Bahasa Cirebon SD Kelas 1 [PDF]

  • 0 0 0
  • Suka dengan makalah ini dan mengunduhnya? Anda bisa menerbitkan file PDF Anda sendiri secara online secara gratis dalam beberapa menit saja! Sign Up
File loading please wait...
Citation preview

blajar basa lan sastra



cerbon-dermayu kanggé murid sd/mi kelas i



Hak cipta © kagungan Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Barat selaras sareng Undang-undang Disklaimer: Buku puniki diwulangaken kanggé murid ingkang sampun selaras sareng Kurikulum 2013. Buku puniki sampun kasusun klawan diocéki dumateng Tim klawan dikoordinasi dumateng Balai Pengembangan Bahasa Daérah dan Kesenian (BPBDK) Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Barat minangka buku kurikulum daérah. Buku badé dienggé téng taun 2014/2015. Sipat buku puniki ugi minangka “dokumen urip”, ingkang saged diselarasaken sareng ngembangé kabutuhan jaman.



PENYUSUN: Ketua: Supali Kasim, M.Pd. Anggota: -Nanang Suhana, M.Pd. -Masduryat, S.Pd.SD. -Wardina, M.Pd. -Karsim, S.Pd., M.Si. -Roji Hidayat S.Pd. -Ruhaendi, S.Pd. -Drs. Bani, M.Pd. -Komariah, M.Pd. -Dra. Hj. Siti Ratnawati, M.M. -Drs. Saptaguna, -Wignya Winata, M.A., M.Pd. NARASUMBER: Supali Kasim, M.Pd., Drs. Saptaguna, Durokhim, S.Pd., Roji Hidayat, S.Pd., Sulistijo, Saupah, S.Pd., Maya Déwi, S.Pd., Tasman, S.Pd., Masruri, S.Pd., M.Av., Siarudin, M.Pd., H. Uti Sudianto, S.Pd. TIM PENELAAH: H. Made Casta, S.Pd., M.Pd. H. Khusnan Adisantika, S.Ag., M.M.Pd. Sri Murtiani, M.Pd. Abur Mustikawanto Sulistijo Desain Isi: Yoshi Sukadar Desain Cover: Yoshi Sukadar Ilustrasi: Toto Rianto Isi nggunakaken Adobe InDesign CS3 kaliyan Adobe Photoshop CS3 Aksara ngagunakaken Arial - ITC Officina Sans 12 pt - 18 pt. Dimedalken dening: DINAS PENDIDIKAN PROVINSI JAWA BARAT ISBN: 978-602-1300-34-3 (Jilid Lengkap) 978-602-1300-35-0 (Jilid 1) Perpustakaan Nasional : Katalog Dalam Terbitan (KDT)



ater-ater KEPALA DINAS PENDIDIKAN PROVINSI JAWA BARAT



Assalamu’alaikum Wr. Wb. Kula miwiti muji syukur dumateng arsanipun Gusti Allah ingkang sampun nyukani pinten-pinten rahmat lan hidayahipun kanggé kula sedaya. Shalawat lan salam mugia ing atasé Kanjeng Nabi Muhammad SAW kaliyan kulawarganipun, para sedérékipun, ugi kula lan panjenengan sami ingkang banter kekarepé supados angsal safaat saking panjenenganipun. Kalian ngetrapipun Kurikulum 2013 lan adedasar tementinemené kepéngénan kanggé mulasara lan angremeni Basa lan Sastra Cerbon-Dermayu, pramila mekaten Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Barat cangcut taliwanda anggoné nyusun Buku Murid lan Buku Guru mata pelajaran muatan lokal (mulok) Basa lan Sastra Daerah. Kula sedaya ngraos bungah amarwatasuta keranten maksad ingkang kados mekaten ugi dientosi sanget dumateng para guru basa lan sastra. Pancen kawontenané buku Blajar Basa lan Sastra CerbonDermayu iku dibutuhaken sanget kanggé uger-uger piwulangan. Sanesé kanggé nyumponi kabutuhanpiwulangan, saleresé kaliyan kasusuné buku Blajar Basa lan Sastra Cerbon-Dermayu banget wigatiné kanggé nyumponi kabutuhan ndidik budi lan pakarti uga netepaken raos sutrisnanipun laré dumateng kabudayan daérah. Pramila mekaten buku puniki boten mawon nyumpuni kabutuhan kawruh basa lan sastra, nanging ugi nekenaken “pendekatan



iii



sosiokultural”. Temtos mawon ingkang mekaten supados piwulangan Basa lan Sastra Cerbon-Dermayu saged dipun cecep madu kawruhé lan ugi nilai-nilai budayanipun. Selajengé tamtu sesampuné wonten buku puniki, tanggel jawab akademis lan moral, ugi budaya, wonten dateng para guru Basa lan Sastra Daérah. Kula suwun lan gadahi kekarep supados piwulangan mata pelajaran Basa lan Sastra Cerbon-Dermayu kalaksanan kaliyan temen-tinemen. Kranten jalaran mekaten, buku puniki bakal nggadahi tikel-tikel mangpaat. Mugia buku ingkang sampun kasusun puniki dados pepadangé para guru lan siswa anggoné ginau basa, sastra, lan budaya. Perkawis kakirangan atanapi pinten-pinten ingkang kliru secara konsép basa, sastra, lan budaya saged dipun dangdani téng mangsa ingkang badé dugi. Mugia buku puniki ageng mangpaatipun. Wassalamu’alaikum Wr. Wb.



