114 21 2 MB
Pangasinan Pages [48] Year 2012
Talaan ng Paggamit ng Modyul Paaralan: Purok: Sangay: Rehiyon: Kailan natanggap sa paaralan: Pangalan ng Humiram
Kailan Ipinahiram
Kondisyon
Kailan Isinauli
Kondisyon
Gamitin ang sumusunod na letra sa pagtatala ng kondisyon ng modyul: A (Bago) B (Gamit na ngunit maayos pa) C (May kaunting sira) D (Maraming sira)
1 Galilan Mambasa Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
HINDI IPINAGBIBILI PAG-AARI NG PAMAHALAAN INILAAN PARA SA Distrito/Paaralan: Sangay:
______
Unang Taon ng Paggamit: Pinagkukunan ng Pondo ( pati taon ) :
Galilan Mambasa- Balitang 1 Panangitunton ed Pambagat na Pangasinan First Edition, 2012 Resebado ang lahat ng Karapatan. Ang alinmang bahagi nito ay hindi maaaring ilathala o ilabas sa anumang anyo, kasama na rito ang pelikula, nang walang nakasulat na pahintulot ang Tagapaglathala at ang mga may-akda. Hindi sakop ng karapatang-ari ang suring modyul na ilathala sa mga pahayagan at magasin.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon
Management Staff
Writers Lilibeth A. Magtang, Editha V. Luna Reviewers Dr. Rosalina J. Villaneza, Leticia F. Macaraeg Illustrators Noel B. Corpuz, Jason O. Villena Cipriano Cortez Layout Artist Allan Ramirez Thomas,
Curriculum Development Division, Bureau of Elementary Education Office Address
:
Rm. 204, Bonifacio Bldg. DepEd Complex, Meralco Ave. 1600 Pasig City, Philippines
Telefax
:
(02) 638-4799/637-4347
Mensahe Bro. Armin Luistro
Saray Karga
Ununan Balikas..……………………………………………….iv
Alpabeto tan Ortograpiya …………………………………1
Panuntunan ed Gramatika ……………………………… 13
Balikas a Maslak ya Uusaren .………….………………… 27
Alpabeto tan Ortograpiya
Alpabeton Pangasinan Bilang na Letra 28
Panuntunan ed Panagbayes na Salita
No anggapo so kaampar a balikas ed Pangasinan bayesen tan usaren so gendat a inkasulat na balikas.
Bilang na Patanol (Vowels) 5 a- aso e -eleng i- ikol o- okra u- uleg tan sakey (1) a patanol ed binayes a balikas
Usaren iray einaon a salita ed eroplano arum a lengguwahe na Pilipinas tan pansiansiaen so letra na unong a salita.
Amparan na salitan Pangasinan iray salitan binayos ed Espanyol
2
Bilang na Tanulan (Consonants)
Diptonggo
23
-aw
14 - gendat ya uusaren 9 - bayes ************ b- baloto c- computer d- dila f- Filipino g- gatas h- holen j- jacket k- kabayo l- lamo m- maso n- niluto ñ- niño ng- ngileb p- payong q- Quezon r- relo s- sapatos t- talon v- vinta w- walora x- x ray y- yoyo z-zipper
baaw akulaw balaw kelaw duyaw lamaw gawgaw kanaw tunaw belyaw ikaw butaw sayaw ogaw -ew silew beklew tapew kiyew agew linaew siblew taew kerew
Bilang na Letra
Panuntunan ed Panagbayes na Salita
Bilang na Patanul (Vowels)
Bilang na Tanulan (Consonants)
Diptonggo
-iw saliw pinsiw siwsiw katiw giwgiw nibaliw abaliw -ay labay taytay kaykay baybay abay paypay -ey baley sapey dukey tikey sakey patey palandey -oy buloy baboy apoy kapoy bakloy tikoy lumboy
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
3
Saray Alpabeto
Aa
Ee
aso
Ii
Oo
ikol 4
eges
okra
Uu
Bb
uran Cc
baso Dd
computer Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
dila 5
Ff
Gg
Filipino Hh
Jj
haluhalo 6
gatas
jacket Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
Kk
Ll
kabayo Mm
lamo Nn
maso Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
niluto 7
Ññ
NGng
Niño
Pp
patang 8
ngipen
Qq
Quezon
Rr
Ss
relos
Tt
sili
Vv
talaba Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
vinta 9
Ww
Xx
walora
Yy
Zz
yoyo 10
X ray
zoo Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
Pananuntunan ed Gramatika
