102 41 72 MB
Latin, Greek, Hebrew Pages 778 [772] Year 1836
CORPUS
SCRIPTORUM HISTORIAE BYI K DI T l 0
ANTINAE.
EMENDATIOR
ET
COPIOSIOR,
CONSILIO
B. G. N I E B U H R 1 1 C. F. I N S T I T U T
A,
A U C T O R I T A T E
ACADEMIAE L I T T E R A R U M R E G I A E BORUSSICAE CONTINUATA.
GEORGIUS
PACHYMERES.
VOLUMEN
PRIUS.
BONNAE I M P E N S I S
ED.
MDCCCXXXV.
W E B E R I
GEORGII
PACHYMERIS
DE MICHAELE E T ANDRONICO P A L A E O L O GIS LIBRI
T R E D E C I M.
B E C O G H T O Y I T
IMMANUEL
BEKKERUS.
VOLUMEN
PRIUS.
BONNAE I M P E N S I S
ED.
W E B
MDCCCXXXV.
E
RI
P. POSSINI
DEDICATIO.
SANCTAE
U
R
B
A
S U M MI
GEORGIUS EIUS
MEMORIAE
N
I
V i l i .
PONTIFICIS
PACHYMERES
B E N E F I C I O REDIVIVUS I M M O R T A L E S GRATIAS.
S y n a g o g a e veteris pontificibus sacrae literae memorant singulari privilegio tributum, ut morte sua panderent reditum exulibus. plus posse novae legis et Christi ecclesiae ponlifices feliciter experior hodie a T e , cuius gratia dudum mortui iampridem et ipse mortuus lucem aspicio. propagasse m e putaram vitam brevem in posthumae immortalitatis perennitatem, scribenda dum viverem historia mei temporis, et actis non indignis cognita principatuum duorum, quibus et nos ali— quod nomenque decusque gesseramus, ex oculata notitia d u plici volumine vulgandis: sed quam sint incertae spes et providenliae humanae sero deprehendi, post cineres demum sentions ista duo a me longis elucubrata vigiliis, at parutn faustis auspiciis opera pro arce Minervae quam eis desponder a i n , nihil nisi carcerem Latonae reperisse, ubi tenebrosis constricta vinculis famain secum meam oblivionis quodam t u mulo conditam premerent. nempe ilia Othomanica tempestas, quae deleto imperio Orientali, subiugata Costantinopoli, opes literatae Graeciae funesto naufragio submersit, meae quoque liistoriae exempla barbaricis fluctibus absorpsit pleraque, tabulis duntaxat Iruncis, et reliquiis exilibus in quaedam velut littora ac porlus bibliolhecarum eiectis. harum in Augustana congestum cumuluin vidit olim W o l f i u s , sed velut ille evangelicus Levita in occursu Hiericuntini viatoris latronum iniuria saucii, cum esset secus locum et videret, pertransiit: quid eiiim aliud
VI
P. POSSINI DEDICATIO.
fuit, omisso edendi vertendique officio, lemmatum ac tituloruin exscriptione facili defungi ? aliquanto plus sacerdos fecit, eruditissiinus Petavius, qui qua via veterum monuinentorum scrutandorum descendebat, forte nactus narrationum mearum fragmenta nonnulla, qualia iiivenerat edidit Parisiensibus typis. verum et ipse praeterivit, merito detrectans iuterpretandi operam, in tarn corrupto, quale nactus erat, exemplari utique perdendam. equidem (fatendum enim est) peiori longo oco erarn quam vulneratus ab Hiericuntinum iter obsidentibus sicariis viator, ille siquidem utcuinque confossus spirabat adbuc tarnen, ego animam exhalaveram sensu plane cassus ac spirita, non minus quam ille memoratus in libris Regum, quem qui Immaturi exierant, instantium latrunculorum mein feslinantes in sepulcrum Elisaei coniecerunt, casu ipsi fortunato: etenim contactu ossium prophetae revixit mortuus. par mihi felicitas ex Te contigit. os luum et caro tua, Eminentissimus FJIXXCISCUS Cardinalis B A R B E R I N U S , me conclamatum depositum exanimem colligens tollens amplectens, tandem ut TÌverem effecit, tuis scilicet obsecutus votis et mandatis : Tu enim exemplum mei operis integrum accersitum e quodain angulo Graeciae illius fidei vivens commiseras, hortans instansque ut edendum aliquando curaret. in hoc ille nulli operae contention! sumptui pepercit, misit egit movit multa longo tempore, quoad longanimitate atque efficaci perseverantia obstaculis perruptis optati compos, mihi derelicto atque abiecto yerus beneficus Samaritanus sospitator extitit. ille humo me sublatum ac pulvere, isti a quo sum latinitate donatus interpreti yelut stabulario coinmendatum, denariis multo ultra quam duobus descriptionis et excusionis ab amanuensibus ac chalcographis necessaria mihi vulgando opera redempta, tum caeteris omnibus in lucem emergendi subsidiis non munifice solum sed rìiagnifice etiam instructum, in hunc literariae celebritatis meridiem protulit, ubi mea historia, tanquam illa Memnonis statua, insueti sibi solis percussa nunc primum radiis, erumpat in voces immortale Tuum ac Tuorum, SANCTISSIME PoirT I F E X , in me ac rem literariam meritum orbe late loto praedicaturas.
PETRUS L
E
C
T
PO SSINUS O
R
I
.
Q u o d nunc primum e Graecìae naufragiis emergit Georgius Pacbymeres, historicus non minus alioqui luce dignus Latina quam multi eius aequales ac posteri iam pridem typis et Uteris erulgati nostratibus, non sola infelicitas sed culpa eius quaedam fecit, retrusus et antiquarius scriptor, quem loqui cum vulgo quidquam piget, praeterea perplexus et hiantis sentenliae compositor, tot tenebris suas vigilias obvolvit, ut eruditissimorum, quibus innotuit, intërpretum a sui editione tentanda curas conatusque deterruerit; idem passus quod sepias aiunt atque torpedines, qui pisces quod rarius mensarum h o nore dignentur, caligini quam offundunt, torpori quein afilnnt, imputent, ilia oculos, boc manus et bracliia piscantium a nisu eos e natiyo gurgite tollendi soliti repellere. I I . Erattamen baud dubium operae pretium in eius publicatione bistoriae, quae res magnas ac meinorabiles per annos fere octoginta saeculi obscuri ac testium inopis gestas , si minus semper diserta, saltern prudenti diligenti morata et plerumque fideli narratione prosequatur ; quae postremae quasi scenae Orientalis imperii sub domo Palaeologa ita principia exhibet, ut in iis causas tragicae catastrophes, qua Turcis et Muhammedi Constantini regia succubuit , advertere prudens lector manifestas queat; quae plurima docet nusquam alibi notata; quae a Niceta et Acropolita.. ad Cantacuzenum, hiatum quendain explens publicae memoriae, viam quasi regiain insternit albis yelut quadrigis historicae veritatis, qua nostra usque ad tempora nuspiain haerente aut abrupta triumplù pompa invehatur; quae denique negotium omnis aevi maximum et cele-
Vili
P. POSSINI
berrirnum, conciliationis ecclesiarum Graecae cum Latina, sic a primis originibus evolvit, sic a deliberationum arcanis verisque rationibus, per anfractus inde fucosarum artium hinc fidei sincerae, ad suos exitus perducit, ut asserere non dubilein id argumentum ingens a nullo plus Graeco scriptore lucis accipere. III. Non me fugit intercedi adversus haec speciosa et plausibili exceptione posse a merito querentibus Pachyinerianain liane historiam non raro Graecorum sebismati favere, Latinorum res et iura deterere narrando, auctoris pronuin in partem sequiorem mullis inodis Studium ostendere. non nego, non excuso ; et ita factum, et large in lioc peccatum a nostro confiteor, tamen contendo utilem publico et ipsi quineliam in Iiis laesae veritati atque orthodoxae fidei optabilem talis libri evulgationem esse, neque ad lioc evincenduin utar praeiudiciis ecclesiae, historias Eusebii Caesariensis, Ariani a mullis habiti; Socratis et Sozomeni, palam Novatianorum; Nicephori Callisti e faece licet interdum haurientis liaeresum, et alias suspectorum pariter scriptorum, legi sinentis et probantis. aio, r e i si omnes quos nominavi exterminarentur; peculiari n o mine interesse Apostolicae sedis et Romanae communionis universae, subiici oculis et teri manibus cunctorum hoc P a cliyineris opus, quoniam in eo sanitas doctrinae de processione Spiritus Sancti ex patre filioque, de primatu Papae et iure provocationis ad Romanam sedem ex quocumque patriarcliatu ; sincera Caritas et vera sanctimonia Gregorii X aliorumque Romanorum per ea tempora pontificum; Ioannis Vecci Constai! tinopolitani patriarchae, partes Latinorum studiosissime ainplexi, constantissime tulli, eruditio maxima , liberrimum idemque perspicacissimum ingenium, veracitas intrepida, vita inculpala, mores satìcti, divinis etiam illustrationibus probati, palam magnificeque praedicantur, idque ab oculato teste, et quod caput e s t , domo adversantium producto, ipsoque haud dissimulanter adversariis studente, ut quod dicit nobis favens, expressum evidentia veritatis, quod contrariuin iminiscet, educationis vitio inolituin, subornatum adulalione, ambiliosis speb u s , obnoxiis a vi tyrannica timoribus contra officii conscientiam extorlum, merito debeat inteliigi. ausim dicere : si to-
PRAEFATIO.
IX
tus orthodoxus esset Pachymeres, minus iuvaret. sunt vejieno carentes et prorsus innoxii serpentes : seil ii theriacam non faciunt. viperis opus est exitiali succo turgidls , lethali dente iiifeslis, unde salutare alexipharmacum possit existere. adeo malis interdum etiam et pestibus sua inest utilitas ! habes cur non tolerabilis solum, sed etiam expetibilis schismatici scriptoris edilio sit. caeterum etsi non magis periculum esse video ne Calliolicua e Pachymeris lectione schisma discat, quam ne Christianus, deorum falsorum passim occurrenle in libris Veterum Graecis Latinisque vulgo tritis mentione, in idololatrìam pertrahatur, dedi tamen diligentem operam in No (is ad singula loca maculosa, ne calumniae ac mendacia impune auctori, fraudi lectori forent. IV. Quod superest, editionis huius Consilia causas facilitates totamque rationem edisserenti operam mihi ne, quaeso, gravere , lector, brevem commodare. sanctae memoriae URBANUS ponlifex eius nominis Octavus duo historica Pachymeris opera, totidem distinctis transmarìnae ac perantiquae manus exarata voluminibus , in suo thesauro librario servabat, integra et haud paulo saniora quam quae Augustanus Wolfio visus codex babuit. prior tomus in libros tributus sex Michaelis Palaeologi res gestas ante imperium et in imperio enarrat, alter libris septem magnam partem actorum longi principatus Andronici Senioris exhibet. utrumque illum a se perlectum commentarium, pro ea qua valebat Graecae linguae peritia doctissimus is pontifex, dignum qui Latine legeretur iudicabat; idque ut procuraret familiarissimo et fidissimo sibi capiti, Eminentissimo Cardinali FRANCISCO BARBERINO Fratris Filio, saepe impenseque commendavit. quam ad hoc ille per hos annos viginti, et quod excurrit, diligentiam adhibuerit, infinitum sit minute persequi. satis fuerit dixisse nihil in hoc genere quod utcumque tenlari posset, ab eo unquain uspiamve praetermissum. obtulit, invitavit, rogavit, promisit, voce coram, scriptis Uteris, per amicos conventis viris doctis : nihil denique non egit, quo Pachyineri Lalini alicunde interpretis suppeteret copia, missis etiam procul extra Italiani ipsis codicibus archetypis, quasi ut suam per se ipsi causam agerent et miserationem praesenles ac supplices moverent;
X
P. POSSINI
quos tali occasione mullis annis in viri doctissimi ¡acuisse scriniis multi sciunt. successus fuit, qualem comitiorum de regno arborum sacer apologus memorai, ut nimirum vite, oliva, ficu, cunctis pro se quaque plantis felicibus recusantibus, ad rhainnum res devolveretur. licét eram mihi conscius suppellectilis curiae, minoris facultatis, temporis diversissimis occupationibus addietissimi, tamen cognilis desideriis viri summi de me optime meriti, verecundiae nseae vim facientibus et imperiorum oecupantibus partes, audere supra vires non dubitavi, eiusqae onus negotii subire, in quo sustinendo defungendoque vice otii ingeniique omnis studium mihi esse deberet atque obsequium. V. Sic ad eum laborem aggrediens, in recensendo vertendoque fundum liabui Barbermum codicem, eum de quo multa dixi, omnium, opinor, qui extant uspiam integerrimum et optimum, in charter transmarina, vetustatis auctori Pachy— meri aequalis, maiius non speciosissimae quidem aut lectu f a tillimae, caeterum eruditae et exactae. duos consului alios in dubiis, Vaticanum et Allatianum. priori a bibliotheca Pontificia, ubi asservatur, nomen feci, fuit is quondam V. C. Aloysii Lollini episcopi Bellunensis, qui eum moriens cum aliis mss, quae multa collegerat, Vaticanae bibliothecae legavit. hunc ut inde domum auferrem, ibique ad continuum et liberiorem usum multis mensibus tenerem S. D. N. ALEXANDRI VII praestans benignitas concessit, tertium humanissime suppeditavit e privato peculio librario Illustrissimus Leo Allatius praefectus bibliothecae Vaticanae. praefert is antiquitatem quadringentorum facile annoruin chartae et scripturae specie ac itlvcp, sed est àxéqxtlos xal « t s l r j s , decern circiter capitibus primis mutilus, finem item lacunis interpellatum et iniuriis aevi ac tempestatum corruptum habens. Vaticanus longe recentioris est manus. in Barberino codice pertusis casu quodam foliis duobus, in capitibus 5 et 6 libri I hiatus totidem fuere, quos explere non potui ex Allatiano, qui primis, ut dixi, capitibus decern caret, nec ex Vaticano, qui non tam apographum historiae Pachymeris quam compendium est, diversis pleraque verbis exprimens, non paucis praetermissis. recurri ergo ad exemplar asservatum in bibliotheca
PRAEFATIO.
XI
regis Christianissimi Parìsiensi, undo meo rogatu R. P. Philippus Labbe, quod opus erat ambabus lacunis coaequandis, diligent er exscripsit et misit. VI. Interpretationis non anxie addictae, sed et in paraphrasim aliquando redundantis haec peculiaris excusatio est in hoc omnium, qui Graece historias ediderunt, obscurissimo scriptore. lectorum alii Graece sciunt, alii (quae maior turba est) non item. D e u t r o r u m accommodatam rationibus putabam versionem scrupulose sedulam, balbutientem et illautam, quae ieiuna squallidis, intricata perplexis, ambigua „confusioribus mularet. nam Graece quidem docti, si queis cupido insit indolem noscendi Pachymerianae dictionis, longe id assequentur facilius Graeco ipso contextu protinus visendo, quam male terso intuendo velut quodam speculo interpretamenti sesquibarbari, latinitatem ihvitissimam per omnia graecismi vestigia lutulento tramite raptantis. caeterorum. qui una freti Latinae linguae peritia historiam liane in manus sument, manifestum est non id yotum aut destinatum esse, noctium et labyrinthorum ambagiosi scripti experimentum praesens capere, potius quam absconditae defossaeque illic fidei gestarum vere rerum liquido lucidoque testimonio doceri. studui ergo, quo his obsecundarem, indagatum magno plerumque labore meo huius scriptoris sensum quam clarissime proponere, adeoque, ubi res posceret, distincta e confusis, ex horridis nitida, plana e pravis, aperta ex aenigmaticis reddere. VII. Erunt tamen (scio) quibus nec factum nec facti defensio probabitur. hi vero vel ostracismo me, licet, exterminent, modo testae causam adscribant: proscriptum te volumus, quod tenebricosissimum scriptorem primo aspectu intelligibilem feceris. sed meliora Venusinus auguretur, e diverso responsans solventur risu tabulae, tu missus abibis. enimvero si mentem scripti non asseejuitur, si fi (Tìngi t aliena, si non repraesentat quidquid subest, iure vapulet interpres : donec quidem latentia producit, involuta exerit, obruta eruit, dum nucleum, succum intimum, meram medullam sententiae abstrusae fracto extractam cortici, velut cibi cocti et conditi paratum Iegenti ferculum apponit, sinant isti morosi serviri
XII
P. POSSINI PRAEFATIO.
suis commodis, et vereantur id damnare unde, nisi dissimulant, se quoque ipsos iuvari sentiunt. nec eo tamen liaec trahi velim quasi nuspiam oil'endisse me arroganter asseverem, aut ubi meruerim, culpari abnuam. unum deprecor, ne iudicium praecipitetur, neve ad primam naevi speciem Teru ac nigrum thêta plagosus censor expédiât, cognoscere prius ne grayetur in Glossario et Notis, quae me ad sic interpretandum causae impulerint. Tel absolvet, yel ignoscet, vel mitius forte castigabit perspecto quid in re sit. typographi menda ne imputentur mihi cur postulem, quod ipsa ultro aequitas largitur? ne multa graviaque intervenirent, cura est non mediocri certatum: ne ulla yel levia irreperent vitare ultra humanam facultatem luit, index praecipuorum appensus ad calcem Obseryationum est, cuius adinonitu manu adiuvet qui adyerterit, et benefacti locum occupet. chronologicas controversias (nam erant et hic nodi eius generis digni vindice) in librum proprium seposuimus, cui ¿nî^istQOv superiectum est Specimen sapientiae Indorum veterum *). liber tertio succedentium invicem translationum gradu ex Indico Persico Arabico Graecus factus, et velut tune notissimus Constantinopoli, ab imperatore ibi apud liunc nostrum concionante laudatus, quaerendi sui necessitatem imposuit haud aliter intellecturis locum in quo memoratur. inventus in locuplete talium penu, museo Illustrissimi Allatii, eius benigna gratia visus a me Latineque redditus, eiusdem iudicio et hortatu editus hie integer est, non invenusta, ni fallor, peregriniate placiturus. vale.
* ) Eum libellum (Hitopadesa barbare vocatur) ncc tum fuisse incognitum et deinde plurimas in linguas conversum vulgo legi ostendunt Careius ( Hitopadesa or salutary instruction in the original Sanscrit, printed at Serampore p. IV et X ) et Iacobus Grimmius ( Jteinhart Fuchs p. CCLXXIII sqq. ). nihil igitur causae erat cur diutius adhaereret libro cum sua mole gravi turn a Possino beoignius quam oportebat ornato. I. B.
GEORGII PACI1YM. DE MICIIAELE PALAEOL. L . I . TÍov
11
ó nUTQtótQXyS"«í ntgl zmv TOV ßaailtag ¿xti. 25. atgi xai HÍQÍ TOV 'Icocívvov IOÍÍ ztovxa. 26. TÙ XATÙ TOV XOYÜÜTTRJV TOV yevixov Mov^áXcova. 27. omos I* Svoeais V7I¿azQiq>tv á RIOGCPVQOYÉVVTJZOS, xal RA HAZA TOV KOTUVÍZ£T¡V. 28. 9ávazog zrjg STr,7ioív7]S Avir¡g xal TU zóze avfißävza. 29. ¿XGTQUTÍLU Mi%arjX ßaaiXícog jigos Sáyyaqiv, xal zà yeyóvoza ixst. 30. TÚ xotzá zoig Jrpòs tòv núnav MagiIvov àitOMQiaictQÌovg. 31. mgl zmv SIA&rjxcòv TOV 5ia32. oirías ewtßjj zà uazà BMaygaäa. 33. &QÍaptQiKQXOv 'Imorjtp. ßos Tcàv ¿aXaxÓTtov xaià zà Búi.áyQCtda. 34. zà xa-roí TOV aQ%ovza zmv Aú£ ôiunçtipuç
xaì
ov Xoyovç
fiôvov,
lu8wv
uvcu&tv
aî&tç
yiyovùç
lì'xoaiv
&ìIm xaì
¿'^twfiaaiv
iç nçwztxôr/.ov
q fruaaç
tiç òixaiofvXay.a
tuomç) noXXâxiç
h Nix ai a ôi P 4
òè xuxaaxàç Ì'TÌJ
otofrtiç
i'wç xaì
î i i òè xaì tv àvaxxoçwv
%vvt'yçaipiv, nioitvwv
ino
fiiv TO àvlxa&tv,
tv Ktovaravrivov
z¡¡.irfiilg,
¿./.laçxvçovç
avf.iftu.tvu
iw
xuSt
, ovâ'
âxofj
fiovlofttvoj
yçci-
I. ( j i e o r g m s Constantinopolitanus g e n e r e , ortus e t enutritus Nicaeae, Constantinopolim ruraus t r ansia t u s , quando e a , sic deo annuente, sub Romanorum dominium r e d i i t , annos tune natus undeviginti, clero a d scriptus ac primis ecclesiae dignitatibus ornatus, adeo ut usque ad p r o tecdici honorem e v e h e r e t u r , in palatinis quoque officiis dicaeophylacis magistratu h o n o r a t u s , haec literis t r a d i d i t , non ruoiores longe petitos nulloque testimonio probatos excipiens, neque solum famae fidens, uti
B
12
GEORGII
qiiv,
TjV rig Ifyot
taiQaxwg
d' u^iolij rovg \oyovg, rà nlhìaia rò
àlloig
xqvmuv
xqvnxta&ai
ull'
navxa
eyvwfiarevotv.
yovxa'
wg av ng
moxovg aviónx^g
u(.iaQXvqa
wv
ak"kà
wg uv (xrj ó '§v/.tnag XQovog 5 xvxhxaìg
ntqióSoig
rfi nagaòqofijj
àvuyy.ijv
aotpwv tffri] xaì ulrftwg
'
¿y.Qifiwg nu.fi'
(51 ovx
avyyaìg
àq>avt ìjv tnoi (.irj infoi IXnlfyiv ngoiovxog xov 6 XQOVOV TU XttQU) xocl txi %v(.tßatviiv, tx TÜJV naqòvxmv xai i « P 5 taav&ig axo/a^ofthw, rj ixakXov ix xcüv avfißavxav XoyiCfi(.dvia xà av^ißria&fttva. noXkw yap 8i\nov tìg àxotjv ti'txlov &avfiaaiwTiQov ix TotavTTjg, Tjs S f j xai ytytvftt&a, rjavylag xai xuxaoxuatcog tìg züSt ^vfiq>OQÙg xà ngayfiaxa nQOtX&itv, rj xoiaixa (putti vivrà xai ovxwg xtjg nqoxiqug tv&aXttag òttvov /jt/ucóvog inticqjgqouvxog xarappcvaavva tig to àx/ud^ov xaxavav&rjvai, wars (.ti) onwQuv iv&aXtìv, ¿¿A ' ovài ^corixrjg TO nvtvfia naQunuv [itrtyeiv xivtjottog. 2. Tò yovv àvaxpfytiv ini rovg nQÓztQOv rj xa&* y/iùg B 15 affèavxag, xùvxtv&tv aQxto&ai xà ixtlvwv imóvxag, oncog àcscpaXwg xai (.itd' ort nktlaxtjg xijg tvßovXlag, ijg ovSiv U/ÀÌIVOV, Siwxovv rà nqayfiaxa, xrjv uQytjv Ivxtv&tv xaxo/vgovvxtg, xai xavxa ntQiyQaiptlaijg tìg [XIXQQV xavxtjg avxotg ini rqtaì xai /uóvaig imnoXa&voaig aQyjq&iv xaìg nókeoi, Nixala, ÜQOvarj xt C SO xai XQIXT} OikaStkiftla, xìjg naxpläog ixntoovotv 3>v aìxiwv ÌSfxtv fio.9-óvxtg, ov ftoi Soxtì, xav X/yeiv d-iXw/.itv, àvvaxà rw T£ noXXà xai fxeyäXa %v{ißrjvai FITXA^V XQUXOVVTIOV Ixtlvwv xai dinem: hìnc duplex oboritur ignoratio, homine scire se putante quod omnino nescit; quo sane nihil peius, verumenimvero nec ipse scribendi provinciam aggrederer, nisi futura ex praeteritis aestimans magnopere timerem difficiliora asperioraque imminere in posterum. multo enim videlicet auditu mirabilius est ex t a n t a , quam degustavimus, tranquillìtate in liane ultimam calamitatem decidisse r e s n o s t r a s , quam haec nunc ita composita quae cernimus, procella quadam nova i n g r u e n t e , ex hac p r o speritate deturbari in perturbationem adeo miserarli, ut ex specie ac flore omni prioris felicitata tempestas atrox ingruens vix tantum satis agrisque modo virentibus reliqui f a c i a t , quanto esset o p u s , non dicam p e r ducendis ad maturitatem f r u c t i b u s , sed vel ad vitam intus vegetabilem, cum spe proditurorum iterum quandoque germinimi, aegre ac misere tuendam. 2. Caeterum non facile opinor f u e r i t , vel si maxime cuperemus, recurrere ad priora tempora, et ab eorum qui ante nostrani aetatem r e bus praefuerunt principatibus actisque repetendis huius quam modo meditamur initium historiae d u c e r e , exponendo ut secure consultissimaque, qua nihil praestantius, prudentia rempublicam gubernaverint, Imperium ea maxime cura munientes, uteunque angustia illud ipsum circumclusum finibus, trium videlicet dumtaxat reliquaruin tum ipsis civitatum, N i caeae Prusae et tertiae Philadelphiae, in quas exclusi patria, iis q u a s didicimus causis, confugere ibique se continere coacti fuerant. magna sane ac scriptione nec brevi digna imperantibus illis evenerunt: verum,
14
GEORCII
noXXijg tlntiv zdxQtßtg
ftuhoia
tlSlrai
D aXXwg TC on
¿lofiiva
TI xal t(f'
xal allotg
vtj^itvovg,
oifiai,
lni%iortttg
xa&'
TO TOV
olov
TOV
tlniiv
txaazov,
XQOVOV
'Egfiov
lareov
cxonov
uXX1 uxrjißwg
TF] yttiToH,
t'^aywvta.
¿otpaliiag
xal
nXrjv ov xazu
fiev xal wg t%(>ijv ziXov/itvov 1
laooy
aXla
uXXwg
ravrov
Exiivoi
TOIVVV
Svoiv
xcu TO avwxazov
tail, xal
TOV 10
7iQoxit/.itvov
TOV
xal t'awg
xal Tfjg Trtg vvv
TOTE
uva-
ovzwg tyov , uXXa 15
uorpaXtiug,
¡.iiaov
TIQOOSOV
g
¿5 to) fttv IIIQOIZV ix dvatwg
nQaTTO(.itvwv
U/.IU
xal
tV Si xal /uovov TiwgXixTtov
P 6 TQonrjg xal avyyvatwg,
B
RJV,
f § luv 5
nquyßtvTWv
TJ xal (.lüXXov T-qv lxiivi]g avvoia
nenXaniOTtveiv
xal wg liSorag
xal TO, xax'
ort xal /uovov txtlvo
TWV nqayfiaxwv naQov
uga
ov
TriQi^aav txi tig TiXog UTIQUXTOV
txaaxa,
uorpaXwg
avri/iayo/.itvov
rjf.iiv wg ovx
ov ntqiTTOv,
£vvtmatv
1 jiijX&t ntql txilvwv,
[I^yuvrjua
ravT*
XQOVOV
xal iw (xrjd' q/uag ig
xal ware /.iiv oqiug tavroig
xal Sfta yQatff) StSof.itvwv, E avaxomovTog.
aayoViug,
o'luig raig ahiaig
int xwv ngay/xäTWV rjaav xal xal
PACHYMERIS
unbv Si xal uig
avyyvatcog. LY^Qoiv
ivanuXrmfilvot,
S' 'iTaXwv ov (.tovov TO ngog TFJ d~Axazaayovxwv,
xal
tig aztvov xo- 20
4. iilv] ut dixi, nobis perdifficilia narratu, tum quia rerum illius temporis haudquaquam exacta certaque ad nos est memoria perlata, consiliorum praesertim ac causarum, ex quibug quidque tunc gestorum contigit suscipi; tum quod istud argumentum praeoccupatum ab aliis iam est, noil mala, ut equidem arbitror, fide in eo versatis, Bed ex praesenti notitia eventug in ipsorum oculis tum viventium patratos fideli prosecutis historia, quae re«, prout gerebantur, ex visu et experientia statim in litteras mitteret, sic machinationes eludens temporis, conantis semper obumbrare veritatem, et suorum flexibus lapsuum involutam, quasi ne extet, obruere, commissis invicem videlicet ac iacula contra infesta minantibus, ut Graeci aiunt, Mercurio et Latona, aut illo potius huius artes ac vim praevertente, ac quasi machinam rumpente. quare acta eius temporis indicta intentataque nobis relinquantur, utique ad rem quam agimus non pertinentia. unum ex ilia tantum praeterita memoria resumendum hie nobis non inutiliter, ni fallor, est, propterea quod illud tale est, cui soli quidam adscribendam putant et securitatem tranquillitatemque quae tunc fuit rerum, et perversionem ac confusionem quae nunc cernitur, una causa contrarios effectus non eodem statu ac modo producente, sed tranquillitatem quidem operante quoad praesto fuit et praesens adhibita est, postquam vero (quod minime oportuit) neglecta eadem omissaque est, perturbationem inducente qua nunc laboratur. 3. Illi ergo duplici utrinque obsessi genere hostium, Persis quidem ab Oriente, ab Occasu Italis, non oram modo maritimam sed et supe-
DE
MICHAELE
fxtSfj àfiyoTiQùid-ev tua dai, (p&ìv
xaxuoxuvitg
r f j /.iiv 'IxaXixòv
rij Sè 2xv&ixbv
xovg
xaì
xò /nìv
àvanvtìv
tnrjtaav
(puvév
oxonòg
15
I.
¿Xiv&iQiog
UQXI zóie
uXXut ?/ &aXaaat]
L.
av/.tf.iayixòv
'IxaXovg.
xam/yQOvv.
