Analisis Struktur Dengan Cara Matriks PDF [PDF]

  • 0 0 0
  • Suka dengan makalah ini dan mengunduhnya? Anda bisa menerbitkan file PDF Anda sendiri secara online secara gratis dalam beberapa menit saja! Sign Up
File loading please wait...
Citation preview

'49



c72,91)



,lus .L



Analisis Struktur Dengan Cara Matriks



Susastrawan M.Sc.



=.



Penerbit ANDI OFFSET Yogyakarta |!



Kata Pengantar



ilt



Analisis Stmktur Dengan Cara Oleh: Susastrawan M. Sc. Hah Cipta @ 1991, pada penulis, DiLarang mernperbanyah sebagian atau seruruh isi buhu ini daram bentuk appun, tanp izin tcrtulis dari penutis. Edisi Pertama, Cetahan Pertama,



lggl



I(ATAPENGANITAR



Penerbit:



ANDIOFFSET Jl. Beo 3&40, Telp. 61881,88282 Yogyaharta 5i281 Percetahan:



ANDI OFFSET



Jl. Beo 3&40, Telp. 61881,88282 Yogyoharta 55281 Pusat Penjualan : - Unit Kanuas ANDI OFFSET Jl. Bu ,10, Telp. 61881, 88292 Yogyaharta 552ts1



-



Sleff & Partners



Jl. GrunVille BlahBG



No. 28 TeIp. 5604289



Jaharto Borat



MILIK



PERPL.sT^KN*N DAERAH



J,\WA TTMUR



Perkembangan teknologi elektronika khususnya teknologi komputer begitu pesatnya, sehingga boleh dikata setiap kegiatan diberbagai bidang tidak bisa lepas dengan penggunaan komputer. Demikian pula didunia teknik sipil penggunaan peralatan komputer untuk menganalisa berbagai bentuk struktur merupakan kebutuhan yang sulit untuk ditinggalkan. Cara konvensional untuk menganalisa berbagai bentuk struktur baik Rangka atau Portal telah cukup banyak dikenal, misalnya metode Takabeya, Kani, Hardy Cross, Clapeyron dan sebagainya. Metode-metode tersebut diatas, rumus-rumus dan sifat hitungannya sangat sulit berinteraksi dengan sifat hitungan program komputer. Untuk mengatasi hal itu terdapat suatu metode untuk menganalisa struktur dengan bantuan aljabar matrix. Dengan penggunaan aljabar matrix maka akan sangat mudah berinteraksi dengan peralatan komputer.



Oleh karena itu buku ini pada Bab I menyajikan dasar hitungan aljabar matrix secara garis besar (untuk lebih rincinya dianjurkan mempelajari aljabar matrix pada aljabar linear). Pada Bab II menerangkan analisa struktur dengan metode displesemen, sedang Bab



III



menyajikan program kompu-



ter dengan Fortran yang dapat dipakai untuk menghitung baik Rangka ("Truss") maupun Portal (nFrame"), beserta penjelasan dan cara penggunaannya.



Dattar lsi



sangat berterima kasih kepada semua pihak yang - Penulis telah memberikan bantuan sehingga dapat tersusunnya buku ini. Saran dan kritik selalu kami harapkan demi kesempurnaan



buku ini pada edisi berikutnya.



Penulis



DAFTAR, ISI (Ir. Susastrawan, MS) KATA PENGANTAR DAFTAR ISI BAB I ALJABAR MATRIKS 1.1. Pendahuluan 1.2. Tlpe Matriks 1.2.1. Matriks Baris 1.2.2. Matriks Kolom 1.2.3. Matriks Bujur Sangkar 1.2.4. Matriks Simetri 1.2.5. Matriks Diagonal 1.2.6. Matriks Satuan 1.2.7. Band Matrix 1.3. Operasi Aljabar Matriks 1.3.1. Penambahan dan Pengurangan



lll



v 1 1 1 1



Matriks



1.3.2. Perkalian Matriks Dengan Sebuah Bilangan 1.3.3. Perkalian Matriks Dengan Matriks 1.3.4. Transpose Matriks 1.3.5. Invers Matrix



BAB



II ANALISIS STRUKTUR



2.1. Deformasi Aksial g9 Deformasi



Lentur



2.3. Rangka Batang Bidang ("Truss Element") 2.3.1. Persamaan Dasar 2.3.2. Matriks Transformasi



2.4. Portal Bidang ("Frame Struktures") 2.4.1. Batang Yang Mengalami Deformasi Aksial 2.4.2. Batang Yang Mengalami Deformasi Lentur



2 2 2 2 3 3 3 3 4 4 6 7



I I 22 39 39



40 53



il



u



Analisis Struktur Dengan Cara Matriks



2.4.3. BatangYang mengalami Deformasi Aksial dan



Lentur (Portal) Matriks Transformasi .............. ElementActions Fixed end Forces Prosedur Hitungan ................ BAB III PROGRAM KOMPUTER ................ 3.1. Penjelasan Program Komputer 3.2. Penyusunan Input Data .......... BAB IV APLIKASI PROGRAM KOMPUTER ................ 4.1. Konstruksi Portal Bidang 4.2. Konstruksi Rangka Bidang 4.3. Struktur Denga.n Kondisi Pembebanan Lebih Dari Satu DAFTAR PUSTAKA



Aliabar Matriks



il



2.4.4. 2.4.5. 2.4.6. 2.4.7.



55 58 60 61 81



...



96 103 105 105 107 110 LL?



BAB



I



ALIABARMATRIKS 1.1



Pendahuluan



Dengan adanya kemajuan yang cukup pesat dalam bidang elektronika, khususnya bidang Komputer, maka proses hitungan dalam berbagai bidang ilmu pengetahuan banyak menggunakan cara aljabar matriks. Yang disebut matriks dalam hal ini adalah suatu rangkaian unsur yang disusun dalam baris



;(3) -



t:l L.J



L168 k in _l 3



" ',



y2



-6



3 1



NJ



F= rF(i) =F(lt+rt2t



+



L



0



F(3) 0



i=1



lol Irl =l.l .L:l L:l



pz-,12 t 1z=



[*] Lil



0 0 0



000 100 0'r0 001 000 000



8,4 168,0



00 00 00 00 1o 01



0,0



0,0



8,4



8,4



-168,0



-168,0



0,0



0,0



8,4



8,4



168.0



168,0



T nt



Analisis Struktur Dengan Crara



Analisis Struktur



liatriks



79



|z M ;{2t



[-



f'*?'= I 1



i[.j:] I



0



2 M



o,o



0



-,.:;



0



L F



=



[;::



a(2)=



----2



l_ 168,0



I



_l



il



lo,ooll



-



o,o



1,8



t_



= 1rr 7^, = trrrior =



Pra =Fr



Pr=fj+ru2



Pr



rr [,



to'



=



01 -1 00



0



0 0 1



1,193



1,193



0,0



3,95 9



3,95 9



1,,l91



"1 ,19



_on 14,0



Matriks beban luar (F) sama dengan matriks beban luar pada contoh soal 1, sehingga gaya dalam akibat displesemen (dl) akan sama pula. Dengan demikian akan dapat diperoleh gaya dalam total, yaitu pengaruh displesemen pada titik



ii



buhul dan "f ixed and forces", sesuai dergan pers.2.77.



Lll;;]



ffi] Lfil



[']



9,0 14,0



0,0



7,968



[;*:] [:l]



,19



I,



0,0



L,*,q



1



r



o,o _.1 l_ r+,0



i=1



r F-i =l-:l



7qq



I



"Joint Forces"



P. =



[:] L::] L;::]



1,19



I



8,4



| e,or l*l-ta,o 1*r,ro I I o,o l-o,ooli r,o L



3



yrtir = f rrt * itzr



r,rsl i-



+



k ll-l k I l._t ltrl a kf t i



=l ,rlLJ ll/;l I



Ot, -l



l-.