Ba B ndung, April 2015 Bandung, Ke Kepa epa pala Dinas Pendidika Kepala Pendidikan Prov. Jawa Barat



Dr. H. Asep Hilman, M.Pd. Pembina Tingkat I NIP. 19630111 198803 1 016



iv



ater-ater KEPALA BALAI PENGEMBANGAN BAHASA DAERAH DAN KESENIAN DINAS PENDIDIKAN PROVINSI JAWA BARAT



Assalamu’alaikum Wr. Wb. Kurikulum 2013, secara nasional mulai saniki sampun dianggé, keranten puniku piwulang Basa lan Sastra Daerah ingkang sampun didadosaken muatan local téng Jawa Barat kedah pas sareng Kurikulum 2013, khususé ingkang wonten kaitané sareng kasusastran. Bagian-bagian perubihan ingkang dados karakteristik utawi téng selebeté Kurikulum 2013, antawisipun: Standar Kompetensi Lulusan, Standar Isi, Standar Prosés, lan Standar Penilaian. Pokok-pokok punika kedah saged dikuasai lan dilaksanakaken sedaya dumateng guru-guru Bahasa lan Sastra Daerah téng SD/MI, SMP/MTs, SMA/ MA/SMK/MAK. Buku-buku ingkang badé didadosaken bahan ajar inggih punika buku Blajar Basa lan Sastra Cerbon-Dermayu. Sedantené wonten 24 jilid, inggih punika Buku Murid 12 jilid, lan Buku Guru 12 jilid, ingkang ngrupiaken Buku Induk sekolah-sekolah téng wilayah Cerbon lan Indramayuh. Buku Murid disediakaken kanggé sedanten murid ingkang didasari tingkatan kelas. Isi buku wau perkawis bahan ajar sareng pitakénan-pitakénan, latian tugas ingkang caket kaitané sareng Kompetensi Dasar (KD). Isi Buku Guru perkawis: Silabus, Metodelogi Pengajaran, sareng Evaluasi ingkang ngrupiaken pelengkap buku murid.



v



Komponen-komponen ingkang dikembangaken dumateng Buku Murid kelawan Buku Guru, didasaraken téng 4 (sekawan) keterampilan basa, ingkang nglingkupi: mirengaken (menyimak), wiraos (berbicara), maos (membaca), kelawan nyerat (menulis), lan diwulangaken nganggé “Pendekatan Saintifik” lan “Penilaian Autentik” ingkang didasaraken dumateng “Karakteristik Kurikulum 2013” téng selebeté proses pengajaran. Disusuné buku punika, ngrupiaken tindak lanjut saking; Surat Edaran Kepala Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Barat, Nomor: 423/2372/SETDISDUK, Tanggal 26 Maret 2013, perkawis: Pembelajaran Muatan Lokal Bahasa dan Sastra Daerah pada jenjang SD/MI – SMP/MTs – SMA/MA/SMK/MAK, sareng Peraturan Gubernur Jawa Barat, No. 69/ Tahun 2013, perkawis: Piwulang Muatan Lokal Bahasa dan Sastra Daerah, pada Jenjang Pendidikan Dasar dan Menengah. Mugia buku punika saged mbakta mupangat dumateng sederek sedaya lan saged didadosaken margi kanggé nempataken penataan Bahasa lan Sastra Daerah (Cirebon) lintang Pendidikan Formal téng Jawa Barat umumé lan téng Cirebon khususé. Buku punika masih katah kekirangan lan déréng sampurna, lan badé teras didangdosi malih supados saged pas sinareng ngembangé jaman. Bandung, April 2015 Kepala Balai Pengembangan Bahasa Daerah dan Kesenian



Drs. H. Husen R. Hasan, M.Pd. Pembina Tingkat I NIP. 196110051986031014



vi



purwaka Assalamu’alaikum Wr. Wb. Puji klawan syukur dumateng Gusti Allah ingkang Maha Suci lan Maha Agung, ingkang nyukani sedaya rahmat lan barokahipun kanggé kula sedaya, Tim Panyerat Buku Blajar Basa lan Sastra Cerbon-Dermayu. Klawan rahmat lan barokahipun, Tim Panyerat Buku saged ngrampungaken buku puniki, buku kanggé murid-murid SD/MI, SMP/MTs, lan SMA/MA/SMK. Tim Panyerat maturaken kesuwun sanget dumateng para pengageng, budayawan, lan tokoh masyarakat ingkang nyukani dorongan sumanget supados buku puniki saged rampung lan saged diwulangaken téng sekolah/madrasah. Tim Panyerat mung saged maturaken kesuwun sanget dumateng: 1) Mama H. Asep Hilman minangka Kepala Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Barat; 2) Mama H. Husen R. Hasan minangka Kepala Balai Pengembangan Bahasa Daerah dan Kesenian (BPBDK) Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Barat; 3) Mama Nurdin M. Noer minangka Ketua Lembaga Basa lan Sastra Cerbon (LBSC); 4) Mama Kusnadi Muamarto minangka tokoh masyarakat pendidikan; 5) Mama Khusnan Adisantika minangka Pengawas Sekolah; 6) Mimi Sri Murtiani minangka Pengawas Sekolah; ugi para tokoh sanésé ingkang boten saged kasebut setunggil-setunggil ingkang sampun nyukani kawruhan basa lan sastra Cerbon-Dermayu.



vii



Buku puniki kasusun dening Tim Panyerat ingkang ngraos perlu wontené buku basa daerah ingkang selaras sareng Kurikulum 2013. Téng salebeté wulangan diwontenaken pinten-pinten piwulangan, ingkang utaminé wonten kawruh basa, paramasastra, kasusastran, bausastra, lan bagian-bagian kabudayan sanésé. Téng salebeté piwulangan ugi dianjuraken supados saged ngetrapaken sekawan trampilipun bebasan, inggih punika wiraos, mirengaken, maos, lan nyerat. Sanésé, ugi supados diselarasken sareng konsép piwulangan saintifik. Tim Panyerat ngakui, buku puniki maksih tebih saking kasampurnan. Pramila mekaten, saran lan pandengan para guru, budayawan, tokoh masyarakat, lan masyarakat sanésé saged nyempurnakaken buku puniki.Sedaya kakirangan téng isi buku puniki ngrupiaken perkawis ingkang kedah dilurusaken lan dileresaken téng mangsa ingkang badé dugi. Mugia wontené buku puniki saged nambih kawruh basa lan kabudayan ingkang nggadahi tujuan saged ningkataken budi pakarti, kawruh basa lan budaya, lan trampil ngetrapaken basa lan sastra Cerbon-Dermayu. Wassalamu’alaikum Wr. Wb. Tim Panyerat Buku