GRAMATIKA-PANGASINAN GRAMATIKA I. PANGINGARAN (ngaran na too, ngaran na ayep, ngaran na pasen, ngaran na agagamil) Bilang na Pangingalan (sansakey, sanderwa, dakel)
Sansakey agi ina ama kapinsan
Sanderwa sanagi sanina sanama sangkapinsan
Dakdakel sanaagi saniina sanaama sangkakapinsan
kaaro
sangkaaro
sangkakaaro
ayro
sanayro
sanaayro
Pananuntunan: Sansakey Say balikas et aga salatan. Alimbawa: agi, ina Sanderwa Walay panangingaran na bilang a sinya say sanderwa. Itdan na ukapit (affix) a “san” o “sang”so lamukas (rootword). Alimbawa: 12
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
agi
-
sanagi
ama
-
sanama
kaaro
-
sangkaaro
kapinsan
-
sangkapinsan
Dakel Wala met so panangingaran na bilang no dakdakel . 1. Uliten so unaan a gisla (syllable) na lamukas. Itdan na ukapit ed unaan ya gisla. Alimbawa: kapinsan
-
kakapinsan
- sangkakapinsan
kaaro
-
kakaaro
- sangkakaaro
ayro
-
aayro
- sanaayro
2. Saray arum ya salita so nayarin itdan na ukapit (affix) ed unaan tan sukapit (suffix) et sampot na lamukas. Alimbawa: Palandey
-
kapalandeyan
Abung
-
kaabungan
Kiyew
-
kakiyewan
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
13
Kasarian (Para ed Bii, Para ed Laki, Aliwan sigurado, anggapoy kasarian) Para ed Bii
Para ed Laki
Para ed Bii o Laki Aliwan Sigurado
Anggapoy Kasarian “neuter”
Tutuo (Tao) ina
ama
lumalako
lamisaan
marikit
balolaki
nurse
baso
atsi
kuya
katulangan
kutsara
ninang
ninong
agi
tinidor
maestra
maestro
ateng
plato
doktora
doktor
kaaro
abung
tiya
tiyo
dentista
talagdanan
bai
laki
bumabangat
yuro
amiga
amigo
pulis
bote
ayro
bayaw
sumusulat
bag
madre
pari
artista
libro
modista
sastre
dumarait
payong
nganak
lalong
irongan
kaong
bulog
relo
Pangiyusar na say/saray, si/sikara di, kiyenen/ kiyenda di 1. Say (Ang) say mansanas say bola say relos 14
Saray (Ang mga) saray mansanas saray bola saray relos 2. Si (Si) si Ana si Lito 3. Sikara di (Sina) sikara di Ana tan Lito sikara di ama tan ina 4.Kiyenen (kay) kiyenen nanay kiyenen tatay 5. Kiyenda di (kina) kiyenda di tatay tan nanay kiyenda di bai tan laki
II.
PAMAGETAR (Isasalat ed ngaran na tuo, pasen, ayep tan
kagawaan) 1. Siak, Sika, Sikato Siak (ako) Uusaren so siak no say tutungtongen mo et say sikan dili. Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
15
Siak si Mara. Siak si Mario. Sika (Ikaw) Uusaren so sika no mitutungtong ka ed sakey ya tuo. Sika la so manlinis. Sika so apilin manggalaw. Sikato (Siya) Uusaren so sikato no pantutungtongan so sakey ya tuo. Sikato man imay analo. Sikato la so iganggan yo. 2. Sikayo, Sikami, Sikatayo, Sikara Sikayo (Kayo) Uusaren so sikayo no mitutungtong ka ed duara o mas dakel ya tutuo. Sikayo so analo ed patalisiwan. Mila ak ed sikayo. Sikami (Kami) Uusaren so sikami no say tutungtongen et duara o dakel tan kaiba ka. Sikami la so mampanis ed paway. Sikami so analo ed sayaw.
Sikatayo (Tayo) 16
Uusaren so sikatayo no say tutungtongen et duara o dakel nen say duara (kaiba so mansasalita tan say katungtong) Sikatayo so apili ya unsayaw nabuwas. Sikatayo lamet so unla ed plasa. Sikara (Sila) Uusaren so sikara no say tutungtongen et duara tan dakel nen say duara (aga kaiba so mansasalita tan say katungtung to). Sikara so analo karuman. Sikara la so itdan mo na kanen. 3. Aya, Atan, Aman Aya (Ito) Aya so uusaren no say tutungtungen et sakey ya usar ya asingger o abay na say mansasalita. Aya so bag ko. Aya so lapis ko. Atan (Iyan) Atan so uusaren no say tutungtungen et sakey ya usar ya arawi ed say mansasalita balet asingger ed say katungtong. Atan may papel. Atan so ikawes mo?