I I



a xt



BAB III PROGRAMKOMPUTER



FRAME PROGRAM ESULT



M B



A N



D



10



H GAMBAR 3.1. STRUKTUR PROGRAM



Di bawah ini disajikan listing program komputer secara lengkap dalam



bahasa



FORTRAN. Program tersebut dapat digunakan untuk menghitung Portal Bidang ataupun Rangka Bidang tanpa merubah program.



Analisis Struktur Dengan Cara Matriks



a2



I



IDEBU6



I$U$$t$llllutu$$ltlutillltulllulrlrlrltllllltlffirltllrtlltt tl tt t



PNI]GRAII PORIAL BIDAN6



t I



t



tt tl I DISUSUII 0LEH : SUSASTRAIIAII. llSc tuuffi rilt$lrultllllltilulllurt$tltlltltllrutlttllttltttltlllltl



t



46



CALI EilO IT



48



0PEll(2, tlLE=' DATA. IIT' ) 0PEN (3, flLE=t HAS I L. TIT' STATUS='NEll' ) ' (2,



tl



52



C sUB PRI,GRA'I STRUCT



53



c



.



t8



cl}tilt0lt ilBD,ltEe



23 25



00



l0



27



CALL SYSTEII



28



CALL RESULI



29



30



coltTuluE



3l



c



70



EIID IF



32



sroP



33



EilD



3{



l0 ll=lrllE



READ(2,



t) I, iIl{C ( l, I ), illilC(2, I ), AREA



l0



colTliluE



Il0 30 J=lrllJ D{l 20 L=lr3



20



JC0DE



(1, J)



=l



I



), Ell0D( I )



6{ 65



35



REAIT(2,



t) JilUil, JDIR



cilililllllllillllllllll



Ir(JilUtt.ltE.0)rHEr{



crLt



c



39



il,1 txo tt



JCllDE(JDIR, JllUll) =0 60.T0 3s



72 73 74 75 76



7t 78 79



EtSE



{0



70



7t



30 c0[TI]ruE



38



150), I I ( 150)



(



68



ctililillllillllillllllr



36



AREA (



ll



69



c0riltlruE



c



c0tilt0lt Ett0D050), ELEilG( 150), Cl ( 150), C2( 1 50), llC0DE (5, 150), I (2, 125) c0illt(}il JCoDE (3, 125), llltlc (2, 150 ), ttA ( 150), D (6), Dx (6), 8(7)



),



67



c SUB PR(]GRAII OATT c SUBRflIIITE DATA



c0ilt0tt F(6, t50), P (3, 125),SS(350, 25), 0(350),



62



63



65



c



35 37



(I



cilltllilllllliltllillt$lttillilllllltllltlllIlliltilllilill



26



LC=lrllLC



CALL DAIA



58 59 50



ctilttlllil1il]lllllllllllillilllililllltlillllliltllltllltlt



24



56 57



6t



c



22



llE, llJ, llLc



IF 0lE. LE. 150. AXD. llJ. LE. 125) THEII



l0



c0tilt0lt r(6,150),p(3,125),ss(350,25),0(350),AREAil50),11fl50) c(]ilil(lil 8i00il50), ELEltG 050), c 1 il50 ), c2 il 50 ), llc(lDE (6, 150 ), I (2, 1 25) c0tflt(llt Jc(]tlE (3, t25), ilIilc (2, 150), ltA( I50), D (6), I}K (6), G (7) c0illt0il DJ(3, 125), llE,ltJ, ilLc, Lc



20



c



00



5{ 55



SUER{)UIIIIE STRUCT



17



2t



5l



EIIl}



c



l3 l5 l6



{9 50



REIURII



9



t{



47



STRUCT



CALL L()ID



I



l9



READ



"



6



ll



C



c



c IF (LC. EE. I ) IHE}I



t2



25 )



4{ {5



5



l0



1



43



DJ



4



7



L



C PR()GRAII UIAITA PIIRIAL EII}A}IG c c(lililt]il F (6, 150),P(3, 125),SS(350, 25), 0 (350), AREA( 150), I I ( 150) c0fiil01{ E}10D il50 ), E1Eil6 0 50), CI il 50), C2 ( 150), ltct)DE (6, 1 50), I ( 2, c0illt(lll JC0DE(3, 125), ltmc (2, 150), llA ( 150), 0 (6), I}x(6), 6 (7) ct)iilt}il DJ (3, t25) , ltE, ilJ, llLc, Lc c0tilt0t{ il80,ilEe



(3, 125), llE, llJ, llLc, Lc coffi(llt il80,ilEe



c0tilt0fl



2 3



83



Program Komputer



c0DEs



80



PMP



8l 82



{t



rEIUil



83



42



EID



8{



ET



Program Komputar



Analiria Struktu Dengan Cara Makiks



84



SUBRIIUTIIE



88



(350, 25], e (350), AREI ( 150), I I ( 150) ( 150), Ct ( 150), c2 ( 150), ltc(]DE (6, 150), I ( 2, 125)



P (3, 125)



r SS



c0itt0x Ei00 (l50), ELEllG cllmtlllt JC(ll}E (3, 125), lllllc (2, 150) c0,flt01t DJ (3, 125) , ilE,llJ,llLc, Lc



r



ttA( 150),



c0tilt0il il80,NEe



D



(5),



0l(



(6),



6(



7)



NEO=0 D0 20 J=lrllJ D0



9l 92



l0



95 95



Ir(JC{}DE(1, J).llE. 0)THEll llE0 = llE0+l



98



JC0DE(L,J) = ilEe Elro It c()ilIllruE



D0



30 {0



{0 I=lrllE J = lllllC(l,I)



K = lllll0(2rI) D0 30 L=lr3 llC(lDE(L,l) = JC0DE(LrJ) llC0DE(L+3, I) = JC0DE(LrX) c0ilIllruE



t32 t33



SUER(IUTIilE PR(]P



t3.l



c0ilil0lt C IIIPUT



99



|((]()RDIIIAT



100



D0



102



c



C C|IIIPUIE IHE HALF 8A}II}TIDTH 'II8A}ID' c



ll80 = 0 D0 90 II =



TITIK



BUHUL



t42 143 144



t)l(, I u,



K) ,



X



(2, K)



145



0 coilT tlruE ctlruttiltutulttltrtt$ttttutt



t45



r



r05



15



106



147



00 20 I=lrNE



t07 t08



137



r3B r39



l0 X=trllJ READ(2,



135 136



l{0 l4t



cttttttttil$urrtuttrtrtttiltilt



t0t



t{8



J = lllNC(lr I)



149



K = ltlllC(2r I)



150



t09



ELI =



I(lrK)-I(lrJ)



t5r



ll0



EL2 =



I(2rlO-I(2rJ)



152



.



lil



12



cot{TI[uE



ttB0,t{Eo



C



t0{



c



PROGRAII PROPERIIES



c



103



20 c0ltTINuE



130



c0ltlt(]il F (5, 150), P (3, 125), ss (350, 25), 0 (350), AREA( 150), I I ( t50) c0tilt(llt Elt0D il50), ELEIG il50), c t il 50), c2 ( 1 50 ), ltc0DE (6, 150 ), I ( 2, t25) c0tiltl)il JC0DE(3, I25), iIilc(2, I50), llA ( I50), D (6), I}K(6), 6(7) c0ilil(}ll 0J (3, 125), llE, ilJ, flLc, Lc



93



9t



ENO



l3l



C SU8 c



90



l0 L=lr3



REIURII



t27 t28 t29



c



89



9{



c



c0lrTllluE



90 c0ilTliluE



.