viii



daftar isi ater-ater 1 kepala dinas pendidikan provinsi jawa barat ......................... iii 2 kepala balai pengembangan bahasa daerah dan kesenian dinas pendidikan provinsi jawa barat ......................... v purwaka ................................................. wulangan 1: ngurus awak déwék



a b c d e f g. h i j k l m n



maca ......................................... blajar basan ............................... latian ......................................... maca anténg .............................. nulis........................................... nyocogaken ............................... blajar maca 1 ............................. nulis aksara 1 ............................ blajar maca 2 ............................. nulis aksara 2 ............................ blajar maca 3 ............................. blajar maca 4 ............................. crita gambar .............................. pujian ........................................ ix



v



2 3 4 5 6 8 9 10 11 12 13 14 17 18



wulangan 2: seneng maca



a b c d e f g h



maca ......................................... bausastra ................................... latian ......................................... maca anténg .............................. blajar maca 1 ............................. nulis........................................... nyocogaken ............................... crita gambar ..............................



wulangan 3: kerjaan sedina-dina



a b c d e f g h i



maca ......................................... bausastra ................................... latian ......................................... blajar maca 1 ............................. blajar maca 2 ............................. maca anténg .............................. nulis........................................... crita gambar .............................. nyocogaken ...............................



wulangan 4: rayaté kita



a b c d e f g h



maca ......................................... tembung basan .......................... latian ......................................... blajar maca ................................ maca anténg .............................. nulis........................................... nyocogaken ............................... crita gambar .............................. x



22 23 24 25 26 27 29 30 32 34 35 36 36 37 38 41 42 44 45 46 47 48 49 51 52



wulangan 5: pengalamané kita



a b c d e f g



wacan ........................................ tembung basan .......................... njawab pitakon ........................... maca anténg .............................. nulis........................................... nyocogaken ............................... gambar crita ..............................



wulangan 6: umah sing bersih



a b c d e f g h



wacan ........................................ njawab pitakon ........................... bausastra ................................... tembung basan .......................... maca anténg .............................. nulis........................................... gambar crita .............................. nyocogaken ...............................



wulangan 7: ngenal jagat



a b c d e f g h



wacan ........................................ bausastra ................................... njawab pitakon ........................... maca anténg .............................. tembung basan .......................... nulis........................................... nyocogaken ............................... crita gambar .............................. xi



54 55 56 57 58 61 62 64 65 65 66 67 68 71 72 74 75 76 77 78 79 82 83



wulangan 8: tembang dolanan



a b c d e f g h h



nembang ................................... wacan ........................................ bausastra ................................... tembung basan .......................... latian ......................................... maca anténg .............................. nulis........................................... nyocogaken ............................... crita gambar ..............................



86 87 88 89 90 91 92 95 96



wulangan 9: satoan



a b c d e f g h



wacana ...................................... 98 bausastra ................................... 100 tembung basan .......................... 101 latian ......................................... 102 maca anténg .............................. 103 nulis........................................... 104 nyocogaken ............................... 107 crita gambar .............................. 108



Ulangan Kenaikan Kelas (UKK) ...... 109 daftar pustaka ................................. 109



xii



n



wula



a g n



ngurus 1 awak déwék



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



a



maca ngurus awak déwék nanang adus sedurungé mangkat sekolah awaké dikosok nganggo sabun rambuté dikramas nganggo sampo



untu dikosok nganggo sikat lan odol



2



wulangan 1: ngurus awak dewek



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



nanang wekel ngetoki kuku sedurungé mangan nanang ngumbah tangan dikit.



b blajar basan ayuhh latian ayuh blajar basan utawa basa krama lan basa pedinan guru ngucapaken bahasa indonesia, terus sira kabéh njawab basa pedinan lan basa kramané.



bahasa indonesia



bahasa padinan



bahasa bebasan



mandi



adus



siram



tidur



turu



tilem



pergi



mangkat



késah



wulangan 1: ngurus awak dewek



3



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



belum



durung



déréng



dengan



karo



kalian



makan



mangan



dahar



c



latian



pitakonan 1 2 3 4 5 4



rambuté nanang dikramas nganggo . . . untu dikosok nganggo sikat lan . . . sedurungé mangan nanang ngumbah . . . baka adus awaké nanang dikosok nganggo . . . nanang wekel ngetoki . . . wulangan 1: ngurus awak dewek



