Bahan Sermon Q [PDF]

  • 0 0 0
  • Suka dengan makalah ini dan mengunduhnya? Anda bisa menerbitkan file PDF Anda sendiri secara online secara gratis dalam beberapa menit saja! Sign Up
File loading please wait...
Citation preview

EPISTEL MINGGU REMISCERE 17 MARET 2019 TURPUK: JOB 42: 1 - 6 TOPIK : MANGOLU DIBAGASAN HATIURON NI HATA NI DEBATA Boi masa do diportibi on, adong halak na burju, na porsea, jala na daulat roha alai mangolu di bagasan haporsuhon. Di ombas ni panurat buku Job on pe nunga masa na songon i. Adong dua pangantusion hatiha i, na parjolo molo songgop haporsuhon isara ni parsahiton, hapogoson, ndang jumpang hagabeon dohot angka na asing, dirajumi do i parbue ni dosa manang hinorhon ni hajahaton. Dohot pandohan na asing, ia halak na porsea ingkon do mangolu di bagasan ragam ni las ni roha. Alai molo sitaonon do na ro, diparhatutu do i “konsekwensi logis” manang ala ni dosa. Ido umbahen di hatiha i, molo adong na marsahit, na pogos, manang mangadopi sitaonon, sada do sungkunsungkun ni natorop tu na marsitaonon i ima “aha dosam?” Diarahon pangantusion na songon i do ngolu ni halak Israel uju i gabe jotjotan manguhumi tu halak na marsitaonon. Na paduahon molo porsea jala daulat maradophon Debata, alani hinagodang ni silehonlehon ni Debata do i, isara ni hahipason, hamoraon dohot hagabeon. Molo so jumpang i, boi do halak lam mandao sian Debata hatiha i. Ima pingkiran na dipatuduhon di buku Job marhite pikiran ni sibolis na mandok na marpambuat do roha ni si Job i, ai alani pangaramotion dohot panumpahion ni Debata do umbahen na marhadaulaton si Job (Job 1:911). Atik tung adong dope pangantusion na songon i di ombas on? Marragam bencana na masa di manang piga inganan di bangsonta on, tsunami, aek magodang, lalo bolon, tano masursur na mambahen torop jolma agoan hosa. Atik tung adong do deba na mandok ala ni dosana i? Hape dongan Kristen pe adong do tong na korban di bagasanna. Sabalikna taida do, nang angka na so porsea tu Jesus pe torop sian nasida na mandai hinauli ni portibi on, jala deba sian angka siula haholomon hira na lam tu simburna idaon, gariada ndada holan masyarakat umum na gabe korban alai dohot do nang angka petugas Negara isara ni polisi rupani. Boasa bolas masa angka na songon i? Ima na naeng alusan ni panurat ni buku Job on. Ra torop sian hita naung umboto taringot tu ngolu ni si Job. Ima sada halak na daulat jala na burju roha, mabiar mida Debata jala dipadao rohana sian hajahaton (Job 1:1) alai ingkon mamolus ragam ni haporsuhon. 7 anak dohot 3 boru di ibana alai ingkon agoan hosa do i sude. Na mora jong do ibana alai gabe marpogos. Na hipas pamatang do ibana alai ingkon marsingkor binahen ni parsahiton. Alealena gabe mandao, gariada jolmana sandiri pe tahe mengela ibana asa manadinghon Debata. Pangantusion ni alealena dohot jolmana ima gombaran ni pangantusion ni na torop uju i na mandok holan halak na marsdosa do na marsitaonon. Alai tutu sabalikna, molo pe adong sian tongatonga ni jolma i na manghilala naso dung mangulahon hajahaton, naso dung mardosa, unang ma dipangasahon i di adopan ni Debata, ai saluhut do jolma i mardosa (Rom 3). Apala i ma hahurangan na jumpang di diri ni si Job, ai sai dipangasahon ibana do hatigoranna mandok, na dipaholang Jahowa do hatigoranna sian ibana sandiri (Job 27:2). Tumangkas didok ibana: “Na pintor do



ahu nian alai Debata do padaohon sian ahu hatigoranhu (Job 34:5). Alani i, sala do hape molo tajujur dirinta songon partigor di adopan ni Debata, alai sala do nang molo tadok ala ni dosana do molo marsitaonon jolma i. Buku Job on naeng papatarhon tu hita paboa hahomion ni Debata sambing do manguhumi jolma. Ndang adong sian jolma i na dipatau Debata laho manguhumi donganna jolma huhut mamintori dirina sandiri. Ditanda si Job do hahuranganna na sanga mamintori dirina. Tubu ma di ibana panolsolion ni roha jala tumangkas ibana mananda hinasongkal ni Jahowa paboa guru dok ni Jahowa do saluhutna. Ima apala na tangkas taida di bagasan turpuk on. Tung di bagasan toruk ni roha do muse si Job marhatopothon tu Jahowa mandok “ Nuaeng pe asa huboto”. Lapatanna ndang sude dope diboto ibana taringot tu Jahowa di angka partingkian naung salpu. Sarupa do pangantusion ni si Job dohot na torop di angka tingki naung salpu mandok, hinorhon ni dosa do haporsuhon jala hinorhon ni hapintoron do hamoraon. Alai nuaeng lam ganda parbinotoan ni si Job ima paboa guru dok ni Jahowa do saluhut jala ndang hasundatan sangkap ni rohaNa nanggo sada. Lam bagas ma nang panandaon ni si Job tu dirina sandiri marhitae hatana na mandok: “Tongon tahe nunga huhatahon angka naso huantusi”. Marhite i diparhatopot ibana paboa tung naso tardungdung pangantusion ni jolma do hadirion ni dohot pangulaon ni Debata. Ai molo tapaihutihut di sude pardalanan ni sitaonon ni si Job i, idaonta ma naso hea dihatindanghon ibana dosana di adopan ni Debata (di hata nuaeng didok kesombongan rohani). Alai dung dipapatar Debata huasona na pasuanghon tu ibana nasa na mago sian ngoluna, disipe diparhatopot ibana “nunga dohot matangku marnida Ho” (ay 5). Alai marhite na marsihohot si Job, ndang rade manadinghon Jahowa nang pe manaon haporsuhon ibana, disi ma tarida paboa ndang sintong nang pikiran ni sibolis na mandok na marpambuat do roha ni si Job maradophon Debata. Alani i, holan Sada do na sintong, ndang sibolis, ndang aleale ni si Job, ndang jolmana jala ndang si Job sandiri alai sasada Debata Jahowa do. Aha do na boi taputik sian hatorangan ni turpuk jamita on? Tontu naeng tapasahat ngolunta hibul tu Debata. Molo bolas pe taula angka nauli dohot na denggan, sotung tapaburnangburnang dirinta disi, alai tarajumi ma i songon hataridaan ni asi ni roha ni Debata di hita. Ai ndang tarula hita sallangka na ture ia so mardongan Debata. Molo pe tahilala nunga tahangoluhon hata ni Debata, sotung tarajumi dirinta songon jolma naso dung mardosa, ai nang pat, nang mata nang pamangan luhut marsala do. Lapatanna sude pamatangta i “berpotensi” jala “berpeluang” mangulahon dosa. Alani i, tongtong ma taparhatopot dosanta di adopan ni Debata jala dao ma na ginoaran “kesombongan rohani”. Marhite turpuk on, disoarahon do tu hita asa tapaholang dirinta sian ngolu na sai girgir manguhumi, ai sasada Debata do na marhuaso manguhumi nasa jolma. Alai gabe parasi roha ma hita ai parasi roha do nang Debata Panguhum i. Ido tona ni Tuhanta Jesus na mandok, “Gabe Parasiroha ma hamu songon Amamuna parasiroha i!” (Luk 6:36). Amen.



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EPISTEL MINGGU JUDIKA 7 APRIL 2019 TURPUK: JOHANNES 15 : 9 - 15 TOPIK : MANGOLU DIBAGASAN ASI NI ROHA NI DEBATA Pandohan aleale (Indo, sahabat) na di Bibel marlapatan ima angka halak na hinaholongan ni Debata, na manjalo asi ni roha sian Debata. Lapatanna ndada halak somal be i, alai angka naung pinapulik do i jala na tangkas marpangoloion tu Debata sian sandok ngoluna. Asa ndada ala hadengganon ni parange, manang malo mambuat roha ni Debata manang ala burju, ndang! Alai ala na diasii jala dijanghon Debata do nasida jumolo. Ndang na sian diri ni jolma i sandiri masa i. Ai ndang usaha ni jolma mambahen gabe porsea alai na diurupi do jolma gabe marhaporseaon. Tudosan na boi gabe tiruan di hita ima si Abraham. Digoari do ibana aleale ni Debata, tajaha di Jakobus 2:23 didok:“Dihaporseai si Abraham do Debata, jala ido dirajumi tu ibana gabe hatigoranna” jala targoar do ibana “aleale ni Debata”. Ndang na adong sipangasahonon ni si Abraham maradophon Debata, alai ala asi ni roha ni Debata do. Dihaporseai na nidok ni Debata gabe dapotan hatigoran ibana di jolo ni Debata, ima umbahen digoari ibana aleale ni Debata, manang hasudungan ni Debata, 2 Kronika 20, 7; Jes 41, 8. Nuaeng aha ma panghorhon ni na gabe aleale ni Jesus? 1. Memiliki pola pikir na sintong (benar) ma molo lam tumangkas manghaholongi Jesus. Gabe aleale ni Jesus marlapatan do i lam marsitutu mangaradoti ulaon na denggan. Torop do halak na mandok manghaholongi Debata, denggan ma i, alai naeng tasulingkit ma rohanta ganup, holong na songon dia ma na jotjot jumpang, na tarida ditonga ni angka parsaoran songon inang maradophon Tuhan pe. Adong do 3 rumang ni holong na tarida di ngolu ni halak kristen, tu Debata, laos ido nang na tarida tu donganna jolma, dia ma i? Naparjolo, dihaholongi Tuhan, ala dihaporluhon . Ia digohi sude angka na ringkot i, didai angka na uli dohot angka tanda halongangan dialami. Napaduahon, ala kristen ba tontu ulahonon ma marsaor, marminggu, pasahat tanggung jawab (pelean, patumonaan, janji iman) sahat tu na parsidohot melayani ala adong angka partingkian. Napatoluhon, Manghaholongi Tuhan ala Ibana Tuhan sasadasa nampuna ngoluna, alani ringkot dihilala ingkon sai marsiajar asa lam mangantusi pasonang roha ni Debata. Hibul mangoloi ndang holan ditingki na sonang alai sahat do tu na rade manghophop songon naung pinatupa ni Jesus, jala diantusi ma panghophopon i songon parbue ni haporseaon, jala ima tujuan ni ngoluna, laos ima arta na umarga dihilala. Jadi pangoloionna tu Tuhan ma na pinataridahonna marhite angka pambahenan na uli, ndang holan marhite sinamot, gogo, pingkiran alai sahat ma nang tu ngolu na rade manghophop. 2. Boi dipanghilalahon na hadir Debata di sude nasa ragam ni angka situasi, partingkian na diadopi. Aleale ni Jesus, ima halak na tangkas boi manghilalahon campur tangan, pangantoion ni Debata di sude pardalanan ni ngoluna. Paet manang tonggi, susah manang na sonang, tinggang manang na hehe, gagal manang na sukses ngoluna i, tarida na dihangoluhon ketaatan, unduk, kuat jala tetap bertahan, ndang tarhurtik manang aha pe hasatiaonna tu na hinaporseaanna ima Debata. Mansai arga do sude na masa dihilala, ai



gabe bagian ni proses haporseaon laho membentuk hadirionna lam tang, jala boi dipanghilalahon kehadiran ni Tuhan na manjaga, marmahani, mandongani ngoluna. Jala na umarga muse justru angka na nialamanna ima dalan pabotohon na tutu alelae ni Debata. Taingot ma jolo 2 halak na rap tarsilang dohot Jesus uju i. Rap parjahat do nasida na dua, rap hona uhum, rap tarsilang ala hajahatonna, jala laos rap dilehon kesempatan tu nasida na dua manghilalahon kehadiran ni Jesus. Alai realitana sada do na ungkap rohana, na olo marhamubaon, na manjanghon panghophopon ni Jesus. Ima na gabe aleale ni Jesus. Asa mansai arga do ingkon hangoluhonon hasatiaon sahat tu ujung, ido nang na pinataridahon ni sisean i, nang pe mansai borat do angka parungkilon diadopi nasida di na pasauthon na nidok ni Jesus i. 3. Margogo pataridahon ngolu na masihaholongan maniru Kristus naung jumolo patupahonsa. Ia parenta masihaholongan na nidok ni Jesus di Johannes 15 on, mansai bidang do hinangkamna, ala ndang dibolati, dibatasi holan tu deba halak, manang na ginoaran dongan na tinanda, na solhot, na sa-profesi, sahuria dohot angka na hombar tusi. Alai tung tu sude do so mamereng hadirion, latar belakang, status, suku, bangso, na tinanda manang so tinanda pe, holong on ma somal digoari holong agave. Parenta on tarbege apala dipartingkian ni portibinta naung ginohan angka tondi na manegai panghilalaan ni torop halak, ai tung hehe do nuaeng tondi materialis, egois, budaya ni ngolu na so parduli tu dongan. Panghorhonna ima, lam torop halak na so stabil panghilalaanna, mura tersinggung, mura emosi, mura mangulahon tindakan kriminal dohot angka hajahaton na asing so pola dao dipingkiri. Lam maol muse do antusan, ndang tardeteksi be dohot pamerengan na somal situasi ni dongan. Pamerengan na somal molo lungun (sedih) panghilalan ni halak boi do botoon, sian kondisi phisik (pardompahan). Nuaeng ndang sai songon i be, olo do sabalikna jala lam malo do halak manabunihon panghilalaanna atik pe magopu do sasintongna. Taingot ma jolo, didok barita i 68% angka pelawak na tarbarita, mansai memprihatinkan do ngoluna ala persoalan keluarga, deba ndang boi manghilalahon kasih sayang uju metmet, hape mansai torop halak na terhibur marhite ibana. Laos songon ido didok barita i, di Jepang pe torop halak angka na tertekan perasaan alai ndang boi tangis. Deba sian kondisi na sedang masa ditongatonga ni parngoluon di zaman on. Di kondisi na songon ima nian angka na ginoaran aleale ni Jesus naeng papatarhon ngolu na manghaholongi tanpa batas on. Manghaholongi sahat tu na manghophop (mengasihi tanpa batas), ido tiruan na binaen ni Jesus. Asa molo diula angka na porsea pe na masihaholongan ndang be asa dapot pujian, balasan alai na maniru naniula ni Jesus nama, laos tapahombar tu 1Korint 13, 4 – 7. Naparpudi ma, molo masihol gabe aleale ni Jesus, jala naung mandai ragam angka pasupasuNa, naeng ma jumpang pangalaho na 3 nangkin na marpanghorhon di ngoluna, ima:Manghaholongi Jesus memiliki pola pikir na sintong, Boi manghilala kehadiran ni Debata di sude nasa situasi na niadopanna dohot Torus rade marsiajar mangulahon holong na so marparbolatan (na so marbatas). Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EVANGELIUM MINGGU OKULI 24 MARET 2019 TURPUK: PSALMEN 118: 22-29 TOPIK : JESUS DO BATU PARSUHI I. Patujolo Turpuk on ima ende laho mangolophon hamonangan ni Raja Daud. Daud ima batu na binolongkon ni Raja Saul, alai marhite pandonganion ni Debata na luar biasa, malua do ibana, gabe batu parsuhi ni harajaon Israel. Ia batu parsuhi ima batu na pineakhon apala partoru sahali, i do gabe patokan jala di ginjang ni batu i ma dipajangjong sude bangunan jala batu parsuhi i ma na manontuhon arah ni bangunan i. Boi do on gabe gambaran taringot tu hadirion ni jolma naung disosak, dikepung, madabu sahat tu na naeng mate alai dipabangkit Debata gabe batu parsuhi jala halongangan do i. On do las ni roha ni parPsalmen na pabotohon na pinatimbo ni Debata do ibana tu inganan na timba laho mangadopi angka musuna. Turpuk on marumanghon sada doxology (Pujipujian) na diendehon di tingki ari-ari raya ni halak Jahudi isara ni pesta parlapelapean dohot paskah. II. Hatorangan Ay. 22-23 : Pandohan on mangombarhon las ni roha na balga sian halak na tongon mamuji Debata di bagas joro. Pandohan batu naung binolongkon gabe batu parsuhi marlapatan gabe ojahan ni hajongjongan ni sada bangunan, gabe batu na utama na andul ummarga sian batu na asing. Jumpang ala adong proses na mansai balga na pinatupa ni Debata. Boi do digombarhon isara ni na adong do jolma na ditatap so mardihadiha, dungi di tingkina gabe diakui, diparsangapi jala timbo hajongjonganna. Dungi ro ma sungkunsungkun, boha ma parjadina? Parpsalmen mangalusi : sian Jahowa do i masa na gabe halongangan. Molo dipahombar tu Padan Na Imbaru, martudutudu tu Jesus do i, ima na sorang di haleaon, na tinulak ni portibi on, alai Dipatimbo Debata marhite gabe penentu na mansai berpengaruh di bangunan ni sejarah pardalanan ni ngolu ni jolma sahat tu tingki on dohot tu tingki na naeng ro. Ala marhite Jesus Kristus gabe jumpang dalan haluaon di angka na porsea di Ibana (Yoh. 3: 16). Ay. 24-25 : Martudutudu do on tu pambahenan ni Debata na balga i marhite na mangalehon pangurupion dohot haluaon tu jolma na patulushon bagabagaNa. Ari di tingki ro Debata dibagasan holong satiaNa. Jala panghorhonna ima olopolop dohot las ni roha. Laos gabe sada tangiang do di angka naung manjalo haluaon i. On ma sintuhu ni doxology manang pujipujian sian Parpsalmen huhut



gabe sada pangidoan dibagasan panghirimon asa tongtong diramoti Debata di angka na binolusna. Ay. 26-29 : Angka na ro tu bagas joro ni Debata sai dijangkon jala ditomutomu dibagasan las ni roha huhut taruli pasupasu. Songon i do muse na mulak sian bagas joro, ndang marisuang alai mamboan pasupasu las ni roha. Laos mangihut ma panindangion na marojahan tu panandaion di Debata mual ni saluhut na gabe pangonjar asa tongtong mandok mauliate. III. Pangarimpunon 1. Boi masa do di portibi on, angka na porsea i ditulak, dipandang sebelah mata ganriada tahe diinsahi, boi do i ala ni status, boi do i ala na mardalan di hasintongan. Dilehon panghirimon paboa batu na binolongkon, boi ggbe batu parsuhi. Sude masa molo satia hita tu dalan ni Debata ala mangula do Debata di ngolunta. 2. Jesus do batu na binolongkon i (bnd. Epistel Markus 12:1-12). Alai SitaononNa, hamateanNa dohot HaheheonNa manjadihon Ibana gabe batu parsuhi (Ul. 4:11). Jesus gabe ojahan na togu di haporseaonta (bnd. 1 Korint 3 : 11). Ala ni i, dijouhon asa tongtong porsea jala marsigantung tu Ibana laos mambahen Jesus ojahan ni ngolu asa molo ro pe angka na maol, ndang madabu alai hot togu. Angka na mananda si songon on do na talup mar Okuli (Sai tong do mangaranapi matangku dompak Jahowa), asa tongtong dibagasan panghirimon, paboa na mangula do Debata di ngolunta (bnd. Psalm 126 : 5 -6). Amen



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EVANGELIUM MINGGU LETARE 31 MARET 2019 TURPUK: TITUS 2: 11-14 TOPIK : MARLAS NI ROHA ALA ASI NI ROHA NI DEBATA I. Patujolo Songon na taboto, termasuk tu surat parmahanion (Pastoral) do surat Titus on, rap dohot surat 1-2 Timoteus dohot surat Pilemon natinontuhon ni angka peneliti sejak abad pa 18 hon. Tujuan ni surat on, na tinongos ni Apostel Paulus tu angka “Siseanna”, ima: 1. Patoguhon rohanasida mangalo angka poda haliluon, na sai manosak Huria i hatiha i. 2. Manosoi nasida padengganhon administrasi Huria. 3. Angka poda na ringkot mangaradoti Huria i. Di titus 1:1-4 tangkas do tarsurat, paboa na surat ni Apostel Paulus do on, na ditujuhon tu si Titus, anak na tutu di si Paulus, ala ni haporseao n “hatopan” i. Di bindu 2 ni surat Titus on ditaringoti do na mardomu tu “harentaon” ni Huria marhite aturan, na ingkon radotan ni natuatua, angka ama, angka parompuan, asa marparange na badia, na daulat, na toman, na holong roha jala namarbenget ni roha. Godang dope angka poda dipasahat di bindu 2:1-10 i, dung i pe asa Turpuk jamita on. II. Hatorangan Ay. 11. Tangkas do dihatindangkon Apostel Paulus asi dohot holong ni roha ni Debata di jolma, ai atik pe mardosa jolma, marhite na mangalaosi PatikNa dohot HataNa, dipatupa Debata do haluaon ni Jolma i. Ra na nialamnna do diingot Apostel Paulus, ai atik pe halak Parise ibana, namangulahon pangaleleion tu angka jolma naporsea di Jesus Kristus, ndada holan di Jerusalem, alai dohot do nang di huta Damaskus naeng patupaonna pangeleleon i. Alai di tongan dalan di tangkup Tuhan Jesus ma ibana, jala siihuthon Kristus ma ibana olat ni i. Sian i ma berkembang Teologina, paboa saluhut do jolma di haholongi Debata sitolusada i, jala dipalua sian uhuman ni Debata, ala dosa i. Ay. 12-13. Tujuan ni holong ni roha ni Debata di jolma, termasuk do laho mangajari jolmai, asa diboto: 1. Mansoadahon dirina dohot roha na so daulat. 2. Mansoadahon hisaphisap ni tano on manang hisaphisap ni daging (pat. Gal. 5:19-21). 3. Asa marparange hatomanon, hatigoran dohot hadaulaton jolma i nian saleleng di tano on. 4. Maimaimahon hatuaon, namarumanghon panghirimon ni angka na porsea i. 5. Maimaimahon nang hapapatar ni hasangapon ni Debata na balga i, lumobi di haroro ni Jesus Kristus.



Ay. 14. Dilehon si Paulus dope penjelasan taringot tu himbauanna i, ai didok: 1. Dilehon Tuhan Jesus diriNa (tu hamatean) humophop hita, ai marhite hamateanNa i ditobus Ibana do hita sian nasa dosa. 2. Ibana do manguras (Pabadiahon) diriNa dohot bangso naung Ibana nampunasa. 3. Asa dihapadothon angka naung hinophopNa i mangulahon angka ulaon na denggan (Pat. 2 Tim 2:17). III. Pangarimpunon 1. Debata papatarhon asi ni rohaNa marhite Sipalua i. Ala naung dialami si paulus do holong ni roha ni Tuhan Jesus di ibana, gabe tumangkas ma ibana manghatahon/manghatindanghon i tu angka jolma na mangihuthon ibana. Di hadirion ni jesus nunga tung patar be sude “Sangkap Hatuaon” (Sejarah Keselamatan) ni Debata di portibion, lumobi ma tu jolma na tinompaNa. “Haporseai ma Tuhan Jesus, asa malua ho dohot isi ni bagasmu” (Ul. 16:31). Hit ape naeng ma ringgas tongtong manghatindanghon holong ni roha ni Debata, na pinapatar ni hadirion ni Jesus. 2. Diseahon do diriNa humophop hita, asa margogo hita mangalo sibolis jala margogo mangulahon na denggan, olo do Tuhanta Jesus maneahon diriNa, asa marhite panghophopNa i, diparbadiai hita, asa margogo hita magulahon jala marparbuehon parbue ni Tondi (Gal. 5:22). 3. Tugasta do manghatahon, paingothon dohot mangajarhon haluaon i, molo naung tahaporseai do, paboa naung malua hita dihophop Tuhan Jesus marhite haroroNa dohot hamateanNa. Tugasta ma muse pararathon Barita Nauli i tu saluhut jolma. Sude do hita nampunasa tugas dohot tanggungjawab manghatahon, paingothon dohot mangajarhon angka i tu dongan jolma. Di 5 musa 6:7-9 di dok: 1. Diparateatehon angka hata na jinalo nasida. 2. Diajarhon angka hata i tu angka anak dohot pahompu nasida di sude partingkian: manogot, arian dohot bodari pe. 3. Ingkon rahuthonon nasida Hata i di tangan nasida, bahen partinandaan. 4. Ingkon disurathon nasida angka Hata i tu tohang ni jabu nasida dohot tu panggumbangan nasida. 4. Tajanghon ma asi ni roha ni Debata di ngolunta, asa boi hita marlas ni roha. Tahatindanghon ma Jesus di ngolunta, jala taingotma: hatahon ajarhon ma i, asa torop na malua songon hita. Amen



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EVANGELIUM JUMAT AGUNG 19 APRIL 2019 TURPUK: MARKUS 15: 22 - 23 TOPIK : AMPE TU JESUS DO BURA NI DOSANTA



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EVANGELIUM MINGGU PASKAH I, 21 APRIL 2019 (PESTA PARJOLO PARNINGOTAN ARI HAHEHEON NI TUHAN JESUS) TURPUK: JOHANNES 20: 24-31 TOPIK : HAPORSEAI MA KRISTUS NAUNG HEHE I 1. Ganup taon do halak Kristen di sandok portibi on merayakan ari Haheheon ni Jesus Kristus sian hamatean, na ginoaran ni Paskah. Paskah marlapatan do i “Peristiwa Haluaon” ( Peristiwa kebebasan, kelepasan)”. Di padan na robi, manang di halak Jahudi, pesta paskah ima pesta haluaon: ima sada peristiwa haluaon ni angka ompunasida na haruar sian parhatobanon di Mesir. Molo taida di  2 Musa 12, dipajojor do songon dia do partording ni ulaon paskah di halak Israel uju di parhatobanon halak Mesir dope nasida jala songon dia do ulaon ni Jahowa di na lao paluarhon manang paluahon bangsao i sian parhatobanon. Ingkon tangkas do botoonta, na patupahon haluaon i ndada jolma, alai Jahowa sandiri do na patupahon haluaon. Jala di padan na robi, haluaon na pinatupa ni Jahowa ima marhite AnakNa Jesus Kristus, tu ganup na porsea di Ibana. 2. Maol do sosa di roha ni angka na porsea i taringot tu silang na badia i, ala i do lombulombuna. Tiris ni mudarNa sian hau parsilang i, ido mual paridian ni halak na porsea i, dung i umbahen na sai sonang jala mardame rohana dohot pingkiranna. Ida ma, dung hehe Jesus sian na mate, mangihuthon buku Johannes, dipatandahon Ibana ma diriNa jumolo tu si Maria Magdalena, ditonahon Ibana do tu si Maria asa dihatahon ibana tu angka siseanNa: “Na laho nangkok ma Ahu tu Damang jala Amamuna, tu Debatangku, jala Debatamuna (20:17). Sian Hata ni Jesus on, botoonta ma paboa naung sun gok jala singkop ulaon haluaon na hinobasanNa di portibi on. 3. Ayat 24 – 27 : Si Tomas papulik dirina. Ditadingkon si Tomas do parpunguan nasida dohot angka sisean na asing, ala ponjot pingkiranna, ala di pingkiranna na so tutu ianggo Jesus hehe sian tanoman i. Di pingkiran ni si Tomas, hamatean do ujung ni sude na masa tu Jesus, ndang siat tu rohana na hehe Jesus di ari patoluhon. Dipingkir rohana peristiwa silang i songon sada titik akhir. Bonsa ni rohana i do mambahen na gabe mamulik ibana, jala laos songon i alusna. Lupa ibana, pigapiga hali sai dipaboa Jesus do sitaononNa, hamateanNa dohot haheheonNa di ari patoluhon (Luk.18:33). Anggo angka sisean na asing i, dihatindanghon do; “Nunga huida hami Tuhan i” (ay.25). Ido hata ni sisean i tu si Tomas na so dohot mamereng haroro ni Jesus. Ianggo si Tomas, sai dietong dope i songon nipi. Dibagasan situasi na songon i, jongjong ma Jesus manopot nasida, asa tung tangkas nasida mananda Jesus. Dioloi Jesus do pangidoan ni si Tomas. Maralus do pangidoan ni si Tomas na manjalo bukti na langsung sian Jesus. Saut ma tutu dipataridahon Jesus diriNa tu ibana. Ndang diloas



Jesus ibana dibagasan roha na lulululu, asa unang mago lalap pingkiranna mangarajai ibana. 4. Ayat 28 – 31: Dung dijama si Tomas andora ni Jesus dohot tanganNa i, ipe asa porsea ibana na tutu do hape na hinatindanghon ni angka donganna i taringot tu Jesus. Dungi didok si Tomas ma : “Tuhanku jala Debatangku”. Tarida do panindangionna marhite na pinangkulingan ni Jesus ibana. Di ganup inganan dohot tingki na tongtong do hita hape dipangkulingi Jesus jala dipataridahon diriNa tu hita. Siala ni i, aha do dohononta mangalusi joujou ni Debata. Naeng dohononta ma songon na nidok ni si Tomas i. Lapatanna di ginjang ni sude huaso na adong di tano on Debata do haporusanta jala partanobatoanta. 5. Ndang boi pingkiran dohot utokutok laho mananda Debata. Alai marhite haporseaonta do, Solafide nina si Martin Luther. Molo didok Jesus tu si Tomas: “Martua ma angka na porsea atik pe so diida”. Marlapatan do i asa unang dipangke ibana logika ni pingkiranna sambing laho mananda pambahenan ni Debata. Dingolu ni jolma na holan mamangke akal dohot pikiran, maol do i manghaporseai na so niidana taringot tu pambahenan ni Debata. Hape haporseaon i, ima pos ni roha dohot pamotoan na tontu tu na so niida (Heb.11:1). Tapangke ma haporseaonta laho mananda asi dohot pambahenan ni Debata dibagasan ngolunta. Molo tasigati tutu di buku na badia i, godang do angka tanda na pinatupa ni Jesus dijolo ni angka sisean i dohot ditongatonga ni portibi on (Joh.21:25). Jala saluhutna tanda i, naeng patuduhon huaso ni Jesus songon Anak ni Debata. Tajalo ma tanda i marhitehite haporseaon, unang mangasahon pingkiran dohot parbinotoan. Sude na i laho mambahen jolma i mangantusi hadirion ni Debata na sasintongna, asa sintong panindangionta. 6. “Nunga hehe Jesus Kristus i,” , “Haporseai ma Kristus naung hehe i” i do pamusatan ni Barita Paskah i. I do na binege ni angka parompuan sian surusuruan i, laos i do na hinaporseaon jala na hinatindanghonnasida tu angka sisean, gabe dohot angka i manghaporseai jala manghatindanghonsa, jala laos i ma nuaeng na dipasahat tu hita asa dohot hita manghaporseai jala manghatindanghonsa. Di ari parningotan dihaheheon ni Tuhan Jesus, naeng ma patubuhon sihol ni Rohanta di Tuhan Jesus, namangkorhon semangat naimbaru patupahon angka na humussus marhite pangalaho nang angka pambahenan pe, ima nagabe peleanta di Tuhan Jesus naung hehe i.Haheheon ni Tuhan Jesus Kristus do na gabehataridaan hamonangan ni Debata maralohon banua toru,ndang hamatean be ujung  ni ngolu ni angka naporsea, alai parhitean ma hamatean i laho mangeahi hangoluan namanongtong. Haheheon ni Tuhanta i sian na mate, ndang tarsirang i sian haheheonta angka na porsea di Ibana. Haheheon ni Tuhanta i sian na mate, ihuthononta do muse hehe sian na mate. Tuhanta Jesus Kristus do “patumonaan” (“buah sulung”) ni angka na porsea hehe sian na mate. Mauliate ma di Tuhanta na mangalehon hamonangan on di hita marhitehite Tuhanta Jesus. Amen Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EVANGELIUM PASKAH II, 22 APRIL 2019 PESTA PADUAHON PARNINGOTAN ARI HAHEHEON NI TUHAN JESUS TURPUK: JESAYA 63: 7-9 TOPIK : MAMARITAHON HALUAON NA SIAN TUHAN 1. Barita panurirangon ni si Yesaya do turpuk on tu bangso Israel dung dipaloas raja Kores nasida haruar sian Misir. Di turpuk on dihatahon si Jesaya baga-baga pangapulion naeng sipamasaon ni Debata tu nasida. Baga-baga pangapulion tu tonga-tonga ni pergumulan hidup ni sada bangso na baru saja mengalami sitaonon ala habuangan. Tu pangapulion on, di paulak si Yesaya parningotan ni bangso i tu angka sipaingot sian hata ni Debata naung disurirangkon tu nasida, asa nian lam marsihohot porsea jala satia bangso i tu Debata naung paluahon jala na mangiring-iring ngolu nasida sian parhorsihan. Mardomu tusi, sintuhu ni panurirangon di turpuk on ima: “hamauliateon di asi ni roha ni Debata, nang di angka na binahenNa sian na jolo dope”. Mansai balga pambahenan ni Debata naung sahat tu bangsoNa, Ibana do Debata naung paulihon huta naung tarulang hian, Ibana do Debata na paimbaruhon sada masa depan dohot generasi na dumenggan di bangsoNa (61:4). Ibana do Debata naung mangalehon hamoraon (60:17) asa marlobi-lobi nasida di ngolu siganup ari 58:6-7). Ibana do Debata na naeng mangapuli jala pamalumhon bugang sian daging lumobi sian roha parbagasan nasida sahat tu tingki na ro dope (57:18-19) jala naeng sondangan ni Debata ngolu nasida sahat tu tingki na mangihut (58:8). Debata sandiri marsangkap ro mangebati bangsoNa mangalehon dame, hangoluan dohot hasintongan asa mangolu bangsoNai. 2. Tu paraloan ni bangso i maradophon bangso na asing, dipapatar Debata diriNa asa marhamonangan bangsoi maradophon angka musu. Pengalaman on ma na menegaskan sintuhu panurirangon ni turpuk on (63:7-9). Marhitei, turpuk on lebih sebagai perenungan tu sangkap hatuaon ni Debata naung pinungka ni Debata sandiri mamungka sian na robi uju masa ni si Musa. Marhite i naeng marpanindangion bangso i tu hasintongan ni Debata dohot tu uhumNa maradophon halak na mangalo Ibana. Tu tindakan on ma bangso Israel naeng hot porsea tu Debata songon Ama di nasida na pasauthon sangkapNa na dumenggan tu ngolu ni bangsoNa bahwa: “Tuhan akan tetap mendatangkan keselamatan” (bnd. Pslmn 59:1-20). Ringkot parrohahononta pandohan ni ay 7: ”sai baritahonongku do angka denggan basa ni Jahowa…ai ido na tama”. Asi ni roha ni Debata do ojahan na hot ro di saleleng ni leleng na di ngolu ni bangsoNa, sian mula ni mulana bahkan tu ari tingki na manongtong dope asi ni roha naung pinasaut ni Debata. Debata patuduhon haburjuonNa molo tongtongmangoloi nasida tu uhum dohot hataNa. Bila Tuhan sendiri mendatangkan kemusnahan atas Yerusalem itu disebabkan karena umatNya sendiri memberontak, namun sebaliknya: telah terbukti bahwa kasih sayang Tuhan yang Dia telah berikan kepada umatNya sejak dahulu kala jauh melebihi dari kedasyatan murkaNya, sehingga pada saatnya Tuhan kembali menyelamatkan umatNya. Oleh kasih setia seperti inilah bagi Allah mengangkat bangsa Israel menjadi



anak-anakNya. Sebagai Bapa, Allah telah menjadi Juruselamat umatNya, Ialah yang menjadi penebus umatNya. Tuhan mengasihi umatNya seperti kasih seorang ayah yang sayang kepada anaknya juga seperti seorang suami yang cinta kepada isterinya. 3. Marhite turpuk on, pangapulion na mansai arga tu hita: a. Halak na manghaporseai hagogoon ni Tuhan i tau do ibana manghamauliatehon denggan basa na jinalona sian Tuhan i dohot pasangap goarNa. Naung dihalala bangso ni Debata hikmat ni pandohan on jala naeng gabe panindangion i di nasida. b. Manontong ro di saleleng ni lelengna do asi ni roha ni Debata di angka na porsea di Ibana. Sai dipatujolo Debata do sangkap nang asi ni rohaNa mangaramoti bangsoNa asal bangsoNai mulak jala porsea holan tu hata nang dalan ni Debata. c. Marhite haheheon ni Jesus, sude do hita naporsea malua sian dosa, ala naung dihamonanghon Jesus jala gabe anak ni Debata ma angka naporsea i songon Yesus Kristus naung gabe anak ni Debata. Songon anak ni Debata, partohap do hita di baga-baga pasu-pasu ni Debata jala parnampuna tu balga pasu-pasu nang asi ni rohaNa (Rom. 8:17). Molo Debata gabe ama di hita, patut do hita ingkon mangusehon nasa na dibagasan rohanta tu Ibana: keluhan hati, jeritan, pertanyaan yang pahit tentang pengalaman kehidupan, tuduhan terhadap kebijaksanaanNya, boi saluhutna i ta pasahat tu Debata naung gabe ama di hita. Unang adong na tatabunihon tu adopan ni Debata manang na aha pe, panabunihonon ni rohanta tu adopan ni Debata justru pahosingkon ngolunta sian Debata na gabe ama di hita. d. Hidup dengan suka cita yang berlimpah, disediakan oleh Tuhan bagi mereka yang mendengar dan setia kepada seruanNya dan menjadi hamba-hambaNya. Sebaliknya, mereka yang meninggalkan Tuhan dan mencari khasiat kuasa-kuasa duniawi (ilah lain) atau hanya melihat tujuan hidupnya sendiri dalam cita-cita kehidupan duniawi, ini berarti bahwa mereka telah meninggalkan sumber hidup yang sebenarnya dan akan menanggung akibat yang lebih parah. Melalui kesaksian kitab suci juga oleh kesaksian banyak orang percaya, kita hanya bisa menerima berkat sejauh kita tinggal di dalam persekutuan dengan Tuhan. Berkat Tuhan adalah milik yang sudah ditentukanNya untuk manusia secara keseluruhan. Oleh karena itu, mari hidup sebagai orang yang sudah diberkati oleh Tuhan serta beritakanlah keselamatan yang dari pada Tuhan. Amen



