17 0 11 MB
DAFTAR ISTILAH ANA TOM I ASING - INDONESIA INDONESIA - ASING
I •
r' &. '
..
H I . \:
BAnAS,'
DAFTAR ISTILAH ANATOMI ASING - INDONESIA INDONESIA - ASING
Rachmat Santoso Soeparmo, Bambang Rahino Setokoesoemo, Santoso, Soepratikjo Bambang Sepoetro, Soesahto Prij osepoetro, Mas Loegito.
PERPUST AKA A N
PUSAT PEMBINAAN DAN
$
PE NGEMBANGAN BAHASA
DEPART EMEN PENDID I KA N
DAN KEB UDAYAAN
~
Pusat Pembinaan dan ·Pengembangan Bahasa Departemen Pendidil BA WAH L1DAH ' nian granulations hipo-: hypo grasilis _ GR AC ILI S hipofaring: hypopharynx gubernakulum: gubernaculum hipofisis; embelan otak: hypo gumun; filtrum: philtrum physis gunduk; kolikulus: colliculus hipogastrik: hypogastricus
gusi; gingiva: gingiva hipogastriun: hypogastrium
hypoglosus - + BAWA H-L1 DA H
hipokampus -+ T ANGK R habenula: habenula hipokondrium: hypochondri habitus; perawakan: habitus um haid; menstruasi: menstruatio hipotalamus: hypothalamus hal us: tenuis
H
55
hipotenar
inskripsi
potentia hipotenar: hypothenar hipotimpani: hypotympanum impregnasi: impregnatio histokimia: histochemistry impresi -+ JEJAK histologi -+ ILMU JA RI NGAN inaktivitas; tidak aktif: inacti hitam: melania; niger vitas homolateral: homolateralis indiferens: indifferens homolog: homologia individu; perseorangan: indivi horisontal ~ MEN D ATA R dum hormon: hormon indria: sensus; lactus hulu ~ GAGANG indria pengecap: gustus hulu hati; epigastrium: epigas induk: mater trium indung telur: oophoron hulu kembar;, bisep: biceps indung telur; uritan: ovariuril hulu lambang; kardia: cardia inekual; tidak sarna: inaequalis humor -+ CA I RAN inervasi; persarafan: innervatio infantil: infantilis infeksi; terjangkit: infectio inferior -+ B AWAH ibu jari: pol/ex inflamasi ~ RADANG iga; rusuk: costa infFa-: infra ikal: glomerulus: glomerulus infundibulum -+ CORONG ikatan: conexus inion: inion ikat; Iigamen: ligamentum inklinasi:Jnclinatio inkomplit; tidak lengkap: in ileum ~ UJUNG us S HALUS completus ilium -+ T UI.ANG usus ilmu jaringan; histologi: histo inominata; tanpa nama: irmo logia minatus ilm'u penyakitkulit; dermatolo insang; brankium: branchium gi: dermatologia
insersi: insertio ilmu urai; anatomi: anatomia
insipiens: incipiens i1mu urai perbandingan -+ insisi; menoreh; mengiris: inci sio ANATOM I PERBAND INGAN imbibisi: imbibitio insisur -+ TA KIK imbuhan: succenturiatus; affixus insisur Lanterman; takik Lan terman: Lanterman's incisures imperforasi: imperforatio inskripsi: inscriptio impoten; lemah syahwat: im
I
56
insufisiensi
tze
: janiD~ fetUs: fetus; foetus insnfisiensi: insuffic ientiu jantan ---* M .\SKLlL1N insula Reil; pulau-,JUta Reil: jan ng: cor Reii's insula integumentum; kulit: integu jar ak: distantia mentum jari: dactylus; digitus inter-: interjaringj retinakulum: impressio interior: interior jaringan awab kulit: subcutis intermedius: intermedius j aringan dasar _ 1. PERENKIM, 2. STROM internus ~ DJ\ L\~1 jaringan epitel: epithelial tissue interstisium ---+- SELA G jaringan epitel berder et: pseu intestin ~ usus doslratified epithelium inti; nukleus: nucleus jaringan epitel ber)apis: strati intima ---+- TERDA I M fied epithelium intra-: intra jaringan epitel peraliban: tran introitus; gerbang: introitus sitional epithelium intumesensi ~ INTUMESC E'mA jaringan epitel selapis: simple inversi; terbalik: inversus epithelium iskemi: ischemia jaringan glia: glia-tissue iskium ~ TU L ANG DUDUK jejak; impresi: impressio ism us ---* G ENTIN G jelai Wharton: Wharton's jelly izis ~ SEL APUT PELANGI jeluk j ekskavasi: excavatio jembatan : pons jendela -4 rI NG KA P jago; ayam jantan: gallus jendol; eminens: eminentia jala; rete: rete jengger ~ BALU· G jala buah zakar: rete testis jala Malpighi: Malpighi's rate; jeroan _ l. SPL ANKNIK . 2 VISERA, 3. ViSKUS