Aman (Iyon) Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
17
Aman so uusaren no say tungtongen et sakey ya usar tan arawi ya pareho ed say mansasalita tan say katungtong to. Aman may sumpit ya aanapen mo. Aman man so karuman ko ni ya nununoten. 4. Diya, Ditan, Diman Diya (Dito) Uusaren so diya no say lokasyon a tutungtongen et asingger ed say mansasalita. Diya so nantaneman ko na atis. Diya so pangkargaan mo na usar mo. Ditan (Diyan) Uusaren so ditan no say lokasyon a tutungtongen et asingger ed say katungtong. Ditan ka la unyurong. Ditan ka la unalagey. Diman (Doon) Uusaren so diman no say lokasyon a pantutungtongan et arawi ed saramay mantutungtong. Diman la ed ilog tayo manames. Diman tayo la mangaliw a kawes ed tindaan.
18
III. PAMALINAWA (salitan mangibabagay kiwas o galaw) Pamanahunan 1. Pangnagdaan (Asumpal lan agawa) Karuman so inkianak ko. 2.Panghinaharap (Nagawa labat ni). Nabuwas ak unla ed baley. 3. Pangkasalukuyan (Gagawaen labat ni). Mansasalog si Ben na tanaman. Pangnagdaan
Panghinaharap
Pangkasalukuyan
nanames
manames
manaames
inminom
uninom
uniinom
pinmasyar
umpasyar
umpapasyar
nansalog
mansalog
mansasalog
nampanis
mampanis
mampapanis
nansulat
mansulat
mansusulat
nambasa
mambasa
mambabasa
nanlinis
manlinis
manlilinis
nanluto
manluto
manluluto
Panuntunan: 1. Agawa la Aruman so salita na gislan nan no say salita et unggagapo ed d, l, r, s, t. Nam mo say salita et unggagapo ed p, b, tan inm say salita et unggagapo ed patanol. nansulat nanlinis Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
19
nanluto inminum 2. Gawaen Aruman na gislan man/mam, um, tan un so lamukas no gawaen labat ni so galaw. umpasyar manluto mampanis uninom 3. Gagawaen Aaruman na gislan man, mam um tan un iray salita tan uuliten so unaan ya gisla na salita. umpapasyar manluluto mampapanis Uniinom lV. PAMASURI Antas Mangipipiguray sakey magana
Mangkokomparay Duwara mas magana
Mang kokomparay Amin sangka ganaan
matakken baleg
mas matakken mas baleg
sangka takkenan sangka balegan
V. Intiron balikas tan kapegpeg na balikas Kapegpeg 20
V. Intiron balikas tan kapegpeg na balikas Kapegpeg Grupo na saray salita ya aliwan kumpleto so gabay ton ibabaga. saray ugugaw amin tayo Balikas Grupo na saray salita ya kumpleto so gabay ton ibabaga. Maliket iray ugugaw. Unla tayon amin ed Manila. Saray klasi na Balikas 1. Pasalaysay (Mambabalikas) Masamit so puto. Ambetel so panaon. 2. Pananong (Mantetepet ) Anto so ngaran mo? Pigara la so taon mo? 3. Padamdam (Mambabalikas na alabas ya liknaan). Agi! Asugat ak. Walay puol! 4.Pautos (Balikas ya mangigagangan.)
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
21
Alam pa may tsinelas ko. Sempet kay masapbay.
5. Pakiusap (Maong ya panangigangan.) Pakialam pa may tsinelas ko. Sarag ton umsempet kay masapbay
22
Balikas a Maslak ya Uusaren
Maslak ya Uusaren ed Salitan Pangasinan PANGASINAN
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH
1. Magandang umaga. 1. Good morning. 2. Masantos ya ngarem. 2. Magandang hapon. 2. Good afternoon. 3. Good eve3. Masantos ya labi. 3. Magandang gabi. ning. 4. Baleg ya salamat. 4. Maraming salamat. 4.Thank you very much. 5. Please come 5. Tuloy!/Gali diya./loob kayo. 5. Tuloy po kayo. in. 6. Magpapaalam na po 6. I’ll go ahead. 6. Onla ak la! ako. 7.Magpapaalam na po 7. We will go 7. Mampatanir kami la. kami. ahead. 8. Pasensiya na po 8. Pasensiya kila. 8. I’m sorry. kayo. 9. Kumusta ka? 9. Kumusta ka? 9. How are you? 1. Masantos ya Kabuasan.
10. Ano ang pangalan mo? 11. Ano ang apelyido mo?
10.What’s your name? 11.What’s your family name?