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EVANGELIUM MINGGU QUASIMODOGENITI 28 APRIL 2019 TURPUK: JOHANNES 21:15-19 TOPIK : MANONGTONG MANGIHUTHON JESUS 1. Na laho do angka sisean ni Tuhan Jesus mardengke tu tao Tiberias. Mansai loja situtu do nasida laho patulushon sangkap ni roha nasida, ai pola saborngin manipat nasida manghalojahonsa, alai tung so adong na dapot nasida agia aha pe. Di na torang ari di ida nasida ma sada halak jongjong di pasir i; alai ndang adong sian nasida na tumandasa. Dung i didok sisean haholongan ni roha ni Tuhan Jesus i ma tu si Petrus: "Tuhan i do i!". Jadi dung dibege si Simon Petrus, Tuhan i do i hape, dialithon ma abitna, dung i ditimbung ibana ma tu tao i jala marlange ma ibana tu darat. Na marparau do ianggo donganna sisean i sahat, huhut sumarat jala nasida naung marisi dengke i. Dung sahat nasida ro di darat, di ida nasida do gara disi api dohot dengke peak di ginjangna, angkup ni roti. Sai hohom do nasida sahat tu na nidok ni Tuhan Jesus hataNa mamangkulingi nasida mandok: "Boan hamu ma tuson deba dengke sian angka na dapot hamu nangkin!" dung i marudut ma muse didok Tuhan Jesus tu nasida, mandok: Ro ma hamu mangan! Alai ndang adong manang ise sian angka sisean i, na hum roha manise Ibana, ai nunga diboto be paboa na Tuhan i do Ibana. Dung pungu nasida sude, mangan ma nasida. 2. Ujian na tumimbo (ayat 15-17) Tardok hita do, sungkunsungkun ni Tuhan Jesus na bersifat spesifik na tu si Simon Petrus on, nang pe naung tung tangkas situtu do naung ditanda jala diboto Tuhan i do harohaon ni si Simon Petrus manang songon dia do responna na langsung tu Tuhan i. Tung mansai ringkot situtu do i diroha ni Tuhan i, tarida do i ai pola sampe tolu hali sungkunsungkun na sarupa dipasungkunhon Tuhan i tu ibana, mandok: "Holong do roham di Ahu?" Ringkot do tolu hali panghatindangkonon ni si Simon Petrus paboa na tutusitutu holong do rohana di Tuhan i, huhut dohot manungguli rohana dohot laho memulihkan/padengganhon "pamorsoonna" na tolu hali i. Marhite na masa i ma diigil Tuhan i na "tumimbo" jala na ummarga sian si Simon Petrus, ima: holong ni roha na polin sian sandok ngoluna, i ma daging dohot tondina. Holong ni roha ndada holan dipamanganna sambing, alai ingkon dohot do dipambahenan. 3. Ginoaran do on: "Ujian Partondion" Marsiala do sungkunsungkun ni Tuhan i na tu si Simon Petrus, jala molo tung songon i pe pangalaho ni sungkunsungkun ni Tuhan i na tu ibana, ndang na laho asa pailahon si Simon Petrus manang menyudutkan, alai manogunogu dohot marmahani do Tuhan i di siseanNa asa mulak rata parsaoran na denggan i songon na sai laonna i mangolu do tondina. Nang pe naung tolu hali tinggang si Simon Petrus, di na tolu hali i ibana marsoadahon Tuhan i, alai taida ma: ditogu jala dipajongjong Tuhan i do ibana muse, marhite na pahothon partinandaanna dohot patoguhon haporseaonna, huhut na paposhon rohana na marganggu ni roha i, asa tu udut ni parngoluon ni si Simon Petrus, gabe hot di hata nang pambahenanna jala ingkon tutu situtu ibana molo mangihuthon Tuhan i. Holan na puas sian holong ni rohanta di Tuhan i



do na patauhon angka jolma na porsea i laho pasangaphon Debata, ai molo ndang songon i, tagamon ingkon tinggang do hita songon si Simon Petrus i, ai na marojahan tu holong ni roha ni Tuhan Jesus do na paborhathon angka na porseai laho mamaritahon Barita Nauli, ima barita "Haluaon" i na pinatupa ni Tuhan Jesus (Boi do tarenungkon tu sejarah ni Pdt. DR. I.L. Nommensen na ro tu Tano Batak). 4. Sai panogunoguon dibagasan roha holong do dipatupa Tuhan Jesus manogihon jolma i asa ro mangihuthon Ibana. Ndang marhite na pinaksa manang hasutan Ibana manogihon jolma i asa olo ro laho mangihuthon Ibana, alai tung ditogutogu, diajari, didongani, diramoti jala diparmudumudu Ibana do jolma i marhite holong ni rohaNa. Tung na so olo do Tuhan i mempengaruhi manang mangelaela songon na binahen ni sibolis parjehe i, alai tung ingkon marhite ungkap ni roha ni jolma i sambing do. Ingkon jolma i do na manodo dohot na mangalehon holong ni rohana tu Ibana, ai holan parsaoran na songon on do na hot, na togu jala na manongtong. Ai taboto do, holong ni roha ni Tuhan Jesus do naung mian dibagasan rohaNa umbahen na olo Ibana ro tu Portibion, marsaor dohot hita, manaon haporsuhon/na bernit ala ni hadosaonta i, jala apala puncak ni holong ni rohaNa di hita jolma idaonta ma i na tangkas di hau pinorsilang ni Tuhan Jesus, disi ma torang taida panghongkopon ni Tuhan i dihita jolma pardosa, di "silang" ni Tuhan i ma dapot hita "haluaon" i. 5. Alai marhite sian hataNa, dipalumba do ibana tu Ulaon ni Tuhan i! (Ay.18-19). Tabege do soara ni "lonceng Gereja", dung i tabege ma "Soara ni Tuhan i", on ma sada timbangan na tinggil na mandasing roha ni jolma, lumobi angka pangula di porlak anggur ni Tuhan i! Na manjou dohot na mangonjar rohanta laho mangaradoti angka ulaon i di tongatonga ni huria i. Molo di hita: aha do na mangonjar rohanta tu ulaon ni Tuhan i? Holong ni roha di Tuhan i do manang panghilalaan kewajiban sambing do? Ianggo angka parhalado na sintong, ni onjar holong ni roha di Tuhan i do umbahen olo ibana manghobasi ulaon ni Tuhan i, ima angka ulaon na ringkot ditongatonga ni huria i. Ndang songon na manggohi sada kewajiban na so tarjua i, manang holan mangulahon songon i sambingma ala naung tajalo do tohonan i, manang ala lapangan kerjana do huria i. Alai, suang songon si Simon Petrus na di turpukta on do, marhite sian hata ni Tuhan Jesus i dipalumba do ibana manang songon dia parmatena laho pasangaphon Debata. (Johannes 19:16-20). 6. Saonari on pe, didok Tuhanta do manungkun huriaNa i, mandok: "Holong do roham di Ahu?" Diigil roha ni Tuhanta i do sian ganup hita huriaNa alus na tama, ima: Alus partondion i, songon alus ni si Simon Petrus, na mandok di ayat 17 i: "Saluhutna, ale Tuhan, diboto Ho: ditanda Ho do holong ni rohangku di Ho!", ima alus na hot, alus na polin, alus na manongtong do i sahat ro diujungna. Dung i, didok Jesus ma tu ibana: "Parmahani ma angka birubirungKu!" dungi dodok ma muse “Ihuthon ma Ahu”. Antong, denggan ma taalusi Tuhan i, jala taulahon ma hombar tu alusta na denggan i tu Tuhanta, asa tarpasupasu ma ngolunta jala manontong ma hita mangihuthon Ibana. Amen.



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EPISTEL MINGGU QUASIMODOGENITI 28 APRIL 2019 TURPUK: PSALMEN 23:1-6 TOPIK : MANONGTONG MANGIHUTHON JESUS 1. Torop halak Kristen na marlomo ni roha di turpuk Psalmen 23: 1-6 on, lumobi muse ala adong ende manang koor na pabotohon on, gabe pamurahon hita marningot ayat on. Adong do mambahen on gabe ayat silomo ni rohana. Adong do mambahen ayat on gabe hiasan dinding di jabuna, di kaca ni mobilna, di buku harian, dohot gambar wall paper di HP. Alai ringkot botoonta ulaon ni parmahan di Israel, lumobi ala “pengalaman/pardalan: ni ngolu ni si Daud na manurathon ayat on. Andorang so gabe raja si Daud, marmahan birubiru do ulaonna, jala na dijou sian parjampalan do ibana uju ro malim Samuel tu jabu ni natorasna laho mamiahi simanjujungna ala nunga ditodo Debata si Daud gabe raja. Huroha dihangoluhon si Daud do ulaon marmahan birubiru i jala dilehon ibana do rohana, dihaholongi ibana do ulaonna i, umbahen sai lohot i tu bagasan pingkiranna dohot tu bagasan rohana. Jala alani i do, dipatomutomu ibana ende sian pengalamanna na gabe parmahan i. Huroha diingot si Daud do dohot tangkas ngolu ni sahalak parmahan, i ma manogihon birubiru. Di jolo ma ibana, sai mardalan di pudina ma diihuthon birubiruna ibana, laos manjagahon birubiru i ibana asa unang disoro babiat manang dibuat panangko. Disarihon ibana do birubiru na dipalumehonna tu ibana i asa diparmudumudu. Ala negara Timur Tengah do nasida, dang songon na di hita on, ingkon loja do parmahan i mangalului di dia do jampalan na lomak, di dia do aek na tio. Ai godangan tano na hasang jala na mahiang do disi. Dibaluti ibana do molo adong birubiru na mabugang, jala diboan mulak tu bara. 2. Sai dipahusorhusor si Daud ma di bagasan rohana, ai songon i do hape, songon ulaonna na marmahan, ulaon ni Debata Jahowa tu dirina sandiri. Alani i dipatudos ibana ma dirina songon birubiru, jala Jahowa ma parmahanna. Alani i dikarang ibana ma sada ende pujipujian na mansai terkenal sahat tu tingkinta saonari on: “Jahowa do siparmahan au, ndang tagamon hurang manang aha d.u…”. Sian rohana parbagasan do ende i haruar. Alani i molo naeng dapot hita, tona manang impola ni si Daud i, memang ingkon masuk do hita tu bagasan hangoluan ni parmahan. Ingkon tangkasanta do, ingkon ujionta do manghilala boha do sasintongna ngolu ni parmahan, asa boi dapot hita hinauli, ni impola ni ende ni si Daud i na di Psalmen 23 i. Ndang ulaon na mura gabe parmahan najolo alai ulaon na borat do, ulaon na dokdok jala na balga tanggung jawabna. Ingkon dilehon parmahan i do rohana tu birubiruna i; ingkon tandaon nasida do birubiru nasida i; ingkon barani do nasida manghonghop birubiru i, ala boi do ro sipata babiat, manang serigala laho manangko, laho manoro birubiru i. Ala ni i ingkon adong do sinjata nasida, tungkot manang batahi asa aman birubiru i. Jadi digombarhon si Daud songon ulaonna i do huroha, gariada andul lumobi sian ulaon ni ibana i do ulaon ni Jahowa di bagasan ngoluna. Didok si Daud “Jahowa do siparmahan di au”. 3. Alai ndang sude be hita nuaeng mangolu dibagasan dunia agraris manang pertanian/parmahanion. Profesi nunga marragam, ndang holan partani manang parmahan be ulaon, alai nunga godang ruas ni huria na berprofesi/bekerja sebagai pegawai, partigatiga, paragat, medis, ibu rumah tangga, pendidik, polisi dohot lan angka na asing. Ngolunta ndada holan pertanian dohot parmahanion sambing, ia ngolunta nuaeng nunga lam tu hembangna. Na taadopi ndada holan birubiru manang suansuanan, alai jolma do. Parungkilon/masalahna taadopi pe nunga marasing situtu sian masalah



na niadopan ni parmahan na jolo. Molo parmahan na jolo, ra masalah na umbalga babiat do manang sian duru. Alai anggo masalah na niadopan ni jolma nuaeng dang sian duru, alai sian bagasan do. Di tingkinta nuaeng, secara umum ndang panamun na tahabiari, alai panipu do, panipu na lambok, jala malo manghatai. Angka ianakhonta lobi sian i, dang ditanda nasida be agia aha sian ngolu agraris/dunia pertanian/penggembalaan. Ngolu nasida nuaeng nunga berhadapan tu komputer, robot, teknologi informasi, dohot lan angka na asing. 4. Molo songon i beha do bahenonta? Adong do dua cara i ma na parjolo manghilalahon parngoluon 2000-3000 taon na salpu. Nang pe ndang mura be alai tauji ma manghilalahon beha do parngoluon ni parmahan uju i, dungi masuk ma hita, dapot hita ma impola manang tona ni Psalmen i. Alai adong tahap na paduahon: Tauji ma mananda tangkas profesinta/ulaonta nuaeng, ngolunta si nuaeng, parungkilonta, masalahta si nuaeng, dung i tauji ma aha do na dipatupa Debata di profesinta, di ulaonta, di ngolunta di jaman nuaeng on. 5. Asa ummura hita mangalapati, autsura mangolu si Daud di jaman nuaeng, boha ma isi ni ende on. Aut sura ma si Daud andorang so gabe raja, gabe sahalak partempel ban usahana rupani. Boha do isini ende on? Tontu dang didok ibana be “Jahowa siparmahan au,” antong aha do? Ra endena “Jahowa do sijaga au, dipatongon do tu au parmotor/parkareta na mangharingkothon pangurupionku, nang pe ingkon bolusonku borngin na holom, dijaga Jahowa do au. Diondihon, diondingi Jahowa do bohingku tingki hubungka pelak ni motor, asa unang sampat, unang sursar. Dijagahon Tuhan Debata do ahu ingkon husuruk mobil truk i, jala dipatongon, dipasuksuk do angka spare part di bengkelhu, ala ni i hot ma ahu di dalan hatigoranNa i.” I ma endena molo tabayangkon si Daud gabe partambal. Antong Boha do ende ni si Daud molo gabe paramedis, partigatiga, guru, paragat, anggota legislative, dohot lan na asing? Aha do endena na ruar sian haporseaonna na mansai bagas? Ingkon bahenonta do i asa boi tarimangi, tahayati, aha do sasintongna na pinatupa manang na niula ni Debata di ngolunta si nuaeng, supaya kita masingmasing mengenali jiwa kita yang paling mendalam, tatanda profesinta, tatanda ngolunta siapari, tatanda angka masalahta, dung i tahaluarhon ma beha do sasintongna haporseaonta taringot tu Debata di ganup mandalanhon ulaonta na marragam i. Anggo si Daud, ala parmahan ibana, ala ni i boi ma ibana mandok “Jahowa do siparmahan au”. Molo hita di ulaon/profesi manang ngolunta, ingkon jumpang hita do angka gombaran, lukisan, tudostudos na tutu situtu manggombarhon pengalamanta, ngolunta, jala profesinta, jala i ma jiwanta. Sian sude ulaon/proses na marragam i, adong do piga na boi buatonta na gabe sumber inspirasi: 1. Jahowa do Partogi/pemimpin. Jahowa do partogi. Jahowa do pemimpin. Manang aha pe ulaonta/profesinta, tontu ingkon pos do rohanta: Jahowa do partogi/pemimpin. Ibana manogihon hita tu masa depan, tu hasonangan, tu hamonangan, tu keberhasilan, dohot tu hadumaon. Ala ni i, molo taokuhon Jahowa do partogi, lapatanna taoloi ma Ibana, taihuthon ma parentaNa. 2. Debata do pangajari/guru di hita Nang pe marasing angka ulaon/profesinta, alai hot do ulaon ni Jahowa songon pangajari di hita. Ala ni i tontu endenta mandok “diajari do au, dipamalo Debata do au dibagasan ngolu dohot ulaonku”. Molo tabayangkon Jahowa songon guru/ pangajari, tontu ingkon marguru ma hita, asa lam malo, asa lam denggan hita mangolu dohot mangula angka ulaonta i. 3. Debata do Penjaga/pengawal hita. Dialah yang menjaga dan itulah yang membuat kita merasa aman dan tentram dalam kehidupan kita sehari-hari. Taboto do najolo, sahat tu nuaeng godang do masalah na taadopi, sian duru nang sian parbagasan, alai ala pos do rohanta Jahowa do sijaga hita, gabe sonang ma panghilalaanta di bagasan pardalanan ni ngolunta.



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



4. Jahowa do alealenta/ sahabat yang setia mandongani hita dibagasan ngolu, ulaonta, dibagasan arsak nang dibagasan las ni roha. Amen



EVANGELIUM MINGGU KANTATE 19 MEI 2019 TURPUK: EZRA 6: 13-18 TOPIK : MARSOMBA TU JAHOWA DIBAGASAN HASATIAON 1.



Turpuk on paandarhon sangkap ni bangso Israel ndung mulak sian habuangan Babel laho paulihon bagas joro di Jerusalem. Marhite parenta ni Raja Koresh/Raja Sirus taringot pajongjong bagas joro ni Debata di Jerusalem, ingkon dipatupa asa adong inganan parsombaon mamuji Debata. Marhite pangurupion ni angka panggomgomi dohot angka panurirang saut ma dipatupa halak Jahudi pajongjong bagas joro i dibagasan 5 taon jala dipelehon ma tu Jahowa songon tanda lasniroha ni bangso Israel. Dipangke halak Jahudi do panurirangon ni angka panurirang ima Hagai dohot Sakaria, parenta ni angka raja tarlobi parenta ni Debata songon bohal pangantusion marhite haporseoan nasida laho pajongjong bagas joro di Jerusalem. Dilehon Debata do otoritas tu angka Raja hatihai laho patulushon dohot mangomgomi bangso Israel pasauthon inganan parsombaon na nihirim ni bangso i. 2. Bupati Tatnai sigop mangulahon parenta ni Raja Darius laho pajongjong bagasjoro di Jerusalem. Suang songoni sintua ni halak Juda mangulahon hombar tu panurirangon ni panurirang Hagai dohot Sakaria. Turgas laho patulushon pajongjong bagas joro i digogohon parenta ni Raja Sirus, Darius Raja ni Media, dohot Artasasta angka pangomgom sian Persia. Dihirim Raja Darius do haunduhon ni Bupati Tatnai asa unang mangambati pajongjong bagas joro i. Diparade Raja Darius ma naringkot tusi marhite harajaonna. Sidung ma bagas joro di Jerusalem di ari tolu bulan Adar paonomtaonhon harajaon ni Raja Darius (taon 515 sM/andorang so Kristus). Sangkap pajongjong bagas joro marhite Raja Darius adong dua rumangna; naparjolo asa boi halak Israel pasahathon pelean hamauliateon na, paduahon asa tongtong halak Israel manangiangkon angka Raja dohot ianakkon na. Marhite turpuk on parsiajaran na mansai arga ima dipangke Debata do manang ise laho patuduhon holongnirohaNa. Dipangke Debata Raja Darius patulushon sangkap pajongjong bagas joro i songon tanda na jonok do Debata tu bangso i. Diloas Raja Darius do halak Jahudi marsomba tu Debata ndang pangambati ibana. Dipangatusion ni Raja Darius halak Jahudi ingkon manjalo napatut jaloon nasida di parsombaon tu Debata. Naeng ma tasuarahon marhite jamita on angka panggomgomi asa mambahen lasroha na ginomgoman na. Naeng ma tarida hasation ni angka panggomgomi hombar tu turgas na dipasahat tu nasida. Unang ma mambahen hasusaan, alai angka hasonangan ma, istilah si saonari ‘kesejahteraan’ ma dipatupa. Molo satia nasida tu ulaon na napatuduhon na satia do nasida tu Debata.



3.



Dung sidung bagas joro di Jerusalem dipajongjong, marari raya ma halak Israel (kegiatan Paskah) ro di angka malim dohot halak Lepi, ro di halak na asing na mulak sian habuangan pasahathon bagas joro i tu Debata dibagasan lasniroha godang. Dipasahat nasida ma 100 jonggi (lembu jantan), 200 birubiru tunggal, 400 anak ni biru-biru, 12 hambing tunggal songon godang ni bilangan marga ni Israel bahen pelean tu Debata. Dipatupa nasida ma ulaon parsombaon hombar tu na tarsurat di buku ni si Musa ima angka Malim mangihuthon pargansion (urutan) na, dohot angka halak Lepi mangihuthon rongkangan na marhalado tu Debata. Marhite turpuk on disosoi do anggiat ma molo tahilala pasupasu ni Debata na paluahon hita sian panosak ni portibion naeng diboto marsomba dibagasan unduk ni roha tu Ibana. Mandok mauliate di saluhut pambahenanNa. Aha ma naboi sipelehononta songon parbue ni hamauliteon ni rohata? Naeng ma tapungka sian ias ni rohata. Ndang na pola songon godang ni na pinasahat ni halak Israel pasahatonta, alai holan olo pe hita angka naporsea marsomba dibagasan parsaoaran dohot Debata jala dihangoluhon nunga taruli lasniroha Tuhanta i. 4. Hasation tu Debata naeng tarida di hasatiaon ta di angka ulaon napinasahat ni Tuhanta. Debata do silehon ulaon i, jala Debata ma na marsangap marhite angka parulaonta. Sada jou-jou ma tu hita angka naposoNa, naeng ma tarida songon parbue ni hasatiaonta, taruli lasniroha halak na asing. Di dia pe hita maringanan, tongtong na humaliang hita marsonang ni roha. Molo taantusi sian lapatanna ni hata ‘satia’ hot di hahotanna, hot di prinsip, unduk. Manang aha pe angka namasa unduk ma hita di panjouon na sian Debata, tarjou asa hot di jou-jou ni Debata marhite hataNa. Sai na adong do pangambati dingoluta laho patuduhon hasatiaonta tu Debata. Turpuk on manungguli hita sude do dipangke Ibana na adong di na humaliang hita laho patulushon sangkapNa. On ma sipeoponta molo satia hita marsomba tu Ibana, disi do hagogoonta nang panghirimonta mandalani ari-ari ni ngoluta. Kantate (Ende Naimbaru) tarida di pamujion namanongtong tu Debata. 5. Marhite turpuk na di ginjang i adong piga-piga sipahusorhusoronta ima:  Naeng ma angka panggomgom mambahen sonang jala marlasniroha angka na ginomgoman na, asa tarida hasatiaon di ulaon na pinasahat ni Debata di ibana.  Parsombaon tu Debata anggiat ma mamelehon angka rumang ni pelean na mambahen lasroha ni Tuhanta.  Songon Israel na diloas Debata pajongjong bagas joro di Jerusalem songon tanda na satia tu Debata, hita pe dihirim Debata do asa tongtong satia sahat di ujung ni ngoluta marsomba tu Ibana. Unang sirang hita sian Tuhanta. Ala Ibana do natongtong satia mangaramoti ngoluta, mandongani hita, dohot mamasumasu ngoluta. Amen



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EVANGELIUM MINGGU ROGATE 26 MEI 2019 TURPUK: LUKAS 11:1-13 TOPIK : ALE DEBATA! TANGIHON MA TANGIANGKU



1. Teologi na diondolhon di Minggu on, i ma pangantusion ni tagiang dohot hagogoanna, mangalului Debata marhite panghilalaan dohot roha, martangiang marhite goar ni Jesus, tagiang pangondianon. Di turpuk on di Bindu 11 secara keseluruhan i ma angka pandohan ni Tuhan Jesus taringot tu tangiang. Di turpuk on taida tung marpanungkun do angka sisean i tu Tuhan Jesus laho mangajari nasida martangiang. Di tangiang on diajari Jesus do angka sisean i mandok Ama tu Debata, songon Ama tu ianakkonna, ndang secara biologis pangantusionna alai tung di bagasan partondion do manang marhite haporseaon. Ulaon ni tondi porbadia na marturasi, na pahehehon di bagasan roha ni Jolma diajari hita marpangalaho dohot marparsaoran na sintong di adopan ni Debata. Tu angka halak sisongon i do didok secara kiasan “angka anak ni Debata”, i do Alana umbahen na hum hita mandok “Amang”, tu Debata (ida Rom 8:14-16). Molo tadok manang tajouhon goar I na marastuan do I mangasahon gogo ni Debata (secara akrab, dekat, intim), sangap tu Debata jala Satia tu Debata pandohan “Sai Pinarbadia ma GoarMu”, nanidok disi ima Debata patandahon diriNa tu hita jolma, asa tatanda jala tarparsangapi di ngolunta siapari ingkon badia paragenta songon parange na tama parange ni angka anak ni Debata, ndang jadi paroaroanta goarNa marhite parulaonta. 2. Pandohan “Sai ro ma HarajaonMu”, na marlapatan do i ia harajaon ni Debata sai na ro do i nang so itapangido, alai asa haru sahat ro tu hita on, i do na tapangido disi. Tapangido asa marhuaso Debata marhite Tondi Parbadia di bagasan dirinta asa itaparangehon parange ni Debata di ngolunta on dohot di hangoluanta sogot salelenglelengna. Pandohan “Sai saut ma lomo ni roham di banua tonga on songon na di banua ginjang” na marlapatan do i ia roha ni Debata na denggan jala na marasi i, na saut hian do nang so itapangido, alai asa tung saut rohaNa di hita on, i do na itapangido disi. Tapangido asa dipargogoi jala dipatongtong Ibana hita hot di HataNa dohot di haporseaonta i rasirasa mate hita. I do asi ni roha ni Debata dohot lomo ni rohaNa. Pandohan “Lehon ma tu hami sadari on hangoluan siapari” na marlapatan do i asa serep rohanta jala sadar asa di na mangalului ngolu siapari tung marsigantung do hita jolma di panarihonon ni Debata. Dilehon Debata do na tau gabe hangoluanta alai asa dipaingot Debata hita marhatopothon asi ni rohaNa asa mandok mauliate hita tu Ibana. Pandohan “Sesa ma dosanami, songon panesa nami di dosa ni nasa na mardosa tu hami” na marlapatan do i holong tu Debata dohot tu jolma ndang boi sirang sian ngolu ni jolma. Itapangido asi ni roha ni Amanta na di banua ginjang i asa anggiat unang dijujur dosanta jala asa unang biasan rohana alani dosanta i mangoloi na itapangido sian Ibana. Ai apala tama lehononNa nian tu hita na itapangido dibahen naso ture i parangenta i, ai lan do dosanta ganup ari, sipinsangon do hita nian, alai sai asi ma rohaNa, dilehon ma tu hita na itapangido, olo ma hita dohot nasa rohanta manesa dosa ni angka na mardosa tu hita dohot sumuan uhum na denggan tu nasida. Pandohan “Unang hami togihon tu pangunjunan” na marlapatan do i ia Debata ndang adong hea mangunjuni jolma, alai asa sai diramoti Debata hita asa unang diansi sibolis i manang hajolmaon manang roha ni dagingta i hita, jala asa unang olo hita manopot pandelean manang haurahon dohot hajahaton na asing. Dung i molo tung adong sisongon i ro tu hita asa ditumpak hita monang. Pandohan “ Palua ma hami sian Pangago” na marlapatan do i asa



tapangido sian Debata hadadao ni nasa hamagoan ni daging dohot tondi dohot pansamotan ni daging dohot tondi dohot hasangapon. angkup ni i tapangido sian Debata hasonangan lehonon na tu hita di hasusuda ni Bohalta: sai asi ma rohaNa. Diboan ma hita sian rura hasusaan on tu banua ginjang tu lambungNa. 3. Rogate lapatanna: martangiang (Jer. 29:12). Tangiang do ngolu ni halak Kristen. Ulaon na manongtong do tangiang i di ngolu ni na porsea (2 Tes. 5:17). Dihorhon tangiang i do satonga ni ulaon (satonga ni ulaon do tangiang). Tangiang i do songon pelean uap na hushus di adopan ni Debata. Tangiang i do dimensi keempat ni angka na porsea, boi manghatai dohot Debata na badia i. Adong 2 pandohan na jotjot itabege, i ma: ora et labora (Martangiang huhut mangula), dohot laborare ex ora (Mangula marhite tangiang). Dua pandohan i naeng patuduhon ia di na mamungka dohot paujungkon ulaonta ingkon do di bagasan tangiang, asa di tingki mangula ulaon i tapangido gogo, pandonganion dohot mamasumasu siulaonta. Alani i sada na ringkot ingkon siingotonta di tingki martangiang hita, asa di bagasan toruk dohot serep ni roha hita mangido tu Debata. Molo tapamanat turpuk on (ay. 5-8), i ma sada perumpamaan taringot tu sahalak aleale na manggohi pangidoan ni alealena. Tung dipatudos do Debata songon aleale na sumurung. Aleale i ma sahalak na sai rade jala ungkap tumangihon hasusaan, hamaolon, hagaleon dohot hahurangan ni donganna laho urupanna. Perumpamaan i boi do tarongko m tu sada hata parenta (imperatif) di ayat na mangihut, ayat 9: “Pangido hamu ma, sai na lehonon do tu hamu; lulu i hamu ma, sai na jumpangan do hamu!” Sungkun-sungkun nuaeng, sintong do hita huhut marsitutu martangiang tu Debata songon sahalak aleale manang songon dakdanak di adopan ni amana? Tangiang i ma pasahathon nasa diri hibul tu adopan ni Debata. Umbotoan do Debata angka na dumenggan di hita jolma, dilehon di hita gogo dohot tiur ni roha molo masa ujian dohot hasusaan, gok asi dohot holong ni roha do Amanta na di banua ginjang i maradophon hita, jala dibagabagahon do na tangihonon jala alusanNa do tangiangta i. Ingkon pos situtu do rohanta di Ama i, na mangalehon na dumenggan di ngolu sogot sisalelenglelengna. 4. Tangiang i ma alat komunikasi dua arah, manang komunikasi timbal-balik ni jolma dohot Debata. Ai martangiang ndada holan pasahathon pangidoan i, ndada holan hita mangkatai jala Debata holon pananginangi. Ndang! De Mello, Uskup di India mandok, adong 3 tahap martangiang, i ma: Aku bicara, Allah mendengarkan; Allah berbicara, aku mendengarkan; Tidak ada yang bicara, keduanya mendengarkan; Hening, itulah berdoa!! Berdoa adalah juga mendengarkan. Didok si Jakobus, “Na margogo situtu do tangiang ni angka partigor, molo dihaburjuhon.”. Buktina si Elia. Martangiang do ibana asa unang ro udan tu tano i. Toho tutu, ndang ro udan. Dung i martangiang ma ibana muse, asa ro udan. Toho muse, ro do udan. Na superman do si Elia? Ndang! Didok, jolma biasa do ibana songon hita, antong didia do hagogoonna? I ma di tangiangna. Alani i tarpatupa angka na porsea i do saluhutna ala ni tangiangna. Di buku 2 Raja-raja 20 didok, nunga ro keputusan ni Debata tu Raja Hiskia, ingkon mate ma na ibana. Alai di ayat 2-3 didok, martangiang ma si Hiskia sian nasa rohana, pola tumatangis. Masa ma na luar biasa. Di ayat 6, didok Debata ma: “Ahu manambai tu angka ariarim sampulu lima taon nari.” Boasa? Tajaha ayat 5 “Nunga Hutangihon tangiangmi, nunga Huida partangisonmi.” I ma hinagogo ni tangiang. I do didok di endenta i, di Buku Ende no. 487: Tung halak na margogo sipartangiang i, dokdok pe sitaonon dang olo talu i …… marastuan ala saor hita jolma tu Debata, pargogo naso hatudosan i, gabe mabaor ma hagogoonNa i tu hita. Alani i, unang mabiar martangiang. Ai na burju do Debatanta i, marhuaso situtu do angka tangiangta, ala tapasahat, tapeakhon di atas ni ojahan na gogo situtu, i ma Jesus Kristus naung manaluhon hamatean i. Amen.



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EVANGELIUM PESTA PARNINGOTAN ARI HANANAEK NI TUHAN JESUS KAMIS, 30 MEI 2019 TURPUK: PILIPI 2: 5-11 TOPIK : DIPATIMBO DEBATA TUHAN JESUS



1. Sada sian tujuan ni Apostel Paulus manongos surat on ima laho mangajari dohot mamodai ruas ni huria na di Pillipi asa pahembanghon ragam ni pangalaho na denggan songon halak Kristen. Dijujui Apostel Paulus do nasida di parngoluon dohot parulaan nasida, papatarhon: Hasadaon (persekutuan), toruk ni roha (kerendahan hati), las ni roha (sukacita) dohot hasatiaon (kesetiaan). Tung gomos do diondolhon Apostel i (sihol ni rohana) asa jumpang di huria i hasadaon. Ala ni porluna mangeahi hasadaon. On do umbahen manang piga hali sai disosohon Apostel Paulus. Diboto Apostel Paulus, molo nunga mulai adong parbolatbolatan, boi do i hatop mangararati, ujungna manghorhon hasesega di huria i. Ndang lomo roha ni Apostel i molo gabe sursar hasadaon naung denggan i, holan ala ni roha diri (egoisme), Hasangapon na rumar (kebanggaan karena marga, kelompok, dna), dohot na gabe mardingkan alai holan tu dongan (fanatisme kelompok), gariada didok; asa ganup nasida “mamatahon na ringkot di dongan”. Atik pe ndang masuk tu “surat tongosan na manaringoti ajaran (surat kiriman doktrin) surat na tu huria Pilippi on, alai jumpang hita do di surat on sada pengajaran na arga situtu, na tung mansai balga nilai teologina, ima naginoaran “Kristologi”. Ajaran on patuduhon sada cara laho mangeahi sada tujuan, i ma ngolu na so mementingkan diri sendiri; baliksa, manggombarhon sada sifat ni Kristus; ima toruk ni roha, na ingkon dimiliki ganup halak Kristen, molo naeng sahat huria i tu hasadaon. Dipaboa do disi, toruk ni roha na tutu, songon Kristus naung patutoruhon diriNa. Marhite on, ganup halak Kristen naeng ‘maniru Kristus’ di ngolu dohot ulaonna siganup ari. 2. Ayat 5 – 8 : Sipaingot asa maniru Kristus dibagasan ngolu siganup ari. Dipatorang di ayat on, songon dia Kristus i na patutoruhon diriNa, na so mampartahanhon status-Na, na so mementingkan diriNa, asa dohot halak taruli las ni roha. Dison, diajarhon jala diondolhon do ‘toruk’ ni roha na ingkon “dimiliki” ganup halak Kristen i, molo naeng terwujud hasadaon di tonga ni huria. On do didok:  Atik pe rupa ni Debata di Ibana, ndada songon na didobo manang dirajumi Ibana tudosna i tu Debata. Andorang so jolma Kristus i, dos do Ibana dohot Debata dibagasan ‘ha-Debataon-Na’ (hakekat dohot kenyataan). Dung gabe jolma Ibana, rade do Ibana maninggalhon (mananggali) ha-DebataonNa i, asa boi Ibana gabe pasupasu tu jolma na di portibi on.  Dirumari do diriNa (ay 7). Molo dirumari diri-Na, ndang na gabe mago ha-Debataon-Na, alai sai penggunaan hak dohot hasurunganNa i do, songon Debata. Saleleng di portibi on, dipatupa Ibana do godang halongangan dibagasan huaso ni Tondi Parbadia dohot ala parsuruon ni Ama i.  Disolukhon rupa ni hatoban (ay.7). Ndada holan songon jolma situtu Ibana, alai dibagasan hajolmaon-Na i dipapatar Ibana do rupa ni hatoban. HajolmaonNa i gabe dalan laho papatarhon diriNa gabe ‘hatoban’ ni sude jolma na di portibi on (pat. Joh.13:1-17). On patuduhon na olo do Ibana songon ‘hatoban’ ,mamuri pat ni angka siseanNa i.