rete Malpighi jimak -+ KOHABITA SI
jalan: via jiwa: mens
jalinan; retikulum: reticulum jonjot: villus
jalur; trak: tractus jumbai: fimbria
jalur Gowers ---+ T RAK GOWERS jungtur -+ SAMBUN GAN
jalur Gudden ~ TRAK GOODEN jurai; berkas; fasikulus: fasci jalur Lissauner; TRAK L1SSAUNER culus Jarnak; plural: pluralis jurai Schultze; berkas Schul jangat: corium tze: Schutze's fascicle
J
57
karunkula
jaring
juring
~ RLJ AS
kanal Reissner: Reissner's ca nal kanal Schlemm: Schlemm's ca nal kaca: vitrum kanal Stenon: ' Stellon's (sten kacukan: hybrida sen's) canal kadaver: cadaver kanal Vidius: Vidius canal kait: uncus kanal Volkmann: Volkmann's kait; hamulus: hamulus canals kandung - 4 I. B U RSA. 2. VES IK" kait ~ H A M LIS kandung air mata: dacryocysta kaki; pes: pes kandung buah zakar-+ S K O I~'I M kaku -+ TE( ;"R kanta - '+ L ENS,\ kalang; areola: areola kantung l'-+ I. ~) I.IK E L. 2. KAUSTR lJ 1 kaliks -* CAIVA N kantung Graaf -+ FO LlK f' l. G R..\A F kalikulus ~ PI ,\ LA kapi; troklea: trochlea
kalks --+ TlING K"K kapiler: capillaris
kalosus --r BA LO K kapitalis ---7 I TA M A
kalvaria -* K U ijA H TENG K O RAK kapitulum --?- PENDUL. kamar: camera kapsul --?- SIW'A I. kampuh balok-otak: raphe cor kapsul Bowman: bowman's cap poris callosi suI kampuh langit-Iangit: raphe kapsul Glisson: Glisson's cap palati sule kampuh sisi pelupuk mata: ra kapsul Malpighi: Malpighi's phe palpebralis lateralis capsule kampuh; rafe: raphe kapsul Tenon: Tenon 's capsule kanal Alcock: alcock's canal kaput --r K E PALA kanal Cloquet: Cloquet's canal karang: petra kanalikulus --r Sli MPIT kardia --* H UL U LA\IIL\ , G kanan; dekster: dexter kardiografl: cardiographia kaiina --?- W NAS kanal FaUopius: Fallopian ca kario-: karyo nal karotis: carotis kana! Haver: haversian canals _karpus; pergelangan tangan: kanal Hensen: Hensen's canal kanaI Hunter: Hunter's canal carpus kanal Nuck: Nuck's canal L~arltnkula: caruncula
K
I.'
58
kasar
kelenjar Rivinus
kelangkang; sakrum: sacrum kasar: asper
kelenjar: glandula kaseosa: caseosus
kastrasi; pengebirian: castratio kelenjar anak ginjal .....:+ ADRENAL kelenjar Bartholin: Bartholin's katup: valvula
gland katup Bauhin: Bauhin's valve
kelenjar Bowman: Bowmanis katup Eustachius: Eustachian
valve
gland kelenjar Brunner's: Brunner's , katup Fallopius: Fallopian val
glands ve
-kelenjar Cowper: Cowper's katup Heister: Heister's valve
gland katup pangkaJ tenggorok -r
EPIGLOT IS kelenjar Ebner: Ebner's gland katup RosenmuUer: Rosemnul
kelenjar gondok -+ TIR EOlD ler's valve
kelenjar Henle: Henle's glands katup ·s emilunar: valvulae se
keJenjar kacangan .....:+ TIMUS milunaris
kelenjar Krause: Krause's katup SyJvius: sylvian valve
glands katup Thebesius: Thebesius's kelenjar - Lieberlmhn; Kripta valve Lieberkuhn: Lieberkuhn kauda -+ E KOR - glands or crypts kelenjar Littre: Littre's glands
-kandal: caudalis . . kelenjar liur: glandula salivares
kavema: rongga: caverna kelenjar Judah; .p ankreas: pan ·kavum; rongga: cavum creas ~.kavus -+ CEI\.UNG kelenjar Meibom: Meibom's -keangsaan: ~nser (anserinus) glands keaslian; kemurnian: virginitas lkelenjar Moll: Moll's glands kebiruan: ceruleus kelenjar Monro: Monro's kecil: parvus gland .. keempat: quartus .kelenjar Montgomery: Mont kehamilan: graviditas gomery's glands kejadian; genesis: genesis kelenjar Naboth: Naboth 's kekang; frenulum: frenulum glands kelabu: 'cinereus kelenjar Nubn: Nuhn's glands kelabu; griseus: griseus kelenjar prostat: prostata kelahiran; natus: natus kelenJir Rivinus: Rivin~s's ]\elana; vllgus: vagus
59
kelenjar Rosenmuller .