Blajar Basa lan Sastra Blaja



Cerbon - Dermayu Kelas 1



d maca anténg wacaen sing anténg



adus turu durung mangan mangkat



wulangan 1: ngurus awak dewek



5



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



e



nulis



kandelaken aksara sing ana ning sor kien



adus sikat untu karo turu 6



wulangan 1: ngurus awak dewek



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



isien karo aksara sing pas



a d u ... a_us _dus ad_s



wulangan 1: ngurus awak dewek



7



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



f



nyocogaken



ayo nyocogaken gambar karo tembung (kata) sing ana ning sor kien odol



sampo



sikat untu



sabun



8



wulangan 1: ngurus awak dewek



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



g. blajar maca 1 i i-d-a i - da ida i - da i-d-a



b b-a-p-a ba - pa bapa ba - pa b-a-p-a



u u-d-i u - di udi u - di u-d-i



d d-a-d-i da - di dadi da - di d-a-d-i



e e-m-i e - mi emi e - mi e-m-i



m m-a-m-a ma - ma mama ma - ma m-a-m-a wulangan 1: ngurus awak dewek



9



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



o o-n-o o - no ono o - no o-n-o



n n-a-n-i na - ni nani na - ni n-a-n-i



h nulis aksara 1 i–i u–u p–p b–b m–m e–e o–o d–d 1100



→ → → → → → → →



ida udi bapa bibi mimi emi ono adi



wulangan 1: ngurus awak dewek



mama ani didi opi edi budi doni nina



→ → → → → → → →



mama ani didi opi edi budi doni nina



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



i



blajar maca 2



b b-u-m-i bu - mi bumi bu - mi b-u-m-i



m m-e-r-i me - ri meri me - ri m-e-r-i



p p-i-t-u pi - tu pitu pi - tu p-i-t-u



d d-a-r-a da - ra dara da - ra d-a-r-a



k k-u-r-a ku - ra kura ku - ra k-u-r-a



n n-i-l-a ni - la nila ni - la n-i-l-a



h h-a-m-a ha - ma hama ha - ma h-a-m-a



j j-a-l-a ja - la jala ja - la j-a-l-a



l l-i-m-a li - ma lima li - ma l-i-m-a wulangan 1: ngurus awak dewek



11



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



r r-o-t-i ro-ti roti ro-ti r-o-t-i



s s-a-d-a sa-da sada sa-da s-a-d-a



j p–p m–m n–n l–l j–j s–s



1122



t t-a-p-é ta-pé tapé ta-pé t-a-p-é



nulis aksara 2 → → → → → →



pitu meri nila lima jala sada



wulangan 1: ngurus awak dewek



b–b d–d k–k h–h r–r t–t



→ → → → → →



bumi dara kura hama roti tape



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



k



blajar maca 3



a-b-a-n a - ban aban a - ban a-b-a-n



a-r-a-n a - ran aran a - ran a-r-a-n



i-m-a-s i - mas imas i - mas i-m-a-s



a-s-i-h a - sih asih a - sih a-s-i-h



o-p-a-k o - pak opak o - pak o-p-a-k



a-m-u-k a - muk amuk a - muk a-m-u-k wulangan 1: ngurus awak dewek



13



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



i-m-b-u-h im - buh imbuh im - buh i-m-b-u-h



a-d-o-l a - dol adol a - dol a-d-o-l



u-b-e-r u - ber uber u - ber u-b-e-r



u-d-a-l u - dal udal u - dal u-d-a-l



l



blajar maca 4



j-i-d-u-r ji - dur jidur j-i-d-u-r



k-a-p-a-l ka - pal kapal k-a-p-a-l



da - mar damar



sa - mar samar



1144



wulangan 1: ngurus awak dewek



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



ba - kar bakar



mi - kul mikul



ke - rek kerek



di - kit dikit



du - gan dugan



su - ket suket



me - res meres



bé - sér bésér



k-o-m-p-a kom - pa kompa kom - pa k-o-m-p-a



j-a-m-b-u jam - bu jambu jam - bu jambu



jam - pi jampi



man - ca manca



rak - sa raksa



bon - cél boncél wulangan 1: ngurus awak dewek



15



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



k-e-l-a-m-b-i ke - lam - bi kelambi ke - lam - bi k-e-l-a-m-b-i



b-e-n-d-a-r-a ben - da - ra bendara ben - da - ra b-e-n-d-a-r-a



l-o-s-a-r-i lo - sa - ri losari lo - sa - ri l-o-s-a-r-i



t-e-m-b-a-g-a tem - ba - ga tembaga tem - ba - ga t-e-m-b-a-g-a



s-e-d-u-l-u-r se - du - lur sedulur se - du - lur s-e-d-u-l-u-r



k-e-t-i-g-a ke - ti - ga ketiga ke - ti - ga k-e-t-i-g-a



j-a-l-u-k-a-n ja - lu - kan jalukan ja - lu - kan j-a-l-u-k-a-n



l-a-n-t-a-r-a-n lan - ta - ran lantaran lan - ta - ran l-a-n-t-a-r-a-n



1166



wulangan 1: ngurus awak dewek



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



m crita gambar critakaken gambar ning sor kien



delengen gambar ning duwur toli critakena. wulangan 1: ngurus awak dewek



17



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



n pujian ayo nembang pujian



éman-éman temen diwentaraken: h. udin zen éman-éman temen wong bagus ora sembahyang éman-éman temen wong bagus ora sembahyang



1188



wulangan 1: ngurus awak dewek



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



nabi yusuf bagus ya gelem sembahyang nabi yusuf bagus ya gelem sembahyang éman-éman temen wong ayu ora sembahyang éman-éman temen wong ayu ora sembahyang siti fatimah ayu ya gelem sembahyang siti fatimah ayu ya gelem sembahyang



wulangan wu w ulla ang n an 1: ngurus awak dewek de ewek



199



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



éman-éman temen wong sugih ora sembahyang éman-éman temen wong sugih ora sembahyang nabi sulaiman sugih ya gelem sembahyang nabi sulaiman sugih ya gelem sembahyang



2200



wulangan 1: ngurus awak dewek



n



wula



a g n



2 seneng maca



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



a



maca seneng maca



putra seneng maca putri uga seneng maca akéh macem wacaan ana buku pelajaran ana koran majalah komik lan crita. wacaan apa sing disenengi sira pilihen wacaan sing bagus. 2222



wulangan 2: seneng maca



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



b bausastra bausastra (kamus) bahasa padinan



bahasa bebasan



bahasa indonesia



maca



maos



membaca



akéh



katah



banyak



ana



wonten



ada



sing



ingkang



yang



sira



sampéyan



kamu



seneng



tresna



senang wulangan 2: seneng maca



23



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



c



latian



pitakonan 1



putra seneng . . .



2



akéh macem . . .



3



ana buku pelajaran ana . . .



4



putri uga seneng . . .



5



pilihen wacaan sing . . .