 Gabe suman tu jolma do Ibana (ay.7). Dibuat Ibana do rumang ni jolma gabe bagian ni rumang ni ha-Debataon-Na. Dua ‘kodrat’ gabe menyatu di diriNa, gabe Debata-Jolma Ibana (Allah-Manusia, bnd. Joh.1:14; Rom 8:3; Gal.4:4; 1 Tim.3:16; Heb.2:14).  Jala rumang ni jolma dapot di Ibana (ay.7). Di na binuatNa i rupa ni jolma di diriNa, dibagasan (jala marhite) rupa ni hajolmaon i ma Ibana ro tu portibi on: dibuhai sian bara ni pinahan sahat ro di Dolok Golgota, jala hea do Ibana marsangap di dolok marhite pamatanghajolmaonNa i. Molo di jolma pardosa i; jolma na biasa do Ibana, ndada boi diida nasida Anak ni Debata do Ibana. Alai molo di angka na porsea i, tung tangkas do diida mata ni haporseaonna ha-Debataon-Na i atik pe dibagasan “pardagingon” ni hajolmaonNa i.  Dipatutoru do diriNa (ay.8): ima sada sifat na mambahen sasahalak tongtong unduk tu atasanna, alai (huhut dibagasan tingki na dos), rade laho manghobasi halak na ditoruna. Songon i do Tuhan Jesus, saleleng di portibi on Ibana, tangkas do dipatuduhon pangoloionNa tu Debata AmaNa i, alai huhut dipapatar Ibana do nang haradeonNa manghobasi tu ‘penguasa manang pamarenta’, tu halak na berwenang di bagas joro, nang maradophon natorasna pe. Gabe hatoban ni sude jolma do tahe Ibana, termasuk nang angka musuna (Mat.20:28; Rom.15:3).  Na gabe pangoloi do Ibana, sahat ro di na mate (ay.8). Pangoloion-Na tu Ama-Na, patuduhonon na olo do Ibana patutoruhon diri-Na. Unduk do Ibana di pangoloionNa i sahat ro di na mate. Ala ni pangoloion-Na i do Ibana gabe mamolus hamatean i.  Na gabe pangoloi do Ibana, pola tung ‘mate tarsilang’ (ay.8). Songon dia bentuk ni haunduhon dohot pangoloionNa i tu AmaNa, ndang holan dipatuduhon marhite na mate, alai ingkon mate tarsilang. Rade mate diparsilangkon. Olo mate di hau pinarsilang. Hape, hamatean na songon on, ima hamatean ala ni uhuman, ala ni hajahaton ni sasahalak, na mambahen ibana sandiri maila, terhina jalatercela. Sandok, mate di hau pinarsilang, i ma sada bentuk hamatean na sai dipasiding jolma ala dianggap (dirajumi) hamatean ni parjahat na sumalin, hamatean na terkutuk, na hona bura. Hamatean na dipatupa holan tu angka jolma parjahat situtu, naung tarbuang sian tonga ni masyarakat umum. Tu hamatean si songon on, unduk jala mangoloi do Tuhan Jesus, atik pe so marsala Ibana. Tu hamatean di hau pinarsilang i, dipatutoru do diriNa. Diundukhon do i, dijalo Ibana do i. Diparade do diriNa tusi. Rade, olo Ibana manuhuk, mamorsan silang na tu Ibana, atik pe sasintongna silang na tu jolma di portibi on do silangNa i. 3. Ayat 9 – 11 : PemuliaanNya oleh Allah Bapa. Allah sangat meninggikan Dia dan mengaruniakan kepadaNya nama di atas segala nama, dan segala yang ada bertekuk lutut kepadaNya dan mengaku bahwa Yesus Kristus adalah Tuhan. Tuhan meninggikan Dia ke tempat yang paling tinggi. Karena Dia merendahkan diriNya, Tuhan Allah meninggikan Dia. Tuhan Allah meninggikanNya sampai ke tempat paling tinggi. Jika di atas dikatakan, mengosongkan diri dan merendahkan diri adalah tindakan yang dilakukan Yesus Kristus terhadap diriNya sendiri, meninggikan dan menganugerahkan adalah tindakan yang dilakukan oleh Allah Bapa terhadap Yesus Kristus karena ketaatanNya. 4. Marhite tondina i, nunga dilehon Debata tu hita sihol ni roha laho mangoloi angka patikNa jala huaso laho mangulahonsa. Ala ni, tama sude jolma mangulahon i dibagasan las ni roha. Asa saut i mardalan marhite hita songon halak Kristen, naeng ma hita mamangke huaso ni Debata Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



mangalehon tanggapanta tu huaso ni Debata naung sahat tu hita, asa boi jumpang hita hagogok ni ulaon ni Debata di ngolunta be. Ingkon ulaonta do na marpardomuan tu haluaonta be mardongan biar ni roha, i ma unduk tu parenta ni Debata di ngolunta. Tu hangoluan do lomo ni rohaNa i. Ala ni i naeng dibagasan parsitutuon hita laho pasauthon i. 5. Dipartingkian on, lumobi di tonga ni huria, lam tahasiholi do hasadaon dohot parsaoran na lam tu toguna. Ala ni, naeng lam tangi huria i di poda taringot tu hasadaon on, ima hasadaon na hinalomohon ni Kristus. Ai molo adong parbolatbolatan, manang gabe tubu ‘perpecahan’, na mangalo Kristus i do i. Sipatujoloon do pamingkirion dohot usaho na mangharingkothon hasadaon, alai hasadaon dibagasan holong na sian Tuhan i. Holong na songon on do na boi patoguhon hasadaon ditonga ni huria i. 6. Panandaon di asi ni roha ni Debata naung sahat tu hita be naeng lam mangonjar rohanta patuduhon asi dohot holong ni rohanta maradophon donganta, halak na asing di luar ni dirinta. Domu tu son naeng padaoonta; roha diri, naung mangalului kepentingan diri sandiri, ginjang ni roha, ala angka on do na jotjot sibonsiri ni parsalisian, na manegai hasadaon. Porlu lam pahembanghon “cara berpikir na positip” na didasari kesadaran, na so tarbahen hita laho pasauthon ulaonta ia so ala pangurupion ni donganta. Naeng lam ‘terbuka’ hita laho mamereng kepentingan dohot kebutuhan ni donganta be. Lam hembang pangantusionta di ‘kesalingketergantungan’. 7. Maniru Tuhan Jesus di na patutoruhon DiriNa dohot pengorbananNa. Dibagasan usaha na ‘maniru’ ima ruas i marsiajar mandalani ngolu on. Tu proses on, ingkon rade manang terbuka do hita (songon ruas ni huria manang parhalado), maniru Kristus. Ndang tingkina be patujolohon ‘ambisi pribadi’ manang ‘kepentingan kelompok’, alai naeng ma ganup ‘dibagasan toruk ni roha patuduhon panghobasionna be asa marsangap Debata marhite ulaon dohot ngolunta. Songon Joujou ni topik ni pestanta: Dipatimbo Debata Tuhan Jesus; asa tarimangrimangi panaonon ni Tuhan Jesus, Haoloon laho manuhuk angka sitaonon ala ni hasintongan dohot na patutoru diri tu angka dongan jolma, gabe sada panjouon ni angka siihuthon Jesus Kristus ma i, supaya semua orang percaya kelak akan dipermuliakan (ditinggikan) oleh Allah Bapa. Amen.



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EPISTEL MINGGU TRINITATIS 16 JUNI 2019 TURPUK: HEBER 11:7-12 TOPIK : HAPORSEAON NA MANGHORHON HALUAON 1. Surat Heber on digurithon hirahira taon 80-90, Sangkap manggurithon i ma: mangalehon panngantusion na sintong di Jesus Kristus songon hapataran ni Debata di portibi on. Ibana do Sintua ni Malim na padomuhon jolma dohot Debata. Di Ibana do hasisingkop ni ulaon hamalimon na di Padan Narobi. Didok angka pande bisuk sasintongna surat on ima surat hatopan na tinongos tu sandok huria huria naung ojak. 2. Bindu 11 on jotjot do diantusi i gabe bindu haporseaon. Manang piga Pahlawan iman di Padan na Robi ditaringoti songon dalan manghehei haporsean ni halak Kristen. Goargoar na tinaringotanna ima: Noak (ay.7); Abraham (ay.8, 17), Sara (ay. 11), Jakob (ay.21), Josef (Ay.22) dohot si Musa (ay.23-29). Khusus di turpukta tingki on pengalaman iman ni si Noak, Abraham dohot si Sara dihaporseaon, na malua nasida hinorhon ni haporseaon mangadopi ragam ni angka parsorion nasida be. Uli na i hape molo boi dope hita gabe tiruan tu torop halak. Gabe sipaihutihuthonon ni na humaliang hita. 3. Disunggul Debata do tu si Noak taringot tu na so hea dope masa na naeng pamasaon ni Debata, ima taringot tu uhum ala ni hadosaon ni jolma ima na naeng masa ma aek na sumar. Denggan do si Noak i martinangi jala dijangkon ibana do barita i dibagasan haporseaonna. Tarida do i sian haunduhon ni rohana laho paulihon sada parau, na gabe inganan haporusan dohot haluaon di nasida. Tangkas digohi roha biar mida Jahowa do ibana mangulahon sandok parsuruon ni Debata (ay.7). Haporseaon na mangolu i tongtong dipeop ibana. Ai atik pe ndang apala songon panguhum ibana dipabangkit Debata, alai marhite ibana dipatulus Debata sangkapNa tu tongatonga ni portibi on. Sangombas idaon sai hira na menek do ulaon i, ima patupa sada parau, alai dung tapamanat barita ni si Noak on, tangkas ma idaonta hinaarga ni pangoloion ni si Noak dohot roha biar mida Jahowa. Dipauli ibana parau so pola ingkon mangalap gogo sian bangso manang houm na asing, tuk do ibana raphon potensi na adong di ibana patupahon angka i. Tung polin situtu do haunduhon ni roha, dibagasan roha biar mida Jahowa. Tung so jumpang hita tubu pandelean di bagasan rohana taringot tu parsuruon ni Debata. Haporseaon sisongon on tung ringkot situtu do on guruhonon jala hangoluhononton. Unduk tu nasa parenta ni Debata, nda holan unduk tu parenta na pasonang roha, na domu tu panghilalaanta, alai dohot do nang tu na so siat tu pingkiranta, ai molo Debata na marsuru ingkon sipangoloi do ganup hita. 4. Na mangihut, hinorhon ni haporseaon do mangoloi si Abraham (ay.8), bungkas ibana sian bagas ni damangna tu inganan na niuarihon ni Jahowa, atik pe ndang diboto ibana dope dompak dia inganan sitopotonna, alai tung singkop situtu pangoloionna dohot haunduhonna parbue ni haporseaon na pineopna i. Ala ni haporseaon do ibana hinomit di tano, naung diparbagabaga tu ibana (ay.9), songon di tano na leban, undungundung do diingani raphon si Isak dohot si Jakob, donganna panean dibagabaga i. Songon rumang ni halak na paisolat do ibana di tano na niuarihon



ni Jahowa, ndang dohot ibana marnampunahon tano i. Ruas na hinomit, lapatanna na tinggal sementara, ndang adong status permanen. 5. Dison ma jumpang hita sada parsiajaran na tung mansai arga taringot tu haporseaon. Porsea tu Debata ndang marlapatan salpu luhutna parungkilon, tulus ma sude na sinangkapan, ndang adong be sitaonon, ndang boluson be hamaolon dohot hasusaan. Tongtong do hape mangadopi ragam ni angka hamaolon, dohot astuanna porsea tu Debata ingkon marsigantung torus (bergantung terus) tu Debata, aha pe na masa na ingkon taadopi. 6. Na parpudi, hinorhon ni haporseaon do dijangkon si Sara gogo manubuhon pomparan maralohon ganjang ni umurna, ala haposan di rohana di janji ni Debata (ay.11). Dimulana i hurang singkop do pos ni rohana di janji ni Debata. Pola do mengkel ibana mardongan ganggu ni rohana (1Musa 18:915), alai dungkon ni i diguruhon ibana marlas ni roha dibagasan pos ni roha maradophon padan ni Debata (1Musa 21:6). Dibagasan haporseaonna i, ganda bidang ni hangoluan i, songon torop ni bintang di langit, dohot godang ni rihit di topi laut, na so dapot habilangan pinomparna, sian na so panagaman nasida hian. Atik pe ndang diida nasida na niuarihon ni Jahowa uju di ngolu nasida be, alai ndang gabe moru gogo ni haporseaon nasida. Ndang diida sian simalolong parduru i holan intap ni simalolong ni haporseaon i do nasida marnida. Boha ia hita, na jumotjot gale panghilalanta ala ndang jumpang hita deba sian na tahirim i? Diturpuk on dipatutogu tongtong asa marhaporseaon na mangolu hita tongtong manghirim na hombar tu lomo ni rohaNa. Nasa na tuk idaon ni ‘mata’ do na dihaposi portibi on, di duru i maol do dihaposi. Sian na so tasadari ditait i do hita tu sada bangko, sude nasa na hinaporseaon di ngolu on ingkon mamolus ujian pengetahuan. Alai ro ma haporseaon na digohi Tondi ni Debata mandok, ndang tolap ahu marnida, marbinege, manjama, mandai ro di manganggo, alai hot do ahu porsea. Tupa dohonon ni angka pingkiran ni na malo ma “ndang porsea ahu” alai haporseaon na digohi Tondi mandok “ahu porsea”. Molo sian gogo ni pingkiran, hamagaon do ujung ni pangunjunan na binolus ni si Sadrakh raphon angka donganna, alai sian haporseaon tuk nasida porsea jala manjou goar ni Debata. Sian pingkiran didok si Gideon do naso tolapsa be, alai haporseaon mandok “tulus jala pasauthononNa do”. 7. Atik pe ndang hea dope diida si Noak udan na sai bolon, alai marhite haporseaon dipatupa ibana do parau i dibagasan partingkian na tung mansai ganjang. Holang jala dao do do sian topi ni laut laho paboahon barita tu angka na di na humaliangsa, atik pe ndang laos muba roha ni angka na umbegesa, alai haporseaonna i tuk paluahon ibana raphon nasa isi ni parau i. Amen



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EVANGELIUM MINGGU I DUNG TRINITATIS 23 JUNI 2019 TURPUK: PANGUNGKAPON 22: 12-17 TOPIK : NGOLU NA MARHABADIAON DI JOLO NI DEBATA Patujolo Didok Tertius Yunias Lantigimo di kajian sosialna taringot tu buku Pangungkapon: ”Kitab Wahyu adalah salah satu kitab dalam Perjanjian Baru yang dianggap paling sulit untuk di tafsirkan karena berisi peristiwaperistiwa eskatologis dan simbol-simbol yang mengundang berbagai penafsiran, seperti penafsiran preteris, historis, idealis atau simbolis dan futuris.” Sian panuturion i boi ma idaonta adong dua na mambahen buku Pangungkapon on maol diantusi dohot dilapati, i ma: a. Hombar tu goama Pangungkapon, buku on naeng mangungkap hasimoon ni harajaon ni Debata. b. Paandarhon pangungkapon i, dipangke na manggurithon buku on do sastra na tongon mangerbang hatiha i, i ma sastra apokaliptik. Alai nang pe maol antusan, tung so jadi mambahen moru las ni roha dohot parsitutuonta mangantusi turpuk on dohot manguhal angka parsiajaran sian bagasanna. Marpardomuan tusi, laho mangantusi isi ni buku Pangungkapon on, adong ma dua pangalaho na masa (sibonsiri) na ingkon tangkas peoponta: a. Pitu huria na gabe panongosan ni Surat on tongon mangadopi haporsuhon bolon dohot hamaolon na ro sian panggomgomi Roma (1:9; 6:8-11; 11:11; 13:1). Na pitu huria i i ma Epesus, Smirna, Pergamos, Tiatira, Sardes, Piladelpis, Laodikea (1:4; 2- 3). Na pitu huria adong be pangalaho masa na niadopanna alai rap mangadopi haporsuhon bolon do. b. Ari parpudi dihirim ro di bagasan tingki na hatop (1:1, 3; 22:6,10). On ma naginoaran ni Apostel Paulus 'Immediately Eschatology' (ari parpudi na naeng ro di bagasan tingki na hatop). Sian na dua pangalaho masa i boi ma dohononta, Pangungkapon i ma sada dokumen na bertumpu tu sada pokok, na digurithon hombar tu pangalaho masa hatiha i jala na so boi antusan so ingkon manguhal konteksna. Tangkas do sangkap ni na manggurithon buku on, marhite na ginurithonna naeng manghatai ibana tu angka huria dohot halak Kristen na tongon mangadopi haporsuhon bolon. Asa, tangkas do rumang ni buku Pangungkapon on, i ma : a. Marpardomuan tu pangalaho masa hatiha i. b. Mangarahon halak Kristen mangadopi na masa di bagasan panghirimon tu masa depan. Dia ma pangalaho masa na nidokna di ombas ni buku Pangungkapon on? Mangihuthon panulingkition ni angka pande bisuk ni Padan Naimbaru, digurithon Apostel Johannes do buku Pangungkapon on di hatutuana uju tarbuang ibana tu pulo Patmos. Di habuangan i diuji ibana patupa panatapan dao tu jolo jala marhite simalolong Partondionna dilehon Debata tu ibana hatauon marnida angka na naeng masa sogot. Sadihari ma i masa? Mangihuthon angka pande bisuk buku on digurithon di ombas panggomgomion ni Kaisar Domitianus di taon 81-96 M. Aha ma pangalaho masa hatiha i? a. Haporsuhon sian duru ni huria



Di buku Pangungkapon on sandiri mansai tangkas do dipaandar taringot tu haporseaon na niadopan ni halak Kristen na ro sian duru ni huria i. Di bindu 6:9 didok: ”Jadi dung diungkap sahap palimahon, huida ma ditoru ni langgatan i tondi ni angka naung sineat, ala ni hata ni Debata dohot ala ni panghatindanghononnasida.” J.J de Heer isarana manguji mangalapati ayat 6:9 on songon sada tudutudu tu angka halak Kristen hatiha i na pola mate martir marpartahanhon hapolinon ni haporseaon dohot parsombaon tu Debata. b. Hamaolon na sian huria i sandiri Sada hamaolon na mansai balga diadopi nasida hatiha i i ma sian angka halak Jahudi na menyelusup masuk tu huria i jala Patubu angka hagunturon. Adong muse angka parpoda haliluon na manegai hapolinon ni poda naung pineop nasida. Laho manggurithon angka panindangion na niida ni si Johannes di buku on, dipangke do sastra apokaliptik. On ma sastra na godang dipangke hatiha i. Somalna sastra on mamangke: a. Simbol-simbol dohot angka-angka na ingkon dilapati hombar tu pangalapation dohot pamangkena hatiha i. b. Paham dualis. Mansai nalnal do di sastra on rumang ni paham dualis on na digombarhon sai martontang, antara ni na tiur tu na holom, na denggan tu na roa (na jahat), antara ni Debata dohot angka sibolis. Alani i do mansai sobu do angka partontangan si songon on dapot hita di buku Pangungkapon on. Sada do sangkapna mamangke sastra on di buku Pangungkapon i ma asa olo nian halak Kristen na tongon marungkil manatap dao tu jolo, tu tumpal sijaloon nasida molo dihamonangkon ragam ni Paraloan dohot haporsuhon di portibi on. Unur jala atur do panggurithonon ni buku Pangungkapon on: a. Bindu 1:1-8 : Patujolo, songon patujolo ni sada surat. b. Bindu 1:9-20 : Panjouon na diida di pangungkapon na sahat tu ibana. c. Bindu 2-3 : Pitu huria hasahatan ni surat i d. Bindu 4-22 : Bagian utama ni buku Pangungkapon na paandarhon aha na ingkon masa ndungkon ni angka na masa di hasiangan on. e. Bindu 22:6-21 : Panutup marisihon parenta mamaritahon angka naung niidana. Sian parsagina boi ma idaonta hapeahan ni turpuk on, i ma di bagian panutup. Di bagian panutup on dipaandar do muse paraloan na hinamonangkon ni halak Kristen jala upa dohot tumpal sijaloon nasida. Sian i boi ma muse idaonta sangkap panggurithonon ni turpuk on, i ma naeng mangapoi halak Kristen asa margogo mangadopi parungkilon i jala manghamonanghonsa. Borhat sian i muse boi ma mura tontuhononta Sitz Im Leben (hapeahan) ni turpuk oni ma apoapo (penghiburan). Laos dapot do di son pangajarion tu halak Kristen asa lam tang jala hot so mubauba. Di bagasan angka pangantusion si songon i ma naeng pahebahebaonta turpuk on, Pangungkapon 22:12-17. Hatorangan Ni Turpuk Ayat 12: Lumbalumba haroro ni Tuhan i. ”Ida ma, gira ma Ahu ro!” Hata ida ma di son naeng mangondolhon paboa tutu situtu do ingkon masa i. Pasti do ro Tuhan i. Ringkot do ondolan dohot pangantusion si songon i peopon ni halak Kristen hatiha i siala tongon marungkil. Laos gabe sada Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



apoapo ma on tu nasida, unang ganggu rohanasida manatap dao tu jolo, tu upa sijaloon ni angka na monang i. Hata 'gira ma ahu ro' patuduhon poda na pineop nasida hatiha i taringot tu haroro ni Tuhan i manang taringot tu ari parpudi. Hata 'gira' di son marlapatan do i di bagasan tingki na hatop. Pola do dirajumi nasida uju di ngolunasida sanga dope dapotnasida i. Rumang pangantusion si songon on ragat jala mangerbang do di huria bona uju i. Apostel Paulus pe adong do pangarajumionna si songon i. Sasintongna, marpardomuan do on tu pangalaho masa niadopan ni halak Kristen hatiha i. Rumang pangantusion si songon on do na umampit tu halak na tongon marungkil asa tubu semangat dohot gogo na mardapotdapot mangadopi angka na masa. “BoanonKu ma upa silehonon tu ganup, hombar tu na niulana!” Pandohan on patuduhon paboa ari haroro ni Tuhan i laos huhut do i ari paruhuman. Adil do uhuman ni Debata. Jaloonna be do hombar tu na niulana. Laos gabe sada sunggulsunggul dohot lumbalumba ma on tu halak Kristen hatiha i asa manahan di hajongjonganna pajamothon ngolu na so marlaok jala asa taruli di hamonangan. Saluhut na pinarmaol nasida tung so marisuang ala saluhut do diboto jala diida Debata. Ayat 13: Hadirion ni Tuhan i. “Ahu do Mulana jala Punsuna, Parjolo jala Parpudi, Bonana jala Ujungna!” Rumang si songon on hombar do tu paham dualis na godang dipangke di sastra apokaliptis. Laos apoapo do on tu halak Kristen na tongon marungkil hatiha i asa unang mandate sai hira naso adong sihirimon, i do Alana tangkas dipaandar hadirion ni Tuhan i asa unang tubu be angka roha ganggu di nasida. Ayat 14: Upa sijaloon ni na monang. ”Martua ma angka na mamuri abitnasida.” Hata 'martua' di son martudutudu do tu upa manang tumpal sijaloonnasida. Asa, suhatsuhat ni tua di son ndada sisiasia ni portibi on, tung tumpal na sian Tuhan i do. Hata 'mamuri abit' tontu martudutudu do i tu haporsuhon bolon niadopan nasida. Pola do godang mudar na durus hinorhon ni sange ni haporsuhon i. ”Asa marhuaso nasida marjambar di hau hangoluan i.” On ma tumpal sijaloon ni angka na monang i. Hata 'marhuaso' martudutudu do i tu harajaon ni Debata. Hata 'hau hangoluan' manggombarhon tumpal sijaloon i mansai dinamis do. Hangoluani i ma hangoluan na so ra suda, hangoluan na mansai dinamis, gok suraksurak mangolophon hamonangan i huhut mamuji Debata. ”Jala masuk sian angka harbangan tu bagasan huta i." Bahasa simbolis do on. Harajaon ni Debata digombarhon songon sada huta. Laho masuk tu huta i ingkon sian harbangan. Aha do maksudna harbangan di son? I ma haporsuhon bolon na ingkon adopan ni halak Kristen asa bongot tu harajaon ni Debata. Asa, ndang boi hape pasidingon manang haishonon haporsuhon i ai i do dalan bongot tu harajaon ni Debata. Ayat 15: Lumbalumba di uhuman. ”Di balian ma angka biang dohot angka siulahon rasun dohot angka parmainan dohot pamunu dohot sioloi na so Debata, ro di nasa na manghaholongi jala na mangulahon gabus.” Koras do pandohan on. Hata 'di balian' marlapatan do on di duru ni huta i. Dohot pandohan na asing, ndang diloas bongot tu harajaon ni Debata nasida. Angka ise ma i? - Angka biang dohot angka siulahon rasun martudutudu do on tu panggomgomi Roma hatiha i. Hinorhon ni kejamna pola do dipartudoshon nasida tu biang. Jala torop do sian halak Kristen mate dirasun nasida. - Siula parmainan martudutudu do on tu angka na so mabiar hatiha i mangulahon parmainan. Isarana di istana ni kaisar mansai ragat do pangalaho si songon i. - Pamunu i ma angka na mamunu halak Kristen. Gumodang ma on Kaisar dohot angka paranganna.



- Sioloi na so Debata i ma angka na so manahan gabe marlaok haporseaonna jala olo marsomba tu ganaganaan dohot tu kaisar. - Na manghaholongi jala na mangulahon gabus martudutudu do on gumodang tu halak Jahudi na masuk tu bagasan huria i hatiha i jala na manaburhon poda na lipe. Lumbalumba uhuman on laos huhut do paposhon roha ni halak Kristen hatiha i paboa ndang mauhom hape Debata marnida pangalaho dohot pambahenan ni angka na pasiaksiak nasida. Di ombasna, di ari paruhuman i, jaloon nasida do upa ni na binahenna. Ayat 16: Pambahenan ni Tuhan i. “Ahu, Jesus, marsuru surusuruanku.” Pandohan on naeng paandarhon paboa tongtong do dibungka Debata komunikasiNa tu jolma i. Marhite angka surusuruanNa tongtong do dipaandar Debata angka tona dohot HataNa. Ndang dipasombu hape halak Kristen i sahalaksa manaon haporsuhon i. Hata 'marga ni Daud' naeng patuduhon paboa Jesus i i ma Sipalua naung disurirangkon di Padan Narobi di diri ni Mesias. Ayat 17: Soara pamujion mangolophon haroro ni Tuhan i. Ayat 17 on manggombarhon alus ni angka na monang i mangolophon haroro ni Tuhan i. Di suara olopolop pamujion i, laos diolophon do dohot tumpal sijaloon ni angka na monang i. Tama do ingkon mamujimuji Jahowa ngolu ni angka na porsea i siala basabasa ni Debata hamonangan dohot tumpal sijaloon i. Panimpuli Marhite turpuk on dipaingot do sude halak Kristen asa manahan mangadopi ragam ni parungkilon na rongom ro di pardalan ni ngoluna. Ingkon do hamonanghononta saluhut parungkilon i asa taruli hita di upa manang tumpal sipasahaton ni Tuhan i tu hita di haroroNa. Songon impola ni turpukta on na mandok Martua ma angka na mamuri abit nasida namarlapatan Martua ma halak Kristen molo dihamonangkon ragam ni parungkilon na niadopanna di portibi on. Boasa martua? Siala taruli di tumpal na sian Debata. Mamuri abit lapatanna di son i ma manaluhon ragam ni paraloanna di portibi on asa tongtong mardalan jala mangolu di bagasan hapolinon ni haporseaon dohot parsombaon tu Debata. Ngolu si songon i ma ngolu na ias, ngolu na marhabadiaon. Di rumang ni ngolu si songon i hirimon dapot ma di hita nang di pardalanan ni huria songon hata na mandok, "Semakin dibabat semakin merambat.” Di ragam ni parungkiloni ingkon lam magodang jala lam tang do hita siala taruli di gogo na mardapotdapot sian Debata. Tongtong ma gara panghirimonta di sambulo ni ngolunta, i ma hangoluan sogot i, asa marhite i tongtong las rohanta mandalani ariari ni ngolunta. Laos songon i ma nang hurianta HKBP. "Gereja yang hadir di tengah-tengah dunia ini adalah Gereja yang sedang berjuang", ninna angka pande bisuk. Berjuang do hita siala tongtong do tarajumi dapot nang di hurianta “Ecclesia Semper Reformanda”. Taloas ma tongtong hurianta patupa dohot manjalo angka haimbaruon asa marhite i lam tu tasakna angka ulaon panghobasionta. Amen



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EVANGELIUM MINGGU II DUNG TRINITATIS 30 JUNI 2019 TURPUK: PSALMEN 32:1-11 TOPIK : MARTUA HALAK NA PININTORAN NI DEBATA Patujolo Buku Psalm (Heber= ”Tehillim”) disurat dungkon habuangan hirahira taon 100 SM. Sai didok do si David panurat ni buku Psalm on, ala jumpang disi 73 hali goarna. Gumodangan Psalm on dipangke di partangiangan na marrumang sastra (di musik, ende, puisi, responsoria), marsasahalak manang sapunguan/huria. Jala isina marragam do: adong ende pujipujian, siaingot, mangido tangiang, anggukangguk, pasupasu, haluaon, alualu, bura, dohot sejarah Israel. Hatorangan 1. Adong dua unsur na mansai arga di bagasan Psalmen, i ma Pujipujian dohot hamuliaon tu Jahowa, dohot Panghilalaan di bagasan parsaoran tu Ibana. Psalm 32 i ma songon panindangion ni Raja David. Dison boi do jumpangta pangantusion taringot tu dosa dohot Panghilalaan di bagasan parsaoran tu Debata. Di ayat 1-2, adong tolu pandohan taringot tu dosa ima: pangalaosion, dosa dohot hajahaton. Pangalaosion marlapatan mangalaosi hadirionna. Ditompa Debata jolma i tumiru rupaNa asa marhangoluan tu Debata, pasangaphon Ibana, pasauthon ulaonNa, jala songon parhiteanNa mangarajai portibi on. Alai dilaosi jolma i do jala ditangihon goragora ni sibolis. Dosa na marlapatan ndang mardalan tu na tinujuna, lilu sian dalan na sasintongna. Ringkot do tujuan ni ngolu na sintong di jolma i di ngoluna. Molo so adong tujuan ni ngolu na tangkas, gabe homur ma jala gale do panghilalaan. Tujuan ni ngolunta tangkas do, i ma pasangaphon Debata. Hajahaton na marlapatan peol (bengkok), ndang tigor. Didok di Rom 3:10, "ndang adong na tigor nanggo sada”. Saluhut jolma digomgoman huaso ni dosa. Ndang tigor be parsaoranna tu Debata, parsaoranna tu donganna jolma pe nunga sega jala ndang tigor be. 2. Di ayat 3-4, dipabotohon si David do songon dia ngoluna tingki na manghasiphon (menutup-nutupi) dosana. Tung dohot do mangae dagingna (reung holiholina). Alai di ayat 5, didok ibana do adong dalan na mansai uli laho paluahon sian parungkilon ni dosa i, i ma marhite na manopoti dosa di adopan ni Debata. Ai didok do di 2 Musa 34:6-7, ”Pardenggan basa do Jahowa jala marpamuati rohaNa di hajahaton, pangalaosion dohot dosa. Alai ndang loasonNa malua sian uhum anggo halak parsala i". Laho manobus dosa i, ringkot do ”pengorbanan”. Asa dison do ringkot ni mudar ni Jesus na durus di hau pinorsilang laho manesa dosanta. Marpamuati na marlapatan (a) paulakhon tu na sasintongna, asa hita angka naung disesa gabe mangolu muse laho pasangaphon Debata (b) manesa utang, songon jolma na gok utangna alai disesa, asa tung mansai godang situtu do las ni roha ni angka na disesa utangna.