kolateral
phagus esophagus !?land kelenjar Rosenmuller: Rosen kerucut; kon: conus muller's gland kerucut Haller: Haller's cone kelenjar Skene: Skene's gland kerudung; tunika: tunica kelenjar Suzanne: Suzanne's kerut; ruga: ruga gland
kerut iris: rugae iridis kelenjar Zeis: Zeis' gland
kerut lambung: rugae gastricae kelentit; klitoris: clitoris
ketiak; aksila: axilla keliling:' circumferentia
(ke) topong; galea: galea kclopak ~ Di\ll N KATUP
ketuban -~ AMNION kelopak mata ~ PI'LUPUK
khatulistiwa ~ F.KUATOR kiasma ___ PALANG keluk: reflexus
kelumpuhan Klumpke: Klump
kifoskoliosis: kyphoscoliosis I.., ke's paralysis kilus: chylus kemah: tentorium kiri: laevus kemaluan: pudcndus: plldendus kiri; sinister: sinister kIaslnatosit: klasmatocyta kernbar: gemellus kernih;' kencing: urina klaustrum ~ TUDUNG kemunduran: retrogres: retro klavikel ~ SELANGKA gressus kleido : cleido . kernunduran -+ OEGEI' ER ,\ SI klirnakteriurn: climacterium klinoid ___ SEMLI RANJANG kemurnian ~ I( EASLIAN kencing --+ KFMIH klitoris ~ KELENTIT klivus -+ L EREN(; kendi: aritena kendur ~ L EMB EK kloaka: cloaca kenyal -+ ELASTIS koana -+ LUBA NG HI()UNG DALAM kepala; kaput: caput koce.k; utrikulus: utriculus keping: cotyla kohabitasi; sanggama; koitus; kerarnpang; perineum: perine persetubuhan; jirnak: cohabi um tatlo; coitus kerang; konka: .concha koitus --- KOHABITUS keras: durus koklea -+ RUMAH SIPUT keratin: keratin koksa -+ TULANG PANGGUL kerat; krena: crena koksiks -+ TIL GG ING keringat; peluh: sudor kolagen: collagen kerongkongan: esofagus: oeso kolateral: collateralis
.
60
.
(
~orpuskel
Ruffini
kutub
kromosom~X:' X-chromosome
puscles kromosom-Y: Y-chromosome
korpuskel Ruffini: Ruffini's krus --1- TUNGKAI
corpuscles korpuskel Schwalbe: Schwal kuala: conJluens be"s corpuscle kubabj rorniks; kupula: Jornix; korpuskel Vater-Pacini: Vater cupula Pacini's corpUscles kuadrisep -+ CATUR HULU korpuskel Virchow-Hassall: kubah tengkorak; kah'aria: Virchow-Hassall's corpus calvaria
. cles kuboid: cuboideus
korpuskeJ Wagner: Wagner's kuduk --1- TENGKUK
corpuscles kuk: jugum
korteks; kulit: cortex korugator --1- PENGERUT .I pipa Rivinus; duktus f .ivinus: pleksus Meissner: Meissner's Rivinus' ducts plexus pipa Ruysch; duktus RU:/sch: pleksus Remak: Remak's ple Ruysch's duct xus pipa Santorini; duktus santa-i pleura -+ SELAPUT PARLI ni: Santorini's duct plural ~ JAMAK pipa Stenon; duktus Stenon: pohon; arbor: arbor Stenon's (StenselJ's) duct poli-: polypipa Wharton; duktus Wbar" pons Varolius: Varolius' pons ton: Wharton's duct pontikulus: ponticulus pipa Wirsung; duktus Wir pori: porus sung: Wirsung's duct poros -4 SUMBl! ·p ipa Wolff; duktus Wolff: wolf porta; gerbang: porta . fian duct pos __ SETELAH
pipi: bucca; mala posisi: positio
piramid -- LIMAS poster ior - BELAK ANG
piramid Ferrein -+ LIMAS FE RREN potong: incisus piramid Malpighi: Malpighi's poyang: otavus pre-; ebelum; pro-: Iprae-; pro pyramids prekuneus: precuneus piriform: piriformis pisiform: pisiformis I premolar; geraham depan: pita; tenia; lemnJskus: taenia; praemolaris preparasi --y P - SIA PAN
tenia;' lemniscus pita Rei): Reil's ribbon preparat -+ SEDl,\ AN
pitUita; lendir: pituita pr~sor ---,. PENE KAN
plasenta; uri; tembuni: pla primata: primalo
centa .primer -+ PE RT AMA
plasma: plasma primitif; sederhana; simplex: plasma otot -+ SARKOPLASMA primitivus; simplex ·
p)atisma: platysma primordium: primordium
73
rangk a
prisma
pulau Reil: Reil's insula prisma: prisma pro - PRE pundi Morgagni: Morgagni's profundus ~ ~-H' I'I Il ALA M pouch proksimal: proximus pundi Rathke: Rathke's pouch proksimal ~ M r: ~ I.·\ NG KAL punggung; dorsum: dorsum pronasi: pronatia puntllk; kumulus: · cumulus pronator: pronator puntuk; montikulus: monticu pronefros: pronephros lus
prosensefalon _ OTA K OE PA N pupil: pupilla
protoplasma: protoplasma pusar: omphalos; umbilicus
protuberansia: protuberantia pusaran: vortex
pseudo; semu; palsu: pseudo pusat: centrum psoas ~ PINGGA NG pusat semioval: centrum semio pterigoid: pterygoideus valis pterigoma _ SA YAP TULANG BMI putamen: putamen pucat; paUdus: pa/lidus putih: albus . pucuk motor Ranvier: Ranvi puting: mamilla; umbo er's motor point putingan; mastoid: mastoideus pudendus -* K EMALU A N puting; papila: papilla pudunan; dekJif: declive pu(ing susu: papilla mammae pukal; pejal: compactus pukas; vulva; ferji: cunnus; , radang; inflamasl: inflammatio vulva radial: radialis pulau; insula: insula radiasi ~. PAN A R pulau ~ I. PU L AU REIL. 2. INSU LA RElL rafe ~ KAMPU H
pulau Langerhans: Langer rahang atas: maxilla .