12. Pigaray taon mo la?
12. Ilang taon ka na?
13. Siopa iray ateng mo? 14. Anto so ngaran na tatay mo?
13. Sino ang mga magulang mo? 14. Ano ang pangalan ng tatay mo?
15. Anto so ngaran na nanay mo?
15. Ano ang pangalan ng nanay mo?
12. How old are you? 13. Who are your parents? 14. What’s the name of your father? 15. What’s the name of your mother?
10. Anto so ngaran mo? 11. Anto so apilyidom?
24
Parti na Laman PANGASINAN
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH
1. alimpuros
1. puyo
1. cowlick on the head
2. aping
2. pisngi
2. cheek
3. lapis-lapis
3. anit
3. scalp
4. beklew
4. leeg
4. neck
5. bibil
5. labi
5. lip
6. buwek
6. buhok
6. hair
7. dakulap
7. palad
7. palm
8. dapan
8. talampakan
8. sole
9. dila
9. dila
9. tongue
10. ebet
10.puwit
10. buttocks
11. eges
11.tiyan
11. stomach
12. el-el
12. singit
12. loin
13. eleng
13. ilong
13. nose
14. gamet
14. daliri
14. finger
15. guyamguyam
15. pilikmata
15.eyelash
16. kirep
16. kilay
16.eyebrow
17. kuko
17. kuko
17. nail
18. kulokulong
18. lalamunan
18. throat
19. layag
19. tenga
19. ear
20. lima
20. kamay
20. hand
21. lukablukab
21. talukab
21. eyelid
22. lupa
22. mukha
22. face
23. lusok
23. sikmura
23. stomach
24. mata
24. mata
24. eye
25. mokor
25. bukung-bukong
25.heel
26. moling
26. noo
26. forehead
27. ngares
27. gilagid
27. gum
28. ngipen
28. ngipin
28. tooth
29. ugaw-ugaw na mata
29. balintataw
29. iris
30. ulo
30. ulo
30. head
31. ulpo
31. hita
31. thigh
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
25
PANGASINAN
26
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH
32. pagew
32. dibdib
32. chest
33. pait
33. bituka
33. intestine
34. paltak
34. bayag
34. testicle
35. pulso
35. pulso
35.pulse
36. puseg
36. pusod
36.navel
37. puso
37. puso
37. heart
38. puton
38. puson
38. hypogastrium
39. puweg
39. tuhod
39. knee
40. puwerta
40. puwerta
40.vagina
41. sali
41. paa
41. foot
42. sangi
42. bibig
42.mouth
43. sekla
43. alak-alakan
43. popliteal
44. siko
44. siko
44. elbow
45. sungot
45. nguso
45.mouth
46. suso
46. suso
46. breast
47. taglang
47. tadyang
47. rib
48. takeb
48. balikat
48. shoulder
49. taklay
49. braso
49.arm
50. tapi
50. balakang
50. hip
51. tenger
51. batok
51. nape
52. tenten
52. gulugod
52. spinal cord
53. timir
53. baba
53. chin
54. tumbong
54. tombong
54. rectum
55. utong
55. utong
55. nipple
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
Miyembro na Pamilya PANGASINAN
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH
1. ama/itay/tatay
1.ama/itay/tatay
1. father
2. ina/inay/nanay
2. ina/inay/nanay
2. mother
3. agi ya laki
3. kapatid na lalaki
3. brother
4. agi ya bii
4. kapatid na babae
4. sister
5. atsi
5. ate
5. older sister
6. kuya
6. kuya
6.older broter
7. tiyo/pangamaen
7. tiyo
7. uncle
8. tiya/panginaen
8. tiya
8. auntie/ aunt
9. ninong
9. ninong
9. godfather
10.ninang
10. ninang
10. godmother
11. laki
11. lolo
11. grandfather
12. bai
12. lola
12. grandmother
13. kapinsan
13. pinsan
13. cousin
14. kapidua
14. pinsang pangalawa
14.second cousin
15. kapitlo
15. pinsang-pangatlo
15. third cousin
16. kaanakan ya bii
16. pamangkin na babae
16.niece
17. kaanakan ya laki
17. pamangkin na lalaki
17.nephew
18. katulangan
18. biyenan
18. parent-in-law
19. katulangan ya laki 19. biyanang lalaki
19. father –in-law
20. katulangan ya bii
20. mother-in-law
20. biyanang babae
21. manugang ya laki/ 21. manugang na lalaki/ bii babae
21. son/daughter-inlaw
22. bayaw
22. bayaw
22. brother-in-law
23. ayro
23. hipag
23. sister –in-law
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
27
Mananulong a Totoo ed Komunidad PANGASINAN 1. maestro/maestra 2. principal 3. janitor 4. basurero 5. inhinyero 6. abogado 7. driver 8. doktor 9. nurse 10. bumbero 11. managkatli 12. kartero 13. librarian 14. managlako 15. kapitan na barangay 16. kagawad 17. manammianak 18. matadero 19. waiter 20. electrician 21. karpentero 22. pintor 23. empleado 24. tubero 25. kolektor 26. dumarait ya laki 27. dumarait ya bii 28.kusinero/kusinera 29. sorbetero 28
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH 1. guro 2. punong guro 3. janitor 4. basurero 5. inhinyero 6. abogado 7. tsuper 8. manggagamot 9. nars 10. bumbero 11. barbero 12. kartero 13.librarian 14. tinder 15. kapitan ng barangay 16. kagawad 17. kumadrona 18. matadero 19. waiter 20. electrician 21. karpintiro 22. pintor 23. empleado 24. tubero 25. kolektor 26. sastre 27. modesta 28.kusinero/kusinera 29. sorbetero