86 87



CtlDES



coil[o]t F (6, 150],



80



85



c C SI'E PR|!6RAII CllDES c



85



il3 rr{ ll5 lt6



ELE}{6(l) = S0RI(ELlll2 + EL2tt2) Cl(l) = ELI/ELEll6(l) C2(l) = EL2lELEil6(l)



153



t5{ t55 t56 t57 [58



20 C(II{TIilUE RETUR}I



E}III



I,llt



n7



c



159



00 80 IJ=lr5



ll8 lt9



C SUB PR|IGRAII L(IAD c



l5t



D0 85 IK=IJ+Ir5



K = ltC0l}E(lJrtl)



120



L = llC0llE(ll(rll)



l2r



IF(K. ilE.0.AilD. t. XE.0) IlrEll ItT = IABS(K-L) EilD IT It(llT. 6I. llBIl)llBD=llI



t22



C(IllIIIIUE



SUBR{]UTIt{E LtlAO



c(}llll{}l{ f (6, 150), p(3, t25), ss (350, 25), 0 (350), AREA( 150), I I ( t 50) c0iltl)lt gt0l}il50), ELElt8 il 50), c! 0 50), c2 il 50), ilcIlDE (6, 1 50), r ( 2, c0ilttl]t{ JC0DE (3, I 25), i It{c (2, t50), t{A ( t50), 0 (6), I)K ( 6 ), 6 ( 7)



123



tzt



cl]mtl}lt ItJ(3, t25),



125



c(litt0t{



t26



150



I



il



{i



ru



c



lt8D, ilEe



t{E, }lJ,



}t[c, Lc



t52 t63 t 25 )



l6{ 155 166 t57. 168



86



Analisis Struktur Dengan Cara Matriks



l0 K=lrllE0



D0



l0



170



t7t t72



c



D0



30 l=lrllE



173



llA( I )=0



t71



D0 20



L=tr6



175



F(Lr I)=0.



20



c(]lilt0ll



169



0(K)=0. c0trlIiluE



c()llilltuE



30 c0[TI]tuE



c



175



IF



177



NA



179



CALL JLIIAD



180



CALL



l8l



IIACT



REIURII



182



EIID



183



c



184



C SUB PR(}GRAII JOIilT LOAOIIIG



t85



c



c0ltioH r (6, 150), P(3t 125), ss(350, 25), 0(350),



150), Z I ( 150) coni()il Elt0I} ( 150), tLEltG( 150), c t ( 150), c2( 150), ic(lDE (5, 150), I (2, t25) cotiltt)il Jc0DE(3, t25), ttIltc(2, t50), llA ( I50), D(5), Dx(5), 6(7) c(]tilt(}il DJ(3, 125),ltE,ilJ, ltLc, Lc



cllil[(lil



AREA(



ttBD,t{Eo



5



REAI}(2,



tB7 188



EL = ELEIIG(ltll)/12.



IP =



189



190



202



c



203



RETURII



204



EXD



ACTIELEIIE(IiI|)



C



2{3



SUB PROBRAII ASSEIIELAGE T()RCE



208



cl}iltllil



E,t()D (



t50), ELEt6il50l, ct 050), c2 il50), [c0DE (6, 150), I (2, t25)



210



245 246



ASSEilT



cl]ilill]il Eil00il50), ELEltG050), ct 050), c2il50),



209



24{



IIATRII



c0liltoil



t50), I I ( t50)



217



c(lilt(I}l F(6,150),P(3,125),ss(350,25),0(350),AREA(150),I1il50)



c0t0t0il c(lltil0lt



237



241



?01



e(350),AREA(



235 236



242



c SUBR{,UTI}IE IIACI



234



239



Et{o



SUBROUTIIIE



233



2{0



205



c0ilmil F(6, tso),P(3, 125),ss(350, 25),



231



232



238



c C SUB PRI)GRAII IIEIIBER ACTII}II



206



229



r0 Ir 20 CALL ASSEiT RETURII



c



227



230



8il0



c



226



728



It



200 201



225



Elro 60 T0



t98



60I05



223 224



F({,ll}l) = f(4,lll{) F(s,ilil) = F(5,1f{) + IPt(-.sto.+Alt{-2.lAu3)) F(6,llll) = F(6rlltl) + IPt(ELl(1.+3,tAtt4-4.rAlt3))



199



EilO IT



221



22?



F(2,llll) = F(2rllll) + IPI(-.51(1.-Alt4+2.tAlt3-2.IA)) F(3,ltil) = F(3,llll) r IPt(-ELt(1.-3.lAtt4+8.lA113-6.rArr2)l



t9 t



197



K = JC0DE(JDIR,Jllull) 0(K) = F0RCE



219 220



F(l,ltll) = F(lrllll)



196



IF (Jt{Ult.rE.0) IHEII



217 218



ACII(ELEll6(ltli)tAtlzr(1.*A))



IF(IIAT.EA.2)THE}I A=DI5T/ELEll6(llll)



les



cmilt]illtlllllltilllfiilt1r



2I5 216



+



F(5,llll) = F(6,llN) +



l9{



t) JilUI, J0lR, [0RCE



213



2l{



)



=HA



2lt 212



IHEI{ (ltll) (ltll) I Ir(ilAT.to. l)IHEil A = DIST/ELEt{6(ltil) F(l,llil) = f(t,llll) F(z,ttil) = F(2,il}t) | ACIt(-1.-Alt2t(2.1A-3.)) F(3,ltll) = F(3,llll) r ACTI(-DISTI(1.-A)II2) F({,lll{) = F(4,llll} F(5,11il) = F(s,lill) + ACTr(Arl2t(2.tA-3. ))



193



cilfllillt1lilfi lllt$lllllllr



DJ(3,125),ltE,ilJ,l{Lc,Lc iEI),ltE0



0ilr.ltE.o



192



c



Jc00E(3,125),lilltc(2,150),llA(150),0(6),DK(6),G(7)



ELSE



l86 SUSROUIIIIE JL(IAD



c()lllt0il c{]tilttlil



cfillflililllllllillllllllllll l0 READ(2,1)|tlt,llAI,AcI,0lsI c$illlfillllllllillllllllll[



l7B



c



87



Program Komputer



llc(lDE(5, 150), I (2,



2{8



125)



219



Jc00E(3,t25),lilllc(2,150),ltAilso),0(6),Dx(6),6(7)



250



DJ(3,125)rilE,ilJ,l{Lc,Lc i80,ltE0



251



252



88



Analisis Struktur Dengan Cara Matriks



89



Program Komguter



c



253



CALL S(]LI/E



c SIATEIIE]IT FU}ICII()}I



254



REIURII



296



c



255



END



297



FG(Cl



D0



I, C2l, fLI,



FLY) =Ct



ITFLI+C2lIFLY



256



C



257



C c



299



SUBROUTI}IE STITF



301



c0lilt0il E1t00il50), ELEltGil50),



c0liltt)il r(6, 150), P(3, 125), ss (350, 25), 0 (350), AREA ( I 50), Z I ( I 50) c l ( t50), c2 il50), ic00E (6, 150), I (2, 125) c(}liltt)}{ JC0DE (3, I 25 ), ll I llc ( 2, I 50), HA ( 150), D (5), DK ( 5 ), 6 ( 7 )



303



aE1



coilt(lll



305



251



c0fitt0il tt8D,ilEo



255



D



258



IF0tA(I).irE.0)THEil



259



t0 L=tr6



SUB PROGRAIT



300



260



K=ltC0DE(Lr



I)



261



'262



IF0(.ltE.0)THElr IF(L.EO.1)THEII



0(l()=0(K)-F6(Cl(l),-C2(l),t(1, I),f (2, I) ) ELSE IF(L.EO.2)THEII



0(K)=e(K)-FG(C2(l),Cl (l



),f ( I, I),F(2, I) )



ELSE IF(L.EO.3)THEII e (K) =e (K) -F



255



(3r I )



ELSE IF(L.EO.5)THEX



27t Cl (



I),



F(4, I ), F(5, I ) )