è%vQW/.iau
wg /.lyd'
ìyovxig
7iQoaXafió/.tevoi
¿vca&ovv
5 TO (.liaov
PALAEOLOGO
ts
IltQoaig,
y.aì
nQoaXq-
J* rtv txeivoig
npòg
àoqaXtot
&dXaaaav
xuxaorpaXl^io&ai
ovx
• ovài
tlyov
yàg
&aXuaaoxQaxovvxo)v
xuv 'IxaXwv
xaì nQoaxaztyóvxaiv
TU
ùaqiaXwg
iiófétiv'
òi
elyov
[ivoig
rò
Xotnòv
re xaì òvajSaxoig
rò
oqtwv,
ti
10 f n e i ovx tlyov a/.ia 7iQog ixdxepa
ngòg
tù) òyvQovv
nQoXufiottv.
/.layta&ai,
xaì
i'co oqij ff^XQi noXXov àvtyovxu
xaì xò àocpaXtg
fiuiotg , IleqcaXg
à(.nXov/.uva,
avxoTg
xaxaayùv
r?jg &aXairtjg
¿è wg tìnitv xdvxev&ev
fidget
ovx
15 XÌQOV rj xovg 'IxaXoiig IliQCaig
xaì
ixrjotov
xlXog
àvaxwy^v xa^avxeg,
'IxaXoTg oXaig ìnùyov axoig 20 xtiaig
noXlfxoig nuQanXtuv
àaipdXeiav
xaì
èx/SaXtìv, ìSÌSovv ÒQfxalg.
ìviÒQOvvxeg
IStSovv
avyyoìg
Ixilvovg
TtuQioyrjxóxig
[¿tv
TOJ ÀT
TIP nQog
f.iiv l%&oav,
xrtv &dXaooav
xaì
ngó-
tonévdovxo ìxeivovg,
ovyl /nixgov,
Si nóvoig
rotg
xfi * tavxòv
ovfind&eiav,
xal
Tofyiav
Tip ßaaiktX,
nQÒg yuytv
xaxtfuitdoi'fitvog
SvoamtX
uXkov
naxQiagytvoiv
ànoaxaaiag
Toìg o p x o i f (ig rijv
ovx tog tino vx a
Slofiiog,
ixtlvov
àq>iìg iìùXa
UQ-
SiaSiSqaaxuv,
x a i toc avxoqtavxovfitvov
a» ßaailtv,
TTJV TOV xaiaxgixov C ìòiav
fjv vntQ
ixùvog
tìorjyt,
[.tula
wg (.tovofia-
ovx i r / j Stoli-
ij.
xijg XÌ'£ÌM?
òrfkovv.
qi&onovtoxtQov tyivvwvxu
4. o r t ] otov P .
tip1 w órj
xaì onwg ànQoonxwg
'Pw[iaiwv
xrjv Xt^tv
ovxe
nQooyy.itv
TW QfooaXovixijg
xò av/.tßav
5
fiexa'^v
onwg xt oxu&itq
yòq ''Avué, fw/uaiW
yovai fti']xe xòv JvQQayJov C xoiavxag
ovx rjv.
loyi&o&ui
WV
xaì rà oroiyua
xtjv ßaoiltlav
MtyarfL
3-iov,
oxi
àxovaai
ov avv-tj&ovg,
ngooilihìv
TMQÌ
\iyixai
ìitQct. yXwaarj
x a t ànayytTkai
xotxo rj qcovri,
fióvag
/¿ed-'
¿ X X 1 tv xw
ULIU
xaì nkiov
iv&vg
rjv MavovrjX)
1polj.uoSlug
, ovy
XQÌXOV
Sì xaxà iv/àg
ò f j roxi
'>} /.iaaavRA TOV ¿(¡/ligia (0 ¿Jtovnaxog
xóxe
àXX1 ovótxivt
¡ir[v ov/ onwg 'EkXrjvtxrj,
uvxòg
xaì nQoxtXiaxixàg
vo-
ItaovQyi]-
OJ
Xé-
OeaaaXovixaì
negÌ20
Siaxvnovaiv tyvwxivui.
19. TOV] TOV P .
u t ì g i t u r illucescente die statas ac solemnes h o r a s p e r c u r r e r e , d i v i n a m f a c t u r u * rem, coepit, silentium indicit populo, solusque secuiu i p s e d e u m i n t e n t i s s i m e alloquens, quae ante sacrificìum r i t e f u n d i c o n s u e v e r u n t p r e c e s summa tranquiilitate recitabat. tum enimvero voceiu i n a u d i s s e t e r t i o e a n d e m interniigso tempore dicitur. erat autem vox i n s u e t a p l a n e , n u l lius affinis n o t a e l i n g u a e , nedum Graecae. MIRPOV nimirum p r o n u n t i a r i a u d i e b a t , e t nihil aliud, quod praesul a d m i r a t u s , statini T h e s s a l o n i c e n sem c o n v e n i t (ig e r a t Disypatus M a n u e l ) , eique n u n t i a t a g e n t i sibi cum d e o p e r s a c r a m p s a l m o d i a m , et ea mente versanti q u a e se c o g i t a s s e r e i e r e b a t , missam e t clare prolatam quam retulinius vocem. earn cum ill« diu a t t e n t e q u e c o n s i d e r a s s e t , aliquid in ea simile s u s p i c a t u s est ac d e p r e h e n s u m f u i s s e t alias in vocabulo divinitus p a r i t e r edito BBCLAS; u n d e s i n g u l a s e i u s i g n o t i nominis excutiens literas , pianissime a s s e r u i t R o m a n o r u m Imperium P a l a e o l o g o promitti. has enim hisce Uteris d e s i g n a r i voces : M i c h a e l A u g u s t u s Romanorum Palaeologus O c y u s Y o c a b i t u r . s u n t tarnen q u i d i c a n t liaec n e q u e a D y r r h a c h i e n s i audita n e q u e a T h e s s a l o nicensi f u i s s e d i c t a , sed h u n c ingenio a t q u e a r t e rem t o t a m commentum. e r a t nimirum T h e s s a j o n i c e n s i s mire d e d i t u s lectioni a c meditation! librormu qui a r t e m p r o f i t e n t u r diviuandi f u t u r a s q u o r u m d a m evectiones ad imperia, t o t o q u e i u isto q u a l i c u n q u e artificio p r u e o d o r a n d i e v e n t u r a p l u -
DE MICHAELE PALAEOLOGO L. I. xaì
ór)
y v t a p / a a i B-lXovra
yvuro
7iegluanri, a v z f ] t f j Qwfi
7i((>l i'/jtv
txttvw
5 àóijXoig xaì
(.dv
ròv
Xtyuv
X¿%tv.
txùvov
ftìv
/.ir)
ytjro.
a l l o nXqv
¿XX'
xófttjs
è
QtooaXovlxyg, TLaXawXóyov
tyvw
òiiXortjolag ì'xQivtv
19. ¿¿Ilios P . g e b a t , ei cuius memoria c e l e b r a b a t u r lande» q u a m scìtìssime c o n t e x e n s ornatissimo p r a e c o n i o ; quod tam liberal! largitione c u m u l a b a t , u t s p a r g e r e passim in quosvis a c paene p r o i i c e r e d o n a v i d e r e t u r . a d e o n o n p s u l l e n t e s , non d a n t e s c p e r a m c a n e n t i b u s , i n d o n a t o s r e l i n q u e b a t . seu quis in excubitorum o r d i n e , seu in satellitum et c o r p o r i s c u s t o d u m m u ñ e r e , seu alio quopiam aulico ministerio i m p e r a t o r i a p p a r e r e i , sive etiam a l i u n d e aliquis eo f o r t e veniens t u n c o c c u r r e r e t , in omnes ex a e q u o r e giain beneficientiam e x t e n d e b a t , milites p r a e s e r t i m e t l i t e r a r u m studiosos. n o n enim n o x , non d i e s , non t e m p u s m o e s t u m , non h o r a l a e t i o r , non oriens s o l , non occidens ipsum v a c a n t e m a b e n e f a c i e n d o r e p e r i r e i , vid e r e s audiresque circa eum semper a u t q u i m u n u s a c c i p e r e n t , a u t qui accepto r e c e d e r e n t , qui non f r u s t r a p e t e r e n t , q u i nacti quod v o l u e r a n t g r a t i a s a g e r e n t . a t q u e hie t a m e n talis cum esset i m p e r a t o r , g r a v i s e r a t primoribus p r o c e r u m , idcirco quod in d e m a n d a n d i s p r a e f e c t u r i s non p a tricii generis aut nccessitudinis cum p r i n c i p a l i domo r a t i o n e m h a b e r e t ; sed quemque viritim ex p r o p r i a p r a e s t a n t i a v e r i s q u e d o t i b u s aestimans, admovebat rei gerendae quam aptus e r a t , ac mentis dignitatibus orn a b a t . cognatis v e r o ac consanguineis suis c e n s e b a t s u f i i c e r e d e b e r e istuni natalium h o n o r e m , e t suam sortem a c c l a r i t u d i n e m prosapiae a b u n d e maxime dignitatis loco d u c e r e , id a u t e m e t iudicium et factum e r a t , si q u i s recto coiisideiwret, p r i n c i p i s v i r t u t e m p r o m o v e n t i s , et p r o vocantis subditos ud studium omnis v e r a e laudis. non enim auctoramenta i l i c i t i a e , sed vel stadia vel praemia lieroicae v i r t u t i s illustres esse m a g ' s t r a t u s ; q u o s i t a e t illis demum d e b e r e committi d e c e r n c b a t qui e t s e
D
38
GEORGII PACflYMERIS
S invidila
E
Xwç
frai,
noiovvxa
ov yùç
TTÎO&UI.
uXX'
ovftnaQaanüo&ai
xaì
xvxXov
xtvTQ(t),
nuf.tnuXXi]v
fiovTt,
t î XUTÙ ywçav
/.irjô'
bvofia
XaTeîv
ßaotkiiag
ùofpnXwç
aocpoQMv
i'ifiu
Si
XUTÙ
RTVTA
fttj
ßXinuv
fj¡.tlkti.
Toi naxqì vov
ôij
oniQ
oiov
nçoa^xov,
t'/cov,
wv
xvvTjyiov,
xaï
/.ir^è
ovfißaivov
xaì
ÌSi'uv.
TT[v
TÎJÇ
rtv,
ò'
¿fint/orijç
iôwv
nû&ii
nwç
naTQt.
f.dv
oçytjç
iv&twç àxaiçtlav
nçoç o&tv
(.tôvoç,
ov xoti
o/uo)ç
ixtïvoç
ìy.tìd~tv,
xaì
xaì
fiûXa
wvdäity.,
un
&aQQovvzwç
àXaoTyoaç xuì
ol
nQoaiôvzoç
nuTçô&tv xaì
dye-10 %QVavr~
nQ0 t'owg Sì fiixà
ívSoxlf.ir¡aiv
TWV i'£tw[.iáxwv
auviog
nutSivó-
iq>' oTg uv uv
JIÚVXÍQ
xit
TW
{¡aaikivpvTi,
Si
W(JTT
xai
ívóoxifiiTv
nQoQv¡.iiag,
oi'Sa/.av. Ixtlvov
(.MQXVQÍ]-
íóaxt xai xif.irft~¡vai
xaxivxQiywg
nQayftaxivioSat.
ovxe yuQ
TO
oi&tv tig
y.üv /.ir¡ uivr¡ zig,
ovxwg avTr¡v Xluv ìjyovfiid'u
Svvufitviú
fitya
t u ¡Aiyiaxa r¡v.
y.ul
fiuoiXtv-
tí yuQ r¡¡.i~v xa i 10
xoauvxu ; ofiwg
TOV XUIQOV
TOVXO TO
r¡Q%iv r¡±iTv %ìjg
xgnxvvttv
TIFII¡G,
xui
TU
r¡/.i{x(Q0v xaì
ig
ftlú-
avvetdóg.
f i e r a T a i r a 15
TO
TWV ulaylaxwv
IS¿ov f.IÍ¡v
• àvSgì
yùn
il xovg uXXovg nxtgvlfyi
vnofiòl-
ì'axiv oaxig ov Stxaiwg av
v(¡.uar¡-
TIULQ' UQ/OVXI,
ù).).à y ai xò [.lì] dwntia:g
7iotr¡ataiv vnoxQtyitv
TIQOV-
á%IM¡.iáxii¡v ?¡FITV,
TWV
vn¿Qyio&ai
Xwv xà /.ifj y.ii&i'yAovxa, ovx
¿Jó-5
ovx R¡v iq>' olg
xt> òè y. ai Ttfiàg Xafttin r¡¡.iñg
&i\ovxog
xui f¡/.iüg ini
/?r¡v nal
xowvxov
TO
nutQ o 7iQootdoxioi.uv
dianóxov,
r¡v iig t o &avf.taaxóv}
ouev.
u.rf¡y9i¡j.iív
r¡f.twv vq>T¡yf/.iovevot'xog xw
ov yuQ i¡v fj/.iàg üVko TI TQtnea&ai r¡ xadvnovQyttv
Iwg xw
P 24
(iaoiltwg
xai wg max wg vn7]QtxoT/.uv TiQoay.d¡.ttvoi,
fíoixí.
xaì
PACHYMERIS
xuv uqyovxa,
ùyivviai
xaì àvi);tv$i(iaig
y.ul nqòg tuvxoìg
vno-
iqtly.eo&ut
educatos e s s e , et in palatìnum paedagogium adscitos sub i m p e r a t o r e , qucm modo mortuum lugemus, rudimenta puerilis institutionis prima p o suisse. in eius obsequio sub p a t r e dumiiiaiitis a d o l e v i m u s ; e t q u a ei fide servierimus incumbentes ímpetu alfectuque tuto in e a quae i u b c b a t , aroorem cum metu roiscentes, testali potestis universi voá. numquam enim v e l tantillum defleximus a r e c t a fidelis obsequii v i a , n e c aliud s t u duimus quam sine fraude ac fuco sincere obedire d o m i n o , etiam in his u b i f o r t e , quod studio sunimo conabaniur, ad finem íIli placendi non p e r t i n g e r e t . s i c enim s t a t u e b a m u s , fìdem cum officiosa v o l ú n t a t e , l i c e t s u c c e s s u d e s t i t u t a m , p r a e f e r r i debere obsequio quod non studiose nec benevolo suscipitur aiTectu, licet prospere a c cum a g e n t i s laude p e r p e t r e t u r . quod autein honores admisimus et dignitates e x p e c t a t i o n e nostra m a i o r e s , a t q u e adeo maximas, imperante domino n o s t r o , voluntati eius imputandum e s t . quid enim nos egimus tam egregium ut tantum h o n o r a r i m e r e r e m u r ? tainen i t a imperanti visum, e t nos in diguitatibus s u m u s , non tamen ut a s t u t a malignitate immineamus occasionibus nocendi, e t in cuinsquam damnum potestate abutamur. testem in id damus c o n s c i e n t i a m nostrani, ñeque enim aut eiusmodi damnatae a r t e s viam nobis ad c r e s c e n d u m m u n i e r u n t ; aut conducere putamus ad fìrmandam nobis possessionem honorum turpissimum istud genus astutiae. Uomini quippc apud principem p o t e n t i , si conetur supplantare a l i o s , s u g g e r e n s quod i r r i t a r e a d v e r s u s i n n o x i o s regnaiitem possit, nemo est qui non iuste s u c c c u s e a t e t d i r a i m p r e c e t u r . sed ñeque nos adulationibus vilibus et libero iinlignis assentatiuncuìis circumvenisse facilitatem principia, et ita in eius iirepsisse g r a t i a m ut l o r e s eius bcnevolcntiae s u p r a nos attralieicnius
20
43
DE MICHAELE PALAEOLOGO L. I. rag
&i'Qag
'%av al
TR(g t/.dvov
noìAaì
7¡¡-iüg tyyiQiiv
TW
íjttwv
áyánr¡g
txuaTOV
5 ànodo/^v
TOVTo.
ÍO/.tévi] votg tx
oväiv
TOV tlxÓTog
r¡(xtig
tlev&fQot
15 t o yuQ
txdvov
jiQOoloTtto&ai 7iQoatjv
fir¡Siv
iawg.
7tQoartipe.
/.tip
vnorpluv nlr¡v
npòg
naviòg
xivdvvog
ti
ly. Sixatov,
j
o/i/.ta,
¿v^xeara.
xaì
w r¡
¿ p y l & t T O %ÍIQOVI.
FIR¡TT TU à^IWFIATU
C
ovrwg TU
lara/.Uvov,
¿váyxijg, ot
xaì
áipaixd¿inoifiiv)
XQITR¡g TO &tfov
ifinoöwv
r¡v
¿gd-wg
óvaxolía
yuQ xaxiav
ovvtßi]
i¡/.iüg ¡¿tylaxaig
naQaloyít,ia&ai.
uv TIAI
YUQ ßaaiktvg, detrai
txáarov
f i y S f v f/óvzwv
ntpifjv
WAN
(ov
ixtívqt
yivway.ovxug ov
ntQtßuk'ktiv
r¡v na&ñv
nghg
nag*
olfiat
R¡ yuta TOV xatgov
xoiovxwv,
(ir¡ xaì
ó¿ xaì
vf.HTt'(jav
B
noWw/.u;
S iy. al wg av iyxkr¡d-i]ao(.i¿vovg,
f¡(.üv òì
xwv
ímcog
TOV xaiqov
l'Stt-
wan
Ixnivovxtg,
y.ai o Ig ovx
xoXáCtiv
xQtlaawv
¿nt^vynvvzag,
inupoquí,
noWovg
f.ir¡ ùrvoifitv
ùnay.òg
ovfÀtpoQuv
og o?Se xaxtav
iitgotg
¡tai wg ttjv
lufuó¡.ie9-a,
xaì
y.ai %{Lv fiiyloTWV, ftiv
Tavra
ti'^ofiiv,
7iXr¡v t ¿ òvaxolov
y ai tovg
Ttg KQÍVOI,
Toig nkr¡ywv
/.taaztyovfitvovg.
ti St noi
vnoipiaig
ìxtlvov
TOV navTog
í£tmüv. olöa
tv¡.itvdag
TWV
anovSáaavxag
äi)
uxaiQÍu xaì ayiìv,
excludendis a l i ì s , s a t i s i n d i c a n t inflictae n o b i s a b i p s o l i b e r i s d i i t i s o f f e n s o multae nec leves p l a g a e , i t a u t a d m o r t i s s a e p e viciniam flagella nos eius a d m o v e r i n t . c a r o s autem n o b i s TOS o m n e s e s s e , e t u t v e s t r a m c u i u s q u e i n t r o d u c t i o n e m in eius g r a t i a m commodori!m e t i a m n o s t r o r u m a c f o r t u n a e damilo p r o c u r a v e r i m u s , niultos p u t o d i c t u r o s , q u i p r a e c l a r e noriiit. quodsi quid ex cuiuspiam v o t o i m p e t r a r e s u p p l i c a n d o n e q u i v i n i u s , non id imputandum n o b i s , u t i q u e consciis sincerissimi in eiusmodi officiis s t u d i i , sed t r i b u e n d u m d i f t i c u l t a t i b u s t e m p o r u m , s u g g e r e n t i b u s menti principis a c r e s suspiciones in q u o s d a m omnino i n c u l p a t o s , si r e c t e i u d i c a r e t u r . 1 quis enim morís h u m a n i s c i e n s non i t a e v e n i r e solere n o v i t ? t e m p o r u m , i n q u a m , c e r t i s momenti» c o n f u s a q u a e d a m m a l i g n e p e r p l e x ì t a s gummis etiam viris suspiciones iniquissimas a s p e r g i t , i m p o r t a t a n e calamitates iis qui m u l t a r i ex m e r i t o non p o t u e r a n t ; nobis autem faniiliaribus principis suspicionem verisimilem n o n v e r i t a m c n criminis i m p o n i t , quasi causis e t a u c t o r i b u s m a l o f u m q u a e p r a e v e r t e r e n e q u i v i m u s . c a e t e r u m huiusmodi omnium i u d e x s i t divinus o c u l u s , qui seit m a litiam p u n i r e ; nec ei f r a u s c u i u s q u a m v a l e t o b r e p e r e . i t a q u e si q u a e c o n t i g e r u n t t a l i a , nobis i n v i t i s e t p i a n e innoxiis c o n t i g e r u n t . e t q u a e p o e n a e innocentibus d e i n d e i r r e p a r a b i l e s sic i n f l i c t a e sunt, sine consensu, sine c u l p a s u n t n o s t r a i n f l i c t a e , sola et n o b i s i n e l u c t a b i l i r e g n a n t i s v o l ú n t a t e . dicet a l i q u i s , p o t u i t t a l i b u s p r a e s e n s o b i i c c r e se medium et i n i u r i a e o b s t a r e , p o t u i t , sed p a t i e n t i b u s i n u t i l i t e r , sibi noxie : suam enim sic f o r l u n a m p e r d e r e i , a l i e n a e non p r o d e s s e t . vis c o n t r a maior et i n v i d a necessitas r u e b a t , o b s t a n t i a q u a e q u e p e r r u p t u r a . p r a e v a l e t enim r e x , cum imbecillo i r a s c i t u r . h a e c d i c t a s i n t , u t demoiistretiir n e q u e q u o d d i g n i t a t e s , non studio q u a e s i t a s , a c c e p e r i m u s , n e q u e si q u a e i r a t u s p r i n c e p s s a e v e in quosd un o p t i m a t u m i n f e s t e q u e d e c r e v e r i t , crimini nobis i u s t e a q u o q u a m v e r t i posse, s e d vel his causam p r a e b u e r i t q u i s
D
44
GEORGII PACfiYMERIS Trtg
FIFJXE
tytiv
Tivag
INI
/.iiyiaxavwv
X(LV
f]ftäg uixtüo&ai
Tirag.
àW
ßnaiXtcog
TOV
ì\v fiiv lawg
r\v d' uXXoig xaì ova tv ¿yaO~oTg vnoxptu, not
&llrijj.a
&vfiw
xi/.tog ì'óo'fc E xatQog,
avy/.Qoxovf.tevov.
xaì nuQioqaxat,
ovrw
itlov
yÙQ ò xqaxuv
lityog uQ/jiv
fitÌQu^ TÌjg In5
hiug,
ovai
ìoxiv,
w g üv y.uì ngòg
ugwg
wv.
y.aì óiù
òù (pQovxldog,
%oig ìvxòg
xaì ngbg
xaì
t/u
xaì
ói/.aiov
(lèv
TIQÜXOV
vnoQvxTUv tófiiva
iq?
vi'aig
TO
niOTOTtQav
òeanóìlovxt, TÌJG
itpiXxovxóg xaì
ìotìxai
taxiv
TU rìjg ciyuntjg
u> rig vnriQixoirj,
8. noUoìs
irp' ìaviòv
tovg
noWrfi Sè lìjg
txxòg
u re cog
ovartg
(,iijòìv
/.IRJ àtiXiwvxt
ki'^co. xaì
¡.irjòtv
ìnovoovvxwv tavxiZ
onovSaTov,
avviaxwvrwv,
ànovxog
15
TTQUX-
xaì niQi
t o yÙQ
ffìjv ùyunijg
vnr^txtìv,
10 òè
vvv ì) %ò
Twv agyof-iiviov
ivvotav,
¡.ti» ¿nt/.ie-
àyQvnvùv
vnoonikd[.itvog
naqà
xaì
Ixtivov
ytvr^ut.
ìvSuxvva&ai.
i j &óvog oiSaivwv ßaqvg, rò
avvoXov
XUT' txdvov ßaaiXlwv Sì ou
xai
(18)
fj axrjipig
TJOAV
ßaaiXuä
xai vq>aQnül,iiv
avTov tfqovit,
Tijg
Ixd-
tuig nag* txdvwv
(5oyag avToìg
TOV
UQWTOV
ànoTnayf.iivwv,
y.aiovv tavToiig
nqówQog,
TtTi(xr[G&ui,
avTOV
Trjv uQyjjv /.iiXizü xai (.ittì^ov Ì}
TitQicfQovwv TOV ßaaiXiwg xat rrjv
ßaatXdav
Toìg óè TWV 'gevtxwv 'IzaXoig,
txdvwv oQitijg o.lzia/.iazu,
XUT1
xai fiüXXov trog
naQqrjaiag
uqa
TWV ànoQQ^zcav
cog xaxwg ànaXXu^ui
Si] xai ino ytlqu ttyiv ò [tiyug xovooTuvXog, 31
r\v òt
xai Sttvòg txpiignev
TOV ¡.dv on (xayyavdaig
voaolrj xai
tv7iQOütunug vnonotovfievog.
P
TWV ulliov 5
y^w/.ievog wg ¡.irfih
Toìg QQyit,Oj.iivoig wg ni&uvi' ' tò&xovv yu.Q xai vtiìq 10
fyfkovv,
E oxtvaa&daaig xafr'
InoitovTi.
Sykw-
TW
Taig ntql
tltv&iqw
I) vnetSoj-iivog tü (f Qovi'jtiaTi iq? oigi'ngaTTtv' v(0 pi]
ovx
tvtSiSooav.
ovv TiQWToßtoTiaQiog
qiQOVTi'atv rjv,
tnti
xai v7ioai]^aivta&ui,
divrt Xoyofrtzy TWV ayiXwv noitiv
na/.T-
NQOAIANÓF.ITVA
vnoat]f.idvaeig,
,
OTIQOIVZO
xai uXXa l'öi'
wg naoò.
wg Tijg nqòg ßaaiXta
eia^yijaeai Talg Ixdvov,
lìlovtyiXwvwv,
L,wvzog ßaaiXtwg
wg xuxuffqovotvTO wg dtifioivTO
ovglS axxa
TWV
tcp' olg
dg eöi-
unoxXdoivTO 20 TOV
nqwroßt-
1. neOTUTTOfliVU P . plurium scribarum diplomata numero quam m a x i m o , q u o r u m r u b r a s subs c r i p t i o n e s , q u a e manu i m p e r a t o r i s fieri d e b e b a n t , quoniam manum adhuc p e r aetatem puer i m p e r a t o r m o v e r e a d i d n e q u i b a t , m o d o m e m o r a t o l o g o t h e t a e a g e l a r u m f a c i e n d a e tradebantur. I n t e r i m p r o t o v e s t i a r i u s curandis aliis quae usus p o s c e b a t p r a e sens s e c u r e ac l i b e r e v a c a b a t , nullas suspicatus insidias in se c o m parati negotiis publicia intentum. (18) tumescebat autem gravis a t q u e a t r o x in eum i n v i d i a , clamque serpens e a d e m periculose gli— scebat, i p s o nihil p l a n e sentiente. et e r a t arcanae in ipsum ira e causa i n f e n s i s i l l i p r o b a b i l i s . v i d e b a t u r enim i p s i s , se z e l o fìdeli a g i e r g a i m p e r a t o r e s patrem ac filium, quorum illum quidem putabant p r o c u r a t o huius magicis maleficiis morbo consumptum et dira i m m a t u r e m o r t e s u b l a t u m , hunc v e r o miserabantur mox p r i v a n d u m i m p e r i o inius'.a istius v i e f f e r e n t i s s e i m p r o b e supra privatum inodum, e t haud dubie r e g n o i n h i a n t i s , c o n t e m p t a q u e Augusti p u e r i a e t a t e i m p e r i u m s i b i honestis p r a e t e x t i b u s parantis. auxiliaribus p o r r o I t a l i s p e c u l i a r i m a g n i c o nostauli s u b i e c t i s p r a e f e c t u r a e , p r a e t e r alias q u a s d a m , h a e veheroentior e s p r o p r i e e r a n t o d i i in eum et meditati impetus c a u s a e , quod se a M u z a l o n i b u s , e t p r a e s e r t i m ab hoc inter eos natu m a x i m o , privatos m e m i n e r a n t d o n a t i v i s e t stipendiis ipsis ab adhuc v i v e n t e i m p e r a t o r e d e c r e t i s , q u o d c o n t e m n e r e n t u r in iis quibus iuste se h o n o r a r i d e b e r e c o n t e n d e b a n t , q u o d aditu e t g r a t i a i m p e r a t o r i s suggestionibus huius e x c l u -
DE MICHAELE PALAEOLOGO L. I. CTMQIOV NQOATUAAOVTOG. re xaì aQiiftdviov ìxilvovg,
eì fióvov
5 voi; , og xal ndlui
xal toìg TotovToig
i'tot^toi tjoav
Tig 7iuQ0Q(.aórj.
wg o rwv noXXuv Xóyog ì'/jt, nkiov
rovzotg
ytvog fQe&i^uvoi
uhiav
fiiv wQfitjfievovg aviovg,
ibv fóvov
TO $uvdóv
xaiaafu.xniv tìg TOVTO, li
Si eayjv
è TOVTWV IRJG ydXayyog TOTÌ Ó'
àve&ivTug TOV (po/Sov xal SQaaeiovrag
f.tot rjot&iae
55
inaoXfiìjaai
iftjyovf.itifaip&évTag
TU àvrjxeoTa
xaiQÒv ì'yovtag.
if
exoi-
xal o Xóyog
ex TWV VOTIQOV (fiQti TO ni&avóv ' ovSi yàg av iróXftwv , ti ¡.ir/ t i v a g TiQojSifiaaug tl/ov, 10 xal
eì ovrwg
eì/ov
TOV ayovxa
xeifiévw naQtjv,
xaià
xò OVVTJ&tg.
vtjv,
oitov
fiaoiXéa
iyxeiTaXtXetnTO. ìSiav naqà
Stixvvfttvoi,
ixetoe.
oaov rjv vntjQertxòv
ftivTOi ye OTQaTiWTixbv ìx ngovolag 20 jjeaav,
iyófieva
wg yovv navoixì
ngov/ov-
Toìg xgarovai, xdzw
xaì oi
Sia ' olg iSéàoxio
TIQOFTIFIAO&RJVAI tov fttityva
¿XX' ùvziòo-
TU VIPIJXÓTSQA TWV B
uno TTJG IxxXijaiag
Sovxuv
inwj.it-
nXrtv àXX'
ot Si TWV fièv ìxtivwv
TOV u^iwjiazog
xaì dg (tiyav
wg (poQztov
TTJV TOV NUXQTUQXOV ooov
xa&taxwTO.
