6 0 227 KB
ﺴ ﹺﻢ ﺍﻟ ﱠﻠ ِﻪ ﺍﻟ ﱠﺮ ْﺣ َﻤ ﹺﻦ ﺍﻟ ﱠﺮﺣِﻴ ﹺﻢ ْ ﹺﺑ
BELAJAR MEMBACA KITAB GUNDUL ‐ METODE AL‐ASRO’ A. SUSUNAN AKSARA GUNDUL
b.
Kalimat dalam bahasa Arab/aksara gundul tersusun oleh: 1. Kata Benda (Isim) 2. Kata Kerja (Fi’il) 3. Kata Sambung (Huruf)
2.
) ﻛﹶﺎ ﹶﻥ
Contoh
Isim
ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﺍﳌﺴﺠ ُﺪ
Dhomah/dhomatain
+
Amil
ﻛﹶﺎ ﹶﻥ
Huruf yang termasuk amil kana dkk yaitu:
B. ISIM 1.
Isim didahului Amil Kana (
Definisi Isim adalah kata benda atau yang dibendakan Jenis Isim
Ciri‐ciri
Contoh
Isim Nakiroh
Didepannya tidak ber‐Alif Lam dan ber‐tanwin
ٌﺠﺪ ﺴﹺ ْ َﻣ
Isim Makrifah
Di depannya terdapat Alif Lam
ُﺠﺪ ﺴﹺ ْ ﹶﺍﹾﻟ َﻤ
(ﺢ َ ﺻَﺒ ْ ) ﹶﺃ
( ) ﺻَﺎ َﺭ
( ) ﹶﻇ ﱠﻞ
( ) ﹶﺃ ْﻣﺴَﻰ
(ﺲ َ ) ﹶﻟ ْﻴ
( ) ﻛﹶﺎ ﹶﻥ
(ﺡ َ ) ﻣَﺎَﺑ ﹺﺮ
(ﻚ ) ﻣَﺎِﺍْﻧ ﹶﻔ ﱠ
( ) ﻣَﺎ ﹶﻓِﺘ ﹶﺊ
( ) ﻣَﺎﺯَﺍ ﹶﻝ
( ) ﻣَﺎﺩَﺍ َﻡ
(ﺕ َ ) ﺑَﺎ
Latihan 3. Membaca isim yang diawali oleh amil nashob, amil jer, maupun rofa’
Harokat Isim Apabila Isim (baik Nakiroh maupun Makrifah) didahului Amil Nashob, maka Isim tersebut dibaca fathah/fathatain. Lihat tabel berikut: Contoh Isim + Amil Nashob Fathah/fathatain
ﺍﻟﻌﺮﺏ
ﹺﺇ ﱠﻥ ﺍﻹﺳﻠﻢ
َﻋ ﹶﻞ ﺍﻹﺳﻼﻡ
ﺍﻹﺳﻼﻡ
ِﻣ َﻦ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ
ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ
ﹶﻛﹶﺄ ﱠﻥ ﺍﻟﻌﺮﺏ
ِﻋ ْﻨ َﺪ ﺍﻟﻌﺮﺏ
ﹶﻟ ِﻜ ﱠﻦ ﺍﷲ
َﻭ ﺍﷲ
ﻛﺎﻥ ﺍﷲ
ﹶﺃ ﱠﻥ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ
ﹺﺇ ﱠﻥ ﻹﺳﻼ َﻡ
3.
Bertemunya Isim Makrifah dan Isim Nakiroh
Huruf yang termasuk Amil Nashob yaitu:
(ﺖ َ ) ﹺﺇ ﱠﻥ ( ) ﹶﺃ ﱢﻥ ( ) ﻛﹶﺄ ﱠﻥ ( ) ﹶﻟ ِﻜ ﱠﻦ ( ) ﹶﻟ َﻌ ﱠﻞ ( ) ﹶﻟ ْﻴ Latihan 1. Membaca Isim yang diawali huruf Nashob:
ﻟ ِﻜ ﱠﻦ ﺍﷲ
ﹶﺃ ﱠﻥ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ
ﹶﻛﹶﺄ ﱠﻥ ﺍﻟﻌﺮﺏ
ﹺﺇ ﱠﻥ ﺍﻹﺳﻼﻡ
ﹶﻛﹶﺄ ﱠﻥ ﺍﻟﺸﺮﻳﻌﺔ
ﹺﺇ ﱠﻥ ﺍﻟﻨﱯ
ﻟﻴﺖ ﺍﻹﺳﻼﻡ
ﻟﻌﻞ ﺍﷲ
ﻟﻴﺖ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ
ﹶﻟ َﻌ ﱠﻞ ﺍﳋﻼﻓﺔ
ﻟ ِﻜ ﱠﻦ ﺍﻟﻜﺘﺎﺏ
ﹶﺃ ﱠﻥ ﺍﻹﺳﻼﻡ
ﻟ ِﻜ ﱠﻦ ﺍﺍﻟِﺸﺮﻳﻌﺔ
ﺃ ﱠﻥ ﺍﻟﻨﱯ
ﹶﻛﹶﺄ ﱠﻥ ﺍﻹﺳﻼﻡ
ﹺﺇ ﱠﻥ ﺍﷲ
Apabila Isim (baik Nakiroh maupun Makrifah) didahului Amil Jer, maka Isim tersebut dibaca Kasroh/Kasrotain. Contoh
ِﻣ ْﻦ ﺇﺳﻼ ﹴﻡ، ِﻣ َﻦ ﺍﻹﺳﻼ ﹺﻡ
Kasroh/kasrotain
Amil Jer
Huruf yang termasuk Amil Jer adalah:
( ﺏ ( ) ﹺﻝ ) ِﻣ ْﻦ ( ) ﹺﺇﻟﹶﻰ ( ) َﻋ ْﻦ ( ) َﻋﻠﹶﻰ ( ) ﻓِﻲ ( ) ﹺ (ﺖ َ ﺤ ْ ﻕ ( ) َﺗ َ ﻼ ( ) ﻋﺪَﺍ ( ) ﹶﺍﻣَﺎ َﻡ ( ) ﹶﻓ ْﻮ ﺏ ( ) َﺧ ﹶ ) َﻙ ( ) ُﺭ ﱠ ( ﺐ ( ) َﺑ ْﻌ َﺪ ( ) ﹶﻗ ْﺒ ﹶﻞ ( ) َﻳ ْﻮ َﻡ ( ) ِﻋ ْﻨ َﺪ َ ) َﻭﺭَﺍ َﺀ ( ) ﺟَﺎﹺﻧ (ﺕ َ ) ( ﻒ ( ) َﺑ ْﻴ َﻦ ( ) َﺣ ْﻮ ﹶﻝ ( ) َﻭ َ ) ﹶﻟﺪَﻯ ( ) ﹶﻟ ُﺪ ﹾﻥ ( ) َﻣ َﻊ ( ) َﺧ ﹾﻠ Latihan 2. Membaca isim yang diawali Amil Jer
َﻭ ﺍﷲ
ِﻋ ْﻨ َﺪ ﺍﻟﻌﺮﺏ
ِﻣ ْﻦ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ
َﻋﻠﹶﻰ ﺍﻹﺳﻼﻡ
ﺏ ﺍﷲ ﹺ
ﻓِﻲ ﺍﳌﺴﺠﺪ
َﻋﻠﹶﻰ ﺍﻟﺪﻳﻦ
ﹺﺇﻟﹶﻰ ﺍﻹﺳﻼﻡ
ﻒ ﺍﳉﺒﻞ َ َﺧ ﹾﻠ
ﹶﺍﻣَﺎ َﻡ ﺍﻟﺒﻴﺖ
ﻛﹶﺎ ﻟﺸﻤﺲ
ﻟِﻠﺨﲑ
ﹶﻗ ْﺒ ﹶﻞ ﺍﳍﺠﺮﺓ
َﻣ َﻊ ﺍﻟﺮﺳﻮﻝ
ﺕ ﺍﷲ َ
َﺑ ْﻴ َﻦ ﺍﳊﻖ
Apabila isim (baik Nakiroh maupun Makrifah) tanpa amil atau didahului amil kana, maka isim tersebut dibaca dhomah/dhomatain. Perhatikan contoh berikut: a.
