Tusdata Hızlı Tekrar Temel Bilimler [2019 ed.] [PDF]

Citation preview

İÇİNDEKİLER



Anatomi . .. ... . .................. . ................ ... .......... .... ....... 3 Fizyoloji - Histoloji - Embriyoloji ........... . ....... .... ..... .... .. .. . 91 Biyokimya ........ .... .... . ... . ..... . ...... ... . ....... ....... . ... ... ...... 142 Mikrobiyoloji .. .. .... ... .. ............... .... . .......... .... ....... ..... .. 225 Patoloji . ....... . . .. ... . .. .. ..... . .. ... .......... ....... . ... ..... .......... 258 Farmakoloji .. ..... ............. . . . ........... ..... .. . .......... .... . .. . .. 389



TUS-DATA A.



Ş.



Bu eserin tüm yayı m hakları TUSDATA A. Ş . 'ye aittir. Bu eser 5846 say ılı yasa uyarınca kısmen ya da tamamen basılamaz, mikrofilme çekilemez, dolayl ı dahi olsa kullanı lamaz; teksir, fotokopi veya başka bir teknikle çoğaltılamaz; bilgisayarlarda, dizgi maki naları nda iş l enebilecek bir ortama aktarı l amaz. Uyarı: Bu kitapta yer alan tüm bilgi ve dökümanlar profesyonel amaçlarla ve yararlı olabilmek gayesiyle hazırlanmıştı r. Her ne kadar gerek güncellenmesi gerek her türlü hazırlı ğı aşamasında son derece itina ve dikkat gösterilmekte ise de, yer alan bilgilerin, çeşitli nedenlerle mutlak doğruluğu ve güncelliği nedeniyle yayıncı , editör ve yazarlar olarak hiçbir hukuki sorumluluk kabul edilmez.



ANATOMİ KEMİKLER 1. ÜST EKSTREMİTE KEMİKLERİ • Clavicula'nın önemli yapıları . .. Tuberculum conoideum, sulcus m. subclavii , impressio lig. costoclavicularis, linea trapezoidea. ClavicuJa'y_a___ tutunması___o_lan kaslat.. . __ M_ deltoideus, - - - - -- m - . Trapezius, m. sternoc leı dotnas oı eus, m. pectora ıs major, m. sternohyoideus, m. subclavius



M. trapezius Spina scapula



Sol klavikula • üst yüz



/



Acromion ...._ Clavicula



M . trapezius



- - -- M. deltoideus



M . sternohyoideus M. pectoralis major



Clavicula kırıklarında, plexus brachialis'in hangi bölümü zedelenir . . . Truncus'ları ( özellikle truncus superior) (truncus superior dalı olan, N. suprascapularis en sık zedelenir) • Clavicula'nın orta 1/3'1ük kısmının kırıklarında hangi sinirde zedelenme olur . .. Nervus suprascapularis



Scapula'ya tutunan tek hiyoid kas . . . M. omohyoideus'un venter inferior'u Incisura scapu lae'den N. suprascapularis



geçen



sinir .. .



• Scapula'nın margo medialis'ine tutunan kaslar .. . M. l evator scapul ae, m. rhomboideus major, m. r homboideus minor, m. serratus anterior Scapula'nın margo lateralis'ine tutunan kaslar . ..



M. teres mnor ve m. teres major Scapula'ya yapışmaksızın omuz ekleminde harekete neden olan kas ... Musculus latiss imus dorsi • Proc . coracoideus'tan başlayan kas lar . .. M. coracobrachialis ve m. biceps brachii'nin caput breve'si Proc. coracoideus'a insersiyo yapan tek kas ... M. pectoralis minor Clavicula kırıklarında , en sık zedelenen damarlar . .. A. subclavia, v. subclavia • Trigonum spinale hangi kemikte . .. Scapula Splna scapulae'ye ve acromion'a t utunan kaslar .. . M. deltoideus ve m. trapezi us



• Tuberculum supraglenoidale'den başlayan tek kas ... M. biceps brachii'nin caput longum'u Tuberculum infraglenoidale'den başlayan tek kas . .. M. triceps brachii'nin caput longum'u Humerus'takl tuberculum majus'a insersiyo yapan kaslar . .. M. supraspinatus, m. infraspinatus vem. teres



0



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



minor (yukarıdan aşağıya doğru 5-İ-T)



· Radius alt uç kırıkları...



• Humerus'taki tuberculum minus'a insersiyo yapan tek kas . .. M. subscapularis Crista t uber culi minoris'e insersiyo yapan kas ... M. teres major Smith



Crista tuberculi majoris'e insersiyo yapan kas. .. M. pectoralis major



kırığı



Sulcus intertubercularis't e seyreden tek tendon ... M. biceps brachii'nin caput longum'u Sulcus intertubercularis'e insersiyo yapan kas ... M. latissimus dorsi • Humerus'un collum chirurgicum kırı ğından en sık etkilenebilen yapılar . .. N. axillaris, a. v. circumflexa humeri posterior



Colles kırığı



· Humerus'un gövde kırığından etkilenebilen yapılar . .. N. radialis ve a. profunda brachii Humerus'un suprakondiler kırı ğında etkilenebilen yapılar . . . N. medianus ve a. brachialis Humerus'un epicondylus medialis kırığında etkilenen yapı. .. N. ulnaris



l ~;g··



A. circumflexa . --~~:·· humeri posterior ·• N. axillaris



Collum chirurgicurn ..... " ]



N. radialis A. profunda brachii



, .. 11



N. medianus kesilebilir. Ulna'daki önemli yapılar . .. Olecranon, processus coronoideus, incisura trochlearis, incisura radialis, crista musculi 5Upinatoris. · Pr oc . styloideus'u olan kemikler ... Os temporale, o5 metacarpale III, ulna, radius. Karpal kemiklerin sırası . . . (lateralden - mediale) - Proksimal sıra : Os scaphoideum - os lunatum o5 triquetrum - os priforme - Distal sıra : Os trapezium - o5 trapezoideum os capitatum - os hamatum



··· ·, } '........ Corpus (gövde) .,'



Proksimal grup: S L



: üs scaphoideum : Os lunatum T : Os triquetrum P : üs pisiforme



mı



il



r



chirur >!kum



"1 ı ırıd



A.,v. clrcumflexahumer1 poster1or



N. axillaris



2 C.c



~



,. (·



ıutt) kı



mı



A., v. profunda brachlt



N. radialls



'>ur,r c )nC')'la b,,I



~kır ı ğında.



A.,v. brachialis N. medlanus Jı



·ondvlu m .dialıs



kırıgında



N. ulnaris



· Volkmann'ın iskemik kontraktür ünün en sık görüldüğü durum . . . Humerus'un suprakondil er kırığı (A. brachialis'in zedelenmesine bağlı önkol kaslarının iskemisine bağlı) Radius'taki önemli yapılar ... Tuberositas radii, incisura ulnaris, tuberositas pronatoria, tuberculum dorsale (Lister tüberkülü)



Distal grup: Tr : TR : C : H :



ü s trapezium Os trapezoideum Os capitatum ü s hamatum



ANATOMi HIZLI TEKRAR • En çok luksasyonu (çıkığı} görülen karpal kemik .. . Os lunatum (çıkığında n. medianus yaralanabilir).



Foramen ischiadicum majus. içinden geçen m. piriformis ile iki küçük deliğe ayrılır . . .



Metakarpallerle en fazla eklem yapan karpal kemik . . . Os capitatum



Foramen suprapiriforme'den (m. piriformis vem. gluteus minimus arasından) v.a.n. gluteus superior geçer



Şekilde



okla gösterilen el bilek Os scaphoideum



kemiği



...



Foramen infrapiriforme 'den (m. piriformis ve m. gemellus superior arasından) v.a.n gluteus inferior, a.v. pudenda interna, n. pudendus, n. ischiadicus ve n. cutaneus femoris posterior geçer. For. suprapiriforme, m. piriformis ile m. gluteus minimus arasındadır.



For. infrapiriforme, m. piriformis ile m. gemellus superior arasındadır. Sağ



taraf kalça arka yüzü gluteus maximus



------------ı·~ M.



Sulcus carpi'nin (resimde 1) yapısına giren karpal kemikler ...



uzaklaştırılmış)



- Radial (lateral} tarafta; os scaphoideum ve os trapezium - Ulnar (medial} tarafta; os pisiforme ve os hamatum (bu ikisi arasında canalis ulnaris var) • Canalis ulnaris'in (Guyon kanalı} (resimde 2) yapısına giren karpal kemikler ... Hamatum ile Pisiforme arasında. Kanaldan v. ven. ulnaris geçer.



- ~ -+--



M. piriformis ~ ~ =,--M. gemellus superior



M. gemellus inferlor M. quadratus femoris FOR. INFRAPIRIFORME



FOR. SUPRAPIRIFORME'den geçen yapı lar: • A., v., n. gluteus superior



radius



FOR. INFRAPIRIFORME'den geçen yapıl ar: • A., v., n. gluteus inferior • A., v. pudenda interna • N. pudendus • N. ischiadicus • N. cutaneus femoris posterior • M. obturatorius internus'un siniri



2. ALT EKSTREMİTE KEMİKLERİ Pelvis kemikler i... Ilium, ischium, pubis, sacrum ve os coccygis Spina iliaca anterior superior'a tutunan lar .. . M. sartorius, m. tensor fasciae latae ve lig. inguinale Spina iliaca anterior inferior'a tutunanlar . .. Musculus rectus f emoris ve lig. iliofemorale Tuberculum pubicum'a tutunan ... Lig. inguinale Spina ischiadica'ya tutunanlar... M. ischiococcygeus (coccygeus), m. gemellus superior ve lig. sacrospinale • Pudendal anestezi için kullanılan anatomik işaret . .. Spina ischiadica (erkekte rectum'dan, kadında vagina'dan palpe edilebilir)



• Kalça ağrısı şikôyetiyle başvuran 36 yaşındaki erkek hastanın fizik muayenesinde musculus piriformis'in güçlü bir şekilde kasılması sonucu foramen infrapiriforme'deki oluşumların sıkıştığı saptanıyor. Aşağıdaki anatomik yapılardan hangisinin bu durumdan etkilenmiş olması en az olasıdır . . . Nervus cutaneus femoris lateral is For amen ischiadicum minus'tan geçenler ... M. obturatorius internus, a.v. pud enda interna ve n. pudendus Hem foramen ischiadicum majus, hem de foramen ischiodicum minus'tan geçen yapı ... a.v. pudenda interna ilen. pudendus



0



TUS HAZIRUK MERKEZLERİ



• Apertura pelvis superior ile ilgili en dar ve gebelikte hiç değişmeyen mesafe . . . Conjugata vera (obstetrica)



• Kas ya da tendon tutunmayan (ya da sadece ligament tutunan) tarsal kemik . . . Talus



Vaginal tuşe ile ölçülebilen tek apertura pelvis superior mesafesi. .. Conjugata diagonalis



• Talus'un eklem yaptığı kemikler .. . Tibia, fi bula, calcaneus ve os naviculare



Femur'daki önemli yapılar ... Tuberositas glutea, linea pectinea, linea aspera, facies poplitea, tuberculum adductorium, fossa intercondylaris ve linea intercondylaris



· Calcaneus'un eklem yaptığı kemikler .. . Tal us ve os cuboideum Calcaneus'taki önemli önemli yapılar . .. Sustentaculum tali, trochlea fibularis



Femur'un trochanter major'una tutunan kaslar . .. M. gluteus medius ve m. gluteus minimus ile dış rotator kasların büyük kısmı



Sinus tarsi hangi kemikler arasında . .. Talus ve calcaneus arasında



Sulcus tendinis musculi flexoris hallucis longi ... Calcaneus ve talus'ta



• Femur'un trochanter minor'una tutunan tek kas ... M. iliopsoas



Sulcus tendinis musculi fibularis longi .. . Calcaneus ve os cuboideum'da



Femur'un fossa trochanter ica'sına tutunan tek kas . .. M. obturatorius externus Tibia'daki önemli yapılar . . . Area intercondylaris anterior, area intercondylaris posterior, eminentia intercondylaris, tuberculum intercondylare mediale, tuberculum intercondylare laterale, tuberositas tibia, linea musculi solei , incisura fibularis.



SORULAR 1.



Aşa ğ ı dak i le rden



hangisi klavikula'ya ait bir



ol uşu m



değ i ldi r?



Tuberositas tibiae'ye tutunan ligament . .. Ligamentum patellae (m. quadriceps femoris'in tendonu ile devamlı)



A) Linea trapezoidea B) Tuberculum conoideum C ) Sulcus musculi subclavii D) Sulcus arteriae subclavii



Malleolus medialis'in arkasından geçenlerde en öndeki M. tibialis posterior'un tendonu



yapı .. .



E) lmpressio ligamenti costoclavicularis M. flexor digitorum longus



2.



C l avicula'nın aşağ ıdaki



A.v tibialis posterior



A) N. axillaris B) N. ttioracicus longus C) N. suprascapularis D) N. pectoralis medialis E) N. dorsalis scapulae



N. tibialis M. flexor hallucls longus -ılııiil,ı.•:\l



Caput f ibulae'de sonlanan kas . .. Musculus biceps femoris (buradan başlayan kas , m. fibularis longus) Fibula ' nın



kollum k ı rık l ar ı ndan etki lenen yapı . .. M. fibularis (peroneus) communis



orta 1/3 lük k ıs mının k ırıklarında sinirlerin hangisinde zedelenme görülür?



3.



Aşağ ıd aki kaslardan lateralis'ine tutunur?



hangisi



scapu la' nın



margo



A) Musculus serratus anterior B) Musculus rhomboideus minor C) Musculus rhomboideus major D) Musculus teres minor E) Musculus levator scapulae



4.



1. Musculus trapezius il. Musculus levator scapulae 111. Musculus deltoideus



• Malleolus lateralis' in arkasından geçenler .. . M. fibularis longus, m. fibularis brevis.



Yukarıdaki



M. fıbulari s longus ve brevis'in te ndonl arı



kaslardan hangisi / hangileri acromion'a



tutunur?



ı



A)



Yalnız



B) Ya lnız il



1



D) 1 ve 111



C) 1ve il E) 1, il ve 111 5.



Aş ağ ı daki



kaslardan hangisi processus coracoideus'a



tutunur?



Musculu s pectoralis minor Musculus pectoralis major Musculus serratus anterior Musculus supraspinatus E) Musculus infraspinatus



A) B) C) D)



ANATOMİ HIZLI TEKRAR



6. Humerus'un collum chirurgicum kırığında hangi sinir lezyonu görülür? B) N. radialis D) N. ulnaris



A) N. axillaris C) N. medianus



E) N. thoracodorsalis 7. Humerus'un gövde kırıklarında hasar görme ihtimali en yüksek olan arter aşağıdaki lerden hangisidir? A) Arteria B) Arteria C) Arteria D) Arteria E) Arteria



14. Foramen ischiadicum hangisidir?



8. Aşağıdaki yapılardan hangisi radius'ta bulunur? B) Tiillerositas pronatorıa D) Processus coronoideus



E) Crista musculi supinatorii 9. Aşağ ıdaki oluşumlardan hangisi ulna'dadır?



A) Capitulum humeri C) Fossa radialis



A) Nervus pudendus B) Nervus cutaneus femoris posterior C)Nervusfibu~riscommun~ O) Nervus cutaneus femoris lateralis E) Nervus tibialis



circumflexa humeri posterior profunda brachii brachialis axillaris radialis



A) Sulcus nervı ulnarıs C) Sulcus nervi radialis



13. Kalça ağrısı şikayetiyle başvuran 36 yaşındaki erkek hastanın fizik muayenesinde musculus piriformis'in güçlü bir şekilde kas ı lması sonucu foramen infrapiriforme'deki oluşumların sı kıştığı saptanıyor. Aşağıdaki anatomik yapı l ardan hangisinin bu durumdan etkilenmiş olması fill..s! olasıdır?



E) Processus coronoideus 10. Şeki lde okla gösterilen el bilek kemiği aşağıdakilerden hangisidir?



geçmeyen



yapı



A) N. cutaneus femoris posterior B) N. gluteus inferior C) N. gluteus superior O) N. obturatorius E) N. musculi obturatorii interni 15. Foramen



B) Fossa olecrani D) Trochlea humeri



majus'tan



oluşum lardan



ischiadicum minus'ta hangisi bulunmaz?



aşağıdaki



A) Nervus gluteus inferior B) Nervus pudendus C) Arteria pudenda interna D) Vena pudenda interna E) Musculus obturatorius internus'un tenden 16. Foramen ischiadicum minus'tan hangi kasın tendonu geçer?



A) M. gluteus maximus B) M. gluteus medius C) M. piriformis D) M. obturatorius internus E) M. obturatorius externus 17. Collum fibulae kırığı olan bir hastada aşağıdaki periferik sinirlerden hangisinin etkilenme ihtimali daha fazladır?



A) Os pisiforme C) Os scapholdeum



B) Os trapezoideum D) Os trapezium E) Os hamatum



başvuran çocuğ u ile başvuran baba, evde oynarken elini bir şişeye sokup çıkartamadığını, kendisinin çocuğun elini tutup çekti ği ve ş i şeden çıkarttığını belirtiyor. Ancak; çocuğun el bileğinde şişme ve ağ rı olan çocuğun elini kullanamadığı da fark ederek kl iniğe gelmiş le r. Hekim, el bileğinde bir karpal kemiğin ç ıkı ğ ınd an şüphelenmiş ve radyogram çekmeyi uygun görmüştür.



11. Acil



servise



A) Nervus tibialis B) Nervus suralis C) Nervus fibularis communis O) Nervus saphenus E) Nervus ischiadicus



çocuğ unun



Hekim hangi karpal kemiğin çıkığından en fazla şüphelenmektedir?



B) Os capitatum D) Os lunatum



A) Os scaphoideum C) Os trapezium E) Os psiforme 12. Aşağıdaki karpal kemiklerden carpi'nin oluşumuna katılmaz? A) Os scaphoideum



hangisi,



sulcus



B) Os trapezium D) Os hamatum



C) Os lunatum E) Os psiforme



18. Sinus tarsi hangi iki kemik arasında o l uşur? A) Talus - Calcaneus B) Talus - Os naviculare C) Calcaneus - üs cuboideum



O) Calcaneus - Os naviculare E) Os naviculare - Os cuboideum 19. Asansörden düşen bir kişinin sağ ayağında sustentaculum tali'sinde total kırık tespit edilm iştir. Aşağıdaki kaslardan hangisinde fonksiyon kaybı yaşanır?



Musculus tibialis anterior Musculus tibialis posterior Musculus flexor hallucis longus Musculus flexor digitorum longus E) Musculus fibularis longus



A) B) C) D)



0



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



3. COLUMNA VERTEBRALIS VE KOSTALAR Kaç tane servi kal vertebra



vardır .



.. 7



• Nervus spinalis' lerin geçtiği açıklık hangisidir .. . Foramen intervertebrale



• T orakal vertebraların en karakteristik özellliği . . . Gövdelerinin yan yüzlerinde ve transvers çıkıntılarında kaburgalar için bulunan eklem yüzleri (fovea costalis) Atipik t orakal vertebralar . .. 1, 9, 10, 11, 12



Tl, T9, T10, T11, T12 ...



Canal is vertebralis içinde bulunan yapı lar .. . - Medulla spinalis ve zarları, - Gang. spinale'ler, - Conus medullaris, - Cauda equina, - Filum terminale, - Lig. denticulatum'lar, - Medulla spinalis'in arterleri, - Lig. longitudinale posterius Canalis vertebralis'de en öndeki yapı .. . Lig. longitudinale anterior



Atipik To rakalle r'dir ! .. Tl vertebra



Butson ven pleksus'u nerededir . .. Canalis vertebralis için, epidural aralıktaki yağ dokuda 1+0,5 kostal eklem yüzü



Tll, T12 vertebra



Prostat. böbrek, meme, bronkus ve tiroid bezinin malign hastalıklarında kanın tersine akışı sonucu malign hücr elerin vertebralara ya da kranyuma metastaz yapmasına neden olan anatomik yapı . . . Plexus venosus vertebralis'ler (Batson pleksusu - Epidural aralıktad ı r)



Fovea costalis proc. transversi yok.



Torak.al verte bralarla kosta ' larm



Servikal vertebraların karakteristik özelliği . . . Processus transversus'larında bulunan foramen transversarium. C7



hariç bu deliklerden arteria vertebralis ve vena vertebralis geçer. C7'deki for. transversarium'dan tek başına v. vertebralis accessoria geçer. Torakal vertebraların karakteristik özelliği kaburgalar için olan eklem yüzleri (fovea costalis). Lumbal vertebraların karakteristik özelliği proc. accessorius ve proc. mammillaris denilen uzantılar.



Processus uncina tus (uncus corpor is)'l ar hang i vertebrada ... C3-C7 (bazen Tl) (bu çık ıntıla r unkovertebral eklemi; Luschka eklemini yapar) Ser vikal vertebra l arın en karakteristik özelliği .. . Proc. transversus'larında bulunan foramen transversarium. C7 hariç bu deliklerden a.v. vertebralis geçer.



eklemleşme şekli :



1,5 eklem yüzü



1 2 3



4 5 6 7 8



Sulcus nervi spinalis hangi vertebrada ... Sadece servikal vertebralarda



9



Arteria carotis communis'e kompresyon yapılan ( ya da nabzı alınabi len ) "tuberculum carot icum", hangi vertebrada ... C6



10



• Atipik servikal vertebralar ... 1, 2, 7 Sulcus (canalis) arter ia vertebralis / fovea dentis hangi kemikte . .. Atlas (Cl) Dens axis 'i pozisyonunda t utan esas ligament . . . Lig. transversum atlantis Pr ocessus spinosu s'u çatalsız/e n uzun se r vika l vertebra . .. C7 (Cl'in processus spinosus'u yok)



Korpusunun yan yüzünde tek ve tam bir eklem yüzü var.



11



Tek bir yarım eklem yüzü



Tek ve tam bir eklem yüzü



12 Kaburga ba şl a rı için, gövdesinde en fazla eklem yüzü bulunan torakal vertebra . .. T1 (1,5 eklem yüzü var), en az olan T9 (sadece 0,5 üst eklem yüzü var) · Gövdesinde t am eklem yüzü olan t orakal vertebralar . . . 1, 10, 11, 12 (11 ve 12'nin proc. transversus'larında eklem yüzü yok!)



ANATOMi HIZLI TEKRAR Lumbal vertebraların karakteristik özellikleri . .. Proc. mammillaris ve proc. accessorius'lar Sacrum 'daki crista sacralis mediana'yı hangisi oluşturur... İlk dört sakral vertebranın proc. spinosus'ları Sacrum'daki crista sacralis medialis (intermediA)'i hangisi oluşturur . . . 5akral vertebraların proc. articularis'leri Sacrum'daki crista sacralis lateralis'i hangis i oluşturur . .. Sakral vertebraların proc. transversus'ları Cornu sacrale hangi sacral vertebraya ait . . . 55 vertebra (onun proc. articularis inferior'u) Processus articularis superior



Sulcus arteriae subclaviae ve sulcus venae subclaviae hangi kemikte . .. Costa prima (1. kaburga) Manubrium sterni'nin arkasındaki damarların en önde olanı (Çocuklara uygulanan trakeotomi'de yaralanma riski taş ıyan damar) ... V. brachiocephalica sinistra Incisura jugularis hangi kemiklerde.. . Sternum, os temporale ve os occipitale.



SORULAR 20. Elliüç yaşındaki erkek, trafik kazası sonrasında, acil servise getirilmiş ve yapılan acil MR'ında, ikinci servikal vertebrasının dens bölümünde kırık saptanmıştır. Cerrah, acil operasyon ile dens



-----+------,=---=,-;------=--~..,--·~r-S-laternliis.--ı....===--°-llilJan:IL.ll'.aP-tıktan=tuım.EuLs..o_ara,_dens.'.i:=aşağıdak.~ · _ _ _ __



ligamentlerden hangisinin içine yerleştirmelidir?



ossis sacri



A) Ligamentum alaria B) Ligamentum apicis dentis C) Ligamentum transversum atlantis D) Membrana tectoria E) Membrana atlantooccipitalis posterior



Promontorium



21. Tuberculum caroticum, hangi vertebradadır? A) Atlas



B) Axis



C) Altıncı servikal vertebra D) 6. torakal vertebra, E) 7. servikal vertebra, 22.



Kırkyedi yaşında inşaat işçisi,



servise



bir kaza sonrasında acil radyolojik incelemede, plexus venosus internus'unda zedelenme



getirilmiştir. Yapılan



hastanın



olduğu görülmüştür. Hastanın



bölgelerden hangisine A) Epidural aralık C) Subaraknoidal



Processus articulares



23.



Aşağıdaki



medialis'i Facies



kanaması aşağıdaki



olacaktır?



aralık



B) Subdural aralık D) Subpial aralık



E) Prevertebral



aralık



ya p ı lardan



hangisi,



crista



sacralis



oluşturu r?



A) Processus spinosus'lar B) Processus transversus'lar C) Processus articularis'ler D) Pediculus arcus vertebralis'ler E) Partes laterales ossis sacri



sacralis



24. Bir



inşaat işçisi, göğsüne düşen



bir demir blok ile Acil servise getirilen hastanın, yapılan tetkikinde sternumun manubrium bölümünde total kırık tespit edilmiştir. Radyolojik incelemesinde hemotoraks saptanan hastada, i.[h önce aşağıdaki damarlardan hangisinin zedelenmiş olduğundan yaralanmıştır.



Crista sacralis intermedia Crista sacralis mediana Hiatus sacralis



coccygeum Processus transversus



Hiatus sacralis'den BOS ponksiyonu yapılırken en sık zedelenme riski olan sinirler . . . 55 - Cocl Processus spinosus'u olmayan vertebralar .. . Atlas (Cl) ve sakral 5 • Canalis vertebralis'te olduğu halde canalis sacralis'te bulunmayanlar .. . Conus medullaris (medulla spinalis'in alt ucu), pia mater ve ligamentum denticulatum • Atipik kaburgalar ... 1, 2, 10, 11, 12 Crista capitis costae'si olmayan kaburgalar ... 1, 10, 11, 12 • Arcus costalis'i yapan kaburgalar ... 7, 8, 9, 10



şüphelenilmelidir?



A) Arcus aorta B) Truncus brachiocephalica C) Vena cava inferior D) Vena brachiocephalica sinistra E) Vena brachiocephalica dextra



25. "Promontorium" aşağıdaki hangilerinde bulunur?



anatomik



A) Cavitas nasi + cavitas tympani B) Cavitas nasi + cavitas laryngis C) Cavitas tympani + cavitas laryngis D) Os sacrum + cavitas nasi E) Os sacrum + cavitas tympani



oluşumların



®



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



4 .CRANIUM • Yenidoğan kranyumunda tüm fontanellerin yapı s ı na katı lan kemik ... Os parietale · Os frontale üzerindeki önemli anatomik yapı l ar ... Incisura supraorb ita lis, glabe lla, fossa glandulae lacrimalis, sutura metopica, foramen caecum. Glandula lacrimalis orbita'n ı n neresinde bulunur . .. Üst duvarın dış bölümünde (fossa glandulae lacrimalis, os frontale'dedir) (saccus lacr imalis , orbita'nın iç duvarında bulunur) Os parietale'nin eklem yaptığı kemikler .. . Sfenoid, oksipital, fronta l, temporal. Dört köşes i vard ı r (angulus sphenoidalis, angulus occipitalis, angulus frontalis, angulus mastoideus). Linea temporalis superior ve inferior hangi kemikte ... Os parietale Os parietale'nin (ve os temporale pars squamosa'nın) iç yüzünde bulunan oluklar . . . Sulcus arteriae meningea mediae (do layıs ı ile bu iki kafa kemiğinin kırığında en s ık kanayacak ve epidural tipte kanamaya yol açacak arter) Os ethmoidale üzerinde bulunan önemli anatomik yapılar . . . Crista galli (falx cerebri tutunur), concha nasalis superior ve media, processus uncinatus. 8OS rinoresi ... Etmo id kemiğin kırığında (lamina cribrosa'sı ve crista galli kırığında) olur. Clivus hangi kemiktedir . . . Os occipitale Os occipitale üzerindeki önemli anatomik yapılar . .. For. magnum, clivus, canalis nervi hypoglossi , canalis condylaris, tuberculum pharyngeum, eminentia cruciformis, linea nuchae'ler, fossa cerebri ve fossa cerebelli. For. jugulare'den (os temporale ile os occipitale arasındadır) geçenler ... Sinus petrosus inferior (en önde geçen yapıd ı r. V. jugularis interna'ya açılır), n. glossopharyngeus (IX), n. vagus (X), n. accessorius XI), sinus sigmoideus (d evamı v. jugularis interna). "For.jugulare'den ve for. magnum'dan geçenler (ortak yapı: N. accessorius)" başlıklı şekile bakınız.



Os sphenoidale'deki önemli



Önden



yapı lar . . .



Ala



Foramen rolundum



- Canalis opticus : A. ophthalmica, n. opticus (II), a. ve v. centralis retinae. - Sulcus prechiasmaticus: Chiasma opticum oturur. Fissura orbitalis superior: Vl (n. ophthalmicus)'in dalları (n. lacr imalis, n. frontalis, n. nasociliaris), n. oculomotorius (III), n. trochlearis (IV), n. abducens (VI) ve v. ophthalmica'lar - Sulcus caroticus : A. carotis interna geçer. - Proc. clinoideus ant. ve post. : Tentorium cerebelli'nin ön uçları tutunur. - For. rotundum : N. maxillaris (V2) geçer. - For. ovale : N. mandibularis (V3) ve n. petrosus minor geçer. - For. spinosum : A. meningea media (dura mater'in esas arteri, kanamasında epidural hematom olur) geçer. - Canalis pte r ygoideus : N. ca nalis pterygoid ei (Vidian sinir) geçer. - Sulcus tubae auditivae - Fossa scaphoidea (proc. pterygoideus lamina medialis ve lateralis'lerin birleştiği sandal şeki lli çukurluk) - Hamulus (proc.pterygoideus lamina medialis'in a ltındaki kanca, m. tensor veli palatini'nin tendonu buradan geçer)



For. magnum



N. IX



V. jugularis interna For. jugulare'den ve for. magnum'dan geçenler (ortak



A. vertebralis yapı:



N. accessorius)



ANATOMİ HIZLI TEKRAR



• Os temporale'deki önemli yapılar . . . - fissura petrotympanica (Glasser yarığı = Huguier kanalı): Chorda tympani orta kulak boşluğunu bu yarıktan terk eder. - Canalis nervi facialis: İçinde n. facialis (VII) ve ganglion geniculi bulunur. - Porus (meatus) acusticus internus: N. facialis (VII) , n. vestibulocochlearis (VIII), a. ve v. labyrinthi geçer. Ganglion vestibulare, meatus acusticus internus'un dibindedir. - Canalis caroticus: A. carotis inter na geçer. - Tegmen tympani: Cavitas tympani'nin çatı s ını yapar. - Eminentia arcuata: Hemen derinind e canali s semicircularis anterior bulunur. - -



~ -f mpressio trigeminalis: Gang. trigeminale'nin oturduvu - yerde oluşturduğu izidir. - Canalis musculotubarius - fossa mandibularis: Caput mandibulae ile eklem yapar. - for . stylomastoideum: Canalis nervi facialis'in dı ş ağzıdır. N. facialis (VII)'in kafayı terk ettiği deliktir.



Foramen magnum



Pars petrosa (pyramis) kısmındaki önemli anatomik yapılar . . . Tegmen tympani , canalis caroticus, eminentia arcuata , impress io trigeminalis , porus (meatus) acusticus internus , canalis nervi faciali s ve canalis musculotubarius



Basion



for. lacerum (os temporale, os occipitale ve os sphenoidale (TOS) arasında). . . Çatısından ; a. carotis interna ve n. canalis pter ygoidei (Vidian sinir i) geçer . Önemli Antropolojik noktalar : - Opisthion, oksipital kemikteki for. magnum'un arka kenarının tam orta kısmı; - Basion, foramen magnum'un ön kenarının ortas ı , - Pterion, fossa temporalis'i oluşturan tempor al, par ietal, sphenoid ve frontal kemiklerin birl eştikl eri y er, - Asterion , fonti culus posterolateralis'in bulundu ğu temporal , oksipital ve parietal kemiklerin birleştiği yer,



Önemli dural sin0s olukları; -



Sulcus sinus sigmoidei; temporal , oksipital ve paryetal kemikte,



-



Sulcus sinus sagittalis superioris; paryetal, oksipital ve frontal kemikte,



-



Sulcu s sin us kemiktedir.



- Inion, protuberentia occipitalis externa. Gonion,angulus mandibulae, - Gnathion , corpus mandibula'nın alt ucu, '



• Bu eserin tüm haklan TUS-DATA A.Ş.'ye aittir. Yıllar boyunca verilen nice emek, zahmet güncelleme telif ve yayın harcamaları ile bugünkü haline gelmiştir. Bu eserin yasal olmayan yollarla (fotokopi, PDF vb.) edlnllmesl iki açıdan daha yasak ve ahlak dışıdır. açısı ndan



yasak ve cezaya



tabidir. 2. Bütün inançlar açısı ndan "yasak" ve "haram" dır. Kul hakkıdır ve TUSDATA ya da emeği geçen herhangi bir yazarımız, kul hakla rını hiçbir şekilde helal etmeyeceğin i ve bir çeşit "hırsızlık" yoluyla elde edilen yayınımızın fayda etmemesini gönülden dilediklerini açıkça deklare etmektedir, olan öğrenci arkadaşlarımızı n; şubelerimize yazılı başvurması ve incelememiz durumunda, iyi niyetle ve cömertçe hediye etmeye hazır olduğumuzu da deklare ediyoruz. Bu esere gerçekten



Mülkiyet



ihtiyacı



tecavüz ne kadar ç irkinse; mülkiyet da o kadar asli bir du ruştur.



haklarına



haklarına sayg ı



sadece oks ipital



* * * Sinus cavernosus, sinus rectus, sinus sphenoparietalis ve sinus sagit talis infer ior'un, kafa kemiklerinin iç yüzünde olukları yoktur.



Değerli Meslektaşlarımız;



1. Telif hukuku ve kanunlar



transversi ;



TUSDATA



• Canalis nasolacrimalis'i oluşturan kemikler .. . Maxilla, os lacrimale, concha nasalis inferior, • Arcus zygomatlcus'u oluşturan Os zygomaticum ve os temporale



kemikler . ..



• Maxilla'nın ç ı kıntıla rı ... Pro c . zygomaticus, proc. frontalis, proc. palatinus ve proc. alveolaris. • Hem orbita, hem cavitas nası , hem de cavitas oris'in yapısına katılan kemikler .. . Maxilla ve os palatinum. • Apertura piriformis'i oluşturan kemikler . .. Max illa ve os nasale. Spina nasalis anterior hangi kemikte . .. Maxilla Spina nasalis posterior hangi kemikte . . . Os palatinum • Palatum durum'u oluşturan kemikler . .. Maxilla ve os palatinum (ağız boşluğunun tavanı aynı zamanda burun boşluğunun tabanıdır)



• Os palatinum'daki önemli yapılar .. . Crist a conchalis, crista ethmoidalis (bu yapılar maxilla'da da var) Mandibula'nın eklem yaptığı t ek kemik .. . Os t emporale



0



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



• Mandibula'da bulunan önemli yapılar . . . Foramen - Meatus acusticus ---merıtale(cı.1r275femolar dişsevıyesınde),spına mentaııs ----a.v.~la15yrınthi geçer.



(m. genioglossus ve m. geniohyoideus tutunur), gonion, gnathion, fossa sublingualis, fossa submandibularis , linea mylohyoidea, fossa digastrica, proc. coronoideus, proc. condylaris, linea obliqua, lingula mandibula. Mandibula'ya t utunan önemli kaslar . . . 4 çift çiğneme kası (m. temporalis, m. masseter, m. pterygoideus lateralis, m. pterygoideus medialis), m. genioglossus, m. geniohyoideus, m. mylohyoideus vem. digastricus'un venter anterior'u. Fossa cranii anterior'daki açıklıklar... - Foramina cribrosa; nervi olfactorii (I. kranyal sinir)



geçer. - For . caecum · Fossa cranii media'daki açıklıklar ...



internus ; VII, VIII ve



- Clivus (üzerine pons, bulbus, a. basilaris ve membrane tectoria oturur) - For. jugulare; sinus petrosus inferior, IX, X, XI ve sinus sigmoideus (ya da alttan bakınca v. jugularis interna) geçer. - Canalis nervi hypoglossi; XII geçer. EKSTRAKRANYAL FOSSA'LAR :



1. Fossa infrat emporalis'te bulunan yapıl ar .. . M. temporalis, m. pterygoideus medialis, m. pterygoideus lateralis, parotis bezinin derin parçası, chorda tympani, ganglion oticum, a. maxillaris ve birinci bölümünün dalları (en önemlisi a. meningea media), plexus pterygoideus, n. mandibularis (V3) ve dalları (n. auriculotemporalis, n. alveo laris inferior ve n. lingualis) N. mandlbularls N. petrosus mlnor



Sulcus prechlasmaticus (chlasma opti curn) Proc. clinoldeus ant.