1. teacher 2. principal 3. janitor 4. garbage collector 5. engineer 6. lawyer 7. driver 8.doctor 9. nurse 10. fireman 11. barber 12.mailman/postman 13. librarian 14. vendor 15. barangay captain 16. councilor 17. midwife 18. butcher 19. waiter 20. electrician 21. carpenter 22. painter 23. employee 24. plumber 25. collector 26. tailor 27.sewer 28. cook/chef 29. icecream vendor
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
PANGASINAN
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH
30. tagapanis 31. pari 32.madre 33. mason 34. pulis
30. tagawalis 31. pari 32. madre 33. mason 34. pulis
35. dumaralos 36. managsigay
35. magsasaka 36. mangingisda
30. street sweeper 31. priest 32. nun 33. mason 34.policeman/ policewoman 35.farmer 36. fisherman
KAGAWAAN
PANGASINAN
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH
1. plato 2. kutsara 3. tinidor 4. lusor 5. platito 6. kaldero 7. balaok 8. banga 9. kawali 10. suwikos 11. uring
1. plato 2. kutsara 3. tinidor 4. tasa 5. platito 6. kaldero 7. sandok 8. banga 9. kawali 10. bakya 11. uling
1. plate 2. spoon 3. fork 4. cup 5. saucer 6. kettle 7. ladle 8. pot 9. pan 10wooden shoe 11. charcoal
12. kiyew ya itutungo 13. papel 14. lapis 15. ballpen 16. gurabis 17. sagaysay 18. pala 19.lagari 20.takayan
12.panggatong 13. papel 14. lapis 15. ballpen 16. posporo 17. suklay 18. pala 19. lagari 20. hagdan
12. firewood 13. paper 14. pencil 15. ballpen 16. match 17. comb 18. shovel 19.saw 20. stairs
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
29
PANGASINAN
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH
21.tsinelas / sinelas 22. sapatos 23. kawes 24. palda 25. salming 26.irungan 27. bangko 28. lamisaan 29. lamparaan 30.palanggana
21. tsinelas 22. sapatos 23. damit 24. palda 25. salamin 26. silya/upuan 27. bangko 28. mesa/lamesa 29. lampara 30. planggana
21. slippers 22. shoes 23. dress 24. skirt 25. mirror 26. chair 27. bench 28. table 29. lamp 30. basin
31. pantalon
31. pantalon
31. pants
AYEP PANGASINAN 1. aso 2. pusa 3. manok 4. siwsiw 5. malapati 6. belek 7. kanding 8. duweg 9. baka 10. karnero 11. animolok 12. lalong 13. otot 14. pato 15. pabo 30
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH 1. aso 2. pusa 3. manok 4. sisiw 5. kalapati 6. biik 7. kambing 8. kalabaw 9. baka 10. tupa 11. baboy ramo 12. tandang 13. daga 14. pato 15. pabo
1. dog 2. cat 3. chicken 4. chick 5. dove 6. piglet 7. goat 8.carabao 9. cow 10. sheep 11. boar 12. rooster 13. rat/mouse 14.duck 15. turkey
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
SARAY TANAMAN PANGASINAN 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.
akasya kamatis gumamela cactus niyog mangga agayep talon kamote mani lakamas baktaw tabyayong kalubasa lukban
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.
akasya kamatis gumamela cactus niyog mangga sitaw talong kamote mani singkamas bataw upo kalabasa suha
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.
acacia tomato gumamela cactus coconut mango string beans eggplant sweet potato peanut turnip bottle gourd squash pomelo
PARTI NA ABUNG PANGASINAN 1. 2. 3.
sala kusina kasilyas
1. 2. 3.
4. 5. 6. 7.
kuwarto pananganan balkon sular
4. 5. 6. 7.
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH sala 1. living room kusina 2. kitchen 3. toilet/comfort kubeta room kuwarto 4. bedroom kainan 5. dining room balkonahe 6. terrace bakuran 7. backyard
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
31
SARAY PASEN ED ESKWELAAN PANGASINAN 1. 2. 3. 4. 5. 6.
kuwarton aralan galawan library hardin klinika kantina
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH 1. 2. 3. 4. 5. 6.
silid-aralan palaruan silid-aklatan hardin klinika kantina
1. 2. 3. 4. 5. 6.
classroom playground library garden clinic canteen
SARAY PASEN ED KOMUNIDAD PANGASINAN
32
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH
1.
eskuwelaan
1.
paaralan
1.
school
2.
pasyaran
2.
parke
2.
park
3.
simbaan
3.
simbahan
3.
church
4.
kapilya
4.
kapilya
4.
chapel
5.
tindaan
5.
tindahan
5.
market
6.
galawan
6.
palaruan
6.
playground
7.
istasyon na pulis
7.
estasyon ng pulis
7.
police station
8. istasyon na bumbero
8. estasyon ng bombero
8.
fire station
9.