Isim tanpa amil Contoh
ﺍﳌﺴﺠ ُﺪ 1
ٌﷲ ﹶﻏﹺﻨﻲ َ ﹺﺇ ﱠﻥ ﺍ
+
Tanpa Amil
Dhomah/dhomatain
ٌﷲ ﹶﻏﹺﻨﻲ ِ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﺍ
Dhomah
Tanpa amil
Fathah
Nashob
Kasroh
Jer
Apabila isim nakiroh bertemu dengan isim makrifah, maka makrifah dibaca kasroh/kasrotain, sedangkan nakiroh ada tiga cara membacanya sesuai amil yang mendahuluinya. Perhatikan tabel berikut: Contoh Makrifah Nakiroh Amil
ﺏ ﺍ ُﻷ ْﺳﺘَﺎ ِﺫ ُ ﻛﺘﺎ ﺏ ﺍ ُﻷ ْﺳﺘَﺎ ِﺫ َ ﹺﺇ ﱠﻥ ﻛﺘﺎ
Kasroh/kasrotain
Dhomah
Tanpa amil
Fathah
Nashob
Kasroh
Jer
Apabila isim makrifah bertemu dengan isim makrifah, maka makrifah 2 dibaca mengikuti harkat makrifah 1, sedangkan makrifah 1 ada 3 cara membacanya sesuai amil yang mendahuluinya. Perhatikan tabel berikut: Contoh Makrifah 2 Makrifah 1 Amil
ُﺍﹾﻟ ﹸﻘﺮْﺁ ﹸﻥ ﺍﹾﻟ ﹶﻜ ﹺﺮْﻳﻢ ﹺﺇ ﱠﻥ ﺍﹾﻟ ﹸﻘﺮْﺁ ﹶﻥ ﺍﹾﻟ ﹶﻜ ﹺﺮْﻳ َﻢ ِﻓ ْﻲ ﺍﹾﻟ ﹸﻘﺮْﺁ ِﻥ ﺍﹾﻟ ﹶﻜ ﹺﺮْﻳ ﹺﻢ
Mengikuti harakat Makrifah 1
Dhomah
Tanpa amil
Fathah
Nashob
Kasroh
Jer
Apabila isim nakiroh bertemu dengan isim nakiroh, maka nakiroh 2 dibaca kasroh/kasrotain. Sedangkan nakiroh 1 ada tiga cara membacanya, sesuai amil yang mendahuluinya. Perhatikan tabel berikut: Contoh Nakiroh 2 Nakiroh 1 Amil
ﺏ ﺃﲪ ٍﺪ ُ ﻛﺘﺎ ﺏ ﺃﲪ ٍﺪ َ ﹺﺇ ﱠﻥ ﻛﺘﺎ
Kasroh/kasrotain
ﺏ ﺃﲪ ٍﺪ ِﻓ ْﻰ ﻛﺘﺎ ﹺ
Dhomah
Tanpa amil
Fathah
Nashob
Kasroh
Jer
Apabila isim nakiroh bertemu dengan isim nakiroh shifat, maka nakiroh shifat dibaca mengikuti harokat nakiroh 1, sedangkan nakiroh 1 ada 3 cara membacanya sesuai amil yang mendahuluinya. Perhatikan tabel berikut: Contoh Nakiroh Shifat Nakiroh 1 Amil
ٌﺻ ِﻐ ْﻴﺮ َ ٌﻛﺘﺎﺏ ﺻ ِﻐ ْﻴﺮًﺍ َ ﹺﺇ ﱠﻥ ﻛﺘﺎَﺑﺎ
Isim Dhomah/dhomatain
ٌﷲ ﹶﻏﹺﻨﻲ ُﺍ
ﺏ ﺍ ُﻷ ْﺳﺘَﺎ ِﺫ ِﻓ ْﻰ ﻛﺘﺎ ﹺ
Isim +
Apabila isim makrifah bertemu dengan isim nakiroh, maka isim nakiroh selalu dibaca Rofa’ (Dhomah/dhomatain), sedangkan isim makrifah ada 3 cara membacanya sesuai amil yang mendahuluinya. Perhatikan tabel berikut: Contoh Nakiroh Makrifah Amil
ﺻ ِﻐ ْﻴ ﹴﺮ َ ﺏ ِﻓ ْﻰ ﻛﺘﺎ ﹴ
Mengikuti harakat Nakiroh 1
Dhomah
Tanpa amil
Fathah
Nashob
Kasroh
Jer
AAM 20100606
5.
Ciri‐ciri nakiroh shifat adalah: Ciri‐ciri Nakiroh Shifat
Contoh
ﻡ
ُﺴ ِﻠﻢ ْ ُ ﻣ، ٌُﻣ ْﺆ ِﻣﻦ
ﺃ
ُ ﹶﺃْﺑَﻴﺾ، ُِﺃ ْﺳ َﻮﺩ
Mim ( ) Huruf ke‐1
Hamzah ( ) yang bermakna warna
ﺍ
ٌ ﺳَﺎِﻟﻢ، ٌﻣَﺎ ِﻫﺮ
Wau ( )
ﻭ
ُﺻﺒُ ْﻮﺭ َ ، ﹶﻏ ﹸﻔﻮْﺭ
)ﻱ
ٌﺼ ْﻴﺮ ِ ﹶﻗ، ﹶﻃ ﹺﻮْﻳﻞﹲ
)ﻱ
ﻼﻣِﻰ ﺇﹺﺳ ﹶ
Huruf ke‐2
Alif ( )
Huruf ke‐3
Ya (
Ya ( Huruf akhir
ﻳﺔ
4.
Apabila dalam sebuah hadits terdapat kata
ﷲ ْﺑ ُﻦ ﻣﺴﻌﻮﺩ ِ َﺣ َﺪﹶﺛﻨَﺎ َﻋ ْﺒﺪُ ﺍ Yang termasuk
( ) َﺭﻭَﻯ
ﷲ ِ َﺳ ِﻤ ْﻌﺖُ ﺭﺳﻮ ﹶﻝ ﺍ Yang termasuk
Contoh
Nama II
Bin/Bintun
ﺴ ُﻌ ْﻮ ٍﺩ ْ ﷲ ْﺑ ُﻦ َﻣ ِ َﻋ ْﺒﺪُ ﺍ
Jer
Mengikuti harokat Kata 1 Nama I
Kata 2
6.
Apabila bin/bintun terletak antara Nama dan bukan Nama, maka bukan nama dibaca dengan 3 cara sesuai amil yang mendahuluinya. Bin/bintun dibaca jer, sedang Nama II selalu dibaca Jer (Kasroh/kasrotain). Contoh Nama II Bin/Bintun Bukan Nama Sesuai amil yang Jer Jer mendahuluinya
ﺱ َﺣ ِﺪْﻳﺚﹸ ْﺑ ﹺﻦ َﻋﺒﱠﺎ ﹴ
Apabila bin/bintun terletak antara nama dan nama tertentu, maka nama tertentu dibaca dengan 2 cara (yaitu dibaca dhomah jika tanpa amil, dan dibaca fathah jika didahului amil nashob/amil jer). Bin/bintun dibaca mengikuti harokat nama tertentu, sedang nama II selalu dibaca jer (kasroh/kasrotain) Contoh Nama II Bin/Bintun Nama Tertentu Mengikuti Sesuai amil yang Jer harokat Nama mendahuluinya Tertentu Penjelasan:
ﺤ ﱠﻤ ٍﺪ َ ُﺖ ﻣ ُ ﻓﹶﺎ ِﻃ َﻤﺔﹸ ﺑ ْﹺﻨ
= ﻓﹶﺎ ِﻃ َﻤﺔﹸnama tertentu didhomah karena tanpa amil
ﺣﻀﺮ ﻣﻮﺕ
Nama Perempuan
َﺯْﻳﻨَﺐ، ﻓﹶﺎ ِﻃ َﻤﺔﹸ
Nama kota yang tidak berawalan ‘Al’
َﺑ ْﻐﺪَﺍ ُﺩ، ُﺼﺮ ْ ِﻣ
Nama Asing (selain berasal dari Bahasa Arab)
ِﻓ ْﺮ َﻋ ْﻮ ﹸﻥ، َُﻣ ْﺮَﻳﻢ
ﺃ
ﻕ ُ ﹺﺇ ْﺳﺤَﺎ، ﹺﺇ ْﺳﻤَﺎ ِﻋ ْﻴﻞﹸ، ﹺﺇْﺑﺮَﺍ ِﻫ ْﻴ ُﻢ
)ﺍﻥ
ُﺳ ﹶﻠ ْﻴﻤَﺎ ﹸﻥ، َﻣ ْﺮﻭَﺍ ﹸﻥ، َﻋ ْﺪﻧَﺎ ﹸﻥ
Nama orang berakhiran Alif Nun (
)ﹶﺍ ﹾﻓ َﻌ ﹶﻞdan ()ﻓﹸ ِﻌﻞﹸ
Isim berwazan (
)ﻣﻔﺎ ِﻋﻞﹸdan ()ﻣﻔﺎﻋِﻴ ﹸﻞ
Isim berwazan (
)ﻯ
Isim berakhiran Alif Maqsuroh (
2
ُ َﺳ ِﻤ ْﻌﺖdkk. Yaitu:
7.
