LKS Titrasi Asam Basa [PDF]

Citation preview

LEMBAR KERJA SISWA (LKS) 1 TITRASI ASAM BASA ( Pertemuan ke 1 ) Kelas Kelompok Anggota



: XI MIA : ......................................... : 1. ..................................... 2. ..................................... 3. .....................................



Tujuan Pembelajaran



Dalam pembelajaran ini siswa diharapkan dapat: Menentukan konsentrasi larutan HCL dengan larutan NaOH melalui titrasi asam-basa



Pendahuluan Titrasi merupakan salah satu aplikasi stoikiometri larutan. Pada umumnya digunakan dalam penentuan konsentrasi asam atau basa. Poses ini melibatkan larutan yang konsentrasinya telah diketahui (titran), kemudian larutan ini dikeluarkan dari buret ke dalam larutan yang akan ditentukan konsentrasinya sampai pada titik stoikiometri atau titik ekivalen. Namun pada prakteknya titik ekivalen ini tidak bisa diamati langsung dari percobaan. yang bisa diamati adalah titik dimana saat warna indikator tepa berubah warna (titrasi dihentikan) yang disebut titik akhir titrasi.



Observasi Yuk Alat dan Bahan  Alat - Buret - Erlenmeyer - Gelas ukur - Corong - Pipet tetes



 Bahan - Larutan HCI - Larutan fenoftalein - Larutan NaOH 0,1 M - Aquades Cara kerja : 1. Isi buret dengan larutan NaOH 0,1 M dan catat pembacaan buret 2. Masukkan 5 mL larutan HCl ke dalam erlenmeyer dan tambahkan 5 mL aquades 3. Tambahkan 2 tetes larutan fenolftalein 4. Lakukan titrasi dengan cara meneteskan larutan NaOH dari buret ke dalam labu erlenmeyer sambil diguncangkan. Penetesan larutan NaOH dihentikan jika larutan dalam erlenmeyer menjadi merah muda dan warna itu tidak menghilang jika erlenmeyer diguncangkan 5. Catat volume NaOH yang digunakan 6. Ulangi percobaan 2-3 kali. Hasil Pengamatan Percobaan ke 1 2 3



Awal (V1) .... .... ....



Volume NaOH (mL) Akhir (V2) .... .... ....



Perhitungan : VHCl x MHCl = VNaOH x MNaOH Volume rata- rata NaOH yang digunakan.............................mL Volume HCl yang digunakan : ................................mL



Terpakai (V2-V1) .... .... ....



Evaluasi 1. Tuliskan persamaan reaksi dari percobaan diatas? ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 2. Berapakah konsentrasi larutan HCI tersebut? ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... 3. Gambarkan bentuk submikroskopik dari larutan yang digunakan dalam percobaan tersebut?



4. Berikan kesimpulan dari percobaan yang telah dilakukan? ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................



LEMBAR KERJA SISWA (LKS) 2 TITRASI ASAM BASA ( Pertemuan ke 2 ) Kelas Kelompok Anggota



: XI MIA : ......................................... : 1. ..................................... 2. ..................................... 3. .....................................



Tujuan Pembelajaran



Dalam pembelajaran ini siswa diharapkan dapat: Memahami perubahan pH pada titrasi asam basa a. Titrasi asam kuat oleh basa kuat b. Titrasi asam lemah oleh basa kuat c. Titrasi basa lemah oleh asam kuat



Pendahuluan Larutan asam memiliki pH kurang dari 7, sedangkan larutan basa memiliki pH lebih dari 7. Dengan demikian, pH larutan asam akan naik jika dititrasi dengan larutan basa. sebaliknya, pH larutan basa akan turun jika dititrasi dengan larutan asam. Karena penambahan tersebut dilakukan dengan cara titrasi, grafik yang menyatakan pH dan jumlah yang ditambahkan disebut kurva titrasi. Kurva titrasi berbentuk seperti huruf S dengan abgian tengahnya merupakan titik eukuivalen.



Perhatikan gambar kurva titrasi asam basa berikut ini: 1. Kurva titrasi asam kuat oleh basa kuat



Jelaskan bagaimana perubahan pH pada titrasi asam kuat oleh basa kuat berdasarkan gambar kurva titrasi diatas! .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. 2. Kurva titrasi asam lemah oleh basa kuat



Jelaskan bagaimana perubahan pH pada titrasi asam kuat oleh basa kuat berdasarkan gambar kurva titrasi diatas! .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. 3. Kurva titrasi basa lemah oleh asam kuat



Jelaskan bagaimana perubahan pH pada titrasi asam kuat oleh basa kuat berdasarkan gambar kurva titrasi diatas! .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................



4. Berikanlah kesimpulan dari masing-masing gambar kurva titrasi asam basa diatas!



.................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .......................................................................................................................... .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .......................................................................................................................... .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. ..........................................................................................................................



Evaluasi 1. Larutan asam kuat HCI 0,1 M digunakan untuk menentukan konsentrasi NaOH yang



belum diketahui. Sebanyak 20 mL asam ini dititrasi dengan NaOH yang akan ditentukan konsentrasinya. Jika dibutuhkan 18,47 mL NaOH agar titik akhir titrasi tercapai, berapa molaritas larutan NaOH? ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 2. Berapakah pH larutan dalam titrasi 25 mL HCI 0,1 M oleh NaOH 0,1 M sebelum penambahan NaOH? ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 3. Hitunglah pH pada titrasi 25 mL CH3COOH 0,1 M (Ka = 1,8 x 10-5) menggunakan NaOH 0,1 M pada titik setelah penambahan 26 mL NaOH.



............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 4. Hitunglah pH titrasi 25 mL NH4OH 0,1 M oleh HCI 0,1 M pada titik setelah penambahan 12,5 mL HCI. ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................