ELSE



=e(K) -F (5r I



IfiEilS



DATA



DJ(3, 125), ltE, ltJ, ilLc, Lc



t0t{



END IT coltTtxuE EilD IT 20 cor{II}ruE



4 fl fzt -l r-2,-1,1,2,-{,-2,-3,-5,2,3,-5,{,5,7,-{,-5,5/



?72



I



273



2



COilTI}IUE



(ll) (l{) tt I (il) / (ELEI{6 (il) lr3) =Elt0D (ll) =Ell0D (ll)IAREA(ll) /ELEllG (il) 6( I ) =ALBET (il) tC I (ll) ltz+ 12. TALPHA (ll) lC2 (U tr2 G (2) =ALBEI (ll) lC I (]l) tC2 (N ) -l 2. lALPllA (U rC I ( tl) lCz (l{ ) G (3) =ALBEI (ll) tC2(t{) tl21 12. IALPHA(}l)lC t (il) lr2 6 ({ ) =-ALPHA (}l) t6. tELEt{6 (il) tC2 (ll) ALBET



27i



G



C SU8 PROGRAII SYSTEII



283



G



c



28{



6(7)



(5) =ALPHA(N) t5. lELEllG(ll)tCl (ll) (6) =ALPHA(ll) t{. rELEllG (il)rt2 =ALPHA



(il)12. rELEllG(il)



lr2



286



c c ASSEIIBLAGE STITTilESS (FAI(IORISASI)



287



c



285



150), Z I ( 150) c(]lilt(]il Ei00( 150), ELEllB(l50), c1 il50), c2il50), ltC(IDE (6, 150), I (2, 125) c0lilt(ll Jc00E (3, 125), lilllc (2, 150), t{A ( 150), D(6), DK(6), 6 (7) c0tilt0il 0J (3, 125) , llE, llJ,llLC, Lc AREA(



317



ALPHA



c



EilI} IF



315



ll = lrt{E



28t 28?



CALL STITT



3t4



COilTINUE



Elr0



Ir(LC.Ee. l)THEll



313



3r5



?78



I (350),



2Bg 289 290



3lB 319 320 321



322 323



32{ 325 326 327 328 329



00 20 JE=lr6



330



ll) lF(J.Ee.0)60 T0



J=llC0DE(JEr



331 20



332



lErll)



33{



291



Dll IO IE=JEI6



292



I=llC0l}E(



293



Ir(I.Ee.0)60 T0 t0



294



308 309



312



SS(l,J)=0.



00 30



?76



ss (350, 25),



307



3il



I



270



277



suEtouTIllE sYsTEil



30{



310



280



c



), ALBEI ( t50 ) 4 t2, 3, 5, -2, -3, 5, {, 5, 5, -4, -5, 7,



ALP|{A ( 150



II{DEI/l r 2t



RETURil



c(}tillt)l{ ltBD,}lEo



),



D0 2 J=lrNE0 D0 I=lrllED+l



275



t0



c(Iilt(ll{ t(5, 150), P(3, 125),



6



274



)



E}ID IF



302



306



t}toEl (6,



258 259



0(K)=e(K)-F6(C2(l),



|



267



ILSE IF(L.EO.4)THEil 0(X)=0(K)-F6(Cl ( I ),-C2(l),F(4, I ), F(5, I ) )



0 (K)



298



SIIFT}IES



20 I=lrNE D0



295



f=l-J+l



333 335 336



90



Analisis Struktur Dengan Cara Matriks



L=IABS ( IIIDEI ( JE, IE) ) LL=lllDEI(JEr tE)/L



l0



3{0 34t



30 coilr tiluE



342



C(l}IT I}IUE



REIURil



3{3



ENO



34{



3{6



su8 PR(!GNAi SOL'JING OT EOUAIIOII



347



3{8



SUEROUTI}tE. SOLVE



(350), AREA( 150), I I ( 150) cllIil0tt Eil()D ( t50),81tlt6il50) , c t il50) , c2050) ,llc()DE (6, 150),I (2r 125) c0ilttlt{ JC0DE(3, 125}, lil}lc(2, 150), }lA( I50), D(6), Dx(5), 6 (7) c0lilt0il 0J (3, t25) , ltE,ltJ, ]lLc, Lc c0t$t(lil lt8D, il80



c0tiltt)il F(5, t50), P(3, 125), ss(350, 25),



0



IIITEGER HEII



IF(LC.ltE.r)60



.



I0



349



X=ll+L-l



e([)=0(ll)-SS(]1,



750



Cor{IIilUE SS



780



(ll, L)



790 C(lt{TIXUE 800 D0 830 il=t,l{E0 D0 820 L=ZrtlBll



370



IF(SS(t{,t).E0.0. )60 T0 820



I



e( I ) =0( I )-SS



0(il)=e(il)/SS(llr 830 Ct)ilTIltUE



367



369



820 C0ITIilUE



c



(ll,L)t0(ll)



399



{00 {01 40?



coilItruE c ctLL t(lRcEs 20



c



c c



CALL



{03 40{ {05 {06 {07 {08 {09



llUIPU



nEIURlt 8il0



C SU8 PR()GRAI



{t0



T{}RCES



{II {12



IORCES



tI3



37t 372



SUEROUIIITE



373



c(l[iloil 8il00(l50),ELEllG050), ct il50), c2( 150),



c(lilil()il



f(6,150),P(3,t25),ss(350,25),0(350),AREAfl50),ZIu50) llc0DE(6, 150), I (2,



t25)



37{



cl]lilt0IJ00DE(3,125),lllllc(2,150),ilA(150),0(6),DK(6),6(7)



375



c0tilt0t{



371 378



c



DJ



(3, 125) , }tE, ilJ, ilLc,



tt8D,t{80 c{lilI()l I c0ilt0ll



376



l)



398



J=lrt{J l0 L=lr3 P(L,J)=0. t0 c0lrlliluE D0 20 D0



365



.368



=SUS



C0XIIilUE



I =l{+L-



(il, K)



t25),ilE,ltJ,t{Lc,Lc tt8D,l{80



394 395 398



365 '



JC0DE(3,125),lllllc(2,150),ltA(150),0(6),I)l((6),G(7)



393



397



363



J) =SS( I J) -SUSISS



RESULT



r(5,t50),P(3,125),ss(350,25),0(350),AREA(l50),zt(t50)



c0tiltlllt 0J(3,



36{



I,



390



39r 392



c(liltt(}t{



D0 750 K=LrHBll SS(



NESULT



355



362



I



388 389



354



J=0 J=J+



387



c(]illt0ll



36r



(tlr L) /SS (llr t )



385



3s3



350



780



38{ 385



ctllilt0il Ett0Dil50),ELEltG(l50),ctil50),C2(150),ltc0DE(5,150),I(2,125)



3s9



I0



L)10(K)



352



358



=ll+L- l



382 383



SUBROUTI}IE



D0 790 ll=t,llE0 D0 780 L=2rHBll



SUS=SS



C SUB PRtlBRAi



c



850



c0liltoN



357



I



c



850 C(II{TIIUE 850 ColrTIilUE RETUR}I EltD



I0



351



HBL=iB0+l



IF(sS0l,L).Eo.o. )60



380 381



3s0



356



800



379



IF(SS(}|,L).80.0.)60



345



C



91



ll=2rtlE0 ll=llE0+l-il 00 850 L=ZrtlBI



339



20 COIITII{UE



Komouter



D0 850



337



c



c



v



338



l( ) =SS(J, K) +6 (L ) TFL0AI (LL )



J,



SS(



Prooram



Lc



{t{ { t5



4t6 {



t7



{t8 {19 t20



Analisis Struktur Dengan Cara Matriks



92



l0



D0



t0



I=lrltE



Program Komputer



421



CALL ELEIIF



422



CALL JOIilIT



{23



c0l{TI{uE REIURII



425



{25



c



c



427



C SU8 PR(IORAII ELEIIEilT c



{28



TORCE



429



SUENOUII}IE ELEIIF



clltiltl}N F(6, 150), P(3, t25), ss(350, 25), 0(350), AREA( t50), Z I ( I 50) c0ilil0lt 8il00il50), ELEilG ( 150), ct ( t50), c2 il50), llct]oE (6, 150), I (2, 125) ctlitt0il JCI]DE (3, I 25), iltilc(2, 150), NA ( I 50), D (5), I)K (5), 6 (7) c(lin()il 0J (3, t25), NE, ilJ, ltLc, Lc