، ُ ﹶﺃ ﹾﻛَﺒﺮُ ﻋُ َﻤﺮ، ُ ﹶﺍ ْﺣ َﻤﺮ، ُﹶﺃ ْﺳ َﻮﺩ ﺯُ َﺣﻞﹸ ُ َﻣﺼَﺎﺑﹺﻴﺢ، َُﻣﺴَﺎ ﹺﺟﺪ
( ُ) َﺳ ِﻤ ْﻌﺖ
Isim berakhiran huruf alif, wau dan ya.
ﺍ، ﻭ، ) ﻱ, maka cara contoh
ﺍ
Fathah/fathatain
ِﻛﺘَﺎﺑًﺎ
ﻭﺍ
Dhomah
ﹶﻛَﺘﺒُﻮﺍ
ﻱ
Kasroh
ﹸﻛﺮﱠﺍ َﺳﺘِﻲ، َﻣ ﹾﻜَﺘﺌِﻲ
ﻯ
Fathah
ﹺﺇ ْﺣﺪَﻯ، َﻣ ْﻮﺳَﻰ، ﹸﻛ ْﺒﺮَﻯ
ﻭ
dhomah
ﹶﺃﺑُﻮ، َﻋ ْﻤﺮُﻭ، ﹶﺍﹾﻟ َﻌﺪُﻭ
Isim Mabni Isim mabni adalah isim yang harokatnya tidak berubah. Jika ada isim seperti ini dalam kalimat (tanpa harokat), maka cara membacanya adalah sebagaimana tabel berikut:
ﻚ َ ﹶﺫِﻟ، ﻚ َ ﺗَﺎﹺﻧ، ﻚ َ ﺫﹶﺍﹺﻧ، َﻫﺘَﺎ ِﻥ، َﻫﺬﹶﺍ ِﻥ، َﻫ ِﺬ ِﻩ، َﻫﺬﹶﺍ َﻫﺆُ ﹶﻻ ِﺀ، ﻚ َ ﺃﹸﻭﹶﻟِﺌ، ﻚ َ ِﺗ ﹾﻠ،
Isim Isyaroh
A
Isim Dhomir Munfashil
B
Isim Maushul
C
Zhorof Makan
D
Isim Syarat
E
Isim Istifham
F
، ﹶﺃْﻧُﺘﻤَﺎ، ﺖ َ ﹶﺃْﻧ، ُﻫ ﱠﻦ، ُﻫﻤَﺎ، ِﻫ َﻲ، ُﻫ ْﻢ، ُﻫﻤَﺎ، ﻫُ َﻮ ﹺﺇﻳﱠﺎ ُﻩ، ُﺤﻦ ْ َﻧ، ﹶﺃﻧَﺎ، ﹶﺃُﺗ ﱠﻦ، ﹶﺃْﻧُﺘﻤَﺎ، ﹶﺃْﻧُﺘﻤَﺎ، ﺖ ِ ﹶﺃْﻧ، ﹶﺃْﻧُﺘ ْﻢ ،ﻱ َ ﹺﺇﻳﱠﺎ، ﹺﺇﻳﱠﺎ ﹸﻛ ﱠﻦ، ﹺﺇﻳﱠﺎ ﹸﻛﻤَﺎ، ﹺﺇﻳﱠﺎ َﻙ، ﺇﻳﱠﺎ ﹸﻛ ْﻢ، ﹺﺇﻳﱠﺎ ﹸﻛﻤَﺎ
Contoh
( ) َﺣ ﱠﺪﹶﺛﻨَﺎ
ُ َﺳ ِﻤ ْﻌﺖdkk.
+
، ﹺﺇﻳﱠﺎ َﻙ، ﹺﺇﻳﱠﺎ ُﻫ ﱠﻦ، ﹺﺇﻳﱠﺎ ُﻫﻤَﺎ، ﹺﺇﻳّﺎﻫَﺎ، ﹺﺇﻳﱠﺎ ُﻫ ْﻢ، ﹺﺇﻳﱠﺎ ُﻫﻤَﺎ،
ﺖ ُ = ﺑ ْﹺﻨdidhomah mengikuti harokat nama tertentu Isim yang termasuk Nama Tertentu adalah: Macam‐macam
Isim Nashob
membacanya adalah sebagai berikut: Huruf Sebelumnya diberi Huruf Akhir harokat
Sesuai amil yang mendahuluinya
= َﺣ ِﺪْﻳﺚﹸbukan nama didhomah karena tanpa amil.
( ) َﺣ ﱠﺪﹶﺛﻨﹺﻰ
ُ َﺳ ِﻤ ْﻌﺖdkk. Sebagaimana pada tabel,
Apabila isim dengan huruf akhir alif, wau dan ya (
Nama I Kata 1
Jer
( ) ﹶﺃ ْﺧَﺒ َﺮﻧَﺎ
( ُ) َﺭﹶﺃْﻳﺖ
Perhatikan tabel berikut:
Nama orang berawalan Hamzah ( )
( ) ﹶﺃ ْﺧَﺒ َﺮﻧﹺﻰ
Perhatikan tabel berikut: Contoh
ﺱ ﺤ ﱠﻤﺪُ ْﺑ ُﻦ َﻋﺒﱠﺎ ﹴ َ ُﻣ
Ungkapan
َﺣ َﺪﹶﺛﻨَﺎdkk. Yaitu:
maka isim setelahnya dibaca fathah/fathatain.
Apabila bin/bintun terletak antara 2 nama, maka nama I dibaca dengan 3 cara sesuai amil yang mendahuluinya sebagaimana yang telah kita pelajari. Bin/bintun dibaca mengikuti harakat nama I, sedang nama II selalu dibaca Jer (Kasroh/kasrotain). Contoh Nama II Bin/Bintun Nama I Mengikuti harokat Sesuai amil yang Jer Nama I mendahuluinya
Keterangan:
( ) ﻗﹶﺎ ﹶﻝ
َﺣ َﺪﹶﺛﻨَﺎdkk.
+
Rofa’
Apabla dalam sebuah hadits terdapat kata
Isim Bin‐Bintun dan Isim nama orang
Apabila bin/bintun terletak antara 2 nama, sedang Nama I terdiri dari 2 suku kata, maka suku kata 1 dibaca dengan 3 cara sesuai amil yang mendahuluinya, suku kata 2 selalu dibaca jer (kasroh/kasrotain), bin/bintun dibaca mengikuti harokat Kata 1 Nama I, sedang Nama II selalu dibaca Jer (kasroh/kasrotain)
َﺣ َﺪﹶﺛﻨَﺎdkk. Sebagaimana pada tabel,
maka isim setelahnya dibaca dhomah/dhomatain. Contoh Isim
ﻼ ِﻣﱠﻴﺔﹲ ﹺﺇ ْﺳ ﹶ
Ya Ta marbuthoh ( )
Membaca sanad hadits
ﹺﺇﻳﱠﺎﻧَﺎ ، ﹶﺍﱠﻟ ِﺬْﻳ َﻦ، ﺍﱠﻟﺘَﺎ ِﻥ، ﺍﱠﻟﺬﹶﺍ ِﻥ، ﹶﺍﱠﻟﺘِﻲ، ﹶﺍﱠﻟﺬِﻱ ﻼِﺋ ْﻲ ﺍﻟ ﱠ/ﻼِﺗ ْﻲ ﺍﻟ ﱠ ﺐ َ ﺟَﺎﹺﻧ، ِﻋ ْﻨ َﺪ، ﺖ َ ﺤ ْ َﺗ، ﻕ َ ﹶﻓ ْﻮ، ﻒ َ َﺧ ﹾﻠ، َﻭﺭَﺍ َﺀ، ﹶﺃﻣَﺎ َﻡ ﻂ َﻭ َﺳ ﹶ، َﺣ ْﻮ ﹶﻝ، َﺑ ْﻴ َﻦ، َﺣﺪَﺍ َﺀ، ﹸﺛ ﱠﻢ، ُﻫﻨُﺎ َﻙ، ُﻫﻨَﺎ، َﻳ ِﻤ ْﻴ َﻦ ، ﹶﻛ ْﻴ ﹶﻔﻤَﺎ، ﻱ ﹶﺃ ﱡ، ﹶﺃﻧﱠﻰ، ﹶﺃﻳﱠﺎ ﹶﻥ، ﹶﺃْﻳ َﻦ، َﻣﺘَﻰ، ﻣَﺎ، ِﻣ ْﻦ َﻣ ْﻬﻤَﺎ ،ﻒ َ ﹶﻛ ْﻴ، ﻱ ﹶﺃ ﱡ، ﹶﺃﻧﱠﻰ، ﹶﺃﻳﱠﺎ ﹶﻥ، ﹶﺃْﻳ َﻦ، َﻣﺘَﻰ، ﻣَﺎ، ِﻣ ْﻦ ِﻟﻤَﺎﺫﹶﺍ، ِﻟﻤَﺎ، ﻣَﺎﺫﹶﺍ، َﻫ ﹾﻞ، ﹶﻛ ْﻢ
َﻳ ْﻌﻠﹶﻰ، ُﻫ ْﺒﻠﹶﻰ
AAM 20100606
Latihan 4. Latihan memberi harokat bin/bintun
ﻓﺎﻃﻤﺔ ﺑﻨﺖ ﳏﻤﺪ
ﻋﺒﺪ ﺍﷲ ﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮﺩ
ﳏﻤﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺪ ﺍﷲ
ﻣﻦ ﻓﺎﻃﻤﺔ ﺑﻨﺖ ﳏﻤﺪ
ﻣﻦ ﻋﺒﺪ ﺍﷲ ﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮﺩ
ﻣﻦ ﳏﻤﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺪ ﺍﷲ
ﺇﻥ ﻓﺎﻃﻤﺔ ﺑﻨﺖ ﳏﻤﺪ
ﺇﻥ ﻋﺒﺪ ﺍﷲ ﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮﺩ
ﺇﻥ ﳏﻤﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺪ ﺍﷲ
ﺃﻧﺲ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ
ﺍﻟﺰﺑﲑ ﺑﻦ ﺍﻟﻌﻮﺍﻡ
ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺍﳋﻄﺎﺏ
ﻣﻦ ﺃﻧﺲ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ
ﻣﻦ ﺍﻟﺰﺑﲑ ﺑﻦ ﺍﻟﻌﻮﺍﻡ
ﺇﻥ ﺃﻧﺲ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ
ﺇﻥ ﺍﻟﺰﺑﲑ ﺑﻦ ﺍﻟﻌﻮﺍﻡ
C.