9.
9.
post office
pelagan na sulat
post office
10. prisidensiya
10. munisipiyo
10. municipal hall
11. klinika
11. klinika
11. clinic
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
SARAY KOLOR
PANGASINAN 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH
ambalanga andeket amputi birdi duyaw asul tsokolate/kape derosa kaki kolor kahel lila
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.
pula itim puti berde dilaw asul kulay tsokolate rosas kaki kulay kahel lila
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.
red black white green yellow blue brown pink khaki orange violet
SARAY ANGOB TAN TAWAY
PANGASINAN 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH
ambalingit ambanget anapseng ampait maasin malamis anagasang
1. mabango 2. mabaho 3. maasim 4. mapait 5. maalat 6. matamis 7. maanghang
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
fragrant foul odor sour bitter salty sweet spicy
SARAY KORTI
PANGASINAN 1. 2. 3. 4. 5.
malimpek kuwadrado rektanggulo trayanggulo bitewen
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH 1. 2. 3. 4. 5.
bilog parisukat parihaba tatsulok hugis bituin
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
1. 2. 3. 4. 5.
circle square rectangle triangle star 33
SAY MANGIBAGAY ORAS (Labi tan Agew, Oras, Agew ed sakey, Simba, Saray Bulan)
A. LABI TAN AGEW
PANGASINAN
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH
1. natan
1. ngayon
1. now
2.karuman
2. kahapon
2. yesterday
3. naani
3. mamaya
3. later
4. karuman na ngarem
4. kahapon ng hapon
5. nen sakey ya agew
5. kamakalawa
4.yesterday afternoon 5. the other day
6. nabuwas
6. bukas
6. tomorrow
8. diya ed sakey ya agew
8. sa makalawa
7. tomorrow morning 8. the day after
9. amin ya agew
9. lahat ng araw
9. all the days
10. diya’d arum ya agew
10. sa ibang araw
10. some other day
11. agew-agew
11. araw-araw
11. everyday
12. labi-labi
12. gabi-gabi
12. everynight
13. taon-taon
13. taon-taon
13. yearly
14. kada Lunes
14. tuwing Lunes
14. every Monday
15. kada ngarem
15. tuwing hapon
15. every afternoon
7. nabuwas ya kabuwasan 7. bukas ng umaga
16. diya’d unsublay ya 16. sa darating na Simba Linggo 17. nen apalabas ya Simba 17. nang nagdaang Linggo 18. diya’d unsublay ya bu- 18. sa darating na bulan wan 19. nen apalabas ya bulan 19. nang buwang nagdaan 34
16. next Sunday 17. last Sunday 18. next Month 19. past month
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
B. ORAS PANGASINAN 1. ala una 2. alas dos 3. alas tres 4. alas kuwatro 5. ala singko 6. ala sais 7. ala siyete 8. alas otso 9. alas nuwebe 10. alas diyes 11. alas onse 12. alas dose
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH 1. ala una 2. als dos 3. alas tres 4. alas kuwatro 5. ala singko 6. ala sais 7. ala siyete 8. alasotso 9. alas nuwebe 10. alas diyes 11. alas onse 12.alas dose
1. one o’clock 2. two o’clock 3. three o’clock 4. four o’clock 5. five o’clock 6. six o’clock 7. seven o’clock 8. eight o’clock 9. nine o’clock 10. ten o’clock 11. eleven o’clock 12. twelve o’clock
C. SARAY AGEW NA SAKEY SIMBA PANGASINAN 1. Simba 2. Lunes 3. Martes 4. Miyerkules 5. Huwebes 6. Biyernes 7. Sabado
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH 1. Linggo 2. Lunes 3. Martes 4. Miyerkules 5. Huwebes 6. Biyernes 7. Sabado
1. Sunday 2. Monday 3. Tuesday 4. Wednesday 5. Thursday 6. Friday 7. Saturday
D. SARAY BULAN NA SAKEY TAON PANGASINAN 1. Enero 2. Pebrero 3. Marso
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH 1. Enero 2. Pebrero 3. Marso
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
1. January 2. February 3. March 35