Sella turcica - proc. clfnoideus medius - proc. cHnoideus post,



Foramen ova le Foramen



GI. parotidea



- fossa hypophysls



Sulcus caroticus (sinus cavernosus)



Foramen lacerum



- Canalis opticus; nervus opticus (II. kranyal sinir), a. ophthalmica, a. ve v.centralis retinae geçer. - Fissura orbitalis superior - For. rotundum; V2 (n. maxillaris) geçer - For. ovale; V3 (n. mandibularis) ve n. petrosus minor geçer. - For . spinosum; a. meningea media geçer. - For . lacerum Fossa cranii posterior'daki açıklıklar . . . - For . magnum; medulla oblongata (bulbus) ve zarları, XI'in pars spinalis'i, Cl-3 spinal sinirlerin meningeal dalları, a.v. vertebralis ve dalları olan a. spinalis anterior ve a. spinalis posterior'lar, lig. apicis dentis ve membrana tectoria geçer.



2 . Fossa pterygopalatina'da bulunan yapı l ar . .. For. rotundum, canalis pterygoidea, n. maxillaris, gang. pterygopalatinum, n. canalis pterygoidei (Vidian siniri), a. maxillaris (üçüncü bölümünden ç ıkan dallar). A. palatina descendens



Gang. pterygopalatinum



N. petrosus profundus



A. maxlllarls



• Fossa pterygopa l atina' nın bağlantıları . ..



For. rotundum ve canalis pterygoideus ile, fossa cranii media'ya, - Foramen sphenopalatinum ile, cavitas nasi'ye, Clivus Porus lmea tus) acusticus inte rnus



For. magnum



Foramen palatinum majus ve minora'lar ile, ağız boşluğuna,



- Fissura orbitalis inferior ile, orbita'ya - Fissura pterygomaxillaris ile, fossa infratemporalis'e • Fossa infratemporalis ile fossa pterygopa l at ina'yı birleştiren, iç inden arteria maxillaris'in geçtiği açıklık . . . Fissura pterygomaxillaris



Sulcus sinus transv ersi



occipitalis lnterna



Arteria sphenopa l at i na'n ı n geçtiği For. sphenopalatinum



delik . . .



=:::::::;:'---------------------4(____A_N_A_T_O_M_I_· H_I_Z_L_I _T~EK_RA _ R_ • Hem fossa temporalis, lıem de fossa infratemporalis'te bulunan yapı. .. N. auriculotemporalis, m. temporalis Hem fossa pter ygopalatina , hem de fossa infratemporalis'te bulunan yapı . . . A. maxillaris Fossa cranii media'yı , fossa pterygopalatina'ya bağlayan yapı lar . . . For. rotundum ve canalis pterygoidea Fossa cranii media'yı , fossa infratemporalis'e bağlayan yapılar . . . For. ovale ve for. spinosum Vomer'in eklem yaptığı kemikler . . . Altta: Maxilla, os palatinum, üst - önde: os ethmoidale ve üst - önde: os sphenoidale korpusu. • Conclıa nasalis inferior'un eklem yaptığı kemikler . .. Maxilla, os palatinum, os ethmoidale ve os lacrimale · Orbita'nın medial duvarın ı yapan kemikler . .. Arkadanöne doğru; os Sphenoidale, osEthmoidale, os Lacrimale v~ axilla (SELaM) (öJK/en - arkc;ıya_doğru : MaLES) - - - - -.- O ~r b ~i~t a _ _m_e~dial- uvar a en az a yer tutan travma ar a en çok kırılan ) kemik . . . Os ethmoidale • Orb ita'nın tabanını o l uştura n kemikler ... Maxilla, os palatinum Os zygomaticum Glandula lacrimalis'in pozisyonu . .. Orbita'nın üst duvarının dış bölümünde • Fissura orbitalis superior, hangi boşlukları birleştirir . . . Orbita ile fossa cranii media'yı • Fissura orbitalis inferior , hangi boş l ukları birl eştirir . . . Orbita ile fossa pterygopalatina'yı • Cavitas nasi'nin tavanını oluşturan kemikler... Öndenarkaya doğru; os Nasale, os Frontale, os Ethmoidale veos Sphenoidale (NeFES) • Cavitas nasi'nin tabanını oluşturan kem ikler .. . Os palatinum + maxilla (cavitas nasi'nin tabanı aynı zamanda cavitas oris'in tavanıdır) Pterion'un yapısına katılan kemikler ... Os parietale, os frontale, os sphenoidale ve os temporale • Pterion kı rığında en fazla etkilenecek ve kanama yapacak arter. .. A. meningea media (zedelendiğinde epidural kanama olur) Pterion'u oluşturan kemiklerden hangileri birbirleriyle eklem yapmaz ... Os frontale ve os temporale • Arteria meningea media'nın ön dalının yerini belirleyen anatomik o l uşum ... Pterion (aynı zamanda cortex cerebri'de sulcus lateralis cerebri'nin başlangıcı da pterion hizasındadır) • Aster'ion hangi kemi kler' ar'as ında ... Os parietale, os occipitale ve os temporale • Tüm büyük fontiküller'in yapısına katılan kemik ... Os parietale



F: Os frontale



P: Os parietale



(BREGMA)



• Le Forte II kırığı . . . Kırık maxilla ve os nasale'de, Le Forte III kırığı . . . Kırık os sphenoidale ala major'leri de içerir.



Tip 1



Tip il



Tip 111



SORULAR ön tarafını direksiyona çarpan 32 yaşındaki erkeğin kaza yerinde yapılan ilk muayenesinde, kı sa süreli bir hafıza kaybı yaşadığı, sonra bu durumun yavaş yavaş düz eldiği görülmüştür. Acil servise getirilen hastanın, burada yapılan muayenesinde, bilincinin açık olduğu, bulantı - kusmasının olmadığı, genel durumunun iyi olduğu görülmüştür. Yalnız burnu kanayan hastanın , kanamas ı geçmesine rağmen burundan gelen şeffaf sıvının durmadığı dikkati çekmi ş tir. Hekim, yaptığı burun akıntısı muayenesinde glukoz tespit etmiş, aminoasit tetkiki de pozitif sonuç vermiştir.



26. Bir trafik sert bir



Fontlculus anterolıteralls (PTERION)



Fontlculuı posterolıterılls



ILAMBDA)



yapısına katılan



kazasında, kafasının



şekilde



(ASTERION)



Fontlculut poıterior



Tlim fontlkulus'ların



• Le Forte I kırığı .. Kırık, sadece maxilla'da,



S: Os sphenoidale



T: Os temporale Oc: Os occipitale fontlculuı anterlor



_ _



tek kemik: Os parietale



Fonticulus' lar



Bu duruma göre hekimin a klı na ills gelmesi gereken hangisi olmalıd ı r?



tanı, aşağıdakilerd e n



A) Frontal kemik kırı ğ ı B) Etmoid kemik kırı ğ ı C) Lakrimal kemik kırı ğ ı D) Nazal kemik kırığı E) Palatin kemik kırı ğ ı



027. Bir futbol



maçı



esnasında,



kaleci kurtarmak için vurup düşmüştür. Birkaç dakika bilinç kayb ı yaşadıktan sonra ve oyuna devam edemeyen oyuncu, kenara alınıyor. Durumu daha da kötüleşmeye başlayınca, ambulansla acil servise getiriliyor. Hekim, hastanın ilk muayenesinde, os tem porale pars squamosa ' sında biri kırık olduğun u farkediyor. Yapılan acil tomografide şekildeki gibi kanama bariz olarak görülüyor. Aşağıdaki arterlerden hangisinin zedelenmesi bu duruma yol açmıştır? sıçrayınca, kafasın ı



kale



34.



direğine



Kırkiki yaşında erkek, trigeminal nevralji şikayeti ile acil ser_vise geliyor. Doktor hastanın dayanılmayacak şiddetteki ağrısına lokal bir anestetik maddeyle hemen d u rdurabileceğini söylüyor. Sağ taraf alt dişlerdek i ağrı hekimin bir yere yaptığı enjeksiyonla h afifl emiştir. Hekim aşağıdaki bölgelerden hangisinin alt kıs mına anestezi uygu lamıştı r?



A) Foramen ovale B ) Foramen jugulare C) Foramen stylomastoideum D) Foramen rotundum E) Foramen mentale 35. Fossa scaphoidea hang i kemiğe aittir?



A) Os sphenoidale



B) Os temporale



C) Os scaphoideum



D) Os lunatum



E) Os ethmoidale 36. Aşağıdaki kaslardan hangisinin tendonu, Hamulus ossis pterygoideii'den geçer?



A) Musculus tensor tympani B) Muculus tensor veli palatine C) Musculus levator veli palatine D) Musculus palatoglossus E) Musculus styloglossus



A) Arteria temporalis superficialis B) Arteria C) Arteria D) Arteria E) Arteria



cerebri media meningea media carotis interna cerebri anterior



37.



1. Nervus petrosus major il. Nervus petrosus minor 111. Nervus petrosus profundus



28. Aşağıdaki kemiklerin hangisinde tegmen tympani bulunur? A) Os parietale C) Os temporale



Yukarıdaki



sinirlerden hangisi / hangileri, nervus canalis pterygoideus'u ( N. vidii) olarak adland ırılır?



B) Os sphenoidale D) Os ethmoidale E) Os occipitale



A) Yalnız C) 1 ve il



B) Yalnız il D) 1ve 111



1



E) il ve 111 29. Canalis caroticus hangi kemikte bulunur? A) Os temporale C) Os occipitale



B) Os sphenoidale D) Os parietale E) Os ethmoidale



38. Üç kranial sinirin aynı anda geçerek kafayı terkettiği açıklık aşağıdakilerden hangisidir? A) Foramen ovale B) Canalis pterygoideus C) Foramen rotundum D) Foramen jugulare E) Fissura orbitalis inferior



30. Angulus mastoideus, hangi kem ikte bulunur?



A) Os temporale C) Os occipitale



B) Os parietale D) Os frontale E) Os sphenoidale



39. Nervus vagus kafa



B) Os parietale D) Os occipitale



E) Maxilla 32. Processus clinoideus medius' u meydana getiren ya p ı , hangisidir?



A) Os sphenoidale'nin ala minorlerinin en çıkıntılı arka noktaları B) Tuberculum sellae C) Dorsum sellae D) Diaphragma sellae E) Crista galli 33. Foramen ovale'den geçen bir kırıkta; aşağıdaki bezlerden hangisinin sekresyonu bozulur?



A) Glandula lacrimalis B) Glandula parotis C) Glandula submandibularis D) Glandula sublingualis E) Glandulae buccales



hangi delikten geçer?



A) Foramen spinosum B) Foramen rotundum C) Foramen ovale D) Foramen jugulare E) Foramen magnum



31. Clivus aşağıdaki kemiklerden hangisinde yer alır?



A) Os temporale C) Os fronta le



tabanındaki



40.



Aşağıdakilerden



hangisi



foramen



jugulare'den



geçmez? A) Nervus vagus B) Nervus accessorius C) Nervus glossopharyngeus D) Arteria carotis interna E) Vena jugularis interna 41. Glasser yarığı, hangi kemikte bulunur?



A) Os occipitale C) Os temporale



B) Os sphenoidale D) Os ethmoidale E) Os maxillae



42. Fossa pterygopalatina'daki enfeksiyon, bölgelerden hangisine yayı l maz? A) Orbita



C) Cavitas nasi



aşağıdaki



B) Fossa cranii posterior D) Fossa infratemporalis E) Fossa cran ii media



ANATOMİ HIZLI TEKRAR



43. Hangi kas mandibula'ya tutunmaz?



A) M. genioglossus C) M. digastricus



• Eklem yüzlerini bir orada tutan en önemli faktör . . .



B) M. hyoglossus D) M. mylohyoideus



cranii



arasındaki



media



bağ lantı



ile



fossa



aşağ ı daki



kıkırdağ ı



fibröz



olan



eklemler . ..



Art. temporomandibularis, art. sternoclavicularis ve art. acromioclavicularis



E) M. temporalis 44. Fossa



Eklem boşluğundaki negatif basınç • Eklem



pterygopalatina hangisiyle



yap ı la rın



sağla nı r?



A) Fissura pterygomaxillaris B) Foramen ovale C) Foramen spinosum D) Foramen rotundum E) Foramen sphenopalatinum 45. Aşağ ıdak i sinirlerden hangisi fossa pterygopalatina içinde yer alır?



Discus articularis ' i olan oynar eklemler . ..



Art. sternoclavicularis, art. acromioclavicularis, art. temporomandibularis, art. radioulnaris distalis (inferior) ve art. radiocarpalis • Sadece fleks iyon-ekstensiyon hareketleri yapan sinovyal eklem tipi ... Art. trochlearis (ginglymus) • Sadece rotasyon hareketlerinin yapıldığı sinovyal eklem tipi ... Art. trochoidea • İki eksende hareket yapan sinovyal eklem tipleri. . .



A) Nervus ophthalmicus



B) Nervus maxillaris



Art. ellipsoidea ve art. sellaris



---------C)-Ner-vus-maı-ıElitıulaFis--0Ffi.Jer-v1:1s-alveolaF1s-iı-ıfeFi0F--~Sirkumdük-sıyon-harel------- - - - -- - - - - - - - - - ~~ı,u~J



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ ----------------



Everslyon - lnverslyon hareketlerinin başlıca yapı ldığı eklem., . Art. subtalaris (art. talocalcanea) (bir bölümü de midtarsal eklemde, özellikle articulatio talocalcaneon avicularis'te yapılır)



)



· Dens axis'in tepesini foramen magnum'un ön kenar ı na bir leştiren bağ, .. Lig. apicis dentis Dens axi s' i pozisyonunda t utan Iigament ... Lig. transversum atlantis Lig. longitudinale posterius'un kısıtlad ığı hareket ... Gövdenin fleksiyonu (lig. longitudinale anterius gövdenin ekstensiyonunu kısıtlar)



Art . tars i trans versa (Chopart eklemi) .. . Art. talocalcaneonavicularis (sferoid) + art. calcaneocuboidea (sellar) Ayağ ı n aş ı rı everslyonunu engelleyen bağ . . . Lig. deltoideum (lig. collaterale mediale). Dört parçası var; pars tibiotalaris anterior, pars tibionavicularis, pars tibiocalcanea, pars tibiotalaris posterior



Ligamentum longitudinale posterius'un genişlemiş üst ucu hangisidir . . . Membrana tectoria Vertebra arkuslarını birleştiren bağ ... Ligamentum flavum Proc . s pinos us 'l a rın uçlarını bir leştiren bağ ... Lig. supraspinalia (C7'den yukarıda başın aşırı fleksiyonunu önleyen ve başın dik tutulmasını sağlayan lig. nuchae olarak devameder)



Ayağın aşırı inversly_onunu engelleyen bağ . .. Lig. collaterale laterale. Uç parçası var; lig. talofibulare anterius (inversiyonda ilk yaralanan), lig. talofibulare posterius ve lig. calcaneof ibulare



Artt . metatarsophalangeae'nin tipi . . . Elipsoid



B05 ponksiyonu yapılırken katedilmesi gereken yapı lar (s ı ras ıyla) . . . 1. Ligamentum supraspinale (C7'den sonra, lig. nuchae olarak uzar ve protuberantia occipitalis externa'ya tutunur) 2. Ligamentum interspinale 3. Ligamentum flavum 4. Dura mater 5. Arachnoid mater



Ayağın transvers arkusunu en çok destekleyen kas ... M. fibularis (peroneus) longus



H ipertrofisi vertebral kanal stenozuna yol açan ligament .. . Lig. flavum



Arcus pedis longitudinalis'in pars medialis'ine katı lmayan tek tarsal kemik . .. Os cuboideum



Lig. iliolumbale hangi eklemde . . . Art. lumbosacralis



Arcus pedis longitudinal is'in pars medialis' ini destekleyen yapılar ... Lig. calcaneonaviculare plantare, m. tibialis anterior vem. tibialis posterior'un (en önemlisi)



SORULAR



• Inversiyon yaralanmalarında en çok hasar gören bağ hangisidir ... Ligamentum talofibulare anterius Kopma s ı pes planus'a neden olan ligament ... Lig. calcaneonaviculare plantare (spring ligament); ayağın longitudinal arkusunun medial parçasının devamlılığında en önemli ligament



Artt. tarsometatarsales (Lisfranc)'in tipi. .. Plana



tendonları.



49.



8.KAFA VE OMURGA EKLEMLERİ Membrana atlantooccipitalls posterior'u delen yapılar ... Arteria vertebralis ve nervus suboccipitalis Articulatio atlantoaxialis mediana ne t ip eklemdir . . . Articulatio trochoidea



Bu eklemin bağları: -



Başın r otasyon hareketlerini s ınırl ayan ligament; ligamenta alaria



Dens ax is'i pozisyonunda tutan ligament; ligamentum transversum atlantis



- Dens ax is'in tepesinden foramen magnum'un ön kenar ına uzanan bağ; ligamentum apicis dentis Art . t e mporomandibularis 'in eklem tipi .. . Art. bicondylaris (di z eklemi gibi) • Art . temporomandibularis'in dış yüz komşusu ... N. facialis . • Art . temporomandibularis'in iç yüz komşusu . . . N. auriculotemporalis • Mandibula'nın pasif desteği. .. Lig. sphenomandibulare · Mandibula'nın aktif desteği . .. Çiğneme kasları • Art . atlantooccipitalis'ln eklem tipi. . . Elipsoid • Art. atlantoaxialis lateralis'in eklem tipi. . . Art. plana • Başın hiperrotasyon hareketini kısıtlayan ligament . .. Ligg. alaria



1. Schindylesis il. Syndesmosis 111. Synchondrosis Yu kar ı daki eklemlerden hangisi / hangileri fibröz eklemlerdendir?



A)



Yalnı z



1



B) Yalnız il C) 1 ve il



O) il ve 111 E) 1, il ve 111 50. Vücutta, tek geçici tipte eklem hangisidir?



aşağ ıda kilerden



A) Syndesmosis tip eklemler B) Synchondrosis tip eklemler C) Symphysis tip eklemler O) Bicondilar tip eklemler E) Schindylesis tip eklemler 51. Aşağ ıdaki le rden hangisi karti laginöz eklem tipine ait



bir alt gruptur?



A) Symphysis B) Syndesmosis C) Sutura O) Gomphosis E) Schindylesis



58.



52. Articulatio dentoalveolaris ne tip eklemdir?



1. Ligamentum cruciatum posterius il. Ligamentum cruciatum anterius 111.Ligamentum meniscofemorale anterius IV.Ligamentum meniscofemorale posterius



A) Sutura B) Gomphosis



C) Symphysis D) Syndesmosis E) Synchondrosis



Diz ekleminin ligamentlerinin önden - arkaya doğru hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?



sıralanışı,



53. 1. Articulatio 11. Articulatio 111. Articulatio iV. Articulatio



B) 111-11-1- iV D) 1- 111 - il - iV



A) 1- iV - il - 111



humeri genus coxae cubiti



C) I-I1 - I11- iV



E) il - 111 - 1- iV 59. Bir mezuniyet balosunda çok yüksek topuklu ayakkabı



dans esnasında nedeniyle acil servise kaldırılmıştır. Yapılan muayenede ayağının aşırı -------.u )+ve-ll ı-----------------------Gversiyor:ıa geldiği-9özletimiştir_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ giyen yirmiiki



Yukarıdaki



eklemlerden hangisinde/hangilerinde "labrum articulare" yapısı bulunur?



ayağını



yaşındaki kız öğrenci ,



burkmuş



ve çok



şiddetli



ağrı



B) 1ve iV



Aşağıdaki ligamentlerden hangisi kopmuş olabilir?



D) Yalnız il



A) Ligamentum tibiofıbulare anterius



E) Yalnız 111



B) Ligamentum tibiofıbulare posterius C) Ligamentum calcaneonaviculare plantare



C) il ve 111



54. Aşağ ıdaki eklemlerin içinde disk bulunur?



hangisinde



eklem



E) Ligamentum tibiocalcanearis



A) Articulatio radioulnaris proximalis



60.



B) Articulatio subtalaris



C) Articulatio sternoclavicularis D) Articulatio atlantooccipitalis E) Articulatio sacroiliaca 55. Aşağıda



verilen



"eklem . çıkığı



-



etkilenen



sinir"



eşleştirmelerinde n hangisi doğru değildi r?



A) Articulatio humeri - n. axillaris



D) Articulatio radiocarpalis - n. medianus E) Articulatio genus - n. femoralis 56. Aşağıd a ki seçeneklerde ver ilmiş olan eklem ve tipleri ile ilgili eşlemelerden hangisi doğru deği l di r ?



Eklem



B) Articulatio radiocarpae C) Articulatio intervertebrales D) Articulatio tibiotalaris E) Articulatio radioulnaris distalis



Eklem Tipi Spheroid Elipsoid Symphysis Syndesmosis Trochlear



57. Omuz ekleminin aşırı dış rotasyonunu engelleyen ligament, aşağıdakilerden hangisidir? A) Ligamentum glenohumerale superius B) Ligamentum glenohumerale medius



C) Ligamentum glenohumerale inferius D) Ligamentum coracoacromiale E) Ligamentum coracoclaviculare



1. Ligamentum supraspinale il. Ligamentum flavum ili.Dura mater IV.Ligamentum interspinale V. Arachnoid mater Lomber ponksiyon yaparken , cilt ve ciltaltı dokudan sonra katedilmesi gereken tabakalar, hangi seçenekte doğru sıralamada verilmiştir?



B) Articulatio cubiti - n. ulnaris



C) Articulatio coxae - n. ischiadicus



A) Articulatio humeri



D) Ligamentum deltoideum



boşl u ğu



A) 1-111 - il V - iV C) 11-1-V- iV- III



B) 1- il - 111 - iV - V D) I - IV - 11-I11-V



E)II-I-IV-111-V 61. Vertebra arkuslarını bi rleştiren b ağ aşağıdakilerden hangisidir?



A) Ligamentum interspinalia B) Ligamentum intertransversaria C) Ligamentum flavum



D) Ligamentum longitudinale anterius E) Ligamentum nuchae 62. Kırkbeş yaşında erkek, motosiklet kazası sonucunda acil servise geti rilmiş ya pılan MR'ında sağ ligamentum alare'de yırtık saptanmıştır. Diğer herhangi bir kemik ya da ligamentte hasarı olmayan hastada, ligamentum alare'nin hasarlı o l uşu, başın hangi fonksiyonu kontrol edilerek kesi n leşti r ili r?



B) Ekstensiyon D) Adduksiyon



A) Fleksiyon C) Abduksiyon E) Rotasyon



®



TUS HAZIRUK MERKEZLERİ



· N . dorsa l is scapulae 'nin uyardığı kaslar . . .



9 .FASCIA'LAR yapını n devamıdır . .. Karın ön duvarı yüzeyel fasyasının yüzeyel (üst ya da dış) yaprağı {Camper)



· Tunica dartos (m . dartos) hangi



• Tunica dartos'un (m. dartos) siniri. .. N. genitofemoralis'in içindeki sempatik lifler



· Lig . fundiforme penis (clitoridis) hangi yapı nın devamıdır.. . Karın ön duvarı yüzeyel fasyasının derin (alt ya da iç) yaprağı (Scarpa)



Mm. rhomboidei ve~m. levator scapulae · N. accessorius boyunda hangi kasın .üzerinde seyreder ... M. levator scapulae · Oskültasyon üçgeninin s ı nır l ar ı ... İç tarafta m. trapezius'un dış kenarı, alt tarafta m. latissimus dorsi'nin üst kenarı ve dış tarafta scapula'nın margo medialis'i. Oskültasyon üçgeninde akciğerlerin alt loblarının üst segmentleri (üçgenin tabanında 6.interkostal boşluk var) oskülte edilir M.errector sp i nae'n ı n parça l arı. . . (dıştan - içe) M. iliocostalis - M. longissimus - M. spinalis · Başın esas ekstensôr kası. .. M. semispinalis capitis (ayrıca yüzü karşıya baktırır)



Lig . suspensorium }>enjs (clitoridis) hangi yapın ı n devamıdır . .. Karın ön duvarı derin fasyası (Gallaudet)



SORULAR 63. Fascialar ile ilgili aşağıdaki ifadelerden, hangisi doğru değildir?



A) Camper fascia'sı, perineumda Cruveilhier fascia'sı olarak devam eder, B) Scarpa fascia'sı, perineum'da Colles fascia'sı olarak devam eder, C) Scarpa fascia'sı , ligamentum fundiforme penis'i



Fascia superficia lis - - - - ,



Fascia profunda



Lig. fundlforme penis {Scarpa) (clitoridis)



ı



oluşturur,



D) Buck fascia'sı, fascia penis dorsalis profunda ' dır, E) Tunica dartos, fascia profunda tarafından oluşturulur,



Tunica dartos (Gamper)



BUCK fasyası



64. Fascia superflcialls



1. Musculus latissimus dorsi il. Musculus trapezius 111. Musculus rhomboideus majör



Tunica dartos



Fascla penis profunda



Fascia profunda



(BUCK fasyası)



Yukarıda verilen kaslardan hangisi / hangileri, t rigonum auscultationis'in sınırında yer alır?



A) C)



10.SIRT KASLARI Felcinde omuz düşüklüğü görülen kas ... M. trapezi us · Pelvis'e tutunup '°5t ekstremiteye hareket yaptıran tek kas . . . M. latissimus dorsi · Kolun baş üzerine kaldırılmasını s.ağlayan kaslar ... M. serratus anterior ve m. trapezius



· Yüzü karşı tarafa baktıran kaslar ... M. trapezius,



Yalnı z 1 Yalnız



B) Yalnız il D) 1 ve il



111 E) i l ve 111



65. Aşağıdaki kaslardan hangisi, derin s ırt kaslarının orta grubunda yer alır? A) Musculus splenius cervicis B) Musculus erector spinae C) Musculus semispinalis D) Musculi rotatores E) Musculi multifidii



m. sternocleidomastoideus, m. semispinalis capitis



· Kola adduksiyon, ekstensiyon ve iç rotasyon yaptıran kaslar .. . M. latissimus dorsi vem. teres major Gövcıfeyi yukarı kaldıran esas kas ( barfiks kası ) . .. M. latissimus dorsi



· Fonksiyon kaybında koltuk değneği kullanılamayan kas . . . M. latissimus dorsi



• Pl ica



a x illaris



posterior'u



M. latissimus dorsi ve m. teres major



oluşturan l ar ...



66. Muscu lus erector spi nae' nın parça ları, içten - dışa sıralamada hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?



A) M. iliocostalis - M. longissimus - M. spinalis B) M. iliocostalis - M. spinalis - M. longissimus C) M. spinalis • M. longissimus - M. iliocostalis D) M. spinalis - M. iliocostalis - M. longissimus E) M. longissimus - M. spinalis - M. iliocostalis



ANATOMİ HIZLI TEKRAR 67. Kırküç yaşında kadın, alışveriş merkezinde merdivenlerden düşmüş ve boynunu incitmiştir. Acil servise getirilen hastanın omurgasında herhangi bir kırık saptanamamıştır. Yapılan ilk müdahalenin ardından hasta taburcu ediliyor ve iki hafta sonra kontrole çağrılıyor. Bu defa hastanın yapılan muayenesinde, sol omuzunun sağ taraftakine göre daha aşağı seviyede olduğunu gören hekimin aklına aşağıdaki sinirlerden hangisinin zedelenmiş olduğu gelmelidir?



11 .GÖGÜS DUVARI KASLARI • Kol'a fleksiyon, adduksiyon ve iç rotasyon yaptıran kas ... M. p~ctoralis major (bu fonksiyonların toplamı: ANTEVERSIYON) • Plica axillaris anterior' u M. pectoralis major



oluşturan



kas .. .



Trigonum clavipectorale (deltopectorale)'den geçenler ... V. cephalica ve a. thoracoacromialis'in dalları geçer. Bu yapılar , bu üçgeni üstten örten fascia clavipectoralis'i deler. Scapula'yr öne çekerek (protraksiyon) toraks duvarında tutan kaslar... M. serratus anterior ve m. pectoralis minor • M . serratus_anterior'un sjniri. . . N. thoracicus longus Felcinde kanat skapula görünümüne neden olan kas . . . M. serratus anterior



A) Nervus accessorius C) Nervus phrenicus



B) Nervus thoracicus longus D) Nervus supracapularis



E) Nervus axillaris 68. Radikal mastektomi geçiren bir kadında, operasyon sonrasında yapılan muayenede, skapula'nın torakstan uzaklaştığı, kolun abduksiyonunda 90 derece üzerinde zorluk çektiği, uzaktaki bir cisme de uzanması istendiğinde de problem yaşadığı görülüyor. Hekim, hastada radikal mastektomi esnasında nervus thoracicus longus'unun zedelendiğini düşünmektedir.



Nervus t horacicus longus, aşağıdaki arterlerden hangisinin ligasyonu esnasında hasarlanmış olabilir?



A) Arteria thoracoacromialis, B) Arteria thoracica superior, C) Arteria thoracica interna,



D) Arteria thoracica lateralis,



Aşağıdaki



kaslardan hangi leri kolun kalkmasına yardım eder?



baş



üzerine



A) M. trapezius - m. pectoralis minor B) M. C) M. D) M. E) M. 70.



levator scapulae - m. serratus anterior rhomboideu s major - m. serratus anterior trapezius - m. serratus anterior rhomboideus major - m. levator scapulae



Yukarıda



bir yere tutunan bir kas yukarı kaldırır?



A) M. serratus anterior C) M. trapezius



kişinin



gövdesini hangi



B) M. latissimus dorsi D) M. rhomboideus major



E) M. deltoideus



• Diaphragma'nın motor siniri. . . Nervus phrenicus • İnspiryum'da çalışan interkostal kas ... M. intercostalis externus (ekspiryumda m. intercostalis internus çalışır) • M . serratus posterior superior . . . İnspirium yaptırır • M . serratus posterior inferior .. . Expirium yaptırır • Solunumun her iki fazında da çalışan kas . . . M. latissimus dorsi • Foramen venae cavae'nin seviyesi ... T8-9 arası disk (v. cava inferior ile sağ n. phrenicus geçer) H iatus oesophageus'un seviyesi ... TlO vertebra (oesophagus , sağ ve sol nervus vagus'lar, a. gastrica sinistra ve v. gastrica sinistra'ların özofageal dalları ve özofagus'un alt 1/3 kısmından gelen lenf damarları geçer) Hiatus aorticus, hangi ligamentin arkasındaki açıklık . . . Lig. arcuatum mediana.



E) Arteriae intercostales posteriores, 69.



12.SOLUNUM KASLARI



Hiatus aorticus'un seviyesi. .. T12 vertebra (aort ve ductus thoracicus geçer. Bazen v. azygos ile v. hemiazygos da geçer) · Splanknik sinirlerin diaphr"agma'da geçtiği yer . . . Crus dextrum ve crus sinistrum (sağ krustan v. azygos, sol krustan v. hemiazygos geçer) A. epigastrico superiol"' ve v. epigastrico superior'un diaphragma'da geçtiği yer . . . Trigonum sternocostale • Truncus sympathicus'un diaphragma'da geçtiği yel"'... Lig. arcuatum mediale'nin arkasından



• V. subcostalis, a. subcostalis ve n. subcostalis'in diaphragma'da geçtiği yer ... Lig. arcuatum laterale'nin arkasından



©



TUS HAZIRUK MERKEZLERİ



13. ÜST EKSTREMİTE KASLARI Hiatus oesophagealls



• Kolun en kuwetli abduktor kası . . . M. deltoideus • Kolun adduksiyon hariç bütün hareketlerini yaptı ran kas . .. M. deltoideus • M . latissimus dorsi'nin sinerjisti. .. M. teres major



(her ikisi de kola adduksiyon, iç rotasyon ve ekstensiyon yaptırır)



Rotator cuff kasları. . . M. supraspinatus, m. infraspinatus, m. teres minor, m. subscapularis (m. teres major rotator kof kası değildir!!!)(m. subscapularis omuz eklemini ön taraftan, m. supraspinatus üst taraftan, m. infraspinatus ve m. teres minor arka taraftan destekler) ·



Kolun ilk 15 derecelik abduksiyonunu başlatan kas . . . M. supraspinatus (siniri: n. suprascapularis)



• Fossa axillaris'in duvarları . ..



SORULAR



Arka duvar Dış duvar



71.



Aşağıdak i lerden



hangisi, inspiryumda rol oynar?



• Humerus



• M. teres major (altta)



• M. lattisslmus dorsi



• Sulcus lnte.rtubercularls • M. coracobrachlalls



A) Musculus intercostalis externus B) Musculus subcostalis



• M . biceps brachii



C) Musculus intercostalis internus



do lduran lnterkostal kaslar



D) Musculus pectoralis major E) Musculus sternocostalis



Ön duvar



72. Aşağ ı daki anatomik yap ı la rd a n hangisi d ia ph ragma'yı T12 seviyesinde geçer? A) Vena cava inferior B) Oesophagus C)Aorta D) Pilor E) Ligamentum hepatoduodenale



73. Aşağıda kil erden



hangisi içerisinde yer almaz?



iç duvar • M. serratus anterior • ilk 4 lnterkostat aral ığı



hiatus



oesophageus



A) Arteria gastrica sinistra'nın özofageal dalları B) ôzofagusun 1/3 alt parçasının lenf damarları C) Özofagus D) Ductus thoracicus E) Nervus vagus dextra



• M. subclavius



• Fascia clavipectoralis



-



Ön duvar: Pektoral kaslar ve musculus subclavius



-



Arka duvar: M. teres major, m. subscapularis ve m. latissimus dorsi



-



İç duvar (CERRAHİ GİRİŞİM DUVARI): M. serratus anterior ve ilk dört interkostal boşluk ve buradaki interkostal kaslar. N. thoracicus longus bu duvar üzerinde seyreder.



-



Dış duvar : M. coracobrachialis ve su l cus intertubercularis (en tehlikeli duvar, aks iller damarlar ve brakiyal pleksus dalları bu duvarda)



Fossa axillaris içindekiler. . . A. axillaris, v. axillaris,



plexus brachialis'in infraklavikular parçası, aksill er lenf düğümleri , n. intercostobrach ialis ve memenin aksiler



74.



uzantısı



1. Aorta descendens, il. Ductus thoracicus, 111. V. azygos,



Spatium axillar e laterale (humerotrisipital aralık) .. .



Yukarıdaki yap ı lardan



hangisi / hangileri, ligamentum arcuatum mediana'nın arkasında n geçer?



A) Yalnız 1 C) Yalnız 111



B) Yal nı z il D) 1 ve il



E) 1, il ve 111



Sınırları; dış tarafta humerus (collum ch irurgicum), iç tarafta m. triceps brachii, caput longum, yukarıda m. teres minor ve aşağıda m. teres major. İçindekiler; n. axillaris, a.v. circumflexa humeri posterior



Spatium axillare mediale (skapulotrisipital aralık) . .. Sınırları; dış tarafta m. triceps brachii, caput longum , m. teres minor ve aşağıda m. t eres major.



yukarıda



İçindekiler; a.v. circumflexa scapulae



ANATOMİ



HIZLI TEKRAR



• Dirsek ekleml kapscııuncı gererek eklem aralığına girip sıkışmasını engelleyen kas . . . Musculus subanconeus Önkol ventral ycız kaslar: M. teres mlnor



Spatlum axlllare medlole



Spatlum axlllare laterale A.



v. tircu mll eıı:.a h unıeri posterıor



N . aıcı l!arıs



A v. clrcumf!exa scapul,ıe



Trlc;eps yarılı ~ aralıiı M. teres major



M. triceps brachll, caput longum



Kolun ön bölgeslndeki M. musculocutaneus



A. v. profunda brachii N. radıali~



M. trlceps brachii, caput laterale



kas l arın



siniri . . .



M . coracobrachialis'in fonksiyonu .. . Kola adduksiyon ve



- - - - - -fle



sıyon



• M. coracobrachialis'I delen sinir .. . N. musculocutaneus • Hem kola hem ön kola f leksiyon yaptıran tek kas . .. M. biceps brachii Lacertus fibrosus (aponeurosls bicfpitalis) . . . M. biceps brachii'nin aponörotik tendonu (fascia antebrachii'ye karışarak sonlanır, altında n. medianus ile a. brachialis bulunurken; üzerinde (yüzeyelinde) v. mediana cubiti bulunur • Baston kullanımında kuwetlendlrllmesi gereken kas. .. M. triceps brachii • N. ulnaris ile uyarılan ön kol kası . .. M. flexor carpi ulnaris (ulnar sinir, kasın başları arasındaki kübital tünelden geçer) ve m. flexor digitorum profundus'un ulnar parçası. Diğer tüm önkol-ön kompartman kasları n. medianus'tan uyarılır. Aponeurosis palmaris'e tutunan kas . .. M. palmaris longus (el bileğinde en yüzeyelde bulunan kastır, tendonunun hemen altından. medianus yer alır) • Fossa cubitalis'in sınırları .. . Dış tarafta m. brachioradialis'in medial kenarı, iç tarafta m. pronator teres'in lateral kenarı ( yukarıda humerus'un epikondillerini birleştiren hayali çizgi ). Fossa cubitalis'in döşemesinde bulunan kas .. . M. supinator ve m. brachialis Fossa cubltalfs'te bulunan yapılar ... N. medianus, a. brachialis, a. ulnaris, a. radialis, n. radialis ve derin dalı (n. interosseus posterior) ve yüzeyde v. intermedia (mediana) cubiti.