(23)
xal nwg xaì ¿¡.itjyinij
ol nltìazoi.
u£t(o/j.u-
TW fiaotXtT xtjòefioviag
' TO di
p
[xilhrjoug ITOtflOV
avvaiviatv,
TÌJG ini
fiTjóiv
fiùXXov SvaxoXiag
TOV
TO yivófiivov
nqoaanaiztì.
xaì
TO ¡.itiQov
òè
(.ICZC/tiqi-
WQ UV Òi ¡.Itj ÒùXoit] Tip ̧
itflzu
f t « t w v t o xvQog ovx
Xóyow,
vnoa/Jatat,
(.lèv zìjv cfQOvztòa
naQÌ%ovoiv
JIUQUATIO&AI,
' naqiyu
ix TÌJG TOV XUIQOV
nìvr\g wv xaì /.irjòèv t'ywv xarà
TOff qnloZlf-lUZCQOV ÓlUÌflV '
$rtval
nqovfiaXXixo
TO NQUYF-ia notxù.wg
TWV a£IWFIUT(OV avvi/Sì]
6 TO TiQoitQov. y.azlvtvt,
Xtywv juvia
wg xàxiìvog
67
nqay/^dzuv
tur dicebanturque, admovisse clanculum arcanas artes corrogandis varia industria suffrages studiisque velificari eius ambitioni valentium, qualium multos putatur amplis sibi promissionibus adiunxisse, praesertim ex iis qui nuperis aulae tempestatibus iacturam dignitatum fecerant. et suberat causa cur occasionem non negligerei, sed curain intenderei ornili cunctatione omissa in rem sibi unice necessariam in statu praesentis fortunae, exhaustae atque inopis, egestate siquidem pecuniae summa laborabat, non habens omnino unde dignitatem tueretur, multo autem minus unde, quod naturaliter amabat, munifìce ac splendide viveret. porro ne bine quidem visus accipere ìiimis cupide oblaluoi honorem, obnuxium se ac gratiae debitoreni deferentibus constitueret, inde vero t'ormidare onus impositi olficii quasi cooscientia infirmitatis videretur, medium inter ilia extreuia viam tenens, primum petiit patriarcham auctorem rieri decretae sibi dignitatis, ideoque conclusione»! deliberationis ultimam in eius proximum, ut putabatur, adventum differri, non quod huius assensum ouinino necessarium, sed quod eo accedente securius transigendam fìrmiusque constituendam rem putaret. deinde rogavit ut sibi boni publici studio dillicilis et gravis procurationis subeunti pondus, in pretium operae ac solicitudinls legenda imperatoris pueritia exantlandae, annueie vellent excelsiorcs aulae dignitates. (23) quibus auditis congregati proceres inorem illi gerendum in utroque quaesito censuerunt : nam et ad auctoritatem ijumutabilitatemque rerum a se decretarum conducere putabant ratas eas ab ecclesia haberi, absque eo tamen ut iterum in dubiuiu ac deliberationem vocarentur; et aequum plerisque consentancumque visum est tutorem gubernandae tenerae principis aetati praepositum in subliuiiorem, quam in quo hactenus stetisset, dignitatis gradum attolli. quare id pluribus sul-
d
68
GEORGII PACHYMERIS
InlxQOnog nhv
fiiTarlfrtTai,
ò IlalatoXóyog
futyfKVOS
ngòg Taìg
ànagatTyiov E nag
óov§
qiQOvitat
TOV natòòg
Iwavvov
Q Ì O S W Q O V
Ivanixtno.
ovò*
f i a x a , àXXà r i j g TWV avfy&tig
nlovrog
ì'x
ÙXXOTQIWV
y.arà
'
¡xrt Stvòg
tìg Sóotig fièv
TOV f i t v
avviXtyov.
ÙVSQWV
TOV
yàp
nXìjv
ovx xaì
re
tu ytwnovlag ov/
wars
f i n l y o v t o g , ùXX '
x a ì p ó y a j xaì
cpiXoiifxlag
avXXtyìv
xaì
r ò yàg
nagà
Sanavra.iaxa, mvì]xwv
ovvayóftivov
byy.ov ,
ava)
i]TTOV
ovvtjyov,
TOV J '
¿7ioT£d"t]oavQiod-ai
òi yoQrt yiag,
al-
NQOFTRJD'ITAG xaì
ovXXtytig
xaì
aSi-
ì) yqvaòg
tìaqiopag
ì%atqovf.dvwv
10
vnoxooi'Qof-itvw
T a i r a ij twnqa'^tg
TU ì'dta
xaì
ìàiwg
tv Tip xaTÙ
^AGTVX'QIW
ovy
5
Ivanoxi&RJ-
fiaoiXuog.
txXoyaì
iiQoaivti-iv
fiaoihxwv
TWV
NIfjO-og
yluaxuqi
ntQÌ
xaì
TUVTU.
Ò.^iì}/ìi7]tÓv,
THVÌ)TMV
Tijg
q>tj~
iniTayf.iaxog
yntlag
xaì
OVTCO nwg
¡Slog
xaì
YQR^IATWV
avTUQXtg
nkyv
àv&Qwnaiv
?]v,
\oi-
xaì rò
tnhnonog
tv r t l t i Siwxu
Qaòuog
tìg [ìarsù.tlag
Siòóvxog,
fiaotXiwg
àvayxalag
TOV Jovxa
' ßovXtviTui
òì
VOVV
wv y.ai zà 5
ßuoikdug
rjG&tva zoìg y.u9~' avzò viaviy.tjv
nltiozag
xal T f j nóXti ngoo%wv ntgixaSlaui
vafiug
TÜV
y.aì TU y.axà òvatv
fityug
twv b(f$ulfiv (LÈV xavxa
rwv jàg
^¡.itQÜv
axolàg
hoifiwg
tv&éwg
xaxwg
ti
ixxkrjata
1. HQoaStSéx&cti P.
nqàxxtiv
t o oxtfifta,
Xtyóvttov.
t n ì g xaì nQoarjnttkovv
ulliog
xaì
rag
t ì / o v , xaì xovg
xtvutai
xiov É1 ixtìva
naQÌjv,
ivdvvxtg
ßaxaì
TCÙV ÒÉ yt
ópòiv t o naiòlov ßovXono.
it-
xaì Xóyot
11. tò] ò zèZ
tistitum sibi magis obnoxìis composuerat, clam ipsos conveniens, et facta indignum absurdumque affirmans puerulum rationis haud compotem Augusto diademate, ceremonia religiosissima, celebritate amplissima decorari, plaususque et acclamationum primas f e r r e , se vero aetatis perfectae virimi , tota vita gerendis negotiis maximis t r i t u m , asseclam larvati ornamento incongruo infantuli traduci regia pompa et piane triumphari. quibus illi se persuasos fassi, spoponderunt daturos operam u t patriarcha coronatione pueri in praesens supersederet, specie illius in tempus magis opportunum differendae. porro consequens hinc futurum u t , si puer ea die non ornaretur imperatoria corona, in honore acclamationis et cunctis id genus auspiciorum ac iurium praerogativis omnino ei subiungeretur cui soli ea celebritate diadema imperii augustis ritibus esset impositum. caeteruni addebant utendum arte ac gubernandum arcano Consilio negotium, nec prius de tali re hiscendum quam iain inclioata communis inaugurationis ceremonia, ne praemature quid strueretur sentiens is qui diadema erat impositiirus, totam soleinnitatem et ex aequo coronationem utriusque differendam in tempus aliud decerneret. 8. His in hunc inodum constitutis, adfuit dicta coronationi dies, cuncta erant ad ceremoniam p a r a t a , sacris induti vestibus praesules in procinctu religiosae functionis stabant et Augusto» expectabant, cum ecce inopinatissime proponitur quid Palaeologus aequum censeat. turbatur statini, et varie murmur gliscit, haec quorundam aliorum alia loquentinnì, auditae inter haec ininae nonnullorum e s e n a t u , vim puero inferendam et vitam adimendain, si obfirmarent aninium praesules in Consilio eius sic
P 65
102
CEORGII
B yovv
lyivovxo,
vla
xai
SiMfiXoviixovv.
, xai ovx flytv
ovfuptoviiv vtixlav
oi ¿Q/jiQitg
TovnlxXrjv
fióXig
nuvxig
5 rwv
lPctQÜ.g
I Sì naTQidgxtjg
oTg nQOOidhh],
ovx il/ov.
r o t lAvSgovixog
PACHYMER1S
naqi-Qyizo
ovv xuì ¡.nxà rfjv noXXtjv
nh)v
xivwv vnoxXivovoiv.
^uqSicov
xuì Aiovnaxog.
¿XX'
t f j xaxad-iati
noXtwg
reQi-iavov,
txt
lay y twv ICmvaxuvTÌVOV.
O Sly'
ov% vntvóii avvvntfyixo.
Ttjg ¿vayxyg
Tot zà ìyvtoafxiva, aav ,
fiijS'
ßaaiXtlag
dg
TtXovvxi E tioi/.iov
axQOig
TO vnoQvxxó^ttvov TOVX'
ntQiaxuarjg.
dai
uvxòg
iavxòv
lì'ì]
tnuayov
o nQoayytkXmv
Sfytodai
ùnXóxr^XI
aXXoi
noXXoi.
ovx tr/t Sì o TI TIQUITOI
ovS'
ìv
näai
x a i nij-inuv
TOV ßaaiklwg,
9. TOV ante 'Api.
COS ìv xai
Miwv 10
tvXaßi)g
àxovaxù
/.tiv xavx'
ovRJ- 15
xuxo.Styoi.uv LO • TOV YÙO TJJG
TIQWTOV rfeiov
nuQiìye
'AVSQIUVOV
xai Sfj xudvntyQaqov
ótgaafrai
int/.n/.tv^axexo,
tfivTog
TU noXXù OV/.T-
Nixijcpogog
TIV Si yt QtaaaXovlxijg
xXrtQovófiov
TO Maqnov Si&v
'Efloov
o5
a/.ta TW
ó TWV 2(IqSÌWV
NAZQTUQXYG- Ì'yvto ¡.liv anaxyfrelg,
D noXX^g
ov-
St f p ^ ' o p / o v TOV 'AyxvQag xai TOV
t,mv, x a i tv&vg Si
xai
SiarpiXo-
tjuav d'
TOV Tijg XUTU TTJV 'OgtoxiaSa
ÀVTJQ x a i tlfiiog
b
àfitj/a-
6 OtaouXovi'xqg
xuì MavovrjX
C TOV NATQMQ/RIV NIIA9^R\VAI xaì uvxòg ovvtnti&ixo, ßakofiivov
ìv
Tj rjfti^a,
ytyviodai.
wg òè
o ßaatXtvwv
xaxiovu-
xrjv ßaotXilav
ìxifrog
ìv ÌSiwxaig
x a ì nQoawftoXuyu,
Tt xaì axtQytiv,
tlnip
ìv
txi xaì 20 anaoi
deerat.
immature coronando. misrentur sermone«, ardescit contentio, aestuat patriarcha incertus animi quam in partem se adiungat. praeteribat dies, liec finis dissensionum erat, aegre tandem post multam contentionem antistites ad Palaeologi desiderium incHnantur omnes, paucis exceptis. erant hi Andronicus Sardensis, Manuel Thessalonicensis cognomento Psaras, et Disypatus. verum Sardensis, simul ac patriarcbae sententia plurìum persuasa est, et ipse accessit, multuin ad huius assensum eliciendum conferente Germano Adrianopolis ad Orestiadem episcopo, simul etiam Gregorio Ancyrae et Constantino Melangiorum. at Nicephorus Epbesinus, vir pius et honoratus, prae innata simplicitate non pervidit quid clam molirentur qui haec movebant, ideoque facile tractus in partes est, quod aliis item multis usuvenit. patriarcham porro fraudem fieri non latuit: sed facere aliud nequivit, urgente undique insuperabili necessitate, tamen hi omneg subscripserunt decreto communi, solo Thessalonicensi ne mentionem quidem r e i , quam iniquissimam putabat, vel primis admittente auribus. nam imperii heredi praerogativam principatus seryandam in omnibus contendebat. ac cum esset ei revocatuni in inentem vocabulum M a r p o v , quod ipse coelo missum audierat, et per missos Palaeologus exprobrasset baud consequenter ipsurn agere, qui cui alias privato, regnante adhuc huius pueri patre, Imperium praedixisset, nunc tam pertinaciter obsisteret necessariam tuendae dignitati rem petenti, recordari se ille ac probare, dixit, sed sic demum Palaeologi honori assentiri, si pri-
DE MICHAELE PALAEOLOGO L. II. nQorjyoÌTO
ò xaxà
xXtjQorofitav
TO naiSiov
xaì
ìxtivov,
xaì avTov
àyanùv,
(710XX0Ì y à p xaì
ymlXovv
nilixvfpóqov
Xaxrjv
ìnifrioiv
xaì
xax' /.laliaxa),
10 xiayitv
tig
%{kog
nQovxqlnovTO poh7.
TÓTÌ
nt&avìjv èf-ioiov 15 fijvtv
òoxovaav Ixùvog
èfioiov
noitjxfj
'
ìx
inoyqatpti
Tovxov ovx ¿XX'
xaì
avxòg
xàxttvog
nuvxwg
àvayxrjg ofioTog
xaì
xaì
nlaxti fiia
xaì
rcuv
óvXt~
ùì.^
àvxaì
ToaovToig
yai-
nXrjv
TOV
nortjxfj,
xaxoTQonov yuqixt ofioiov
Trjv
tfg TIQU0
ór/
y j j p a j TUI C
XtXtyaxut, yovv
axtff&tvxag
x à rijg jSaaiXiiov nqbg
xeXtxìjg
xò. UVUXXOQU,
ìjvvoTeti
B
tlg
nQoat&txo' Tip
TOV avvttSÓTog. xaì
P xarù avvd"rjxug XQUT^aag, xuì ù/.iu/tì TU nXttaiu, tìg (jifiov fityav XU&IOTRJOI TOV Seanórtjv xaì iv arevip xo/.u3fi. Tuie xaì ìyyiovog u^twv Tvy^g aizòv 10 o xqaxwv, n{(.iipag TU arfi/HoXa, oifiuoToy.quToqu xu&iara. ( 1 2 ) o Si ye Miya^X, [it&ò avy%qrjaaf.Uvov Tuìg Ino TOV ya/.i- B fiqov Maipqì avfi/.iayjaig TU XUTU TOV ICuiaaqu avviar] ntqì wv FIOI nqouvetay^r], votv Xafiùv ù\ovar)g Ttjg nóXtwg nif.inti nqèg fìaatXla %T\V Te ovtyyov QioSwquv xaì 'IwdwtjV TOV naiòu, txiliSvriv (.ùv Tàg eìqjjvixùg nqtoftivoovoav, TOV S' viòv loóf-tevov ofiijqov, tiXf/v èg óiTjVixtg, tq>' oaov Ijórj, à^ófievov xaì Ttjv avvoi- C xi'oovouv nQoaTjxófTwg, rtv Srj xaì òwoii ó /SaoiXeig.
TOTI yovv ixtXvog Stà Tu/ovg xaTaoTqiipu/.nvog TUXÙ ùquxoig rjyuvio/.ilvog, ftùXXov Sì xuì xaTaOTTjoag, (pqovqovg fftfiaSOXwv xuì (pvXaxàg ìnHSxrpag tjiavé£ev%e fitxà Xa/À.nqwv xuì ntqi-
piarum quibus erat succinctus optimarnm robar et numerus. cepit ergo mira celeritate arcem ad Canina, arcem aliam ad Bellagrada sitas, p r a e tcrea Pologum et Coloneam; subegit C a s t o r i a m , Pelagoniam, Duras, Tzernicum quoque et Diabolin et P r i l a p u m , Bodeena item et Bostrum insulam in lacu, Petram, P r e s p a m , S t e r i d o l a , Achridam et Illyriorum muniliones, Dyrrhachiuin usque armata progressus manu. aggressus edam Patram et Triccen, et cunctis per circuitum deditione potitus, plerisque sine admota vi solo terrore debeliatis, maximum incussit metum dominanti il'ic despotae, et in artas illuni angustias contrusit. quibus Palaeologus cognitis, tam strenuum fratrem dignum ratus qui suo ipsius principali fastigio propius admoveretur, illuni sebastocratorein missis eius praecelsae dignitatis insignibus creavit. ( 12 ) caeterum Michael post ea quae ipsi uso auxiliaribus copiis a Manfredo eius genero subniissis ad•versus Caesarem successcrant, de quibus antea dixinms, ad saniora tandem Consilia inclinans animimi, ubi deinde audivit urbein imperatoris potestati redditam, misit ad ipsum coniugem Theodoram et iilium Ioannem, illam ut de pace viri cura imperatore conveniret, hunc obsidis loco mausuruin in omne deinceps tempus in Augusti comitatu, et uxorem ibi d u cturuni, quamcumque ipsi dare imperator dignaretur. sed haec postea. T u n c porro Joannes Augusti f r a t e r domita brevissimo tempore tota illa regione, bello magno fortissime felicissimeque ac siinul velocissime confecto, qua Victoria rewipublicam illis partibus labantem egregie restituii , praesidia ubi opus erat collocans, idoneos virtute ac numero quaesilis conservandis custodes apponens. post quae tropaeis erectig illustri-
108
GEORG1I PACHYMERIS
cpavwv TCOV TQonalwv, xal Xe/av ovx oh'yyv neoifla).ó/.ievog. O D f'iV ovv fiaotXevg exùvov, ovv txelvio óè xal noXXovg iilXovg ¡.ieE yiaxaig òojgov/mvog ratg a'^c'aig, ( 1 3 ) tòv /.ùv ovv 'Itouvvrjv òtanóxrjv tyxa&ioxa, al 81 ye nQa'&ig ixiivov xai ¡.uyav &py/.ufyv, &aTigov dì TWV àÒihfiov Kwvaxavzìvov aefiaoxoxQaxoQa 5 P 70 jutrà KuiaaQU • uf.ia yàg xòv 'Iwuvvqv oeftaoxoxQuxoga xal xaiaaga àneòiixvv. xòv de ye ntv&eqov xov òtanóxov xòv Toqvixtov Kwvaxavxìvov ìx /xeyuXov nQi/nixijQÌov oeftaoxoxQaxoQa xal avxòv xa&iaxijoi, nXfjv ov XUTU ròv nputov xaì àòtltfóv' exeìvov yuQ xaì fiaoiXixoTg àtxoTg XUTU TO avvrfttg e¡.teyukwe, TOV- 10 TOV (IF J//A TWV OV/U/SÓ'ACOV exelvwv iv |uóvoig Toìg xvavoTg o t f i a axoxquxoQa i'ygacpev. il£edidov óè xal xrjv avxov Q-vyaTtQrt ti)V B /uexu T^V TiQoxlyav, rjv ò deanoxijg eì^e, xù xov òtanóxov vlip ix óvatcog 'Ioaavvjj, ov xai wg ofitjQov ni/.icf9fivat xw fi natiti naqà TOV naxgòg o Xóyog nqoéyQayev. \D\I'£tov òè xòv 15 yluxtjyónovXov ylgovxa ngovft altro Kaiaapa. xòv òè ytgovxa axaQiv TOV TOV T%aftavXOVQOV àóefapòv ( aviòg yàg vnédv xòv ftovayòv ) /.Uyav òovxa ¿(prjfti^tv. IWUVVTJV xe xòv 'PuovX viòv xov nQmxo^eaxiuqlov 'Paovk, xaì xòv xov nijgwfrivTog (DiXij C viòv 'AXQiov , xòv (lèv x f ) TOV ngwxo^eaxiaQtov MovCdXwvog, 20 7IQÒ fitxQov xqQW&efoy XQÓnov og ei'gijTai, QtodivQct, ¿StXtpidfj avxov yt ovari, Eì>).oylug ex Kavxaxovtyjvov dvyaxqì xijg avxov avxadÙ. rwv neoóvxwv
"v* tavxw
TOTt di rivtg
wg
ì'yvm
toh
xaì oixTiCpvro
àXX* unonifintiv
ìayvqoi, fiexà
ovv&qxag,
1poi wg xaì nuXiv
Xóyov
xaì xaì
afta.
wg i f j yvvaixl,
f.itj xaxanQa^ag,
D nXrjv ov xuxà E
ßdXXeiv
(piifirjg òiaytfritoì]g
xivóv,
Jó£ai viy.àv xaì
ßuXXofiivwv ware
òtà rrjv iyyvTTjju,
xaì u/.tu
ßaaikta
avvtX&ovoav
fiayyavoig,
|U7j &éXovreg
luvia
tavzb
Ix rov Tttyovg
C rwv ioßoXotg fiiyiaxoig vtvófitvoi,
TOV uvròv ini
owfyìvoi] fiovìjg,
xuì rovrov
xaì tig
neQifiXenóftivoi ùavf.id^ovxtg
rov
&to-
xuì ròv 15 dQififtu-
xaì xó
(r/oav
uvtoiv
non ovxoi
10. StpXoi1
cernentibus, se tam paucos ut prodire non auderent, ab ingruente undecunique innumerabili multìtudiae superari nequivisse, blandiente praeterea, si ad extremum invicti durarent, spe non vane gloriandi praesentem ipsum Augustum cum coactis in unum universis imperii viribus Latinorum parva manu debellato«, caeterum oppugnantium qnotidie plurimis, telis ingentibus catapultarum ex crebris muri fissuris assidue iaculantium, cadentibus, addebatur ludibrium damno, etiam illudentibus ex tuto libratoribus, et quem intra iactum per fenestellas cernebant, ex propinquo compellatum ironica misericordia timere vetantibus : baud enim sese ipsum utcunque contiguum telo petituros, ne tam bellus vir uxorculae suae perirei. super haec sparsa fama est mox affare a sede missas apostolica lectas validasque copias in auxilium obsessis. tunc demum imperator quasi fractus animo, quod praeter irritum laborem et tot strenuoruin militum iacturam etiam metueret ne magno suo probro per vim inde re infecta pelleretur, sponte obsidionem solvere et oppugnatione absistere cons t i t u i t , sed citra conventionem cum obsessis ullam , id ad qualeincumque valiturum excusationem autumans, quasi non tam omitteret inceptum quam in tempus opportunius differret, cum rei prosperius tentandae se offerret occasio. 21. Tempore istius obsidii quidam ex familia imperatoris circumqiiaque, ut fit , evagantes animi gratia devenerunt in theologi monasterium, in suburbio cui nomen Hebdomum situm. supererai nomen solum monaster«, forma eius omni ruinis deleta. illi templum quod ibi fuerat ingressi, destructum et ipsum et in stabulum armentorum mutatum, hue illucque circumferebant oculos, e miserabili specie reliquiarum, quanta fuisset illius cum adhuc staret aedis sacrae pulchritudo , non sine admi-
DE MICHAELÉ PALAEOLOGO L. II. ol negl
TÒV
'IaxgónovXov
Ar\fir\xqiov
>tal Xoyod-ixr¡v
xeiay.wv)
OQwaiv al'voóor¡f.ia
ipaXftoTg
atftaoxoxQaxoQi rt yQvooìg
OTQMfivijg &¿vxa
èxtT&iv àvaywQovvxwv
ixtìvog
B
C
xovg V¡uvonóXovg avv ovx òXlyotg UQ-
TW àòiXqiw
Tr¡v &r¡xr¡v,
jtttva %r¡g íxtlvov 20fUTaxofiioavTfg
Sr¡Xovvxag
&QffioXof.it-
lx ót£iwv jò
tv &r¡xr¡ Tifila ngòg xòv TaXaxav
riQoaxaxxH
axtjvfj
xifiij
Xnxpúvov
è BovXyaQoxxóvog xal
xttg
noiftivi-
olg t'/xtXe
tì'ij o mnr¡ywg
ègwatv
afflai ro &ta&ìv o (ìaoiXtvg,
ntnXa,
15 àvuxo¡.dettai
xaXú¡.ir¡v
/.tìv xr¡v rov
diT¡n¿Q0vv Sè ov Tivòg av xal
oì-
TÙJV
núlcu
¡jXofiiXtg , yv/xvòv
¿ni axófiaxog
t&av/iia^ov
TOTE
arSgòg
eie yXtvr¡v xivcov ovxco noir¡aávxo)v
ITI tig aw/ia ÌOovxog,
laxáfavov
125
ìvd-tìvat
vn'
xifiav
tig 2r¡Xv^qlav
vfivoig,
xf¡
àxotfirjxm Ivxlfiwg
xàoytxtpa
J Í V T I O I T O , XAQÚS
ánoStíxvv-
TOV SijQonozúftov
tr¡g txtívov
ÌSiaig
)JytTuf
TOVTO
xal
avvovaíuv
(p&ávtt
r¡ /.ir¡v xal txtìvog
Nixr¡xag
ÌÒOVTU
naqà
èvo(.iaì^ó(.itvog,
xuì
ÍcfíazaTai
tx
tIVÁ, xuv
yùg ¿1VQ-15
ÜQtyxínvav
n\itaxoig
r¡Òvg xuì yuqítig
T ( . i n X t ( o v ánuklÚTTtiv,
Tt&vr¡^o¡.iívov
¿ni
ai5-10
¡,iovr¡g
yttQOTOvíug
nQOTQonatg
tvXafif¡g
TOV XQÜTovvxog
2woúv-
XuXa^üv'Tuxw-
r o v ' I a u ú x , UVÒQU xuì
xal
5
tutg
ÍTÍQovg
t ò v òt ye
IxtTvov
xal
¡^¡.dvovxtg
TOVTWV
ò ìx TÍjg TOV TltXonog
o(Á.ikiav , wg fióvov
ooov ovnü)
Nvfitfutov,
¿XX.' ^ xvQÍa TOTí TOV &avúTOV
Qtoòòatog,
&etog
TO
NVLTAV) o ix Qtaaakovly.r¡g
t í o naTQiaqyivovTi,
Tìjg
¿ Qtaaulovíxr¡g
'Iwuvvixiov
TTJV àvaiv
zoaovTw
fiovaybg
vovg
Tuyu
Imi
ocf íatv
Qtooalovlxrfi,
o NUTQTÁ(iyr¡g,
Xoj tr¡v
nollü
avTtxufriOTÜ
tig vóaov
aaxr¡aag,
aiv
lig 1 p i j f o v 2^vpvr¡g
tx
Qayjov
NQO(F&aaúar¡g
TO ÚVOQ¡.IOVV.
NQOAYWQR¡AAVTU TW XQUTOVVTI 2úpdtcov
dè xai
B F¡vaia&r¡TU
C
ròv
TOV YTQAQOV, jitawv
St
óo'£u£ovot
t^ÁQYOVTU
¡Sov ix dvatwg otv.
TO tníxuva
T
iaov,
xàv xfi
XW
VNTQÓNTTJG,
xaxà
ìxitvov
òtaxo/id^exai npùg
23.
ISaoiXeiag ov/.tfiofat ay&og (flqav
iygrjTO, xux'
xai
xax*
avrà
&iQantla
Tfj /.lèv MuQ&a
olxov àvayovojj,
noXXov tivòg 20 Taqya.vtimxrtg),
d-Qvnxófitvog,
mg aviw
(fatiiarj
tijg
Turret
xfj xwv yv-
uìg xaì tig xazà
E
bXlyov
dq tu
xivóv ' wgiaxo yuQ xai
òtà xovxo tv àvay.ioyuìg rjv xaì ¿XQvipa ,
vatxwv avxaSlXffwv
óó£ug
xoaov ciaov
òtà yvwfiqg xaxwQ-
( t o y à p naidiov
7ittQ^QQtmo xai ija&ivti ngog rtjv ¿QX^V> 15 ànoftaXtìv)
avvì'j&tjg,
[itxaxt'&eodai.
'O ¡.dvxoi ye fiaaiXivg oaov ilyi jutjSivbg àvxtnQuxxovxog
d'coxug,
àvì~tQ xòv xcòv òt ye
ov Stà itjv ¡.uxu&taiv
10 t o ^wvxog naTQiuqyov yvqalov avxbv
D
xaì dì) i'g uv-
xacpcp òlòoxai,
naidiód-tv
ÀGIXTJV
dì Tore TO if noXXoTg inuyd-rjg,
ìntv-
àXXà xaì /Sa (dug
fiiov iuìv q>ojSiQÓg, À X U I U N X I ] X T o g ót roìg uQyovat, fo/ìtQwv
yovv
UÌQOIXO
àgytiQivg.
vixqòg
O
(ÌIJXQOJIOXÌI
Tore
il' nwg
óv&ijvai rà (.lovaywv ' 6 ¿ì ovy onwg ìrttladrj,
127
navx'
/.iqxtqu
xaì
TW ¡.ayuXw òn/uiaxixw lìg è/uó^vyov avo?], p 83
xtf.iwf.dvm xut /?uatXiì (o niqlnvoxog xfj JJ EvXoyla
ó' yv
ixitvog
mg xaì uvxjj xaXwg txovorj
xov
dig bonis moribund! p a t r i a r c h a e p r a e d i v i t i s , u t dictum e s t , p e c u n i a E p h e s o p o r t a t a , praepositus ab A u g u s t o e s t . h i e l a n g u e n t e m suae c u r a e c o m missuin t e n t a v i t , ecquid vellet monachi v e s t e m induere. a t i l l e a d e o non est assensiis, ut etiam istam mentionem m o l e s t e t u l e r i t , ostendens s e omnino v e l i e patriarcham mori, p o r r o l i u i u s , postquam m i g r a v i t e x hum a n i s , corpus celeriter deportatum E p h e s u m illic a p u d inetropolitanum templum sepulturae traditur. v i r f u i t v i t a s e v e r u s , i n t r e p i d u s in o b stando principibus , periculorum m i n a r u m q u e c o n t e n i p t o r , v i r t u t i a puero assuetus, visus autem turn multis intrusut in patriarclialein thronum, nun tani quod translatus e x Ephesina s e d e , quam q u o d l e g i t i m o adhuc v i v e n t e patriarcba translatus fuisset. 23. Succedebat p o r r o i m p e r a t o r i negotiuin t r a h e n d l ad se in solidum i m p e r i i , r e s q u e neimne iara q u i d q u a m contra moliente p r o c e d e b a t . puer enim paulatim reinovebatur a p r i n c i p a t u , nec i a m nisi tenuem e t e v a n i d a m eius s p e c i e ) » h a b e b a t , insignia r e g n i g e s t a n s i l l e q u i d e m a d h u c , sed t a n q u a m inane pondus; quae e t i p s a e i a u f e r e n d a i a m decretum erat. q u a r e M i c h a e l securo iam l i b e r o q u e animo se in quieterei deliciasque r e l a x a b a t , p r o l i x o in his indulgentique a d m i t t e n d o min'sterio sororum e e l t a l i ni Augustum fratrem obsequiis f o v e r e mollilius muliebri sedulitate s a t agentium. p o r r o i l l e germanarum o p e r a non in cura solum corporis, s e d in aliis a e q u e cunctis u t e b a t u r , plurimum u t r i q u e illarum in ornili g e n e r e fidens t r i b u e n s q u e , Mai'tham quidem studio fiduciaque filiali solitus a m p l e c t i , e x quo ab ea ut matre educatus amantissime f u e r a t , h a b e n t e ipsum secum in v i r i sui domo m a g n i d o m e s t i c i , ab i m p e r a t o r e tum r e g n a n t e multo in p r e t i o habiti. f u e r a t is i n c l j t u s i l l e T a r c h a n i o t a . altera
128
GEORGII
rj&ovg St
xaì
¿isfrò
ìj iy.HV7] zvofjaL^o/ittvri
TÒ vnozdvtiv
(iaaiXtX
B
nXtov
ti xaì
wg (dv
zavrijv
tvtXu),
Xtyovaa,
Se ì p ,
wg
IXnlòag
ì'du
Xv/.vw noti,
zw
xaì
wg zò
¡.laXaxwg
aav,
D naQovaaig Xivovaatg
2.
xaì
tvXaxug,
ßucpig %uv lìyt NAQU
TOV
o ßaoiXtvg
tìjg
voovat
¡Sóxu
TOV ßaatXiwg,
Si yt aovXzàv
ovfintQiúywv ovviaxlat,I
àatfuXdug
E ovvioyjifitvov
ngoohuzze, %Ò iv
üqyovxa
ovv
XuXaov
xaì
nQoar¡xovar¡
R¡v t W / . t ì v Soxeìv,
to
¿tqr¡vr¡v,
wg
àotpu-
ovzag
in'
ròv
Ti(.tj¡ zr¡v wg tìvui
xaì
àvaroX-r/giO
ylvoizo.