PANGASINAN 4. Abril 5. Mayo 6. Hunyo 7. Hulyo 8. Agosto 9. Septyembre 10. Oktubre 11. Nobyembre 12. Disyembre
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH 4. Abril 5. Mayo 6. Hunyo 7. Hulyo 8. Agosto 9. Setyembre 10. Oktubre 11. Nobyembre 12. Disyembre
4. April 5. May 6. June 7. July 8. August 9. September 10. October 11. November 12. December
SARAY TIYEMPO
PANGASINAN 1. mamauran 2. nepnep 3. tiyagew 4. maragem 5. ampetang 6. malurem 7, mayamaya
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH 1. maulan 2. tag-ulan 3. tag-init 4. mahangin 5. mainit 6.maulap 7. umaambon
1. rainy 2.rainy season 3. summer 4. windy 5. sunny 6. cloudy 7. drizzling
SARAY LIKNAAN
PANGASINAN 1. maliket 2. maermen 3. ataktakot 4. abigla 5. anerbiyos 6. mangiwgiw
36
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH 1. masaya 2. malungkot 3. natakot 4. nabigla 5. ninerbiyos 6. nanginginig
1. happy 2. sad 3. afraid 4. surprised 5. nervous 6. shaking
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
NUMERO MANLAPOD 0 ANGGAD 100
PANGASINAN
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH
SIMBOLO
zero
0
zero
zero
isa / sakey
1
isa
one
dua / duwara
2
dalawa
two
talo / talora
3
tatlo
three
apat / apatira
4
apat
four
lima / limara
5
lima
five
anem / anemira
6
anim
six
pito / pitora
7
pito
seven
walo / walora
8
walo
eight
siyam / siyamira
9
siyam
nine
samplo / samplora
10
sampu
ten
labinsakey
11
labing-isa
eleven
labindua
12
labindalawa
twelve
labintalo
13
labintatlo
thirteen
labin-apat
14
labing-apat
fourteen
labinlima
15
labinlima
fifteen
labinanem
16
labing-anim
sixteen
labimpito
17
labimpito
seventeen
labinwalo
18
labing-walo
eighteen
labinsiyam
19
labinsiyam
nineteen
duwamplo
20
dalawampu
twenty
duwamplo tan sakey
21
dalawampu’t isa
twenty- one
duwamplo tan dua
22
dalawampu’t dalawa
twenty-two
duwamplo tan talo
23
dalawampu’t tatlo
twenty-three
duwamplo tan apat
24
dalawampu’t apat
twenty-four
duwamplo tan lima duwamplo tan anem duwamplo tan pito
25 26 27
dalawampu’t lima dalawampu’t anim dalawampu’t pito
twenty-five twenty-six twenty-seven
duwamplo tan walo
28
dalawampu’t walo
twenty-eight
duwamplo tan siyam
29
dalawampu’t siyam
twenty-nine
talumplo
30
tatlumpu
thirty
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
37
PANGASINAN
38
SIMBOLO
IMPATALOS ED FILIPINO
ENGLISH
talumplo tan sakey
31
tatlumpu’t isa
thirty-one
talumplo tan dua
32
tatlumpu’t dalawa
thirty-two
talumplo tan talo
33
tatlumpu’t tatlo
thirty-three
talumplo tan apat
34
tatlumpu’t apat
thirty-four
talumplo tan lima
35
tatlumpu’t lima
thirty-five
talumplo tan anem
36
tatlumpu’t anim
thirty-six
talumplo tan pito
37
tatlumpu’t pito
thirty-seven
talumplo tan walo
38
tatlumpu’t walo
thirty-eight
talumplo tan siyam
39
tatlumpu’t siyam
thirty-nine
apataplo
40
apatnapu
forty
apataplo tan sakey
41
apatnapu’t isa
forty-one
apataplo tan dua
42
apatnapu’t dalawa forty-two
apataplo tan talo
43
apatnapu’t tatlo
forty-three
apataplo tan apat
44
apatnapu’t apat
forty-four
apataplo tan lima
45
apatnapu’t lima
forty-five
apataplo tan anem
46
apatnapu’t anim
forty-six
apataplo tan pito
47
apatnapu’t pito
forty-seven
apataplo tan walo
48
apatnapu’t walo
forty-eight
apataplo tan siyam
49
apatnapu’t siyam
forty-nine
limamplo
50
limampu
fifty
limamplo tan sakey
51
limampu't isa
fifty - one
limamplo tan dua
52
limampu't dalawa
fifty - two
limamplo tan talo
53
limampu't tatlo
fifty - three
limamplo tan apat
54
limampu't apat
fifty - four
limamplo tan lima
55
limampu't lima
fifty - five
limamplo tan anem
56
limampu't anim
fifty- six
imamplo tan pito
57
limampu't pito
fifty - seven
limamplo tan walo
58
limampu't walo
fifty - eight
limamplo tan siam
59
limampu't siyam
fifty - nine