{30 {31 {32



I)+F3 I)-Ft F(5, I)=F(5, I)-F2 F(6, I)=F(5, I)if2tELEl{6(l)-F3 F(3, I)=[(3, F({, l)=F({,



421



EIID



93



c



C SU8 PROGRAII JOItlT SUEROUII||E



{6{ 465



{66 467



RETUR}I Elil,



c



'{53



{58 {59 {70



TORCI



471



472



JtlIilTT



{73



{3{



c{ltilt0lt F(6,150),P(3,125),ss(350,25),8(350),AREA(l50),2Iil50) {7{ c0tilt(llt Ettt)Dil50),ELEttGu50),c1il50),c2050),ltct]I}E(5,150),x(2,125) 475 c(lnil()il JC0DE(3,125),nlilc(2,150),11Ail50),0(6),DK(6),G(7) {76



c{)ilttt)lt ttBD,ilE0



435



ct]ilil0lt



colfioil



I



{36



c0iltt()ll c()lilt0x



l0 L=tr6



c



433



437



00



l)



{38 {39



O} THEII



{{0



D(L) = 0(K)



441



K=llC0DE(1,



IF(K. ilE.



442



ELSE IF(I(.EO.O)THEII



c c



c



c



{{3



D(L) = 0.



{44



EHO IT



{{5 {{6



IO C()}ITIilUE c



I)tD(2) I)t0( I ) +Cl ( t)rD(2)



DK(l )=Cl ( I )tD( I )+C2(



147



DK(2)=-C2(



{48



c



STATEilEI|T



IIJ(3,125),ltE,ltJ,NLc,Lc i8t),il80 I



FUltCIt0il



f6(Cll,C2l,tLI,FLY)=ClllFLIlC2ltFLY J=ltlll0(lrl) X=llltlC(2r I ) P(l,J)=P(l,J)+FG(Cl(l),-C2(l),F(l,l),F(2,1)) I)) P(3,J)=P(3,J)+F(3, I)



P(2,J)=P(2,J)+f0(C2(l),Ct(l),F0, I),F(2,



{{9 {50



P(l,K)=P(l,l()+tG(Cl(l),-C2(l),F({, I),F(S,



451



P(2,K)=P(2,l()+FG(C2(l),Cl(l),f({,



(



I



)tD(5)



{52 {53



=0



c A=Ell0O( I 8=Ell00



)



tI



I(I)



( I ) TAREA(



Fl =Bt (0K ( t



)



/ (ELEllG(



I)



U3)



I ) /ELEll6( I )



-0K({)



}



{5{ 455



{56



F2=Al( 12. t (DK(2) -DK (5) ) +6. rELEllG( I ) I (DK (3)+DK(5) ) ) F3=Al (6. lELEtlG ( I ) r ( Dl( (2) -Df (5) ) +2. lELEllG ( I ) tt2t (2. tOK(3) +DK(6) ) )



{58



F6=F2tELENG(l)-F3



459



457



c



c



P(3,K)=P(3,K)+F(5,



SUBROUTII{E



0UTPUT



I)) I),F(S, I))



{97 4gg



{89 {90 {91



4gz {93



{9{ lgs 495



4jl 498



{99 soo S0l



F(5,150),p(3,125),s5(350,25),0(350),AREAil50),2Iil50) 502 E1EilG il50), c1 il50), c2il50), ltc00E (6, 150), I (2, 125) 503 JC0DE(3,125),illNc(2,150),}lAu50),0(6),DK(6),6(7) 50{



{60



ct]Htt0il



F(lr I)=t(1, I)+Fl



{6t



c0fiil0lt Eil00il50),



F(2, l)=t(2, I)+F2



462



c0,iltt]l{



C



I)



REIURT{ Ell0 c c suB PR06RAlt 0UIPUT



c



lgz {93 48{ {Bs



{86



0K({) =ct ( I)10({)+c2( I)10(5)



)t0({)+Cl



47s



{80 48t



DK(3)=D(3) Dl((5)=-C2 ( I (6 ) 0K (6)



477



lza



95



Proqram Komputer



c(llill0ll



I}J



(3, 125) ,llE,llJ,llLc, LC



{0



505



c0}tTliluE IIRITE(3,100)



506



c0il10il lt8D,llE0 gRIIE(3,90)LC TRIIE(3, l0o) ItRITE (3,500) IRI IE (3,200)



509



ItRIIE(3,500)



512



l0o)



5t3



TRITE(3,



510



5il 5l{



l=lrllJ 00 l0 J=tr3



D0 20



515



K=JC0DE(Jrl)



516



It (K.llE.0) IHEII



5t7



|



520



II



52t



222 F0RIIAT(6I,



I|RITE(3,



lll)



I,llJ(1, I),DJ(2, I),DJ(3, I)



52{



20 c0ilIliluE lrRlIE(3,100) rntTE(3,333)



52s



IRIIE (3,300)



i2e



ItRITE(3,700) lrRlTE(3,100) IR IIE (3,800)



530



s26 s27



328



531



532 533



IIIIE(3f300)



53{



D0 30 l(=lrllE



rnlTE(b,222)r, r( I, l(), F(2r lo r r(3, 30 c(lffillluE



K) r F({r l(} F(5r K) r F(5'



(3,300)



l()



535



536 537 538



rnlIE(3,333)



539



540



IRITE(3, t00) rnlTE(3,900)



541



5{2 5{3



gRITE(3,200) HRITE(3,600)



544



IEITE(3,100)



l0 J=lrllJ IIRITE(3, t I I )J,



'



P



(



l, J)



P



'



(2' J),



P



(3, J)



5{5 5{6



:',13/)



I



F(IRI{AT(6I,



3:B toRnAI('



552



.



,f6,) "5Ir "9I,



Joint Forcts'



I{,3({I,E10.3) ) 15, 6( lI,El0. 3) )



')



551



))



I



900 F0RltAT(26I,'



5??



-'



200 F0RltAT( l3I, 40(', -', ) ) 3oo F(]RttAI(6Ir 73(', -', ) ) 400 r0R[AT( 14I,65 ( ' -', ) ) 500 t0RllAT(23I,'Joint Di:placcrtnts' ) Dirtction 500 F0RllAI(6I,'Joint Direction 700 fORiAT(37I,'Locrl Eltrent Forces' ) t f2" 9Ir' f 3', tIl 800 F0RllAT(5I, t Elcttnt



518



523



D0



loo F(lRltAT(6I,{7(',



519



c0lllllluE



ItRITE



90 F0RltAT(///,5I, tLoad Condition nurbrr



DJ(Jr l)=0(10



DJ(J' I)=0'



l0



s50



c



ELSE IF(l(.EE.O)IHEII



EilO IT



s{9



IIRIIE(3,333)



507 508



547 548



)



553



5s{ 555



2



556



Direction 3')



557 558



9Ir' I4', 9I,' l5', 9I,



5s9 s50



55t 562 s53



56{



RETURII



555



E}II)



566



il 96



Analisis Struktur Dengan Cara Matriks



97



Prooram KomDutet



3.1. Penjelasan Program Komputer



Baris



1



Ba ris



-



PROGRAM UTAMA Sesuai gambar 3. 1, terdiri atas 3 buah sub program DATA, SYSTEM dan RESULT.