2244



wulangan 2: seneng maca



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



d maca anténg wacaen sing anténg



wonten maos katah tresna sampéyan wulangan 2: seneng maca



25



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



e



blajar maca 1



e e-m-a-s e - mas emas e - mas e-m-a-s



p p-e-t-i-s pe - tis petis pe - tis p-e-t-i-s



g g-u-l-a gu - la gula gu - la g-u-l-a



c c-i-c-i ci - ci cici ci - ci c-i-c-i



w w-a-d-o-n wa - don wadon wa - don w-a-d-o-n



y y-o-y-o yo - yo yoyo yo - yo y-o-y-o



2266



wulangan 2: seneng maca



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



f



nulis



kandelaken aksara sing ana ning sor kien



maca akeh ana sira seneng wulangan 2: seneng maca



27



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



terapen aksara ning sor kien amber dadi tembung (kata) sing bener conto a m c a



=maca



h a k é



=...



t e n n o w



=...



r a



s



=...



s o m a



=...



n a y s a m p e



=...



2288



wulangan 2: seneng maca



i



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



g nyocogaken cocogaken gambar ning sor kien



crita (babad)



majalah



komik



maca koran



wulangan 2: seneng maca



29



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



h crita gambar nyritakaken gambar



ayuh critakaken gambar sing ana ning duwur 3300



wulangan 2: seneng maca



n



wula



a g n



kerjaan 3 sedina-dina



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



a



maca kerjaan sedina-dina



nanang : apa sing dikerjakaken sira ning wayah ésuk siti : ésuk-ésuk kita tangi terus adus lan sembahyang seuwisé sarapan kita mangkat sekolah 3322



wulangan 3: kerjaan sedina-dina



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



nanang : apa sing dikerjakaken sira ning wayah awan sampé soré siti : tas balik sekolah kita mangan terus istirahat turu seuwisé kuen soréne kita dolanan karo batur.



nanang : terus apa sing dikerjakaken siti ning waktu bengi



wulangan 3: kerjaan sedina-dina



33



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



siti



: tas sembahyang magrib kita blajar ngaji ning tajug sampé teka ning wayah isya seuwisé kuen blajar pelajaran sekolah



b bausastra bausastra (kamus)



3344



bahasa padinan



bahasa bebasan



bahasa indonesia



apa



punapa



apa



ésuk



énjing



pagi



wis



sampun



sudah



wayah



wanci



saat



awan



siang



siang



wulangan 3: kerjaan sedina-dina



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



soré



sonten



soré



bengi



dalu



malam



batur



réncang



teman



balik



wangsul



pulang



c



latian



pitakonan 1



ésuk-ésuk siti . . .



2



terus . . . lan . . .



3



seuwisé sarapan siti miyang . . .



4



tas balik sekolah siti . . .



5



soréne siti . . . karo . . .



wulangan 3: kerjaan sedina-dina



35



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



d blajar maca 1 ng l-e-ng-e-n l - u - ng - a b - e - ng - i g - e - l - a - ng k - a - l - u - ng



e



blajar maca 2



lunga ngaji gelang kalung beli ngandel lenga lantung lengen tengen kembang gadung 3366



ng - a - n - d - e - l w - a - ng - i l - e - ng - a l - i - n - t - a - ng



wulangan 3: kerjaan sedina-dina



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



f



maca anténg



wacaen sing anténg



sampun sonten énjing dalu réncang wangsul wulangan 3: kerjaan sedina-dina



37



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



g nulis kandelaken aksara sing ana ning sor kien



apa esuk wis wayah awan sore 3388



wulangan 3: kerjaan sedina-dina



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



bengi batur balik tiruen ukara (kalimat) sing ana ning sor kien 1



siti mangkat sekolah



2



siti blajar ngaji



3



siti dolanan karo batur



4



siti turu



wulangan 3: kerjaan sedina-dina



39



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



tambahaken aksara sing langka (kosong) amber dadi tembung (kata) sing bener



s _ mp _ n s _ nt _ n e _ j _ ng _ a _ u r _ nc _ ng w _ ng _ ul 4400



wulangan 3: kerjaan sedina-dina



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



h crita gambar nyritakaken gambar



ayuh critakaken gambar sing ana ning duwur wulangan 3: kerjaan sedina-dina



41



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



i



nyocogaken



cocogaken gambar ning sor kien



bengi



awan



ésuk



4422



wulangan 3: kerjaan sedina-dina



n



wula



a g n



4



rayaté kita



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



a



maca rayaté kita



kita arané putra duwé adi arané putri duwé kakang arané nanang kita duwé mbok lan bapa adiné mbok lan bapa sing lanang disebuté mamang bapané mbok lan bapa disebuté bapa tua mboké bapa lan mbok disebuté mbok tua 4444



wulangan 4: rayate kita



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



b tembung basan ayo latian basan bahasa padinan



bahasa bebasan



bahasa indonesia



aran



nami



nama



duwé



gadah



punya



lanang



jaler



laki-laki



wadon



istri



perempuan



tua



sepuh



tua



wulangan 4: rayate kita



45



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



c



latian



pitakonan 1



bocah mau arané . . .



2



putra duwé adi arané . . .



3



putra duwé kakang arané . . .



4



putra duwé mbok lan . . .



5



adiné mbok lan bapa sing lanang disebuté . . .