anemaplo
60
animnapu
sixty
anemaplo tan sakey
61
animnapu’t isa
sixty-one
anemaplo tan dua
62
animnapu't dalawa sixty-two
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
PANGASINAN
SIMBOLO
IMPATALOS ED FILIPINO
ENGLISH
anemaplo tan talo
63
animnapu't tatlo
sixty-three
anemaplo tan apat
64
animnapu’t apat
sixty-four
anemaplo tan lima
65
animnapu’t lima
sixty-five
anemaplo tan anem
66
animnapu’t anim
sixty-six
anemaplo tan pito
67
animnapu’t pito
sixty-seven
anemaplo tan walo
68
animnapu’t walo
sixty-eight
anemaplo tan siam
69
animnapu’t siyam
sixty-nine
pitumplo
70
pitumpu
seventy
pitumplo tan sakey
71
pitumpu't isa
seventy-one
pitumplo tan dua
72
pitumpu't dalawa
seventy-two
pitumplo tan talo
73
pitumpu't tatlo
seventy-three
pitumplo tan apat
74
pitumpu't apat
seventy-four
pitumplo tan lima
75
pitumpu't lima
seventy-five
pitumplo tan anem
76
pitumpu't anim
seventy-six
pitumplo tan pito
77
pitumpu't pito
seventy-seven
pitumplo tan walo
78
pitumpu't walo
seventy-eight
pitumplo tan siam
79
pitumpu't siyam
seventy-nine
walumplo
80
walumpu
eighty
walumplo tan sakey
81
walumpu't isa
eighty - one
walumplo tan dua
82
walumpu't dalawa eighty - two
walumplo tan talo
83
walumpu't tatlo
eighty - three
walumplo tan apat
84
walumpu't apat
eighty - four
walumplo tan lima
85
walumpu't lima
eighty - five
walumplo tan anem
86
walumpu't anim
eighty - six
walumplo tan pito
87
walumpu't pito
eighty - seven
walumplo tan walo
88
walumpu't walo
eighty - eight
walumplo tan siam
89
walumpu't siyam
eighty - nine
siamaplo
90
siyamnapu
ninety
siamaplo tan sakey
91
siyamnapu’t isa
ninety-one
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
39
PANGASINAN
SIMBOLO
IMPATALOS ED FILIPINO
ENGLISH
siamaplo tan dua
92
siyamnapu’t dalawa
ninety-two
siamaplo tan talo
93
siyamnapu’t tatlo
ninety-three
siamaplo tan apat
94
siyamnapu’t apat
ninety-four
siamaplo tan lima
95
siyamnapu’t lima
ninety-five
siamaplo tan anem
96
siyamnapu’t anim
ninety-six
siamaplo tan pito
97
siyamnapu’t pito
ninety-seven
siamaplo tan walo
98
siyamnapu’t walo
ninety - eight
siamaplo tan siam
99
siyamnapu’t siyam
ninety-nine
sanlasus
100
isang daan
one hundred
BALIKAS YA IKAKANA ED PANAGSUKAT PANGASINAN
40
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH
1. Tibokel 2. kapaldua 3. kakatlo 4. kakapat 5. kakalima 6. kakanem 7. kakapito 8. kakawalo 9. kakasiyam
1. isang buo 2. kalahati 3. sankatlo 4. sankapat 5. isang kalima 6. isang kaanim 7. isang kapito 8. isang kawalo 9. isang kasiyam
1. one whole 2. one- half 3. one -third 4. one-fourth 5. one-fifth 6. one-sixth 7. one-seventh 8. one-eight 9. one-ninth
10. kakaplo 11. sakey metro 12. kaban 13. kilo 14. kilometro 15. gatang
10. isang kapulo 11. isang metro 12. kaban 13. kilo 14. kilometro 15. gatang
10. one-tenth 11. one meter 12. cavan 13. kilo 14. kilometro 15
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
PANGASINAN
IMPATALOS ED FILIPINO ENGLISH
16. libras
16. libra
16. pounds
17. litro
17. litro
17. liter
18. onsa
18. onsa
18. ounce
19. salop
19. salop
19. ganta
20. sentimetro
20. sentimetro
20. centimeter
21. tonelada
21. tonelada
21. ton
Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan
41
For inquiries or feedback, please contact: Instructional Materials Council Secretariat (IMCS) Department of Education (DepEd) DepEd Complex (ULTRA), Meralco Avenue Pasig City, Philippines 1600 Telefax: (632) 634-0901 and 634-1072 Email: [email protected] and [email protected] DeTxt: Globe and Smart: 2622
![Galilan Mambasa. Panangitunton ed Pambangat na Pangasinan 1 [PDF]](https://pdfs.asia/img/200x200/galilan-mambasa-panangitunton-ed-pambangat-na-pangasinan-1.jpg)
