişimi zamanla azalır.







D) Y2+ ve T2+'den yükseltgen özelliği daha fazla olan Y2+'dir.







E) 1. kaba su eklenirse pil gerilimi artar.



(Cevap D)



(Cevap B)



12. Buna göre, HA asidi ile ilgili, I. 1 litresi 0,1 mol Ba(OH)2 ile tam nötrleşir.







II. İyonlaşma sabiti (Ka) 5.10–8'dir.







III. Suda yüzde 0,5'i iyonlaşır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











Ka =



B) Yalnız II



D) I ve III



l. pH = 4 ise (H+] = 10–4M ^10-4h2



0, 2



= 5.10-8



2. kap







Molekül



Merkez atomun hibritleşme türü



I.



CO2



sp2



AX2



II.



NH3



sp3



AX3E



9. 0,2 M HA zayıf asit çözeltisinin 25 °C'de pH'si 4'tür.



1 M T+2



D) T2+ → T gerçekleşmiştir. İndirgenen T2+ nin yükseltgen özelliği daha fazladır.



-1 22, 4 Kp = Kc . (RT)∆n ise Kp = 11,2 . a 273 $ 273 k Kp = 0,5



214



1 M Y+2



1 M X+ Çözüm Yayınları







Y







ll. 0,2 . 1 = 0,2 mol H+



III.







C) I ve II



E) I, II ve III



COCI2



sp



2



VSEPR gösterimi



AX3







Yukarıdaki moleküllerden hangilerinin hakkında verilen bilgi yanlıştır? (1H, 6C, 7N, 8O, 17CI)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















l. O = C = O sp AX2



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III (Cevap A)



0,1 . 2 = 0,2 mol OH– (Cevap C)



04



TÜMEVARIM - IV Test 1. 1A ve 7A gruplarında atom numarasının arttığı yönde



Değişim Özellik



1A



7A



A)



Değerlik elektron sayısı



Değişmez



Değişmez



B)



Atom çapı



Artar



Artar



C)



Reaksiyon aktifliği



Artar



Azalır



D)



Erime ve kaynama noktası



Azalır



Artar



E)



Elektron verme eğilimi



Artar



Azalır



(Cevap E)



B



X2(g)



Z2(g)



1



V, T



Z2(g)



2







Sürtünmesiz hareketli piston ile ayrılmış kaplardaki X2 ve Y2 gazları ile dışarıdan eklenen Z2 gazları artansız,







X2(g) + Z2(g) → 2 XZ(g) ve 3Y2 + Z2 → 2 ZY3(g)







tepkimelerini gerçekleştiriyor.







Sistem tekrar eski sıcaklığına getirildiğine göre,







I. Kaptaki basınç tepkimelerden sonra artmıştır.







II. Piston B yönünde hareket eder.







III. 1 nolu bölmedeki gaz yoğunluğu artmıştır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



tepkimesi belirli bir sıcaklıkta dengededir.







Dengedeki bu tepkime ile ilgili,







I. Eai > Eag'dir.







II. ϑi = ϑg'dir.







III. ki > kg'dir. yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) I ve III



ll. Vi = Vg











E) I, II ve III



lll. Kc < 1 yani ki < kg



(Cevap B)



2NO2(g)



tepkimesinin t °C'de derişimler cinsinden denge sabiti (Kc) 4'tür.







Aynı sıcaklıkta, 1 litrelik sabit hacimli bir kapta 5 mol N2, 4 mol O2 ve 4 mol NO2 gazı bulunmaktadır.







Buna göre,







I. Sistem dengede değildir.







II. Sistem dengeye ulaşana kadar ileri yönlü tepkime hızı, geri yönlü tepkime hızından büyüktür.







III. Dengeye ulaşan sistemde toplam mol sayısı 13 molden azdır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II











C) I ve II



I. Gaz eklenmiştir. Basınç artar. (Doğru), II. 2. kapta tepkime ile gaz mol sayısı azalır.



C) I ve II











E) I, II ve III



(Doğru), III. Basınç arttığı için yoğunluk artar. (Doğru)







5. N2(g) + 2O2(g)



Y2(g)



sürtünmesiz hareketli piston







l. Eai < Eag



Çözüm Yayınları



A







(Eai = İleri aktivasyon enerjisi, Eag = Geri aktivasyon enerjisi, ki = İleri hız sabiti, kg = Geri hız sabiti)



7A'da elektron verme eğilimi artar.



V, T











1A'da elektron verme eğilimi artar.



2.



ileri Z + 3T (g) (g) ∆H° = –820 kj geri Kc = 0,25



4. 2X(g) + Y(g)



elementlerin özellikleri ile ilgili aşağıda belirtilen özelliklerden hangisinin karşısındaki değişimler yanlış verilmiştir?



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



42 = 1 5 < Kc ileri yönde denge bozulur. Mol sayısı azalır. 5.4 2



6.



(Cevap E)



pH 13



(Cevap E)



7 a



3.



İyon derişimi mol L − Y 1,6



XY2 katı kütlesi (g) 16



Zaman



0







0



250



Çözelti hacmi (mL)



İyonik XY2 bileşiğinin suda çözünmesiyle ilgili katı kültesi - zaman ve iyon derişimi - çözelti hacmi grafikleri yukarıda verilmiştir.







Buna göre, XY2 bileşiğinin mol kütlesi kaçtır?







A) 40



B) 58



n nx [x] = v ise 0,8 = 0, 25 nx = 0,2 mol 16 – 1,2 = 14,8 gram 14, 8 m n = MA 0, 2 = MA ise MA = 74



C) 74



D) 98



E) 120



V







200



Eklenen H2SO4(suda) hacmi (mL)







Şekildeki grafik 200 mL KOH çözeltisinin 0,1 M'lik H2SO4 çözeltisi ile titrasyonuna aittir.







Buna göre,



X2+



0,8



1,2



0







I. KOH çözeltisinin derişimi 0,1 M'dir.







II. Grafikteki V değeri 100 mL'dir.







III. a değeri 1,3'tür.







yargılarından hangileri doğrudur? (log 5 ≅ 0,7)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



pH = 13 ise OH– = 0,1 M



C) I ve II



E) I, II ve III



0,1 . 200 = 0,1 . 2 . V ise V = 100 0,1 . 0,2 . 2 – 0,1 . 0,2 = [H+] . [0,3] işleminden a = 1,3 (Cevap C)



(Cevap E)



215



Test 04



1. E



7. 0,4 M 100 mL H2S çözeltisi ile 0,4 M 100 mL KOH çözeltisi Bu olay ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







(H2S için Ka = 10–10)







A) Tam nötrleşme gerçekleşir.







B) Tampon çözelti oluşur.







C) Çözeltide 0,1 M S2– iyonu vardır.







D) Çözeltinin pH'si 7'den küçüktür.







E) Çözeltide 0,2 M K+ iyonu vardır.



3. C



4. B



5. E



6. E



7. A



8. D



9. C 10. B 11. D 12. D



10. KCI ve CuBr tuzlarının suda çözünmesiyle hazırlanan



bir çözeltinin elektrolizinde anot ve katot elektrotlarda öncelikle açığa çıkan maddeler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?



25 °C'de karıştırılıyor.







2. E







(Elektron verme eğilimleri : K > H2 > Cu > Br– > CI– > OH–) Anot A)



nH2S = 0,4 . 0,1 = 0,04 mol



nKOH = 0,4 . 0,1 = 0,04 mol H2S + 2KOH → tepkimesinde H2S artar. Tam nötrleşme değildir.



Katot



K



O2



B)



Br2



Cu



C)



O2



Cu



D)



O2



H2



E)



Br2



K



Anotta yükseltgenmesi en yüksek olan anyon: Br–, Br2 olarak



(Cevap A)



Katotda indirgenmesi en yüksek olan katyon: Cu birikir. (Cevap B)



8.



2–



2–



SO 3 + I2 → SO 4 + I–







Asidik ortamda gerçekleşen yukarıdaki tepkime ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







(Tepkime denkleştirilecektir.)







A) SO 4 'de S'nin yükseltgenme basamağı +6'dır.







B) I2 yükseltgen özellik gösterir.







C) İndirgenme yarı tepkimesi,



Çözüm Yayınları



2–



I2 + 2e– → 2I– şeklindedir.



D) Yükseltgenme yarı tepkimesi, 2–



2–



SO 3 + 2e– + 2H+ → SO 4 + H2O şeklindedir.



11. Organik bir bileşikteki C atomlarından yalnızca 1 tanesi



E) En küçük tam sayılarla denkleştirilmiş tepkimede H2O'nun katsayısı 1'dir.



+4 +6 H2O + SO 32–→ SO42– + 2e– + 2H+ yükseltgenme yarı tepkimesi



(Cevap D)







1s2 2(sp2)1 2(sp2)1 2(sp2)1 2p1







elektron dizilimine sahiptir.







Buna göre bu bileşiğin formülü,







I. C2H4







II. HCOOH







III. CH2O







yukarıdakilerden hangileri olabilir? (1H, 6C, 8O)







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



l. C = C her biri C atomunda sp2 yapmıştır. (Yanlış)



C) I ve II



E) I, II ve III (Cevap D)



9.



Üreteç − +



12. Lewis nokta gösterimi,



Pt



Pt



216



Pt







Pt







Cu(NO3)2(sıvı)



1. kap



AgNO3(sıvı) 2. kap







Şekildeki seri bağlı elektroliz kaplarından belirli bir elektrik akımı geçirildiğinde 1. kabın katodunda 12,8 gram Cu katısı toplanmaktadır.







Buna göre, 2. kabın katodunda kaç gram Ag katısı toplanır? (Cu = 64, Ag = 108)







A) 10,8



B) 21,6



12, 8 2+ – 64 = 0, 2 mol Cu Cu + 2e → Cu 0,4 mol 0,2 Ag+ + e– → Ag 0,4 . 108 = 43,2 0,4 0,4 mol



C) 43,2



D) 54



E) 108



H O H C C O H H şeklinde olan molekül ile ilgili,







I. Yapısındaki tüm C atomları sp3 hibritleşmesi yapmıştır.







II. C = O (karbonil) grubunda atomlar arası sp2 – p ve















III. Molekülde ortaklanmamış 4 çift elektron vardır.



p – p örtüşmeleri gerçekleşmiştir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











D) II ve III



H O H – C – teki C sp3 – C – deki C sp2 H (Cevap C)



B) Yalnız II



C) I ve II



E) I, II ve III



(Cevap D)



05



TÜMEVARIM - IV Test 1. Temel hal elektron dizilimi



1s22s22p63s23p64s13d5







olan X element atomu ile ilgili,



4.



2V



3V M



H2(g)



O2(g)



P cmHg



40 cmHg







I. Küresel simetrik özellik gösterir.











II. En yüksek enerjili orbitali 4s ortibatilidir.







Yukarıdaki sistemde t °C'de M musluğu açılarak gerçekleştirilen tepkimede O2 gazı tamamen harcanıyor.







Başlangıç sıcaklığına döndürülen sistemin son basıncı 22 cmHg olduğuna göre H2 gazının başlangıçtaki basıncı (P) kaçtır? (t °C'de suyun buhar basıncı 20 mmHg'dir.)







A) 50



–



III. l = 0 olan orbitallerindeki e sayısı 12'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















3d5



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



küresel simetriktir.



I . l = O S orbitalleridir. 1s2 2s2 3s2 4s1 7e– vardır. (Cevap A)



nX







Buna göre,



D) 125



E) 170



(Cevap E)



, n+1Y ve n+2Z atomlarından birisi soygazdır.



I. n = 1 ise atom hacmi en büyük olanı Z'dir.







II. Y soygaz ise X halojendir.







III. Z toprak alkali metali ise periyot numarası en küçük olan X'tir.







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II



D) I ve III







C) I ve II



Çözüm Yayınları



5. Potasyum dikromat bileşiği ile ilgili,











C) 100



2P 120 M musluğu açılırsa PH2 = 5 ve PO2 = 5 0,4P 24 H2 + 1/2O2 → H2O(s) 22 – 2 = 20 cmHg = Pgaz –48 –24 ––––––––– ise 0,4 P –48 = 20 ve P = 170 20 0



3d5 > 4s1 (yanlış)



2.



B) 80







I. Formülü K(CrO4)2'dir.







II. Bileşikteki Cr atomunun yükseltgenme basamağı +6'dır.







III. Bileşik toplam 11 atomludur.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



E) I, II ve III



(Cevap D)



ll. 2(+1) + 2 . (x) + 7 . (–2) = 0 ise x = +6 dır. (Doğru) lll. Doğru (Cevap D)



CaO(k) + H2O(s) → Ca(OH)2(suda)







4 gram CaO örneğinin yeterince su ile tepkimesi sonucu oluşan 200 mL'lik Ca(OH)2 sulu çözeltisinin pH'si 13'tür.







Buna göre CaO örneğinin saflık %'si kaçtır?







(O = 16, Ca = 40)







A) 14



C) 42



D) 56



E) 80



pH = 13, pOH = 1, [OH–] = 0,1 M Ca(OH)2 = 0,05 M 0,05 . 0,2 = 0,01 mol CaO 0,01 . 56 = 0,56 gram



0, 56 4 $ 100 = 14 (Cevap A)



–



+



6. NH3(suda) + H2O(s)



B) 28



E) I, II ve III



l. K2Cr2O7'dir. (Yanlış)



ll. Y soygaz olan 2He ise X 1H yani 1A grubu elementi olabilir. (Kesin değil)



3.



C) I ve II



NH 4(suda) + OH(suda)



217



denklemine göre dengede olan sisteme uygulanan,







I. Saf su eklemek







II. NH4CI katısı ekleyip, çözmek







III. HCI sulu çözeltisi eklemek







işlemlerinden hangileri pH değerini düşürürken, iyonlaşma yüzdesini artırır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Zayıf baza su eklemek pH düşürür. İyonlaşmayı arttırır. lll. OH– yi azaltır. İyonlaşmayı artırır. (Cevap D)



Test 05



1. A 2–



Cr2O 7 + I– → Cr3+ + I2



7.



Asidik ortamda gerçekleşen yukarıdaki tepkimenin indirgenme yarı tepkimesi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?







A) 2I– → I2 + 2e–







B) Cr2O 7 + 2H+ → 2Cr3+ + 6e– + H2O







C) 2I– + 2e– → I2







D) 14H+ + Cr2O 7 + 6e– → 2Cr3+ + 7H2O







E) 7H2O + Cr2O 7 + 6e– → 2Cr3+ + 14OH–



2. D



3. A



10.



1. C3H8







2. CH3CHO







3. HCOOH







4. E



5. D



6. D



7. D



8. A



9. E 10. C 11. A 12. C



Yukarıdaki moleküller ile ilgili,







I. Ortaklanmamış elektron sayıları arasındaki ilişki











2–







II. Bağ sayıları arasındaki ilişki 1 > 2 > 3'tür.



2–







III. Üç molekülde de en az bir C atomu sp3 hibritleşmesi yapmıştır.



2–



C+6r2O72– + 6e– → 2Cr3+



yük denkliği için girenlere 14 H+, H2O denkliği için ürünlere 7H2O eklenir. (Cevap D)



3 > 2 > 1'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



O'lerdeki 2 çift e– ortaklanmamıştır. 3 > 2 > 1 (Doğru)



C) I ve II



E) I, II ve III



Bağ sayıları 1 > 2 > 3 (Doğru) 3. de C otomu sp2 hibritleşmesi yapmıştır.



8.



V



(Cevap C)



Tuz köprüsü Sn







1M



Mn2+



Sn2+



1. kap



2+ Mn (suda) 2+ Sn (suda)







0,01 M



+



+



2e–



2e–



11. X, Y ve Z molekülleri ile ilgili,



Çözüm Yayınları



Mn



2. kap



→ Mn(k)



Eo



= –1,18 volt



Eo



= –0,14 volt



→ Sn(k)







X : Merkez atom hibritleşmesi sp2'dir.







Y : Geometrik şekli düzgün dörtyüzlüdür.







Z : VSEPR gösterimi AX2E2'dir.







bilgileri veriliyor.







Buna göre, X, Y ve Z'nin formülü aşağıdakilerden hangisi olabilir? (1H, 6C, 7N, 8O)



Şekildeki elektrokimyasal pilin gerilimi (Epil) kaç volttur?







(Nerst denkleminde 0,0592 yerine 0,06 kullanınız.)







A) 1,1



B) 1,08



C) 1,04



D) 1



Sn2+(1M) + Mn  Mn2+ (0,01M) + Sn denklemine göre Epil = E°pil – Epil = 1,04 –



0, 06 10-2 2 $ log 1 = 1, 1v



0, 06 . logQ n



X



E) 0,98



(Cevap A)



Y



Z



A)



CH2O



CH4



H2O



B)



C2 H 6



CH4



NH3



C)



HCOOH



CH3OH



C2H6



D)



CH2O



CH4



C3H8



CH2O



CH4



E) H2O X: CH2O Y: CH4 Z: H2O



(Cevap A)



218



9. K3PO4 sulu çözeltisi 4 amperlik akım ile 965 saniye elektroliz ediliyor.







Bu olay ile ilgili,



12. C ve H'den oluşmuş organik bir bileşiğin 0,25 molünün







I. Katotta 1,56 gram K metali toplanır.







II. Anotta 0,01 mol O2 gazı açığa çıkar.







III. Devreden 0,04 Faradaylık elektrik yükü geçer.







yargılarından hangileri doğrudur? (K = 39)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



4.965 l. Q = I . t = 4.965C, 96500 = 0, 04 Faraday l. Katotta H2 toplanır. (yanlış) ll. 2O2– → O2 + 4e– (Doğru) 0,01 mol 0,04



tamamen yanması sonucu 18 gram H2O ve normal koşullarda 22,4 litre CO2 gazı açığa çıkıyor.



C) I ve II



E) II ve III







Buna göre bileşiğin gerçek formülü nedir?







(H = 1, C = 12, O = 16)







A) C2H4







B) C3H8



D) C4H10



C) C4H8



E) C5H10



1 molü yansaydı 72 g (4 mol H2O), 4 mol CO2 açığa çıkardı. C4H8 (Cevap C) (Cevap E)



Organik Bileşikler / Hidrokarbonlar / Organik Bileşiklerin Sınıflandırılması



BÖLÜM 09 Test



1. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin karşısında verilen



4.



fonksiyonel grubu yanlıştır? Bileşik A) CH2 = CH2



C=C



B) CH3CH2COOH



COOH



C)



CH3



CH3



O







Bileşiği ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







A) Doymuş bir hidrokarbondur.







B) Yapısından 1 tane H atomu koparılırsa alkil (R) radikali elde edilir.







C) 1,4 ve 5 nolu C atomları primer karbon atomudurlar.







D) 2 ve 3 nolu C atomları sekonder karbon atomudurlar.







E) Yapısındaki H atomlarından birisinin yerine –OH grubu bağlanırsa alkol oluşur.



O D) CH3CHO



C







E) CH3CH2OH



OH







şeklindedir.



H



C) Fonksiyonel grubu O



5 CH3 | CH3 –– CH –– CH2 ––CH3 1 2 3 4







Fonksiyonel Grup



(Cevap C)



01



CH3 H CH3 – C – C – CH3 2



H H



3



2 nolu C atomu tersiyer, 3 nolu C atomu sekonder.



(Cevap D)



2. Aşağıda fonksiyonel grupları belirtilen organik



bileşiklerden hangisinin genel adı yanlış verilmiştir? Fonksiyonel grup O



A)



Organik bileşik



5. Keton sınıfı bir molekül ile ilgili,



Eter



B)



C



C)



C



Çözüm Yayınları



O Aldehit O



Amid



NH2







D)



C



C



Alkin



E)



C



O



Ester



A) C = C







B) –– NH2



II. Suda çözünür.







III. En küçük üyesi 1 karbonludur.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



E) I, II ve III



(Cevap C)



6. Aşağıda yapı formülleri belirtilen bileşiklerden hangisinin sınıfı yanlış verilmiştir? Yapı formülü A) B) C)



C) –– OH O || D) –– C ––



D)



O || –– C –– OH E)



O



O



Organik bileşik sınıfı



C2H5



Aren



NH2



Amin



CH3



219



Aren



OH



CH3







O – C – keton grubu bulunmaz.



C) I ve II



(Cevap B)



O || 3. CH2 = CH –– CH –– CH –– C –– OH | | NH2 OH Yukarıda yapı formülü verilen organik bileşik hangi fonksiyonel grubu yapısında bulundurmaz?







O Koton "– C – " fonksiyonel grubudur. Kotonlar polar moleküldür, suda çözünür. O En küçük üyeleri CH3 – C – CH3 (aseton) 3 karbonludur.



O



O – C – Keton O – C – H Aldehit







O || I. Fonksiyonel grubu –– C –– şeklindedir.



C=O



Açil halojenür



CI



E) CH3



C



N



Nitril



C) Arenler aromatik hidrokarbonlardır. O OH hidrokarbon değildir. (Cevap D)



(Cevap C)



Test 01



1. C



7. Aşağıda belirtilen organik bileşiklerin C atomlarından



A)



Fonksiyonel grup adı Alkenil



CH2 = CH2



B)



Aril



O O



C)



H



D)



C



CH



Karbonil



OH



CH



3. D



4. D



5. C



6. C



7. C



8. C



9. E 10. D 11. B



9. Fonksiyonel grubu,



birinden 1 tane H atomunun ayrılması ile oluşan fonksiyonel grupların adı hangisinde yanlış verilmiştir? Bileşik



2. B







O || –– C –– O ––







şeklinde olan organik bileşik ile ilgili,







I. En küçük üyesi 2 karbonludur.







II. Bir esterdir.







III. Hetero atom içeren bir bileşiktir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



O Esterdir. En küçük üyesi, H – C – O – CH3 (2 karonludur.) H, C ve O hetero atom içeren



Alkinil



bileşiktir.







E)



CH3



(Cevap E)



Alkil



CH3



O C) H – C – OH fonksiyonel grubu - COOH (karboksil'dir.)



10. Alkil (R) grubuna halojen (X) bağlanmasıyla oluşan bileşiklerin



(Cevap C)



genel adı alkil halojenürdür (R – X).



Çözüm Yayınları







8. Organik bir molekül ile ilgili :



• İki farklı fonksiyonel grup içerir.







• 1 molünün tamamen yanması sonucu 4 mol CO2 gazı açığa çıkıyor.







bilgileri veriliyor.







Buna göre, bu molekülün formülü aşağıdakilerden hangisi olamaz?



A) CH3



CH







CI



220



CH







OH











CH



CH2



C



O



CH3



CH2



C



NH2



O D) CH3







CH2 E)



CH



CH2



C



OH



NH2 CH



1. CH3 – CH3







2. CH3 – CH2 – CI







3. CH3 – CH2 – Br







bileşikleri ile ilgili,







I. Molekül polarlığı : 3 > 2 > 1







II. Kimyasal aktiflik : 2 > 3 > 1







III. Aynı koşullarda kaynama noktası : 3 > 2 > 1







karşılaştırmalarından hangileri doğrudur?







(17CI, 35Br)







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Halojenler alkanların kimyasal aktifliğini arttırır. Elektrongatifiği en fazla olan Cl'nin bağlı



C



(Cevap D)



CH2



O C) CH3







oludğu 2. de polarlık en fazladır.



O B) CH3



Buna göre,



CH



O C) şıkkında tek bir fonksiyonel grup – C – NH2 vardır.



(Cevap C)



11.



O || R –– C –– X







(A)



O || R –– C –– Y



(B)







Yukarıda verilen A ve B molekülleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (17CI, 35Br)







A) Karbonilli bileşiklerdir.







B) X : OH ve Y : O – CH3 ise kapalı formülleri aynıdır.







C) X : OH ve Y : NH2 ise her ikisininde molekülleri arasında hidrojen bağı vardır.







D) X : CI ve Y : Br ise kaynama noktaları B > A'dır.







E) X : H ve Y : CH3 ise A aldehit, B ketondur.



O B) R – C – OH



O R – C – O – CH3 C sayıları farklıdır.



(Cevap B)



BÖLÜM 09 Test



Alkanların Adlandırılması 1.



4. Çizgi - bağ (iskelet) gösterimleri belirtilen aşağıdaki







3 2 4 1 CH3 –– CH2 –– CH ––CH3 | CH3 5







bileşiği ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Genel formülü CnH2n+2'dir.







B) Kapalı formülü C5H12'dir.







C) Sistematik adı (IUPAC) 2 - metil bütan'dır.







bileşiklerden hangisinin adı yanlış verilmiştir? Çizgi - bağ gösterimi







D) 1, 4 ve 5 nolu C atomları primer karbondurlar.







E) 2 ve 3 nolu C atomları sekonder karbondurlar.



2 E) C – C – C 2 nolu C tersiyerdir. C



2 - metil bütan



B)



3 - etil pentan CI 2 - kloro, 5 - etil hekzan



OH



D)



5 - amino, 2 - hidroksi hekzan



2. Aşağıdaki alkil gruplarından hangisinin adı yanlış



NH2



verilmiştir?



E)



Adı



A)



CH3



CH



B)



CH3



CH2



C)



CH3



CH



CH2



D)



CH3



CH2



C



İzopropil



CH3



CH3



3, 3- dimetil pentan



Cl



C)



n - propil



CH2



Adı



A)



C)



(Cevap E)



Alkil grubu



02



1



2



2 - kloro, 5 - metil heptan



4 3



5 6



Sekonder bütil



7



(Cevap C)



CH3 Çözüm Yayınları



Neo pentil



CH3 E)



CH3



CH



İzobütil



CH2



CH3







CH3 CH3 – CH2 – C – Tersiyer pentil'dir. CH3



(Cevap D)



3. Aşağıdaki organik bileşiklerden hangisinin sistematik adı yanlış verilmiştir? Bileşik



A)



CH3



CH



Adı



CH



CH3



5.



bileşiğinin sistematik (IUPAC) adı aşağıdakilerden hangisidir?







A) 2 - etil, 3, 3 - dimetil bütan







B) 2, 3, 4 - trimetil pentan







C) 2, 2, 3 - trimetil pentan







D) 2 - etil, 3, 4 - dimetil bütan







E) 3 - metil hekzan



1 2 CH3 3 CH3 – C – CH – CH3 2, 2, 3 - trimetil pentan CH3 4CH2



2, 3 - dimetil bütan



CH3 CH3 CH3



CH



C



CH3



C2H5 CH



(Cevap C)



5CH3



CH3 B)



CH3 –– C(CH3)2 –– CH(C2H5) –– CH3



CH3



2, 3, 3, 4 - tetra metil hekzan



CH3 C)



CH3



CH



CH



CI



CH3



221 CH3



2 - kloro, 3 - metil bütan



aşağıdakilerden hangisidir?



CH3 D)



CH3



CH



CH



CH3



2 - etil, 2, 3, 4 - dimetil bütan



CH3 C2H5 E)



6. 3 - etil, 1 - metil bütan bileşiğinin sistematik (IUPAC) adı



CH3 Br



2 CH3 D) CH3 – CH – CH – CH3 2, 3, 3 - trimetil pentan 3 CH3 C2H5 4 5



1 - bromo, 3 - metil siklopentan



(Cevap D)







A) 1, 3 - dimetil pentan







B) 3 - metil hekzan







C) 2, 4 - dimetil pentan







D) 2 - etil, 3 - metil bütan







E) 3 - etil pentan



3 5 4 CH2 – CH2 – CH – CH3 3 - metil hekzan 6CH3 2CH2 1CH3



(Cevap B)



Test 02



1. E



7. Kapalı formülü aynı olan bileşik çiftleri eşleştirilirse



A) 4 - etil - 2, 3 - dimetil hekzan







B) 3 - etil, 2, 3 - dimetil pentan







C) 3 - izopropil, 2 - metil hekzan







D) 2, 2, 3 - trimetil pentan







E) 2, 3 - dimetil hekzan



A ve C de C10C22 D ve E de C8H18 B ise C9H20'dir.



3. D



4. C



5. C



6. B



7. B



8. D



9. D 10. B 11. C 12. A



10. X ve Y organik bileşikleri ile ilgili:



aşağıda sistematik (IUPAC) adı verilen bileşiklerden hangisi boşta kalır?







2. D



(Cevap B)







X : Bir tane C atomuna iki metil, bir etil, bir hidrojen grubu bağlıdır.







Y : Bir tane C atomuna dört tane metil grubu bağlıdır.







bilgileri veriliyor.







Buna göre, X ve Y ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







A) Kapalı formülleri aynıdır.







B) X'in sistematik adı 2 - metil pentandır.







C) Y'nin özel adı neo - pentandır.







D) X ve Y birbirinin yapı izomeridirler.







E) X'te yalnızca bir C atomu tersiyerdir.



H 4,5 C2H5 – C – C2H5 X: 3 - metil pentan CH3 1,2 3



8.



X : n - pentan







Y : 2 - metil bütan







Z : 2, 2 - dimetil propan



CH3 | 11. CH3 –– C –– Y | X



Yukarıda verilen bileşikler ile ilgili,







I. Kapalı formülleri







II. Kimyasal özellikleri







III. Fiziksel özellikleri







niceliklerinden hangileri farklıdır?







A) Yalnız I















B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Kapalı formülleri (C5H12) aynı, açık formülleri früksel ve kimyasal özellikleri farklıdır.



Çözüm Yayınları







Bileşiğinde X ve Y grubu için belirtilen maddeler yerlerine yazılırsa aşağıdaki bileşik adlandırmalarından hangisi yanlış olur? X



(Cevap D)



9.



I.



C 2H 5







C 2H 5 CH



CH



CH3



C 2H 5 III. CH3



Y



Bileşik adı



A)



–– CH3



–– H



İzobütan



B)



–– CH3



–– C2H5



Neo hekzan



C) –– CH –– CH3 | CH3



–– C2H5



2, 3, 3 - trimetil bütan



D) –– C2H5



–– Br



2 - bromo, 2 - metil bütan



E)



–– C3H7



3, 3 - dimetil hekzan



–– C2H5



4,5 C2H5 C) CH3 – C – CH3 2, 3, 3 - trimetil penton 3 CH – CH 3 2 1CH3



CH3 II. CH3



(Cevap B)



(Cevap C)



12.



CH3



222



C 2H 5







(X)



(Y)







Yukarıda yapı formülleri verilen organik bileşikler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) I. ve III. nün genel formülleri aynıdır.







I. C atomu sayıları







B) II.'nin sistematik adı 3, 4 – dimetil hekzan'dır.







II. Aynı ortamdaki kaynama sıcaklıkları







C) I. ve II.'nin eşit mollerinin yanması sonucu eşit kütlede CO2 gazı açığa çıkar.







III. H atomu sayıları







D) II. ve III.'nün birer mollerinde 18'er mol H atomu bulunur.







E) III.'nün sistematik adı 1 - etil, 3, 5 - dimetil siklohekzandır.







Çizgi - bağ gösterimleri verilen X ve Y molekülleri ile ilgili,







niceliklerinden hangileri ortakdır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



X: C10H20 Y: C10H22'dir



D) ll. C8C18 lll. C10H20 (Cevap D)



C atomu sayılar ortaktır.



C) I ve II



E) I, II ve III (Cevap A)



BÖLÜM 09 Test



Alkanların Özellikleri ve Kullanım Alanları



03



1. Alkanların genel özellikleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan



4. Aşağıdakilerden hangisi metan (CH4) gazının kullanım







A) Yapılarındaki tüm C atomları arasında tekli bağ (C – C) bulunur.







A) Isınma ve enerji üretiminde yakıt olarak







B) Haloalkan sentezlenmesinde







B) En önemli doğal kaynakları petrol ve doğalgazdır.







C) Metanol sentezi







C) İlk dört üyesi oda koşularında gaz haldedir.







D) H2 gazı üretimi







D) Yoğunlukları suyun yoğunluğundan fazladır.







E) Siklo alkan sentezi



alanları arasında değildir?



hangisi yanlıştır?







Metan, Siklo alkan sentezinde kullanılamaz. 1 C'ludur.



E) Kimyasal aktiflikleri diğer hidrokarbonlara göre düşük olduğu için parafinler olarak adlandırılırlar.



Alkanlar apolar moleküllerdir. Yoğunlukları suyun yoğunluğundan düşüktür.



(Cevap E)



(Cevap D)



5. Bir petrol türevi olan benzin 6 ile 9 arası karbona sahip hidrokarbonların oluşturduğu bir karışımdır.







Benzinin yapısında bulunan,



I. Yanma







I. CH3 –– (CH2)6 –– CH3







II. Halojenlerle yer değiştirme







II. CH3 –– C(CH3)2 –– CH2 –– CH(CH3)2







III. Polimerleşme







III. CH3 –– CH(CH3) –– (CH2)2 –– CH(CH3)2







IV. Katılma







Alkanlar yukarıdaki tepkimelerden hangilerini gerçekleştirebilir?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) I ve IV







Çözüm Yayınları



2.



C) II ve III



E) I, III ve IV







yukarıdaki oktan (C8H18) bileşiklerinin yanma kalitelerinin karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?







A) I > II > III











B) II > III > I



D) I > III > II



C) III > II > I



E) II > I > III



Benzindeki oktan bileşiklerinde dallanma arttıkça yanma kalitesi artar. ll > lll > l



l. Alkanlar yanma ile yükseltgenirler.



(Cevap B)



ll. Halojenlerle güneş ışığında yer değiştirme verirler. lll. ve lV. yü gerçekleştiremezler.



(Cevap B)



6.



3.



1. CH4







2. C2H6







3. C3H8











Yukarıdaki alkanlar için,







I. Apolar yapıda olma







II. Doğalgaz bileşeni olma







III. İzomerinin olmaması özelliklerinden hangileri ortaktır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















Alkanların ilk üç üyesi ile ilgili verilenler ortaktır.



Diklor metan (CH2CI2)



a.



Tıpta anestezik olarak



II.



Kloroform (CHCI3)



b.



Yangın söndürücü olarak



III.



Tetraklormetan (CCI4)



c.



Boya çözücü olarak



Yukarıda verilen haloalkanlar ile kullanım alanları hangi seçenekte doğru eşleştirilmiştir?



A) I – a



B) I – b



C) I – c



II – b



II – a



II – a



III – c



III – c



III – b



C) I ve II



E) I, II ve III (Cevap E)



Kullanım alanı



I.