FIIL
1.
Definisi Fi’il adalah kata kerja
2.
Jenis fi’il Fi’il dibagi menjadi 3 macam yaitu: No Jenis Definisi Adalah kata kerja yang telah terjadi 1 Fi’il Madhi (lampau) 2
Fi’il Mudhore
Adalah kata kerja yang terjadi sekarang dan akan datang
ﺇﱃ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺍﳋﻄﺎﺏ
3
Fi’il Amr
Adalah kata kerja perintah
ﻛﺄﻥ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺍﳋﻄﺎﺏ
a.
Setelah mempelajari tentang isim, sekarang kita sudah dapat membedakan kalimat aksara gundul yang termasuk isim dan memberi harokatnya dengan teks bergaris bawah sebagai berikut:
ﺤﻴَﻰ ْﺑ ُﻦ َﺳﻌِﻴ ٍﺪ ْ ﻱ َﻋ ْﺒﺪُ ﺍﻟ ﱠﻠ ِﻪ ْﺑ ُﻦ ﺍﻟ ﱡﺰَﺑ ْﻴ ﹺﺮ ﻗﹶﺎ ﹶﻝ َﺣ ﱠﺪﹶﺛﻨَﺎ ُﺳ ﹾﻔﻴَﺎ ﹸﻥ ﻗﹶﺎ ﹶﻝ َﺣ ﱠﺪﹶﺛﻨَﺎ َﻳ َﺣ ﱠﺪﹶﺛﻨَﺎ ﺍﹾﻟﺤُ َﻤ ْﻴ ِﺪ ﱡ ﺍﹾﻟﹶﺄْﻧﺼَﺎ ﹺﺭ ﱡ ﺹ ﺍﻟ ﱠﻠ ْﻴِﺜ ﱠﻲ ﺤ ﱠﻤﺪُ ْﺑ ُﻦ ﹺﺇْﺑﺮَﺍﻫِﻴ َﻢ ﺍﻟﱠﺘ ْﻴ ِﻤ ﱡﻲ ﹶﺃﱠﻧﻪُ َﺳ ِﻤ َﻊ َﻋ ﹾﻠ ﹶﻘ َﻤ ﹶﺔ ْﺑ َﻦ َﻭﻗﱠﺎ ﹴ َ ُﻱ ﻗﹶﺎ ﹶﻝ ﹶﺃ ْﺧَﺒ َﺮﻧﹺﻲ ﻣ ﺿ َﻲ ﺍﻟ ﱠﻠ ُﻪ َﻋ ْﻨﻪُ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﹾﻟ ِﻤ ْﻨَﺒ ﹺﺮ ِ ﺏ َﺭ ﺨﻄﱠﺎ ﹺ َ َﻳﻘﹸﻮ ﹸﻝ َﺳ ِﻤ ْﻌﺖُ ﻋُ َﻤ َﺮ ْﺑ َﻦ ﺍﹾﻟ ﺕ َﻭﹺﺇﱠﻧﻤَﺎ ِ ﺻﻠﱠﻰ ﺍﻟ ﱠﻠ ُﻪ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ِﻪ َﻭ َﺳ ﱠﻠ َﻢ َﻳﻘﹸﻮ ﹸﻝ ﹺﺇﱠﻧﻤَﺎ ﺍﹾﻟﹶﺄ ْﻋﻤَﺎ ﹸﻝ ﺑﹺﺎﻟﱢﻨﻴﱠﺎ َ ﻗﹶﺎ ﹶﻝ َﺳ ِﻤ ْﻌﺖُ َﺭﺳُﻮ ﹶﻝ ﺍﻟ ﱠﻠ ِﻪ ﺤﻬَﺎ ُ ﺠ َﺮﺗُ ُﻪ ﹺﺇﻟﹶﻰ ُﺩْﻧﻴَﺎ ُﻳﺼِﻴُﺒﻬَﺎ ﹶﺃ ْﻭ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﺍ ْﻣ َﺮﹶﺃ ٍﺓ َﻳ ْﻨ ِﻜ ْ ﺖ ِﻫ ْ ﺉ ﻣَﺎ َﻧﻮَﻯ ﹶﻓ َﻤ ْﻦ ﻛﹶﺎَﻧ ِﻟ ﹸﻜ ﱢﻞ ﺍ ْﻣ ﹺﺮ ﹴ ْ ﹶﻓ ﹺﻬ ﺠ َﺮﺗُ ُﻪ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﻣَﺎ ﻫَﺎ َﺟ َﺮ ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ِﻪ
6 Dhomi r (pelak u)
ﺤﻴَﻰ ْﺑ ُﻦ َﺳﻌِﻴ ٍﺪ ْ ﻱ َﻋ ْﺒﺪُ ﺍﻟ ﱠﻠ ِﻪ ْﺑ ُﻦ ﺍﻟ ﱡﺰَﺑ ْﻴ ﹺﺮ ﻗﹶﺎ ﹶﻝ َﺣ ﱠﺪﹶﺛﻨَﺎ ُﺳ ﹾﻔﻴَﺎ ﹸﻥ ﻗﹶﺎ ﹶﻝ َﺣ ﱠﺪﹶﺛﻨَﺎ َﻳ َﺣ ﱠﺪﹶﺛﻨَﺎ ﺍﹾﻟﺤُ َﻤ ْﻴ ِﺪ ﱡ َ ُﻱ ﻗﹶﺎ ﹶﻝ ﹶﺃ ْﺧَﺒ َﺮﻧﹺﻲ ﻣ ﺍﹾﻟﹶﺄْﻧﺼَﺎ ﹺﺭ ﱡ ﺹ ﺍﻟ ﱠﻠ ْﻴِﺜ ﱠﻲ ﺤ ﱠﻤﺪُ ْﺑ ُﻦ ﹺﺇْﺑﺮَﺍﻫِﻴ َﻢ ﺍﻟﱠﺘ ْﻴ ِﻤ ﱡﻲ ﹶﺃﱠﻧﻪُ َﺳ ِﻤ َﻊ َﻋ ﹾﻠ ﹶﻘ َﻤ ﹶﺔ ْﺑ َﻦ َﻭﻗﱠﺎ ﹴ ِ ﺏ َﺭ ﺨﻄﱠﺎ ﹺ َ َﻳﻘﹸﻮ ﹸﻝ َﺳ ِﻤ ْﻌﺖُ ﻋُ َﻤ َﺮ ْﺑ َﻦ ﺍﹾﻟ ﺿ َﻲ ﺍﻟ ﱠﻠ ُﻪ َﻋ ْﻨﻪُ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﹾﻟ ِﻤ ْﻨَﺒ ﹺﺮ َ ﻗﹶﺎ ﹶﻝ َﺳ ِﻤ ْﻌﺖُ َﺭﺳُﻮ ﹶﻝ ﺍﻟ ﱠﻠ ِﻪ ﺕ َﻭﹺﺇﱠﻧﻤَﺎ ِ ﺻﻠﱠﻰ ﺍﻟ ﱠﻠ ُﻪ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ِﻪ َﻭ َﺳ ﱠﻠ َﻢ َﻳﻘﹸﻮ ﹸﻝ ﹺﺇﱠﻧﻤَﺎ ﺍﹾﻟﹶﺄ ْﻋﻤَﺎ ﹸﻝ ﺑﹺﺎﻟﱢﻨﻴﱠﺎ ِﻟ ﹸﻜ ﱢﻞ ﺍ ْﻣ ﹺﺮ ﹴ ﺤﻬَﺎ ُ ﺠ َﺮﺗُ ُﻪ ﹺﺇﻟﹶﻰ ُﺩْﻧﻴَﺎ ُﻳﺼِﻴُﺒﻬَﺎ ﹶﺃ ْﻭ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﺍ ْﻣ َﺮﹶﺃ ٍﺓ َﻳ ْﻨ ِﻜ ْ ﺖ ِﻫ ْ ﺉ ﻣَﺎ َﻧﻮَﻯ ﹶﻓ َﻤ ْﻦ ﻛﹶﺎَﻧ ْ ﹶﻓ ﹺﻬ ﺠ َﺮﺗُ ُﻪ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﻣَﺎ ﻫَﺎ َﺟ َﺮ ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ِﻪ