4466



wulangan 4: rayate kita



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



d blajar maca ny ny - a - t - a ny - a - d - o - ng nya - nyi b - a - ny - a - k



b - a - ny - u m - a - ny - u - ng r - e - ny - a - h l - u - ny - u



Kesenengané Siti yaiku nyanyi Awas, dalané lunyu Nanang nginum banyu putih Putra mangan lawuné iwak manyung Rengginang rasané renyah Iwak manyung Dalan lunyu Banyu bening Banyak putih Crita nyata wulangan 4: rayate kita



47



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



e



maca anténg



wacaen sing anténg



nami gadah jaler istri sepuh 4488



wulangan 4: rayate kita



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



f



nulis



kandelaken tembung ing sor kien



aran duwe jaler istri sepuh tiruen ukara (kalimat) sing ana ning sor kien 1 kita arané putra 2 putra duwé adi arané putri 3 putra duwé kakang arané nanang 4 putra duwé mbok 5 putri duwé bapa wulangan 4: rayate kita



49



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



terapen aksara ning sor kien amber dadi tembung (kata) sing bener conto r a n a



=aran



i m



=...



g a h a d



=...



s r



i



t



i



=...



l



j



e r



=...



h u s e p



=...



n a



5500



wulangan 4: rayate kita



a



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



g nyocogaken cocogaken gambar ning sor kien putri



mbok



bapa



putra



bapa tua wulangan 4: rayate kita



51



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



h crita gambar nyritakaken gambar



5522



wulangan 4: rayate kita



n



wula



a g n



pengalamané 5 kita



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



a



wacan pengalamané kita



lagi dina minggu plesir ning pesisir kita plesir ning pesisir ning kana ana banyu laut lan pesisir bocah lanang wadon gedé cilik tua nom pada adus-adusan rasané seneng pisan 5544



wulangan 5: pengalamane kita



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



b tembung basan ayuh, latian basan bahasa padinan



bahasa bebasan



bahasa indonesia



kita



kula



saya



lagi



siweg



sedang



ning



téng



di



kana



rika



sana



ana



wonten



ada



bocah



laré



anak



cilik



alit



kecil wulangan 5: pengalamane kita



55



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



c



njawab pitakon



jawaben pitakon ning sor kien 1 lagi dina minggu putra plesir ning . . . 2 ning pesisir ana banyu laut lan . . . 3. bocah lanang wadon gedé cilik tua nom pada . . . 4 rasané seneng . . . .



5566



wulangan 5: pengalamane kita



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



d maca anténg wacaen sing anténg



kula siweg ting rika wonten laré alit wulangan 5: pengalamane kita



57



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



e



nulis



kandelaken aksara



plesir pesisir banyu laut lanang 5588



wulangan 5: pengalamane kita



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



wadon gede cilik



tiruen ukara (kalimat) sing ana ning sor kien 1



putra plesir ning pesisir



2



ning kana ana banyu laut lan pasir



3



bocah lanang wadon



4



pada adus-adusan



wulangan 5: pengalamane kita



59



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



terapaken aksara ning sor kien amber dadi tembung (kata) sing bener conto r a n a



s



i



=...



i p e



l



=...



u b a n y



=...



é g e d



=...



l



=...



s e p r



s r



c 6600



=aran



wulangan 5: pengalamane kita



i



i



k



i



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



f



nyocogaken



cocogaken gambar ning sor kien banyu laut



pasir



bocah lanang



bocah wadon



wulangan 5: pengalamane kita



61



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



g gambar crita nyritakaken gambar



coba critakaken gambar sing ana ning duwur kien



6622



wulangan 5: pengalamane kita



n



wula



a g n



umah sing 6 bersih



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



a



wacan umah sing bersih



umahé putra katon bersih unggal dina jogan disapu lan dipel runtah dibuang ning wadahé lataré ditanduri kembang lan wiwitan ésuk lan soré kembang disirami 6644



wulangan 6: umah sing bersih



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



b njawab pitakon jawaben pitakon ning sor kien 1. umahé putra katon . . . . 2. unggal dina jogan disapu lan . . . . 3. runtah dibuang ning . . . . 4. lataré ditanduri kembang lan . . . . 5. ésuk lan soré kembang . . . .



c



bausastra



kamus/bausastra umah = rumah jogan = lantai runtah = sampah wadah = tempat wulangan 6: umah sing bersih



65



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



latar ditanduri wiwitan kembang



= halaman = ditanami = tanaman = bunga



d tembung basan ayuh blajar basan



6666



bahasa padinan



bahasa bebasan



bahasa indonesia



umah



griya



rumah



katon



ketingal



kelihatan



wadah



panggonan



tempat



wulangan 6: umah sing bersih



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



e



maca anténg



wacaen sing anténg



umah jogan latar runtah wadah wiwitan wulangan 6: umah sing bersih



67



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



f



nulis



kandelaken aksara ning sor kien



griya ketingal panggonan runtah wiwitan 6688



wulangan 6: umah sing bersih



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



terapen aksara ning sor kien amber dadi tembung (kata sing bener) conto g a y



i



r



=griya



n a t w i w i



=...



o g j



a n



=...



r a



a t



=...



m a h u



=...



h a w a d



=...



l



wulangan 6: umah sing bersih



69



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



ayuh, latian nulis ukara (kalimat) 1



griya kula bersih



2



putra nyapu jogan



3



putri nyiram kembang



4



nanang mbuang runtah



7700



wulangan 6: umah sing bersih



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



g gambar crita critakaken gambar ning sor kien



wulangan 6: umah sing bersih



71



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



h nyocogaken cocogaken tembung karo gambar sing pas jogan kembang umah runtah sapu



7722



wulangan 6: umah sing bersih



n



wula



a g n



7 ngenal jagat



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



a



wacan jagat donya



srengéngé mencorong sing duwuran jagat kedeleng padang wayah wis awan wong wong pada semringah ati kita mélu bungah



7744



wulangan 7: ngenal jagat



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



wayah bengi srengéngé surup jagat kedeleng peteng ning langit ana lintang pating kerlip ana wulan sing terang



b bausastra kamus/bausastra srengéngé = matahari duwur = atas wulangan 7: ngenal jagat