hans' isiands rahang bawah; mandibula:
pulau Rei!: Reil's insula mandibula puJmo ~ PARU rahim; uterus: uterus pulpa -+ . EMPULU R rambut: pilus pulposus - BERSEMPULUR rambut kepala: capillus rambut pembantu: hirci pulsasi - UEN YUT pulvinar: pulvinar ramping; grasilis: procerus; grticiiiS '
pundi - Douglas: Douglas' cul rangka: sceletum
de-sac
R
74
ranting
reunien
respirasi; pernapasan: respira ranting: ramulus ti~; respiration is ranting tenggorok; bronkiol: restiform: restiformis bronchiolus rete - + JALA rapat - + PA DAT retikular: reticularis rasemosus - 7 SfP L RTl MALAI rawan: cartilage retikulum -+ J A LIN A N retina: retina rawan Meckel: Meskel's carti retinakula kulit: retinacula cu lage rawan Reichert: Reichert's car tis retinakulum kapsul sendi ping tilage gang: retinaculum capsulae ar rawan sabut; rawan serat: fi ticularis coxae brocartilage rawan Santorini: Santorini's retro-: retTO cartilage retrobukal: retrobuccalis rawan serat -+ Ri\WAN SABUT retroesofageal: retrooesophage rawan Wrisberg: Wrisberg's alis cartilage retrofaringeal: retropharyngea regenerasi: regeneratio lis rektal: rectalis retrotleks - + BALIK BELA KAN G
rektum: rectum retrotleksi: retroflexio
rektus :.-. LUR 4S . retrogres -+ K EM U~DU RAN rekuren --+ ME MBALIK retrolingual: retrolingualis relung; resesus: recessus re~romamal: retromammalis relung Reichert --+ RESESUS RE I retromaIidibular: retromandi CHERT bularis renal is: renalis retromastoid: retromastoidalis ren; ginjal: ren; renis
reseptor: receptor retronasal: retronasalis resesus -+ RELUNG retrookuJar: retroocularis resesus epitimpani; cekung epi retroperitoneal: retroperitonea timpani: recessus epitympani lis cus retrosekal: retrocaecalis resesus optik; cekung optik: re retroservikal: retrocen?ii:alis cessus opticus retrostemal: retrostemalis resesus Reichert; relung Rei retroversi: retroversio chert: Reichert's recess~ re~en; penghubung: reunient
75
sabuk
rigi
rigi; ager: agger rinensefalon: rhinencephalon roma; lanugo: vel/us; lanugo I t.lmbensefaJon: rhombencep halon romboid -+ , BEL A H K ETlJPAT rona; warna: chroma rongga: cavitas rongga - ... \, KAVE RNA , 2. KAVUM rongga abdomen -... RONGGA PER UT
rongga dada: cavum thoracis rongga hidung: vestibulum ,na si rongga Meckel: Meckel's cavity rongga mulut: cavum oris rongga perut; rongga abdo men: cavum abdominis rongga telinga tengah; timpa num: tympanum rongga Tenon: Tenon's space rongga timpani: cavum tympa m rongga timpani -... RONGGA rongga VaJsava; rongga timpani: Valsava 's antrum rostom -+ PARUH rostral: rostralis rotator: rotator ruang: spatium ruang antar iridokorneal: spa tia anguli iridocomealis ruang antar-rusuk: spatium in tercostalia ruang blastula: blastocoele
76
ruang epidural: spatia epidura Ie ruang episkleral: spatium epis clerae ruang Fontana: Fontana's spa ce ruang Kiernan: Kiernan's spa ce ruang retrobuibar: retrobulbar space ruang retrokardiak: retrocardi ac space ruang Retzius: spatium Retzius ruang Robin: Robin's space ruang Schwalbe: Schwalbe's sapce ruas jari; falang: phalanx ruas; juring; segmen: segmen tum ruas tulang belakang; spondi Ius; vertebra: spondylus; ver tebra ruas tulang punggung palsu: vertebrae spuriae rudimen -.. SISA ruga -* K ERUT rumah siput; koklea: cochlea mngu; pendengaran: auditus runjung; pinea: pinea rusuk ~ I G A rusuk palsu: costa spuriac
s sabit; falks: falx sabuk; zona: zona
sabuk Giacomini
segitiga Scarpa
sabuk Giacomini: Giacomini's perichondrium band salut tolang; periosteum: peri osteum sabuk Rei!: Reil's band samar: occultus sabuk Remak: Remak's band sambungan; jungtur: junctura sabuk Retzius: Retzius' band sanggama -c> KOliABITIJS sabuk Vicq d' Azyr: Vicq d' saraf: nervus Azyr's band saraf Sappey: Sappey's nerve sabut; serat: fibra . saraf Scarpa: Scarpa's nerve sabut Purkinje: Purkinje's fib saraf Vidius: Vidius' nerve res sarang: nidus sabut Remak: Remak's fibres saringan; penapis: crib rum sabut-sabut Tomes: Tomes' fi sarkoplasma; plasma otot: sar bres coplasma safena: saphena sarkolema; selubung otot: sar sagita; panah: sagitta colemma , sagital: sagitta lis satu -c> M ONO sakroiliak: sacroiliacus satuan ginjal -c> NEFRON
sakrokoksigeal: sacrococcygeus sayap: pteryon
sakrolumbal: sacrolumbalis
sayap; ala: ala
saku: saccus sayap tulang baji; pterigoma:
saku air mata: saccus lacrima pterygoma lis sebelum -c> PRE saku endolimfatik: saccus endolymphaticus sebum -+ P,~L1T sederhana -c> PRIMlTIF saleh: sacer sediaan; preparat: praeparu salping: salpinx tum saluran; akuaduk: aquaeductus sefalik -c> (MENG ENA I) KEPAl. A saluran empedu: choledochus segi empat: quadratus saluran telur -7 I'AB UNG FALLO?I US se~tiga; trigonum: trigonum . salut; liang sanggama; vagina: segitiga Lieautaud: Lieutaud's vagina triangle salut perut; peritoneum: peri segitiga Reil: Reil's triangle toneum segitiga Scarpa: Scarpa's tri salut rawan; perikondrium: angle
77
segmen
0 .