3. Di ayat 8, Hinorhon ni las ni roha i, angka naung disesa i ndang boi gabe holan na manghohom, alai gabe manindangi jala manogihon donganna asa ro mandapothon Debata. Dung i didok ma songon pangarimpunanna di ayat 11, ia angka partigor jala parsihohot marroha ingkon marlas ni roha jala dapotan asi ni roha. 4. Na dihilala par-Psalmen on do adong haporsuhon (kesengsaraan) secara pardagingon / jasmani dohot partondion/moral na tung mansai borat hinorhon ni dosa i, i do umbahen na martangiang parPsalm manopoti dosana huhut mangido pangurupion sian Jahowa, ala dihilala rohana pardenggan basa do Jahowa jala marpamuati do rohaNa. Naeng ma tumibu salpu saluhutna, ai ndang tolap be par-Psalmen on mangae na porsuk. Reaksi na wajar di tingki na mangadopi parungkilon dohot haporsuhon i ma 'martangiang', i do na dipatuduhon par-Psalmen dison. (karena jiwa yang tertimpa bencana haruslah selalu menanyakan nuraninya kalau-kalau ada dosanya yang telah menyebabkan Allah murka, lalu memohon keampunan dan pemulihan). Panimpuli Marhite Psalm on, adong sunggulsunggul na arga di tongatonga ni parngoluon ni jolma :  Martua do angka na manjalo asi ni roha ni Debata, i ma angka naung disesa pangalaosionna. “Martua" na nidok ni parPsalm dison marasing sian Psalm 1 (martua ma angka partigor), alai molo di Psalm 32 on, i ma angka na mangalaosi, pardosa dohot parjahat alai marhamubaon jala angka naung hinuphupan (disesa) dosana. Ndang adong hatuaon na lumobi sian naung sinesaan dosana. Asa molo disesa Debata dosanta, marlapatan ma i dihophop jala dipalua hita sian panosak ni dosa i gabe neang jala sonang ma panghilalaanta. Didok ma muse, martua ma angka na so marpangalensem tondina. Asa naeng ma gabe sitindangi na sintong hita, ndang marsipalensem di jolo ni Debata, dongan jolma nang dirinta sandiri. Tung godang do angka hamaolon dohot haporsuhon na niae ni jolma. Dibahen par-Psalm do "syair” ni endena on songon sada renungan dohot sipaingot, i ma na laho pabotohon ia Jahowa i ma na manjadihon saluhut jala marhapatean tu Ibana do saluhutna. Debata do pangalualuan. Boi do dipatupa Jahowa halak na metmet, na gale di portibi on gabe marhagogoon. Holan Jahowa do na tuk patupahon songon i marhite hasangapon dohot hamuliaonNa (Psalmen 8:2-3).  Adong lima (5) alasan umbahen na dipabotohon jala ditopoti Par-Psalm dosana huhut mangido haluaon tu Jahowa sian angka parungkilon nang haporsuhonna : - Debata do na manjadihon saluhutna, jala saluhut marhapatean tu Ibana, Ibana do na tuk paluahon angka ragam ni mara nang haporsuhon songon na niae ni par- Psalm. - Ditangihon Debata do anggukangguk ni angka na manjou goarNa, pardenggan basa do Ibana jala hot ro disaleleng ni lelengna hasintonganna. - Marpamuati do roha ni Debata tu angka na olo manopoti jala paubahon rohana. - Debata do pangondian ro di salelenglelengna. - Angka na marhaposan tu Debata, halianghononNa tusi asi ni roha.  Tongtong ma rade hita paubahon diri, ndang adong hata na mandok Singkop manang na mansohot hamubaon i, alai naeng ma berkembang tongtong tu arah na sempurna songon Kristus Jesus. Tongtong tapangido hasesaon ni Dosa tu adopan ni Debata dohot hamamalum ni angka sahit na sipata olo hita sadar manang na so sadar na adong do hape angka sahit di diri nang Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



ngolunta, i ma haotoonta na sai mangulahon dosa. Sada sahit na bolon di hita i ma ketidakpedulian dohot halosohon. Molo nunga dipamalum Debata angka sahitta i, ingkon berkembang do hamubaon i, udutna naeng gabe halomoan hita di Debata mangulahoh hataNa. Isara ni hamubaon/ pertobatan; tidak berhenti saja melakukan hal-hal yang tidak berkenan bagi Allah, tetapi juga melakukan hal-hal yang menyenangkan Allah (Mangolu di bagasan asi ni roha). Amen EVANGELIUM MINGGU III DUNG TRINITATIS 7 JULI 2019 TURPUK: ULAON NI APOSTEL 17: 22-30 TOPIK : MANGOLOI DEBATA SITOMPA NASA NA ADONG Patujolo



Di pardalanan ni Apostel Paulus na paduahon di na laho pararathon Hata ni Debata, sahat ma ibana di huta Aten, jala targitik do rohana di bagasan marnida godang ni ganaganaan na pinauli ni tangan ni jolma na adong di huta i (17:16). Sengon na somal, bongot do Apostel Paulus tu parguruan ni halak Jahudi (sinagoge, rumah ibadah-bukan Bait Suci) laho mamanghulingi halak Jahudi dohot angka na manghabiari Jahowa (non-Jahudi); jala ndada holan di parguruan i, dohot do angka jolma na di paronanan. Di si ma Apostel Paulus mambaritahon Jesus Kristus dohot barita haheheon ni Jesus sian hamatean. Jumpangna do angka jolma na marsual alani barita haluaon i, jala dirajumi halak Aten do poda na imbaru do i di bagasan ngolunasida (18-19). Di bahen i, diboan nasida ma Apostel Paulus tu Areopagus (Sidang Areopagus adalah lembaga paling tua di Atena yang berwibawa membicarakan perkara moral dan agama) laho patangkashon barita na imbaru na binoanna tu sude halak Aten. Mardomu muse, sude pangisi ni huta i masihol do di angka na imbaru jala giot manghatahon angka na imbaru. Marparbue do panindangion ni Apostel Paulus tu deba sian na umbegesa gabe adong piga sian nasida gabe porsea jala mangihuthon Apostel Paulus. Hatorangan Ayat 22-23: Bagas do habisuhon ni si Apostel Paulus laho pararathon Barita haluaon (barita na imbaru) tu halak Aten. Di parsitongaan ni Areopagus, jongjong do si Paulus manghatahon parbue ni na niidana songon dia do parpeak parugamaon dohot parsombaon ni halak Aten tu angka ganaganaan na pinauli ni tangan i. Tutu do nian tung marsitutu do halak Aten di na marugamo i, songon na ni dok ni Apostel Paulus: ”mabiar situtu hamu mida angka na pinardebatamuna i.” Ndang pola adong hata sian Apostel Paulus na pahansithon rohanasida manang mangarehei parugamaonnasida; alai ”biar ni roha” nasida i do tu debata nasida na pinarrohahon si Apostel Paulus songon spiritualitas nasida na martuhan i. Jala spiritualitas nasida i do na naeng arahonon ni Apostel Paulus asa unang be diarahon nasida tu ganaganaan i roha nasida alai tu Debata ma. Pandohan ni parugamaon ni halak Aten i do na nidapothon Apostel Paulus na tarsurat di sada langgatan parsombaon ni halak Aten na mandok: ”Tu Debata na so tinanda”. Marhite pandohan na tarsurat di langgatan i adong pangantusionta ia halak Aten ndang dung mananda ise sisombaon nasida. I do umbahen, laos pandohan i ma dipangke Apostel Paulus patandahon Debata songon alus ni na lulululu nasida di Debata na so tinandanasida u. Ayat 24-29: Dipajojor Apostel Paulus do ise do Debata na tutu i, na patut sisombaon, Debata na so tinanda ni halak Aten i, Debata na so pinauli manang pinandean ni jolma, ndada debata na dipasuman tu sere manang perak; alai Ibana do Debata: Na memompa hasiangan on ro di saluhut isina. Tuhan ni langit dohot tano; na so maringanan di angka joro na pinauli ni tangan. Mual hangoluan dohot na mangalehon hosa hangoluan; ro di saluhutna. Patupahon sada bangso na bolon holan sian sada jolma. Debata na boi



siluluan, ala ndang dao Debata sian hita. Sabangso hita dohot Debata; sada parsaoran dohot Debata; astuanna Debata na mangarajai dohot manguluhon hangoluanta. Ayat 30: Dung dipatolhas Apostel Paulus ise do Debata, laos dijouhon ma asa adong hamubaon ni roha di sude jolma tarlumobi ma halak Aten na manangihon barita i. Marhite hata na hinatindanghon Apostel Paulus i, i ma na manuktuhi roha nang pingkiran asa adong di nasida hamubaon ni roha jala taruli di parbinotoan mananda ”Debata na so tinanda” nasida i. Panimpuli 1. Adong do 3 (tolu) huaso di portibi on na jotjot dipangasahon jolma di bagasan ngoluna i ma huaso ni Debata, huaso ni jolma dohot huaso ni sibolis. Jala sian mulana pe na 3 (tolu) huaso on nunga patuduhon hagogoonna, alai dao do gumogo huaso ni Debata sian huaso ni jolma nang sibolis. Alai, di bagasan pardalanan ngolu ni jolma, sipata hagogoon ni jolma dohot Si bolis i do na dipangasahon angka jolma ndada huaso ni Debata i ma alani hasonangan ni pardagingon dohot haportibion (Pat. ngolu ni si Hawa, Judas, Ananias/Safira, dna). Boasa masa na songon on? Ala hurang panandaion na denggan dohot Debata na sinombana. Molo taida ngolu ni bangso Israel na haruar sian tano Misir, dipatupa nasida do ”anak lembu emas" na gabe sisombaon nasida; tutu ma nunga lilu nasida, alai ringkot do tapahusorhusor, molo tung diulahon nasida i i ma ala so tangkas dope ditanda nasida ise do Debata na paluahon nasida; ai gari Hata ni Debata pe so pola jotjot ditangihon nasida; jala so adong dope Patik ni Debata na sampulu i. Ai si Musa pe tingki i, nangkok do tu Dolok Sinai laho mangalap Patik na sampulu i. Di bahen i, panandaion tu Debata na sinomba ingkon denggan do asa denggan parsaoran dohot Ibana. 2. Molo denggan panandaionta tu Debata na tasomba i, margogo ma hita pahibulhon rohanta marsaor dohot ibana tarlumobi ma di bagasan tangiang. Molo tapaihutihut pangaramotion dohot pandonganion ni Debata di bangsoNa di Padan na Robi, jotjot do Debata patandahon diriNa marhite hata: "Ahu do Jahowa DebataM” (1 Musa 15:7; 17:1; 26:24; 28:13; 46:3; 2 Musa 6:2; 618; 6:29, dohot udutna). Jala di Padan na Imbaru pe tarlumobi di Evanggelium Johannes ingkon 7 (pitu) hali ma dipatandahon Jesus diriNa tu angka siseanNa dohot angka natorop asa tangkas ditanda nasida ise do Jesus na naeng paluahon nasida sian dosa; i ma ”Ahu do roti hangoluan, Ahu do Panondang Portibi on, Ahu do Pintu ni Birubiru i, Ahu do Parmahan na denggan, Ahu do haheheon dohot hangoluan; Ahu do dalan, hangoluan dohot hasintongan, Ahu do hau anggur na tutu”. Molo tangkas tatanda na hinaporseaan dohot na sinomba, adong ma parbinotoan na tontu di bagasan roha nang haporseaon na margogo dohot na marhuaso situtu do na tasomba i; jala marpanghorhon do on di pos ni rohanta Pasahathon sipangidoan di bagasan tangiangta. 3. Somalna, ingkon denggan do parsaoran ni angka dongan maradophon donganna na asing asa denggan berkomunikasi manang marsipangkulingan. Molo marbadai do jolma tu donganna jolma, nda tung masa di si parsaoran na denggan manang komunikasi na denggan. Songon i do nang parsaoranta dohot Debata, molo sega do parsaoranta dohot Debata alani dosanta, nda tung denggan be hita martangiang tu Debata. I do umbahen dipasingot do hita di bagasan turpuk on, asa adong ma jumolo hamubaon ni roha (pertobatan) asa denggan parsaoranta dohot Debata. Molo mian dope hita di bagasan dosa, jala molo tung sai martangiangi hita tu Debata, nda tung olo Debata manangihon tangiangta jala dihagigihon Debata do soaranta i (pat. Jesaya 1:15). Dibahen i, maradi ma mangulahon hajahaton, jala adong ma hamubaon ni roha songon dalan mulak tu Debata, ai jonok do Debata. Denggan ma parsaoranta dohot



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



Debata, denggan ma tapasahat tangiangta tu Debata, jala mar pos ni roha ma hita ai ditangihon Debata do tangiangta i. Panandaion na denggan tu Debata na sinomba marpardomuan do i tu pos ni rohanta laho pasahathon pangidoan dohot elekelekta di bagasan tangiangta tu Debata. Tangkas ma tatanda huaso dohot hagogoon ni Debata na songkal jala na badia, na mangalehon hosa hangoluan jala na mangaramoti sude na adong di portibi on. Marhite panandaion i, nda tung olo be hita manimbil sian Ibana jala nda tung olo be hita manomba angka debata si leban na pinauli ni tangan ni jolma. Amen.



EVANGELIUM MINGGU IV DUNG TRINITATIS 14 JULI 2019 TURPUK: ESTER 5: 1-8 TOPIK : MANGOLU DI BAGASAN HAUNDUHON TU DEBATA 1. Habaranion pajongjong hatigoran mansai ringkot sian na jolo nang sahat tu saonari on. Sai adong do sian jolma na mauas di hasangapon, mangiburu rohana marnida donganna ala denggan jala sonang parngoluonna. Tarlumobi ma di angka jolma na parsidohot mengambil keputusan di sadasada punguan na metmet manang punguan na balga pe, muramura do tartogu tu pangunjunan na songon i. Pangalaho na songon i jotjot muse do di pertajam ala dukungan ni ina manang parsondukbolonna. Alai boi do sebalikna, sahalak ina gabe mambahen hasonangan dohot hamajuon di pangkobasion ni sada ama molo didukung do angka ulaon ni sinondukna na denggan jala diolati angka rencana na jahat. 2. Suang songon na masa di ngolu ni si Ester ima boru ni si si Abigail, amangtua ni si Mordahai halak Jahudi, na jumpangan asi dohot talup ni roha di jolo ni raja Serses na mangarajai di Persia olat ni India sahat ro di Kus. Magodang do si Ester di jolo ni si Mordahai dung mate natorasna. Dipodai si Mordahai do ibana unang pola dipaboaboa na halak Jahudi ibana, ai songon bangso na maisolat nasida di tano Persia godang do sijagaon nasida sian angka bangso na adong di tongatonga nasida. Dipabangkit raja Serses do si Ester gabe raja (ratu) di harajaonna, laos dipabangkit rajai do na gabe induk ni naposona na margoar si Haman. Songon dalan laho mambuat hasangaponna, dipatikkon si Haman ma marhite sahap ni rajai na ingkon sude jolma di harajaon ni si Serses marsomba pola marsinggang di jolona. Hape, ia si Mordahai, sahalak sian pinompar ni Jahudi na dohot marulaon di bagas (istana) ni raja Serses, sisolhot ni si Ester ndang olo marsomba tu si Haman. Gabe ditahi rohana ma dalan laho mangalengsehon sude halak Jahudi di sandok huta na ginonggoman ni raja i. 3. Dung diboto si Ester na naeng masa hamagoan bolon tu bangsona Israel, disangkapi rohana do mambahen dalan asa malua bangsona Israel sian mara na balga i. Alani i, tung dibaranihon ibana do ro mangadop rajai di jabuna nang so pola dijou raja i ibana. Sada ulaon na beresiko tinggi do na pinatupana i, ala boi do ditulak rajai haroro ni manang ise pe taho molo so lomo rohana. Disangkapi si Ester do mambahen sada panggalangon (jamuan makan) jadi dipangido si Ester ma asa ro nian raja i tu panggalangon (jamuan makan) na



naeng patupaonna i di jabuna. Hape, tung ungkap do roha ni rajai manjalo haroro ni si Ester dohot mangoloi pangidoanna huhut didok: “Aha do na hurang di ho, ale Ester, jolma ni raja, jala aha do na pinangido ni roham? Sahat ro di satonga ni harajaon i ingkon lehonon do i tu ho” (ay. 3). Sada alus na lambok jala bagas panghorhonna, ai pola ro di satonga di harajaon i olo do rajai mangalehon tu si Ester. Satonga ni hadirionna, ai ala na adong do hinarajaanna umbahen na targoar sasahalak gabe raja na sangap. Tudos ma i tu pandohan ni si Herodes tu boru ni si Herodias di pesta ari hatutubu ni rajai ai pola diuarihon ibana tu boru i : “Manang dia pe sipangidoonmi, ro di satonga ni harajaonhi, sai na lehononhu do” (Markus 6: 23). 4. Di ari panggalangan na pinatupa ni si Ester, ndang pintor didok si Ester aha na solot di rohana, gariada tahe dipangido ibana do tu rajai asa ro muse rap dohot si Haman marsogotnai tu panggalangon na naeng patupaonna. Nang pangidoan na paduahon ipe tongtong do dioloi raja Serses jala diulahi rajai mandok muse tu si Ester: “Aha do na pinangido ni roham, ingkon lehonon do i tu ho, jala aha do sihol ni roham ro di satonga ni harajaon i, ingkon pasauton do” (ay. 6). Molo tapamanat di pandohan di ari parjolo diondolhon “ingkon lehonon”, hape diari paduahon nunga didok “ingkon pasauton”. Tarida disi lam dipapos roha ni si Ester jolmanai paboa aha na naeng sipangidoon ni si Ester dang adong be pangambati gabe so saut oloan ni raja i. Sian i boi idaonta, peranan ni ina (istri) laho mempengaruhi sinondukna (suamina) mansai balga. 5. Alai nang pe songoni ungkap ni roha ni rajai tu si Ester songn jolma ni raja Serses ibana, ndang dipangido ibana harajaon manang arta manang hasangapon tu dirina sandiri alai na dipikkiri rohana ima dalan manundati sangkap na roa dohot na jat laho paluaon hosa ni bangso ni Debata ima bangso Israel. Diolani ibana do sangkap ni jolma na holan mangalului hasangapon tu dirina. 6. Mansai dokdok do tutu manuhuk ulaon pajongjong hatigoran i manang manghatahon hatigoran i nang pe i di tongatonga ni rumahtangga isarana antara suami dan istri tarlumobi ma i molo marpardomuan tu jabatan manang pangkobasion na berhubungan tu ruar ni rumah tangga i. Si Ester pe dihilala rohana di borat ni ulaon i, sebagai ina ni raja Serses ibana tontu ingkon dukungonna do ulaon ni sinondukna laho mangaramoti harajaon i, alai di sada sisi ingkon ramotanna do hosa ni bangsona Israel. Ingkon dukungonna ma nian angka pangkobasion ni pangurupi ni raja i asa sonang nasida. Alai sasudena prinsip na songon i dialo ibana do ala dibereng si Ester do adong sangkap na roa (sangkap na mangalului hasangapon ni dirina) di pangurupi ni sinondukna. Alani ima, dengan segala keberadaan dohot kemampuan na adong di ibana, dipangke laho mangalengsehon sangkap na roa i, ai pola “marpahean harajaon” si Ester jala dibaranihon ibana jongjong mardonokkon jabu (istana) ni raja i. Berani berbuat pajongjong hatigoran, ima na dohononta taringot tu si Ester. Tontu ala porsea do ibana, sai na monang do hatigoran i. Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EVANGELIUM MINGGU IV DUNG TRINITATIS 14 JULI 2019 TURPUK: ESTER 5: 1-8 TOPIK : MANGOLU DI BAGASAN HAUNDUHON TU DEBATA 1. Songon sada turiturian do jamita on. Sai jotjot do tabege pandohan di hata Indonesia: “lupa kacang akan kulitnya”, olo lupa tu dirina, ise ibana na sasintongna, sian dia jala laho tu dia molo nunga lam tamba angka ondeng di ngoluna, jabatan, pangkat dohot sinamot. Alai ndada songon i anggo si Ester songon na andar di turpuk jamita on. Ai ise do haroa si Ester on? Ia si Ester ima sahalak parompuan Ibrani namargoar Hadasa (Heber) jala gabe margoarhon Ester dipudian ni ari mangihuthon goar Parsi (Persia). Naung so marama so marina do ibana jala napagodang-godang ibana ima ibotona si Mordohai (Mordekhai), jala halak Benyamin do nasida (2:7). Nadohot tarbuang sian Jerusalem di nabinuangkon ni Nebukadnessar, raja sian Babel (2:6). 2. Aha do sialana umbahen si Ester gabe pardihuta ni Raja Parsi ima Ahasweros? Naung adong hian do pardihuta ni Raja Ahasweros namargoar si Wasti jala nauli rupa do ibana (1:11). Nadipatupa raja I do sada panggalangon di saluhut indukna dohot naposona, partogi ni parangan di Parsi dohot Madai ro di angka pangarajai dohot induk marluatluat rodi angka situan natorop ro marpungu tu adopan ni raja i, asa tung diida nasida hinadeak ni artana jala diida hinauli ni rupa ni pardihutana(1:3-5). Alai manjua do si Wasti tu panjoun ni Raja i. Jala hombar tu sipaingot ni angka najonok tu Raja i (14) ima angka induk ni bangso i naung pailahon raja i do si Wasti dipambahenanna i, jala namarsala do ibana maradophon nang angka induk dohot tu sude bangso angka na maringat isaluhut ginomgoman ni raja Ahasweros. Ala ni i, ruar ma surat buku patik ni halak Parsi dohot Madai namandok na so tupa be ro si wasti tu adopan ni Raja Ahasweros, jala sahala harajaonna i basabasahonon ni raja i tu parompuan na asing. Jala saluhut parompuan mangalehon hormat tu harajaan nasida (1:19-20). Dunghon salpu namasa i jala mombun rimas ni raja i, ditahi rohana ma muse mangaririt anak boru nauli singkat ni si Wasti. Jala tarboan ma si Ester boru Jahudi i tu bagasan jabu ni raja i, jadi lomo do roha ni raja i di ibana, jala dilehon ma parjambaranna hombar tu naung binuhulna hian, alai ndang dipaboa si Ester pola bangso aha ibana dohot ise hulahulana hombar tu patik ni ibotona si Mordahai. Jala andul do holong ni roha ni Raja i mida si Ester asa angka parompuan naasing jadi dibahen raja i ma tumpal harajaon tu uluna singkat ni si Wasti. 3. Sada halak napinahundul ni raja Ahasweros sumurung huasona sian angka induk naasing ima namargoar Haman, sada halak naung gabe si sombaon, jala ido tona ni raja i maradophon ibana. Alai anggo si Mordahai ndang olo marsinggang manang marsomba tu ibana (3:2). Siala ni i ma tarrimas raja I, gabe dipangido ibana ma tu raja Ahasweros asa bunuon, rotonghonna sude halak Jahudi (pembunuhan massal manang genosida) sian nabajar rodi namatua, sian posoposo dohot paromuan di bagasan sadari diari naung dibuhul (3:13), jala nunga dipabotohon tu sude sangkap i marhite surat. Sialani i, di saluhut luat hasahatan ni hata dohot parenta i, masa do angguk badar, parpuasaon, partangisan dohot andug ni



halak Jahudi, jala torop marpeahan di sirabun marulos tangki. Songon ima parungkilon ni bangso Jahudi di hatiha i, jala dipajonok dirina tu jolo pintu jabu ni raja i. Dung i tarboto ma namasa i tu pardihuta ni raja i, jala sialani i asa tung dipangido asi ni roha ni raja i, mangondihon bangso Jahudi sian hamaolon parungkilon bolon i. 4. Ndada sude halak boi mandapothon raja i ia so mangihuthon aturan protokoler, nang pardihutana sambing pe. Sada patik naung diboto naposo ni raja I dohot bangso i, manang ise baoa manang parompuan na masuk tu adopan ni raja i tu alaman parbagasan, ia so na jinou ni raja i, ingkon marutang hosa, dungkon ni i, molo disurdukhon raja i tungkot harajaon sere tu ibana, mangolu ma ibana. Jala nungaa 30 ari si Ester ndang dijou raja I (4:11). Alai tangkas do dipaingot si Mordahai si Ester, so tung lupa ibana maradophon hula-hulana dohot bangsona, so tung didok rohana malua ibana jumolo sian halak Jahudi naasing. Sada sungkun-sungkun nabagas sian si Mordahai tu ibotona si Ester, ima boasa sahat ibana tu harajaon i, ia so adong panghorhonna tu na masa on?. Ndang lupa si Ester maradophon bangsona, diajari do asa tongtong nasida serep, marhaunduhon marhite namarpuasa, manangianghon si Ester asa margogo ibana mangadop raja i, atik pe pantang bolon do nanaeng siualaonna i, alai nunga rade ibana manjalo resiko hamatean molo tung ima nagabe jambarna (4:16). 5. Diari nabinuhul ni si Ester, dihobasi ma dirina laho mandapothon raja i, jala dung diida raja i si Ester, jolmana i, lomo ma rohana, jala disurdukhon ma tungkot sere na dibagasan tanganna , dung i dipajonok si Ester ma. Jala disungkun raja i ma aha pangidoanna. Alai ndang pintor jalo dipasahat pangidoan i, alai didok asa ro Raja i laho rap dohot si Haman tu panggalangon napinaulina. Jala dioloi raja i jala rap dohot si Haman ro tu panggalangon napinatupa ni si Ester, jala sombu rohana minum anggur. Dung i ro ma raja i, mandok; Aha pangidoanmu ingkon lehononhu do i tu ho, jala aha do sihol ni roham ro di satonga ni harajaon i, ingkon pasauton do. Alai, ndang dope pintor dipabotohon si Ester pangidoanna, so holan mandok asa ro Raja i dohot si Haman tu panggalangon nanaeng sipatupaonna di ari marsogot. Jala molo tatangkasi songon dia ujung ni namasa i, saut do malua bangso Jahudi sian sangkap naroa nasinangkapan ni si Haman parjahat i. Jala dijalo si Haman do upa ni hajahatonna, mate hona gantung (7:10). Jumpang ma haulion dohot las ni roha di ganup luat, sian natarhopit gabe bangso naung pinalua. Binsar ma di halak Jahudi hatiuron, las ni roha, hasonangan dohot hamuliaon (8:16). 6. Parsiajaran na arga do namasa na tu halak Jahudi on. Jala idaonta do songon dia si Mordahai dohot si Ester mamparungkilhon namasa tu bangsona. Ringkot do adong hamanaton songon na binahen ni si Ester i, ndang gumarapus, humalaput laho mangadu dohot pasauthon pingkiranna. Dung sonang dibahen roha ni raja i, dohot roha ni namangarsahi ibana dohot bangsona, dipasahat ma pangidoanna. Ndang mohop ni ate-ate dipatuduhon maradophon si Haman, sian halombohon do mangalo hajahatonna gabe mali tondi, tarmali jala tarjolma. Sipasidingon do roha parmusuon, lumobi ma sangkap mangalengsehon dongan jolma, bonsir soada marmusu ala asing Suku, Agama, Ras (SARA). Sipasidingon do roha napatimbohon diri songon si Haman i, nagabe sisombaon, ala huaso, jabatan dohot pangkat di tanoon. Unang las rohanta, molo gabe halak si sombaon hita, ala adong di hita huaso, manang jabatan. 7. Taida ma pangalaho ni si Ester, Mordahai nang bangso i, ndang lupa nasida laho manangianghon, marpuasa, pasahathon parungkilon bolon na niadopanna, asa tung Jahowa namangurupi di sude parsorion i. Monang do nasida, jala marpanghorhon do tangiang nasida i. Ndang holan diri na sandiri dipingkiri si Ester nang pe naung di ibana huaso, harajaon. Ingot do ibana di ibotona, hula-hulana, jala molo pe sahat ibana tu Istana, dirajumi na adong do sangkap ni Jahowa na ingkon patuluson marhite



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



sian i. Molo tung pe gabe golongan minoritas hita sian torop ni partubu, manang ala ni haporseaon martimbanghon halak, ingkon tagam do hita manaon molo gabe adong diskriminasi dohot persekusi, benget ma hita disi, huhut tahaporsa i, na tarpabinsar Jahowa do hatiuron, las ni roha, hasonangan dohot hadameon di tonga-tonganta. Naeng ma lam dasip pangauhononta di sangkap ni Debata di tonga-tonga ni ngolunta, molo dilehon tu hita huaso, jabatan, ulaon, status, gabe pardihuta, gabe parsinonduk di tonga-tonga ni keluarga. Ndang jadi lupa hita tu dirinta, keluarganta, lumobi ma nang taringot tu haporseaonta. Amen EPISTEL MINGGU IV TRINITATIS 14 JULI 2019 TURPUK: MARKUS 12:13-27 TOPIK : MANGOLU DI BAGASAN HAUNDUHON TU DEBATA 1. Boi do masa di hasiangan on panghataion na sai songon na mamuji hape na manguji do manang sai songon na marlomo ni roha hape marhosom ni roha do. Tarida do pangalaho na songon i di bagasan turpuk on sian halak Parise dohot naposo ni si Herodes (Herodian) maradophon Jesus (ayat 13-14). Ai dihatindanghon nasida do naso siida bohi Jesus jala ndang mabiar marnida agia ise. Diparhatopot nasida muse do paboa na sintongsintong dipodahon Ibana dalan ni Debata. Alai sasintongna sipalensem do saluhutna angka i. Ianggo sintuhu ni sangkap ni roha nasida tung disungkunsungkunnasida i do, ima: “Na jadi do lehonon guguan tu kesar i, manang na so jadi? Lehononta do manang ndang?” Alai laho mangalusi angka sungkunsungkun i, laos tarida do i, na so siida bohi Jesus alai tung siida roha do. Diboto Ibana do sangkap ni roha nasida umbahen didok Ibana tu nasida: “Boasa unjunanmuna Ahu?” 2. Diingot angka halak Parise do hata ni Jesus na mandok paboa Ibana do Mesias i. Alani i, diusahahon nasida do laho padapothon Jesus di angka hataNa. Ai ianggo pangantusionnasida taringot tu Mesias ima sahalak na binagabagahon ni Debata laho paluahon nasida sian gomgoman ni Kesar Romawi huhut laho pasuanghon hadirion ni bangso Israel di portibi on. Alani i, hirim ma rohanasida di alus ni Jesus mandok asa unang pola lehonon guguan tu Kesar. Aut sura songon i alus ni Jesus tontu sada dalan ma i di nasida laho manangkup Jesus laos pasahathonSa tu panggomgomi Romawi. Alai ndang songon na hinirim ni roha nasida alus ni Jesus. Ai didok Jesus do: “ Lehon ham-u ma tu Kesar na sian Kesar i jala tu Debata na sian Debata”. Marhite alus ni Jesus i, gabe ndang adong ojahan di nasida laho manangkup Jesus. Gariada marhite alusNa i, dipatubegehon Jesus do sada poda na mansai arga ima paboa ndada na naeng pajongjong harajaon portibi haroroNa tu portibi on alai na naeng pajongjong harajaon ni Debata do. 3. Di bagasan turpuk on jumpang hita do poda ni Tuhanta Jesus tu hita taringot tu hinaringkot ni haunduhon maradophon panggomgomi. Laos i do nang na pinodahon ni Apostel Paulus asa unduk angka na porsea i tu panggomgomi na marsahala ai sian Debata do sahala nasida i (Rom 13:1-7). Dungi, dia ma muse na ingkon silehononta tu Debata? Jesus mandok: “Jala haholonganmu do Tuhan Debatam sian nasa ateatem, sian nasa hosam, sian nasa roham dohot sian nasa gogom” (Markus 12:30). Holong ni roha maradophon Debata tarida ma i sian ngolu na mangaradoti patikNa (1Joh. 5:3). Ia sipasahaton tu Debata ima pelean songon parbue ni haporseaon dohot hamauliateon ni roha. Tontu na patut do Debata manjalo hataridaan ni hasatiaon ni jolma tu Ibana marhite pelean hamauliateon ai sangkap hasonangan ni jolma do na sinangkapan ni Debata, ndada sangkap hamagoan (Jeremia 29:11). Ala ni i, na patut do jolma i patuduhon holong ni rohana tu Debata marhite na manghangoluhon hataNa. 4. Ndada holan halak Parise dohot angka naposo ni si Herodes na pasahathon sungkunsungkun tu Tuhan Jesus (Markus 12:13-17), alai dohot dohot do nang halak Saduse ima na marharoroan sian punguan ni



bangsawan na sai tongtong manghalungunhon haluaon ni halak Jahudi sian gomgoman ni halak Rom. Holan patik ni si Musa na tarsurat (hukum tertulis) do na diparhatopot nasida ndada songon halak Parise nasida na pahembanghon Patik ni si Musa na tarsurat i tu ragam ni tafsiran manang pangalapation manang hatorangan na hombar tu pangantusionnasida. Angkup ni i, ndang dihaporseai halak Saduse na adong haheheon sian na mate ala ndang tarsurat i di patik ni si Musa. Ai di perkembangan na mangihut pe digombarhon na adong haheheon sian na mate isarana di partingkian ni angka Panurirang (Daniel 12:2). Ia sungkunsungkun ni halak Saduse i sasintongna na mangunjuni Jesus do anggiat lam ganda parsualon ni halak Parise maradophon Jesus taringot tu patik ni si Musa di 5 Musa 25:5-10 ima na ingkon dihabia anggina do parompuan na manghabaluhon hahana laho pajongjong goar ni hahana i di tongatonga ni bangso Israel. 5. Marhite sada ilustrasi na marisihon pitu baoa na marhahamaranggi marjolmahon sada parompuan na manghabaluhon na pitu baoa i, diunjuni nasida Jesus mandok, ise do sian nasida nampuna parompuan i di ari haheheon i? Nuaeng taida ma adong dua bagian alus ni Jesus taringot tu haheheon i, ima boha do parngoluon ni jolma i dung hehe sian na mate (ayat 25) dohot taringot tu haheheon i sandiri (ayat 27). Haliluon do sungkunsungkun nasida taringot tu 7 halak na marhahamaranggi, na ingkon dioli sianggian jolma ni hahana molo mate hahana i. Ai ndang adong pardongansaripeon ni jolma dung hehe nasida sian hamatean, ai tudos tu ngolu ni angka surusuruan nama ngolu ni jolma i di banua ginjang (1Korint 15:35-58). Aha do banua ginjang i? Di Mateus 6:9 taringot tu tangiang na pinodahon ni Tuhan Jesus didok: “Ale Amanami na di banua ginjang!” Sian i taida ia banua ginjang ima bagas parmianan ni Debata. Di Joh 14:2, didok: “Torop do inganan di bagas ni Damang. Aut so i, dohononHu ma tu hamu: Na laho do Ahu mangarade inganan di hamu?” Marhite i diajarhon Jesus tu hita, ia banua ginjang ima bagas ni Debata Ama. Asa molo didok, Jesus manaek tu banua ginjang na marlapatan do i, Jesus borhat manopot Debata Ama (Joh 14:12). Antong molo songon i, banua ginjang ima inganan parmianan ni Jesus. Holan marhite na mangihuthon Jesus do jolma i bongot tu banua ginjang ai sasada Ibana do dalan tu inganan ni Ama i (Joh 14:2,3,6). Nunga gabe na pinaimbaru jolma i dung hehe sian na mate pola digombarhon marsinondang songon mata ni ari (Mateus 13:43). Manang ise na porsea tu Jesus ido na naeng paubaonNa di ari haheheon i sian ‘badan parbanua tonga’ tu ‘badan parbanua ginjang’, dipahehe sian habusuhon tu hatongtongon sian haleaon tu hasangapon jala sian hagaleon tu hagogoon (1Korint 15:40-44) dos songon pamatang ni Kristus naung hehe i. 6. Diboto Jesus do na so porsea halak Saduse tu haheheon sian na mate. Didok Jesus do nasida na lilu. Ndada Debata ni angka na mate Debata, alai Debata ni angka na mangolu do. Asa, molo didok: Ahu do Debata ni si Abraham, Debata ni si Isak jala Debata ni si Jakob ndada na marlapatan i gabe hira Debata ni angka na mate Ibana. Tutu naung mate do na jolo angka ompu nasida i, alai na mangolu do nasida ianggo di Debata. Ai Debata do na marhuaso di hamatean i. Alani i, Debata ni na mangolu do Ibana. Asa molo Debata ni angka na mangolu do Ibana, tontu ndang paloasonNa jolma i mansohot di bagasan hamatean i ido umbahen ingkon di pahehe jolma i sian na mate songon Kristus na pinahehe ni Debata. Haheheon sian hamatean patuduhon hatatalu ni sorop ni hamatean i. Manaluhon hamatean na marlapatan do i manaluhon dosa ai upa tinuhor ni dosa do hamatean i alai basabasa ni Debata do hangoluan na saleleng ni lelengna (Rom 6:23). Hatatalu ni dosa marlapatan do i hatatalu ni sibolis (Roma 6:9-10). Antong ia halak na porsea ima halak naung mate ala ni dosa alai mangolu di Debata, di bagasan Kristus Jesus jala mulak mangolu laho manguloshon rumang ni na sian ginjang i (1Korint