N. radlalls r. profundus



A., v. brachlalls



1 . YÜZEYEL TABAKA ; - M. palmaris longus - M. pronator teres - M. f lexor carpi ulnaris - M. flexor carpi radialis 2. ORTA TABAKA; - M. flexor digitorum superficialis ./ Yüzey ve orta tabaka kaslar, epicondylus medialis'den başlarlar. ./ Dolayısı ile, Golfçü dirseği'nden etkilenirler. ./ Önkola f leksiyon yaparlar. 3 . DERİN TABAKA; - M. flexor pollicis longus - M. flexor digitorum profundus - M. pronator quadratus ./ Derin tabaka kaslar, epicondylus medialis'den başlamazlar.



./ Dolayısı ile, Golfçü dirseği'nden etkilenmezler. ./ Önkola fleksiyon yaptırmazlar. Hasarında t>upuytren kontraktcırcı'ne yol açan kas .. . M. palmaris longus • Elin kavrama hareketinde önemlf fonksiyona sahip kas... Musculus f lexor digitorum profundus M . flexor digitorum profundus'un siniri. . . N. medianus ve n. ulnaris (çünkü çift innervasyonlu) • N . ulnaris'ln (ya da herhangi bir sinirin) ramus superflcialis'i tarafından uyarılan tek kas .. . M. palmaris brevis • Önkol dorsal yoz kaslar:



1. YÜZEYEL TABAKA; - M. hioradialis M. extensor carpi radialis longus - M. extensor carpi radialis brevis - M. extensor digitorum - M. extensor digiti minimi - M. extensor carpi ulnaris - M. ancaneus ./ Epicondylus lateralis'ten başlarlar, dolayısı il e Tenisçi dirseği'nden etkilenirler (m. brachioradialis hariç, o etkilenmez). ./ Önkola ekstensiyon yaptırırırlar. 2 . DERİN TABAKA; - M. supinator M. abductor pollicis longus - M. extensor pollicis longus - M. extensor pollicis brevis - M. extensor indicis



./ Epicondylus lateralis'ten başlamazlar, dolayısı ile Tenisçi dirseği'nden etkilenmezler (m. supinator hariç, o etkilenir).



LATERAL



M EDIAL



./ Önkola ekstensiyon yaptırmazlar. Sinirini direkt n . radlali s'ten alan kaslar . .. M. brachioradialis, m. extensor carpi radialis longus, m. anconeus (diğer önkol dorsal grup kaslar n. radialis'in derin dalı (n. interosseus antebrachii posterior) tarafından innerve edilirler).



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



• Motor uyarısı 2 sinirle olan kaslar . . .



5. N . genitofemoralis: M. psoas major



- M. digastricus, venter anterior; n. trigeminus, digastricus, venter posterior; n. facialis.



- M. brachialis; n. musculocutaneus ven. radialis. - M. flexor digitorum profundus; n. medianus ve ulnaris.



- M. flexor pollicis brevisyüzeyel başı; n. medianus, derin başı; n. ulnaris.



6 . N . fibularis (peroneus) communis : M. fibularis (peroneus) longus 7 . N . thoracicus longus'un kökleri ve n. dorsalis scapulae : M. scalenus medius • Et bileğindeki ekstensor retinakulumun altındaki 1 ve: 3. kanaldan geçen tendon ... Fovea radialis'in lateral ve medial sınırlarını oluşturan kasların tendonları geçer.



- M. adductor magnus'un ön parçası; n. obturatorius, arka parçası; n. tibialis.



Canalis ulnaris (Guyon kanalı)'ten geçenler ... A., v. ven. ulnaris



başı; n. tibialis, kısa başı;



• Tenor kaslar . . . M. opponens pollicis, m. abductor pollicis brevis ve m. flexor pollicis brevis. Hepsini n. medianus uyarır, sadece m. flexor pollicis brevis'in derin başını n. ulnaris uyarır!)



- M. biceps femoris uzun n. fibularis communis.



• Ulna ve radius'un distal uçları arasında uzanan kas ... M. pronator quadratus (ön kolun esas pronator kasıdır) • Direkt olarak nervus radialis ile uyarılan kaslar ... M. brachioradialis ve m. extensor carpi radialis longus doğrudan direkt radialis'ten ayrılan dallar ile uyarılırken, diğer kaslar n. radialis'in derin dalı olan n. interosseus posterior tarafından uyarılır. · N.



radialis



tarafından



uyarılan



kaslar ...



• Hipotenar kaslar . . . M. opponens digiti minimi, m. abductor digiti minimi vem. flexor digiti minimi. Hepsini n. ulnaris uyarır) N . ulnaris ile uyarılan tek e l başparmağı kası .. . M. adductor pollicis (bir de m. flexor pollicis brevis'in derin başı).



M. brachioradialis, Ekstensor sözcüğü içeren tüm kaslar, m. supinator, m. triceps brachii ve m. abductor pollicis longus. Ön koluna ekstensiyon yaptıramayan bir kişide hangi sinir -felci meydana gelmiştir ... N. radialis • Pronasyondaki ön kolu supinasyon, supinasyondaki önkola da pronasyon yaptıran kas .. . M. brachioradialis Connexus inte:rte:nd ineus' ların bulunduğu kas ...



M. extensor digitorum • N . radialis'in derin dalı'nın deldiği kas ... M. supinator (ön kolun esas supinator kası) • Kolun e:kste:nsorları . . . M. latissimus dorsi, m. teres major ve m. deltoideus arka lifleri.



Opp. poltlclo



Flc-K. poll, brP.\II~ c.ıµ ın pıofunclııt



c.ıput ,up•rfldtllı



Kolun abduktorları. . . M. supraspinatus, m. deltoideus, m. serratus anterior ve m. trapezius Kolun adduktorları . . . M. pectoralis major, m. latissimus dorsi, m. teres major, m. coracobrachial is ve m. subscapularis Kolun iç rotator.ları. . . M. pectoralis major, m.latissimus dorsi, m. teres major, m. subscapularis vem. deltoideus ön lifleri. • Elin e:kstensorları .. . İçinde "extensor" sözcüğü geçen tüm ön kol kasları Elin fle:ksorları . . . M. palmaris longus ve içinde "flexor" sözcüğü geçen tüm ön kol kasları Ele: abduksiyon-adduks iyon yaptıran kaslar ... "RADIALIS" sözcüğü i çeren kaslar abduksiyon, "ULNARIS" sözcüğü içeren kaslar adduksiyon yaptırır. •



Kasları



delen sinirler . ..



1. N . medianus : M. pronator teres 2. N . ulnaris : M. flexor carpi ulnaris 3 . N . musculocutaneus : M. coracobrachialis 4 . N . radialis'in derin dalı : M. supinator



Mı



N, nıedlanuJ



u, N, u lnarlı



El



kas l a rının



sinirleri:



Proksimal falankslara fleksiyon , orta ve distal falankslara ekstensiyon yaptıran kas .. . Mm. lumbricales (yazı yazarken - kalem tutmada - ve klavye kullanırken aktiftirler) · El parmaklarına (2-5) adduksiyon hareketini yaptıran kas . . . Mm. interossei palmares (El parmaklarına (2-5) abduksiyon hareketini yaptıran kaslar da mm. interossei dorsales'tir. Tüm interosseöz kaslar n. ulnaris tarafından uyarılır. N. ulnaris'in kontrolü için hastadan parmakları arasında bir objeyi sıkıştırması istenir) N . me:dianus tarafından innerve edilen kaslar .. . M. f lexor digitorum profundus'un ulnar yarısı ve m. flexor carpi ulnaris hariç, tüm ön kol f leksor kompartman kasları, m. abductor pollicis brevis, m. flexor pollicis brevis (yüzeye! başı), m. opponens pollicis ve musculus lumbricalis I ve II.



82. Bir hastanın fizik muayenesinde sol elinin yüzük parmak ve serçe parmaklarının distal falankslarına fleksiyon yaptıramad ı ğı saptanmıştır. Hastanın hasarlanan siniri ile bu sinirin innerve ettiği , parmak hareketlerinde etkili ve fonksiyon göremeyen kas aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir? (N: nervus, M: musculus)



SORULAR 75. 1. Arteria circumflexa humeri anterior il. Arteria profunda brachii I11.Nervus axillaris



A) N. ulnaris, M. flexor digitorum superficialis B) N. radialis, M. flexor digitorum profundus C) N. medianus, M. flexor digitorum profundus D) N. medianus, M. flexor digitorum superfıcialis E) N. ulnaris, M. flexor digitorum profundus



Bir sokak kavgasında, koltuk altına bir bıçak darbesi almış kişi acil servise getiriliyor. Hekim ilk yaptığı muayenede, bıçağın koltuk altında humerotrisipital aralık içerisine girdiğini görmüştür. Aşağıda



verilmiş yap ı lardan



hangisi I hangilerinin



83. Ön kol ekstensör kas grubundan olmayan hangisidir?



zedelenmiş olabileceğini düşünülmelidir?



------AJ-Yalı:ıız__,___ _ _ _ _ _ _ _~..,)-YalnızJ ,___ _ _ _ __



C) Yalnız 111



D) 1- il E) 11-111



76. Nervus radialis aksilla'da kesildiğinde, ön kola supinasyon hareketini aşağıdaki kaslardan hangisi yaptırır?



A) M. brachialis B) M. biceps brachii C) M. brachioradialis D) M. pronator teres E) M. teres major



77.



Aşağıdaki kaslardan hangisinin tendonu ekleminin fibröz kapsülü içinden geçer?



A) B) C) D) E)



omuz



M. biceps brachii, caput longum M. biceps brachii, caput breve M. triceps brachii, caput longum M. triceps brachii, caput mediale M. triceps brachii, caput laterale



A) M. ) M. C) M. D) M. E) M.



brachioradialis extens-or_digiti minim·~ - - - - - - - - - - - - -- supinator coracobrachialis abductor pollicis longus



84. Dirsek ekleminde ekstansiyon s ırasında epicondylus lateralis humeri'sinde ağrı oluşan bir tenisçide aşağıdakilerden hangisinin kontraksiyonu bu ağrıya neden 2lnın!? A) B) C) D)



Musculus extensor carpi radialis brevis Musculus extensor digitorum Musculus extensor digiti minimi Musculus extensor carpi ulnaris E) Musculus extensor indicis



85. Aşağıdaki tarafından



kaslardan hangisi, innerve edilir?



nervus



radialis



A) M. opponens digiti minimi



78. Aşağıdaki anatomik yapılardan hangileri aponeurosis bicipitalis ile ilgilidir? A) Fascia brachii - m. brachialis B) N. medianus - a. brachialis C) A. brachialis- a. profunda brachii D) V. cephalica - n. radialis E) N. ulnaris - a. collateralis media



B) M. adductor pollicis C) M. extensor indicis D) M. abd uctor pollicis brevis E) M. lumbricalis 86. Radial nabız oluğu, m. flexor carpi radialis ile hangi kasın arasındadır?



A) M. palmaris longus



79. Aşağıdaki kaslardan hangisi kolun adduksiyonunda rol oynamaz?



A) Musculus lattissimus dorsi B) Musculus pectoralis major C) Musculus subscapularis D) Musculus teres major E) Musculus coracobrach ialis



B) M. C) M. D) M. E) M.



flexor pollicis longus brachioradialis supinator flexor pollicis brevis



87. Aşağıdaki kaslardan hangisinin kirişi el bileğinin distaline geçmez?



A) M. extensor carpi ulnaris



80. Fossa cubiti'de en medialdeki oluşum aşağıdakilerden hangisidir?



B) M. C) M. D) M. E) M.



extensor carpi radialis longus extensor carpi radialis brevis brachioradialis abductor pollicis longus



A) Nervus ulnaris B) Nervus radialis C) Nervus medianus D) Musculus biceps brachii'nin tendonu E) Arteria brachialis 81. Pronator Sendrom'un kliniği aşağıda sendromlardan hangisinin kliniği ile aynıdır?



88. Bir periferik sinirin yüzey dalıyla aşağıdakilerden hangisidir?



verilen



A) Carpal Tunel Sendromu, B) Cubita l Sendrom, C) De Quervain Sendromu, D) Dupuytren kontraktürü, E) Tenisçi Dirseği ,



A) Musculus pronator teres B) Musculus palmaris longus C) Musculus pronator quadratus D) Musculus palmaris brevis E) Musculus ancaneus



uyarılan



tek kas,



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



14. ALT EKSTREMİTE KASLARI Trochanter minor'e tutunan kas . . . M. iliopsoas Uyluğun



en kuvvetli fleksoru . .. M. iliopsoas



M . iliopsoas ' ın esas antagonisti. .. M. gluteus maximus (n. gluteus inferior tarafından uyarılan tek kas) Supin pozisyondan (yatar pozisyonundan) doğrulmayı (oturmayı) sağlayan kas . . . M. iliopsoas M . psoas major'u M. genitofemoralis.



delerek



geçen



sinir .. .



M . psoas major'un medialinde bulunan sinir . .. N. obturatorius. M . psoas major'un lateralinde bulunan sinirler .. . N. iliohypogastricus, n. ilioinguinalis, n. cutaneus femoris lateralis, n. femoralis. M. tensor fascia lata'nın işlevi. .. Uyluğa fleksiyon, abduksiyon ve iç rotasyon ve bacağa ekstension (fleksiyondaki bacağa dış rotasyon).



Yürüyüş sırasında kalça aktif olmayan tarafa düşerse zedelenen sinir .. . Nervus gluteus superior (Zayıflığında Trendelenburg belirtisi ortaya çıkan kas - M. gluteus medius) Uyluğa abduksiyon ve iç rotasyon yaptıran kaslar . .. M. gluteus medius ve minimus



For. ischiadicum majus'tan geçen kas .. . M. piriformis (trochanter majör'ün tepesine yapışır) For . ischiadicum minus'tan tendonu geçen kas ... M. obturatorius internus Foramen infrapiriforme'den geçen n. gluteus inferior'un, innerve ettiği tek kas . .. M. gluteus maximus • Foramen suprapiriforme 'den geçen n . gluteus superior'un, innerve ettiği kaslar ... M. gluteus medius, m. gluteus minimus ve m. tensor fasciae latae. Spina ischiadica'dan başlayan kas . . . M. gemellus superior ve musculus ischiococcygeus (m. coccygeus da denilir)



M . tensor fascia lata'nın siniri. . . N. gluteus superior (m. gluteus medius ve minimus'un da siniridir)



M . triceps coxae'yi oluşturan kaslar ... M. gemellus superior, m. obturatorius internus, m. gemellus inferior (tuber ischiadica'dan başlar)



M . sartorius'un işlevi .. . Uyluğa fleksiyon, abduksiyon ve dış rotasyon, bacağa fleksiyon ve fleksiyondaki bacağa iç rotasyon.



femoris



N . femoralis felcinde uyl uğa fleksiyon yaptıran kas ... M. tensor fasciae latae Pes anserinus'a katılan kaslar . .. M. sartorius, m. gracilis, m. semitendinosus M . rectus femoris uyluğa hangi hareketi yaptırır . .. Fleksiyon Bacağa ekstensiyon yaptıran kas hangisidir ... M. quadriceps femoris Bacağına ekstensiyon yaptıramayan bir kişide hangi sinirde lezyon vardır . .. N. femoralis Diz ekleminin stabilizasyonundan esas sorumlu kas . .. M. quadriceps femoris Uyluğa fleksiyon, bacağa ekstensiyon yaptıran kaslar ... M. rectus femoris ve m. tensor fasciae latae Trigonum femorale'nin sınırlarını yapan oluşumlar ... Lig. inguinale, m. sartorius, m. adductor longus Trfgonum femorale'nin döşemesini oluşturan kaslar . . . M. iliacus, m. psoas major (dı şarda) , m. pectineus ve m. adductor longus (medialde). • Trigonum femorale'nin içindekiler .. . V.a.n. femoralis, v. saphena magna, n. saphenus, n. cutaneus femoris lateralis, n. genitofemoralis'in r.femoralis'i, inguinal lenf düğüm leri ve damarları Lacuna musculorum'dan geçenler ... M. iliacus, m. psoas major, n. femoralis ven. cutaneus femoris lateralis. Lacuna vasorum'dan geçenler ... A. femoralis, v. f emoralis ven. genitofemoralis'in r. f emoralis'i. Canal is femoralis'in üst açıklığı olan anulus femoralis de buradadır. "Lacuna musculorum ve Lacuna vasorum" b aşlıklı şekile bakınız .



Canalis adductorius'un sınırları . . . Önde m. sartorius; arkada önce m. adductor longus ve sonra m. adductor magnus; d ı şta m. vastus medialis. • Canalis adductorius'un içindekiler. . . , N . saphenus (en önde), A. femoralis (ortada), v. femoralis (en arkada) ve lenf damarları "Cana/is Adductorius (Subsartorya/ Kanal) (Hunter Kanalı)" ba ş lıklı ş e kil e bakın ı z.



Uyluğun en kuvvetli dış rotator kası . . . M.



quadratus



Fossa trochanterica'ya tutunan kas .. . M. obturatorius externus Uyluk dış rotatorlarından m. obt urator ius externus'un siniri ... N. obturatorius (lumbal pleksus'un dalıdır) (di ğe r uyluk dış rotator kasların siniri sakral pleksus'dan gelir) Uyluğa adduktörlerinin, ikincil fonksiyonları ... Uyluğa fleksiyon Uyluğun adduktor kaslarının siniri . . . N. obturatorius (sadece m. adductor magnus'un, hem n. obturatorius, hem de n. t ibialis) Uyluğun adduktor kaslarından uyluğa hem fleksiyon, hem ekstensiyon yaptıran tek kas ... M. adductor magnus Uyluğun adduktor kaslarından hem articulatio coxae, hem de articulatio genus üzerinde etkisi olan . . . Musculus gracilis Uyluğun adduktor kaslarından siniri diğerlerinden farklı olan . .. M. pectineus (n. femoralis tarafından uyarılır) Uyluk adduktörl eri içinde en önde olanı ... M. adductor longus Funiculus spermaticus, hangi uyluk adduktörü kas ın üzerinde görülür ... M. adductor longus



Bacağın esas fleksor kası. .. İskiyokrura l (hamstring) kaslar (m. biceps femoris , m. se mitendinosus , m. semimembranosus) Uyluğa ekstensiyon, bacağa fleksiyon yaptıran kas . .. İskiyokrural (hamst ring) kaslar N . ischiadicus'la uyarılan kas ... M . biceps femoris (caput longum n. tibialis'ten, caput breve n. fibularis communis'ten uyarılır) Fossa poplltea'nın sın ı rları ... Lateralde yukarıda; m. biceps femoris, aşağ ı da; m. gastrocnemius'un caput laterale'si ve musculus plantaris. (Medialde yukar ıda; m. semimembranosus ve m. semitendinosus, aşağ ıda; m. gastrocnemius'un caput mediale'si) • Fossa poplitea'da bulunanlar . . . A. poplitea, v. poplitea, n. ti bialis, n. f ibularis (peroneus) communis, v. saphena parva (Bu çukurda en derinde (önde) ve en medialde bulunan yapı a. poplitea'dır. En lateralde n. f ibularis communis vardır).



r



ANATOMİ HIZLI TEKRAR



M. obliquua-""""'."...:...~~=-= externus abdominis _ _ __ _ _ __ _ M. obliquus



N. cutaneus- - - ~lil: femoris lateralis Lig.



externus abdominis'in aponevrozu



inguinale -----.ı



N. femoralis Lacuna { musculorum M. iliopsoas{



M. lliacus M. psoas



.



maıor



~ - ~ ~ : -----:-:----Crus mediale}Anulus inguinalis ~;ııı,.,~~----Crus laterale superficialis



•:-s;:i-?fır--_-_- - - Lig. reflexum Anulus femoralis



Lacuna vasorum



Lacuna musculorum ve Lacuna vasorum



M. blceps femoris



M. semlmembranosus M. se m ite nd lnosı:ıs



,M. plantarfs M. gastrocnemlus caput laterale



M. gastrocnemius caput mediale



·



Uyluğa



fleksiyon yaptıran kaslar . . . M. iliopsoas (esas kas), m. tensor fasciae latae, m. sartorius, m. rectus femoris ve uyluğun adduktor kasları · Uyluğa ekstensiyon yaptı ran kaslar . . . M. gluteus maximus (esas kas), iskiyokrural kaslar ve m. adductor magnus'un hamstring başı ·



Uyluğa abdOksiyon yaptıran kaslar . .. M. gluteus medius (esas kas), m. gluteus minimus, m. sartorius, m. tensor fasciae latae ve m. gluteus maximus Uyl uğa addOksiyon yaptıran kaslar ... Adduktor kaslar ve m. gluteus maximus Uyluğa dı:;



rotasyon yaptıran kaslar. . . Dış rotator kaslar, m. gluteus maximus, m. iliopsoas, m. sartorius (ayak yere basarken [bacak sabitken] m. popliteus), (ekstensiyondaki uyluğa dış rotasyon yaptıran kas: m. biceps femoris)



MEDIAL



·



SA~TARAF şeklindeki ,



•



Dörtgen



•



Sınırlarını :



Üst- dışta Üst- içte



•



01 s 1018



diz ardı çukurudur. M. biceps femoris, M. semitendinosus m. semimembranosus



Uyluğa iç rotasyon yaptıran kaslar . . . M. gluteus medius (esas kas), m. gluteus minimus, m. tensor fasciae latae (ekstensiyondaki uyluğa iç rotasyon; m. semitendinosus ve m. semimembranosus) Bacağa ekstensiyon yaptıran kaslar. . . M. quadriceps femoris (esas kas), m. tensor fasciae latae (tractus iliotibialis aracılığı ile çekerek)



Bacağa



fleksiyon



yaptıran



kaslar .. .



İskiyokrural



kaslar (esas kaslar), m. sartorius, m. gracilis ve m. gastrocnemius



Fleksiyondaki



bacağa



iç rotasyon



yaptıran



kaslar . . .



Alt - içte



M. gastrocnemius caput mediale,



M. sartorius, m. gracilis, m. semitendinosus ve biraz da m. semimembranosus



Alt-dışta



M. gastrocnemius caput laterale vem. plantaris oluşturur.



M. biceps femoris ve m. tensor fasciae latae



Fleksiyondaki Ayağa



Döşemesinde: -



M. popliteus



-



Lig. popliteum arcuatum bulunur.



rotasyon



yaptıran



kaslar . ..



ekstensiyon (dorsal fleksiyon) yaptıran kaslar . . .



M. tibialis anterior, m. extensor digitorum longus, m. extensor hallucis longus, m. fibularis (peroneus) t ertius Ayağa



Fossa popli tea



bacağa dı:;



dorsifleksiyon (ekstensiyon) ve eversiyon kas . . . M. fibularis tertius



yaptıran



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



Arkada



M. adductor longus M. adductor magnus



.



_



Lateralde



1. N. saphenus (kanal içinde en öndeki yapı) 2. A. femoralis



M. sartorius



3. V. femoralis (kanal içinde en arkadaki



M. vastus medialis



yapı)



4. M. vastus medialis'in n. femoralis'ten gelen



dalı



M. adductor longus M. vastus lateralis



r • - --



M. adductor magnus Canalis adductorius



Trigonum femorale M. pectineus M. adductor longus M. gracilis M. adductor magnus



Membrana vastoadductoria N.saphenus



M. sartorius



CANALIS ADDUCTORIUS Canalis adductorius



N. saphenus A. femoralis



V. femoralis



•



N. saphenus,



lamina (membrana) vastoadductoria'yı



delerek yüzeyelleşir ve



dizin mediali, bacak mediali (rr. cruris mediales), medial malleol ve başparmak köküne kadar aşağı iner ve bu bölgelerin duyusunu alır. Seyri esnasında ona, yukarıya doğru çıkmakta olan v. saphena magna eşlik eder. V. saphena magna, n. saphenus'un yanında, hep medialde yukarı çıkarak trigonum femorale'de v. femoralis'e açılacaktır.



·



Canalis Add uctorius (Subsartoryal Ka nal) (Hunter



Ka na lı)



ANATOMİ HIZLI TEKRAR Ayağa



dorsifleksiyon yaptıran kasl ar ı n siniri ...



N. fibularis (peroneus) profundus • Ayağa fleksiyon (plontor fleksiyon) yaptıran kaslar ... M. triceps surae, m. plantaris, m. tibialis posterior, m. flexor digitorum longus, m. flexor hallucis longus, m. fibularis longus ve brevis • Ayağına plontor fleksiyon yaptıramayan bir hastada hangi sinirde lezyon vardır .. . N. tibialis. (Dorsifleksiyon; ekstensiyon yaptıramayanda n. fibularis profundus, eversiyon yaptıramayanda ise n. fibularis superficialis lezyonu söz konusudur) • Ayağa eversiyon yaptıran kaslar . .. M. fibularis longus, m. fibularis brevis vem. fibularis tertius • Ayağına eversiyon yaptıramayan bir hastada hangi sinirde lezyon vardır . . . N. fibularis superficialis



-®



Tendo calconeus, hangi kasın tendonu . . . M. triceps surae (m. gastrocnemius + m. soleus) Tendonu diz ekleminin içinden geçen ve bu eklemdeki kilitlenmeyi çözen kas . .. M. popliteus • Ayak bileği önündeki retinoculum musculorum extensorum superius'un önünden (yüze.yelinden) geçen yapılar .. . N. fibularis (peroneus) superficialis, n. saphenus ve v. saphena magna • Molleolus mediolis'in önünden geçenler . . . N. saphenus ve v. saphena magna • Molleolus mediolis'in arkasından geçenler ... (önden arkaya) M. tibialis posterior, m. flexor digitorum longus, a. ve v. tibialis posterior, n. tibialis, m. flexor hallucis longus (bu yapılar aynı zamanda retinaculum musculorum flexorum'un derininden ya da altından (Tarsal tunel'den)



------"c.......ı,ııel!WS-fibulol'İS-SUper-ficioliS-zedelenil'se-hongLlProtein>



Motivasyon, ödül, ceza, bellekle ilgili bölge ... Limbik sistem



yağ



Bilateral amigdala lezyonunda beslenme nası l etkilenir... Psişik körlük oluşur (Besinin tipi ve kalitesi anlaşılama z)



Bağımlılıkla ilgili beyin bölgesi...Nukleus Accumbens



• Hangi reseptör ilişkili ...D3 Bellekle ilgili alanlar nerde bulunur ... Hipokampus ve çevresinde



Hipotalamusta beslenme ve tokluk merkezlerini etkileyen nörotranmitter ve hormonlar



Alkoliklerde hafıza neden bozuk ... Tiamin eksikliğine bağlı mamiller cisim dejenerasyonu Alzheimerde hafıza niçin bozuk ... Meynertten Hipokampusa giden liflerde lezyon Kısa



ve uzun süreli NMDA



hafızada



görev yapan reseptör...



1



İştahı Azaltanlar



İştahı Arttıranlar



(Anoreksijenik)



(Oreksijenik)



Leptin



Nöropeptit Y (NPY)



Glutamat ve NO



Serotonin



Ghrelin



NMDA reseptörlerini bloklayarak hafızayı bozan... Ketamin



Somatostatin



Oreksin A ve B



insülin



Kortizol



Kolesistokinin



Endorfinler



Oksitosin, Norepinefrin, Histamin



Galanin



Kısa ve uzun süreli hafızada görev yapan transmitter...



Hipokampusun bilateral çıkarılması neye neden olur ... Anterograd amnezi Amigdalanın bilet eral lezyonunda ne olur ... Korkusuz, meraklı, unutkan, hiperseksüel kişi



Bu duruma ne denir... Kluver Bucy Sendromu



Anlerlyor h l pol:ıl:ımus



• Parasempatik elan Parave ntr lkO!er çekirdek



Pos teriyor hlpolalamus • Sempatik alan



• Oksllosln (518), ADH s alg ılar (116)



Supraopllk çekirdek • ADH (5/8), oksltosın



Mamillerclsim • Harız.a, beslenme



98lg ı1 ar (1 16)



Preoptlk alanlar • l s ıyacııv ap, leıteme • So(luQa ce ıııap, Utremo • s rrwBdlyen ritlmler



Ventromedlyal •Tokluk Arkunl nukleus



• Nöroendokrin koolrol



Hi pot a lam usun k ont r o l merkez leri



Hipotalamusta ısıyla ilgili alan ...Preoptik alan Hipotalamusta susama merkezi...lateral hipotalamus (OVL T ve subfornikal organ) Susamayla ilgili hipotalamik bölgeler . .. SFO ve OVLT Santral dipsojenik etkili hormon . . . Anjiyotensin II Anjiyotensin II, hangi beyin bölgelerine bağlanarak susamayı tetikler .. . SFO ve OVL T • Supraoptik çekirdekte yapılan hormon ... ADH Paraventriküler çekirdekte yapılan hor mon ... Oksitosin Hipotalamusta t okluk merkezi ... çekirdek



Kortikotropin hormon



salıverici



Glukagon-benzeri peptit (GLP) Kokain ve amfetamin ili ş kili transkript (CART)



Peptit YY (PYY)



SupraklyazmaUk çekirdek



Ventr omedya l



· Lezyonunda ne olur . .. Şişmanlık Hipotalamusta açlık merkezi neres i ... Late ral hipotalamus • Lezyonunda ne olur...Zayıflık Yutma, dudak yalama gibi beslenme refleksleri ile ilgili alan ... Mamiller cisim • Besinlerin Kalori sırası...Yağ>Protei n>karbonhidrat Yaşamak için tüketilen minimum enerji ... Bazal



metabolizma hızı İstirahatte enerjinin çoğunu harcayan ...İskelet kasları ( %20-30)



®



....



Aminoasitler (Glutamat ve GABA) Melanin-yo ğunlaştıncı



hormon (MCH) Endocannabinoid Aguti-ilişkili



protein



(AGRP)



a- Melanosit Uyarıcı Hormon (a- MSH)



• İştahı artıranlar ...NPY, oreksin, Ghrelin İştahı kesenler...Leptin, serotonin, somatostatin, İnsülin, Kolesistokinin NPY yi bastırarak iştahı kesen ne ...Leptin Hipotalamus arkuat çekirdekte iştahla ilgili nöronlar... NPY, AGRP ve POMC nöronları NPY, AGRP nöronları uyarılırsa .. .İştah artar, enerji tüketimi azalır (kilo alınır) POMC nöronları uyarılırsa ...İştah azalır, enerji tüketimi artar (zayıflanır) Ghrelin nereden salınır...Mide paryet el hücreden, iştahı arttırır



Leptin nerden salınır... Yağ dokusundan, iştahı azaltır Leptin reseptörü hasarlanırsa ...Hiperfaji, morbid obezite geli ş ir



Kolesistokinin ne yapar ... Yağa cevap olarak salınır(İştahı azaltır)



Vücut kitle indeksi nasıl



hesaplanır ... Ağırlık/Boy2 (Kg/m2 cinsinden) Susamayla iligili reseptör bölge ...OVLT ve subfornikal organ Santral dipsojenik etkili hormon ...Anjiyotensin II • Ateşle ilgili Hipotalamik alan ... Pr eoptik alan Preopt ik alandaki termostat ne aracılığı ile çalışır...PGE aracılı



TUS HAZIRUK MERKEZLERİ



PGE sentezini azaltarak ateşi düşüren nedir... Aspirin Monositlerden salınarak ~t-eşin c:liizemenmesincl~ev yapan sitokin nedir ...IL-6



IL- 1 sentezini azaltarak



ateşi düşüren nedir ...



Periferik kas tonusunun azaldığı hızlı göz hareketlerinin _oJduğU-.U)lku ...REM



· Aktif , hatırlanan rüyaların görüldüğü uyku... REM REM de kalp-solunum n asıl... Kalp hızlı, solunum



Kortizol Çıplak kişide vücutta en fazla ısı kaybı hangi yolla



düzensiz



olur ...Radyasyonla (%60)



REM de beyin metabolizması nasıl. ..% 20 artmış



Erişkinde beyin kumu (acervulus cerebri) nerede



birikir ... Epifizde



REM uykusu iyi uyunmazsa ne olur...Sinirli, huzursuz



Epifizde salınan hormon hangisidir ...Melatonin Mevsimsel ritmden sorumlu hormon ...Melatonin



Parasomniyalar (uyurgezerlik, enürezis noktürna, gece terörü) ... REM ve nonREM de görülür.



Melatonin neden sentezlenir ... Triptofan-Serotonin-



melatonin Dikkatli



Uykunun transmitterleri



&



uyanıklık



(Beta



dalgaları)



Beyin sapında (Pons'ta): ACh artışı => REM Sakin



uyanıklık



Beyin sapında NE ve Serotonin azalması=> REM



{Alfa dalgası)



~/~~"'""' Evre 1 (Teta



Talamus ve Kortekste GABA azalması ve Histamin => Uyanıklık



artışı



dalgası)



Talamus ve Kortekste GABA artışı ve Histamin azalması=> nonREM Ağrı



Reseptörü...Nosiseptör (serbest sinir



uçları)



Kimyasal ağrı oluşturan maddeler . .. Bradikinin, serotonin,



histamin, asetilkolin, potasyum, asitler • En kuwetli etkili... Bradikinin



Evre 3-4 (Delta dalgası)



.J} 1 sn



H ı zlı ağrıyı taşıyan



lif ...A Delta



Transmitteri ve yolu ...Glutamat-Neospinatalomik yol Yavaş ağrıyı taşıyan lif ...C



Lifi



Transmitteri ve Yolu ...P Maddesi ve Paleospinotalamik



yol • Lokal anestezikler ...Sinir lifinde Na kanalını bloklar Genel anestezikler ve alkol...Talamusu inhibe eder



REM uykusu



"2:s. EEG 'de beyin dalgaları Gözleri kapalı dinlenen kişinin beyin dalgası...Alfa Uyanık dikkatli düşünen kişinin beyin dalgası...Beta



REM uykusundaki beyin dalgası. .. Beta Derin uykudaki beyin dalgası...Delta



non-REM Uyku evreleri



&.



Nosiseptif sinir sonlanmalarında bulunan _duyarlı reseptörler Rahatsı z edici potansiyeli olan kimyasal, termal ve mekanik uyarılara duyarlıdırlar.



./ Reseptörlerin çoğu geçici reseptör potansiyeli (TRP) kanalları denen seçici olmayan katyon kanallarıdır.



TRPV 1 (V=Valinoid) reseptörleri:



• Yüksek ısı , asitler ve kapsaisine duyarlıdır. • Evre 1: Başlangıç evresidir. Teta dalgası vard ı r. Kişi kolayca uyanabilir. Evre 2:Hafif uyku evresidir. Uyku iğcikleri ve K kompleksleri görülür. • Evre 3: Orta dereceli uykudur. Delta dalgaları görülür. Evre 4:En derin uyku evresidir. Delta dalgaları görülür.



• Keratinositlerdeki



TRPV



3



reseptörlerinin



uyarılması sonrası dolaylı olarakta aktive olurlar.



TRPA 1 (A=Ankirin) reseptörleri:



• Rahatsız edici mekanik, uyaranlara duyarlıdır.



soğuk,



kimyasal



ASIC (Aside duyarlı iyon kanal) reseptörleri: değişiklikleri ile aktifleşir, oluşturulan ağrıya aracılık ederler.



• pH



asitle



P2X (iyonotropik) ve P2Y (G protein kenetli) Düşsüz uyku' olarak da bilinen uyku ... Non-REM (yavaş



dalga uykusu) ·



Uyku iğcikleri (Alfa benzeri dikensi dalga) ne zaman



görülür...Non-REM (Evre2)



reseptörleri • Pürinerjik reseptörlerdir • Nosiseptif mekanik uyaranlarla etkinleş irler. • Mikrogliada P2X r eseptörü bulunur.



FİZYOLOJİ HİSTOLOJİ ve EMBRİYOLOJİ HIZLI TEKRAR ~ SORULAR



Retina Hücreleri



l'.s. 165.Hipotalamusun ventromedial çekirdeğinin uyarılması aşağıdaki lerden hangisine sebep olur A) Oksitosin salgılanmasına B) Tokluk hissinin doğmasına C) Barsak hareketlerinin artmasına D) Kalp atımında yavaşlamaya E) Kan basıncının yükselmesine



Koni Hücreleri • Parlak ışıkta, renkli görürler. • Kanideki boya maddesi iodopsindir.



dokusu tarafından sentezlenen, nöropeptid Y sentezini baskılayarak yiyecek tüketiminin kontrolünde rol alan protein molekülü aşağıdakilerden hangisidir? B) Leptin D) Termogenin



A)MSH E) Ghrelin 167.Aşağıdakilerden



hangisi



iştah ı artırır?



B ) Kolesistokinin D) lnsülin



A) Leptin C) Ghrelin



• Görüntü gri tonlarında oluşur (siyah-beyaz) • Basildeki boya maddesi rodopsindir.