34



lnput data NE, NJ dan



23



N LC



NE = Jumlah batang ("Number of Element") NJ = Jumlah titik buhul ("N umber of Joint" N LC = Jumlah kondisi pembebanan ("N umber Baris 36



-



of



Load Condition"



"1



" berarti



bergerak



)



)



SUB PROGRAM DATA



51



Sesuai gambar 3. 1,



terdiri



atas



2 buah sub program STRUCT



dan LOAD. Baris 46



-



Sub program STBUCT cukup dipakar 1 kali, sedang sub pro gram LOAD dipakai berkali-kali untuk setiap proses hitungan yang terdiri lebih dari satu kondisi pembebanan. Hal ini berani bahwa data strukturnya tidak perlu dihitung berulang-ulang



50



GAMBAR 3.2 STRUKTUR TANPA KONSTRAIN Baris 74



untuk lebih dari satu kondisi pembebanan.



Baris 62 -



Baris 53



84



SUB PROGRAM STRUCT.



66



lnput data struktur, yaitu Nomor batang 1,lI = Nomor [/llNC(2,1) = Nomor



AREA(l) =



Zl(ll



=



EMOD(l) =. Baris 68



-



72



:



lnputkekangan/konstrain INUM = Nomor titik buhul yang dikonstrain lDlR = Arah kekangan/konstrain Contoh : Gambar 3.2 diatas



, 1 1 , 2



:



I =



MINC(



:



titik buhul kiriikecii titik buhul kanan/besar



,



Pada



titik buhul 1 diiePit



atau



\ 2 )dikonstraindalam arah 1,2dan3 3/ ,\ 2 \titlt2-idem-



2s/



Luas tampang batang Momen inersia batang Modulus Elastis batang



Semua titik buhul yang ada dianggap bisa bergerak bebas (tidak da kekangan/konstrain ).



Contoh



:



"0



il



{l it tt il



{l



fl



" berarti dikonrtrain



ti *



98



Analisis Struktur Dengan Cara Matriks



99



Proqram Komputer



{ i baris 76



-



79



Setelah dijumlahkan maka akan diperoleh NEO ("Number



Titik buhul



dengan arah yang dikonstrain, JCODE nya dimatikan/dinolkan, sehingga gambar 3.2 menjadi :



of



(r



it



EOUATION" = JUMLAH PEBSAMAAN SIMULTAN)



Menentukan MCODE, sehingga untuk contoh diatas akan



Baris 105-1'12



d



ipero leh:



[0 0 0 1 2 3] = [1 2 3 4 5 6] MCODE(3)= [0 0 0 4 5 6] - Menghitung MBAND dari matriks MCODE(I)= MCODE(2)



ti Baris 1 14-



1



30



:



struktur, untuk mntoh diatas maka



MBD=



,08



\o



0



SUB PROGRAM PROP.



Baris 132-158



Sub program ini dipakai untuk input data koordinat titiktitik buhul dan menghitung matriks transformasi batang.



- 130 : SUB PROG RAM CODES : SUB PROGRAM CODES



Baris 86 Baris 86-103



Baris 144-i 46



ini untuk menentukan



JCODE, I\/ICODE



lnput data koordinat



K



dAN



MBD (MBAND)



Barisg5-103



: -



Mengubah angka 1 pada JCODE menjadi penjumlahannya, sebagai contoh dari gambar 3.3 dirubah menjadi



JCODE(1) JCODE(2)



6-1=5.



(MBD dipakai untuk menghemat memori dalam komputer).



tr



GAMBAR 3.3 STRUKTUR DENGAN KONSTRAIN



Sub program



kekakuan. system



:



= =



JCODE(3)



=



JCODE(4)



=



000 000 123 !56



X(1, X(2, Baris



1€-156



:



Nomor



titik buhul



Absis



Ordinat



Sesuai dengan persamaan



2.55, maka



=c A(ll -- sin 0 = s c1(l)



Baris 160-183



=



K) = K) =



=



cos0



SUB PBOGRAM LOAD Pembebanan disini dibedakan atas



pada



titik buhul



2



macam, yaitu beban



(sub program JLOAD) dan beban pada



batang (sub program MACT).



Baris 185-204 Baris 195-201



SUB PBOGRAMJLOAD



lnput data beban pada titik buhul



JNUM : "JOINT NUMBER" yaitu



tr GAMBAR 3.4 JCODE DIJUMLAHKAN



nomor



titik



buhul.



R : "JOINT DIRECTION" yaitu arah pembebanan. 1 : arah datar 2 : arah vertikal 3 : arah momen FORCE : besar gaya. dengan arah positif kekanan, keatas,



JDI



berlawanan arah jarum iam,



Analisis Strullur Dengan Cara Matriks



100



Nampak pada baris 199 bahwa motasi beban luar dipakai



O(K). Dalam hal K



l0t



Prooram Komputer



Baris



28F297



SUB PROGRAM SYSTEM



Srb program ini dipakai untuk membentuk matriks kekakuan system strr*.tur (dengan sub program STIFF)



ukkan nomor deraj at kebebasan pada arah beban tersebut, sesuai dengan gambar 3.4. men unj



sehingga diperoleh persamaan simultan system struktur. Sedang sub program SOLVE dipakai untuk menyelesaikan persamaan si multan tersebut.



Contoh. P



4-Baris



299-344



SUB PROGRAM STIFF



Baris 317-326



Matriks kekakuan masing-masing batang pada sistem koordinat global (sesuai pers 2.7 1 dan pers 2.7 1al.



Baris 728-342



Penyusunan matriks kekakuan system struktur secara "banded". Secara skematis dapat ditunjukkan sebagai berik ut.



#



tr



GAMBAR 3.5 BEBAN TITIK Dengan bantuan JCODE pada gambar 3.4 maka diperoleh:



o(4) Tanda



"-"



=*P



berarti arah kekiri.



Baris2O6-243



SUB PROGRAM MACT



Baris 216



lnput data beban pada batang



MN : MAT : ACT : DIST :



Baris



220-238



:



Kij = A,..k = i-i+1



Nomor batang



GAMBAR 3.6 "BAND STORAGE"



Macam / Tipe pembebanan 1 = beban terpusat 2 = beban terbagi rata Besar beban Jarak dari titik kiri



Untuk menghitung "fixed and forces"



Baris



34f388 :



Persamaan simultan yang diperoleh dari sub program SYSTEM diselesaikan dergan sub program SOLVE. Vektor matriks O yang semula sebagai vektor matriks beban luar, keluar dari sub program SOLVE sebagai vektor matriks disPlesemen (O(l), I = 1, NEO).



sesuai dengan



2.78 dan2.79.



Baris245-281



SUB PROGRAM ASSEMF



Baris



Sub program ini dipakai untuk menyusun matriks luar total



beban yang merupakan penggabungan dari beban pada



titik buhul



dan beban Pada batang.



SUB PROGRAM SOLVE



390-O9 :



SUB PROGRAM RESULT



Sub program ini dipakai untuk menghitung gaya batang, gaya thik buhul (dengan sr^tb program FORCES) dan menyajikan hasil hiturgan (dengan sub program OUTPUTI.



&



Program Komputer



Baris



411-426



:



SUB PBOGRAM FORCES Sub program ini terdiri 2 bagian. yaitu



- srb program ELEMF, untuk menghiturg gaya batang. - sub program JOINTF, untuk menghitung gaya pada titik buhul.



Baris



428-469



Baris



438-445



: :



Baris 535 :



103



Baris 546



Untuk menuliskan gaya-gaya batang. Untuk menuliskan gaya pada titik buhul.



3.2 Fenyusunan Input Data



1.



SUB PROGRAM ELEMF



Menyusun matriks displesemen masing-masing



batang



pada sistem koordinat global. Matriks displesemen tersebut



diambil dari matriks displesemen sistem struktur



dengan



bantuan MCODE masing-masing batang (perhatikan baris



Data konstruksi



/ lihat



baris 23 pada Program Komputer)



I UM



BATANC



TITIK



(NE



(N,l



)



IUNIILAH TYPE PEMBEBAN AN



LAH



IUN4LAH



N



)



LC



43tl dan baris 441). Baris 447-452



Menghitung matriks displesemen masrng-masing batang pada sistem koordinat lokal



Baris



454-466



Menghitung gaya batang



k =



(6



2.