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



15:49) manang sumuang gabe songon rumang ni jolma na parjolo di panompaon i ima rupa dohot pangalaho ni Debata (1Musa 1:26-27). 7. Boha ma dohononta nuaeng aut sura gabe hita mangalusi sungkunsungkun ni halak Saduse i? Tontu ia haheheon i ima bagian ni panghirimon ni angka na porsea do i laho marsada dohot Debata ( Theosis). Na mulak ma hita tu hadirionta na parjolo hombar tu panompaon i molo tangkas taihuthon Jesus i, ai Ibana do tiruan di hita. Sasada Ibana do siihuthononhon jala sasada Ibana do dalan tu Ama i. Sasada Ibana do naung hehe sian hamatean mambahen gabe tubu di hita panghirimon taringot tu haheheon i, ima na gabe parhiteanta laho pajumpang dohot Debata di banua ginjang i. Sasada Ibana do na paradehon di hita inganan di habangsa ni Debata. Amen Jamita tu Partangiangan – Syukuran R. Tampubolon/T. Br. Sibarani (Opung Renta) Sabtu, Tgl. 13 Juli 2019 Tarjou mandai denggan basa ni Jahowa! Psalm 34: 2 - 10 1. Namarlas ni roha do hita di tingki on, di Acara Syukuran keluarga Op. Renta Tampubolon/Br. Sibarani. Laho pahothon, patoguhon pos ni roha dohot panghirimonta tu Ibana, tajalo ma Undangan ni Tuhan i, na mandok: Dai jala ida hamu ma denggan basa ni Jahowa. Martua ma ganup halak na marhaposan tu Jahowa”. Aha do lapatan ni on di hita? Marhite na sahat tu hita Undangan dohot Jou-jou ni Tuhanta di Syukuran Partangiangan on. Gabe lam togu ma rohanta marhaporseaon tu Ibana. 2. Boha ma hita asa saut marnida dohot mandai denggan basa ni Jahowa? Adong ma 3 jaminan ni las ni rohanta na laos sekaligus pernyataanta songon halak na porsea di Ibana siulahononta di ngolunta siganupari, dia ma i? 1. Gabe halak na martua ma hita molo marsitutu marhaposan tu Jahowa: Mansai na arga do barita penyelamatan na pinatupa ni Debata di ngolunta. Nunga sahat tu hita barita keselamatan i. Lumobi di na taparade rohanta ganup ari manomu-nomu Ibana, jala tahalashon ari hatutubuNa di tingki on. Nunga dohot hita jolma na martua (Orang yang telah menerima kebahagiaan dalam Kristus).  Namandok mauliate do hita tu Tuhanta i di tingki on, ala dilehon Ibana dope di hita kesempatan na denggan on: Boi hita rap menikmati, mencicipi denggan ni basaNa ganup ari di ganup keluarganta.  Marhite on do boi hilalaonta dohot tangkas jou-jou ni Tuhanta i na mandok: “Dai ma. Nikmati ma, cicipi ma”. Naung di papulik, dikhususkan do keluarga Op. Renta Tampubolon/Br. Sibarani on, “Marnida dohot mandai denggan basa ni Tuhan i”.  Lapatanna, nunga dilehon Debata tu hita ngolu na spesial, “Marnida dohot mandai denggan basa ni Jahowa”. Dengan demikian kita akan menjadi lebih: ULET, TANGGUH, SETIA kepada TUHAN. Naeng ma rap marsitutu hita manjagahon keutuhan, hasadaonta, harentaonta mangoloi jou-jou ni Tuhan i “Mandai denggan ni basaNa”.  Asa ganup halak naung marnida dohot mandai denggan basa ni Jahowa, i do na di goari halak na martua.  Tumabo muse dope hilalaonta tu tingki na ro songon na nidok ni Pan. Jesaya 60: 5 :”Pada waktu itu, engkau akan heran melihat dan berseri, engkau akan tercengang dan akan berbesar hati, sebab kelimpahan dari seberang laut akan beralih kepadamu, dan kekayaan bangsa-bangsa akan datang kepada-mu”. Boha ma parjadi ni on di ngolunta? 2. Tongtong ma tahabiari Debata dipardalanan ni ngolunta: Sada persyaratan mutlak do di hita ingkon marhabiaran tu Jahowa. Ndang na mandok asa lam mandao hita sian Ibana, alai asa lam tapajonok do



ngolunta tu Ibana. Jala marsitutu hita manghaporsea i Ibana. Asa saut hita parsidohot marnida dohot mandai denggan basa ni Jahowa. (Kita akan benar-benar melihat dan mencicipi berkat Tuhan disepanjang hidup kita).  Molo tahabiari Debata di ngolunta, gabe taboto ma na mansai denggan jala balga do asi ni roha ni Debata mida hita. Ganup halak na manghabiari Debata ingkon tutu, menikmati, mencicipi angka parbue na denggan.  Ya, benar. Kita akan benar-benar mencicipi buahnya, melihat tandanya, sehingga hidup kita pun mendapat tujuan baru, dan kita akan mengaku: Betapa baik Tuhan itu kepadaku. 3. Pasti do hita ingkon manghatindangkon: Ai ndang hurangan di nasa na denggan angka na mangalului Jahowa: Setiap orang yang mengarahkan pandangannya kepada Tuhan dengan penuh perhatian, dan setiap orang yang menanti-nantikan Dia, akan diberikanNya apa yang kita butuhkan. Oleh karena itu, dimanapun kita berada, Allah selalu memelihara dan melindungi kita. Sehingga kita tidak perlu takut, kwatir akan kebutuhan hidup ini. 3. Marsitutu ma hita marnida dohot mandai deng-gan basa ni Tuhan i: Molo taparrohahon angka na masa di ngolunta (kelurga, masyarakat nang bangsonta), di sude angka na masa i, adong do sangkap na pasti di roha ni Debata. I ma na menuntut sian hita parsitutuon laho pahothon dohot padorashon langkanta marnida dohot mandai denggan ni basaNa.  Ingkon porsea do hita di Ibana, jala ingkon pastihononta do: Paboa naung diparade Ibana denggan ni basaNa na tau sihalashononta jala na tau hangoluanta.  Dijou Debata do hita asa haruar sian sude hamaolon, hapogoson, ketertinggalan ni ngolunta. Molo dipillit Debata hita gabe halak na tau mandai dohot menikmati denggan ni basaNa, adong ma na ingkon siulahononta, i ma: Mamaritahon habalgaon ni Asi ni roha ni Debata naung tajalo, asa lam torop halak porsea tu Tuhan Jesus, mual ni hangoluanta i. Ibana do mual ni na sa las ni roha dohot denggan basa di ngolunta.  On do huhilala urat manang ojahan ni las ni rohanta di Syukuran on, tadok mauliate tu Tuhan i, ala Ibana do mamillit hita gabe halak na porsea di Ibana. Molo dijou Ibana hita nuaeng gabe sidai pasupasuNa tadok ma mauliate tu Ibana.  Ndang holan na marnida hita umbahen na ro, alai na umbalga sian i do na hinalomohon ni roha ni Debata, ingkon na tadai, tanikmati hidangan sorgawi na pinatupaNa i. 4. Ndang hurangan di na denggan ganup halak na marpos ni roha tu Jahowa: Sada hal na menarik dison, i ma: Dipaboa do tu hita balga ni panarihonon ni Debata di ngolunta songon halak na porsea di Ibana. Marhite haringgasonta marsaor rap dohot Tuhan i do hita boi lam mananda balga ni asi ni rohaNa. Ndang hurangan di nasa na denggan angka na mangalului Jahowa”. Aha do lapatan ni on di ngolunta? Lapatanna: Dilehon Debata do hak penuh tu hita menikmati denggan ni basaNa. Nunga di lehon Debata tu hita jaminan gabe halak si jalo pasu-pasuNa, mandai, menikmati denggan ni basaNa. Asa saut jaloonta i. Adong ma 2 na ingkon jumpang di hita:  Porsea ma hita naung di palua Debata do hita sian sude kekuatiran (Holso ni rohanta). Allah telah berjanji untuk melepaskan kita dari rasa takut, Ia akan melepaskan kita dari kesesakan. (Ay. 5, 7, 18).  Ia akan mengutus malaikatNya untuk berkemah sekeliling kita dan menyediakan kebutuhan kita, dan memberikan kepada kita hidup berlimpah, dan Ia pasti mendengarkan doa kita. (Ay. 8, 10, 16). 5. Las ma rohanta mangoloi Ibana, ala naung dipasuang di lehon Ibana na tau hangoluanta, dipasuang Ibana do jati dirinta, gabe di haholongi Ibana hita jala arga hita di jolma. Ai dijou Ibana hita sian lomo ni rohaNa dohot tahiNa, asa parsidohot hita menikmati denggan ni basaNa.



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



  



Molo ndang haru singkop dope didok roham di jalo ho pasu-pasu ni Tuhan i, ingot ma disi do Debata patauhon ho mandai denggan ni basaNa. Unang lao roham tu na asing. Molo diadopi ho pe nuaeng hamaolon di ngolu on, ingot ma naung dikhususkan Debata do ho mango-loi Ibana mandai denggan ni basaNa. Molo dihilala rohaM do nuaeng, na diramoti Debata ho di pardalanan ni ngolum, jala molo las roham nuaeng, pangke ma i marsitutu marnida dohot mandai denggan basa ni Jahowa songon tanda ni las ni rohanta mangoloi jala pasangaphon Tuhan i di ngolunta siganup ari. Amen.



EVANGELIUM MINGGU X DUNG TRINITATIS 25 AGUSTUS 2019 TURPUK: LUKAS 6: 27-36 TOPIK : HAHOLONGI MA MUSUM



1.



2.



Boi do masa, paboa parsuruon asa manghaholongi musu patubu angka perdebatan na mansai godang. Boasa? Ala maol tarjalo ni utokutok. Ala ni i asa tangkas jumpangpangantusion na mangojar asa mangulahonsa, ingkon tasulingkiti do jumolo aha lapatanna. Di bahasa Junani adong pandohan taringot tu Holong, ima Eros namarlapatan manang manggombarhon holong na mangalean ala ni ketertarikan (baoa tu borua manang sebalikna), dungi Philea namanggombarhon holong tu angka na jonok (Keluarga dohot dongan). Alai di turpuk on dipangke hata Agape do, ima sada panghilalaan holong na dipataridahon dipambahenan, namarlapatan ndang persoalan manang ndang parduli aha pe na binahen ni halak tu hita. Molo di padan na Robi mangolu do uhum pamaloson (2 Musa 21:24-25). Alai di partingkian nu Jesus disosohon do asa unang adong be sian hadirion ni jolma I patupahon pamaloson, nang Jesus sandiri pe godang do musuna, jala dilumbahon do boha do maradophon musu marhite namanghaholongi. Ra ingkon tangkas do taboto ise do musu na ginoaran ni Jesus dison, ima angka halak na manghasogohon hita, na mamurai, na manginsahi, na ma mastap (na mambahen kekerasn Fisik), na magarampas ugasan. Asa na ginoaran musu ima halak na manghasogohon dohot na mambahen hansit ni roha ala ni ulaon na denggan. Jala saluhut hatorangan na pinasahat ni Jesus taringot tu na manghaholongi musu ndada holan sian roha alai dohot do sian pangonjar (kehendak). Holong si songon i do gabe sada rumang na dibagasan asi ni roha ni Kristus gabe talup mangulahonsa.



tu dongan hombar tu na tapangido bahenon ni dongan tu hita. Boi do adong pingkiran na marumang negatif taringot tusi. Adong na mandok, aha natahasogohon unang tabahen tu dongan, molo ndang lomo roham marungkil, unang bahen tu na asing, angka namabahen ho tarrimas unang bahen i tu na asing. Jala molo on do na jumpang, boi do ndang pola maol manjagahon dirinta asa unang taula hombar tu na so tahalomohon dibahen halak tu hita. Joujou marhite turpuk on, justru sian rumang na positif do ima ndang holan so mangulahon na so denggan alai justru mangulahon na denggan.  Adong Extra. Digombarhon Jesus do angka pangalaho na umum na ni ula ni halak na asing, dungi dibahen ma sungkunsungkun, aha ma na gabe upa ni namangulahon sisongoni? Pandohan ni Jesus ima na pataridahon hatandian ni angka sisean dohot angka naporsea. Ai boi do masa dipaadophon (dibandingkan) tu na asing. Alai molo diadophon tu Debata, gabe jumpang pangantusion so dia hita hape.  Aha do na mangonjar angka pambahenan ni hakristenon i? ima lam taronjar ma hita gabe sarupa dohot Debata. Isarana gabe parasi roha ma hamu songon amamuna parasi roha i. Ala memang songon ima cara ni Debata bertindak/mangula. Dilehon Debata do udan tu angka naporsea dohot tu angka na so porsea, di haholongi Debata do angka na mangulahon lomo ni rohaNa, alai nang angka na pajuthon rohaNa pe tong do dihaholongi. Lapatanna holong ni Debata mardalan do tu angka na badia nang tu angka pardosa. Ima sitiruon, asa boi nang hita manghaholongi musu. Jala ingkon taantusi ma ia pamaloson ndang adong dilehon Debata gabe hak ni jolma, ai hak ni Debata do i. 3. Tontu ianggo hamusuon ndang be boi mansohot sian pardalanan ni ngolu ni jolma saleleng di portibi on lumobi ala ni ulaon na denggan. Alai dilehon turpuk on do pangajarion na mansai arga, ima taringot tu holong ni roha na boi paintophon parmusuon. Pangonjar ni holong ni roha ima ala naung dirajumi naung dihaholongi Debata jumolo. Antong taulahon ma angka na denggan na tau mambahen angka na manghasogohon hita gabe maila jala olo marhamubaon asa gabe jumpang hadameon. Amen



Dilehon turpuk on do hataridaan taringot ruhut (etika) ni Hakristenon ima:  Na positif. Ai ndada holan mangalehon parsuruon unang ulahon, alai justru parsuruon ulahonma. Dilehon Jesus do uhum na rumingkot ima asa tabahen ma Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EPISTEL MINGGU XI DUNG TRINITATIS 1 SEPTEMBER 2019 TURPUK: JEREMIA 31:31-34 Di bagasan turpuk Jeremia 31:31-34 on, marpadan do Debata marhitehite panurirang Jeremia maradophon bangso Israel, i ma “Lehononhu ma patikHu tu bagasan ateatenasida jala surathononHu do i tu bagasan roha nasida, asa Ahu gabe Debata nasida, jala nasida gabe bangsongKu”. Marasing do padan ni Debata di bagasan turpuk on tu angka na asing. Di 1Musa 15, marpadan do Debata tu si Abraham na ingkon songon torop ni bintang ma torop ni pinomparna, di 2Musa 20 dipaimbaru Debata muse padanNa i, i ma di na haluar bangso Israel sian tano habuangan Misir. Dibahen ma 10 patik, jala panuratan ni patik on sian 2 batu lei. Molo taida na nidok ni panurirang Jeremia di bagasan turpuk on “dungi pungkaonHu ma muse padan na imbaru tu bangsongku”, na marasing do padan ni Debata tu si Abraham, padan na binahen ni Debata tu ompu ni halak Israel na haruar sian tano Misir? Dia do haimbaruon na naeng patupaonNa songon na disurirangkon panurirang Jeremia? Dia do parasingan ni padan ni Debata dibagasan turpuk on sian na asing? Parasingan na parjolo, patik na sampulu i disurathon do i di dua batu lei, lapatanna di duru ni hadirion nasida. Molo dang lomo roha manjaha rupani, ndang pola dijaha, ai duru ni hadirionta do. Alai anggo di patik manang padan na imbaru na dipasahat panurirang Jeremia di bagasan turpuk on diganti ma batu i gabe ateate dohot roha. “Surathononhu ma patik i tu bagasan ateate nasida, jala tu bagasan roha nasida” Ndang di panuratan di batu lei, songon na parjolo i, alai langsung nama disurathon tu bagsan ateate, roha parbagasan ni bangsoNa i. Ateate manang roha, i ma pusat manang sentral ni hadirion ni sasahalak. Ndang tu sipareon disurathon holan laho patangitangion, dang tu pingkiran asa holan laho pingkirhononhon sambing, alai sahat tu pamusatan ni parngoluanta i do disurathon Debata angka patikNa jala sian i ma dipungka Ibana “Ahu tongtong Debatam, jala hamu gabe bangsongku”. I ma pos ni rohanta sasintongna di na mangolu on. Asa marhite i boi hita umboto jala mananda



hasintongan ni Debata, gabe tau jala margogo ma pasidinghon rumang ni parngoluan na jahat na so hinalomohon ni Debata. Parasingan napaduahon i ma molo di padan na robi, padan na digoari tu si Abraham dohot tu ompu ni bangso Israel na ruar sian tano Misir, tongtong dope status ni Debata songon Debata nasida. Mateus 26: 28 “Ai mudarHu do on, mudar parpadanan i, na niusehon humophop torop, bahen hasesaan ni dosa”. lapatanna di bagasan Tuhan Jesus Kristus nunga dipaimbaru, jala haimbaruon na pinatupa ni Tuhan Jesus Kristus di na marpadan i Ibana, gabe marrumangkon jolma Ibana. Debata gabe donganta jolma, olo gabe songon hita, disolukhon rupa ni hatoban. Digohi Tuhan Jesus padan na disurirangkon panurirang Jeremia i marhitehite naung gabe jolma Ibana jala gabe sipangolu. Nadua on ma haimbaruon nuaeng naung sinuriranghon Jeremia, nunga ro Jesus marrumanghon jolma, jala surathononna ma patikNa tu rohanta jala tu ateatenta. Ala ni i silehononta hape hadirionta, ateatenta i do, rohanta i do tu Debata. Olo do hita mangalehon i tu Jesus, tu Debata asa Debata raja di parngoluanta, pusat ni ngolu/sentral ni kehidupan. Molo digombarhon, roha i, songon gudang do i, molo angka barang na denggan do di gudang i, tontu na kaluar pasti barang-barang na denggan, alai molo na roa do isi ni gudang i, ndang boi barang-barang na denggan kaluar sian i, na roa do ruar sian i. Jadi songon i do hadirionta, rohanta, ateatenta. Ala i do bagian pusat ni parngoluanta, molo nunga uli tusi Hata ni Debata, patik ni Debata, manang aha pe produk ni ngolunta on, hatanta, pambahenanta dohot parangenta pasti angka na denggan. Baliksa, molo sibolis do na mangingani roha dohot ateatena, tontu na ruar sian i pe dang adong na denggan, angka na roa: hata na roa, pangalaho na roa, sikap na roa, dohot lan angka na asing. Alani i tauji ma jolo mamareso, nunga talehon ateatenta, rohanta tu Debata, asa Ibana gabe raja disi, Allah meraja di dalam hati dan daging kita? Molo marungkil, marsitaonon sadasada halak, jotjot do pandohan tabege, ai didia do Debata? Masih adakah Allah? Jala laos i do nahea disurathon sahalak parompuan na jotjot mangadopi sitaonon, Margaret Fishbak, Jejak-jejak kaki. Di tingki mardalan au di topi pasir na bidang i huida do dua pasang bogas ni pat, sada do i bogasMi sada ma bogashu. Lapatanna, didongani Ho do au. Alai ditingki ro galumbang i, holan sapasang do bogas ni pat i na tarida, jala bogashu do i, didia do bogas ni patMu Tuhan? Nunga ditinggalhon Ho au. Alai ro ma Debata, bogasHu do i, ai huompa do ho, Hulehon do hasonangan di ho. Lapatanna, songon i ma sasintong na molo talehon ateatenta, rohanta tu Debata, Allah menjadi raja dalam kehidupan kita. Jadi molo ndang taida Debata hatiha na marungkil hita, ndang na dao Ibana di abing do hita, diompa do hita di ragam sitaonon dohot parungkilonta. Amen Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EVANGGELIUM MINGGU XIV DUNG TRINITATIS 22 SEPTEMBER 2019 TURPUK: JOSUA 24: 13-25 TOPIK : MARSOMBA HOLAN TU DEBATA SAMBING I. PATUJOLO Adong pandohan pengalaman adalah guru yang terbaik. Borhat sian pengalaman ni halak Israel na patupa pardalanan saleleng 40 taon dung ruar sian tano parhatobanon Misir jala sahat tu tano naung nibagabagahon ni Debata, nunga mansai tangkas diida jala ditanda halak Israel angka pambahenan na pinatupa ni Debata tu nasida. Alai dirajumi si Josua do na manguluhon bangsa i, ndang sae holan i. Adang pinomatna 2 siala manang sibonsiri umbahen dipapungu si Josua halak Israel i di Sikem dungkon sadia leleng bangsa i mangingani tano Kanaan, ima : 1. Diboto si Josua do paboa na so holan halak Israel na mangingani tano Kanaan, alai nunga torop halak na asing na targoar na so mananda Debata, jala marhite angka pengalaman ni si Josua manguluhon halak Israel, diboto jala ditanda do paboa halak Israel songon halak na labil, mura lupa dohot mura terpengaruh manang ndang marsihohot di na mangihuthon jala unduk tu Debata, disura do i gabe tantangan na balga na boi mangelaela halak Israel manadingkon Debata. 2. Dirajumi si Josua do naung dibagasan hatuaon ibana, ala ni i do diujung ni ngoluna songon sahalak na pinillit ni Debata laho manguluhon halak Israel masuk tu tano Kanaan, mansai ringkot paadophon halak Israel tu Debata laho mangihot padan taringot tu pangoloion dohot haunduhon marsomba holan tu Debata sambing. Sintuhu ni turpuk on ima laho manotophon haputusan asa hot mangihuthon Debata. Boi do tardok songon konsolidasi do luhutan na pinatupa ni si Josua on laho patoguhon huhut mambuat komitmen sian halak Israel asa marsihohot manomba Debata. II. HATORANGAN NI TURPUK 1. Diajarhon do paboa na diparade Debata do angka na denggan di nasida. Jala dipaloas manang dilehon do hasurungan ima laho mamillit mangoloi Debata manang debata sileban. I do na pinasahat ni si Josua tu Israel songon sada kesempatan laho mamillit sian lomo ni roha nasida. Jala pamilliton i ndada holan marpardomuan tu diri nasida sandiri alai sahat do nang tu pinompar nasida ( Ay. 13-14). 2. Diiehon si Josua do parsiajaran na mansai arga songon sahalak uluan di tingki paadophon Israel laho mamillit manomba Debata manang debata sileban ima marhite na parjolo do ibana patupa komitmen manang haputusan na mandok “alai anggo ahu dohot donganhu sajabu, ingkon Jahowa do oloannami" (ay. 15). Aha ma na pinataridahon ni pandohan i? - Songon sahalak uluan si Josua, ndang ragu ibana holan manomba Debata. - Songon sahalak uluan si Josua, ndang tergantung ibana tu halak na asing manang tu suara na tumorop. Ai nang pe ditulak Israel laho manomba Debata, alai anggo Ibana hot do manomba Debata. - Songon sahalak uluan si Josua, dipataridahon do na ingkon jumolo do ibana laho mangalehon situjuon dohot tiruan. Ibana do na parjolo mambuat haputusan jala haputusanna i, gabe sitiruon, situjuon, inspirasi tu halak Israel.



-



Songon sahalak uluan si Josua secara khusus di tongatonga ni keluarga dipataridahon do na boi do ibana mangarahon sude angka pangisi ni bagasna asa saroha laho manomba Debata. - Songon sahalak uluan si Josua, dibaritahon ibana do angka na masa na ni adopanna rap dohot halak Israel songon pengalaman dohot Debata laho pataridahon ise jala songon dia do Debata. Angka barita i do na boi gabe referensi manang data manang hataridaan na boi pangkeon ni halak Israel laho mananda ise jala songon dia do Debata (ay. 1-13). - Songon sahalak Uluan si Josua dipabotohon do aha do na ingkon adopan nasida molo manadingkon Debata (ay.19-20). 3. Panangkasion i do na mangonjar halak Israel mangalehon alus na paboa ia nasida marsihohot do manomba Debata (ay. 16-18, 24). Lapatanna ndada holan na nionjar ala sungkun-sungkun i ro sian na manguluhon nasida ima si Josua (gabe adong rupani panghilaan maol manjua) alai alus na ruar sian panandaion na tangkas (kesadaran) taringot tu ise jala songon dia Debata di pardalanan ni ngolu nasida. III. SIPAHUSORHUSORON - Hatoguon laho manomba Debata dohot mangihuthon Jesus marojahan do i tu panandaion na tangkas, ise do Debata, ise do Jesus Kristus jala songon dia do Debata nang Jesus Kristus. Ala molo lam tangkas angka data, barita, pengalaman, panindangion taringot tu na binahen ni Debata lumobi dibagasan Jesus Kristus tu hita, keluarganta, na humaliang hita dohot tu portibi on, i do na patauhon hita asa marsihohot manomba Debata. Alai molo ndang haru tangkas manang semo do manang otik do pengalaman na marTuhan, ido na boi mambahen ro keraguraguan na marTuhan. Ala ni i, lam godang mangadopi, mangarimangrimangi dohot manghangoluhon pambahenan ni Debata dibagasan ngolu, tontu lam togu ma mangihuthon dohot manomba Ibana. - Asa molo adong pe jumpang sungkunsungkun boasa tabuat haputusan mangihuthon Debata dibagasan Jesus Kristus? Ingkon tahangoluhon do pandohan ni Jesus paboa ibana do Sipalua jolma jala na parade ngolu na manongtong (pat. Yohanes 14 :6). Jala i do haputusan na dumenggan ala Debata do na sai tongtong mandongani pardalanan ni ngolunta jala sumarihon angka na ringkot sahat tu patauhon gabe tarsurat goarta di buku hangoluan (pat. Pangungkapon 20 :11-15). - Mangihuthon jala manomba Debata, ingkon ma ruar sian haputusan pribadi na marlapatan ndada songon boban manang ala na pinaksa. Nirajuman ma i songon na pinatupa ni Hurianta marhite angka na marguru manghatidangkon haporseaon na marlapatan berpengalaman dengan Tuhan marhite angka parsiajaran dohot angka pambahenan asa lam tangkas panandaion tu Debata dungi ima na mangonjar asa mambuat haputusan pribadi laho mangihuthon dohot manomba Debata. jala panghorhonna ima sai rade mandok mauliate tu Debata mamingot angka denggan basaNa, jala molo tung pe mardalan di ragam ni hamaolon alai tongtong marpanindangion. Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EPISTEL MINGGU XIV DUNG TRINITATIS 22 SEPTEMBER 2019 TURPUK: PANGUNGKAPON 20: 11-15 TOPIK : MARSOMBA HOLAN TU DEBATA SAMBING



I. Patujolo Godang do sian halak Kristen na parjolo mangae pangaleleon dohot penganiayaan hebat sian panggomgomi Rom, jala diangka parsaoran pe angka halak Kristen i nunga hira dipapulik sian donganna na asing jala sangat diremehkan bahkan jotjot gabe sasaran manang kambing hitam diangka kegagalan ni pamarenta Rom. Alai sian panatapan na asing, adong do hasurungan ni halak Kristen na parjolo i sian halak Kristen nuaeng. Halak Kristen na parjolo mangihuthon Kristus ima sada haputusan pribadi secara sadar, lapatanna ndang hakristenon na diteanhon ni natoras nasida, jala pasti do timbo loyalitasna ala di dasori komitmen na mansai togu, atik pe ingkon manaon na porsuk ala mangihuthon Kristus. Laho pahothon haporseaon ni siihuthon Kristus na tongon mangadopi hamaoloni ma nuaeng dipaingot si Johannes nasida, asa tongtong martahan sahat tu na mate (Pangungkapon 6:9; 7:14; 12: 11), jala tongtong dungo (Pangungkapon 16:15). Ia turpuk pangungkapon 20 : 11-15 on, sasintongna manggombarhon taringot tu paruhuman parpudi na masa sogot dung ro birubiru ni Debata tu portibion laho manggomgomi tano on, marhite na jumolo pataluhon sude angka hajahaton dohot si bolis. Panguhuman parpudi boi do didok songon klimaks ni haroro ni Kristus, ala dipanguhuman on do Kristus dipaojak gabe panguhum parpudi tu jolma dohot tu portibion (Ulaon 17:31; Johannes 5:22-27; 2Timoteus 4:1). Jala panguhuman parpudion do sada tingki na sai dipaimaima halak na porsea, ala disi do tingkina halak na porsea marnida, patuduhon, patubegehon dohot manjalo hamonangan nasida marhitehite na manghatindanghon hasatiaon dohot panghophophon nasida tu Jesus Kristus saleleng ni ngoluna.



ma langit dohot tano”, hata i naeng patuduhon, ia umur ni tano i dohot sejarah ni hajolmaon nunga mencapai titik puncak, berakhir, berhenti marhitehite haroro ni panguhuman parpudi (21:1). Na paduahon, “hehe ma sude angka naung mate, angka na ‘balga dohot angka na metmet”, hata on naeng na mandok, ndang adong na so dohot diparuhuman i. Di bagasan paruhuman i diparuar ma angka “buku”, buku dison laho mandok, ndang adong kasus ni jolma i na so tarsurat (tercatat), ndang adong kasus na mago, jala ndang adong nanggo sada kasus na boi malua sian jolo ni panguhum. 2. Ay. 13-15. Ndang adong na buni be di jolo ni Debata di ari paruhuman i, hatiha i, buha ma sude inganan na mansai buni di portibi on, dohot sude rahasia ni jolma na simpan mansai bagas di bagasan rohanasida. Ndang dihalomohon Debata masa hamatean tu angka jolma na maringanan di langit dohot tano na imbaru na pinatupa ni Debata tu angka na monang i. Tu angka jolma na so adong goarna di bungku na badia i, ndang adong be parasian tu nasida, jala hamateannama jambar nasida saleleng ni leleng na. III. Panimpuli Panguhuman na parpudi ndang peristiwa na mambahen mabiar angka na porsea, sebalikna ido tingki las ni roha ni angka na porsea, ala ido tingki ni angka na porsea laho manghatindanghon panghophophon ni haporseaonna di Jesus Kristus. Panaonon dohot haporsuhon na tinaon ni halak Kristen ndang gabe panaonon na mariusang ala ido muse na gabe nilai positif na gabe tanda bukti hasahaton ni angka na porsea. Panguhuman na parpudi i do na mandabuhon vonis na gabe “turpuk” ni jolma i. Jala sude angka pambahenanna saleleng mangolu hita, ndang malua sian Debata, boi do tagabusi donganta jolma, boi do malua hita sian jerat hukum na adong di tano on, alai ndang adong na boi tatabunihon sian adopan ni Debata. Panghirimon di hamonangan dohot las ni roha sogot ndang terlepas sian sikap dohot pambahenanta di na mangoloi Tuhan i dibagasan tingki on. Paruhuman parpudi boi do gabe kontrol na pasingothon hita asa manat dingolu na pinasahat ni Debata tu hita. Ingkon manat hita mamilit dohot mambuat sidalananta, ala pamiliton ni mangonai do muse tu hita di tingki dipangido Debata sian hita pertanggungjawaban taringot tu pangulaonta. Amen



II. Hatorangan Ni Turpuk 1. Ay. 11-12. Diparuhuman na parpudi i, dipataridahon Debata do disi hasangapon dohot mamuliaonNa. Dipajongjong Ibana do habangsaNa na balga jala na bontar, ima patuduhon hadaulaton dohot hamuliaon ni Debata na marimbar sian portibi on. Angka peristiwa na terjadi di tingki paruhuman i, na parjolo, “mago Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EVANGGELIUM MINGGU XV DUNG TRINITATIS 29 SEPTEMBER 2019 TURPUK: EPESUS 4: 7-16 TOPIK : PATURETUREHON ANGKA NA BADIA I. PATUJOLO Hasadaon, i do tema sentral na pinasahat ni Apostel Paulus di bagasan turpuk on. Tung mansai ringkot situtu do hasadaon i, ai ido kekuatan utama laho patulushon ragam ni angka siulaon, termasuk ma di tongatonga ni huria. Tangkas do dipaingot Apostel Paulus ruas ni huria na adong di Epesus, asa tongtong nasida mangaradoti hasadaon ni Tondi, pinadomu ni dame (memelihara kesatuan Roh oleh ikatan damai sejahtera) Ep 4:3. Sada nasehat na mansai arga jala relevan do i di ngolu ni huria Epesus na majemuk, adong Jahudi, non Jahudi, na mora, na pogos, budak, tuan, na gogo, na gale, dohot ragam ni asiasi, alai sada do nasida di bagasan Kristus i. Hasadaon ni halak Kristen ima na marojahan di holong ni Kristus, na patauhon halak na porsea mangolu di bagasan sada daging, sada Tondi, sada panghirimon, di bagasan Tuhan i, sada haporseaon, sada pandidion di bagasan Ama i, ima Ama ni sasudena (Ep 4:4-6 ). II. HATORANGAN Ayat 7-11 Ragam do asiasi dipasahat Debata tu huriaNa, suang songon i tu ruas na adong di Epesus. Saluhutna i marharoroan sian Debata, na pasahathon asiasi i marguru tu panagihon dohot pagalehon ni Kristus. Hata “tu ganup hita” (kepada kita masing-masing) dibasabasahon asiasi i, patuduhon, paboa na dipasahat Debata do asiasi i tu Apostel Paulus nang tu sude ruasna di Epesus dohot tu sude individu ndada holan tu deba halak (orang tertentu) di huria i. Saluhutna asiasi i dipasahat laho pature huriaNa, ima pamatang ni Kristus (Ay. 7). Dipatorang Apostel Paulus, taringot tu Kristus naung pasahathon asiasi i tu huriaNa, Ibana na sian banua ginjang, tuat tu portibion, manaon nasa hapariron, mate di hau pinarsilang di dolok Golgata, tuat tu banua toru, mandalani rura hamatean, alai di ari patoluhon dipahehe do Ibana, ditaluhon hamatean i, marhite haheheonNa. Jala manaek do Ibana tu banua ginjang tu hasangaponNa i. Nunga digohi Ibana saluhutna, marhite hamamateNa, HaheheonNa dohot HananaekNa tu banua ginjang. Kristus na marsangapi na mengatasi saluhutna pasahathon nasa ragam ni asiasi na mansai arga tu huriaNa dalan laho pauliulihon huria naung hinophopNa i (Ay. 8-10). Di ay. 7 dipabotohon do parsagi ni asiasi na nilehon ni Kristus tu huriaNa, alai di ayat 11 dipatorang taringot tu “ragam” (perbedaan jenis) ni asiasi i. Adong 5 rumang ni asiasi na dipatorang di ayat 11, ima apostel, panurirang, evangelist, parmahan dohot pangajari (Rasul, Nabi, Penginjil Gembala dan pengajar). Alai ndada holan na lima i na tardok asiasi, alai marragam dope dipasahat tu huriaNa. Sude rumang ni asiasi i sada do tujuanna ima Pauliulihon



huria i (Bnd. Epesus 2:20), pasahat barita nauli dohot mangajarhon nang patoranghon i tu angka ruas. Ayat 12-15 Di bagasan angka ayat on, dipatorang do tujuan ni asiasi i umbahen dipasahat, ima laho patureturehon angka na badia, ala mansai ringkot do nasida diperlengkapi di angka ulaon na dipasahat tu nasida. Songon angka prajurit diperlengkapi dina naeng mangula ulaonna, songon ido nang angka na badia i ingkon diperlengkapi asa tulus mangula ulaonna (menjalankan fungsinya dengan baik) di huria i songon bagian ni pamatang ni Kristus. Asa molo saluhutna memahami ulaonna jala menjalankan fungsina dohot denggan, tercapai ma songon na didokna di bagasan ayat 13, “...sahat hita saluhut tu hasadaon ni haporseaon nang parbinotoan di Anak ni Debata, gabe jolma na tang jala matoras situtu, mangihuthon hagogok ni rimpas ni Kristus”. Tujuan na parjolo ima, sada di haporseaon nang parbinotoan di Anak ni Debata. Paduahon gabe jolma na tang jala matoras. Patoluhon mencapai pertumbuhan sesuai kepenuhan Kristus. Di saluhut angka asiasi na marragam na pinasahat ni Debata tu huriaNa, tujuanna ima tu hasadaon do, hasadaon dipanandaon di Kristus dohot asi ni rohaNa, ndada tu perpecahan. Hirim do roha ni Apostel i, marhite hasadaon ni huria i Iam bertumbuh haporseaon nasida, lam tang (dewasa). Dipangke Apostel Paulus do perbandingan pertumbuhan sian masa dakdanak tu na matoras. Di tingki dakdanak kondisi labil dope jala mura do tertipu, siala ni pangajarion ni sipaotooto. Alai dung matoras (dewasa) nunga be memiliki pendirian na togu jala margogo mangalo hagogoon ni sipaotooto. Tujuan ni pertumbuhan kedewasaan i molo dikaitkan tu pembagunan ni pamatang ni Kristus sangat mutlak, ai molo adong na terhambat pertumbuhanna boi do i gabe pangambati di haulion (hahipason) ni pamatang ni Kristus, asa sasaran ni pertumbuhan i ima mangeahi ibana, Ulu i, ima Kristus (ay 15). Ayat 16 Sumber pertumbuhan menuju kedewasaan marharoroan sian Jesus sandiri jala tujuan ni pertumbuhan i ima Kristus i (pertumbuhan itu dari Kristus dan kepada Kristus). Laos didok do muse kodisi pertumbuhan di bagasan Kristus ima : dipadomu jala martomu tiniop ni sude uraturat pangurupi jala lam magodang daging i mangihuthon pangulaon ni ganup ruas ni bagian na be. Na manggombarhon pertumbuhan secara bersama dan secara individu. Na saling mengait dan saling mendukung antar anggota tubuh Kristus, sementara masing-masing anggota tubuh Kristus juga berupaya membangun dirinya sendiri sesuai dengan fungsinya dalam tubuh dan sesuai bagian pertumbuhannya. Songon pangarimpunanna ima, saluhut angka asiasi na pinasahat ni Tuhan i ingkon do pangkeon laho mendukung pelayanan laho patureturehon pamatang ni Kristus, jala saluhut ruas ni pamatang ni Kristus ingkon bertumbuh membangun dirina hombar tu fungsina jala lam matoras boi mencapai tingkat pertumbuhan yang penuh. III. SIPAHUSORHUSORON  Kesatuan dalam keberagaman, sada pandohan na tung mansai jotjot tabege, molo di negara Republik Indonesia dipangke do semboyan “Bhineka Tunggal Ika” berbeda-beda tetapi tetap satu jua. Sada semboyan na menyuarakan asa tongtong mangolu di bagasan hasadaon nang pe ragam angka perbedaan na adong di kenyataan, isara ni perbedaan suku,agama, dan ras. Hasadaon di bagasan keberagaman ido na ingkon tarida di parngoluon ni bangsonta nang huriaNa pe. Molo pe adong perbedaan ndang berarti gabe tubu pembedabedaan di tongatonga ni parngoluonta, alai justru perbedaan i naeng mambahen hita saluhutna lam menghargai jala



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



memahami peran masing-masing jala berusaha mambahen perbedaan i gabe sada haulion dohot kekuatan laho mencapai cita-cita mulia di tongatonga ni bangsonta nang huriatta pe.  Dipasahat Apostel Paulus sipaingotna tu huria na di Epesus asa tongtong menjaga (memelihara) hasadaon. Ala tung mansai ringkot hasadaon i, marhite hasadaon i do tarida parsitutuonta mangeahi hahipason/haulion ni pematang ni Kristus. Dilehon Tuhan i do ragam ni asiasi tu saluhut ruas ni huriaNa. Asa pangkeonna laho pauliulihon pamatang ni Kristus, ima huria i. Asa ndada laho tu kepentingan pribadi angka asiasi na pinasahatNa i. Di ragam ni asiasi i, naeng sude ruas ni huria berupaya mamangke marhite fungsina masing-masing bahen kemajuan ni panghobasion di tongatonga ni huria. Saling mendukung dan melengkapi di dalam keberagaman karunia mambahen huria i gabe kuat jala dewasa, gabe tau mangadopi ragam ni hamaolon. Tahalashon ma asiasi na pinasahatNa i, jala tapangke ma i bahen dalam patureturehon huriaNa asa gabe huria na tang jala marsinondang bahen sangap di Tuhanta nang ruasna pe. Amen Nuaeng taida ma asiasi na nidokna di bagasan ayat on:  Apostel (Apostoloi) ima angka na pinillit ni Kristus songon representasi ni Kristus di portibion dung hananaekna tu banua ginjang. Angka na pinillit ni Debata laho pararathon Barita Nauli tu angka na so menanda Kristus, asa gabe porsea jala manjalo Kristus i gabe haluaonna.  Panurirang (Prophetai), ima jurubicara ni Debata. Di bagasan istilah Alkitabiah “Jurubicara Allah" cenderung mengarah tu sasahalak na manjalo pernyataan manang pangungkapon na ingkon pabotohononna tu saluhut halak. Dijou Debata do nasida laho paingothon, mamodai, mangapuli dohot paulihulihon bangsoNa (Ulaon. 2:14-36; 3: 12-26; 1Kor. 12:10; 1Kor. 14:3). Mansai ringkot situtu do ulaon ni Apostel dohot panurirang i, jala ido na gabe dasor dinapauliulihon huria i (Bnd Epesus 2;20 “Ai dipauliuli do hamu diatas ojahan ni angka apostel dohot panurirang; Kristus Jesus sandiri do batu parsuhisuhi disi”).  Evangelist (Euaggelistai), tung mansai ringkot situtu do ulaon ni evangelist on, nasida do na pasahathon Barita Nauli taringot tu haluaon tu angka na so menanda Kristus, jala manogunogu nasida asa lam togu marhaporseaon, asa gabe sisean ni Kristus nasida, jala hombar do i tu Amanat agung ni Tuhan Jesus (Mateus 28:19-20).  Parmahan dohot pangajari (poimenes didaskaloi), ima sisada hasadaon di ulaon panghobasion di tongatonga ni huria i. Parmahan i laos pangajari do ibana di angka ruas na pinarmahanna. Sejatinya sahalak parmahan ingkon mambaritahon Hata ni Debata huhut mangajarhon dohot patoranghon itu angka ruas.