166.Yağ



C) POMC



Basil (Rod, Çomak) Hücreleri :



E) Serotonin 168.Aşağ ıdaki lerden



hangileri, medullaspinaliste ağrı iletiminden sorumlu t ransmitterlerdir? A ) Asetilkolin-Glisin B) Glisin-GABA C) Glutamat-P maddesi D) P maddesi- Enkefalin E) Glutamat-Serotonin



19. GÖRME, İŞİTME



Horizontal hücre ~ Koni ve Basillerle sinap yapar (Dış pleksiform tabakada) Amakrin hücre ~ Gangliyon hücreleri ile sinaps yapar (İç pleksiform tabakada) Müller hücresi ~ Glia kökenli destek hücresidir. Pigment hücresi ~ Işığı yansıtmaz, fagositer hücredir. Gangliyon



hücresi



~



Aksonlar, optik siniri



oluşturur.



İnterpleksiform



hücre



~



Görsel



resmin



kontrast derecesi Alacakaranlıkta,



siyah- gri görmeden sorumlu reseptör ... Basil (Rod, çubuk)



• Aydınlıkta renkli görmeden sorumlu ... Koni Retinada glia kökenli destek hücresi...Müller fotoreseptörler dış pleksiform tabakada hangi hücreyle sinaps yaparlar ...Bipolar nöron Bipolar nöronlar iç pleksiform tabakada hangi hücreyle sinaps yaparlar...Gangliyon hücresi Retinada hangi hücrelerin aksonlar, optik si niri oluştu rur ...Gangliyon hücresi • Retinada fagositoz yapan hücre hangisidir ...Pigment hücresi Koni ve basil den aldığı bilgiyi, bipolar nörona ileten hücre (Dış Pleksiform tabakada)... Horizontal Hücre • Bipolar nörondan aldığı bilgiyi gangliyon hücrelerine ileten hücre ...Amakrin hücre Retinada melaninle ışığın yansımasını önleyen, kanretina bariyerini oluşturan ve fagositoz yapan hücre ... Pigment hücresi Gözün toplam kırma gücü ne kadar...+59 diyoptri Toplam kırma gücü içinde en büyük pay hangisine ait...Kornea • Tek başına düşünülürse en kırıcı yapı hangisi...Lens



Optik sinir Sıvının göz içinde oluşumu ve akımı



Kornea epiteli nasıl...Non-keratinize çok katlı yassı • Ekstrinsik göz kasları nereye tutunur... Skleraya • Korneadan skleraya geçiş bölgesi...Limbus Humor arka kamaraya nereden salgılanır...Silyer cisim epitelinden • Ön kamaradan nereye emilir ... Schlemm kanalına Göz içi basıncında artışa ne denir...Glokom (12-20 mm Hg normal) Göze gelen ışık miktarını ayarlayan kontraktil diyafram ...İris



Göz boşluğunu dolduran ve gözün biçimini koruyan Vitröz cisim



8



Normal



Parale l ı ş ık ı şınl a rının odaklanm as ı



• Görüntü retinanın önünde odaklanırsa ... Miyopi • Lensin kırıcılığı normalden fazla ise...Miyopi



®-



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



M iyopide hangi mercek kullanılır... Kalın kenarlı



· Skala vestibuli - skala timpanideki sıvı. .. Perilenf (Na



--=---G-. _L ..



NIH



1



= NH,' ~ L-Arjlnln



Cf



[ Nllrlk



1 cI = r-OH ~ H



( Nllrlk Okoll Sentu )



~ ~~ ıckı. j I



o,.,, s,n,. .



NH



4. Aşağıdaki enzimlerden hangisi superoksit radikalini + NO



1



,tö \- NH,' o ~ ıllfıilll~



1.Ca" Kııl mo dull n baOımlı NO ıontaı :



(YAPISAL)



EndoteJ



Sinir dokusu Trombotltlurdo



2.Ca" bağım sız NO se ntaz . Hepatoslt (UYARILABILEN INOS) Kofaktörler:



D) Dimerkaprol E) Malonat



Makrofaj Nötroflllerde



FMN, FAD, BH4 (lılrı hldroblyoptırln), Hem, kılılyum/kılmodil lln



Nitrik oksit sentezi NO , nitrik oksit sentaz enzimi ile L-Arjlnin'den sentezlenir. NO , Atriyal Natri0retik Peptid (ANP), Brain NatriOretik Peptid (BNP) etkilerini cGMP aracılığı ile göster ir.



oluşturur?



A) Glutatyon peroksidaz B) Katalaz C) NADPH oksidaz O) Glutatyon redüktaz E) Superoksit dismutaz 5. Arjininden nitrik oksit (NO) sentezinde hangisi görev almaz? A) Flavin mono nükleotid (FMN) B) Tetrahidrobiyopterin (BH4) C) Oksijen D) Nikotinamid adenin dinükleotid fosfat (NADPH) E) Nikotinamid adenin dinükleotid (NADH) 6. Aşağıdaki elektron transport zinciri inhibitörlerinden hangisi kompleks 3 inhibisyonu yapar? A) Amobarbital C) Antimisin A



B) Karboksin D) Karbon monoksit E) 2,4-Dinitrofenol



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



Ozmotik diyareye yol açan hastalık . . . Laktoz intoleransı - - - - - - - - - - - - - - -



5. KARBONHİDRATLARA GİRİŞ Aldehit grubu taşıyan monosakkaritlere, Aldoz (ör. glukoz, galaktoz, mannoz ve riboz), keton grubu taşıyanlara Ketoz (ör fruktoz, ribuloz, ksuloz) denir. İzomer .. . kapalı formülleri aynı, açık formülleri farklı olan bileşiklerdir. Örn. Glukoz, fruktoz, galaktoz ve mannoz hepsinin kapalı formülü C6 H1p 5 dır



Epimer ... Açık formülü aynı olan sadece tek bir karbon atomu etrafında grup değişikliği gösteren izomerlerdir. Örn. Glukoz ve galaktoz birbirinin C- 4 epimeridir. Galaktoz esansiyel değildir, diyet ile kısıtlansa bile UDP-heksoz- 4-epimeraz ile glukozdan oluşabilir. Fruktoz polimeri olan polisakkarit . . İnülin İnsanlardaki şekerlerin büyük çoğunluğu D formundadır. L- fukoz (glikoproteinlerde) ve L-idüronik asit (glikozaminoglikanlarda) kayda değer iki istisnadır.



İndirgeyici bir şeker Benedict solüsyonu gibi kimyasal ayıraçlarla reaksiyona girer. Bu test diğer indirgeyici heksozlar ve pentozlarlada pozitif, sonuç verdiğinden özgün değildir.



Amilaz etkisi ile ağızda glukoz, maltoz (glukoz + glukoz), malto-trioz ve çeşitli oligosakkaridler açığa çıkar.



İnsan vücudunda beta 1- 4 endoglikozidaz enzimleri bulunmadığı için selüloz sindirilemez.



Galaktoz ve glukoz mukoza hücresi içine sodyummonosakkarit kotransport sistemi ile alınır. Fruktoz'un bağırsaklardan emilimi Na - bağımsız kolaylaştırılmış diffüzyon ve GLUT -5 ile olur. Sodyum- monosakkarit kotransport sistemi florizin ve oubain ( Na/K ATPaz inhibitörü) ile inhibe olur. Sodyumdan bağımsız kolaylaştırılmış diffüzyon sistem ise sitokalazin B ile inhibe edilmektedir.



Glukozun kolaylaştmlm1ş transportla taşınması



Glukoz taşıyıcı



GLUT-1



Askorbik asit gibi indirgeyici maddeler Benedictle ve indirgeyici tabletlerle yanlış pozitif sonuç verir . Sakkaroz ve trehaloz indirgeyici değildir , benedictle reaksiyona girmez.



Spesifik olduğu doku • Eritrosit • Kan-beyin bariyeri • Damar endotel hücreleri • Plasenta • • • •



Monosakkaritlerin oksidasyonu ile üronik asitler (glukoz 7 glukronik asit, galaktoz 7 galakturonik asit) oluşur.



Karaciğer



karaciğerde



İnce bağırsak



glukozun hı zlı



Böbrek proksimal tüp



Glikoproteinler oluşurken karbonhidratlar serin veya treonin'e eklenirse O-glikozid, asparajin ile bağ oluşturursa N-glikozid oluşur. N-bağlı glikozidlerin sentezinde oligosakkaritlerin transferi için dolikol ve onun fosforile türevi olan dolikol pirofosfata gereksinittı vardır .



GLUT-3



Tunikamisin N-glikozid oluşumunu bozarken O-glikozid oluşumunu engellemez.



• Beyin (nöronlar) • Plasenta



Deoksinojiromisin , glikozidazı inhibe ederek glikoprotein sentezini bozar.



Nişasta sindirimi sonucu oluşan disakkarit . . . Maltoz



Disakkaridazlar (maltoz, sükraz, izomaltaz, laktaz ve trehalaz) intestinal mukoza hücrelerinin fırçamsı kenarlarında bulunur. Ayrıca dipeptidaz ve aminopeptidaz gibi protein sindirim enzimleri de ince bağırsak mukoza hücreleri tarafından salgılanır.



• Glukoza afinitesi en yüksek, Vmax'ı en düşük • Glukoz için Km'i dü ş ük



yakalanması ve



transportu



GLUT- 4



bağlarını yıkar .



Pankreastan salgılanmayan sindirim enzimi . . . Maltoz



yakalanması



• Toklukta pankreas beta hücrelerinden insülin salınımı • Bağı rsak hücresi nden kana glukoz salınımı • Glukoz için Km'i en yüksek • Glukoza ilgisi en düşük, Vmax'ı en yüksek



• Glukozun



Swainzonin; mannozidazı inhibe ederek glikoprotein sentezini bozar. Çiğneme sırasında tükürükte bulunan alfa - amilaz (pityalin) diyetteki nişastaya etki ederek alfa 1- 4



• Toklukta



Pankreas



Şekerlerin indir9enmesi ile alkol şekerler oluşur, bunlara polioller denir. Orneğin glukoz 7 sorbitole, fruktoz ~ sorbitol ve mannitole indirgenir.



Tunikamisin. dolikol fosfata şekerlerin bağlanmasını engelleyerek glikoprotein sentezini bozar.



Fonksiyonu



• Yağ dokusu • İskelet ve kalp kası



GLUT-5



• İnce bağırsak • Testis



• İnsülinle uyarılabil en



tek



taş ıyıcı



• Fruktozun ba ğırsaktan



emilimi



GLUT-7



• Karaciğe r mikrozomal fraksiyonu



• Endoplazmik retikulumdan serbest glukozun ç ıkı şı



BİYOKİMYA HIZU TEKRAR



GLUT3 : Glukoza affinitesi en yüksek olan, beyin nöronlarında glukozun yakalanmasını sağlayan taşıyıcı



Aerobik glikolizde tek oksido- redüksiyon basamağını katalizleyen enzimin koenzimi. . . NAD'



GLUT4 : Yağ dokusu, iskelet ve kalp kaslarında taşıyıcı olup insülinle uyarılab i len tek taşıyıc ı GLUT - 4 'tür. GLUT5: İnce bağırsakta fruktozun emilimini sağlar.



Eritrositte glikolizin bir yan ürünü olan ve 1,3BPG'den sentezlenen, hemoglobinin oksijene olan ilgisini azaltarak eğriyi sağa kaydıran madde ; 2,3bifosfogliserattır. (2,3- BPG)



Sperm ve jejunumda bulunan ve esas fonksiyonu fruktoz taşıyıcılığı olan protein hangisidir? GLUT-5



Arsenat , glikolizi bozmazken, fosfogliserat kinaz basamağında ATP sentezini engeller. Arsenat substrat düzeyinde fosforilasyonu bozan bir



6. GLİKOLİZ



ayırıcıdır.



Glikolizde aynı reaksiyonu katalizleyen enzimler . . . Glukokinaz - Heksokinaz



Enolaz , florid iyonları ile inhibe olur, glukoz ölçümünde sodyum florid içeren antikoagulanlar kullanılırsa tüp içinde meydana gelebilecek glikol iz bloke edilmiş olur.



Glikolizin hangi enzimi kendi ürünü ile (glukoz-6fosfat) inhibe olur .. . Heksokinaz



Eritrositlerde glikolizin yan ürünü olarak oluşan madde . . . 2,3- bifosfogliserat



Glikolizin tek yönlü basamakları ... Glukokinaz (veya hekzokinaz), fosfofruktokinaz-1, pirüvat kinaz'dır.



Rapoport- Luebering döngüsünün gerçekleştiği hücre ... Eritrosit



Glikolizde substrat düzeyinde fosforilasyonla ATP sentezleyen enzimler; Fosfogliserat kinaz, pirüvat kinaz



Glikolizin kontrol basamakları olan glukokinaz , fosforuktokinaz- 1 ve pirüvat kinaz ı karaciğerde akt ive eden hormon . .. İnsülin



Glukokinaz; Karaciğer ve pankreasda bulunur, glukoz için yüksek Km (düşük ilgi), yüksek Vmax'a sahiptir. Glukoz 6-fosfat ile inhibe olmaz, insülinle regüle edilir. Glukokinaz, fruktoz 6-fosfat ile inhibe olur.



Gençlikte Ortaya Çıkan Erişkin Tip Diyabet [MaturityOnset Diabetes of the Young (MODY)] monogenik kalıtılan , nadir bir diyabet tipidir. En yaygın formları glukokinaz (MODY2) ve hepatosit nükleer faktör 1-a (MODY 3) mutasyonlarından kaynaklanır. Hekzokinaz; Birçok dokuda yer alır, glukoz için düşük Km (yüksek ilgi), düşük Vmax'a sahiptir. Glukoz 6-fosfat ile inhibe olur, insülinden etkilenmez. Hekzokinaz, glikolizin kendi ürünü (glukoz 6-fosfat) ile inhibe olan tek basamağıdır .



Karaciğerde pirüvat ki naz , fruktoz - 1 , 6 - bifosfat tarafından aktive edilir. Bu düzenleme negatif



feed-back'in aksine feed - forward (ileri besleme) tarzındadır.



Gliserol fosfat şantını kullanan başlı ca dokular; beyin ve iskelet kasıdır (Bu dokularda 1 molekül glukozdan 30 ATP kazanç söz konusu). Malat- aspartat şantını kullanan dokular , karaciğer, böbrek, kalp kasıdır (Bu dokularda 1 molekül glukozdan 32 ATP kazanç var).



Glikolitik yoldaki pirüvat kinaz (en s ık) ve diğer enzimlerinin eksikliğinde hemolitik anemi görülür. Anaerobik glikolizde pirüvatı laktata çeviren sitozolik enzim ... Laktat dehidrogenaz



Kan şekerinin düzenleyen başlıca organ karaciğerdir. Tokluk durumunda, glukoz glukokinaz ile glikoliz ve glukojen sentezi için gerekli olan glukoz 6-P'a dönüştürülür. Açlık durumunda ise glukoz- 6 fosfataz enzimi aracılığı ile karaciğerden kana glukoz çıkışı



Hücrelerin hangisinde 1 gram glukozdan en az enerji elde edilir. . . Eritrosit



sağlanır.



Anaerobik glikolizde 1 mol glukoz başına kaç mol ATP ve NADH+H+ oluşur . . . 4 ATP + 2 NADH + 2H+



Fosfofruktokinaz-1 (PFK-1) enzimi glikolizin en önemli düzenleyici basamağı.



ATP ve sitrat fosfofruktokinaz - l'i inhibe ederken, ADP, AMP ve fruktoz-2,6-bifosfat stimüle eder. İnsülin ve glukagonun karaciğerde glikoliz ve glukoneogenezin hızını kontrol etmesinde görevli molekül . . . Fruktoz- 2,6-bifosfat "Glikoliz" başlıklı



şekle bakınız.



Gliseraldehid- 3-fosfat iyodoasetat.



dehidrogenaz'ın



inhibitörü;



Glikolizin tek oksidasyon- fosforilasyon basamağı ... Gliseraldehit 3-fosfat dehidrogenaz basamağı olup iki adet sitozolik NADH üretilir. Glikolizde gliseraldehit-3-fosfat dehidrojenaz reaksiyonuyla elde edilen hidrojen ve elektronların solunum zincirine kat ı ld ığı reaksiyon ... NADH dehidrojenaz



Egzersiz yapan iskelet kasında NADH'nın NAD+'ye dönüşümü hangi reaksiyonda ... Pirüvat --.+ Laktat



Bir molekül glukoz, anaerobik şartlarda, iki molekül laktata dönüşürken, net iki ATP kazanç söz konusu. Kan laktat düzeyleri hastanın oksijen açığı nın erken ve hı zlı bir şekilde saptanması açısından önemlidir .



Aerobik glikoliz sonrasında pirüvatı asetil KoA'ya çeviren mitokondrial enzim ... Pirüvat dehidrogenaz. Civa ve arsenik pirüvat dehidrogenazı yarışmas ı z bir şekilde inhibe eder. Böylece piruvat asetil KoA'ya dönüşemez ve LDH enzimi ile laktat oluşumu artar. Metanol zehirlenmesinde;



- Metanolün formaldehite dönüşmesi toksisiteye neden olur. - Tedavi hedefindeki enzim, alkol dehidrojenazdır. Tedavide verilen etanol hedefteki enzimin kompetitif inhibitörüdür. Piruvat t ek bir reaksiyonla hangi bileşiklere dönüşebilir... Alanin, laktat, oksaloasetat, asetil KoA .



@ -ı



Glukoz



~r~ı:i~a:A::>ı



C: ,u,



r



::c



....



...,.. ::ıı,



Glukoz 6-P



1



l> N



Glukoz-6-fosfataz



1



;il;



~



m ::ıı, ;:ıı::



Fosfoheksoziizomeraz



m



Fosfofruktokinaz-2



,..N



(insOlin tarafından aktive olur.}



r----.;.._---~ Fruktoz 6-P



. AD



Fosfo~ktokınaz-1 AD



iı



F



____



r-----------,



m



Fru ktoz-2,6-bifosfat



..... ;ıı:ı



Fruktoz-2 6-bifosfataz (glu kagon, tarafından aktive olur.)



ruktOZ•1' 6 - bifosf a t az



Fruktoz-1,6-bi-P 1 Aldolaz A



-t....,



1 Dihidroksiaseton-P 1



ı



Triozfosfat-izomeraz



NADH



A)t



~[1-,3---B-ifo _ s_f_o _ g l-is-e-ra_t_,,j Fosfogliserat kinaz AT



4



P,+NAD.



Y .. ~,-G-l i-s-e-ra"""td_e_h-it--3---P--j



İYOQOAS ETAT ile inhibe olur.



P,+NAD• NADi



.,-C i .. [1,3-Bifosfogliserat



, -G ,. - li_ s _e-ra-l~ d-e_h_it--3- -p-..j



Gliseraldehit-3-P-dehidrojenaz



Gtiseraldehit-3-P-dehidroj enaz



2-Fosfogliserat



asfogliserat kinaz ATP



- - - - - - ' - - - - -~



1 3-Fosfogliserat SODYUM FLORÜR ile inhibe olur.



i



~ ~ -----"""'--- - - -+-, ' 2,3-Bifosfoglisera~ j



l



~



] ~,09ıiseıa~



ta



ı.



! Fosfogliserat izomeraz



FosfogliseraJizomeraz



[



ı·/:op ,



1 3-Fosfogliserat



~ ınuı~-



1



j~



Fosfoenol pirüvat AD~R



PirQvat kinaz AT



[ Fosfoenol pirüvat j~ [ \,.PEP karboksikln·-



)



Okzaloasetat



!'



O\kz I



t t



a oase a



Pirüvat___)!. Pirüv at karboksilaz~



2-Fosfogliserat



l ~DP



Plrüvat klnaz ATP



Pirüvat



05s1437



\aı.



BİYOKİMYA HIZLI TEKRAR



7. SİTRİK ASİT DÖNGÜSÜ



Glikoliz sonucu oluşan pirüvat ile ilgili başlıca özellikler ... Anaerobik koşullarda LDH ile laktata çevrilir. Mikroorganizmalarda hipoksik ve anaerobik koşullarda etanole çevrilir.



Pi rüvat dehidrogenaz kompleksi; pirüvat dekarboksilaz, dihidrolipoil transasetilaz ve dihidrolipoil dehidrogenaz'dan meydana gelir.



- Glukoneogeneze girmek gerektiğinde pirüvat karboksilaz ile okzaloasetata çevrilir.



Piruvik asitten asetil-KoA oluşumunu sağlayan enzim . .. Pirüvat dehidrojenaz



- Krebs döngüsünü beslemek gerektiğinde pirüvat karboksilaz ile okzaloasetata çevrilir. -



Piruvat dehidrogenaz enzim kompleksi ve TCA enzimleri beş vitamini koenzim olarak kullanır; Tiyamin, r iboflavin, niasin, pantotenik asit ve lipoik asit .



Aerobik koşullarda, pirüvat dehidrojenaz ile asetilKoA'ya çevrilir.



"Krebs döngüsü" başlıklı şekile bakınız.



[ Sitoplazma ]



Glukoz---+ ---+ ---+ ---+---+



Pirüvat



Aerobik glikol iz



- , uı



...ra



::::ı



1a uı



cı,



C: CI)



·o~-



0.5



;~····



........



iHbA; H' f ; BPG t ; (CO,] t ; lso t



10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Parsiyel oksijen basıncı (mm Hg) Şekil 5-10. Hemoglobin (HbA) ve miyoglobinin oksijen bağlama eğrileri. HbA eğrisi düşük pH, yüksek 2. 3 BPG veya CO 2 konsantrasyonlarında sağa kayar.



Anaerobik glikolizin yan ürünü 2,3 BPG, oksijene ihtiyacın arttığı durumlarda sentezi artar.



Hemoglobinin dokulara oksijen bırakmasında rol alan bileşik .. . 2,3-bifosfogliserat (2,3 -BPG)



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ Hemoglobin periferik dokularda oksijeni bırakınca deoksi-hemoglobin haline gelir. Hemoglobin yapısından oksijen ayrıl ınca, 2,3-BPG hemoglobinin r, globin zincirlerinin yüzeyindeki histidin ve lizine (bazik) bağlanır. Böylece hemoglobinin deoksi formu (Taut formu) stabilize olur. 2, 3- bifosfogliseratın özellikleri:



- Hemoglobin F'ye Hemoglobin A'ya kıyasla daha zay ıf bağlanır.



- Hemoglobini deoksi formunda stabilize eder. - Glikolitik yoldaki bir ara üründen sentezlenir. - Deniz seviyesinden yükseldikçe sentezlenmesi artar. - Kronik hipoksiye cevap olarak eritrositlerdeki düzeyi azalmaz, aksine artmaktadır .. Hemoglobinin oksijen satürasyon eğrisini sağa kaydıranlar (Oksijene af initeyi azaltırlar); asidoz,



anemi, 2,3 BPG artışı, CO2 basınç artışı, ısı artışı. Hemoglobinin oksij en satürasyon eğrisini sola kaydıranlar {Oksijene afiniteyi arttırırlar); alkaloz, oksijen basınç artışı, karbonmonoksit.



Hb'de Fe+2 - - > Fe+3 dönüşürse Methemoglobin oluşur .



Eritrositte bulunan ve methemoglobin oluşumunu önleyen enzim; NADH - Sitokrom b5 redüktaz. Siyanür zehirlenmesinde amil nitrit verilerek demir Fe'3 haline getirilir. Methemoglobin siyanürü bağlar ve siyanomethemoglobin oluşur. Hastaya ikinci aşamada tiyosülfat verilir. Siyanür tiyosiyanat şeklinde vücuttan atılır. En son methemoglobinemiyi düzeltmek için metilen mavisi kullanılır. Karbon monoksit (CO), Hb demirine bağlanırsa karboksi-hemoglobin meydana gelir ve eğri sola kayar. Oksijenin dokulara bırakılması güçleşir. Hemoglobin F; 2 alfa ve 2 gama globin zincirinden oluşur, fetüste ve yeni doğanda bulunur.



HbS'in elektroforez h ı z ı HbA'ya kıyasla daha .



yavaştı



HbS'in deoksijene formu sudaki çözünürlüğü en az olan hemoglobin çeşitidir.



Orak hücreli anemide şekli, esnekliği bozulan eritrositler kapillerde lokalize infarktlara neden olur. Hemolitik anemi taşıyıcılarında sıtmaya karşı direnç mevcuttur. HbC hastalığında beta zincirinde 6. aa olan glutamat yerine tizin geçer ve elektroforezde en yavaş hareket eden hemoglobin türü oluşur. Klasik hemoglobin elektroforezinde, en hızlıdan en yavaşa Hb sırası; HbA> HbF> HbS> HbC Bir proteinde hangi mutasyon gerçek leş i rse, elekt roforezdeki hareketliliğinde farklılık gözlenir ... Glutamat yerine lizin geçmesi (Bu değişiklik ile en hızlı giden HbA en yavaş giden HbC'ye dönüşür) Alfa-talasemiler: Her bireyin 16. kromozom çiftinde ikişer tane olmak üzere dört adet alfa globin genomu bulunmaktadır.



Üç alfa geninde delesyon varsa, HbH hastalığı . Dört gende delesyon varsa Hb Barts hastalığı meydana gelir. Bu hastalarda maternal yaşamın en önemli Hb olan HbF sentezlenemez Hidrops fötalis olur. Beta Talasemi: r,-globin 11. kromozomda ve tek bir noktadan kodlanır. Sonuçta sağlıklı bir kişide iki adet beta geni bulunur.



Beta talasemi ekzonların hatalı birleşmesine örnektir. Bir tane beta geni eksik ise beta-talasemi minör, ikisi de eksik ise beta-talasemi majör gelişir. Beta ta lasemi majör formunda, doğumda sağlıklı görünen çocuklarda, ilk yılda ciddi bir anemi görülür. Düzenli olarak kan transfüzyonu aşırı demir yüklenmesi nedeni ile (hemokromatoz) 15-25 yaşlarda ölüm görülmektedir. türü oluşur.



2,3 - BPG, HbF'e bağlanmaz . HbF'de HbA'da bulunan ve 2,3-BPG bağlayan histidin yerine serin bulunur.



24. AMİNOASİT METABOLİZMASI



HbF'in oksijene ilgisi HbA'ya kıyasla daha yüksektir . Oksijene afinitede s ıralama, miyoglobin > HbF > HbA



Pozitif azot dengesi ; büyüme dönemi, gebelik, hastalıkların iyileşme döneminde görülür.



Hemoglobin, oksijen, karbondioksit, karbonmonoksit, hidrojen dışında nitrik oksiti de taşıyab ilmektedir. Karbon monoksit ve nitrik oksit gibi küçük moleküller hemoglobin yapında yer alan hem demirine, oksijene kıyasla çok daha büyük bir afinite ile bağlanırlar. Hemoglobindeki hem demirine oksijenden daha yüksek afiniteyle bağlanan moleküller .. . Karbonmonoksit, nitrik oksit Son 2 - 3 ay içindeki kan glukoz düzeyi regülasyonunu gösteren parametre ... HbAlC



Hb Alc nin oluşum reaksiyonu glikasyondur. Hemoglobine oksijenin bağlanmasının değiştiren başlıca hemoglobin formları ... Fetal hemoglobin, methemoglobin, karboksihemoglobin ve sülfhemoglobindir. Orak hücre anemisinde Hb'nin r, zincirinde 6. aa olan glutamat yerine valin geçerse HbS meydana gelir.



Negatif azot dengesi; infeksiyonlar, yanık, açlık, travma, uzun süreli hareketsizlik, diyetteki esansiyel amine asitlerin yetersizliğinde görülür. Diyetle alınan proteinlerin biyoloj ik değerini belir leyen en önemli unsur ... Esansiyel amine asit Gastrin, mide asit sekresyonunu, pepsinojen sekresyonunu ve intrensek faktör sal ı nımını uyarır. Ayrıca mide motilitesi ve mide kan akımını da artırmaktadır.



"Zimojenlerin aktivasyonu" ba şlı klı



şekile bakınız.



BİYOKİMYA



A



in ce bağırsak Aminopeptidaz



R



y



Arg Lys _.



R



Trp Tyr P~ Met Leu _.



A~ Giy Ser _.



R



B _.



HIZLI TEKRAR



A la ile Leu Vail



ve Arg Lys



·H , N ~ ~-Ç-NH-Ç-Ç:NH-Ç-Ç-NH-c-c :NH-c-c-NH-C-c :NHJ-c: NH-C-c-o



/' Diyet proteini



Ho



Ho:



Ho



1



Hö



ö: Hö:



H



Kl motrlpııln



Tripsin



Enteropeptidaz



Hö:



Tripsinojen



1



Elastaz



Kimotrl p•lnılJıı n



Hö



Kiırbokılf)O~llthıı A Kıırlıokı l pıı ptld ııı



il



1



Proelastaz



Zimojenlerin aktivasyonu Z imojenler: tripsinojen, pepsinojen, kimotripsinojen, proelastaz, prokarboksipeptidaz. Tripsin, zimojenlerin ortak aktivatörüdür . Zlmojenleri aktif enzimlere dönü:ı;türen mekanizma . .. Kısmi proteoliz Ekzopeptldaz olan enzimler ... Karboksipeptidaz ve aminopeptidaz Serin proteazları ve özellikleri; tripsin, kimotripsin, elastaz, prostat spesifik antijen, plazmin, doku plazminojen aktivatör aktive pıhtılaşma faktörleri. Bu enzimler peptid bağlarını parçalar ve aktif bölgelerinde serin içerirler. Diizopropilfluorofosfat bu enzimleri inhibe eder. Sistinüride sistein, ornitin, lizin ve arginin (COLA) amine asitlerinin idrarla atılımı görülür.



Sistinüride dibazik amino asit lerin idrarla atı lımı artar. Transaminasyona girmeyen amine asitler üç tane olup bunlar treonın, lizin ve prolindir .



LenfaWder (Torasik duktus ve venöz sisteme dahil olurlar)



Aspartatın , transaminasyon reaksiyonu ile çevrildiği bileşik... Okzaloasetat



Alaninin transaminasyon reaksiyonu ile çevrildiği bileşik ... pirüvat Protein lerin sindirimi Midedeki düşük pH'da optimum aktivite gösteren enzim . .. Pepsin Rennin (Kimozin) bebeklerde sütün sindiriminde önemlidir. Rennin Ca+2 varlığında sütün kazeinini parakazeine çevirir ve sonra buna pepsin etki eder. Enteropeptidaz , bağırsak mukoza s ında bulunup tripsinojenin tripsine dönüşümünü başlatır.



Transaminasyon reaks iyonlarının koenzimi ... piridoksal fosfat Glutamat dehidrogenaz, hem NAD· hem NADP•'yi koenzim olarak kullanabilen t ek enzimdir. Üre idrarda bulunan başlıca azotlu madde olup idrardaki azotlu bile::;iklerin %90'ını olu::;turur . Üre molekülünün i çerdiği iki azotun biri serbest amonyak (karbamoil fosfat), diğeri aspartattan elde edilir.



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ Üre sentezi mitokondri ve sitozoldedir. Protei



Karbamoil fosfat sentetcizl mitol>---,:



2;(~ ,H



( ) NH, H •o ,P-CH, OH



•o ,P-C H,



smlnotrsnsfers Pirüvat



H,



Glutamat



üreten bakterileri azaltır.



1



1



Alanin u-Ketoglutarat



Böbrek yetmezliğinde, oral neomisin ku llan ı m ı amonyak



ı



H-C-H H-C-H



1



il



O=C



1



Piridoksal fo5L?t



~



o il



c-0-



1



ORE



Ornitin



1



.NH,-C-H 1



H-C-H



cH,



Piridoksamin fosfat



~



o



o



Aspartat



glutamin. Amonyağın toksi k ol mayan taşınma ve depo formu;



glutamin.



Kanda ve beyinde konsantrasyonu en fazla bulunan amino asit; glutamin . Amonyak toksisitesinde azalarak nörojik belirtilerden sorumlu olan madde; alfa ketoglutarat . Hiperamonyem ide ar tan amonyak, glutamat ile reaksiyona girerek glutamine dönüşür. Sonuç olarak



il



GABA'nın öncüsü olan glutamat azalır . İnhibitör yapıda



1



olan GABA azalınca, eksitasyonlar görülür.



c-o· O=C



H-C-H 1



c-o· il



İdrarda bulunan başlıca azotlu madde ... Ür e Böbrekte asit-baz dengesini düzenleyen amino asit;



il



o



Okzaloasetat



Transaminasyon ve oksidatif deaminasyon



Kalıtsal hiperamoneminin başlıca nedeni. . . Üre siklus bozuk luğu



Bir yeni doğanda doğumdan kısa süre sonra, amonyak yüksekliği , kusma , ensefalopati, beslenememe ve konvülziyon saptanırsa .. _ü re siklus bozukluğu Konjenital hiperamonyemi tablosuna neden olan enzim eksikliği ... Ornitin transkarbomoilaz (Üre döngüsündeki



herhangi bir enzim eksikliği bu tabloya sebep olur)



C



BİYOKİMYA HIZLI TEKRAR



Karaciğer ve diğer dokular, bu yolu kullanarak arjinini sentezler.



H, ,COO"



~



·ooc'



....._ NH, ..._ C-NW • 2



1SITOZOL 1 H,N,C=O H,N'



NH CH, CH,



'H



Fumarat Mala!



ÇH,



HCNH,'



coo·



NH,' fO . 61 =N-CH 1



L- Arjinin



~H yH, yH, coo·



ÇH, HÇNH;



coo·



CH,



6H, 1



MITOKONDRI MATRIKSI



NH,' CH, CH, _ _...,...,..._ _,..



L-Ornitin



•



L-Ornitin



~CNH,



NH, 1 C=O 1



coo·



Arjininosüksinat



o 1



·o-P,=O



o·



NH, 1 C=O



NH, 1 C=O



~H



~H



Karbamoil fosfat



N-asetil glutamat



yH, - - - - - - CH, yH, CH,



ATP



coo·



?H,



?H,



HyNH; COO"



HCNH; COO"



L- Sitrüllin



H,NCH 1 yH,



coo·



*



+ NH3'



L-Aspartat



Okzaloos,tat Okzaloasetat



Gt,tamat ; -



Karbamoil fosfat sentetaz 1



L- Sitrüllin



co,



Aspartalın



amlno grubu ürenin azot atomlarından birini s ağlar.