ﺐ َ ﹶﻛَﺘ َُﻳ ﹾﻜﺘُﺐ ﺐ ْ ﹸﺍ ﹾﻛُﺘ
3
2
1
Makna (Telah Mengerjakan)
Tambahan huruf belakang
Harokat
Huruf yang tetap
Wazan Fi’il Madhi
ﻫُ َﻮ
Dia 1 orang laki‐laki
Fathah
ﹶﻓ َﻌﻊ
ﹶﻓ َﻌ ﹶﻞ
ُﻫﻤَﺎ
Dia 2 orang laki‐laki
‐ ﺍ
Fathah
ﹶﻓ َﻌﻊ
ﻼ ﹶﻓ َﻌ ﹶ
ُﻫ ْﻢ
Mereka orang laki‐laki
ﻭْﺍ
Dhomah
ﹶﻓ َﻌﻊ
ﹶﻓ َﻌ ﹸﻠﻮْﺍ
ِﻫ َﻲ
Dia 1 orang perempuan
ﺕ ْ
Fathah
ﹶﻓ َﻌﻊ
ﺖ ْ ﹶﻓ َﻌ ﹶﻠ
ُﻫﻤَﺎ
Dia 2 orang perempuan
ﺗَﺎ
Fathah
ﹶﻓ َﻌﻊ
ﹶﻓ َﻌ ﹶﻠﺘَﺎ
ُﻫ ﱠﻦ
Mereka orang perempuan
ﹶﻥ
Sukun/ mati
ﹶﻓ َﻌﻊ
ﹶﻓ َﻌ ﹾﻠ َﻦ
ﺖ َ ﹶﺃْﻧ
Kamu 1 orang laki‐laki
ﺕ َ
Sukun/ mati
ﹶﻓ َﻌﻊ
ﺖ َ ﹶﻓ َﻌ ﹾﻠ
ﹶﺃْﻧُﺘﻤَﺎ
Kamu 2 orang laki‐laki Kalian 3 orang atau lebih laki‐ laki Kamu 1 orang perempuan
ُﺗﻤَﺎ
Sukun/ mati
ﹶﻓ َﻌﻊ
ﹶﻓ َﻌ ﹾﻠُﺘﻤَﺎ
ُﺗ ْﻢ
Sukun/ mati
ﹶﻓ َﻌﻊ
ﹶﻓ َﻌ ﹾﻠُﺘ ْﻢ
ﺕ ِ
Sukun/ mati
ﹶﻓ َﻌﻊ
ﺖ ِ ﹶﻓ َﻌ ﹾﻠ
Kamu 2 orang perempuan Kalian 3 orang atau lebih perempuan
ُﺗﻤَﺎ
Sukun/ mati
ﹶﻓ َﻌﻊ
ﹶﻓ َﻌ ﹾﻠُﺘﻤَﺎ
ُﺗ ﱠﻦ
Sukun/ mati
ﹶﻓ َﻌﻊ
ﹶﻓ َﻌ ﹾﻠﺘُ ﱠﻦ
ﹶﺃْﻧُﺘ ْﻢ ﺖ ِ ﹶﺃْﻧ
Dan kalimat yang temasuk isim mabni ditunjukkan dengan teks bergaris bawah sebagai berikut:
Fi’il Madhi Tabel wazan Fi’il madhi 3 huruf (Tsulasi) 5 4
Contoh
ﹶﺃْﻧُﺘﻤَﺎ ﹶﺃْﻧُﺘ ﱠﻦ
ﻝ
ﹶﺃﻧَﺎ
Saya 1 orang
ﺕ ُ
Sukun/ mati
ﹶﻓ َﻌﻊ
ُﹶﻓ َﻌ ﹾﻠﺖ
ُﺤﻦ ْ َﻧ
Kami 2 orang atau lebih
ﻧَﺎ
Sukun/ mati
ﹶﻓ َﻌﻊ
ﹶﻓ َﻌ ﹾﻠﻨَﺎ
Penjelasan: Tabel di atas jika dibaca dari kanan (berfungsi untuk mengetahui dhomir/pelaku dari sebuah fi’il) dan jika dibaca dari kiri (berfungsi untuk membuat fi’il baru dengan dhomir tertentu). Contoh 1 Dhomir
Fi’il
ﻫُ َﻮ
Dia 1 orang laki‐laki
ﹶﻓ َﻌ ﹶﻞ
ُﻫﻤَﺎ
Dia 2 orang laki‐laki
ﻼ ﹶﻓ َﻌ ﹶ
Jika dibaca dari kiri: Fi’il berdhomir
ﻫُ َﻮadalah ﹶﻓ َﻌ ﹶﻞ, jika dhomirnya ُﻫﻤَﺎmaka menjadi fi’il baru
ﻼ ﹶﻓ َﻌ ﹶberasal dari ﹶﻓ َﻌ ﹶﻞdengan tambahan huruf alif ( )ﺍ. Contoh 2 Dhomir
Fi’il
ﻫُ َﻮ
Dia 1 orang laki‐laki
ﹶﻓ َﻌ ﹶﻞ
ُﻫ ْﻢ
Mereka orang laki‐laki
ﹶﻓ َﻌﻠﹸﻮﺍ
Jika dibaca dari kanan: Perhatikan tabel
ﹶﻓ َﻌﻠﹸﻮﺍ, jika dibandingkan dengan kata ﹶﻓ َﻌ ﹶﻞmaka terdapat )ﻭﺍ, berarti kata itu berdhomir ُﻫ ْﻢ.
tambahan huruf wau dan alif (
Begitulah cara mencari dhomir dan merubah fi’il berlaku untuk fi’il madhi lainnya.
3
AAM 20100606
Catatan: pada tabel wazan fi’il madhi, terdapat fi’il yang serupa yaitu berdhomir
ﻓﻌﻠﺖ
c.