T7¡ ò' ¿Xr¡freía ói' nQOxaziXäfißave
5
itxva,
o vi ig • o vSè
urftitg
SiazQtßav
ÙAößnv rjytT-
p 87 od-ui >cai Stdiivat.
( 2 5 ) nQwrjV ftìv yàq o zlovxag
y.Xtog ¡.lóvov extivwv ijxovt,
'Iwavvrjg
xuì xaxwyvQov rù qt/rtovQia atrio xal
aQ/xaoiv, wv %òv /.lèv xal tig yQovovg ngoohurrtv
unozifrio&ai,
ßovXXaig /.loXvßäivaig ròv Ivóvru rotg Inoixmg GfpQayitfav, (ft- 5 (tot'rag ó' t^wStv tristi
ìntrarruiv
roig xrrjO0(.tiv0ig,
B voTtQttv.
oirlfyadai,
uig ixtlvav
rù dì xuì
àvayxaìa
nùv rò dg ntqiovolav bv
TiQoixoSorovvrag yà(> (itrà rìjv otßao/uiav tìxóva rà
OTiXa nQooharrt
xnrayQufftod ai • ¡.irfiì yùt) ì'xtiv dò ¿vai ri rò
t'^OQfiìjoav Twv o(pwv (fwXtùtv ì'&vog, xaì onoiotg rolg ìj&tot ygä- i o tai,
xuv iÌQfjvtviiv &iì.oi xav /uu/fofrat.
•core rò ì'&vog. òialraig
nagà
noVkoig
ànttprjfitvaig ìjxovovro ygw/ttvoi,
(paytìv IniOTtvovTO.
róoov rjv adtjXov ttag
tXiyovro xvvoxtqaXoi, ¿¡¡ort xaì
QtoSwgov Si ri)v àgyfjv
ßaoiktvaavrog,
C Inù tXtyovTO Sia TltqalSog ngòg ìxtlvov nQtoßtvtod'ui, yog aki]9ivóg, aiktvg rò
(poßog äi xaì ragayog r\v.
xaì ò lo- 1 5
t'yvto /.tatdoç
mazivuv.
yeçovolaç
ztjvixa
&taç
q>ofir¡-
ovvtX9-iîv,
xat zu&iç,
xai
iv noaotç aiSr¡Q(o , xat
wç tl-tnízi}-
ztç
naçayévotvzo,
xazucfçâxzovç
TO ài yt rijç
vnuvzjjaovzuç
TÛ /utj iiâtvat
(%¿vzwv
noXkà
tiza
ozi òva^wQwv
t'xav
D
¿/.wXoyovvztç
aiztjçtaïa.
zovç
ât'
oil za) nütauv
iviazûfxivoi
nûaiv
yvvai'Çi
nçoahazze,
otç tzoi(iwç (¡aaikla
inlzazzt
èjiha&ivzaç
èàtjyìjaai,
dvG/ûoçlav,
yrjv unoxQtveo&at, 10 Inù
xai nifixpuç
dtafîiftâÇitv
IntfinovTO.
ti xivôvvtvouv
ùvvnóazazov
oqitziçoiç
xat aavmv
nuvxag
axoXaìg
ovxwg
ànonéfXTiii
D piwy Toìg oSijyoTg tnavayofiivovg.
in*
¿ni
xai ùxovaai
óoxovvxa, oXiyov
xov ¡.ttxa-
wg (.tóvov
àcat r¡niwg návv
ìxetfrtv
S¿ 7iQ¿ofietg òiyto&at,
Se{itvoig, qtofiigov'
xaTua%óvTig
xaì loinoìg
xaì
òfjXoi rtaav
Ss ngòg t f j v Tijg ntjyrjg
svQQVTtg Xi&otg
xaì
àvdgixwg, txÌQOig.
r w òhi
ò (pófiog lòlSov
ìyyvg
wg 5
yt xaì TOV ànò
r o v g d-utgovg
tv&vg,
ì'zvyj
ovdè
xQaSatveo&ai,
TIZV
yàg
r ò Ttìyog
yàq ì'zi izól/Lia,
IxivSvvtvtv,
evrjzoi-
10
nv-
napwv
ex ztov Stlr^iazaQiiov
vnava/Haivti
ìjv nv-
xaze'ancov
Tovg M&ovg Sioòov z f ] organò,
xtTaanwat.
¿QInutov-
xaTianu&ii^ov,
onov
at nQo&vf.uai,
TWV IIQOÌF.TtvOJV 5 vlaxtQug,
vyfjv
ayyeXov
ev&vg
xaì acpiv ol ìmóvieg
QITITOVV, atfuTTOVTig zag
PACHYMERIS
wv
avvdf.ia xaì rj 15
onov ye xaì TO
wg xaì
y.azujiijiTiiv
gnaque vitandi strepitus c n r a , singillatim conscensis scalia, offendunt statini custodes dormientes ( I t a l i hi e r a n t ) et terribile illis «omnium p o r t a n t : subito enim eos nec sentientes corripiunt ac deturbant deorsum, iugulatos prius. socios vero quosdam ipsorum, qui tumultu exciti fugam e x p e d i e b a n t , praeoccupantes concidunt gladiis, ut nemo superesset qui n u n t i a r e t quae gerebantur. nempe iam me turn, quo moenia timide subeuntes a e s t u a v e r a n t , ne qua vi maiore ab incepto prohiberentur, nunc denique alacritate animorum ac fortitudine successu aucta vicerant extinx e r a n t q u e , planeque p r a e se ferebant se quemvis, qui adversaturus se o b i i c e r e t , armis ultro adoriri non dubitaturos. progressi ad portam font i » , e t hanc maceria retro obstructam reperientes, diruunt earn statim abstractis disiectisque lapidibus raptim congestis ac temere superstructis, quibus constabat, ingressum irrupturo inox exercitui latum et inoifensum e a o p e r a pandentes. deinde autcm cuneis aeneis cardines valvarum demolientes revellunt. forte praesens adfuit hoc illis agentibus sacerdos quidam nomine L a c e r a s , e gente et ipse voluntariorum ; qui ubi ad port a e demolitionem viriliter cooperatus ipsis esset, murum conscendit cum quodam Glabato nomine e t aliis reliquia, sed terror eum tantus constrinx e r a t ut vix expedire posset vocem; parumque aberat quin ea in faucibus metu extincta condictae acclamationis signum edere nequiret: nam etiam m u r u s , postquam in eum ascendit, tremere ipsi utique turbato videbatur et totus concuti, quare opportunus ei confirmando fuit coinitatus aliorum, qui misere formidantem n e , simul vocem attolleret in constitutain acclamationem Augustorum, de muro statim praeceps c a d e r e t , sic adhortationibus undique instantes animarunt, sicque amplexando tenendoque a vano periculo ruendi ex alto securum f e c e r u n t , ut conari tandem a u d e r e t , ac tremente quidem intermortuaque v o c e , solemnem formulam bene precandi Augustis utcunque pronuntiaret. responderunt statini qui
D E MICHAELE PALAEOLOGO L. II.
143
ròv fitya (pmvrjoovxa t i j v zwv XQUTOVVXMV ivqrnilav. o/.iwg naQuxQaTOVfitvog xoTg ìxigoig TQt(.toi'otj quvf] x-tjv /HaaiXixì]v ìntartLiaivtv, xaì avvij/ovv ol xazo) zoìg uvw, xaì f\ (pcovrj óu'joixo xa&óaov rjv vxfjyXóxtgov. TOTÌ xaì ol àf.iì xòv Kuloaga zip D 5 (ovijv xapaóoxovvxtg èxovaavxeg ixntjdwai TOV Xó/ov , xaì u/uu zdyn àmiQW ini xrjg nvXtjg ìyu>QOvv, xaì nQoxaxaXufìtivxtg tìaytovzai na/XTilìj&et. i'xt ò' in' avyuig xaìg npwxaig xìjg Tj/nigag ovarjg i'£aitpvTjg xtjv ywgav xaxt&tov xaì ÌtiÓq&OVV xò tiqoozvyòv omiltvovztg. xò Si yt 2xv&txòv tvavvixag f.iìj axtòavvviO/iivov t?Qyov TO TiQooytvójutvov ìx xfjg nólecog nXTjfrog, il'nov avoxaUv zivig [LU&ijoiiovzig zò yivófuvov ' 7iXda/.iuxi YÙQ xò TIQK- E y&iv iojy.u Xeyófiivov. o (xlvzoi yt Kataag axQaztlutg noXXdxig iayoXaxùg xal dàcòg zìi zwv àXuattov òvoyiQrj, StSiwg oyoXfj nQoaiftaXiv, l'(og zìjg ^¡xlqag vnuvyaaaaì]g tiXtov fidd-oi zrtv ìv15 toc Svvafuv àxQifiéaxiQov. /¿txaXttjujSavtt óè rrtv òtiklav zavxrp tziQog &QQvfiog, IxavcSv VzaXajv (favlvztav tv onXoig xaì ìayvQwg yaivo/tivuiv ì%av àfivvtiv. iyyvg ó' iXfriTv ixtvòvvtvt òià xavxa naXiv ZQanta&at re xaì ztjv TLQ"J.^IV àva/SaXio&at' ovài yàq tìg f.idyrtv ol lìniXSóvxtg uì-tóyQtu) ìvofilt/ovxò ol, /.tóXig tìg 20 neiQuv xaì Xóyov àqxiaovxtg. àXXà nQoazl&tvzai zovzoig xaì oc P 93 &tXt]/iiuzuQiot, xaì aXXwg fiiv &a.QQaXéoi ovxeg, '¿¡.mg òì xuì o 1. ì
Kutaugu
TOV
(pavtìtv,
ilaßaXovvTtg
vog,
àXX*
yfjg,
ópófiw
fttya
naXuuov,
xaì
XIVOVTA,
5.
riQog
xaì T«
wg
tìjg
(fuXayyog trig
SISÓVTTS
yvyqg
xaì
mg
ov
xijg èq>'
ÌYOWVTO
yt
rjv.
jfj
ngoaxaì
niXtv
xaì
ntgiwguTivtgiO
ßaaiXtvg
xuì
Ji
dfj^auv
ixiivwv tgw
Tavrijg xaì xaì
tm
¿.¡.ivvav
nXiov)
XUXVUTQUV
ol Trtg
unt&uqqovv
TÌjg
NOÒG TÌJ 1 5 àcptìg
vrft
xa&i'&iv
o
ytv6f.it-
Srj xaxaXinùv
avftßoXu,
avfißüXuig,
yt
5
Tuìg
xpawówv
óoxovoìjg
fitv
ßaaiXtlag ripiÌQag
ivi)a
àvióyv
(pgtvwv
daXüoaj]
àftìg
wntQ
VWTU
tnolovv,
òé
xui oXl-
xal
noXXaxig,
TWV
òvvaTìjg
yaQ
tl%tv,
òt
xaì
(pvytìv
t w
,
¿(FQOVQOVVTO,
o
àxovaag
avTOv
TTjv owTTjgiav.
InwTavTtg
Trjg y/utpag Tt
(tnloTtvt
%WQÙ
07id&t]v,
nicsTtvu
Ìj
oiov
àvó.xtoQa
BXU/JQVÖIV
Tàtv ofiwg
iiQo&v^wg.
txnXaytìg
axoTog
àjio&rjxaig
TOI
niQiijaav,
fj.èv 2xv9-ixòv
TO
ùvayxaiwv.
hpQovQovv
BuXòov'ivog, ovàtv
xaì TWV
xui
ÙVSQÌ-
iw
xaTiTQonovvxo
vjioóvvai
Toiyapovv
avvtXiyovTO
TOVTOV
àviùxov
óè xaì
TQaniad'Ui
tntßüXovTO, tvtrpoQOvvTO
ol 'haXoi.
XQUTOUV
ÙQTvvuvTtg
TOTS
7ialovxtg
TWV
uv
evixwv
owSthv.
TAYJ'Cpi.iivoi
C
taviovg
anoßaXovTtg,
(J.H
óióovTug uv
TOTE XO.Ì 7TCTQU TO ILXOG Gg yàq
xrjg naxqlSog
xxòg
ò xòv
( rtv ò* tyiò
bnó&tv vóovv
'^vvtßatvi
TÌjg nòXuog
trjg ]AXXà
äXwatv,
xaì
xal xtvmv
(paivwv
xoiovxov
ixttvoig), vns-
ovg ì'Xtyiv o
xaì o äoxwv
10
rd/a
LDXI%iov
uvxixqvg,
85 xaì xfjv ßovXrjv
tEyxovv
wg iìòóat
aXXwv,
'AXQiog
5
avyyqa-
vnò tXove(xovv
xal
àXXtjXotg,
Song
rà tiayyiXia.
ngòg
nQotp&uvti
Sé Tig xatà
av anov-
5. èióvTCg interpres. u r b e m , quidam velocissimi cursores tanta e gratulationis nuntii discurrerunt per omnem late t e r r a m , ubique p r o m u l g a t e s captain fuisse magnam urbem die insigni, sacra S. Annae deiparae virginis m a t r i , mense lulio, facile ac fere sine certamine, quo modo ne ìpsi quidem qui ceperant u n quam sperassent capi posse, ostentabant autem in signum veritatis nuntiatae rei sarissam cocco tinctam. ( 2 8 ) horum aliqui Nicomediam cum venissent quo die ibi celebrabatur panegyris S. Panteleemonis in martyribus maximi, fuit ibi forte Malus ille Sennacherib in primi a secrctis officio magnifìce se iactans. is audito n u n t i o , primum non credidit et tanquam figmentum reiecit. ut autem alio abeunti undique occurrerunt tot veri argumenta quae plane rem persuaderent, domum inoestus ingreditur pilos genarum utraque manu Vellens, " e t q u i d " inquiens " a u d i o ? hoc nostris diebus servabatur ! quid peccavimus u t vitam produceremus in hanc horam et tam acerba videremus? de caetero nihil boni speretur, Romanis iterum urbem calcantibus." sic est locutus ille, non dissimulans se molestissime ferre id ipsum quod passim populus admirans gratulansque praedicabat. quid ex his deinde secutum s i t , hìstoria nostra in loco memorabit. 29. Multi tunc incitato cursu ad imperatorem ferebantur Nymphaei tunc commorantem, contendebantque omni conatu se mutuo praevertere, gratiam primum aliati tam optati nuntii pro se quisque affectantes. prae-
GEORGII PACHYMERIS
150 jrapà
Srjv,
firjdì
¿nil
(xrjdéva
(xitvog
TOV Kalaaqog
ì'Sei uxoviiv
y^a/nf-iaxa
Trjg àyyiXtag
ànuyyùJku
xad-aqwg
r f j àdekyfi
TO Bv'QàvTiov.
i'w&tv xai naga vnvnvvTt
iw
t j j v ùyyth'uv
TO avvrj&tg fiaothiT.
if.iqxh nQog
xaì
xijg 'Pwfiaiwv,
¿QX>jg xaxtjvxtjxtaav.
15lPw[iai(ov
ftexij(.t f.irj xwv tjiiTfjôiûov
tytvovxo,
nXi]v T « £iva
vuwv
iqnxovxo.
ovrtç
xov I'Çwo&iivai
xwv fttj afflai
Xog liXXo xi eiç ytîçuç
TO ùXXôxçiov
nxtìv,
ovx av xuì xwv
y.oaiyovTtç,
ix
xuì uììv
nçoatjxovxwv,
xwv
&av/.iuaxwv tv
ôtiXia
Ì'OTUVÒOV
ì'ywv vnoonäv
Tt xaì
UX-
vnoxXt-5
wg tnì noXìi fit) t'Çwv. '0 ftiV olv
àniaxtXXt E uf.ta,
ßaoiXtvg
al).à
avyvovç
nXtioxûxiç
ravx'
TIQOÇ
l,rtxwv
x a ì xa&ioxâvut
avv
avxòv
roîç
àj.up'
xlaç'
(it]ôè
ixtïvoi
(.ùv
P 102 xuyfiivoiç 7içoGCû7ioiç
yùç ovv
xaì
tntaxâvxtç,
17. Kaïodç
iivat
a^laiç
TU'] K.
uXXuiç,
ü/.ia
ixûazwv,
wç ¡.UT' OV itoXv tvxçtniKtadui
10
xàxitvoç
yuQ xuì xù XWV
xuì uvxoì
xu&3
ßuotXtwg
tva oì-
xivi]9t'vxog.l5
ïxaaxoç
tiyt,
xoîç
xt 0itvtj.it
xovç
oïxovç
nçooqxôvxwç.
(.tìv
iïftu
Xe xuì Xr/xpo^iivovç xùç
ßgadvveiv
xa&wg
5 KuTouç
nqoatïyov. x a i xaïç
xàxtî,
wç aixyoovxuç av&tç
xuylwv nuvxuç
ntQÎ
ot Sé yt ftiyiaxilviç
•thv OÌXHOV unlartXXov
âià
oilxt xovç
tiXXovç tn'
(.tuv&ûviiv
tniòi](.iriau)v'
nçoahaxxtv.
xt xaì nçuÇuç
aviunu'Çtvu
y.u9~' Ìi/àIquv
ixtivov
J 5 inixûxxwv nufotxiwv
eìnwv
TOV Kuiaaga,
nçoç
¡¿/.ta âè xuì âià
nçoaxtxoTç xt anov-
Si?
ipsis facta, quietos illos ac securos reliqnissent. nam nisi ex crebris bellis penuria urgeret, continuissent utique a templis sanctissimis rapaces manus. verum esteri raptores magnae nec spe secura possessae incubantes praedae, utique assidue circumsonantibus minis insultibusque repetentium et ex urbe ipsos pellere conantium, feccrunt quod soient qui rerum alienarum brevem modo furtivamque nacti usuram iis non ut suis ac propriis parcunt, sed inox sibi extorquendas arbitrati, interim dum licet iis abutuntur veluti mox auferendis et profuturis hosti, quod praevertere subtrabendo ac pro se puisque diripiendo prudens consilium putabant. B i s dictis et actis Imperator misit ad Caesarem quam celerrime non unum semel aut omnes una, sed multos quotidie alios super alios, simul ut quam saepissime, mutuis expeditis ab eonuntiis, certior fieret de singulis quae ibi erant aut fiebant; simul ista mandatorum frequentia efficacius urgendum Caesarem ratus ad praeparanda in urbe, quod maxime volebat, cuncta preximae suae isthuc migrationi cum familia et comitatu imperatorio, quamobrem peculiariter praescripserat purgari adornarique palatia in quibus veteres imperatores habitassent, optimates pariter pro se quisque lamiliarem aliquem mittebant propria ibi cuiusque curaturos, petendo scilicet recipiendoque avitas ipsorum aedes et ad proximam habitationem instruendo, providentes baud sibi fas fore cunctaii differreque reditum in urbem, quando imperator, quod mox facturum cernebant, eo iter intendisset. porro qui publice aut privatim adornandis illic cunctis praefecti erant, strenue atque attente negotium curabant ; et Caesar dividebat domos personis et dignitatibus, prout cuique conveniebat. in quo urgendo, uti et caeteris simul eius loci ac temporis curis, ita occupata-
DE MICHAELE PALAEOLOGO L . II.
159
SijQ cvvtyovg ti%t, ftrtd' uvanveTv lw(.uvog raTg (pQovzlaiv, ¿¡(itC Pwftuiotg fttv moztvwv, Qug f.dv y.a&iaiüv TO nlrftog, 'Iialavi; ò' allwg xal ànólejuoi uvSptg, ratg %u()òg (Qyuoiuig ngocsfyovztg • öofiwg dè xaì zìjv TOVTÙÌV oQ/urjv wg ini&tjoofiivwv TO TOV ytvovg àllózQtov, To T' vnoyvov yvfxvwdrjrat ziuv VPZWV, B xal nqog TO vtwTiQt'oetv tzolfxwg uv tyiiv wg ov nollwv TWV àvTlOTIJOOfiivWV OfTWV, Uf
nQoatnotuxo,
yevovg
xe
vnexi/.ivixo.
àvtStjV,
uv tj 'EXXijvwv uiiXtiuv
o"wv
Toìg
àfitlvoaiv
xu^iv in'
al
TOOOV
TOV
ni/.t-
UQ%OVXI
avxwv, yXwaaa,
ò' ì'/jiv
5
üv
D' Iqaav rtvvovìxai
/ixQtatv
ovvrj&r]
TI TU xazà xaì
xaì gtif/ouv,
xaì xax'
avviSgiov tì'not
onwg aaxv,
xaì npooxaXovftivog
nóXtwg atfìaiv
TI
TWV iXnidwv
oìxuoTt]Tog
TTJV
avxwv
ig o
a f f l a i aorpwg xaì
TOV
(OVTOI
uv
ofrtv
x a i raìg
tìxÓTU,
t j j ì 7iQÒg Tovg o/.ioytvtZg xai
yùg
TO
aocpwg
avyxQoTUV
FIIYIOTA
fi») dtkovTag
iXQriLluzl&
yivwv
Jliaaatoi)
TQIXOI
ßovXatg,
cfQovgoìg
ÒYVQWOFI
xaì
ov
xaì
vófioig ¿Xiv&i-
an paulo ante Ss?
tim memore« calamitatimi recentis cladis, et peiora ex proclivi metuentes, alioqui guperbos animos. caeteruin consumpta tota ea die plausibus triumphalibus et festig canticis, per noctem sequentem valido praesidio palatium septum est. 32. Mane consecuto totum se imperator impendit consiliis et deli' berationibus de optima ratione constituendae ac praesidiis firmandae civitatis, deque vìa ac modo conciliandi atque in partes, quoad posset fieri, trabendi praecipuos quosque Italici generis ( h i erant Genuenses Veneti et tertii P i s a n i ) : nam si hos sibi devinxisset, spes erat vel pariter assensuros et quasi vi quadam, ve]lent nollent, attrahendos reliquos, vel si contumacia invicta in odio perstarent, exarmatos eorum discessione minus deinceps ad nocendum valituros et quieturos necessario caeteros. quare iis ad se vocatis alloquendis solidum sumpsit diem, idonea commemorans deliniendis ipsis, et spe commodorum cuique privatim oblatorum abducendis a communi universo Latinorum generi conspiratione in odium Graecorum. nec nihil proficiebat ista opera: sensim enim cicurabat feros, et saevos iratorum impetus benrficiis emolliendo frangebat. ipsis quippe indulgebat ut in bono urbis loco habitare secure poss e n t , tantum loci occupantes quantum sibi sufficere putarent, sua ipsorum propria utentes disciplina, sub cura praefecti a concilio gentis publico missi, quem Potestatem ipsi vocant, nomine significante praetorem aut magistratura rerum iudicandarum et administrandarum auctoritate praeditum, propriis item obtemperantes legibus ; praeterea ut essent im-
15
DE MICHAELE PALAEOLOGO L. II. Qi'av tcp' unaai glav
Ttx
[xa.ru, roìg
vavoi /QWf-ilvovg xaì /.LiiaynQiLovzug
BivixixoTg
(ÀÌV ino
5 Ihaaaioig T(tv re
xaì
TIQUYFLUTTT.
Òt xaì Jliaauioig
muoilw,
xovaovXw, TU UVTWV
uxwXvTtog,
ye ovai xaì ov xax'
itioTtvuv
ó' rjluTTiofxtvovg
óetxvvvxog
wg dióiti
yv
xaì
iniQ
¿(f)' vldi irjv tì/t
óióovg.
TO
o ò'
33.
IIQIOTOV
rog Tovg inoixovg 1. ¿[inogluv?
ivTÒg xnif'ywv
axóXov
TOV avvil-
ovx tjX(pihxwg
ràg OQ/itag,
xaì ¡.luXXov ori BaXXufjßuviov
OVVQXXUTre
xaì fitj t/pvTog nag'
C
¿VÒQÌ ao-
xut ol wg i'dva rrjv mhv
r/v ovx
ìxtivov,
ì'^aQxvaag.
yovv TiZv ixtlvov
ttaiiyiiv
B
rofg
à/.tg tig fiaviuv fulgora, xaxà zwv ntfiq>dtvxwv hi' alliens rrig TiQoSoolug, wg tniaxuvxag twQwvxo , ti/liwqiìv wnfir^TO. o&tv xal %bv (xtv Nixtjq>oQÌity]v xaxaayivxtg ix noäwv ig xi- C ¿(paXijv i^wvxu uvr^twg i'^tdiQov, xifiwpovvxtg ulxtua&tvxa, u/iu óè xaì irr' ¿Tifila rov m'f.iipuviog ' ò i'1/iXovßaQäijg npoyvovg TT]V tmßnvXrjt àvà xpilrog TI O
P lv
avvoißaoiXtvg
w xuya ¡.itj unoSgävai
npovowv
TWV tnnrjStlwv
TÌjg OüHpQoovvqg ntQiytvlad'ai. xal òt%iov[itvog àxovaaaav
xal v &uQQog, xal órj xaiag'€ü(.uvov Ttkttovv. «p/r;V g RI,
av ri na&tiv Taira
TO SOXOVVTO.
r^iag iv
y.ul ngoaixtrevot
TUVTU;
tqtaig,
TOV onovSutpj.itvov
cvvaQjiacd'iTaiv
TOV ßt/.oilta
xal unamv,
ovra
xa&' fiä)lov
inoxQiviTo&tu.
é/.affzov yovaav
rà
uv ulrftr}
71ÜOI ¡¿tv f j TOV nXtlovog
ovv,
on
yt nQoSvpov/xtvoig
ti
15
xara-
( x a ì yaQ civ TOVTO
Ò' RJV
n£Qiyivo[iivoig?
gestìentibus pro aiQov/.umvg
¿QtzTjg'
7taQaxoi/.icó/.tivov
tjv d'
ywqav
y.azù
vnäqyovg
ròv
III.
Qiaaulovly.rj.
de ¿Vm
anovSat/avzog
¿Qxitod-ui
(iqdìyÙQ
Xr\v xal 15(17)
rotg
xXijgov
nXìjv rov
10 y.aTiiQi'ßovio,
L.
xal /.wvov ov% a'i'fiaai azu^ovzeg
¿.noäwT] • 'IiuXovg
fiaiovg,
rijaat
oQttp{iivovg TOTE
xal xXijgov xaztlmov
5 zov^trog
ovötv
xal
UQUZIQOV.
