Magbasa na Kita. Giya sa Pagtudlo og Sinugbuanong Binisaya 1 [PDF]

Citation preview

Talaan ng Paggamit ng Modyul



Paaralan: Purok: Sangay: Rehiyon: Pangalan ng Humiram



Kailan Ipinahiram



Kondisyon



Kailan Isinauli



Kondisyon



Kailan natanggap sa paaralan:



Gamitin ang sumusunod na titik sa pagtatala ng kondisyon ng modyul: A B C D



(Bago) (Gamit na ngunit maayos pa) (May kaunting sira) (Maraming sira)



1 Magbasa na Kita Giya sa Pagtudlo og Sinugbuanong Binisaya



HINDI IPINAGBIBILI PAG-AARI NG PAMAHALAAN INILAAN PARA SA Distrito/Paaralan: Dibisyon: Unang Taon ng Paggamit: Pinagkukunan ng Pondo:



Magbasa na Kita Giya sa Pagtudlo og Sugbuanong Bisaya - Baitang 1 Karapatang Ari (Hindi ipinagbibili) Unang Edisyon, 2012 ISBN: Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa Bilang 8293: Hindi maaring magkaroon ng karapatang sipi sa ano mang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o tanggapang kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga maaring gawin ng nasabing ahensiya o tangapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon. Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Kalihim: Br. Armin Luistro FSC Pangalawang Kalihim: Dr. Yolanda S. Quijano Kawaksing Kalihim: Dr. Elena R. Ruiz Mga Bumuo ng Ortograpiya Mga manunulat:



Nena V. Miñoza Ninie del Rosario Gea Catalan Alonso Mga tagasuri: Romeo S. Macan, Ed. D. Atty. Manuel Lino Faelnar Rosalina J. Villaneza, Ph.d. Gumuhit ng mga larawan: Jason Villena John Rey Tamagos Roco Naglayout: Aileen Nacario Ilagan John Rey Tamagos Roco



Inilimbag sa Pilipinas ng ____________ Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS) Office Address: 2nd Floor Dorm G, PSC Complex, Meralco Avenue. Pasig City, Philippines 1600 Telefax: (02) 634-1054 or 634-1072 E-mail Address: [email protected] ii



Mga Pagtulon-an



Mensahe............................................................................. iv Alpabeto ug Ortograpiya ............................................... 1 Mga Hustong Paagi sa Gramatika .............................. 10 Katin-awan sa mga Kahulogan sa mga Pulong/Kalugpongan ....................20



iii



Mensahe Bro. Armin Luistro



iv



Alpabeto ug Ortograpiya



Alpabeto sa Sinugbuanong Binisaya Alpabeto



20



Polisiya sa paghulam og mga letra



Gidaghanon sa Patingog



Gidaghanon sa Katingog



Diptonggo/



Ang 20 letra nga a, b, k, d, e, g, h, i,l, m, n,o,p r,s, t,u,w,y maoy gigamit karon nga alpabeto sa Sinugbuanong Binisaya.



(5) a-apa e-estante i-isda o-okra u-unlan



(15) b-baka k- kaka d- dalan g- gabas h- halas L- lata m- mata n-nanay ng- ngabil p-pana r-relo s-saya t-talong w-wati y-yaya



ay- sudlay oy-kahoy aw-adlaw pl-plato bl-blangko pr-prutas tr-trapo/ trak gr-gripo kw- kwarta



Adunay mga pinulongang langyaw (foreign words) nga walay hubad. Tungod niini mahimo kini sila nga gamiton sama sa: Cc, Ff, Jj Ññ, Qq, Vv, , Xx, and Zz. Magamit kini sila sa pagdugang sa original o sa netibong alpabeto sa pagihap o sa pagnumero sa mga letra. 2



Consonant blends



Mga Alpabeto



Mm



Aa



mata



apa



Tt



Yy



yaya



talong 3



Ss



Kk



saya



Nn



kaka



Ll



lata



nanay 4



Pp



Bb



pana



baka



Gg



Dd



dalan



gatas 5



Hh



Ww



halas



Ii



wati



Uu



unlan



isda 6



Rr



Oo



relo



okra



Ee



NGng



ngabil



estante 7



Ang Alpabeto sa Sinugbuanong Binisaya Pinulongan Alpabeto Patingog (Patingog) A E I O U