Fi’il Amar Fi’il amar adalah kata kerja perintah yang memiliki ciri khusus yang secara
ﻫﻲ, ﺖ َ ﹶﺍْﻧ, ﺖ ِ ﹶﺍْﻧ, ( ﹶﺍﻧَﺎtabel warna abu‐abu), cara
umum telah masuk pada pembahasan huruf berakhiran alif, wau dan ya (
ﻱ،)ﻭ
membedakan harokatnya sebagai berikut: Tabel Wazan
ﻓﻌﻠﺖ
Cara membacanya perhatikan tabel bentuk fi’il amar berikut:
ﻓﻌﻠﺖ
b. 6 Dhimir /pelaku
ﻫُ َﻮ
3
2
Contoh
Dibaca
ﺖ ْ ﻓﹶﺎ ِﻃ َﻤﺔﹸ ﹶﻛَﺘَﺒ
ﺖ ْ ﹶﻓ َﻌ ﹶﻠ
ﻫﻲ/ ﺓ
ﺖ ﺍﹾﻟ ﹸﻘﺮْﺁ ﹸﻥ َ ﺖ ﹶﻛَﺘ ْﺒ َ ﹶﺍْﻧ
ﺖ َ ﹶﻓ َﻌ ﹾﻠ
َﻙ/ ﺖ َ ﹶﺍْﻧ
ﺖ ِ ﻚ ﹶﻛَﺘ ْﺒ ِ ﹺﺇﱠﻧ
ﺖ ِ ﹶﻓ َﻌ ﹾﻠ
ِﻙ/ ﺖ ِ ﹶﺍْﻧ
ُﹶﺍﻧَﺎ ﹶﻛَﺘ ْﺒﺖ
ُﹶﻓ َﻌ ﹾﻠﺖ
ِﺍﻧﱠﻰ/ ﹶﺍﻧَﺎ
Fi’il Mudhore Tabel wazan fi’il mudhore 3 huruf 5 4 Makna Tambahan (Telah huruf Mengerjakan) belakang Dia 1 orang ‐ laki‐laki
1 Jika diawali atau diakhiri
3
1 Wazan Fi’il Madhi
Dhomah
َﻳ ﹾﻔ َﻌﻊ
َﻳ ﹾﻔ َﻌﻞﹸ
ﻝ
Dia 2 orang laki‐laki
ﻱ – ﺍ ِﻥ َ
Fathah
َﻳ ﹾﻔ َﻌﻊ
ﻼ ِﻥ َﻳ ﹾﻔ َﻌ ﹶ
ُﻫ ْﻢ
Mereka orang laki‐laki
ﻱ – ْﻭ ِﻥ
Dhomah
َﻳ ﹾﻔ َﻌﻊ
َﻳ ﹾﻔ َﻌ ﹸﻠ ْﻮ ﹶﻥ
ِﻫ َﻲ
Dia 1 orang perempuan
... - ﺕ َ
Dhomah
َﻳ ﹾﻔ َﻌﻊ
َﺗ ﹾﻔ َﻌﻞﹸ
ُﻫﻤَﺎ
Dia 2 orang perempuan
ﺍﻥ- ﺕ َ
Fathah
َﻳ ﹾﻔ َﻌﻊ
ُﻫ ﱠﻦ
Mereka orang perempuan
ﹶﻥ- ﻱ َ
Sukun/mati
ﺖ َ ﹶﺃْﻧ
Kamu 1 orang laki‐laki
... - ﺕ
ﹶﺃْﻧُﺘﻤَﺎ
Kamu 2 orang laki‐laki Kalian 3 orang atau lebih laki‐ laki Kamu 1 orang perempuan
ﺖ ِ ﹶﺃْﻧ ﹶﺃْﻧُﺘﻤَﺎ ﹶﺃْﻧُﺘ ﱠﻦ
Kamu 2 orang perempuan Kalian 3 orang atau lebih perempuan
ﺖ َ ﹶﺃْﻧ
Kamu 1 orang laki‐laki
ﹶﺃْﻧُﺘﻤَﺎ
Kamu 2 orang laki‐laki Kalian 3 orang atau lebih laki‐laki Kamu 1 orang perempuan
ﺖ ِ ﹶﺃْﻧ
2 Huruf yang tetap
Harokat
Tabel wazan fi’il amar 5 Makna Dhomir (Telah (pelaku) Mengerjakan) 6
ﹶﺃْﻧُﺘ ْﻢ
ُﻫﻤَﺎ
ﹶﺃْﻧُﺘ ْﻢ
،ﺍ
ﹶﺃْﻧُﺘﻤَﺎ ﹶﺃْﻧُﺘ ﱠﻦ
Kamu 2 orang perempuan Kalian 3 orang atau lebih perempuan
4 Tambahan huruf belakang
3 Harokat
2 Huruf yang tetap
1 Wazan Fi’il Madhi
‐ ﺍ
Sukun
ﺍ ﹾﻓﻌَﻊ
ﺍ ﹾﻓ َﻌ ﹾﻞ
fathah
ﺍ ﹾﻓﻌَﻊ
ﻼ ﺍ ﹾﻓ َﻌ ﹶ
ﻭْﺍ
Dhomah
ﺍ ﹾﻓﻌَﻊ
ﺍ ﹾﻓ َﻌ ﹸﻠﻮْﺍ
ﻱ
Kasroh
ﺍ ﹾﻓﻌَﻊ
ﺍ ﹾﻓ َﻌﻠِﻲ
ﺍ
fathah
ﺍ ﹾﻓﻌَﻊ
ﻼ ﺍ ﹾﻓ َﻌ ﹶ
ﹾﻟ َﻦ
Sukun
ﺍ ﹾﻓﻌَﻊ
ﺍ ﹾﻓ َﻌ ﹾﻠ َﻦ
ﻝ
Latihan 5. Latihan membaca fi’il madhi:
ﺃﻧﺎ ﲰﻌﺖ ﺍﻟﻘﺼﺔ
ﺯﻳﻨﺐ ﻛﺘﺒﺖ ﺍﻟﺮﺳﺎﻟﺔ
ﻓﺎﻃﻤﺔ ﻗﺮﺃﺕ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ
ﺖ ﲰﻌﺖ ﺍﻟﻘﺼﺔ َ ﺃﻧ
ﻚ ﻛﺘﺒﺖ ﺍﻟﺮﺳﺎﻟﺔ َ ﺇﻧ
ﺖ ﻗﺮﺃﺕ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ َ ﺃﻧ
ﻼ ِﻥ َﺗ ﹾﻔ َﻌ ﹶ
ﻋﺎﺋﺸﺔ ﲰﻌﺖ ﺍﻟﻘﺼﺔ
ﻚ ﻛﺘﺒﺖ ﺍﻟﺮﺳﺎﻟﺔ ِ ﺇﻧ
ﺖ ﻗﺮﺃﺕ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ِ ﺃﻧ
َﻳ ﹾﻔ َﻌﻊ
َﻳ ﹾﻔ َﻌ ﹾﻠ َﻦ َﺗ ﹾﻔ َﻌﻞﹸ
ﻋﺎﺋﺸﺔ ﻛﺘﺒﺖ ﺍﻟﺮﺳﺎﻟﺔ
ﺃﻧﺎ ﻗﺮﺃﺕ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ
Dhomah
َﻳ ﹾﻔ َﻌﻊ
ﺇﱐ ﲰﻌﺖ ﺍﻟﻘﺼﺔ
ﺍﻥ- ﺕ َ
fathah
َﻳ ﹾﻔ َﻌﻊ
ﻼ ِﻥ َﺗ ﹾﻔ َﻌ ﹶ
ﺧﺪﳚﺔ ﲰﻌﺖ ﺍﻟﻘﺼﺔ
ﺇﱐ ﻛﺘﺒﺖ ﺍﻟﺮﺳﺎﻟﺔ
ﻫﻲ ﻗﺮﺃﺕ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ
ْﻭ ﹶﻥ- ﺕ َ
Dhomah
َﻳ ﹾﻔ َﻌﻊ
َﺗ ﹾﻔ َﻌﻠﹸ ْﻮ ﹶﻥ
ﺖ ﲰﻌﺖ ﺍﻟﻘﺼﺔ ِ ﺃﻧ
ﺖ ﻛﺘﻨﺖ ﺍﻟﺮﺳﺎﻟﺔ ِ ﺃﻧ
ﺧﺪﳚﺔ ﻗﺮﺃﺕ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ
ْﻳ َﻦ- ﺕ َ
Kasroh
َﻳ ﹾﻔ َﻌﻊ
َﺗ ﹾﻔ َﻌ ِﻠ ْﻴ َﻦ
ﺍﻥ- ﺕ
fathah
َﻳ ﹾﻔ َﻌﻊ
ﻼ ِﻥ َﺗ ﹾﻔ َﻌ ﹶ
ﻥ-ﺕ َ
Sukun/mati
َﻳ ﹾﻔ َﻌﻊ
َﺗ ﹾﻔ َﻌ ﹾﻠ َﻦ
ﹶﺃﻧَﺎ
Saya 1 orang
... - ﺃ
Dhomah
َﻳ ﹾﻔ َﻌﻊ
ﹶﺃﻓﹾﻌ ﹸﻞ
ُﺤﻦ ْ َﻧ
Kami 2 orang atau lebih
... - ﹶﻥ
Dhomah
َﻳ ﹾﻔ َﻌﻊ
َﻧﻔﹾﻌ ﹸﻞ