PALAEOLOGO
äij
ey&Qotg wart uvzovg /.ia%o(.u-
duis ab se reposcendis cogitaret. nec porro ìstam r e m , quam dixisset omnino praevertendam, facilem aut brevi transigendam apparere : Italos enim tarn proeul esse a reddenda Romanis imperii metropoli, ut etiam Epe non prorsus vana maioribus inhient, e t adeo non contenmendis sint viribus ut eorum ditio aegre Thessalonica finiatur. b a c , inquam, eiua omni, qua prius se iactaverat, oratione nunc sublata, illud modo pro se allegabat, regìonem se obtinere quam patres sui laboribus sudoribus ac tantum non fuso stillatila proprio sanguine parassent. hanc hereditatem ab ipsis ad filios trausmissam possidere sesc iure quain optimo. quorsum ergo ipse illam inique repetentibus r e l a x a r e t ? sane si reddenda esset, iis potius reddi oporteret quibus erepta sit. non autem Komanis, sed Italis prius iure belli obtinentibus terras illas vi extorsisse maiores suos, quorum se posteros ac sobolem f r u ì , quam legitime crevissent, heredit a t e ac patrimonio virtutis, quis non fas et aequum esse fateatur? vere siquidem dictum illud f e r r i , nihil cuiusquain meliori iure proprium censeri quam quod satagens quisque ac periclitans manu sibi ac Marte quaesierit. inter has utrinque in longum procedentes sua iura hinc atque inde allegantium altercationes copiae Ioannis despotae ductu militantes tempus rem gerendi contriverunt. at sebastocrator JVlouembasiam et circumposita obsidens loca quotidie cum principe pugnabat: non enim ea quam R o mani iam occupaverant Peloponnesi parte contentus, universam subiugare affectabat, ad id ipsi pro virili cooperantibus quos sub se habebat duces, Phile praesertim magno domestico et Macreno sacri cubiculi praefecto. ( 1 7 ) in his sacri cubiculi praefecti p r e c i p u a erat gloria, iain apud hostes Celebris fama peritiae rerum bellicarum et eo nomine ipsis formidati. unde sebastocratore illinc postea recedente, is ibi cum Phile est relictus, ut exercitui praeessent. qua in praefectura cum saepe prospere pugnai-
0 E
208
GEORGII
PACHYMERIS
vovg noXXuxig /.iiv evaxo/jTv, /.tlav Si yt oqiaXtvTag y.Qaxrj&rjvat xaxà noXijiov xaì ujirpoxifiovg. xóxt xolvvv in oXiyov xaxeP 139 xofiivtov ¿v qvXaxalg o /.iiv f-iiyag Soj.uoTty.og àno&v^ay.it, -rj 6' ixtlvov ntv&enu Evloytu Savu ino Ut TOJ (ìaaiXti nqoaayylXXovoa tog TIQOSWT] ¡.dv o 7iaQaxoifiw/.uvog xbv ixelvrjg yafijUgov, 5 xaì dug Inhrjdig y.Quxr\d-tlri xaì ovxog tig noXtjiov, OQVGOIOV ¡36&QOV TOJ avaxQaxrjyio, xai cog àXtj&wg ini Tovxotg xaTtjyoqtXxat, Xóyovg ì'%wv y.aì avfUptovlag nQÒg TOV IlQivT^tjv Xa/.tfiavitv xijv TOV ytua/.uQi OÌOÓOIQOV TOV (iaoiklwg &vya.TtQa ( y.T/IJ()WTO yù(t TOV ùvSgòg) ìxtTot Stdyovaav, xaì /.UT' avxwv ¿¡vai naQaóóvxa 10 B TTjv yj'iQav, xaì àvTMQuTTtiv xw ¡SaoiXiì. xavxa Xiyovaa y.aì ys jtQoaTi&tìaa, ^ EvXoyia ngbg %bv uStXybv md-avì) ìdòy.u' ìp yuQ ir. noiXXov xoiavxa àxovaag nigì ly.dvov xaì o fiaotXtvg. avvlaxa Sì xàg y.axtjyoglag xaì TU TOV àvópòg xaropdwfiaTa, cìig dy.òg eìvai ovxwg evSoxiftovvxa vntX&tìv ixiìvov xòv TIOIVT'^V xaì 15 rotavxu IUT1 ai TOV avaxiva^ta&at. xb Si yi 7tQÒg TI]V &vyaxiga TOV fiaaiXicog xìjSog xaì Xlav txavbv oìó/.ttvog niid-tiv txeTC vov wg (.uyiaxoig lmya/.ifiQivav[.ievov, xaì h'av naqiy.viì^tv tìg OQyfiv Stù Trjv TOV (iloovg TÌjg yvvaixbg inoxpluv. ofriv y.aì wg àXij&ivà TU nid~avà St^ufxtvog, xifiWQtiv naqavxixa rftiì.t xaì 20 serft, semel offendennit, ita ut praelio infausto ambo capti hostium custodia detinerentur, in qua magnus domesticus et mortuus. huius socrus Kulogia cum istum nnntium dolore suo maxiino auditum imperatori referr e t , proditum ab sacri cubiculi praefecto suum generum questa est, asserens volentem Macrenum bello victum fuisse, et ex composito inductum . ab ipso in provisas insidias magnum domesticum. et revera quaedam increbuerat non prorsus inverisimilis talis pertìdiae opinio, multis ex suspicione affirmantibus egisse clam et convenisse cum Principe Macrenuin, promissa buie ab ilio Theodori Lascaris imperatoris nuperi filia: baec enim ibi nupta, ut diximus, viro deinde mortuo apud Principem vidua perstabat. pollicitum autem tali mercede Macrenum aiebant traditurum sese Principi quae Romani in Peloponneso ceperant, et imperatori quantum posset obstiturum. Jiaec Eulogia fratri dicens verisimilia loqui visa e s t , eo quod iamdudum talia de Macreno imperator audisset. addebant autem accusationi fidem fortia viri facta, ex quibus credibile apparebat conatum fuisse Principem delinire tam inclytum bello ducem et in suas eum partes attrahere. quod porro addebatur de coniuge ipsi destinata filia imperatoris Theodori, id et efficacissimum incentivum quidvis audendi Macreno futurum videbat, utique summe expetibiles tales nuptias sibi credituro propter affinitatem quam per eas cum maximis iniret domibus. et quia idem matrimonium periculosissimum rebus suis futurum intelligebat, idcirco quod eam mulierem utpote sororem excaecati a se Ioannis sibi esse infensam suspicabatur, concitatus in vehementem iram, et quae tantum verisimiliter narrabantur, pro veris et omnino certis habens, atrociter ulcisci vel primam istius invisi sibi connubi! cogitationem in
DE naga
MICHAELE
To'g iyßQotg
nfyixpag
aviòv
naquoyiÒbv
Iv 7F¡ yvlaxf]
àvxaÙ.ù.iTu
ytvvalwg
y.ut ravia
óé yt leyofttvovg 10 ngoaht
o y.Qarwv,
t/wv
Tovrovg
vrjffovg xaì TOV TWV LYßQÜV 18. xxu 15 í « .
Ov (,tr¡v ukV
tìyt
yàg
raìg
TÜV nánav
núvcag
xaxtQQa&vfiti,
ukr¡9-tiaig
ót* aiv xaì Tùxud-t
òt^iwatai
), (xirug E
oì'xot xad-qfiivog
r¡nQu-
fié&tv;
ye
nollov
i(.uTv ixtTvov tl'a avvuòug ' TO yaQ TOWVTOIG Sto/ioTg avvòtSla&ut ì'aa xal TO ¡xrjStv filo vai iTtfret. TW rot xal ftqxe TOUOV ¿ 7 w k o y l a g t'yjav fiyx' Inlvotav tov TTjv dixijv àno&lad-ai, in* àfx-^yavtag Ini fitalxag nv tv ¡.taxi £wvrag xal avvfóitg reo ituxQMQyrj txqintio, xal xaTijvrißoktt Q(iäg TOV Seofiov TOV Ixlrrtv ùvtivai, xal F.uxtyvwxóxi TTJV &t- C (¡amlav Inaytiv, rjv ixiTvog ßovktxai • tivat yaQ txoifiov TZQUT15 Tiiv 0 t« TtQooraoooi, to /.itvxoi yt yiyovòg ànoirpov Stivai (tri Svvaxov e k a g tlvat. ol óè naqà TOV naxQtaQ^Tjv IQ/6(UVOI à n y y ytkkov fièv xaì xà TOV ßaaiktwg, xaì àtp' avxwv òè nktìoxa nQoaixi&avv XOJ ßaaikü YAQIÌJ>(itvoi. B d ' vntQtwQa t r j v ¿«7ntQioTtQÙv yuQ ß aktiv tig TOV xók- D atv xaì ovò' okwg nqoatXyt. est Myltza, ut dicetur, dedente Mesembrea, magna civitas, cum qua et Anchialus in potestatem nostrorum venit. porro quae circum has urbe» oppida pagique erant, gustu semel mutationis accepto malentes imperatori subesse, certatim a Bulgaro deiiciebant. urebant haec intime Constantinum imparem tunc resistendo et iacturis ac cladibus toties repetitis attonitum. ringens ergo ac fremens ( n a m aliud in praesentia non poter a i ) expectabat, et inhianter captabat ultionis opportunitatem, quam animala negotiorum quidam non immerito dixerunt. 19. Haec agentis imperatoris cura ingens agebat ferebatque anxiis cogitationibus perturbatuin animum. non enim ilium quietis partem ullam capere sinebat morsus intimus conscientiae; adeoque frnetum nullum praesentis felicitatis sentiebat, dum se diri anathematis constrictum vinculis memincrat, ut tali statu esse ac nihil esse paria putaret. itaque cum nec probubilem ullam criminis depulsionem nec viam aut rationem excutiendae iustae poenae, multum licet cogitans, comminisci posset, inops expeditions consilii vertit sese ad interpretes ac conciliatores pacis pro se ad patriarcham allegandos. quam ad rem ratus idoneos quosdam vitae sanctioris professores, assiduos et familiares patriarchae, per hog preces suas ad ilium detulit, vehementer orans ut se supplicem nodo quo stringebatur solveret, ac poenitenti satisfactionem quam vellet imperaret: se quippe promptum paratum ad exequendum quodeumque praeciperet. hoc restare unum: nam quod factum sit infectum reddi arte aut conatu ullo non posse, ea illi patriarcham adeuntes copiose accurateque imperatoris nomine egerunt, mu'itaque adiunxerunt studio proprio, magnopere satagentes persuadendo ac placando patriarcha imperatori gratificali, at patriarchi talia precantes repulit, et ne audire quidero sustinens columbam
212 nov
GEOKGil t'cpi],
vaxov
Y.ày.tlrr^
vov.
'¿vu,
navzu xuv
E naxQiûçxov yovGi
(roiro
tyvta
ytvoixo
avxvv
xat
çantiav xaxxe,
xov
jtitV çtjxwç
xal
yàç
tatç
ovx
tlvat
B qiavtçwç 71010Vvxa fttydiiov
xal
àXV
ini
ïXeye xàv
xal
¿(¿uçxijfxâxcov
/xtyâXtjv
ròv
y.oultavxhç
i^oftoloyoj'fiivoç
o /.ùv iÇifxti nçâxxeiv
nçoat-
xal
xàv
that
ôû xal
5
Xiyoi,
xul ô t'Ço- 15
xà qsûçpaxa,
;"
&t-
xal
o xi xal
" x al xlç olôtv
10
xijv
xal ùcpavwç.
" no ht xi)v &tqandav
xov. ôtÇaoSai
5 xov
âi>xiipâç[.iaxov
nço&vf.iwç
(¿èv itflxti
w;
xul xù
ivtßaXov
xr/v Xvtriv
àoçioxcûç
ßaatlta
xal
xal xrp> jToçycô),
xò noiitv
ixtîvoç
tïntlv
ov nçood-qat]
xovxwv,
o ôè xà tîjç 9-içantlaç
« n i çqxoïç
àoçiaxaivwv ,
nktiaxr]v
noXkuxiç,
av-
naçttxuÇôfiiy.iìv nçoaamdf]
xà avxonçôawnov
loivvv
ôè noXkûxiç
tXtytv
nXtlto Ivane,
vnovoiuiç
Qâ-
Lfâwv xàv
ol ô'vnovooxovvxiç
ivxvyy&vttv
î Ç ï J t î î /.la&eîv
wç
xal
àaXtv,
nkr¡9og
Ufi* avrai
vnoxtxá/aro
ixtlvov
xai nnXui
¡.UTaxaktttai uvTovofiov
anoxwv
rf¡v
ßaaiXta
111.
yvvutxag
ZÜV ßaaüJa
iòv
L.
rr¡v t*£oäov
di xa!
f.itv
vno&r¡Hag
ovreg
tu
rè
,
10 f? tml-ioitv
fxxiapij&eìg
uftt'g,
fii¡riga,
&tig fretog Ixtlvov
n/fiipag
oovlràv
yor^iáxiov
xal
PALAEOLOGO
avv
Slxrpt
t ò xtjóog
ravra
ini
vó&o)
ffitXXe
OVVIOTÙV.
C
ìxflxvvwv
rò
7igòg
&vyargì % avi
'
cessa uti f a c ú l t a t e , sed statim, pecuniae magna vi opumque caeterarum, uxoribus praeterea liberiique cum sorore a c matre Constantinopoli r e lictis, itineri se dedit. tantorum pignorum ibi dimittendorum causa ¡Ili fuit partim cura celandi quae coquebat animo, et omnem a se suspicionem amoliendi, partim prudens metus ne non satis expeditus esset ad ea quae meditabatur, si tantis carorum capitum affectibus et pretiosarum sarcinarum impediments implicaretur. ita ¡Ile cum familiari comitatu egressus urbe ad imperatorem festinabat. interim autein eius patruus p r o fectus ad Constantinum Bulgarorum r e g e m , cum ei, tum potissimum eius coniugi Consilia sibi suggesta imperatoris invadendi communicavit; et fac i l e , olim videlicet eo propendentes, quo volebat perpulit. ipse statim certis hominibus subinissis magnum ad se Tocharorum numerum evoeavit. nec difficile fuit pellicere spe ostentanda ingentis ac parati l u c r i , si coniuneti Bulgaris praedatum in Romanorum terras exirent. Tocharorum numerosa gens tunc adhuc sui iuris erat : nondum enim eam sibi piene Noga subiecerat. hie videlicet Noga rebellare tunc primum et dominorum iugum excutere ineipiebat, amici familiaritate cum militibus suis Tocharis et aequalitate civili vivens, socios tunc illos defectionis habere contentus : nam cum ipsis missus, opera illorum subactas bello regiones lion Cani (principem illi sic vocant) a c q u i r e b a t , sed uberes atque opimas illas esse terras animadvertens suo proprio atque illorum obtinebat nomine, hi tunc audita, quam diximus, invitatione ad praedam accurrerunt quali canes ad saginain ruunt i m p e t u , fertiles et opulentas devoraturi regiones, nondum foedus affinitatis vínculo adstrictum Nogam imperatori coniunxerat, quod ille filia notha Euphrosyne Nogae in uxorem danda deinde contraxit. tunc porro eodein proisus articulo temporis et
232
GEORGII
PACHYMERIS
UQU XAL U/J.A ILÈV Ò ßACTKIVG NGÒG RRJV NOL.IV t « XAXÀ SVATV D D-WV HHIIVI
RAG ODOVG,
AVV KTOVARAVRIRTO RÙG ày/.ia
vneQ/Holiig
na-10 oaov
nooaSoxia,
ug
tirai
Sfyo/itvoig
xoTg
Si /.ti] xóaov
o Xoyog zoTg /.uiQiotg xoìg
nXi)v xaXòv xoìg
&itwv
e{¡Sot-iuSog
(incog av(.i^air\,
motivai,
q>aivtadai. ifmivtiv
Xoyov
Xtyó(.avov
tì'tolh yùq t'
KQOVIOV,
rn-it(/a xijg SivxtQag
ix 7iapaaiviov.
o yàg
fiaoiXtvg nag yiyvóftivog nQÒg
t o niiaut avidi Tt -rjniiog nqoatvty-
xua&ai
imi
xaì zòv òiaftòv Xvttv,
noXìg r/v oQiyvéfitvog Ix navtòg
àntyvwozó
% qonov
5 od-tv xai noXXaxtg Tovg uq/jìqìTg avyxaXwv xrTV, (5g dlov ov ayovza ovza
%ov
xal ¿vat^uvvara
ol rà TOV
èxtìvov
ifxaqivQiio rtjv àvuy-
nQoaxontXv,
o óì xàxiivoig IvttXovfitvog B
wg fxtya TI xal TOV ¿nò
òtofiov hpoXxiov
¿XQVV
ovTog
tw
Imavqtzai.
ifi lìs io ¿Q/atov
X&fiivog.
à'
ov%
TOV
zcuv nQay/xazwv
wg
TO [lèv yaQ àòvvaiov,
aXXà
fttj o"ov t'
lnavaxàf.T%pu ì'guXij-
zarzófievog dvotv &azeqog
Ciytv àvTunaiTwv
nuiQtaQ-
ovzwg,
nQayfiari vtfteouv, ti nXmnitXr^iazog
XlfSai o nqbg TO StQunivtiv ij TU ngóiega
axonov,
ànoaxtvaoao&ui.
T&V ìiXXwv A/oXtjti TU zìjg ¿Q'/rfi noXXà
àvayXTjg ànugaurfiov,
10xaì avzovg
P
, tj Ttjv Stqandav TO òè nuvzwg
15 xaì Séov ov naqaiviìv xaì TÌJV TOV (xtzayvwvai
nguxxot, àvufial-
ùvoixovófii]TOV.
Stixvvitv óSùv
xaì
IV. H ine incipiunt res adversus patriarcham Arsenium gestae, cum enìm imperator totus hactenua fuisset in deliniendo p a t r i a r c h a , omnibusque officiis eblandiendo ut mitius agere secum yellet et anathematis inietti vinculum solvere, postquam animadvertit se nihil proficere desperavitque plane meliorem in posteruin successum petitionis istius suae, conversa velificatione vehementer in consilium incubuit eius ornili ratione amovendi. ei rei praemnniendae, saepius convocatis sacrorum praesidibus, contestans exponebat angustias quibus conflictaretur, inter hinc quidem urgentes ineluctabili necessitate curas imperii, tales omnino quae solutum a caeteria animum requirerent, ac vel sic vix a satagente cunniteuteque prcut oportebat expedirentur, inde autem obstantem duritiam patriarchao impedientis se ac quasi constrictum trahentis diris vinculis anathematis infandi. considerarent b a e n , et viderent an non esset aequius venire ipsos secum in partem solicitudinis publicae, improbanda ista intempestiva pertinacia, patriarcham, cuius essent partes adhibere curationem lapsis, obfirmasse inflexibiliter animum in prosecutione alterius harum duarum r e r u m , aut u t reponatur in priorem statum id quod meo peccato mutatum est ; aut ni hoc fiat, mihi omnes spes redeundi unquam ad communionem ecclesiae inexorabili severitate praecidatur. atqui, ut vos pro vestra prudentia videtis, alterum quidem istorum fieri non potest: aiterum perquam inhumanum est et ab ecclesiae materna in suos indulgenti»
C
252
GEORGII PACHYMERIS
•xiZ /.irjdìv rov nlyftfiili'/iaiog Ix nqoaiqiaicog,
aìod-0/.itvip
ò di xaì
¡.itxayvmvat,
xòv
¿'£ avxov
xaì rtjv H-tqamtav
ixxoncog
xavaxtjqatv
oiy.ovo/.iotxo,
ìxtìvog
D t o àjioyvwvat
avviiqti,
wg xqtTxxov
vai ¡.uxayvóvxa' Xuav
t o tìv yùq
uìitìviCovouv. xaì
onwg
laj.ißüvttv
ùklà
bXko
nvv&dvia&ai
xaì
nXrjv
a&at
f.iì]div
lovTog
to
fxtìvog
ytvofifoov, [tai.
tlóóxa
"
ùWà
ai'aXa/tßdvwv
o TOÌg ¿x&ofUvotg nqooioixojig òrfkoi r¡aav ià nqòg /?uaikta TOV naTqiáq/ov avvóXwg ovx ànoÓIX¿fiivoi, xaì Sia TOVTO noXXà xaì avTOÌ TiqoTi&Ù'Tig xaì A/LI a 1 5 avvtlqovTtg &tquntvtiv ìj&iXov TOV XQUTOVVXU. ov /.ir¡v Si àXXà B xaì xad-vmaxvovvTO /.livov xaì aviov ftaaikitog nqoanifixpaviog avToì TU fityúXu avVkr¡\fjtaúut, ( 2 ) ò yovv fiaoi'ktvg xaì uk- P Xovg fi tv xa9' iva nXiiaiovg ànlaztiltv u£iw v jòv tiqáq/rjv Amp u t a n t e s , aequum e s t , p a t r e s ,
d a r e TOS operBm
ut ìmperialis d i g n i t a t i s ,
prout fas piumque e s t , ratio
habeatur,
negligere nog t a n t o iam
tempore misere
suspensos atque
y e r o ? an non a b nonne
neque
destilantes inopia consiiii.
ecclesia poenitentiam
dar!
hoc olim eius leges divinae sanxerunt ?
quisque vestrum praescribendis sunt?
quoscunque opus
e s t (plurimi
satisfactionibus c u r a t i s ?
an illos
an
non i u x t a eas autem
peiori
unos ecclesia ab universali
ceptos exclusosque v i l l i ,
quid
enim-
poscentibus definitum
est?
quotidio
offeruntur
conditione
tales)
principes
sua in filios indulgentia e x -
nec legum omnibus latarum
fruì benefìcio p a t i -
t u r ? respóndete nuin ita s i t ; d e c l a r a t e , i n q u a m , non e s s e apud vos poenitentiae locum, nec excipi a vobis resipiscentem qui purgando iniungi salutares p e t a t : e t alibi qiiaerere rem aliis
in
consequar. relinquo,
necessariam cuius hie copia
locis ecclesiae s u n t :
poenas
sibi sceleri
turn meae p a r t e s e r u n t mihi consulere,
eas adibo,
a b iis
non suppetit.
aliao
poenitentiam petam e t
exposui vobis sensus íntimos animi mei : considerandum vobis et
cum
ipso
p a t r i a r c h a consultandum,
non enim amplius patiar pro
deposito
me
quid
abiici.
fieri
iam,
conveniat.
inquam,
mihi
piane decretum est aut a c c i p e r e curationis moduin a vobis aut alibi q u a e rere.
talia episcopi« locuto i m p e r a t o r e ,
tionc auspicato praelium, ficato , d e c l a r a r u n t ,
quae severe
a g e r e t , sibi minime p r o b a r i ; disceptataque ut
ac
ac
promitterent
p a t r i a r c h a e r g a imperatorem
ad
post
multa
offerendam
invicem
collata
Augusto poenitenti
non tamen tunc adhuc ulterius processerunt quam
se intercessuros
p o s s e n t , suadentes ut
q u a e dicta f u e r a n t dolore signi-
dure
propterea
paratos se ostenderunt
reconciliationis viam.
a c p e r h a e c quasi prima velita-
iili ad singula
pro se
apud
patriarchain
i p s e de novo
allegaret
quam ad
efficacissime eum oratore»
supplices, quibus ad iropetrandum quod r o g a r e n t ipsi se pro virili c o o p e r a t u r o s recipiebant.
( 2 ) igitur
i m p e r a t o r cum
alios singillatim allegavit
256
GEORGII
PACHYMERIS
'
xuì TIQOOTI- 10
è òi xaì fiàXXov rjyQt'aive xaì
a v r à ! òrj Tip 'Iwarjcp yivvulwg
D &tv tXv&t]
TerayfttVov
TOV ÓÌO/LIÒV Xveag
wg xuì
dvaóoyrjg
TO
(pavtQWTiQov
i f j v nQtoßilav
ixvcivo^itvog,
trtg yvw^irjg,
TU Tìjg ßuatXiwg rixòg
ót/ja&at
ùXX' o nargiag/^g
TOV ßaaiktwg
F.IWRJ TW ßuotXti y.aì
y.aì tig naxtqa
y.axr^iiß'jXti
TOV nvtv(.ioiTiy.ov
tt/e
u'jg ixtXvog vma/vnio,
TOOOVTOV TW inni ¡.dio avvioyiod-ai,
C w Trjv naiòilav Ta&ÌTwg
ovri,
og òr] y.uì raXyoiov
nvtv/.tazty.òv
j f j u$itooei.
¿O/ITQÌIOF in(Q naQà
'Iworjtp,
'¿noazi'XXwv
xuravtvtiv
tTolf.i(o
TOX^WVTÌ wg Sù.^oiv, tcp' iu [lyäs
ófjd-tv
uiyiì
Si
nvtvfia-
ìj ¿(pvXuyfrrj ì] xuì xav firj ytyovog
ùfie-
ìmnXrjXTitv
ìfr^do&i],
15
naqußawg
plurimo«, suppliciter orans patriarcham ut se cura moestitiaquc liberare d i g n a r e t u r , offerers l e paratum ad quidvis exequendnm quod iuberet. tandem e t Iosephum ad id uiisit monasterio Galesii praepositum, coenobii quod r e g e b a t nomine quam suo ipsius vulgo notiorem, virum spiritualem e t qui imperatori patria loco e s s e t , quippe audiendis eìus confessionibus p r a e f e c t a s . faune ergo pro se supplicem allegans, obsecrare obtestarique patriarcham institit uti tandem inflexus induceret in animum non amplius a s p e r n a r i prece« suas^ vehementer id ipsum ab eodem episcopi contend e r m i orante«, argument» etiam adhibitis, et indignuin videri contestant e s principem tanto tempore isto quasi ergastulo diri anathematis constrictum detineri. urgebat pro se quoque ardenter rem eandem spiritual i p a t e r supplici«, i l l e , quem dixi, vir reverendus, deraississiine deprecans suscepti sui nomine u t castigationem quam aequam iudicasset praes c r i b e r e t , et ea perfunctum miseratus anathematis vinculo solverei, surdo haec canebantur. o b d u r u i t , quinetiam exasperatus efferatusque magis est audiens ista patriarcha. adeoque inflexibiliter haesit in proposito, ut etiam e a rogantes o b i u r g a r e t , et ipsum Iosephum acriter coérceret, eo scilicet nomine quasi is imperatorem absolvere ausus esset contra p a t r i a r c h a e volontatem. fama certe increbuit per multos vulgata, prohibitum interdicto Josepho a patriarcha fuisse ne deinceps ipse confessiones, u t s o l e b a t , eins privata« acciperet eumque absolveret. quod interdictum, si v e r e c o n t i g i t , an observatum s i t , an id transgressus Iosephus transgressionis istius venia impetrata restitutus in integrum f u e r i t , an postremo crimen istud contumaciae contra interdictum et revera consciverit Iosephus et inexpiatum id m a n s e r i t , in medio relinquam. fama quippe illi priori contraria sparsa quoque e s t , asserens nunquam perlatum a patriarcha t a l e interdictum. et hac defensione Iosephus i p s e , factus
DE MICHAELE PALAEOLOGO L. IV. xul o ^Iwatjf naTQtaQ'/ivaag òtiay_VQiL,iTQ, ojxwg
xh^xa
naxQia.Qxtvao.vTog
5
3.
vrtGTUWv
Stg
bvofxai^uv,
xtlovfxtvwv,
'AgatviaTÜv
xax'
aifivvvovTtg
fa'yitv,
roinixXtjv
nlrjQTj avv&tfiivog
ovx i]v xaxavtvcai 1 5 TWV xt(paXaiwv o TOV klßtXXov t o (xixQia,
ùo/uivw
è ßaaikii)s
zw
Sitnvv&uvtxo tyyuQlaag.
àywvag tv&vg
SO à n p ì i ; il'yjxo TWV y^ttfiftdxwv oxétfjewg.
,
xai
otg òè
1. TOvTQ P .
xiipahaioig
ßaaikii,
txnl^Qwaiv.
b
a/ta
ojiot'ug ¿IRJ TIJG
xuì
àmXoyovvto, xai
XtßtXXog
10. ¿(¡¡livens P .
wg
ó'
nigi
te
ovvitòóxag
TOV c tytiv
TOV
Xlovxa,
xijg JIÌQÌ
xovxwv
avyxsxQÓxrjxo.
xdà*
hi&tt
17. ixvoiyxTj ?
postea p a t r i a r c h a , u t e b a t u r , asseverantìssime affìrmans nequaquam id sib! prohibitum unquam a p a t r i a r c h a , contradicentibus mhilominus et in asserto perseverantibus auctoribus oppositi r u m o r i s , qui in satis magnam inde celebritatem abiit. adeoque id unum et potissimum e r a t in criminib u s , quae Arseniani obiectabant I o s e p h o , ab eo schisinate discissi. 3 . T u n c igitur sub initiuiu A p r i l i s , solemnis ieiunii t e m p o r e , dum festum ageretur quod Acathistum vulgo nominant, quidam e x clero E p s e topulus cognomento, in ordine notariorum patriarchae i n s e r v i e n s , post ipsorum primicerium, quem Megitéh sive mediatorem plerique solent ampio nomine vocare, libellum a se digestum accusationibus plenum sponte imperatori tradidit, noctu post finem bymnodiae. iinperator convocatis qui forte praesentes adfuerunt e c l e r o , simul omnes interrogabat ecquid consensu et conscientia ipsorum Epsetopulus id egisset. cum autem nemo annueret audientium praeter unum aut alterum , de capitulis percontabat u r , simulque cuius esset existimationis qui libellum obtulerat. ad ea clericis datori quidem libelli mediocre testimonium r e d d e n t i b u s , crimina vero excusantibus, opinatus statim fieri non posse quin haberet conscios qui tantum se in certamen d a r e t , cupide scriptum oblatum tenuit, occasi onem inde sibi nascituram augurans leoni», cuius tantam experiretur saevitiam , in potestate habendi, mox diem praescripsit examini. capitula libello comprehensa haec ferme e r a n t , primum , e x principio matuti-
G corgius Pachymcres I.
17
b
òiòóvxi
àvayxtjv *Xtlv
ti(
xaì xaiQÒv o
xovg
dì
yQwxa
iuoXytpewg
tvòg ij xai ötvxtQov,
ànoòvad/uivov
oìq&tlg,
TAT
TU o t 7IQA/ß~IVTA.
'Eipr}Tonov\w
àxovovxag
n(QÌ òè TWV xt(puXaicov
tig ToiovTovg
iy-
TWV avvrj-
xai
'Eipijxónovlog,
ix TWV TOV xXrjgov
ti x a i avxol avvoiöaai
ixxhj-
txtivov
o v xai ¡Atolxrjv ttwdaatv
TIQI/UIX^QIOV ,
TOTE ovarjg (.tira Ttjv rijg vfivwäiag 7ia(taxv/óvxag
ifj
tOQxrjS àyo/.iévrjg ìjv axd&iaxov
TWV zig TOV XI^QOV iv voxuQÌoig
1 0 xaxriyoQr^iaxwv vvxxhg
xlvàcuv
ayttp^iivwv.
TOV 0(püv
/nxu
7IoXXoi
TWV
TOVTOV
vntQ
àvtQodyrj
T o m TOIVVV BORJÒQOJ.UWTOG iaxa/nivov
&wv
Tikwv
ànoXoyov^itvog
iVTtv&iv
WS IO/VQÒV nqoTtivóvTwv
clu,
lovg
vaxtQov
noXvg
257
258
GEORGII
yoav,
wg tìntìv
vrjg iftvioóiug
xml t w in
TW XOVTQW irjg
GOVXTUV
xaì
XUFITIQÜG
xal
fiovayw
ov £? rtp &ii(p
wg o avròg rijg
ov&t
i w ìòko
roig
txtlae àfiv^TOIG'
ó Jf
yuQtv. P 175 xovg
àyvotiv
XOVTQW ÌTiXto&Tjoav,
/utyaXyg xvQiaxijg
ye ßaaiktvg
xal drj nQovTtivt TO J f a (pia I 7iQuyi*u XQWV
TI)V
èoxovv
NQBG
TO
7IQÒS ùnokoylav wg aviòg
TI'TJ Ó
di &tw
axixjjiv
onwg
TOV
ìli
NATQTUQYIJV
TU£ag xovio
notoirt.