Consonant (katingog) B



D



G



H



Sinugbuanong Binisaya 20 5 Sinugbuanong Binisaya atop eroplano ikog iro okra utan uling ulo unggoy ulan



English roof airplane tail dog lady’s fingers vegetables charcoal head monkey rain 15



bato balay buhok dagom dalunggan dila garapon gisantes gunting hatag halad hampak hagdan hapag 8



stone house hair needle ear tongue jar pea scissors give offering slam stairs basket



Consonant (katingog) K



L



M N NG P



R S



T



W Y



20 Sinugbuanong Binisaya kanding



English



kilay kalo lantay lomboy lamas mani mais nangka



eyebrow cap bed blackberries spice peanut corn jackfruit



nawong ngabil palad paypay papel relo retrato



face lips palm fan paper watch photograph



singsing



ring



sapatos saging



shoes banana



sabon tasa talong tambok walo yuta



soap cup eggplant fat eight soil



goat



9



Mga Hustong Paagi sa Gramatika



GRAMMAR IN SINUGBUANONG BINISYA LANGUAGE (Pulonglaan/Gramitika sa Sinugbuanong Binisaya)



1. NOUN (PANGALAN) a. To make a noun SIGULAR or PLURAL , a grammatical particle is added before the common noun: When “ang” is added before a noun, it means SINGULAR. When “ang mga” is added before a noun, it means PLURAL. SINGULAR (USAHAN)



PLURAL (DAGHANAN)



Ang estudyante o magtutungha Ang iro



Ang mga estudyante



Ang kahoy



Ang mga kahoy



Ang eskwelahan



Ang mga eskwelahan



Ang mga iro



b. Other grammatical particles that can be used in making a proper/common noun singular or plural: TAGSA (USAHAN) SINGULAR Si Si Nena ang nagluto og law-uy. Ni Gikuha ni Lolita ang lapis sa lamesa. Kang Gihatag ni Nelson ang sulat kang Mrs. Santos nga iyang magtutudlo.



11



TAGURHA (DAGHANAN) PLURAL Sila ni Sila ni Nena, Aurora, ug Ela ang nagluto og law-uy. Nila ni Gikuha nila ni Lolita, Chiara, ug Susana ang mga lapis sa lamesa. Kanila Gihatag ni Nelson ang mga sulat kanila ni Mrs. Santos, Mr. Ruiz, ug Miss Cruz nga iyang mga magtutudlo.



c. In some common nouns referring to relationship, it can be grouped into: TAGSA (USAHAN)



TAGURHA



Igsuon (brother or sister)



Manag-igsuon ( both brothers/ sisters) Mag-agaw( Both cousins) Maghigala ( Both friends)



Ig-agaw (first cousin) Higala(friend)



DAGHANAN Managsuon ( group of brothers/ sisters) Manag-agaw ( group of cousins) Managhigala ( group of friends)



d. Gender (Tima-ilhan)



Tatay



Nanay



WALAY KLARO ginikanan



Lolo



Lola



apo



dahon



Manong



Manang



Bata/puya



Saging



Tiyo



Tiya



paryente



balay



maestro



maestra



magtutudlo



lamisa



Amigo



Amiga



higala



bangko



Pari



Madre



katekista



pangtahal



Dodong



Inday



Pag umangkon



lapis



Tiyo



Tiya



PANLALAKI



PAMBABAYE



12



WALAY TIMA-ILHAN pamaypay



2. PRONOUN (PULINGALAN) Personal Pronoun (Pulingalan sa Tawo)



First Person



Second Person Third Person



Singular (Tagsa) ako, ko nako ako kanako ikaw, ka nimo, mo imo, kanimo siya niya iya



Plural (Dinaghan) kita (inclusive),kami (exclusive)nato, ta (inclusive), namo(exclusive) ato, amo, kanamo kamo ninyo inyo sila nila ila kanila