sel horizon tal Cajal
selangka; klavikel: clavicula segmen - IWAS selaput; membran: membrana segmen Ranvier: Ranvier's seg selaput bening; sclaput tanduk; ment kornea: cornea segmen spinal: segmentum spi selaput Bowman - ~ MEMBRAN nale BOWMAN segmenlasi: segmentatio selaput Bruch --4 M EMBRA N BR UCH
sejati: verus selaput Cloguet M EM ll RAN CLO·
sekarat: agonia GUET sekatan; labirin: labyrinth us selaput Corti -+ MEMDRA N CORTI sekat buah zakar: septula testis selaput dara; himen: hymen sekat cekung mala: septum or selaput Descement -+ MEMBRAN bitale DESCEMENT selaput keras; sklera: sclera sekat dada; mediastinum: me selaput otak -~ PA KIMENlNG diastinum selaput otak; mening: meninx sekat mediastinal: septum me selaput otot; fasla: fascia diastinalis selaput paru; pleura: ·pleura sekat paha: septum femorale sekat rongga badan; diafrag- · selaputpelangi; Iris: iris selaput tanduk -~ SELA PUT BE· rna: diaphragma . NING sekat; septula; septum: septula; selaput timpani: membrana septum tympani sekin; stilus: stylus sel Betz: Betz's cells sekitar: circum sel Cajal: (Ramany) Caja/'s cells sekoci; skafa: scapha sekresi: secretio sel Claudius: Claudius cells sekresi: secretio se' Corti: Corli's cells sekret: secretum sel darah -~ HEMOSIT sekrum -~ K ELANGKANG sel darah merah - ERITROSIT seks: sexus sel darah putih _ LEUKOSIT seksual: sexualis sel Deiter: Deiter:s cells sel eosinonI: eosinophil cells sekum: caecum sel eukariotik: eucariotic 'cells sekunder: secundus sel Golgi: Golgl's cells sel: cella sel Hensen: Hensen's cells sela; diastema: diastema sel horizontal CajaI: Cajal's selang; interstisium: intersti horizonwl cells tium
78
sel Bortega sel Hortega: Hortega's cells seJiak -r (M EN GEN;\ I ) PER UT selirang; azigos: azygos; impar sel KupfTer: Kupffer's cells sella - .... PEL ANA sel Langerhans: Langerhans' cells sel Langhans: Langhans' cells sel Leydig: Leydig's cells. selokan Sibson: Sibson's groo ve selom: coeloma sel Paneth: Paneth's cells sel Purkinje: Purkinje's cells sel Rindfleisch: Rindfleisch's cells sel Rouget: Rouget's cells sel saraf; neuron: neuron sel Schultze: Schultzse's cells sel; selula: cellula sel Sertoli: Sertoli's cells sel telur; ovum: ovum selubung; diplo: diploe; diploid selubung Henle: Henle's sh~ath selubung otot -+ SARKOLEMA selubung Schwann: Scwann's sheath . selubung telur: oolemma seluJa -+ SEL semen -4 MAN I semilunar: semilunaris semioval:· semiovalis semisirkuJar: semicircularis semispinal: semispinalis semitendinosus:.semitendinosus semu -+ PSEUDO
serat semu jorong; elipsoid: e/lipsoi deus semu putih; albugineus: albu gineus semu ranjang; klinoid: clinoi deus sendi: articulus sendi ceruk; gomfosis: gom phosis sendi Chopart: Chopart's arti culation sendi engsel: ginglymus sendi Lisfranc: Lis/ranc's joint sendiri: proprius; solitarius sendi-sendi rawan; sinkondro sis: synchondrosis sendi senyawa: synarthrosis sendi tulang: synostosis sengkelit; ansa: ansa sensasi:· sensatio sensitif: sensitivus .s ensorium: sensorium sentral: centralis I senyum: risorius seperti kertas: papyraceus seperti malai; rasemosus: race mosus seperti selaj: gelatinosus sepit: lacertus septula -+ S(; K i\ I septum -+ SEKAT septum pelusidum: septum pel lucidum serabut: fibrilla serambi; l,ltri~m: atrium · serat -. SABLIT 79
seratus seratus -+ BE IHd I{I G I serebelum - + O T AK KECIL serebrospinal: cerebrospinal serebrum -+ OTAK IlESAR serong: obliquus serosus: serossus serum: serum serumen: cerumen serviks; Ieher: cervic sesamoid -+B I."I LI K IlIM U setelah; pos: post sfenoidal -+ (MI .'(; I;.N AI) TULA NG IlAJI