ı(f)



2ADP



+



2ATP



~~~=~t



Fumarat, malala ve oradan okzaloasetata dönüşür. Bu da aspartata transamine olur.



05s148



Üre döngüsü Hiperamonyemide hastaya sodyum benzoat ve sodyum fenil asetat (Hippürik asit, fenilasetil glutamin oluşur, idrarla atılır) verilerek amonyak seviyeleri düşürülebilir. Hiperamonyemide; ayrıca diyetle al ı nan protein miktarı kısıtlanır . Argininosüksinat sentetaz ve arginino süksinat liyaz eksikliklerinde, arginin ver ilebilir.



Sodyum benzoat ve sodyum fenil asetat hiperglisinemi tedavisinde de verilmektedir. Sigara içiminden en çok etkilenen test; amonyak.



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



25 . AMİNOASİTLERİN KARBON İSKELETLERİNİN KAT ABOLİZMASI



Bunlardan dört tanesi TCA'nın arabileşenidir; alfaketoglutarat, süksinil lfoA, fumarat ve Okzaloasetat. Dikkat edilecek olursa, sitrata direkt olarak dönebilen amino asit yoktur.



Proteinlerde bulunan 20 amino asidin katabolizması a-amino grupları uzaklaşınca toplam yedi ürün oluşur ; okzaloasetat, a-ketoglutarat, pirüvat, fumarat, asetil KoA, asetoasetil KoA ve süksinil KoA.



Saf ketojenik amino asitler; lösin, lizin. "Amino asitlerin sınıflaması ve histidin, fenilalanin ve tirozinin "Amino asitlerin yıkılması ile açığa çıkan a-ketoasitter" "Metiyonin metabolizması" ve "Esansiyel olmayan amino asitlerin sentezi" başlıktı şakilere bakınız.



yıkımı",



Glukoj enik



A



Saf glukojenik



ve



Saf ketojenik



B



Ketojenik



i



Alım ln A•pıırııJln



Tirozin



r'1'21.0.fao_



Aıpıır1ııt



Sl ıtıı ln Glu tıım ııt



ı



Valin



Ol utıımln



Fenilal~



Gll• ln Prfllln Sorln



/



!._ösin



T iM HALL +l.m



T Treonin /



\ Metiyonin lzolösin



Yan esansiyel



1



~



~ı



* Ariinin. yarı esansiye/dir



NH,' NH, CH2 -CH-Coo· · ,t. LJCH,=CH-COO- ---+ ~ OC-CH-CH2-CH 2-COQ -(.....,.........,\--.- Glutamat ~ Ht-.ı_ NH Histidaz N~ H 'C' .. rokon·ık H Tetrahydro- 5-Formimino U f O ı at t etrahYd ro f o ı at Histidin asit N- Fonnimino glutamat (FIGlu)



r--1 N:::::.,,-NH



Tetrahidrobiyopterin + O, Dihidrobiyopterln + H,O H



CH,-c - cco·



O



r!Jw '



L· Fı nllalıın l n



\__ 1:_ Fonllıl•nln



OH ::::,..



hldrokallız



Amino asitlerin



H



Oı CH,tı~o_·_



____. Fumarat _.



'



- - - . . Asetoasetat



L-Tirozin



sınıflaması



05s581



ve histidin, fenilalanin ve tirozinin



Alanin, glisin, sistein, serin, treon in, triptofan



•t



G lu koı



izolösin, lösin triptofan



asetil-KoA



yıkımı



Lösin, !izin, fenilalanin, tirozin , triptofan



41 •



( aseto asetil-KoA



Yağ



asit sentezi



I Tirozin fenilalanin aspartat



---+- Fumarat



lzolbsin. metıyonın .



--+-



valı n



05s159



Aminoasitlerin



yıkılması



ile



açığa çıkan



a-ketoasitler



BİYOKİMYA HIZLI TEKRAR



L- Metiyonin S-Adenozilmetiyonin sentaz



P



ATP g2+ Pi+PPi



f H2 ~CNH~+ COOH



f H3



L-sistein



CHr s+ 1 H



~H2



H



f H2 r cNH3+ S-Adenozilmetiyonin (SAM) COOH-



a.-ketobütirat+NH+ ÇHı-S - fH2 CH2 ~CNH3+ ~CNHt COOHCOOH



Metll alıcıları (Ör. Norepinefrin) Metiltransferazlar MetHlenmlf ürünler (Epinefrin)



NH2 N~!,C_..... N ,



Ht...,N/ l



H20



y-Sistatyonaz



Sistatyonin Sistatiyonin~ H20



N"/CH



r'-



sentaz



L-Serin



SH 1



ÇH2 s~Adenozilhomosistein



f H2 ~CNH~+ COOH



\



Adenozin



Metiyonin



Gl,tamla~



hHlıll



Fenilalanin



.



Fosfoglıserat



8-HWP



m eta b o li z m ası



+@@



Glukoz



t



t ..



ll!l•I



Metıyonın



~



(S)



ı-7 Hlıl -~--. Wiiii:i



TA



/



'"'~



AJaala



..._... Ok,ay



UI-KoA Sitrat



•



lzositrat



iiiMi:M



L- Homosistein



\c



Gffih::ii:i /f



'9@ıi,,tii __.Gıutamat semialdehid JI ~



TA a-Ketoglutarat ~ 1-lıilli-ii.illlııılli•lf,..



~ GDH



Mtbii:F



liiM:ii:i



* Arjinin yan esansiyeldir 05s325



Esansiyel olmayan amino asi t lerin sentezi



05s042



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



Lösln



1



Valin



İzo lös in



1



1



26. AMİNO ASİT METABOL ZMASINDAKI METABOLİK BOZUKLUKLAR



TRANSAMINASYON



Yenidoğan



metabolik hastalıklar ının taranmasında başı l ca yöntem ; Tandem mass spektrometri, kullan ı lan



cı- Keloizokaproik asil



Fenilketonüride ; fenilalanin dokularda, plazmada ve idrarda yüksek. Fenilpirüvat (diğer fenilketon cisimlerinin de öncüsüdür), fenillaktat, fenil asetat ve fenilasetilglutamin konsantrasyonları da artmıştır. Fenilasetat ter ve idrarın karakteristik kokusunu verir . Ter ve idrarda fare idrar ı (veya fare leşi) kokusu oluşur.



Akçaa ğaç ş u rubu hastalığında dallı



zincirli aminoasitlerin oksidatif dekarboksllasyonu bozulmu ştur.



Mentol geril ik, yürüme ve konuşma bozukluğu, hiperaktivite, tremor, mikrosefali, gelişme geriliği,seboreik ekzematoid deri lezyonları ve hipopigmentasyon fenilketonürinin karakteristik bulgularıdır.



lzovaleril-KoA lzobüliril-KoA



Fenilketonüride idrarda görülen maddeler . . . Fenilpirüvik asit, fenil laktik asit, fenil asetik asit ve fenilasetil glutamin.



u-Metilbütiril asil



Fenilketonüri hastalarında o luşan fenilasetat , hangi bileşikle konjuge edilerek idrarla atılır ... Glutamin P-Metll-krolonil-KoA



Fenilketonüri taraması için kullanılan test ... Guthrie testi



Blyotln. Karboksllaz



•



P-Metil-glutakonll-KoA



HM. .KoA



Bir çocukta mentol gerilik, mikrosefali , seboreik cilt lezyonları , hiperaktivite , tremor, konvülziyon, açık saç ve göz rengi varsa akla gelmesi gereken . .. Fenilketonüri



Propiyonil-KoA .



1Proplyonll-KoA



1 BıyoU.Karboksilaz



Fenilketonüride kesin tanısında ne bakı lır .. . Kan fenilalanin düzeyi



A::~:f



:::t 6'- Deoks::~:l~~l o:~~:::nil-KoA kobalamln Mutaz (B,, türevi)



Tetrahidrobiyopiterin eksikliğinde metabolizması bozulan amino as itler ... Fenilalanin, tirozin ve triptofan



Süksinll KoA



Dallı



zincirli amino asitlerin metabolizması



Ketojenik ve glukojenik olan aminoasitler; fenilalanin, izolösin, tirozin, triptofan. Esansiyel amino asitler; dallı zincirliler (valin, lösin, izolösin), aromatik halka içerenler (fenilalanin, triptofan, histidin), lizin, treonin, metiyonin. Yarı



esansiyel amino asit; arginin.



Dallı zincirli amino asitlerin katabolizmasında ilk



tepkimeyi katalizleyen aminotransferaz enziminin bulunduğu organlar . . . Kas doku, Yağ doku, Böbrek, Beyin (karaciğerde yok) ATP adenozin kısmını hangi amino as ite aktarabilir . .. Metiyonin Sistein sentezinde kullanılan amino asitler... Serin, metiyonin Aktif metil donörü amino asit .. . 5 -Adenozil metionin Metil- tetrahidrofolat veya betain gibi metil vericileri kullanarak homosisteinden sent ezlenebilen amino asit. . . Metionin Bazı hızlı bölünen lösemi hücreleri gelişmeleri kandan asparjin alırlar, L- Asparjinaz enzimi hastalarının tedavisinde kullanılır .



için ALL



Alkaptonüri ; tiro z in katabolizma s ında bulunan homogentisik asit oksidaz eksikliği sonucu oluşur. İdrarın bekletilmekle siyahlaşması ve eklem yerlerinde siyahlaşma ile karakteri zedir. Bebeğinin kirli bezinin beklediğinde karardığı amino asit metabolizma bozukluğu . . . Tirozin Çocuğun idrarı alt bezini düşünülmeli . . . AI kaptonüri



siyaha boyuyorsa ne



Homogentisik asit oksidaz enzımının eksikliğinde görülen hastalık ... Alkaptonüri Herediter tirozinemi tip 1'de idrar balık veya lahana gibi kokar . Bu hastalıkta biriken süksinil aseton , karaciğer ve böbrek tübülleri üzerinde toksik etki yapar. Bu nedenle hepatorenal tirozinemi denilir. Albinizmin en ağır seyirli olan şekli, t irozinaz eksikliğidir (Tip I , tirozinaz negatif). Permeaz eksikliğinde (Tip II, tirozinaz pozitif) tirozin, melanozomlar içine transfer edilemez. Albinizmin en sık görülen şeklidir. Homosistinüri tip I (Klasik homosistinüri): Sistationin senta z eksiktir. Bebeklikt e kilo alamama , ge liş me geriliğ i bulunur . Ektopia lent is (lens sublüksasyonu) karakteristiktir. Marfan'a benzer görünüm (ince uzun boy, uzun ekstremite, araknodaktili geliş ir .



BİYOKİMYA HIZLI TEKRAR



Akçaağaç şurup hastalığında; Dallı zincirli alfa ketoasit dehidrogenaz eksikliği var. İdrarda yanmış şeker veya çemen kokusu bulunur.



asit . .. Lösin, izolösin ve valindir.



Porifirinler dört pirol halkasına bağlı olan yan zincirlerine göre farklılıklar gösterirler. Bu yan zincirler:



İzovalerik asidemi; idrarda terli ayak kokusu bulunur.



./ Metil, Vinil, Propiyonat, Asetat



Akçaağaç şurup hastalığında yıkım ı



bozulan üç amino



Beta-metil krotonil glisinüri; idrarın kedi idrarı gibi kokması ile karakterizedir. Histidinemi'de, histidinin yıkımını başlatan histidaz enzimi eksiktir.



Hemoglobin Mlyoglobln



Amino asit me tabolizması boz uk l uğunda baş l ıca bulgular . . . Nörolojik bulgular, ketoasidoz, amonyak yüksekliği, letarji , konvülzyon, kusma , idrarda veya terde anormal kokular bulunabilir. Lens dislokasyonu ile seyreden sistemik hasta lı k l ar; - Marfan sendromu - Homosistinüri - Weill-Marcherani sendromu - Sülfid oksidaz eksikliği Hiperglisinemi tedavisinde kullan ı lan madde ... Sodyum benzoat



~



Proteinler



Miiiiı+H@M



(Kurşun inhibe ederıF•''



Protoporflrin IX



l



0ksldaz



Protoporflrinojen 111



r



8. Koproporflrino)on 0ksldaz



Koproporflrinojen 111



r



0roporflr1nojen 111 4. Oroporflnlno)en 111



Olgun eritrositler mitokondri üretemez.



içerme diği



için, hem



r



koıentaz



Hldrokslmetllblllen 3. 0roporflrlno)en 1



r



aentaz ~



porfoblllnojen deıımlnaz



Porfoblllno)on



t



2.ALA



ı



dah ldrataz (Kurşun



lnhlbo ader)



ALA



Porfirin sent ezinin ilk tepkimesinde kullanılan amino asit . . . Glisin Hem grubu sentezinin öncülü olan amino asit . .. Glisin Hem sentezinde düzenleyici basamak .. . Delta aminolevülinik asit (ALA) sentaz Glisin + Süksinil -KoA - > Delt a-Aminolevülinik asit Tepkimesi hangi yolda ilk reaksiyondur . .. Porfirinler Porfirinler inin yapı s ında bulunan pirol ha l kasın a bağlanabilen moleküller ... Metil, propiyonat, vinil, asetat ALA sentaz, porfirin sentezinde düzenleyici basamak olan, süksinil KoA-glisin birleşmesini sağlar.



Glisin'in aktivasyonunda kullanılan madde; süksinil KoA. ALA sentazın kofaktörü pridoksal fosfat, inhibitörü ise "hemin (=hematin)" dir. ALA dehldrataz ve ferroşelataz enzimleri kurşun ile inhibe olur. Kurşun zehirlenmesinin tanısında, kan kurşun seviyesi, idrarda ALA düzeyi, eritrositler de protoporfirin miktarının artması önemli göstergelerdir. Porfirin biyosentez inde dört pir ol halkas ının birleşmesi ve siklizasyonuyla açığa çıkan ilk ara ürün... üroporfirinojen III "Hem yıkımı-1" şekile



bakını z .



Katalaz Trlptofa n plrolaz



i --1



7. Protoporflrino)sn



27. AMİNO ASİT TÜREVİ BİLEŞİKLER



Porfir in (Hem) oluşumundaki başlangıç ve son üç aşama mitokondride, ara aşamalar sitozolde gerçekleşir.



NO sentaz



Hem



5, Oroporflrino)en dekarboksllaz



İnsanda en çok görülen hemproteinler; hemoglobin, miyoglobin, sitokromlar, katalaz, triptofan pirolaz ve NO sentazd ır.



Sıtokrom l ar



Hemoprotelnler



Sistinüri'de; sistein, ornit in, arginin ve lizin amino asitlerinin idrarla atılımı görülür.



f



- -



1



~



Düzenleyici basamak



~ ~~~i~i~ti~~da~~~)al fosfat



Süksinil KoA + Glisin lnhibltörüdür (1,6,7 ve 8 basamaklar mltokondridedlr.)



, 05 150



Porfirin (Hem) sentezi ALA sentaz veya kofaktörü pridoksal fosfat eksikse sideroblastik anemi görülür. Fenobarbital gibi sitp450 monooksijenaz enzim kompleksi ile metabolize edilen ilaçlar porfirya ataklarını provoke ettikleri için, porfiryada mutlak kontrendikedir. ALA sentaz enzimini aktive eden bileşikler. sit P450 sistemi ile metabolize olan ilaçlar (barbitüratlar, sülfonamidler, griseofulvin, heksoklorobenzen). Fotosensitivite görülmeyen tek porfirya türü akut intermitant porfirya olup, eksik olan enzim porfobilinojen deaminaz'dır .



Hem yıkımında görev alan hem oksijenaz , porfirin halkasındaki demiri serbestleştiren ve karbonmonoksit açığa çıkaran bir enzimdir. Bilirubinin çoğu , hangi maddenin yıkımından oluşur . . . Hemoglobin



Hem molekülünü biliverdine çeviren enzim , hem oksijenaz Bil iverdini bilirubine çevire n enzim , bi l iverdin redüktaz .



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



hl



8ooc-cH, H,C -cocf'



CH,



il



CH,



1



CS



1 CH,



CH,



CH,



CH



~CH ~ Ch:():d 1



H



Apoprotein



1



H



H



O



H



Biliverdin redüktaz



~~..~-~ __\._0 L •



Bilirubin



RES Hem sentezi için geri dö nüşüm



Kan



Bilirubin ve haçlar için bağl anma



bölgesi UDP-glukuronozil transferaz



Li



/



2 Bakteriyel metabolizma



rtk,



.



~



idrar '------=--r---'



Hepatik metabolizmad



IGlcUAI



UDP-glukuronik asit



hız sınırlayıcı



basamak



Enterohepatik dola ı m



[i] Hem oksijenaz



(geri dönüşüm) 1.14.99.3



[}] Biliverdin redüktaz 1.3.1.24



Hem Bilirubini RES hücrelerinden karaciğer hücresine görev alan plazma proteini albümindir. Bilirubinin, KC hücrelerinde sitozolde tutulmasını sağlayan protein; Ligandin. taşınmasında



Bilirübin metabolizmasında doğrudan rolü olan maddeler ... Albümin, ligandin, UDP-glukuronik asit.



•



Glukuronozil transferaz 2.4.1.17



yıkımı - 1



Bilirubinin konjugasyonu KC hücrelerinde, endoplazmik retikulumda bulunan glukuron il transferaz ile sağlanır .



İndirekt bilirubin, iki molekül UDP- glukronik asitle birleşir ve direkt bilirubin (bilirubin diglukronit) oluşur .



Bilirubin diglukronit aktif transport ile karaciğerden safra yollarına ve bağırsaklara atılır .



BİYOKİMYA HIZLI TEKRAR



Billrubinin ürobillnojene dönüştüğü yer; İleumun son



bölgesi ve kalın bağırsaklar. ürobilinojen kalın bağırsaklardan dışkının rengini veren sterkobilln şeklinde atılmaktadır . Ürobilinojen böbreklerde ürobiline döner ve idrarın rengini verir. Karaciğerin atılım fonksiyonunu belirleyen parametre . ..



Bilirubin Tıkanma sarılığında idrarda gözlenen bilirubin formu ...



Bilirubin diglukuronat Konjuge hiperbilirubinemi yapan başlıca sebepler . ..



Dubin-Jonhson sendromu , Rotor sendromu ve kolestazdır .



Konjuge hiperbilirubinemi nedenleri . .. Rotor sendromu,



Dubin Johnson sendromu



Adrenal medulla kromaffin hücre tümörlerinin tanısında 24 saatlik idrarda ölçülen madde ... Vanil



mandelik asit Katekolamin se ntezi sıras ında, dopam inin noradrenaline hidroksilasyonu nerede gerçekleşir . .. Salgı granülleri Pürin halkasına azot ve karbon veren amino asit,



Glisin.



Porfirin halka yapıs ına katılan aminoasit, Glisin. Glutatyon, glutamat, sistein ve glisinden oluşan bir tripeptittir. Glutatyonun antioksidan aktivitesinde fonksiyonel olan grubu ... Sistein yapısındaki sülfhidril. Tirozinden sentezlenen hormonları,



başlıca



maddeler,t iro i d



katekolaminler, melanin, tiramin .



İdrarda bilirübin gözlendiği durumlar . . . Tıkanma sarılığı , Dubin-Jonhson ve Rotor sendromu



Triptofandan sentezlenen, Seratonin, melatonin ,



Kreatin fosfat sentezinde, glisin, arjinin, S-adenozil



nikotinamid .



metionin (SAM) ve ATP gereklidir.



Melatonln üretildiği yer ve öncüsü amino asit ... Pineal



Metiyoninden metil alarak sentezlenen başlıca bileşikler . .. Kreatin, Epinefrin, Fosfatidil kolin,



bez - Triptofan



Melatonin Böbreklerde glomerüler f iltrasyona ve tübüler sekresyona uğrayan azotlu bileşik... Kreatinin 24 saatlik idrarla atılan kreatinin düzeyi (1,0 -2,0 gr/ gün) oldukça stabildir. Kreatinin, idrarın 24 saatlik olup olmadığının en değerli göstergesidir. Kreatinin ölçümünde klasik yöntem Jaffe reaksiyonudur. Alkali ortamda kreatininin pikrik asitle verdiği renk



Riboflavin ve pridoksin eki kliğinde triptofandan nikotinik asid sentezi azalır.



Glutamat'tan sentezlenen ... GABA . Histi dinden dekarboksilasyonla, lıistamin oluşur. Biyolojik aminler dekarboksilasyonla sentezlenir. "Amino asit türevi bileşikler" başlıklı tabloya ba kınız .



spektrofotometrede ölçülür.



Katekolamin artışı enzimi inhlbe eder.



Kreat inin ve Üre klirens testleri hangisini değerlendirir . .. Glomerüler f iltrasyon hızı



Stres; Akut streste protein fosforillenmesl ile enzim aktivesi artar.



= [UkxV] / Pk Uk =İdrar kreatinin konsantrasyonu (mg/ dl) V = İdrar volümü (mi/dok) Pk = Plazma kreatinin konsantrasyonu(mg/dl Kreatinin klirensi



Adrenal medulladan salgılanan hormonlar ... Adrenalin,



noradrenalin ve dopamin Katekolamin asit ... Tirozin



oluşumunda



rol



alan



Tetrahidrob ıyo



Piridoksal fosfat



Katekolamin sentezinde kortizol tarafından sentezi indüklenen enzimin düzenlediği basamak ... Noradrenalin --+ Adrenalin Feniletanolamin- N - metiltransferazı indükleyen hormon .. . Kortizol Monoaminoksidaz enzimi hangilerinin inaktivasyonunda rol oynar .... Adrenalin ve noradrenalin Katekolamin sentezinde doğru sıralama . . . Tirozin



hidroksilaz, Dopa dekarboksilaz, Dopamin J'ı-hidroksilaz, Feniletanolamin N-metil transferaz Dopamin yıkım ürünü... Homovanilik asit Vanilmandelik asit (VMA) hangi maddelerin ana yıkım ürünüdür ... Adrenalin ve noradrenalin Feokromasitoma tanısında 24 saatlik idrarda artan madde . . . Vanil mandelik asit



dekartıoksllaz



Dopa (Aromatik L-aminoasit dekaıboksilaz)



DOPAMIN c vll, cu" Dopamln Bota hldrokıllaz Fumaral



Katekolamin sentezinde hız kısıtlayıcı enzim .. . Tirozin



Epinefrin ve norepinefrinin sentezinde kullanılan amino asit .. . Tirozin



!



basamak)



DOPA



amino



hidroksilaz Tirozin hidroksilaz katekolamin biyosentezinde hız kı sıtlayıcı enzimdir. Tetr ahidrobiyopterini kullanır ve tirozini dopaya çevirir.



lrozin hıdroksll az



Hız sınırlayıcı



Fe



Feniletanolamin



N-metil tr.ınsferaz



+1



(karışık fonksiyonlu okaldaz)



NOREPINEFRİN



r = .S-adenozil metiyonln



(+)j



S-adenozll homosistein



Glukokortikoltler



enzimi indülıler



•iiMHM·



05s033



Katekolamin sentezi Dekarboksilasyon reaksiyonlarında gerekli olan koenzim; pridoksal fosfattır (Vit B6).



Hücr e prolifer asyonunun en iyi göstergesi putresin . Tümör hücre yıkımının en iyi göstergesi spermidin . Karnozin --> Histidin



+ J'ı-alanin .



Anserin --> Karnozin



+ SAM.



Homokarnozin - -> GABA + Histidin. Beyinde arjininden oluşa n antihipertansif, agmatin . Tek bir basamakta vazodilatatör bir maddeye dönüşen amino asit ... Histi din



®



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



Amino asit türevi Madde



Prekürsörü



Katekolaminler Melanin



bileşikler



Görevi Nörotransmitter, hormon



Tirozin



Tiroksin



Pigment Hormon



GABA



Glutamat



İnhibitör nörotransmitter



Triptofan



Vazokonstriktör



Melatonin Seratonin



Hormon



NAD



Koenzim



Histamin



Histidin



Vazodilatatör



Glutatyon GSH



Glutamat + Sistein + Glisin



Antioksidan



Kreatin-fosfat



Glisin + Arjinin + SAM + ATP



Kaslarda ATP deposu



Spermidin-Spermin



Ornitin + SAM



Membran, nükleik asit vb. poliamin



Putressin



Ornitinden dekarboksilasyonla



Putressin, spermin ve spermidin poliaminler olup hücre proliferasyon göstergeleridir



Karnozin-anserin



Histidin + Alanin = Karnozin Karnozin + SAM =Anserin



Kaslarda?, karnozin koku alma



Porfirin



Süksinil-KoA + Glisin



Hem



Homokarnozin



Histidin + GABA



Beyinde nörotransmiter



Glisin + Glutamin + Aspartat+ THF+ C02



Nükleotit



Glutamin + Aspartat



Nükleotit yapısında



Metiyonin + Lizin



Yağ asitlerinin sitozolden mitokondriye taşınması



Pürin



bazları



Pirimidin



bazları



Karnitin



yapısında



yapısında



NOT: Bu tablo yer alan amino asit türevi bileşikler RİBOZOMDA SENTEZLENMEZ 1!1



Kendi öncülü olan amino asitten dekarboksilasyonla Histamin



oluşan madde . . .



Safra tuzu oluşumu için gerekli olan taurin hangi amino asitten sentezlenir? Sistein



Metyonin ve !izinden sentezlenen; karnitin . Hiperoksalüride oksalatın endojen kaynağı; Glisin. Arjinininden sentezlenen maddeler; üre, ornitin, Nitrik oksit, kreatin, putresin, spermin, spermidin. Glisin içeren maddeler; glutatyon, kreatin fosfat, porfirin halkası, pürin bazları . Fenilalanin, tirozin ve triptofanın hidroksilasyonunda tetrahidrobiopterin ve moleküler oksijen kullanılır.



28. PLAZMA PROTEİNLERİ Plazma proteinlerinin başlıca görevleri . . . İnflamasyona infeksiyonlardan korunma, asit-baz dengesi ve suda çözünmeyen bileşiklerin taşınması.



yanıt,



Serum protein elektroforezi ile plazma elektroforezi arasındaki en önemli fark fibrinojendlr. Serum antikoagülan kullanılmadan alınan düz kan örneğinden elde edildiği için fibrinojen gibi pıhtılaşma faktörleri bulunmaz . Plazma ise antikoagülanlı tüpten elde edildiği için fibrinojen içerir.



Protein elektroforezinde dar bir pik, tek bir immünglobülin sınıfının kontrolsüz çoğaldığını gösterir. Monoklonal gammapati çok tipik bir görünüm olup; multipl miyelom, kriyoglobülinemi gibi hastalıklarda görülür. İmmunofiksasyon elektroforezi (İFE), oldukça duyarlı bir yöntem olup monoklonal proteinlerin ayırımını sağlar. Multipl miyelom ve diğer B hücreli neoplazmaları olan hastaların tanısında İFE değerli bir göstergedir.



Protein elektroforezinde beta gamma köprüleşmesi siroza ait karekteristik bir görünümdür. Protein elektroforezinde beta gama arasında yer alan protein .. . Fibrinojen Serum protein elektroforezini gösteren şekilde k5-k6 noktaları arasındaki protein bandı . . . Gama Serum protein elektroforezinde beta bantında yer alan protein . .. Transferrin Tiroksin ve retinol bağlayan, elektroforezde albüminden hızlı ilerleyen plazma protein . . . Prealbümin Albümin ve prealbümin hariç plazmadaki globüler proteinlerin hemen hemen hepsi glikoprotein. Albümin; onkotik basıncı sağlar.



BİYOKİMYA HIZLI TEKRAR



Alfa-1 antitripsin, eksikliğinde panasineer amfizem meydana gelir.



Albümin; çeşitli moleküllerin transportunda rol oynar. Bakır, kalsiyum, magnezyum ve çinko gibi iyonlar , bilirubin, hem gurubu, hormonlar (steroid hormonlar, korti zol, aldosteron, T3, T4 vb.), yağ asitleri ve hidrofobik ilaçlar (salisilat, warfarin, sülfonamid) en önemli örneklerdir. Dehidratasyon, durumdur.



albümin



artışına



Sialik asit, plazmada bulunan birçok glikoproteinin proteinlerin yarı ömrü dolar ve karaciğere alınıp yıkılırlar . Genellikle yarı ömrü iki saatten az olan proteinlerde, PEST amine asit dizisinin tekrarlandığı bölgeler bulunmaktadır. Bu bölgede prolin (P), glutamat (E), serin (S) ve treonin (T) yer alır.



yapısından ayrıldığında ,



neden tek



Hipoalbüminemi; deri, GİS ve böbrek yolu ile kayıplara bağlı olabildiği gibi; karaciğer hasarına, malabsorbsiyona ve malnütrisyona bağlı sentezin a zaldığı durumlarda görülür. Ayrıca doku harabiyetine yol açan inflamatuvar hastalıklar gibi katabolizmanın arttığı durumlarda da görülür.



Hangis i akut makroglobülin



reaktanı



Karaciğerde sentez edilen haptoglobin, plazmada serbest hemoglobini bağlar.



fonksiyonel enzimleri; Psödokolinesteraz, lipoprotein lipaz ve aktive omuş pıhtılaşma faktörleridir.



Haptoglobin-Hb kompleksi nin molekül ağırlığı yüksek olduğu için bu molekül böbreklerden Hb kayb ı nı ve dolayısı ile demirin atılmasını önlemektedir.



Akut bir inflamasyonda C- reaktif protein 4-6 saat ( erken), seruloplazmin (en geç) düzeyi 4-20 günde yükselmektedir. C-reaktif protein yüksekliği koroner kalp hastalığı riskinin erken bir göstergesi olup, koroner kalp hastalığı için risk taraması amacıyla



Hemolizde haptoglobin seviyesinin azalması tanı koydurucudur. Plazmada bulunan serbest hem ve methem molekülleri hemopeksin tarafından bağlanır. Hemolizde seri olarak, arka arkaya yapılan hemopeksin ölçümleri haptoglobine göre daha değerlidir.



kullanılabilmektedir.



Akut inf lamasyonda düzeyleri azalan prealbümin, albümin, retinol bağlayıcı protein ve transferrin negatif akut faz reaktanlarıdır.



Serülopl azm in; en geç t epkime ver en akut faz reaktanıdır.



Seruloplazmin, karac iğerde sentezlenip yapısındaki sialik asitin uzaklaştırılması ile Kc de yıkılmaktadır .



Prealbümin (transtiretin); elektroforezde albüminden hızlı hareket eder.



Seruloplazmin; f erro demiri (Fe+2), f erri (Fe+3) forma okside ettiği için Ferrooksidaz'dır.



Prealbümin, total parenteral nütrisyon, protein enerji malnütrusyonu gibi durumlarda beslenmenin takibinde kullanılan en hassas ve en değerli parametredir.



Bir seruloplazmin analoğu olan hefastin de f erro demiri (Fe+2), ferri (Fe+3) formuna okside eder. Kanda serbest bakırın taşıyıcısı seruloplazmin değil albümindir 111. Wilson sirozunda, serum seruloplazmin düzeyi düşük , dokularda ve idrarla atılan bakır düzeyi yüksek. Bakır, böbrek, beyin, Kc ve gözde (Kayser-Fleischer halkası) birikerek t oksik olmaktadır.



Alfa 1- antitripsin; bir diğer adı ile alfa 1- proteinaz inhibitör, bir akut faz reaktanı olup, antiproteinaz aktivitesi bulunmaktadır. Bu mol ekül elastaz ve kollajenazı inhibe etmektedir. Ayrıca; kimotripsin, kallikrein, renin, ürokinaz , plazmin ve trombini bağlamaktadır . şe kile bakınız.



Monoklonal gammopatl = Paroprotelneml



Normal elektroforez



Beta gamma kopruleşmesl = Siroz'a ozgüdür



~



g/dl 3,6



3,4



6 ,4



0 ,3 0,7 1,0



0,2 0 ,5 0,6



0,4 0 ,9



BETA



3,4 8,6 10,9



GAMA



33,6



2,9



0 ,8



1.1 1,6



6,0



8,3



g/dl



3,8



3,4



5, 4



0,3 0,7 ı.o



0,2 0,5 0,6



0,4 0,9 1, 1



ALFA 1



BETA



3,6 10,2 13,9



G/WIA



18,8



1,3



0,8



1,5 8,3



Normal Aralık g/dl



%



g/dl



6,0



\



43,6



Norm al Aralık



% 53,5



7, l



Alfa 2-



Serum total proteininde belirgin azalma hangi hastalıkta görülür .. . Nefrotik sendrom



Plazmanın



Total



değildir?



Alfa2-makroglobin, bir panprot einaz inhibitördür. Nefrotik sendromda en çok artan plazma proteinidir.



Albümin ölçümünde klasik yöntem, Bromkrezol yeşili veya Bromkrezol moru gibi anyonik boyalarla verdiği absorbansın 628'nm de spektrofotometrik ölçümüdür.



"Plazma efektroforezi" başlı klı



faz



ALFA 2



Total



yO~~k



yOkıek



Normal Aralık g/dl



%



g/d l



39,5



2,5



3,4



ALFA 1



8,4



o,s



0 ,2



ALFA 2



BETA



8,9 10,9



0,6 0,7



0,5 0,6



GAMA



33,6



Total



-



8,4 d0t0k 0 ,4 yOluek



2, 1



0 ,8



0,9 1,1 1,5 yOluelt



6,4



6,0



8, 3 0511223



Plazma elektroforezi



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



Wilsonda, ATP 7B geninde bir bozukluk var. Bu gen bakırın safra yollarına atılmasını ve serulo~min yapısına girmeyi sağlayan, bakır taşıyıcı ATPaz adı verilen bir enzimi kodlar. Sonuçta safra ile atılamayan ve seruloplazmin yapısına katılamayan bakır, birçok dokuda birikir.



Seruloplazmin analoğu hefastin, ferro demiri ferri hale __çevi~k_trımsferrine bağlanma.smLS!Lğlar. _ _



Wilson sirozunda, artan bakır için D-penisilamin gibi şelatl ayıcı ajanlar kullanılmaktadır.



Hepsidinin ferroportine etki ederek ..demirin kana kontrol ettiği düşünülmektedir. Orneğin kanda demir arttığı nda , hepsidin artarak ferroportinin yıkımını hızlandırmaktad ı r . Böylece bağırsaklardan kana demir geçişi azalmaktadır.



Hepsidin; karac iğerde sentezlenen bir protein olup bağırsaklardan demir emilimini azaltmaktadır. Ayrıca makrofajlardan ve karaciğerden kana demir salınımını engellemektedir. çıkışını



Menkes sendromu ; temel problem, P-tipi bakır kodlayan gende (ATP7A) sorundur. Bağırsaklardan bakır emiliminde ve hücre içine bakır taşınmasındaki kusur nedeni ile plazma ve karaciğer Cu düzeyleri azalmıştır. taşıyıcı ATPaz'ı



Eritropoetik aktivite artışı, hipoksi ve demir depolarının azalması hepsidin sentezini azaltır .



Menkes sendromunda bakırlı enzimler olan tirozinaz, lizil oksidaz ve dopamin beta - hidroksilaz gibi enzimlerinin fonksiyonlarının bozulur.



Demir yüklenilmesi ve enflamasyonda ise hepsidin sentezi artar. 1)2 - Mikroglobülin; tüm nükleuslu hücrelerde bulunduğu ve proksimal tübüllerde tamamı reabsorbe ve katabolize olduğu için, proksimal tübül fonksiyonun değerlendirilmesinde belirteçtir.



Menkes hastalığında, saç yapısında değişiklik (kinky hair), depigmentasyon ve kollajen ile elastin yapısında bozukluk görülür. Transferrin ; +3 Değerlikli demirin taşınmasında fizyolojik öneme sahiptir. Transferrin x 1, 25 = Total demir kapasitesi.



İmmünglobül inler; IgA, IgD, IgE, IgG ve IgM olmak üzere beş sınıftır. Aynı anda iki veya daha fa_ zla immunglobülin artarsa poliklonal gamopati denir. Or. Viral hepatit,sarkoidoz, romatoid artrit, kronik infeksiyonlar vb.



bağlama



Normalde transferrinin 1/3'ü demirle doymuş (satüre) durumdadır.



Demir eksikliği anemisinde transferrin satürasyonu azalırken, transferrin artmaktadır.



Monoklonal artışın (paraproteinemi) en sık sebebi idiopatik monoklonal gamopatidir. "Demir emilimi"



Transferrine , demirin bağlanabilmesi için ferro demirin seruloplazmin (ferrooksidaz) veya hefastin ile okside edilerek ferri formuna dönüşmesi gerekir. Gıdalarla alınan ferri (Fe+3) formundaki demir, bağırsak



lümeninde ya askorbik asit (Vit C) veya ferriredüktaz denilen bir enzimle ferro (Fe+2) formuna çevrilir. Ferro demir bağırsak hücresinin f ırçams ı kenarında bulunan divalan metal transporter - 1 (DMT-1) ile enterositlerin içine al ınır. Ferro demir enterositin bazolateral tarafında bulunan ve demir çıkışını sağlayan ferroportin ile enterositten kana karışır.



Bağırsak



Fırçamsı



Lümeni



yüzey



baş lı k lı şekile bakınız.



Multipl miyelomda başta IgG'nin hafif zincirlerinden oluşan ve ağır zincir içermeyen, 60°C'lik ısıya dayanıklı Bence J'ones proteini idrarda artmaktadır. Waldenström makroglobülinemi ve kriyoglobülinemi de IgM sın ıfından monoklonal antikorların artmıştır. IgGler; klasik kompleman yolunu aktivasyon güçlerine göre sıraland ığında Ig G3>Ig Gt >Ig G2 şeklindedir. Ig G4 kompleman yolunu aktive edemez. IgG molekülünün, antijen ile özgül olar ak bağlanan bölgeleri hangileridir . . . VL, VH



Hepsidin



Enterosit



Kapiller sistem



Hem Fe+



3



Ferri-redüktaz ! Askorbik asit