D) I ve III



Haloalkan



l - c ll - a lll - b



D) I – a



E) I – c



II – c



II – b



III – b



III – a (Cevap C)



223



Test 03



1. D



7.



2. B



3. E



4. E



5. B



6. C



7. D



8. E



9. E 10. A 11. A 12. E



10. CH4 ve C3H8 gazlarından oluşan bir karışımın kapalı kapta



CH4(g) + nCI2(g) →







Tepkimesi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Karanlık ortamda gerçekleşmez.







B) Yer değiştirme (sübstitüsyon) tepkimesidir.







C) Güneş ışığında (UV) ya da 300 °C'nin üzerindeki sıcaklıklarda patlama ile tepkime gerçekleşir.







D) n = 2 ise ürün olarak CCI4 ve H2 oluşur.







E) 1 mol CHCI3 (kloroform) eldesi için 1 mol CH4 ve 3 mol CI2 harcanır.



tamamen yanması için normal koşullarda 15,68 litre hacim kaplayan hava kullanılıyor.



Yanma olayı sonunda 0,2 mol madde bulunduğuna göre başlangıçtaki CH4 ve C3H8 gaz karışımının kütlesi kaç gramdır? (H = 1, C = 12)







A) 1,2



B) 1,52



C) 2,64



D) 2,94



E) 3,52



15, 68 0, 7 1 22, 4 = 0, 7 mol havanın 5 i 5 = 0, 14 mol O2 kullanılmıştır. CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O x



2x



x



2x



C3H8 + 5O2 → 3CO2 + 4H2O



Alkanların halojenler ile yer değiştirme tepkimesidir.



y 5y 3y 4y ––––––––––––––––––––––––––– 2x + 5y = 0, 14 eşitlikleri çözülürse 2 x + 2x + 3y + 4y = 0, 2



D) n = 2 ise CH4(g) + 2Cl2(g) → CH2Cl2(g) + 2HCl(g)







(Cevap D)



x = 0,02 mol CH4(16) = 0,32 g y = 0,02 mol C3H8(44) = 0,88 g 0,32 + 0,88 = 1,2g



(Cevap A)



11.



(X)



(Y)



8. C6H14 ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Açık zincirli bir alkandır.







B) Yağ ve organik maddeleri çözer.







C) Buharının solunması durumunda zehirlenmelere yol açar.







D) Çözücü olarak yapıştırıcıların yapısına katılır.







E) Oda koşullarında gaz haldedir.



C6H14 hekzan sıvı halde bulunur. Alkanların ilk dört üyesi gaz haldedir.



(Cevap E)



Çözüm Yayınları











CH3



CH2



CH3



(Z)



Yukarıdaki X, Y ve Z bileşikleri ile ilgili,







I. 1'er mollerinin yanması için en çok O2 gerekeni Y'dir.







II. X ve Z alifatik, Y aromatiktir.







III. Hiçbiri katılma tepkimesi vermez.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



X: C3H6 Y: C6H6 Z: C3H8 C ve H sayısı arttıkça yanma için gereken O2 artar. (l. doğru) X, Y ve Z alifatiktir. X: Katılma tepkimesi verir.



224



9.



1. n - hekzan







2. İzohekzan







3. Neohekzan







Bileşikleri ile ilgili,







I. C6H14'ün izomerleridir.







II. Aynı koşullardaki kaynama noktaları arasında 1 > 2 > 3 ilişkisi vardır.







12.



I. C3H8 + O2 →







II.







Ill. C2H6 + CI2 →



yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



Yukarıda reaktifleri verilen tepkimelerden hangileri uygun şartlar sağlanırsa gerçekleşir?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) II ve III







C) I ve Ill



E) I, II ve III



E) I, II ve III



C6H14'ün izomerleridir. Dallanma arttıkça K.N azalır. KN: 1 > 2 > 3. Dallanma arttıkça yanma kalitesi artar. 3 > 2 > 1



+ H2 →







III. Yanma kaliteleri arasında 3 > 2 > 1 ilişkisi vardır.







(Cevap A)



(Cevap E)



Tamamı gerçekleşir.



(Cevap E)



1.



I. 2 - penten







II. Siklohekzan







III. 3 - metil - 1 - penten







IV. 1, 3 - bütadien



04



BÖLÜM 09 Test



Alkenlerin Adlandırılması ve Özellikleri



4. Aşağıda yapıları verilen alkenil gruplarından hangisinin adı yanlış verilmiştir?



Alkenil







Yukarıdaki bileşiklerin hangilerinin genel formülü CnH2n'dir?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) I, II ve III



Sikloalkanların ve alkenlerin genel formülü CnH2n'dir.







C) II ve IV



E) I, II, III ve IV



A)



CH2 == CH ––



Vinil



B)



CH3 –– CH –– CH == CH2 |



3 - metil - 1 - propenil



C) CH3 –– CH == CH –– CH2 ––



2- bütenil



D) CH3 –– CH == CH ––



3 - propenil



E)



(Cevap D)



Adı



CH2 == CH –– CH2 ––



Allil



1 D) CH3 – CH = CH –



1 - propenil olmalıydı.



5.



2. Aşağıdaki organik bileşiklerden hangisinin sistematik adı (IUPAC) yanlış verilmiştir? Bileşik CH3



CH2



B)



CH3



CH



Adı



CH C



1 - büten



CH2



3 - metil - 2 - penten



CH3



C 2H 5 C)



D)



CH2



CH



CH2



Br



CH3



CH3



C



CH



CH3 E)



CH



CH



CH2



CH CH3



CH3



1 - bromo, 2 - metil 4 - penten 2 - metil - 2,4 hekzadien



X –– CH == CH –– Y



Bileşiğinde X ve Y grubu için belirtilen maddeler yerine yazılırsa aşağıdaki bileşik adlandırmalarından hangisi yanlış olur?



Çözüm Yayınları



A)



(Cevap D)



X



Y



A)



–– H



–– CH3



Propen



B)



–– CH3



–– C2H5



3 - Penten



C)



–– H



–– CH2Br



Allil bromür



D) –– CH –– CH3 | CH3



–– CH3



4 - metil 2 - penten



E)



–– Br



1 - propenil bromür



–– CH3



Bileşik adı



1 2 3 4,5 B) CH3 – CH = CH – C2H5



2 - penten olmalıydı.



(Cevap B)



3 - metil siklopenten



5 4 3 2 1 CH2 – CH – CH2 – CH = CH2 Br CH3 5 - bromo, 4 - metil - 1 - penten



(Cevap C)



6. Alifatik bir hidrokarbon ile ilgili:



3. Alkenler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







• sp2 hibritleşmesi yapmış 4 tane C atomu vardır.







• 1 molünün yanması sonucu 3 mol H2O açığa çıkar.







bilgileri veriliyor.







Buna göre bu hidrokarbon,



225







I. CH2 == CH –– CH == CH –– CH3







II. CH2 == CH –– CH == CH2







III.







A) Yapısındaki C atomlarından en az iki tanesi sp2 hibritleşmesi yapar.







B) Halkalı yapıda tek çift bağ içerenlerinin genel formülü CnH2n-2'dir.











C) Tüm alkenlerin izomeri olan bir sikloalkan vardır.







yukarıdakilerden hangileri olabilir?







D) Homolog sıra oluştururlar.







A) Yalnız I







E) Hidrojenle doyurulmaları ile alkanlar oluşur.











C) CH2 = CH2 etilen'in izomeri olan bir siklo alkan yoktur.



(Cevap C)



B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Tamamında sp2 hibritleşmesi yapan 4C vardır. Ancak 1. de 1 molünün yanması sonucu 4 mol H2O oluşur.



(Cevap D)



Test 04 7.



Etilen ve türevleri







Kullanım amaçları



I. Vinil klorür II. Triklor etilen







III. 1 - büten



II.



CI2C == CCI2 (Tetra klor eten)



b.



Bitkilerin büyümesini sağlamak







IV. 2 - metil - 2 - büten



III.



H2C == CHCI (Vinil klorür)



c.



Kuru temizlemede çözücü olarak



IV.



CI2C == CHCI (Triklor eten)



d.



Polivinil klorür (PVC) üretiminde ham madde olarak







II – b



II – c



II – b



III – c



III – d



III – d



IV– d



IV– a



IV– a







D) I – d







II – a



CH2



III – a



III – c



IV– b



IV– d



CH3



C



C



CH2



CH CH3



D) C



CH2



CH3



E)



10. X: CH3



6



cis-trans



CH2



H C



CH3 CH2 H



CH3 CH3



CH3



C



C







CH3



H C



CH2



CH3







Yukarıda formülleri verilen X, Y ve Z bileşikleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Üçünün de kapalı formülü C6H12'dir.







B) X ve Y'nin fiziksel özellikleri farklı, kimyasal özellikleri aynıdır.







C) Z bileşiği trans - 3 - metil - 2 - penten şeklinde adlandırılır.







D) X ve Z birbirinin cis - trans geometrik izomeridir.







E) Aynı koşullarda X'in kaynama noktası, Z'ninkinden yüksektir.



X ve Y birbirinin yapı izomeridirler. Hem fiziksel hem de kimyasal özellikleri farklıdır.



11. Organik X bileşiği ile ilgili,



2, 3 - dimetil - 1, 3 - bütadien 2 - izopropil - 3 - metil, 1, 3 - bütadien 2 - metil, 3 - siklopropil - propen 2 - metil - 1, 3 - siklohekzadien







• 1 molünde 2 mol pi bağı vardır.







• Cis - trans izomerisi gösterir.







bilgileri veriliyor.







Buna göre, bu bileşiğin sistematik adı aşağıdakilerden hangisi olabilir?







A) 2 - büten







B) 4 - metil - 1, 3 - pentadien







C) 4 - kloro - 3 - metil - 1, 3 - pentadien







D) 1, 3 - bütadien







E) 2 - metil - 1 , 3 - bütadien



C) H2C = C – C = C – CH3 CH3 Cl



1 3 - metil - 1,4 - siklohekzadien 2



3 CH3



X C=C X



(Cevap E)



C



Z:



CH3 5



E) I, II, III ve IV



3 - kloro - 5 - metil siklopenten



CH2 CH2 CH3 CH2



D) I, II ve IV



C) II ve III



(Cevap B)



CH3 CH3 C)











Adı



CH3



C







B) I ve II



izomerisi göstermez.



(Cevap B)



C



9. E 10. B 11. C



A) Yalnız I



Çift bağ C atomlarından herhangi birisine aynı gruplar bağlı ise



Çözüm Yayınları



B)



8. E







CH3



8. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin sistematik adı (IUPAC)



CI



7. B



Yukarıdaki bileşiklerden hangileri cis - trans izomerisi göstermez?



Y: CH3 C



l - b ll - c lll - d lV - a



A)



6. D







E) I – b



II – c



yanlış verilmiştir? Bileşik



5. B



C) I – c



B) I – b



4



9.



4. D







A) I – a







3. C



Böcek ilaçlarında taşıyıcı sıvı olarak



C2H4 (Etilen)



Yukarıda belirtilen etilen ve etilen türevleri ile kullanım amaçları hangi seçenekte doğru eşleştirilmiştir?



226



2. C



a.



I.







1. D



(Cevap E)



(Cevap C)



BÖLÜM 09 Test



Alkenlerin Tepkimeleri ve Genel Elde Edilme Yöntemleri - 1



05



1. CH3 –– C == CH2



4. Bir hidrokarbon ile ilgili,



















bileşiği ile ilgili,



• 0,1 molünün yanması sonucunda normal koşullarda 8,96 litre hacim kaplayan CO2 gazı oluşuyor.







• Geometrik izomeri gösteriyor.



| CH3







I. 2 - metil propendir.







II. 1 molünün yakılması sonucu 4 mol CO2 açığa çıkar.







III. 1 molü 1 mol H2 ile doyurulur.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II







bilgileri veriliyor.







Buna göre, bu bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisi olabilir?







A) CH3 –– CH2 –– CH2 –– CH3







B) CH2 == CH –– CH2 –– CH3



C) CH3 –– C == CH2 | CH3



E) I, II ve III



3 2 1 l. CH3 – C = CH2 2 - metil propen CH3 ll. C4H8 + 6O2 → 4CO2 + 4H2O







lll. 1 tane p bağı içerir. 1 mol p bağı 1 mol H2 ile doyurulur.



D) CH3 –– CH == CH –– CH3



E) CH3 –– CH == C –– CH2 –– CH3 | CH3



(Cevap E)



8, 96 22, 4 = 0,4 mol CO2 1 molü 4 mol CO2. 4 C'lu bir bileşiktir. D) CH3 – C = C – CH3 cis - trans geometrik izomeri gösterir. H H



(Cevap D)



2. Alkenlerin ilk üyesi olan etilen (C2H4),



I. Yanma







II. Katılma







III. Polimerleşme







tepkimelerinden hangilerini gerçekleştirebilir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Organik bileşiklerin tamamı yanar. p ll. CH2 = CH2 p bağı içerir, katılma tepkimesi verir. lll.(CH2 = CH2)n → –(CH2 – CH2–)n



3.



polietilen



H



H C







H



C



H







(Cevap E)



C H



Yukarıdaki bileşik ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Sistematik adı 3 - metil - 2 - penten'dir.







B) Bromlu suyun rengini giderir.







C) Yeterince H2 ile doyurulduğunda 2 - etil bütan bileşiği oluşur.







D) 0,1 molüne 0,1 mol HCI katılabilir.







E) 1 molünü tamamen yakmak için 9 mol O2 gazı harcanır.



H2 ile doyurulur ise 3 2 1 CH3 – CH – CH2 – CH3 3-metil pentan oluşur. 4CH2 – CH3 5



CI







A) CH3 –– CH == CH2 + H2 → CH3 –– CH2 –– CH3







B) C2H4 + 3O2 → 2CO2 + 2H2O



I. Her ikisi de cis - trans izomerisi gösterir.







II. X'in polimerleşmesi ile polietilen oluşur.







III. Y'nin polimerleşmesi ile polivinil klorür (PVC) oluşur. yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











(Cevap C)



yanlış verilmiştir?







B) Yalnız II



D) II ve III







6. Aşağıdaki tepkimelerin hangisinde oluşan ana ürün



(Y)







| CH2 –– CH3



H



Yukarıdaki bileşikler ile ilgili,



X cis-trans geometrisi göstermez.







C



H



(X)



Çözüm Yayınları



5. CH3 –– C == CH –– CH3



C) I ve II



E) I, II ve III (Cevap D)



227



CH3 | C) CH3 –– C == CH –– CH3 + HBr → CH3 –– CH –– CH –– CH3 | | CH3 Br



D) nCH2 == CH2 →



CH2 –– CH2



n







E) CH2 == CH –– CH3 + H2O → CH3 –– CH –– CH3 | OH



Markownikoff kuralına göre çift bağ C atomlarından H'ı çok olana H bağlanır. Br C) CH3 – C – CH2 – CH3 oluşur. CH3



(Cevap C)



Test 05



1. E



H SO 170 °C



2 4 7. CH3 –– CH2 –– CH –– CH3 →



| OH







tepkimesi ile ilgili,







I. Ana ürün olarak 2 - büten oluşur.







II. Dehidratasyon tepkimesidir.







III. Yan ürün olarak 1 - büten oluşur.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



2. E



3. D



4. D



5. C



6. C



7. E



10.



CH3 | I. CH3 –– C == CH2 + HCI →







II. CH2 == CH –– CH3 + H2O →







8. D



Yukarıdaki tepkimeler sonucu oluşan ana ürünler hangi seçenekte doğru verilmiştir? I. CH3 –– CH –– CH2 | | CH3 CI



CH3 –– CH –– CH3 | OH



B)



CH3 –– CH –– CH2 | | CH3 CI



CH2 –– CH2 –– CH3 | OH



C)



CI | CH3 –– C –– CH3 | CH3



CH3 –– CH –– CH3 | OH



Alkolden 170 °C de asit katalizörlüğünde su çekilirse (dehidratasyon) alken oluşur. Tüm öncüller doğrudur.



(Cevap E)



D)



H2SO4 1. CH3 –– CH2 –- CH2 –– OH → 170 °C CH3 | KOH/C2H5OH 2. CH3 –– C –– CH2 –– CH3 → ısı | CI



8.



Yukarıda verilen tepkimeler sonucu aşağıdaki ürünlerden hangisi oluşmaz?







A) Propen







B) H2O







C) 2 - metil - 2 - büten







D) 2 - hidroksi - 2 - metil bütan







E) 2 - metil - 1 - büten



Çözüm Yayınları



E)







II.



A) C) I ve II



E) I, II ve III



9. D 10. C 11. D



CI | CH3 –– C –– CH3 | CH3 CH3 –– CH –– CH2 | | CH3 CI



CH



C –– CH3



CH3 –– CH2 –– CH3



Katılma tepkimesinde markownikoff'a göre H'ı çok olana H katılır. CH3 l. CH3 – C = CH2 + H – Cl → ll. CH2 = CH = CH3 + H – OH →



(Cevap C)



1. CH3 – CH = CH2 + H2O (propen) CH3 2.CH3 – C = CH – CH3 + KCl



11. Bir doymamış hidrokarbon bileşiği ile ilgili,



(2-metil - 2-büten) CH3 2. CH2 = C – CH2 – CH3 + KCl







• Bazik KMnO4 çözeltisi ile yükseltgenerek diolleri oluşturur.







• 0,1 molü kütlece % 80'lik 20 gram bromlu suyun rengini giderir.



(2-metil - 1-büten) D) alkol oluşmaz.



228



9.







(Cevap D)



OH | H2SO4 I. CH3 –– CH –– CH3 → 170 °C







bilgileri veriliyor.







Buna göre, bu hidrokarbon bileşiği aşağıdakilerden hangisi olamaz? (Br = 80)



KOH/C2H5OH II. CH3 –– CH –– CH2 –– CH3 → ısı | CI Pt III. CH3 –– C C –– CH3 + H2 →







A) CH2 ==CH2



B)







Yukarıdaki tepkimelerden hangilerinin sonucunda elde edilen ana bileşik cis - trans izomerisi gösterir?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



C) CH3 –– CH == CH2







D) CH2 == CH –– CH == CH2



E)



CH3 80 16 Alkenler yükseltgenerek diol oluşturur. 20 . 100 = 16 gram 160 = 0, 1 mol Br2 0,1 mol Br2 = 0,1 mol p bağı (Cevap D)



E) I, II ve III



l. Propen oluşur. Cis-trans yoktur. ll. 2 - büten oluşur. Cis - trans vardır. lll. 2 - büten oluşur. Cis - trans vardır.







(Cevap D)



1.



C2H5OH I. CH3 –– CH2 –– CI + KOH → ısı







Pt II. CH3 –– CH == CH2 + H2 →



4.



H2SO4 III. CH3 –– CH –– CH2 –– CH3 → 170 °C | OH











Yukarıdaki tepkimelerden hangilerinde tek bir çeşit ürün elde edilir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



l. de CH3 – CH2 – OH + KCl ( 2 çeşit)



06



BÖLÜM 09 Test



Alkenlerin Tepkimeleri ve Genel Elde Edilme Yöntemleri - 2



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. de CH3 – CH2 – CH3 (Tek çeşit) lll. de CH3 – CH = CH – CH2+ H2O (2 çeşit)



(Cevap B)



Yukarıda çizgi - bağ (iskelet) gösterimi verilen bileşik ile ilgili,







I. Sistematik adı 2 - etil - 2 - bütendir.







II. HBr katılırsa 2 - bromo, 3 - metil pentan oluşur.







III. 0,5 molü normal koşullarda 11,2 L H2 ile doyurulur.







yargılarından hangileri yanlıştır?







A) Yalnız I











1



2



B) Yalnız II



D) II ve III 3



4



C) I ve II



E) I, II ve III



5



CH3 – CH = C – CH2 – CH3 3 - metil 2 - penten CH3



Br CH3 – CH2 – C – CH2 – CH3 3 - bromo, 3 - metil pentan CH3



CH3 | 2. CH2 == C –– C == CH –– CH3 | CH3



A) Kapalı formülü C7H12'dir.







B) 1 molü 2 mol H2 gazı ile tamamen doyurulur.







C) Cis - trans izomerisi göstermez.







D) Bazik KMnO4'ün rengini giderir.







E) 1 molüne 2 mol HBr katılabilir.



CH3 CH3 CH2 = C – C = C cis - trans izomerisi gösterir. CH3 H



CH3 CI







bileşiği ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



+ KOH



Çözüm Yayınları







5.



(Cevap C)







(Cevap C)



C2H5OH ısı



KCl + H2O + X



tepkimesi ile ilgili,







I. Eliminasyon tepkimesidir.







II. Oluşan ana ürün 1 - metil siklo pentendir.







III. Oluşan yan ürün 2 - metil siklo pentendir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















CH3



CH3 ve



ana ürün



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



(3 - metil - siklon penten) yan ürün



H ve Cl ayrılmıştır. Eliminasyondur.



3



2



1



| CH3 4







tepkimesi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Yanma tepkimesidir.







B) O2 yükseltgen özellik gösterir.







C) x = 6, y = 4 ve z = 4'tür.







D) Numaralandırılmış C atomlarından sadece 1 ve 2 numaralı C atomları yükseltgenir.







E) 1 ve 2 numaralı C atomları sp2, 3 ve 4 numaralı C atomları sp3 hibritleşmesine sahiptirler.



Moleküldeki C atomları; 0, –2, –3 yükseltgenme basamağında iken yanarak CO2'de +4'e yükseltgenirler.



(Cevap C)



6. R1 –– CH == CH2 + H2O → R2 –– OH



3. CH3 –– C == CH2 + x O2 → y CO2 + z H2O











(Cevap D)







tepkimesine göre 9 gram H2O harcandığında 44 gram







R2 - OH alkolü oluşuyor.







Buna göre R1 ve R2 alkillerindeki C sayıları aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







(H = 1, C = 12, O = 16) R1



R2



A)



1



3



B)



2



4



C)



3



5



D)



4



5



E)



5



7



229



9 35 18 = 0,5 mol 44 –9 = 35 g alken 0,5 = MA ise MA = 70 = CnH2n = 14n n = 5 C5H10 R1 = 3 R2 = 5 (Cevap C)



Test 06



1. B



H SO 170 °C



2 4 Y+Z+H O 7. X → 2







4. C



5. C



6. C



7. E



8. C



9. B 10. B 11. E 12. A







I. X : 1 - hidroksi, 2 - metil siklopentan'dır.



2. Y + H2O → CH3 –– CH –– CH2 –– CH3 | OH Yukarıda verilen 1 ve 2 nolu tepkimeler ile ilgili,







II. Z : 1 - metil - siklopentendir.







I. 1. si yer değiştirme (sübstitüsyon) tepkimesidir.







III. Eliminasyon (ayrılma) tepkimesi gerçekleşmiştir.







II. X, 1 - kloro bütandır.







III. 2.'si katılma tepkimesidir.







IV. Y, 2 - bütendir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II











OH



D) I ve III CH3



CH3 (X)



E) I, II ve III CH3



+



yan (Y)



C) I ve II



(Z) ana ürün



8.







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız II











B) Yalnız III



D) II ve IV



C) I ve III



E) I, II ve III



1. si eliminasyon (ayrılma) tepkimesidir.



(Cevap E)



Y: CH2 = CH – CH2 – CH3 ya da CH3 – CH = CH – CH3'tür.



CH3 + KOH C 2H 5







C2H5OH ısı



(Kesin)



tepkimesinde kaç farklı alken oluşabilir?







A) 1



C2H5 Cl



B) 2



C) 3



CH3



CH3



C2H5 Cl



lll. 2. tepkime katılma tepkimesidir.



CI







CH3



X: 1-kloro bütan yada 2-klorobütandır.



D) 4



E) 5



CH2 Cl



Çözüm Yayınları







(Cevap B)



Br CH3 | | C2H5OH 11. CH3 –– C –– CH –– CH3 + KOH → ısı | CH2 –– CH3



tepkimesi sonucunda oluşan ürünler arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?







A) 2 - etil - 3 - metil - 1 - büten



9. X ve Y bileşikleri ile ilgili:







B) 3,4 - dimetil - 2- penten







• X'in 1 molünün yeterince HBr ile tepkimesi sonucu







C) 2, 3 - dimetil - 2 - penten















D) KBr







• Y'nin KOH'in etanoldeki çözeltisi ile 170 °C'de etkileşimi sonucu propen oluşuyor.







E) 3 - etil - 2 - metil - 2 - büten



CH3



(Cevap C)



2, 3 - dibrom bütan oluşuyor.



3 - etil – 2 - metil – 2 - büten emilinasyon sonucu oluşan ana ve yan ürünlerden birisi değildir.







bilgileri veriliyor.







Buna göre X ve Y aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? X



230



3. D



C2H5OH 1. X + KOH → KCI + Y + H2O ısı



10.



tepkimesinde oluşan yan ürün (Y) 3 - metil - siklopenten olduğuna göre,



2. C



(Cevap E)



Y



A)



CH3 –– CH == CH –– CH2



CH3 –– CH –– CH3 | OH



B)



CH2 == CH –– CH == CH2



CH3 –– CH2 –– CH2 –– CI



12. 1 - büten, bütan ve siklobüten gazlarından oluşan bir karışım



C) CH3 –– CH == CH –– CH3 | | CI CI



CH3 –– CH –– CH3 | CI







• Tamamen yanması sonucu normal koşullarda 89,6 litre CO2 gazı oluşuyor.



D) CH2 == CH –– CH == CH2



CH3 –– CH –– CH2 –– CI | CH3







• Tamamen doyurmak için kütlece % 80'lik Br2 çözeltisinin 150 gramı kullanılıyor.



E)



CH3 –– CH2 –– CH2 –– CI



CH3 –– CH –– CH2 –– CH3 | OH



B) CH2 = CH – CH = CH2 + 2HBr → CH3 – CH – CH – CH3 Br Br CH3 – CH2 – CH2 – OH → CH3 – CH = CH2 –H2O



(Cevap B)



ile ilgili,







bilgileri veriliyor.







Buna göre karışımın molce % kaçı bütandır? (Br = 80)







A) 25



B) 40



C) 50



D) 60



E) 75



89, 6 80 120 22, 4 = 4mol C ise 1 mol karışım 150 . 100 = 120 g Br2 = 160 = 0, 75 mol pi bağı 0, 25 içerir. 0,25 mol bütan. 1 .100 = 25 (Cevap A)



BÖLÜM 09 Test



Alkinler 1.







4. H –– C



CH3 | CH3 –– C –– C | C2H5







C –– CH2 –– CH3







Yukarıda yapı formülü verilen bileşiğin sistematik adı (IUPAC) hangi seçenekte doğru verilmiştir?







A) 3 - nonin







B) 2 - etil - 2 - metil - 3 - hekzin







C) 5, 5 - dimetil - 3 - heptin







D) 3, 3 - dimetil - 4 - heptin







E) 2, 2 - dimetil - 3 - hekzin



C –– CH == CH2



Yapı formülü verilen bileşik ile ilgili,







I. Kapalı formülü C4H4'tür.







II. Sistematik adı 1 - büten - 3 - in dir.







III. Özel adı vinil asetilendir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



C4H4'tür. H – C ≡ C – CH = CH2 4 3 2 1 (1 - büten – 3-in) H – C ≡ C – CH = CH2 (vinil asetilen)



CH3 4 3 2 1 CH3 – C – C ≡ C – CH2 – CH3 5 CH2 – CH3 6



asetilen vinil (Cevap E)



7



5. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin sistematik (IUPAC) adı



5,5 - dimetil – 3 - heptin



yanlış verilmiştir?



(Cevap C)



Bileşik



I. 1, 3 - pentadien







II. 3 - metil siklobüten







III. 3 - metil - 1 - pentin







Yukarıda verilen bileşiklerden hangileri etil metil asetilen bileşiğinin izomeridir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



CH3 –– CH –– C | CH3



B)



CH



C –– CH2 –– C



E)



CH



l. CH2 = CH – CH = CH2 (C5H8)



6



(Cevap C)



CH



1, 4 - pentadiin



5



4



CH



C –– CH –– CH3 | CI



C –– C –– CH == CH –– CH3 | CH3



(C5H8) CH3 (C5H8)



Adı 3 - metil 1 - bütin



CH



D) CH3 –– CH –– C | CH3



C2H5 – C ≡ C – CH3 (etil, metil asetilen)



ll.



A)



C) CH3 –– CH == C –– CH2 –– C | CI



Çözüm Yayınları



2.







3



2



dördünden farklıdır? A) CH3 –– C



CH



B)



I. 1 mol H2







II. 1 mol H2O







III. 2 mol H2



II



III



Alken



Alkol



Alkan



Alkan



Aldehit



Alkol



C) Alken



Keton



Alkan



D) Alkan



Keton



Alkol



E)



Aldehit



Alkan



B)



D)



Alken



Alken, Keton ve Alkan (Cevap D)



231



katılması sonucu oluşan bileşik gruplarının adı hangisinde doğru verilmiştir?



A)



D'de ise CnH2n – 4'tür.



(Cevap C)



C –– H



I



C –– CH3



4 - hekzen - 1 - in



bileşiğinin 1 molüne uygun koşullarda,



C) CH2 == C –– CH == CH2 | CH3



E) CH3 –– C A, B, C ve E'de CnH2n – 2



3 - metil -



1







CH3



2 - klor 5 - metil 3 - hekzin



Cl



6. R –– C 3. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin genel formülü diğer



3 - klor - 2 hekzen - 5 - in



C) CH3 – CH = C – CH2 – C ≡ CH 4 - kloro - 4 - hekzen - 1 - in







07



(Cevap C)



Test 07



1. C



7. 2 gram X alkini kütlece % 4'lük 400 gram bromlu suyun rengini tamamen gidermektedir.



Buna göre X alkini aşağıdakilerden hangisidir?







(H = 1, C = 12, Br = 80)







A) CH







B) CH3 –– C







C) CH3 –– CH2 –– C



D) CH2 –– C –– C | CH3



CH



E) CH3 –– CH –– CH –– C | | CH3 CH3



CH



4. E



5. C



6. C



7. B



8. A



1. X + Na –– NH2 → Y + NH3







2. Y + CH3 –– CI → CH3 –– CH –– C | CH3



9. E 10. E 11. B 12. C



C –– CH3 + NaCI







yukarıdaki tepkimeler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) X, 3 - metil - 1 - bütindir.







B) Tepkimeler sonucu uç alkinden iç alkin elde edilir.







C) 1. tepkime bir asit - baz tepkimesidir.







D) Y izopropil sodyum asetilenürdür.







E) Hem X, hem de Y Fehling ayıracına etki ederler.



CH



CH



3. D



10.







CH



2. C



Y: CH3 – CH – C ≡ C – Na l CH3



0, 1 4 16 2 400 . 100 = 16 gBr2, 160 = 0, 1 mol p 2 = 0, 05 mol alkin (2p), 0,05 = M A MA = 40 = CnH2n – 2 = 14n – 2n = 3 CH3 – C ≡ CH



X: CH3 – CH – C ≡ C – H l CH3 Y Fehling ile etkileşmez.



(Cevap E)



(Cevap B)



11. Karbon sayıları aynı olan X, Y ve Z hidrokarbonları ile ilgili;







CH –– CH CH2 CH3 –– C C –– CH3 (X) (Y) Yukarıda yapı formülleri verilen X ve Y bileşikleri için,







I. 1'er mollerini doyurmak için gereken H2 miktarı







II. HBr ile doyurulmaları sonucu oluşan bileşiklerin kimyasal özellikleri







III. H2O katılması ile oluşan ürünler







verilenlerden hangileri aynıdır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



X(2p), Y(2p) p bağı sayıları aynıdır. l. öncül doğrudur.



Çözüm Yayınları



8. CH2







● Birer mollerini doyurmak için gereken H2 miktarları aynıdır.







● Yalnızca Y tollens ayıracına etki etmektedir.







bilgileri veriliyor







Buna göre, bu hidrokarbonlar aşağıdakilerden hangisi olabilir? X



C) I ve II



E) I, II ve III (Cevap A)



Y



Z



A)



2 - bütin



1, 3 - bütadien



1 - bütin



B)



2 - pentin



1 - pentin



1, 4 - pentadien



C)



1, 3 - bütadien



1 - bütin



2 - pentin



D)



1, 3 - pentadien



2 - pentin



1, 4 - pentadien



E)



1 - pentin



1, 4 - pentadien



2 - pentin



p bağ sayıları aynı olmalıdır. Y uç alkin olmalıdır. B) Y: H – C ≡ C – CH2 – CH2 – CH3



232



9.



1. CH







2. CH2







3. CH3 –– C







CH CH2 CH



Yukarıda verilen bileşikler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) 1. si ve 3. sü uç alkindir.







B) 2. sine H2O katılması ile etil alkol oluşur.







C) 1. si ve 3. sü NH3'lü AgNO3 çözeltisi ile beyaz çökelek oluşturur.







D) 1. sine H2O katılırsa asetaldehit, 3. süne H2O katılırsa aseton elde edilir.







(Cevap B)



E) Yalnızca 2. si polimerleşme tepkimesi verir.



E) Üçüde polimerleşme tepkimesi verir.



(Cevap E)



12. Etan, etilen ve propinden oluşan 1 mollük karışım ile ilgili;



● Yeterince amonyaklı bakır (I) nitrat çözeltisinden geçildiğinde 30,9 gram kırmızı çökelek oluşuyor.







● Kalan karışım kütlece %12'lik Br2 çözeltisinin 400 gramını harcıyor.







bilgileri veriliyor.







Buna göre, başlangıç karışımının molce % kaçı etandır?







(H = 1, C = 12, Cu = 64, Br = 80)







A) 20



B) 30



C) 40



CH3 – C ≡ C – H + Cu+ → CH3 – C ≡ C – Cu+(k) 30, 9 0,3 mol 103 = 0,3 mol 12 = 48 = 400. 100 48 ve 160 0, 3 mol etilen 0,4 mol etan % 40



D) 55



E) 75



(Cevap C)



1. Asetilen ile ilgili;



4.







I. Alkinlerin en küçük üyesi olup, formülü C2H2'dir.







II. Yapısındaki tüm C atomları sp hibritleşmesi yapmıştır.







III. 1 molü 1 mol H2 ile doyurulur.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III







C) I ve II



E) I, II ve III



p



(Cevap C)



adlandırılması yanlış verilmiştir?