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EPISTEL MINGGU XXVII DUNG TRINITATIS 13 OKTOBER 2019 TURPUK: MATEUS 21:28-32 TOPIK : MANGOLU DI DALAN NI JAHOWA



1. Boasa ma sogo roha ni angka siboto surat, parise dohot angka na sangap uju i maradophon Jesus Kristus ? ala sian panatapan nasida, haroro ni Jesus mamboan haimbaron, alai haimbaruon na ‘mengganggu rasa nyaman’ nasida. Diturpukta on, adong do hatiha i tolu horong na sangat mempengaruhi pangajarion ni Tuhan Jesus, ima: Naparjolo : Horong na menganggap diri nabadia manang kelompok na terhormat, ima angka malim, siboto surat dohot na berperan di pemerintahan ni bangso i. Napaduahon : Kelompok na dianggap angka pardosa ima sijalo beo, boruboru na jahat, halak Samaria, dll. Napatoluhon ima : angka natorop, masyarakat biasa, masyarakat umum dohot angka na sai mangihuthon Jesus. 2. Dibaritahon Jesus do hatiha angka umpama laho mangajari halak Jahudi taringot tu Harajaon ni Debata. Didok Tuhan Jesus, adong ma 2 halak anak ni sada ama. Didok amana i ma tu anakna siahaan : “Laho ma ho, anaha, sadarion mangula tu porlakta”. Adong tolu pandohan na ringkot diondolhon dison. Ima “Laho ma ho, anaha”, lapatanna : hehe jala hobas asa borhat mangula, unang lemba, unang lalap di parlalapan. “Sadarion”lapatanna : sekarang, unang dipaima be, segera. “Tu Porlakta” lapatanna : tu inganan pangulaon naung tangkas di boto, ditanda jala ndang tu inganan sembarangan. Tu porlak ni amana do diparborhat laos dohot do anak siahaan i diparnampunaon di porlak i. Mangalusi ma anak siahaan i mandok “Ndang olo ahu”, alai disolsoli do muse rohana, gabe borhat ma ibana muse tu porlak i. Ai koras begeon alus ni anak siahaan i, alai uli do anggo rohana. Hataridaan na uli rohana ima, diujungna gabe disolsoli ibana ma rohana ala ni alus na koras i, gabe diolo i, laos diulahon do parsuruon ni amana i, asa hobas jala borhat laho mangula. 3. Songoni do didok amana nang tu sianggian i, asa borhat mangula tu porlak ni amana. Alus ni anak sianggian i, “Olo tuan”, hape ndang laho ibana, laos bulus dang diulahon ibana hata ni amana i. Alus ni anak siangian i manggombarhon karakter ni jolma,



asing di jolo asing muse do dipudi, asing do rohana dohot pingkiranna sian alusna jala lambok alusna, alai jogal rohana. Umpama on manggombarhon ngolu parugamoon ni halak Jahudi hatiha i. Ama nampuna porlak i ima Debata Jahowa. Anak siahaan i dipartudos do tu halak sijalo beo, angka pardosa, angka parompuan pardosa ohot sude angka jolma na so pola mangantusi patik ni Jahudi di tingki i. Dialo angka siulahon dosa i do dimulana i hata ni natorasna, alai dung dirimangrimangi jala diauhon ibana tu dirina. Gabe disolsoli jala dipauba ma dirina gabe dioloi parsuruon ni amana i. Anak sianggian i dipartudos do tu halak Parise, Malim, angka siboto surat na tangkas umboto patik, ganup ari holan angka patik i diguruhon nasida. Jala idaon sai hira na tangkas mangoloi dohot mangulahon patik ni Debata, alai holan pangoloi di hata ndang sahat tu roha apalagi tu pangulaon. Asing do hata nang pangajarion sian pangulaon nasida. Diajarhon do taringot tu agama, alai pangalahona tung mansai dao sian na niajarhonna. Molo halak na beragama, tontu sahali dipedomani ma agamana laho mangulahon na dumenggan tu saluhut halak. Ai sude do agama mangajarhon angka na denggan tu penganutna. Molo manimbil sian i, ndang agama i na sala, alai jolma na i do na so mampu mangulahon ajaran agamana. Isarana, molo didok “Halak Kristen”, marlapatan halak na porsea tu Jesus Kristus. Halak na mangulahon hombar tu pangalaho, perbuatan sikap ni na hinaporseaanna ima Jesus Kristus i. Molo ndang diulahon hombar tu hinaporseaanna, ndang halak Kristen goaron jala ndang bongot i tu hasonangan na pinarade ni Debata. Tudos ma ibana songon halak Parise, Siboto surat dohot angka Malim Jahudi ima jolma Holan Hata. Didok di Johannes 15:2 “Digotap do nasa rantingHu na so marparbue, jala dipaias do nasa na marparbue, asa ganda parbuena”. Adong tolu pangalaho ni jolma hombar tu parsuruon ni Jesus asa marparbuehon di ngoluna, ima : Parjolo : Dang marparbue sama sekali. Paduahon : Marparbuehon na asom, marparbuehon na godang alai tung so boi halak na asing manganhon parbuena i, marparbuehon angka na busuk. Napatoluhon : Marparbuehon nadenggan, ramos jala tonggi parbuena na boi daion ni sude jolma. 4. Alani sikap ni angka halak Parise dohot Jahudi, gabe didok Jesus ma tu nasida “tagonan do halak sijalobeo dohot boru na jahat bongot tu harajaon ni Debata, unang hamu”. Pandohan on patuduhon parasingan di penilaian ni Debata sian penilaian jolma. Ia Debata roha parbagasan ni jolma i do diida, hape ia jolma i holan roha parduru i do naniidana. Jala ummarga do di Debata jolma na olo manopoti jala manolsoli dosana, sian jolma na berengon badia jala burju alai parjahat jala angka na busuk dibagasan rohana. Ndang alus na tabo begeon pinggol na ringkot di Debata. Alai parhusarion ni roha jala perubahan manang pertobatan do na ummarga di Debata. Alani i unang tajua be parsuruon ni Debata laho mangula di porlakNa, jala unang tajua be na hinirim ni Debata asa marparbuehon natonggi hita di ngolunta. Tabereng ma Jesus Kristus na mate di hau pinarsilang i. Parbue ni hau pinarsilang i ima hasesaan ni dosa dohot hangoluan na salelengna di angka na porsea di Ibana. Jala Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



angka las ni roha do jumpang ni jolma na radot mangula di porlak ni Debata. Alai molo tung pe ingkon bolusanta hamaolon, taingot ma bahwa parsidohot do Jesus mangadopi manang manghilalahon i. Jala pamonangon na do hita sian ragam ni hamaolon i asa tongtong hita hobas di angka ulaon ni Debata. Amen



EVANGELIUM MINGGU XIX DUNG TRINITATIS 27 OKTOBER 2019 TURPUK: PODA 22:8-12 TOPIK : DIHAHOLONGI DEBATA DO ANGKA NA IAS ROHA I. Patujolo Tarbarita do goar ni bunda Teresa sahat tu tingki on ala ni ulaonna na denggan tagan di ngoluna, mangurupi angka napogos. Suang songon i nang Nelson Mandela, tarbarita goarna sahat tu tingki on ala ulaonna na denggan; ibana sahalak revolusioner antiapartheid, gabe mansohot parbolatbolatan hinorhon ni na marasing ras. Di Bibelta i pe torop do halak na tarbarita ala ni ulaonna na denggan, isarana; Tabita (Dorkas) na sian huta Joppe, sahalak parompuan na sumurung mambahen na denggan dohot mambahen asi ni roha (Ulaon 9:36). Jadi torop do na tarbarita goarna, hinorhon ni barita na denggan na niulana. Alai laos torop do halak na tarbarita goarna sahat ro di tingki on hinorhon ni na jat na niulana, nang so apala dohonon angka goarnasida dohot hajahatonnasida di hatorangan jamita on. Asa naeng dohonon marhite sian i: ndang tarsirang goar sian pangalaho/pangulaon ni sasahalak. Hombar tusi do na nidok ni pepatah bahasa Indonesia manusia mati rneninggalkan nama. Gabe sai ingoton do goar ni sasahalak hinorhon ni pangalahona na denggan dohot na hurang denggan. Asa unang ma songon nidok ni ende ni hita halak Batak, “….di na deba asal ma tarbarita goarna tahe.….” Unang asal tarbarita, alai tarbarita hinorhon ni angka ulaon na denggan ma. Naeng ma tarbarita goarta hinorhon ni denggan ni pangalaho/pangulaonta, ingoton ni halak na asing ma i nang dung salpu ngolunta sian hasiangan on. Domu tusi do soara ni turpuk on, na dienet sian Poda 22, na dibonai marhite pandohan: argaan do barita na denggan sian hamoraon godang. Denggan do molo boi mamora, alai ia mamora unang ma gabe parohon haurahon jala unang ma sian angka haurahon dohot hageduhon haroroan ni hamoraon i. II. Hatorangan dohot hahonaaan ni Turpuk Adong hira opat hal na naeng ondolhonon ni turpuk on tu hita taida ma marhite hatorangan on:  Mamora di Angka Ulaon na Denggan. Marragam do dalan na boi mambahen jolma mamora; sian dalan na sintong dohot na so sintong. Asa ndang sala molo mamora, asal ma sian dalan na sintong, jala i do dihirim Tuhan i sian hita. Unang ma hamoraon i marharoroan sian dalan na so sintong. Di Poda 10:22 didok: Pasupasu ni Jahowa do mambahen mamora, jala ndang mardongan hangaluton dibahen. Ala pasupasu ni Jahowa do hamoraon i, naeng pangkeon hamoraon i gabe pasupasu tu angka dongan, lumobi tu angka na pogos. Hape torop halak mambahen hamoraon/ pasupasu i gabe pusapusa tu angka na pogos. Andorang so turpuk on (ay. 7) didok; “halak na mora mangarajai na pogos”. Ala ni angka pangalaho sisongoni ma umbahen didok Jesus: Gumabur do boluson ni gaja pinggol ni jarum, unang halak na mora bongot tu harajaon ni Debata (Mark 10:25).



Tapasiding ma pangalaho sisongoni. Ganup ma hita manghaposi Debata, na buas mangalehon tu hita saluhut sihalashononta, unang marginjang ni roha, unang dihaposi hamoraon na so mian i, alai mamora ma di angka ulaon na denggan, marroha na buas, na girgir marsibasabasa (patud. 1 Timoteus 6:17-18). Ido na nidokna di ay. 9 ni turpuk on: ai dilehon do sian indahanna tu halak na pogos. Na marsaor do hita di tano on di bagasan parasingasingan hombar tu naung niturpukhon ni Debata. Sai jumpang do halak na mora dohot na pogos, Jahowa do manogos nasida sudena (ay. 2). Ndang tarsirang parsaoran tu Debata sian parsaoran tu dongan jolma. Alani do umbahen didok Jesus; tung boha ma bahenonmu manghaholongi Debata na so niidam, gari donganmu jolma na niidam ndang dihaholongi ho. Arga do di Debata pamujionta, parsombaonta tu Ibana, ro di angka pelean na tapelehon tu Ibana, alai andul ummarga do di Debata ngolu ni jolma/hajolmaon. Gariada gabe so mararga do tahe pamujion, parsombaon, dohot peleanta i di Debata molo so taargahon ngolu ni jolma/hajolmaon, molo jumpang ketidakadilan manang molo taluntakluntak hatigoran maradophon saluhut halak lumobi maradophon angka na metmet. Hajahaton do i di Debata, ai ulaon na marpangansi do i. Unang ma marpangansi holong ni roha i. Hagigihon hamu na jat, pareak hamu ma na denggan (Rom. 12:9), lului hamu ma na denggan jala hagigihon na roa. Songon i nang di Amos 5:14-15 didok; lului hamu ma Ahu, lului hamu ma Jahowa, lului hamu ma na denggan asa mangolu hamu, hagigihon hamu ma na jat i, jala haholongi hamu na denggan, jala hajongjonghon hamu uhum di partungkoan.  Jaloonto do Hombar tu na Taula. Tar songon nidok ni ende i: Molo sinuan hassang, hassang do na tubu. Molo sinuan gadong, gadong do na tubu. Molo sinuan na denggan, sai na denggan do na ro, molo sinuan na roa sai na roa do na ro. Dibahen I sai ula ma na denggan jala sai urupi angka jolma na mauas, na male dohot na loja, na gale ...du. Di turpuk on didok; manang ise na manaburhon hageduhon, gotilonna do sogot hamagoan, jala siap do tungkot ni hajahatonna i (ay. 8) alai halak na lambok marpanaili (orang yang baik hatinya), dapotan pasupasu (ay. 9). Asa hombar tu na niulana be do jaloonna upana. Didok apostel Paulus: Ia i disabur halak, i do gotilonna (Gal. 6:7) jala ganup hita on, alusanta do Debata taringot tu dirinta be (Rom. 14:12). Disi do papataronNa hatigoranNa tu saluhut halak. Ai ndang tarbahen salpu pemereng ni Debata paihutihut sandok pardalanan ni ngolunta.  Antong Paholang Dirim sian Angka Pargeduk. Didok apostel Paulus: tangkasi hamu ma, manang dia lomo ni roha ni Tuhan i! Unang ma saor hamu tu angka ulaon haholomon na soada parbuena; pinsangi hamu angka i tagonan. Ai gari manaringoti naniulanasida di na buni, gari hailaon do (Ep. 5:10-12). Godang do mara na boi tubu hinorhon ni angka ulaon haholomon nang hageduhon, ai sibolis do na mangula di bagasan, naeng segeonna do angka na porsea di Tuhan i songon dahanon. Patubuon ni do angka parbadaan, parbolatbolatan, parsalisian, ro di tongkartongkar. Alani ingkon sipabalion do halak pargeduk, asa mandao jala mansadi saluhutna i. Ia so i paholangon do diri sian angka pargeduk, sotung maon gabe dohot iba tarela tu angka hageduhonnasida.  Hinaringkot ni Hapitaon ni Roha jala na Basar Marpanghuling. Roha i do panuratan ni Hata ni Debata, asa angka manghaholongi roha hapitaon ima manjamothon hapolinon ni hata ni Debata. Mian ma ibana di bagasan hata ni Debata jala Hata ni Debata mian di bagasan ibana. Molo Hata ni Debata mian di bagasan ganup halak, sai hata ni Debata do na haruar jala tarida sian ibana marhite sandok parangena; nang pamerengna, pardalanna, lumobi nang panghulingna. Ido umbahen didok basar marpanghuling (manis bicaranya), na andul marasing tu hatahata ni pangoseose (perkataan



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



penghianat). Domu tuson didok apostel Paulus do tu huria Kolosse: Sai tong ma lambok hatamuna, songon na siniraan, asa botoonmuna alus na patut tu ganup jolma (Kol. 4:6). Ai alus na patut, i do alus na lambok begeon na tau paombun rimas (patud. Poda. 15:1). Molo jumpang sisongon i di tongatonga ni angka punguan nang huria pe, sai hadameon nama na jumpang, demak ma huria i nang pe adong hian angka parbolatbolatan dohot parsalisian songon na taida di Epistel 1 Korint 6:1-8). Di ay. 11 didok: Manang ise na manghaholongi roha hapitaon, basar huhut panghulingna, alealena ma raja i. Gabe aleale ni Jesus do hita molo tajamothon roha hapitaon jala basar marpanghuling. Rap ma hita sapanganan dohot Ibana, jala rap dohot Ibana hita manguhum portibi on (patud. Epistel) Amen.



Jamita tu Partangiangan Syukuran ULTAH ke 2 Punguan Marga Situmorang Sipitu Ama Se Kab. Langkat Sabtu, Tgl. 19 Oktober 2019. Turpuk: Mazmur/Psalm 34: 9 - 10 KECAPLAH, BETAPA BAIKNYA TUHAN ITU! Dai, jala idama denggan basa ni Jahowa! 1. Namarlas ni roha do hita di Syukuran ULTAH pa 2 hon, Punguan Marga Situmorang Sipitu Ama Se Kab. Langkat on. Ia tujuan ni Syukuran on, i ma: Laho pahothon, patoguhon pos ni roha dohot panghirimonta dipangaramotion ni Debata di ngolunta, mambahen margogo hita manjalo “Undangan” na sian HataNa, naung sahat tu hita nuaeng, mandok: Dai jala ida hamu ma denggan basa ni Jahowa. Martua ma ganup halak na marhaposan tu Jahowa”.  Aha do lapatan ni on di hita? Marhite na sahat Undangan dohot Jou-jou ni Tuhanta di Syukuran ULTAH 2 taon Punguan Marga Situmorang Sipitu Ama Se Kab. Langkat on.  Gabe lam togu ma rohanta marhaporseaon tu Ibana, mandai denggan ni basaNa, gabe martua hita, ala marhaposan tu Ibana hita. 2. Namandok mauliate do hita tu Tuhanta i di tingki on, ala dilehon Ibana dope di hita kesempatan na denggan on: Boi hita rap menikmati, mencicipi denggan ni basaNa ganup ari di ganup keluarganta be.  Marhite on ma boi hilalaonta dohot tangkas jou-jou ni Tuhanta i na mandok: “Dai ma. Nikmati ma, cicipi ma”. Naung di papulik jala dikhususkan Tuhanta i do Punguan Marga Situmorang Sipitu Ama Se Kab. Langkat on, “Marnida dohot mandai denggan basa ni Tuhan i”.  Lapatanna, nunga dilehon Debata tu hita ngolu na spesial, “Marnida dohot mandai denggan basa ni Jahowa”. Dengan demikian kita akan menjadi lebih: ULET, TANGGUH, SETIA kepada TUHAN. Naeng ma rap marsitutu hita manjagahon keutuhan, hasadaonta, harentaonta mangoloi jou-jou ni Tuhan i “Mandai denggan ni basaNa”. Asa ganup halak naung marnida dohot mandai denggan basa ni Jahowa, i do na di goari halak na martua.



3. Boha ma hita asa saut marnida dohot mandai denggan basa ni Jahowa, jala gabe halak namartua hita di adopanNa i? Adong ma 6 Filar na ingkon ulahononta, borhat ma hita sian goar Punguan Marga Situmorang on. Filar na 6 on ma na gabe pernyataanta laho mangharonsothon parsaoran na denggan rap dohot Tuhanta i. Dia ma i? 1. Jesus do mual ni ngolunta: Mansai na arga do barita penyelamatan na pinatupa ni Debata di ngolunta. Nunga sahat tu hita barita keselamatan i. Lumobi di na taparade rohanta ganup ari manomu-nomu Ibana, nunga dohot hita jolma na martua (Orang yang telah menerima kebahagiaan dalam Kristus). 2. Etong ma godang ni pasu-pasu ni Debata najinalom ganup ari: Sada persyaratan mutlak do di hita ingkon mangetong pasupasu ni Debata na tajalo di ngolunta. Marhite i do hita boi lam marhabiaran tu Debata, pajonokhon ngolunta tu Ibana. Jala marsitutu ma hita manghaporseai Ibana.  Molo tahabiari Debata di ngolunta, gabe tatanda ma, paboa na mansai balga do asi ni roha ni Debata manarihon ngolunta. Asa ganup halak namarsitutu, manghabiari Debata di ngoluna, pasti do i parsidohot menikmati, mencicipi angka parbue na binasabasahon ni Debata di ngolunta. 3. Rade ma hita ganup ari mangulahon lomo ni rohaNa. Pangaradeon, sada ulaon namansai ringkot do on dipardalanan ni ngolunta. Manang aha pe na ingkon siulaonta, ingkon adong do pangaradeon. Persiapan na matang. Ndang asal diulai. Diboto aha tujuan ni ulaonna. Songon i do ngolu ni halak na rade. Molo adong pe cita-cita ni punguan on, naeng patupa sada siulaon, taparade ma rohanta sadenggandengganna, asa di tingkina boi dapot hita hasilna. 4. Ingkon SETIA ma hita marhaporseaon tu Tuhanta i. Bahasa ingkon (Harus), ndang bahasa ni parguru dok i, manang parroha sada. Alai sada hata na positif do i. Na ingkon siulaon ni halak na porsea. Dia ma bahasa positifna? Molo di Patik ni Debata na sampulu i, sada do parenta, na mandok ingkon: “Ingkon pasangaponmu natorasmu, asa martua ho, jala leleng mangolu, di tano silehonon ni Jahowa Debatam tu ho”. Ingkon SETIA, HAPOSAN ma hita marhaporseaon tu Tuhanta i. Ingkon porsea do hita di Ibana, jala ingkon pastihononta do: Paboa naung diparade Ibana denggan ni basaNa na tau sihalashononta jala na tau hangoluanta. 5. Kerjasama. Molo naeng denggan mardalan punguan, Ingkon adong do kerjasama. Jadi molo tapadomu, RIK, jumpang hita ma sada parenta namansai arga siulahononta, namandok: Rade, Ingkon, Kerjasama. Ndang adong na so sidung siulaon dohot angka persoalan hidup siadopanta, molo rade hita kerjasama. 6. Oloi ma Tuhan i dipardalanan ni ngolum: Dijou Debata do hita asa haruar sian sude hamaolon, hapogoson, ketertinggalan ni ngolunta. Molo dipillit Debata hita gabe halak na tau mandai dohot menikmati denggan ni basaNa, adong ma na ingkon siulahononta, i ma: Gabe halak pangoloi ma hita: Mamaritahon habalgaon ni Asi ni Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



roha ni Debata naung tajalo, asa lam torop halak porsea tu Tuhan Jesus, mual ni hangoluanta i. Ibana do mual ni nasa las ni roha dohot denggan basa di ngolunta. 4. Na 6 Filar on do huhilala urat manang ojahan ni las ni rohanta di Syukuran on, tadok mauliate tu Tuhanta i, ala: (1) Ibana mamillit hita porsea di Jesus mual ni las ni roha i. (2) Taetong balga ni pasu-pasuNa naung tajalo. (3) Gabe halak naung rade hita mangulahon lomo ni roha ni Tuhan i. (4) Gabe halak naung rade hita ingkon SETIA, HAPOSAN marhaporseaon tu Tuhanta i. (5) Halak naung rade hita membangun kerjasama, dohot (6) Naung gabe halak pangoloi hita di Ibana. 5. Pasti do hita ingkon manghatindangkon: “Ai ndang hurangan di nasa na denggan angka na marhaposan Jahowa”. Sada hal na menarik dison, i ma: Dipaboa do tu hita balga ni panarihonon ni Debata di ngolunta songon halak na porsea di Ibana. Marhite haringgasonta marsaor rap dohot Tuhan i do hita boi lam mananda balga ni asi ni rohaNa. Ndang hurangan di nasa na denggan angka na mangalului Jahowa”.  Aha do lapatan ni on di ngolunta? Dilehon Debata do hak penuh tu hita menikmati denggan ni basaNa. Nunga di lehon Debata tu hita jaminan gabe halak si jalo pasupasuNa, mandai, menikmati denggan ni basaNa.  Molo taadopi pe nuaeng hamaolon di ngolu on, ingot ma naung dikhususkan Debata do hita mangoloi Ibana mandai denggan ni basaNa.  Molo tahilala nuaeng, na diramoti Debata hita di pardalanan ni ngolunta, jala molo las rohanta nuaeng, tapangke ma i marsitutu marnida dohot mandai denggan basa ni Jahowa, ai disi ma sahat tu hita jaminan ni Hata ni Tuhanta namandok: “Martua ma ganup jolma na marhaposan tu Ibana”. Amen.  Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EVANGELIUM MINGGU XXII DUNG TRINITATIS 17 NOVEMBER 2019 TURPUK: PILIPPI 4: 10 - 20 TOPIK : MARPANARIHON TU DONGAN JOLMA 1. Huria Pilippi i ma Huria na parjolo pinajongiong ni A. Paulus di wilayah Eropa. Hapeakanna di Makedonia (Yunani Utara) na gabe Propinsi Romawi taon 146 sM. Rongking do parsaoran ni A. Paulus tu Huria Pilippi, jala tardok halasan ni rohana do



huria i, songon i muse huria i tu apostel i. Hataridaanna i ma na rade huria i mangurupi A. Paulus marhite na marpanarihon di angka sibahenon tu ibana. 2. Hatorangan: ay 10-13. Tarhilas (sungguh bersukacita) do A. Paulus di bagasan Tuhan i, ala mangulaki tarida roha ni huria i sumarihon ibana. Las ni roha ni apostel i ndang holan di ngolu pardagingon, alai tangkas do i nang di ngolu partondionna. I do na nidokna tarhilas di bagasan Tuhan i. Ndang holan ala sahat tongosan itu tanganna, alai na umbalga las ni rohana i ma na dipatubu Debata do roha marningot di ruas ni huria i, jala laos hobas nasida patupahon pangurupion. Gariada, dihatindangkon A. Paulus do na tongtong do huria i rade mangurupi ibana, holan tingki do na so une (ala dao ni inganan dohot maol ni pardalanan). Jadi, ndang mamereng tu himpal ni tongosan i ibana, alai gurasa ni Barita Nauli i do naung patubu haporseaon na denggan umbahen adong panarihonon i. Jadi, tarhilas pe roha ni A. Paulus tu huria i, pandohan na mamolin do i sian partondionna, ndada na naeng mangellem. Songon Huria Pilippi na marpanarihon na jolo i, naeng do jumpang i nang di ngolu ni huria di saonari on. Ala di hinaarga ni ngolu i, ingkon jumpang do na saling menghargai. Kesadaran na songon i ma mangonjar roha laho marpanarihon tu dongan manang tu halak na asing. Ai rap na tinompaNa do jolma i jala dihaholongi. Alani i, diganup manatap/ manghilalahon ngolu ni dongan jolma naeng tongtong marojakan tu imagodei i (1 Ms 1: 26). Dison do hinaarga dohot hinatimbo ni ngolu i dibahen Debata. Jadi, tugas pokok do di ganup jolma mangaradoti ngolu i di ganup dirina be, alai huhut ma muse manghilalahon songon itu angka jolma na asing. On ma dohonon ngolu na marpanarihon. Lapatanna, ndang holan ahut tu diri (egoisme yang berlebihan), alai ndang gabe sipanggaraon (ambil nama). Tujuanna, ingkon hapolinon patuduhon imagodei i do (On ma muse ojahanta laho menghargai hak azasi manusia). Panarihonon ni Huria Pilippi tu A. Paulus rajumanta do i songon parbue ni haporseaon nasida. I ma patuduhon naung togu jala denggan roha nasida di Barita Nauli i. Ndang arop roha ni apostel i adong pangurupion i, ala ndang adong anggaran huria tusi dipatupa. Muse, na boi do apostel i manghasabamhon na adong; di tingki hurangan manang marlobilobi bosur manang male. Di angka kondisi na terjadi mampu do ibana paturehon dirina; i ma di na nidokna: “Saluhut do tarpatupa ahu marhitehite Ibana na margogoihon ahu”. Ay 14-17. Dipatolhas A. Pulus pandohan i, ndang na gabe mangorai huria i marsilehonlehon, alai pabotohon dirina do naung tangkas mangolu di bagasan Barita Nauli i na gabe tiruan di Huria Pilippi. I do umbahen didok ibana: “Alai tahe, denggan do pambahenanmuna i; ai ditiroi hamu do haporsukonku”. Denggan do rohana manjalo pangurupion i, ai dihatindangkon ibana do muse naung adong marpiga hali songon i dipatupa huria i. Tung las do rohana, alai ndang i anggo na utama, tung parbue ni Barita Nauli naung sinaburhon ni apostel i do boi tongtong denggan di Huria Pilippi, ai singir nasida do i. Ay 18. Dipatorang A. Paulus ma muse, ia silehonlehon tinongoshon nasida i marhite si Epaproditus, gabe uap na hushus do i, pelean halomoan ni roha ni Debata. Molo tajaha di Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



Buku 3 Musa dohot 4 Musa andar do diaturhon disi taringot pelean na hushus. Adang do i na dipillit sian daging ni pinahan dohot sian sagusagu. Tangkas do i dipillit huhut diaturhon parturena, jala tutu ias. Pangalehonon di pelean na hushus i do sada respon tu Debata na so tarsirang sian haporseaon. Alana, nunga dipatupa Debata silua jala pelean na hushus tu Ibana marhite Jeus Kristus, asa ingkon masihaholongan ma jolma tu jolma dohot tu Debata (Eps 5: 2). Manorushon ulaon ni Kristus i do A. Paulus, i do umbahen didok ibana: ”Ai uap na hushus sian Kristus i do hami di adopan ni Debata di angka na malua, nang di angka na laho mago” (2 Kor 2: 15). Patut do antong A. Paulus manjalo uap na hushus tinongos ni Huria Pilippi i, ndang alani paretongan balanjona i, alai ala uap na hushus do hadirionna di ulaon panghobasion i. Ay 19-20. Dipatorang A. Paulus do muse jaminan ni ngolu di angka naporsea i na sai marpanarihon tu donganna jolma. Didok di ay 19: “Alai gohan ni Debatangku do nasa na ringkot di hamu, hombar tu hamoraonna i di hasangapon i, di bagasan Kristus Jesus!” Na nidokna i ma pasingkopon ni Debata do kebutuhan ni ngolu saluhutna di hadengganansa, alai ndada manggohi keinginan pardagingon sambing. Isarana, jotjot do masa dapotan paruntungan sasahalak, manang malua sian parmaraan, manang malum dobo sian parsahiton sian na so panagaman; anggo maretong tu godang ni hepeng do, mungkin ndang gampang na masa i. Alai ala sian hamoraon ni Debata do i di bagasan Jesus Kristus, tontu boi masa do i, antong, hasangapon ma di Debata Amanta i, naung paandarhon holongNa i tu portibi on di bagusan Jesus Kristus. Marhite i ma hita disosoi asa tongtong marpanarihon tu dongan jolma. Tung uli muse do molo boi angka naporseai mandalanhon denggan na di Mat 10: 42: “Na painumhon aek tabar santahu tu sahalak sian angka na metmet on, ala targoar siseanku ibana: Na tutu situtu do na hudok on tu hamu, ndang na mago upana!” Songon i muse na di Mat 25: 40 “Dung i alusan ni Raja i ma nasida: Situtu do na hudok on tu hamu; Nasa na binahenmuna tu sada sian anggingku angka na metmet on, na tu Ahu do i dibahen hamu!' Laos tapahombar ma i tu Epistel: 5 Ms 24: 19-22. Amen



EVANGELIUM MINGGU UJUNG TAON PARHURIAON 24 NOVEMBER 2019 (PARNINGOTAN DI ANGKA NAUNG MONDING) TURPUK: HABAKUK 3: 1 - 6 TOPIK : DEBATA NA SANGAP MANGUHUMI SALUHUT BANGSO 1. Pamurahon hita mangantusi turpukon borhat ma jolo hita sian na mananda taringot tu si Habakuk. Hata “Habakuk”, na marlapatan do “manghaol” manang ”memeluk” (bhs.



indonesia). Tontu, ulaon i masa alani na mananda holong ni Tuhan i dohot ala ni na marsiranggut dohot Tuhan i. Laos ido na dapot hita dibagasan diri ni si Habakuk. Tarida do ibana songon sahalak na marsitutu marsiranggut dohot sada masalah na ingkon manghajongjongkon hasongkalon ni Debata di portibi naung lumlamon tarlumobi ditongatonga ni bangso Israel. Masa halumlamon alani panahanon ni Babel tu Jerusalem. Ragat angka pandoboan, hageduhon, pangarupaon, parsalisian dohot parbadaan na manghorhon gabe lumlam ma patik jala dang dapot be uhum na sintong, ala nunga dirohai angka parjahat angka jolma partigor, peol ma nang angka uhum laos martubuan ma gok angka dosa, Di ida si Habakuk do naung marroha hajahaton angka raja di Juda. Nunga gabe raja na manjua di Debata jala nunga berbuat sewenang-wenang maradophon bangsona sandiri. Nunga gabe ro sada tingki na patubu gok biar, penindasan, penganiayaan, kedurhakaan dohot kedursilaan. Dihilala Panurirang Habakuk, nunga tingkina ingkon manurirangkon hagogoon/hasongkalon ni Jahowa. 2. Dison dapot hita ma sada impola paboa na manghatai do ibana dibagasan dirina sandiri dohot Debata. Dimulana tung longang do rohana Jala sai sungkunsungkun ala dihilala ibana hira so saurdot do pangungkaponna tu pengalaman nabinolusna. Sipata sai dilului ibana do hatorangan hape ndang jumpangsa alus na tibu, tung sai dilehon Debata do tu ibana jaminan marhite haporseaon na benget, na ingkon jumpang ibana do muse alusna (Hab 2:3). Sahalinari ingkon dohonon do “ingkon jumpang alusna”. Cepat lambatnya realita akan sebuah jawaban Tuhan akan permintaan kita justru akan semakin menunjukkan siapa Tuhan yang sebenarnya untuk kita kenal dan kita imani. Alai memang “ingkon do jumpang alusna”. Alus ni pangidoan ni si Habakuk do napinatorang ni jamitaon. Alus ni pangidoannai diandungkon ibana laos disi ma dipatuduhon ibana partinandaanna di habalgaon dohot hagogoon ni Debata. Si Habakuk martangiang jala marlogu andung. Dibagasan tangiangna dipuji ibana do Debata ala naung dialusi angka sungkun-sungkun na solot dibagasan rohana. Dang adong hamonangan na manongtong di angka hajahaton, ai guru di Debata do saluhutna, Ibana do sitiop nasa huaso na adong. Ido na mambahen asa ringkot haporseaan di Ibana ala holan Ibana do na tuk mamintori angka na porsea tu Ibana. Mansai denggan molo boi hita benget jala pahohom diri paimahon Ibana laho patulus ulaon-Na di ari hagogotan i (ay.1). Na mangihut, diboto ibana do na ingkon mangula Debata laho manguhumi bangso Juda jala diboto ibana do ia uhum ni Debata manghorhon na hurang denggan tu bangsoi. Pamotoan i do mambahen ibana asa ingkon manjalo ulaon ni Debata alai mangihut tusi dipatupa ibana do pangidoan di holong ni Debata. Sian dia do tarida pangidoanna taringot tu holong i? Dang diotapi ibana ulaon ni Debata laho manguhumi bangsoi alai dihirim ibana do asa anggiat adong sada pangantusian di Juda taringot tu hasintongan jala ingkon rade nasida marsiajar disi. Allah harus tetap mengajar dengan kasih-Nya untuk membawa anak-anakNya kembali kepadaNya (Heber 12:5-6). Lapatanna, tongtong do ibana manghirim di asi ni roha sian Debata ditongatonga ni rimas-Na (ay.2). Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