sfera -* IlULA lAN sferoid: sphaeroideus sfingter: sphincter sfingter Oddi: Oddi's sphincter sifoid -+ PED.·\(, .\ '«' sigma: sigma sigmoid: sigmoides siku:lancon; cubitus; olec;ranon silang: semidecussatio silang - r DEK U S\SI silang; dekusasi: decussatio silang Meynert: Meynert's de cussation silang piramidal: semidecussa tio pyramidalis silang Ranvier: Ranvier's cres ses silang saraf mata: semidecus satio nervi optici silinder; tabung; torak: cylin der silinder sumbu -+ AKSON silium -+ BU LU ,\lATA
80
sinus kavernosus simetris: symmetria simfisis -+ TAUTAN simpai; kapsu\; zonula: capsu la; zonula simpai Zinn; LOnula Zinn: Zinn's zonula simpatikus: sympathicus simpleks -~ SI~ I)I~RHANA simpul Aschoff-Tawara: As choff-Tawara's node simpul Keith dan Flack: Keith and Flack's node simpul; nodus: nodus simpul Ranvier: Ranvier's no des simpul saraf; ganglion: gangli on simpul Tawara: Tawara's node sin-: syn sinapsls: synapsis singular -+ TlIN (;(; ,\L singulum -+ GFl.ANG sindesmologi: syndesmologia sinergis: synergist I. singkatan sakral atau sakFa lis; 2. singkatan sinister: S. singkatan venna: V sinkron: synchronos sinkondrosis -+ SENDI-SENDI RA WAN
sinsiput: sinciput sinsitium: syncythium sinus: sinus sinus aorta: sinus aortae sinus kavernosus: sinus caver nasus
sinus koroner sinus koroner: sinus coronarius sinus Morgagni: Morgagni's si nuses sinus Ridley: Ridley's sinus sinus sirkular: sinus circularis sinus VaJsava: Valsava's sinus sirkumduksi: circumductio sirkumfleks - + MELlNGKAR BALIK sisa: vestigium sisa; rudimen: rudimentum sisik: squama sisik tulang pellpis: squama temporalis sisik tulang dahl: squama fron talis sisipan: intercalatus sistem: systema sistem retikuIum endotelial: re ticulondothelial system sisterna - 7 TANDON sistol: systole sito-: cyto situs -+ LETAK sitologi: cytology skafa -~ SEKOC[ skaJa -+ TANGGA skaJa timpani: scala tympani skala vestibuli: scala vestibuli skalenus -+ TIM PANG sklera -+ SELAPUT KERAS Jikleromening: scleromeninx skoliosis: scoliosis skriptor: scriptor skrobikulus: scrobiculus skrotum; kandung buah zakar: scrotum
stigma sobek -+ LASERASI solaris: solaris soma --+ TUBUH somatik: somaticus somit: somita songkok; mitra: mitra sosok; batang badan: truncus spermatik -+ (MENGENAI) MANI spermatid: spermatid spermatogenesis: spermatoge nesis spermatogonium: spermatogo nium spermatosit: spermatocyte sphenoid: sphenoid spina -+ DURI spiral: spiralis splanknik; jeroan: splanchni cus splanknokranium: splanchno cranium splanknologi: splanchnologia splenium -+ BEBA T spondilus -+ RUAS TULANG BELA KANG
spongiosus -+ MAMPUNG spontan: spontaneus stafilin: staphylinus statik: staticus statokonia: statoconia status: status stenosis: stenosis steril: sterilis; stilling's column sterlity: sterlitas sternum -+ TULANG DADA stigma: stigma
81
stiloid stilo.!fl: styloides stils - SI 1-. 1' stoma - Ml i l l r r stomadeum: stomadeufn stratum; lapisan: stratum stratum kornea: stratum corne um stratum; silindris: stratum cy lindricum stria - -l- C A RI S stria Lancisi: Lancisi's striae stroma; jaringan dasar: stroma struktur: structura suara: vox sub-: sub subaraknoid: su/Jarachnoidalis subarkuatus: subarcuatus subdeltoid: subdeltoideus subdural: subduralis submaksila: submaxillaris submikroskopik: submicrosco picus submukosa: sub/llucosus subrakromial: subacromialis subskleral: subscleralis substansi: substantia substansi bentuk sepon: sub stantia spongiosa substansi email: substantia ada mantia substansi-kompak tulang: sub stantia compacta osseum substansi putih: substantia alba substansi Reichert: Reichert's substance substansi Rolando: Rolando's 82
tabung substance substansi Schwalm: Schwann 's substance substansi Soemmering: Soem mering's substance substitusi: substilUtio subur; fertil: f ertilis sudut: angulus sudut mata: canthus; epican thus; plica palpebronasa/is sudut metafasial Serres: Ser res' metafadal angle suku baga; lobul: lobulus sulkus - -> AL UR sulkus Reil: Reil's sulcus sumbat; embolll ... : embolus sumbu; poros: axis sumpit; kanaliklllus: canalicu lus sumsum; medula: medulla super: super superfisial -+ DA NC KAL superior --> ATAS supinasi: supinatio supra: supra supremasi: sup remus suspensor; penggantung: sus pensorius susu: lac sutura: sutura sutura bergerigi: sutura serrata