C)



CH3 –– CH2 –– C



D) CH3 –– C E)



C –– CH3



İzopropil metil asetilen



C –– H



Vinil asetilen



C –– CH3



Etil metil asetilen



CH3 | C –– CH –– CH2 –– CH3



CH3 –– CH –– C | CH3



C –– CH –– CH3 | CH3



(Cevap D)



C –– H + HCI →



CHCI oluşur.







I. Ürün olarak CH2







II. Oluşan ürünün polimerleşmesi ile polivinil klorür (PVC) elde edilir.







III. Bir yerdeğiştirme (sübstitüsyon) tepkimesidir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C



H



H







II. X, asetilendir.







III. Kızdırılmış bakır borular içerisinden C2H2'nin geçirilmesiyle gerçekleşir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



E) I, II ve III



(Cevap E)



5.



I. CH



CH + 2H2 Pt →







II. CH



CH + HCI →







III. CH



CH + H2O →







C) I ve II



H2SO4



HgSO4



Yukarıdaki tepkimelerde uygun koşullarda elde edilen ürünler hangi seçenekte doğru verilmiştir? I.



II.



III.



A)



Etilen



Vinilklorür



Etil alkol



B)



Etan



1, 1- dikloro-etan



Asetaldehit



C)



Etilen



Vinilklorür



Asetaldehit



D)



Etilen



1, 2- dikloro etan



Etil alkol



E)



Etan



Vinil klorür



Asetaldehit



l. de CH3 – CH3 (Etan) ll. de CH2 = CH – Cl (Vinil klorür) O ll lll. de CH3 – C – H (Asetaldehit)



(Cevap E)



6. Asetilen ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



tepkimesi ve oluşan ürün ile ilgili;



lll. Bir katılma tepkimesidir.



C



H



I. Trimerleşme tepkimesidir.



Diizopropil asetilen



metil sekonder bütil metil sekonder bütil asetilen







H



C







İzobütil metil asetilen



CH3 l D) CH3 – C ≡ C – CH – CH2 – CH3



3. H –– C



Çözüm Yayınları



Asetilene göre adı



Alkin



CH –– C



C



tepkimesi ile ilgili;



X: H – C ≡ C – H (asetilen) Trimerleşme tepkimesidir. Tüm öncüller doğrudur.



2. Aşağıdaki alkin bileşiklerinden hangisinin asetilene göre



CH2



H







1 molünde 2 mol p bağı = 2 mol H2 ile doyulur.



B)



C



C



H–C≡C–H



CH3 –– CH –– C | CH3



H 3 X 600 °C



p



A)



08



BÖLÜM 09 Test



Asetilen ve Kullanım Alanları



C) I ve II



E) I, II ve III (Cevap C)







A) Renksiz, havadan hafif ve yanıcı bir gazdır.







B) Katı ve sıvı fazları oldukça kararsızdır.







C) Diğer yanıcı gazlarla karşılaştırıldığında en az oksijen tüketimiyle en yüksek alev sıcaklığına (3160 °C) ulaşan gazdır.







D) Sudaki çözünürlüğü, etan ve etilenden daha azdır.







E) Asetilen havanın oksijenini azaltarak, boğucu etki yapan bir gazdır.



Asetilen'in çözünürlüğü etan ve etilenden fazladır.



(Cevap D)



233



Test 08



1. C



7.



I. 2CH







II. CH







III. 3CH







II.



III.



1 - büten 3 - in



Vinil klorür



1, 2, 3 hekzatrien



B)



Vinil asetilen



Vinil klorür



Benzen



C)



1, 3 - bütadien



1 - kloro etilen



1, 3 siklohekzen



D)



Vinil asetilen



Vinil klorür



1, 3 siklohekzen



E)



1 - büten - 3 - in



1 - kloro etan



Benzen



2000 °C



(Kok kömürü)



3. CaC2(k) + 2H2O(s) →CH CH(g) + Ca(OH)2(suda) (Asetilen)







Kütlece % 80 saflıktaki 5 kg kireç taşı ile başlatılan tepkimeye 2. basamakta 1,08 kg kok kömürü ekleniyor.







Tepkimelerin tam verimle gerçekleştiği kabul edilirse kaç gram asetilen gazı açığa çıkar?







(H = 1, C = 12, O = 16, Ca = 40)







A) 1040



B) 910



C) 780



D) 650



E) 520



80 400 5. 100 = 4 kg CaCO3, 100 = 40 mol 1080 = 90 mol C 12 2. CaO + 3C → CaC2 + CO 40 mol CaO ve



(Benzen)



–30



90



+30 mol



3. CaC2 + 2H2O → C2H2



HgSO4 C –– H + H2O → X ←→ Y H2SO4



30



30 . 26 = 780 g



30 mol (Cevap C)



Asetilene su katılması, iki basamakta gerçekleşir. İlk Çözüm Yayınları



basamakta kararsız X bileşiği oluşur. Buna göre,







I. X, CH2







II. X ile Y tautomer oluşturur.







III. Kararlı ürün olan Y asetaldehittir.



CH –– OH (vinil alkol)'tır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



OH O l ll CH2 = CH  CH3 – C – H Vinil alkol asetaldehit (kararsız) (kararlı)



C) I ve II



E) I, II ve III



(Cevap E)



9. Aşağıdaki alkin tepkimelerinden hangisinde ürün yanlış verilmiştir?



CI | FeCI3 A) CH CH + CI2 → CH







2. H –– C



C –– Na + R1 –– CI → X + NaCI



tepkimelerine göre, 6,5 gram asetilenden 17 gram X bileşiği







Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







(H = 1, C = 12)







A) 1. tepkime bir asit - baz tepkimesidir.







B) 2. tepkime sübstitüsyon tepkimesidir.







C) X, izopropil asetilen olabilir.







D) 1. ve 2. tepkime sonunda uç alkinden iç alkin elde edilmiştir.



E) Na - NH2 bazik Oluşan X: H – C ≡ C – R1 123



özellik gösterir.



Uç alkinden iç alkin eldesi gerçekleşmemiştir. (Cevap D)



HgCI2 CH3 –– C CH + HCI →



B) CH3 –– C







uç alkindir.



CI | CH CI |







11. 1. H –– C C –– H + Na –– NH2 → H –– C C –– Na + NH3



elde ediliyor.



Tautomerleşme







9. C 10. C 11. D 12. E







(Cevap B)



234



8. E



taşı)







l. CH2 = CH – C ≡ CH (Vinil asetilen)







7. B



2 CaO(k) + 3C(k) → CaC2(k) + CO(g)







ll. CH2 = CH – Cl (Vinil klorür)







6. D



1000 °C



(Kireç



500 °C - 600 °C kızgın bakır boru



CH →



A)



8. H –– C



5. E



1. CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g)







yukarıdaki tepkimelerde elde edilen ürünler hangi



O



4. E



dizi tepkime sonucu elde edilir.



HgCI



2 CH + HCI →



seçenekte doğru verilmiştir?



lll.



3. C



10. Endüstride asetilen gazı kireç taşından (CaCO3) başlayan bir



Cu CI , NH CI



2 2 4 CH →



I.



2. D



CH2



HgSO



4 CH –– CH –– CH C) CH3 –– C CH + H2O → 3 3 H2SO4 | OH







D) 3 CH E) CH



500 °C - 600 °C kızgın Cu boru



CH →



miktar tollens çözeltisinden geçildiğinde 72 gram çökelek oluşuyor.



O



+



+



CH + 2 [Ag (NH3)2] (suda) → Ag+––C







12. Asetilen ve 2 - bütinden oluşan 18,6 gramlık karışım yeterli



C––Ag (k) +



+ 2NH3(g) + 2NH 4(suda)



C) Alkinlere su katılırsa keton oluşur. O ll CH3 – C ≡ CH + H – OH → CH3 – C – CH3



(Cevap C)







Buna göre, başlangıç karışımının molce % kaçı asetilendir? (H = 1, C = 12, Ag = 108)







A) 20



B) 30



C) 40



D) 50



E) 60



H – C ≡ C – H + 2Ag+ → Ag+ – C ≡ C – Ag+ 72 0,3 mol 240 = 0,3 mol 0,3 . 26 = 7,8 g 18,6 – 7,8 = 10,8 10,8/54 = 0,2 mol %60 (Cevap E)



1.



I. 2 - metil - 3 - büten







II. 1, 2 - dimetil - 1 - büten



4.







III. 1 - metil - siklopenten







IV. 4 - metil - 2 - penten



H



CH3 C



II.



Yukarıdaki bileşiklerden hangilerinin kapalı formülü siklohekzan ile aynıdır?







A) Yalnız I



I.



B) I ve II







D) I, II ve III



(Cevap C)



CH3 C2H5 C



CH3



H



CI



CI le



C



CI







C



C



le C 2H 5



C



E) II, III ve IV



C



CH3



C



III. CH3



C2H5



H



CH3



H CH3



Siklohekzan = C6C12, aynı sayıda C içeren alken ile izomerdir. Kapalı formülleri aynıdır. ll. ve lV. nün kapalı formülü C6H12'dir.



le CH3



C



C) II ve IV



CH3



C



CH3











09



BÖLÜM 09 Test



Hidrokarbonlarda İzomerlik - 1



CI C



C



CH3



H



H







Yukarıdaki bileşik çiftlerinden hangileri birbirinin cis trans izomeridir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve II



C) Yalnız III



E) II ve III



lll. de verilen cis-trans izomeridir. ll. de geometrik izomer yoktur. l. de C sayıları farklıdır.



2. Aşağıdaki bileşiklerden hangisi 2, 3 - dimetil bütanın



(Cevap C)



izomeri değildir?







A) CH3 –– CH2 –– CH2 –– CH2 –– CH2 –– CH3







B) CH3 –– CH –– CH2 –– CH3 | C2 H 5







CH3 | CH3 –– C –– CH2 –– CH3 C) | CH3



Çözüm Yayınları







D) CH3 –– CH –– CH –– CH3 | | CH3 CH3



5.



I. Siklopropan







II. 2 - klor propen







III. metil - siklobütan







Yukarıda verilen bileşiklerden hangilerinin yapı izomerlerinden hiçbirisi cis - trans geometrik izomerisi göstermez?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















E) CH2 –– CH –– CH2 | | | CH3 CH3 CH3



(Cevap A)



6. Bir organik bileşik ile ilgili;



4 3 2 1 D) CH3 – CH – CH – CH3 l l CH3 CH3 2, 3 - dimetil bütan'dır. İzomeri değildir.



(Cevap D)



3. Aşağıda verilen bileşik çiftlerinden hangisi birbirinin







● Genel formülü CnH2n–2'dir.







● Bir molünü doyurmak için 2 mol H2 gereklidir.







● Cis - trans geometrisi göstermez.







bilgileri veriliyor.







Buna göre, bu bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisi olamaz?







A) CH



CH







B) CH2



CH –– CH



izomeri değildir?



A) CH3 –– CH







B)



C) CI



D) CH2







E)



CH –– CH3 ve



ve CH3 –– C



CH3



CH



C) CH | CI



CH3 ve



CH –– CH



CH2 ve



C –– CH | CH3



CH2











E) CH2











E) şıkkında verilen bileşiklerin her ikisi de 1,3 - siklopentendir. (Cevap E)



C)



H Cl



C=C



235



CH2



D) CH3 –– C CH –– CH | CH3



CI







ve



E) II ve III



l. de siklopropan'ın izomeri propen'dir. Propen cis-trans izomeri göstermez.











D) I ve II



C) Yalnız III



CH2



CH3 | C –– C CH –– CH2 –– CH3 | C 2H 5



CH = CH2 CH3



cis-trans göstermez Ancak yapısında Cl bulunduğu için genel formülü CnH2n – 2 değildir. (Cevap C)



Test 09



1. C



7. Aşağıdakilerden hangisi mol kütlesi 84 olan bir alkenin B) C2H5 C



CH3 C



C



CH3



C 2H 5



C) CH3



CH3



C



C



CH3



C C2H5



D) C3H7 C



CH3



H C



H



E) CH3



5. A



6. C



7. C



8. A



9. D 10. B 11. D 12. D



CH3







A) Yapısındaki C atomları sp2 ve sp3 hibritleşmesi yapar.







B) En küçük üyesi asetilendir.







C) Açık zincirli yapıya sahiptir.







D) 1 molünü tamamen doyurmak için 1 mol H2 yeterlidir.







E) Yapısındaki C atomlarından iki tanesi sp hibritleşmesi yapar.



B) En küçük üyesi HC CH yani asetilendir. (Cevap B)



H



C



C



C 2H 5







4. C



aşağıdaki yargılardan hangisi kesinlikle doğrudur?



H



H



3. E



10. Genel formülü CnH2n-2 olan hidrokarbonlar ile ilgili



trans izomerinin gösterimi olamaz? A) H



2. D



CH3



CnH2n = 84 ise 14n = 84 n = 6



C6H12 olur. CH CH C)



3



11. Kapalı formülleri aynı olan X ve Y hidrokarbonları ile ilgili;



3 gösteriminde cis-trans yapısı gözlenmez.



C=C CH3 CH3



(Cevap C)







● X'in uygun koşullarda H2O ile katılma tepkimesi sonucu polialkol oluşuyor.







● Y'nin amonyaklı bakır (I) klorür çözeltisiyle etkileşiminden kırmızı bir çökelek oluşuyor.



8.



X : Allil asetilen







Y : 2 - penten - 4 - in







bilgileri veriliyor.







Z : 3 - vinil siklopropen







Buna göre, X ve Y aşağıdakilerden hangisi olabilir?



Yukarıda verilen X, Y ve Z hidrokarbonları ile ilgili,







I. X ve Y'nin sistematik adları aynıdır.







II. X, Y ve Z birbirinin izomeridir.







III. Birer mollerini doyurmak için gereken H2 miktarları arasındaki ilişki X = Y > Z şeklindedir.







yargılarından hangileri yanlıştır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



X: CH2 = CH – CH2 – C CH



X



Çözüm Yayınları







A)



C) I ve II X: 1 - penten - 4 - in Y: 2 - penten - 4 - in



Z: CH2 = CH –



CH2



B)



CH2



CH



C)



CH3



CH2



D)



CH2



CH



CH



E)



CH3



CH



CH3



CH3



C



C



CH3



CH



CH2



CH3



C



C



CH3



C



CH



CH2



CH



CH2



CH3



CH2



C



CH



CH3



CH2



C



CH



CH



CH2



CH3







(Cevap A)



C



CH3



E) I, II ve III



Y: CH3 – CH = CH – C CH



CH3



Y



X: Dien, trien ... olabilir. Y: Uç alkin olmalıdır. D seçeneği cevaptır. (Cevap D)



9. X, Y ve Z bileşikleri ile ilgili, H



H C







236



CH3



CI



C



H C



CI (X)



CH3



CI



C



H C



H



H



(Y)



12. R –– C



C –– H bileşiğinin 1 molünün yeterince amonyaklı AgNO3 çözeltisi ile etkileşimi sonucu 161 gram çökelek oluşuyor.



C (Z)



CH3







I. X ile Y birbirinin yapı izomeridirler.











II. X ve Z birbirinin geometrik izomeridirler.







I. 1 - bütin







III. Z, 1 - kloro - 1 - propen olarak adlandırılır.







II. 1, 3 - bütadien







IV. Aynı koşullarda X'in kaynama sıcaklığı Z'ninkinden küçüktür.







III. 2 - bütin







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız II











B) I ve III



D) I, II ve III







C) II ve IV



E) I, II, III ve IV



X ile Y nin kapalı formülleri aynı, açık formüleri farklıdır, X ile Z den X cis, Y transtır. Z 1-kloro - 1 - propen (Cevap D)



Buna göre,







bileşiklerinden hangileri R –– C C –– H bileşiğinin izomeridir? (H = 1, C = 12, Ag = 108)







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



R – C ≡ C – H + Ag+ → R – C ≡ C – Ag+ 161 gram



C) I ve II



E) I, II ve III



161 = CnH2n + 1 + 24 + 108 161 = 14n + 133 n = 2 C2H5 – C ≡ C – H 1 - bütin'dir. ll. ve lll. izomeridir.



(Cevap D)



1.



I. Tetrametil metan







II. İzopentan







III. Neopentan







4. Birbirinin izomeri olan X ve Y organik bileşiklerinden aynı koşullarda, kaynama sıcaklığı yüksek olanı Y'dir.



I.



CH3 –– CH2 –– CH2 –– CH2 –– CH3



bileşiği ile yapı izomeridir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve II



CH3 CH3 – C – CH3 CH3 – CH – CH2 – CH3 CH3 CH3 (l ve lll) (ll) hepsinin kapalı formülü aynı açık formülü farklıdır.



C







C2 H 5



II.



E) I, II ve III (Cevap E)



CH3 C CI



H



H C



CH3 CH



C CH3



CH3



CH3



CH3



CH2



CH3



C



CH2



CH3



III.



CH2



CH



CH



CH2







yukarıdakilerden hangileri olabilir?







A) Yalnız I











C



CH3



B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. de Y(cis) polardır. X trans (apolar) ll. de dallanma arttıkça kaynama noktası düşer. lll. de alkin yapısının polarlığı fazladır. (Cevap E)



I. Sistematik adı 1 - kloro - 1, 3 - dimetil - 1 - bütendir.







II. trans - 2 kloro - 3 - metil - 2 - penten ile geometrik izomeri gösterir.







III. Doymamış bir hidrokarbondur.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Sistematik adı 2 - kloro - 3 - metil 2 - pentendir. (Yanlış) lll. yapısında Cl atomu vardır. (Yanlış)



(Cevap B)



3. C5H11CI bileşiğinin yapı formülü verilen izomerlerinden



5. C6H14'ün aynı koşullardaki izomerlerinden hangisinin kaynama sıcaklığı en düşüktür?







A) n - hekzan







B) 2, 2 - dimetil bütan







C) İzohekzan







D) 3 - metil pentan







E) 2 - metil pentan



Dallanma arttıkça kaynama noktası düşer. En fazla dallanma 2,2 - dimetil bütan'da vardır. (Cevap B)



6. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin izomeri yanlış verilmiştir?



hangisi yanlış adlandırılmıştır? Yapı formülü A)



CH3 – CH2 – CH2 – CH2 – CH2 – CI



B)



CH3 – CH – CH2 – CH2 – CH3 | CI



E)



H



CH3







D)



CH3



Y



C



H C) I ve II



bileşiği ile ilgili,



C)



CH3 C



Çözüm Yayınları







Buna göre, X ve Y bileşikleri, X



Yukarıda verilen bileşiklerden hangileri,



2. CH3



10



BÖLÜM 09 Test



Hidrokarbonlarda İzomerlik - 2



A)



1 - klor pentan



CH3



CH



İzomeri



CH



CH3



CH3 CH3



İzopentil klorür



CH3 | CH3 – C – CH2 – CI | CH3



Neopentil klorür



CH3 | CH3 – C – CI | C2H5



Tersiyer pentil klorür



CH3 CH3 | | CH3 –– C –– CH –– CH3 | CI



Bileşik



Adı



CH3 CH3



C



CH2



CH3



CH3



CH2



B) CH3



C



C



CH3



C2H5



CH2



CH



C)



CH2



CH3 D)



B) Sekonder pentil klorür yada 2 - kloro pentan olarak adlandırılır. (Cevap B)



C



C



CH3 CH3



E) 2 - kloro 2,3 - dimetil bütan



CH3







CI



CI



Br



Br



E) Her ikisi de 1 - bromo - 3 - kloro - 1,4 - siklopentadlen'dir. (Cevap E)



237



Test 10



1. E



7. Bir X hidrokarbonunun 2,7 gramının tamamen yakılması



I. Alkadien







II. Alkan







III. Siklo alken







IV. Alkin







yukarıdakilerden hangileri olabilir? (H = 1, C = 12, O = 16)







A) Yalnız I











B) I ve II



D) I, III ve IV







C) II ve IV



5. B



6. E



● Karışımı doyurmak için normal koşullarda 16,8 litre H2 gazı gereklidir.







bilgileri veriliyor.







Buna göre X ve Y aşağıdakilerden hangisi olabilir?







(H = 1, C = 12, O = 16) X



Y



CH



CH2



C2H5 | H2SO4 8. CH3 –– CH –– CH –– CH3 → | 170° OH



B)



CH3



CH



CH



CH3



C)



CH2



CH



CH



CH2







D)



CH3



CH



CH2



tepkimesinden elde edilen alkenler ile ilgili,







I. Ana ürün 3 - metil - 2 - pentendir.







II. Yan ürün cis - trans izomeri göstermez.







III. Oluşan ürünlerin birer mollerine bir mol Br2 katılabilir.



A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



E)



E) I, II ve III



C –– CH3 + HBr →



C H OH



2 5 II. CH3 –– CH –– CH2 –– CH3 + KOH → ısı | CI



III. CH3 –– C







Yukarıdaki tepkimelerden hangilerinde elde edilen organik bileşik cis - trans izomerisi gösterir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



lll. de CH3 – C ≡ C – Ag+ elde edilir.



C



CH3



C



C



CH3



CH3



16, 8 88 = 44 2 mol CO2(0,5 molü yandığında) 1 molü yanarsa 4 mol CO2 (4C'lu yapı) 22, 4 = 0,75 mol (0,5 molünü doyurmak için) 1 molünü doyurmak için 1,5 mol H2 gereklidir. İzomer yapıya sahip olanlar ve 4C'lu yapıda olanlar C seçeneğinde verilmiştir. (Cevap C)



karışımın bir molüne sırasıyla uygulanan işlemler ve sonuçları aşağıda verilmiştir.



C) I ve II



E) I, II ve III (Cevap C)



CH3–Br C –– H + Na –– NH2 → Y + NaBr + NH3



Yukarıda verilen tepkimeler sonucu oluşan X ve Y bileşikleri ile ilgili,







1. işlem: Yeterli miktar NH3'lü CuNO3 çözeltisinden geçirildiğinde 46,8 gram çökelek oluşuyor.







2. işlem : Karışımdan geriye kalanı kütlece % 60'lık 320 gram Br2'li suyun rengini gideriyor.







Buna göre 1 - bütin'in mol sayısı (n) ve Y'nin açık yapı formülü hangi seçenekte doğru verilmiştir?







(H = 1, C = 12, Cu = 64, Br = 80) n



Y'nin formülü







I. X bir dialkoldür.



A)







II. Y bir iç alkindir.



B)



0,4



CH2



CH –– CH



CH2







III. X ve Y birbirinin yapı izomeridir.



C)



0,6







IV. X cis - trans izomerisi gösterir.



CH2



CH –– CH



CH2







yargılarından hangileri doğrudur?



D)



0,4



CH3 –– CH2 –– C







A) Yalnız I



E)



0,6











B) Yalnız II



D) II ve IV



C) II ve III



E) II, III ve IV



X: Di alken = dien'dir. Y: CH3 – C ≡ C – CH3'tür. CH2 = CH – CH = CH2



CH3



12. Dört karbonlu 1 - bütin ve Y hidrokarbonlarından oluşan



C2H5OH X + 2KCI + 2H2O 10. CH2 –– CH2 –– CH2 –– CH2 + 2KOH → ısı | | CI CI CH3 –– C



C



CH



CH + [Ag(NH3)2]+ →











CH







C) I ve II



(Cevap E)



I. CH3 –– C



C



CH3



Markownikof kuralına göre ana ürün 3 - metil - 2. penten , yan ürün 3 - metil - 1 - penten'dir.



9.



CH3



CH3



Çözüm Yayınları







9. C 10. C 11. C 12. B







CH3



yargılarından hangileri doğrudur?



8. E



● Tamamen yanması sonucu 88 gram CO2 açığa çıkıyor.



A)







7. D











E) II, III ve IV



8, 8 44 = 0,2 mol CO2 yani 0,2 mol C(12) = 2,4 g C 2,7 – 2,4 = 0,3 g H yanı 0,3 mol H. Basit forülü (C2H3) = C4H6 = CnH2n – 2 (Cevap D)



238



4. E



mollük karışım ile ilgili;



Buna göre X,







3. B



11. Birbirinin izomeri olan X ve Y hidrokarbonlarından oluşan 0,5



sonucunda 8,8 gram CO2 gazı elde ediliyor.



2. B



(iç alkin)



(cis - tans yok) X ve Y izomerdir. (Cevap C)



0,5



CH3 –– C



C –– CH3



CH



46, 8 CH3 – CH3 – C ≡ C – Cu+ a 117 = 0, 4 mol k 60 192 320 . 100 = 192 160 = 1, 2 mol p bağı 0,6 mol CH2 = CH – CH = CH2'de 1,2 mol p (Cevap B)



1.



4. Aşağıdaki bileşiklerden hangisi heterosiklik bir bileşiktir?



A)







CH3



B)



I. Aren grubunun ilk üyesidir.







II. Apolar bir moleküldür.







III. Rezonans yapı gösterir.



O



D)



E) O N







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



CH2OH



C)



O



Yukarıdaki bileşik ile ilgili,











11



BÖLÜM 09 Test



Aromatik Bileşiklerin Adlandırılması ve Özellikleri - 1



O



C) I ve II



NH2



CH2OH



Benzen halkası dışında kalan grupta C ve H dışında O atomu bulunduğu için heterosiklik'tir.



E) I, II ve III



(Cevap C)



C6H6 (Benzen) dir. Aren grubunun ilk üyesi, apolar bir molekül ve rezonans yapıdadır. (Cevap E)



2. C6H6 (benzen) ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi



CH3



5.



yanlıştır?



OH



A) Karbosiklik bir bileşiktir.







B) Tüm C atomları sp2 hibritleşmesi yapmıştır.







C) Molekülleri arasında yoğun fazda London etkileşimleri etkindir.







D) Aromatik bir hidrokarbondur.







E) Sağlığa zararlı bir etkisi yoktur.



Benzen kanserojen etkiye sahiptir.







(Cevap E)



Çözüm Yayınları



O







NH2



O



O



(X) (Y) X, Y ve Z bileşikleri ile ilgili,



(Z)







I. X karbosiklik, Y ve Z heterosiklik bileşiklerdir.







II. X, Y ve Z'nin sırasıyla yaygın adları toluen, fenol ve anilin'dir.







III. X, Y ve Z aromatik hidrokarbonlardır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



X yanlızca C ve H içerir: karbosiklik



C) I ve II



E) I, II ve III



Y ve Z: O ve N'de içerir: heterosiklik X: toluen, Y: fenol, Z: anilin X: hidrokarbon, Y ve Z ise değildir.



3.



O







O



Naftalin



O



O



(Cevap C)



O



Antrasen



Yukarıda açık yapıları verilen naftalin ve antrasen bileşiklerinin kapalı formülleri, hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?



6. Aromatik hidrokarbon moleküllerinden bir tane H atomunun ayrılmasıyla aril (Ar) radikali oluşur.



Buna göre,







I. Benzil



C14H14







II. Fenil



C10H8



C14H10







III. Allil



C)



C12H12



C18H18







IV. Naftil



D)



C12H10



C14H12



E)



C10H8



C14H12



Naftalin



Antrasen



A)



C10H10



B)



Naftalin: C10H8 Antrasen: C14H10 (Cevap B)







yukarıdakilerden hangileri aril (Ar) grubu taşır?







A) Yalnız II











l. O



CH2 –



B) I ve III



D) I, II ve IV ll.







C) II ve IV



E) II, III ve IV



lll. O O O



Ar grubu taşır. (Cevap D)



239



Test 11 7.



1. E



Bileşik CH3



I.



9.



Adı



O



NO2 II.



p - amino fenol



OH O NH2



o - metil anilin



CH3



III. O



NH2







Yukarıdaki bileşiklerden hangilerinin adı doğru verilmiştir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



O



O



O



m-



p-



o-



3. B



4. C



5. C



6. D



7. E



8. C



9. A 10. E 11. C



OH



m - nitro toluen



O



2. E



CH



CH2







NH2







bileşiği ile ilgili,







I. Heterosiklik bir bileşiktir.







II. 3 tür fonksiyonel grup içerir.







III. p - amino, o - vinil - fenol olarak adlandırılır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. O ; –OH; –NH2 ve –CH = CH2 4 tür fonksiyonel grup içerir.



(Cevap A)



C) I ve II



E) I, II ve III



10.



tamamı doğru adlandırılmıştır. (Cevap E)



CH3



O







(Toluen)







bileşiğinden başlanarak, O C



Çözüm Yayınları



I.



OH



O CH2OH



II. O



O



Adı



Bileşik NO2



A)



H



O



Anilin



O B) OH



C



III.



8. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin adı doğru verilmiştir?



4 - hidroksi toluen







bileşiklerinden hangileri sentezlenebilir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Yükseltgenerek l. si (benzoiksait) oluşturulabilir. l. indirgenerek ll. ve lll. (benzil alkol, benzal dehit) elde edilir.



O



(Cevap E)



CH3 CI CI



C)



240



Visinal triklor benzen



11. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin polimerleşme ürünü 1,



O



3, 5 - trimetil benzendir (mezitilen)?



CI CH3 D) O E) O







NH2



m - amino toluen



CH2CI



Fenilklorür



A) CH



CH B) CH3 –– CH O







CH3



CH3 –– C –– CH3 C)







CH2











D) O



E) CH3 –– C –– H



C) Toluen'in polimerleşme ürünü mezitilendir.



C) 1, 2, 3 - triklor benzen ya da visinal triklor benzen olarak adlandırılır. (Cevap C)



(Cevap C)



1. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin adı yanlış verilmiştir?



A)



O







NH2 Dibenzen O



O



D)



İzopropil benzen



CH CH3



O



CH3 m - ksilen



CH3



+ HCI



O



ONa



p - kloranilin



C)



350°C/basınç



X + NaOH



O



B) CI



E)



ONa



Fenilklorür



CI



O



4.



Adı



Bileşik



12



BÖLÜM 09 Test



Aromatik Bileşiklerin Adlandırılması ve Özellikleri - 2



Y + NaCl



Sodyum fenoksit







Yukarıdaki tepkimeler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hagnisi yanlıştır?







A) X, kloro benzendir.







B) X'in kimyasal aktifliği C6H6'dan fazladır.







C) Y, fenoldür.







D) Y, polar, X ise apolar moleküllerdir.







E) Y, sentetik reçine yapımında kullanılır. Cl (kloro benzen)



X: O



O



+ HCI



Y: O



OH (fenol) Her ikisi de polar yapılıdır. (Cevap D)



CH3







C) Di fenil olmalıydı.



2.



OH O







Çözüm Yayınları



(Cevap C)



NO2



5.



+ H2



O







Ni



X



Yukarıdaki reaksiyon ile ilgili,







I. Nitrobenzenin indirgenme tepkimesidir.







II. X, anilindir.



A) Yaygın adı fenoldür.







III. X, aromatik bir amindir.







B) Kömür katranı ve halobenzenlerden üretilir.







yargılarından hangileri doğrudur?







C) Antiseptik özelliğinden dolayı bazı ilaçların yapımında kullanılır.







A) Yalnız I



B) Yalnız II



















Yukarıda verilen bileşik ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?











D) Antioksidan etkisinden dolayı gıda sanayisinde kullanılır.







E) Alifatik alkollerin özelliklerini taşır.



X: O



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



NH2 dir. H indirgen özelliktendir. X Aromatik bir amindir. Anilin 2 (Cevap E)



Fenol (Fenik asit) asidik yapıdadır. Bir alkol değildir. (Cevap E)



6.



O



O







3.



I.



OH



II.



III.



NH2



O



O



O CI











OH



Yukarıdaki bileşiklerin eşit mollerinin çözünmesiyle aynı sıcaklıkta hazırlanan sulu çözeltilerin pH'lerinin karşılaştırılması hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?







A) I > II > III











B) II > I > III



D) I > III > II



C) III > II > I



E) II > III > I



l. Fenol ve lll. p-kloro fenol asidiktir.



Yapısı verilen naftalin bileşiği ile ilgili,



241







I. Kapalı formülü C10H8'dir.







II. Kömürün damıtılmasıyla ortaya çıkan yağların ayrıştırılması ile elde edilir.







III. Güve ve böcek kovucu olarak kullanılır.







IV. Yakıt ve boya maddesi olarak kullanılır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız II











B) I ve III



D) I, II ve III







C) II ve IV



E) I, II, III ve IV



Verilenlerin tamamı doğrudur.



ll. Anilin baziktir. Elektronegatif olan Cl asitliği artırır. pH'leri ll > l > lll'tür. (Cevap B)



(Cevap E)



Test 01 12



1. C



7. Benzen ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



3. B



10.







A) Apolar yapısından dolayı suda çözünmez.











B) Katılma tepkimesi verme eğilimi çok düşüktür.











C) Üretilen benzenin çoğunluğu petrolden sentezlenir.







D) Benzinin oktan numarasını düşürmek için kullanılır.







2. E



O



+ CH3 CI



4. D



5. E



6. E



7. D



CH3



FeCI3



O



CH3 I. O



+ HNO3



H2SO4



NO2



CH3



NO2



O NO2



D) Benzinin oktan numarasını düşürmek için hekzan kullanılır. (Cevap D)



CH3 II.



NH2



O [O]



O



C



O



OH



CH3



O







9. E 10. E 11. B



tepkimesi ile elde edilen toluen bileşiği,



E) Petrolden elde edilen benzenin çoğunluğu stiren plastiklerinin üretiminde kullanılır.



8.



8. D



III. O







+ O2



CO2 + H2O



Yukarıda yapısı verilen bileşik ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







Yukarıdaki tepkimelerden hangilerini gerçekleştirebilir?







A) Fenilamin ve aminobenzen olarak adlandırılırlar.







A) Yalnız I



B) Yalnız II







B) Yaygın adı anilindir.



















C) Alifatik aminlerden daha zayıf bir bazdır.







D) Nitrobenzenin yükseltgenmesi ile elde edilir.







E) Deri boyamacılığında, fotoğrafçılıkta ve matbaacılıkta boyar madde olarak kullanılır. NO2+ H



D) O



2



Ni



O



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Oluşan bileşik metil benzen (toluen) dir.







NH2 nitrobenzenin indirgenmesi ile elde edilir.



Çözüm Yayınları







Verilen tepkimelerinin tamamını gerçekleştirir. (Cevap E)



(Cevap D)



11. Aromatik bir bileşik ile ilgili,



9. n



H



NH2 O



O



N



H



(X)







242



N



O



O



O







● Hem indirgen, hem de yükseltgen özellik gösterir.