3. Dung martangiang ibana, dipatuduhon ibana ma “ise” do Debata di ibana. Ha “ise” on ni Debata mencakup partinandaanna taringot tu habalgaon dohot hagogoon-Na (ay.3-6). Ia Debata Jahowa ima naro sian Teman, na sun badia mangatasi angka dolok, na sun mulia mangatasi angka langit, sinondangNa gabe hataridaan ni hagogoonNa, tunduk tu Ibana begu siherut dohot begu na rahat. Na jongjong, manatap manonggor tu tanoon jala gabe mabiar angka parbegu, gabe marigat angka dolok sian na robi jala marongrong angka dolok-dolok sian mulana sahali. Angka na lapang, angka na galia Ibana nampunasa. Sude pandohan di ginjang ima na patuduhon hasangapon ni Debata, habadiaonNa, mangatasi saluhut nasa huaso dohot hagogoon na adong di portibion jala Ibana na marnampunaihonsa. Allah sebagai pemilik, maka kepadaNya segalanya akan tunduk/takluk. 4. Borhat sian pengalaman nabinolus ni si Habakuk di turpukon, jotjot do mambahen hita gabe mura tartait laos asa madabu tu bagasan dosa. Ujungna laos mangonjar rohanta manghaporseai angka na asing. Lumobi di tingki nuaeng, gumodangan do jolma na marnampunaihon pola pikir na instant. Disi dipangido, disi ma nian rade. Molo so pintor rade, olo ma laho tu parsombaon di ganaganaan manang tu hagogoon portibi na gok haholomon. Masih ada diantara orang Kristen yang memiliki jiwa okultisme, yang dilakukan dalam berbagai hal secara praksis. Boasa boi masa sisongoni? Ala dang singkop dope partinandaan, pangantusion lumobi panghaporseaionna di hagogoon ni Tuhan i di ragam ni angka na masa. Molo tung pe sipata mogap panghilalaanta siala ni panosak ni portibion, sasintongna sada dalan doi dibahen Debata laho patauhon hita asa singkop partinandaanta tu Ibana. Ai laos mangihut tusi ma diparade Ibana haluaon. Na porlu marsihohot ma tu hagogoonNa. Dibagasan Jesus Kristus pamonangonNa do hita. Didok Ibana do :”Nunga sahat tu Ahu nasa huaso na di Banua Ginjang dohot di tanoon (Mat 28:18)”. Na manghaposi Kristus do na marhamonangan. Marujung ma sada taon parhuriaon alai hot ma hita manghaposi Debata. Jala molo laos tapatupa pe Parningotan di angka naung monding, holan laho marningot doi di angka dongan naung jumolo monding. Laos mangihut tusi ma nang hita, ingotonta ma na ingkon bolusonta do muse songoni. Molo ingkon do boluson sisongoni, ndada pola gabe marsak hita disi. Nang pe hamatean ingkon manirang jolma sian donganna jolma alai di Debata do huaso na manaluhon hamatean i gabe rap pajumpang hita muse sogot di inganan napinaradeNa di angka na porsea. Hasangapon ni Debata manaruhon angka na porsea i sonang mamolus portibion, mardongan haporseaon dohot benget ni roha asa laos pajumpang sogot di harajaon ni Debata. Amen. EVANGELIUM MINGGU ADVENT I 1 DESEMBER 2019 TURPUK: JESAYA 40: 1 - 8 TOPIK : PARADE DALAN DI JAHOWA 1. Di partingkian on adong na ginoaran "modern slavery-perbudakan masa kini” manang parhatobanon di partingkian saonari. Songon dia do rumang ni Parhatobanon di



partingkian on? On ma na mansai ringkot sisulingkitan ni hurianta dohot sude na tarjou laho mamaritahon haluaon na sian Tuhan i. Godang jolma nuaeng, dakdanak dohot na magodang, baoa dohot boruboru, na ginosagosa ni parhatobanon hinorhon ni hapogoson, ketidakadilan dohot sistim na so mangalehon dalan tu nasida haruar sian ragam ni hamaolon di parngoluon on. Ise do na tarjou laho pasahathon barita haluaon tu nasida? Jala barita songon dia do na boi mangapuli roha nasida, jala na tutu boi mangurupi nasida malua sian ragam ni parhatobanon i? Molo di tingki bangso ni Debata di bagasan habuangan, dipasahat angka panurirang hata ni Jahowa paboa na ro ma haluaon sian Tuhan i tu nasida. Tutu, ala Jahowa do na manghatahon i. Di partingkian on pe, dijou Jahowa do angka naposoNa dohot huriaNa laho pasahathon barita haluaon. Alai, barita haluaon songon dia do sipasahatonta jala songon dia hita pasahathon i asa tarjalo nasida? On ma na ringkot bagas rimangrimanganta, gabe di tingkina, tutu ma hita songon huria na satia di panjouon ni Debata, tarlumobi na gabe habaoran ni pasupasu, las ni roha, dame, hasintongan dohot haluaon na sian Tuhan i, tarlumobi tu angka jolma na tarhurung, na pogos, na so mardihadiha, dohot na ginosagosa. 2. Parsuruon laho mamaritahon apulapul (ay. 1-2). Hata ni Jahowa do na marsuru panurirang i laho pasahathon hata apulapul tu bangsoNa, paboa na marujung ma parungkilon dohot parsorion nasida. Nania leleng mansai posi dihilala pangisi ni Jerusalem panguhumon na masa tu nasida ala ni dosa dohot pangalaosion nasida, alai saonari naeng patuduhonon ni Jahowa ma na umbalga do asi ni roha dohot holong ni rohaNa sian rimasNa. Naeng ingoton nasida bagabaga naung hea sahat tu nasida, ”Tung sura rara dosamuna songon abit bunga dapdap, bontar do bahenonku songon itak, nang pe rara songon abit hasumba, gabe songon hapas do muse” (Jes. 1: 18). Hata na mansai tabo begeon ni sipareon, jala palumbang roha na ponjot, tarlumobi ma di tingki manonson arsak dohot manosak uhum na masa tu bangso i. Mansai tangkas do parsuruon ni Jahowa tu angka paposoNa, tarlumobi di tingki hasusaan, tarsongon di habuangan Babel, asa tongtong adong panghirimon di bangso na marsitaonon i. Hata apulapul na boi mangapusi ilu sian simalolong nasida jala manetekhon aek na tio di tongatonga ni parhorsihon ni ngolu, naeng sahat tu bangsa naung hira agoan pamerengon di partingkian na uli dohot panghirimon di ari na gok dame. Boi do dapot rohanta songon dia parngoluon manang ”keberadaan” ni jolma na di bagasan habuangan? Panghilalaan ndang mararga, ndang mardihadiha, marpogos, songon na di bagasan hurungan (tidak ada kebebasan), marsahit, marsak, jala jotjot ndang marpanghirimon. jolma na di bagasan habuangan mansai maol do marnida ”masa depan yang lebih indah”. Alani, hata bagabaga mansai arga jala gogo panghorhonna, tarlumobi molo hata i na ro sian Tuhan Jahowa, Tuhan na paluahon ompu nasida sian habuangan Misir, jala na manjou nasida tu tano habaoran ni susu dohot situak ni loba. Tuhan ni ompu nasida, si Abraham, Ishak dohot si Jakob, Ibana do na marsuru naposoNa laho pasahathon barita apulapul i tu bangso i. Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



3. Hatuaon dohot haluaon tu Jerusalem! (ay. 3-8). Barita hatuaon jala na ummuli na tuk mangapuli roha ni iolma na di habuangan manang bangso na ginosagosa ima barita haluaon. Pangisi ni Jerusalem na toho di bagasan parungkilon bolon naeng ma mandapot haluaon na sian Tuhan i. Sada silehonlehon na mansai balga tu bangsa ni Debata naeng ro ma tu bangso i. Alani ingkon Paradeonnasida do roha dohot diri nasida laho manjanghon i. Didok, ingkon paulion nasida dalan di Jahowa, jala ingkon patigoron di adaran dalan balobung, gohan nasa rura, parejeton nasa dolok dohot buntulbuntul jala gabe na hornop na marnangkok tuat, jala gabe rura tanggurung ni dolok, asa patar hamuliaon ni Jahowa. On sada ungkapan na jotjot tabege. Tarlumobi ala sai dohot do on dipajojor dakdanak singkola minggu di tingki ari pesta, jala jotjot dijamitahon parjamita. Ndang harafiah idaonta hata on, gabe hira na naeng pature ”jalan tol” di adaran tu Jahowa hita. Ndang ringkot i di Jahowa. Alai alegoris do hata on naeng idaon dohot antusanta. Adong pangidoan na mansai bagas sian ]ahowa di pangaradeon ni bangso i laho manjalo denggan basa, sangkap dohot haluaon sipatupaonNa tu nasida. Adong ra angka pangalaho, hasomalan/tradisi, haporseaon dohot ragam ni parngoluon na ingkon sitadinghonon ni bangso i asa anggiat hatop, denggan mardalan sangkap hatuaon dohot haluaon na sian Debata. Molo na sai laon, olo dope nasida manang deba sian nasida marhaposan tu Debata sileban asa tu Debata ni si Abraham, Ishak dohot si Jakob, saonari nunga ingkon paubaonnasida i. Molo na sai laon, adong dope ginjang ni roha dohot pangalaho na so mangargahon patik ni Debata dohot na sai olo palealea angka panurirang ni Jahowa, saonari nunga ingkon tadinghonon nasida i. Molo na sai laon, adong dope di tongatonga nasida, na sai holan mamingkiri na ringkot tu dirina, jala ndang ra manarihon donganna dohot bangsona, saonari nunga ingkon ambolonghononnasida i, jala asa patujolohon na ringkot tu bangso i dohot tu Debata. Unang be nian adong na pajolo gogo papudi uhum, unang adong be parbolatbolaton dohot pangalaho na manihai dongan dohot panurirang ni Jahowa, tarlumobi ma Pangalaho na manghorhon lea tu Debata. Sude angka pangalaho na ramun jala na so marmusmus, ingkon dao ma sian nasida, alai ingkon mulak ma nasida tu pangalaho na uli, na manghaholongi Jahowa sian nasa gogo, sian nasa roha dohot sian nasa pambahenan nasida, jala manghaholongi dongan songon dirina sandiri. Ingkon haringkothonon nasida ma uhum ni Debata. Didok muse, ”Duhutduhut do nasa sibuk, jala doshon bunga pansur hinadengganna sudena. Nunga malos duhutduhut i, nunga marurus bunga i, ai nunga mangombus tondi ni Jahowa tusi.” Boi do on marlapatan, na margogo jala marhamuliaon do jolma dohot panggomgomi na manggosagosa bangso i, jala na boi do i pangambati di hatuaon dohot haluaon na sian Debata. Alai marhite hata on dipataridahon, sude i ndang adong di ginjang ni huaso dohot hamuliaon ni Jahowa. Na boi malos jala marurus do i, jala ndang boi be gabe pangambati sudena i di haluaon sipatupaon ni Jahowa tu bangso haholongan ni rohaNa. Alani, ndang ringkot mabiar jala busisaon nasida di huaso dohot hagogoon ni jolma dohot panggomgomi di portibi on.



Molo dung Jahowa na manghatai, ise be alonta? Ndang adong na boi jongjong di adopan ni Debata laho mangambati Sangkap dohot pambahenanna na gok hamuliaon i. Molo taparrohahon do di Evangelium Sinopsis, na tolu evangelium i mengutip sian buku Jesaya di joujou ni si Johannes tu hamubaon ni roha. Soara na joujou di halongonan ”pature hamu ma dalan di Tuhan i, pahornop hamu sidalananNa.” Tarlumobi ma di evangelium Lukas. hira sude do sian Jesaya 40: 3-5 dikutip. Lapatanna, barita haluaon tu Jerusalem, nunga mansai bagas diantusi, na martudutudu do i, ndang holan tu haluaon ni bangso Israel sian habuangan dohot parsorion nasida, alai na dohot do tu haluaon na tumimbo, na umbidang jala umbagas i, ima haluaon na sian Jahowa marhitehite Jesus Kristus tu sandok bangso ni Tuhan i; haluaon sian dosa dohot hamatean, haluaon sian ragam ni panggosagosa ni tingki dohot na gogo ni portibi on, haluaon sian ketidakadilan dohot ragam ni pangalaho na manggosa hamuliaon ni Jahowa sian diri ni jolma manusia. Saonari nunga sahat hita di minggu Advent I. Mansai umbuk do turpuk on tu pangaradeonta tu pesta parningotan di hatutubu ni Tuhanta Jesus Kristus manang Natal. Alani relevan jala ringkot do molo taida songon dia aplikasi manang hahonaan ni turpuk on di ngolunta na gabe ”bagian integral” ni panjanghononta di Tuhan Jesus di bagasan roha dohot ngolunta. Sian refleksi di bagian patujolo (I) dohot hatorangan ni turpuk (II) boi taida aplikasina di parngoluon, panghobasion dohot Panghatindangionta songon huria dohot pribadi na marhaporseaon tu Tuhan i hita:  Tarjou do hita laho mamaritahon haluaon tu jolma na di bagasan hurungan, parsorion dohot parungkilon ni ngolu, dohot na ”terjajah” di ragam ni ”penjajahan” di partingkian saonari. Dilehon Debata do tu hita gogo, parbinotoan dohot huaso laho mamaritahon haluaon i. Songon dia hita mamaritahon barita hatuaon dohot haluaon i, marragam do, hombar tu rumang ni panjouon dohot silehonlehon na sahat tu hita. Na tangkas, dung tardidi hita tu bagasan goar ni Debata Ama, Anak dohot Tondi Parbadia, sahat do tu hita panjouon na sian Tuhan i, na dohot do hita tarjou mamaritahon hatuaon dohot haluaon na sian Tuhan i.  Mansai ringkot sulingkitanta ragam ni parhatobanon di partingkian saonari manang ”modern slavery-perbudakan masa kini.” Godang do pribadi, organisasi, pamarenta dohot kelompok na berjuang laho mamorangi parhatobanon di partingkian on. Tarsongon saluran televisi na paling berpengaruh di portibi on ima ”CNN,” di tolu taon parpudi on mansai marsitutu mamorangi perbudakan i marhite sada program ginoaran ”CNN Freedom Project." Godang dipatupa nasida angka upaya paluahon angka dakdanak sian kerja paksa, angka parompuan sian jaringan kejahatan dohot korban ketidakadilan. Songon huria dohot halak Kristen hita, nunga ingkon ungkap simalolong dohot Sipareonta marnida dohot mambege realitas sosial dohot ragam ni parhatobanan di tongatonga ni patingkianta saonari. Godang dakdanak dohot na magodang na ingkon mangula di bagasan partingkian na mansai leleng, hape ndang dapot nasida upa na sasintongna ingkon jaloon nasida, adong angka dakdanak na gabe korban penipuan, gari tahe adong na diperjualbelikan, ima na ginoaran “human-trafficking." Sengon dia ma hita boi pasahat Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



barita haluaon tu nasida? Tontu ndang sae holan hata mandok ”sahat ma barita hatuaon dohot haluaon sian Debata tu hamu!” Ra ingkon luluanta dalan na kreatif boha asa boi sahat barita hatuaon dohot haluaon i tu nasida.  Jahowa do na manjou hita, jala hata ni Jahowa do na tapasahat. Sude i ingkon gabe hasangapon dohot hamuliaon tu Debata. Molo di bagasan haporseaon dohot parsitutuon hita mamaritahon barita hatuaon dohot haluaon i di partingkian on, tontu marsangap ma Tuhan i, jala taruli haluaon godang jolma, jala hita pe lam mogodang/bertumbuh di bagasan haporseaonta. Selamat Advent Tuhanta mian di tongatonganta! Amen.



EVANGELIUM MINGGU ADVENT II 8 DESEMBER 2019 TURPUK: JOHANNES 1: 14 - 18 TOPIK : GABE DAGING MA HATA I



1. Hata i do na gabe daging? Didok Ap. Johannes : “Di mulana i nunga adong Hata i, saor tu Debata do Hata i, jala Debata do Hata i... Saluhutna i marhite sian Hata i do umbahen manjadi” (J oh. 1 : 1 .3). Di mulana i, nandigan? Ndang marmula jala ndang marpansohotan alai tangkas ma i taboto mamungka sian panompaon ni Debata di portibi on dohot nasa isina (1 Musa). Molo didok di 1 Musa i :”dung i manghuling ma Debata” lapatanna dung i didok Debata ma HataNa. Alani i Hata ni Debata na manompa tano on ro di isina, i do na gabe daging (i ma Jesus). Di hata Indonesia didok :”Firman telah menjadi Manusia” Firman yang dikeluarkan Allah menciptakan dunia dan segala isinya, itulah yang menjadi Manusia (yaitu Yesus). 2. Boasa ringkot Hata i gabe daging? Di 2 Musa 33:20 didok Debata do tu si Musa : “....Ndang tarbahen ho anggo tung marnida apala bohingKon, ai ndang tarbahen manang ise jolma hian marnida Ahu laos mangolu ibana.” Ala ni i do umbahen sai marhite parhitean do Debata mamanghulingi jolma uju i, isarana tu si Adam marhite “haroro ni alogo” (1 Musa 3:8), tu si Josep “marhite nipi” (1 Musa 36:6), tu si Musa marhite “ramba na matutung” (2 Musa 3:2), dohot angka na asing. Dung gabe daging Hata i (setelah Firman menjadi manusia) gabe boi ma jolma manghatai paadopadop bohi dohot Debata marhite Jesus. Ndang adong be sidalian ni jolma mandok ndang hea ibana mida Debata, ai nunga rap mardalan, rap hundul, rap mangan jolma dohot Ibana. Alani i nunga saor be hita dohot Debata, donganta ma Debata (Allah menyertai kita Immanuel) Alai porsea do jolma i di Jesus i Anak ni Debata jala Debata? Porsea manang so porsea nunga singkop be dipapatar Debata diriNa tu jolma jala lumobi dung manaek Ibana tu banuaginjang jala disuru Debata Tondi Parbadia gabe hapataran na parpudi. 3. Patujolo ni Tuhan Jesus do si Johannes Pandidi. Dihatindanghon si Johannes Pandidi do, nang pe parjolo 6 bulan ibana tubu sian Jesus, jumolo do Jesus sian ibana ai naung adong hian do Ibana (Hata i), songon nidok ni Ap. J ohannes di Joh. 1:1, Joh. 1:30. Tangkas do diparhatopot si Johannes Pandidi na andul tumimbo jala umbalga do Jesus sian ibana “gari mangharhari tali ni sipatuNa pe na hurang tama do ahu” ninna (Joh.1:27). Ndang dipasobok (dipados) si Johannes i dirina tu Jesus, jala ndang dirina naeng hatindanghononna manang pabalgabalgaonna. Jesus do na naeng hatindanghononna di adopan ni portibi on asa somba tu goar ni Jesus nasa na porsea di Ibana. 4. Songon dia do Parsaoran dohot Debata? Diigil Debata do hita marsaor dohot Ibana marsasahalak, marsasaripe, dohot marsasahuria marhite tangiang, ende, dohot panghamauliatehononta di sude denggan basaNa. Molo ndang taulahon, manang holan marsasahali do taulahon na ginoaran di ginjang i, lapatanna ndang denggan dope parsaoranta dohot Ibana. Laos taingot ma uju marsaor hita dohot Debata ingkon denggan do parsaoranta dohot angka dongan. Nunga dipasaorhon Debata diriNa tu hita marhite Jesus na gabe Jolma i, jumolo do Ibana pasaor diriNa tu jolma jala hita pe naeng pasaoronta do dirinta dohot Ibana. Molo saor hita dohot Debata tontu naeng pahombaronta pambahenanta tu lomo ni rohaNa i. Nunga dipapatar Debata diriNa tu hita Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



ndang boi be dohononta ndang tatanda Debata gabe i sidalianta mangulahon holan lomo ni rohanta sambing alai, lumobi, ingkon ulahononta ma na hombar tu lomo ni rohaNa i. 5. Hadomuan ni turpuk on tu Minggu Advent Nunga sude hita umbotosa lapatan ni Advent i ma, paimahon, parade diri, dohot manomunomu. Molo tabongoti Minggu Advent sai laho ma rohanta naung jonok tingkina laho mamestahon Pesta Ari Hatutubu ni Jesus i (Natal). Beha, intap ni Pesta Natal i do sungkot ni pangaradeonta? Holan i do na tapaimaima jala tatomutomu? Ndang. Ai anggo hatutubuNa i nunga salpu i, holan parningotan di haroroNa parjolo i nama i, molo tapestahon. Lumobi jala na rumingkot sian i nama sipaimaon, sitomutomuonta i ma HaroroNa Paduahon jala Parpudi di na ro Ibana manguhumi halak na mangolu dohot na mate hombar tu Hata Haporseaonta i. Patik do dilehon Debata tu jolma marhite si Musa, i ma patik na so tarula jolma. Alai nunga diporsan Jesus saluhut niigil ni patik i di haroroNa i sahat ro di hamamateNa, i ma asi ni roha na so marnamontok marhite hasesaan ni dosa i. Alani i tajangkon ma Jesus i, Debata na gabe jolma i, tapasaor ma dirinta tu Ibana, jala tapasaor dirinta dohot dingan, ai i do niigil ni turpuk on. Ai di na ro tingkina, di na ro Tuhan Jesus paduahalihon, uhumanNa ma sude jolma hombar tu na iulana be. Amen



EVANGELIUM MINGGU ADVENT III 15 DESEMBER 2019 TURPUK: MATEUS 24: 3 - 8



TOPIK : HARORO NI JESUS DOHOT UJUNG NI PORTIBION 1. Turpuk termasuk tu jamita ni Tuhan Jesus taringot tu akhir jaman manang “parousia”. Hatorangan ni turpuk on, marbonsir sian sungkansungkun ni angka sisean itu Tuhan Jesus, songon dia do “ari parpudi/akhir jaman i masa?” Udut na djpatorang Jesus ma sungkunsungkun ni angka sisean i taringot tu akhir jaman mardomu tu sangkap ni Debata tu sude jolma dohot sude na tinompaNa. Diondolhon Jesus do ia hamamasa ari parpudi i marhite patujolo ni tanda-tanda haliluon napinamasa ni halak namanoluk goarni Kristus. Gabe masa ma haliluon, masa hamusuon dohot soara ninamarmusu, alai dang i dope ujungna. Namaralo do bangso maralahon bangso, harajaon maralohon harajaon, jala masa nang tanda-tanda alam isara haleon nang lalo marluatluat. Marhite hatorangan on, Jesus naeng mandok, panguhumon ni Debata tu portibion pasti do masa di tingki na hombar tu naung tinontuhon ni Debata. Tanda na sintong tu hamamasa ni akhir jaman ima: “marhuaso anak ni Debata ima Jesus tu hasangapon ni AmaNa (Daniel 7:13-14). Ala saut ma haroroNa i, jala ndang manang ise pe jolma nang portibion boi manundati haroroNa, dipaingot ma bangso ni Debata marhite turpukon, huhut asa manat jala rade manangam haroroNa jala gomos maniop haporseaon manomunomu haroroNa i. 2. Adong pesan patoguhon jolma na mandok: “jaga ma hamu”. Pandohan on, paingothonhita asa rade manomunomu haroroNa, di bagasan habisuhon. Ingkon rade do nasa hadirionta manomunomu haroro ni Jesus nang pe haroroNa i disertai angka tanda jaman na mansai maol. Isara na, godang na masa na so boi ta perhitungkan masa dingolunta (Luk 12:40) alai nasa bangsoNa ringkot rade manomu haroroNa manang di dia pe maringanan. 3. Mardomu tu minggu advent III on, aha ma naeng dohonon ni hata ni Debata tu hita: “unang manang ise sian hita on so margogo (hatahuton) ala ni godang peristiwa (na so terelakkan) masa di bagasan ngolunta, ndang margogo ala ni godang ni spekluasi masa di bagasan ngolunta, dang margogo/hatahuton ala so marpangantusion/ ketidaktahuan, alai parnampuna ma manang berkesempatan ala bersikap berani. Dung i jalo ma las ni roha ala halak na pinarmahan ni Debata ima halak na burju marhaporseaon huhut halak na realistis". 4. Gambaran sada peristiwa di ngolu ni jolma ala keadaan na so terelakkan: .. .mansai borat! Olo do sipata hita manghilala situasi na sisongon on, jala tu pangalaho on, mansai ondol ma nuaeng sipaingot ni turpuk on. Parholong roha do Tuhanta i na mangalehon portibion na menakjubkan asa tanikmati jadi (menurut parjamita): “berpetualanglah, parnampuna ma di las ni roha dohot kebahagiaan sian asi ni rohaNa i na maruseuse”. Molo adong persoalan dohot beban na seakan sitaonon na so terelakkan, (hikmat pengalaman ni parjamita) ndang adong persoalan na so memiliki jalan keluar (sude persoalan pasti ada jalan keluar). Nian (sebagai manusia alamiah), jolma na gale do hita, parila, parbiar, lumobi mabiar jala ragu ala persoalan na so terelakkan i dirimpu ndang terselesaikan. Tu keadaan on ma parjamita mengalihkan perhatianta songon halak na pinarmahan ni Debata, asa marnampuna habaranion hita bangkit huhut menghadapi realitas hidup. Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



5. Ndang margogo ala ni spekulasi. Godang hatorangan mangondolhon maksud ni pandohan on. Contoh, godang do halak terganggu jala sundat mangulahon rencana/ proyek besar ala sesuatu yang tidak jelas diketahui pasti apa (sesuatu yang diantisipasi) yang mungkin akan terjadi di masa depan. “Songon na so sesuai do turpuk sadarion, tu pesta na naeng tasangkapi; songon na mangholom do arion, unang ma jo hita borhat mangula tu hauma” lan angka na asing. Lapatan na, godang halak kehilangan kesempatan ala ramalan cuaca na binahen ni jolma i sandiri di ngoluna. Ala ni ramalan na spekulatif i, laos gabe gok alasan, mungkin sahat tu motif-motif na homi di bagasan diri nang rohana, na ibana sandiri dang olo mengakui. Manang, jaim (ist. prokem: jaga image), rasa malu menyebabkan kehilangan kesempatan emas. Dibahen i, unang ujung na gabe so margogo (margellok) ala terlalu jaim (jaga image), unang tunda sada ulaon molo nga disangkapi nuaeng, parnampuna (raihlah) ma dipeluang dohot kesempatan besar nuaeng. Apostle Paulus mandok: “parhaseang hamu ma tingki, ai ari hasusaan do nuaeng” (Efs 5:16). 6. Mansai godang hal di portibion na so haantusan/tarantoan (jala memang dang sai sude hal di portibion sai antoan jala antusan, ringkot do deba hal di portibion dang pola ringkot i antusan). Na porlu tasikapi/asa manat hita, unang ala ni i gabe so mardalan aktifitas/perjuangan ni ngolunta, marbisuk ma hita mandalani perjuangan hidup. Sahalak na porsea jala marbisuk hea mandok: “banyak misteri kehidupan yang tidak pernah akan kita dapat menemukan apa jawabannya, namun kita bisa menikmati kehidupan”. Jadi, las ma rohanta, ala mansai godang na so haantusan di humaliang hita jala ndang mungkin sai haantusan i sude (paling tidak turpuk on paingothon ganup halak Kristen nuaeng asa unang sai pamalo-malohon di berbagai hal). Sebalik na: “unang ala ni i stop perjuangan hidup asa menikmati pasupasu ni Debata di ngolunta” nang pe talpe hita diujung ni parmaraan. Menurut turpuk on, Debata do na jumadihon nasa na adong, molo simalolong ni haporseaonta holan tertuju tu Debata, mampu do Ibana mengendalikan ngolunta bahkan sian caraNa na so haantusan hita. Parhuaso do Tuhanta i maradophon hita, na mangalehon hangoluan, sian sangkapNa ndang hea Tuhanta i parohon hamaolon/parungkilon tu ngolunta. Jadi molo songon ido padanNa tu hita: “boasa bingung molo pe so haantusan hita angka na masa di humaliang hita?” Ketidaktahuan tentang berbagai hal akan menjadi masalah molo mardalan hita sandiri di portibion (paling sedikit mebuka diri jala mau terbuka): “dao ma. na sisongon i sian halak Kristen”. Jadi marhite sian hatorangan ni turpuk jamita on, Tuhan i mangonjar jala memotivasi hita asa menyemarakkan ngolunta on nuaeng rap dohot Jesus na mangalehon hangoluan i marhite sada kwalitas tersendiri sipatuduhononta tu humaliang hita jala ondo pinangido ni turpuk on sian hita di minggu advent on nuaeng. Ondo cara dipangido sian hita laho menghidupkan haporseaonta manomunomu haroro ni Jesus di advent on. Amen EVANGELIUM MINGGU ADVENT IV 22 DESEMBER 2019 TURPUK: JESAYA 60: 1 - 7



TOPIK : MARPANARIHON TU DONGAN JOLMA 1. Makna Advent (4 minggu). Advent: (menanti:paimaimahon) manomunomu haroro (hatutubu) ni Tuhan Yesus, Mesias. Natal: hatutubu ni Yesus. Boa do hita mamestahon adven ? Molo disungkun tu hita: boa do hita mamestahon Natal ? Mungkin na terbayang tu pingkiran: ima gaba-gaba Natal, pohon Natal, lagu sonang ni borngin na i, sai ro ma tu bara di betlehem on, d n a. Nuaeng, advent paopathon (Jala nunga tabolus 4 minggu di mingguminggu advent) songon dia do mamestahon on ? Parrohaon na songon dia do tama tampilhonon ? Sikap na songon dia do tama patuduhonon, asa bermakna minggu-minggu advent i? Rohangku hita sude nga siap mandalani advent manang mamestahon masa advent na tolu minggu on !!! Molo na tergambar kuat dipikiranta mamestahon Natal ima manjalo hadiah Natal terbesar di ngolunta ima: “dame ala ni hatutubu ni Kristus”. Dame on na naeng mian di rohangku, na humaliang”. Ra sude do hita setuju tu pandohan on ? Nuaeng boa do asa ta jalo dame ni Natal i, apala tongon hita di panghujung ni advent di minggu on ? Hu paboa ma jolo tu hita barita: a. Sude do hita mananda Kaisar Agustus, kaisar na marhuaso tingki hatutubu ni Jesus. Konon, tingki harajaon (marhuaso) na hea do sahat tu sipareon ni Kaisar Agustus informasi ni sahalak partigatiga di Roma na masa depan ni usaha na di ujung tanduk (hampir bangkrut) ala ni angka utang na luar biasa godang na, kongkrit na hampir tumpur ma bisnis ni partigatiga on. Alai na menarik di barita i tu Kaisar Agustus, boi dope pengusaha i renge modom bahkan mangungkor gogo hian jala marmaccam ungkor na. Barita on ma na mambahen kaisar Agustus humasusa jala cemburu. Di roha na: boasa boi songon i ate? Kaisar Agustus punya segala sesuatu, boi manuhor segala sesuatu. Holan sada hal na so diparnampuna ibana ima: modom renge (tidur nyenyak). Holan on ma hapogoson ni kaisar on, ima dang boi modom (sulit/susah tidur). Ujung na, di suru Kaisar Agustus ma naposona ma nuhor podoman ni partigatiga on sadia pe taho asal ma boi ibana renge modom. Ingkon dia au podoman ni partigatiga i nina rohana. Alai boa? Boi do kaisar i modom? Jompok alus na: ndang. Ala soal boi modom renge manang na so renge, ndang terletak di inganan hapeahan modom. Hea do ahu modom di hotel bintang lima, alai justru dang boi renge nang pe hupapimpit simalolongku sampe 3 jom, tong dang boi renge. Ondolan ni cerita on tu pangaradeion di Natal di minggu advent parpudi on, ondo: unang pagodang hu pikkiri macammacam na mardomu tu Natal. Manang, unang parumit hu pikkiri, rencanahon (panitia, dna) na mardomu tu Natal. Cukup: dame ni Natal mian di rohangku. Molo naeng sonang modom, obat na paling ampuh: dame ni roha. Pikiran na dame, roha na dame, dna. b. Konon cerita, hea do nina angka binatang di tombak longo-longo marrapot asa jumpa dame di nasida. Sirapothonon nasida masalah: perlucutan senjata! Na mandok hata parjolo, ima: Badak. Di hata patujolo didok badak, penggunaan taring dohot kuku di parbadaan ni binatang mansai mengerikan jala ndang boi ditoleransi. Berbeda tu tanduk/cula, na fungsi na hanya bertahan. Diusulhon si Badak, asa sude Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



taring dohot kuku dilucuti. Sude peserta rapot mandok: setuju!! Alai, harimo, singa dohot na sejenis (na bertaring/kuku) protes jala ndang sapandapot. Nina nasida, taring/kuku, senjata terhormat. Ndang taring/kuku na dilucuti alai: tanduk dohot cula do. Pintor terbagi dua (pro dan kontra) do suara di rapot i ndang adong na mengalah. Rapot terancam gagal. Di suasana sisongon i, dungo ma Beruang sian podoman na, langsung bersuara mandok: tenangtenang! Adong usulhu nina. Baik kuku, taring, cula, tanduk, sude ndang boi pangkeon diparbadaan ni binatang. Pintor sude do angka binatang kecil (ala paling punya kepentingan di haputusan ni rapot) mandok: setujuuuu !!! Alai adong do na kritis di pandapot i, mandok: “…Beruang !!! molo sude do diorai, boa molo adong bada di hami? Songon dia ma cara na marbada, nina”. Di alusi si Beruang: oh … mura mai/gampang. Tongtong do: mangharat/mengigit, menanduk apalagi menerkam dang boi. Ingkon saling memeluk do, on ma na hupatandahon teknis na imbaru tu hita sude binatang molo marbada nina. Setuju do hamu sude? Ise na so setuju, jala ise na setuju? Sude setuju. Sungkunsungkun na parpudi: jumpa do dame? Ternyata: ndang !!! Ndang jumpa dame i di nasida. Dung sae rapot i, baru pe angka binatangi sadar, hape: naung diotoiotoi si beruang do nasida sude. Hape senjata ni beruang melumpuhkan/membunuh musuh ima: memeluk musuh sampai mati. Patut do hape diusulhon si beruang i. Ondolan ni cerita on tu pangaradeion di Natal di minggu advent on, ondo: Dame na taparsitta di Natal on, ingkon ta perjuangkon do sekuat tenaga. Unang taparsitta dame na semu. Adong do di tongatonga ni keluarga, memang ndang terjadi bada di bagas nasida alai anggota keluarga menderita ala dang tercipta dame. Masa do di tongatonga ni parsaoran: dang adong nian permusuhan, dohonon rukun hape ndang. Sandok, di advent on, unang lului dame na palsu, dame na hanya dipermukaan. Hape di toru na: parbadaan, kedengkian, curiga, fitnah dohotna asing. 2. Turpuk on mangondolhon: Marpangkirimon tu hasasaut ni bagabaga ni Debata. Molo didok: “hehe ma ho, marsinondang ma ho …” Di bagabagahon tu bangso ni Debata asa marsinondang hamuliaon ni Jahowa laho pasisihon haholomon, hapogoson na songgop tu Jerusalem. Turpuk on disurirangkon pasca kelepasan sian pembuangan. Di keadaan ni pasca kelepasan sian pembuangan Babel, sahat bangsoi tu Jerusalem jala marnida kenyataan bahwa Jerusalem tarulang (tidak terawat). Suasana umum kehidupan tidak menyenangkan, masih butuh waktu panjang dan perjuangan lama membenahi kota layak menjadi tempat huni. Bagas joro pe tarulang, klimaks na penyesalan mandok: tumabo di habuangan daripada mulak tu Jerusalem. Tu keadaan ima di bagabagahon haroro ni si Palua jala dijou asa porsea tu baga-baga nang hata ni Debata. Asa marhite turpuk on tu hita nuaeng: di jou do hita asa marpangkirimon tu hata ni Tuhani. Marpardomuan masa advent, pangaradeion na ondol di hita, ima: a. Parsihohoton di haporseaon. Bahagia Natal lapatan na: yakin tu huaso ni hatutubuNa, unang ganggu. Asa kegiatan Natal/Advent ingkon dimotivasi sian haporseaon. Unang



mabiar, unang mura ganggu molo masa arsak ni roha, parungkilon. Ido umbahen didok: “imanuel donganta ma Debata” (Mat. 1:23 ; Unang hamu mabiar (Luk 1:30). Jadi ingkon tangkas do siparadeonta di advent on: “pos ni rohanta di pandonganion ni Tuhani, jala pos ni rohanta mandalani partingkian nang ulaonta”. b. Tuhan Jesus do panondang hatiuron na manondangi portibion (makna Natal). Di sondangi do roha ni parmahan asa mamaritahon peristiwa hatutubu ni Jesus (Natal). Asa minggu advent on, paingothon hita asa hehe mangula, berkarya membangun diri, komunitas nang huria ro di bangsonta. Turpukon paingothon hita asa mangubah hasomalan sian na holan manghatahatai tu na bisuk mamangke talenta na adong di hita be. c. Molo ditaringoti di turpuk on marsinondang, lapatan na tutu situtu sipatuduhononta sian hikmat ni advent ima: gabe sinondang hatiuron ni Natal i hita maradophon na humaliang. Marsinondang dison, lapatan na asa mambahen las roha ni humaliang nang angka dongan. Tahatindangkon ma Jesus marhite parange na denggan na mambahen las roha ni humaliang. A m e n