T tabir; omentum: omentum tabula: tabula tabung -+ SlUN DE R
tabung
tembuni
tanjung; lingula: lingula tabung; tuba: tuba tanpa:a-; sine tabung Eustacbius: Eustachian tanpa jantung: acardius tube tanpa kepala: acephalus tabung Fallopius; saluran te tanpa nama; anonim: anony lur: Fallopian tube mis tabung Pfluger: Pfluger tubes tanpa nama --'> INO MI N,\TA tabung Scbacbowa: Schacho I tanpa otak: anencephal
wa's tubes tanpa tengkorak: acranius
tahi gagak -+ M L KO NIU M tapetum: tapetum
tahi lalat: naevus tapisan; kribrosus: cribrosus
taji: calcar taring: caninus
taju: processus tarsus: tarsus
tajuk; mahkota; korona: coro tautan; simfisis: symphysis
na tebal; hesar: crassus
taju Rau: Rau's process tegak lurus: perpendicularis
taju Steda: Steda's process taju stiloid: processus styloide tegak; vertikal: verticalis
tegangan otot -+ TONUS
us tegar; kaku: rigidus
taju Tomes: Tomes 's processes tegmen ~ AT A P
takik; insisur: incisura tegmentum --'> A rAP
takik Lanterman -+ INSISU R LA N T ER MAN teka -+ BUNGK US
talamus: thalamicus; thalamus tekak; faring: pharynx
tall -+ I. FU NIK U l. liS, 2, KO RDA tektosus - -? ( MEN GE NAI) ATA P tambahan; aksesori: accessori ·tektum --'> ATAP
us tekukan; neksur: flexura
tampuk: hilus tela -+ TEN UNAN
tandon; sisterna: cisterna telapak kaki: planta
tanduk; kornu: cornu telapak (tangan): vola
tangan: manus telapak tangan:' palma
tangensial: tangentialis telensefalon ~ () rAK BES AR
tangga; skala: scala telentang: supinus
tanggul; valum: valium telinga: auris
tangkai: pedunculus telofasis: telophasis
tangkur; bipokampus: hippo telunjuk: index
campus tembuni -+ PI.ASI,.NTA
83
tembus tembus: perforatus tembusan; hiatus: hiatus tempat: locus tenar: thenar tendo ~~ UR A T tendon Achilles: Achilles ten don tengah kaki; metatarsus: meta tarsus tengkuk; kuduk: nucha tengah; median; medius: medi anus; medius tengah tangan; metakarpus: metacarpus tenggorok; trakea: trachea tengkorak; kranlum: cranium tensor: tensor tenunan; tela: tela tepi; pinggir; perifer: Labrum; margo; peripheria tepi lateral (radial) lengan ba wah: margo lateral (radialis) antebrachii terbalik --;. IN VE RSI terbawah: imus terbesar: maximus terdalaJll; intima: intima terjangkit -+ INFEKSI terkecil; minimus: minimus terlebar; latisimus: latissimus terminal: terminus terminal -~ (MENGENAl) UJU NG terpanjang: longissimus terusan: canalis terusan semisirkular: canalis semicircularis 84
torus terusan tulang belakang: cana lis vertebralis testis; buah zakar: testiculus; testis tetap; permanen: permanens tetes: gutta toraks; dada: thorax tibia; tulang kerlng: tibia tibial: tibialis tidak aktif --;. INA KTIVITAS tidak lengkap --;. I N KO M PU T tidak sarna -+ INE K UA L tika; glomus: glomus timpang; skalenus: scalenus timpanum -~ RON GGA TELING A TE NG AH
timus; kelenjar kacangan: thymus tingkap; jendela: fenestra tinja; feses: faeces tireoid; 'k elenjar goodok: thy reo idea tirus: oculus titik: punctum titik Lanz: Lanz's point titik McBurney: McBurney's point tonjolao: projectio tonsil; amandel: tonsilla tonus; tegangan otot: tonus torak -~ SlUNDER torehan; fisur: fissura torehan Rollando; fisUl Rollan do: Rolando's fissure torsi: torsio torus -~ BUTANG
trabekula