(r)



Baris zl83



Sebuah furgsi untuk menghitung gaya dengan rumus



3. titik buhul, yaitu



Baris



499-566



SUB PBOGRAM OUTPUT



EI



4.



tr, z, l) 1 : arah horisontai



Uorn)



2 : arah vertikal 3 : arah Putararl



bantuan JCODE masing-masing



titik buhul (perhatikan



baris 516 dan 518).



Untuk rnenuliskan matriks displesemen



masing-masing



titik



K 5.



Tulis angka 0 (nol) sebagai akhir data.



Data koordinat (lihat baris r 45)



X



NOTITIK I



Sub program ini digunakan untuk menyajikan hasil hitung_ Menyusun matriks displesemen masing-masing titik buhul pada sistem koodinat global. Matriks displesemen tersebut diambil dari matriks displesemen sistem struktur dengan



il)



ARAH



*



an.



buhul.



AREA(r)



INERSIA



:



kecil"



Menghitung gaya titik buhul pada ujung batang dengan r.}ornor titik buhul besar.



Baris 524



Data batang (lihat baris 64)



I (|NUM) I



p = ).rJ Menghitung gaya titik buhul pada ujurg batang dengan titik buhul



rvltNC(2,t)



MrNC(1,1)



I



492-494



515-522



IvlolvlEN



NO TITIK



:



Baris



Baris



LUAS TAf\4PANG



matriks kekakuan batang pada sistem koordinat



SUB PROGBAM JOINTF



nomor



2



1



Baris 471-497



488-490



NO UIUNG



NO UIUNG



NO BATANG



(f = k d )



lokal.



Baris



Data batang (lihat baris 64)



= ,1 D).



I



x(1,



I



Y



K) |



x(2,



Data pembebanan pada NO



TITIK ARAH (1



titik



K)



(lihat baris 195)



I



BESAR GAYA



1 : Gaya Horison [al



|



(FoRCE)



1 : Gaya Florisontal 2 : Gaya Vertikal



,2,3)



(,NUM) ('DtR)



3:



*



Momen



Tulis angka 0 (nol) sebagai akhir data.



MODU LUS E LASTI S



EMOD(I)



104 6.



ArralisisiPtruktur Dengan Cara Matriks



Data pembebanan pada batang (lihat baris 216) ,I



EN IS BEBAN



(MAT) : Beban titik : Beban terbagi rata



*



Tu lis ang ka 0 (no I) sebagai akhir data.



BAB IV



APLII(ASI PROGRAM KOMPUTER Di bawah ini akan diberikan contoh penggunaan program komputer pada beberapa jenis konstruksi, yaitu: konstruksi portal bidang, konstruksi rangka bidang dan sebuah konstruksi dengan beberapa kondisi pembebanan'



4.1. Konstruksi Portal Bidang



A



,I ,1



ci



u,4tt l'/nrl



---



(,.{-i'



v,



E = 70. 106 k N/m2 | = 3.10-3m4



L = Im



A--



t',



\



O,OZmz



P = 100k N



GAMBAR 4.1 PORTAL BIDANG



107



Aplikasi Proorarn Komputer



Susunan input data



341 112 223 334 11 12 13 41 42 00 1 0.0 2 3.0 3 9.0 4 11.0 22 31 32 33 00 12 00



:



Locel €luent [orces



fl



tl errnt



0.02 0.02 0.02



t -.749t+02 .295E+03 .5{3E+03 2 -. l0BE+03 -. I I lE+03 -.332Er03 3 -.50{E+02 .{27E+02 . l9lE}03



70000000.0 70000000.0 70000000.0



0.003 0^003



0.003



f{



f3



Joint



Joint 0.0 4.0



0irection



I



-.



2



-. r53E-0{



1



5.0



2



.l0BE+03 .lllE+03 -.341E+03 .604E+02 -.427[+02 -. {{7t-04



Direction



t7E+03



3



.543E+03



l00E+03 .305E-04 .269t+03 -. l50E+03



-.



-.73tE+02



I I 2Er02



-.{{7E-04



-100.0 100.0



4.2. Konstruksi Rangka Bidang



200.0



-150.0 E



0.0



-48.0



0.0



0.0



0.0



A



Hasil hitungan adalah seperti nampak dibawah ini Load Condition nurber



:



= =



21000000t1m2



P = lton



0,002 m2



tr :



E]



tr



(9,



I



Joint Displrcemnts



Joint



I)irertion



I



.000E+00



2



.7378-02



3



.6{ I E-02



4



.0008+00



I



0irection .000E+00



-.5t



9E-02



.342E-02 .696t+00



2



Dirtction



3



.000E+00



-.



l3.rE-03



-.2698-03 -.230E-02



i



E Z 2r ooo ooo trlnr2 Ai o,OO2 nrz



P:lton



i l i



I



f6



.7{8E+0? -.5498+02 .3328}03



Forces



Direction .I



281 E+03



. l00E+03



-.



4



1.0



I



f5



GAMBAR 4.2 RANGKA BIDANG



Analisis Struktur Dengan Cara Matriks



108



Susunan input data



107 11 21 32 43 53 63 74 85 95 106



Aplikasi Program Komputer



Hasil hitungan



:



109



:



Load Condition nurber



:



I



1



2



4 4 4 5 b 6



6 7



7



0.002 0.002 0.002 0.002 0.002 0.002 0.002 0.002 0.002 0.002



0.0



0.0 0.0



0.0 0.0 0.0 0.0



0.0 0.0 0.0



21000000.0 21000000.0 21000000.0 21000000.0 21000000.0 21000000.0 21000000.0 21000000.0 21000000.0 21.00000.0



Joint



Dirrction



I



.000E+00



2



.000E+00



I



Dirrction



2



Direction



.000E+00 .000E+00



l3tE-02 -. I l0E-02



-.



-.



4



l90E-03 . {29E-03



5



-.238E-03



-.270E-02 -.255E-02 -.37{E-02



3



9E-03



5



.6I



7



.6678-03



3



.0008+00 .000E+00 .0008+00 .000E+00 .000E+00 .0008+00



.000Er00



Local Elerent Forces



11 12 khusus untuk Rangka Bidang



21 22 2 3 ---+ 3 3-------------> 43 53 63 73 00 1 0.0 0.0 2 0.o 2.0 3 2.0 0.0 4 2.0 2.O 5 4.0 0.0 6 4.0 2.0 7 6.0 .2.0 3 2 -2.O 5 2 -2.0 7 2 -1.0 000.0 0.0 0.0 0 0



Joint Displacerents



idem idem idem idem idem idem



Elerrnt fl



t4 f5 f5 :;;;;;;; :;;;;;;;' ::;;;;-;;---:;;;;;;;-- :;;;;_;; f3



12



----;---:;;;;;;;--



2 .707E+01 .0008+00 .000E+00 -.707E+01 .000E+00 .000E+00 3 -.900E+01 .000E+00 .000Ei00 .900E+01 .000E+00 .000E+00 { -.5008+01 .0008+00 .000E+00 .500E+01 .000E+00 .000E+00 5 . t00Er0l .000E+00 .000E+00 -. l00E+0t .000E+00 .000Er00 6 .{2{E+01 .000E+00 .0008+00 -.{24Erot .000E+00 .000E+00 7 -.{00E+01 .000E+00 .000E+00 .400E+01 .0008+00 .000E+00 I -.300E+01 .0008100 .000E+00 .300E+01 .000E+00 .0008+00 9 . l4tE+01 .000t+00 .000E+00 -. l4tE+0t .000E+00 .000E+00 l0 -. l00E+01 .000E+OO .000E+00 . l00E+01 .000E+00 .000E+00 Joint Forres



Joint I 2



Direction . 900E+0 I -.9008+0t



3



.7lsE-06



{



-.2388-06 -.556E-06



5



l3lE-05



6



.