TO
nàv
ùntkoytìio
TO TIQWIOV
,
òmlrr
y.uv ovx ixitrog
tnuXrlf.tf.tivqg
15
¡niavvrjyt, ixotvovvntQttio&AI iòoxtt
àno-
yuQ y.ul
, TO ¡.tiv TOV wg xoig
to ¿¡OV-
ÌTIITQÌJIWV
ov yuQ rtv
io
laavivovji
TU yQUf.tf.taxu,
TW oxonw, ÒÌSI'&GSUI.
xaXovftivog
TOVToig, OQOQIVOV
TWV uQyitgtwv
tig yvwatv
GI'fißukXtoSut
TO
ye ntxTQiuQyjj
TWV yQUf.tfA.UTWv unu'§
ft tv txtlvotg
vltaiv xthvoutv,
u /uìv TW hßiXXw
t f j Kwvoiavitvov
iniSrj(iovvTag
jotg
TO ini
xaiu
• tw /.itvioi
5
iyxtyuQuyf.it-
nuTQiu^ytj
TW
xaì
ofiwg
xaì
UVTOV
wg
iXkovtoQ-ai,
wg xal
TQÌTOV
avv Tolg aaxqunatg
ovx r\v,
nQooifiiu^itvfitvwg,
TWV aytuaj.iu.Twv
(.ittadiòóvai
¿QSQI-
/.lóvip Si
xthvoai OOVXTUV
%otg /itu()f.iuQotg
f/«TO , T a i r a it x a ì t o i a v & ' tripa naQunav
TOV
ixx"kr\aio.g ovyvuxig
T i xaì ovlXnavtvotie.
avvth&oi
uQyJ] t i j g
1pulfxbv iyxotpui,
(.ivr^ioavvw
i(peivai
vwv , IdyuQt]votg
E udtjlov
ait(3
OTUVQOV
t o iv
nQÜtxov
ßuadtwg
t ò TiQOOxiìa&ai
yuQaxxrjQiov
txtlvov
rov
òtvxtQov
xaiotpiv Tifiiwv
txacrov,
TOV vntQ
D TW r-Qioayup o&ai'
xud*
PACHYMERIS
fiovuyotg
FIT)
tpalftov, avvij-
4. TOV deerat. nae hymnodiae psalmum pro imperatore recisam a patriarcha, iubente solo trigagio et super eo commeruoratiune prooemiuin absolvi. secundum, nimium se propensum et familiarem Sultani praebuisse, adeo ut ei et comitibus permiserit saepius lavari in lavacro ecclesiae, ubi sunt signa venerandae crucis marmoribus insculpta, cum isti essent Agaren! et Christi mysteriorum expertes. tertium, quod filiis eius coinmunicari per suum monachum sacras eucharistiae reliquias iussisset, cum non constaret an sacro baptismo initiati fuissent. praetereaque ipse Sultan cum suis satrapis per matutinum spleodidae magnaeque dominicae patriarchae litanias celebranti adfuisset et siinul litanias recitasset. baec et id genus alia libello inerant. porro patriarchae baud usquequaque ignotum erat quid gereretur: tamen is totum deo permittens quiescebat. at imperator admissa semel delatione scriptisque accusatoriis receptis, congregavit episcopos aliarum urbium qui tunc Costantinopoli sunt reperti, eisque ad notitiam scripta sibi tradita protulit, et ut communiter secum considerarent quid sibi esset faciendum petiit. non enim erat cur differretur negotium quo dudum aspirabat viam pandens, etsi non videbatur sufficiens ad terrendum patriarcbam. ¡Ile quippe, utcumque nondum citatus ad pro se dicenduin, respondebat obiectis, ad primum quidem de psalmo, aiens se auctorem fuisse istius psalmi tali tempore cantandi, et cum antea solis a monacbis id fieri consuevisset, primum se in ecclcsiae usum in-
20
DE Seg
ov,
MICHAELE
xùv
r f j ixxXìjaia
wg avtuQxovg iiyjijg
óoxovvzog
ixnl^Qiüotv
reloii]
ztXtiaùui, rov
• xul
xal
zgttjuyiov
Stxalmg
TOV navróg;
Xovta&ai
avròv
av ìxxXtioivzo ixxXtjolag, tìxóvwv
navztov
ixuvoi
nwg
zwv
ovaiv,
àylwv.
eìg rt
(figtad'ai
ùyx'iptwg
Si zùXXa
fxìv /.laQzvgovvzog tyovzig,
ovx ifiòv
àXX' ovy
15 TOV ßaaiXiu
iSóxovv
avvoóov
ìj9iXt
ivrav&a
xal
xal
nuzqiaQyJLv
TOV IdvTioytlag
¡.itztariXXtzo
20 togzìjg
ràg ivfrvvag
avyxgorsTv
ZOVGÀPXIIQTÌG
ttwneQ&¿rag
ànoxQijaovotjg
àio,
nQog naQaìvqoiv.
Ixavà
ij-eX/o&ai zwv
tov
TI
o&ev xal
navzayó&TV,
anavzüv
"zécag
òixaiwg
)) TOV zijg
TOV GTUVQOV xul ccplaiv
àvitzai
nuviag, u/.ia
xal
nQoOuvtv&vvov
(xóvov,
zavza
¿XV
rotg
rat nazQiuf/yrj, uQ/iiQt'wv, 'AXt^AVÒQITAG ßuatXtxatg waze
yovv
àfxqà ¿XXà
naQovzwv NtxoXdov avXXaßatg
TIUQWYRJXVIUG
(.lyde/niüg
C
xal
ìxòitoyd-rj-
wg XfiiCTiavoìg ixtlvov
undvzwv
Ev&vftiov.
ini zw XOVTQM
TOV TltaatSlag
oìftut • il d ' aXXwg IXlyyoivzo TO 7iXrn.t/.iéXrj/.ia. "
tyxaXotzo
XovzQwvog
xal zotg vltaiv
B
iìg
ti xal TOVZO
XOÌTQCOV, OV/ tjzzov tì
nuXiv
uv Sty.alwg
xtktvtiv.
TOV zijg ixxXtjaiag
; t o ¿È TÙÌ aovXzàv
à'àiioiì]
TOV aovXzàv
(itjzt
259
ZOJ /¿vq/iwovvip
wg zwv UXXWV nqòg zotg ya.qay(.MÜI tvixoiQovvrwv
10 uaißiaiv
tiölvat
IV.
uv ànoXoyì]aó(.uvog
TO óc zovg
/.lèv (.tyT'
L.
aiiog
avv
OVTCÜ TOV ßuaiXt eng l'yovzog,
5 xa&v(ffìg
aovxat
PALAEOLOGO
TIJG
1iQotfàatwg
ZTXITI» rjgt
amrr
duxisse. verum eundem se id postea improbasse revocasseque, quod sufficere videretur trisagium cum commemoratione ad orationis expletionem. praeterea si alia facti huius defensio deesset, illa se uti iusta potuisse quam suggereret praesens status imperatoria ; qui quo iure queri posset exclusuiu se particula quadam ecclesiasticarum precum, postquam patient e r et demisse acquievisset excommunicationi, qua omnium sacrorum p a r t i c i p a t i o n arceretur? ad Sultanis comites quod attineret, lotos eos ecclesiae balneo nescire s e , neque id iussisse. caeterum si allegata ratio v a leret, excludendos eos esse cunctis pariter urbis balneis, non ìr.inus quam ilio quod ad ecclesiam p e r t ì n e r e t , cum aliae quoque thermae , p r a e t e r quara signis crucis insculptae s i n t , sacris etiam imaginibus ornentur. si autem id non obstat quominus iis, quantumvis verae religionis expertibus, usus permittatur aliorum lavacrorum, quid est cur repellantur ab ecclesiae balneo? denique cum Sultane et eius filiis tanquam cuin Cbristianis egisse irreprehensibile videri, quoniam id auctore idoneo fecerit, episcopo \idelicet Pisidiae tales illos esse testante, quodsi iam ostendatur nequaquam ipsos fuisse Christianos, i 1 lì soli ascribenda, non mihi eius facti culpa fuerit. sed hae defensiones imperatori non videbantur sufficientes ad purgandum patriarcham: verum decrevìt congregare synodum omnium antistitum, cui interessent duo patriarchae, Alexandrinus Nicolaus et Antiochenus Euthymius. itaque regiis literis convocavit undique praesules ut post festum sine mora convenirent, nullo praetextu ad recusatio-
D
260
GEÒRGII
'/orto,
PACHYMERIS
y.uì xà y.uxà xhv naxqiaQyjiv
j j ìxtrtTxo.
fsvvay&ùatv
tnif-tfliaxtgov
( 4 ) xónog Sì xfjg avxwv ovvóòov ò @aoihy.òg^4Xt'£ia-
xòg XQÌxfovog ìjv,
"va y.aì nQovy.u&tjxo ¡.itv ò
,
XQUTIOV
avyxadt-
tflvxo Sì xuì ol (.ttytaxuvig y.aì oaov tv u^tw^aaiv rtv, P 176 £ov è'
ol àg/ngiìg,
ovvrjGav òè xaì
xaì nuv
uno naawv
xò Tijg cvyxXrtxov
xwv
avvufia xoìg oywv npoeaxcuatv. rjv niQiqavìg
tÒv
nuQiùv xaì iniì g
xaì
XQiig Sì xwv
aiv (¿tv (ifj nagatxtTo&at, /.tiv yuQ xglvto&at VOÌV
xaì xoafiixajy,
ovxcog ìyovxog
ùoifultiug tira
ol J 1
xaìg ànoaxtiXaoi,
ndftnuv,
xaì
wg aita3ai ' UUQÓVXWV
Sì /.itywru- 15
vnoaxQttfovxig
fiuoiXiwg
ovx a'S,iov ovSì
T a i r a ngòg xovg
yQatffjìSiSovxo
àniaxaXfiivovg
xà 'kiyó(.uva, wg /.irj ìSr^.ovv navxa f.nx' 20
xuì ovX'/.oyog
xaì xqìg ytyovog t'x xivuv
nazQMQy^v
xuì xavxa xaì
nQotilr^tf.dvov,
C t w v Stxulcov tlvai rò ox>(xnav. TI pvxoqiavxij&tii].
XQI-
(tìv (iaoiXiwg
xaì eìg ufivvav
navxwv.
nif-movxig 10 y.aì ye
xaì tv àvaxxógoig,
TOV nuTQiuQxov iiyovzog,
ini
Sì xglaiwg xuì Tonov
xaì Stxaiwg,
nagóvxo;
ooov
nQoatxulovv
XITIQIXÙV
6 S' uvlvivt
xgónov
5
dv xaxTjyoQÙiv ìg /.itaov
xaì xòv nuxgiuQyrjv,
npòg ànóXoyov.
ngóaiOTia v Q'/.ttXe
nem suffectqro. pieno ìgitur yere convenerunt, et causa patriarchae ventilari a congregati« est coepta. ( 4 ) locus sinodi regium Alexiacum triclinium fuìt, ad id delectus ut praesidere posset imperator. assidebant e t aulae magnates, ac quotquot in dignitatibus e r a n t , simul cum episcopis. aderat et senatus universus, et ex cunctis monasteriis praecipui Qionachorum cum suis quique praepositis; nec aberant clariorcs iilustrioresque civium. et accusator quidem in medium prodiens libellum obtulit. is cunctis audientibus recitatus est. tunc cum esset visum citari debere patriarcham, mittentes tres episcopos et tres clericos ipsum vocarunt ad csusara dicendam. ille autem omnino venire renuit, cum diceret iudicium quidem band se recusare, modum autem et locum iudicii personasque f u g e r e ; a qua exceptione iuris species non aberat. nam iudicari patriarcham praesente imperatore, praesentibus optimatibus et saecularibus personis , idque in palatio, praesertiin imperatore sic constituto et palam occasionem vindictae captante, indignum videbatur, et tota res inique comparata, e a porro loquente patriarcha missis a synodo, excepta sunt scripto verba eiiis, ne quid calumniae interveniret. inde qui missi f u e rant redeuntes a d synodum cuncta ex fide retulerunt ad eos qui miserant, et coetus solutus est. idem iterum et tertio est factum, certis intervallis tempori« interpositis : studebant enim qui haec agebant, nihil omitterc eoruin quae canonea in eo genere praescribunt. caeterum nihil aliud ex
DE MICHAELE PALAEOLOGO L. IV.
261
yr/.p xaì xavovwv ixtlvotg Toiavxa nQaxxovoiv) ovdiv rtv nliov ix oxi FIRJ xòv NAXQIAQYIPT na^aixtTad-at xòv XQonov xìjg XQ!oitlog, xovg Ò* àvxtmaxtXXtiv ìxtlvtù, wg Inusxr^iova^ypv TOV ßamliüig thai óixaiovfitvov ev TOTg ìxxì.tjaiuaxixotg nQuy/nuai, 5firj Sixaiov tìvai fiijd' tvloyav xà Toiavxa ftiytav' orza ót'/a ßaatktxìji tmaxaalag xivtto&ai. TOVXWV
1)
5 . 'Ev oau) óè ravz' Ingaxtixo, ivvoqoag è naxpiag- E yyg, o xaì ulijdìg rtv, wg oidév iaxtv aXlo xò xtvovv Totavta ij TÒ TOV xQUTovviog nqùg avxòv àftvvxtxóv, oft xaì xivSvvtvoi 10 xayjZ xò xaxòv iäafrai, Tfi Tov naTQiagyov xaradixf] TÒ nQÒg txdvov ànty&ìg xaì òylwòtg 7 cuoTf xaì àntaxtvaa&ai Tavxa jSovleo&at, naQtóùv nüoav /uixqoipvyjav, "nnov xt inißdg, ftfj TiQuTtQov rfw&iòg °v xfjv IiwvoTavxlvov xuxllaßt, xaì ßaötktT npéouoiv. fi(.i(Qa i ' rjv xafr1 ìjv Tavx* ìnqaxxtxo xvQiwvv/xog. P 177 15 5 yovv ßaüdtvg xaigòv ìxtìvov oìtj&fìg imoxrjvai ov xaì Itfìxti naXai, TOV Ttjg àvioiwg (Jnit&t yÙQ ivvoetv zoiavx' ¿xttvov TO T* imßijvai "nnov TOV •naXQiuQyr^V xaì rtagà xò OVVRJ&IG TIQU^UI, TU TÌ xivovfitva wg iv %QW xaxadtxyg xaì avxòv ytyevrjod-at), Xaì wg IxftuXl^aa&ai nagaylvono, qiXorpQovwg vreodtytxai nqoaióvxa, xaì nXttoxov oaov òf.uXtt xà ya^ltvxa. wg yovv x a i p ò g xfjg tiQug XuxovQylag intaxi] xaì rjórj TJV ò xpaxcuv npòg TO xai vaili liuaxrivai, niutyag ixttvó; xiva TWV avxov xovg ini Trjg XtixovQ- B iis missitationibus e t responsis elici potnit nisi displicere p a t r i a r c h a e iudicii m o d u m , e t ob id comparere recosare, ad q u a e h o c e r a t p a t r u m r e sponsum p a t r i a r c h a e per retniasos ad ipsum v o c a t o r e s r e d d i t u m , cum s i t oìini existimatum aequum imperatori t r i b u i principem locum in cognitione r e r u m e c c l e s i a s t i c a r u m , n e c iustum n e c rationi consentaneum e s s e , q u a e e x eo g e n e r e negotia nunc a g i t a r e n t u r , maximi u t i q u e m o m e n t i , a l i b i a u t a l i t e r quam praesente a c praesidente principe moveri. 5 . Dum autem h a e c ita g e r e r e n t u r , intelligens p a t r i a r c h y , quod v e rum e r a t , non esse aliam horum motuum causam quam i r a m in s e i m p e r a t o r i a ultionem e x p e t e n t i s , in q u a prosecutione periculum e r a t n e i s malo aliud malum pro remedio a p p o n e r e t , suo videlicet in p a t r i a r c h a m odio et rancori p a t r i a r c h a e ipsius damnatione p r o c u r a n d a mederi a u t p o tius obsequi s a t a g e n s , speravit uno sui cum infenso i m p e r a t o r e congressu istud praeverti discrimen posse, q u a r e pusillanimitate p o s t h a b i t a equum i n s c e n d i t , desuetus id f a c e r e iam e x quo Constantinopolim ad v e n e r a t , e t imperatorem adit, dies qua h a e c g e s t a Sunt dominica e r a t , i g i t u r i m p e r a t o r ratus optatam diu sibi remissione!» a n a t h e m a t i s ad s e ultro d e f e r r i ( s u a d e b a t hoc enim equitatio illa insolita p a t r i a r c h a e adventusque i n o p i n a t u s , e t verisimilis c o n i e c t u r a , impulsum itluin inetu intentati iudicii e t periculo damnationis imminentis ad hunc conatum sui deliniendi) p e r h u m a n i t e r o c c u r r i t v e n i e n t i , e t cum benevole accedentem atque hilar i t e r e x c i p i t , tum blandii perdiu sermonibu» d e t i n e t . ut ergo s a c r a e l i -
262 ylng
GEORGII PACHYMERIS y.atrtaf
ntgif-itrtiv vijaovzog
alleno,
xal t/.tlivtv
rrjv npòg Tag àylag
yaloq>wrwg
TOV ligia TOVTO
C Qtto,
TO tvXoyqaov,
xarà
t o avvrj&tg,
S' rtv nuvTwg
TO ròv Uoa()/w7]v up
TIV&tv
eixóvag nqoolltvaiv
(irtT7 a).).o ti ntQiagyovvTag
(pcoviTv (.lìv TOV Stdxovov yta&ai.
a/.ia 9-iaoa/.iivovg
aiMmjXwg
avTov
(.irjTt
avTov
nqooxv-
UQUTTUV, o.l'L1 iv&ìg
ix-
tvXoytTv Sì TOV &tòv
/.te-
xal rijc liaovgyiug
ngog
o TUVT*
avTÙ in'
ixxlrjoiag
ànuQ- 5
ixiivog
naQioxivu-
avvuyayiTv,
y.uv-
Ttjv TOV 3ÌO/.IOV Xvoiv 7igay/naTtvaa/.ttvov
tyuv. •/.al
nag
f.UTaaxivaaa[ttvog
Toig tìxóai
xagaSoxovvrtg
oaov oilno) à(fi%ò[.itvnv ntgiifxtvov. Svov
TOV TtaTQiu.Qyrtv
D «¡uoc (.lèv laTUfxivog wg Si noTt
YTTO.
i&flètt ÓÓ%IO
xaziywv,
¿¡¡.ilXti, TOV
o Si ftaaiktvg TOV Itgov yard
int^rj
vXinztig
7io$ wv, rà"
ov ¿tov
rrjv
tvloyrjoig,
tvXoylav,
xal
"xal
"TI"
Itywv
TW naqa"ovrro
TO &tTov agyuv
15
y.al Tijg
Si y.al "y.alu
ye fiaoù.ù tvvóftwg
nQonrr tvXóyrjaov
TO
ìxanàiai
xal nuQaloylfaj
ov ovSi avfifeQOvhi
JIQOaovuStLfav,
y.al o Staxovog
fiav-
Siuoii^uuTu,
xaì TOV SóXov avvtlg avTi'xa uviionu
XTIGÒG TOV XQAT0VVT0G t£wha&t, Itqwg
Tiva noaù
a/.ia Si xaì wg ini TOV vaòv
ovSov
xal tvd*vg fi ix TOV ttgiwg o itaTQiaQyjqg,
TOV fiaoilia 10
òo-
uvQ-qhiyt
Tav-
ngoaigov-
20
turgiae terapus adfuit, imperator iam in procinctu adeundi templi misit certum e suis qui praemuniret, prout oportebat, sacrificii ministros, iubens eos, simul imperatorem ingredientem viderent, statim, nan expectato dura ille, ad sacras imagines adoraturus accederei, nullaque omnino alia quacunque ex causa mora interposita, protinus inchoare functionem sacram, diacono versiculum benedic pronuntiaute, et dei benedictionem •olemnem sacerdote pariter proferente voce contenta, ac consilium in bis imperatoria hoc e r a t : se una simul cum patriarcha intra temptum stante missae sacrum rite peragi, tacita quaedam futura ipsi videbatur sui a dudum iniecto anathematis vinculo solutio. atquc ita compendio quodam opportunae occasionis consecuturum se sperabat quod tanto iampridem circuitu captatum iverat. succedebatque illi hactenus dolus egregie. nam cleru universus praemonitus, ut dixi, ad inchoandum missae sacrificium proxime instructus omni convenienti apparatu et ornatu, cxpectabat dum apparerei adventans imperator. qui astute ad quod intendebat sacram penulam comitantis secum patriarchae tenebat manu incedens u n a , et per intervalla urbane interposita consistens, confabulansque plane familiariter, donee eum intra templum simul ingrediens induxit. supergresso autem ipso limen, statim diaconus benedic inclamavit; quam vocem secuta continuo est sacerdotis benedictio. perculsus inopinato facto patriarcha, et dolum subito intelligens, proripuit se, ac manui tenentis imperatoria elapsus est, " c u r " inquiens "dolose furaris benedictionem, et decipere deum conaris, homo cum sis? quod nec oportebat nec expediebat a te tentari." addidit praeterea baud molliter exprobrans "pulchrane haec putas et convenientia imperatori magnifico piolesso se iuxta leges
DE MICIIAELE PALAEOLOGO L. IV. /.(¿vM TTQinovxa, tnaivtiv,
"
nxafitvog,
roTg äXXotg àxovaai,
xaì S I À xijg aiSrjQäg xov
xaxtXäfißavt
xà oìxtta.
TÙJ
"AXt^taxw
ovv o/.icog xò
/uexaaxeiXa/.tsvog,
xaì
xaì nap'
qvyyavtiv
ijftüg àtpìxxut;
nQay/.iaxevófj.ivog,
TTQÒg Ttjv àtxrjv. TOVTO
tXad-ev iavxòv
(ti/ yovv
¿Xka i(itv J'
, xaì
yt fitXriau
if.wv àvafhxtov
&tlt].n
xaìix'
20 evfitfródwg,
ti
/LIÌV
ini
nXiov
axaTZOQUXV-
ìntvtx&ku
rw na-
ànnvxyati,
¿(pary,
rovg iXtyyovg ovvtod-tfoag
(fevyoätxmv
ftyvvfta,
P 178
,
Stu-
xtpdaivhw, ti S'
/xextXivcia&e.
oncng uv wg ìxtlvw ßovXijxov
xaxà
fidXioxa
avvayß-IVTMV
XQIVIO&U)
nwg av qivyoätxovvxa
d-fà),
fieyaXóipvyov.
fì;tXfrcuv,
xaì ti Xvnyotov
¿XX' wg ì'oixe,
1 5 ¿XX' I M I TO XQIXOV IvaitoXlXumal ofrw xaì
vtwg
"L'óttf. " Xiymv " 07lù>g ¿/Ua&Wg 0VTÙI
xwv fi^itxlqwv yetQwv àntSiÒQaoxe. xlyt
E
àfi-
vßptona-
xovg re xwv ìiQaQywv
TQIXX(VW,
1 0 TQUUQXI] oxXijQÓxqxa,
xaì
ó fitvxoi ye ß no il tig
xaì imi xtlog xtjv ItQav XtixoVQyiav ¿Xüpßavtv, yóvxag xaì rovg %ov xh'pov
xaì
nvXrtg wg Z A / o c
XQIXXIVOV
fj -noò'wv tlytv lywQH npòg &ulunaav,
Ortaag oTov xaì aìòio&ttg nQoonoitìiai &eìg tv
wax e xaì
tv&vg àexòg ijv Xtnwv txttvov xaxaiäea&^vxa
nttfj óta&iuiv, 5 tmßag
xat SvarpoQijrù
263
ytviovv, xò
oìxoro/trj-
tinoiv xaì npoa&ttg xaxd xiva nQÓXtjrf/iv xaxttvu
oxi xaì xò xoviovg
noXXaxig àvaÌQ(ov tx (prjfiTjg wg avyxoivtovol-t] xaxa TI xotg 'Aqfitvlotg, TOT e òtà t o ì t « xaì nQoaantSlytxo rò ixnoàùv ìxttvov ytria&ai xaì D 20 avvfjvti yvwfioSoxwv. o ò' lAì.t^avSgtlag NtxóXaog toaovxov avvaivitv ISfyatv waxt xaì xa&dna'i xwv xaxaipr]q ÌQTftdug ydxova
yò.Q av&uóei rò
t o tvyaqt.
ovx rtv av%dvttv
àXXà TO TOV (iv&ov
ddr]Tt. t'pqae
xaì
rtv-
ivoöa,
onov yt xaì H
ngòg ròv yQ^ovra,
ovx i'n-tcöv TIQOG t o tv TIQUXTHV ànomyvxóxcov, E (if(ia&r\xa(itv,
ìmy.Qv-
ov&' fftiTv ( i f j tcciq' ixdvov
TWV ótói'Twv,
ovx uv txvyyuvt
Xtyw,
or
¿¡(ttztgor
TWV 7iQoai]xorxwv Ix ßantXixffi
ot'xt
xu>Xvovai]g t i j g uniyß i0ov,
PACHYMERJS
TI)V av9uòeiuv y.ùvxtv&tv £vfißaivet. v/iTv
iìtv i](uxépav
* TITI
ÌQrt(ito- 15 Tt
yovv
nQoaßuXXovyvw(it]v
IntQ-
strum omnium iuvari nnquam et beneficio affici con tigi t? quem etiam dolens indignansque recolo fructum nostrae in yos pronae ac paratae in necessitatibus quae inciderant liberalitatis intervenisse, poenitens hoc, inquam, et me rcprehendens reputo: quin idcirco vos bue convocavi, ut me ipse accusarem apud vos benignitatis rarius ac parcius exercitae. simul tarnen d a r e dicam eius errati causam, nec dissimulabo amplius impedimento fuisse patriarcham ne qui ex vobis egerent a nostra liberalitate quo opus habebant consequerentur. etenim cum nec ille ventitaret ad n o s , prohibente odio quo a nobis imraaniter abhorret, nec nos ad ilium accedere possemus, quippe qui sciremus haud admissum iri, nulla restabat nobis via cognoscendi legitimo et consueto patris communis indicio necessitates panperum, iisque providendi. quamquam (fatebor enim) neque si maxime indicaret ille rogaretque, idoneus interveniret deprecator nobis ad misericordiam flectendis, aut quidquam impetraret, non quod natura duri simus et a dando aversi, sed quod in summa ilia dignitate ingratissimum erga nos se praebens indignum se reddiderit, cui gratificar! tanti duceremus. gratia quippe, ut saepe dici audivimus, gignit gratiam, nec potest amor natus adolescere, quin paribus assurgat incrementis alius post priorein genitus, limtuus amor, Anteros, vocatus. haec me loquentem parum aberit quin fabulatorem opinemini. caeterum fabula, ut in scopum veritatis recta collineans, non raro utilis et laudaliilis habetur. non male quidam externorum dixit solitudini finitimam superbiam esse, idcirco quod superbum nemo curat, nemo adit, unde necesse fit eum semotam a consuetudine hominum et solitariam vitani degere. quid autein in posternm? aio et confirmo vobis: mutationem in melius magnani expericmini. pervenient ad vos benigni radii nobis innatae bencficentiae, nulla iam interccpti nube patriarchalis offeusionis :
DE RHOIG
UICIIAELE
277
IV.
YT'POV,
UVIITV OXONWV XU) ¡XÓVOV TV OV NUIXXOIG
I*R¡ ¿'
OVX IN'
ÀVVATOIG ANOVDAÌ^TIBI.
ÓXIA9-R¡F.IUXU TF.INMXS.AI
QAOVVU&TG,
XUL TUTG A/JA¡.IUAIV
IIQOD'VFJ.OV^.IVOT, XQTÍUG
UKV
THA
NA-
NOXXOL AUXXOY O-
OV% ONWG Ì'F.ITV TV YTVR¡XUI
ONWG UV AVXOTG NUP'
AXONOVVXTG.
XAL IVÒG
(PTVYEXE XOÍVVV TUG
UNTY^AVTA^T.
QOL %AÌG OIXIUIG V¡.IWV NUQTIAÒVAOVXAT,
P
NATICI-
TU YUQ Y.UT}' TXUOZOV
NQUYF.MX(AV XÀG NÉXTIG,
5 TÚVOVXOG NOXXOL TWV XUXWV ÁNR¡VQ(IIV.
XUTÙ
L.
/.WVOV FA'¡ ZIG TVDÍP 7TQ¿G t ¿
FITATXTT'AG XGÓNOTG.
F.IR¡ÓÍ XIG IÒ TÍO,
PALAEOLOGO
IFIÙV
XUXR¡YO^R¡AOVAI
NOQIA9TÍR¡ (TIV
TÚ B
¡SAATXÍAJV,
10 XAIVÙ ÙT XOTG NUXUTOTG F.IL^AVXEG ¡,IR¡ XAXWG F/TIV XÀ XR¡G IXXXT¡OIAG INOÍAOVAI, D-MAIV
XAL Ó LÀ XOVXO XAL AVXOVG XÚ/A
(OVIW
YUQ
ÙNOXAQUDOXOVRXAG.