tubul Bellini: Bellinis tubules trabekula -+ HALUK tudung; klaustrum: claustmm trabekule Rathke: Rathke's tra tukul -+ MARTIL beculae tulang belakang: columna ver tragi: tragi tebralis tragus: tragus tulang belikat: scapula trak -+ JALUR tulang betis: fibula trakea -+ TENGGOROK trak Flechsig: Flechsig's tract tulang dada; sternum: sternum 1rak Gowers; jalur Go~ers: tulang duduk; iskium: ischium tulang gigi; dentln: dentinum Gowers-tract trak Gudden; Jalur Gudden: tulang hasta -+ ULNA Gudden's tract tulang kering ~ TIBIA tunika -+ KERUIJ UNG trak l -issauner --* JALlJR L1SSAU NER tulang landasan: incus trausparan: transparens tulang lengan atas: humerus transversal -+ MELlNTANG tulang mata kakl: talus transversus -+ L1NTANG tulang; (mengenai) tulang: os; tri-: tri ossis trigeminus: trigeminus tulang paha: femur trigonum -+ SEGITIGA tulang panggul; koksa:· coxa trikuspidal: tricuspidalis .tulang Riolan: Riolan's bone trisep ~ BERKE PALA-TiGA tulang sanggurdi: stapes trofoblas: trophoblast tulang sesamoid: os sesamoid trokanter: trochanter tulang tempunmg lutut: patella
troklea -+ WI tulang tumit: calcaneus
troldea femoris: trochlea femo tulang usus; ilium: ilium
ris tumpul: obtusus
tuba -+ TABUNG tunas: germinatio
tuber ~ BONGGOL tundun: mons pubis
tuberkel Carabelli: Carabel/i's tunggal; singular: simple; tubercle singularis tuberkulum ~ BUNGKUL tungging; koksiks: coccyx. -tuberkulum Wrlsberg --* BUNG tungkai; krus: crus KUL WRISBERG tuberositas -+ 1l0NGKOL .tungkak; kalks: calx tubuh; soma: soma turki: turcicus turon: descensus tubul -+ Pll'A
velum
tUTun
turon; desenden: descendens tutup; operkulum: operculum
u
ureter: ureter uretra: urethra uri -'+ PLACENTA uritan _ INDUNG TELUR urogenital: urogenitalis USUS; intestin: intestinum USUS besar; kolon: colon USUS dna belas jarl; duOdenum: duodenum , uta~a: 'princeps utama; kapitalis: capitalis , uterUs ~ RAHIM
ubun-ubun: fontlculus ujung: terminatlo ujung bahu: acromion ujung dendrit: telodendron ujung Rolando: Rolando's points ujung, usus halus; ileum: ileum ulir; heliks: helix uUr rumah-siput; modiolus: rrwdiolus
ulnar: ulnaris
vagina _ KOLPO ulna; tulang hasta: ' ulna
vagina -+ SAUJT
umbai; apendiks: appendix
vagus -+ KEI 4NA
umbi; bola; bulbus: bulbus
vakum; kosong: vacuus ,
umbai Morgagnl; apendiks
vakuoia: vacuola
Morgagni: Morgagni's ap valekula ~ LEMBAH
pendix
valnm ~ TANGGUL
unguikulus: unguiculus
variabel: variabJlis
unilateral: unilateralis
variasi: variatio
unilokular: unilocularis
unipenatus: un;pennatus
Vas --+ PEMBULUH vas aberan Roth: Roth's vas uniselular: unicellular
aberrans uragenital: uragenitalis.
vaskuJarisasi: vascularisatio urakus: urachus
vasodilator: vasodilator urap: smegma
vasokonstriktor: ' vasoconstric~ urap -+ PALIT
tor
urap kulup: smegma preputii
vasomotor: vasorrwtor
urap sendi; pelurnas sendi:
vastus ~ LUAS
synovia vegetasi: 'vegetatio urat lembar; aponeurosis: apo ve amentum: velamentum neurosis velum -+ CADAR urat; tendo: tendo
v
86
zonula Zinu
vena
viskus; jeroan: viscus; visceris vena -+ PEMBULUH BALrK visus: visus vena bentuk bintang: vena stel vitelus -4- KUNIR latae vena Galen: great vein Galen of vitreus: --+ BENlNG volikel; kantuug: foll~ulus vena Marshall: Marshall's vein vomer : vomer vena Meckel: Meckel's vein vena Retzius: Retzius' venis vena Rosenthal: Rosenthal's vein wajah; 2. pennukaan: facies vena Rouget: Rouget's vein wanita: mulier vena Ruysch: Ruysch's veins warna '--+ RONA venQ Santorini: Santorini's veins vena Sappey: Sappey's veins yeyunum ~ PANGKAL USUS HAbUS vena Sylvius: sylvian vein vena Thebesius: Thebesius'
Veins
zaitun; olif: oliva venter'-; PERUT zakar: penis; phallus ventral: ventralis zat' warna; pigmen:, pigmentum ve~u1: venula zona --+ SABUK vermis --+- CACING zona Lissauer: Lissauer's zone versi: versio zona pelusida: zona pel(ucida vertebra -+ RUAS TULANG BELA zona radiata: zona radiata KANG zonula --+ ·S/MPAI vertebrata: vertebratus zonula Zinu -~ SIMPAJ ZINU verteks; puucak: Vertex vertikal -+ TEGAK v~ka; kanduug: ves~a vesikula --+ GELI!MBUNG . vesikula seminalis: vesicula seminalis vestibulum ~ BERANDA vinkulum --+~ CARIK
w f
y
z
virgo
--+
PERAWAN
ViriIis -r BERSIFAT JANrAN visera; jeroan: viscera 87