Penjelasan: Seperti pada tabel wazan fi’il madhi, fi’il mudhore di atas jika dibaca dari kanan (berfungsi untuk mengetahui dhomir/pelaku) dan jika dibaca dari kiri (berfungsi untuk membuat fi’il baru dengan dhomir tertentu). Dhomir
Fi’il Mudhore
Setelah mempelajari pembahasan fi’il, maka sekarang kita dapat menentukan harokat aksara gundul pada contoh dengan teks bergaris bawah sebagai berikut:
ﺤﻴَﻰ ْﺑ ُﻦ َﺳﻌِﻴ ٍﺪ ْ ﻱ َﻋ ْﺒﺪُ ﺍﻟ ﱠﻠ ِﻪ ْﺑ ُﻦ ﺍﻟ ﱡﺰَﺑ ْﻴ ﹺﺮ ﻗﹶﺎ ﹶﻝ َﺣ ﱠﺪﹶﺛﻨَﺎ ُﺳ ﹾﻔﻴَﺎ ﹸﻥ ﻗﹶﺎ ﹶﻝ َﺣ ﱠﺪﹶﺛﻨَﺎ َﻳ َﺣ ﱠﺪﹶﺛﻨَﺎ ﺍﹾﻟﺤُ َﻤ ْﻴ ِﺪ ﱡ ﺍﹾﻟﹶﺄْﻧﺼَﺎ ﹺﺭ ﱡ ﺹ ﺍﻟ ﱠﻠ ْﻴِﺜ ﱠﻲ ﺤ ﱠﻤﺪُ ْﺑ ُﻦ ﹺﺇْﺑﺮَﺍﻫِﻴ َﻢ ﺍﻟﱠﺘ ْﻴ ِﻤ ﱡﻲ ﹶﺃﱠﻧﻪُ َﺳ ِﻤ َﻊ َﻋ ﹾﻠ ﹶﻘ َﻤ ﹶﺔ ْﺑ َﻦ َﻭﻗﱠﺎ ﹴ َ ُﻱ ﻗﹶﺎ ﹶﻝ ﹶﺃ ْﺧَﺒ َﺮﻧﹺﻲ ﻣ ﺿ َﻲ ﺍﻟ ﱠﻠ ُﻪ َﻋ ْﻨﻪُ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﹾﻟ ِﻤ ْﻨَﺒ ﹺﺮ ِ ﺏ َﺭ ﺨﻄﱠﺎ ﹺ َ َﻳﻘﹸﻮ ﹸﻝ َﺳ ِﻤ ْﻌﺖُ ﻋُ َﻤ َﺮ ْﺑ َﻦ ﺍﹾﻟ ﺕ َﻭﹺﺇﱠﻧﻤَﺎ ِ ﺻﻠﱠﻰ ﺍﻟ ﱠﻠ ُﻪ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ِﻪ َﻭ َﺳ ﱠﻠ َﻢ َﻳﻘﹸﻮ ﹸﻝ ﹺﺇﱠﻧﻤَﺎ ﺍﹾﻟﹶﺄ ْﻋﻤَﺎ ﹸﻝ ﺑﹺﺎﻟﱢﻨﻴﱠﺎ َ ﻗﹶﺎ ﹶﻝ َﺳ ِﻤ ْﻌﺖُ َﺭﺳُﻮ ﹶﻝ ﺍﻟ ﱠﻠ ِﻪ
ﻫُ َﻮ
Dia 1 orang laki‐laki
َﻳ ﹾﻔ َﻌﻞﹸ
ِﻟ ﹸﻜ ﱢﻞ ﺍ ْﻣ ﹺﺮ ﹴ ﺤﻬَﺎ ُ ﺠ َﺮﺗُﻪُ ﹺﺇﻟﹶﻰ ُﺩْﻧﻴَﺎ ُﻳﺼِﻴُﺒﻬَﺎ ﹶﺃ ْﻭ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﺍ ْﻣ َﺮﹶﺃ ٍﺓ َﻳ ْﻨ ِﻜ ْ ﺖ ِﻫ ْ ﺉ ﻣَﺎ َﻧﻮَﻯ ﹶﻓ َﻤ ْﻦ ﻛﹶﺎَﻧ
ُﻫ ْﻢ
Mereka orang laki‐laki
َﻳ ﹾﻔ َﻌﻠﹸ ْﻮ ﹶﻥ
ْ ﹶﻓ ﹺﻬ ﺠ َﺮﺗُﻪُ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﻣَﺎ ﻫَﺎ َﺟ َﺮ ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ِﻪ
Jika dibaca dari kanan:
َﻳ ﹾﻔ َﻌﻞﹸadalah fi’il mudhore berdhomir ﻫُ َﻮ, jika merubah pelaku (dhomir) menjadi yaitu
ُﻫ ْﻢmaka cukup melihat huruf tambahan di depan dan belakang
ﻱ – ْﻭ ﹶﻥ َ dan huruf ﻝdidhomah menjadi َﻳ ﹾﻔ َﻌﻠﹸ ْﻮ ﹶﻥ
Begitulah cara mencari dhomir dan merubah fi’il, berlaku untuk fi’il mudhore lainnya.
4
AAM 20100606
2.
D. PENGGABUNGAN FI’IL, ISIM DAN HURUF 1.
Apabila terdapat dhomir bertemu fi’il, isim dan huruf maka cara memberi harokat kalimat tersebut menggunakan bantuan tabel berikut: Apabila bersambung Apabila Apabila Isim dengan huruf bersambung bersambung berdhomir dengan Isim dengan Fi’il Nashob Jer
Penggabungan fi’il dan isim a. Fi’il berdhomir Huwa dan Hiya (Hu‐Hi) Fi’il madhi maupun fi’il mudhore berdhomir dan berdhomir i. Contoh
ﻫُ َﻮyaitu ﻳَﻔﻌﻞ ـ ﻓﻌ ﹶﻞ,
ِﻫ َﻲyaitu ﺖ ْ َﺗ ﹾﻔ َﻌﻞﹸ – ﻓﻌﻠdisingkat Hu‐Hi.
Hu‐Hi bertemu isim nama dan isim Isim Isim Nama + Nashob Rofa’
ﺼ ﹶﺔ ﺐ َﻋ ِﻠ ﱞﻲ ﺍﹾﻟ ِﻘ ﱠ َ ﹶﻛَﺘ Keterangan: Hu‐Hi
:
Isim Nama
:
Isim
:
Rofa’ Nashob Jer
: : :
Fi’il berdhomir
+
Hu‐Hi
ﻫُ َﻮdan ِﻫ َﻲbaik fi’il madhi maupun fi’il
mudhore Yaitu isim yang bermakna nama (baik manusia ataupun yang lainnya) Isim secara umum. Baik yang berakhiran Ta marbuthoh maupun bukan Dhomah/dhomatain Fathah/fathatain Kasroh/kasrotain
Hu‐Hi bertemu Isim bukan nama dan isim Isim Bukan Contoh Isim Nama + Nashob Nashob
ii.
+
ﺱ ﻗﺎﺋﻤﹰﺎ َ َﻳ ﹾﻜﺘُﺐُ ﺍﻟﺪﺭ
Hu‐Hi
Isim bukan nama yaitu: isim yang tdk menunjukkan nama iii. Contoh
Hu‐Hi bertemu Alif‐Nun dan isim Isim Isim Alif‐Nun + Nashob Jer
ﺴ ِﻠﻤَﺎ ِﻥ ﺍﹾﻟ ﹸﻘﺮْﺁ ﹶﻥ ْ َﻳ ﹾﻘ َﺮﺃﹸ ﺍﹾﻟ ُﻤ
+
Hu‐Hi
iv.
Hu‐Hi bertemu Isim Wau‐Nun dan isim Isim Wau‐ Isim Nun + Nashob Nashob
ﺴ ِﻠ ُﻤ ْﻮ ﹶﻥ ﺍﹾﻟ ﹸﻘﺮْﺁ ﹶﻥ ْ َﻳ ﹾﻘ َﺮﺃﹸ ﺍﹾﻟ ُﻤ b.