Demonstrative Pronoun (Pulingalan sa Pagtudlo)



The speaker holds the object being referred to The speaker points to the object that is near to the addressee The object is away from speaker and the addressee



Kini (this)



Nearest to the speaker



Diri (here)



Kana (that)



Near to the addressee



Diha (there)



Kadto (yon)



Remote



Didto (yonder)



13



3. VERB (PUNGLIHOK) Tenses (Panahunan): a. Present Tense (Nahitabo Karon) Present Tense is formed by adding prefix “nag” to a verb or a time marker like karon. Examples: Nagsulat (is writing) Nagsulat karon (is writing now) Nagtindog karon(is standing) Naglingkod karon(is sitting) b. Past Tense (Nahitabo Na) Past Tense is formed by adding prefix “ni” to a verb. Examples: Nisulat (wrote) Nitindog (stood) Nilingkod (sat) c. Future Tense (Umaabot nga Mahitabo) Future Tense is formed by adding prefix “ma”, “mo” or “mag” to a verb. Examples: Mosulat (will write) Magsulat (will write) Motindog (will stand) Molingkod (will sit)



14



4. ADJECTIVE (PANGMATANG/PANGHULAGWAY) Degrees of Comparison



POSITIVE



gwapa



COMPARATIVE NONEQUALITY EQUALITY OF THE BETWEEN TWO TWO OBJECTS COMPARED Labing gwapagwapa gwapa



INTENSE DEGREE



SUPERLATIVE



Kinagwapahan



kinagwapahan kaayo



gamay



Gamaygamay



Labing gamay



kinagamyan



Kinagamyan kaayo



Taas



Taas- taas



Labing taas



Kinatas-an



kinatas-an kaayo



5. PHRASES AND SENTENSES (MGA PULONGAN UG MGA KAPAHAYAG) Mga kapahayag Mga Pulongan (Phrases): Gwapa ang bata Itom ang saya



Mga Pulongan sa Pag-ihap : Lima ka lapis Duha ka tuig



Mga Pulongan sa Punglihok (verb): Limpyo nga panglaba



15



Hinay nga paglakaw



Mga HUGPULONG/KAPAHAYAG ( Sentences) Declarative (Pagsaysay): Examples: Nagdula sa kalsada si Inday. Nagdula si Inday sa kalsada. Interrogative (Pangutana): Examples: Kinsa ang nagdula sa kalsada? Nag-unsa si Inday sa kalsada? or Unsa ang gibuhat ni Inday sa kalsada? Nganong nagdula man si Inday sa kalsada? Asa man nagdula si Inday? Command (Pagsugo) Examples: Panglaba na sa imong mga sinina. Iserado na ang mga bentana ug pultahan. Request (Paghangyo) Examples: Ayaw intawon dugaya pagtahi akong sinina kay ako na kanang gamiton. Paagia ra kami diha kay layo na kaayo og maglibot pa kami. Exclamatory (Matuawon) Tabang! Sunog! Dali na kamo! Maglipay kita. ARTICLE and (Artikulo nga Ug) Ang ug gamiton kongnagkonektar sa duha ka pulong o mas daghan pa. ( Sila si Tita ug Joy mga amiga.) 16



Ang og gamiton ingon nga (preposition) (Ex. Dad-i ko og bulak) Pagkuha og mga utanon sa uma. Sinugbuanong Binisaya Rules of Spelling ( Mga Lagda sa Pagtitik og Sinugbuanong Binisaya) Rule 1. Spelling should be in accordance with the phonetic sound of the word. (Ang pagtitik kinahanglan nga mosunod sa tingog sa pulong) Pananglitan: Siya- means boy /girl Siya- means chair Tiyan- means stomach Rule 2. Use of O and U ( Paggamit og O ug U) a. If the first syllable word that begins in a consonant has O or U sound, U is usually used. ( Kon ang nahauna nga silaba nagsugod sa katingog nga gisundan og O o U nga tingog, kinahanglan ang U ang gamiton.) Pananglitan: duna guba Hulat Suga sulayi b. If a word has two O or U sound, Usually the first is U and the next is O. ( Kon ang pulong adunay duha ka O o kon U nga tingog, mag-una ang U ug sundan kini og O.)



