8 0 94 KB
Jenising Tembung 1. Tembung Lingga Tembung lingga yakuwe tembung sing urung owah saka asale (kata asal/kata dasar). Tuladha : Ciwit, kursi, meja, deleng, dolan, laku, turu, tandur, cekel Tembung lingga sing mung sekecap diarani tembung wod. Tuladha : dom, seng, sak, pring, bak, rak. 2. Tembung Andhahan Tembung andhahan yakuwe tembung kang wis owag saking linggane. Tuladha : Lingga
Andhahan
Umah
Umahe, umahmu
Latar
Latare
Tuku
Tetuku
Ciwit
Nyiwit, nyiwiti, diciwit
Tandur
Nandur, nanduri, ditandur, daktandur
a. Ater-ater (awalan) Yakuwe wuwuhan/imbuhan kang mapan ana ing sangarepe tembung lingga. 1. Ater-ater hanuswara (am, an, any, ang) Am + laku » mlaku Am + baling » mbalang Am + Pandeng » mandeng An + tangis » nagis An + tuku » nuku An + tandur » nandur Any + ciwit » nyiwit
Any + sandhing » nyandhing Ang + gawa » nggawa Ang + gendhong » nggendhong 2.Ater-ater tripurusha (dak, kok, di) Tuladha : Dakgawa, kokgawa, digawa Dakcekel, kokcekel, dicekel 3. Ater-ater liyane (ma, ka, ke, sa, pa, pi, pra, kami, kapi, tar) Ma + lumpat » malumpat Ka + limpe » kalimpe Ke + sandhung » kesandhung Sa + gegem » sagegem Pa + lilah » palilah b. Seselan/sisipan Yakuwe wuwuhan ana tengah-tengahe tembung lingga (um, in, el, er) Gantung + um » gumantung Guyu + um » gumuyu Tangis + in » tinangis Serat + in » sinerat Kuban + el » keluban Beber + el » bleber Cuwi + er » cruwil Titis + er » Teritis c. Panambang (akhiran) Yakuwe wuwuhan kang mapan ana samburine tembung lingga. Teka + i » Tekani Jupuk + en » Jupuken Gawa + a » Gawaa Jaluk + ake » Jalukake Bapak + e » Bapake Baca juga :
Kalimat Purwakanthi, Parikan, lan Wangsalan
Teks Eksposisi Bahasa Jawa
3. Tembung Rangkep (Kata Ulang) Tembung rangkep yakuwe sakabehing tembung kang diwaca kaping pindho, bisa sakabehing tembung, bisa mung sewanda. Tembung rangkep dibagi ana telu. a. Tembung dwilingga » Dwilingga padha swara :
Abang-abang
Kewan-kewan
Ibu-ibu
Bapak-bapak
Lumba-lumba
» Dwilingga salin swara :
Bola bali
Wira-wiri
Molak-malik
Selang-seling
Golang-goling
Kolang-kaling
» Dwilingga semu :
Athi-athi
Undur-undur
Ondhe-ondhe
Awug-awug
b. Tembung dwipurwa Lalayu, geguyu, teteku c. Tembung dwiwasana Bebisik, cengingis, cekiki, cekakak, cewiwi, celili Google Facebook Twitter