● Heterosiklik bir bileşiktir.







bilgileri veriliyor.







Buna göre bu bileşik, I.



(Y)



O



Yukarıdaki tepkime ile ilgili,



II.







I. Polimerleşme tepkimesidir.







II. X anilin, Y polianilindir.







III. Y iletken bir polimerdir.







IV. Y korozyona uğramadığı için şarj edilebilir bataryalarda kullanılır.



O



III.



yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız II











D) I, II ve III



C



OH



NH2







B) I ve II



NH2



O



n







C) III ve IV



E) I, II, III ve IV



O



CH3







yukarıdakilerden hangileri olabilir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. de –NH2 indirgen, -COOH yükseltgen özelliktedir.



Verilen bilgilerin tamamı doğrudur. (Cevap E)



(Cevap B)



BİRE BİR 1. Hidrokarbonlar ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi



4. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin kapalı formülü yanlış



yanlıştır?







verilmiştir?



A) Alkanlarda C atomları yalnızca sp3 hibritleşmesi yaparlar.



Bileşik



Adı



A)







B) Alkenler ve alkinler doymamış hidrokarbonlardır.







C) Alkinlerin ilk üyesi asetilendir.







D) Aromatik hidrokarbonların yapısında benzen halkası bulunur.







13



BÖLÜM 09 Test



O B)



E) Alkanlar ve alkenler bromlu suyun rengini giderirler.



O



CH3 – CH – CH | CH3



C)



E) Alkanlar pi bağı içermezler, bromlu suyun rengini pi bağı içeren alken ve alkin



C10H8 CH2



C5H10



CH3



hidrokarbonları giderir.



C6H8



(Cevap E)



D)



CH



O E)



CH2



C8H8



OH O



CH3



C8H10O



CH3 C) CnH2n–2 genel formülüne göre C6H10 olmalıydı. (Cevap C)



2. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin fonksiyonel grubu yanlış verilmiştir?



Fonksiyonel grup



Alkol



–– OH



B)



Amit



––NH2



C)



Nitril



–– C



Çözüm Yayınları



Bileşik A)



N



O D)



Aldehit



E)



Karboksilik asit



–– C –– H O –– C –– OH



O ll B) Amid fonkisonel grubu – C – NH2 dir.



5.



–NH2 amin'dir. (Cevap B)



I.



3. Aşağıdaki bileşiklerin hangisinde cis - trans izomerliği görülür? A) CH3 C CH3



C



C



CH3



C



H



C 2H 5



CH3



D) H



C2H 5



C



C H



H E) CH3 C



C2H5 CH3 C) C = C trans yapıdadır. CH3 C



CH3



II.



CH3



C 2H 5



C) C2H5 C



B) CI



H



Bileşik



Adı



CH3 CH3 | | CH3 – C – CH – CH – CH – CH3 | | Br C2H5



3-bromo-2, 4, 5-trimetil-heptan



CH3 – CH = C – C | CH3



4-metil-4-hegzen -2-in



III.



OH CH3



C



C – CH3



O



2-kloro-4-metil fenol



CI CH3



C 2H5 C CH3



(Cevap C)







Yukarıdaki bileşiklerden hangilerinin adlandırılması yanlış verilmiştir?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



1 2 3 5 4 6 ll. CH3 – CH = C – C ≡ C – CH3 (3 - metil - 2 - hek - 4 - in) l CH3 lll. 3 - kloro - 5 - metil fenol (Cevap D)



243



Test 13



1. E



6. Aşağıda verilen alkil ya da aril gruplarından hangisi yanlış



B)



5. D



Fenil



CH3 Tersiyer bütil



C CH3



D)



CH2



O



6. E



7. B



8. E



9. C 10. C 11. B 12. B



CH →







A) 3CH







B) CH2







C2H5OH C) CH3 –– CH2 –– CI + KOH → CH3 CH2OH + KCI ısı







D) nCH2







uv E) CH4 + CI2 → CH3CI + HCI



Etil



O



C) CH3



4. C



ürünler yanlış verilmiştir?



Adı



C 2H 5



A)



3. C



9. Aşağıdaki tepkimelerden hangisinin sonucu oluşan



adlandırılmıştır? Bileşik



2. B



O



CH2 + H2O → CH3 CH2OH



CH –– CI →



CH2 –– CH | n CI



Benzil



C) CH2 = CH2 etilen (alken) oluşur.



Sekonder bütil



10. Bir X hidrokarbonu ile ilgili bilgiler şöyledir:



(Cevap C)



CH3



E) CH3



CH



CH2



E) İzobütil olmalıydı. (Cevap E)







● Her ikisininde 1 molü yakıldığında 2'şer mol CO2 oluşmaktadır.







● X bileşiğine su katılmasıyla alkol oluşmaktadır.







● Y bileşiği tollens çözeltisi ile tepkime vermektedir.







Buna göre, X ve Y bileşikleri aşağıdakilerden hangisidir? X



Y



A)



CH3 –– CH3



CH2



B)



CH2



CH



C)



CH3CH



D)



CH2



E)



CH



CH2 CH2 CH2



CH CH



CH



CH2



CH2 (Cevap B)



8. H –– C



H2SO4 C –– H + H2O → X ←→ Y HgSO4



tepkimesi sonucu oluşan kararsız X ve kararlı Y bileşikleri ile ilgili,







I. X bir enol olup yapısı CH2







II. Y, asetaldehittir.







III. X ve Y enol - aldehit tautoremisi oluşturur.



CH –– OH şeklindedir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III







● Su ile katılma tepkimesi vererek asetaldehiti oluşturur.







● Alev hızı ve alev sıcaklığı çok yüksek olup kaynak makinelerinde kullanılır.







Bu bilgilere göre X'in yaygın adı nedir?







A) Metan















D) Propin



Asetilen (CH ≡ CH)



B) Etilen







C) Asetilen



E) Bütan (Cevap C)







Açık yapısı verilen molekülün IUPAC sistemine göre doğru adlandırılması aşağıdakilerden hangisidir?







A) 4 - bromo - 2, 3- dimetil pentan







B) 2 - bromo - 3, 4- dimetil pentan







C) 1 - bromo - 1, 2, 3 - trimetil bütan







D) 2 - etil - 3 - metil - 4 - bromo bütan







E) 2 - bromo - 3 - etil - 4 - metil bütan



CH3 –– CH3



2'şer C'ludurlar. X: Alken, Y: uç alkin olmalıdır. X: etilen Y: asetilen



244



● Yapısındaki tüm C atomları sp hibritleşmesi yapmıştır.



CH3 | 11. CH3 –– CH –– CH –– CH –– CH3 | | CH3 Br



CH2



CH3C



Çözüm Yayınları



7. X ve Y hidrokarbonları ile ilgili verilen bilgiler şöyledir:







5



CH3



2



4



C–C–C–C–C 3



CH3



Br



2 - bromo - 3, 4 - dimetil pentan (Cevap B)



C2H5OH 12. CH3 –– CH2 –– Br + KOH →



C) I ve II



E) I, II ve III



Asetilene su katılırsa X = enol, Y = asetaldehit oluşur.







tepkimesinde oluşan organik bileşiğin, bileşik sınıfının adı nedir?







A) Alkan







B) Alken







C) Alkol











D) Eter







E) Ester







Alken + KBr + H2O (Cevap E)



(Cevap B)



Fonksiyonel Gruplar / Alkollerin Sınıflandırılması ve Adlandırılması 1.



4.



I. CH3CH2 –– OH



Bileşik



CH2 –– CH2 II. | | OH OH III. CH3 –– CH IV. O



14



BÖLÜM 09 Test



I.



OH | CH



II.



III.



OH



Adı



CH2 –– CH –– CH2 | | | OH OH OH



Gliserin



CH2 –– CH2 | | OH OH



Glikol



CH3 | CH3 –– CH –– CH2 –– OH



İzobütil alkol















Yukarıdaki bileşiklerden hangileri alkoldür?











A) Yalnız I



Yukarıdaki alkollerden hangilerinin adlandırması doğru yapılmıştır?















A) Yalnız I



B) Yalnız II















B) I ve II



D) I, II ve III







C) II ve IV



E) II, III ve IV



lll. Enol'dür. Cit bağ C'nuna OH bağlı ise alkol değildir. lV. Fenol (Fenik asit)



D) I ve III



Tamamı doğru adlandırılmıştır.



C) I ve II



E) I, II ve III



(Cevap B)



(Cevap E)



5. Aşağıdaki alkollerden hangisinin sınıfı yanlış verilmiştir?



2. Alkollerin genel özellikleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



Bileşik







A) Molekülünde bir tane hidroksil (OH) grubu bulunanları, monoalkoldür.







B) Doymuş dialkollerin genel formülü CnH2n+2O2'dir.







C) Alkollerin suda çözünmelerinde su ile kurdukları hidrojen bağı etkilidir.







D) Alkoller suda asit özelliği gösterirler.







E) Aynı karbon sayılı, doymuş monoalkoller ile eterler birbirinin fonksiyonel grup izomeridir.



A)



D) Alkoller suda asit özelliği göstermezler.



Çözüm Yayınları



B)



C)



D)



(Cevap D)



E)



3. Kapalı formülü C4H10O2 olan bir alkolün açık formülü aşağıdakilerden hangisi olamaz?



A) CH2 –– CH2 –– CH2 –– CH2 | | OH OH



Sınıfı



CH2 –– CH2 –– CH2 | | OH OH



Sekonder alkol



CH3 | CH3 –– C –– CH2 –– OH | CH3



Primer alkol



CH3 –– CH –– CH3 | OH



Sekonder alkol



CH3 –– CH –– CH2 –– OH | CH3



Primer alkol



CH3 | CH3 –– C –– OH | CH3



Tersiyer alkol



A) OH grubunun bağlı olduğu C′ atomuda 2 tane H atomu var ise primer alkoldür. (Cevap A)



6. CH2 –– CH –– CH2







CH3 | B) H3C –– C –– CH2 –– OH | OH OH | C) H3C –– C –– CH2 –– CH3 | OH D) CH3 –– CH –– CH –– CH3 | | OH OH



E) CH2 –– CH2 –– CH –– CH3 | | OH OH Di alkoldür.







| OH



| OH



| OH







Bileşiği ile ilgili,



245







I. Poli alkoldür.







II. Sistematik adı 1, 2, 3 - propantriol'dür.







III. Yapısında 2 tane primer alkol, 1 tane sekonder alkol bulunur.







IV. Özel adı gliserindir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız II











B) I ve III



D) I, II ve III







C) II ve IV



E) I, II, III ve IV



Verilen bilgilerin tamamı doğrudur.



C) Keton hidrattır. Aynı C atomuna birden fazla –OH bağlı ise alkol değildir. (Cevap C)



(Cevap E)



Test 14 7.



1. B







CH3 | CH3 –– C –– CH2 –– CH3 | OH







bileşiği ile ilgili, I. Tersiyer pentilalkol







II. 2 - hidroksi - 2 - metil bütan







III. 2 - metil - 2 - bütanol







adlandırmalarından hangileri kullanılabilir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















C) I ve II



Bileşik



2



CH3 | CH3 –– CH –– CH –– C | OH



246







Buna göre, X bileşiği aşağıdakilerden hangisi olabilir?







(H = 1, C = 12, O = 16)



CH –– CH2 | OH



E) CH3 –– C C –– CH3 | | OH OH



B) C4H8O2 = 88 sp2 sp2 sp3 sp3 CH2 – CH = CH – CH2 OH OH 2 - büten - 1,4 - diol



(Cevap B)



3 - kloro siklopentanol



OH CH3 | CH2 –– CH –– CH2 | | OH OH



2 - metil - 1,3 propandiol



(Cevap A)



11.



1.



OH | CH3 –– C –– CH3 | OH



CH2 –– CH2 –– CH2 | | OH OH (X)



● Alkol özelliği gösterir.







1 OH 2,4 - siklohekzadien - 1 - ol











3 - büten - 2 - ol



3 - metil - 4 - pentin - 2 - ol



CH



● Yapısındaki C atomlarından yalnızca iki tanesi sp2 hibritleşmesi yapmıştır.



OH | D) CH3 –– CH –– C –– CH2 –– OH | | CH3 CH3



4



9.



9. D 10. B 11. C







1, 3 - siklohekzadien - 5 - ol



Çözüm Yayınları



CH2



CI E)



8. A



CH3 | C) CH3 –– C –– CH2 | | OH OH



Adı



OH



D)



7. E



● Mol kütlesi 88 gramdır.



B) CH2 –– CH | OH



8. Aşağıdaki alkollerden hangisi yanlış adlandırılmıştır?



C)



6. E











E) I, II ve III (Cevap E)



OH | CH3 –– CH –– CH



5. A



A) CH –– CH2 CH2 | OH



Verilen adlandırmaların tamamı doğru.



B)



4. E







OH grubunun bağlı olduğu C atomunda hiç H yok ise tersiyer dir.



A)



3. C



10. Organik X bileşiği ile ilgili bilgiler şöyledir;







D) I ve III



2. D







2.



















Yukarıda yapıları verilen X ve Y bileşikleri için,



OH



(Y)







OH



3. CH2



CH



CH2 OH



Yukarıdaki organik bileşikler ile ilgili,







I. Alkol özelliği gösterir.







I. 1. ve 3. sü primer alkol'dür.







II. Kapalı formülü C3H8O2'dir.







II. 2. si aromatik alkol 1. ve 2. si alifatik alkoldür.







III. Moleküllerinin arasında hidrojen bağı etkindir.







III. 1. ve 3. nün kapalı formülleri aynıdır.







hangileri ortak özelliktir?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III







yargılarından hangileri yanlıştır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



1. si sekonder alkoldür.



X: 1 C atomuna birden fazla –OH bağlı ise alkol değildir. Y: keton hidrattır. (Cevap D)



2. si alkol değildir. (Fenol) (Cevap C)



1. I. CH2 –– CH2 –– CH2 | OH



4. Aynı C sayılı, doymuş monoalkoller ile eterler fonksiyonel



| OH



grup izomeridirler.



II. CH3 –– CH2 –– CH2 –– OH







CH2 –– CH –– CH2 III. | | | OH OH OH



Yukarıda formülleri verilen alkollerin saf sudaki çözünürlüklerinin karşılaştırılması, hangi seçenekte doğru verilmiştir?







A) I > II > III











B) II > I > III



D) I > III > II



15



BÖLÜM 09 Test



Alkollerin Özellikleri ve Etanol Eldesi - 1



Buna göre,







I. CH3OH







II. CH3 –– CH2 –– OH



III. CH2 –– CH2 | | OH OH



yukarıdaki alkollerden hangilerinin izomeri olan bir eter yoktur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















C) III > I > II



E) III > II > I



OH sayısı arttıkça H bağ kuvveti ve sudaki çözünürlük artar. lll > l > ll



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Eterlerin genel yapısı R – O – R şeklindedir. En küçük üyeleri



(Cevap C)



CH3 – O – CH3'tür. l. ve lll. nün izomeri olan eter yoktur. (Cevap D)



2. Alkollerin sudaki çözünürlüğü ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







A) Karbon, sayıları azaldıkça ve hidroksil grubu sayısı arttıkça hidrofil özellikleri artar.



5. Doymuş bir monoalkol aşağıdaki tepkimelerden hangisini







B) Alkil zincirinde dallanma arttıkça sudaki çözünürlükleri azalır.







A) Halojen asitleri (HX) ile Lucas ayıracı eşliğinde alkil halojenürleri (RX) oluştururlar.







C) Etil alkol suda sonsuz miktarda çözünür.











D) Aynı C sayılı sekonder mono alkolün sudaki çözünürlüğü primer mono alkolün çözünürlüğünden fazladır.



B) H2SO4 katalizörlüğünde karboksili asitlerle kondenzasyon tepkimesi verirler.











E) Alkoller suda çözünürken su molekülleri ile alkol molekülleri arasında hidrojen bağı kurulur.



C) H2SO4 katalözürlüğünde 140 °C'de alkol molekülleri arası kondenzasyon ile eterleri oluştururlar.







D) Eterlerle etkileşerek polimerleşme tepkimesi verirler.







E) Primer alkoller yükseltgenerek aldehit ve karboksilik asit oluştururlar.



D) C – C – C – C sekoner alkol l OH



Çözüm Yayınları



gerçekleştiremez?



C – C – C – C – OH primer alkol



D) Alkoller, eterler ile etkileşerek polimerleşme tepkimesi vermezler.



Düz zincirli olan primer alkolün çözünürlüğü daha fazladır.



(Cevap D)



(Cevap D)



3.



I. Tersiyer bütil alkol







II. İzobütil alkol



6.







III. 1 - bütanol







IV. 1, 4 - bütandiol



II. CH2 –– CH2 | | OH OH







Yukarıda verilen alkollerin aynı koşullardaki kaynama sıcaklıklarının karşılaştırılması, hangi seçenekte doğru verilmiştir?







A) I > II > III > IV







B) IV > III > II > I







C) III > IV > II > I







D) II > III > I > IV











E) I > III > II > IV



I. CH3 –– CH2 –– OH



247



III. CH3 –– CH2 –– CH2 –– OH







Yukarıda verilen alkollerin birer mollerinin yanması ile açığa çıkan ısıların karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?







A) I > II > III











B) II > III > I



D) I > III > II



C) III > I > II



E) III > II > I



–OH sayısı arttıkça kaynama noktası artar. Dallanma arttıkça kaynama noktası azalır.



C sayısı arttıkça açığa çıkan ısı artar. O sayısı arttıkça açığa çıkan ısı azalır.



lV > lll > ll > l



lll > l > ll (Cevap B)



(Cevap C)



Test 15



1. C



I. Etilen elde edilir.







II. Etil bromür hidrolize uğrar.







III. Etil alkol elde edilir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



5. D



6. C



7. D



8. C



9. A 10. B 11. B 12. A















Yanma sonucunda normal koşullarda 8,96 L CO2 gazı ile 10,8 gram H2O oluştuğuna göre bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisi olabilir? (H = 1, C = 12, O = 16)







A) CH3 –– CH2 –– OH







B) Yalnız II



D) II ve III



4. D



harcanıyor.



tepkimesi ile ilgili,







3. B



10. Bir organik bileşiği 0,2 molünü yakmak için 0,5 mol O2 gazı



7. C2H5 – Br + NaOH(suda) ısı →



2. D



B) CH2 –– CH2 | | OH OH



C) I ve II



CH2 –– CH2 –– CH2 C) | | OH OH



E) I, II ve III



C2H5 – Br + NaOH(suda) → C2H5 – OH (etil alkol) + NaBr



ll. ve lll. öncüller doğrudur.



CH3 –– CH –– CH2 –– CH2 D) | | OH OH



(Cevap D)



E) CH2 –– CH –– CH2 | | | OH OH OH



8, 96 10, 8 22, 4 = 0, 4 mol CO2, 18 = 0,6 mol H2O 1 molü yanarsa: 2,5 mol O2, 2 mol CO2 3 mol H2O X + 2,5 O2 → 2CO2 + 3H2O X: C2H6O2 (Cevap B)







Çözüm Yayınları



8. C6H12O6(suda) maya → 2X + 2CO2 Yukarıdaki fermantasyon tepkimesi ile ilgili,







I. Enzimler yardımıyla gerçekleşir.







II. X, etil alkoldür.







III. Bu yolla etil alkol dışındaki alkoller de elde edilebilir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



lll. Bu yolla yalnızca etil alkol elde edilir.



11. Etilen ve asetilenden oluşan 1 mollük karışıma yeterince su katıldığında 26,4 gram asetaldehit ve 18,4 gram etil alkol elde ediliyor.



Buna göre, karışımın molce % kaçı etilen'dir?







(H = 1, C = 12, O = 16)







A) 25



B) 40



C) 50



D) 60



E) 75



CH2 = CH2 + H2O → CH3 – CH2 – OH 18, 4 0,4 mol 46 = 0, 4 mol O ll HC ≡ CH + H2O → CH3 – C – H



X: C2H5OH (etil alkol) Maya, yani enzimler yoluyla gerçekleşir. (Cevap C)



0,6 mol 0, 4 1 .100 = 40



26, 4 44 = 0, 6 mol (Cevap B)



248



12. Kütlece % 40'lık 30 g NaOH çözeltisi ile 32,7 gram alkil 9. 1 mol etil alkol elde etmek için kütlece % 36'lık glikoz



bromürün artansız tepkimesi sonucu oluşan organik bileşiğin formülü nedir?



çözeltisinden kaç gram kullanılmalıdır?







(H = 1, C = 12, O = 16, Na = 23, Br = 80)







(H = 1, C = 12, O = 16)







A) C2H5OH







A) 250



B) 400



C) 480



D) 600



E) 640



C6H12O6 → 2C2H5OH + 2CO2 –0,5 mol



1 mol 36 (0,5 . 180 = 90 g) ise m . 100 = 90 ve m = 250



(Cevap A)



B) C3H7OH



D) C4H9OH E) C3H8O2 40 = 30 . 100 12 g R – Br + NaOH → R – OH + NaBr 12 = 0,3 mol 40 0, 3 mol NaOH 0,3 mol 0,3 mol 32, 7 = = + 1 + 80, n = 2 109 14 n 0, 3 C2H5OH



C) C2H6O2







(Cevap A)



16



BÖLÜM 09 Test



Alkollerin Özellikleri ve Etanol Eldesi - 2 1. CH3OH (metanol) ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi



4. CH2 –– CH –– CH2



yanlıştır?











A) Alkollerin en basit üyesidir.







B) Havasız ortamda yüksek sıcaklıkta kuru odunun damıtılmasıyla elde edildiği için odun alkolü olarak ta isimlendirilir.







C) Çok az miktarının bile yutulması körlüğe ve ölüme yol açabilir.







D) Metanol üretimi, etanol üretimine göre daha maliyetlidir.







E) Endüstride CO ve H2'nin reaksiyonu ile elde edilir.



D) Metanol üretimi, etanol üretimine göre daha az maliyetle gerçekleştirilir.



(Cevap D)



| OH



| OH



| OH







Yukarıda yapısı verilen bileşik ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Yaygın adı gliserindir.







B) İlaç sanayisinde çeşitli merhemlerde ve kozmetiklerde kullanılır.







C) Trinitro gliserin (TNG) patlayıcısı üretiminde kullanılır.







D) Sabun üretiminde yaygın olarak kullanılır.







E) Gıda maddelerinde kullanımı yasaktır.



Bazı gıda maddelerinde de gliserin kullanılır. (Cevap E)



H2SO4 140 °C



5. 2CH3OH → X + H2O H2SO4 C2H5OH → Y + H2O 170 °C



2. CH2 –– CH2 | OH







Bileşiği ile ilgili,







I. Yaygın adı glikoldür.







II. Vernik ve selüloz asetatlar için iyi bir çözücüdür.







III. Araçlarda antifiriz olarak kullanılır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



Çözüm Yayınları







| OH



C) I ve II



E) I, II ve III







tepkimeleri ile ilgili,







I. X ile Y birbirinin izomeridir.







II. X, dimetil eterdir.







III. Y, etilendir.







yargılarından hangileri yanlıştır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



İlk tepkimede CH3 – O – CH3 (X) ikinci tepkimeden CH2 = CH2 (Y) elde edilir.



1,2 - etandiol (glikol) ile ilgili verilen bilgilerin tamamı doğrudur.



(Cevap E)



(dimetil eter)



(etilen)



X ve Y izomer değildirler. (Cevap A)



6. C2H5OH (Etanol) ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



3.



H+ CH2 + H2O →



I. CH2



C2H5OH II. C2H5CI + NaOH → ısı III. C6H12O6 maya →







Yukarıdaki tepkimelerden hangileri ile etanol elde edilir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. de CH2 = CH2 (etilen) elde edilir.



249







A) Üretiminin büyük bir kısmı şekerlerin (glikoz ve fruktoz) fermantasyonundan gerçekleşir.







B) Etanolün yoğunluğu suyun yoğunluğundan büyüktür.







C) Çözücü özelliğinden dolayı parfüm yapımında kullanılır.







D) Organik madde sentezinde ana başlangıç maddelerinden birisidir.







E) Bitkisel ve hayvansal ürünlerden sentezlenen biyoetanol moturlu taşıtlarda yakıt olarak kullanılır.



B) Suyun yoğunluğu etanolün yoğunluğundan büyüktür. (Cevap D)



(Cevap B)



Test 16



1. D



7. Biyoetanol ile ilgili,



II. Benzin ile karıştırıldığında benzinin oktan oranını arttırır.







III. Biyoetanol motorlu araçların motor performansını düşürür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II



















8. C



9. D 10. B 11. B 12. A



Buna göre, R1 ve R2 alkilleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? (H = 1, C = 12, O = 16) R1







I. X etanol'dür.







II. Esterleşme tepkimesi gerçekleşmiştir.







III. Polimerleşme tepkimesidir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















R2



A)



––CH3



––C2H5



B)



––C2H5



––C2H5



C)



––C3H7



––CH3



D)



––C2H5



––C3H7



E)



––CH3



––C3H7 3, 6 (9,2 + 14,8) – 20,4 = 3,6 g H2O, 18 = 0,2 mol 9, 2 0,2 = R OH ise R2OH = 46 R2 = C2H5



O O H2SO4 CH3 –– C –– OH + X → CH3 –– C –– O –– C2H5 + H2O ←



2



14, 8 0,2 = R - COOH ise R1 = C2H5 1



(Cevap B)



11. X + HCI → CH3 –– CH2



C) I ve II



E) I, II ve III



Çözüm Yayınları



D) I ve III







Esterleşme tepkimesidir.







X: C2H5 – OH (etanol'dür.)







| CI



ısı CH3 –– CH2 + NaOH(suda) → Y + NaCI | CI O H2SO4 Y + CH3 –– C –– OH → Z + H2O Yukarıdaki tepkimelerde belirtilen X, Y ve Z maddeleri hangi seçenekte doğru verilmiştir?



lll. Esterleşme bir polimerleşme tepkimesi değildir.



X



(Cevap C)



9. Alkoller ile ilgili aşağıda verilen tepkimelerden hangisi gerçekleşmez?



A) C2H5OH + Na → C2H5ONa + 1 H2 2 O



250



7. C







E) I, II ve III



tepkimesi ile ilgili,







6. B



tepkimesine göre 9,2 gram alkol ile 14,8 gram karboksili asidin tepkimesinden 20,4 gram ester elde ediliyor.



C) I ve II











5. A







(Cevap C)







4. E



oluşur. O O || || R1 –– C –– OH + R2 OH → R1 –– C –– OR2 + H2O



lll. Biyoetanol motorlu taşıtların motor verimlerini düşürmez.



8.



3. D



10. Alkoller ile karboksili asitler tepkimeye girdiğinde ester ve su



I. Yenilenebilir enerji hammaddeleri olan biyokütlelerden sentezlenir.



D) I ve III



2. E



Z



A)



CH3 – CH3



CH3 – CH2 – OH



B)



CH2 = CH2



CH3 – CH2 – OH



C)



CH2 = CH2



CH2 = CH2



O D)



B) C2H5OH + H –– C –– OH → H –– C –– O –– C2H5 + H2O



Y



CH3–C–O–C2H5



O CH3 – C – H



O CH3 – CH2 – OH











(Cevap D)



O



CH3–C–O–C2H5



X: CH2 = CH2 Y: CH3 – CH2 – OH O ll Z: CH3 – C – O – C2H5



D) Tersiyer alkoller yükseltgenemezler.



CH3–C – O – CH3



O



OH O | || [O] CH3 –– CH –– CH3 → CH3 –– C –– CH3 C) –H2O O CH3 | [O] || D) CH3 –– C –– OH → CH3 –– C –– CH2 –– CH3 –H2O | CH3 O O || || [O] [O] E) C2H5OH → CH3 – C – H → CH3 – C – OH ––H2O



O



CH3–CH2–C–OH O



E)



CH2 = CH2



CH3 – CH3



CH3–C–O–C2H5



(Cevap B)



12. Kütlece % 23'lük 80 gram alkol çözeltisinin asidik ortamda







140 °C'de kondenzasyonu sonucu 3,6 gram su ve bir miktar eter açığa çıkıyor. Buna göre, kullanılan alkolün formülü aşağıdakilerden hangisidir? (H = 1, C = 12, O = 16) A) C2H5OH B) C3H7OH C) C2H4(OH)2







D) C4H9OH 3, 6 23 = 80. 100 18, 4 g ROH ve 18 = 0, 2 mol H2O 18, 4 2ROH → R – O – R + H2O 0,4 = R - OH



0,4 mol



0,2



R – OH = 46



E) C5H11OH



(Cevap A)



1. R –– O –– R yapısındaki organik bir bileşik ile ilgili,



4.







I. Fonksiyonel grubu ––O–– şeklinde gösterilir.











II. Genel fürmülü CnH2n+2O'dur.







I. Karışık eterdir.







III. Eterdir.







II. Sistematik adı etoksi propandır.







III. Yaygın adı etil propil eterdir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II



















yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



17



BÖLÜM 09 Test



Eterlerin Sınıflandırılması ve Adlandırılması



C) I ve II



E) I, II ve III



Eterler ile ilgili tüm öncüller doğrudur. (Cevap E)



C2H5 –– O –– C3H7



bileşiği ile ilgili,



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. R1 = C2H5 R2 = C3H7 R'ler farklıdır. (Karışık eter) ll. Etoksi propandır. lll. Etil, propil eter'dir. (Cevap E)



5. Aşağıda bazı eter bileşiklerinin sistematik adlandırılması için



2. Aşağıdakilerden hangisi eter sınıfı bir organik bileşik



C atomları numaralandırılmıştır.



değildir?



O



B) CH3







CH3



CH



D)



O



O



CH3 E)



O



Buna göre,



3



1



2



I. CH3 –– O –– CH2 –– CH –– CH3 | CH3



CH2



CH2 C) CH3



O



Çözüm Yayınları



A)



O



D) Keton sınıfı bileşiktir. (Cevap D)



II. O



1 2



O



CH3



3 CH3 1



2



CH3



3|



4



III. CH3 –– CH –– CH –– CH3 | O –– CH3



hangilerinde numaralandırma yanlış yapılmıştır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



1 2 3 l. CH3 – O – CH2 – CH – CH3 l CH3



C) I ve II



E) I, II ve III



şeklinde olmalıydı. (Cevap A)



3.



O



C 2H5



(X)







CH3



O



C 2H5



6. Mol kütlesi 74 gram olan eter;



(Y)



Yukarıda yapıları verilen X ve Y bileşikleri ile ilgili,







I. Metoksipropan







I. X asimetrik (karışık), Y simetrik eterdir.







II. Etil propil eter







II. X aromatik, Y alifatik eterdir.







III. İzopropil metil eter







III. Her ikisinin de genel formülü CnH2n+2O'dur.







IV. Metil siklopropil eter







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



251







yukarıdakilerden hangileri olabilir? (H = 1, C = 12, O = 16)







A) Yalnız I











B) I ve III



D) I, II ve III







C) II ve IV



E) II, III ve IV



CnH2n+2O = 74 = 14n + 2 + 16 ise n = 4



l. R – O – R basit, R1 – O – R2 karışık eterdir. (Doğru)



l. ve lll. C4H10O'dur.



ll. X aromatik, Y alifatiktir. (Doğru) (Cevap C)



(Cevap B)



Test 17



1. E



7.



2. D



10.



O



3. C



4. E



5. A



6. B



7. D



8. C



O



bileşiği ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Epoksittir.











X



O



O



O







9. A 10. E 11. D 12. D



Y



CH3



Z







X, Y ve Z bileşikleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



B) Kapalı formülü C2H4O'dur.







A) X ve Y alifatik, Z aromatiktir.







C) Sistematik adı oksasiklopropandır.







B) X'in sistematik adı oksasiklohekzandır.







D) Aromatik bir eterdir.







C) Y simetrik, Z ise asimetrik eterdir.







E) Etilen oksit olarak ta adlandırılır.







D) Z'nin yaygın adı fenil metil eterdir.







E) X ve Y'nin kapalı formülleri aynıdır.



D) Aromatik değildir. O halkası içermez. (Cevap D)



X: C5H10O, Y: C6H10O (Cevap E)



8. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin sistematik (IUPAC) adı yanlış verilmiştir? Bileşik O



C2H5



Metoksietan



O



B)



Oksosiklopentan Çözüm Yayınları



A) CH3



11. 2 - metil oksasiklopentan bileşiği ile ilgili,



IUPAC adı



CH3 C) CH3



CH O



D) CH3



CH



4 - etoksi - 2 - metil bütan



CH3



C 2H 5



O



O



C 2H 5







I. 1 molünün tamamen yanması ile 6 mol CO2 açığa çıkar.







II. Kapalı formülü C5H10O'dur.







III. Etoksisiklobütan ile izomerdir.







yargılarından hangileri yanlıştır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















O



CH3



1 - etoksi - 3 - metil benzen



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



C5H10O (Doğru)



l. 5 mol CO2 (yanlış) lll. Etoksi siklobütan 6 C'ludur. (yanlış) (Cevap D)







E) CH3



Metoksi siklohekzan



O



1 2 3 CH3 4 C) CH3 – CH – CH – CH3 2 - etoksi O – C2H5



3 - metil bütan (Cevap C)



Bileşik



12. I. CH3 O



O







O



CH3



9. 252



CH



Diizopropil eter



CH3 3 - kloro - 5 - metil oksasiklopentan



CI



CH3 CH3







I. Aromatik bir eterdir.







II. Sistematik adı oksasiklopentil benzendir.







III. Kapalı formülü C11H16O'dur.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



CH3



O



II.



bileşiği ile ilgili,



CH



Adı







C) I ve II



E) I, II ve III



III. CH3 CH CH2 O CH2 C CH3 CH3 CH3



İzobütil tersiyer pentil eter







Yukarıdaki eter bileşiklerinden hangilerinin adlandırılması yanlış verilmiştir?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. 2 - kloro - 4 - metil oksa siklohekzan



ll. 1 - siklopentoksi benzen (yanlış)



lll. izobütil - neopentil eter



lll. C11H14O'dur. (yanlış) (Cevap A)



(Cevap D)



BÖLÜM 09 Test



Eterlerin Özellikleri



18



1.