17



Pananglitan: Bukton Kuno Ulo Walay labot: Solo Otot Kolor c. If a word has three O or U sound and the last two are side by side, the first and the second shall be U and the last shall be O. ( Kon ang pulong adunay tulo ka O o kon U nga tingog ang katapusan nga duha nagtupad, U ang gamiton sa mag-una ug ang magsunod niini, kinahanglan U ang gamiton sa ikatulo ang O.) Pananglitan: Lutuon d. If the word has four U or O sound, the first shall be U, the second O, the third U and the fourth O. ( Kon ang pulong adunay upat ka tingog U o kon O, ang nauna kinahanglan U, ikaduha, O, ikatulo U ug ang ikaupat O.) Pananglitan: Bumobuto Lumolupyo e. The terminal letter O is changed to U when a suffix is added to the word. ( Ang katapusan nga letra nga O ilisan og U kon idugang ang iglalakbit sa pulong.) Pananglitan: 18



Luto- lutua; lutuon Rule 3: Use or non-use hyphen (-) ( Paggamit o dili paggamit og hyphen) a. There should be a hyphen between a consonant and a vowel , to avoid confusion. ( Kinahanglan adunay hyphen sa taliwala sa katingog ug patingog para malikayan ang kalibog.) Example: Tam-is Luy-a Tin-aw Tan-aw b. A hyphen is necessary between two repeated words if they tell either similarity or likeness, or repeated action. ( Ang hyphen gikinahanglan gamiton sa duha ka binalik nga mga pulong kon nagsulti kini sa pagkapareha o anggid-anggid, o kon sa binalik nga lihok.) Example: Balik-balik Dula-dula Rule 4: If the word is borrowed from Spanish, retain the vowel and change the consonant. Example: Bentana Exception: If an English equivalent is commonly used with respect od o or u, use the English. Example: Suporta Rule 5: Don’t change the spelling of any English borrowed word. Example: Module 19



Katin-awan sa mga Kahulugan sa Pulong/Kapulongan



KAPULONGAN SA SINUGBUANONG BINISAYA MGA KUMON NGA PAGPANGUMOSTA MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH Magandang Good umaga morning Magandang Good gabi evening Magandang Good hapon afternoon Magandang Good day araw Magandang Good noon tanghali



MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN



nawong mata



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH mukha face mata eyes



dalunggan



tenga



ears



ngabil dila kilay liog bukton dughan tiyan sampot totoy



labi dila kilay liog braso dibdib tiyan puwet suso



lips tongue eyebrow neck arms chest tummy buttocks breast



likod kamay daliri baywang hinlalaki



back hand fingers hips thumb



SINUGBUANONG BINISAYA



Maayong buntag Maayong gabii Maayong hapon Maayong adlaw Maayong udto BAHIN SA LAWAS SINUGBUANONG BINISAYA



likod kamot tudlo hawak kumagko



braso



lubot buko-buko kuyamoy



21



MGA BAHIN SA LAWAS



kumingking



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH hinliliit pinky finger



ilok



kilikili



armpit



ngipon abaga



ngipin abaga



teeth shoulder



pilok



pilik mata



eye lashes



agtang



noo



forehead



buhok lapa- lapa



buhok paa



hair sole



SINUGBUANONG BINISAYA



tikod bitiis



MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN



kiting



Bukung-bukong heel binti legs



palad



palad



palm



siko bat-ang



siko hita



elbow thigh



tangkugo



batok



pusod



pusod



tuhod bukog



tuhod buto



nape belly button, navel knee bone



panit



balat



skin



kuko ugat



kuko ugat



nails veins



abaga



balikat



shoulder



dapi-dapi



MGA SAKOP SA PAMILYA SINUGBUANONG BINISAYA



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH



MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN



amahan



tatay/ papa



ama



father



inahan



nanay/ mama



ina



mother



kapatid na lalake manang/ mana/ kapatid na igsuong babaye manay babae igsuong lalaki