IXTÍVOI
NXAVÜO&AI
I'AWG UV XUL XL^TIAV
15 JIOVXIXCU TOVTO. IXTIVOIG
t o DI XOTG XÓYOTG UVIWV
NXAVÜADAT
UOCPUXLG.
t o FTIV (.ITXU-
IL YOVV NOIR¡X¿OV ¿/.ITV LAXL;
Ó ID OVAI XUL XOIG LÍXXOIG XWV OVXTOV OV " XUÎMÇ av " i-'lr/iv (¡at'vùvTtç,
if.ifiçid'toç, diov,
t ï j ç txiivov
iniyitçOVVTÎÇ zavzrj
xav ixtîvoç
ânôlivai." t'çiviyy.wv,
T (Ti fiaatkû TU ) &a).aaaa vavv,
n)Âov,
xaTafiaivovTQç rfloifitd-a
o xlvSoiv
QOVXIÇ
"ktyovai, olfiat
o ôïj xal 2. xal]
¡.ttyâXoiç ixiïue
(po/jiçoîç
/.itv
ïxaoroç
xal a ? an xal Tl.
avxlxu, Tîjç TOÏÇ 15
tniaxinroutvovç y.ai
wôivev
[tôhç nçooayôvTiç
zi)v
nuçucf&ii-
tvizvyo/.uv,
ànoXvdijvai
ùvà /¿¿(¡oç,
10
xal
xal '¿GOV i]v TU
ÎÔIWTIXWÇ ol tmywQioi
TOV /.ifj ¿tifi 3 tvloyi'aç
xal av-
nçoaoveiâti']fiiîç ôè
(.dyiazoç inrflitQizo,
y.ai TW TaX^vohixivi
tiç
Tavxa
ôià TWV xazà ôvoiv
nXtuv
5
Xificp
TU ¡.dv
TOV hftivoç
àquoç[.iovfitv
o ¿i) xal
P 195 nça'Çtv
àntniftntr.
i]/.itQuç nçooil&ôvzfç,
7iQ0(Juvuxi/f(eva
wç
nuQaQQicp&tvTtç fhov
ipvyjiç iy.tTtvof.iiv, y.ai nixçi'a
in'
tieça
t]ntixal
qtôvov TW (¡aatXtT avvv-
TNI-/LÎAÇ OJÇ xaxaSixovç
ôlxjjfi
nQoarj-
O?MÇ.
iv ôâvvrj ipvyjjç
xal
TOtavd-'
nçoatyuv,
olrnç
il firj xal ftiyaXwç
" i)Q/jtçaTtvaaj.uv,
(a ôi) y.aì ir iayaziâ
y.uAov tnttlîjfp&at
¿¡'¿¡tov
ti'ntQ àvHptçov
xaz'
TOV
(5ç vaziQov
11. èitsvxrqeâfisvos
tia-
nazoiânyov.20 ¿¡¡.lolóyovv P.
quae pateretnr. et non solum ad ea quae ipsi denuntiabantur non attendit: sed neque qui eum alloquebantur audivissent oninino ab eo quidquam de negotio proposito, quod ad gynodnm referrent, nisi eum expedire se ab ipsis MIIBOopere conantem t ì rnaiori utique tenerent, et graves intentareot a deo minas, si persisteret in contumacia, tandem summis conatibus responsum exprìmere qualecunque satagentium T Ì S U S cedere " e n " i n q u i t , " u t bene patriarcbatum geisimus, necem imperatori machinantes! cui videlicet etiam proiecti e rebus huinanis io hoc extreuium desertae insulae deum propitiare non cessamus, obsecrantes ut eius animae bene consulens misereatur, utcunque ille fame ac siti nos veUit morte damnatos in hac solitudine interficiat. " haec et eiusmodi alia summo dolore atque amaritudine animi profatus, multa simul imperatori, simul in thronum intruso exprobrans aut potius imprecans, dimisit ad se missos. nos autem ilio iterum postridie convento, et omni eo quod sperari potuit eft'ecto, e portu confestim solvimus, et valido ingruente Borea in Occiduam insulae oram, satius duximus navigare protegentibus montibus. at vehemens coorta procella est, intuinuitque cominotum amplius mare, quare navim aegre applicuimus ad locum Galenoliinena nuncupatum, quasi portimi serenuin diceres. accolae lingua vulgari, corrupto vetere vocabulo, Galilolimen appellant, magnis ibi periculis sumus exerciti, in poenaro, opinor, non petitae et acceptae a patriarcha in digressu benedictionis. quod facere unusquisque singillatim voluerat, ut postea in mali sensu sero
DE MICHAELE PALAEOLOGO L. IV. 7TQÒ( àXXijXovg fi(Ta/i().ófiivoi t'cpoQtoftivot fingvg, 5 nar'
xaréxXvai, aìyiaXòv
¡.dvovxag.
nn.Q'
re xaì
ìxdvov,
nuv
ylav, txiìvov
fm&v
15 vo/tbftoujiv
enffi-q/iKv,
rijg
TIQÓXÌQOV
ànayytXlag
nttQta/i
war'
rijv
rà
¿710X0-
/.itj &ÉXovxa
Si
óè xaì TO xaxona&uv
C
ìxrplng
IxtTvav re xaì rovg ittQì ìxtTvov xa&txavovv,
vntQa-
xaì &g nag'
ixitvov
dùg xaì
(.itj &é\ovra
Sè xaì av&tg òtòióxa rrjv yjóqtjylav,
16. fattagli P.
OQXOV
lmxul-ai
ngbg
rgiaxoaloig
xaì (.ie&*
avxlx'
(iiv
B
if^tovfitda
S' ùxovó/.iijrai
ìxtlvovg,
Stivbv
npooiX&ój>-
ofov
Siayvójvai
Inioyiiv Oiyuv,
ngnuì'gxatòi-
ini^tXioSai
ovrw
¿¡ax' àxovaavra
ifttpavlfyiv
/¿ijvòg
&iQ(.irjv u^lwaiv
XvnijQov
7zoXoyoif.itvov
dionoivfi
ixuas
fjfiug xuxuy.Xvofrrjvai
xaì ti ri XiXtxxai.
yyrjOua&at,
ròv
àXXù fióXtg noXXù r f j d-alaaajj
ort xaì iìxbg àxovaavra xu&3
rovg
tneioninxn
tìg d-uXaaaav
xaì r w naxQtaQyovvxi
Tigòg /SaniXia,
róxt
riwg
xnì mabv
xaì tò Ttuv àvayytiXavxig
10 fiuoiXtu Xiyovxag,
zaxìjyoQi'av
yd.Q ¡.tla^g aitarvi
xìjg Kwvaxuvxlvov
TLoauònovog,
rtg
vvxxùg
òóxijolv
TnlamrjWrjOavxeg xaTjj
• oftwg ¿è xfjv ¿y'riv&fv
xaxq/,it'Xovv.
xaì %o ogog 9gava&èv
vónov
289
TIQÓXÌQOV
àlyia&ai
onmg Séyoiro, i)V un* (.UT*
txxXrjoiug
XXT\QOv
ìtQOj.ióvuyog
TIVÙ
Stanoivuv
TU vof.ilaf.iaTU.
y.aì unooTÌXkovTui
TÌjg'Itqùg
y.axà
rtjv
rtfitaxog,
5 Ohuiióiìjg, livdgtg
Tìjg
tx
xaÌTQÌxogòS
nuXuiov
òtonoivrjg
tfiXoi
TU tig
txtivio
yqtiuv
avva-
maTtXXovTO. To" E
¿XXù
TUVT'
ìnquxxtxo.
a&ijvui, P
ftìv
òìjg,
ìi&tXt
nuTQiuQyov
f'ytiv xuì
xuì
TOVTO òià
rfv
tv
fiìv xuì
òó^oi
¡SuffiXtT
TO
nXtov
ovx
ijv
tg
unogla ovv
fiìv
dià
TOV nwg
TIJV TOV Stofiov
nuayg
uXvTa
Xvwv
T?jg
fiàXXov tv anovófj av
TOV
TOV ngòg
ìxiivov
txeivfp
TU
Tov
xuì
Xvauvxa
10
«vv-
TIUQU naqu
TÌvog. TI
TOV
vifWQuxo
TOV Xuòv
nXt]Qoq>oqiìa&ui,
TOV &QQVQV ¡.axà&taiv.
anov-
ov yuqiv
ìxiivov
yivta&ui óì
Trtg
óè xuì
¿vvofretì]
Xvoiv
avvodov,
ix
TO ¡.irj in*
eftfuiv0f.iivt]v
TOOOVXOV
nqoatniC^xtt,
TO xaì
xaì nd&tiv
xà xaì
xal yt ovdèv ovStvì
Sià xavia
unrtinmrfir^-
/.ùv nQÒg xò SoxtTv Ixava,
Sia xìjv fxtxaStaiv,
¿£ eavxov naQavxlxa
naqà
wg yovv
rtv,
'IwotjCf,
Sì xaì xw
wg ov Ivoovxog,
ixelvca ntnlrßoijoQrjxo
iv hvoìatg
tìg avxòv
Inixitve
xov to
xtxayf-ilvog
qv
(ig xòv vntQxaxov
ixti'vov tìvai
Talr^iov
291
oaov xcö rtfifxavm
/.lèv ixüvog,
niqì
yò.Q Ixavbv
àv&Qtonoig
nléov
u dijlwthig 'Agatvlov
L. I V .
ìjv iìg
xaì wg av
fti) ovfi-
TOVTO TÒ
oÌTj&tlrj
Tig
suggestor huiusmodi solicitudinum Augusto fuit supra memoratus Ioseph Galesii praefectus, non tam ille (juidem in hoc miseratione in Arsenium quadam inotus ' quam indulgens minime dissimulato adversus Germanum odio, quem palam culpabat quasi e sede bumìliori in supremam saltu ambitioso nec per sacras leges concesso transcendisset. unde cum se ipse ab eius communione segregaVit, tum istas quas dixi adversas Germano cogitationes atque formidines imperatoris animo subiecit, metuendum denuntians ne non idoneam ille haberet solvendi potestatem, ac quod erat inde consequens, si a tali absolutus fuisset imperator, nec apud deum nec apud homines vere liber a diro vinculo censeretur. quae Augustus audiens ab eo quem patris habebat loco, cui et ut conscientiae suae a r bitro et ut omnium quae ad procurationem spectarent animarum consultissimo passim habito fidei piurimum venerationisque tribuebat, anxietate constrictus est maxima, quam subinde magis magisque intendebat augescens in dies schisma multorum ob invidiam translations Germani cummunionem aversantium, ipso secure nimis indormiente iniuriae suae tantae, nec purgare aut delinire omnino gliscentem invidiam ulla re conante, nam tametsi omnes illi nuntiarent quae contra ilium dicebantur et iìebant, nemini succensuit, nullum compescuit, nullum vel minimum, ut oportuit, nascenti et augescenti malo remedium obiecit. mutata igitur sententia imperator multus iam erat in disquirendo secum qua maxime ratione posset consequi ut e throno Germanus amoveretur. cupiebat consilium ultro inde recedendi per se illum capere, quod cum ei suggerere pudor suus non sineret, optabat alicunde aliquem existere liberum monitorem, qui suadere homini auderet ut quod omnes desiderarent occuparet volens f a cere ac vim arbitrio praeverteret. commodum adfuit in id officii paratus ipse primus tricarum artifex talium Iosephus, monitus tamen, et inslinctu pronus in idem, periculo velut proprio tentandum id sumere, nec
292
GEORGII
àyvoovvxoç P 1S7 Tuvxijv
xov ßnaikhog'
âitqvlûxxtio.
unoQQtjTOtç
xi)v naxQiaç/i'av
j a p ITVNI TOV xagnyov, t/.iivov
fjnv
bnóant
QtoSoalav
xai xt
xai uviov
yùç
xai iç îAoç
nonnuìiv
xov ßaatltwg
ßuailtu
xai xbv avxâôtifnv
trav ; ov ßktntig
ùôiXqijv
avxijç uvxwv
xovç (tovayovç
ànoìtQOVQ ìnoltt ^nQoaßälltiv ' TW yàp nXrj&u negtrjauv, xaì XUTÌifiiKovv duimovxiq^ nQoavndmtvtv ànavTwv xaTaXrj-S •
àvTayaìv
xuì \l
¿¡v
tt¡s
ivyyç tò
ùvetaa
yuQ ;
toa
xuì
fli-
uçyni,
xal
axonbç uQyoìv
liüyßi]
a/.onoç
to (iiv
tlç
òvoyiQtg Xvnrjv, ovç
òìj
a v f t f i û a t j ç xal nzfçùv txtîvo uXXoiç xaxa^avtlv
D
v.ivSvvtvQvzu
;
ôtï.
naçuXôyov
¿¡s
'¿v Tçvtpwvitç
nçocpvXù%T]iui,
(A.r¡ nçoxivâvvipoi xuì
f.tûXXov
noaovaOai
izuyßrj
xal
wç tó?¡-
nui
x a i à uQytiv
Ixiï-
xal
fiVQiûôvç
ntnyçol
t'âtt-
yàç
i'xouv.
ntiQÜo&ui
wv
ntçiayyiXXtt
â'
xaì
ntoov(*tvov.
xaxt7iir¡yú%wv, Myexui*
tiç
i o n
ovyiotwç,
avvtatv
nXovrovvTiç
yQr¡
èlXXwv,
yt
nlfjv
r¡v
y&tç
yàç
y ti
oil • noXXoS
vnoXtXtififttvwv
ty&(>mç
xal
lantivol
iwv
oix•
xal
r¡ tvxXtwç
oî uvtìg 7tQoatXu/.i/Savt
,j.ùv TCÙV m/iiipuvTMv
àlòa xaì i'vävfia xaì avzf¡v ¡jaijv naga ttüv rf¡g yvvaixwviudog tyovrag, avzovg Si no).tf.iovyzag zu twv aiJkwv tytiv, 5 (irfi tv noXvnQayuovovvzag. zavza tov vofio&hov Tfyyxiaxavt P (vvv Y«P ¿vtftvrjo&ijv zovvo/ta ' Ttjyxìg yàg TO opofta, ò Si Kúvig ßaaiXtvg) %à nagayyiXftaxa iv uailozt/.ttìzo yàg xaì zavza nQoaanoazlXXwv b ßaaiktvg ) uq>W(ttrog Taìg ytqaìv ¿w¡(idra tov òiuxo20(tiaú(UP0P, il XQi¡oi(tivoi ngòg xiav Inmov
OTjXovfitvot TOIÇ TÎJÇ X,' ov órj xaì vavayia) %(>i]oü(xivoi nag' oXlyov rjX&ov 15 TOV ßv&ia&rjvai. wg Sì juóXig noXXà nudóvtig anißaivov, tw fitv gtjyì ìv àggtoorla ìivri %aXinfi ngoatX&óvrtg TU ßaoiXixu (veytlqiì^ov ygafifiara ' b g iv nkij20 Qoqìoqla (ìxiiufiévov &tovxtg xaì (¡Qdo/xaot Xtcurandae. per has moras feriebantur oculì quotidie nostrorum gpectaculo luctuoso atrocium et cruentorum Latinos inter Agarenosque certaminum. aliquantum a littore fossam Itali longam duxerant, et quod earn inter ac mare patebat spatii tenebant. Aethiopes Cartilagine pro arce usi ad r e ceptaculum t u t a , eius fiducia erumpebant audacius in hostes. hinc quotiuianae velitationes et pugnae conserebantur, plurimis utrinque cadentibus. grassabatnr interim perniciosa pestis, densabanturque mortes, adeo ut funerihus Libitina deesset, superstitibus ad cadaverum sepulturam non suffìcientibus. unum scilicet illud ad tragicam Iliacoruin malorum faciem d e e r a t , quod pyrae mortuorum non a r d e r e n t , sed fossa eadem ilia p r o funda et lata, quae vivos t u e b a t u r , defunctos h a u r i r e t , tanto iam numero , ut brevi complenda videretur et ad aequalitatem attollenda campi : tam in earn multi quotidie partim hostili caesi f e r r o , partim lue pestifera extincti devolvebantur. vigebant tamen animis reliqui; et sibi consci! pro crucis gloria periclitari gese, ardorem audaciamque a causa belli trabentes, fortissime adversus quantamvis fortunae iniquitatem nitebantur. rex interim morbo invalescente in eum redactus statum ut de vita eius desperaretur, allocutus tamen legatos e s t , magnam ostendens p r o pensionein ad pacem inter imperatorem fratremque procurandam. eamque conciliationem pro viribus se promoturum, si vita suppeteret, promis i t , expectare interea ipsos et quiescere iubens. ab bis diclis posterà ei dies suprema illuxit. rege mortuo, qui ei adstabant, defuncti cadaver, p r o merito animae, quain deo esse carissimam persuasìssimum habebant, unguenti« delibutum et ahenis ferventibus incoctum pretiosis condiderunt
364
GEORGI! PACHYMERIS
ßrjttav
ivtyovxtg,
ziftlotg yrfi-oti
Ttòv vjita/^fiivo)v
vniaxQtfpov
f\(plti nQoo/UTjyaväo&at Xotg ìtIqotg
xà rov
xùv
ìx xov
ngòg nditav
axonov
àfttXwg,
P 248 oio&at,
(ìig ixtì&IV
àXXà x a ì aiiòg
anuvxog
Koinòv xoìg iwkixatg àvxinaqé^ovaiv %otg nolhaig äaxe
napitytv
atpaxxttv
òfxa
xaì
QÌyr\ i r à xotvw tpvXuxxeiv, B ntXQoßoka, ìjxot(.iaty. at^aag
ònXox/yvaig xaì xò vavxtxòv
nXtlovug
to
nQog d-alaaaav
xaì
Xaòv nkitoTov
xaì
yevij-
(10)
eìaaya-
xw nAij&ii,
xaì avxovg
xaì illiTnov
ànoxiQ$alvovxag
xov 10 av&tg
¿nififyt^e
Ixdaxa
xà ivxóo&ia
óidovg, xà
xa-
ort ha rt (IVQIa xaì ói'tr xovg xaì ogyava xaì
(.itjyavtxpTg
i'iygxvev
iniaidxag '
iìyt
àno/Quvxwg
nlriQwoai
oXag ùy/Xag,
xaì nklov
avxovg
ini-5
tìg (pvXaxrjv dg xaxà xaiQov
, xaì yoiqwv àvà
noX-
ìntiQÙxo.
napeaxtvd^fxo.
nvgyovg
«Aia
xaxiQ(iu&vf.ir]fitvwg
(A-óvov nQoaSoxwv
maxt
Qyyóg,
ovx
(y yò.Q xov IiagovXov
diavi uv
wg iìyt
ycùv yovv igùt&ev attor
wg x f j
ukV ò ßaatlivg
Ov /.irjv òè xaì xcuv tig napaaxivàg xaì
xà Xtlipafa
raig ytqalv.
àfiaQxùv
f.itrto'kußovai
&totg in afre)
ivantxtàovv
xò yàg
uitav.
tàtòv/nov
xò ixavòv
oìxoòó/.iovg x' xò xiìyog
xijg
nqbg xijV ytjv òiàmloixo
xaì fxcly/fiov,
oaov ànoyjjwvxu
15
naQtywv, im~
nóltojg ndvxmg.
xoiavxy
na-20
locali«, venerandas illas seenni in patriam reliquiag relaturì. legati vero nihil itisi vacuas, quod dicìtur, manus ex tantig promissis reportarunt domum. caetenim imperator per regis mortem ape frustratila sua, non tamen destitit alia ad destinatum via grassari, sed multis aliis apud papain intercessoribus adhibitis (nam ingeng a Carolo nietus omnia experiri suadebat) impetrare ab eo ut Caroli expeditionein impedirei conabatur. Nec porro idem his conatibug arte Martern avertendi adeo confidendum putavit tanquam haud dubie successimi optatum habituris, ut apparatus negligerei bellico» : simul enim providendis in omneui eventum quae ad vim arcendam opus eggent, cliligentem impendit operam. (10) primum omnium frumentoni invexit in urbem tanta copia, ut quod ab horreig publicis et turribus expletig multum adhuc supererai, deponeret apud cives signato numero, repraesentandum ab ipsis pari mensura, quando repeterentur. induxit et numerosissimos suum greges, quos item civibus d i s t r i b u i t d e c e r n cuique plus minusve porcig assignatis. hos qui accipiebant, occidere confestim iubebantur, et intestina quidem sìbi habere, membra solida salita publico servare, immensam ad haec comportari curavit armorum omnis forroae copiam, iaculorum praesertim, sagittarum ac telorum cuiusvis generis, ballista« praeterea et machinas eiaculandis saxig fieri plurimas iussit, fabris earum artificibus iusta mercede numerata. classem in primis expedivit suam, ennetisque necessariig instruxit. architectis item et structoribus uno tempore adhibitis pluribus, murura urbis qua mare spectat geminavit alio adstructo : nam qui partibus civitatis ad terrain versis praetendebatur duplicatila ubique duduin fuerat.
D E MICHAELE P A L A E O L O G O Qaaxtvfj
rtoX^iov
¿¡ito,
tìaay9ttjao/.ihovg
a/i'
/.LÈV TWV xaz* cztkXi. 5
X«T«
I
xaì
naqiyov
(Xtyw
va vai
ovy
TOV VÌWQIOV
frukaooav
thai xaì
wg
tvtgyixov
vavoìv
oaov xaì Taìg TWV ìydgwv
SiSóvxog.
uXV
vwxov
yivopivag
xvxXw
xónov,
vyQÌv yvzov ànoxQwvxa, nézqatg
i/.t/ìa&vvai ¿fj/SaXóvza, nvXag
tlolfyirj
TÒ ngòg Si
Ivzbg
,
akXà
XO TOV
'Pw/.taiwv
tìówg
TO
ftèv
D
xaxà
àvópdoiv KovxooxéXtov
ntiQatg
&u\aaaav,
xe xaì axiytj
ÙQaQvlag tx atS^gov
wo&' a/.ia /.dv àoq>alwg
ylaxìvoi
Taìg
(tiv fityiaxatg
inoixoSoftìjaal
S' int&tìvat
i%o)9-tv,
ZTJV
wg
wg navxwg
zòv BXayxa
¿¡are yvQwaai
C
vtcop/w
nQU>r\v
oaov &aQQaX(uizi()ov
Si n^uy^iaot, ìj&tXiv,
xovg
Ò' avi-
àvztazazovaag
XQIOZOV
wvofiaofiivtj) xavxòv
àcHfaklaziQov
xovg
T
y&ig xaì
ixtT&tv
tìg
nifxnwv
oix
Tqònov
Si nalawv
wg
365
nQog rag zcòv ìy&gw v xtjv
évaytQÌg
ofioiov
TW TlQÒg x f j fiovfj
ÌXQWVTO,
10 ngòg x f j nvXt]
xaì
VÌWQIOV
taig
iia%i xaì aXXug ì'^cpdut
5. o v t o g ?
D
VTKQFTA/uv
ngoaiaravo
tlvai
xaì àva/fpwg
rove
oil reo t otg
ì'/jiv xaì ftlj
T a i r a ¿tavoovfitvog
1. xaì post 'AvSfj. deerat.
xat
ndnuv
t w KaQovXm
iyt~ TOVTO,
vvv 6' unoßu-
TIQUITOI"
lAyaQijvavg
Xvoecog Intayi&rivai
ov,
nQOvmvt
xat
àacpaXtog rovg 'Paifiaiovg
TQÌTijg fióytg ÌSivrag
aviotg
là avrà
äXXwg T'xttv ML&ttv
tÌQTjmxtov anovSwv
ngòg
t o VVV tj t o UQOIIQOV , oaw
tl (IRJ TUVTU llyoi
(.uti/av ¿¡QUO.
367
xaì Ta%' av
ovv ixiivo
to /¿ij nay*
xivSvvtvovat,
/¿TJÖI YUQ
%a>v rQatxwv,
tlqtaxwv
rjntifovTO
Iv Xl9at
iltìvià
Ttw^ytog,
IxtXvoi xanòt/ovTo)—avyxyivwv
xut àvayxuauxwxiQov
L. V .
poXvg T}V xaì 12. r o v ]
Toìg
NAXQTAQ-
TOVTOV?
Sardensis Andronicus et Cyzicenus Georgius. fecissentque nostri quod offerebant, si illi propositam conditionem acceptare voluissent. in hac recordatione Celebris facti comparans imperator ambo tempora, reperiebat magis nunc necessariam id consilium videri, siquidem tunc ista maiores nostri paciscebantur ad recuperandum quod non tenebant : modo auteni agi de non amittendo quod in manu esset, solet autem maius putari malum perdere quod possideas, quam non acquirere quod tibi debitum existimes. si ergo recte ac prudenter tunc nostri pro spe recuperandi u r bem talia promittere potuerunt, quidni nos easdem sine iusta vituperat o n e paciscamur in praesenti metu eiusdem urbis amittendae; cuius nempe iacturam vitare aliter non possumus? manifestum autem esse non posse ullti ratione agi cum papa spe inducendi eum ad favendum Graecis, nisi prima in fronte tractationis talium rerum promissio certa collocetur: quamdiu eaim concilialo ecclesiarum non ostenditur, perstat scandalum vetus, et conventions òmnis viam obstruit lapis quidam antiquae offensionis, inveterataque Latinis consuetudo Graecos existimandi vocandique Saracenos albos; qui sensus quoad in ipsorum viguerit animis, frustra speretur ullam unquam processuram cuiusvis cum iis concordiae ineundae rationem, quare suo servieris tempori omnino constituit hoc aeternorum dissidiorum semen et necessariae conciliationis unicum obicem tollere, pace conditionìbus memoratis paciscenda: scandalo porro amoto, prouum deinde speratu erat non aegre impetrandum ut expeditio maritima Caroli, quae praesertim timebatur, inde impediretur. qua ex re Romanis praesens idemque quantivis pretii fructus existeret, nempe ut firmarentur in secura possessione nuper tanto vix labore recuperatae patriae, neu cogerentur, quod mìserrimum idemque non vitabile aliter esset, quam ab beri aut nudius fere tertius revisere coepissent ex tam diuturna tamque dira Servitute summa vi receptam dulcissiinaro patriam, relinquere iterum et in longinqua exilia redire, talia imperator assidue secum reputans, et apud familiare« dùserens com continua inculcatione periculi extreuii aeque
368
GEORGII PACHYMERIS ntl&wv
xai
ovvoSov.
Xaiwg uxovovxtg oav.
t o TOV Xóyov,
ov yap fjv avxutg
Xtov, P 250 voi,
nxegoj,
àXXà ¡xtvtiv xa&wg
xai ¿p/fj&ev
xai ßavavecov,
iv ¿xapti
TtXto&ijvai noXXuxtg
àvaxvmovawv
àviiaxìjvai
xai av&ig
xQÌvta&ai wg xai
ot 6' ùqxooiwfihwg
fiìv
t o n a p « tov
alxiwv
ovx
xivòvvtvtivS
ovv
ov óuaxavxo,
ovxwg
xtvovfttvov,
àXX'
xà ntqi
tovxwv
ytvio&ai
ftiv
ti~
ijyovfie-
xai tixt,
( i f j av ovxwg ¿Q&ijvai
iv tovxoig
Xgioxtavovg
xunyXwv
ulkiav
ovxm
iwx&-
xai anoXiyttv
il%ov tig vovv
ßaatXlwg
q>Q(Qtoig [itv xai XomoTg 'IxaXoTg ¿yanijxixwg B ooov ¿¡V t o xaxu
Imito-
rf}v ixxXtjolav
ßuaiXlwv
ixwXvtTO,
fiij ytvotxo,
fi(.iäg axuvduXov.
TIQÙJXOV
t?%e, xai /uq naqu TIQWXOV
/ xai
TU una xviaj-dvotg
tv x f j xvgla
xivrjaavxav
xtQov di dug ti xai
to
OVTOJ
Òtvftéya t o i o
xà ixtivmv.
xai
nqoat(fÌQOvxo,
xai
ini
Si xw
nXiort
cunctis impendentis, cuius haec una praevertendi offerretur via, molto» item erat in suadendo ista tum patriarchae tum synodo. illi autem etsi obiter haec potius ac perfunctorie quam libenter audiebant, prae se tarnen tunc tulerunt gratam earn sibi iucundamque inferri mentionem, velut ea ipsorum demulcerentur aures; quod falso simulabatur, longe ab arcante discrepans sensibus. verum illis ut non placebat negotium, ita nec suppetebat praesens animus ad obstandum coram in os principi contra nitenti, cuius gratia ac verecundia obnoxie constrict! acqoiescentium speciem praebebant. utcunque illis certuni erat perstare dcinceps quoque in semel adita possessione auctoritatis independentis, qua ecclesiam, ut priu», ab omni absolutam alieni primatus subiectione se iixum babebant tuituros, ne cauponum et illiberalis sortis homuncionum subiici unquam ipsos (quod abominabantur) iudicio contingcret. dissimulare autein in istis initiis tuto se putarunt posse, primuin quia nunquam ipsis in mentem venit uno sic momento conguminandam rem, quam movere incipiebat imperator, verum eventurum nunc quoque confidebant quod saepe aliis alias imperatoribus idem aggressis usu venerat, nempe ut distui baretur per sese negotium, sponte natia, ut f i t , in ipso tractationis decursu offensionibus collidentium sese votorum studiorumque inter partes longe diversis utrinque praeoccupatas affectibus et sensibus ; unde in plenum eifectum sincerae concordiae perduci tractatio nunquam posset, deinde quia vel si forte conventio partium assensu coalesceret in pacta utrinque stipulata, haud secuturam tarnen unquam opinabantur ex parte Graecorum executionem propter alte impressain animis nationis illius universae aversionem a ritibus moribusque, ac praesertim imperio spirituali auctoritateque in rebus ecclesiasticis superiori agnoscenda Latinorum ; ex qua iras odiaque in tantum exarsisse dissidiorum aeternorum incendium videbant, cui bona fide restinguendo nullam suffecturam apparerei qualiscunque conciliationis inter capita partium, quantavis sancitae religione, reverentiam. ei fiduciae ecclesiae tunc nostrae principe* indormientes, praeterquam, ut dixi, placide admiserunt primam illatam ab imperatore mentionem subiectionis papae profitendae, ultro etiam, quasi auspicantes concordiam, Frerios et reliquos Italos, qui tunc Costantinopoli versabantur, benevolenza non Tulgari amplecti deinceps affectarunt, coininunionem sine discrimine adniittentes eorum in omnibus quae Christianam religione«! attinebant; et si
DE MICHAELE PALAEOLOGO L. V. ovô'
êyvtoaifidxovv,
âvaiad-TjTùiç
TCÙV
/ua/Ltâxov&ol nvtç nçaixo/uiviov
%ttv xui àvTtanâv
ßaaiklwç
twv
xaxrjfdlovv
xaì wç ovôiv
11. 10 ßorjfxhov
Tlkoç
lov
êfiovoiaç,
Trjv ini 'Pwfiijç
(rjxovOTO yàç nânav 15 oikéa,
ixtlvw
wç xrtv fiçrjvijv
tò
xàx
twv
rçtiyoçlov,
trjç àç^alaç
tiç TO nanixòv
o
u C
naçà
xivovfitvov)
tov
rà
nçwra
ylvnal
fiaaiXiwç ixiîvov
tovto
xaì
P 251
Siaßt-
à'Çlwfia of
eïxaì
ìv&vfiiov
ftTjvvfidrwv nlfxxpai
àanâaaad-ai,
xaì wç tijç tiçijvijç
xav ßovXoizo
avâçoç
TWV ÌXXXTJOIWV
Tiçoaxlrj&tvTOÇ
¿VVOVTOÇ,
twv ixxXrjmwv aiçoTto)
xal ô^Xwaat ttjv xXfjoiv, ciwv èçéyoïro,
Svçiav
tyjkmov
ix 2vçiaç
xaì (ptkixwç ftiv
xa&'
xaì xivovfilvwv
hçlfiiTO
xrjv
ivéfiiÇov. xarà
sîç ¿Qiirjv xaì
çrjvrjç xal ijâij
noXv yàç
ti'ntQ
ixiïvoi
wç nQCilçrjXai,
, Tjov/u^ov,
TotovTcov [ini
Int-
xav O TI yivoiro,
olóftifoi,
xaì nqaê,oi vofiiad^iv avficplçov
;)
aQ/rj&tv
TO rtXovfifvov.
ivôftiÇov
t'xttv iv àacpaXû
(ij rt av ù'noifii
i'ôti yàç
fitj xaxaSt/oftivovç,
•fwv omîjyoçevfiéviûv 5 ixxXtjalav
ovxtç
tyovTtç.