I. Metil alkol



4. Eterler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







II. Glikol







A) Organik bileşikler için iyi birer çözücüdürler.







III. Etanol











IV. Gliserin



B) Kaynama sıcaklıkları aynı C sayılı alkollerin kaynama sıcaklığından düşüktür.







C) Su molekülleri ile hidrojen bağı oluştururlar.







D) Karbon sayıları arttıkça sudaki çözünürlükleri artar.







E) Aynı C sayılı monoalkoller ile izomerdirler.



Yukarıdaki bileşiklerden hangilerinin izomeri olan bir eter yoktur?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) I, II ve IV







C) II ve IV



D) C sayısı arttıkça polarlık azalır. Sudaki çözünürlük azalır.



E) II, III ve IV



(Cevap D)



Aynı C sayılı eter ile mono alkol izomerdir. En küçük eter 2 C'ludur. l. CH3OH ll. CH2 – CH2 ve l l OH OH lV. CH2 – CH – CH2 izomeri olan eter yoktur. l l l OH OH OH



(Cevap D)



1 H2 2 X + CH3 –– CI → Y + NaCI



5. C2H5OH + Na → X +



2. CH3 –– O –– CH3 molekülü ile ilgili, I. Polar bir moleküldür.







II. Etil alkol ile fonksiyonel grup izomeridir.







III. Yaygın adı dimetil eterdir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











l.



O



B) Yalnız II



D) II ve III



CH3 CH3







C) I ve II



E) I, II ve III



polardır.



Çözüm Yayınları







Yukarıdaki tepkimelere göre,







I. X, C2H5ONa'dır.







II. Y metoksietandır.







III. Y asimetrik bir eterdir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



X: C2H5ONa



ll. C2H5OH ile izomerdir.



Y: C2H5OCH3 (metoksi etan)



lll. Dimetil eterdir. (Cevap E)



Y: R1 – O – R2 (asimetrik - karışık eter.) (Cevap E)



3.



1. H2O







2. CH3 –– O –– CH3







3. C2H5OH Yukarıdaki bileşikler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



6.







A) Üçünün de molekül geometrileri açısaldır.











B) 1. ve 3. sünün yoğun fazda molekülleri arasında hidrojen bağları oluşur.







I. Dietil eterdir.







C) 2. sinin sudaki çözünürlüğü, 3. nün sudaki çözünürlüğünden fazladır.







II. Bayıltıcı (anestetik) etkisi nedeniyle tıpta anestezik madde olarak kullanılır.







D) 2. sinde yoğun fazda moleküller arasındaki etkin kuvvet dipol - dipoldür.







III. İyi bir organik çözücüsüdür.







yargılarından hangileri doğrudur?







E) Aynı koşullardaki kaynama noktaları arasında 1 > 3 > 2 ilişkisi vardır.







A) Yalnız I



B) Yalnız II



















C) Eterler hidrojen bağı içeren alkollere oranla suda daha az çözünür.



C2H5 –– O –– C2H5



253



bileşiği ile ilgili,



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Verilen bilgilerin tamamı doğrudur. (Cevap C)



(Cevap E)



Test 18



1. D



7. CH3 –– CH2 –– OH



(X)



CH3 –– O –– CH3







(Y)



III. Molekül kütleleri : Z > X = Y











D) I ve III



II.



C) I ve II



lll. Z > X = Y (Doğru) (Cevap C)



H2SO4 2. R2 –– OH → Y + H2O 170 °C



CH3



O || III. CH3 –– CH –– C –– CH2 –– CH3 | CH3



ll. X: C2H6O Y: C2H6O Z: C2H6O2 (yanlış)







O







l. H bağı en fazla olanın kaynama sıcaklığı en yüksektir. Z > X > Y (yanlış)



H2SO4 1. 2R1 –– OH → X + H2O 140 °C



Buna göre X bileşiği,



I. CH2 –– CH –– CH –– CH2 –– OH | | CH3 CH3



E) I, II ve III



8.



9. C 10. E 11. E 12. C



• Yoğun fazda molekülleri arasında hidrojen bağı bulunmaz.











8. A











7. C



• 0,5 molünün yanması sonucu 3 mol CO2 gazı oluşur.



II. Birer molerindeki H atomu sayıları : Z > X = Y



B) Yalnız II



6. E











A) Yalnız I



5. E



• Genel formülü CnH2n+2O'dur.



I. Kaynama sıcaklıkları : Z > Y > X







4. D











karşılaştırmalarından hangileri yanlıştır?



3. C



10. Bir X organik bileşiği ile ilgili bilgiler şöyledir:



CH2 –– CH2 | | OH OH (Z)



X, Y ve Z organik bileşikleri için aynı koşullarda,







2. E







yukarıdakilerden hangileri olamaz?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



l. H bağı bulunur. (olamaz)



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. CnH2nO'dur. (olamaz) lll. CnH2nO'dur. (olamaz)







Yukarıdaki tepkimeler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) R1 = R2 ise X ile Y birbirinin izomeridirler.







B) 1. tepkime dehidrasyon tepkimesidir.







C) 2. tepkime eliminasyon tepkimesidir.







D) R1 : ––C2H5 ise X dietil eterdir.



Çözüm Yayınları



(Cevap E)



11. Etil alkol ve dimetil eter karışımının 1 molü yeterli miktar asetik asit çözeltisinden geçirildiğinde bir miktar ester ve 2,7 gram su oluşuyor.



E) R2 : ––C2H5 ise Y etilendir. X: R1 – O – R2 (Eter) Y: CnH2n (alken)







Eter ve alken izomer değildir. (Cevap A)







Buna göre, başlangıçtaki karışımın kütlece % kaçı dimetil eter'dir? (H = 1, C = 12, O = 16)







A) 25



B) 30



C) 45



D) 70



E) 85



O O ll ll CH3 – C – OH + C2H5 – OH → CH3 – C – O –C2H5 + H2O 2, 7 18 = 0, 15 mol için 0,15 mol H2O etil alkol kullanılır. 1 – 0,15 = 0,85 mol dimetil eter. Mol 0, 85 kütleleri aynı olduğu için 1 .100 = 85



(Cevap E)



H2SO4 9. 2CH3OH → X + H2O 140 °C



254



tepkimesiyle oluşan X organik bileşiği için,



12. Kütlece % 36,8'lik 400 gram doymuş monoalkolden H2SO4







I. Dimetileterdir.







II. Sudaki çözünürlüğü dietileterin sudaki çözünürlüğünden düşüktür.







Bu işlemde 21,6 gram su açığa çıktığına göre oluşan eter aşağıdakilerden hangisidir? (H = 1, C = 12, O = 16)







III. Oda sıcaklığında gaz halde olup aeresol spreylerde itici gaz olarak kullanılır.







A) Dimetil eter







B) Metoksi etan







C) Etoksi etan







D) Metoksi propan



75 147,2 . 100 = 110, 4 g , 21, 6 18 = 1, 2 mol H2O, 2ROH → R – O – R + H2O,







E) Diizopropil eter



2,4 mol



katalizörlüğünde 140 °C'de % 75 verimle eter elde ediliyor.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve III



E) I, II ve III



X: CH3 – O – CH3 ll. C sayısı az olan dimetil eter dietil eterden daha polardır. Suda daha iyi çözünür. (yanlış) (Cevap C)



36, 8 400 . 100 = 147, 2 g ,



1,2



110, 4 2, 4 = 46 = 46 CnH2n+2O ise, n = 2 C2H5 – O – C2H5 etoksieton



(Cevap C)



BÖLÜM 09 Test



Karbonilli Bileşikler 1.



4. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin adlandırılması yanlış



Adı



Bileşik



verilmiştir?



O H



I.



C



H



Bileşik



Formaldehit



C



A) CH3



Asetaldehit



H



III. CH3







C



CH



C



H



İzobütanal



CH3



O



Adı



O



O II. CH3



19



O



Aseton



CH3



B) CH3



Yukarıdaki bileşiklerden hangilerinin yaygın adı doğru verilmiştir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



CH2



C



CH3



2 - bütanon



O C)



C) I ve II



O



E) I, II ve III



Verilen adlandırmaların hepsi doğrudur.



C



D)



(Cevap E)



Benzaldehit



H



4 - metilsiklopentanon



O CH3 CH3 O



E) CH3 OH O | || 2. CH3 –– CH –– C –– H



D)



molekülü ile ilgili,







I. Sistematik adı 2 - hidroksi propanaldır.







II. Tek cins fonksiyonel grup içerir.







III. Yapısıdaki tüm C atomları sp3 hibritleşmesi yapmıştır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



OH O l ll CH3 – CH – C – H 2 - hidroksi propanal 3 2 1



4



1



E) I, II ve III



5. Aşağıda yapı formülleri verilen bileşiklerden hangisi yanlış adlandırılmıştır? Bileşik



Adı



CH3 CH3 O A) C2H5



C



CH



C



H



CH3



(Cevap A)







O || I. CH3 –– C –– H



B)



O || II. CH3 –– CH –– C –– H | CH3



O C



O



2, 3, 3 - trimetil pentanal



Asetofenon



CH3 O



C) CH2 OH



CH



CH2



C



H



3,4 - dihidroksi bütanal



OH O



O || III. H –– C –– H



D)







Yukarıdaki bileşiklerden hangilerinin keton izomeri yoktur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



(Cevap D)



2



C) I ve II



O ll lll. – C – sp2'dir. (yanlış)







2,3 - dimetil bütanal



H



O 3 - metil siklopentanon.



O ll ll. – OH ve – C – H 2 cins (yanlış)



3.



C



CH3



5 CH3 3



CH



Çözüm Yayınları











CH



CH3 E)



C) I ve II



E) I, II ve III



CI C



O



O



3- metil, 5 - klorosiklohekzanon Difenil keton



O







En küçük keton (aseton) 3C'ludur.



D) 3 - kloro - 5 - metil siklohezon olmalıydı



l. ve lll. nün keton izomeri yoktur. (Cevap D)



(Cevap D)



255



Test 19



1. E



2. A



3. D



4. D



5. D



6. E



7. E



8. C



9. D 10. C 11. B 12. A







O || CH3 –– CH2 –– C –– H







O || 6. CH3 –– C –– CH3







O || 9. CH3 –– C –– CH3







bileşiği ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?















A) İzomeri olan bir keton yoktur.







X ve Y bileşikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







B) İzopropanal ile izomerdir.







A) Birbirinin fonksiyonel grup izomeridirler.







C) Ketonların en küçük üyesidir.







B) X indirgenerek izopropil alkolü oluşturur.







D) Dimetil keton olarak adlandırılır.







C) Y fehling ayıracına etki eder.







E) VSEPR gösterimi AX3E şeklindedir.







D) Y'nin yükseltgenme ürünü X'in izomeridir.







E) X aseton, Y propanaldır.



E) VSEPR gösterimi AX3'tür. (Cevap E)



(X)











(Y)



D) Y nin yükseltgenmesi ile karboksilik asit oluşur. İzomeri değildir. (Cevap D)



10. Asetaldehit ve asetondan oluşan karışımın 26,2 gramının tollens çözeltisi ile tepkimesi sonucu 43,2 gram metalik gümüş elde ediliyor.



H2SO4 CH + H2O → HgSO4



7.



I. HC







H+/KMnO4 II. C2H5OH →



O || [H] III. CH3 –– C –– OH → Ni/Pd







A) Yalnız I



B) Yalnız II















Çözüm Yayınları



Yukarıdaki tepkimelerden hangilerinin sonucunda asetaldehit elde edilir? C) I ve II



E) I, II ve III



l. Asetilene su katılması ile ll. Etil alkolün yükseltgenmesi ile lll. Asetik asitin indirgenmesi ile elde edilir. (Cevap E)



8. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin indirgenme ürünü yanlış verilmiştir?



Bileşik



Buna göre, karışımdaki aseton kaç moldür?







(H = 1, C = 12, O = 16, Ag = 108)







A) 0,1



C



İndirgenme ürünü



H



CH3



CH2



O B) CH3



CH2



OH OH



C



CH3



CH3



CH2



CH



CH3



O



256



C) O



C



CH



H



O



C



H



CH3



CH3 E)



D) 0,5



E) 0,7



C3H6O = 58 (Cevap C)



11. CH2 –– OH







| C | C | H







bileşiği ile ilgili,



O O







I. Fehling ve tollens ayıraçlarına etki eder.







II. Yeterince indirgenirse gliserin oluşur.







III. Yeterince yükseltgenirse tek fonksiyonel grup içeren bir bileşik oluşur.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) II ve III







C) I ve III



E) I, II ve III



l. – C = 0 (aldehit) grubu içerir. Fehling ve tollense etki eder. ll. Doğru l H



(Cevap B)



12. CaC2 + 2H2O → C2H2 + Ca(OH)2 OH



C2H2 + H2O → X



O D) CH3



C) 0,3



(0,2 . 44 = 8,8 g) 26,2 – 8,8 = 17,4 g aseton 17, 4 58 = 0,3 mol



O A) CH3



B) 0,2



O O ll ll CH3 – C – H + 2Ag+ → 2Ag(k) + CH3 – C – OH 43, 2 0,2 mol 108 = 0, 4 mol







D) I ve III







CH



CH2



OH



CH3 O



C) Benzaldehit indirgenme ürünü O



OH CH2 – OH benzil alkoldür.







Yukarıdaki mekanizmaya göre, 16 gram CaC2 (karpit) harcanarak gerçekleşen tepkimeler sonucu oluşan X bileşiğinin kütlesi ve adı nedir?







(H = 1, C = 12, O = 16, Ca = 40)







A) 11 g asetaldehit







B) 11 g aseton







C) 14,5 g aseton







D) 23 g etilalkol











E) 22 g asetaldehit



X: Asetaldehit'tir. (C2H4O) (Cevap C)



0,25 mol . 44 = 11 g (Cevap A)



20



BÖLÜM 09 Test



Karbonil Bileşiklerinin Özellikleri



O || 1. CH3 –– C –– CH3



O || 4. H –– C –– H







bileşiği ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







bileşiği le ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







A) Ketonların ilk üyesidir.







A) Sistematik adı metanaldır.







B) Yaygın adı asetondur.







B) Yaygın adı formaldehittir.







C) Oda koşullarında sıvı olan çok iyi bir organik çözücüsüdür.











D) Parfümeride güzel kokusundan dolayı kullanımı yaygındır.



C) % 40'lık sulu çözeltisi (formalin) doku ve canlı örneklerinin bozunmadan saklanması için kullanılır.







E) Cila ve plastik sanayisinde kullanılır.







D) Yükseltgenmedeki son ürünü formik asittir.







E) Polimeri olan paraformaldehit antiseptik ve böcek öldürücü olarak kullanılır.



D) Aseton parfüm üretiminde kullanılmaz. Oje gibi kozmetiklerin çözücüsü olarak kullanılır. (Cevap D)



O O O O O D) H – C – H → H – C – OH → HO – C – OH formaldehit formik oksiformik asit asit



(Cevap D)



O || [O] [O] 5. X → Y → CH3 –– CH –– C –– OH | CH3



O || H –– C –– H 2. I.



O || CH3 –– C –– CH3 II.



Yukarıdaki tepkime serilerinde belirtilen X ve Y bileşiklerinin adlandırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?







O || CH3 –– C –– H III.



Çözüm Yayınları











O || CH3 –– CH2 –– C –– CH3 IV.



Yukarıdaki bileşiklerden hangileri polimerleşme tepkimesi verir?







A) Yalnız II











B) II ve III



D) I, II ve III



X



C) I ve IV



E) I, II, III ve IV



l. ve lll. aldehitir. Aldehitler polimerleşir. ll. si ketonların ilk üyesi olan esetondur, polimerleşir. lV. Aseton dışındaki ketonlar polimerleşmez. (Cevap D)



Y



A)



2 - metil propanal



İzobütanol



B)



2 - bütanol



2 - bütanon



C)



2 - metil propanol



İzobütanal



D)



2 - metil - propen



2 - metil propanol



E)



İzobütil alkol



2 - bütanon



X: CH3 – CH – CH2 – OH (2 - metil propanol) l CH3 O ll Y: CH3 – CH – C – H (2 - metil propanal ya da izobütanal) l CH3 (Cevap C)



6. 3. Aldehit ve ketonlarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



O



CH2OH



[O]







A) Aldehit ve ketonların kendilerine özgü kokuları vardır.







B) Bazıları lezzet verici olarak gıda sanayisinde kullanılır.







C) Aldehitler hem yükseltgen hem de indirgen özellik gösterirler.







D) Aldehit ve ketonlar katılma tepkimesi verirler.







yargılarından hangileri doğrudur?







E) Ketonlar uygun katalizörle yükseltgenerek karboksilik asitlere dönüşürler.







A) Yalnız I



B) Yalnız II















(Cevap E)



257



Tepkimesine göre oluşan X ile ilgili,







Aldehitler yükseltgenir iken ketonlar yükseltgenemezler.



X







I. Benzaldehittir.







II. Fehling çözeltisine etki ederek benzoikasiti oluşturur.







III. Bromlu suyun rengini giderir.



l.



O



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



C = O (benzaldehit)



H ll. Aromatik aldehitler (fehling'e etki etmez.) lll. Bromlu suyun rengini gidermezler. (Cevap A)



Test 20



1. D



3. E



4. D



5. C



6. A



7. D



8. B



9. B 10. E 11. B 12. B



7. Bir organik bileşik ile ilgili bilgiler şöyledir:



10. Aşağıdaki tepkimelerden hangisi gerçekleşmez?







• Bromlu suyun rengini giderir.







• İndirgendiğinde diol oluşur.







• Amonyaklı AgNO3 çözeltisiyle gümüş aynası oluşturur.



O || [H2] A) CH3 –– C –– H → CH3 –– CH2 –– OH LiAIH4 OH O | || [H2] B) CH3 –– C –– CH3 → CH3 –– CH –– CH3 NaBH4 O || H2SO4 HC CH + H2O → CH3 –– C –– H C) HgSO4 O O || || [H2] D) CH3 –– CH2 –– C –– OH → CH3 –– CH2 –– C –– H







Buna göre, bu organik bileşik aşağıdakilerden hangisi olabilir? C) CH2 –– OH | CH || CH | O C | CH3



A) H B) CH2 –– OH | | O C O C | | CH2 CH3 | O C | H







D) H | C O | CH || CH | O C | CH3







E) CH3 | O C | O C | OH



(Cevap E)



11. X ve Y organik bileşikleri ile ilgili bilgiler şöyledir:



(Cevap D)



8. CH3 –– CH –– CH2 –– Br + KOH(suda) ısı → X + KBr



Çözüm Yayınları



Bromlu suyun rengini alken ve alkin giderir. Amonyaklı AgNO3'e aldehit etki eder.







• X polimerleşerek mezitilen (trimetil benzen) oluşturuyor.







• Y benedict ayıracına etki ederek Cu2O katısı ve karboksilik asit oluşturuyor.







Buna göre, X ve Y bileşikleri aşağıdakilerden hangisi olabilir? X



A) CH3



A) Etil metil keton







B) 2 - metil propanal







C) 2 - metil propanol







D) Bütanal







E) Dietil keton



C



H



CH3



CH



C



H



O B) CH3



O CH3



C



CH3



C



H O



C) CH



CH



CH3



CH2



H



CH3



C



CH3



CH3



CH2



C



H



O D) CH3



C



C



H



O



O ll CH3 – CH – CH2 – OH → CH3 – CH – C – H l l CH3 CH3



O



CH3



tepkimesi sonucu elde edilen X bileşiğinin bir basamak yükseltgenmesi sonucu elde edilen organik bileşik hangisidir?







Y



O



| CH3







OBr O | || Ni E) CH3 –– C –– CH3 + Br2 → CH3 –– C –– CH3 | Br



Aldehit ve ketonlara halojen (Br2) katılmaz.



D) seçeniği C = C ve C = O içerir. l H



258



2. D







E) CH3



C



OH



X: Aseton Y: Aldehit (Cevap B)



2 - metil propanal (Cevap B)



9. Asetilen ve asetaldehit karışımının 7 gramı yeterli miktar amonyaklı AgNO3 ile tepkimeye sokulduğunda 24 gram gümüş asetilenür oluşuyor.



Buna göre karışımdaki asetaldehit kaç gram Ag+ iyonunu Ag katısına indirger? (H = 1, C = 12, O = 16, Ag = 108)







A) 10,8



CH ≡ CH + 2Ag+



B) 21,6 +



C) 43,2



D) 50,4



E) 108



yeterli miktar Fehling çözeltisi ile etkileşiminden 28,8 gram kırmızı çökelek oluşuyor.



Buna göre karışımın molce % kaçı etil metil ketondur?







(H = 1, C = 12, O = 16, Cu = 64)







A) 75



B) 60



C) 40



D) 30



E) 25



Aldehit + 2Cu+ → Cu2O + K. asit



+



→ Ag – C ≡ C – Ag 24 0,1 mol = 2,6 gram 24 gram ise 240 = 0, 1 mol 4, 4 7 - 2,6 = 4,4 g 44 = 0, 1 mol asetaldehit 0,2 mol Ag+ 0,2 . 108 = 21,6 g



12. Bütanal ve etil metil ketondan oluşan 36 gramlık bir karışımın



0,2 mol bütanal (C4H8O) (Cevap B)



36 72 = 0, 5 mol



28, 8 144 = 0, 2 mol 0, 3 0, 5 .100 = 60



(Cevap B)



4. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin yaygın (özel) adı



O || 1. R –– C –– OH



yanlış verilmiştir?



Bileşik



yapısına sahip bileşikler ile ilgili,







I. Fonksiyonel grupları ––COOH'dır.







II. Genel formülleri CnH2nO2'dir.







III. Sulu çözeltileri asidiktir. yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



Verilen bilgilerin tamamı doğrudur.



O A) CH3



C)



C) I ve II



O







X ve Y bileşikleri ile ilgili,



CH







I. X monokarboksilik asit, Y polikarboksilik asittir.







II. X'in sistematik adı etanoik asittir.







III. Y'nin sistematik adı etandioik asittir.







IV. X ve Y'nin genel formülleri aynıdır.







A) Yalnız I











B) I ve II



D) I, II ve III



lV. X. C2H4O2 Y:C2H2O4







C) III ve IV



E) II, III ve IV



Adı



OH C) CH3 CH CH2 CH COOH NH2 D)



CH3



COOH



E) O



COOH







I. Yapısında üç farklı fonksiyonel grup bulunur.







II. Yaygın adı,







III. Yapısındaki C atomlarından yalnızca 1 tanesi sp2 hibritleşmesi yapmıştır.



amino - b hidroksi a - metil valerik asittir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











∝



ll.



B) I ve II



D) II ve III







C) I ve III



E) I, II ve III



- amino - b - hidroksi - a - metil valerik asit (Doğru)



O ll lll. – C – C'nu sp2 yapar. (Doğru)



Metanoik asit COOH



bileşiği ile ilgili,



(Cevap E)



2 - hidroksipropanoik asit 2 - amino 4 - metilpentanoik asit Siklopentan karboksilik asit



6. Yaygın adı



- amino - a - hidroksi - b - metil valerik asit olan bileşiğin sistematik adı (IUPAC) aşağıdakilerden hangisidir?







A) 3 - amino - 1 - hidroksi - 2 - metil pentanoik asit







B) 4 - amino - 2 - hidroksi - 3 - metil pentanoik asit







C) 1 - amino - 2 - hidroksi - 3 - metil pentanoik asit



D) - amino - a - hidroksi - b - metil pentanoik asit



Benzoik asit







E) 4 - amino - 2 - hidroksi - 3 - metil hekzanoik asit



a: 2 nolu, b: 3 nolu, : 4 nolu C atomudur. ∝



CH







∝



B) CH3



OH O | || 5. CH3 –– CH –– CH –– CH –– C –– OH | | CH3 NH2



l. –NH2, –OH, –COOH (Doğru)



O OH



CH2 – COOH şeklindedir. HO – C – COOH



(Cevap E)



hangisinin sistematik (IUPAC) adlandırılması yanlış yapılmıştır?



C



COOH







3. Aşağıda formülleri verilen karboksilik asitlerden



A) H



Sitrik asit



CH2 – COOH



(Cevap D)



Bileşik



Bütirik asit



OH



E) Malik asit'tir. Sitrik asit:



yargılarından hangileri doğrudur?



C



OH







(Y)







CH2



∝







Salisilik asit



∝



(X)



COOH OH



E) CH2 COOH



Çözüm Yayınları







Asetik asit Okzalik asit



D) CH3 CH2



COOH | COOH







OH



O



(Cevap E)







C



COOH



E) I, II ve III



CH3 –– COOH



Adı



B) COOH







2.



21



BÖLÜM 09 Test



Karboksilik Asitler - 1



C) 4 - amino - 2 - metil pentanoikasit (Cevap C)



4 - amino - 2 - hidroksi - 3 - metilpentanoikasit (Cevap B)



259



Test 21



1. E



7. Karboksilik asitler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi



3. C



4. E



5. E



6. B



7. C



A) Tümü zayıf asit özelliği gösterir.







B) Karboksil grupları arasında oluşan dimerleşmeden dolayı aynı C sayılı alkollere göre kaynama sıcaklıkları daha yüksektir.







RCOOH asitinin iyonlaşma sabiti (Ka) 2.10–6 olduğuna göre, asitin formülü ve sulu çözeltisinin pH'si nedir?







(H = 1, C = 12, O = 16)



C) Alifatik türlerinde C sayısı arttıkça asitlik kuvveti artar.



Formülü



pH'si







D) Bitkilerin ve hayvanların yapısında bulunan yüksek karbonlu karboksilik asitlere yağ asitleri denir.



A) B)



CH3COOH



2







E) Sudaki çözünürlükleri C sayısı ile ters orantılıdır.



C)



CH3COOH



3



D)



C2H5COOH



4



E)



HCOOH



4



C) C sayısı azaldıkça polarlık ve asitlik kuvvetleri artar. (Cevap C)



H



(Cevap C)



11. Formülü bilinmeyen R1 – COOH karboksili asitinin 33 gramı



[O]







tepkimesi ile elde edilen organik bileşik ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Aromatik karboksilik asitlerin bir üyesidir.







B) Sistematik adı benzoik asittir.







C) Doğal olarak kuru erik, elma, sarımsak ve tarçında bulunur.







D) Meyve suyu, reçel, gazlı içecek, ketçap ve turşu üretiminde gıda dayanıklılığını artırmak için kullanılır.







E) Benzaldehitin fehling çözeltisi ile yükseltgenmesi sonucu elde edilir. O



3



0,5 . 0,2 = 0,1 mol 6g ise 1 molü 60 = CH3COOH



ile formülü bilinmeyen R2 – OH doymuş alkolünün 22,5 gramının artansız tepkimesi sonucu bir miktar ester ve 6,75 gram H2O oluşuyor.







Buna göre, R1 ve R2 alkilleri aşağıdakilerden hangisi olabilir? (H = 1, C = 12, O = 16) R1



Çözüm Yayınları







C



HCOOH



0,2 . 0,5 = M . 0,2 ise M = 0,5 M x2 2 . 10–6 = 0, 5 ise x = [H+] = 10–3 M, pH = 3



O O



COOH, Benzoikasit oluşur.



R2



A)



–CH3



– CH2 – CH3



B)



– CH – CH3 | CH3



– CH2 – CH2 – CH3



C)



– CH2 – CH2 – CH2 – CH3



– CH3



D)



– CH2 – CH2 – CH3



– CH2 – CH3



E)



– CH2 – CH3



– CH – CH3 | CH3



E) Benzaldehit aromatiktir. Aromatik aldehitlere fehling etki etmez. (Cevap E)



Yaygın adı



9.







260







a.



Elma



II.



Malik asit



b.



Kuzu kulağı, kuşkonmaz



III.



Sitrik asit



c.



Limon



IV.



Asetik asit



d.



Sirke



D) I – b II – c III – d IV – a



(Cevap B)



O || [O] A) H –– C –– H →



Yukarıda yaygın adları belirtilen bileşikler ile doğal kaynağı eşleştirilmesi hangi seçenekte doğru verilmiştir?







6, 75 3 18 = 8 mol H2O



karboksilik asit elde edilemez?



Okzalik asit



B) I – b II – a III – c IV – d



(33 + 22,5) – 6,75 = 48,75 g ester. 48, 75 3 8 = MA ise MA = 130 (ester) 130 = CnH2nO2 ⇒ n = 7



12. Aşağıda reaktifleri verilen tepkimelerden hangisi ile bir



Doğal kaynağı



I.



A) I – a II – b III – c IV – d



9. B 10. C 11. B 12. D



hazırlanan 200 mL'lik sulu çözelti 0,2 M 500 mL NaOH sulu çözeltisi ile tam nötrleşmektedir.







8.



8. E



10. 6 gram RCOOH yapısındaki asitin suda çözünmesiyle



yanlıştır?







2. D



C) I – c II – b III – a IV – d



E) I – d II – b III – a IV – c







O || B) CH3 –– C –– O –– CH3 + H2O →



C) O



CH3



[O]



O D) O







C



H



Cu(OH)2/NH3



O || KMnO4 / OH– E) CH3 –– C –– H →



D) Aromatik aldehitler Fehling (Cu(OH)2) ile etkileşmezler.



l. b ll. a lll. c lV. d (Cevap B)



(Cevap D)



BÖLÜM 09 Test



Karboksilik Asitler - 2







4.



H2SO4 C –– H + H2O → X HgSO4



1. H –– C







O







[O] X → Y











tepkimelerine göre X ve Y aşağıdakilerden hangisidir?







X



Y



22



COOH OH



bileşiği ile ilgili,







I. Yaygın adı salisilik asittir.



A)



Etilalkol



Asetaldehit







II. Asetik anhidritle esterleşmesi sonucu aspirin elde edilir.



B)



Asetaldehit



Asetik asit







III. Üç farklı fonksiyonel grup içerir.



C)



Etilen



Etilalkol







yargılarından hangileri doğrudur?



D)



Asetaldehit



Aseton







A) Yalnız I



B) Yalnız II



E)



Etilalkol



Aseton















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



– Yangın adı salisilik asittir.



O ll X: CH3 – C – H (Asetaldehit)



– Asetik anhidritle esterleşmesi sonucu aspirin elde edilir. O , –COOH ve –OH (üçtür)



O ll Y: CH3 – C – OH (Asetik asit)



(Cevap E) (Cevap B)



2. CH3 –– CH –– CH | CH3



5. Yağ asitleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi



bileşiği ile ilgili,







I. IUPAC adı 4 - metil - 2 - pentenoik asittir.







II. Basit formülü C3H5O'dur.







III. Tek çeşit fonksiyonel grup içerir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















lll. CH = CH, – COOH



D) I ve III



Çözüm Yayınları







O || CH –– C –– OH



yanlıştır?







A) Yağlarda bulunan ilk üyesi bütirik asittir.







B) Alkil gruplarındaki C atomları arası tekli bağ bulunduran karboksili asitlerin tamamı doymuş yağ asitleridir.







C) Doymuş olanları katı yağlarda, doymamış olanları sıvı yağlarda bulunur.







D) Yağ asitlerinin gliserinle oluşturdukları esterlere yağ denir.



C) I ve II



E) I, II ve III



(2 çeşit fonksiyonel grup içerir.) (Cevap C)



E) C17H33 –– COOH doymamış bir yağ B) Doymuş karbokdisili asitlerin tamamı yağ asidi değildir.



asitidir. (Cevap B)



O



3.



C



O



OH



+ NaOH



X + H2O



tepkimesi ile elde edilen X bileşiği ile ilgili,



O || H –– C –– OH



261







I. Sodyum benzoattır.



6.







II. Asidik bir tuzdur.







bileşiği ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







III. Asitli gazlarda koruyucu gıda katkısıdır.







A) Yaygın adı formikasittir.







IV. Sentetik gıda üretiminde ve pamuklu kumaşların boyanmasında kullanılır.







B) İlk defa Ebubekir er - Razi tarafından karıncaların damıtılmasıyla sentezlenmiştir.







C) Hem yükseltgen hem de indirgen özellik gösterir.







D) Polimer ve deri sanayilerinde kullanımı yaygındır.







E) Yükseltgenmesi ile oluşan karbonik asit kararlı bir üründür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











X: O



B) II ve III



D) I, III ve IV



C) I ve IV



E) II, III ve IV



E) H2CO3 kararsızdır.



COONa Sodyum benzaattır. Bazik bir tuzdur.



H2CO3 → H2O + CO2 şeklinde ayrışır. (Cevap D)



(Cevap E)



Test 22



1. B



7.



I. CH3 –– COOH







II. C2H5COOH







III. CH2CICOOH







IV. CHCI2COOH



2. C



3. D



4. E



5. B



6. E



7. C



9. C 10. C 11. A 12. A



10. Tek değerli bir karboksilik asitin kalsiyum tuzunun 9,3 gramında 2 gram Ca bulunmaktadır.



Buna göre karboksili asitin molekülünde kaç C atomu vardır? (H = 1, C = 12, O = 16, Ca = 40)







A) 1



B) 2



C) 3



D) 4



Yukarıdaki bileşiklerin aynı koşullardaki eşit derişimli sulu çözeltilerinin pH'lerin karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?



2 (RCOO)2Ca nCa = 40 = 0, 05 mol 9,3 – 2 = 7,3 g RCOO ise 0,1 mol







A) I > II > III > IV







B) IV > III > II > I



(C2H5COO)2Ca tuzu C2H5COOH'tan oluşur. 3 C'ludur.







C) II > I > III > IV







D) III > I > II > IV















8. D



E) 5



1 mol RCOO = 73 = CnH2n+1 + 12 + 32 ise 14n = 28 n = 2 (Cevap C)



E) II > III > IV > I



Cl gibi elektronegatif atom sayısı arttıkça ve C sayısı azaldıkça asitik artar. pH azalır. Asitlik: lV > lll > l > ll pH: ll > l > lll > lV (Cevap C)



8. Karboksilik asitler aşağıdaki tepkimelerden hangisini



11. R1 –– CHO bileşiğinin 28,8 gramı Fehling çözeltisine etki



gerçekleştiremez?



A) 2CH3COOH + Mg → (CH3COO)2 Mg + H2







B) C6H5COOH + NaOH → C6H5COONa + H2O















O || [H] → C) CH3COOH CH3 –– C –– H –H2O O || [O] D) C2H5COOH → CH3 –– C –– O –– CH3 O || E) CH3COOH + CH3OH → CH3 –– C –– O –– CH3 –H2O



Çözüm Yayınları







ederek 51,2 gram Cu2+ iyonunu Cu2O olarak çöktürüyor.