manong/ manoy



22



elder brother elder sister



MGA SAKOP SA PAMILYA SINUGBUANONG BINISAYA



PAGHUBAD



MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN



FILIPINO



ENGLISH



bata



inday/dodong



bata



child



lolo



apohang lalaki



lolo



grandfather



lola



apohang babaye



lola



grandmother



tiya



iyaan



tiya



auntie



tiyo



uyoan



tiyo



uncle



ig-agaw



pinsan



cousin



kinugos nga lalaki



agaw



inaanak na lalake



godson



kinugos nga babaye



agaw



inaanak na babae



goddaughter



bayaw



bayaw



in- law



ugangan



biyanan



father/mother-in -law



balae



son/ daughterin-law



bana



asawa



husband



asawa



asawa



wife



umagad



binalaye



MGA TRABAHADOR SA KATILINGBAN SINUGBUANONG BINISAYA panday



MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN karpintero



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH anluwagi



basurero



basurero



nurse doctor



nars doctor



tindero/ tindera



tinder/tindero



electrician



electrician



barangay tanod



barangay polis



barangay tanod



mag-uuma panadero driver



mag-uugmad



magsasaka panadero tsuper



tsoper



23



carpenter garbage collector nurse doctor salesgirl/ salesboy electrician barangay police farmer baker driver



MGA TRABAHADOR SA KATILINGBAN SINUGBUANONG BINISAYA



maestro/ maestra mananahi



MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH



magtutodlo



guro



teacher



sastre



mananahi



sewer/tailor



pintor



pintor



painter



sapatero



sapatero tagawalis ng daan kumadrona



shoemaker



dentista mangangalakal mekaniko



dentist



kamanero mananabang



kumadrona



dentista negosyante mekaniko serbidor/ serbidora gwardya pari abogado pintor



silbidor guwardya pari abogado pintor



street cleaner mid-wife businessman mechanic waiter/ waitress guard priest lawyer painter



MGA BUTANG, MGA MANANAP, UG MGA TANOM SINUGBUANONG BINISAYA



MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN



kaldero karahay



kaha



takuri kalan



takure



kettle



kalan



stove



kutsara



kutsara



spoon



tinidor



tinidor



fork



plato baso



plate glass



tasa



cup



sandok



ladle



plato baso



sug-angan



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH kaldero kettle kawali frying pan