Fe +2 ~ +3



Fe



Fe+



- Ferrltln



2



Fe +3



-



~----



HEFASTİN SERULOPLAZMİN



' -~ --



-~



Divalan metal transporter- 1 + +3



Fe Ferroportin



Demir emiliminin özeti



- Tr nsferrin 05sl087



BİYOKİMYA HIZU TEKRAR



İmmünoglobulinl erin özgüllüğü ile ilgili temel



bilgiler .. . Özgüllüğü belirleyen bilgi, immunglobülinin primer yapısında bulunur.



Bir plazma hücresinin ürettiği immünoglobulinler, birden fazla farklı haptenik grubu tanıyıp onlara bağlanabilir.



Özgüllüğü sağlayan aminoasit dizisi için gerekli bilgi,



immünoglobulinin sentezlendiği hücrenin DNA'sında bulunur. - Aynı hücrede sentezlenen immünoglobulinler aynı özgüllüğe sahiptir. - Tipik antijen-antikor birleşmesi zayıf bir etkileşimle



Alternatif kompleman yolu, gram ( - ) bakterilerin endotoksinlerinin C 3b'ye bağlanmasıyla başlar. C 5b , C 6, C 7 ve C 8 proteinlerinin oluşturduğu komplekse C 9 proteinin bağlanması ile Membran Atak Kompleksi (MAC) meydana gelir.



Herediter anjiödemde, C- lq esteraz inhibitör (C- 1 inhibitör) eksikliği mevcuttur. Neisseria cinsi bakteri infeksiyonlarında MAC eksikliği görülmektedir. İkinci trimester üçlü tarama testinde kullanılan plazma proteini. .. Alfa fetoprotein



gerçekleşir.



IgA ; dimerik yap ı da olup yeni doğanları intestinal infeksiyonlardan korur. Sekretuar IgA, bağırsak ve bronş membranları ile laktasyondaki meme duktusları gibi dokularda sentezlenmektedir. Selektif Ig A eksikliği , primer immun yetmezliklerin en sık nedenidir . Uzun süreli fenitoin kullanan hastalarda da IgA eksikliğine ve D vitamini eksikliğine sık rastlanır. IgM; pentamer yapıda olup alfa2- makroglobülinle birlikte molekül ağırlığı en yüksek olan maddeler den biridir. İntrauterin dönemde çocuk tarafından sentezlenen ilk Ig'dir. IgM, Klasik kompleman aktivitesini başlatan en önemli Ig'dir.



Eritrosit yüzey antijenlerine karşı oluşan soğuk antikorlar IgM sınıfı ndadır . Akut infeksiyonlarda ilk sentezlenen IgM'dir . Ig E: saman nezlesi, astım, egzema ve ürtiker gibi allerjik olaylarda görülür. Ig E'nin reseptörü, bazofil ve mast hücre yüzey membranlarında bulunur. 303 .İmmunglobülinler serumdaki konsantrasyonları na göre sıralandıklarında IgG> IgA> IgM> IgD> IgE



J proteini içeren immunglobulinler . .. IgM-IgA Fibrinojendeki fibrinopeptidlerde bulunan ve fibrinojenin fibrin gib i agregat oluşturmasını engelleyen yapı lar .. . Aspartat, glutamat ve tirozin sülfat Pıhtılaşma sürecinde trombinin etkisi olan basamaklar . .. Fibrinojenin fibrine dönüşümü, Faktör V'in faktör Va'ya dönüşümü, Faktör VIII'in faktör VIIIa'ya dönüşümü, Protein C'nin protein Ca'ya dönüşümü



Pıhtılaşma sonucu oluşan flbrini eriten ve f ibrinolitik



sistemde yer alan faktör . .. Plazmin Fibrin monomerlerini polimer hale getiren faktör ... F XIIIa Klasik kompleman yolu , antijen-antikor kompleksinin C1q proteinine bağlanması ile başlar. C 3a ve C 5a, kemotaktik ve anafilatoksik etkili. C 5a, C 3a' ya göre 1000 kat daha güçlü, kemotaktik ve anafllatoksik etkisi en belirgin maddedir.



29. ENZİMLER Enzimlerin genel özellikleri: - Enzimler protein yapısındadırlar (ribonükleazlar ve peptidil transferaz hariç) - Enzimlerin katalitik gücü çok yüksektir. - Enzimler katalizledikleri reaksiyona özgüllerdir. - Enzimler denge sabitini değiştirmezler. - Enzimler katalizledikleri tepkimelerin aktivasyon enerjisini düşürürler. - Enzimlerin bir kısmı aktif olarak sentezlenirken bir kısmı da proenzim olarak sentezlendikten sonra seçici proteolizle gittikleri bölgede aktif hale gelirler. Enzimlerle ilgili olarak . . . Enzimin protein kısmı apoenzim olarak adlandırılır. Bazı katalitik RNA'lar hariç hemen hepsi protein yapıdadır. Holoenzim, protein olmayan yapı da içerir. Reaksiyonun denge sabitine etki etmezler.



Enzimler, serbest aktivasyon enerjisini azalt arak reaksiyon hızını arttırırlar. Enzimlerin katalitik gücü çok yüksektir . Enzimler katalizledikleri reaksiyona özgündür. Enzimler reaksiyonun denge sabitesini değiştirmez . Enzimler protein yapısındadır . Enzimlerin büyük bir kısmı aktif olarak sentezlenir . Bir reaksiyonun hızı (V) birim zamanda ürüne çevrilen substrat molekülü sayısıdır. Genelde µmol !lr!ln/ dk olarak ifade edilir. Km, bir enzimin maksimum hızın yarısına (Vmax/2) için gerekli olan substrat konsantrasyonudur. Km sabitesi bir enzime ve onun substratına özeldir. Km denge sabitesi enzim varlığında değişmez. erişmesi



Enzim aktivitesinin kontrolünde etki eden durumlar ve etki hızları . .. Substrat varlığı : Hemen devreye girer. Ürün inhibisyon : Hemen devreye girer. Allosterik etkileşimler: Hemen devreye girer. Enzimlerin kovalent modifikasyonla düzenlenmesi: Hemen veya dakikalar içinde devreye girmektedir. 5 . Enzim sentezinin ind!lklenmesi ve baskılanması : En yavaş devreye giren mekanizmadır. Saatler veya günler içinde devreye girer.



1. 2. 3. 4.



Enzim hızına etki eden başlıca faktörler; substrat miktarı , pH , son ürün, ı sı , allosterik aktivatör veya inhibitörlerin varlığı , enzim miktarındaki değişiklikler ve kovalan modifikasyonlar.



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ Enzimlerin Km değeri ile ilgili başlıca özellikler . ..



-



M a-k-s-imum-h-ı-z-ın



yar1 s- ını-v e r en



s-ub strat



konsantrasyonudur - Enzim miktarı ile değişmez, Kompetitif inhibisyonda artar, - Non-kompetitif inhibitörler enzimin Km



değerini



değiştirmez.



Allosterik enzimlerin başlıca özellikleri . ..



-



Kooperativite gösterirler Michaelis-Menten kinetiğine uymazlar. Kinetik eğrileri sigmoidaldir. Pozitif ya da negatif efektörleri vardır. Metabolik yolakların kontrol basamağıda görev alır. Reaksiyonları tek yönlüdür.



30. KLİNİK ENZİMOLOJİ Laktat dehidrogenazın izoenzimlerinden anoda en hı zlı göç eden ve kalp kri zinde artan ... LDHl Laktat dehidrogena zın izoenzimlerinden kanda en çok bulunan; LDH2 Laktat dehidrogenaz ın izoenzimler inden akciğer hasarına duyarlı olan. LDH3 Laktat dehidrogenaz ın izoenzimlerinden karaciğer hasarına en duyarlı olan. LDH5 Beyinde LDH i zoen zimlerinin tamamı bulunmas ına rağmen, beyin hastalıklarında kanda LDH değişmez. Megaloblastk anemi t ot al LDH'ın en çok arttığı durumdur. Karaciğerle



fonksiyon testlerinin başlıca örnekleri . .. Transaminazlar (AST, ALT) , LDH, alkalen fosfataz, GGT, 5'- nükleotidaz, bilirubin, t otal protein, albümin ve protrombin za manı say ılabilir. Serum al kalen fosfatazın kaynaklandığı dokular . .. Karaciğer, kemik, intestinal mukoza, böbrek, plasenta ALT, AST, LDH, glutamat dehidrogenaz, alkol dehidrogena z, izositrat dehidrogenaz ve malat dehidrogenaz karaciğer hücre (hepatosit) lezyonunu



Çocuklarda alkalen fosfataz büyüme çağında fizyolojik .olarak yüksek o l d uğu için 5' -nükleotJdaz,--kolest.az tanısında daha değerlidir . GGT (gama- glutamil - transferaz veya transpeptidaz): Hepatositler ve renal tübül hücrelerinde bol miktarda bulunur. GGT enzimi , obstruktif sarılıklar, ve koles istiti göstermede ALP, 5'-nükleotidaz, lösin aminopeptidaz dan çok daha değerlidir . GGT (gama-glutamiltransferaz veya transpeptidaz):



A- Kole stazın en iyi göstergesi,



B- Alkolik hepatitin en iyi göstergesi, C- Hücre membranlarından, aminoasitler i taşır, D- KC tm'de en spesifik artan enzimdir. Gama- Glutamil siklusu: membranlardan glutatyon (GSH) varlığında amino asitlerin taşınmasında ve tüketilen glutatyonun yeniden sentezinde rol alır. Gama-Glutamil siklusunda 6 enzim bulunur: bunlardan sadece gama - glutami I - transpeptidaz plazma membranında yerleşmişt ir . Diğer beşi sitozoliktir; gama- glutamil-siklotransferaz, oksoprolinase, gamaglutamil- sistein sentetaz, glutatyon senteta z ve dipeptidaz.



Hangi amine asit v-glutamil siklusu ile hücreye taşınmaz? Prolin Miyo kartt a bol bulunmas ına rağmen, yarı ömrü çok kısa o lduğu için, kalp kri zinde tanı ve takipte kullanılmayan enzim; izositrat dehidrogenaz . Miyokart infarktüsünde akut evrede reperfüzyon akım takibi için kullanılan dört belirteç; Miyoglobin, CK- MB, Troponin I ve Troponin T'dir. CK- 1 (CK-BB) .. . Beyin, BOS , prostat CK-2 (CK-MB) .. . Kalp kas ı, çizgili kas CK- 3 (CK-MM) .. . İs kelet kası , kalp kası



feğer Meslek1aşlarımız; il



yansıtmaktadır.



t ueserin tüm hakları TUS-DATA A.Ş. 'ye aittir. Yıllar boyunca verilen



İzositrat dehidrogenaz: parankimal karac iğer hastalıklarının duyarlı bir göst ergesidir .



nice emek, zahmet güncelleme telif ve bugünkü haline gelmiştir.



Alkalen fosfataz, GGT, 5' -nükleotidaz ve lös in amino peptidaz ~ kolestaz tanısında kullanılmaktadır.



açıdan



ALT ve AST düzeylerinin hepatit geçiren bir hastada 6 - 12 ay süresince yüksek düzeylerde seyretmesi kronikleşme belirtisidir. Masif nekrotizan hepatit olan fulminan hepatit t e serum enz im düzeyleri bi r kaç günde artar sonra hızla azalmaktadır . Transaminaz'ların ani bir şekilde azalması sağlam hücre kalmadığının bir göst ergesidir. Biliyer obstrüksiyonda alkalen fosfataz sentezi artmaktadı r.



Alkalen fosfataz, ost eoblastik aktivite artı ş ından etkilenir. Hamilelerde , 3. trimest erde al kal en fosfataz ın plasenta! izoenzimi fi zyol ojik olarak artar . Bu yüzden, hamilelikte kolestaz tanısında alkalen fosfataz yanıltıcı olabilir.



yayın harcamala rı



ile



Bu eserin yasal olmayan yollarla (fotokopi, POF vb.) edinilmesi iki daha yasak ve ahlak dışıdır. 1. Telif hukuku ve kanunlar açısından yasak ve cezaya tabidir. açısı ndan "yasak" ve "haram" dır. Kul ve TUSDATA ya da emeği geçen herhangi bir yazarımız, kul haklarını hiçbir şeklide helal etmeyeceğini ve bir çeş it "hırsızlık" yoluyla elde edilen yayınımızın fayda etmemesini çıönü l den dlledlklerlnl açıkça deklare etmektedir.



2. Bütün inançlar hakkıdır



olan öğrenci arkadaşlarımı zın: ve incelememiz durumunda, iyi niyetle ve cömertçe hediye etmeye hazır olduğumuzu da deklare ediyoruz. Bu esere



çıe rçekten



ihtiyac ı



şubelerimize yazı lı başvurması



Mülkiyet haklarına tecavüz ne kadar çirkinse; mülkiyet da o kadar asli bir duruştur.



haklarına



saygı



TUSDATA



BİYOKİMYA HIZLI TEKRAR



Cerrahi, intramüsküler enjeksiyonlar ve egzersiz sonu değişiklikler kaslarda travmaya yol açarak, CPK'yı



Enzim



Kandaki Enzimlerin Başlıca Kaynakları



Alanin aminotransferaz



Karaciğer



Klinik Uygulamalar Hepatik parankima! hastalıklar



Karaciğer,



kemik, barsak Alkalen fosfataz



arttırır.



Başlıca



mukozası,



plasenta, böbrek



Hepatobiler hastalıklar,



kemik hastalıkları



Amilaz



Tükrük bezleri, pankreas



Pankreatik



Aspartat aminotransferaz



Kalp, karaciğer, iskelet kası, eritrosit



Hepatik parankima!



Kreatin kinaz



iskelet kası, kalp



hastalıklar



hastalıklar



Kas



Karaciğer,



y-Glutamiltransferaz



Lakat dehidrojenaz



pankreas, böbrek



Kalp, eritrosit, iskelet kası, lenf nodları, karaciğer



hastalıkları,



myokard infaktüsü Hepatobilier hastalıklar



Hemolitik ve megaloblastik anemiler, lösemi ve lenfomalar, çeş itli



kanserler Lipaz



Pankreas



5'-Nükleotidaz



Karaciğer



Pankreatik ha sta lıklar



Hepatobilier hastalıklar



Kas liflerinde nekrozla giden hastalıklarda (ör. müsküler distrofiler, polimiyozit ve rabdomiyoliz) total CPK en yüksek düzeylerine çıkar. Müsküler distrofi; Duchenne t ipi kas distrofisi, X'e bağlı resesif, anormal distrofin geni yol açar. Müsküler distrofide, semptomlar başlamadan önce serum CPK aktiviteleri yükselir ve normalin 10 katından fazla değerlere rastlanır. Müsküler distrofide, kadınlar taşıyıcı olduğu için % 75'inde CPK yüksek. Birçok ilaç ve kimyasal maddeler toksik miyopati yaparak CPK'yı artırabilir. Narkotik analjezikler, alkol, D - penisilamin, fibrik asit analogları ve HMG-CoA redüktaz inhibitörleri. Malign hiperpireksi ciddi seyirli toksik bir miyopatidir. Genellikle genel anestezide, bazen sadece kas gevşetici alanlarda da ortaya çıkmaktadır. Nöbetler esnasında serum CK aktiviteleri yüksektir. Malign hipertermide , riyanodin reseptör genindeki mutasyonlar sorumlu . Tedavisinde dantrolen veya riyanodin kullanılır .



Ameliyatlardan sonra CK değerleri yükselir ve eğer miyokard infarktüsü de şüphe ediliyorsa, CK - MB mutlaka ölçülmelidir. Özellikle akut ve kısa süreli şiddetl i egzersizler sonucu serum CK değerlerinde yükselmeler görülebilir. Hipotiroidi de total CK düzeyi artmaktadır. Kemiğin Paget hastalığı alkalen fosfataz ın en çok yükseldiği (normal üst değerin 10 katından fazlasına çıkabilir) durumdur.



Hem primer hem de sekonder kemik tümörlerinde alkalen fosfataz normal üst değerin 5 katı kadar yükselir . Osteomalazi ve raşi tizmde, kemik k ı rıklar ı nın iyileşmesi esnasında alkalen fosfataz artar. Osteoporozda osteoblastik aktivite artmadığı için alkalen fosfataz genellikle normal bulunur. Osteolitik aktivitenin arttığı osteolitik sarkomlar ve multipl miyelomun kemik metastazlarında ALP normal sınırlar içerisindedir, ancak asit fosfataz artmıştır. Prostat kanserinin kemik metastazlarında ALP ile birlikte asid fosfataz artmaktadır. Prostat Ca'da pr ostat ik (tartarat ile inhibe olan) asit fosfataz düzeyleri artar. Primer karaciğer tümörü ve metastazlarında fizyolojik değişikliklerden etkilenmeyen GGT karaciğer hasarının önemli bir belirleyicisidir. Amilaz ve lipaz pankreas kanserlerinde artmakta, ancak lipaz daha değerl idir . Neoplastik dokularda hücre proliferasyonu ve oksijen kullanımı arttığı için glikolizde görevli LDH ve fosfoheksoz izomeraz düzeyleri artmaktadır. Glukoz 6-fosfat dehidrogenaz eksikliğinde eritrosit membran direncinde önemli bir yeri olan pentoz fosfat yolu bozulduğundan şiddetli bir hemolitik kriz görülür. Eritrositlerde transketolaz aktivitesi , tiamin eksikliğ i nde aza l ı r (Tiyamin eksikliğinde tanı koydurucu). Transketolazın arttığı tek durum; pernisiyöz anemi. Ribof lavin eksiliğinde , eritrositlerde glutatyon redüktaz aktivitesinin azalması tanı koydurucudur. Megaloblastik anemi ve lösemi lerde hidroksi bütirat dehidrogenaz (LDH-1) artışına sekonder LDH aktivitesinde artış olur. Fonksiyonel plazma enz imleri. . . Lipoprotein lipaz, psödokolinesteraz ve aktive olmuş pıhtılaşma faktörleri. Psödokolinesteraz, karaciğer, pankreas, kalp, beyin beyaz materyalinde bulunur. Organofosfat zehirlenmelerinde ve süksinil kolin apnesinde psödokolinesteraz düzeyi düşüklüğü tanı koydurucudur .



Normalde idrarda bulunan enzim; amilaz . Tübüler hücrelerden k~ynaklanan bazı enzimler, tübüler harabiyeti gösterirler. Ozellikle böbrek transplantlarının rejeksiyonunda N- asetil glukozaminidaz (NAG) kullanılabilir.



TUS HAZIRUK MERKEZLERİ



31. TÜMÖR BELİRTEÇLERİ Tümör belirleyicilerinin kullanım alanları ...



- Genel populasyonun taranması - Semptomatik hastaların ayırıcı tanısı - Kanserin klinik evrelemesi - Tümör büyüklüğünün tahmini - Hastalığın prognozunun saptanmas ı - Kanser rekürrensinin saptanması - Tedaviye yanıtın izlenmesi - Tümör kitlesinin radyoimmuno lokalizasyonu Tümör belirleyicilerinin en yaygın olarak kullanıldığı alan ... Tedavinin izlenmesidir. Nöron Spesifik Enolaz (NSE); Özellikle çocuklardaki nöroblastomlarının yaklaşık %9O'nında artar. Yüksek NSE düzeyleri = Prognozun kötü olduğunu gösterir.



NSE ayrıca melanom ve küçük hücreli Akc Ca'da da



56. Hemoglobinin oksijen bağlamas ı ile ilgili aşağıdaki --ifadeleFden-l'ıarıg i s i-yanlıst ı rc.



A) Hemoglobine oksijen moleküllerinin bağ lanm ası



kooperatiftir. B) Ortamın pH sı düştükçe hemoglobinin oksijene afinitesi azalır.



C) Ortamda CO 2 arttıkça hemoglobinin oksijene afınitesi



artar.



D) 2,3-bisfosfogliserat hemoglobinin oksijene afinitesini azaltır.



E) Hem yapıs ındaki demir yükse ltg endiğ inde , hemoglobin



oksijen



bağlayamaz .



57. Aşağıda ki amino asit lerden hangisi transaminasyona girmez? A) Alanin C) Tirozin



B) Histidin D) Lösin E) Lizin



artar. Prost at Spesifik Antijen; organ spesifik, az sayıdaki



tümör markerlarından biridir. PSA, prostat kanserinin erken teşhisi için etkili bir marker değildir. Çünkü PSA prostat dokusuna spesifiktir, kanserine değil. Prostat Spesifik Antijen serin proteaz ailesine mensup



olup proteolitiktir. Kalsitonin; tiroid'in ailesel medüller karsinomu taramalarında işe



58. Glutamat dehidrogenaz enzimi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğru deği ld i r? A) B) C) D) E)



yarar.



Human koryon ik gonadot ropin (hCG) ; gebelik,



trofoblastik hastalıklar ve germ hücr eli tümörlerde yükselir. hCG'nin en yüksek düzeyleri (>1 milyon IU/ L) trofoblastik tümörlerde görülmektedir. hCG kan beyin bariyerini geçemediğinden, BOS'ta artan hCG, beyin metastazın, düşündürmelidir. Alfa Fötoprotein (AFP); hepatoselüler karsinom için



marker. CA 15 - 3 ve CA27- 29; meme karsinomu için marker



olarak kullanılmaktadır. CA-125; Over ve endometriyal karsinom için marker



olarak kullanılmaktadır. DU - PAN-2 ; Pankreas kanseri için marker. CA 19- 9 , CA 242 ve CA 50; Kolorektal ve pankreas karsinomu için marker olarak kullanılmaktadır. CA 72 - 4; gastrointestinal trakt ve over karsinomu için marker olarak kullanılmaktadır.



Meme Ca'da östrojen ve progesteron reseptörü, pozitif olan hastalar, hormona! tedaviye cevap verir ler. Hastalarda yaşam süresi daha uzundur.



Reaksiyon mitokondride gerçekleşir. ATP ve GTP bu enzimin allosterik aktivatörüdür. Katalizlediği reaksiyon geri dönüşlüdür. Proteinden zengin diyet bu enzimi aktive eder. Koenzim olarak hem NAD+ hem de NADP+ 'yi kullanabilir.



59. Aşağıdaki enzimlerden hangisi üre döngüsünde görev almaz?



A) Karbamoil fosfat sentetaz il B) Arjinaz C ) Ornitin transkarbamoilaz D) Arjininosüksinat sentetaz E) Arjininosüksinat liyaz



60. Hiperamonemili bir hangisinin amonyak katkısı olmaz?



hastada, aşağıda kilerden seviyesinin d üş ü rü lmes ine



A) Arjinin verilmesi B) Glutamin verilmesi C) Diyetle alınan proteinlerin azaltılması D) Sodyum benzoat verilmesi E) Fenilasetat verilmesi 61. Amonya k intoksikasyonunda azalara k nörolojik belirtilerden sorumlu olan madde hangisidir?



A) Piruvat C) Glutamin



B) a-Ketoglutarat D) Okzaloasetat E) Sitrat



SORULAR



62. Amino asit yıkımı ile hangisi direkt olarak oluşmaz?



54. Aşağıdaki amino asitlerden hangisi hidrofobik bağ oluş umu na katı la bili r?



A) Alfa- Ketoglutarat C) Fumarat



B) Süksinil CoA D) Oksalasetat



E) Sitrat



A) Tirozin C) Glutamat



B) Aspartat D) Valin E) Lizin



55. Aşağ ı daki amino asitlerden karbon atomu yoktu r? A)Alanin C) Glisin



hangisinin



asimetrik



B) Treonin D) Tirozin E) lzolösin



63. Aşağıdakilerden hangisinin idra rdaki artışı amino asit metabol izmas ı ile ilgili k alı tsal bir bozukluğu göstermez?



A) Fenilpirüvat B) Homogentisik asit C) Kamilin



D)



Dall ı-zincirli



a-keto asitler



E) Homosistein



BİYOKİMYA



64. Aşağıdakilerden hangisi dibazik amino asitlerin renal tübüler geri emilim bozu kluğu sonucu meydana gelen bir hastalıktır? B) Homosistinüri 1 D) Sistationinüri E) Hipermetioninemi



A) Sistinosis C) Sistinüri 65. Aşağı daki



enzim



eksikliği



ve



metabolik hastalık



eşleştirmelerinden hangisi doğru değildir?



B) Sistatiyonin sentaz - Sistatiyoninemi C) Homogentisik asit oksidaz - Alkaptonüri D) Fenilalanin hidroksilaz - Fenilketonüri



66. Hemoproteinlerin yıkımı sı rasında ol uşan 'hem' grubundan demirin serbestleşmesini ve böylece tekrar kullanımını sağlayan enzim aşağıdakilerden hangisidir? B) Hem oksijenaz D) Glukuronil transferaz



E) Biliverdin redüktaz



C) Dubin-Jonhson sendromu



E) Sterkobilin olduğu düşünü l e n



bir hastan ın öyküsünde ve muayenesinde ı ş ı ğa hassasiyet (fotosensitivite) ve deri l ezyo nları olmad ığı belirleniyor. Bu hastada porfirin sentezi ile ilgili aşağ ı daki enzimlerin hangisinde eksiklik olma o l asılığı .!fil yüksektir?



B) Üroporfirinojen dekarboksilaz C) Koproporfirinojen oksidaz



ifadelerden



hangisi



yanlıştır?



A) Mononükleer fagositler tarafından oluşturu lur. lizozoml ardır.



C) Karaciğe rde konjuge edilir. D) Albümine bağlı olarak ta ş ınır. E) Olu ş umund a hem oksijenaz ve Biliverdin redüktaz



enzimleri rol



71 . Böbreklerde glomerüler filtrasyona ve tübüler sekresyona uğrayan azotlu bileşik aşağ ıda kile rden hangisidir? B) Kreatinin D) Karnitin



E) inülin



B) immunglobülin G D) Albümin E) Alfa 1- antitripsin



75. Kandaki serbest hemoglobini bağ layarak böbreklerden atılmas ını önleyen plazma proteini aşağıdakilerden hangisidir? B) Haptoglobin D) Seruloplazmin



C) Transferrin



E) a-makroglobulin



hı z ın ya rı s ını ve r en substrat konsantrasyonudur. C) Enzim miktarı ile değişmez. D) Kompetitif inhibisyonda artar. E) Non-kompetitif inhibitörler enzimin Km değerini değiştirmez.



77. Aşağıdakilerden hangisi özelliklerinden biri değildjr?



allosterik



enzim leri n



A) Allosterik effektör aktif bölge dışında bir yere bağlanır. B) Allosterik effektör enzime reversibl bağlanır. C) Allosterik effektör enzime bağlandığında enzimin Km



ve



Vmax'ı deği şmez.



D) Genellikle bir metabolik yolun hız kıs ıtl ayıcı basa mağ ını



olarak



A) Prostat-spesifik antijen B) Kalsitonin C) Melatonin D) a-fetoprotein E) İnsan koryonik gonadotropin hormon



79. Aşağıdakilerden hangisinin sentezinde lizin amino asiti gerekli değildir? B) Elastin



A) Kollajen



D) Kreatin



C) Karnitin E) Histon



a lır.



A) Kreatin C) Üre



bir



hangisi



78. A şağ ıdaki lerden hangisi tümör belirleyici ya rarlanılan proteinlerden biri değildir?



D) Protoporflrinojen oksidaz E) Fe rroşelata z



B) Konjugasyonun yeri



D) Kolesterol



katalizler. E) Kinetik eğrileri sigmoidal olabilir.



A) Porfobilinojen deaminaz



aşağıdaki



B) Bakır



ilgiyi gösterir.



B) Bilirübin diglukuronid D) Ürobilin



ilgili



A) Serüloplazmin C) Haptoglobin



plazmadaki



B) Maksimum



68. Bilirübin sentezindeki öncül molekül aşağıdakilerden hangisidir?



ile



73. Albümin, aşağıdakilerden hangisinin transportunda rol oynamaz?



A) Kü çük Km değeri düşük ilgiyi, büyük Km değeri yüksek



D) Fizyolojik neonatal sarılık E) Gilbert sendromu



70. Bilirübin



E) Glutatyon



76. Enzimlerin Km değeri ile ilgili aşağ ıdak i ifadelerden hangisi yanlıştır?



A) Hemolitik anemi B) Crigler-Najjar sendromu



69. Porfiria



B)Hem D) Serin



A) Kollajen C) Üridin trifosfat (UTP)



A) Albümin



67. Aşağıdaki patolojik durumların hangisinde konjuge hiperbilirubi nemi görülür?



A) Biliverdin



sentezinde



hangisinin



74. Aşağıdaki plazma proteinlerinden glikoprotein değildir?



E) Tirozinaz - Albinizm



C) Ürobilinojen



72. Glisin aşağıdakilerden prekürsör değildir?



A) Uzun zincirli serbest yağ asitleri C) Hidrofobik ilaçlar E) Bilirübin



A) Histidaz - Histidinemi



A) Ferroşelata z C) Ferroksidaz



HIZU TEKRAR



80. Hepsidin ile ilgili aşağı daki ifadelerden hangisi doğru deği l di r?



A) Karaciğerde sentez edilir. B) Gastrointestinal sistemden demir emilimini kontrol



eder.



C) Ferroportine etki ederek gereksiz yere demir a lınm as ını önler. D) Demir depolarının azalmas ı , hipoksi ve eritropoetik



aktivitede artı ş hepsidin sentezini a rttırır. E) Hepsidini kodlayan gende mutasyon hemokromatozun nedenlerinden birisidir.



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



Folik asit analoğu olan metotreksat dihidrofolat - -redtik-1'a7rinhibe--ede"".- - - - - -



NÜKLEİK ASİTLER



Bakteri ve parazitlerde yer alan dihidrofolat redüktaz enzimi insandakinden farklı olup bir antibiyotik olan trimetoprim ve bir antimalariyal ilaç olan primetamin ile inhibe olmaktadır.



32. NÜKLEİK ASİTLERİN METABOLİZMASI



Nük leotid ler: DNA ve RNA'nın yapı taşlarıdır. Nükleotidler ayrıca enerji aktarılması (ATP ve GTP), sinyal iletimi (cAMP ve siklik GMP), metil grubu taşınmasında (S-adenozil metiyonin) ve koenzimlerin yapısında (NAD+, NADP+, FAD+ ve koenzim A) yer



- - .. ! / co,



Aspartat



N,. . . . ' c-1.N 1



almaktadır.



C ......_



Pürin veya primidin



bazı



N" -Formiltetrahidrofolat



L



c -



N/



Glisio



C ,.__ N' -N" metenil tetrahidrofolat



/' L "



GMamlo amSlsri 05s002~



Pürin halka



Diğer pürin sentez inhibitörleri; azaserin, diazanorlösin, merkaptopürin ve İMP dehidrojenaz inhibitörü olan mikofenolik asittir .



Nükleotit= Rlboz +Baz+ Fosfat Nükleozit= Rlboz + Ba z



Nükleozit ve nükleotit



yapısı



05s891



yapı sı



Bir bazla, pentoz birleşince bir "nükleozid" meydana gelir. A, G, C, T ve U ribonükleozidlerine sırasıyla; adenozin, guanozin, sitidin, timidin ve üridin denir. Nükleozidler fosfat içermezlll Nükleotid ise baz+riboz+fosfattan oluşur. Yani bir nükleozid fosfatla birleşirse nükleotid denir. Fizyolojik pH'da negatif yük taşıyan nükleotit bileşeni . . . Fosfat grupları Pürin hal kasının atomları aspartik asit, glisin ve glutamin, C02 ve t etrahidrofolat gibi değişik bileşiklerden gelir. Pür in halkasına azot veren moleküller; aspartat , glutamin, glisin Pürin halkasına karbon veren moleküller; tetrahidrofolat, C02, glisin Pürin halkasına hem azot hem karbon ver en molekül; glisin (C-4 - C-5 ve N-7) Nükleik asit sentezi için gerekli olan riboz 5-fosfatın elde edildiği metabolik yol . . . Fosfoglukonat De- novo pürin nükleotid biyosentezl sırasında tam olarak oluşan ilk nükleotit . . . İnozin monofosfat De-novo pürin halkası sentezinde sadece karbon vericisi olarak kullanılan molekül . . . N10-formiltetrahidrofolat (Diğeri de N5 N10 methenil-THF'dir) İnozin monofosfatın guanozin monofosfata dönüşüm reaksiyonlarında yer alanlar... Glutamin, ATP, NAD, ksantosin monofosfat Pürin sentezinde ilk enzim fosforibozil pirofosfat (PRPP) sentetaz olup, bu enzimin aktivasyonu pürin sentezinin hı zlanmasına, dolayısı ile ürik asit oluşumunu artmasına neden olmaktad ı r . PRPP sentetaz enziminin X'e bağlı bir mutasyon nedeni ile aşırı ve kontrolsüz çalışması primer gutun nedenidir . Pür in sentezinde inhibitörleri ; PABA analoğu olan sulfonamidler (dihidropteorat sentetazı inhibe eder),



Pürin nükleotitlerininin hem de- novo sentezi hem de salvage yolunda kullanılan ... 5-fosforibozil-1pirofosfat Pürin nükleot idlerinin katabol izmasında yer alan enzimler . .. 5'-nükleotida z, adenozin deaminaz , guanin deaminaz, pürin nükleozit fosforilaz ve ksantin oksidaz. Riboz- 1 -fosfat açığa çıkartan enzim ... Pürin nükleozit fosforilaz Eksikliği hiperürisemiye yol açan enzim . .. Hipoksantin guanin fosforibozil transferaz (HGPRT) Lesch-Nyhan sendromunda hangi enzim eksiktir .. . Hipoksantin guanin fosforibozil transferaz Katabolizması sonucu ürik asit oluşan madde .. . Pürin



Sekonder gut: Lösemi, maligniteler, kronik nefrit veya polisitemi gibi hastalıklara sekonder olarak gelişir. "De novo pürin sentezi" başlıklı şekile bakınız.



feğerli Meslektaşlarımız; t u eserin tüm hakları TUS-DATA A.Ş.'ye a ittir. Yıllar boyunca verilen nice em ek, zahmet g üncellem e telif ve yayın harcama ları ile bug ünkü ha line gelmi şti r. Bu eserin ya sal olmaya n yollarla (foto kopi, PDF vb. ) edinilmesi iki daha yasa k ve ahlak dışıdır.



açıdan



l. Telif hukuku ve kanunlar



açısında n yasa k



ve cezaya



tabidir. açısından "yasak" ve "haram" dır. Kul hakkıdır ve TUSDATA ya da emeği geçen he rhangi b ir yazarım ız, kul haklarını hiçbir şekilde he lal etmeyeceğini



2. Bütün ina nç lar



çeşit "hırsızlı k" yoluyla e lde edilen yayın ımızın fayda etmemesini gönülden dile dlklerlnl açıkça deklare etm ektedir.



ve b ir



Bu esere gerçekten ihtiyac ı olan öğ renci arkadaşlarımızın; şubelerimize yazılı başvurmas ı ve incelemem iz durumunda, iyi niyetle ve cömertçe hediye etmeye hazır olduğumuzu da deklare ediyoruz. Mülklyet haklarına tecavüz ne kadar çirkinse; mülkiyet hakları na saygı da o ka dar asil bir d uruştu r.



TUSDATA



BİYOKİMYA HIZLI TEKRAR



Riboz-5-Fosfat ATP PRPP Sentetaz Mg2• AMP 5-Fosforibozil 1-pirofosfat (PRPP) Glutamin + HP



Mg2 + • Düzenleyici basamak Glutamat + PPı



. Glutamin F~sforibozil Pırofosfat Amınotransferaz



5-Fosforibozilamin



9 reaksiyonla



- 4ATP - PABA



analogları



- Folik asit



} inhibitörler



analogları



IMP Bu madde pürin sentezinde son ortak nükleotittir



GTP GMP )ııı,- inhibitörler



AMP • inhibitör P1 + GDP



Ksantin monofosfat



Adenilosüksinat



r'ATP



!



~



AMP+PP1



GMP



05s278



De novo pürin sentezi



Hipoksantin



İskemi-reperfüyon hasarı, ven Gierke , Lesch Nyhan sendromu, İV fruktoz uygulanması ve besinlerle aşırı fruktoz alımı da hiperürisemi ve guta neden olur .



PP1



PRPP



~



.l_



+



)ıJıı



IMP



Hipoksantin Guanin Fosforibozol Transferaz (HGPRT)



PRPP



Guanin



ı



~



Pür in nükleozid fosforilaz eksikliği hipoürisemi ve hipoürikozüri nedenidir. Ayrıca bu enzim eksikliğinde hücresel bağışıklık bozulur. Ksantinüri adı verilen tabloda, ksantin oksidaz eksik, bu hastalarda da hipoürisemi gözlenir.



PP,



.l_



Ağır kombine immün yetmezliğe neden olan adenozin deaminaz (ADA) eksikliğidir.



)ıJıı GMP



HGPRT



PRPP Adenin



~



PP1



.l_



Adenin Fosforibozil Transferaz Pürin sentezinde ya n yol



Ayrıca, organik asitler, laktat, asetoasetat ve ~-OH bütirat, ürik asitin böbrek tübüllerinden sekresyonu için yarışırlar . Sonuçta hiperürisemi gelişir.



)ıJıı



AMP 05s220



"Pürin yıkımı" başlıklı



şekile bakınız.



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



t



AMR~-...:=-~--~ IMP



4



AMP Deaminaz



H,O



P,



H,O



H,O 5' - Nükleotidaz



P,



NH,



~---ı•~



Adenozin _ _\,..-... Adenozin Deaminaz



lnozin



f



P, Pürin Nükleozit Fosforilaz Riboz 1-P



GMP



Hipoksantin



H,O~



5' - Nükleotidaz



P, Guanozin



Ksantin Oksidaz (molibden)



P,~ H,O, Ksantin



NH,



.... .__ _



H,O



Pürln Nükleozit Fosforilaz



Riboz 1-P



v....;:ı_ ....._ ____ Guanin



Amlnohidrolaz (= Guanaz)



O,+H,O Ksantin Oksidaz



H,O, 05s276



ÜRİKASİT



Pürin nükleotitlerinin yıkımı Pentostatin {2-deoksikoformisin), adenozin deaminaz