Buna göre tepkime sonucu oluşan karboksilik asitin kütlesi kaç gramdır? (H = 1, C = 12, O = 16, Cu = 64)







A) 35,2



B) 43



C) 47,8



D) 55,8



E) 86



O ll R1 – C – H + 2Cu2+ → Cu2O + R1 – COOH 51, 2 g (28,8 g) 0,4 mol 64 = 0, 8 mol 0,4 mol 28, 8 0, 4 = 72 = CnH2nO ise n = 4 R1 = C3H7 C3H7 – COOH(88 g/mol) ise 0,4 . 88 = 35,2 g (Cevap A)



D) Karboksilik asitler yükseltgenme tepkimesi vermezler. (Cevap D)



12. Bir organik bileşiğin 1 molü ile ilgili bilgiler şöyledir:



9.



262











● Yeterince Zn ile tepkimesi sonucu 1 mol H2 gazı açığa çıkıyor.







● Kütlece % 80'lik 200 gram Br2'li suyun rengini gideriyor.



O X



CH3 [H]



KMnO4



X



Y



tepkimelerine göre X ve Y aşağıdakilerden hangisidir? X



Y



A)



Benzaldehit



Benzil alkol



B)



Fenol



Benzen



C)



Benzoik asit



Benzaldehit



D)



Benzen



Siklohekzan



E)



Benzoik asit



Salisilik asit



Buna göre, bu bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisi olabilir? (Br = 80)



A) COOH B) COOH | | CH –– OH CH | || CH COOH | COOH



D) COOH | CH || CH | CH2 –– OH



C) CH2 –– OH | CH || CH | CH2 –– OH



E) H | C O | CH || CH | COOH



2 mol COOH içermelidir. Br2'li suyun rengini alken giderir.



X: Benzoikasit, Y: Benzaldehit (Cevap C)



(Cevap A)



1.



23



BÖLÜM 09 Test



Esterler O | | H2SO4/100°C CH3 –– C –– OH + CH3 –– CH2 –– OH O || CH3 –– C –– O –– CH2 –– CH3 + H2O



4.



tepkimesi ile ilgili,











I. Esterleşme tepkimesidir.







II. Oluşan ürün etilasetat esteridir.







III. Bir kondenzasyon tepkimesidir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



O CH2 OH



O



CH2 O C C17H35 O



3 C17H35 C OH + CH OH



CH O C C17H35 O



CH2 OH







C) I ve II



E) I, II ve III



l. Karboksilik asit + alkol → Ester + su ll. Etil asetat'dır.



(Y)



(X)



CH2 O C



C17H35 + 3H2O



(Z)



Yukarıda verilen tepkime ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







A) X : Yağ asidi, Y : Gliserindir.







B) Esterleşme tepkimesidir.







C) Z, Gliseriltristearat, doymamış bir yağdır.







D) Dehidrasyon tepkimesidir.







E) Z, katı bir yağdır.



3 yoğ asidi + gliserin → Gliserilstearat + 3H2O



lll. H2O çekilmiştir. Kondenzasyon



C) Doymuş bir yağdır. Hidrokorbon zinciri pi bağı içermez.



(Cevap E)



(Cevap C)



5. Etil asetat esteri ile ilgili,



2. Esterler ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Meyve ve çiçeklerin hoş kokularını veren ester molekülleridir.







B) Aynı C sayılı karboksilik asitlerden daha düşük, aynı C sayılı alkollerden daha yüksek sıcaklıkta kaynarlar.







C) Yağ asitlerinin gliserinle oluşturduğu triesterlere yağ denir.







D) Aynı C sayılı monokarboksilik asitlerle esterler birbirinin fonksiyonel grup izomerisidir.







E) Esterler, karboksilik asit türevi bileşikleridir.



B) Esterlerde Hidrojen bağı yoktur. Aynı C sayılı alkollere göre kaynama noktaları düşüktür. (Cevap B)



O || CH3 –– C –– OH ile CH3 –– CH2 –– OH bileşiklerinin I. Çözüm Yayınları







asit katalizörlüğünde kondenzasyonu ile elde edilebilir.



II. Yapay meyve esansı ve aroma artırıcı olarak şekerleme ve dondurmalarda kullanılır.







III. Yapıştırıcılarda, boyalarda ve tırnak cilasında çözücü olarak kullanılır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



O O ll ll CH3 – C – OH + OH – CH2 – CH3 → CH3 – C – O – C2H5



C) I ve II



E) I, II ve III



verilenlerin tamamı doğrudur.



6.



O O | | | | I. CH3 – CH2 – C – OH ile CH3 – C – O – CH3



3.



O O | | | | II. CH3 – CH – C – OH ile CH3 – CH2 – CH2 – C – OH | CH3 III. CH3 CH2 C O O



ile



O



O



Lanolin



a. Kozmetik ürünler ve sabun yapımı



II.



Bal mumu



b. Parke cilası, heykel, boya ve mum yapımı



III.



Balsam



c.



Şampuan üretimi, el ve traş kremi yapımı



Yukarıdaki doğal ester bileşikleri ile kullanıldığı alanların doğru eşleştirilmesi hangi seçenekte verilmiştir?











Yukarıda açık yapı formülleri verilen bileşik çiftlerinden hangileri birbirinin fonksiyonel grup izomeri değildir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



Kullanıldığı alan



I.







CH2 CH3 O C OH



Ester



(Cevap E)



C) I ve II



E) I, II ve III



A) I – a B) I – c C) I – b II – a II – b II – b III – c III – c III – a D) I – a E) I – c II – c II – a III – b III – b



l. K. asit – Ester (izomer)



l. c



ll. K. asit – K. asit (Fonksiyonel grup izomeri değildir.)







lll. Ester – K. asit (izomer) (Cevap B)



ll. b lll. a (Cevap B)



263



Test 23



1. E



7.



C



O



O



OH + CH3



OH



C



O



C



CH3



H2SO4 70°C A) CH3



A) X, salisilik asittir.







B) Y, asetik anhidrittir.







C) Tepkimede su açığa çıkar.







D) Aspirin elde tepkimesidir.







E) Asetil salisilik asit ve asetikasit elde edilir.



B) CH3



CH



C) CH3



C



C



H2O



CH3



CH



OH



CH2



C



OH



CH3



CH OH



C



OH



CH3



CH2



CH3



CH







B) Y : Gliserindir.







C) Nötrleşme tepkimesi gerçekleşmiştir.







D) Baz katalizli hidroliz gerçekleşmiştir.







E) X beyaz sabundur.



CH2



C



OH



CH2



OH



CH3 O



CH3 – CH – C – OH



CH3 – CH – OH







CH3



CH3



(Cevap B)



11. Bir değerli bir alkol ile bir değerli bir karboksilik asitin artansız reaksiyonu sonucu 40,8 g ester ve 7,2 gram H2O oluşuyor.



Triester (Yağ) + 3NaOH → Sabunlaşma tepkimesidir.







C) Nötrleşme değildir.



(Cevap C)



9.



O || [O] CH3 –– CH2 –– C –– H → X







CH2



Buna göre tepkimeye giren alkol ve karboksilik asit çifti aşağıdakilerden hangisi olabilir? (H = 1, C = 12, O = 16) Alkol



Karboksilikasit O



A) CH3



OH



CH3



CH2



CH2 + H2O → Y H2SO4/100°C



C



OH



O



Yukarıdaki tepkimelerde oluşan X ve Y bileşiklerinin,



B) CH3



gerçekleştirdiği tepkime ile ilgili,







I. Esterleşme tepkimesidir.







II. X propanoik asit, Y etil alkoldür.







III. Z etilpropanoattır.



C) CH3







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















CH



OH



CH3



CH3



Z + H2O







D) I ve III



OH



O CH3



C17H35



X: CH3 – CH2 COOH (praponoik asit)



CH2



karboksili asit kısmı alkol kısmı



A) X : C17H35COONa (Sodyum stearat) dır.



X+Y



CH3



CH3 – CH – C – O – CH – CH3



3X + Y







CH2



CH2



C



OH



O CH2



OH



CH3



C



OH



O D) CH3



CH



CH2



OH



CH3



CH3 C) I ve II



E) I, II ve III







E) CH3



OH



C



OH



O H



C



OH



7, 2 18 = 0, 4 mol H2O = 0,4 mol ester. 40, 8 0, 4 = 102 Ester = CnH2nO2 = 102 14n = 70 n = 5



Y: C2H5 – OH (etil alkol) O ll Z: C2H5 – C – O – C2H5 (Etil propanoat)



OH



OH



CH3







Yukarıdaki tepkime ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







CH



E) CH3



C17H35











CH2



O



(Cevap C)



(Gliserilstearat)







CH2



CH3



C C17H35 + 3NaOH O



O



CH3



CH3



CH2



D) CH3



Çözüm Yayınları



C O



OH



O











C



O



O



CH2



9. E 10. B 11. C



Alkol



CH3



C) Su açığa çıkmaz.



O



8. C



O



O C – OH O + CH3 – C – OH elde edilir. O – C – CH3 (Aspirin) (Asetik asit)



CH



7. C



CH3



O



264



C



O



O



6. B



CH3 O



(Y)







CH2



5. E



Karboksilik asit



Yukarıdaki tepkime ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



8.



4. C



ve alkol çifti aşağıdakilerden hangisidir?



O



(X)







3. B



10. İzopropilizobütanoat bileşiğini oluşturan karboksilik asit



O







2. B



(Cevap E)



Alkol ve k. asit toplamı 5 C'ludur.



(Cevap C)



1.



I. 2 - metil propanol ile dietil eter







II. Asetaldehit ile aseton







III. 2 - metil propanoik asit ile bütanoik asit







5. Aşağıdaki bileşik çiftlerinden hangisi birbirinin yapı izomeri değildir? A) CH3



A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



B) CH3



C



E) I, II ve III C) CH3



C



CH2



CH2



ile



CH3



C



E) CH3



C



CH3



C



O CH3 ile



CH3



C



O



CH2







Yukarıda verilen maddelerden hangilerinin fonksiyonel grup izomeri vardır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















C



H



ile



O



C



CH3



ile



CH3



CH2



C



NH CH3 (Cevap C)



H2SO4



6. R1 – CI + KOH(suda) → X + KCI 170 °C







(X)







Yukarıda verilen X ve Y bileşikleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) X tersiyer bütil alkoldür.







B) Y primer alkoldür.







C) X ve Y birbirinin izomeridirler.







D) X yükseltgenerek keton oluşturur.







E) Y yükseltgenerek aldehit oluşturur.



Çözüm Yayınları



H2SO4 2R2 – OH → Y + H2O 140 °C



CH3 –– CH –– CH2 –– OH | CH3







tepkimeleri ile elde edilen X ve Y birbirinin izomeridirler.







Buna göre R1 ve R2 alkillerindeki C sayıları,



(Y)



R1



R2



I.



2



4



II.



4



2



III.



6



3







yukarıdakilerden hangileri olabilir?







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



X: Alkol Y: Eter R1 = 2R2 ise izomer olurlar. ll ve lll



(Cevap D)



7. C3H6O kapalı formülüne sahip X ve Y bileşikleri ile ilgili bilgiler şöyledir:



X tersiyer alkoldür. Yükseltgenmez.



CH3



N







E) I, II ve III



(Cevap D)



CH3 | 3. CH3 –– C –– OH | CH3



O



C) Kapalı formülleri birbirinden farklıdır.



C) I ve II



ll. CH3 – CH2 – C = O (Aldehit ile) l H



CH3



O



CH3







OH



H



C



O



O || CH3 –– C –– CH3 III.



(Cevap D)



4. Aldehit ve ketonlar ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Genel formülü CnH2nO'dur.







B) Formaldehit ve asetaldehitin izomeri olan bir keton yoktur.







C) Ketonların ilk üyesi asetondur.







D) Her aromatik aldehitin izomeri olan aromatik bir keton vardır. E) Birbirinin izomeri olan primer alkol ve sekonder alkolün yükseltgenme ürünleri de birbirinin izomeridirler.







• Birbirinin forksiyonel grup izomeridirler.







• Her ikisi de polimerleşebilir.







• Y Fehling çözeltisine etki ederken, X etki edemez.







Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) X aseton, Y pronanaldır.







B) Her ikisi de propine su katılmasıyla elde edilir.







C) Polar moleküllerdir.







D) H2 ile indirgenmeleri sonucu oluşan alkoller birbirinin konum izomeridirler.







E) Y'nin yükseltgenme ürünü propanoikasittir.



CnH2nO: Aldehit veya Keton Fehling ile yükseltgenebilen Y: Aldehit X: Keton Polimerleşen



O



tek keton aseton.



C – H benzaldehitin izomeri olan aromatik bir keton yoktur.



O



O



O



O || H –– C –– OH II.







CH3



O D) CH3



I. CH3 –– CH2 –– OH



l. CH3 – O – CH3 (Eter ile)



ile



O



(Cevap A)



D) I ve III



CH3



CH



O







CH3



CH3



ll. de C sayıları farklıdır. lll. de fonksiyonel gruplar aynıdır.







O



CH3 O



C) I ve II



Aynı C sayılı alkol ile eter fonksiyonel grup izomeridir.



2.



CH2 O



Yukarıda verilen bileşik çiftlerinden hangileri birbirinin fonksiyonel grup izomeridir?







24



BÖLÜM 09 Test



Fonksiyonel Gruplarda İzomerlik



(Cevap D)



B) Propine su katılırsa aseton elde edilir.



(Cevap B)



265



Test 24



1. A



8. 2, 3 - dimetil bütanoik asit bileşiğinin izomeri,



I. 3 - metil - pentanoik asit







II. İzopropil propanoat







III. Siklopentanoik asit



3. D



yukarıdakilerden hangileri olabilir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















5. C



A) CH3



CH2



C



O



CH3



C) I ve II B) CH3



(Cevap C)



CH2



C) CH3



C



O



D) CH3



CH2



C



O



C 2H5



O



O || B) CH3 –– (CH2)3 –– C –– OH







E) CH3



CH2



CH2



C



CH3



1 molü için 5 mol O2 harcanır.



O || D) CH3 –– CH –– C –– O –– CH3 | CH3



3n = 12 ise n = 4



2 + 10 = 12 mol 2n + n = 3n O atomu



O atomu



C4H8O2 kapalı formülüne sahip karboksili asit yada ester C seçeneğinde verilmiştir.



O || E) CH3 –– CH2 –– C –– O –– CH2 –– CH3



CnH2nO2: Karboksili asit ya da ester



O || R1 –– C –– O –– R2 + H2O



(Cevap C)



(Cevap C)



Çözüm Yayınları







Ester ancak 4 C'ludur.



tepkimesinde yer alan R1COOH bileşiğinin yeterince indirgenmesi ile oluşan mono alkol ile R2OH alkolü birbirinin izomeridir.



12. Birbirinin izomeri olan X ve Y organik bileşiklerinden oluşan



Buna göre, oluşan esterin yapısı aşağıdakilerden hangisi olabilir?







Buna göre X ve Y aşağıdakilerden hangisi olabilir?







(H = 1, C = 12, O = 16)



O A) CH3



CH



C



O



(CH2)3



1 mollük karışım ile 0,5 mol asetik asitin tamamının tepkimeye girmesi sonucu 44 gram ester oluşuyor.



CH3



O O



B) CH3



CH2



C



O



CH2



C



D) CH3



CH



O



CH3



CH2



O



CH2



CH



CH3



C



O



CH3



B)



CH3



C)



CH3



D)



O CH



H



C



OH



CH3



CH2



OH



CH3



O



CH3



E) CH3



A) CH3



O C) CH3



Y



X



CH3







H



O



CnH2nO2 + 5O2 → nCO2 + nH2O



266



C



C 2H 5



O || CH3 –– CH2 –– C –– O –– CH3 C)







CH3



O



O || A) CH3 –– CH –– CH2 –– C –– OH | CH3







9. C 10. A 11. C 12. B



CH3







10. R1COOH + R2OH



8. C



O



CH



aşağıdakilerden hangisi olamaz?







7. B



harcanan CnH2nO2 genel formülüne sahip bir bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisi olabilir?



9. C5H10O2 kapalı formülüne sahip bir bileşiğin izomeri







6. D



11. 0,1 molünün tamamen yanması için 0,5 mol O2 gazı



E) I, II ve III



6 C'lu karboksilik asit ve ester ile izomerdir.







4. D



O







D) I ve III



2. D



CH3



C O



O



CH3



CH3



O H C 2H 5



CH3 CH3



CH2



C



OH CH2



OH



O



CH CH3



E)



CH3







CH3



O



CH3



CH3



C



H



O O ll ll CH3 – C – OH + HO – C2H5 → CH3 – C – O – C2H5 + H2O



O CH3 – CH – C – O – (CH2)3 – CH3 CH3 Esterdeki k. asit ve alkol kısımlarının C sayıları eşittir.



CH3



O



(Cevap A)



0,5 mol 0,5 mol 0,5 mol 44 0, 5 = 88 = CnH2nO2 ise n = 4 C'lu esterdir. 2 C'lu alkol ve 2C'lu eter.



(Cevap B)



BİRE BİR



25



BÖLÜM 09 Test



1. Organik bileşikler ile ilgili,



4. CnH2nO genel formülüne sahip bir organik bileşik ile ilgili,







I. Alkollerin fonksiyonel grubu –OH (hidroksil)'dir.











II. Aminoasitler –NH2 ve –COOH olmak üzere iki farklı fonksiyonel grup içerirler.



l. Yapısındaki C atomlarından en az bir tanesi sp2 hibritleşmesi yapar.







ll. İndirgen özellik gösterir.







lll. Polimerleşme tepkimesi verir.



2



III. Alkenlerde sp hibritleşmesi yapmış en az iki karbon atomu bulunur.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?







A) Yalnız l



B) Yalnız ll















D) l ve lll



C) l ve ll



E) l, ll ve lll



O O O ll ll l R – C – H (Aldehit), R – C – R (Keton) veya – CH2 = CH (enol) dür.



E) I, II ve III



Organik bileşikler ile ilgili verilen tüm öncüller doğrudur.



l. Kesindir.



(Cevap E)



ll. Ketonlar yükseltgenemez. lll. Her keton polimerleşemez. (Cevap A)



5. Genel formülü CnH2n + 2O3 olan bir bileşiğin 0,2 molünün



O || Pd I. CH3 –– C –– H + H2 → CH3 –– CH2 –– OH ısı



2.



tamamen yanması için 1 mol O2 gereklidir.



O || H2SO4 CH3 –– C –– OH + HO –– CH3 → II. O || CH3 –– C –– O –– CH3 + H2O







O CH3



[O]



O



C



OH



H+ CH + H2O → CH3 –– CH2 –– OH



IV. CH







Yukarıdaki bileşiklerin tepkimelerinden hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) I, III ve IV







C) II ve IV



E) I, II, III ve IV



Buna göre bu bileşiğin açık formülü aşağıdakilerden hangisi olabilir?







(H = 1 g/mol, C = 12 g/mol, O = 16 g/mol)



A) CH3 –– CH –– CH –– C | | | OH OH H Çözüm Yayınları



O III. C O











CH2 –– CH –– CH2 –– CH2 D) | | | OH OH OH







lV. Asetaldehit elde edilir. (Yanlış)



13 mol O = (2n + n + 1)O ise n = 4



(Cevap D)



(Cevap B)



6. Etil alkol bileşiğinin uygun koşullarda,



3.



Molekül formülü I.



Fonksiyonel grubu O || ––C –– H



CH2O



C3H6O2



O O || || ––C –– O veya –– C –– OH



III.



C3H8O



–– OH veya –– O ––



Yukarıda molekül formülleri belirtilen bileşiklerden hangilerinin fonksiyonel grubu doğru verilmiştir? A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III







I. Formik asit ile kondenzasyonu,







II. 1 molünden 1 mol su çıkarılması,







II.







C) I ve II



E) I, II ve III



l. Aldehit, ll. Karboksili asit veya ester, lll. Alkol veya eter.



E) CH2 –– CH2 –– CH –– CH2 –– CH2 | | | OH OH OH



CnH2n + 2O3 + 5O2 → nCO2 + (n + 1)H2O



lll. Keton yükseltgenmez (Yanlış)







B) CH2 –– CH –– CH2 | | | OH OH OH



C) CH –– CH2 CH2 –– C | | | OH OH OH



l. Aldehit indirgenirse primer alkol (Doğru) ll. Esterleşme tepkimesi (Doğru)



O







III. 2 molünden 1 mol su çıkarılması, sonucunda oluşan bileşik sınıfı aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? I



II Eter



III



A)



Asit anhidrit



B)



Ester



Alken



Eter



C)



Ester



Alkin



Eter



D)



Aldehit



E)



Ester



Eter Alken



Alkol



Alken Aldehit



l. Asit + alkol → Ester + su (Cevap E)



ll. Alkol → Alken lll. 2 mol Alkol → Eter –H2O (Cevap B)



267



Test 25



1. E



7. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin karşısında verilen Açıklama



O A)



B)



C OH



O



Benzaldehit



C



Buna göre X, Y ve Z hangi organik bileşik sınıfında olabilirler? X



Tersiyer alkol



C



OH



Amino asit



NH2 O



E) CH3



Y



Z



Alkol



Aldehit



B)



Karboksilik asit



Alkol



Keton



C)



Alkol



Karboksilik asit



Aldehit



D)



Aldehit



Alkol



Karboksilik asit



E)



Karboksilik asit



Aldehit



Keton



X: Karboksili asit Y: Alkol



C



O



CH3



Ester



Z: Aldehit



A) Benzoikasittir.



(Cevap A)



(Cevap A)



Çözüm Yayınları







10.



H



C



O



HO C



H



H



C



H



H



C



OH



C



O



OH



8. Etil - 3 - metil - bütanoat esterini oluşturan karboksilik asit ve alkol çiftinin formülleri aşağıdakilerden hangisidir? Karboksilik asit



Alkol



CH2



CH2



C



OH



C 2H5



OH



C2H 5



OH







Yapı formülü verilen yukarıdaki bileşik kaç farklı fonksiyonel grup içerir?







A) 1



CH



C



OH



C







OH



CH3



CH



CH2



OH



CH3 O D) CH3



CH



CH2



CH3 E) CH3



CH2



C



OH



C2H5



OH



O CH



C



OH



C2H 5



OH



CH3



O







O



C



H



bileşiği ile ilgili,







I. Benzaldehit'tir.







II. İndirgenmesi sonucu fenol oluşur.







III. Yükseltgenmesi sonucu benzoik asit oluşur.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



ll. İndirgenince benzil alkol oluşur.



CH3 – CH – CH2 – C – O – C2H5 CH3 k. asit kısmı



E) 5



(Cevap C)



11.



O C) CH3



D) 4



O



CH3



268



C) 3







O B) CH3



B) 2



O O ll ll – C – H, – OH, – C – OH olmak üzere 3 farklı fonksiyonel grup vardır.



O A) CH3







9. A 10. C 11. D



• Z'nin NH3'lü AgNO3 çözeltisi ile etkileşiminden X oluşur.



O CH



8. D







CH3



D) CH3



7. A



• Y ile X'in tepkimesinde bir mol su çıkmasıyla ester oluşur.



Karboksilik A) asit OH



6. B







CH3 C) CH3



5. D



• X'in iki basamak indirgenmesi ile primer alkol oluşur.



Anilin



NH2



4. A











O



3. E



9. Organik X, Y ve Z bileşikleri ile ilgili bilgiler şöyledir:



açıklama yanlıştır? Bileşik



2. B







alkol kısmı (Cevap D)



(Cevap D)



BÖLÜM 10 Test



Enerji Kaynakları ve Bilimsel Gelişmeler / Fosil Yakıtlar 1. Fosil yakıtlar ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi



4. Bitkisel organizmaların kalıntılarının tortul katmanlar altında



yanlıştır?







01



kömürleşmesinde sıcaklık, basınç ve geçen süre başlıca etkenlerdir.



A) Yeraltındaki ölü organizmaların aneorobik şartlarda bozunmalarıyla oluşurlar.







Buna göre,







B) Kömür, petrol ve doğal gaz birer fosil yakıttırlar.







I. Linyit







C) Yenilenebilir enerji kaynaklarıdır.







II. Turba kömürü







D) Yapılarında karbon atomu bulunur.







III. Antrasit







E) Oluşumları milyonlarca yılda gerçekleşen bir süreçtir.







IV. Taş kömürü



Fosil yakıtlar ölü organizmaların çok uzun süre toprak altında kaymasıyla oluşan yapılarında C atomu bulunan kömür, petrol ve doğalgazdır.







bu maddelerin jeolojik oluşum sürelerinin küçükten büyüğe sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







A) I, II, III, IV











C) Fosil yakıtlar yakıldığında CO2 açığa çıkarır, çevreyi kirletir ve tükenir enerji kaynaklarıdır. Yenilenebilir değildir. (Cevap C)



B) II, I, IV, III



D) I, II, IV, III



C) II, I, III, IV



E) III, IV, I, II



Jeolojik oluşum süresi en kısa alandan en uzun alana doğru sıralama II. (Turba), I. (Linyit), IV (Taş kömürü), III. Antrasit şeklindedir. (Cevap B)



5. Kömürleşme sürecinin evreleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



2. Aşağıdakilerden hangisi bir fosil yakıt değildir?



A) Linyit







B) Alt bitümlü kömür







C) Taş kömürü







D) Petrol







E) Odun



Çözüm Yayınları











Fosil yakıtların oluşumunda ölü organizmalar yer altında milyonlarca yıl kalır. Kömür, petrol ve doğalgaz gibi. E) Odun ise fosilleşme ile oluşmayan bir yakıttır.







(Cevap E)







A) Kömürleşme sürecinin ilk evresi olan turbada kütlenin % 90'a yakın kısmı sudur.







B) Turbadan sıcaklık ve basınç etkisiyle öncelikle su ve su buharı ayrılır.







C) Turbadan CO2 ve O2 gazlarının ayrılmasıyla taş kömürü oluşur.







D) Antrasit oluşumunda diğer gazların yanında H2 gazıda kömürden ayrılır.







E) Linyit kömürü jeolojik oluşum tarihi bakımından en yaşlı kömürdür.



Linyit jeolojik oluşum tarihi bakımından genç kömürlerdendir. En yaşlı kömürler antrasitlerdir. (Cevap E)



6. 1 kilogram kömür yakılınca çıkan ısı miktarına kömürün ısıl değeri denir.



3. Kömür ile ilgili,



I. Karbon (organik) ve kül (anorganik) bileşenlerinden oluşur.







II. Yapısında C, H, N, S ve O elementleri bulunabilir.







III. Kömür içerisinde yanmadan kalan kil, silis, kum ve mineraller külü oluşturur.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











D) I ve III



B) Yalnız II







Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Kömürdeki karbon oranı arttıkça kömürün ısıl değeri artar.







B) Kömürdeki kül, kükürt ve azot oranları arttıkça kömürün kalitesi düşer.







C) Kömür çeşitlerindeki karbon yüzdeleri arasındaki ilişki Antrasit > Bitümlü (Taş kömürü) > Alt bitümlü > Linyit > Turba şeklindedir.







D) Linyit kömürünün yanması sonucu yalnızca,







C) I ve II



E) I, II ve III



Kömür organik (C) ve anorganik kül (kil, silis, kum ve mineraller) bileşiklerden oluşur. Yapısında C, H, N, S, O bulunur. (Cevap E)







C + O2 → CO tepkimesi oluşur.



E) Kömürlerin yanması sonucu karbondioksitin yanında kükürtdioksit ve azot oksitleri oluşur.



D) Linyit kömürünün yapısında bulunan C, N ve S'lerde yanarak NOX ve SO2, CO ve CO2 gazlarını açığa çıkarırlar. (Cevap D)



269



Test 01



1. C



7. Motorlu araçlarda genelde yanma ortamında basınç ve sıcaklık



Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu gazlardan birisi değildir?







A) CO



B) SO2



C) NO2



D) NO







E) CH4







8. Aşağıdakilerden hangisi ham petrolün rafinasyonu ile elde edilen bir yakıt değildir? A) Fuel-oil B) LPG







C) Doğal gaz







D) Mazot







E) Parafin



5. E



6. D



7. E



8. C



9. C 10. E 11. D 12. D



Ham petrol ürünleri



Kaynama sıcaklığı aralığı (ºC)



LPG



(-42) — 1



Benzin



(-1) — 110



Jet yakıtı



150 — 205



Gaz yağı



205 — 260



Dizel (mazot)



260 — 315



Fuel-oil



300 — 400



Buna göre,







I. Damıtma kulesinin en tepesinden LPG ayrılır.







II. Karbon sayısı en yüksek bileşikleri içerenler dizel ve fueloil'dür.







III. Ham petrol ürünlerinin her birisi birer hidrokarbon karışımıdır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



I. Tablo inceilendiğinde kaynama sıcaklığı en düşük LPG en üsttedir. (Doğru), II. Karbon sayısı ile kaynama noktası orantılıdır. (Doğru), III. Tablodakilerin tamamı hidrokarbondur. (Doğru) (Cevap E)



Ham petrolün yapısında LPG gibi gaz bileşenler bulunmakla birlikte C) Doğal gaz petrol rafineri ürünü değildir. (Cevap C)



Çözüm Yayınları







4. B



tabanından ısıtılarak gönderilen karışımdaki ürünler uçuculuklarına göre kulenin çeşitli yerlerinden alınır.



Motorlu araçlarda yakılan petrol C ve H, S içerir. Yanma için alınan hava ise O2, N2 içerir. (Cevap E) CO, SO2, NO2, NO oluşur. CH4 oluşmaz.







3. E



10. Ham petrolün rafinasyonu işleminde damıtma kulesinin



yüksektir. Bu durumdan benzin ve mazotun yanması ile açığa çıkan CO2 ve H2O'nun yanında bazı zehirli ve çevreye zararlı gazlar oluşur.



2. E



11. Kömürle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Petrolün yaygınlaşmasına dek organik bileşiklerin başlıca hammaddesi kömür olmuştur.







B) Linyit enerji üretiminde kullanılırken, taş kömürü ve antrasit daha çok endüstriyel hammadde üretiminde kullanılır.







C) Kömür, petrol ve doğal gaza oranla miktarı çok daha fazla olan enerji kaynağıdır.







D) Kömürün yanmasıyla açığa çıkan CO2 miktarı doğal gazın yanmasıyla açığa çıkan CO2'nin yarısı kadardır.







E) Kömürün yanmasıyla açığa çıkan CO2, SO2 ve NOx küresel ısınmaya ve asit yağmurlarına sebep olur.



D) Kömürün yanması ile açığa çıkan CO2 miktarı, doğal gazın yanması ile açığa çıkan CO2 miktarından fazladır. (Cevap D)



9. Petrol oluşumu ve içeriği ile ilgili,



I. Yeraltındaki jeolojik katmanlarda gömülü zooplankton ve alglerin zamanla yüksek basınç ve sıcaklık şartlarında bozunmasıyla petrol oluşmuştur.



270



II. Petrolün kütlesinin büyük çoğunluğunu C ve H oluştururken, çok az bir kısmını N, O, S ve bazı metaller oluşturur.







III. Petrolü oluşturan bileşenlerin tamamı oda sıcaklığında sıvı haldedir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



I. Büyük kütleli zooplankton ve alglerin fosilleşme ürünüdür. II. Çoğunluğu hidrokarbon (C ve H) bileşikleridir. (Doğru) III. LPG oda koşullarında gazdır. (Yanlış)



12. Ham petrol, doğalgaz ve kömür ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Doğalgaz metan, etan ve propan gazları karışımıdır.







B) Petrolün damıtma kulesinde en altta kalan asfalt ve parafinin kaynama noktaları yüksektir.







C) Kömür türleri arasında ısıl değeri en yüksek olanı antrasittir.







D) Ham petrol, doğalgaz ve kömür yenilenebilir enerji kaynaklarıdır.







E) Ham petrol, doğalgaz ve kömürün ortak yanma ürünü CO2'dir.



D) Ham petrol, doğalgaz ve kömür fosil yakıtlar olup tükenen yani yenilenemeyen ve çevreyi kirleten yakıtlardır. (Cevap D) (Cevap C)



02



BÖLÜM 10 Test



Alternatif Enerji Kaynakları - 1 1.



I. Alternatif enerji ya da yenilenebilir enerji olarak adlandırılır.



4. Hidroelektrik enerji ile ilgili aşağıdakilerden hangisi







II. Kirletici atığı olmayan veya çok az düzeyde olan enerji türüdür.







A) Barajlarda biriken suyun potansiyel enerjisinden faydalanır.







III. Fosil yakıtlar olan kömür ve petrol birer temiz enerji kaynaklarıdır.







B) Akarsuların kinetik enerjisinden yararlanılarak hidrolik türbinler döndürülür.







C) Suyun döndürdüğü türbinlerin hareket enerjisi jeneratörlerde elektriğe dönüşür.







D) Yenilenebilir enerji kaynağıdır.







E) Suyun kinetik enerjinin potansiyel enerjiye dönüştürülmesinden faydalanılır.



yanlıştır?







Temiz enerji ile ilgili yukarıdaki yargılardan hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



I. Temiz enerji çevreyi kirletmeyen ve doğal kaynakları tüketmeyen, alternatif enerji veya yenilenebilir enerji olarak adlandırılır. (Doğru) II. Kirletici atığı yoktur ya da sınırlı düzeydedir. (Doğru)



Hidroelektrik enerji suyun potansiyel enerjisinin kinetik enerjiye dönüştürülmesi ile



III. Fosil yakıtlar çevreye CO2, NOX, SO2 gibi zehirli gazlar yayarlar. (Yanlış)



üretilen enerjidir.