pinggan



tasa luwag 24



MGA BUTANG, MGA MANANAP, UG MGA TANOM SINUGBUANONG BINISAYA



MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN



kutsilyo



sipol



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH kutsilyo



tadtaran



taparan



lamesa



mesa



bangko



lingkuranan, silya silya



knife chopping board table chair



aparador



aparador



cabinet



lansang



lansang, pako



nail



bairan



panghasa



tabla



tabla



lata



lata



honing stone piece of wood tin



kurtina



kurtina



curtain



pangkok



bowl



iro



aso



dog



iring



pusa



cat



kanding



kambing



goat



baka



baka



cow



manok



manok



chicken



kabaw



kalabaw



carabao



langgam



ibon



bird



pato



pato



duck



baki



palaka



frog



saging



saging



banana



mangga



mangga



mango



nangka



langka



jackfruit



marang



marang



durian



durian



durian



mangosteen



mangosteen



mangosteen



buungon



pomelo



pomelo



santol



santol



santol



lansones



lansones



lanzones



panaksan



marang



yahong



madam



25



MGA BUTANG, MGA MANANAP, UG MGA TANOM



lubi



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH niyog coconut



rambutan



rambutan



rambutan



bayabas abokado



bayabas abokado



guava avocado



atis



atis



atis



chico mani



chico mani



chico peanuts



tisa



tiesa



tiesa



kalabasa talong



squash eggplant



okra sitaw



okra beans



kapayas



papaya



papaya



pichay



pechay



pechay



rabanos



labanos



raddish



kalamunggay



malunggay



horse raddish



alugbati



tanglad alugbati



SINUGBUANONG BINISAYA



kalbasa talong okra batong



kamunggay tanglad agbati



MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN



kalabasa



balatong



tangkong



kangkong



upo



upo



lemon grass alugbati swamp cabbage gourd



babana



guyabano



banaba



banaba



caimito pinya



star apple pineapple



labana ~ banaba



yabana



kaimito pinya



MGA LUGAR SA PANIMALAY, ESKWELAHAN, UG KATILINGBAN



balay



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH bahay house



sala



sala



SINUGBUANONG BINISAYA



MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN



26



living room



MGA LUGAR SA PANIMALAY, ESKWELAHAN, UG KATILINGBAN



kusina banggera simbahan kwarto kayda bentana hagdan kasilyas



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH kusina kitchen lababo sink simbahan church silid bedroom beranda/balkon balkonahe terrace bintana window hagdan stairs palikuran toilet



tunghaan



eskwelahan



SINUGBUANONG BINISAYA



MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN



paaralan



gate/ pergola classroom opisina library clinic/ klinika tanaman sa mga utanon kantina entablado barrio



school gate



silid-aralan aklatan tanaman kantina entablado pamayanan



barangay



barangay hall sentro ng kalusugan



health center



classroom office library clinic vegetable garden canteen stage community barangay hall health center