369
nçoç
nçoç
ßa-
cifia ôè B
ixr¿nwç
TWV lxxkr\-
à ßaaiXtvg,
ovx av iv
13. xàx ] xal P. quid plu« exigeretar, hand se praefracte repugnaturoi prae se ferebant, nimium simplices quidam ac stulti (quid enim dicam lenius?) qui non sentirent quid ageretur, et quem in exitum ab his principiis pronus lapsus esset, prae mentis hebetudine non prospexerint. oportuerat enim a primis iam tum initiis obstitisse acriter ac clare reclamasse, denunciando neutiquam se accepturos aut ratam unquam habituros conventionem ullam, qua dudum apud ipsos sancita de praerogativa suae sedis deque aliis dogmatibns ac ritibus, ab usu sensuque Latinorum abhorrentibus, rescindi Tel infirmar! quoquomodo viderentur. illi autem in tuto mansuram salvia luis privilegiis ac iuribus ecclesiam, quidquid imperator istis molitionibug utilitatis intuitu praesentis efficeret, arbitrati, ut dictum est, quieverunt, vel ipso ilio quodain tacito silenti! suffragio coinprobare visi quae imperator movere de talibus inceptabat. neç processu ipso negotii per lentas tracti moras excitati sunt, stolide securi per opinionem falsam, qua coepta eiusmodi nunquam ad finem provehenda persuasimi habebant. 11. Dura haec agitantur, Gregorio qui erat in Syria, viro late celebrato fama virtutis et insigniter studioso antiquae ecclesiarum pacis atque concordiae, tandem in papalem dignitatem vocato et e Syria Romam iain ad hoc proficiscenti, venit in mentem mittere ad imperatorem certos homines cum Uteris, qui eum primum a se benevolentissime salutarent, indicarentque sui vocationem ad papatum, denique declararent ingenti se ardere desiderio procurandae pacis ecclesiarum et firmae inter eas conciliandae concordiae. quocirca significarent, si pari studio teneretur imperator (audierat enim Gregorius quid ab ipso moveri coeptum de hoc genere fuisset, quidque iam super ea re decessori suo papae Clementi nuntiandum a se curasset), nunquam -ei fore commodius tempus eius neGregortus Pachymere» I. 24
370
GEORGII PACHYMERIS 1
aXXw ytvia&ai
xuXXiov rj avzov
Taira lov R@i]yo()iov Sia. C wg ó /.lèv xquzùiv vrjv ifyrjta, nwnofi, xuXòv
xaxà
ye zijv nantxrjv
dug aviijf
zfjv
xaì
Ttjv zùjv
àótXtpoìg,
ixxX?jaiwv
t'&vi] zotavza
rj ànoòov/Atvov
X&ó-via&at
it' l'viooiv.
yàq
wv t o zéXog ànwXtia, X Q I O T O V
jòv
xal to ànozvyy/tvtiv tj'iev tig
noXvg B ntvzixwg
to
vniQ/^ì-uvag
lÌQ-qvrjiS
¡tr/di yaQ äixaiov
fiTjò*
óiuqitQtad'ui,
àXX ' %otg or&'
tyav
xal àxijpvxzwg
àXX^Xoig ujit-
¿x&qovg zOV
ànoxQWvzcog (¡¡¿Qovxag ovovia
aconjpiov,
z f j avv¿òca vnoxXivuv
io
oravQov,
/ N D / t o & u t , onov xal LÒ vtxäv ì'qym zìjv nqodvfiiav ßuaiXtvg
jiQoata ztjv ytiQoxovlav
rjv ivztv&tv
ixtlvyv
zò zìjg
tÌQijvtvttv
rtv
zrjv iÌQtj~
nuqtyuv
ovTw ¿lèv ovv 7iQog ¿XXtjXovg t/ovTtg (xiv
zovzo
àf.i(poTiQoig zovg
nQug txtlvovg
KUQOVXOV
ò(poì Ttjv
xaì òó'£av Ixtivotg
T t j v Ì'QIV ixTtiviod-ai ToXg nktovutyvatv nkrjv TO xai yfiäg
jo
ovy fj/.iTv
TOVTO
(uraßakkttv
nwg ìyovnkrjv
yàg tòv xivävvov "xaì
wv 5
àvvruv'
tìvat,
xtqiakyg
Xqiaiov • tìvat
àfiaQrdvovat.
nt(tì TOVTUÌV kakrjauvitg
¿¡¿ATTJOAV.
at g,
ravx*
ngtoßig
&lkw
St xai
/.àv
Tol/.i?]fia,
mg xaì ah lav l'yeiv TOV T e
xaì
¿H*
ixtTrog
TtjV iìfirpriv
votavi
WQTI
ix naTQog
nuQanXijxTÌ&iv
TO nQioßivofitvov
ixxkyoiatg
Toìg bnovòtjnoTt
ficv'
%t, v/täg
Tip ovpßoko)
navxòg
yò,Q ov ; xai ftSkkov
vlov
Tiaguxvmovxag.
TO ini
/.lùkkov
òlxaiov
ixnoQevta&ai,
(xvairjQtu
avaxta^mv
x a i n(¡ovQyov
tx nutQog
ayiov
TO
&iov
i j j nQQod-qxrj
TOV
À^IA&ìg rrp
/.UTQÌOV
aXkwg
nQoo&Tjxijv
Sì?
reiecta compositione, invicta utrinqne pertinacia, in contentione perstare yellent, vociferante» hinc qui dem ex patre filioque illinc autem ex patre per filium procedere spiritum sanctum, nullo iurgiorum fine, eos, quicunque essent, insanire pariter aiebat, et inverecundos scrutatore» mysteriorum d e i , ultra quam fas esset humanae infìrmitati, curiosos in*profunda divinitatis immittere oculos. hac ille ancipiti ambas in partes orat i o n e , minuere obumbrando tegereqwe conabatur invidiam temere attentatae additionis ad synibolum , pro suo videlicet legati, hoc est sequestri mediatorisque inter invicem adversos, officio a munere; in quo sane fungendo fide optima diligentiaque summa versabatur, nihil non experiens, nihil tanti d u e t n s , quod pro spe assequendi legationis suae scopi libenter pacisci recusaret. ad ea porro ecclesiae nostrae proceres in hunc modum respondebant. "honestam sane ac expetibilem pacem esse, quis hoc quideui lieget ? praesertiiu inter ecclesias adeo conspicuas, quaeque haud dubie capitum instar haberent aestimatione universorum, qui ubiris terrarum degunt, discipulurum Christi priocipis pacis. verum pacem istam secure ac t u t o , non autem quomodocumque conciliandam. magnum enim impendere periculum a recto in utramvis partem aberrantibus. quod ad hanc conventionem mutarì a nobis vultis, non recens aut nunc primum iqstitui contigit a nobis, quibus ideo iure impingatur crimen aut usurpatae audaci novitate rei quam nemo prius attentaverit, aut obstinatae r e cusations eo redeundi ubi antea eramus : sed viri magni virtute, doctrina sapiente«, ista multum inter se tractata constituerunt in hunc modum, et dogmatis summa constantia tenendi eis aùctoritatem indiderunt. quod autem inde secutum e s t , ut contentio in rixas immodicas erumperet, nec ipsi voluerunt, e t culpa eius omnis imperiti« et audacibus ultra fas hac
15
DE MICHAELE PALAEOLOGO L. V. 7tQ0(flgtiv
VFUV TOT' av yutqav
Svaaffitlag
rftSg
iyQaaXta(ilvoig Slxaiov
zò ytiQiazov,
òvtiSt^ot'/iit&a,
wg òf.iotbjg xaì y/nwv àatpovvrwv
YTjv TÙ ofioia. 5n6/.ie&a,
tl/e xaì Simla;
373
ìxtivotg
èfiagxTjfia."
wg Ovòìv
àxov-
xaì tì'ytTÙ(.U-
in parte excedentibus ìmputanda est. caeterum quod queriminl culpari vos a nobis ob additameritum symbol!, tone querela haec locum haberet, et ¡uste id nobis exprobraretur, si alienae a u t , quod pessimum, falsae impiaeque doctrinae vos propter istam additionem accusaremus. tunc enim iure causaremini nos doguiate per additionem indicato rendendo ì s t u d , quod vobis falso impingeremus, iinpietatis crimen vere consciscere. cum autem non dogma in additione reprehendamus, sed contendamus tantum universim nec probabilis nec securi exempli rem esse, immutati praelicenter aliquid aut adiungi scriptis prius editis et cum summa consideratione tum aeterna firmitate stabilitis, quantumnumque quod mutatur aut additar intra recti fines sistat, eoque dumtaxat nomine vestram istam additionem reprobemus, quo iure in hoc quidem causari potestis p a n a nos in hoc genere peccare, cum a nemine, quod sciatur, nostrum fando unquam sit auditum professionem fidei cum ulla tali adiectione recitatam. bonum igitur conveniensque fuerit te conciliare pacem ecclesiarum sincero, quemadmodum prae te f e r s , studio conantem earn potissimum eo perveniendi viam insistere quae rectissima ad scopum istum est, nempe ut Italos pro tua et sapientia et auctoritate gratiaque apud ipsos satagas adducere ad scandalum amovendum, positum utique ab i p s i s u t e u m q u e id factum a nobis falso criminentur. nam si penes nos scandali obiecti vere culpa resideret, merito nos obiurgares et patienter reprehensionem exciperemus, quod sumus parati tacere quoties erimus nobis conscii meruisse reprehertdi. si vero scandalum ab illis ortum e s t , oportet t e , cum spirit u a l s sis et tractator pacis, amovere ab illis conari crimen temere praesumptae novitatis in immutatione symboli." sic loquebantur ecclesiae proceres; et sic comparati erant, ut imperatorem audituri non essent, quidquid circa haec iuberet, etiamsi gravissima quaeque minaretur.
E
374
GEORGI! PACHYMERIS
IdXX' oßaatXtvg anali rov roiovde axonov ytvófxevog, ovx olòa ti &éXwv Ìj xaì nQoaßiatpfxtvog, o òrj xàxelvoig ¡.lèv vntxqvnrtro , •rifiiv lvt6ßovg naqanXéxwv xal noXifiovg xaì xt&tjaóiÀtva « 7 / u « t « , à/.ttra&ÌTwg tl/t xuv o ri rtg ì'Xeys. P 254 ( 1 2 ) /¿tag yovv avvióvrwv ntQÌ ròv ßaatXia rov ri narqiàqyov 5 xaì rwv Ò.Q%UQI(ÙV xal rtvwv Ix rov xXtjQov, if.ißQt&ioreQov aq>(oi JIIQÌ rwv nQoxtt(xlv(ùv o XQUTÜV SieXéyero , avvtlqwv (.tìv xal rovi foßovg ovvq&wg, ov firjv Si àXX* ovSi nafinav intocpaXèg ìòtlxvv t ò yivtjaófitvov. tlyt yàq xal rovg vnoßaXXovrag, rovg à(I(pì rbv àgxtdiaxovov Xlyw M.tXtTijviwrijv, rovg À/.I' Ixtlvov uQ^it'qtig xaì ròv 15 narQiaQ/jjv atpwv MuvovqX, oncog IvtSlSov àntX&òvrag uQ/ttQtìg Xtnovgytiv re xaì fivr^iovtvttv , ti fióvov ò nanag rtjg nQog C rovg tv r f j nóXti ßoij&tlag ànóa/oiTO. xaì afta fitv rò xwSlxiov rtjg ìxxXtjolag tig nlartv 7iQotxofil^tro, apa òè xaì ràj ßaaiXti TU róre xal vvv nqày^iara ovvtxQlvtro. jiQovßuXXtxo dè xaì rag 20 9. roùg] zòv P.
10. rowg] tìv P,
Perstabat ille tamen fixus irrevocabiliter in prosecutione istius coepti, haud scio an volens an coactus; quod illis quidem abscondebat, nobis autem indicabat, sermone perplexo praeferens solicitudinem anxiam bellorum irapendentium plurìmique sanguinis fundendi; quibus malis praevertendis, immutabiliter haerebat fiixus in proposito negotii quod coeperat urgendi, quidquid contra quivis allegaret. ( 12) quadam igitur die cum convenissent apud imperatorem patriarcha antistite» et ex clero quidam, ìnstantius iis eftìcaciusque imperator de pacis negotio disseruit, intexcns, ut solebat, orationi suae formidines atrocium malorum, quae vitandi ratio baec una offerretur. adiungebat nihil esse periculi in assentiendo Latini® quod cuperent, mnltis id rationibus demonstrans : babebat enim qui talium ei argumentorum copiam suggererent, auctores studioso« eius pacis, archidiaconum Meliteniotem, protapostolarium Georgium Cyprium, et tertium (quamquam minus ardenter, sed fere dicis causa et superficiarie rem eiusmodi amplectentem) rbetorem ecclesiae Holoboium. proferebat ergo e penu ab iis historiae deprompta memoriae veteris exempla, maxime illud imperatoria Ioannis Ducae et antistitum qui tunc erant simul cum patriarcha Manuele ; ut consenserint, proiniserintque , missis etiam episcopis qui in haec paciscerentur, communicaturos se Latinis in sacra liturgia et papae mentionem in ea facturos, si modo ille abstineret ab auxilio iuvandis Latinis qui urbem obtinebant. ad cuius rei fidem codex ecclesiae, in quo ea praescripta erant, prolatus in medium est. circa id vero factum disserebat imperator, comparali« statum rerum qui tunc erat
D E MICHAELE PALAEOLOGO L. V.
375
xar' ixeîvov wç âîj&ev oquv yçayâç, nwç /LIT) xazrjyoçovvztç oXwç âae/Seiaç TOVÇ 'haXovç rfêlovv naçaiçovvzaç zr/v nçoa&r/xijv TOV avftfioXov, iv Tafff Xoinaîç yçatpaîç àvdyçaTiTOv t/ovzaç, avvSuivat %oTç ntfpçaofitvotç àvayivutaxovzaç. nqovztivt âi xaì rçaixoi S iq>* oooiç zwv [xeyloKov (.tvatrjçiuv ov ôiaoz&lovzat xoivœvtîv 'ItaXoTs ovâ' ¿nwoziovv, à\"kà xai zijv ixilvmv nçbç p 255 TOVÇ fjfttziçovç fietajSaaiv ofiolav tivat fi yXûaaav ylwoaqç ijfiuc fiov, E)dtjvixTjv ztjç aquTlçaç. TIva J' ì'/ei âvztxavov/av q in' ixxXtjoiaç àvaqoçà TOV ¿rôfiazoç, oitov yt xai f x f j ncinaç ovzaç 10 TOVÇ aXkovç àvâyxTj FIETTYTTV %oiâaôe zfjç xotvwvlaç TOÎÇ ixxXtjaidÇovaiv ovvioza/xtvnvç, ItiTovçyovvzoç TOV IÎQIWÇ xaì Trjv zîjç Tçiûôoç /(igiv naot âtâôvroç xoivwç ; àâtî.(fòv âi xukeîv xaì nçû- B TOV ixeîvov ¡xtloiv alxla, onov xaì nazlça TOV IdjSçixàfi ixaku 0 iv TJJ ipXoyi nlovatoç, tôaov uni/mv TOVÇ zçûnovç baov xaì TO iSfiloov ixetvmv /¿afta Ttjç ixtlvtov ôtaozctoewç rjv f*açTvçiov. ti di ôiôoî/.uv xaì exxkijTov, oyoXfj zivà TOOIJV rifivovT« &alaaaav TWV âixatwv ¿/.«ftofhjzttv. zavza xaì zotavza TOV ftaotXtwç yovzoç, 0 7iazçiaQyTjç naçwv ixeîae xaì %à mazà * w xar'
twv 'IxaXwv.
tvd-tv fiiv Tea TOV ßaoiXiwg
uqioQWfiov tvXaßda, nu&og,
PACHYMERIS
qiQovtiv.
xaì 0 yaQXOffvXa^ im
iqyoXußovvxi
TOV ßXaxpai.
og-15
xqivovrt,
xaì
ßaDI'
13. & v f a P . felleret, intelligens eum , ne quod promiserat facere änderet, imperatorig contrarium palam sensum studiumque demonstrantis verecundia constringi, tandem invitus licet in necessarium consilium trahitar imperandi ei sub anathematis, si recuset, incurrendi poena, ut quid iudicaret de Italia proferret. hoc imperio perturbatila Veccus est, inter hinc quidein baud molliter urgentem praesentis Augusti metum , inde auteni contra stimulantem consciscendi anathematis scrupulum medius in arto deprehensus. itaque huius ipsius confessione angustiae orationem ingressus, ei exordio subiecit ses§, cum hinc a saeculari potestate, cuius vis in corpus est, inde a spiritali, quae in animam valet, in diversa propellatur, potius animae consulere velie quam corpori. tum usus partitione sic dixit: "quidam et sunt et dicuntur haeretici ; nonnulli neque sunt neque dicuntur ; alii dicuntur quidem, sed non sunt; postremo aliqui vice versa sunt, licet non dicantur, tale«, in hanc ultimam classem redigendos puto Italos, quippe qui cum haereseos non dicantur rei, revera tamen eo crimine tenentur." ea libera vox magnani adiecit patriarchae confitientiam, perculitque ea(lem imperatorem, qui non leviter indignans sic obduetum consiliis suis ostium, conventum subito abrupit, cum non haberet in promptu quid reponeret inopinato dicto , cui necessitas ipsa ilia, qua fuerat expressum, veracitatis auctoritatem adiungeret. verum arcbidiaconus et protapostolarius instar irritatorum in trivio crabronuin coorti acriter in Veccum in os iIli vehementer obsistebant ut male iniqueque iudicanti, quamvis caetera sapiens esset et praestare multis doctrina videretur. 13. In hunc modum transacta eo die res infixum imperatoria animo reliquit gravi« in Veccum indignationis aculeum, quo ille stimulante cau-
D E MICHAELE P A L A E O L O G O L. V .
377
vniQpolriv opyije ròv Xovfxvov n^oazijaa/xivog 'Iwavvrjv wg naqanQiofltvzfjv ìxtfaov óiwxovrog ì'xQivtv. eìauyti ze ZTJV xaztjyoqlav o Xovftvog ini avvóòov, xai o xazrlyopov/.ii*og rrjv iinó&tatv naQiyydqtzo xai zrjv xazyyoQÌav wg vne^/ntpov naqtxQovtro, 6 xaTijyoQÌav Xiytov zavztjv xai fióvov rov fiaoiAÌuig, avzov ò' B ov% oióv ri tirai f.iezà ótanóiov v.Qlvia&at. zavz' ÌXiyev ini avvóòov aza&iìg in' avzov rov zónov ov zò nQOztQOV ìxa&titzo, rov Xovf.ivov [itoov tozafitvov xai xazyyoQovvzog, ZOJV ói tsvyxXtjzixwv 10 zov loyofrizov ztov oìxuaxwv zov 'IazQonovXov xai uXlwv, ovveÒQiatflvxwv zfi avvèSa xai dtkóvzwv xQivetv wg ex npoocunov rov /SaoiMwg nifup&tvzwv. zózi zotvvv ot fiiv ¿pzitytig nuqrjzovvzo C tijv xQiaiv, ;urj i%eiv XQT'vtiv Xtyovrtg xXrjQtxòv nazQia.Q/ov, ti ¡.ir) avzòg ìmzQtyitiv. b ói nazQiuQxijg ovó' ohtog ióiàov, «XV 15 ÌVQMV ovvfQyòv VRtQ(.ia/tiv ìj&titv. angaria ó' ivzev&tv Y.azTjxoXovd-ei xai avvóSw xai UQ/OVOIV, wg tintìv zòv (ilyav Xoyo&tzTfV rórt xazaiptpófttvov rfjg avvóòov wg una Qtvòg tkxu 5 %apToV xai (iñXXov TWV N Q laß twv.
17. 'íig yavv xaì eri ávr¡QTR¡vxo Ta TOV nQuyuaxog, xaì IO r¡v àvàyxrj ligiaßtig n ¿/.meo d'ai t(p5 w nag' ìxtivwv to aoqiultg ytvio&ai, mg tvnv&tv (ir¡ vnonxevciv TOV xlvòvvov ìnoruyivxag if¡ T&V ¿xxXtjatüv 7iQ(úTtoTT¡ xai I¡ST¡ yvr¡otovg ixtívr¡g vofit^ofiévovg , e£iXtyovxo ¡XÍV oi ngiaßeig, ol à'r¡aav b N(ionaxtJiuQX,tvB crcig reg/uavòg xaì o Nixulag Qio uXXwç ixçivynifxiv. 12. x9V a opévnv P.
avxòv
t o naçtaxâ/.ttvov. yàç
tçcoxcl-
totf
tolvvv xuxa-
yjiîjvai
ix xwv
avxovç
fttv
/.itj
17. tfauv S ' o ï ] oï d'qaav
yçtwv
/.trj àvti-
ìq>' w uxtvôvvwç
rtaav ò ' oï xaì nçwxtïov
âè
nçoxéçwv
xòv ài yt xçuxovvxa
ijxóvxiov,
C
nço-
TOVXWV
xaì ¡.tôvM,
S âtj oqtïç
xlvôvvoç,
nXtjv jurtv xoîi tvyto&ai, xwv tiç ft^çi/xvav
Iòta xa&'
tnia&ai,
%r\ç orjç ftaotXtiuç tiç ¡3ovh)v
xaì xoTç òipt yevijaofttrotç tl d'
xaì èqatXovaiv
xaì %à xçtu * ft^âè
uloiç xrjv ¿xxXqaiav
ótaxTjçûv
iç S n
xovxo
B
Xo-
ôi iitçi xwv nçoxu^iivwv
ÙXX' i'xaoxoç
ovôiiç
10 tid-tioqç iù nQoy.tlj.avov, lufitïv
xai
ov naàXXà
TlÇÙjlOV f.lèv àç OV fltXOV {¡(.lïv XÎjç 7IIQÌ XOVXWV OXt-
ix xuvéviov,
içwxwf.itvwv
àyanyauv,
Ixxçtnôfitvov,
/¿txaxhvonivav
nçâxxav.
à'iç nioxivofitv.
%l XÇV **
xXtjolug
tìoi
o xai
XQtlav B xav ygafoy
tov
TQ ngòg
fi. ioxovvrt]
xai
xòv
i'/ovxa
ino&laug
ij/iiaf yptìg,
"va
òo^ui
(iiv
nqoaikmaqu
IxiXtviv aytìv
%5n> xìjg
xòv 'AjUQuùfi Soxtìv
t i P.
ixtlvrjq,
imo/ùv TU TÌjg
u ¿tj&tv oxonèv
ovx
ixxXijotag
4 . ij* P .
fttjdi
tìg^vivoaiftiv.
xófiov
TOV &IOV ,
xai
nQoatntvouV
naQaòlytxai
TO J t a q i o g o v tlyov.
di
xjj nQÒg 5
àvu/arti%iiv
wg iv xXvdwvt
vnoygdtfttv,
o
oxa&tig
i¡ota&v'
f¡ ó'
r¡v,
*Iwávvr¡v xaì ßaatkia
ti¡-
oi dè nepi %ov ßaaiXia
ó ßaoiXtvg
no&tv
wg ór¡¿fov
ixnijórjaavTtg
B
wg tóti^tv VOTÍQOV.
¿Qyr¡v vnonxtvwv
tvvoovv-
diaanüv
wg ór¡&tv qtXuv&qumtvó(.uvog
a i i f f i }¡Xntty owtyo&ai.
xaì
ìvTivdtv.
ó¿4j¡ xaiaif (¡ovT¡atuig &v[*òv
ahlav
TOV natia
15 i f ? tig yuQtv uXXog uklo&lv fiiov.
xaì
TT¡V TÍjg notvíjg
Xtyitv,
xaì
utì xaì Tip ' ótj xaì fhpaiu&ivrts
(itv
xuf aXatwv,
i^uXt] Tavia
xa-
,
xaì TOVTCOV ini tpiXoTg ti S'ovv,
B
avTÌxa
nXrjQTjg ¡u/y
Ig xiyatar
nqt-
xa&oouóotwg,
OQXÙIV naXu/.ivatozuzwv
T£UV TQIWV
xaì fiv^fioavvov,
ol
XinuQOvv-
Ò /HuotXtvg
firj òtanga'^aa&at,
fti/Qi
uv
/gvao/SovXXftog,
ÒI xaì
¿varai
nnXXà
¡SaaiXia
wg di
xaì TU (POFITQIUZIQA vnoa/iìv. ngooiu
TQiaaffl-
ftixQt
NQOAFITAAD^vai,
¿xzi&tzai
fiaXitv
naQuyuytìv,
TFJ ìxxXrtala
yuTjX.
"trfi ngòg
nXr^qg nXt'ov,
xaT* oìxovoftlav,
yguipag, nti
lìg vovv
xa&ijo&ai,
TtXoìtv.
TOV /my t i xaì nXiov
tir* ovv x ò v xlvSvvov
TOV XQazovvta
' àXX' ov mt&ov
ÌXQÌVOVTO
ìjv (ITI yt Ttt trjg vnoygaq^g THftvyov
fitxaXXa%artog,
ol di TOV xXygov
395
nifiMc-
xaì f ò i e t i -
«ex priog diebus quam ea fierent in insala mortuo: suprema enìm illl dies fuit trigesima mensis Septembris. porro clerici tali edito specimine irae imperatoria, proprii baud vana imagine -periculi territi, rogarunt imperatorem breves inducias, et ne in ipsos aut decerneret illiquid gravius aut ramino u r g e r e t , quoad qui Romam nùssi fuerant inde legati rediifsent. sed nihil impetrarunt, quantumvis ardenter orarent. cjuin eis s e vere denuntiatum est inexorabiliter dainnandum laesae maiestatis, quicumque ipsoruin non statim subscriberet capitulis concordiae quae tractabatur. quarnm terror minarum cum quosdam in fugam egisset, veritos n e vi maiori cogerentur facere quod a v e r s a b a n t u r , iussu imperatoria vulgatiim statim eius diploma e s t , aurea munitum b u l l a , quo sub imprecationibus dirissiinis et iuramentis horrificis contestabatur baud in animo sibi esse, ac ne prima qnidem cogitatone tenus venisse in mentem, adìgere ulterius quemquam aut urgere inducereve ad adinittendam vcl unius iota minutissimique apicis adiectionem ad symbolum. contentuin se omnino fore assensu cunctorum in tria dumtaxat capitula primatus provocationis et commemorationis, quae et ipsa nomine solum t e n u s , necessaria quieti ac securitati publicae accommodatione, concedi cuperet. in haec ni obtemperarent, perniciosissima sibi quaeque ac prorsus exitialia mox a se ipsis eventura ccrtum haberent. quas minas quam exaggeratissime atque asseverantissime inculcali» intentabat in ilio diplomate, quod scriptum et subscriptum, et aurea praeterea munitum bulla, mittit ecclesiae per p r i inum a secretis Neocaesariensem Michaélem. eo plerique persuasi securique eifecti subscripsere, quibusdam tamen adbuc tunc quoque id facere recusantibus; qui propterea in exiliuni inissi, post aliquod tempus resi-
D
396 vwv,
GEORGII PACHYMERIS o'tSfj xaì i%o()ia&tvitQ,
túyovzui
xui ívavvTui
¡.mit xaigòv
tf¡ ixxXt¡oía,
ovónos
avymiuúl¡.uvoi,
xa-
TWV luv xXijpov ¿X-
Xtlipaviog. P 269
21. 7iapà
'Allá
vuvalv ¿{(ßdvTfg
( Kqoviov
ùntnXtov)
(f úyov y.uXttv liw&aot, CTti/.t¿vrj tutt
tcut r a rtüv ngiaßtatv.
qt¡tÍov
xaiQuv vXicoavitg
tiqüq avito
B
avv
(.iiv ovx axtà qcüv.
(xtyukr¡ ní¡.imr¡ Sí vtqttat ovQavó&tv
yr¡g xat ovvtt¡>r¡g,
ianlqag
tv aiTttìg
ovx
tìyov
yuQ Tip xv/.iaTi
¿yQiwg xat (fÍQot. loyod
vavayíip
xul xaiißaivtv
ov xat %vXoxai t f j
xqwvtui
ht-
òttvài.
'EXh¡rj7iovTÍuí
nXr¡v ía¿Xr¡vúg tí xul uka^nr¡g t£
xul 10
xuì avyyvotg to èaviv t