(Cevap C)







(Cevap E)



2. Aşağıdakilerden hangisi yenilenebilir enerji kaynakları arasında yer almaz?







A) Güneş



B) Hidroelektrik











D) Petrol



C) Rüzgar



E) Hidrojen



Petrol : Fosil yakıt olup çevreye kirletici atıklar yayar. Yenilenebilir enerji kaynağı değildir. (Cevap D)



Çözüm Yayınları



5. Güneş enerjisi ile ilgili,



I. Yenilenebilir enerji türüdür.







II. Güneş enerjisini elektriğe ve ısıya dönüştüren aygıtların verimleri düşüktür.







III. Çevreye olumsuz etkisi yok denecek kadar azdır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



I. Yenilenebilir enerji türüdür. (Doğru) II. % 20'nin altında bir verimle çalışırlar. (Doğru) III. Çevreyi kirletici gazlar ve atıklar bırakmaz. (Doğru)



(Cevap E)



6. Güneş enerjisinin ısı ve elektrik enerjisine dönüştürülmesi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



3. Bir enerji kaynağı hakkında aşağıdaki bilgiler veriliyor.



• CO2, SO2 ve NOx gazlarını çevreye yoğun bir şekilde verir.











A) Güneş enerjisinin ısıya dönüştürülmesinde ışın soğurucu yüzeyler (güneş kollektörleri) kullanılır.







B) Güneş enerjisini doğrudan elektrik enerjisine dönüştüren aygıtlara güneş pili (fotovoltaik pil) denir.







C) Güneş enerjisinin ısıya ve elektriğe dönüştüren aygıtların verimleri %20'nin üzerindedir.



• Yakılınca biten ve yenilenemeyen bir enerji kaynağıdır.







Buna göre bu enerji kaynağı aşağıdakilerden hangisi olabilir?







D) Güneş pillerinin kurulum ve bakım maliyetleri oldukça yüksektir.







A) Dalga



















D) Güneş



E) Güneş pillerinde güneş ışınlarının fonksiyonu potansiyel farkı oluşturarak elektrik akımını sağlamaktır.



B) Jeotermal



C) Hidrojen



E) Kömür



Kömür : Fosil yakıt olup yenilenemez, çevreye CO2, SO2 ve NOX gibi zararlı gazlar yayar. (Cevap E)



Güneş enerjisini ısı ve elektriğe dönüştüren aygıtların verimleri % 20'nin altındadır. (Cevap C)



271



Test 02



1. C



7. Günümüzde birçok alanda fotovoltaik piller güneş enerjisinin



2. D



3. E



4. E



5. E



6. C



7.D



8. C



9. D 10. B 11. B 12. D



10. X, Y ve Z enerji kaynakları ile ilgili bilgiler aşağıda verilmiştir.



elektrik enerjisine dönüştürülerek kullanılmasını sağlamaktadır.







Buna göre, aşağıdakilerden hangisinde fotovoltaik piller elektrik enerjisi üretiminde kullanılmaz?



X: Su kaynakları ve akarsuların akış rejimleri dikkate alınarak santral yerleşkeleri belirlenir.







Y: Fotovoltaik piller yardımıyla elektrik enerjisi üretilir.







A) Cep telefonları, hesap makineleri ve saatlerde











B) Otomobiller ve yapay uydularda



Z: Magma tabakasının yeraltı sularını ısıtması sonucu oluşan sıcak su buharlarından faydalanılır.







C) Park, bahçe ve sokak aydınlatmalarında







D) Güneş enerjili su ısıtma sistemlerinde







E) Evlerde elektrik ihtiyaçlarının karşılanmasında















Fotovoltaik piller güneş ışınlarının oluşturduğu fotansiyel farkı ile elektrik akımı üreten aygıtlardır. D) Güneş enerjisi su ısıtma sistemlerinde (Günısı), güneş enerjisi doğrudan suyu ısıtmakta kullanılır.) (Cevap D)



Buna göre X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? X



Y



Z



A) Jeotermal



Hidroelektrik



Dalga



B) Hidroelektrik



Güneş



Jeotermal



C) Hidroelektrik



Jeotermal



Güneş



D) Dalga



Rüzgar



Jeotermal



E) Hidroelektrik



Güneş



Hidrojen



X : Hidroelektrik, Y : Güneş, Z : Jeotermal



(Cevap B)



8. Rüzgar enerjisi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



yanlıştır?



A) Rüzgarın kinetik enerjisi rüzgar türbininde hareket enerjisine dönüşür.











B) Türbindeki hareket enerjisi bir jeneratörle elektrik enerjisine dönüştürülür.



A) Hidrojenin yanması sonucu yalnızca su buharı oluşur.











C) Bulutlu ve güneşsiz günlerde rüzgar enerjisinden faydalanılamaz.



B) Bir litre H2 gazının yanması sonucu açığa çıkan enerji bir litre doğal gazın yanmasından açığa çıkan enerjiden fazladır.







D) Rüzgar rejimindeki değişiklikler elektrik üretiminde önemli etkiye sahiptir.







C) Suyun elektrolizi yaygın hidrojen üretim tekniklerindendir.











E) Açık denizlerde rüzgar enerjisi dalga enerjisine dönüşür.



D) Fosil yakıtlar olan kömür ve doğalgazdan üretilen hidrojen daha çok kimyasal madde sentezinde kullanılmaktadır.



Rüzgar enerjisinde rüzgarın kinetik enerjisi ile rüzgar türbini döndürülür. Havaının bulutlu







E) Nakliyesi ve depolanması ile ilgili önemli sorunlar vardır.



veya güneşli olması ile enerji üretimi ilişkili değildir.



B) H2 gazının birim kütlesi en fazla enerji açığa çıkarır. Ancak birim hacmi fazla enerji



(Cevap C)



Çözüm Yayınları







11. Hidrojen enerjisi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi



vereni doğalgazdır.



(Cevap B)



12. Doğalgazın dönüşümü ile H2 gazı elde edilmesi dünyada çok yaygın kullanılan bir tekniktir. Bu dönüşümün tepkimesi







şeklindedir.



hangisi yanlıştır?











A) Güneş enerjisi fotovoltaik piller ile elektrik enerjisine dönüştürülür.



Buna göre doğalgazın dönüştürülerek kullanılmasındaki amaç aşağıdakilerden hangisi olamaz?











B) Dalga enerjisi denizlerde kurulan türbinlerde elektrik enerjisine dönüşütürülür.



A) Elde edilen H2 gazının kimyasal madde sentezinde önemli bir yerinin olması











C) Hidroelektrik santralleri, suyun hareket enerjisinin elektrik enerjisine dönüştürüldüğü santrallerdir.



B) CH4 (metan) ün yanması ile oluşan CO2 gazının sera etkisi oluşturması







C) Elde edilen CO ve H2 gaz karışımının (sentez gazı) yakıt olarak yüksek enerji vermesi.







D) Jeotermal enerji, fosil yakıtların yeraltındaki suyu ısıtması ile ortaya çıkar.







D) Doğalgazın yanması ile oluşan hava kirliliğinin diğer fosil yakıtların oluşturduğu kirlilikten fazla olması







E) Jeotermal enerjide yeraltından çıkan sıcak su buharları buhar türbinlerini döndürerek elektrik üretimini sağlar.







E) Suyun yapısındaki H atomlarının H2 gazına dönüşümünün sağlanması.



9. Temiz enerji kaynakları ile ilgili aşağıdaki ifadelerden 272



CH4(g) + H2O(s) → CO(g) + 3H2(g)



D) Jeotermal enerjide magma tabakasının yeraltı sularını ısıtması sonucu oluşan sıcak su buharlarından faydalanılır. Fosil yakıt ile ilgisi yoktur.



(Cevap D)



D) Doğalgaz büyük oranda CH4 içerir. Yanması ile açığa çıkan CO2 gazı, diğer fosil yakıtların açığa çıkardığı CO2'den daha azdır.



(Cevap D)



1. Biyokütle, yaşayan ya da yakın zamanda yaşamış canlılardan



4. Günümüzde motorlu taşıtlarda kullanılmak üzere biyokütleden



elde edilen fosilleşmemiş tüm biyolojik malzemenin genel adıdır.







biyoyakıt üretimi gerçekleştirilmektedir.



Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bir biyokütle kaynağı değildir?







A) Şeker pancarı



B) Mısır



















E) Arpa



D) Pirinç



03



BÖLÜM 10 Test



Alternatif Enerji Kaynakları - 2



C) Kömür



Biyokütle fosilleşmemiş biyolojik malzemelerdir. Şeker pancarı, mısır, pirinç, arpa birer fosil değildir. C) Kömür ise bir fosil yakıttır.







(Cevap C)



Buna göre,







I. Etanol







II. Mazot







III. Asetik asit







yukarıdakilerden hangileri biyokütleden üretilebilen bir yakıttır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Günümüzde şeker pancarı, mısır, arpa, pirinç ... gibi biyokütlelerden Etanol, biyodizel (Mazot) üretilir. (Cevap C)



2. Biyoenerji ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Bitkisel kaynaklardan elde edilen enerji türüdür.







B) Biyoenerji elde etmek için kullanılan yakıtlar organik madde içermez.







C) Biyoetanol, biyobütanol ve biyodizel birer biyoenerji çeşididir.







D) Biyoyakıtların içerisindeki karbon, bitkilerin havadaki CO2 yi parçalamaları sonucu elde edilir.







E) Yenilenebilir enerji türüdür.



B) Biyoenerji fosilleşmemiş biyolojik malzemelerdir. Biyolojik malzemelerde organik maddeler bulunur. Biyoenerji elde etmek için kullanılan mısır, pirinç, arpa ... ağırlıklı olarak organik madde içerir. (Cevap B)



5. Organik atıkların havasız ortamda mikroorganizmalar yardımıyla parçalanmasıyla oluşan gaz karışımına biyogaz denir. Çözüm Yayınları







Buna göre,







I. CH4







II. CO2







III. H2







IV. C3H8







yukarıda verilen gazlardan hangileri biyogaz bileşenleri arasındadır?







A) Yalnız I











B) I ve III



D) I, II ve III







C) II ve III



E) II, III ve IV



CH4 (Metan), CO2 ve H2 birer biyogaz bileşenidir. C3H8 ise petrol bileşenidir.



3. Biyokütlelerin biyogaz haline dönüştürüldüğü reaktörlere biyoreaktör denir.



6. Biyokütleden üretilen biyoetanol genelde benzin ile karıştırılarak kullanılır.



Buna göre,











I. Hayvan gübreleri







II. Çöpler







III. Çeşitli bitkiler



Bu durumun sebepleri,







I. Biyoetanolün yanma ısısı, benzinin yanma ısısından düşüktür.







II. Biyoetanolün karbon salınımı benzininkinden fazladır.







yukarıdakilerden hangileri biyoreaktörlerde biyogaz üretimi için kullanılabilir?











yukarıdakilerden hangileri olabilir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II







A) Yalnız I



B) Yalnız II



























D) I ve III



(Cevap D)



C) I ve II



E) I, II ve III



Biyoreaktörlerde biyogaz üretimi için fosilleşmemiş biyolojik malzemeler kullanılır. (Cevap E)



III. Biyoetanol üretimi henüz yeterli düzeyde değildir.



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



I. C2H5OH (etanol), C8H18'den (benzin) daha az C atomu içerir. Yanma ısısı düşüktür. (Doğru). II. Daha azdır. (Yanlış), III. üretimi sınırlıdır. (Doğru) (Cevap D)



273



Test 03



1. C



2. B



3. E



4. C



5. D



6. D



7. E



8. C



7. Biyoyakıtlar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



10. 1. (C6H10O5)n + nH2O → nC6H12O6







2.



9. C 10. A 11. A 12. C



C6H12O6 → 2C2H5OH + 2CO2



A) Petrol bağımlılığını azaltma ve küresel ısınma ile mücadelede önemli bir yeri vardır.











B) Biyokütleler güneş enerjisinin depolanmış halidirler.







I. Her iki tepkimede de enzimler etkilidir.







C) Hayvan gübreleri ve çöplerin kullanımı ile biyogaz üretimi çevre kirliliğini azaltmada önemli bir yere sahiptir.







II. 1. tepkime mayalanma, 2. tepkime yanmadır.







III. Her iki tepkimede ekzotermiktir.







D) Biyoyakıtların yakılması dünya atmosferindeki CO2 dengesini bozmaz.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II







E) Biyoyakıtlar enerji dışındaki bir alanda kullanılamaz.















E) Biyoyakıtlar enerji dışında yapı malzemesi, geri dönüşümlü kağıt ve plastik üretimi gibi alanlarda kullanılır.







Yukarıda verilen 1 ve 2 tepkimeleri ile ilgili,



D) I ve III



11.



Cam boru Odun talaşı



8. Nükleer enerji ile ilgili,



Plastik tıpa



l. Sera gazı salınımı sınırlıdır.







ll. Düşük maliyetle yüksek enerji üretilir.







lll. Yenilenebilir enerji kaynağıdır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Nükleer enerji atom çekirdiğinin parçalanması ile gerçekleşir. Sera gazı salınımı sınırlıdır. (Doğru) ll. Çok az miktar nükleer atom çekirdeği uzun yıllar enerji üretilir. (Doğru) lll. Yenilenemez. (Yanlış)







(Cevap C)



Çözüm Yayınları











E) I, II ve III



1. si nişastadan glikoz eldesi (Hidroliz) 2. si etil alkol fermantasyonudur. (Fermantasyon yani mayalanma) I. Her iki tepkimede de enzimler etkilidir. (Doğru) II. 1. si hidroliz, 2. si mayalanmadır. (Yanlış) III. 1. si endotermik, 2. si ekzotermiktir. (Yanlış)



(Cevap E)



C) I ve II



(Cevap A)



kibrit Yandaki şekilde verilen deney düzeneğinde bir müddet sonra kibrit alevinin parlaklığının arttığı gözleniyor.



ispirto ocağı







Buna göre,







I. H2







II. CO2







III. SO3







cam borudan çıkan gazlar yukarıdakilerden hangileri olabilir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Odun talaşının ısıtılması ile öncelikle tüpteki O2 gazı tükenir. C ve H içeriği olan talaştan



ısının etkisiyle H2 gazı tüpten çıkar ve alevin parlaklığını artırır.



12.



(Cevap A)



1. C6H12O6 → 2 X + 2CO2



2.



C6H12O6 + 2O2 → 2Y + 2CO2 + 2H2O







Yukarıdaki tepkimeler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



hidrojeni geleceğin yakıtı olarak gösteren bilim insanı aşağıdaklierden hangisidir?







A) X'in yanma ısısı C2H6 nın yanma ısısından düşüktür.







A) Oktay Sinanoğlu







B) 1. tepkime etil alkol fermantasyonudur.







B) Albert Einstein











C) Turhan Nejat Veziroğlu



C) 2. tepkime oksijenli ortamda gerçekleştiği için mayalanma gerçekleşmemiştir.







D) Marie Curie







D) Y, CH3COOH'tur.







E) Stephan Hawking







E) X in yanma ısısı Y ninkinden fazladır.



274 9. Milletlerarası Hidrojen Enerjisi Derneğinin kurucusu ve



C) Turhan Nejat Veziroğlu







X : C2H5OH , Y : CH3COOH'tur. (Cevap C)



C) 2. tepkime kısmi O2 ile gerçekleşen asetik asit fermantasyonudur. (Mayalanma) (Cevap C)



1. Sürdürülebilir bir kalkınma için,



4.



l. Çevre kirliliğinin azalması







l. Doğal kaynakların dikkatli kullanılarak gelecek kuşaklara aktarılması







ll. İnsan sağlığının korunması







lll. Doğal kaynakların korunması







ll. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının yaygınlaştırılması







lV. Teknolojik gelişmelerin hızlanması







lll. Artan enerji ihtiyacını karşılamak için uzun vadeli planlar yapılması







yapılması gerekenler arasında yukarıdakilerden hangileri yer alır?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



04



BÖLÜM 10 Test



Sürdürülebilirlik ve Nanoteknoloji







Yukarıdakilerden hangileri sürdürülebilir bir kalkınmanın sonuçları arasında yer alır?







A) Yalnız Il











B) l ve ll



D) Il, lll ve IV







C) Il ve IV



E) l, ll, lll ve lV



Verilenlerin tamamı sürdürebilir kullanımanın sonuçlarındandır.



C) I ve II







E) I, II ve III



(Cevap E)



Sürdürülebilir bir kalkınma için, l. Doğal kaynakların dikkatli kullanımı, ll. Güneş, rüzgar, hidrojen gibi yenilenebilir kaynak kullanımı, lll. Enerji üretimi ve tüketiminin planlanması gereklidir.



(Cevap E)



5. Nanoteknoloji, metrenin milyarda biri (nanometre) uzunluğa sahip materyaller eldesi ve bu materyallerin üzerinde uygulanan molekül mühendisliğidir. 0,1 nm den 100 nm'ye kadar olan yapısal uzunluklardaki malzemeler nano boyutlu kabul edilir. aşırı kullanımı sürdürülebilir bir hayat ve kalkınma için olumsuz etkilere yol açar?







A) Rüzgar enerjisi







B) Hidrojen enerjisi







C) Biyoenerji







D) Fosil yakıt











E) Güneş enerjisi







Fosil yakıt kullanımı, çevre kirliliği ve enerji kaynaklarının tüketilmesine yol açır.



(Cevap D)



Çözüm Yayınları



2. Aşağıdaki enerji kaynaklarından hangisinin plansız ve







Buna göre,







l. Grafit







ll. Grafen







lll. Elmas







lV. Fulleren







yukarıdakilerden hangileri nano boyutunda olan bir malzemedir?







A) Yalnız Il











B) l ve ll



D) I, ll ve IV







C) Ill ve IV



E) Il, IIl ve IV



Yalnızca ll. Grafen nanaboyutludur.



3. Aşağıdakilerden hangisi sürdürülebilirliği sağlamada olumlu bir etkiye sahip değildir?



6. Aşağıdakilerden hangisi nanoteknolojinin gelişmesi ve kullanımının yaygınlaşması sonucu ortaya çıkacak bir durum değildir?







A) Yenilenemez enerji kaynaklarının kullanımının sınırlanması







B) Motorlu taşıtların egzos emisyon değerlerinin düşürülmesi







C) Enerji kaynaklarının kullanımında israfın önlenmesi







D) Geri dönüşebilir atık malzemelerin toplanması







E) Artan enerji gereksinimi için fosil yakıt kullanımının yaygınlaşması



E) Artan fosil yakıt kullanımını çevreye ve sürdürübelirliği olumsuz etkilidir.



(Cevap A)







A) Kömürden elmas eldesi







B) Kendi kendini temizleyen giysilerin üretimi







C) Fosil yakıt tüketen araçlarda yakıt tasarrufu







D) Doğada çözünebilir plastik üretimi







E) Yenilenemez enerji kaynaklarının kullanımının yaygınlaşması



E) Nanoteknoolji kullanımı ile fosil yakıt (yenilenemez) kullanımı azalır. Yaygınlaşmaz. (Cevap E)







(Cevap E)



275



Test 04



1. E



7. Sürdürülebilir kalkınma için, l. Güneş enerjisi kullanımının yaygınlaştırılması,







ll. Geri dönüşümlü ve doğada çözünebilir malzeme kullanımının sağlanması







lll. Nanoteknolojik üretim ve ürün kullanımının yaygınlaştırılması







yukarıdakilerden hangileri yapılmalıdır?







A) Yalnız ll











D) l, ll ve lll











C) ll ve lV



E) l, ll, lll ve lV



5. A



6. E



7. D



8. E



9. B 10. C 11. C 12. D







l. Yaygın adı kauçuktur.







ll. Doğal bir polimerdir.







lll. Elektrik akımını iletir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II



















yaygınlaşmalıdır. Geri dönüşümlü malzemeler kullanılmalıdır.



yapısı verilen izopren monomerinin polimeri olan poliizopren ile ilgili,



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



lll. Kauçuk yalıtkandır. (Yanlış)



Sürdürülebilir bir kalkınma için yenilenebilir enerji kaynakları ve nanoteknoloji kullanımı



4. E



10. H2C = C – CH = CH2



lV. Kömür üretim ve tüketiminin yaygınlaştırılması



B) l ve lll



3. E



CH3











2. D







(Cevap C)



(Cevap D)



8. Kağıt sektörü sürdürülebilir hayat ve halkınmada önemli bir rol oynar.



11. Aşağıdakilerden hangisi sürdürülebilir kalkınmayı



Bu durumun nedeni,



olumsuz etkiler?







l. Hammaddesinin ağaçlar olması







ll. Geri dönüşümünün mümkün olması







lll. Ekolojik dengeye etki etmesi







yukarıdakilerden hangileri olabilir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



Çözüm Yayınları







C) I ve II



E) I, II ve III







A) Sodyum bor hidrürden H2 gazı eldesi







B) Jeotermal enerji kullanımı







C) Petrokimya kökenli polimerlerin kullanımı







D) Naylon poşet kullanımının sınırlanması







E) Enerji verimliliğinin artırılması



C) Petrokimya kökenli polimerler doğada kalıcı kirlilik yapar.



Hammaddesinin ağaçlar olması ekolojik dengeye etki eder. Geri dönüştürülebilir bir











(Cevap C)



malzemedir.







(Cevap E)



9. Sürdürülebilirliğin enerji, kağıt, metal ve polimer



276



sanayilerine etkileri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



12. Sürdürülebilir bir hayat ve kalkınma için hidrojen geleceğin







A) Biyopolimer kullanımının yaygınlaşması ile kalıcı çevre kirliliği azalır.







Buna göre,







B) Nanoteknoloji kullanımı sonucu metal hammadde ihtiyacı artar.







l. CH4 + H2O →







ll. MgH2 + H2O →







C) Geri dönüşüm bilincinin arttırılması ile kağıt üretimi için kesilen ağaç miktarı azalır.







D) Yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik üretimindeki payının artması fosil yakıt tüketimini azaltır.







E) Var olan doğal kaynakların planlı kullanımı sürdürülebilir kalkınmaya katkı sağlar.



yakıtı olarak gösterilmektedir.







lll. H2O(s) (elektroliz)







lV. C3H8 + O2 →







tepkimelerinden hangileri ile hidrojen gazı elde edilebilir?







A) Yalnız ll











D) l, ll ve lll



B) Nanoteknoloji kullanımı ile daha az materyal ile daha verimli teknoloji sağlanır.



l. → CO + 3H2(g)







ll. → Mg(OH)2 + H2







(Cevap B)



B) l ve lll







C) ll ve lV



E) l, ll ve lV



lll. → H2 + 1/2O2







(Cevap D)



BİRE BİR



05



BÖLÜM 10 Test



1.



l. Petrol eteri



4. I. Turba







ll. Gaz yağı











lll. Fuel oil







lV. Benzin











Yukarıdaki petrol ürünlerinin uçuculukları arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir?







A) l > ll > lV > lll







B) l > lV > ll > lll







C) ll > l > lll > lV







D) lll > ll > l > lV











E) ll > lll > l > lV







II. Antrasit III. Linyit







Yukarıda verilen kömür türlerinin yanma ısılarına göre karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?







A) I > II > III











B) II > III > I



D) III > I > II



C) II > I > III



E) III > II > I



Oluşum süreleri ile yanma ısıları arasında doğru orantı vardır. İlk oluşan turbanın enerjisi en az, en uzun sürede oluşumu tamamlayan Antrasit'in enerjisi en fazladır. Antrasit > Linyit > Turba











(Cevap B)



l > lV > l > lll







(Cevap B)



2. Aşağıdakilerden hangisi biyokütleden enerji üretiminde kullanılan maddelerden birisi değildir?



A) Ayçiçek yağı







B) Buğday







C) Şeker kamışı







D) Sofra tuzu







E) Mısır



5. Aşağıdaki yakıtlardan hangisi atmosferdeki net CO2 Çözüm Yayınları







Biyokütle yakın zamanda yaşamış ya da yaşayan canlılardan elde edilen fosilleşmemiş biyolojik malzemelerdir. Ayçiçek yağı, buğday, şeker kamışı, mısır bu sınıfta iken, sofra tuzu (NaCI) bir biyokütle değildir.







(Cevap D)



miktarını değiştirmez?







A) Biyoyakıtlar







B) Kömür







C) Benzin







D) Doğal gaz







E) LPG



Fosil yakıtlar olan kömür, benzin, doğalgaz ve LPG net CO2 miktarını artırır. Biyoyakıtlar ise



net CO2 miktarını değiştirmez.











(Cevap A)



277 3. Nükleer enerji teknolojisine sahip olmanın olumlu etkileri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?







A) Enerjide dışa bağımlılığın azalması,







B) Fosil yakıt kaynaklı sera gazı salınımının azalması







C) Sürdürülebilir kalkınmaya destek olması







D) Yeni iş alanları ve istihdam sağlaması







E) Kurulum maliyetinin çok yüksek olması



6. Hidrojen enerjisi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







A) Yenilenebilir enerji kaynağıdır.







B) En verimli kaynağı sodyum borhidrür (NaBH4)'dür.







C) Birim kütlesi en yüksek hacme sahip olan gazdır.







D) Birim hacmi en yüksek enerji veren yakıttır.







E) Sera gazı salınımı olmayan bir yakıttır.



E) Başlangıçta kurulum için gereken maliyetlerinin yüksek olması olumsuz bir etkisidir.



H2 = 2 mol kütlesi en küçük olan gazdır. Birim hacmi en fazla enerji veren yakıt değildir.















(Cevap E)







(Cevap D)



Test 05



1. B



7. Aşağıdaki enerji türlerinden hangisi yenilenebilir enerji A) Jeotermal







B) Hidroelekrtrik







C) Hidrojen







D) Nükleer







E) Güneş



3. E



4. B



5. A



6. D



7. D



8. C



9. E 10. D 11. B 12. A



10. LPG ile ilgili,



kaynaklarından değildir?







2. D



Nükleer enerji çekirdeğindeki taneciklerde ve atomun kütlesinde değişikliklere yol açan radyasyon yayan bir enerji türüdür. Yenilenebilir enerji değildir. (Cevap D)







I. Sıvılaştırılmış petrol gazıdır.







II. Rafinasyonda ilk elde edilen üründür.







III. Yaklaşık % 70 bütan, % 30 propan içerir.







IV. Havadan hafif ve yanıcı bir gaz karışımıdır.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) I, II ve III







C) II ve IV



E) II, III ve IV



lV. LPG havadan ağır bir gaz karışımıdır.







I. CH4 ve C2H5OH yakıt olarak kullanılır.







II. C2H5OH ve CH3COOH glikozun fermantasyonu ile elde edilir.







III. Üçü de suda çözünür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



Çözüm Yayınları



8. CH4, C2H5OH ve CH3COOH molekülleri ile ilgili,



(Cevap D)



11.



I. Aseton







II. Plastik







III. Asfalt







IV. Fuel oil







Yukarıdakilerden hangileri ham petrolün rafineri sürecinde elde edilen ürünlerden birisi değildir?







A) Yalnız I











B) I ve II



D) II ve IV







C) II ve III



E) I ve IV



Ham petrolün rafinasyonunda petrol bileşeni olan mazot, fuel oil, benzin, asfalt, LPG gibi ürünler elde edilir. I. Aseton ve II. Plastik rafinasyondan elde edilen ürünlerin çeşitli kimyasal işlemlerden geçmesi ile üretilir. (Cevap B)



I. CH4 (Doğal gazın yapısında), C2H5OH (biyoetanol olarak) yakıt olarak kullanılır. (Doğru) II. Etil alkol fermantasyonu ve asetik asit fermantasyonu ile elde edilirler. (Doğru) III. CH4 apolardır suda çözünmez. (Yanlış)



(Cevap C)



278



12.



I. LPG







II. Fuel oil







III. Mazot IV. Benzin



9.



I. Yapı malzemesi











II. Geri dönüşümlü kağıt











III. Plastik üretimi



Yukarıdaki petrol rafineri ürünlerinin birer mollerinin tamamen yanması sonucu açığa çıkan enerjilerin karşılaştırılması hangisinde doğru verilmiştir?







Yukarıdakilerden hangileri biyoyakıtların enerji dışındaki kullanım alanlarındandır?







A) II > III > IV > I







B) III > IV > I > II







A) Yalnız I



B) Yalnız II







C) IV > III > I > II







D) I > IV > III > II























D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



E) III > IV > II > I



I. Yapı malzemesi, II. Geri dönüşümlü kağıt, III. Plastik üretimi biyoyakıtların enerji



C sayısı arttıkça yanma entalpisi artar. ll > lll > lV > l



dışındaki kullanım alanları arasındadır.











(Cevap E)



(Cevap A)



01



TÜMEVARIM - V Test 1. mH3PO4 + n Ca(OH)2 → X + 6H2O



4. X saf sıvısıyla saf suyun oluşturduğu 2 litrelik sulu çözeltinin derişimi 0,4 molardır.



Yukarıdaki denkleştirilmiş tepkime ile ilgili,







I. Nötrleşme tepkimesidir.







II. X bileşiği Ca3(PO4)2'dir.







III. m = 2 ve n = 3'tür.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III







X sıvısının yoğunluğu 0,96 g/mL olduğuna göre çözeltinin hacimce % kaçı X'tir? (X'in mol kütlesi = 240 g/mol)







A) 10



B) 20



C) 25



D) 40



E) 50



n m = V ise 0,4 . 2 = n = 0,8 mol X 192 0,8 . 240 = 192 gram X, 0,96 = V X 200 Vx = 200 mL hacimce % = 2000 .100 = 10



C) I ve II



E) I, II ve III







(Cevap A)



2H3PO4 + 3Ca(OH)2 → Ca3(PO4)2 + 6H2O Tüm öncüller doğrudur.



5.



(Cevap E)



O2(g)



2.



• Yenilenebilir enerji türüdür.







• Fosil yakıtlardan ve bazı bileşiklerden kimyasal yöntemlerle elde edilir.







Yukarıda özelliklerinden bazıları verilen alternatif enerji kaynağı aşağıdakilerden hangisi olabilir?







A) Nükleer enerji







B) Petrol







C) Rüzgar enerjisi







D) Hidrojen enerjisi











2FeO(k) + 1 O2(g) → Fe2O3(k) + 80 kkal 2 denklemine göre tam verimle gerçekleşen tepkime sonucu kaptaki katı kütlesinde 6,4 gramlık bir artış gerçekleşiyor.



E) Hidroelektrik enerjisi



Hidrojen enerji kaynağı olan H2 gazı, doğal gaz gibi fosil yakıtlardan, H2O gibi bileşiklerden elde edilen yenilebilir bir enerjidir. (Cevap D)



Çözüm Yayınları











FeO(k)











Buna göre, tepkime sonunda açığa çıkan ısı kaç kkal'dir?







(O = 16, Fe = 56)







A) 320



B) 160



C) 80



D) 32



E) 16



Katı kütlesindeki artış = mO = 6,4 g 2 6, 4 32 = 0, 2 mol O2 harcanmıştır. 0,5 mol O2 harcandığında 80 kkal



0,2 mol O2 harcandığında 32 kkal







(Cevap D)



Po = Patm



3.



İdeal piston



6. Tek basamakta gaz fazda gerçekleşen bir tepkimedeki Patm O2(g)



CH4(g) 2V, T







maddelerin mol sayılarının zamanla değişimi aşağıda verilmiştir.



2P atm He(g)



Zaman (s)



nX (mol)



nY (mol)



nZ(mol)



0



0,8



0,6



0



t1



0,4



0,4



0,2



t2



0



0,2



0,4



V, T



2V, 2T



Şekillerde belirtilen CH4, O2 ve He gazlarının basınç, hacim ve sıcaklık değerleri verilmiştir. Buna göre gazların kütleleri mCH , mO ve mHe arasındaki







4



2







2



2



Bu tabloya göre,



279



ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir?











(H = 1, He = 4, C = 12, O = 16)



2X2 + Y2 → Z şeklindedir.







A) mCH = 2mO = 4mHe







II. Tepkime hız bağıntısı k.[X2]2 . [Y]'dir.







B) mCH = mO = 4mHe







III. t2 = 2t1'dir.







C) 2mCH = mO = 4mHe







yargılarından hangileri doğrudur?







D) 2mCH = mO = mHe







A) Yalnız I



B) Yalnız II







E) mCH = mO = mHe















4



2



4



2



4



2



4



2



4



2 P. 2 V P. 2 V 2P.V nCH = T , nO = 2T , nHe = T 4 2 (2n) (n) (2n)



mCH = 2n . 16,



4



D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



0,8 X2 + 0,4 . Y2 → 0,4Z 2X2 + Y2 → Z ve TH = k . [X2]2 . [Y]



mO = n . 32, mHe = 2n . 4 2



I. Tepkime denklemi,



(Cevap B)



(Cevap C)



Test 01



1. E



7.



X(g) + 2Y(g)







Tepkime dengeye ulaşana kadar ileri yöndeki tepkimenin denge sabiti (Kc) kaçtır?



A) 3 B) 5 C) 2 D) 3 E) 2 2 8 9 17 19 3



5







–1 –2



40 5. 100 = 2



Z + 2T 0



0



+1



+2



5. D



Organik bileşik



verim yüzdesi % 40 oldğuna göre, derişimler cinsinden







4. A



6. C



7. C



8. B



9. C 10. B 11. B 12. A



sınıflandırılmasında aşağıdakilerden hangisinde hata yapılmıştır?



tepkimesi 1 L'lik kapta 3 mol X ve 5 mol Y gazları ile başlatılıyor.



+ 2Y



3. B



10. Organik bileşiklerin fonksiyonel gruplara göre



Z(g) + 2T(g)







X



2. D



2 3 1 2 –––––––––––––––––––––– 1.2 2 = 2 Kç = 2.3 2 9



(Cevap C)



Fonksiyonel grup



A) Alkin



–– C



B) Eter



O || ––C –– O –– R



C) Keton



O || ––C ––



D) Amin



–– NH2



E) Açil halojenür



––C | X



C ––



O



B) Ester olmalıydı. Eter – O – şeklindedir.



(Cevap B)



8. Molar derişimleri ve hacimleri eşit olan H2SO4, KOH ve Na2SO4 çözeltileri sabit sıcaklıkta karıştırılıyor.



11. Etil formiyat esterinin asidik ortamda hidrolizi sonucu



Oluşan bu karışım ile ilgili,







I. pH > pOH'tır.







II. [Na+] = [K+]'dır.







'dir. III. Derişimi en fazla olan iyonlar Na+ ve SO 24







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











B) Yalnız III



D) II ve III



oluşan alkol ve karboksili asit çifti aşağıdakilerden hangisidir?