barangay outpost



barangay outpost



police station/



police sta-



basketbolan merkado



Tiyangge, 27



basketbolan



basketball court



palengke



market place



MGA LUGAR SA PANIMALAY, ESKWELAHAN, UG KATILINGBAN SINUGBUANONG BINISAYA



MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN



plasa parkingan



paradahan, terminal



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH plaza plaza terminal



terminal



panaderia



panaderia



bakery



pabrika



pabrika



factory



museyo



museum



ospital



hospital



tindahan



stores



museyo hospital



balay tambalanan



mga tindahan barberohan kan-anan



karenderya



barber shop eatery/ carenderia



MGA KOLOR UG MGA TIMA-ILHAN NIINI SINUGBUANONG BINISAYA



pula asul



MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN



blue



itom



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH pula red asul blue itim



black



lunhaw



berde



luntian



green



rosas



pink



rosas



pink



salmon/ kahil tabonon



orange brown



kahel tsokolate



orange brown



MGA PORMA UG MGA TIMA-IILHAN NIINI SINUGBUANONG BINISAYA



MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN



tul-id



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH matuwid straight



lingin oblong



bilog



circle oblong



kwadrado



parisukat



square



tatsulok



triangle



triangulo 28



MGA KUNSEPTO MAHITUNGOD SA ORAS



Domingo



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH Linggo Sunday



Lunes Martes



Lunes Martes



Monday Tuesday



Miyerkoles



Miyerkules



Wednesday



Huwebes



Huwebes



Thursday



SINUGBUANONG BINISAYA



Biernes



MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN



Biernes



Friday



Sabado Enero



Sabado Enero



Saturday January



Pebrero



Pebrero



February



Marso



Marso



March



Abril



Abril



April



Mayo



Mayo



May



Hunyo Hulyo



Hunyo Hulyo



June July



Agosto



Agosto



August



Setyembre



September



Oktubre



October



Nobyembre Disyembre



November December



gabii



Gabi



evening



buntag udto



umaga tanghali



morning noon



hapon



hapon



afternoon mid afternoon



Septiyembre



Biyernes



Septembre



Oktubre Nobiyembre Disyembre



Nobembre Desimbre



palis bukang liwayway



kaadlawon



dawn



MGA KONDISYON SA PANAHON SINUGBUANONG BINISAYA



MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN



ulanon 29



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH maulan Rainy



MGA KONDISYON SA PANAHON SINUGBUANONG BINISAYA



MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN



adlawan/ dan-ag/ hayag gabonon



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH maaraw



sunny cloudy/foggy



MGA GIPAMATI



gimingaw



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH homesick homesick



guol



malungkot



sad, lonely



lipay suko



masaya galit



happy angry



nabalaka



nag-aalala



worry



SINUGBUANONG BINISAYA



MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN



MGA NUMERO 0 - 100



Zero, Sip



0



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH Zero Zero



Usa Duha



1 2



Isa Dalawa



One Two



Tulo



3



Tatlo



Three



Upat Lima



4 5



Apat Lima



Four Five



Unom



6



Anim



Six



Pito Walo



7 8



Pito Walo



Seven Eight



Siyam



9



Siyam



Nine



Napulo, Diyes



10



sampu



Ten



Onse



11



Labing-isa



Eleven



Dose Trese



12 13



Labindalawa Labintatlo



Twelve Thirteen



Katorse



14



Labing-apat



Fourteen



SINUGBUANONG BINISAYA



NUMERO



30



MGA NUMERO 0 - 100 SINUGBUANONG BINISAYA



Kinse



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH



NUMERO



15



Labinlima



Fifteen



16



Labing-anim



Sixteen



17



Labimpito



Seventeen



18



Labingwalo



Eighteen



19



Labinsiyam



Nineteen



Bayente



20



Dalawampu



Twenty



Bayente uno



21



Bayente dos



22



Bayente tres



23



Bayente kwatro



24



Bayente singko



25



Bayente sais



26



Bayente siete



27



Bayente otso



28



Bayente nuwebe



29



Trayinta



30



Tatlompu



Thirty



Trayinta i-uno



31



Tatlompu’t isa



Thirty-one



Trayinta i-dos



32



Trayinta i-tres



33



Trayinta i-kwatro



34



Dise sais or disesays Dise siete or disesyete Dise otso or disiotso Dise nuwebe/ disenuybe



Dalawampu’t isa Dalawampu’t dalawa Dalawampu’t tatlo Dalawampu’t apat Dalawampu’t lima Dalawampu’t anim Dalawampu’t pito Dalawampu’t walo Dalawampu’t siyam



Tatlompu’t dalawa Tatlompu’t tatlo Tatlompu’t apat 31



Twenty-one Twenty-two Twenty-three Twenty-four Twenty-five Twenty-six Twenty-seven Twenty-eight Twenty-nine



Thirty-two Thirty-three Thirty-four



MGA NUMERO 0 - 100 SINUGBUANONG BINISAYA



Trayinta i-singko



35



Trayinta i-sais



36



Trayinta i-siete



37



Trayinta i-otso



38



Trayinta inuwebe Kuwarenta / kwarenta Kuwarenta i-uno



Thirty-five Thirty-six



Tatlompu’t pito Thirty-seven Tatlompu’t walo Tatlompu’t siyam



Thirty-eight Thirty-nine



40



Apatnapu



Forty



41



Apatnapu’t isa Apatnapu’t dalawa Apatnapu’t tatlo Apatnapu’t apat Apatnapu’t lima Apatnapu’t anim Apatnapu’t pito Apatnapu’t walo Apatnapu’t siyam



Forty-one



50



Limampu



Fifty



51



Limampu’t isa Limampu’t dalawa Limampu’t tatlo Limampu’t apat



Fifty-one



42



Kuwarenta i-tres



43 44 45



Kuwarenta i-sais



46



Kuwarenta isiete



47



Kuwarenta i-otso



48



Kuwarenta inuwebe Singkuwenta/ singkwenta Singkwenta i-uno Singkwenta i- dos Singkwenta i– tres Singkwenta i- kwatro



Tatlompu’t lima Tatlompu’t anim



39



Kuwarenta i-dos



Kuwarenta ikwatro Kuwarenta isingko



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH



NUMERO



49



52 53 54 32



Forty-two Forty-three Forty-four Forty-five Forty-six Forty-seven Forty-eight Forty-nine



Fifty-two Fifty-three Fifty-four



MGA NUMERO 0 - 100 SINUGBUANONG BINISAYA



Singkwenta i- singko Singkwenta i- sais Singkwenta i- siete Singkwenta i- otso Singkwenta i- nuwebe Saysenta