2 ATP + CO, + Glutamin



't 't 't



enzimini inhibe eden kemoterapötik bir ajandır.



Karbomoil fosfat sentetaz-2



Karbomoll fosfat + 2 ADP + P, + Aspartlk asit



Aspartat Transkarbomoilaz



Karbomoil Aspartat



Dihidroorataz



-



f! D/hldrooratat (MltokondrialDehidrojenaz bir enzim) Orala!



't - f 't



Oratat Fosforibozil Transferaz



Orotldin 5' • monofosfat (OMP) I~D -ifl-o-ro_m_e_ t ll_o_rn_it-inl



OMP dekarboksllaı



Uridin 5' • monofosfat (UMP)



UDP



Allopurinol: Hipoksantin analoğudur. Ksantin oksidazı inhibe eder . Ksantin ve ürik asit oluşumunu azaltır. Probenesid ve sülfinpirazon : Ürikozürik i laçlardır.



Dihidrooratat Leflunomlt 1



Kolşisin : Mikrotübülleri depolimerize eder. Ağrının giderilmesinde ve atakların azaltılmasında etkilidir.



Hiperürisemi regülasyonunda, tofüslerin oluşumunun engellenmesinde ve oluşmuş tofüslerin rezolüsyonunda önemlidirler. Diğer memelilerden farklı olarak, ürik as iti suda çözünen allantoine çeviren ürat oksidaz (ürikaz) enzimi insanda bulunmaz . Tümör lizis sendromu tedavisinde yeni bir strateji olarak rekombinan ürat oksidaz (rasburikaz) preparatları kullanı lmaktadır .



Klnaz



Pankreatik sıvı içinde salgılanan ribonükleaz ve deoksiribonükleazlar, gıdalarla alınan RNA ve DNA'yı



- -- --



hidroliz ederler.



.



UTP



d UDP



Glutamln + ATP~



d UMP Glutamat + ADP



- --



- (



Metilen H, Fola) t Timidilat Dihidrofola Sentaz CTP Redüktaz 5FU (·) Dlhidrofolat dTMP Metotreksat



'f



d TTP 05s221



Pirimidin halkasını oluşturan glutamin, C02 ve aspartik asittir.



Pürinden farklı olarak, primidin halkası kesinlikle glisin içermez.



Pirimidin nükleotidlerin de novo sentezinde yer alan bütün enzimler sitozolik olmasına rağmen dihidroorotat dehidrojenaz mitokondriyal bir enzimdir. Bu enzim leflunomid ile inhibe olur. Difluorometil ornitin, OMP dekarboksilaz inhibitörüdür.



(Primidin sentez inhibitörü)



Pirimidin sentezi ve orotik asidüri ·



Piri midin metabolizmasının yıkım ürünleri ise beta alanin, beta aminoi zobütirat, NH3 ve C0 2'dir.



BİYOKİMYA HIZLI TEKRAR



Ribonükleotitleri, deoksiribonükleotitlere dönüştüren ribonükleotit redüktazın koenziminin yenilenmesinde hangi enzim görev alır ... Tiyoredoksin redüktaz



Kalıtsal pirimidin metabolizması bozukluğu . . . Orotik



asitüri Eksikliğinde orotik asidüri gözlenen pirimidin sentezi enzimleri . . . Orotat fosforiboziltransferaz ve



orotidilat dekarboksilaz Tip I orotik asidüri primidin sentez bozukluğu olup orotat fosforibozil transferaz ve orotidilat (OMP) dekarboksilaz eksikliği söz konusudur. Hastalarda



Hidroksiüre (hidroksikarbamid) ribonükleotid redüktaz'ı



inhibe eden kemoterapötik bir ajandır. "Timidilat sentezi" başlıklı



gelişim eksikliği, megaloblastik anemi ve orotik asit kristalürisi görülür.



RİBONÜKLEOTİT



RIBONÜKLEOTİT



Deoksiribonükleotid sentezini katalizleyen r ibonükleotid redüktaz enziminin substratı ... UDP (bütün nükleozid



DEOKSİRİBONÜKLEOTİT



REDÜKTAZ



Tioredoksin, ribonükleotid redüktazın kofaktörü olup,



ribonükleotidlerin, deoksiribonükleotidlere dönüşümü için gereklidir.



şekile bakınız.



TİYOREDOKSIN REDÜKTE (2 SH) TİYOREDOKSIN



REDÜKTAZ



difosfatlar) Ribonükleotitler i deoksiribonükleotitlere çeviren enzim . .. Ribonükleotit redüktaz İnsanlarda, ribonükleotidlerin deoksiribonükleotidlere



indirgenmesinde rol oynayan madde ... Tiyoredoksin



TIYOREDOKSİN OKSİDE



NADPH + H'



NADP•



Ribonükleotit redüktaz ve tioredoksin



05s582



ilişkisi



Deoksiribonükleotit sentezinde görevli olanlar ...



5-florourasil gibi dUMP analogları timidilat sentaz



- Ribonükleotit redüktaz, tiyoredoksin, NADPH, Ribonükleotit difosfat - Ribonükleotit redüktaz enziminin substratı ribonükleotid trifosfat değil ribonükleotit



inhibitörleridir.



difosfattır.



Bu reaksiyonda dUMP metillenip DNA'nın karekteristik pirimidin bazı olan dTMP'ye dönüşürken, THF ise direkt olarak DHF'ye dönüşür. Serin



Gli>fı



H4 Folat DİHİDROFOLA



REDÜKTAZ



H20



H



N



H



1)~::H 1



2



~ -,...



Dihidrofolat



10



N5, N Metilen-H 4 folat



o



oı): 5-florourasil



~/ ) '~ p



-o / ı



o2'· Deoksi timidilat (dTMP)



2' Deoksiüridilat (dUMP) Timidila t sentezi



05s242



8-



TUS HAZIRUK



MERKEZLERİ



33. DNA YAPISI VE REPLİKASYON DNA'da tek bir zincirdeki komşu nükleotidler arasındaki bağ; 3' - 5' fosfodiester bağı . Bir türden izole edilen DNA'da yapı l an inceleme sonucu DNA'daki baz içeriğinin A=T, G=C kuralına uymadığı görül müştür . Bu DNA için hangisi doğrudur .. . Tek iplikli bir zincirden oluşmuştur.



DNA'daki baz içeriğinde adenin sayısı timine, guanin sayısı sitozine normalde eşittir. (Chargaf kuralı). Bu eşitlik olmayan DNA ise tek iplikli bir zincirden oluşmuştur.



Fosfodiester bağlarını yıkan enzimlere nükleaz adı verilir. Eğer bu enzimler bir polinükleotitte aradaki bir fosfodiester bağını yıkıyorsa endonükleaz, en baş veya en sondaki nükleotidi ayırıyorsa ekzonükleaz denir. DNA çift zincirden oluşur ve zincirler antiparaleldir.



Mitokondriyal DNA ile ilgili temel bilgiler . ..



- Mitokondrial DNA molekülü çift zincirli ve sirküler olup hafif ve ağır zincirlerden oluşur. - Mitokondrial DNA sentezinde DNA polimeraz gama rol alır. - Mitokondriyal matriks proteinlerinin sentezi için gerekli bilgiyi kodlar. - Nükleozom



bazılarının



oluşturmaz .



- Mitokondrideki 2 adet rRNA ve 22 adet tRNA'yı kodlar. - ETZ ve oksidatif fosforilasyon ile ilgili bazı proteinleri kodlar. - Bakteri DNA'sına benzer. - Mitokondrial proteinlerin çoğu nükleer DNA tarafından kodlanır, serbest ribozomlarda sentezlenir ve mitokondri içine taşınır.



DNA çift zincirinde her zaman Adenin Timinle , Guanin Sitozinle eşleşir .



DNA replikasyonu, semikonservatif ve çift yönlüdür.



A-T arasında iki, G-C arasında üç tane hidrojen bağı



4 deoksinükleozid trifosfat'ta (dATP, dGTP, dCTP, dTTP) ortamda olmalıdır. Tek zincirli DNA kalıbı, DNA replikasyonu bir primer olmadan başlayamaz. Enzimler : DNA helikaz, DNA primaz, DNA polimerazlar, DNA topoizomeraz, DNA ligaz vs ..



vardır .



DNA çift sarmalının yarısının açıldığı ısıya erime ıs ısı (Melting temperatür) denir. DNA çift sarmalında guanin-sitozin miktarı ne kadar fazla ise ısıya direnç o kadar fazladır. DNA, çift sarmal yapısı birbirine sarılırken sürekli ve arka arkaya denk gelen minör oluk ve majör oluklar görülür. Daktinomisin (aktinomisin D) DNA çift heliksinin dar (minör) oluğuna yerleşerek sitotoksik etki gösterirler. Böylece mRNA ve DNA sentezini engellerler. DNA'da bulunan başlıca bölgeler . . .



- Ekzonlar genetik bilgi içeren bölümlerdir. - İntronlar genetik bilgi içermeyen bölümlerdir. - Promotor bölge, RNA polimerazın bağlandığı DNA bölgesidir. - Transkripsiyon başlama bölgesi RNA sentezinin başladığı bölgedir.



ETZ komponentlerinden kompleks II olan süksinat dehidrojenaz hariç diğer komplekslere (Kompleks I , III, IV ve V) ait proteinlerinin bir kısmı mitokondriyal DNA tarafından kodlanmaktadır. Kompleks II tamamen nükleer DNA tarafından kodlanmaktadır. Mitokondriyal DNA sentezini DNA polimeraz gama sağlar.



DNA replikasyonu için gerekli olanlar; Substratlar ,



DnaA proteini: Özellikle AT baz çiftlerinden zengin olan replikasyon başlangıç noktasını (orjinini) belirlemede görevlidir. DNA helikaz (DnaB): Çift sarmalların birbirinden ayrılmasını sağlar.



Tek sarmallı DNA-bağlayan (TSB) proteinler: Bunlar çift sarmal yapının tekrar oluşumunu engellerler. DNA primaz (DnaG) : Yaklaşık 10 nükleotidden oluşan kısa RNA parçaları olan primerleri (Ökaryotlarda primerleri DNA polimeraz alfa) sentezler. DNA replikasyonunda primerler neden gerekir . .. Serbest 3'0H ucu sağlamak için. DNA polimeraz III: DNA zinciri uzamasından esas sorumlu olan enzimdir. RNA primerin serbest 3' OH grubunu alıcı olarak kabul eder ve kalıp zincire uygun deoksiribonükleotidleri ekler. Ökaryotlarda lider zincirin uzamasını DNA polimeraz epsilon sağlarken, DNA polimeraz delta ise okazaki fragmanlarının uzamasını sağlar .



DNA polimeraz I: RNA primer, DNA polimeraz I yerine aynı enzimle uygun



tarafından uzaklaştırılır ve nükleotidler yerleştirilir.



DNA replikasyonu, ökaryotlarda hücre döngüsünün S fazında meydana gelir . Bu fazda DNA sentezi (replikasyonu) oluşur. Ayrıca histen benzeri bazı spesifik proteinlerde bu fazda sentezlenir.



DNA polimeraz I'in fonksiyonları : 5' ~ 3' ekzonükleaz, 5' ~ 3' polimeraz ve 3' ~ 5' ekzonükleaz



Siklin D, Gl/S arasındaki engelleme noktasının aşılmasını



okumayı düzelten enzim . . .



sağlar.



DNA replikasyonunda ekzonükleaz aktivitesi ile hatalı DNA polimeraz I



"DNA replikasyonu • 1" başlıklı



şekile bakınız.



===:;:;__- - - - -- - -- - - - - -- - --t(..____B_İY_O_K_İ_M_Y_A_H_I_Z_L_ IT _E _K_RA _ R_ _



YENi SENTEZLENEN LİDER ZİNCİR



Primer



~



Okunan eski iplikçik~ ONA polimeraz 111



~



~ Tek sarmallı DNA Bağlayan proteinler ( TSB )



~



05s502



KALIP ZİNCİR



DNA replikasyonu - 1



Prokaryotik ve Ökaryotik Dna Polimerazlarm Karşılaştırılması E. coli



Memeli hücresi



Başlıca



görevi



Primerleri uzaklaştırıp doldurmak, ONA sentezi ve tamirinde



ONA polimeraz 1



oluşan boşlukları



doldurmak ONA hata kontrolü (?) ve



ONA polimeraz il



onarımı



Topoteka n ve irinotekan gibi tekan türevi kemoterapötikler t ip I topoizomeraz inhibitörleridir.



E.coli'de bulunan ve dinlenimdeki halkasal DNA'da negatif süperkoiller oluşturan ... DNA giraz DNA giraz, E.coli'de bulunan bir cins t ip II topoizomeraz'dır . Bakteriyel DNA giraz'a karşı kullanılan bir grup antimikrobial ajan vardır. Bunlara



kinolonlar denmektedir (siprofloksasin, ofloksasin, novobiosin, f lorokinolonlar vb).



Birer kemoterapötik ajan olarak kullanılan etoposide ve tenoposid insanda bulunan t ip II topoizomeraz enziminin inhibitörüdür. Antrasiklinler olarak bilinen dokzorubisin, daunorubisin, idarubisin ve epirubisin gibi antitümöral antibiyotikler de, tip II topoizomeraz enzimini inhibe edebilir.



Polimeraz beta



ONA tamiri



Polimeraz gama



Mitokondriyal ONA (mt ONA) sentezi



Sitozin arabinozid (Sitarabine) antikanser tedavisinde, buna karşın adenin arabinozid (vidarabine) antiviral ajan olarak kullanılan nükleozid analoglarıdır.



ONA polimeraz 111



Polimeraz epsilon



ONA zincir uzaması, ONA hata kontrolü ve onarımı



HIV tedavisinde kullanılan azidotimidin bir nükleozid analoğu olup revers transkriptazı inhibe eder .



ONA primaz (OnaG)



Polimeraz alfa



ONA primerlerinin sentezi



Kromatin paketlenmesini ba~latan protein.. . Histon



Polimeraz delta



Okazaki fragmanlarında (kesikli zincirde) zincir uzam asını sağlar



DNA ligaz: DNA polimeraz III ve DNA polimeraz I'in yaptıkları zincirler DNA ligaz ile birbirlerine fosfodiester bağı ile birleştirilir.



DNA çift sarmali bir uçtan açıldıkça, r eplikasyon çatalının önünde helikal yapı sıkışır ve DNA sarmalinde kıvrılmalar meydana gelir. Buna "süperkoiled DNA" denir. DNA'da süperkoillerin olu şumunu engelleyen enzimlere DNA topolzomeraz adı verilmektedir.



Histonlar, arjinin ve !izinde zengin bazik proteinler olup DNA'nın nükleusta uygun şekilde katlanmasını sağlar.



Histon-1 , nükleozomların merkezinde bulunmaz. Ancak daha yoğun şekilde paketlenmesini



nükleozomların sağlar.



Histon asetiltransferaz lar, histen proteinlerinin amino asitine asetilKoA'dan aldığı asetil grubunu ekleyerek c-N - asetil lizine çevirir. Bu değişiklik artı yüklü histon ve eksi yüklü DNA omurgası arasındaki güçlü bağı zayıflatır ve kromatini gevşeterek ökromatin hale çevirir. yapısındaki N-terminal !izin



Histon deasetilaz inhibitörü olan ilaç? Vorinostat



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



Kromozomun uçlarında bulunan ve TG'den zengin dizgiler içeren bölge ... Telomer Tel omerlerin sentezinden (telomerin boyunun sürdürülmesinden) sorumlu enzim; Telomeraz Yapıs ında



protein ile birlikte RNA molekülü de bulunan enzim . .. Telomeraz Kromozomun stabilizasyonunda görevi olan . . . Telomer Replikatif hücre yaşlanmas ı'nın mekanizmalarından biri, hücre bölünmesi sırasında telomeraz enzim aktivitesinin azalması ve telomerlerin programlı bir şekilde kısalmasıdır .



Birçok kanser tipinde, telomeraz etkinliğini sürdürür veya aktive edilir. Sonuçta , telomeraz aktivitesi artması ile kanser arasında güçlü bir ilişki bulunur.



34. DNA ONARIMI DNA tamir mekanizmalarının etkisiz kaldığı durum .. Kromozom translokasyonu.



DNA'daki hasarlı bazların uzaklaştırıldığı tamir sistemi. .. Baz eksizyon tamiri olup, baz eksizyon tamirinde DNA'daki hasarlı bazı uzaklaştıran enzim; DNA glikozilazdır . Baz ekzisyon tamirinde görevli enzimler; DNA glikozilaz, AP endonükleaz, deoksiribozfosfat liyaz, DNA polimeraz ve DNA ligazdır. DNA' da deaminasyona uğramış bazları uzaklaştırarak tamirin başlamasına yardımcı olan enzim .. . DNA glikozilaz 0-6-metilguanin, alkilleyici ajanlar varlığında oluşur ve yüksek oranda mutajeniktir. 0-6-metilguanin DNA metil transferaz enzimi, guanindeki metil gruplarını kendi sistein rezidülerine transfer ederek normal guanin oluşumunu sağlar. Bu enzim direkt onarım yapan enzimlere örnektir. Direkt güneş ışığına (UV) maruz kalan insanların deri hücrelerinde pirimidin dimerleri (genell ikle timin dimerleri) oluşabilir. DNA'dan UV ışığın neden olduğu timin dimerlerinin kaldırıldığı tamir sistemi ... Nükleotid eksizyon tamiri



Nükleotid eksizyon tamirinde gözlenen bozukluk ... Kseroderma pigmentozum olup prekanseröz bir deri lezyonudur. Bu kişilerde UV'ye özgün endonükleaz (veya ekzinükleaz) eksiktir . Mismatch tamir sisteminde (uyumlu olmayan nükleotid gözlenen bozukluk ... Herediter nonpolipozis kolon CA



gruplarının çıkarı lması)



Nükleotid ekzisyon tamirinde görevli enzimler; UV'ye özgün ekzinükleaz, DNA helikaz, DNA polimeraz I ve DNA ligaz Bir maddenin vücuda alındığında karsinojenik olup olmadığı (karsinojenik potansiyeli) Ames testi ile ölçülür . Onkojen ve proto-onkojenler; kansere neden olan genlere onkojen denir. Normal hücrelerde bulunan ancak bazı durumlarda aş ırı aktive olarak kanseri tetikleyen faktörlere proto-onkojen ad ı verilir.



Tümör baskılayıc ı bir protein olan p53 , hücre siklüsünü G1 ve G2 fozlar.JJ'lda..kontr~ .ede~. Bit'çok kanser türünde p53'ü kodlayan gende defekt olduğu gösterilmiştir.



Onkosüpressör bir genin delesyonu sonucu oluşan bir kanser ; retinoblastom (13. kromozomda bulunan Retinoblastom protein-! (RB-l)deki hatadan kaynaklanır)



35 ._ RNA YAPISI VE SENTEZİ PROTEİN SENTEZİ · - RNA'ların asıl görevi protein sentezine katılmaktır. Ancak bunların aynı zamanda enzimatik (ribozim) aktiviteleri vardır. Örneğin 505 ribozomal RNA'nın içinde peptidil transferaz enzimi bulunur. RNA'nın görev aldığı başlıca reaksiyonlar ... Protein sentezinin başlaması, Protein sentezinin sonlanması, Amino asit zincirinin uzaması, Amino asitlerin aktivasyonu Taş ıyıcı RNA'nın



(tRNA) bazı özellikleri; aminoasitleri ribozomlara taşır. En az sayıda nükleotid içerir. Modifiye bazlar ve timin içerir. Ayrıca mRNA'daki kodonu tanıyan antikodon içerir.



tRNAdaki antikodon bölümünde Wobble pozisyonunda inozin bulunması daha fazla kodon tanınmasını sağlar . Genetik materyal içerisinde hatalar tolere edilemezken bir tek tRNA moleküllerinde anormal bazlar (alkilasyon, metilasyon vb .) bulunabilir. Genetik materyal içerisinde yarı ömrü en kısa olan messenger RNA olup yaklaşık 20-30 saniyelik bir yarı ömrü vardır. Ökaryotik mRNA'nın sentezi ve işlenmesi hangi hücre organelinde gerçekleşir ... Çekirdek Nükleusta sentezlenen RNA'lara hnRNA (heterojen nükleer RNA) adı verilir. hnRNA'lar daha sonra intronların çıkarılması ve ekzonların birleşmesi ile mRNA'ları oluşturmak üzere işleme girerler. snRNA (Small nükleer RNA): mRNA işlenmesine ve gen düzenlenmesine katılır.



RNA sentezini gerçekleştiren enzim ve kofaktörü ... RNA polimeraz - çinko Prokaryotlarda RNA polimeraz enzimi .. . Sigma faktörü ve çekirdek enzimden oluşur: Primer hariç tüm RNA'ları aynı enzim sentezler. DNA'nın promotor adı verilen özel bölümüne bağlanarak etki eden enzim ... RNA polimeraz



RNA polimerazın bağlandığı DNA bölgesi . . . promotor Sistron nedir : Bir proteinin sentezinden sorumlu mRNA bölgesidir. Prokaryotik mRNA, bir çok proteini kodlar yani polisistroniktir. Ökaryotik mRNA ise tek bir proteini kodlar yani monosistroniktir.



Ökaryotlarda RNA'ların sentezinde; RNA polimeraz I , II ve III olmak üzere üç farklı tip enzim görev alır. RNA polimeraz I : Nükleolusta 455 preribozomal RNA'yı sentezler



BİYOKİMYA HIZLI TEKRAR



RNA polimeraz II: Nükleusta mRNA'nın prekürsörü



Transkripsiyonun bitişini «p (Rho) faktörü» veya



olan hnRNA'yı sentezler.



DNA'daki «palindrom» belirler. 1 • Palindrom : Aynı yönde yazıldıklarında aynı dizilişe sahip



RNA polimeraz III: Nükleusta tRNA'yı sentezler.



olan karşılıklı iki DNA zinciridir.



Rifampin , prokaryotik RNA polimeraz inhibitörü olup tüberküloz tedavisinde kullanılır.



Ökaryotik hücrede RNA polimeraz II önce heterojen nükleer RNA'yı (pre mRNA'da denir) sentezler.



Alfa-Amanitin , RNA polimeraz II inhibitörüdür. mRNA sentezini engeller.



Daha sonra pre mRNA'yı koruyabilmek için ilk önce 5' ucuna 7-metil guanozin şapkası (5' cop) yerleştirilir. İkinci olarak 3' ucuna adeninden zengin bir poli A kuyruğu eklenir. Amaç 5' ve 3' ucundan gelebilecek



DNA üzerinde yer alan transkripsiyon başlangıç bölgelerine promoter bölge adı verilir. Transkripsiyonda helikaz enzimi gerekli değildir. Transkripsiyon, promoter bölgenin RNA polimerazın sigma alt birimi tarafından bağlanması ile başlar.



ekzonükleazlara karşı mRNA'yı korumaktır. "Ekzonların birleştirilmesi



(Splicing)" başlıklı şekile bakınız.



Heterojen nükleer RNA'da (pre mRNA'da denir)



Pribnow box (-10 dizi) prokaryotik promoter noktası



intronlar (prot ein kodlamayan bölgeler) ve ekzonlar (protein kodlayan diziler) bulunur. Primer transkriptten intronlar uzaklaştırılır, ekzonlar birleştirilir ve olgun mRNA oluşur.



"Prokaryotlarda RNA sentezi basamakları" başlıklı şekile bakınız.



TATA kutusu veya Hogness box ökaryot larda promoter noktasıdır.



DNA kalıbı



Sonlanma bölgesi



Transkripsiyon birimi



Promoter bölge



:: 111.1llJ 11ı 11 ı ı ı ı ı 11 ı ı ı ı ı ı ı 11WJaa 1::: o:~~~~



l



O



Slgma faktörü



I 111



11 11'..~



bölgeyi tanır



11111 1 1 lıl111 rn



Çekirdek enzim bağl anarak RNA



sentezlenmeye başlar



C,'(j"



Çekirdek enzim



111l ll _ 11~ ı ı ı .ı .ı r- ı ~



~I



:



O



ı



1 1 1 ı 11 1



Rho faktör



ıı u u ı ıııııııııııııııı ı ıı ı ı ™ Yeni sentezlenmiş RNA



5'~ 1



~



1111111,,11 1 , 1 1 J l i



Prokaryotlarda RNA sentezi



ONA 5 'c= 3'L__;



lntron 1 -



- -+-- --+--



Exon 1



1- me1il



guanoıın



ıapluuı



-



3



'



0



INTRONLAR ÇIKARILIR



sonlandırır.



C6>



basamakları



lntron 2



1,__--ı.-lı---ı--___;



1



!TRANSKR.İPSIYON ,



Exon 2



f=-3 ~:



Exon 3



5'[1===rı:>----lrek vazodilatatör etkili diüretik hangisidir .. . Indapamid



Nonselektif B blokörlerin tedav ide ku ll anımının kontrendike olduğu anjina tipi ... Variant anjina



• Erektil disfonksiyonu çok yapan antihipertansif hangisidir . . . Tiazid grubu diüretikler T iazid grubu di!Jretiklerin etkisini azaltan ilaç hangisidir . .. Aspirin ve genel olarak NSAİ'ler



"Üçüncü Nesil (3-b/okör/er (Vazodilatörler) ***" başlıklı tabloya bakınız .



• Hiperkalsemi tedavisinde akut etkili diüretik hangisidir . .. Furosemid



Nitrik oksit açığa çıkaran B blokörler ... Nebivolol, Seliprolol , Karteolol Beta2 agonist etkili beta blokör ... Karteolol



SORULAR 43. Tiazid grubu bir diüretikle birlikte digoksin ku llanan bir hastada aşağ ı daki biyokimyasal parametrelerden hangisi öncelikli olarak izlenmelidir?



Sel iprolol,



Hem a hem de B adrenerjik reseptörleri bloke ederek etki gösteren ilaçlar ... Karved iol , Labetolol Antioksidan ve antiproliferatif kalsiyum kanal blokajı yapan B blokör . . . Karved ilol



A) Plazma magnezyum düzeyi B) Plazma kalsiyum düzeyi



Potasyum kana l blokör .. .Tilisolol



aktivasyonu



yapan



C) Plazma potasyum düzeyi D) İdrar magnezyum düzeyi E) idrar sodyum düzeyi



Beta-blokörler ile zehirlenmede ne kullanıl ı r . .. Glukagon Beta blokör yan etkileri nelerdir.. . Efor kapasitesi aza lması, hipoglisemi , bronkokonstriksiyon, insü lin , sa lınımı nda azalma



18. BETA BLOKÖRLER Hem lokal anestezik etkisi olduğu hem de lipofilik olduğu için santral sinir sistemine en fazla geçen ve bu nedenle en fazla sedasyon, en fazla depresyon, en fazla santral yan etki ortaya çıkartan beta blokör . . . Propranolol



Beta blokerlerin etkisi . . . - Tansiyonu düşürür, renini baskılar , - Göz içi basıncı azaltır , - Angina pektoris ataklarını azaltır , - Kalp yetmez liğinde mortaliteyi azaltır



Üçüncü Nesil Beta Blokörler (Vazodilatatörler) NO salınımı • • • • •



Nebivolol Seliprolol Karteolol Bopindolol Nipradilol



B2 agonizm • Seliprolol • Karteolol • Bopindolol



a 1 antagonizm • • • • •



Karvedilol Labetalol Bucindolol Bevantolol Nipradilol



beta



Ca kanal



blokajı



• Karvedilol • Betaksolol • Bevantolol



K kanal aktivasyonu • Tilisolol



Antioksidan / antiproliferatif • Karvedilol



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



Hipertansiyon + taşikardi + anjina pektorisi olan hastada ilk tercih ilaç. .. Propranolol Feokromasitoma da tansiyonu arttıran antihipertanslf hangisidir ... Propranolol Astımda kullanılabilen metaprolol kullanılır.



beta blokör ... B1 selektif olan



Acil durumlarda kısa süreli beta-adrenerjik reseptör blokajı için öncelikle tercih edilen antiaritmik ilaç . .. Esmolol Bradikardik etkisi en az olan beta bloker hangisidir ... Parsiyel agonist beta blokerler bradikardiyi az oluşturur. Örnek: Pindolol, Asebutolol Periferik damar direncini düşürücü etki gösteren selektif beta adrenerjik reseptör blokörü .. . Nebivolol Beta 1 adrenerjik reseptörlerdeki antagonist etkisine ek olarak endotelyal nitrik oksit aracı lı vazodilatasyon yapan üçüncü kuşak beta blokör hangisid i r .. . Nebivolol



Klonidinin endikasyonları . . . - Böbrek yetmezliği hipertansiyon,



ile



birlikte



seyre den



- Diyabetli hastalarda görülen otonomik nöropatiye bağlı diyare, - Alkol, tütün, morfin yoksunluğu, - Feokromasitoma tanısında Santral etkili sempatolitikler renin düzeyini nas ı l etkiler... A zaltır DOPA dekarboksilazı inhibe eden, EPYE oluşturan, ön ilaç olan, coombs (+) hemolitik anemi, ilaç ateşi yapan, preeklampsi olgularında tercih edilen antihipertansif hangisidir ... Metildopa Antidopaminerjik etkileri olduğu için ekstrapiramidal sistem yan etkilerini arttı ran antihipertansifler ... Metildopa, rezerpin , metiltirozin Yalancı



nörotransmitter oluşturarak etkisini gösteren antihipertansifler .. . Metildopa, guanetidin, guanadrel



• Selektif ~1 blokör olan nebivololun periferik vasküler rezistansı akut olarak düşürmesinin nedeni... Nitrik oksit salıverilmesine neden olması



Postoperatif ve yoğun bakım ünitelerinde sedasyon oluşturmak için kullanı lan ... Deksmedetomidine



SORULAR



Kan basıncında azalmaya neden olan a2 adrenerji k reseptör agonisti olmayan ... Midodrin, (Olanlar; Klonidin, Brimonidin, Guanfasin, Metildopa)



44. Orta derecede bronş iyal astım ı olan bir hastada görülen hipertansiyon ve şiddetli anji na pektorisin tedavisi içi n aşağıdaki adre nerjik beta reseptör blokerlerinden hangisi kullanılabilir?



A) Propranolol C) Timolol



B) Nadolol D) Pindolol E) Metoprolol



45. Aşağıda kilerd en hangisi, acil durum larda kısa sürel i BI adrenerjik reseptör blokaj ı için öncelikle tercih edilen antiaritmik ilaçtır?



A) Sotalol C) Propranolol



B) Esmolol



D) Atenolol E) Asebutolol



46. Periferik damar direncini d üşürücü etki gösteren selektif bet a adrenerjik resept ör blokör ü aşağıdakilerden hangisidir ?



A) Propranolol C) Nadolol



B) Pindolol D) Karvedilol E) Nebivolol



19. SANTRAL ETKİLİ SEMPATOLİTİKLER Santral etkili sempatomimetikler hangileri. .. (Sonuç etki sempatolitik) - Klonidin, - Tizanidin - Metildopa, - Guanafasin, - Guanabenz , - Lofeksidin, - Rilmenidin, - Moksonidin, - Deksmedetomidine



• Alko l yoksunluğunda kullan ıl an antihipertans i f hangisidi r . . . Klonidin (klonidin ve lofeksidin tüm yoksunlukların tedavisinde kullanılabilir)



20. KALSİYUM



KANAL



BLOKÖRLERİ



Konstipasyonu daha sık oluşturan ve kalbi en fazla baskılayan kalsiyum kanal blokörü hangisi dir .. . Verapamil Vazoselektif kalsiyum kanal blokörleri hangi damarları dilate eder ... Arteriyol



Subarakinoid kanamalarda kullanılan . .. Nikardipin, Verapamil Oral kullanılanlar içinde en kısa etkili kalsiyum kanal blokörü .. . Nimodipin En uzun etkili kalsiyum kanal blokörü ... Amlodipin • Sadece intravenöz uygulanan, hipertansif krizde kullanı lan yarılanma ömrü en kısa kalsiyum kanal blokörü ... Klevidipin Sinoatrial nodu baskılayarak bradikardi oluştıran vazoselektif kalsiyum kanal blokörü... İsrad ipin Vasküler selektiviteleri en yüksek olan kanal blokörleri ... Nizoldipin, nikardipin



kalsiyum



Kalsiyum kanal blokörleri sistolik kalp yetmezliğinde mi kullanılır yoksa diyastolik kalp yetmezliğinde mi... Diastolik (sistolik kalp yetmezliğinde kontendikedirler). WPW sendromu ve Q dalgalı miyokard infarktüsünde kontrendike olan kalsiyum kanal blokörü . . . Verapamil Damar selektiflerin reflex taşikardi etkisi olur. Bunun için beta blokör eklenmelidir. Sinoatrial nodu baskılayarak bradikardi (refleks taşikardi yapmayan) oluşturan vazoselektif kalsiyum kanal blokörü ... İsradipin



FARMAKOLOJİ HIZLI TEKRAR



Kalsiyum kanal blokörü, Sadece i. v kullanılır, Yarılanma ömrü en kısa (tı/2 : 2 dakika), Plazmada esteraz tarafından yıkılır, Hipertansif kriz tedavisinde kullanılır ... Klevidipin Kalsiyum kanal blokörlerinin kullanım endikasyonları nelerdir . . . Anjina, hipertansiyon, supraventriküler taşikardi, kardiyomiyopati, migren, inme, düşük tehdidi ve Raynaud fenomeninde kullanılırlar. Subaraknoid kanamalarda kullanılan kalsiyum kanal blokörü hangisidir ... Nimodipin. (Günümüzde cevabı nikardipin ve verapamil .) • Nifedipin ve benzeri kalsiyum kanal blokörü ilaç verilen hastalarda sıklıkla görülen yan etki . . . Periferal ödem (Taşikardi 2.en sık görülen yan etkidir). Miyokart enfarktüsünün hemen sonrasındaki tedavide yeri olmayan ... Nifedipin (Kullanılanlar: Morfin, lidokain, nitrogliserin, aspirin)



ARB'lerin f armakokinetik özellikleri Özellik



ARB



• Tromboksan sentaz inhibisyonuna bağlı antiagregan etki oluşturur, stroke (inme) profilaksisi Losartan



• Ürikozürik etkiye sahiptir. • En kısa etkilisi • Diabetik nefropati tedavisi



• Böbrek yetmezliğinde plazma klerensi etkilenmez.



Valsartan



• Diyabetik nefropati tedavisi • Oral biyoyararlanımı diğer ARB'lerin tersine yüksektir (%70).



İrbesartan



• Renal ve hafif-orta karaciğer yetmezliklerinde plazma klerensi değişmez .



Ca kanal blokörlerinin KVS etkileri İl aç grubu



Vazodilatasyon



Kontraktiltte Otomatisiteyi J. (SA Nodda) J



iletimi J. (AV Nodda)



Vazoselektifler Amlodipin



+++++



+



+



-



dönüşür.



• Safra yolu ile atılır. Böbrek yetmezliğinde doz azaltılmasına gerek yoktur.



Nikardipin



Kardiyoselekttfler Verapamil



candesartana



• Reseptöre en selektif olan



• Karaciğer ve böbrek yetmezliğinde doz ayarlaması gerektirmez.



İsradipin



Telmisartan



Nitrendi pin



• Ön ilaçtır. Aktif metaboliti



• Ön ilaçtır, hidrolize olarak aktifleşir.



Olmesartan medoksomi l



Nifedipin Felodipin



Kandesartan cilexetil



• En uzun etkilisi • PPAR reseptörlerini etkileyerek



++++



++++



+++++



+++++



+++



++



+++++



++++



Diltiazem



antidiyabetik etki • Peptid



Saralazin



yapıda olduğu



için oral yoldan



kullanılmaz .



• Ön ilaçtır, hidrolize olarak aktifleşir.



SORULAR 47 . Aşağ ıdakilerden hangisi damar dışı düz kaslarada etki ettiği için konstipasyona neden olabilen ve antineoplastiklere karşı gelişen direnci azaltmak için kullanılabilen kalsiyum kanal blokörüdür? A) Nimodipin



C) Diltiazem



B) Etosüksimid D) Verapamil E) Dantrolen



21. RENİN- ANJİYOTENSİN-ALDOSTERON Damarlarda koruyucu antihipertansif ilaçlar. . . ACE inhibitörleri ve ARB • Bradikinin birikimine yol açan ... ACE inhibitörü • Ön - ilaç olmayan ACE inhibitörleri ... Kaptopril, lizinopril • En kısa etkili ACE inhibitörü . .. Kaptopril En uzun etkili ACE inhibitörü . .. Perindopril ACE inhibit örlerinin sı klıkla oluşan yan etkisi . .. Öksürük



• CYP 2C9 ile metabolize olur. • Böbrek, karaciğer yetmezliği ve yaşlılıkta doz ayarlaması gerekmez.



Azilsartan medoksomil



• En kısa etkili anjiyotensin II ATl reseptör blokörü (ARB) .. . Losartan En uzun etkili anjiyotensin II ATl reseptör blokörü .. . Telmisartan Biyoyararlanımı en fazla olan anjiyotensin II ATl reseptör blokörü .. . İrbesartan



Reseptöre en selektif olan anjiyotensin II ATl reseptör blokörü . .. Kandesartan Tromboksan A2 antagonisti olduğu için antiagregan etkisi de olan ARB . . .Losartan Karaciğer ve böbrek yetmezliğinde doz ayarlaması gerekmeyen ARB . . . Olmesartan, azilsartan



Yüksek



oranda karaciğerden atılan, güvenli ARB . . . Telmisartan



böbrek



yetmezliğinde



ARB (Anjiyotensin II ATl reseptör blokörlerinin) ve ACE inhibitörlerinin kontrendikasyonları . . . Gebelik, bilateral renal arter stenozu Potasyum kanal aktivatörü antihiper tansifl er .. . Minoksidil, diazoksit



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



• ATP bağım lı potasyum kanallarını aktive eden ve _hi~rtrikoz yapması nı:deni')'le_ıılııpe:si tedavisinde kullanılan ... Minoksidil



22, PERİFERİK VAZODİLATÖRLER Kanın akışkanlığını arttıran ve orak hücreli anemi ve kladikasyo intermittans olgularının t edavisinde kullanılan periferik etkili vazodilatör ... Pentoksifilin