Çözüm Yayınları







Alkol



C) I ve II



E) I, II ve III



H2SO4'ten 2mol H+



KOH'ten 1 mol OH– KOH'tan 1 mol K+



ortam asidiktir. pH < pOH



[Na+] > [K+] Na2SO4'ten 2 mol Na+ lll. Derişimi en fazla olan iyonlar Na+ ve SO42– dir.



(Cevap B)



Karboksili asit



A) CH3 –– OH



O || H –– C –– OH



B) C2H5 –– OH



O || H –– C –– OH



C) CH3 –– OH



O || CH3 –– C –– OH



D) CH3 –– CH2 –– CH2 –– OH



O || H –– C –– OH



E) C2H5 –– OH



O || CH3 –– C –– OH



O H – C – O – C2H5 Karboksili Alkol kısmı asit kısmı



280







(Cevap B)



9. Pil şeması, Zn(k) |Zn2+ (0,1 M)| |Ag+ (0,01 M)| Ag(k)















şeklinde olan elektrokimyasal pilin potansiyel 1,47 volttur.







suda en fazla çözünmesi beklenir?



Buna göre, aynı pilin standart pil potansiyeli (E pil) kaç volttur? (Nerst denkleminde 0,059 yerine 0,06 kullanınız.)







A) Etanol



A) 1,43











Epil = E°pil – 1,47 = E°pil –



12. Aşağıda verilen bileşiklerden hangisinin aynı koşullarda



o



B) 1,5



C) 1,56



D) 1,58



E) 1,6



B) 1 - bütanol



D) 2,3 - dimetil bütan



C) Asetilen



E) Metan



H bağı içeren ve C sayısı az olan etanol en çok çözünür.



0, 06 10-1 n . log ^10-2h2







0, 06 3 2 . log 10 , Epil = 1,56 (Cevap C)



(Cevap A)



02



TÜMEVARIM - V Test 1.



4. 0,2 mol NaOH katısının 4 mol H2O'da tamamen



Mol sayısı



çözünmesiyle oluşan çözelti ile ilgili,



0,6



X2



0,4



Z



0,2



Y2



0



Zaman







Yukarıda kapalı kapta gerçekleşen bir tepkimede yer alan maddelerin mol sayılarının zamanla değişimi verilmiştir.







Bu grafiğe göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







A) Tepkime denklemi,



I. Kütlece % 10 NaOH içerir.







II. Su eklenerek hacmi 250 mL'ye tamamlanırsa çözeltideki iyon derişimi 1,6 M olur.







III. 28 gram su eklenirse iyonların molal derişimi 4 olur.







yargılarından hangileri doğrudur? (H = 1, O = 16, Na = 23)







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. 0,2 . 40 = 8 g NaOH, 4 . 18 = 72 g H2O 8 80 .100 = 10 (Doğru) 0, 2 ll. M = 0, 25 = 0, 8M NaOH(2i) = 1,6M i (Doğru) lll. 72 + 28 = 100 gsu = 0,1kgsu



X2 + 2Y2 → Z şeklindedir.



B) Tepkime tam verimle gerçekleşmiştir.







C) Z'nin formülü X2Y'dir.







D) Aynı koşullarda 0,8 mol Y2 eklenirse X2'nin tamamı harcanır.















0, 2 mol = 2 molal NaOH(2i) = 4 molal iyon (Doğru) 0, 1 kg



(Cevap E)



E) Zamanla kaptaki molekül sayısı azalır.



X2 + 2Y2 → 2Z ise Z = XY2'dir.



(Cevap C)



2. Nötr X atomunun temel haldeki elektron orbital şeması şöyledir:



5. Standart koşullarda 0,6 mol CH4 ve 0,6 mol O2 gazlarının,







Buna göre, X atomu ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?







A) Atom numarası 24'tür,.







B) Küresel simetri özelliği gösterir.







C) n = 3, l = 2 olan orbitallerinde 5 elektron vardır.







D) +1 yüklü iyonunun elektron diziliminin son terimi 3d4'tür.







E) Manyetik kuantum sayısı (ml) –2 olan orbitallerinde 1 elektron bulunur.



X: ... 4s13d5 X+: ... 4s03d5



Çözüm Yayınları







CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(g)















denklemine göre tam verimli tepkimesi sonucu 267 kj ısı açığa çıkıyor.







Buna göre CH4 gazının standart molar oluşum entalpisi kaç kj'dir?







(∆Hool CO2(g) = –394 kj/mol, ∆Hool H2O(g) = –285 kj/mol)







A) –148



B) –74



C) 74



D) 148



E) 296



0,3 mol CH4 tepkimeye girince 267 kj 1 mol CH4 tepkimeye girince ∆H = –890 kj







(Cevap D)



∆H = Hü – Hg ise –890 = [–394 + 2 . (–285)] – [HCH ] ise H°CH = –74 kj



Basınç



3.



4







4



(Cevap B)



X 2



Y



1







−273



6. HCI + O2 → HOOCI (yavaş) Sıcaklık (°C)



0







11,2 litrelik sabit hacimli bir kapta bulunan X ve Y gazlarının kabın sıcaklığının artırılmasıyla basınçlarındaki değişiklik şekildeki gibidir.







Kaptaki X ve Y gazlarının kütleleri eşit olduğuna göre,







I. Molekül kütleleri







II. Mol sayıları







III. Aynı sıcaklıktaki difüzyon hızları







HOOCI + HCI → 2HOCI (hızlı)







2HOCI + 2HCI → 2H2O + 2CI2 (çok hızlı)







Bir tepkimeye ait mekanizmalar yukarıda verilmiştir.







Bu tepkime ile ilgili,







I. Hız bağıntısı k.[HCI] . [O2]'dir.







II. HOOCI ve HOCI birer katalizördür.







III. Tepkime moleküleritesi 2'dir.







niceliklerinden hangilerinde Y = 2X ilişkisi vardır?







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II







A) Yalnız I



B) Yalnız II



























D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Yavaş basamağın girenlerine göre yazılır. (Doğru)



mol sayıları ile basınçları orantılıdır. nx = 2nY'dir. mX = mY olduğuna göre MAY = 2MAX'tir.



D) I ve III



281



(Cevap A)



ll. HOOCl ara üründür.



(Cevap A)



Test 02



1. C



7. Sabit hacimli 1 L'lik bir kapta,







Kaba sabit sıcaklıkta kaç mol PCI5 gazı eklenir ise tekrar denge kurulduğunda kapta 3 mol CI2 gazı bulunur?







A) 2



B) 3



C) 4



3+x 1 = 3.3 x=6



5. B



6. A



7. E



8. B



D) 5







O CH2 3 C17H35



CH



COOH + X



O O



C O C O



CH2



E) 6



9. C 10. C 11. D 12. D



O



C17H35 C17H35 + 3 H2O



C



C17H35







H2O X + 3C17H35COONa Y + 3NaOH →







Yukarıdaki tepkimelere göre X ve Y nedir? X



(Cevap E)



Y



8. Oda koşullarındaki HA zayıf asit çözeltisinin pH'si 3'tür.



A)



Sodyum hidroksit



Gliserilstearat







HA çözeltisinin 100 mililitresi ile 0,1 M 200 mL KOH çözeltisi tam nötrleşmektedir.



B)



Sodyumstearat



Gliserin







Buna göre, HA asidinin iyonlaşma sabiti (Ka) kaçtır?



C)



Gliserin



Sodyumstearat



A) 2.10–6



D)



Gliserin



Gliserilstrearat







E)



Glikol



Sodyumstearat











B) 5.10–6



D) 2.10–5



C) 10–5



E) 5.10–5



X: Gliserin ( CH2 – CH – CH2 ) l l l OH OH OH Y: Gliserilstarat



10-6 Ka = 0, 2



M . 100 = 0,1 . 200 HA  H+ + A– M = 0,2M 0,2 +10–3 +10–3 –10–3



Ka = 5 . 10–6







V







Ag



0,4 M Ag+(suda)



Çözüm Yayınları



Tuz köprüsü Ag



100 mL (1. kap)



0,2 M Ag+(suda) 100 mL (2. kap)







I. 1. kaba su eklenerek hacim 200 mL yapmak







II. 2. kapta hacim değişmeksizin 0,02 mol AgNO3 katısı çözmek







III. 2. kaba 100 mL saf su eklemek







işlemlerinden hangileri yapılırsa Epil = 0 olur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



E) I, II ve III











(Cevap C)



Yukarıdaki tepkimelerin hangilerinde etilen elde edilebilir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



l. ve ll. de etilen elde edilir. lll. de etilalkol oluşur.



ve Y maddeleri ekleniyor.







C2H5OH I. CH3 –– CH2 –– CI + KOH → H2SO4 II. CH3 –– CH2 –– OH → ısı O || Pd III. CH3 –– C –– H + H2 → ısı



10.



12. Şekildeki kaplarda bulunan saf sulara üzerlerinde belirtilen X



C) I ve II



l. ve ll. işlemler derişimleri eşitler Epil = 0 olur.







(Cevap D)



(Cevap B)



9. Şekildeki pil sistemine,



282



4. E







tepkimesine göre 2'şer mol PCI3 ve CI2 gazları ile 4 mol PCI5 gazı sabit sıcaklıkta dengededir.



4 Kc = 2.2 = 1 PCl3 + Cl2  PCl5 +n +n +x –n 3+x 3 3



3. A



11.



PCI3(g) + CI2(g)  PCI5(g)







2. D



C) I ve II



E) I, II ve III (Cevap C)



X



Y



Saf su



Saf su



1. kapta



2. kapta







Bir süre sonra 1. kaptaki suyun yüzey gerilimi azalırken, 2. kaptaki suyun yüzey gerilimi değişmiyor.







Buna göre,







I. X yüzey aktif, Y yüzey inaktif maddedir.







II. X şeker, Y deterjan olabilir.







III. X hidrofil ve hidrofob uç içerir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



l. Yüzey gerilimini azaltan X yüzey aktif (Doğru) lll. X hidrofil ve hidrofob uç içerir.



C) I ve II



E) I, II ve III



(Cevap D)



TÜMEVARIM - V Test 1.



4. Yoğunluğu 1,2 g/cm3 olan kütlece % 49'luk H2SO4



2X2(g) + Y2(g) → 2X2Y(g)



çözeltisinin 200 mL'sine su eklenerek hacmi kaç mL yapılırsa molar derişimi 2,4 olur? (H2SO4 = 98)



denklemine göre X2 ve Y2 gazlarının başlangıçtaki mol sayıları aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.



I. II. III.



nX (mol)



nY (mol)



2



2



1,2



0,5



2







B) 500



C) 800



D) 1000



E) 1200



Vson = 500 mL



0,4







Buna göre yukarıdakilerden hangilerinde tepkimenin sınırlayıcı bileşeni X2'dir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



A) 400



%.d.10 = 49.1, 2.10 = M= M 6M 98 A M1V1 = M2V2 ise 6 . 200 = 2,4 . Vson



2



1



03



(Cevap B)



C) I ve II



E) I, II ve III



Tam verimli tepkimede tamamen harcanan madde sınırlayıcı bileşendir. Yalnız l (Cevap A)



5.



C2H4(g) + 3O2(g) → 2CO2(g) + 2H2O(s)







Standart koşullarda gerçekleşen yukarıdaki tepkimenin entalpi değişimi (∆H°) –1412 kj/mol'dür.







Buna göre, C2H4 gazının standart molar oluşum entalpisi kaç kj/mol'dür?







(∆Hool [CO2(g)] = –394 kj/mol, ∆Hool [H2O(s)] = –286 kj/mol)







A) 212



B) 104



C) 52



D) –104



E) –52



∆H = Hü – Hg



elementleri ile ilgili bilgiler şöyledir:



• Hidrojenli bileşiğinin asitlik kuvveti en fazla olanı X'tir.







• İndirgenme potansiyeli en yüksek olanı Y'dir.







Buna göre X, Y ve Z elementlerinin kovalent yarıçapları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisidir?







A) X > Y > Z











B) Y > X > Z



D) X > Z > Y



E) Y > Z > X



3. Nano boyutlu bir malzeme olan grafen ile ilgili;



l. İki boyutlu tek malzemedir.







ll. Grafit, fulleren ve karbon nanotüpün yapıtaşını oluşturur.







lll. Elektrik akımını iletmez.







A) Yalnız l



B) l ve ll



















E) l, ll ve lll



D) ll ve lll







2H4



] ise



= 52 kj / mol (Cevap C)



6. (Cevap D)



yargılarından hangileri doğrudur?



2H4



HC



C) Z > X > Y



Atom no: X > Z > Y kovalent yarıçap: X > Z > Y







–1412 = [2 . (–394) + 2 . (–286)] – [HC



Çözüm Yayınları



2. Periyodik sistemin halojenler grubunda yer alan X, Y ve Z











C) l ve lll



Grafen 10–9m = 1nm boyutundadır. İki boyutlu tek malzemedir. Grafit, fullenen ve nanotüpün yapıtaşıdır. Elektrik akımını bakırdan daha iyi iletir. (Cevap B)







2X(g) + 3Y(g) → Z(g) + 2T(g)



tepkimesi ile ilgili yapılan çeşitli deneylerdeki reaktif derişimleri ve tepkime hızı aşağıda verilmiştir. Tepkime hızı a M k s



[X] (M)



[Y] (M)



0,2



0,1



4.10–5



0,4



0,2



3,2.10–4



0,1



0,1



1.10–5



n



0,2



1.8.10–4



0,3



m



9.10–5



283



Bu tabloya göre, n ve m aşağıdakilerden hangisidir? n



m



A)



0,2



0,2



B)



0,1



0,2



C)



0,3



0,1



D)



0,2



0,4



E)



0,1



0,3



1. ve 3. deneyden hız X'e göre 2. derecedendir. 1. ve 2. deneyden toplam derece 3 tür. Sonuçları çıkarılır. r = k . [X]2 . [Y], n = 0,3 ve m = 0,1



(Cevap C)



Test 03



1. A







ki Z(g) + ısı kg tepkimesinin 25 °C'deki denge sabiti (Kc) 4'tür.







25 °C'de dengede olan tepkime ile ilgili,



7.







I. Vi = Vg'dir.







II. ki = kg'dir.







III. Kp > Kc'dir.







10.



2X(g) + Y(g)



2. D



I.



3. B



4. B



CI



5. C



6. C



CI C



8. C



CH3



C



CH3



7. A



ile C 2H 5



CI



C



C



CI



C2H5



O II. CH3



CH



O



C



ile



OH



CH2



III.



yargılarından hangileri doğrudur? (V = hız) A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III







C) I ve II



E) I, II ve III



Denge anında Vileri = Vgeri'dir. k Kc = k i = 4 ise ki > kg'dır. g nü – ng = 1 – (2 + 1) = –2 Kp < Kc'dir.



(Cevap A)



O



CH3



CH2



C



NH2



OH



NH2







9. A 10. E 11. C 12. C



CH3



ile



O



C2H5







Yukarıdaki bileşik çiftlerinden hangileri birbirinin izomeridir?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















D) I ve III



C) I ve II



E) I, II ve III



l. Cis - trans ll. Fonksiyonel grup lll. Dallanma - halka izomeridir.



8. Eşdeğer gram sayıları aynı olan HF ve KOH çözeltileri sabit







(Cevap E)



sıcaklıkta tamamen karıştırılıyor. Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?







(HF için Ka = 2.10–5)







A) Ortamın pH'si 7'den büyüktür.







B) Tam nötrleşme gerçekleşir.







C) Tampon çözelti oluşur.







D) F– iyonu mol sayısı azalır.



E) F– + H2O



11. Etan, etilen ve asetilenden oluşmuş 2 mollük gaz karışımına sırasıyla aşağıdaki işlemler uygulanıyor. Çözüm Yayınları







HF + OH– tepkimesinin denge sabiti



5.10–10 dur.







1. işlem : Karışım yeterli miktar NH3'lü AgNO3 çözeltisinden geçirildiğinde kütlesi 18,2 gram azalıyor.







2. işlem : Kalan gaz karışımı kütlece % 40'lik Br2'li suyun 200 gramının rengini gideriyor.







Buna göre karışımdaki etan gazı kaç gramdır?



Tam nötürleşme gerçekleşir. Bazik NaF tuzu oluşur. Hidroliz gerçekleşir. Tampon çözelti







(H = 1, C = 12, Br = 80)



oluşmaz.







A) 45



HF zayıf asittir. Eşit mol HF ve NaOH reaksiyonu sonucu asit ve bazdan artan olmaz.







(Cevap C)



B) 30



C) 24



D) 20



E) 18



18, 2 1. işlemde uç alkin olan asetilen harcanır. 26 = 0, 7 mol 2. işlemde etilen harcanır. 40 80 200. 100 = 80 g Br2, 160 = 0, 5 mol Br2 0,5 mol etilen 2 – 0,7 – 0,5 = 0,8 mol C2H6(30) = 0,8 . 30 = 24 g



(Cevap C)



9. NaBr ve CuCI katılarının aynı kapta su ile oluşturdukları çözelti elektroliz ediliyor.



Buna göre anot ve katot elektrodlarda öncelikle hangi maddeler toplanır?







(e– verme eğilimi : Na > H2 > Cu > Br– > CI– > OH–)



284











Anot



Katod



A)



Br2



Cu



B)



Na



O2



C)



O2



Cu



D)



CI2



H2



E)



Br2



Na



Monomer



12.







I. Etilen



Polietilen



II. Asetilen



Trimetilbenzen



III. Vinilklorür



Polivinilklorür



IV. Aseton



Benzen







Yukarıda verilen monomerlerden hangilerinin polimeri yanlış verilmiştir?







A) Yalnız II











ll. Benzen, lV. Trimetil benzen



olan anyon (Br–) anotta birikir.



(Cevap A)



B) I ve III



D) III ve IV



İndirgenme eğilimi en büyük olan katyon (Cu) katodda yükseltgenme eğilimi en büyük



Polimer







C) II ve IV



E) I, II ve IV (Cevap C)



TÜMEVARIM - V Test 1. Aşağıdakilerden hangisi yenilenebilir enerji kaynaklarından



4. Deniz seviyesindeki 300 g saf suda 52,2 gram K2SO4



birisi değildir?







A) Doğalgaz







B) Güneş







C) Biyokütle enerjisi







D) Hidroelektrik enerjisi







E) Hidrojen enerjisi



katısının tamamen çözünmesiyle hazırlanan sulu çözeltinin kanamaya başlama sıcaklığı (K.N) ve donmaya başlama sıcaklığı (D.N) aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?







(K2SO4 = 174, Kk = 0,52 °C/molal, Kd = 1,86 C°/mol) K.N (°C)



A) Doğalgaz bir fosil yakıt olup, çevreyi kirletir.







(Cevap A)







2. Aşağıda açık formülü verilen bileşiklerden hangisinin



A) H



C≡C



Genel formülü



H



B)



Adı



CnH2n-2



Etin (Asetilen)



CnH2n



Siklohekzan



CH2



D) CH3



CH2



CnH2n



CH2



E)



CH2



CH2



Bütan



CnH2n+2



CH2



Siklopropan



B) 101,56



–5,58



C) 101,04



–3,72



D) 101,56



–3,72



E) 101,04



–5,58



(Cevap B)



C(k) + O2(g) → CO2(g) + 390 kj 3C(k) + 4H2(g) → C3H8(g) + 100 kj Yukarıda verilen tepkimelere göre, aynı koşullarda 8,8 gram C3H8 gazının tamamen yanması sonucu kaç kj ısı



Propen



CH3 CnH2n+2



–1,86



2



Çözüm Yayınları



CH = CH2



A) 100,52



5. H2(g) + 1 O2(g) → H2O(s) + 285 kj



C) CH3



D.N (°C)



52, 2 0, 3 mol 174 = 0, 3 mol, 0, 3kgsu = 1 molal K2SO4(3iyon) 1 . 3 = 3 molal iyon K.N = 100 + 3 . 0,52 = 101,56 D.N = 0 – 3.1,86 = –5,58



genel formülü ya da adı yanlış verilmiştir? Açık formül



04



açığa çıkar? (H = 1, C = 12)



A) 221



HH



B) 442



O = –285, HCO = –390, HC



2



3H8



2



C) 663



D) 884



E) 1326



= –100



C3H8 + 5O2 → 3CO2 + 4H2O



∆H = Hü – Hg = [3 . (–390) + 4 . (–285)] – [–100] = 8, 8 –2210 kj/mol . 44 = 0, 2 mol , 0,2 . 2210 = 442



(Cevap B)



bileşiği siklo alkan olup genel formülü CnH2n ve adı siklopropandır. CH2 CH2 (Cevap E)



6. Tek basamakta gerçekleşen bir tepkimenin denklemi 3. Sabit hacimli bir kapta eşit mol sayılı N2 ve H2 gazlarının, N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)















denklemine göre tam verimli tepkimesi gerçekleştirilip sıcaklık başlangıç sıcaklığına döndürüldüğünde gaz basıncı 2,4 atm oluyor.















Bu tepkimenin,



Bu olay ile ilgili çizilen, PNH (atm)



PN2(atm)



1,8



Gaz basıncı (atm)



3



3,6







0



Zaman 0



II



Zaman 0







grafiklerinden hangileri doğrudur?







A) Yalnız I



B) Yalnız II















3n



3n



N2



+ 3He → 2NH3



–n –3n ––––––––– 0 2n



D) I ve III



+2n



[Y] (M)



Sıcaklık (°C)



I.



0,4



0,2



50



II.



0,4



0,2



40



III.



0,1



0,4



40



yukarıdaki koşullardaki tepkime hızları (r) ve hız sabitleri



2,4 I



[X] (M)



(k) arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir?



1,6 1,2



2X(g) + Y(g) → Z şeklindedir.







r III



Zaman



C) I ve II



E) I, II ve III







k



A)



I > II > III



I = II = III



B)



II > I > III



I > II = III



C)



I > II = III



I > II > III



D)



I > II > III



I > II = III



E)



I > III > II



II > I > III



En hızlı tepkime sıcaklığı en yüksek ve X derişimi en fazla olan l. sidir. En yavaşı sıcaklığı



nson = 4n = 2,4 atm



düşük ve X derişimi en az olan lll. südür. k sıcaklıkla orantılıdır.



n = 0,6 atm (Cevap D)



(Cevap D)



285



Test 04



1. A



7. H2S(suda) + H2O(s)



10.



HS(-suda) + H3 O(+suda)











+ S(2suda HCO3 (suda) )



HS(-suda) + CO32-(suda)







Tepkimelerine göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







A) H2S, HS nin konjuge asididir.







B) HS ilk tepkimede baz ,ikincide asit gibi davranır.



–



–



2– 2– C) CO , S nin konjuge bazıdır. 3 D) H3O+ ile H2O konjuge asit - baz – 2–







çiftidir.



E) HCO , CO nin konjuge asididir.







3 3 C) CO32–, HCO3–'nin konjuge bazıdır. S2–, HS– nin konjuge bazıdır.



2. E



3. D



4. B



5. B



6. D



7. C



8. D



9. D 10. B 11. E 12. D



Br | CH3 –– CH –– CH2 –– CH –– CH –– CH –– CH3 | | | OH CI C2H5







bileşiğinin IUPAC sistemine göre adı aşağıdakilerden hangisidir?







A) 2 - etil - 3 - bromo - 4 - kloro - 6 - hidroksi heptan







B) 5 - bromo - 2 - hidroksi - 4 - kloro - 6 - metil oktan







C) 2 - hidroksi - 5 - bromo - 4 - kloro - 6,6 - dimetil heptan







D) 5 - bromo - 2 - hidroksi - 4 - kloro - 5 - etil heptan







E) 2 - hidroksi - 4 - kloro - 5 - boromo - 6 - etil heptan



Br 1 2 3 4 l 6 CH3 – CH – CH2 – CH – CH – CH – CH3 l l 5 l OH Cl 7CH2 l 8CH3



(Cevap C)



5 - bromo - 2 - hidroksi - 4 - kloro - 6 - metil oktan



(Cevap B)



8. CuBr2 katısının t °C'de çözünürlük çarpımı (Kçç) 3,2.10–11 dir.







A) 64



B) 44,8



C) 22,4



D) 11,2



E) 5,6



CuBr2(k)  Cu2+ + 2Br– x



2x



Kçç = x . (2x)2 = 4x3 = 32 . 10–12 ise



x = çözünürlük = 2 . 10–4M n n M = V ise 2 . 10–4 = 0, 25 'ten n = 5 . 10–5 mol, CuBr2 = 64 + 160 = 224



5 . 10–5 . 224 gram = 5 . 10–5 . 224 . 103mg = 11,2 mg



286



(Cevap D)



H O | || 9. H –– C –– C –– O –– H | H



yanlıştır?







A) Aynı C sayılı momokarboksilik asitler ile esterler fonksiyonel grup izomeridirler.







B) Alkollerle tepkimeye girerek esterleri oluştururlar.







C) Zayıf asit özelliği gösterip suda iyonları ile denge kurarlar.







D) Primer alkollerin iki kademe yükseltgenmesi ile elde edilirler.







E) Hiçbir monokarboksilik asit fehling ve tollens çözeltilerine etki edemez.







O ll E) H – C – OH, formik asit fehling ve tollens ile yükseltgenir.







(Cevap E)



12. Aşağıdaki bileşiklerden hangisi yüzey aktif değildir?



bileşiği ile ilgili,







I. Molekülünde ortaklanmamış 2 çift e– vardır.







II. Metil metanoat ile fonksiyonel grup izomeridir.







III. Asetaldehitin yükseltgenmesiyle elde edilebilir.







yargılarından hangileri doğrudur? (1H, 6C, 8O)







A) Yalnız I











B) Yalnız II



D) II ve III



C) I ve II



E) I, II ve III







A) C17H35 –– COOK







B) C17H35COOCH3







C) CH3 –– CH2 –– OH







D) CH3 –– CH2 –– CH2 –– CH3



E) C12H35



O



SO3Na



D) Hidrokorbonlar apolar yapılardır. Yüzey aktif değildirler.



O l. – C – O



11. Karboksilik asitler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi Çözüm Yayınları



Buna göre, t °C'de CuBr2 katısının suda çözünmesiyle hazırlanan 250 mL'lik doygun çözeltisinde kaç mg çözünmüş CuBr2 vardır? (Cu = 64, Br = 80)







4 çift ortaklanmamış e– vardır. (Cevap D)



(Cevap D)



05



TÜMEVARIM - V Test 1. Metan ve propandan oluşan bir karışımın 2 molünü



4. 18,4 gram etil alkol ve 7,2 gram saf suyun oluşturduğu



tamamen yakmak için 7,6 mol O2 gazı harcandığına göre, karışımdaki metan (CH4) ve propan (C3H8) gazlarının mol sayıları kaçtır? nCH (mol)



nC



3H8



4



çözeltinin t °C'deki buhar basıncı kaç mmHg'dir?



(mol)







(H = 1, C = 12, O = 16, t °C'de Psu buharı = 20 mmHg,







t °C'de Petil alkol = 24 mmHg)







A) 22



B) 24,8



A)



0,6



1,4



18, 4 n = 46 = 0, 4 mol etil alkol



B)



0,8



1,2



C)



1



1



7, 2 n = 18 = 0, 4 mol su







D)



1,2



0,8







E)



1,4



0,6



CH4 + 2O2 → x 2x



D) 36



E) 44



0, 4 0, 4 Pbuhar = 0, 8 .24 + 0, 8 .20 = 22 mmHg



(Cevap A)



x+y=2



C3H8 + 5O2 → y 5y







C) 28



2x + 5y = 7,6 denklemi çözülürse x = 0,8, y = 1,2 mol mol



5. H2O(g) → H2(g) + 1 O2(g)



bulunur.



2



(Cevap B)



C(k) + 1 O2(g) → CO(g) ∆H = –110 kj/mol 2



2. Aşağıda belirtilen taneciklerden hangisinde altı çizili



Tanecik A)



CuSO4



+1



B)



MnO4–



+7



C) HCO



–



Çözüm Yayınları



elementin yükseltgenme basamağı yanlış verilmiştir? Yükseltgenme basamağı



+4



3







D)



K2Cr 2O7



+6







E)



OF2



+2



∆H = +240 kj/mol







CH4(g) + H2O(g) → CO(g) + 3H2(g)







Bazı tepkimeler ve entalpi değerleri yukarıda verilmiştir.







Buna göre,







∆H = +55 kj/mol



2C(k) + 4H2(g) → 2CH4(g)







tepkimesinin entalpi değişimi (∆H) kaç kj'dir?







A) –150



B) –75



C) 75



D) 150



E) 225



İlk tepkime 2 ile çarpılır ise ∆H1 = 480 İkinci tepkime 2 ile çarpılır ise ∆H = –220 Üçüncü tepkime 2 ile çarpılıp ters çevrilir ise ∆H3 = –110 ve elde edilen tepkimeler toplanır ise



A) CuSO4'te: SO42– dir.



∆H1 + ∆H2 + ∆H3 = 480 – 220 – 110 = +150



Cu2+ olmalıydı.



(Cevap D)



(Cevap A)



3. 90 cmHg H2(g)



75 cmHg O2(g)



t °C, VL







6. Kc birimi



t °C, 2VL



L2 olan bir denge tepkimesi ile ilgili, mol2



287







I. Kp = Kc . (RT)–2 dir.



girmesi sağlanıyor.







II. ki < kg'dir.



Tepkime sonrası sıcaklık başlangıç sıcaklığına







III. Denge anında Vi = Vg'dir.



döndürüldüğüne göre, kaptaki son basınç kaç mmHg'dir?







yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? (V = Hız)







(t °C'de suyun buhar basıncı 20 mmHg'dir.)







A) Yalnız I



B) Yalnız II







A) 550



















Şekildeki M musluğu açılarak gazların tam verimle tepkimeye



B) 370



90 . V 150 V H2 + 1/2O2 → H2O(s) –90 V 45 V 2 cmHg –––––––––––––– 105V



C) 350



D) 280



E) 220



D) I ve II



C) Yalnız III



E) II ve III



l. Gaz katsayıları belli değildir. 105V = 35cmHg 3V 35 + 2 = 37 cmHg = 370 mmHg



ll. Kc > O m1, Kc < O m1 belli değildir. lll. Denge anında ileri hız = geri hızdır. (Cevap B)



(Cevap C)



Test 05



1. B



7. pH = 2



pH = 2



25 °C x M MOH



25 °C y M HA



25 °C z M HB



A) CH3



C



CH3



O C) CH3



6. C



7. E



8. C



9. C 10. D 11. A 12. B



C



H



Pd/ısı ısı



[O]



CH3 CH3



CH2



CH3



O CH3



C



D) CH3



C



OH CH3



O



OH



O



Buna göre,



OBr



CH3 + Br2



Pd



CH3



C



CH3



Br



I. x = y = z'dir.



O







II. MOH ve HA kuvvetli elektrolittirler.







III. HB'nin derişimi z > 0,01 M'dir.







yargılarından hangileri doğrudur?







A) Yalnız I











CH3



C



OH + Cu2O



C) I ve II



E) I, II ve III



8. Belirli bir sıcaklıkta PbSO4 katısının çözünürlük çarpımı (Kçç) 2,4.10–8'dir.



Aynı sıcaklıkta 0,4 M 200 mL K2SO4 çözeltisi ile en az kaç M'lık 300 mL Pb(NO3)2 çözeltisi karıştırılır ise çökelme başlar? B) 2.10–6



C) 2,5.10–7



E) 5.10–8



0, 4.200 x.300 Qi = Kçç olmalıdır. [Pb2+] = 500 = 0, 6x [SO42–] = 500 = 0, 16M Qi = [Pb2+] . [SO42–] = 0,6x . 0,16 = 2,4 . 10–8 x = 2,5 . 10–7M (Cevap C)



Çözüm Yayınları



(Cevap E)



D) 3.10–7



C



O H + Cu2+



(Cevap D)



x = y = z'dir. z > 0,01M'dir.



A) 5.10–5



E) CH3



D) Aldehit ve ketonlara halojen katılmaz.



B) Yalnız II



D) II ve III







İlk bilgiye göre MOH kuvvetli baz, HA kuvvetli asit, ikinci bilgiye göre HB zayıf asittir.







C H + H2 O



B) 3 CH3



• Eşit hacimli MOH ve HB çözeltileri tam nötrleşme tepkimesi verirken oluşan çözeltinin pH'si 7'den büyüktür.











5. D



O



• Eşit hacimli MOH ve HA çözeltilerinin karıştırılmasıyla oluşan çözeltinin 25 °C'de pH'si 7'dir.











4. A



gerçekleştiremezler?



pH = 12



Yukarıdaki kaplarda bulunan asit ve baz çözeltileri ile ilgili bilgiler şöyledir:











3. B



10. Aldehit ve ketonlar aşağıdaki tepkimelerden hangisini







2. A



11.



I. 6CO2 + 6H2O → C6H12O6 + 6O2







II. C6H12O6 → 2C2H5OH + 2CO2







III. C6H12O6 + 6O2 → 6CO2 + 6H2O







Yukarıda verilen tepkimeler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?







A) I. ve II. tepkimeler ısı alandır.







B) I. si ışık enerjisinin kimyasal enerjiye dönüşümüdür.







C) II. sinde maya enzimleri etkindir.







D) III. sünde açığa çıkan enerji II. sinde açığa çıkan enerjiden fazladır.







E) II. sinde oluşan etil alkol biyoyakıt olarak kullanılır.



A) I. tepkime (fotosentez) ısı alandır. Ancak II. tepkime (etil alkol fermantasyonu) ısı verendir. (Cevap A)



9. Aşağıdaki tepkimelerden hangisi ile etil alkol elde edilemez? O



288 A) CH3



C



B) CH3



CH2



C) CH



H



[H2] Br + NaOH(suda)



CH +H2O







C



O



arttıkça benzinin yanma düzgünlüğü artar?



ısı



H+



O D) CH3



12. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin benzindeki oranı



Pd/ısı



C 2H 5 + H 2 O



H+



E) C6H12O6(suda) Enzim



O ll C) CH3 – C – H (asetaldehit) elde edilir.







A) CH3 –– (CH2)6 –– CH3







B) C(CH3)3 –– CH2 –– CH(CH3)2







C) CH3 –– (CH2)5 –– CH3







D) CH3 –– (CH2)7 –- CH3







E) CH3 –– CH(CH3)2 –– CH3 B) 2,2,4 - trimetil pentan oranı yanma düzgünlüğünü artırır. (Cevap B)



(Cevap C)