75



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



awan kedeleng wong melu bungah peteng jagat pating kelip



= = = = = = = =



wulan



= bulan



c



siang kelihatan orang ikut senang gelap alam/dunia kerlap-kerlip



njawab pitakon



pitakonan 1. srengéngé mencorong sing . . . . 2. jagat kedeleng . . . . 3. wayah wis . . . . 4. wong-wong pada . . . . 5. ati kita melu . . . . 7766



wulangan 7: ngenal jagat



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



d maca anténg wacaen sing anténg



inggil tiyang ketingal milet sampun wulangan 7: ngenal jagat



77



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



e



tembung basan



ayuh blajar basan



7788



bahasa padinan



bahasa bebasan



bahasa indonesia



duwur



inggil



atas



wong



tiyang



orang



kedeleng



ketingal



kelihatan



sing



saking



dari



metu



milet



ikut



wis



sampun



sudah



wulangan 7: ngenal jagat



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



f



nulis



kandelaken aksara ning sor kien



duwur wong kedeleng sing melu wis wulangan 7: ngenal jagat



79



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



terapen aksara ning sor kien amber dadi tembung (kata) sing bener conto h a w a y



e d e n g



=...



w u d u r



=...



l u m e



=...



o w n g



=...



b u n g h a



=...



l



8800



=wayah



wulangan 7: ngenal jagat



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



tulisen ukara (kalimat) ning sor kien 1



jagat kedeleng padang



2



jagat kedeleng peteng



3



ning langit ana lintang



4



ati kita melu bungah



5



srengéngé mencorong



wulangan 7: ngenal jagat



81



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



ati kita melu bungah



g nyocogaken



cocogaken tembung (kata) karo gambar sing pas srengéngé wulan lintang peteng padang



8822



wulangan 7: ngenal jagat



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



h crita gambar nyritakaken gambar



wulangan 7: ngenal jagat



83



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



coba critakaken gambar sing ana ning duwur kien



8844



wulangan 7: ngenal jagat



n



wula



a g n



tembang 8 dolanan



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



a



nembang



ayuh nembang ayuh blajar nembang dolanan guru nembangaken dikit terus sira kabéh nirokaken



kemporong-kemporong bumi merak bumi sapi megara salah siji



8866



wulangan 8: tembang dolanan



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



b wacan jagat gawéan pengéran



delengen ning adepan sira ana bumi, langit lan segara ana gunung, alas sing amba beli kira-kira wulangan 8: tembang dolanan



87



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



ning alas ana tanduran lan sato kéwan iku kabéh gawéané pengéran



c



bausastra



kamus/bausastra adepan



= depan



segara



= laut



amba



= luas



beli kira-kira = tak terkira gawéan



= ciptaan



pengéran



= tuhan



8888



wulangan 8: tembang dolanan



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



d tembung basan ayuh blajar basan bahasa padinan



bahasa bebasan



bahasa indonesia



siji



setunggal



satu



adepan



ajeng



depan



beli



mboten



tidak



kira-kira



kinten-kinten



kira-kira



gawéan



damelan



ciptaan



pengéran



pengéran



tuhan wulangan 8: tembang dolanan



89



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



e



latian



jawaben pitakon ning sor kien 1 2 3 4



9900



ning adepan sira ana bumi, langit lan . . . ana alas sing . . . . ning alas ana . . . . tanduran lan sato kéwan gawéané . . .



wulangan 8: tembang dolanan



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



f



maca anténg



wacaen sing anténg



ajeng mboten kinten-kinten damelan setunggal pengéran wulangan 8: tembang dolanan



91



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



g nulis kandelaken aksara ning sor kien



siji adepan beli kira-kira gawean pengeran 9922



wulangan 8: tembang dolanan



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



terapen aksara ning sor kien amber dadi tembung (kata) sing bener conto h a w a y



=wayah



a d p e a n



=...



w a n a g e



=...



b i



l



e



=...



s



i



j



=...



n g e r e p a n



=...



i



wulangan 8: tembang dolanan



93



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



tulisen ukara iki 1



ning alas ana tanduran



2



ning alas ana sato kéwan



3



ana bumi langit segara



4



ana tanduran lan sato kéwan



9944



wulangan 8: tembang dolanan



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



h nyocogaken cocogaken tembung (kata) karo gambar sing pas alas segara sato kéwan tanduran gunung



wulangan 8: tembang dolanan



95



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



h crita gambar nyritakaken gambar



coba critakaken gambar sing ana ning duwur kien



9966



wulangan 8: tembang dolanan



n



wula



a g n



9 satoan



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



a



wacana uler dadi kupu



kabéh satoan pada jember ndeleng kéwan sing aran uler akiré uler owah dadi uker sato kéwan dadi kéder nyawang uler mung mbetiter 9988



wulangan 9: satoan



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



suwé-suwé é é uler l dadi kupu wujudé katon bagus lan lucu sato kéwan dadi seneng baturan karo kupu sing mabur lan mubeng-mubeng



wulangan 9: satoan



99



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



b bausastra kamus/bausastra kabéh



= semua



satoan



= binatang



jember



= jijik



kéwan



= hewan



uler



= ulat



akiré



= akhirnya



uger



= kepompong



owah



= berubah



kéder



= bingung



nyawang



= memperhatikan



mbetiter



= berdiam diri



suwé-suwé = lama-lama 1100 00



wulangan 9: satoan



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



wujud



= bentuk



baturan



= berteman



mabur



= terbang



mubeng-mubeng = berkeliling



c



tembung basan



ayuh blajar basan bahasa padinan



bahasa bebasan



bahasa indonesia



kabéh



sedanten



semua



dadi



dados



jadi



mbetiter



mindel



diam wulangan 9: satoan



101



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



suwé



lami



lama



batur



réncang



tman



bagus



saé



bagus



d latian jawaben pitakon ning sor kien 1. 2. 3. 4.