İnsülinoma tedavisinde kullanılan ve tiazid türevi olan . . . Diazoksit • İntrasellüler kasliyum azalması sonucu arterlerde direkt gevşeme yapan, preeklampsi tedavisinde kullanılan ilaç ... Hidralazin



Fosfodiesteraz tip V enzimini inhibe ederek cGMP düzeyini artıran ve impotans tedavisinde kullanılan ilaçlar ... Sildenafil, vardenafil, tadalafil, avanafil



• Tiyosiyanat oluşumuna yol açan . .. Na nitroprussit



En uzun etkili olan ve absorbsiyonu yiyeceklerden etkilenmeyen... Tadalafil



Acil hipertansiyon olgularında parenteral yoldan kullanılan ve laktik asidoz, methemoglobinemi ve hipotiroidi gibi bulgulara neden olan ilaç . .. Sodyum nitroprussit



Fosfodiesteraz VI'yı inhibe edebi ldiği için mavi diskromatopsi oluşturan . .. Sildenafil , vardenafil Fosfodiesteraz V inhibitörleri ile nitr atlar birlikte en öneml i yan etki ... Hipotansiyon



• Methemoglobinemiye neden olabilen ilaçlar ... Nitroprussit, nitritler, nitröz oksit, prilokain, benzokain, dapson, sulfasalazin, primakin ACE inhibitörlerinin etkisi hangisidir . .. ACE inhibitörleri, sodyum tutulumuna neden olan aldosteron salınımını baskılayıp, vazodilatatör etkili bradikinin yıkımını azaltırlar.



kullanıldığında oluşan



Sildenafil kullanan hastada antianjinal ilaç seçeneği ne olmalıdır ... Beta blokörler • Sildenafil i n diğer endikasyonları ... Pulmoner hipertansiyon, kalp yetmezliği



Böbrek rahats ızlığı + diabet + hipertansiyon olan hastada seçilecek antihiper tansif hangisidir. . . ACE inhibitörleri



Serebrovasküler hastal ı k tedavisinde kullanılan , adenopzin uptake blokörü olan periferik etkili vazodilatatör... Dipirimadol



Oral yoldan etkili olan angiotensin ATI-reseptör antagonisti . . . Kandesartan



• Fosfodiesteraz 5 (PDE-5} enzim inhibitörlerinin hangisiyle birlikte kullanımı uygun değildir ... Nitrovazodilatörler



• Biyoyararlanımı düşük ilaç . .. Aliskiren, Selejilin



c GMP'ye özgü fosfodiesteraz inh i bitörü ilaç hangisidir ... Sildenafil



İnsülin salınımını baskılayan ve su tutulumuna neden olan antihipertansif hangisidir ... Diazoksit. En kısa etkili antihipertansif ... Sodyum nitroprussid (3'dakika) Yapı o l arak tiazide



benzeyen antihipertansif hangisidir ... Potasyum kanal açı c ı diazoksiddir



Lupus benzeri tabl o yaratan ilaç hangisidi r .. . Hidralazin. Gebel ik & antihipertansif ilaçlar



48. TXA2 antagonisti old uğu için antiagregan etkisi olan stroke proflaksasinde kullanılan anjiotensin reseptör blokörü aşağ ıdak i lerden hangisidir? B) İrbesantan D) Saralazin E) Losartan 49. Gebeliğe



bağlı hipertansiyonun tedavisinde kullanı lması kontrendi ke olan ilaç aşağıdaki lerden



hang isidir? A) Alfa metildopa C) Enalapril



B) Labetalol



D) Hidralazin E) Nifedipin



Aşağıdaki



ilaçlardan hangisi siklik GMP'yi düz kaslarda gevşemeye yo l açar?



A) Aklindinyum C) Nifedipin



arttı ra ra k



B) Sildenafil D) Minoksidil



51 . Fosfod iesteraz 5 (PDE-5) enzim i nhibitörlerinin aşağıdaki ilaçlardan hangisiyle birlikte ku llanım ı uygun deği ldir? A) Beta blokörler B) ACE inhibitörleri C) Nitrovazodilatörler D) COX inhibitörleri E) Prostaglandin D2 analogları



23 . ANTİARİTMİKLER "Antiaritmik ilaçlar" başl ı klı tabloya bakınız.



SORULAR



C) Kandesartan



50.



E) Doksazosin



Gebelikte Kontrendike Olanlar - Nonselektif beta blokörler - Anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri - Anjiyotensin-II A T1 reseptör blokörleri - Renin inhibitörler i (aliskiren) Gebelikte Güvenli Olanlar - Metildopa (alfa2 agonist) - Hidralazin (direkt etkili vazodilatatör) - Labetalol (alfa1+beta blokör) - Kalsiyum kanal blokörleri



A) Telmisartan



SORULAR



Etki mekanizmas1



1



IA



Na kanal blokörü + K kanal blokörü



1B



Na kanal blokörü



re



Güçlü Na kanal blokörü + minimal K kanal blokörü



il



B - blokör



111



K - kanal blokörü



iV



Ca kanal blokörü



FARMAKOLOJİ HIZLI TEKRAR



Antiaritmik ilaçlar GruplB



Grup IA • Kinidin • Prokainamid • Disopiramid



• Lidokain • Meksiletin



• Fenitoin • Tokainid



Grup il



Grup IC



• • • • • •



• Flekainid • Propafenon • Morisizin



Propranolol Nadolol Esmolol Atenolol Asebutolol Metoprolol



K kanalı bloke olunca ... Aksiyon potansiyeli (QT) uzar, QT uzamas ı nedeniyle polimorfik ventriküler taşikardi ( torsedes de pointes) oluşabilir • K kanal blokajı yapmasına ragmen aksiyon potansiyeli süresini uzatmayan... Grup le Aksiyon potansiyeli süresini uzatan ... Grup la ve 3 Kinidin'in en sık oluşturduğu yan etki ... Diyare diğer yan etkileri. .. Çinkonizm (kulak çınlaması, işitme kaybı, kusma, görme bozuklukları ... ), senkop, trombositopeni, düşük dozlarda taşikardi, yüksek



Kinidinin



dozlarda bradikardi



• Verapamil • Diltiazem • Bepridil



• Amiodaron • Dronedaron • Sotalol



• Bretilyum • ibutilid • Dofetilid



AV nodu en fazla



KKY. BPH ve glokom da kontrendike olan antiaritmik ilaç ... Dizopiramid En dar spektrumlu ve kalbe toksik etkisi en az olan antiaritmik . .. Lidokain • Oral yolla kullanı lan , yapı olarak lidokaine benzeyen ... En güçlü sodyum kanal blokajı yapan antiaritmikler . . . EKG'de QRS mesafesini en fazla uzatan antiaritmikler ...



re grubu (Flekainid) • Miyokard infarktüsü geçirenlerde kontrendike olan anti-aritmik ilaç .. . re (Flekainid) En geniş spektrumlu ve en uzun etki süreli antiaritmik, Ventriküler fibrilasyon tedavisinde ilk tercih olan. aksiyon potansiyeli süresini, QT aralığını en fazla uzatan antiaritmik ... Amiodaron Amiodaronun yan etkileri ... Pulmoner fibrozis, tiroid fonksiyon bozuklukları, korneada mikroopasite, ciltte mavi diskolorasyon, karaciğer fonksiyon bozukluğu



SVT tedavisinde ilk tercih ve en etkili olan,



astımda



Adenozin Atropin Digoksin Dijtoksin Magnezyum Vernakalant



baskılayan kalsiyum kanal blokör ü...



Ventriküler fibrilasyon t edavisinde kullanı lan ilaç . ..



Amiodoron, lidokain, prokainamid



• AV nod refrektar periyodu uzatan ilaçlar hangileridir . .. Adenozin, beta blokörler, kalsiyum kanal blokörleri , dijital Bir polimorf ik ventriküler taşikardi türü olan "t or sades de pointes" in önlenmesinde ve akut tedavisinde intravenöz yoldan kullanılan antiaritmik ilaç . ..



Magnezyum sülfat



SORULAR 52. Aşağıdaki antiaritmiklerden hangisi kalp üzerine depresan etkisinin çok az olm asın da n dolay ı trisiklik antidepresan, yada dijital zehirlenmesi ve miyokard infarktüsü gibi durumlarda ilk seçenek olarak kullanılır?



B) Prokainamid D) Flekainid



A) Kinidin C) Lidokain E) Amiodaron



Meksiletin re grubu



• • • • • •



Verapamil. Konjestif kalp yetmezliğinde kontrendikedir .



Önce bradikardi (düşük dozda). sonra taşikardi (yüksek dozda) yapan ilaçlar ... Atropin, süksinilkolin, dijitaller · Yavaş asetilleyicilerde lupus oluşturabilen anti-aritmik ilaç ... Prokainamid



Diğerleri



Grup iV



Grup 111



53. Antiaritmik olan fakat hangisi olduğu bilinmeyen bir ilacı ağızdan uzun süredir kullanan bir hasta, olas ı bir ilaç reaksiyonu nedeniyle hastaneye baş vu rd uğund a, tiroid fonksiyon bozuk l uğu söz konusu ise, aşağıdaki ilaçlardan hangisini kullanmakta olduğu en yüksek olası lıkla düşünülmelidi r ?



B) Amiodaron O) Prokainamid



A) Kinidin C) Dizopiramid



E) Lidokain



24. ANTİANJİNALLER • En kısa etkili nit r at . .. Amilnitrit • En uzun etkili nitrat. .. Penta eritriol tetranitrat



kontrendike olan , transplante ka lpte asistoli oluşturabilen antiaritmik ... Adenozin



(PETN)



İyot grubu uzaklaştırılmış ve bu sayede t iroid ve ulmoner toksisiteye yol açmayan amiodaron analogları ...



ea · 2 kanal blokörleri



Dronedaron ve Selivaron



Kalpte sinüs düğümünde bulunan If-Na+ akımının spesifik inhibitörü olan ve anjina tedavisinde kullanılan ilaç ... İvabradin



Potasyum kanal ve beta reseptör blokörü (QT aralığını uzatan) olan antiaritmik .. . Sotalol • Pace maker aktivitesini etkilemeyen antiaritmik ilaçlar...



Adenoz in, ibutilid, dofetilid, vernekalant Sınıf I grubuna dahil olan antiaritmik ilaç . . . Prokainamid. Diğer l eri;



kinidin, dizopiramid



• Lidokainin özellikleri nedir ... Ventriküler aritmi ve digital



zehirlenmesi tedavisinde kullanılır, lokal anestezik etkisi metaboli ze edilir, oral kullanılmaz.



vardır, karaciğerde



Variant anjina tedavisinde ilk ter cih olarak kullanılan .. . Nitratların en sık görülen yan etkisi. . . Baş ağrıs ı



Geç sodyum (Na) kanallarını baskılayarak, hücre içi kalsiyum konsantrasyonunu ve kardiyak kontraktiliteyi baskılayan ... RANOLAZİN (Retard .....Na) Rho-kinaz inhibisyonu sonucu koroner vazokonstriksiyonu engelleyen...fasudi l



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



• pFOX inhibitörü olan metabolik modülatör bir ilaçtır . Mi okardda ağ asidi oksidasyon yolağ~ inhibe eder ve kalbin oksijen tüketiminde azalma yapan ... Trimetazidin Hem NO salınımına yol açar, hem de K kanal açıcı . . .



Nikorandil Nitrat bileşikler iyle ilgili ifadelerden ~



olan ...



Arteriollerdeki gevşetici etkisi venlerdekinden daha fazladır.



Nitrogliserinin kontrendike olduğu hastalıklar hangisidir ... Kor pulmonale. Diğer kontrendikasyonlar:



KİBAS, siyanotik hastalıklar, kardiyomyopati. Sağ MI ve sildenafille birlikte kullanımıda önemli kontrendikasyonla rındandır. Nitratların etki mekanizması nedir ...



Guanilat siklaz



enzimini stimüle eder. •



25. HİPOLİPİDEMİK Statinlerin etki mekanizması. . .



- HMG coA redüktaz enzim inhibisyonu - Karaciğerde LDL reseptör sayısında artış • Ön-ilaç olan statin .. . Lovastatin, simvastatin En kısa etkili statin .. . Fluvastatin En uzun etkili statin ... Rosuvastatin, Atorvastatin Antioksidan etkili statin .. . Atorvastatin En uzun etkili, HDL yi en fazla artıran ve en potent statin . .. Rosuvastatin Peroksizom proliferator - activated receptor (PPAR) agonisti olan hipolipidemikler ... Fibrik asid türevleri Trigliserit yüksekliğinde ilk tercih.. . Fi brik asid



türevleri



Anjina tedavisinde taşikardi yapan ilaç . . . Nitrat Anjine tedavisinde kullanılan nitratların istenmeyen etkisi nedir . .. Refleks kontraktilite artışı ve taşikardi. Antianjinal etkinliği olan ivabradinin etki mekanizması . . .



Hiperpolarizasyonla aktive olan katyon kanallarının inhibisyonu



En kısa etki süreli fibrik asid t ürevi. .. Gemfibrozil • En uzun etki süreli fibrik asid türevi .. . Fenof ibrat • Yağ dokusunda hormona duyarlı lipazı inhibe eden ve lipoprotein lipaz aktivitesini artıran hipolipidemik ilaç ...



Niasin (nikotinik asid) Peptik ülser aktivasyonu yapan hipolipidemik . . . Niasin



(nikotinik asid) Nitratların



anjina tedavisindeki olumlu ve olumsuz etkileri Olumlu etkiler



En geniş spektrumlu hipolipidemik . . . Niasin (nikotinik



asid) Safra asitini bağlayarak kolesterol düzeyini düşüren ve gebelerde hiperlipidemi tedavisinde kullanılabilen ilaçlar ... Safra asidi bağlayan reçineler (Kolestiramin,



kolestipol, kolesevelam)



• Azalmış ventrikül hacmi • Azalmış arteryal basınç • Azalmış ejeksiyon süresi



• Azalmış miyokard oksijen ihtiyacı



• Koroner arterlerde vazodilatasyon



• Koroner spazmı önleme



• Azalmış sol ventrikül diastolik basınç



• Artmış subendokardiyal perfüzyon



Olumsuz etkiler



Kolesterolün bağırsaktan emilimini inhibe ederek kolesterol düzeyini düşüren ilaç lar. . . Orl istat ,



ezetimib Kolesterol ester transfer proteinini inhibe eden ve HDL'yi en fazla artıran hipolipidemik . .. Torcetrapib Lomitapide : Mikrozomal trigliserid transfer proteini



(MTP) inhibe ederek VLDL sentezini baskılar. • Mipomersen sodyum ... Apo B100 sentezini baskılayan



antisense oligonükleotid, lipoprotein a düzeyini azaltır.



• Refleks taşikardi ve kontraktilite artışı



• Artmış miyokard oksijen ihtiyacı



Evolocumab, alirocumab... PCSK9 (proprotein konvertaz



• Taşikardiye bağlı diastolik perfüzyon süresinde azalma



• Azalmış koroner perfüzyon



katabolizmas ını yavaşlatırlar.



SORULAR 54. Geç sodyum (Na) kanallarını baskılayarak, hücre içi kalsiyum konsantrasyonunu ve kardiyak kontraktiliteyi baskı la yan antianjinal ilaç aşağıdakilerden hangisidir? A) lvabradin B) Amilnitrit C) Propranolol D) Ranolazin E) Fasudil



subtilisin / keksin tip 9) inhibitörleri. LDL reseptörlerinin • Statin kullanan kişilerde birlikte kullanıldığında miyopati r iskini artıran ilaç . .. Verapamil, amiadoron Karaciğer sitokrom P450 enzimleri ile metabolize edilmeyen statin ... Pravastatin



HMG- KoA redüktaz inhibitörü kullanan bir hastada plazma seviyesinin yükselmesi daha olası olan ilaç ... Kreatin kinaz



• Bağırsakta safra asidlerini bağlayarak etki gösteren hipolipidemik etkili ilaç hangisidir. . . Kolestiramin Homozigot ailesel hiperkolesterolemi tedavisinde kullanılan ve apoBlOO mRNA'sını hedefleyen antisense oligonükleotit... Mipomersen • Evelocumab karaciğerde LDL reseptörlerinin yıkılımını azaltarak LDL seviyesini azaltır.



FARMAKOLOJİ HIZLI TEKRAR



• Oral antikoagülan kullanan hastada kullanabilen non steroid ... Asetaminofen



Hipolipidemik ilaçlar



Statin Fibrat



Trigliserid Lipoprotein a



LDL



HOL



%60ı



%9t



%25ı



%10t ı %30t



%50ı



Niasin



%30-ı %40t %25-50ı



ı



Evolokumab/ Alirokumab



%70 -ı



ı



ı



26. ANTİKOAGÜLANLAR-ANTITROMBOSIT A.TANLAR-FIBRINOLITIKLER VE ANEMI ILAÇLARI Karaciğerde antitrombin III'ün (A-III) etkinliğini arttırarak faktör 10a ve 2a (trombin) inhibiyonu yapan



antikoagülan . . . Heparin Aktive edilmiş parsiyel tromboplastin zamanı - apTT ­ üzerinden etkisi takip edilen .. . Heparin Plazmayı berraklaştırıcı



etkisi bulunan, O derece kinetikle elimine olan, etkisi hızlı başlayıp hızlı biten, İV yolla kullanılan ... Heparin HIT (heparin induced trombositopeni) tedavisinde kim kullanılır... fondaparinuks ve direkt trombin inhibitörleri (lepirudin, hirudin, argatroban ... ) Hafif fraksiyon heparinin (DMAH) etki mekanizması ... Antitrombin 3 bağımlı olarak Faktör l0'u ve faktör 2a' yı inhibe eder Faktör l0'u 2a'ya göre 2-3 kat daha fazla inhibe eder. Antitrombin III üzerinden FXa inhibisyonu yapan antikoagülan ... Fondaparinuks • DMAH' ın etkisi nası l degerlendırılır... Anti faktör 10a Doğrudan trombini inhibe ederek etki gösteren antikoagülanlar ... Lepirudin, desirudin, bivaluridin



• Epoksit redüktaz enzim inhibisyonu yapan antikoagülan ... Oral antikoagülan (Varfarin) • Oral antikoagülanların doz ayarlamasında hangi parametre izlenir. . . INR Oral antikoagülan zehirlenmesinde tedavi. .. İlk 24 saat: Taze kan veya donmuş plazma; daha geç olgularda: Kl vitamini • Oral yolla kullanı lan , direkt etkili , faktör 10a inhibitörü... Rivaroksaban Protamin sülfat tarafından etkisi geri döndirülemeyen .. . Fondaparinuks (Döndürülenler : Heparin, DMAH (dalteparin, enoksiparin) • Oral yolla kullanılan antikoagülan etkili ilaç ... Dabigatran (direkt trombin inhibitörüdür) Warfarinin antikoagülan etki mekanizması ... Protrombin karboksilasyonunun inhibisyonu Oral yolla kullanılan direkt etkili faktör 10a inhibitörü . .. Rivaroksaban vb. Pıhtı laşma faktör yıkılımını arttırarak antikoagülanların etkisini arttıran faktör . .. Tiroid hormonu. Tirotoksikozda dozu azaltmak gerekir.



Aspirinin antitrombotik etkisinin mekanizması . . . Düşük dozlarda trombositlerdeki siklooksijenazı geri dönüşsüz olarak inhibe eder. • Tromboksan sentetaz inhib itörü ... Dazoksiben, niktindol Trombositte bulunan ADP P2Y12 r eseptör irreversıbl blokörü olan .. . Tiklodipin, Klopidogrel, Prasugrel • Trombositte bulunan ADP P2Y12 reseptör blokörü olan .. . Tikagrelor, Kangrelor



reversıb l



Glikoprotein IIb / IIIa (aIIb~3) reseptör blokajı yapan ... Absiksimab, Tirofiban, Eptifibatide • Fibrine spesifik etkili olmayan f ibrinolitikler hangileri ... Streptokinaz, ürokinaz Fibrine spesifik etkili olan f ibrinolitikler hangileri . . . tPA (Alteplaz, Reteplaz, Tenekteplaz ...) Lizin antimetaboliti olan plazminojen inhibitörleri (antifibrinolitikler) . .. Aminokaproik asid, Traneksamik asid • Plazminojeni, plazmine çeviren faktör . . . Streptokinaz. Diğerleri tPA , ürokinaz, kallikrein. • Fibrinolitik tedavi sırasında oluşan kanamayı engellemek için kullanılan ... Aminokaproik asit, treneksamik asid, aprotinin Demir şelatörleri. .. Deferoksamin (İM,SC), Def erasiroks (Oral), defepiron (Oral) • Anemi tedavisinde kullanılan eritropoetin stimülanları . . . . Epoetin, Darbepoetin • Trombositopeni tedavisinde kullanılan IL-11 preperatı. .. Oprelvekin Trombositopeni tedavisinde kullanılan trombopoetin reseptör agonistleri ... Romiplostim, Eltrombopag Granülosit koloni stimüle edici faktör r eseptörlerini uyaran ve konjen ital nötropeni, siklik nötropeni , miyelodisplazi ile aplastik anemi tedavisinde kullanılan rekombinant bir ilaç ... Filgrastim. İnsan rekombinant granülosit- makrofaj koloni stimüle edici faktörü olan ve nötropeni tedavisinde kullanılan



ilaç ... Sargramostim • Trombositopenik hastalarda , trombopoietin reseptörlerini aktive ederek trombosit sayısın ı artıran ilaç ... Romiplostim ve Eltrompobag



SORULAR 55. Heparinle



ilgili



aşağıdaki



ifadelerden



hangisi



yanlıştır?



A) Plazmadaki yarılanma ömrü 100- 1000 Ü/kg doz aralığında



dozdan



bağımsızdır.



B) Antikoagülan etkisi ilaç kesildikten sonra birkaç saat içerisinde ortadan kalkar C) Plazmadan başlıca retiküloendotelyal sistem aracılığıyla temizlenir D) Antikoagülan etkisi protamin sülfat ile geri dönebilir E) Acil antikoagülan tedavi gerektiren durumlarda seçilmesi gereken bir ilaçtır



®



TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ



56. Venöz tromboz is ve pulmoner embolizm baş langıcında ve_profiJaksisinde kullanılabi len fondaparinuks' un etki mekani zması aşağıdakilerden hangisidir?



A) B) C) D) E)



Jirffti·t+V-'



===-;;.,;;;;==-- -- - - - -- - - - - - ----,~YERKUllM)



Doğrudan etkili Faktör Xa inhibisyonu Doğrudan etkili trombin inhibisyonu K vitamini antagonisti Antitrombin aracılı Faktör Xa inhibisyonu Antitrombin aracılı trombin inhibisyonu



ENDOKRİN SİSTEM FARMAKOLOJİSİ 27 . HİPOT ALAMİK VE HİPOFİZER HORMONLAR GnRH analogları nelerdir... Goserelin, buserelin, histrelin, löprolid, nafarelin, triptorelin, deslorelin GnRH analogları arasında en potent olan hangisidir . . . Histrelin GnRH analoglarının klinik kullanımı nelerdir... Stimülasyon amaçlı kullanımı infertilite, supresyon amaçlı kullanımı ise kontrollü over stimülasyonu, endometriozis, leiomyoma, prostat, meme, over kanseri, santral püberte prekoks • GnRH antagonistleri ve endikasyonları nelerdir ... Ganireliks/Setroreliks için kontrollü over hiperstimülasyon prosedürü, Abareliks/Degareliks prostat kanseri 555 ve GIS'den salgı l anarak diğer hormonların sa lıverilmesini baskılayan hormon hangisidir ... Somatostatin GH salınımını baskılayan, karsinoid sendrom tedavisinde kullanılan ilaç hangisidir ... Oktreotid (somatostatin preparatı)



GH'nin etkilerine arac ılık eden madde hangisidir . . . IGF-1 (somatomedin C) • GH'nin etkilerine aracılık eden madde hangisidir ... IGF-1 (somatomedin C) Büyüme hormonu salı nı m ı nı etkileyen faktör ler hangileridir . . . Dopaminerjik uyarılar (bromokriptin), somatostatin ve analogu ilaçlar (oktreotid) GH analoğu ... Somatrem • Büyüme geriliği olan ve büyüme hormonu reseptörlerinde mutasyon bulunması nedeniyle ekzojen büyüme hormonu tedavisine yanıt vermeyen bir hastanın tedavisinde kullanılması uygun olan ilaç ... Mekasermin



· Hemofili ve Von-Willebrand hastalığının tedavisinde -kuUanılan-lledil". . . l;ıesmopre-sin Nefrojenik diyabetes insipitus tedavisinde kullanılan ilaçlar nelerdir... Tiyazid, amilorid (lityuma bağlı NDİ tedavisi), indometasin, hidrasyon ADH'ın antidiüretik etkisini potansiyelize eden ilaçlar hangisidir ... Klorpropamid, klofibrat, karbamazepin, tiazidler. Uygunsuz ADH salıverilmesinde kullanılan ADH reseptör blokörleri nelerdir... Tolvaptan, konivaptan Vta selektivitesi yüksek olan ilaç hangisidir ... Relkovaptan Preterm eylemi durdurmak ıçın kullanılan oksitosin antagonisti hangisidir ... Atosiban



28 . TİROİD VE ANTİTİROİD İLAÇLAR Tiroid bezine iyod girişini bloke eden ilaçlar . .. Tiyosiyanat, perklorat Tiroid peroksidaz enzim inhibisyonu oluşturan ilaçlar . .. Tiyoüreler ve yüksek doz iyot T iroglobulin rezorpsiyonunu inhibe eden ilaçlar ... Propiltiyourasil, metimazol, kolşisin, lityum ve iyodür Tiyoüre türevleri hangileri ... Propiltiourasil, Metimazol, Karbimazol · Periferde T4'ün T3 'e dönüşümünü engelleyen ilaçlar. . . Propranolol, propi ltiyourasi 1, amiodaron, steroidler, radyokontrast maddeler Hangisi, tiroit hormonlarının tiroit hormon bağlayan globuline bağlanmasını azaltarak total serum tiroksin düzeyini değiştirir ... Androjen analogları Hipotiroidizm , miks ödem, tiroid kanseri tedavisinde kullan ılan T4 (tiroksin) preparatı... Levotiroksin Sodyum Etkisi levotiroksinden daha çabuk başlayan ve acil durumlarda ku llanılan T3 preperatı... Liyotironin sodyum Tiyoürelerin (propiltiourasil , metimazol, karbimazol) etkileri nelerdir . ..



o o o o



Tiroid hücresinde iyodun oksidasyonunun inhibisyonu Tiroglobulin iyodinasyonunun inhibisyonu DIT ve MIT ların kenetlenmesinin inhibisyonu. Periferde T4 - T3 dönüşümünün baskılanması (sadece propiltiourasil yapar).



HIV ilişkili lipodistrofi tedavisinde kullanılan GHRH analoğu hangisidir... Tesamorelin Akromegali tedavisinde kullanı lan büyüme hormonu reseptör ant agonisti hangisidir ... Pegvisomant · Prolaktinoma tedavisinde kullanı lan dopamine D2 reseptör agonisti hangisidir... Bromokriptin Tanı veya tedavi amac ıyla kullanılan FSH ve LH preperatları nelerdir... FSH prepeatı follitropin alfabeta, rekombinant insan LH preparatı ise Lutropin alfa ADH analoğu ilaçlar nelerdir ... Desmopressin v.b • ADH analoğu ilaçların endikasyonları nelerdir... Santral tip diyabetes insipidus (desmopressin vb.), özafagus varis kanamas ı tedavisi, kolon divertikül kanaması, hemofili A'da profilaksi amacıyla (dental girişim öncesi), lokal anesteziklerle birlikte kullanım (vazokonstriksiyon için), enürezis nokturna tedavisi, partal hipertansiyon tedavisi, ileus tedavisi Santral diyabetes insipitus tedavisinde kullanılan ilaçlar nelerdir ... ADH analogları (desmopresin vb.), Kkorpropamid, karbamazepin, klofibrat



1 TlyoOrtlu 1



lyot'tn,oıln



J Trag~obulln



1 TlyoOrelu 1



'



j



! MITtDIT



1



~



L!c:.1,_]



!



roteoUz



T4 -;:::===:;T3 !ııp 1-5 Oelyodlnaz 1



jl Blokör



f



Am lod;ırone



roplltivoura~II ortikosleroldler



ad oo



.ık madde1er



Tiroid hormon sentezi ve antitiroid ilaçlar



FARMAKOLOJİ HIZLI TEKRAR • Etkisi en çabuk başlayan, en kısa süren, süte ve plasentaya en az geçen tiyoüre . . . Propiltiyourasil Antltiroid ilaçlardan propiltiourasil ve metimazolun yan etkileri ... Agranülositoz, purpurik urtikeryal döküntü, hepatit, artralji, vaskülit. Wollf-Chaikoff etkisi ile tiroid hormonu sentez ve salıverilmesini bloke eden ... İyodür İyotun antitiroid etkisi nelerdir . . . İyotun oksidasyonunun ve depolanmasının baskılanması, tiroid bezinde proteolizis azalması ve bezin kanlanmasının azalmasıdır . ( Giriş-iyotu işleme-depo-serbestleşme- kanlanma)



Tiroidin vaskalaritesini belirgin olarak azaltan .. . İyodür Tek başına kullanılmayan antitiroid ilaç hangisidir .. . İyot



@



29. ADRENAL KORTEKS FARMAKOLOJİSİ Kortikosteroidlerin etkileri nelerdir . ..



- Psikoz, öfori - Katarakt ve osteoporoz gelişimi Hipertansiyon, - Çocuklarda büyüme baskılanması - Cushing sendromu ve ülser aktivasyonu oluşur. - Lipokortin sentezini arttırarak fosfolipaz A2'yi baskılar. Makrofaj fagositik aktivitesi azalır. Periferik lökosit dağılımı değişir. Nötrofili , polisitemi ve lenfopeni oluşur. Steroid alımının ani kesilmesi adrenal yetmezlik yaratır.



- Kaslarda protein sentezini baskılar. Kas ve ciltte atrofi yaratır.



Tedavi sonrası hastada kalıcı hipotirodi oluşturabilen antitiroid ilaç . .. Radyoaktif iyod Tirotoksikoziste, intrensek sempatomimetik aktivitesi olmayan (parsiyel agonist olmayan) beta blokörler nelerdir ... Metoprolol, propranolol, atenolol



Karaciğer glukoneogenez stimulasyonu, insülin artışı, glikojen sentez artışı, hiperglisemi ve lipoliz oluşur. • Steroidler hangi mekanizma ile prostaglandin sentezini baskılar ... Lipokortin sentezini arttırıp fosfolipazı baskılarlar ve araşidonik asid sentezlenemez.



Hangisi, tiroit hormonlarının tiroit hormon bağlayan globuline bağlanmasını azaltarak total serum tiroksin düzeyini değiştirir ... Androjen analogları



Ön ilaç olan kortikosteroidler .. . Kortizon, prednizon



T4 ve T3' Un özellikleri nelerdir ... Hücrede glikoz ve aminoasit uptakeini arttırırlar . Mitokondride ATP üretimi artar. Na-K- ATP azı uyararak iyon transferine neden olurlar. T3, T4 den daha kısa etkili, potenttir ve reseptörlere daha yüksek afinite ile bağlanır.



En uzun etkili steroid preparatı . .. Betametazon, deksametazon



Hipertiroidi tedavisinde kullanılan ilaç hangisidir . .. Metimazol. Diğer ilaçlar propiltiourasil , karbimazol, iyot(lugol solüsyonu), radyoaktif iyot, beta bloker, perteknetat- perklorat , tiyosiyanat



Su ve tuz tutucu etkisi olmayan kortikosteroid hangis idir . .. Deksametazon, betametazon, parametazon



Tiroid bezine iyodür girişini inhibe ederek antitiroid etki gösteren ilaç hangisidir. . . Tiyosiyanat Hipertroidi tedavisinde kullanılan ilaçlar ve etki mekanizmaları eşleştirmelerinden doğru olanlar . . . İyodür



- Tiroid hormonlarının salıverilmesinin inhibisyonu , Metimazol Tiroglobulin Propiltiyourasil



iyodinasy onunun



inhibisyonu ,



- Perif erde T4-T3 deiyodinasyonunun inhibisyonu , Tiyosiyanat - İyodun aktif transportunun inhibisyonu - (Yanlış olan: Karbimazol - İyodürün tiroid bezine alımının inhibisyonu) • Altmış yaşındaki erkek hasta, tirotokslk kriz nedeniyle yoğun bakım ünitesine alınıyor . Bu hastada, aşağıdaki tedavi seçeneklerinden hangisinin gastrointestinal sistemde etkili olarak dolaşımdaki tiroid hormonu seviyesini azaltmas ı en olasıdır... Kolestiramin



En kısa etkili steroid preparatı. .. Kortizol (hidrokortizon) ve kortizon



Antiinfamatuvar etkisi en yüksek olan glukokortikoid preparatı. . . Betametazon



Glukokortikoid etkisi, dolayısıyla antiinfamatuvar etkisi en az olan kortikosteroid preparat ı ... Dezoksikortikosteron (DOC) • Mineralokortlkoid (su ve tuz tutucu etki) etkisi en fazla olan glukokortikoid preparatı... Kortizol, prednizon • ACTH sekresyonunun inhibitörleri ve endlkasyonları nelerdir ... Pasireotid (akromegali, cushing sendromu, adrenal tümör), kabergolin (hiperprolaktinoma, kortikotrop tümörler). Cushing sendromu tedavisinde kullanılan ve somatostatin SSTR5 reseptörünü hedefleyen ACTH sekresyon inhibltörU ilaç ... Pasireotid 20, 22-Desmolaz enzimini (dolayısıyla kolesterolün pregnenolona dönUşUmünU) , aromataz enzimini (dolayısıyla androjenlerin ekstraadrenal dokularda östrojene çevrilmesini) lnhlbe eden , medikal adrenalektomi yapan ... Aminoglutetimid Selektif 11beta hidroksilaz enzim inhiblsyonu yapan cushing hastası gebelerde kullanılabilen . . . Metirapon 21-Hidroksllaz enzimlerini bloke eden ... Amfenon beta



3~ - Hldroksisteroid dehldrogenaz ve Cl 7, 20 liyaz enzimlerini inhibe eden antffungal ilaç ... Ketokonazol • 3~-hidroksisteroid dehidrogenaz enzimini inhibe eden . . . Trilostan



17 alfa hldroksflaz ve Cl 7, 20 llyaz enzimlerini inhibe eden, prostat kanserinde kullanılan ön ilaç ... Abirateron



TUS HAZIRL-IK MERKEZLERİ



Kortikosteroid preparatlarının güçleri ve etki süreleri Anti· Na+ Etki Topıkal inflamatuvar tutucu süresi aktivite etki etki"



Preperatlar



Glukokortikoıd



Kortizol (Hidrokortizon)



1



Kortizon



Kısa



1



o o



0.8



0.8



Kısa



Prednizon



4



0 .8



Orta



(+)



Triamsinolon



5



o



Orta



+++



6a-Metilprednizolon



5



0.5



Orta



Parametazon



10



o



Orta



Deksametazon



25



o o



Uzun



+++++



Uzun



+++++



Betametazon



25 • 40



Desoksikortikosteron (DOC) Fludrokortizon Kısa



0.1



400



o



20



10



250



Kısa



Orta



Etki



mekanizması



Kolesterol- pregnenolon dönüşüm inhibitörü (20,22-Desmolaz), aromataz inhibisyonu 11 IHidroksilasyon



ilaç



Cushing sendromu Aminoglutetimid* Adrenokortikal kanser Meme kanseri* Metirapon/ Etomidat



ınhibisyonu



Endikasyon



Cushing sendromu (Metirapon gebelerde kullanılı r)



C17,20 liyaz inhibisyonu, 36-0H DH inhibisyonu, 17alfahidroksilaz inhibisyonu



Ketokonazol



Cushing sendromu Fungus tedavisi



36-17-0H DH inhibisyonu



Trilostan



Cushing sendromu Primer hiperaldosteronizm



21 hidroksilaz inhibisyonu



Amphenon



Cushing sendromu



17a-hidroksilaz inhibisyonu, C17,20 liyaz inhibisyonu



Abirateron



Prostat kanseri (oral olarak kullanılan ön ilaçtır)



o



Sitotoksik etki



Mitotan



Adrenal korteks tümörünün oral tedavisi



o



ACTH salınım inhibisyonu



Siproheptadin



Dumping sendromu Karsinoid tümör



Mineralokortikoid Aldosteron



Steroid sentez inhibitörlerinin endikasyonlan



o



(8-12 saat); Orta (12 -36 s); Uzun (36-72 s).



• Adrenal steroid sentez inhibitörleri nelerdir .. . Metirapon (* mineralokortikoid aktivite)



Adrenal bezi tahrip eden, kimyasal adranalektomi için adrenal korteks tümör ü için kullanılan . .. Mitotan



yaptığı



Erken dönemde gebeliği sonlandırmada kullanılan steroid ve progesteron reseptör bloke eden ... Mifepriston



(11-beta hidroksilaz inhibitörü), aminoglutetimid, mitotan,ketokonazol, trilostan ve amfenon B'dir. Steroid ve progesteron reseptör blokerinin adı nedir . ..



Mifepr iston



30. GONADAL HORMONLAR VE İNHİBİTÖRLERİ



Kolesterolden köken alan hormonlar neler dir ...



Progesteron , androj e nl er , östrojenler, steroid ve aldosterondur. Steroid hormon öncüsü olan hormon hangisidir . . .



Progesteron Androjen in idrarla atılım ürünü nedir . .. 17-



ketosteroid. Steroidlerin yararlı olmadığı durumlar nelerdir . .. Tıkanma sarılığı



ve katarakt.



Antiinflamatuvar etkinliği en yü1