7



.250E-0s



I



Direction



2



Direction



.500E+01



.000E+00



.0008+00



.0008+00



-. 2008+0 I -. {778-06



.000E+00



.000E+00



-.200E+01



.000E+00



.8588-05



.0008+00



-.



l00E+01



.000E+00



3



Analisis S"truktur Dengan Cara Matriks



110



4.3. Strukur deng*t kondisi pembebanan lebih dari satu' Kondisi 1



Kondisi



3:



:



Kondisi 3



:



@ ^



tr



o



r _1,



tr



I GAMBAR 4.3



E = 70.106kN/m2



| = A P cl



Kondisi 2



:



a) Beban vertikal b) Beban horisontal



c) Kombinasi vertikal dan horisontal



3.10-3ma 'a 0,02 m'



= 100kN = 50kN/ml



:



Susunan input data



663 1130.02 2240.O2 3340.O2 4350.02 5460.02 6560.02 11 12 13 21 22 23 00



:



0.003 70000000.0 0.003 70000000.0 0.003 70000000.0 0.003 70000000.0 0.003 70000000.0 0.003 70000000.0



112



Analisis



1 0.0 0.0 2 6.0 0.0 3 0.0 4.0 4 6.0 4.0 5 0.0 8.0 6 6.0 8.0 000.0 3 2 -50.0 6 1 -100.0 000.0 3 1 100.0 5 1 200.0 000.0 000.0 6 1 100.0 000.0 3 1 - 100.0 000.0



Sruhur Dengan Cara Matriks



Loral EleuEnt [orieE El



fl



er*nt I



.I



t2



16t+03 -.



t8{Er0l ?- , l?Yi+0:



,?



Slli+rl1



3.0



t60E+..)l



. t;0Er02



,



{



2.0



.548Er01



- 1Q'iFril-:



+89E+0:



?g9E+0i



.J



.



i



.?BlE+0: ,5llE+,;:



0.0



.



Joi



Joinf s.o



I



I



Direition



,



l!bEi0:



.922E+0? - , 5i7E



+0:



.533E+02 ,DrlE"l.l-



:



r



i



-,5ltE+0:



Dirertion



3



1



,ljrJrjLrrl(./



-.1r1E-04



-,763E-05



-.53.+E-04



-.305i-04



E-05



.l



-.38iE-05



. 38 I



i



-, 57:E-0s



.000E+00 -. l9lE-0'l



.



763t-05



I Load Conditiun nurber



:



2



Joint I}isplacenents



Joint



Direction



I



.000E+00



2



.0008+00



,,



-. l20E:03



{ q



-. 6{8E-0{ -.91 rE-0{



6



-.215E-03



I



Direction



2



Direction



.000E+00



.000E+00



.69$t+00



-.331E-03



-.526E-03 -.4778-03



Joint Displai*rents



3



Jnint



Dirertir-rn



1



0ir*rtion



2



Dirertion



.000E+00



-.



l43E-03



1



-,?38E-03



-.6668-03 .2068-03



.000E+00 . 000E+ 00



.235E-03 t ,]



t c



,780E-02



.759E-02



'J



. I 70E-0 I



6



. I 65E-0 I



f6



.28,.iElrj2 -.627i+02 -.183E+0? -.289E+02 .562t+0: -,289E+02 .{3',1E+0i -,5btEi0:



. 1ti+03 -.245E+02 ,1S{8i03 .19&ii0:



. I 50E+0?



f5



-. 1 t5E+03 . l60E+0: -.395E+02 -. l84E+03 -. 15DEr0': ,.{43E+01 ,1i'9E+02 . 135t+03 -. 1C4E+03



Forces



Direriion



- lirlEr,l:,



0.0 J



Load [ondiiir-rn nuuber



nt



-, i45E+02



0.0



{ Hasil hitungan



{4



,000E+00 .000E+00 ,000E+00 .000E+00 ,570E-03 -, l97t-02 -,570E-03 -. 191E-02 ,789E-03 -. r3gE-02 -.789E-03 -. l34E-02



3



115



Aplikasi Program Komputer



Loral Elerent EI



fl



erent



t.j



{J 6



l,) lu



{t



Loral Eletent For':es



ForceE



f5



f4



EI



f5



ft



erurt



.199t+03 .15it+03 .467t+03 , ttrE+03 -.151t+03 . ?00E+03 , 19i,t+03 .199E+03 ,149t+03 ,397t+(r3 -,199E+03 -.149t+03 r70E+03 -.4glt+0i , l23E+03 -, :l;,rE+03 -. -.121t+tl3 ,49/t+(rl 'r1?Frfr1 .75[i+02 -.16(|i+03 . I 70E+03 .768E+(i2 .169t+03 ,229t+03 . 15,1t+03 -, TEBE+(12 -.93[tr02 ,7LgE+q2 .99tE+02 ??9E+03 -, ',3iE+03 -.9i6E+01 .759t+02 -. . c95E+02 -,768E+02



t-



,3i



/



.



.j



, 280E+0



t-



,3u?E+02



1t+0i



,378i+02



1_36i+03



,622E+02



I



.



'.ri ti ri) ,,



I



Dire,:tiutt



Direititrrr



\v'.!i +Il /



J,:i



i



Dirt':tion



_,19!t+03



I



-.



I



_. 14St+(r3



J



. I 00t+03



4 g



. 153E-(t3



l5':E+03



I



, ?00E+01



,76it-03



,i



03E-0:



-, i29E-ii1



Load Curdition nuDber



I



. 198i-0-? .



t53E-l'4



,2?9E-0-?



3



Joint 0i:plaierents



J,lint



Dir*itinn



I



,000E+00



?



,0008+()0



J



.287E-02



.t



.



5



.690E-02



6



.707E-02



?gsE-02



I



Direction



2



0iretti':tt



,000t+00



3



.696t+00



(i00E+00 .66$t+00 . r03E-03 -.952E-03 -.389E-03 -.638E-03 .206E-03 -.548E-03 -.492E-03 -.7lBE-03



Dirr,:ii,:n -. i I ot"ui -.E!?E+02



.107E-t'r:



-. 763E-ii5



b



I



.397E+03



.38 tE-04



.J



J,:int



3



,4078+'J-l



Qif +{i1



t



,407E+0?



6- .1078+02 -.352E+02



J,:int [':rrtE



Jaint



E20E-(.)



,



I i '



1



.0008+0i



4



.648E-04



c J



'luIlL -I) l



€,



. I 00t+03



I



ni



f't



IJ



f2



f5



f5



,125t+03 .3bli+02 -.378E+02 ,25ii+0? .158i+03 -. l35E+f3 -,6??l+(t? .908i+02 _,ESgE+02 _.29et+i)l ,YY9t+02 -.:l{t+03 .561t+Ci ,3tiE+u: -.407E+02 .103E+03 -.5iJE+02 ,114t+03 . l:iE+03 -.36iE+(r2 -.103E+03 ,4ir7E+07 .3f,2E+0? -. l14E+03



F'-rri es



0ire,:tion



2



0irrttt,-rtl



-,3ilt+{.}:



.l:;E+CrJ



l3f,E+03 , l:Bi+03 , 763t-{j5 -,3r,"5E-0{ .



-.i63E-05 .153i-04 -.3Alr-u5 .2:?i-0{ -,114E-(i1



.rl0t-ii4



3



DAFTAR PUSTAI{A



t-.u. Bhirud, 1975, MATRIX OPERATIONS ON THE COMPUTER, Oktord & IBH Publishlng Co, New Delhi. Siegfried M. Holzer, 1985, COMP(/TER ANALYSIS OF STRUCTURE! Matrix Structural Analysis Structured Programming, Elsevier Science Publishing Co., lnc, New York.



William Weaver, lr. James M. Gerej, Wira. 1986, ANALISA MATRIKS UNTUK STRUKTUR RANGKA, Penerbit Erlangga, Jakarta - lndonesia. Kardiyono Tiokrodimuljo, 1988, BAHAN KULIAH PADA KURSUS SINGKAT



Dl PAU UGM, Yogyakarta.