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH



NUMERO



55



Limampu’t lima Fifty-five



56



Limampu’t anim



57



Limampu’t pito Fifty-seven



60



Limampu’t walo Limampu’t siyam Animnapu



Saysenta i-uno



61



Animnapu’t isa



Saysenta i-dos



62



Saysenta i-tres



63



Saysenta i-kwatro Saysenta isingko



58 59



64 65



Saysenta i-sais



66



Saysenta i-siete



67



Saysenta i-otso



68



Saysenta inuwebe Setenta Setenta i-uno



Animnapu’t dalawa Animnapu’t tatlo Animnapu’t apat Animnapu’t lima Animnapu’t anim Animnapu’t pito Animnapu’t walo Animnapu’t siyam Pitumpu Pitumpu’t isa Pitompu’t dalawa



69 70 71



Setenta i-dos



72



Setenta i-tres



73



Setenta i-kwatro



74



Setenta i-singko



75



Pitumpu’t tatlo Pitumpu’t apat Pitumpu’t lima 33



Fifty-six



Fifty-eight Fifty-nine Sixty Sixty-one Sixty-two Sixty-three Sixty-four Sixty-five Sixty-six Sixty-seven Sixty-eight Sixty-nine Seventy Seventy-one Seventy-two Seventythree Seventy-four Seventy-five



MGA NUMERO 0 - 100 SINUGBUANONG BINISAYA



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH



NUMERO



Setenta i-sais



76



Pitumpu’t anim Seventy-six



Setenta i-siete



77



Pitumpu’t pito



Setenta i-otso Setenta inuwebe Otsenta



78



Seventyseven Pitumpu’t walo Seventy-eight



79



Pitumpu’t siyam Seventy-nine



80



Walumpu



Eighty



Otsenta i-uno



81



Eighty-one



Otsenta i-dos



82



Otsenta i-tres



83



Otsenta i-kwatro



84



Otsenta i-singko



85



Otsenta i-sais



86



Walumpu’t isa Walumpu’t dalawa Walumpu’t tatlo Walumpu’t apat Walumpu’t lima Walumpu’t anim



Otsenta i-siete



87



Otsenta i-otso



88



Otsenta inuwebe Nobyenta



Nobyenta i-dos



92



Nobyenta i-tres



93



Nobyenta i-kwatro Nobyenta i-singko Nobyenta i-sais



Walumpu’t walo Walumpu’t siyam Siyamnapu



90 91



Eighty-three Eighty-four Eighty-five Eighty-six



Walumpu’t pito Eighty-seven



89



Nobyenta i-uno



Eighty-two



Siyamnapu’t isa Siyamnapu’t dalawa Siyamnapu’t tatlo Siyamnapu’t apat Siyamnapu’t lima Siyamnapu’t anim



94 95 96 34



Eighty-eight Eighty-nine Ninety Ninety-one Ninety-two Ninety-three Ninety-four Ninety-five Ninety-six



MGA NUMERO 0 - 100 SINUGBUANONG BINISAYA



Nobyenta i-siete



97



Nobyenta i-otso



98



Nobyenta i-nuwebe Usa ka gatos



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH Siyamnapu’t Ninety-seven pito Siyamnapu’t Ninety-eight walo Siyamnapu’t Ninety-nine siyam Isang daan One hundred



NUMERO



99 100



Tinubdan: Pagsulat sa numero 0—100 , Binisaya.com, Akademiyang Bisaya MGA PULONG GAMIT SA PAGSUKOD UG EKSPRESYON



gamay



PAGHUBAD FILIPINO ENGLISH maliit small



dako



malaki



big



gamay gamay



mas maliit



smaller



taas mubo



mahaba maba



tall/long short



SINUGBUANONG BINISAYA



MAGKAPAREHO ANG KAHULOGAN



lapad



wide



35



Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa: Curriculum Development Division, Bureau of Elementary Education Kagawaran ng Edukasyon (DepEd) Rm. 204, Bonifacio Bldg. DepEd Complex, Meralco Ave. 1600 Pasig City, Philippines Telefax: (02) 638-4799/ 637-4347