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



EVANGELIUM PARPUNGUAN BODARI 24 DESEMBER 2019 (PARNINGOTAN HATUTUBU NI TUHAN JESUS)



TURPUK: MATEUS 1: 18 - 23 TOPIK : HASISINGHOP BAGABAGA NI DEBATA 1. Nuaeng sahat ma hita tu mata ni pesta Natal na ta paimaima. Hombar tusi, mansai uli do parpunguanta di borngin on ala boi hita manghalashon pesta ari hatutubu ni Jesus Sipalua i. Natal...ima sada peristiwa na mansai manghorhon las ni roha di ngolu ni ganup halak Kristen, ala marhite Natal on mandapot pangantusion hita ditopot Debata hajolmaonta. Debata ro tu bagasan ngolunta mangalehon dame, hangoluan jala marhite haroroNa i, dipapatar Ibana diriNa tudos tu ngolunta, asa tatanda habalgaon pambahenan ni Debata. Hahomion ulaon ni Debata do molo dipatulus Debata habalgaonNa tu hita. Songon halak Kristen hita mansai arga do hatutubu ni Jesus di ngolunta, nga ragam tapatupa panghobasion nang pangaradeion laho manghalashon pesta Natal. Tapatupa do pangaradeion ni partondion, nasa pernakpernik (aksesoris: gabagaba, pohon Natal, lampulampu, dna) Natal na menghiasi segala sudut ni bagas nang di huta, nasa dalan di kota, dohot di inganan na asing sude menyemarakkan Natal. Nga tadohoti pesta Natal, di ragam ni na manghorhon parsidohotanta be. Nuaeng, boha do tahe: singkop do las rohanta be manghalashon hatutubu ni Jesus i? Singkop do pingkiranta manjalo dame ni hatutubu ni Jesus i? Tiur do rohanta mandohoti angka ibadah Natali? Boha do pangkilalaanta nuaeng? Baliksa do nang rohanta gabe laos holom, manang gabe haholomon manghuphupi impola ni Natal na pestahon i? Boasa hudok songon i? Adong gombaran tu hita: Sorang ma sahalak dakdanak di sada keluarga. Ala buhabaju doi, muse nga apala leleng dipaima poarsorang ni dakdanaki, sian las ni roha ni keluarga, dipio ma angka dongan sahuta, ale-ale, asa rap manghalashon hatutubu ni dakdanaki. Di ari na dibuhul tu pestai, dibaen ma jabuna mansai uli, diparade ma nang mansam ni sipanganon dohot minuman na marragam. Marroan ma tutu angka jolma na pinio nangkin, sai jalo ma ditomu amanta dohot inantai nasida tu pintu, dijalo ma angka bunga (lan angka ucapan selamat) na binoan nasida, torop do tutu na ro, jala pola ndang siat inganan khusus na pinarade ni parjabu i angka cendramata (ucapan selamat) na binoan ni angka tondong dohot ale-ale i… Mamungka ma nasida marsipanganon dungi bercengkerama (masirarian) sambil minum-minuman. Alai tompu ma sahalak sian tamu i mandok: “ai boi do tahe idaongku posoposoi ?” ninna. Songon na tarsonggot sude natorop nang natorasnai alana nunga ditipa angka siboanboan (Kado) ni natorop i posoposo i pola sadasada nama hosana, alana lupa do nasida nang natorasna i di posoposo holan di hariburon dohot hasonangan dipestai nama nasida. 2. Mungkin, digombarhon keadaan/suasana songon cerita di ginjang do kemeriahanta be tingki mamestahon pesta ari hatutubu ni Jesus. Ingkon tu hatutubu ni Jesus na tubu ido tertuju perhatian. Unang songon natorop na di cerita i, saluhut nasida lupa tu dakdanaki na aturan gabe pusat perhatian nasida. “Yesus na gabe posoposo i”, ingkon ibana do pusat perhatian di hita nuaeng. Baliksa unang gabe laos ibana “tartanom” bahkan hampir pingsan ala ni kemeriahan dohot lan angka keadaan na manghorhon tingki Natal on. Sasintongna, perhatianta be do na pinangidona di ari hatutubu ni Jesus on. “rohanta” Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



na holan tertuju tu peristiwa “hatutubuNa i”, ala disi adong hadameon, habaranion, semangat juang hidup, habaranion nang nasa unok ni panghirimonta be. Alai ni i naeng ondolhononton muse tu hita be, “di Jesus ido hatiuron” ni Natali. 3 Mardomu tu turpuk Mat 1:18-23 on, taparrohahon ma hata (ay 18): “… uju oroan ni si Josep i dope inana, si Maria, gabegabean do ibana sian Tondi Porbadia…du”. Molo tapadua-tolu hali manjaha turpuk on, adong hal na mengganggu di pingkiran ni deba halak na so ra olo manghaporseai hasasaut sangkap ni Debata tu jolma marhite hatutubu ni Jesus. Songon ido nang deba halak na menonjolkan pesan bahwa hatutubu ni Jesus berlangsung marhite sahalak na marbaju na sohabubuhan (kelahiran Yesus berlangsung melalui seorang gadis perawan). Hape molo ta pamanat tu ayat 20: “…ai na sian Tondi Porbadia do na naeng tubu i di ibana”. Ay 19, ala parroha na bonar do si Josep paboa halak na ginohan ni Tondi ibana naso tonditondion, ndang merasa diri paling benar. Dipatuduhon ibana do diri na songon halak na ginohan ni tondi songon sahalak na bonar (seorang yang tulus hati), na so paurakhon pardihutana (tidak mau mencemarkan nama isterinya dan orang lain), tangkas do diantusi ibana hata: sian Tondi porbadia do naeng tubu di ibana, ido umbahen tarjalo ibana hata ni surusuruan i mandok tu ibana: unang alang roham mangalap ibana (jangan takut mengambilnya menjadi isterimu). Tangkas do ditanda si Josep ulaon ni tondi Porbadia na mamboan hasintongan ni Debata tu jolma, jala na memungkinkan dohot manghamonangkon jolma manghatindanghon hasintongan na ni ida, nialaman jala binege na. Panandaon ondo na mendorong si Josep ndang bersikap tidak acuh, manang ala ni panandaon on do si Josep tidak mensalah-arahkan praduga manang anggapan na sandiri. Laos marhite hatutubu ni Jesus ido, mangungkap mata ni roha na nang mata ni pardagingon ni si Josep marnida hasintongan ni hatani susrusuruan i. 4. Ipe nuaeng: a. Mardomu tu partingkianta nuaeng on, talehon ma rohanta parbagasan gabe inganan hatutubu ni Jesus. Tapaimbaru ma roha nang dirinta be, taambolongkon ma nasa roha diri sian hita be. Marhitei, tahilala ma panguluhonon ni Tuhan i di ngolunta be na gabe sumber pengharapan, semangat hidup di hita. Naeng ma songon si Josep na ginohan ni tondi i hita, marhite hatutubu ni Jesus pasidingkon sian dirina sogo ni roha, arsak ni donganna lumobi rumatangga/keluarga na, sude dipasiding sian dirina. Songon ima hita tu tingki na ro on. Asa mamungka sian natal on, ta bahen ma hita be gabe halomoan ni dongan nang humaliang. Ala ni i, ta hangoluhon ma makna ni hatutubu ni Jesus b. Sada las ni roha na mansai balga do molo boi hita marpungu rap dohot keluarga nang dongan sahuria manghalashon hatutubu ni Jesus. Hatutubu ni Jesus ima unok ni dame nang haluaon dohot hangoluanta. Molo boi taauhon di bagasan dirinta be, tung so tarsirang do panarihonon ni Debata dibagasan Jesus pardalanan ni ngolunta. Arga ma di hita angka poda nang pangajarion ni Jesus, songon i nang pangkirimon na pinabotohonNa tu hita ganup. Tung so hea do ditulak Tuhanta i, manang ise na ro



marsomba tu Ibana. Na ro do Ibana paluahon angka pardosa, ndang hea didok ro Jesus marhite hatutubuNai laho manguhumi angka partigor. Antong, naung dapotan hangoluan saleleng ni leleng na do hita molo tahaporseai haluaon na binoan ni Jesus di hatutubuNai. c. Luk. 2:10, didok tu angka parmahan: “unang ho mabiar/Jangan takut…”. Dipertegas pandohan ondo tu hita be peneguhan, pangapulion tu rohanta be di tongatonga ni partingkian na maol na gok di bagasan kecemasan dohot kekwatiran roha ni jolma nuaeng. Roha biar ala ni parhuasoon, hapogoson, ketidak jelasan kebijakan, rohabiar ala tidak jelasnya gaya kepemimpinan, alani reyakasa, lan angka na asing. Merhite sintuhu ni Natal, Yesus naeng membuang rasa takut sian dirinta be, ala marhite Natal di lehon Debata habaranion tu hita. Halak naung dapotan di hikmat Natal (kelahiran Yesus) ima halak na tutu situtu dao sian roha biar. Ndang sepatut na halak Kristen mabiar tu manang aha pe sejauh hikmat Natal mian di bagasan dirina. Ndang sepatut na halak Kristen di gohi roha biar ala borat ni boban parngoluan. Antong mian ma di hita be sintuhu manang mutiha ni natal i. A m e n



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



TURPUK: LUKAS 2: 8 - 14 TOPIK : AI NAUNG TUBU DO DI HO SIPALUA I 1. Sada sian Panurat ni Injil na opat i; na ginoaran Injil Synopsis (bhs. Yunani: Sin : Bersama-sama; Optalmos=Melihat/bersaksi), ima na margoar Lukas; ibana sahalak Yunani naung “bertobat”, naung gabe halak Kristen non Yahudi, na gabe si sean ni Tuhan Jesus Kristus, na parsidohot marpanindangion taringot tu hasintongan ni barita nauli na mamaritahon barita “haluaon” ni saluhut hita jolma na pinatupa ni Debata marhitehite Tuhan Jesus Kristus jala na sinuruNa “tubu” tu portibi on laho manobus hita jolma sian gomgoman ni dosa hamatean i. Na marpardomuan tu hatorangan na di ginjang ima na dipajojor ni si Lukas di surat na tinogosna di mulana tu si Tiofilus (lapatanna: sahalak na manghaholongi Debata), donganna dohot marhaladoi taringot hata hasintongan ni Tuhan i. Marhite tondi porbadia ni Debata na mangula dibagasan hadirion ni si Lukas na manurathon suratna on tu si Tiofilus, jala manurathonsa jojorjojor sian mulana taringot tu : HatutubuNa, Parngoluan dohot PangkhobasionNa, HamamateNa, HaheonNa dohot HananaekNa. Sada sian na lima na ginoaran ima na pinajojor ni si Lukas (Lukas 2: 8-14), taringot tu lembaran Sejarah di hatutubu ni Tuhan Jesus Kristus naung ro tu portibi on.



EVANGELIUM NATAL I 25 DESEMBER 2019 (PESTA PARNINGOTAN ARI HATUTUBU NI TUHAN JESUS)



2. Hatorangan ni Turpuk.  Ayat 8 : Hata ni Debata na mandok: “jadi adongma….”, hata nauli jala na badia do on ma na manait dohot na manogu rohanta tu sada Peristiwa Sejarah na mansai tung balga situtu, na pinatupa ni Debata jala na ringkot tu ngolu ni hita jolma. Ima taringot tu hatutubu ni Tuhan Jesus Kristus. “Ibana do Anak ni Debata naung rotu portibi on gabe sipalua hajolmaon, jala Ibana do naung sinurirangkon ni angka Panurirang na songon Patujolo ni Tuhan i (bdn. Mika 5:1). Sada sian surusuruan ni Debata na mandapothon angka Parmahan na marborngin di ladang na disini na mangingani pinahan nasida, jala marsinondang ma sangap ni Tuhan i, humaliang nasida. Gabe mabiar situtu ma. Alai didok surusuruan ima tu nasida: “Unang mabiar hamu”! Sada hata na marhasurungan situtu do hata ni surusuruan i laho mambohali angka parmahan i asa mian dibagasan pos ni roha nasida laho mangadopi situasi na masa, lumobi ma ala ni barita halalas ni roha godang do na binoan ni surusuruan i na gabe parsaulian ni sandok bangso i. Nang di angka udut ni ngolu nang ulaon nasida, hata ima na gabe bohal nasida manang tudia pe mangalangka dohot mangulahon angka siulaon nasida, asa tongtong unang tahutan nasida manang mabiar laho mangadopi angka na masa di ragam ni hamaolon ni ngolu na niadopan ni nasida, ai Debata do na mandongani jala na manogu-nogu nasida di pardalanan nang di ulaon nasida.  Dung na masa i, manang dung barita las ni roha di hatutubu ni Tuhan Jesus Kristus, tung ringkot do botoonta dohot taringotonta manang songon dia do angka na masa taringot na pinaboa ni surusuruan i tu parmahan i. Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



 Dung dibege angka parmahan i naung “tubu” Tuhanta Jesus di Betlehem, huta ni si Daud, si Palua i, ima Kristus, Tuhan i, (ay.11), jala dung borhat surusuruan i sian nasida dompak ginjang, pintor masipandohan do angka parmahan i mandok : “Beta ma hita tu Betlehem, taida ma na masa on, na pinabotohon ni Tuhan i tu hita”. Spontanitas ni hata pandohan on ma tangkas, jala torang situtu do botoonta di balga dohot hinagok nil asi ni roha nasida. Nampunan hatuaon dohot haluaon na pinatupa ni Debata marhitehite hatutubu ni Tuhan Jesus Kristus. Idaonta ma muse, halalas ni roha ni portibi on, di hatutubu ni Tuhan Jesus. Di taon 100-300 (abad I-III hon), ndang adong dipestahon huria na parjolo i, Ari parningotan mamestahon Pesta Hatutubu ni Tuhan Jesus, ala ni hamaolon dohot parungkilon na masa tu nasida. Ndang adong tingki laho patupahon pesta i, siala pangaleleon ni panggomgomi ni halak Rom na berusaha laho mangintopi pergerakan/kegiatan ni halak Kristen na semakin tumbuh dohot mengalami perkembangan. Di laonlaon ni ari pe asa dipatupa Huria i Pesta Parningotan di Pesta Ari Hatutubu ni Tuhanta i : Di dua sumber taon : 335 dohot 354, dipamasa di huta Rom sandiri. Di taon 379, di pamasa ma Pesta on di huta Konstantinopel. Di taon 382, di pamasa do pesta i di huta Antiokhia. Dungkon ni angka na masa on, mamungka rarat ma muse Pesta Ari Hatutubu Ni Tuhanta Jesus Kristus tu Mesir, Armenia sahat ro di sisik ni tano on (Pesan Oikumene). 3. Surusuruan i pasahathon “Dame” na sian Debata (ay. 14), didok : Hasangapon ma di Debata na di ginjang, dame ma di tanoon, di angka jolma halomoan i”. Sungkunsungkun: Boasa dohot hasangapon ni Debata na di ginjang ? Boasa marende pujipujian surusuruan ni Debata ? Boasa ingkon sude portibi on mamujimuji Debata? Ala mamboan dame do hatutubu ni Tuhan Jesus i tu sandok hajolmaon. Nuaeng taida ma balga ni holong ni roha ni Debata di Portibi on, ai pola do anakNa na sasadai dilehon, asa unang mago ganup na porsea di Ibana, asa hangoluan na saleleng ni lelengna di Ibana (bnd. Joh. 3:16). Taboto ma paboa marhitehite sian Ibana do pardengganonna tu bagasan diriNa saluhutna, nang angka na di tano, nang angka na dibanua ginjang, dung dipatupa Ibana “dame”i marhitehite mudarNa naung durus di silang i, marhitehite Ibana mian ma dame na sian Debata dibagasan hita. (bdn. Kolose 1:2). 4. Hatutubu ni Tuhan Jesus, sipalua i di huta Betlehem, ima barita na uli ni Damei i, taboto ma paboa na adong do dame i di banua ginjang. Diparsinta Debata do asa adong dame i, nang diportibi on. Umbahen na nidok Tuhanta i di hataNa na mandok: “ Alai anggo nuaeng, dibagasan Kristus Jesus do hamu; jala dao pe hamu najolo, gabe dipadonok mudar ni Kristus i do hamu nuaeng. Ai ibana do Pardameanta (bnd. Efesus 2: 13-14). Amen EVANGELIUM NATAL II 26 DESEMBER 2019 (PESTA II PARNINGOTAN ARI HATUTUBU NI TUHAN JESUS) TURPUK: JOHANNES 8: 12 - 20



TOPIK : JESUS PANONDANG NI PORTIBION



1. Di partingkian parpudi on lam arga do energi listrik ala ni parhusoran ni teknologi manang industri na mamangke bahan bakar minyak bumi gabe energi listrik. Isarana, masin ni mobil na saleleng on mamangke minyak bumi (bensin nang solar), nunga disosoi asa mamangke tenaga ni listrik. Olo nama di tingki nanaeng ro (sampulu taon na i) ndang dipangke be mobil na berbahan bakar minyak bumi. Parhusoran on ima ala dirajumi dumenggan panghorhon ni energi listrik i tu pelestarian lingkungan hidup. Anggo di mulana energi listrik i holan manggohi haporluan ni jolma manisia do, ima di sinondang marhite bola lampu sipangkeon di borngin ni ari laho manondangi haholomon. Alai dung lam leleng ro panondang i, lam tu denggan na ma parngoluon ni jolma. Lam maju ma angka industri, pabrik, tarlumobi hamajuon teknologi dibidang pangubation ni sahit dohot hahipason ni pamatang. Ndang holan di ari na tiur (arian) be jolma i mangula (mangalului ngolu) alai dohot na ma di borngin ni ari. Dohot jempek boi ma dohonon, ia sinondang i nunga mamboan hangoluan na dumenggan. 2. Di halak na porsea di Jesus Kristus, nang so adong dope na margoar listrik (lampu) nunga sian mulana patar sinondang i dingolu nasida nang pe di ari na holom. Ia sinondang ni Kristus i ndang tarigot tu ari na tiur (arian) dohot borngin na masa marganti sorin di portibi on. Molo energi listrik (panondang) boi padengganhon ngolu ni jolma, dao umbalga sian i dope haroro ni Tuhan Jesus na paturehon ngolu ni hajolma on, ala Ibana sandiri do Panondang Bolon i. Di togihon Ibana (sinodangi) do jolma i haruar sian haholornon ala ni dosa ma manogihon tu hamatean. Boasa di dok haholomon ala ni dosa? Ala di mulana i, rap dohot Debata do Panondang i manompa jolma manisia jala mangolu do jolma i dibagasan hatiuron di panandaon tu Debata. Alai ala ni dosa, madabu ma jolma i tubagasan haholomon na manogihon tu hamatean, jala mago ma sinondang i, na manogihon tu hangoluan sian roha ni nasida. Alai tung mansai balga do holong ni roha ni Debata mida portibi on, ala ni i disuru ma muse Panondangi ro tu portibi on asa ditogihon jolma i mulak sian haholomon tu hatiuron. Sinondang naung 'mintop' di roha ni hajolmaon i boi ma muse dipagalak marhite na olo nasida manghaporseai Jesus Kristus i, ima Panodang ni portibi on. Sian na porsea do jolma i di Kristus Jesus asa gabe taruli muse nasida di hangoluan. 3. Sadari on marpungu do muse ruas ni huria HKBP laho mamestahon barita las ni roha di hatutubu ni Tuhan Jesus Kristus na gabe Panondang ni portibi on. Boi do nunga tung mansai godang Pesta Natal ta adopi, alai tong dope sai mian dibagasan Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



haholomon. Ndang haholomon ala ni lampu (listrik) be, alai haholomon panghorhon ni dosa na so olo dope tangkas porsea di Kristus Jesus. Halak naung tangkas porsea jala mian dibagasan Panondangi ndang olo be mangulahon ulaon haholomon. Antong, muba ma hita, jala lam tahaporsea i ma Panondang Bolon i asa ditogihon hita mangolu dibagasan hatiuron. Selamat Ari Natal. Amen



EVANGELIUM MINGGU DUNG ARI HATUTUBU NI TUHAN JESUS 29 DESEMBER 2019 TURPUK: PSALMEN/MAZMUR 77: 6 – 16



TOPIK : MARNINGOT ANGKA PAMBAHENAN NI JAHOWA 1. Tidak terasa hari demi hari, minggu demi minggu dan bulan demi bulan telah kita lalui bersama di dalam Tuhan. Sampailah kita pada saat ini Minggu terakhir tahun 2019. Dalam hitungan dua hari lagi kita akan meninggalkan tahun ini. Sudah banyak yang dilalui dalam setiap pergumulan hidup orang percaya, baik itu suka maupun duka. Perjalanan iman ini memperlihatkan kepada kita arti penyertaan Tuhan. Ada dua hal penekanan di dalam Firman Tuhan saat ini. 2. Pertama, pemazmur mengajak setiap orang untuk merenungkan (dalam Alkitab disebut memikir-mikirkan) setiap kesalahan atau pelanggaran yang telah dilakukan, baik itu kesalahan pribadi maupun kelompok. Pada ayat 8-10 dikatakan, untuk selamanyakah Tuhan menolak dan tidak kembali bermurah hati lagi? Sudah lenyapkah untuk seterusnya kasih setia-Nya, telah berakhirkah janji itu berlaku turun-temurun? Sudah lupakah Allah menaruh kasihan, atau ditutu-Nyakah rahmat-Nya karena murka-Nya? Ketiga ayat ini menyiratkan segudang pelanggaran yang telah kita buat sehingga patut meminta pengasihan dan kemurahan Tuhan. Kesalahan itu bisa saja terjadi sebagai tindakan manusiawi yang kita lakukan. Namun, kemanusiaan itu tidak lagi menjadi alasan bagi manusia untuk melakukan kesalahan yang sama, sebab Ia telah menyadarkan kita melalui pengalaman-pengalaman iman. Kesalahan itu bisa menjadi bahan pembelajaran. Bisa juga sebagai kaca untuk mengantisipasi tindakan ke depan supaya tidak terulang kembali. Kesalahan pun bisa digunakan sebagai spion untuk melihat sesekali ke belakang supaya perjalanan ke depan meraih sesuatu. 3. Kedua, pemazmur mengajak setiap orang untuk mengingat kebaikan, kemurahan dan kuasa Tuhan yang terjadi di dalam kehidupan. Hal yang manusiawi ketika mendapatkan pergumulan dan permasalahan, manusia mencari pegangan supaya mereka memiliki kepercayaan diri, keteguhan hati sehingga tidak bimbang. Tapi, tidak sedikit juga yang mengandalkan kekuatan sendiri, kekuatan duniawi, pergi ke dukun, dan mengandalkan kekuatan uang. Sementara, Orang Percaya hanya dapat bertumbuh bagi mereka yang berakar di dalam Tuhan. Mengandalkan Tuhan ialah salah satu karakter tangguh yang dimiliki orang percaya supaya tidak gentar untuk menghadapi kesulitan apapun. Karakter iman seseorang tidak dapat dinilai dari apa yang diucapkan, tapi bagaimana ia bertahan dan mengambil sikap tenang ketika badai hidup itu tiba. Akar iman yang kokoh menentukan kuatnya pohon tersebut, sebab ketika pohon semakin meninggi, maka angin pun juga semakin kencang menghembusnya ke kanan, kiri, depan dan belakang. 4. Oleh karena mengandalkan Tuhan, manusia dapat merasakan keajaiban, kekuasaan, dan kekudusanNya, seperti yang dikatakan ayat 12-16, Aku hendak mengingat perbuatanperbuatan TUHAN, ya, aku hendak mengingat keajaiban-keajaiban-Mu dari zaman purbakala. Aku hendak menyebut-nyebut segala pekerjaan-Mu, dan merenungkan perbuatan-perbuatan-Mu. Ya Allah, jalanMu adalah kudus! Allah manakah yang begitu Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



besar seperti Allah kami ? Engkaulah Allah yang melakukan keajaiban; Engkau telah menyatakan kuasa-Mu di antara bangsa-bangsa. Dengan Iengan-Mu Engkau telah menebus umat-Mu, bani Yakub dan bani Yusuf. Kenyataan pemeliharaan Tuhan atas hidup kita telah nyata menjelang tutup tahun 2019 ini. Pemazmur pun juga mengingatingat setiap peristiwa hidupnya dan ternyata tidak ada yang luput dari campur tangan Tuhan. Begitu jugakah dengan saudara-saudara sekalian? Mari kita mengucapkan syukur untuk pemeliharaan dan perbuatan-perbuatan Tuhan yang besar itu. 5. Hari ini telah terjadi perkara besar dalam hidup kita. Kita sama-sama sadar, ternyata tidak ada satu peristiwa pun yang luput dari penyertaan Tuhan. Ia selalu hadir dalam setiap tragedi duka maupun suka. Ia ada untuk menyertai kita sampai kepada akhir zaman. PerkataanNya bukan ucapan serapah seperti yang sering kita ucapkan dan kita abaikan atau lalaikan. Tuhan masih menunggu kesadaran hati kita untuk berbalik kepadaNya dan bersandar penuh. Kita tidak tahu tragedi dan peristiwa apalagi yang akan mendatangi kita. Tapi, yang kita tahu kalau Tuhan tetap memegang tangan kita. Ia menyediakan bahuNya sebagai tempat ratap tangis orang-orang yang hampir putus asa melihat jalan hidupnya. Tuhan Maha menyertai dan melindungi. Amin



EVANGELIUM PARPUNGUAN BODARI UJUNG TAON 31 DESEMBER 2019 TURPUK: ROM 8: 31 - 39



TOPIK : DANG TARBAHEN SIRANG HITA SIAN HOLONG NI ROHA NI DEBATA 1. Aha do hasurungan ni halak na porsea di Kristus sian na so porsea i? Aha do halobian ni halak siihuthon Kristus sian nasida? Boi do sungkunsungkun on mambonai hita mangalapati turpuk on. Hatiha i managam tekanan/hamaolon na niadopan ni halak kristen sian halak Gorik nang halak Rom sandiri. Ndada holan sian pamarenta hamaolon i, alai dohot do tahe sian halak Jahudi na sai mangondolhon parulaon manang patik asa dapotan haluaon. Dibahen i do disosoi si Paulus nasida laho margogoihon huhut mangajarhon beha do marroha di situasi na tongon niadopan nasida, suang songon i nang maradophon pamarenta. Disurathon si Paulus surat on laho pahantushon nasida taringot tu poda hakristenon dohot ruhutruhut sihangoluhonon ni angka na porsea. Di sude isi ni buku Rom on, pangondolhononna ima ndada Patik i be na mangarahut jolma asa malua sian dosa dohot hamatean. Alai tutu do pinalua ni Debata hinorhon ni asi ni rohaNa (Rom. 1:16 17; 3:23). Lam patar ma idaonta di na tapestahon tanda ni holong ni Debata marhite Natal, i ma mamestahon haluaonta na pinatupa ni Debata di hita angka pardosa. Dibahen i ndang be patik i na paluahon hita, alai Kristus Jesus naung ro tu portibi on do na paluahon hita. Sada hasurungan ni angka na porsea di Jesus ima na adong do sada jaminan sian Debata. Ndang apala ampit hata ”jaminan" on disurathon di hata Batak songon pangantusionta di hata Indonesia. Mangihuthon Josua 2:14 dohot Iesaya 38:14, hata jaminan didok do pangondihonon ni Jahowa (jaminan Allah). Hata jaminan dison ndada songon pangalapation jaminan utang manang jaminan asa boi maminjam di pegadaian. Ndang patujolo manang panjar jaminan (pangondihonon) ni Jahowa tu angka na porsea. Sipatepate do! Sahali Debata manghaholongi, sahat tu saleleng ni lelengna do holong i (Pat. Jer. 31:3). Alani do barita taringot tu jaminan ni Debata do ia turpukta on, i ma pangondihononNa. 2. Angka dia ma jaminan ni Debata di angka hita naung tinobusNa i? Boi ma putihanta pigapiga sian turpukta ima:  Ndang adong na boi mangaluhon hita. Ingkon tangkas do pangantusionta paboa hita angka anak na pinillit ni Debata do. Tontu pamilliton ni Debata di hita ndada marharoan sian halobian na adong di dirinta (Pat. 5 Musa 7:7). Tung holongNa sambing do na patauhon jala padirihon hita gabe ianakhonNa. Dipatehon Ibana ma pamillitonta marhite huriaNa ima di tingki na tardidi hita tu bagasan goar ni Ama, Anak dohot Tondi Parbadia. Asa halak naung tardidi tu bagasan goarNa, ndada hita be nampuna hita manang natorasta, alai Ibana nama nampuna hita (Gal. 2:20). Asa molo adong halak tarlumobi sibolis na naeng mangaluhon hita songon anak ni Debata, ndang hita na nialona di si, alai Debata do. Dialuhon halak Gorik na adong di Rom do paboa na so patut do halak Kristen i goaran anak ni Debata ala so unduk di patik. Sai patik i do na gabe suhatsuhat di nasida laho mengukur hatamaon ni sasahalak dohonon Kristen. Ndang gumogo patik i sian Jesus. Tangkas do ndada patik i dibahen Debata gabe suhatsuhat di hita asa gabe ianakhonNa, tung na diain do hita sian asi ni rohaNa. Ndang adong nanggo sada sian hita na boi malua Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



hinorhon ni patik i. Ala ni do diapoi si Paulus halak kristen di Rom asa unang meoleol di haluaon na pinatupa ni Debata marhite Jesus AnakNa. Malua ma hita ndada hinorhon ni haunduhonta mangulahon patikNa, alai hinorhon ni asi ni rohaNa, hinorhon ni haporseaonta dohot hinorhon ni harita nauli i do (Ep. 2:8-18; Rom 1:16-17). Hita pe digorahon asa marhamubaon ni roha sian na mangasahon dohot na mangasangasanghon gogonta dohot na adong di ngolunta on, gabe halak na mangasahon gogo dohot asi ni roha ni Debata sambing ma. Molo pe adong di hita haboion, sinamot, hasangapon, so tung i na tapangasahon di ngolunta.  Ndang adong na boi mandabu uhum. Halak na pinillit ni Debata i ma halak na pinintoran ni Debata. Tutu ndang tama ibana, alai dipatama Debata. Ndang pintor ibana, alai dipintori Debata. Jala holan Debata do na tuk patupahon i marhite na pinelehonNa i AnakNa Tuhanta Jesus singkatta manaon uhum dohot hamatean. Dibahen i haluaon do dipatupa Debata di hita, ndada hamagoan; hangoluan do tahe ndada hamatean. Ala Debata do nampuna halak na pinillitna i, tontu ndang loasonNa uhuman ni sibolis angka na hinaholonganNa. Ndang jadi unjunan ni sibolis angka anak ni Debata. Molo pe masa i, Debata do na niunjunanna di si (2 Musa 14:14). Jotjot do halak na sai mangasahon patik di bagasan ngoluna madabu tu haginjangon ni roha. Sai dietong ibana sumangap ibana sian donganna ala haburjuonna, ala haringgasonna, ala peleanna dohot angka lan na asing. Ndang jadi halak na pinalua ni Debata hinorhon ni asi ni rohana manguhumi donganna. Ndang boi haburjuon ni sasahalak dipangke gabe dalanna manguhumi angka donganna. Ala rap pinalua ni Debata do jolma i, Debata do tuk mandabu uhum tu saluhut jolma (Rom 12:19). Ingkon toruk do roha ni jolma na manjalo haluaon sian Debata.  Ndang adong na boi manirang hita sian Ibana. Sasintongna ndang adong na boi manirang hita sian Ibana. Sai dipadao jolma i pe Sian Ibana, alai anggo Ibana manongtong do dipasolhot diriNa tu hita. Ndang marhaojahan tu parrohaon ni jolma parrohaon ni Debata. Nang pe sipata dihalupahon jolma i Ibana, alai anggo Ibana ndang hea lupa tu angka ianakhonna. Tutu ma Ibana nampuna hita. Tutu ma holong rohaNa di hita. Molo pe di hilala jolma i naung dao ibana sian Debata, sasintongna holan rohana do na dao, alai ndada marlapatan naung sirang ibana dohot Debata. Ala Debata do nampuna hita, na mamillit hita, na mangain hita, tontu ndang adong hak ni hita jolma sirang sian Debata. Nang pe parange dohot parulaonta jotjot patuduhon na so saurdot be hita dohot Ibana. Angka dia ma na jotjot mambahen jolma i holang sian Debata? Adong pigapiga sibonsirina di ayat 35 i, i ma HAPORSUHON, HAGOGOTAN, PANGALELEON, HARAPARON, PARSAEMARAON, MORA, dohot PODANG? Angka parungkilon dohot hamaolon bolon do tutu na nidok ni si Paulus di son. Di deba halak kristen molo masa sada pe sian ragam ni parungkilon ondeng, nunga pintor dihilala naung dao ibana sian Tuhan i, naung ditadingkon Debata ibana, nunga tung dihilala na dihalupahon Debata ibana di ngoluna. Na boi masa do ragam ni parungkilon i, alai ndada marlapatan gabe sirang hita sian Debata. Ndang tarsirang ni parungkilon halak na pinintoran ni Debata: Ndang jadi parungkilon i boi manirang hita sian Debata, alai baliksa ingkon lam



pasolhoton ni parungkilon i do hita dohot Debata. Nang parungkilon na dumokdok di jolma i ma hamatean, ndang tuk i manirang hita sian Ibana, manang mansoadahon Debata di ngolunta (1Kor. 15:15). Molo mulak saotik hita tu pudi mamingot angka pardalanan ni ngolunta, angka dia ma na jotjot mambahen hita solhot tu Debata? Baliksa angka dia ma na jotjot mambahen hita sirang sian Debata? Doshon bangso Israel na mardalan di halongonan i, marragam do tutu parmaraan naung binolus nasida. Alai ndada marlapatan na modom Debata. Ndada marlapatan na so holong roha ni Debata di nasida. Diloas Ibana do sipata ro marganti sorin angka las ni roha nang arsak pe, laho patoguhon paporseaon ni angka na porsea i. Tutu ndang adong nanggo sada sian hita na boi marnida aha na masa di taon 2020 na naeng ro. Alai di bagasan haporseaon hita manghatindanghon ndang jadi sinirang ni haporsuhon dohot parungkilon parsaoranta dohot Debata. 3. Marragam pangondihonon ni Jahowa di hita angka naung tinobusNa. Diondihon ndada marlapatan ndang dais be hita tu angka hamaolon dohot parungkilon. Asa jaminan pandonganion ni Debata na saleleng ni lelengna do pos ni roha di angka na tinobusNa. Nang hamaolon, nang hamatean ndang tuk i manirang hita sian Debata. Unang be adong na mangasahon gogona dohot haboionNa mangulahon Patik i di ngoluna. Ai molo pe boi taulahon ragam ni angka parulaon na denggan ndada marlapatan hinorhon i gabe malua hita. Ganup ma halak marpos ni roha jala marsigantung tu Debata laho mandalani pardalanan ni ngolunta. Unang holan manghirim na denggan hita sian Debata nang sian donganta; sian hita pe dihjrim Debata do nang donganta angka na dumenggan sian hita. Amen



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh



Pdt. Halli Halpikal Nababan, STh