1102 02



kabéh satoan pada . . . . ndeleng kéwan sing aran . . . . sato kéwan dadi . . . . nyawang uler mung . . . .



wulangan 9: satoan



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



e



maca anténg



wacaen sing anténg



sedanten dados mindel lami réncang saé wulangan 9: satoan



103



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



f



nulis



kandelaken aksara



satoan jember uler keder mbetiter kupu batur mabur 1104 04



wulangan 9: satoan



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



tiruen ukara ning sor kien 1



uler dadi kupu



2



wujudé bagus lan lucu



3



sato kéwan pada seneng



4



baturan karo kupu



5



sing mabur lan mubeng-mubeng



wulangan 9: satoan



105



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



terapen aksara ning sor kien amber dadi tembung (kata) sing bener conto r u l



j



1106 06



e



=uler



e b r e m =...



m a r u b



=...



u k p u



=...



d e k e r



=...



b a r u t



=...



wulangan 9: satoan



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



g nyocogaken cocogaken tembung (kata) karo gambar sing pas



uler uker kupu satoan



wulangan 9: satoan



107



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1



h crita gambar nyritakaken gambar



coba critakaken gambar sing ana ning duwur kien



1108 08



wulangan 9: satoan



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1 ULANGAN KENAIKAN KELAS (UKK) Mata Pelajaran : Basa Dermayu Kelas/Semester : I/II Waktu : 60 menit Hari/Tanggal : ..................... Nama : ..................... ____________________________________



A. Paihen tanda palang (X) jawaban sing bener ning aksara a, b, utawa c! Wacaen téks ning sor iki! Umahé Déwi katon bersih Saben dina Déwi nyapu Runtah dibuwang ning wadahé Kembang disirami supaya seger 1.



Umahé sapa sing katon bersih? a. Déni b. Dési c. Déwi



2.



Kapan Déwi nyapu? a. saben jam b. saben dina c. saben minggu



wulangan 9: satoan



109



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1 3.



4.



5.



6.



Runtah dibuwang ning endi? a. ning wadahé b. Ning umah c. ning kembang Supaya apa kembang disirami? a. supaya bersih b. supaya alum c. supaya seger Basa krama utawa bebasan “umah”, iku apa? a. griya b. margi c. toya Wacaen téks tembang dolanan ing sor iki! Kemporong-kemporong Bumi merak bumi sapi Megara salah siji Uyeg-uyeg ranté Ndog mimi pinggir kali Tutut tuwit menclok



Isien titik-titik ning sor iki karo lanjutané tembang dolanan! Kemporong-kemporong bumi ... bumi sapi. a. manuk b. merak c. kebo 1110 10



wulangan 9: satoan



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1 7. 8. 9. 10.



11. 12. 13.



Megara salah .... a. siji b. loro c. telu Uyeg-uyeg .... a. kali b. ranté c. ndog Ndog mimi pinggir .... a. kali b. ranté c. ndog Wacaen téks ning sor iki! Mau bengi udan Awité grigis cilik Suwé-suwé udane deres Ning langit katon kelab-kelab Krungu ana suwara glédég Kapan ana udan? a. mau ésuk b. mau awan c. mau bengi Ana apa mau bengi? a. udan b. panas c. atis Sedurungé udan, awité apa? a. panas b. glédég c. grigis cilik Udané pribén? a. kelab-kelab b. deres c. glédég wulangan 9: satoan



111



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1 14. Ning langit katon apa? a. grigis b. kelab-kelab c. glédég 15. Krungu ana suwara apa? a. grigis b. kelab-kelab c. glédég



B. Pilihen B yén Bener, lan S yén Salah ning jawaban sing pas nganggo tanda silang (X)! Wacaen cuplikan dongéng “Kancil Nulung Kebo” ning sor iki! Kebo ngadepi bahaya ning alas Sikilé kebo arep dipangan buaya Kancil nulung kebo Senajan badané cilik Kancil bisa nipu buaya Buaya nuruti Kancil Sikil Kebo dilepas Buaya



1112 12



wulangan 9: satoan



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1 16. 17. 18. 19. 20.



B B B B B



– – – – –



S S S S S



Kancil ngadepi bahaya Kancil nulung Kebo Kancil bisa nipu buaya Buaya nuruti Kebo Sikil Kebo dilepas Buaya



C. Isien titik-titik ning sor iki sing pas karo isi dongéng “Kancil Nulung Kebo”! 21. 21. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30.



Sing nulung Kebo, yaiku .... Sing ditulung Kancil, yaiku .... Sikile Kebo arep dipangan .... Kancil bisa ... Buaya. ... Kebo dilepas Buaya. Kebo iku satoan sing jumblah sikilé ana .... Ayam iku satoan sing jumblah sikilé ana .... Manuk iku badané cilik lan duwé lar, dadi bisa ... ning langit. Kebo iku doyané mangan .... Buaya iku doyané mangan ....



wulangan 9: satoan



113



Blajar Basa lan Sastra



Cerbon - Dermayu Kelas 1 D.



Jawaben pitakonan ning sor ning sor iki sing pas karo isi dongéng “Kancil Nulung Kebo”!



31. 32. 33. 34. 35.



Ning endi Kebo ngadepi bahaya? Sikilé Kebo arep diapakaken ning Buaya? Pribén badané Kancil? Kancil bisa nipu sapa? Buaya nurut ning sapa?



1114 14



wulangan 9: satoan



Daftar Pustaka -



-



-



Durokhim, S.Pd, Paramasastra Indramayu, 2011 Dinas Kebudayaan dan Pariwisata, Kamus Basa Cerbon - 2007 Kurikulum Basa Cirebon 2013 RS. Subalidinata; 1994. Kawruh Paramasastra Jawa, Yayasan Pustaka Nusantara Yogyakarta. Soesatio D., Drs; 1964. Pengantar Puisi Jawa, PN Balai Pustaka Jakarta. Tim Penyusun 2000, Selayang Pandang Indramayu, Bappeda Indramayu. Daftar Pustaka



115



-



-



-



116



Tim Penyusun Budaya Daerah Indramayu, 1993. Pelestarian Kebudayaan Daerah Indramayu, Pemda Kabupaten Indramayu. Tim Penyusun, 1999. Seni Tradisional Indramayu, Depdikbud Kabupaten Indramayu. Tim Penyususn, 2001. Kamus Basa Indramayu, Bappeda Indramayu.