+
ﻫﻲ
ﺃﻧﺖ
ﺃﻧﺎ
ﳓﻦ
ُﺸ َﺮﺏ ْ ﺸ َﺮﺏُ َﻳ ْ ﺸ َﺮﺏُ َﺗ ْ ﺸ َﺮﺏُ ﹶﺃ ْﺷ َﺮﺏُ َﺗ ْ َﻧ
Contoh
i. Contoh
Hu‐Hi‐Ta‐Na‐Na diawali amil nashob, maka fi’il tersebut dibaca fathah Isim Hu‐Hi‐Ta‐Na‐Na Amil Nashob Fathah Fathah
ﺐ َ ﹶﺃ ْﺣ َﻤﺪُ ﹶﻟ ْﻦ َﻳ ﹾﺄﻛﹸ ﹶﻞ ﺍﹾﻟ ﹶﻜ ﹾﻠ
Huruf yang termasuk amil nashob dalam fi’il yaitu: (
ii. Contoh
ﱴ ( ) ﹺﻝ ( ) ﹶﻛ ْﻲ ) ﹶﺃ ﹾﻥ ( ) ﻟ ْﻦ ( ) ﹺﺇﺫﹰﺍ ( ) َﺣ ﱠ
Hu‐Hi‐Ta‐Na‐Na diawali amil jazem, maka fi’il tersebut dibaca sukun/mati Isim Hu‐Hi‐Ta‐Na‐Na
ﺨ ْﻤ َﺮ َ ﺏ ﺍﹾﻟ ْ ﺸ َﺮ ْ ﹶﻻ َﺗ
Fathah
Sukun
) ﹶﻻ ( ) ﹺﻝ ( ) ﹶﻟﻤﱠﺎ ( ) ﹶﻟ ْﻢ
ِﻛﺘَﺎُﺑ ُﻪ
ُﺼ َﺮﻩ َ َﻧ
ﻫُ َﻮ
ﹺﺇﱠﻧ ُﻬﻤَﺎ
ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ﹺﻬﻤَﺎ
ِﻛﺘَﺎُﺑ ُﻬﻤَﺎ
ﺼ َﺮ ُﻫﻤَﺎ َ َﻧ
ُﻫﻤَﺎ
ﺇﱠﻧ ُﻬ ْﻢ
ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ﹺﻬ ْﻢ
ِﻛﺘَﺎُﺑ ُﻬ ْﻢ
ﺼ َﺮﻫُ ْﻢ َ َﻧ
ُﻫ ْﻢ
ﹺﺇﱠﻧﻬَﺎ
ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ﹺﻬﻤَﺎ
ِﻛﺘَﺎُﺑ ُﻬﻤَﺎ
ﺼ َﺮﻫَﺎ َ َﻧ
ِﻫ َﻲ
ﹺﺇﱠﻧ ُﻬﻤَﺎ
ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ﹺﻬﻤَﺎ
ِﻛﺘَﺎُﺑ ُﻬﻤَﺎ
ﺼ َﺮ ُﻫﻤَﺎ َ َﻧ
ُﻫﻤَﺎ
ﹺﺇﱠﻧ ُﻬ ﱠﻦ
ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ﹺﻬ ﱠﻦ
ِﻛﺘَﺎُﺑ ُﻬ ﱠﻦ
ﺼ َﺮﻫُ ﱠﻦ َ َﻧ
ُﻫ ﱠﻦ
ﻚ َ ﹺﺇﱠﻧ
ﻚ َ ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ
ﻚ َ ُِﻛﺘَﺎﺑ
ﺼ َﺮ َﻙ َ ﻧَﺸ
ﺖ َ ﹶﺃْﻧ
ﹺﺇﱠﻧ ﹸﻜﻤَﺎ
ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ﹸﻜﻤَﺎ
ِﻛﺘَﺎُﺑ ﹸﻜﻤَﺎ
ﺼ َﺮ ﹸﻛﻤَﺎ َ َﻧ
ﹶﺃْﻧُﺘﻤَﺎ
ﹺﺇﱠﻧ ﹸﻜ ْﻢ
ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ
ِﻛﺘَﺎُﺑ ﹸﻜ ْﻢ
ﺼ َﺮﻛﹸ ْﻢ َ َﻧ
ﹶﺃْﻧُﺘ ْﻢ
ﻚ ِ ﹺﺇﱠﻧ
ﻚ ِ ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ
ﻚ ِ ُِﻛﺘَﺎﺑ
ﺼ َﺮ ِﻙ َ َﻧ
ﺖ ِ ﹶﺃْﻧ
ﹺﺇﱠﻧ ﹸﻜﻤَﺎ
ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ﹸﻜﻤَﺎ
ِﻛﺘَﺎُﺑ ﹸﻜﻤَﺎ
ﺼ َﺮ ﹸﻛﻤَﺎ َ َﻧ
ﹶﺃْﻧُﺘﻤَﺎ
ﹺﺇﱠﻧ ﹸﻜ ﱠﻦ
ﹺﺇﹶﻟ ْﻴﻜﹸ ﱠﻦ
ِﻛﺘَﺎُﺑ ﹸﻜ ﱠﻦ
ﺼ َﺮﻛﹸ ﱠﻦ َ َﻧ
ﹶﺃْﻧُﺘ ﱠﻦ
ﹺﺇﱠﻧﻨﹺﻲ
ﹺﺇﹶﻟ ﱠﻲ
ِﻛﺘَﺎﹺﺑ ْﻲ
ﺼ َﺮﹺﻧ ْﻲ َ َﻧ
ﹶﺃﻧَﺎ
ﹺﺇﱠﻧﻨَﺎ
ﹺﺇﹶﻟ ْﻴﻨَﺎ
ِﻛﺘَﺎُﺑﻨَﺎ
ﺼ َﺮﻧَﺎ َ َﻧ
ُﺤﻦ ْ َﻧ
ُِﻣ ْﻨﻪ
َُﻋ ْﻨﻪ
ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ِﻪ
َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ِﻪ
ﹺﺑ ِﻪ
ِﻓ ْﻴ ِﻪ
Sedang dhomir berikutnya mengikuti aturan pada tabel sebelumnya.
E.
LATIHAN
ﻳﺬﻫﺐ ﺍﳌﺴﻠﻤﺎﻥ ﺇﱃ ﺍﳌﺴﺠﺪ، ﻳﻘﺮﺃ ﺃﲪﺪ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﰲ ﺑﻴﺘﻪ
.1
ﻭﻳﻘﺮﺃ ﺍﳌﺴﻠﻤﻮﻥ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﰲ ﺍﳌﺴﺠﺪ ﻭ. ﻟﺼﻼﺓ ﺍﳉﻤﻌﺔ ﺃﻭﻝ ﻣﺎ ﺭﻛﺐ ﺍﳌﺴﻠﻤﻮﻥ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﻣﻊ ﻣﻌﺎﻭﻳﺔ. ﺑﻴﺘﻬﻢ ﻓﻤﻦ ﻓﻌﻠﻪ ﻓﻨﺤﻦ ﺃﺣﻖ ﲟﺎﻟﻪ ﺣﱴ ﻧﺄﺧﺬ ﻣﻨﻪ ﻣﺎ، ﳜﺎﻫﺪﻭﻥ
.2
: ﺣﺪﺛﻨﺎ ﳏﻤﺪ ﺑﻦ ﺃﻟﻌﻼﺀ. ﻟﻮﻻ ﺃﻥ ﺃﺷﻖ ﻋﻠﻰ ﺃﻣﱵ. ﺃﺧﺬ ﻋﻦ، ﻋﻦ ﺃﺑﻴﻪ، ﻋﻦ ﻫﺸﺎﻡ ﺑﻦ ﻋﺮﻭﺓ، ﺣﺪﺛﻨﺎ ﺃﺑﻮ ﺃﺳﺎﻣﺔ
Amil Jazem
Huruf yang termasuk amil jazem dalam fi’il yaitu: (
ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ِﻪ
ُﹶﻟﻪ
Hu‐ Hi
Fi’il berdhomir Huwa, Hiya, Anta, Ana, Nahnu (Hu‐Hi‐Ta‐Na‐Na) Fi’il Huwa Hiya anTa aNa Nahnu berdhomir Hu‐Hi‐Ta‐ Na‐Na
ﻫﻮ
ُﹺﺇﱠﻧﻪ
Untuk dhomir yang bergabung dengan amil jer, cara membacanya ada 2, yaitu hu dan hi. Dibaca Hu Dibaca Hi
Isim alif‐nun yaitu: isim yang berakhiran alif dan nun
Contoh
Penggabungan dhomir, fi’il, isim dan huruf
ﲰﻌﺖ ﺍﻟﻌﺒﺎﺱ ﻳﻘﻮﻝ ﻟﻠﺰﺑﲑ ﺭﺿﻲ ﺍﷲ:ﻧﺎﻓﻊ ﺑﻦ ﺟﺒﲑ ﻗﺎﻝ ﻫﺎ ﻫﻨﺎ ﺃﻣﺮﻙ ﺍﻟﻨﱯ ﺻﻠﻰ ﺍﷲ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺳﻠﻢ ﺃﻥ: ﻋﻨﻬﻤﺎ ﻭﺇﺫﺍ، ﺇﺫﺍ ﻭﺿﻊ ﳍﺎ ﺃﻟﺒﺎﻥ ﺍﻟﻺﺑﻞ ﱂ ﺗﺸﺮﺏ.ﺗﺮﻛﺰ ﺍﻟﺮﺍﻳﺔ .ﻭﺿﻊ ﳍﺎ ﺃﻟﺒﺎﻥ ﺍﻟﺸﺎﺀ ﺷﺮﺑﺖ )ﺩﺟﻠﺖ ﺍﻣﺮﺃﺓ ﺍﻟﻨﺎﺭ:ﻋﻦ ﺍﻟﻨﱯ ﺻﻠﻰ ﺍﷲ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺳﻠﻢ ﻗﺎﻝ
.3
. ﻭﱂ ﺗﺪﻋﻬﺎ ﺗﺄﻛﻞ ﻣﻦ ﺧﺸﺎﺵ ﺍﻷﺭﺽ، ﰲ ﻫﺮﺓ ﺭﺑﻄﺘﻬﺎ ، ﻭﻻ ﻳﻐﻀﺐ ﺑﻌﺪﻩ ﻣﺜﻠﻪ، ﺭﰊ ﻏﻀﺒﺎ ﱂ ﻳﻐﻀﺐ ﻗﺒﻠﻪ ﻣﺜﻠﻪ .ﻭ ﻬﻧﺎﱐ ﻋﻦ ﺍﻟﺸﺠﺮﺓ ﻓﻌﺼﻴﺘﻪ 5
AAM 20100606